Μετάφραση έκ τής Ρουμανικής γλώσσης: Μαρία Ριζεάνου Σπίθες από πυρόλιθο

Διόρθωση μεταφρασμένου κειμένου,

Προσαρμογή στην Ελληνική γλώσσα, Ανέκδοτα στην Ελληνική,
Φιλολογική Επιμέλεια, Φωτογράφιση:
κείμενα έπιστολών καί ποιήματα
Ύττό Πατέρων τής Μονής
Αγίου Ίωάννου
τοϋ Νέου Χοζεβίτου
Παλαιές φωτογραφίες: Έκ τοϋ Αρχείου τής Μ ονής

*Εκδοση Ίεράς Μονής Χοζεβά

Τ η λ .00972-547306557
Ρ. Ο. Βοχ 31388
Ιεηΐδ&ΐβτη 9131302
ΙδΓβεΙ

Έκδοση 1η: Δεκέμβριος 2017

Ι8ΒΝ 978-618-81448-7-3

Εκδοτική Παραγωγή ΕΠΤΑΛΟΦΟΣ Α.Β.Ε.Ε.

Άρδηττοϋ 12-16, 116 36 Αθήνα
Τηλ.: 210.921.7513, 210.921.4820 . Ρ εχ : 210.923.7033
^ λοφοςΙι
"ΕΚΔΟΤΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙ! ψ·Λ'\ν.ερΐΗοίθ3.§Γ · β-ηΜίΙ: ίηίο@ερΐι1οίο8.§Γ
Ιερά Μονή Χοζεβά 2017
 Άφιεροΰται

Εις τόν μακαριστόν Προηγούμενον

Άμφιλόχιον Αρχιμανδρίτην,
τόν «λέοντα της Έρημου»,
τόν άνθρωπο που λάτρευσε τόνΊησοΰ X
πού αγάπησε τό
«γρανιτένιο κάστρο τοΰ Χοζεβά»,
πού άντελήφθη πέραν πάσης άμφιβολίας
την Α γιότητα
τοΰ τότε ταπεινού Ίερομονάχου
Ίωάννου Ιακώβ.

Αιών ία αύτοΰ ή μνήμη!

 Άπολυτίκιον.
Ήχος πλ. α'. Τον συνάναρχον Λόγον.

σκητήν σών σπηλαίων Χορράθ τιμήσωμεν

Α θαυματουργόν Ίωάννην,
νεολαμπή Χοζεβά
τής Μονής φωστήρα πόνων καταυγάσαντα
σκληραγωγίας άστραπαϊς
ταπεινώσεως, ευχής,
νηστείας καί άπαθείας
πάσαν την κτίσην πρεσβείας
αύτοϋ θερμάς άπεκδεχόμενοι.
Ποίημα δρος Χαραλάμπους Μ. Μπούσια
Μεγάλου Ύμνογράφου της των Άλεξανδρέων Εκκλησίας
 Άριθμ. Πρωτ.
955

Τώ Όσιολογιωτάτω Αρχιμανδρίτη, π. Κωνσταντίνω, Καθηγούμενο)

της Ίερας Μονής Αγίου Γεωργίου τοϋ Χοξεβίτου, υίώ έν Κυρίω
άγαπητώ τής Ημών Μετριότητος, χάριν και ειρήνην από Θεοΰ
Πατρός.

Ασμένως έδεξάμεθα την ύ π ’ Άριθμ. Πρωτ. 5/9 και άπό 18ης

Σεπτεμβρίου 2017 έπιστολήν τής ύμετέρας λίαν αγαπητής Ήμΐν
Όσιολογιότητος, έν ή αυτή υποβάλλει Ήμϊν παράκλησιν, δπως
εύλογήσωμεν το πρώτον νϋν έκδιδόμενον είς την Ελληνικήν γλώσσαν
κείμενον επιστολών και πονημάτων τοΰ έν Άγίοις Πατρός ημών
Ίωάννου τοϋ Νέου Χοξεβίτου, καρποϋ τής βαθείας καταρτίσεως αύτοϋ
είς την Αγίαν Γραφήν, τής ξεούσης πίστεως αύτοϋ είς τον Θεόν καί
τής πιστότατος αύτοϋ είς την Πατερικήν Ασκητικήν Παράδοσιν τής
Σιωνίτιδος Μητρός τών Εκκλησιών, έξ ού ώφεληθήσονται τά μέγιστα
οί άναγνώσται αύτοϋ καί κτήσουσιν αύτον πρέσβυν προς Κύριον διά
πάσαν πνευματικήν ώφέλειαν καί σωτηρίαν.

Έπευλογοϋντες ούν τήν έκδοσιν ταύτην καί έπιδαψιλεύοντες

αύτή τάς Πατρικός Ημών εύχάς καί Πατριαρχικός εύλογίας από τοϋ
Παναγίου καί Ζωοδόχου Τάφου, διατελοϋμεν.
Έν τή Αγία Πόλει Ιερουσαλήμ βιξ' Σεπτεμβρίου ιστ'.

Διάπυρος προς Κύριοννίύχέτης.

Ή Αύτοϋ Θειοτάτη Μακαριό της,
ό Πατριάρχης Ιεροσολύμων κ.κ. Θεόφιλος Γ

ΘΕΟΦΙΛΟΣ Γ
Πατριάρχης Ιεροσολύμων
 Πρόλογος

Σκήτη Χοζεβά, 10 Ιουνίου 1954

Αγαπητοί μου άδελφοί καί άδελφές έν Κυρίω,

«Γιά την άγάπη τοΰ Χρίστον πού μάς ενώνει πνευματι­
κά έμάς τούς διασκορπισμένους, τούς έστερημένους τής
πατρικής παρηγοριάς καί καταπιεσμένους, πού έχουμε
την ίδια Πίστη καί άνήκουμε στό ίδιο Τάγμα, σάς παρα­
καλώ έγώ, ό πολύ άμαρτωλός καί άνάξιος άδελφός σας,
νά μοΰ έπιτρέψετε νά σάς κάνω μιά μικρή έξομολόγηση.
Ξέρετε ότι ό κάθε άνθρωπος άσχολεϊται μέ δ,τι έχει
μάθει άπό μικρός: ό γεωργός μέ τη γεωργία, ό μυλωνάς
μέ τό άλεσμα, ό ράφτης μέ τη ραπτική, ό ξυλουργός μέ
την ξυλουργία, ό μάγειρας μέ τη μαγειρική, ό ιατρός μέ
την ιατρική καί ό καθένας έργάζεται όπου είναι έπιδέ-
ξιος καί μαθημένος.
Έγώ προσωπικά δέν είχα την εύκαιρία νά μάθω καλά
ένα έιτάγγελμα πού νά μέ ώφελήσει στη ζωή μου. Άπό
μικρός ήμουν άδέξιος στις πρακτικές δουλειές καί βλέ­
ποντας οί γονείς μου ότι δέν μπορούν νά βγάλουν τίπο­
τα άπό μένα, μ ’ έδωσαν στά χέρια των δασκάλων οί
όποιοι κόπιαζαν έπί δώδεκα χρόνια, μέχρι πού έμαθα
12 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
τέλεια νά διαβάζω καί νά γράφω. Άφοϋ τούς έβγαλα την
ψυχή και μόλις νόμισαν ότι μ ’ έκαναν άνθρωπο, τότε χω­
ρίς νά τό ξέρουν, έφυγα γιά τό Μοναστήρι! Ε κ εί μέ δο­
κίμασαν οι Πατέρες στά διάφορα διακονήματα... άλλ’
έγώ, άδέξιος όπως είμαι, τά πάντα τά έκανα άνάποδα.
Άφοϋ κατάλαβαν οί προεστώτες ότι έγώ τίποτα δέν
ήξερα νά κάνω, παρά μόνο νά διαβάζω καί νά γράφω,
μοΰ άνέθεσαν τά βιβλία καί τά χαρτιά στήν έκκλησιαστι-
κή σχολή τής Μονής, τή γραμματεία καί τή βιβλιοθήκη...
Κατάλαβαν κι έκεϊ ότι δέν μπορούσαν νά μέ κάνουν
ούτε μάγειρα, οϋτε οικονόμο, ούτε έπιστάτη τών μετο­
χιών καί γι’ αύτό μ ’ άφησαν νά κάνω ό,τι γνώριζα. Κάπο­
τε προσπάθησαν οί προϊστάμενοι νά μοΰ αρπάξουν τήν
πένα καί τά βιβλία άπ’ τό χέρι καί, δέν ξέρω πώς (κατά
λάθος ή άπό άνάγκη), μοΰ έδωσαν νά κρατήσω στό αδέ­
ξιο μου χέρι τή βαρειά ήγουμενική ράβδο.
Έγώ όμως ό άπειρος, τήν έπιασα κι αύτήν άνάποδα
καί γλιστρώντας γκρεμίστηκα πρός τήν Νεκρά Θάλασ­
σα. Άφοΰ μέ χτυπούσαν συνεχώς τά πικρά καί αλμυρά
της κύματα γιά σχεδόν έξι χρόνια, γλίτωσα ήμιθανής σ’
αύτόν τόν γρανιτένιο βράχο1, σάν σ’ ένα λιμάνι.
Έδώ κρύβομαι συνέχεια στό βράχο αύτόν τόν τραχύ.
’Έτσι καθάρισε κάπως άπ’ τή σκουριά ή έγκαταλελειμ-
μένη μου πένα καί ξανάρχισα τήν παλαιά μου άπασχόλη-
ση, δηλαδή τό γράψιμο, πού έχω σάν έργόχειρο στήν
έρημική μου ζωή.1
1. Τό Μοναστήρι τοϋ Χοζεβά εννοεί ό 'Άγιος, ώς προκύπτει έκ τοϋ
τιτλοφορουμένου ποιήματος του «Τό γρανιτένιο κάστρο τοΰ Χοζεβά».
ΠΡΟΛΟΓΟΣ 13
Αλλά τό έργόχειρο μου δέν τό άναζητάει κανείς έδώ
πέρα, γιατί ό σημερινός κόσμος είναι άπολύτως χορτα-
σμένος άπό βιβλία καί τετράδια...
Ίσως πολλοί είναι χορτάτοι καί δέν χρειάζονται τό
φτωχό φ α ΐ πού τούς προσφέρω έγώ ό ταπεινός. Δέν
στενοχωριέμαι γι’ αύτό. Δέν μπορώ νά άναγκάσω κανό­
ναν νά δεχτεί τό δώρο μου...
Στό Εύαγγέλιο, στήν παραβολή τοΰ Σπορέως, ό Κύρι­
ος μάς δείχνει ότι ό σπόρος ρίπτεται παντοϋ: καί παρά
τήν οδόν καί έπί τάς άκάνθας καί έπί τά πετρώδη καί έπί
τήν γήν τήν άγαθήν. Λοιπόν, άπ’ όλα τά σποράκια τελι­
κά θά άνατείλει κάτι, άν καί ό σπόρος είναι ίσως άρκετά
άδύνατος. Άπ’ ό,τι μοΰ έδωσε ό άγαθός Θεός κι άπ’ όσα
μάζεψα άπό τά βιβλία τών Αγίων Πατέρων, προσπαθώ
νά συνθέσω τεύχη ή φυλλάδια, τά όποια έχω πρόχειρα
γιά τή δική μου ώφέλεια καί έκείνων πού ίσως δέν έχουν
βιβλία ή, άν έχουν, δέν έχουν καιρό νά τά διαβάσουν
ολόκληρα. Γ ι’ αύτό τά γράφω έν συντομία, γιά νά διευ­
κολύνω τή χρήση τους.
Αύτά τά φύλλα καί τετράδια είναι σάν πνευματικά
σποράκια γι’ έκείνους {πού έχουν} άδύνατη ψυχή, όπως
κι έγώ. Εκείνοι πού είναι χορτάτοι άπό σαρκώδεις καρ­
πούς, βεβαίως δέν κοιτάζουν τά σποράκια. Αλλά τούς
παρακαλώ, γιά τήν άγάπη τοΰ Θεού, νά μήν ποδοπατή­
σουν καί νά μή χάσουν αύτά τά σποράκια, τά όποια μά­
ζεψα μέ ιδρώτα καί δάκρυα, γιατί θά έρθουν μέρες κατά
τίς όποιες οί έχθροί θά άποσύρουν τά καλά βιβλία (δη­
λαδή τούς σαρκώδεις καρπούς) καί τότε οί φτωχοί θά
άναζητήσουν τά παλαιά σποράκια καί δέν θά τά βροΰν.
14 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ ΠΡΟΛΟΓΟΣ 15

