Hình học 11 Chương III: Quan hệ vuông góc trong không gian

HAI MẶT PHẲNG VUÔNG GÓC

a   P 
Góc giữa hai mặt phẳng: 
b   Q 

  P  ,  Q    a, b  

Hai mặt phẳng vuông góc
  P    Q    P  ,  Q    90  P    Q 

 A   P   a  P
a   P  
   P  Q A  a,a   Q 
a   Q 
 P    Q   a
 P    Q  ,  P    Q   c 
   a  Q   P    R   a  R 
a   P  , a  c 
 Q    R 

Ví dụ 1: Cho hình chóp S.ABC có đáy ∆ABC vuông tại A, H thuộc đoạn BC và SH   ABC 

a) Chứng minh:  SBC    ABC 

.....................................................
.....................................................
.....................................................
.....................................................
b) Kẻ HI  AB tại I. Chứng minh:  SHI    SAB 
.....................................................
.....................................................
.....................................................
.....................................................

.....................................................
.....................................................
.....................................................
.....................................................
Ví dụ 2: Cho hình chóp S.ABC có đáy ABC là tam giác vuông cân tại B, SA   ABC  . Gọi M là trung
.....................................................
.....................................................
.....................................................
.....................................................

điểm của AC. Chứng minh:

 SBM    SAC 
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................

 SAB    SBC 
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................

GV: Phạm Thanh Bình  0908578555 TRANG 1

Hình học 11 Chương III: Quan hệ vuông góc trong không gian

Ví dụ 3: Cho hình chóp S.ABC có đáy ABC là tam giác vuông tại C, mặt bên SAC là tam giác đều
và nằm trong mặt phẳng vuông góc với đáy  ABC  . Gọi I là trung điểm của SC và H là trung điểm

của AC. Chứng minh:

a) SH   ABC  b)  SBC    SAC 

.................................................... .................................................
.................................................... .................................................
.................................................... .................................................
.................................................... .................................................
.................................................... .................................................
.................................................... .................................................
c)  ABI    SBC 
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................

Diện tích hình chiếu của một đa giác: Cho đa giác H nằm trong mặt phẳng  P  có diện tích S và

H’ là hình chiếu vuông góc của H trên mặt phẳng  Q  . Khi đó, diện tích S’ của H’ được tính bởi

công thức: S  S.cos  với  là góc giữa  P  và  Q 

Hình chóp đều: đáy là đa giác đều và các cạnh bên bằng nhau. Đường thẳng vuông góc với mặt
đáy kẻ từ đỉnh gọi là đường cao của hình chóp

∆ABC đều
Các mặt bên là các tam giác cân
SO   ABC  với O là tâm đường tròn ngoại tiếp ∆ABC

ABCD là hình vuông

Các mặt bên là các tam giác cân
A
SO   ABCD  với O là tâm hình vuông
D

O
B C

GV: Phạm Thanh Bình  0908578555 TRANG 2

Hình học 11 Chương III: Quan hệ vuông góc trong không gian

GÓC GIỮA HAI MẶT PHẲNG

Phương pháp xác định góc giữa hai mặt phẳng
Bước 1: Xác định giao tuyến  d  của  P  và  Q 

Bước 2: Xác định mặt phẳng  R  vuông góc giao tuyến  d 

 Q    R   a
Bước 3: Xác định giao tuyến 
 P    R   b

Khi đó:  P  ,  Q     a; b 
 

Góc giữa mặt bên và mặt đáy Góc giữa 2 mặt bên có cạnh song song

Ví dụ 1: Cho hình chóp S.ABC có đáy tam giác ABC vuông cân tại A, SA   ABC  , AB  AC  a 6

và SA  3a . Tính góc giữa hai mặt phẳng  SBC  và  ABC 

S
Hướng dẫn giải:
o  SBC    ABC   BC
Ta có BC  SA
Dựng AH  BC tại H
 BC   SAH 

o  SAH    SBC   SH A C

 SAH    ABC   AH
H

  SBC  ,  ABC     
SH, AH   SHA

1 1 1 B
Ta có: 2
   AH  a 3
AH AB AC 2
2

  60  
 SHA  SBC  ,  ABC    60
  SA  3a  3
tan SHA
AH a 3

GV: Phạm Thanh Bình  0908578555 TRANG 3

 Hình học 11 Chương III: Quan hệ vuông góc trong không gian

a 3
Ví dụ 2: Cho hình chóp tứ giác đều S.ABCD có AB  a , O là giao điểm của AC, BD và SO  .
2
Gọi I, K là trung điểm của AB, CD. Tính góc giữa
a)  SAB  và  ABCD 
..........................................................................................................

S
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................

A
..........................................................................................................
D
..........................................................................................................
b)  SAB  và  SCD 
I O K

B
C
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................

Ví dụ 3: Cho hình chóp S.ABC có đáy tam giác ABC vuông tại B với AB  a , BC  a 3 , SA  2a và
SA   ABC  . Gọi M là trung điểm của AB. Tính góc giữa

a)  ABC  và  SBC 
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................

GV: Phạm Thanh Bình  0908578555 TRANG 4

Hình học 11 Chương III: Quan hệ vuông góc trong không gian

b)  SCM  và  ABC 

.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
c)  SAC  và  SBC 
................................................................................... ...................................................................................
................................................................................... ...................................................................................
................................................................................... ...................................................................................
................................................................................... ...................................................................................
................................................................................... ...................................................................................
................................................................................... ...................................................................................
................................................................................... ...................................................................................

Ví dụ 4: Cho hình chóp S.ABCD có đáy ABCD là hình vuông cạnh a, SA  a 2 và SA   ABCD  .

Cắt hình chóp bởi mặt phẳng  P  chứa AB và vuông góc với  SCD  . Tính theo a diện tích thiết diện

.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................

GV: Phạm Thanh Bình  0908578555 TRANG 5

Hình học 11 Chương III: Quan hệ vuông góc trong không gian

BÀI TẬP RÈN LUYỆN

Bài 1. Cho hình chóp S.ABCD có SA   ABCD  , SA  a 3 , đáy ABCD là hình vuông cạnh a

a) Chứng minh:  SBC    SAB  c) Tính góc giữa  SAC  và  SBC 

b) Tính góc giữa  SCD  và  ABCD 

Bài 2. Cho hình chóp S.ABCD có đáy ABCD hình vuông cạnh a, ∆SAB đều và  SAB    ABCD  .

Gọi I, K lần lượt là trung điểm của AB và AD; L là giao điểm của IC và BK
a) Chứng minh: SI   ABCD 

b) Chứng minh:  SIK    SBK 

c) Tính góc giữa  SCD  và  ABCD 

d) Gọi  là góc giữa mặt phẳng  SIC  và  SBC  . Tính tan

e) Tính góc giữa  SCD  và  SAD 

Bài 3. Cho hình chóp S.ABCD, đáy hình thang vuông tại A và B, AB  BC  a, AD  2a, SA  a 3 .

Mặt phẳng  SAB  và  SCD  cùng vuông góc với  ABCD  . Gọi I là trung điểm của AD

a) Chứng minh:  SAB    SAD  c) Tính góc giữa  SAC  và  ABCD 

b) Chứng minh:  SAC    SCD  d) Tính góc giữa  SAD  và  SCD 

a 3   60 o
Bài 4. Cho hình chóp S.ABCD có SA  SB  SD  , đáy ABCD hình thoi cạnh a và BAD
2
a) Chứng minh:  SAC    ABCD  và SB  BC

b) Tính góc giữa  SBD  và  ABCD 

GV: Phạm Thanh Bình  0908578555 TRANG 6