ΓΡΑΠΤΕΣ ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΤΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΜΑΪΟΥ-ΙΟΥΝΙΟΥ 2008

ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ («ΕΛΕΝΗ» ΕΥΡΙΠΙΔΟΥ).

Τάξη Γ΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Α) ΚΕΙΜΕΝΟ : Η ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΗΣ ΘΕΟΝΟΗΣ( Β επ.,4η σκηνή, στίχοι:1101-1137).

Είμαι ευσεβής και θέλω έτσι να μείνω ˙ καθάριο θα κρατήσω τ’ όνομά μου 1101

και του πατέρα, ουδέ στον αδελφό μου θα χαριστώ, αποκτώντας κακή φήμη.

Έχω μες στην καρδιά μου από τη φύση ναό μεγάλο της δικαιοσύνης,

κληρονομιά, Μενέλαε, του Νηρέα κι όσο μπορώ, θα τη φυλάξω. Πάω

με τη γνώμη της Ήρας, γιατί θέλει το καλό σου ˙ η Κύπρη ας μη θυμώσει

με μένα, εξάλλου εμείς οι δυο καμία δεν έχουμε συνάφεια, τι για πάντα

παρθένα θα πασκίσω ν’ απομείνω. Κι όσο για τα πικρά παράπονά σου

που΄ λεγες στο γονιό μου εδώ στον τάφο, μαζί σου συμφωνώ κι άδικο θα’ ταν

να μη σου δώσω πίσω τη γυναίκα ˙ κι εκείνος το ίδιο θα ΄κανε άμα ζούσε.

Υπάρχει βέβαια τιμωρία για τούτα και σε νεκρούς και ζωντανούς………………….. 1120

Τέλος, για να μην παν τα λόγια μου σε μάκρος, γι’ αυτά που με ικετέψατε σωπαίνω ˙ 1124

στην άμυαλη εγώ πράξη του αδερφού μου δε γίνομαι βοηθός. Ωφέλεια θα΄ βρει

μεγάλη, κι ας μη φαίνεται έτσι, αν θα΄ ναι ξανά καλός αντί ασεβής. Κοιτάχτε

να βρείτε κάποια λύση στο φευγιό σας ˙ εγώ πηγαίνω δίχως να μιλήσω.

Και πρώτα τους θεούς παρακαλέστε ˙ η Κύπριδα να στέρξει να γυρίσεις,

κι η Ήρα που λογιάζει αυτόν κι εσένα να σώσει, ας μην αλλάξει τη βουλή της.

Κι όσο μπορώ, νεκρέ πατέρα μου, όλοι πάντοτες ευσεβή θα σε φωνάζουν. 1137
 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ (1η και 2η από 4 μονάδες – 3η και 4η από 6 μονάδες)

1. Ποιο είναι το πνευματικό κλίμα που επικρατεί στην Αθήνα του τέλους του
Χρυσού αιώνα; Ποια θέση φαίνεται μέσα από τα έργα του να παίρνει ο
Ευριπίδης;

2. Στο απόσπασμα αυτό η Θεονόη ανακοινώνει την απόφασή της στο Μενέλαο
και την Ελένη. Να εντοπίσετε μέσα στο κείμενο τους λόγους για τους οποίους
πήρε τη συγκεκριμένη απόφαση.

3. α) Η Θεονόη είναι το μόνο πρόσωπο στην τραγωδία που το όνομά της

ταυτίζεται με τον χαρακτήρα της. Να αναφερθείτε στα στοιχεία του χαρακτήρα
της όπως διαγράφονται μέσα από το κείμενο.

β) Σύμφωνα με τον Αριστοτέλη τα ήθη των ηρώων πρέπει να είναι χρηστά,

αρμόττοντα, όμοια και ομαλά. Συμβαίνει αυτό στην περίπτωση της Θεονόης;

4. ΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΑΔΙΚΟ: Μπορείς να φανταστείς τι συζητήσεις ξεσήκωσαν

στην κοινωνία της Αθήνας οι περιπλανώμενοι και πολυταξιδεμένοι σοφιστές,
όταν ισχυρίστηκαν ότι δεν υπάρχουν σταθερά κριτήρια για το Δίκαιο και το
Άδικο, ότι, δηλαδή, δεν υπάρχουν σταθερές και αμετάβλητες αξίες. Ο
Σωκράτης, αντίθετα, προσπαθούσε ν’ αποδείξει ότι υπάρχουν στ’ αλήθεια
κάποιες αξίες, που είναι σταθερές και απόλυτες, κάποιες αξίες που ισχύουν
παντού και πάντα.
Jostein Gaarder: «Ο Κόσμος της Σοφίας»

Με ποια από τις δυο απόψεις συμφωνείτε, των σοφιστών ή του Σωκράτη; Με
αφορμή το κείμενο να εκφράσετε την προσωπική σας άποψη.