Θά έρθει ή ώρα πού θά υπάρξει πείνα γιά τόν λόγο στίχοι συγκινοϋν τούς άναγνώστες όπως συγκινήθηκε ή
τοΰ Θεού καί ή Εκκλησία θά καταφύγει στην έρημο, «έν καρδιά τού συγγραφέως τους. Άπ’ αύτά μπορείτε νά κα­
ταΐς όπαΐς τής γης». Γ ι’ αύτό σάς παρακαλώ νά διαφυ­ ταλάβετε καλύτερα ότι τά ποιήματά μου ζωγραφίζουν
λάξετε τά ιερά βιβλία ώς κόρην οφθαλμού καί τίς σημειώ­ τή θλίψη ή τήν άγαλλίαση τής δικής μου καρδιάς κι όχι
σεις πού είναι παρμένες άπ’ αύτά μην καταφρονήσετε, άλλότριες θλίψεις ή χαρές. Έγώ, άν δέ νιώθω, δέν μπορώ
έφόσον δέν περιέχουν κάτι άλλότριο τής Όρθοδοξίας... νά γράψω. Έάν δέν μ ’ έλεγχε ή συνείδηση, δέν θά μπο­
Σάς παρακαλώ όλους έκ βάθους καρδίας, νά καταλά­ ρούσα νά γράφω στίχους έπιτιμητικούς.
βετε καί τό εξής: Έγώ όλα τά γράφω γιά τόν έλεγχο τών Τώρα πνευματικοί μου άδελφοί καί άδελφές... σάς πα­
άδυναμιών μου καί την έγερση τών μουδιασμένων μου ρακαλώ έν όνόματι τοΰ Κυρίου νά μέ συγχωρέσετε, γιατί
αισθήσεων. Επίσης, αύτά είναι καί ώς μιά έξομολόγηση ποιος ξέρει άν θά συναντηθούμε καί πάλι σ’ αύτή τή ζωή;...
τών άμετρήτων μου άνομημάτων μπροστά στόν Κτίστη, Σωθείτε όπως μπορείτε καί μέ τή βοήθεια όποιουδή-
όταν δέν έχω πιά σέ ποιόν νά τά έξομολογηθώ. Επο­ ποτε μπορείτε, διότι δόξα τώ Θεώ, ύπάρχουν άκόμα άν­
μένως, νά μην νομίσετε ότι τά γράφω πρός έλεγχο τών θρωποι νά σάς βοηθήσουν...»
άλλων. 'ίΟλα τά γράφω γιά τόν δικό μου έλεγχο, ώστε νά
ώφελήσω κάπως την άθλια μου ψυχή...
Θά μοϋ ήταν άδύνατο νά γράψω στίχους αν δέν ένιω­ Ό άνάξιος άδελφός σας
θα βαθιά στήν καρδιά μου ό,τι γράφω. Τά λόγια τών στί­ και ταπεινός πρός Κύριον εύχέτης,
χων ξεπηδοϋν άπ’ την καρδιά μου σάν σπίθες άπό πυ­
ρόλιθο, άλλά αύτό γίνεται μόνο όταν ό λίθος τής καρδιάς Ιωάννης Ιερομόναχος
άγγίζεται σάν άπό τσακμάκι, άπό θλίψη ή χαρά, άπό
έλεγχο γιά άμαρτήματα, ή εύγνωμοσύνη πρός τόν
έλεήμονα Θεό. Δέν μπορώ νά βάλω σέ στίχους ό,τι δέν
αισθάνομαι, δηλαδή δέν μπορώ νά πλέξω στίχους οί
όποιοι νά συγκινήσουν την καρδιά τών άλλων, {άν δέν
συγκινοϋν πρωτίστως τη δική μου}.
°Οταν γράφω κάτι συγκινητικό, αισθάνομαι πόνο
στήν καρδιά, σάν νά ήταν οί στίχοι αύτοί θρύμματα άπ’
τή συντετριμμένη μου καρδιά. Καί τά γράμματα γράφον­
ται μέ δάκρυα πολλές φορές. Γ ι’ αύτό τό λόγο οί γνήσιοι
 Αντί Προλόγου

Χ
άριτι Θεοϋ καί δι’ ευχών τοϋ Πατρός ημών καί Πα-
τριάρχου Ιεροσολύμων κ.κ Θεοφίλου Γ', έχουμε την
ιδιαιτέρα εύλογία καί έξαίρετον χαρά, νά έκδίδουμε ανέκ­
δοτες έως τής σήμερον Επιστολές καί Ποιήματα τοϋ έν
Άγίοις Πατρός ήμών Ίωάννου τοϋ Νέου Χοζεβίτου, τοϋ
έν τή Μονή Χοζεβά καί έν τή Σκήτη Αγίας Άννης Χοζε-
βά άσκήσαντος. Πονήματα τά όποια έγράφησαν κάτω
άπό ιδιαζόντως άντίξοες συνθήκες, τόσον κλιματολογι-
κές, όσον καί ένδειας καί τών άναγκαίων άκόμη ύλικών
άγαθών.
Στόχος καί έπιθυμία μας ήταν νά έκπληρώσουμε τήν
έπιθυμία τοϋ Αγίου μας - ή όποια έκφράζεται μέσα άπό
τίς έπιστολές του - νά έρθει σέ έπαφή ό φιλόχριστος
λαός τοϋ Θεοϋ μέ τά έργα καί τή διδασκαλία τής Αγίας
μας Όρθοδόξου Εκκλησίας. Τήν πνευματική ευφρο­
σύνη, ψυχική άνάταση καί δροσισμό, άλλά καί τήν κατά­
νυξη, τίς όποιες δοκιμάσαμε έμεΐς οί ίδιοι, έρχόμενοι σέ
έπαφή μέ τόν μεστό νοημάτων καί πνευματέμφορο,
έναργή καί δυνατό λόγο τοϋ Αγίου, θελήσαμε νά τήν
προσφέρουμε καί στους λοιπούς άδελφούς Χριστιανούς.
Τόν τίτλο τοϋ βιβλίου: «ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ» τόν
18 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ

διάλεξε, κυριολεκτικώς, ό ίδιος ό Χοζεβίτης Άγιος καί

μάλιστα τόν έπεξήγησε καί τόν αιτιολόγησε, όπως δια­
βάσαμε ήδη στην έπιστολή του, ή όποια άποτελεΐ τόν
κυρίως Πρόλογο τοϋ παρόντος! ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ
Ή άμεσότης τής πένας του, ό πόνος τής καρδιάς του
καί ή ύπερβάλλουσα άγάπη του πρός τόν Θεόν καί τόν
συνάνθρωπον, οί ξεκάθαρες θέσεις του, άμιγώς Όρθόδο-
Επιστολές - Αναλύσεις - Μελέτες
ξες, στά φλογερά καθημερινά, θρησκευτικά κι έκκλησια-
στικά θέματα, ή άπλότης καί ή ταπείνωσή του, ή ψυχική Έγώ δέν ήθελα άξιώματα,
του λεπτότης κι ή ποιητική του «φλέβα», είναι ορισμένα ούτε πλούτο έπιθύμησα.
μόνο άπό τά χαρακτηριστικά γνωρίσματα τοϋ συγγρα­ Μ όνο τόν πόθο γιά τήν έρημο
τόν εΐχα πάντα μέσα μου σάν φλόγα.
φικού του ύφους!
Ευχαριστίες όφείλομεν στήν εύλαβήν μεταφράστριαν Άγιος Ιωάννης ό Νέος Χοζεβίτης
δ. Μαρίαν Ριζεάνου καί εύχόμεθα: «Διά πρεσβειών τοϋ
Αγίου Ίωάννου τοϋ Νέου Χοζεβίτου, νά άπολαύσει τοϋ
Παραδείσου».
Έν κατακλείδι, παραδίδομεν τό έργο τοϋτο των χει-
ρών τοϋ Αγίου μας, στό φιλάγιον άναγνωστικόν κοινόν,
μέ τήν έγκάρδιο ευχή: Ή Παναγία ή Χοζοβιώτισσα, οί
Άγιοι Κτήτορες Γεώργιος καί Ιωάννης καί ό Άγιος
Ιωάννης ό Νέος Χοζεβίτης, νά τούς γλυκαίνουν διά βίου
καί έπέκεινα!
Ιερά Μονή Χοζεβά,
18ηΣεπτεμβρίου 2017

Ό Καθηγούμενος
Αρχιμανδρίτης Κωνσταντίνος
 ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΜΕΛΕΤΗ
ΤΩΝ ΘΕΙΩΝ ΓΡΑΦΩΝ

Τό νά μή γνωρίζει κανείς τις Γραφές είναι

αιτία όλων των κακών, λέει ό Άγιος Ιωάννης
ό Χρυσόστομος.

Π
ολλές φορές έγραψα λόγια γιά την πνευματική μου
ώφέλεια καί πίστεψα ότι αύτά τά λόγια μπορούν νά
ώφελήσουν κι άλλους άνθρώπους πού δέν έχουν καιρό ν’
ανοίξουν τά βιβλία, ούτε έχουν ϊσως τά κατάλληλα βι­
βλία. Ξέρω ότι σήμερα όλοι είναι βιαστικοί, καί τά με­
γάλα βιβλία των Αγίων Πατέρων είναι ξεχασμένα καί
σπάνια τά διαβάζει κανείς. Αύτό είναι τό πνεύμα τού
αίώνος τούτου, αυτές είναι οί Απασχολήσεις των Ανθρώ­
πων, αύτός είναι ό Αόρατος πόλεμος, ώστε ή πνευματι­
κή πράξη καί ιδιαίτερα ή Ανάγνωση των Αγίων Γραφών,
δέ χωρούν στή ζωή των σημερινών Χριστιανών. Καί
αύτό δέν συμβαίνει μόνο στούς λαϊκούς, άλλά άκόμη καί
οί Μοναχοί άρχισαν νά έφαρμόζουν στή ζωή τους τήν
καινούρια μόδα. Οί μέριμνες των κοσμικών πραγμάτων
τούς κρατούν δεμένους καί δέν μπορούν νά βροΰν καιρό
γιά τήν Ανάγνωση καί μελέτη των Θείων Γραφών.
Μόλις μετά βίας εύκαιροΰν νά Ακούσουν τίς Άκολου-
22 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
θίες τής Εκκλησίας, αλλά καί τότε έχουν τό μυαλό παρα­
φορτωμένο με κοσμικές μέριμνες καί συμφορές τοϋ βίου.
Γιά την γλύκανση τής ψυχής δύσκολα βρίσκει κανείς και­
ρό στόν αιώνα μας. Κι αυτό μας προκαλεϊ μεγαλύτερη ζη­
μιά. Επειδή δέν εύκαιροϋμε νά κοιτάξουμε πιό συχνά πρός
τά ούράνια, ξεχνάμε τόν σκοπό τής ζωής, γινόμαστε άδύ-
νατοι πνευματικά καί πολλές φορές φτάνουμε στήν άπελ-
πισία διότι, αν καί ξέρουμε ποιά ύπόσχεση έχουμε δώσει
μπροστά στόν Θεό, σπαταλάμε τή ζωή μας μάταια.
Ιδού τί μάς συμβουλεύει ό Άγιος Νικόδημος ό Αγιο­
ρείτης γι’ αύτό τό θέμα: «Ό λοι οί Χριστιανοί πού ξέρουν
γράμματα οφείλουν νά διαβάζουν τίς Θείες Γραφές, για­
τί, όπως λέει ό Άγιος Ιωάννης ό Χρυσόστομος, χωρίς
την άνάγνωση των Αγίων Γραφών κανένας δέν μπορεί
νά σωθεί.»
Στήν ομιλία του περί τοϋ Λαζάρου, ό Άγιος Ιωάννης
ό Χρυσόστομος λέει: «Δέν είναι δυνατό, δέν μπορεί νά
σωθεί κανείς χωρίς νά γλυκαίνεται συχνά μέ την πνευμα­
τική άνάγνωση.»
Καί ό Άγιος Ιωάννης τής Κλίμακος μάς βεβαιώνει ότι
ή άνάγνωση φωτίζει, μαζεύει τόν νοϋ καί δαμάζει τά πάθη.
Ό Άγιος Έφραίμ λέει: «Ό πως ή σάλπιγγα ήχεϊ πρός
τόν πόλεμο καί έγείρει τόν ζήλο των γενναίων στρατιω­
τών κατά τοϋ έχθροϋ, έτσι καί οί Άγιες Γραφές έγείρουν
τόν ζήλο σου πρός τά άγαθά καί σέ ένθαρρύνουν ενάν­
τιον των παθών. Γ ι’ αύτό τόν λόγο, αδελφέ μου, πρόσεξε
καλά καί άγωνίσου πάντα νά προσκολληθεϊς στήν άνά­
γνωση των Αγίων Γραφών πού σέ διδάσκουν πώς νά
άποφεύγεις τίς παγίδες τοϋ έχθροϋ καί νά άποκτήσεις
Μ ΕΡΟ Σ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 23
τήν αιώνιο ζωή». Υπάρχουν όμως κάποιοι πού διαβά­
ζουν, άλλά δέν προσπαθοϋν νά μπουν στό νόημα των
συγγραμμάτων.
Ό Άγιος Απόστολος Παύλος γράφει πρός τόν μαθη­
τή του Τιμόθεο: «Πρόσεχε τή άναγνώσει!» (Α' Τιμ. 4,13)
Καί ό θεοφόρος Ιγνάτιος, στήν έπιστολή του πρός
Άντιοχεΐς προτρέπει τόν Διάκονο Ήρωνα: «Πρόσεξε
τήν άνάγνωση, όχι μόνο γιά νά γνωρίζεις έσύ τούς νό­
μους, άλλά καί στούς άλλους νά τούς έρμηνεύεις».
Γιά τόν Άγιο Βασίλειο τόν Μέγα καί τόν Άγιο Γρη-
γόριο τόν Θεολόγο λέει ό ιστορικός Ρουφίνος, ότι γιά δε­
κατρία χρόνια κάθισαν στήν έρημο μελετώντας τίς Γρα­
φές. Τώρα έμεΐς, πού ζοϋμε σ’ αύτό τόν έσχατο αιώνα, ας
σταματήσουμε λίγο καί άς ρωτήσουμε τόν εαυτό μας:
Έάν παλαιά ήταν άπόλυτη άνάγκη ή άνάγνωση των
Γραφών, τότε πού υπήρχαν άρκετοί καθοδηγητές μέ
άγια ζωή καί ό κόσμος είχε περισσότερη πίστη, σήμερα
πού πλήθυναν οί πονηριές στόν κόσμο καί λιγόστεψαν
οί καλοί Ποιμένες, τώρα πού δέ βρίσκεις παράδειγμα κα­
θαρής ζωής, ούτε πνευματικούς καθοδηγητές, πόσο
μάλλον {τώρα} πρέπει νά κοπιάζουμε στήν άνάγνωση
των ιερών βιβλίων, ώστε νά μην άποκλίνουμε άπό τόν
δρόμο τής σωτηρίας;
Άς σκεφτοϋμε, άδελφοί, ότι ή σωτηρία μας βρίσκεται
σέ μεγάλο κίνδυνο τώρα, πού δέν ύπάρχουν πιά καθοδη­
γητές. Νά φυλαγόμαστε λοιπόν άπό κάθε ψυχική ζημία
καί νά είμαστε πιό φιλόπονοι πρός τήν άνάγνωση των
Αγίων Γραφών, διότι σ’ αύτές θά βρούμε παρηγοριά καί
φωτισμό.
24 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
Άφοΰ δέν ύπάρχουν πιά ζωντανοί οδηγοί νά μας βοη­
θήσουν, ν’ ανατρέξουμε μάλλον στά λόγια των Γραφών,
τίς όποιες μας παρέδωσαν σάν κληρονομιά οί 'Άγιοι Πα­
τέρες. Χρησιμοποιώντας συχνότερα τίς συμβουλές τους
καί άκολουθώντας τό παράδειγμα τής ζωής τών {Αγίων},
μέ τή βοήθεια τοϋ Θεοϋ, δέ θά άποκλίνουμε άπό τόν
δρόμο τής σωτηρίας.
Έγώ ό άνάξιος έψαξα νά βρώ σέ βιβλία τά λόγια τά
πιό ώφέλιμα γιά τήν Μοναχική ζωή τά όποια δέ μπο­
ρούν εύκολα νά βρουν όλοι, ιδιαίτερα έκεΐνοι πού είναι
πάντα άπασχολημένοι μέ διακονήματα καί δουλειές.
Μ εγαλόσχημος Ιερομόναχος
Ιω ά ννης Ιακώβ
ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΒΟΛΗ ΤΟΥ ΠΕΡΙΣΤΕΡΙΟΥ
ΠΟΥ ΕΧΑΣΕ ΤΟ ΤΑΙΡΙ ΤΟΥ
Υ ποσημείω ση στό ποίημα «Π εριστέρι άπό τόν Ιορδά ­
νη»: Πρβλ. σ. 284, Μ Ε Ρ Ο Σ Β'.
Πολλά μπορούμε νά διδαχθούμε άπό αύτή τήν παρα­
βολή εμείς οί Μοναχοί καί όσοι στέρησαν τόν έαυτό
τους άπό τήν κοσμική άγαλλίαση γιά τήν άγάπη τοϋ
Χριστού, τού Αγίου Νυμφίου τών ψυχών μας.
Ό έλεήμων Θεός άναμειγνύει συχνά τά γλυκά μέ τά
πικρά, σάν τή μάνα πού καμιά φορά δίνει στά παιδιά της
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ. ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 25
καί πικρό φάρμακο, γιά νά είναι ύγιεΐ καί νά μή χάσουν
τήν όρεξη γιά φαγητό.
Σάν τά πικρά φάρμακα είναι γιά μάς οί θλίψεις όλων
τών ειδών (στερήσεις καί άρρώστιες) πού έπιτρέπει ό
άγαθός Θεός γιά νά τόν έπιθυμοΰμε μέ μεγαλύτερο ζήλο
καί νά μάς φανούν πιό γλυκά τά άγαθά Του, ένώ είναι
άνάμεικτα μέ θλίψεις καί άρρώστιες.
Ξέρει ό ούράνιος Ιατρός ποιά φάρμακα χρειαζόμαστε
καί μάς τά δίνει ώς Πατέρας πού άγαπάει τά παιδιά Του,
γιά νά Τόν έπιθυμοΰμε περισσότερο καί γιά νά νεκρωθεί
κάθε κοσμική μας έπιθυμία.
Έάν ό Άγιος Απόστολος Παύλος, τό σκεύος τής
έκλογής, χρειάστηκε κεντρί1 γιά τήν αύξηση τού ζήλου
του, τότε πόσο μάλλον έμεΐς χρειαζόμαστε σημεία παι­
δαγωγικά γιά τήν φύλαξη καί κάθαρση τής ψυχής;
Γιά τούς πιστούς δούλους οί όποιοι μόνο τόν Χριστό
διακονούν, οί θλίψεις καί οί βαρειές άρρώστιες είναι σάν
φωτεινοί μαργαρίτες, προστιθέμενοι στό στεφάνι τής δι­
καιοσύνης τους.
Αδελφή έν Χριστώ, Δομπρίτσα, μήν έμποδίζεις μέ
κανένα σημείο άνυπομονησίας ή γογγυσμού τούς Αγ­
γέλους οί όποιοι πλέκουν τό στεφάνι τής ύπομονής σου
στόν ούρανό! Αύτοί είναι έτοιμοι νά βάλουν ένα λουλού­
δι πολύ λαμπρότερο άπ’ όλα, τόν μαργαρίτη τού Παρα­
δείσου πού δίνεται σ’ εκείνους πού κάνουν υπομονή στήν
άρρώστια μέ εύχαρίστηση. Αύτόν τόν έπιθύμησαν πολ­
λοί Ό σιοι τής έρήμου, ζητώντας άπό τόν Θεό νά τούς
1. Ε ννοεί ένδεχομένως μία παρότρυνση, ένα δυνατό «ξύπνημα».
26 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
δώσει βαρειά αρρώστια, άντί όλων τών άλλων ασκήσε­
ων. Ή άνταμοιβή έκείνων πού κάνουν ύπομονή είναι με­
γαλύτερη άπό έκείνη πού δίνεται γιά τίς άλλες ασκήσεις.
Γιά τούς άμαρτωλούς ή άσθένεια είναι καθαρισμός, γιά
τούς αδυνάτους είναι ένίσχυση καί γιά τούς γνησίους
δούλους τού Θεού είναι αμάραντο στεφάνι πλεγμένο
άπό τούς Αγγέλους, μέ τά λουλούδια τού Παραδείσου ώς
σημείο τής αιωνίου άγαλλιάσεως.
Μιά άκατάλληλη λέξη κατακρίσεως ή γογγυσμού, ή
άλλο σημείο άνυπομονησίας, μπορεί νά έμποδίσει τούς
Αγίους Αγγέλους νά ετοιμάσουν τό στεφάνι σου. Ό Θεός
ξέρει τό θερμό ζήλο πού πάντα είχες γι’ Αύτόν καί γιά
όλα τά ιερά καί γι’ αύτό τόν λόγο στόν Παράδεισο θέλει
νά σοΰ ετοιμάσει οίκημα. Δέξου τό πικρό ποτό τού πό­
νου, γιατί αύτό θά γίνει στό τέλος γλυκύτερο άπό τό μέλι
καί τερπνότερο άπ’ όλες τίς άπολαύσεις τού κόσμου.
Υποσημείωση: Αύτή ή έπιστολή άπευθύνεται στη Μ ο­
ναχή Μαγδαληνή στην Αγία Γη.
Σκήτη Χοζεβα, 10 Ιουνίου 1954
Αγαπητοί μου άδελφοί καί αδελφές έν Κυρίω,
Γιά τήν άγάπη του Χριστού πού μάς ενώνει πνευματι­
κά έμάς τούς διασκορπισμένους, τούς έστερημένους τής
πατρικής παρηγοριάς καί καταπιεσμένους, πού έχουμε
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 27
τήν ίδια Πίστη καί άνήκουμε στό ίδιο Τάγμα, σάς παρα­
καλώ έγώ, ό πολύ άμαρτωλός καί άνάξιος άδελφός σας,
νά μοΰ έπιτρέψετε νά σάς κάνω μιά μικρή έξομολόγηση.
Ξέρετε ότι ό κάθε άνθρωπος άσχολεΐται μέ ό,τι έχει
μάθει άπό μικρός: ό γεωργός μέ τή γεωργία, ό μυλωνάς
μέ τό άλεσμα, ό ράφτης μέ τή ραπτική, ό ξυλουργός μέ
τήν ξυλουργία, ό μάγειρας μέ τή μαγειρική, ό ιατρός μέ
τήν ιατρική καί ό καθένας έργάζεται όπου είναι έπιδέξι-
ος καί μαθημένος.
Έγώ προσωπικά δέν είχα τήν εύκαιρία νά μάθω καλά
ένα έπάγγελμα πού νά μέ ώφελήσει στή ζωή μου. Άπό
μικρός ήμουν άδέξιος στις πρακτικές δουλειές καί βλέ­
ποντας οί γονείς μου ότι δέν μπορούν νά βγάλουν τίπο­
τα άπό μένα, μ’ έδωσαν στά χέρια τών δασκάλων οί
όποιοι κόπιαζαν επί δώδεκα χρόνια, μέχρι πού έμαθα
τέλεια νά διαβάζω καί νά γράφω. Αφού τούς έβγαλα τήν
ψυχή καί μόλις νόμισαν ότι μ’ έκαναν άνθρωπο, τότε χω­
ρίς νά τό ξέρουν, έφυγα γιά τό Μοναστήρι! Έκεΐ μέ δο­
κίμασαν οί Πατέρες στά διάφορα διακονήματα (τελικά μ’
έστειλαν καί ώς πωλητή στό οινοπωλείο τής Μονής στό
Χουμουλέστι), άλλ’ έγώ, άδέξιος όπως είμαι, τά πάντα τά
έκανα άνάποδα.
Αφού κατάλαβαν οί προεστώτες ότι έγώ τίποτα δέν
ήξερα νά κάνω, παρά μόνο νά διαβάζω καί νά γράφω,
μοΰ άνέθεσαν τά βιβλία καί τά χαρτιά στήν έκκλησιαστι-
κή σχολή τής Μονής, τή γραμματεία καί τή βιβλιοθήκη.
Έκεΐ «μούχλιαζα» τόν περισσότερο καιρό, άπό τήν
ήλικία τών 18 έτών! Ακόμα κι έδώ, στήν Παλαιστίνη, στή
Μονή τού Αγίου Σάββα, μ’ άφησαν ν’ άσχοληθώ περισ­
28 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
σότερο μέ τό ανάγνωσμα στην Εκκλησία καί στό κελλί
(όπου άσχολούμην στά κρυφά καί μέ τό γράψιμο).
Κατάλαβαν κι έκεΐ ότι δεν μπορούσαν νά μέ κάνουν
ούτε μάγειρα, ούτε οικονόμο, ούτε έπιστάτη των μετο-
χίων καί γι’ αυτό μ’ άφησαν νά κάνω 6,τι γνώριζα. Κάπο­
τε προσπάθησαν οι προεστώτες νά μου άρπάξουν την
πένα καί τά βιβλία άπ’ τό χέρι καί, δέν ξέρω πώς (κατά
λάθος ή άπό άνάγκη), μοΰ έδωσαν νά κρατήσω στό άδέ-
ξιό μου χέρι τη βαρειά ηγουμενική ράβδο.
Έγώ όμως ό άπειρος, τήν έπιασα κι αυτήν άνάποδα
καί γλιστρώντας γκρεμίστηκα πρός τήν Νεκρά Θάλασ­
σα. Άφοϋ μέ χτυπούσαν συνεχώς τά πικρά καί άλμυρά
της κύματα, γιά σχεδόν έξι χρόνια, γλίτωσα ήμιθανής σ’
αυτόν τόν γρανιτένιο βράχο2, σάν σ’ ένα λιμάνι.
Έδώ κρύβομαι συνέχεια στό βράχο αυτόν τόν τραχύ.
Έ τσ ι καθάρισε κάπως άπ’ τή σκουριά ή έγκαταλελειμ-
μένη μου πένα καί ξανάρχισα τήν παλαιά μου άπασχόλη-
ση, δηλαδή τό γράψιμο, πού έχω σάν έργόχειρο στήν
έρημική μου ζωή.
Αλλά τό έργόχειρό μου δέν τό άναζητάει κανείς έδώ
πέρα, γιατί ό σημερινός κόσμος είναι άπολύτως χορτα-
σμένος άπό βιβλία καί τετράδια.
Παλαιά τό γράψιμο καί ή άντιγραφή βιβλίων ήταν
στίς Λαύρες ή πιό σπουδαία άπασχόληση των Μονα­
χών, γιατί οί άνθρωποι άναζητοΰσαν τά βιβλία σάν τόν
2. Τή Μ ονή Χοζεβα εννοεί ό Άγιος, δπως συμπεραίνουμε έκ τοϋ
τιτλοφορουμένου ποιήματος του «Τό γρανιτένιο κάστρο τοϋ Χοζε­
βα» πού δημοσιεύουμε στό παρόν βιβλίο.
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 29
καθαρό χρυσό. Τότε δέν είχε άνακαλυφτεϊ ή μηχανική
έκτυπωση γιά νά συναγωνιστεί τούς άντιγραφεΐς, ούτε
τό ραδιόφωνο γιά νά διασκεδάσει τούς άναγνώστες.
Τώρα ό καημένος ό κόσμος είναι πολύ βιαστικός καί δέν
έχει καιρό νά κουράσει τά μάτια του μέ τά γράμματα των
μουχλιασμένων Καλόγερων. Σήμερα θά λέγαμε ότι άνα-
ζητοΰνται τά βιβλία περισσότερο άπό έμπορους, γιά νά
τυλίξουν μέ τά φύλλα τους τό τυρί καί τίς έλιές, παρά
άπό τούς άναγνώστες.
Θυμάμαι ότι πριν άπό 20 χρόνια, ένας όσιος Πατέρας
άπό τή Μονή Νεάμτς, ό Ίώβ Μπουρλάκου, πού ήταν ό
φαρμακοποιός τής Μονής, μοΰ είπε ότι είχε βρει κοντά
στή Μητρόπολη τού Ίασίου έναν έμπορο Εβραίο πού
είχε τό ύπόγειό του γεμάτο έκκλησιαστικά βιβλία (Πη­
δάλια, Ωρολόγια, Ψαλτήρια, Συναξάρια κτλ.), τά όποια
είχε πάρει άπό κάποιους προϊσταμένους νεωτεριστές καί
τά χρησιμοποιούσε στό μαγαζί του. Δέν μπορούσε νά τά
πουλήσει άκέραια. Επίσης έμαθα ότι βρίσκονται καί στά
Ιεροσόλυμα σέ κρυφά μέρη, σέ άπιστους έμπορους, πο­
λύτιμα έκκλησιαστικά βιβλία πού τά χρησιμοποιούν ώς
χαρτί περιτυλίγματος.
Αύτό είναι τό πνεύμα τού σημερινού κόσμου καί δέν
μπορούμε τίποτε νά κάνουμε. Έάν βρεθεί άκόμα κανέ­
νας Μοναχός πού νά τινάξει {τή σκόνη άπό} τά παλαιά
του βιβλία καί νά πηγάσει άπ’ αύτά καμιά σταγόνα πνευ­
ματικών λόγων, φαίνεται έκτος τόπου καί χρόνου. Έγώ
τούς δίνω δίκαιο, γιατί στό θόρυβο τού ραδιοφώνου ό
λόγος τού Εύαγγελίου ή τών Αγίων Πατέρων δέν άκού-
γεται. Καί στό ήλεκτρικό φώς καί στή λάμψη τής μοντέρ­
30 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
νας πολυτέλειας δεν γίνεται αντιληπτό τό σκοτάδι καί ή
πενία τής ψυχής. Λέω αύτά γιά έκείνους πού ανήκουν
στό σημερινό κόσμο, αλλά ένα κομμάτι τοϋ κόσμου είμα­
στε κι έμεΐς οί καημένοι.
Ίσως μερικοί λένε ότι στό ραδιόφωνο μπορεί ν’ άκούει
κανείς καί τό Εύαγγέλιο, τή Θεία Λειτουργία καί κηρύγ­
ματα. Μάλιστα, πολύ καλά τ’ άκούς, άφοϋ μουγκρίζουν
σάν βόδια κάθε είδους κοσμικοί παλιάτσοι καί πρώτα σέ
σκοτεινιάζουν μέ άθεα πράγματα, μετά άρχίζουν νά σι-
γοτραγουδοϋν καί τά Άγια. Όπως ό διάβολος πειράζο-
ντας τόν Κύριον μέ κάθε τρόπο στήν έρημο, άνέφερε καί
λόγους των Γραφών. Μήπως άπό εύλάβεια τό κάνουν
αύτό;
Τώρα ας άφήσουμε τή μόδα κατά μέρος καί ας έπι-
στρέψουμε στό θέμα μας. Έγώ πιστεύω ότι ή άπασχόλη-
ση πού είχαν κι οΐ παλαιοί Πατέρες άπό τήν άρχαιότη-
τα, δέν βλάπτει καθόλου τόν σημερινό κόσμο. Ιδιαίτερα
έάν τό υλικό, δηλαδή τά φύλλα γιά τό έργόχειρο, είναι
άπό τήν Αγία Γραφή καί δέν περιέχουν τίποτα άλλότριο
τής Όρθοδοξίας. Ίσως πολλοί είναι χορτάτοι καί δέν
χρειάζονται τό φτωχό φαΐ πού τούς προσφέρω έγώ ό
ταπεινός. Δέν στενοχωριέμαι γι’ αύτό. Δέν μπορώ νά
άναγκάσω κανέναν νά δεχτεί τό δώρο μου.
Έγώ μοιράζω τούς καρπούς τών κόπων μου άδια-
κρίτως {σέ όλους}, χωρίς νά άπαιτώ άμοιβή, έπειδή τώρα
ή άμοιβή θά μού έφερνε μάλλον ζημία, παρά όφελος.
Ένας Γέροντας άπό τήν Αίγυπτο έφτιαχνε κοφίνια
καί τά έριχνε στό ποτάμι, γιατί δέν είχε σέ ποιόν νά τά
πουλήσει. Καί έγώ «πλέκω» ό,τι μπορώ καί έπειδή δέν
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 31
έχω τή δυνατότητα νά τά πουλήσω, τά δίνω δωρεάν
στούς διαβάτες, δηλαδή στούς ομοεθνείς μου άδελφούς
καί άδελφές. Ό ποιος έχει άνάγκη, δέχεται τό έργόχειρο
μου καί έπιζητεΐ νά ώφελήσει καί τούς άλλους. Γίναι καί
μερικοί πού παίρνουν τά χαρτιά γιά νά τά στρώσουν
πάνω στό τραπέζι ή στά κιβώτια. Γιναι άκόμα καί άλλοι
πιό βιαστικοί πού ποδοπατούν τά πενιχρά μου πονήμα­
τα, ή τά σχίζουν καί μετά συνεχίζουν τόν δρόμο τους.
Άραγε μπορώ νά τούς πώ τίποτα; Όχι, βέβαια, έπειδή
έγώ τούς τά προσέφερα, δέν τά ζήτησαν αυτοί. Όπως
δέν μ’ ώφελεΐ νά ζητήσω άμοιβή άπ’ αύτούς πού χρησι­
μοποιούν τό έργόχειρο μου, έτσι δέν μπορώ νά στενοχω­
ρηθώ έάν κανείς τό περιφρονήσει ή τό καταστρέψει.
Στό Γύαγγέλιο, στήν παραβολή τού Σπορέως, ό Κύρι­
ος μάς δείχνει ότι ό σπόρος ρίπτεται παντού: καί παρά
τήν οδόν καί έπί τάς άκάνθας καί έπί τά πετρώδη καί έπί
τήν γήν τήν άγαθήν. Λοιπόν, άπ’ όλα τά σποράκια τελι­
κά θά άνατείλει κάτι, αν καί ό σπόρος είναι ίσως άρκετά
άδύνατος. Άπ’ ό,τι μού έδωσε ό αγαθός Θεός κι άπ’ όσα
μάζεψα άπό τά βιβλία τών Αγίων Πατέρων, προσπαθώ
νά συνθέσω τεύχη ή φυλλάδια, τά όποια έχω πρόχειρα
γιά τή δική μου ώφέλεια καί έκείνων πού ίσως δέν έχουν
βιβλία ή, αν έχουν, δέν έχουν καιρό νά τά διαβάσουν
ολόκληρα. Γι’ αύτό τά γράφω έν συντομία, γιά νά διευ­
κολύνω τή χρήση τους.
Αύτά τά φύλλα καί τετράδια είναι σάν πνευματικά
σποράκια γι’ έκείνους {πού έχουν} άδύνατη ψυχή, όπως
κι έγώ. Ε κείνοι πού είναι χορτάτοι άπό σαρκώδεις καρ­
πούς, βεβαίως δέν κοιτάζουν τά σποράκια. Αλλά τούς
32 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
παρακαλώ, γιά την αγάπη του Θεού, νά μην ποδοπατή­
σουν καί νά μη χάσουν αύτά τά σποράκια, τά όποια μά­
ζεψα μέ ιδρώτα καί δάκρυα, γιατί θά έρθουν μέρες κατά
τίς όποιες οί έχθροί θά άποσύρουν τά καλά βιβλία (δη­
λαδή τούς σαρκώδεις καρπούς) καί τότε οί φτωχοί θά
άναζητήσουν τά παλαιά σποράκια καί δεν θά τά βρουν.
Θά έρθει ή ώρα πού θά υπάρξει πείνα γιά τόν λόγο
τού Θεοϋ καί ή Εκκλησία θά καταφύγει στήν έρημο, «έν
ταϊς όπαΐς τής γης». Γι’ αύτό σάς παρακαλώ νά διαφυ­
λάξετε τά ιερά βιβλία ώς κόρην οφθαλμού καί τίς σημει­
ώσεις πού είναι παρμένες άπ’ αύτά νά μήν καταφρονή­
σετε, έφόσον δέν περιέχουν κάτι άλλότριο τής Όρ-
θοδοξίας.
Τά κείμενα πού έγραψα έγώ ό άνάξιος είναι: είτε με­
ταφράσεις άπό τά Ελληνικά (τά όποια δέν ειχουν άπο-
δοθεΐ μέχρι τώρα στά Ρουμανικά), είτε συνοπτικά συγ­
γράμματα άπό τήν Αγία Γραφή ή άπό τά έργα τών Αγίων
Πατέρων (σάν άρωμα ένός λουλουδιού) ύπό μορφή στί­
χων, ώστε νά είναι πιό εύκολη ή άνάγνωσή τους. Ό λα
έχουν μέσα τους τό προζύμι τής Όρθοδοξίας καί είναι
διανθισμένα μέ μαρτυρίες τών Αγίων Πατέρων σάν μέ
μπαχαρικά, γιά νά μήν χαλάσουν.
Σάς παρακαλώ όλους έκ βάθους καρδίας, νά καταλά­
βετε καί τό έξης: Έγώ όλα τά γράφω γιά τόν έλεγχο τών
άδυναμιών μου καί τήν έγερση τών μουδιασμένων μου
αισθήσεων. Επίσης, αύτά είναι καί ώς μιά έξομολόγηση
τών άμετρήτων μου άνομημάτων μπροστά στόν Κτίστη,
όταν δέν έχω πιά σέ ποιόν νά τά έξομολογηθώ. Ε π ο ­
μένως, νά μήν νομίσετε ότι τά γράφω πρός έλεγχο τών
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 33
άλλων. Ό λα τά γράφω γιά τόν δικό μου έλεγχο, ώστε νά
ώφελήσω κάπως τήν άθλια μου ψυχή.
Έάν ό έλεγχος τής συνειδήσεώς μου ταιριάζει καί σέ
άλλους, αύτό δέν σημαίνει ότι έγραψα αύτά έναντίον
τους. Έάν πριν άνέφερα καί ξένα ονόματα άνάμεσα στά
χαρτιά μου, αύτό τό έκανα μόνο στό θέμα τού Ίορδάνου
κι όχι άπό κακία, άλλά άπό βαθειά οδύνη γιά έναν άγιο
τόπο πού καταστρέφεται έξαιτίας κάποιου όπως ό Γερά­
σιμος.
Θά μοΰ ήταν άδύνατο νά γράψω στίχους άν δέν ένιω­
θα βαθιά στήν καρδιά μου ό,τι γράφω. Τά λόγια τών στί­
χων ξεπηδοΰν άπ’ τήν καρδιά μου σάν σπίθες άπό πυ­
ρόλιθο, άλλά αύτό γίνεται μόνο όταν ό λίθος τής καρδιάς
άγγίζεται σάν άπό τσακμάκι, άπό θλίψη ή χαρά, άπό
έλεγχο γιά άμαρτήματα, ή εύγνωμοσύνη πρός τόν έλεή-
μονα Θεό. Δέν μπορώ νά βάλω σέ στίχους ό,τι δέν αισθά­
νομαι, δηλαδή δέν μπορώ νά πλέξω στίχους οί όποιοι νά
συγκινήσουν τήν καρδιά τών άλλων, {άν δέν συγκινοΰν
πρωτίστως τή δική μου}.
Ό ταν γράφω κάτι συγκινητικό, αισθάνομαι πόνο
στήν καρδιά, σάν νά ήταν οί στίχοι αύτοί θρύμματα άπ’
τή συντετριμμένη μου καρδιά. Καί τά γράμματα γράφον­
ται μέ δάκρυα πολλές φορές.
Γι’ αύτό τό λόγο οί γνήσιοι στίχοι συγκινοΰν τούς
άναγνώστες όπως συγκινήθηκε ή καρδιά τού συγγρα-
φέως τους. Άπ’ αύτά μπορείτε νά καταλάβετε καλύτερα
ότι τά ποιήματά μου ζωγραφίζουν τή θλίψη ή τήν άγαλ-
λίαση τής δικής μου καρδιάς κι όχι άλλότριες θλίψεις ή
χαρές. Έγώ, άν δέν νιώθω, δέν μπορώ νά γράψω. Έάν
34 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
δέν μ’ έλεγχε ή συνείδηση, δέν θά μπορούσα νά γράφω
στίχους έπιτιμητικούς.
Τώρα πνευματικοί μου άδελφοί καί άδελφές, αν τυχόν
σάς πρόσβαλα με τά λόγια ή τη συμπεριφορά μου, σάς
παρακαλώ έν όνόματι τοϋ Κυρίου νά μέ συγχωρέσετε,
γιατί ποιος ξέρει αν θά συναντηθούμε καί πάλι σ’ αύτή
τη ζωή; Μ ην παρεξηγεΐτε τά συγγράμματά μου. Ήταν
κάποιοι πού μοΰ ζήτησαν νά τούς άντιγράψω άποσπά-
σματα άπό τά χαρτιά μου κι έτσι πήρα θάρρος κι έγραψα
περισσότερο, ώστε νά τά μοιράσω στους άδελφούς καί
άδελφές πρός τούς όποιους αισθάνομαι ύποχρεωμένος
γιά τίς πολλές τους ευεργεσίες.
Ό ταν ήμουν πολύ στενοχωρημένος καί ένδεής, σχε­
δόν όλοι έτρεξαν νά μέ βοηθήσουν μέ κάτι, καί κάποιοι
μάλιστα έφτασαν ώς τή θυσία. Έλαβα τήν προσφορά
τής άγάπης τους μ’ εύγνωμοσύνη. Σήμερα γιατί άραγε
νά σάς προκαλέσει άγανάκτηση, άν σάς προσφέρω μέ
άγάπη τόν πενιχρό καρπό των κόπων μου; Ακούω ότι
κάποιοι οργίζονται καί χλευάζουν, όταν τούς στέλνω μέ
άγάπη ό,τι έχω. Καί πάλι σάς ζητώ νά συγχωρήσετε τόν
άθλιο άδελφό σας, γιατί δέν έχει κάτι καλύτερο, κάτι πιό
πολύτιμο, νά σάς προσφέρει ώς έγγύηση τής άγάπης
τήν όποιαν σάς χρωστά.
Ό άδελφός σας αύτός ήταν κάποτε έτοιμος νά θυσιά­
σει τόν έαυτό του πρός τό κοινό σας όφελος, άλλά εσείς
δέν τόν καταλάβατε καί τή θυσία του τήν καταφρονή­
σατε. Γι’ αύτό δέν μπόρεσε νά σάς βοηθήσει. Αύτός όμως
μένει βαθιά εύγνώμων σέ όσους {άπό έσάς οι όποιοι} κά­
ποτε σηκώσατε τόν σταυρό των δυσκολιών του, όπως ό
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 35
Σίμων ό Κυρηναΐος, ή σπογγίσατε τόν αιματηρό του
ιδρώτα, κατά τόν δύσκολο δρόμο τής δυσχερούς του
Ηγουμενίας.
Επειδή πολλοί άπό σάς είστε δεσμευμένοι μέ διακο-
νήματα στούς ξένους τόπους, όπου δέν μπορείτε ν’
άκούσετε μιά Ακολουθία ή ένα άνάγνωσμα στά Ρουμανι­
κά, σκέφτηκα ότι ίσως μιά μικρή άνθοδέσμη ή ένα μικρό
στεφάνι άπό λουλουδάκια τής Ρουμανικής γλώσσας θά
σάς προσφέρει έστω καί μικρή παρηγοριά. Έάν βρείτε
καί τά άγκάθια των ψόγων, μή στενοχωρηθήτε, γιατί
αύτά δέν είναι γιά σάς, άλλά γιά μένα. Τά μάζεψα άπ’ τήν
στείρα μου καρδιά.
Αγαπητοί μου άδελφοί, στήν κατάσταση στήν όποια
βρίσκομαι σήμερα, δέν μπορώ πιά νά σάς ύπηρετήσω,
γιατί είμαι πολύ άδύνατος. Έάν θά άναγκαζόμουν νά
άναλάβω καί πάλι πόνους καί θλίψεις όπως πρίν, σύντο­
μα θά κατέβαινα στόν λάκκο. Έ τσι άπέκτησα καί τήν άρ-
ρώστια πού δέν μ’ άφήνει καθόλου. Δέν έχω πιά τίποτα
άλλο νά κάνω σ’ αύτήν τή ζωή παρά μόνο νά κλάψω γιά
τίς άμαρτίες μου καί, μέ τήν βοήθεια τού Θεού, νά μαζέψω
πνευματικά άνθη, ώστε νά είναι πνευματική τροφή γιά
μένα καί γιά όσους είναι, σάν κι έμένα, πτωχοί.
Τσως μαζί μέ τό δικό μου όφελος θά προσφέρω όφε­
λος καί σέ άλλους, πού δέν έχουν τώρα καιρό ούτε ν’
άναπνεύσουν. Άλλο, δέν είμαι σέ θέση νά κάνω. Έάν
ήξερα ότι έστω καί λίγοι άγαποΰν νά θυσιάζουν μιά ώρα
τήν εβδομάδα νά διαβάσουν, θά έπαιρνα μεγάλο θάρρος
ώστε νά άποκαλύψω πολλούς πνευματικούς θησαυρούς
τής Ελληνικής. Άλλά άν υπάρχει κανείς άπό τούς προϊ­
36 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
σταμένους ή άπό σας πού πιστεύει δτι θά μπορούσε νά
βάλει, όπως πριν, κανένα φορτίο πάνω στην άδυνατι-
σμένη μου πλάτη, τόν παρακαλώ νά έγκαταλείψει αύτή
τη σκέψη, διότι τί έλπίδα μπορεί νά έχει κανείς άπ’ αύτόν
πού είναι στόν τάφο;
Σωθείτε όπως μπορείτε καί μέ τη βοήθεια οποιοσδή­
ποτε μπορείτε, διότι δόξα τώ Θεώ, ύπάρχουν άκόμα άν­
θρωποι νά σας βοηθήσουν. Γιά μένα ό λάκκος έδώ πέρα
φαίνεται πιό φιλόξενος παρά στήν άμμο τού ιερού Ίορ-
δάνου. Τού Αγίου Ίωάννου τού Προδρόμου τού άρέσει
νά μένει μόνος του, ξυπόλυτος καί πεινασμένος, έκεΐ
στήν όχθη τού Ίορδάνου, παρά νά έχει έναν άνάξιο μα­
θητή όπως είμαι έγώ.
Ό άνάξίος αδελφός σας
καί ταπεινός πρός Κύριον εύχέτης,
Ιωάννης Ιερομόναχος
ΑΔΕΛΦΙΚΗ ΕΥΧΗ ΠΡΟΣ ΤΙΣ ΡΟΥΜΑΝΕΣ ΑΔΕΛΦΕΣ
ΑΠΟ ΤΟ ΟΡΟΣ ΤΩΝ ΕΛΑΙΩΝ
Πρίν άρχίσω νά μιλώ γιά τούς πόνους μας, λέω σέ
όλες σας: Χριστός άνέστη!
Έάν είχα δάκρυα αίματος, μ’ αυτά θά έγραφα αύτές
τίς σειρές, γιά νά καταλάβετε καλύτερα τόν πόνο πού
έχω γιά τόν σημερινό διωγμό τού έθνους μας καί τήν
έχθρα καί τήν ταραχή πού μάς κυριεύουν.
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, Μ ΕΛΕΤΕΣ 37
Όσιώτατες Μοναχές, πνευματικές μου έν Κυρίω αδελφές,
Ξέρετε καλά ότι ό άνάξιος Ιερομόναχος Ιωάννης πέ-
θανε έδώ καί πολύ καιρό γιά τό Ρουμανικό Μοναστήρι
στόν Ιορδάνη ποταμό καί τώρα δεν έμποδίζει πιά κανέναν.
'Ο,τιδήποτε κι άν πείτε γι’ αύτόν (ή καλό ή κακό), αύτός δέ
σάς άκούει ούτε μπορεί νά σάς άπαντήσει. Αλλά οποτεδή­
ποτε καί οπουδήποτε κι άν είναι, έτσι άμαρτωλός όπως
είναι, αύτός δέ σταματάει νά σάς θεωρεί έν Χριστώ αδελφές
του. Ό φυσικός δεσμός τού Ρουμανικού αίματος καί ό
πνευματικός δεσμός τού Μοναχισμού, μάς πλησιάζει ψυχι­
κά όσο διασκορπισμένοι κι άν είμαστε. Χαίρομαι όταν
ακούω ότι είστε εύτυχισμένες καί συμφιλιωμένες. "Οπότε
είστε όμως στήν έχθρα, νιώθω κι έγώ άνησυχία στήν ψυχή,
έφόσον έχω τό ίδιο αίμα καί τό ίδιο Μοναχικό Σχήμα.
Εμείς όλοι συγκεντρωθήκαμε κάτω άπό τήν ίδια ση­
μαία, πού είναι ή σημαία τού Τιμίου Σταυρού καί ντυ­
θήκαμε τό ίδιο μαύρο ένδυμα τής μετάνοιας. Αφήνοντας
τήν έπίγεια πατρίδα, ξεκινήσαμε στόν ίδιο δρόμο, τόν
στενό δρόμο τού Σταυρού, τόν δρόμο τού μαρτυρίου,
γιά τόν Χριστό.
Ό λοι μας έπιδιώκουμε τό ίδιο λιμάνι τής σωτηρίας
καί λαχταρούμε τήν ίδια ουράνια πατρίδα. Στήν όδό τής
ζωής όλοι μας παλεύουμε μέ τόν ίδιο έχθρό τής σωτη­
ρίας καί χρησιμοποιούμε τά ίδια πνευματικά όπλα. Ό
Τδιος πράος Σωτήρ μάς βοηθάει όλους καί μάς περιμένει
μέ άνοιχτή άγκαλιά στόν άνω νυμφώνα.
Επομένως, δέν είμαστε ξένοι καθόλου, άν καί ζοϋμε
απομακρυσμένοι. Ό πνευματικός δεσμός μεταξύ μας ε ί­
 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
ναι πολύ στενός, έστω κι άν έμεΐς δέν τό αντιλαμβανόμα­
στε. Έγώ δέν είμαι ούτε δάσκαλος, ούτε Ηγούμενος καί
ό Κύριος ξέρει ότι ούτε θέλω κάτι τέτοιο. Ή κατάστασή
σας όμως δέν μοϋ είναι άδιάφορη. Ή σεμνότητα τής
ζωής σας είναι καί γιά μένα τιμή, άφορμή παρηγοριάς.
Αλλά ή άταξία καί τό σκάνδαλο πού δείχνετε μπροστά
στούς άλλογενεΐς προκαλεΐ καί σ’ έμένα ντροπή καί
πίκρα. Έγώ τώρα δέν έπιζητώ τήν τιμή μου, διότι άπό
καιρό τήν κατέστρεψαν οί «εύεργέτες» μου, άλλά έπιζη­
τώ μόνο τήν τιμή τού Ρουμανικού μου γένους καί του
Μοναχικού Τάγματος. Ή χαράδρα τού Χοζεβά φέρνει
πολλές φορές τόν ήχο των φιλονικιών καί ταραχών πού
ύπάρχουν άνάμεσά σας εις όνειδος τού γένους μας καί
ζημία τής σωτηρίας μας. Ζεΐτε σ’ έκεΐνον τόν άγιο τόπο
όπου ήχησε ή φωνή τού Κυρίου όταν άνελήφθη εις
ούρανούς λέγοντας: «Μ ή χωρίζεστε άπό Ιεροσολύμων!»
Αύτά τά λόγια είπε στούς Αγίους του Αποστόλους, άλλά
έχουν μιά μυστική σημασία γιά όλους μας.
Τό όνομα Ιερουσαλήμ σημαίνει «άγια ειρήνη». Επομέ­
νως, ό Κύριος παραγγέλλει σέ όλους μας, καί ιδίως σ’
έσάς, νά μή χωριζόμαστε άπό Ιεροσολύμων, δηλαδή άπό
τήν αγία ειρήνη. Ή φωνή τού Κυρίου ήχεϊ πάντοτε πάνω
στό όρος των Έλαιών υπέρ τής αγίας ειρήνης, άλλά δέν
υπάρχει πλέον κανένας νά τόν άκούσει. «Πάντες έξέκλι-
ναν, άμα ήχρειώθησαν», όπως λέει ό Άγιος Προφήτης
Δαυίδ, «ούκ έστι ποιων χρηστότητα, ούκ έστιν έως ενός!»
(Ψαλμ. 13, 3). Τήν πικρία τής ζωής μας άνάμεσα στούς ξέ­
νους, έμεΐς οί ίδιοι τήν κάνουμε ακόμη πιό πικρά, γιατί
διαβάλλουμε ό ένας τόν άλλο καί έχουμε θανάσιμο φθόνο.
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 39
Αντί νά είμαστε ένωμένοι καί νά βαστάξουμε τά βάρη
άλλήλων, έμεΐς κάνουμε τό άντίθετο. Ζοΰμε πάντα διχα­
σμένοι καί, όταν είναι γιά τό ίδιον συμφέρον, ρίχνουμε
στό βάραθρο ό ένας τόν άλλον καί «πουλάμε διά πα­
νουργίας άλλήλους στους ξένους». ’Άς μήν πούμε καί γιά
τό κεντρί τής συκοφαντίας καί τό κέρας τής ζήλιας πού
πάντοτε «έργάζονται» άνάμεσα στίς Ρουμάνες μας. Αύτό
είναι τό άκοίμητο σκουλήκι πού κατατρώει όλο τόν
κόπο μας καί μάς στερεί άπό τόν μισθό.
Αντί νά καλύψουμε ένώπιον των ξένων τόν πιό άδύ-
νατο άπό μάς, έμεΐς περισσότερο τόν άποκαλύπτουμε,
γιά νά γνωρίζουν οί ξένοι όλη «τήν προκοπή» μας καί νά
χαίρονται οί έχθροί μας!
Σκεφτεΐτε ότι ζοΰμε τά πιό δύσκολα χρόνια καί τά πιό
έπικίνδυνα γιά τή σωτηρία τής ψυχής! Σκεφτεΐτε ότι
όλοι μείναμε σάν ορφανοί, άπομακρυσμένοι άπό τήν
πατρίδα μας καί στερημένοι πνευματικής τροφής! Σκε­
φ τεΐτε ότι οί έχθροί τής πίστεώς μας πλήθυναν περισ­
σότερο άπό ποτέ καί ή σωτηρία μας βρίσκεται σέ με­
γαλύτερο κίνδυνο. Έάν έχουμε τήν ψυχή πληγωμένη,
δέν ύπάρχει κανείς νά μάς γιατρέψει, καί έάν πέσουμε,
δέν ύπάρχει κανείς νά μάς σηκώσει. Τώρα είναι άνάγκη
γιά περισσότερη ένωση καί άδελφική στήριξη. Άν καί
δέν είμαστε όλοι μαζί, τουλάχιστον πνευματικά νά είμα­
στε ένωμένοι καί νά βαστάξουμε τίς άδυναμίες άλλήλων
μέ έλεος.
Έάν είναι κάποιος άδύνατος ψυχικά ή άρρωστος σω­
ματικά, νά μήν τόν χτυπήσουμε μέ τά λόγια, ούτε νά τόν
συκοφαντήσουμε ένώπιον των ξένων, γιά νά μήν τόν
40 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ ΜΕΡΟΣ Π Ρ Ω Τ Ο Ν - Ε Π Ι Σ Τ Ο Λ Ε Σ , ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ

οδηγήσουμε στην απελπισία καί γίνουμε έτσι άδελφο-

κτόνοι. Έάν μπορούμε νά τόν συμβουλέψουμε πνευματι­
κά, καλά είναι. Έάν όμως άποκαλύψουμε στους άλλους
τίς άδυναμίες του, διπλή ζημία προκαλοϋμε: καί τόν άδύ-
νατο δεν ώφελοϋμε καί τόν έαυτό μας καταδικάζουμε.
Φανερώνοντας τόν άδελφό μας, δίνουμε στους άλλοτρί-
ους τήν ευκαιρία νά μάς καταπιέσουν περισσότερο, δη­
λαδή έμείς οί ίδιοι δίνουμε τά όπλα στά χέρια των ξένων,
γιά νά μάς πολεμήσουν σκληρότερα καί νά δυσφημή­
σουν τό έθνος μας. Έ τσ ι παίρνουν θάρρος καί οί έχθροί
τής πίστεως (οί κομμουνιστές καί οί αιρετικοί) καί πιό
εύκολα μάς κυνηγοΰν.
Τά μεταξύ μας σκάνδαλα πού φανερώνονται, είναι τά
πιό δυνατά όπλα, τά οποία έμείς οί ίδιοι δίνουμε στούς
έχθρούς μας γιά νά μάς πολεμήσουν. Αρκετή είναι ή
πίκρα καί ή δυσφήμιση πού ύποφέρουμε άπό τούς ξέ­
νους.
Τουλάχιστον έμείς νά μή κατασπαράζουμε καί κεν­
τρίζουμε ό ένας τόν άλλο. «Άλλήλων τά βάρη βαστάζετε,
καί ούτως άναπληρώσατε τόν νόμον τοϋ Χριστού!» (Γαλ.
6, 2) φωνάζει ό Άγιος Απόστολος Παύλος.
Έάν δέν έχουμε άγάπη ό ένας γιά τόν άλλο, τότε ούτε
τόν Κύριο δέν έχουμε μαζί μας (έτσι λέει ή Αγία Γραφή). Ό φθόνος άνατρέφει τό πείσμα,
Διότι ό Θεός είναι άγάπη καί ή τελευταία έντολή πού τή συκοφαντία, τή λύπη, τήν έχθρα, τήν ασπλαχνία,
έδωσε στούς Αγίους Του Μαθητές ήταν ή έντολή τής τούς φόνους καί τήν άπάρνηση.
άγάπης. «Έντολή καινήν δίδωμι ύμΐν, ϊνα άγαπάτε άλ-
λήλους, καθώς ήγάπησα ύμάς, ϊνα καί υμείς άγαπάτε άλ-
λήλους.» (Ίω. 13, 34).
42 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
Η ΑΝΟΗΤΗ ΚΑΤΑΡΑ ΚΑΙ Η ΕΠΙΚΛΗΣΗ ΤΟΥ ΠΟΝΗΡΟΥ
«Καί ήγάπησε κατάραν καί ήξει αύτώ. Και
ούκ ήθέλησεν εύλογίαν καί μακρυνθήσεται
άπ’ αύτοΰ.» (Ψαλμ. 108, 16)
Ό 'Άγιος Μακάριος ό Αιγύπτιος λέει δτι ό στρατός
των δαιμόνων άποτελεΐται άπό δύο μεγάλα τάγματα:
1. Τό ένα είναι τό τάγμα των έχθρών πού πολεμούν
τούς άνθρώπους μέ πάθη καί κακές επιθυμίες.
2. Τό άλλο είναι τό τάγμα των άρχόντων {τοϋ σκό­
τους} πού ρίχνουν τούς άνθρώπους σέ αιρέσεις, κατάρες,
βλασφημίες καί πλάνες.
Πολλοί Χριστιανοί συνηθίζουν νά βλασφημοϋν τούς
άλλους άπό οργή ή νά βλασφημοϋν τόν έαυτό τους.
Κοιτάζοντας καλά θά δούμε ότι οί περισσότερες κατάρες
είναι βλασφημίες. Επίσης καί οί βρισιές είναι βλασφη­
μίες. Άν καί δέν είναι όλα βλασφημίες κατά τοϋ Πνεύμα­
τος τοϋ Αγίου, δέν μένουν όμως χωρίς τιμωρία. Κάθε
βαρύς λόγος κατά τοϋ ονόματος τοϋ Θεοϋ, των ιερών
πραγμάτων ή τής σωτηρίας ψυχής, θεωρείται βλασφη­
μία κατά τοϋ Αγίου Πνεύματος. Καί ή βλασφημία είναι
άμαρτία θανάσιμος.
Ίσως κάποιοι δέ βλασφημοϋν τόν Θεό, ούτε τά ιερά,
άλλά, όταν οργιστούν, συνηθίζουν νά έπικαλοϋνται τόν
έχθρό διάβολο γιά νά πάρει τόν τάδε ή τόν δείνα. Δέν
θεωρούν αύτό άμαρτία καί τό κάνουν σάν άστεΐο.
Άλλά καί οί άθεοι μάγοι, μήπως δέν κάνουν τό ίδιο;
Διότι καί αύτοί επικαλούνται τούς σκοτεινούς άγγέλους
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 43
γιά νά έκπληρώσουν τά αίτήματά τους καί ποτέ δέν έπι-
καλοϋνταιτόν Θεό.
Αγαπητέ άδελφέ Χριστιανέ, άραγε καταλαβαίνεις ότι
έάν έπικαλεστεΐς τόν πονηρό πρός έκδίκηση κατά τοϋ
άδελφοϋ σου καταφρονείς έτσι τόν Θεό καί κάνεις τόν
άόρατο έχθρό νά χαίρεται πολύ;
Χαίρεται ό πονηρός όταν τόν μνημονεύεις άπό όργή
καί τήν έκδίκηση πού ζητάς άπ’ αύτόν τή θεωρεί μεγάλη
τιμή. Κουνά τήν οΰρά ό δύσμορφος όταν βλέπει πώς έσύ
άπό όργή δέν τόν παραβλέπεις, άλλά τόν καλεϊς νά σέ
βοηθήσει.
Ό Απόστολος Παύλος μάς διδάσκει λέγοντας: «Μ νη­
μονεύετε τοϋ Ίησοϋ Χρίστου!» καί έσύ όταν οργιστείς
μνημονεύεις τόν έχθρό, ζητώντας νά έκδικηθεΐ γιά σένα.
Άλλοϋ ό Άγιος Απόστολος Παϋλος μάς προστάζει λέ­
γοντας: «Εύλογεΐτε καί μή καταράσθε!» (Ρωμ. 12,14) καί ό
Κύριος στό Ιερό Εύαγγέλιο μάς διδάσκει όχι μόνο νά μήν
καταραστοϋμε, άλλά μάλιστα νά εύλογήσουμε έκείνους
πού μάς καταρώνται.
Γιά νά καταλάβετε καλύτερα πόσο άσχημη είναι ή κα-
τάρα ένώπιον ϋοΰ Θεοϋ, θά παρουσιάσω τή φοβερή διή­
γηση πού βρίσκεται στήν έπιστολή τοϋ Ίερομάρτυρος
Διονυσίου τοϋ Αρεοπαγίτου πρός τόν μακάριο Δημόφιλο.
Ό Άγιος Διονύσιος ό Αρεοπαγίτης έζησε κατά τήν
έποχή των Αγίων Αποστόλων. Άπήχθη στούς ουρανούς
πάνω στά σύννεφα καί πήγε άπό τήν Αθήνα πρός τή
Γεθσημανή, γιά νά είναι παρών στήν κηδεία τής Θεο­
τόκου. Πέθανε μαρτυρικά τό έτος 96 στό Παρίσι πού
τότε ονομαζόταν Λουτέτια.
44 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
Στην έπιστολή του πρός Δημόφιλο λέει πώς, όταν
πήγε κάποτε στην Κρήτη, τόν φιλοξένησε ό Άγιος Από­
στολος Κάρπος, ένας άπό τους 70 Αποστόλους.
Αυτός του διηγήθηκε πώς είχε μεγάλη στενοχώρια
έξαιτίας ένός Έλληνα, δηλαδή άπιστου, πού είχε άπα-
τήσει έναν Χριστιανό, ώστε νά άρνηθεΐ εκείνος τήν αλη­
θινή πίστη καί νά δεχτεί τήν ειδωλολατρία.
Τότε ό Θείος Κάρπος κατεχόμενος ύπό μεγάλης θλί-
ψεως, αντί νά προσευχηθεί στόν Θεό γιά τήν έπιστροφή
του πλανεμένου, καθώς καί γιά τό φωτισμό τού άπιστου,
νικήθηκε άπό όργή καί πίκρα κατά των δύο άθλιων. Τό
βράδυ έπεσε καί κοιμήθηκε ό Άγιος μέ τό πνεύμα ταραγ­
μένο καί τήν καρδιά γεμάτη θυμό. Τά μεσάνυχτα ξύπνη­
σε γιά τήν προσευχή, όπως συνήθιζε. Όμως κατά τήν
ώρα τής προσευχής είχε τήν καρδιά γεμάτη πικρία καί
λύπη, κάτι πού δέν έπιτρέπεται σ’ ένα δούλο καί μαθητή
τού Χριστού.
Σ’ αύτή τήν ταραγμένη κατάσταση έλεγε στόν εαυτό
του ότι δέν αξίζουν νά ζοΰν άνθρωποι άθεοι οί όποιοι καί
άλλους οδηγούν στήν πλάνη. Σκεπτόμενος αυτά, παρακα-
λοΰσε τόν Θεό νά τούς χτυπήσει μέ κεραυνό καί τούς δύο.
Αμέσως τού φάνηκε ότι σείστηκε ό τόπος, τό σπίτι
όπου προσευχόταν διαιρέθηκε σέ δύο μέρη καί ό ούρανός
άνοιξε. Στό άνοιγμα τού ούρανοΰ είδε τόν Κύριό μας Ι η ­
σού Χριστό μαζί μέ άφραστο πλήθος Αγγέλων μέ άνθρώ-
πινη μορφή.
Βλέποντας αυτά, ό μακάριος Κάρπος απορούσε πάρα
πολύ καί κοιτάζοντας πρός τά κάτω είδε τό έδαφος τού
σπιτιού σχισμένο μέ ένα μεγάλο καί πολύ σκοτεινό χάσμα.
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 45
Στην άκρη τού χάσματος είδε τούς δύο ανθρώπους τούς
όποιους είχε καταραστεΐ, κατεχομένους άπό φόβο καί
τρόμο μεγάλο. Άπό τό μεγάλο φόβο έτρεμαν τά πόδια
τους καί κόντευαν νά πέσουν στό βάραθρο. Ό μακάριος
Κάρπος έβλεπε φίδια πού άνέβαιναν καί πιάνονταν άπ’ τά
πόδια τους. Άλλοτε σφύριζαν, άλλοτε τούς δάγκωναν
προκειμένου νά τούς ρίξουν στό βάραθρο. "Ωστε οί καη­
μένοι ήταν στό σημείο νά πέσουν στό κενό.
Έν τω μεταξύ ό μακάριος Κάρπος δέν ήθελε νά κοιτά­
ξει έπάνω πρός τόν Κύριο, άλλά στενοχωροΰνταν πού
έκεινοι οί έλεεινοί δέν είχαν πέσει στό βάραθρο. Προ­
σπαθούσε μάλιστα νά τούς σπρώξει ό ίδιος στό λάκκο.
Δέν μπορούσε όμως καί λυπόταν καί καταριόταν.
Στό τέλος, κοίταξε πρός τοωπάνω καί είδε, όπως καί
προηγουμένως, τά ούράνια ανοιχτά καί τόν Κύριο νά
λυπάται τούς δύο δυστυχείς πού ήταν σέ κίνδυνο. Ση­
κώθηκε ό Κύριος άπό τόν θρόνο του, πλησίασε καί τούς
έδωσε Χείρα βοήθειας. Μαζί Του κόπιαζαν καί οί Άγιοι
Άγγελοι νά γλιτώσουν τούς δύο άνθρώπους.
Καί ένώ καθόταν ό Κύριος μέ τεντωμένο τό χέρι Του
πρός αύτούς, είπε στόν μακάριο Κάρπο αυτά τά λόγια:
«Χτύπα τώρα Εμένα, διότι είμαι έτοιμος νά πάθω καί
πάλι και πολλές φορές γιά τή σωτηρία των άνθρώπων.
Και μοϋ είναι άρεστό νά πάθω καί πάλι καί νά πεθάνω γι’
αύτούς τούς άνθρώπους ώστε νά μην καταδικαστούν.
{Θά προτιμούσα νά σταυρωθώ γι’ αύτούς καί μόνο},
άκόμη κι άν δέν υπήρχαν άλλοι ένοχοι άνθρωποι. Άλλά
έσύ σκέψου καλά εάν σέ συμφέρει νά χάσεις τή φιλία μέ
τόν Θεό και τούς άγαθούς Αγγέλους καί νά δεχτείς τήν
46 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
αιώνια φιλία μέ τά φίδια καί τά δαιμόνια!» (Βλέπε Μέγα
Συναξαριστή 3η Όκτωβρίου τόν βίο τοϋ Αγίου Ίερομάρτυρος Διονυ­
σίου τοΰ Αρεοπαγίτου).
Τότε κατάλαβε ό Άγιος Καρπός ότι δεν είναι ευάρε­
στος στόν Θεό ό άλογος θυμός.
Αύτό τό όραμα τοϋ Άγιου Κάρπου είναι καί γιά μάς
ένα μάθημα ώφέλιμο, όταν μάς πολεμούν οί λογισμοί καί
μάς παρακινούν νά καταραστοΰμε.
Ό Άγιος Απόστολος Κάρπος καταράστηκε τους δύο
άπιστους άπό τό μεγάλο του ζήλο γιά την άγια Πίστη
καί βλέπομε πώς ό Κύριος τόν άποστράφηκε καί τόν
έπέπληξε.
Έσυ όμως, Χριστιανέ, όταν λές κατάρες κατά τοϋ
άδελφοϋ σου, που έχει την ίδια Πίστη όπως έσυ, καί κά­
νεις αυτό γιά πρόσκαιρα πράγματα καί όχι άπό ζήλο
ύπέρ τής πίστεως, άραγε ποιά άπολογία θά έχεις ένώπι-
ον τοΰ Θεοϋ;
«Ευλογείτε καί μή καταράσθε!» (Ρωμ. 12, 14) φωνάζει
πάντα ό Άγιος Απόστολος Παϋλος κι έσυ γιά τό παρα­
μικρό πράγμα ρίχνεις κατάρες κατά τοϋ άδελφοϋ σου. Δέ
συλλογίζεσαι ότι έκεΐνον τόν όποιον έσύ στέλνεις στό
διάβολο καί στό θάνατο, τόν έξαγόρασε ό Κύριος μέ τό
Πάθος Του, άποσπώντας τον άπ’ τά νύχια τοϋ θανάτου
καί τή σκλαβιά τοϋ διαβόλου;
Σέ όλη τήν έπί γής ζωή Του ό Κύριος ποτέ δέν κα­
ταράστηκε, άν καί σέ όλη τή ζωή Του διώχτηκε καί δυ­
σφημίστηκε άπό τούς άπιστους Εβραίους. Καταράστη­
κε μόνο τήν άκαρπη συκιά πού άπεικόνιζε τήν άκαρπία
τοϋ Εβραϊκού γένους. Μ έ αύτό τόν τρόπο ήθελε νά δεί­
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 47
ξει τό τέλος τοϋ παλαιοϋ Νόμου πού δέν είχε μπορέσει
νά προσφέρει στόν άνθρωπο τή σωτηρία.
Επειτα, άς σκεφτοϋμε πόσες συμφορές καί κινδύνους
άντιμετώπισαν οί Άγιοι Απόστολοι άπό τούς άθέους καί
όμως ποτέ δέν καταράστηκαν.
Οταν ό Άγιος Αρχάγγελος Μιχαήλ φιλονικούσε μέ
τόν διάβολο γιά τό σώμα τοϋ Αγίου Προφήτου Μωϋ-
σέως, δέν τόλμησε νά πει κατάρα κατά τοϋ πονηρού πού
άντιστάθηκε στήν έντολή τοϋ Θεοϋ, άλλά μόνο αύτό:
«Έπιτιμήσαι σοι Κύριος, διάβολε!» (Ιούδα 1, 9)
Πρέπει όμως νά ξέρουμε ότι ή κατάρα καί τό άνάθεμα
μπορεί νά χρησιμοποιούνται μόνο σέ έξαιρετικές περι­
πτώσεις, όταν κινδυνεύει ή άγια καί όρθή Πίστη. Άλλά
καί τότε ώς όπλα των Ποιμένων τής ’ξίκκλησίας καί όχι
τών λαϊκών.
Η κατάρα καί τό άνάθεμα δέν έπιτρέπεται καθόλου
νά προφέρονται πρός έκδίκηση γιά πρόσκαιρα πράγμα­
τα ή γιά τίς δικές μας φιλοδοξίες, όπως κάνουν κάποιοι
άμυαλοι Κληρικοί, άκόμη καί κάποιοι Μοναχοί.
Νά γνωρίζετε πώς, όταν λέγονται άλόγως οί κατάρες
στρέφονται στό κεφάλι έκείνου πού τίς είπε σάν άρπακτι-
κό πτηνό πού δέ βρίσκει λεία καί γυρίζει στή φωλιά του.
Ό σοφός Σολομών λέει στίς Παροιμίες του: «ώσπερ
όρνεα πέταται καί στρουθοί, ούτως άρά ματαία ούκ έπε-
λεύσεται ούδενί». (Παροιμ. 26, 2)
Μ αύτό τό παράδειγμα ό σοφός Σολομών μάς κάνει
νά καταλάβουμε ότι ή άδικη, δηλαδή άλογη, κατάρα δέν
άγγίζει κανένα, άλλά μόνο πετάει σάν πτηνό {ψάχνο­
ντας} γιά λεία. Καί έάν δέν βρει λεία τό πτηνό, στρέφεται
48 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
στη φωλιά του. Δηλαδή, ή κατάρα έάν είναι άλογη δεν
πιάνει, άλλά γυρίζει πίσω στό κεφάλι έκείνου πού την
έδωσε.
Ένας Χριστιανός, φτωχός ώς πρός τά πρόσκαιρα
άγαθά, άλλά πλούσιος ώς πρός τίς εύεργεσίες, βαδίζοντας
κάποτε στό δρόμο, άπό άπροσεξία χτύπησε τό πόδι του
σε μιά πέτρα. Επειδή ήταν ξυπόλυτος, τό χτύπημα τού
προκάλεσε μεγάλο πόνο καί αύτός στενοχωρημένος είπε
πρός τήν πέτρα: «Σίγουρα ό διάβολος σ’ έβαλε έδώ στό
δρόμο καί όχι άνθρωπος!» Μόλις είπε αύτή τή βλασφη­
μία, ό έλεήμων Θεός τόν παιδαγώγησε μέ τρόπο θαυμα­
στό, όπως συνηθίζει Εκείνος νά παιδαγωγεί πάντα τούς
καλούς άνθρώπους σ’ αύτή τή ζωή, γιά νά μή χαθούν οί
ψυχές τους. Αύτή λοιπόν τή στιγμή φάνηκε τού άνθρώ-
που ότι κάποιος έχυσε ένα Καζάνι ζεστό νερό πάνω στό
κεφάλι του καί ένιωσε τόσο πόνο, ώστε έμεινε τυφλός καί
άναίσθητος. Τότε οί διαβάτες τόν σήκωσαν καί τόν πή­
γαν στό σπίτι του. Έκεΐ έμεινε πολύ καιρό κατάκοιτος,
παράλυτος άπό τή μέση ώς τά πόδια καί στό λοιπό σώμα
είχε πληγές πού σάπισαν. Κανείς δέν μπορούσε νά τόν
πλησιάσει, παρά μόνο έκεΐνοι πού τόν φρόντιζαν.
Έ μεινε έτσι έπί μακρόν μέ πολλούς πόνους, χωρίς νά
πει ποτέ κάποιο βαρύ ή ακατάλληλο λόγο. Μόνο εύχα-
ριστούσε πάντοτε τόν Θεό λέγοντας: «"Ον άγαπά Κύρι­
ος παιδεύει» καί άλλα παρόμοια, μέ πολλή ύπομονή καί
πραότητα. Γιά τή μεγάλη ύπομονή καί πίστη του, ή
Ύπεραγία Θεοτόκος τόν θεράπευσε μέ θαυματουργικό
τρόπο.
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 49
Στό βιβλίο του, ό Αγιος Γρηγόριος Διάλογος μιλάει
γιά ένα μεγάλο άρχοντα άπό τή Ρώμη πού εΐχε μόνο ένα
παιδί.
Άπό τή μεγάλη άγάπη πού είχε γιά τόν γιό του, δέν
ήθελε νά τόν μαλώσει γιά τίς άναίδειές του καί τόν ύπέ-
μενε, έτσι άτακτος όπως ήταν.
Εκτός των άλλων κακών συνηθειών, τό παιδί συνήθι­
ζε καί νά βλάσφημε! καί ό άνόητος πατέρας του δέν τόν
τιμωρούσε καθόλου. Μιά μέρα, ένώ ό πατέρας τόν κρα­
τούσε στήν άγκαλιά του, μεγάλος φόβος κατέλαβε τό
παιδί καί φώναξε: «Κρύψε με, πατέρα, γιατί νά, οί μαύροι
θέλουν νά μέ πιάσουν!». Εννοούσε τούς δαίμονες πού
έβλεπε δίπλα του. Καί έξαιτίας μεγάλου τρόμου άρχισε
καί πάλι νά βλάσφημα, όπως συνήθιζε.
Τότε έπέτρεψε ό Θεός νά άρπαγεΐ ξαφνικά ή ψυχή
του άπό τούς δαίμονες.
Γράφει έπίσης καί γιά ένα άλλο παιδί πού είχε, τό ελεει­
νό, τήν κακή συνήθεια τής βλασφημίας.
Μιά μέρα, ένώ έπαιζε μέ τά ύπόλοιπα παιδιά, καταρά-
στηκε τό όνομα τού Θεού, κι αύτή {ακριβώς} τή στιγμή
τόν άρπαξαν οί δαίμονες καί τόν πήγαν στόν Αδη. Άπό
τότε κανείς δέν τόν ξαναεΐδε, ούτε άκουσε τίποτα γι’
αύτόν.
Άρα λοιπόν, έάν ό Θεός τόσο σκληρά τιμωρεί τά παι­
διά πού δέν είναι τόσο ένοχα έπειδή είναι άμυαλα, πόσο
μάλλον θά τιμωρηθούν οί μεγάλοι καί ιδιαίτερα αύτοί
πού έλαβαν τή Μοναχική Κουρά;
50 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, Μ ΕΛΕΤΕΣ 51

ΤΟ ΘΑΡΡΟΣ ΤΗΣ ΠΙΣΤΕΩΣ

(Στην χώρα των σημερινών μαρτύρων μιά γυναίκα ντρο­

πιάζει τά, τοϋ Βορρά, όργανα του σκότους)

Στά χρόνια τής έπαναστάσεως στη Ρωσία, όταν οί έχ-

Ή όργή έχει ώς βλαστάρια την κατάρα, την κατάκριση,
την ένοχοποίηση, τόν διχασμό, την άνυπομονησία,
τό μίσος καί την άνυπακοή.
θροί τής πίστεως ήταν πιό άγριοι κι άπό τά θηρία κατά
των ιερών {θεμάτων}, όταν άπαγορευόταν μέ θανατική
ποινή νά φοράει κανείς τόν Τίμιο Σταυρό, έγινε αύτό τό
γεγονός τό όποιο μου διηγήθηκε ένας Ιερέας πού ήταν
παρών.
Σ’ έκεινες τίς ήμερες τρόμου καί άνείπωτης άγριότητας,
ταξίδευε μέ τρένο πρός Τιράσπολ μιά ευλαβής γυναίκα.
Παρ’ όλες τίς άπειλές των Μπολσεβίκων καί τίς δεινές
τιμωρίες έναντίον έκείνων πού παρέβαιναν τίς διατάξεις,νή-
εύλαβής γυναίκα δέ φοβόταν καθόλου τόν νόμο των άρχό-
ντων, άλλά φορούσε πάντα ένα μεγάλο Σταυρό στό λαιμό.
Αύτός ήταν τό όπλο, ή σκέπη καί ή παρηγοριά της.
Προτιμούσε μάλλον νά πεθάνει, παρά νά άρνηθεϊ τό Ση­
μείο τής σωτηρίας. Κουρασμένη όμως ή καημένη έξαιτίας
των κατά τή νύχτα δυσκολιών, άποκοιμήθηκε στό τρένο.
Τότε, χωρίς νά τό καταλάβει ή γυναίκα, ένας κλέφτης
πήρε τόν Σταυρό πού φαινόταν κάτω άπό τά ρούχα της.
Ό ταν ξύπνησε, ή πρώτη φροντίδα της ήταν ό Σταυρός.
Βλέποντας ότι λείπει, ξέσπασε σέ κλάματα καί ρωτούσε
ποιος τόν πήρε. Αφού δεν έβρισκε τόν κλέφτη, σήμανε
τό σήμα κινδύνου πού βρίσκεται σέ κάθε βαγόνι. Αμέσως
ήρθε ό είσπράκτωρ καί ρώτησε τί έγινε καί ποιος σήμανε
τό σήμα.
52 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
Τότε ή γυναίκα, χωρίς τόν παραμικρό φόβο, δήλωσε
ότι κάποιος τής είχε κλέψει τόν χρυσό Σταυρό πού φο­
ρούσε. Εκείνος έμεινε έκπληκτος καί δεν ήξερε τί νά πει.
Σ’ έκείνη τήν έποχή κανείς δέν τολμούσε νά φοράει ιερά
σύμβολα καί μάλιστα νά δηλώσει ότι είχε χάσει τόν
Σταυρό του. Αφού σκύφτηκε λίγο, εΐπε τής γυναίκας δυ­
νατά μπροστά σέ όλους: «Ήάν έσύ σ’ αύτό τόν καιρό των
διωγμών τολμάς νά φοράς Σταυρό καί δέ φοβάσαι νά
δηλώσεις τήν άπώλειά του, {μόνο καί μόνο} γιά τό θάρ­
ρος σου, άξίζει νά σταματήσω τό τρένο καί νά κάνω
έρευνα γιά νά βρώ τόν Σταυρό πού τόσο τιμάς.»
Πράγματι σταμάτησε τό τρένο καί κάνοντας έρευνα
βρήκε τόν κλέφτη καί έδωσε τής γυναίκας τόν άγιό της
Σταυρό.
Ιδού παράδειγμα θάρρους πού μάς διδάσκει πόσο
ισχυρό είναι τό κουράγιο τής πίστεως. Ντροπή σ’ έκεί-
νους πού ούτε στά ειρηνικά χρόνια δέν έχουν τό θάρρος
νά κάνουν τό Σταυρό τους μπροστά στούς άρχοντες καί
δέν ομολογούν τήν πίστη όταν έρωτώνται.
Μιά γυναίκα ντρόπιασε μέ τό θάρρος της τούς πιό
άσπονδους έχθρούς τής Πίστεως, οΐ όποιοι κατησχυμένοι,
παρέβησαν τόν νόμο τους καί τής άπέδωσαν τό δίκαιο.
Έγώ πιστεύω ότι έκείνη τή στιγμή κατά τήν όποια ή
γυναίκα κατήγγειλε τήν κλοπή τού Σταυρού, πήραν
θάρρος καί οί πιστοί πού ήταν παρόντες καί οί Άγγελοι
άπό τόν ούρανό τής έπλεκαν τό στεφάνι γιά τήν ομολο­
γία Πίστεως. Ένώ οί δαίμονες πού κάθονταν πάνω στό
λαιμό των κομμουνιστών κρύφτηκαν τότε άπό ντροπή
στό καπνιστήριο τού τρένου! Πράγματι, ή καταγγελία
ΜΕΡΟΣ Π Ρ Ω Τ Ο Ν - Ε Π Ι Σ Τ Ο Λ Ε Σ , ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 53
τής γυναίκας είναι σάν ομολογία Πίστεως έναντίον των
κομμουνιστών τυράννων καί τό θάρρος της είναι μαρτυ­
ρικό θάρρος, έπειδή ήταν γνωστό ότι όποιος φορούσε
ιερά πράγματα {σύμβολα}, ή μιλούσε γιά τήν Πίστη, τ ι­
μωρούνταν μέ θάνατο.
Τό θάρρος τής πίστεως φόβισε πολλές φορές καί τούς
πιό άγριους διώκτες τής Ρωσίας.
Γιά σαράντα χρόνια ή σειρά τών Μαρτύρων καί Όμο-
λογητών τής Ρωσίας δέ διακόπηκε. Καί σήμερα συνεχί­
ζονται τά μαρτυρικά βάσανα στά παγωμένα μέρη τής
Σιβηρίας, όπου οδηγούνται στά καταναγκαστικά έργα οί
εύσεβεΐς.
Μερικοί άπό τούς κρατουμένους πιστούς άρνοΰνται
νά έργάζονται τίς Κυριακές καί έορτές. Γι’ αύτό τόν λόγο
δέν τούς δίνουν φαγητό καί τούς χτυπούν άνελέητα,
άλλά αύτοί υπομένουν τά πάντα μέ εύχαρίστηση γιά
{χάρη} τών έντολών τού Θεού.
Άλλοι άρνοΰνται νά έργάζονται γενικώς γιά τήν έξου-
σία, γιατί τή θεωρούν έξουσία τού Αντίχριστου. Γι’ αύτό
τούς βασανίζουν μέχρι θανάτου μέ ξύλο, πείνα, κρύο,
στέρηση στέγης καί τροφής.
Ό λοι αύτοί άποτελοΰν τή σειρά τών νέων Μαρ­
τύρων, πού ποτίζουν συνέχεια τό δέντρο τής Αγίας Π ί­
στεως καί καταπαύουν τόν θυμό τού Θεού, πού δικαίως
έρχεται έπί τού άπιστου σημερινού κόσμου.
Υπάρχουν καί πολλοί έραστές τής Πίστεως πού ζοΰν
κρυφά στά αδιάβατα δάση τής Σιβηρίας καί Καυκάσου.
Ζοΰν μέ αύστηρή διαγωγή, όπως οί Άγιοι Πατέρες παλαιά
καί ό έλεήμων Θεός τούς σκεπάζει γιά μήν τούς βρει ή
54 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
έξουσία. Υπάρχουν καί Κληρικοί καί λαϊκοί οί όποιοι δέν
ύποτάσσονται στην έκκλησία τοϋ Αλεξίου3, κρύβονται
στίς κατακόμβες κάτω άπό τη γη καί τελούν έκεϊ Ακολου­
θίες. Αυτοί αποτελούν μέλη τής έλεύθερης Εκκλησίας των
κατακομβών καί έχουν σήμερα δέκα Αρχιερείς καί πολ­
λούς Ιερείς, οί όποιοι στήν έξωτερική έμφάνιση είναι σάν
λαϊκοί. Από τίς προσευχές τους λυπάται ό Θεός καί έμάς
τούς ανάξιους, πού δέν υποφέρουμε κανένα έκβιασμό καί
όμως παραπατάμε επιζητώντας τά μάταια δίχως νά ένδια-
φερόμαστε γιά τή σωτηρία {τής ψυχής}.
Η ΛΥΠΗ - ΚΕΝΤΡΙ ΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ ΨΥΧΗΣ
ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΚΕΝΤΡΙ ΘΑΝΑΤΟΥ
Στό Γεροντικό τών Αγίων Πατέρων γράφει γιά έναν
αδελφό πού πολύ θλιβόταν καί συνεχώς έκλαιγε γιά τίς
αμαρτίες του.
Μιά μέρα έμφανίστηκε μπροστά του ό Κύριος λέγον­
τας:
- Γιατί κλαΐς, άνθρωπε, γιατί έχεις τόσο πόνο;
Απάντησε ό αδελφός:
- Δέ θέλεις, Κύριε, νά κλαίω καί νά πονάω, πού τόσο
σέ έχω λυπήσει;
3. Προφανώς πρόκειται γιά την «Έκκλησία» τήν ύποταγμένη
στό Κουμουνιστικό Καθεστώς τής έποχής.
Μ ΕΡΟ Σ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, Μ ΕΛΕΤΕΣ 55
Τότε ό Κύριος άπλωσε τό χέρι Του καί τό έβαλε στό
κεφάλι τού άδελφοϋ λέγοντας:
- Μή λυποϋ πιά. Αφού γιά Εμένα πονάς τόσο πολύ,
Έγώ έπαυσα πιά νά λυπάμαι γιά τά άμαρτήματά σου.
Έάν τό αίμα Μου έδωσα γιά σένα, πόσο μάλλον θά συγ-
χωρέσω έσένα καί κάθε ψυχή πού έχει καθαρή μετάνοια!
Κατόπιν συνήλθε ό άδελφός, έχοντας μεγάλη χαρά
στήν καρδιά καί βεβαιωμένος πώς ό Κύριος τόν ήλέησε.
Πέρασε λοιπόν όλη τή ζωή του μέ πολλή ταπείνωση, εύ-
χαριστώντας διαρκώς τόν Θεό.
Άπό αύτή τή διήγηση βλέπουμε πόσο μεγάλο όφελος
άποκτοϋμε άπό τήν κατά Θεόν λύπη καί πόσο έκτιμά ό
Θεός αύτή τή λύπη μας.
Υπάρχουν δύο είδη λύπης: ή λύπη πού σκοτώνει τήν
ψυχή καί ή λύπη πού τήν αγιάζει.
Ή λύπη ανάμεικτη μέ απελπισία είναι δηλητήριο γιά
τήν ψυχή. Γι’ αύτό λέει ό Αγιος Απόστολος Παύλος: «Μή
λυπήσθε καθώς καί οί λοιποί οί μή εχοντες ελπίδα».
(Α' Θεσ. 4, 13) Ή λύπη όμως γιά τίς αμαρτίες, τήν όποια
συνοδεύει ή έλπίδα τής σωτηρίας, έρχεται άπό τήν Θεία
Χάρη, πού μάς μιλάει διά τής φωνής τής συνειδήσεως.
Αύτή ή φωνή τής συνειδήσεως πού είναι αχώριστη άπό
τήν έλπίδα, είναι ή αγία οδηγός πού μάς οδηγεί πρός
τήν σωτηρία.
Στό βιβλίο «περί Έξομολογήσεως» τοϋ Αγίου Νικοδή­
μου τοϋ Αγιορείτου βρίσκουμε γιά τή νόσο τής χωρίς έλπί­
δα λύπης πού ονομάζεται καί άπελπισία, αύτά τά λόγια: «Ή
άπελπισία είναι τό μεγαλύτερο κακό καί τό πιό βλαβερό.»
56 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
Ό λα τά αμαρτήματα είναι ένάντια στό Θεό, άλλα
μόνο έν μέρει, ένώ ή απελπισία είναι έξ ολοκλήρου έναν-
τίον τοϋ Θεοϋ, άπό όλες τίς απόψεις, γιατί Τόν πολεμά
καί Τόν βγάζει άπό τήν ψυχή. Θεωρεί τήν κακία ώς Θεό
καί έχει {ή άπελπισία} τόν διάβολο γεννήτορά της.
Ό άνθρωπος κυριευμένος άπό τή νόσο τής άπελπι-
σίας νομίζει ότι ή κακία είναι ισχυρότερη άπό τήν άγα-
θοσύνη τοϋ Θεοϋ καί πιό άπέραντη άπό τήν ίδια τήν
άπεραντοσύνη τοϋ Θεοϋ. Άφοϋ δεν πιστεύει πλέον ότι ό
Θεός μπορεί νά τόν σώσει, πιστεύει ότι ή κακία είναι
άνώτερη άπό τόν Θεό.
Άραγε ύπάρχει μεγαλύτερη άσέβεια καί άνοησία; Τό
νά νομίζει κανείς ότι ή άδύναμη άμαρτία είναι ισχυρότε­
ρη άπό τόν Παντοδύναμο, ή ότι ή πεπερασμένη θά ξε-
περάσει τόν Απέραντο, ή ότι ή άνούσια είναι άνώτερη
άπό τόν άεί Ό ντα; Γι’ αύτό τόν λόγο γράφεται στήν
«Όρθόδοξη ομολογία» ότι ή άπελπισία είναι άμαρτία
κατά τοϋ Αγίου Πνεύματος.
Ό Μέγας Βασίλειος λέει πώς αν ήταν δυνατό νά με­
τρήσει κανείς τό βάθος τοϋ έλέους τοϋ Θεοϋ, τότε συλ-
λογιζόμενος τό πλήθος των άμαρτιών μας θά δικαιολο­
γείτο ή άπελπισία. Όμως, έφόσον τίς μέν άμαρτίες μας
μπορούμε νά τίς λογαριάζουμε καί νά τίς μετράμε, τό δε
έλεος καί ή εύσπλαχνία τοϋ Θεοϋ είναι έντελώς άμέτρη-
τα, ή άπελπισία δέν έχει θέση στά λογικά πλάσματα. Ό
άνθρωπος πρέπει νά κατανοεί τό έλεος τοϋ Θεοϋ καί νά
δηλώνει στόν Πνευματικό τίς άμαρτίες του.
Ή άπελπισία είναι πέρα άπό κάθε λογική καί άπαγο-
ρεύεται στούς άνθρώπους. Καί κοιτάξτε γιατί: έάν ζεΐ
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 57
άκόμη όποιος έπεσε σέ άμαρτία, αύτό είναι σημείο ότι ό
Θεός δέν τόν έγκατέλειψε, αλλά τόν δέχεται. Δέν τόν
άπέρριψε όπως θά έπρεπε όταν έπεσε, άλλά τόν άφησε
σκόπιμα νά ζήσει γιά νά μετανοήσει. Έ τσ ι μάς βεβαιώνει
ό Άγιος Γρηγόριος ό Παλαμάς.
Τήν άπελπισία ό διάβολος τή σπέρνει, κατά τόν Άγιο
Έφραίμ τόν Σύρο. Διότι πρίν κάνει ό άνθρωπος τήν άμαρ­
τία, τοϋ ψιθυρίζει πώς τίποτα δέν είναι. Ένώ μετά τήν
πτώση, τοϋ λέει ότι ή άμαρτία είναι τόσο μεγάλη, ώστε
δέν ύπάρχει πιά συγχώρηση γι’ αύτόν. Τέλος πάντων, νά
είμαστε βέβαιοι ότι ή άπελπισία είναι έναντίον των Αγίων
Γραφών τοϋ Παλαιοϋ καί Καινοϋ Νόμου. Στήν Αγία Γρα­
φή φανερώνεται χιλιάδες φορές τό άφραστο έλεος τοϋ
Θεοϋ πού δέχεται πάντα τούς άμαρτωλούς. Πολλά παρα­
δείγματα δείχνουν ότι ή άπελπισία είναι παράλογη. Άπό
καταβολής κόσμου, τόσοι άμαρτωλοί φορτωμένοι μέ άμέ-
τρητα σφάλματα σώθηκαν κυρίως γιατί δέν έχασαν τήν
έλπίδα. Γιά παράδειγμα: ό Λάμεχ, ό Μανασσής, ό Ναβου-
χοδονόσορ, ό βασιλιάς Δαυίδ, ή πόρνη, ό ταπεινός τε­
λώνης, ό άσωτος υιός, ό πιστός ληστής, ό ζηλωτής Παϋ-
λος, ό κορυφαίος Πέτρος καί όλοι οί άλλοι πού σώθηκαν.
Ή άπελπισία είναι καί κατά τών λόγων τών Αγίων Πατέ­
ρων, οί οποίοι διδάσκουν τούς άμαρτωλούς νά στηρίζουν
τίς έλπίδες τους στό έλεος τοϋ Θεοϋ καί νά τήν άπορρί-
πτουν. Αύτοί ομολογούν ότι δέν ύπάρχει άμαρτία πού νά
νικά τή φιλανθρωπία τοϋ Θεοϋ.
«Μακάριος άνθρωπος ό έλπίζων επί τόν Κύριον» (Ψαλμ.
33,8) λέει ό Άγιος Προφήτης Δαυίδ. «Τρ γάρ έλπίδι έσώθη-
μεν» (Ρωμ. 8,24) φωνάζει ό Άγιος Απόστολος Παϋλος.
58 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
ΟΙ ΑΙΤΙΕΣ ΠΟΥ ΜΑΣ ΟΔΗΓΟΥΝ
ΣΤΟ ΠΑΘΟΣ ΤΗΣ ΑΠΕΛΠΙΣΙΑΣ
Νά μην απορεί κανείς πού έγώ άναφέρω συχνά αύτό
τό ψυχικό πάθος. Σήμερα ό κόσμος πάσχει περισσότερο
άπό ποτέ άπ’ αυτή τήν κακία καί τά περισσότερα εγκλή­
ματα γιά τά όποια μαθαίνουμε άπό τίς έφημερίδες είναι
συνέπειες τής άπελπισίας.
Από κανένα άλλο πάθος δέν έχει ό έχθρός τόσο κέρ­
δος, όσο άπό αύτό. Έξαιτίας της συμβαίνουν αύτοκτο-
νίες, δολοφονίες καί άρνηση Πίστεως.
Καί έάν κάποιοι άπελπισμένοι δέν αύτοκτονοϋν σω­
ματικά έξαιτίας των συνθηκών, ψυχικά όμως είναι νεκροί
πρίν άπό τόν ενταφιασμό. Ή άπελπισία είναι πνευματι­
κός θάνατος, έπειδή ό άπελπισμένος άνθρωπος στρέφει
τά νώτα στή βοήθεια τού Θεού καί παραδίδει τόν εαυτό
του στό διάβολο. «Ό ποιος άπελπίζεται σκοτώνει τήν
ψυχή του» λέει ό Άγιος Ιωάννης τής Κλίμακος στόν πέ­
μπτο λόγο γιά τή μετάνοια. Ό λες οί αμαρτίες προκα-
λοϋν έχθρα μεταξύ άνθρώπου καί Θεού. Υπάρχουν όμως
αμαρτίες πιό σοβαρές, πού ονομάζονται αμαρτίες πρός
θάνατο: ή ύπερηφάνεια, ή φιλαργυρία, ό φθόνος, ή
άσέλγεια, ή λαιμαργία, ή όργή καί ή οκνηρία. Αύτές ονο­
μάζονται αμαρτίες θανάσιμες, γιατί είναι έναντίον τών
δύο εύαγγελικών έντολών (τό νά άγαπάς τόν Θεό καί
τόν πλησίον σου) καί προκαλοϋν τό θάνατο τής ψυχής,
δηλαδή τήν αιώνιο κόλαση. Άπό τίς επτά αύτές αμαρτίες
πηγάζουν όλες οΐ άλλες.
Ό Έλεήμων Θεός όμως, προσέφερε στόν άνθρωπο τό
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 59
Μυστήριο τής Μετάνοιας διά τής όποιας μπορεί νά θε-
ραπευθεϊ πνευματικά, όσο άμαρτωλός κι άν είναι.
Ό έχθρός τής σωτηρίας ώστόσο, έπινόησε κι αύτή τήν
κακία πού δέν θεραπεύεται: τό πάθος τής άπελπισίας.
Ένώ οί άμαρτίες πού προανέφερα λέγονται άμαρτίες
πρός θάνατο, όλες συγχωροϋνται διά τής καθαράς μετά­
νοιας. Μόνο ή άπελπισία, όταν κυριεύει τόν άνθρωπο, ε ί­
ναι άθεράπευτος, γιατί ή άπελπισία είναι ή ίδια ή άρνηση
τής μετάνοιας καί ή άπόρριψη τού έλέους τού Θεού.
ΓΓ αύτό τόν λόγο ή Ζ' Οικουμενική Σύνοδος τής Ν ί­
καιας όρισε, μόνο οί άμετανόητες άμαρτίες νά θεωρού­
νται άμαρτίες πρός θάνατον. Επομένως, μπορούμε νά
πούμε ότι μόνο έκεΐ όπου κρύβεται ή άπελπισία δέν
ύπάρχει πιά θεραπεία, ούτε συγχώρηση. Άς φοβόμαστε
αύτό τό κακό καί άς τό άποφεύγουμε σάν τό δηλητήριο
τού φιδιού, γιατί είναι άρνηση τής Θείας Χάριτος καί
περιφρόνηση τού άμετρήτου έλέους τού Θεού.
Πολλοί άπό τούς πιστούς πού ποτίζονται άπό τήν
κοσμική ματαιότητα, καταλαβαίνουν τόν πνευματικό
κίνδυνο στόν όποιο βρίσκονται καί επιθυμούν τή σωτη­
ρία, άλλά δέν έχουν πιά τό θάρρος νά τήν άναζητήσουν.
Αύτοί λένε ότι ή σωτηρία τους έχει σβηστεΐ άπό «τό κα­
τάστιχο τοϋ Θεοϋ» καί ό,τιδήποτε καί άν κάνουν, δέν
ύπάρχει ϊαση γι’ αύτούς. Νομίζουν ότι τόσο παρεξέκκλι-
ναν άπό τόν δρόμο τών άγιων έντολών, ώστε ό Θεός δέν
θά τούς δεχτεί πιά. Οί τέτοιου είδους άνθρωποι έχασαν
τήν έλπίδα σωτηρίας, είναι σάν τραυματισμένοι πού δέ
δέχονται πιά κανένα φάρμακο καί οί πληγές τους παθαί­
νουν γάγγραινα καί σαπίζουν.
60 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
Αύτή ή πνευματική παράλυση πού προέρχεται άπό
αμφιβολία καί απελπισία, έπηρεάζει καί πολλούς πιστούς
πού έχουν τροφή γιά τήν ψυχή καί καλό καταφύγιο σω­
τηρίας, άλλα δεν ξέρουν νά τά έκτιμήσουν. Κατάλαβαν
τή ματαιότητα τής ζωής, ξύπνησαν άπό τόν ύπνο των
αμαρτιών καί ξεκίνησαν τό δρόμο τής μετάνοιας. Συλλο-
γιζόμενοι όμως πόσα οφείλουν στόν Θεό έξαιτίας των
αμαρτιών τους καί βλέποντας πώς δέν μπορούν νά έκ-
πληρώσουν τό έπιτίμιο όπως πρέπει, ολιγωρούν καί χά­
νουν τήν έλπίδα τής σωτηρίας.
Υπάρχουν άκόμα καί άνθρωποι οΐ όποιοι έχουν διαφυ-
λάξει τόν εαυτό τους άπό τό σκουλήκι τής κοσμικής δια­
φθοράς, έχουν άρκετές πνευματικές γνώσεις, άλλά δείχνουν
κάποια ολιγωρία καί άμφιβολία γιά τήν σωτηρία τους.
Εξετάζοντας προσεκτικά, διάφορες περιπτώσεις, θά
δούμε ότι ή ολιγωρία καί ή άπελπισία προέρχονται άπό
τίς παρακάτω αιτίες:
1. Πρώτα άπ’ όλα καί στίς περισσότερες περιπτώσεις,
ή έλλειψη πνευματικών καθοδηγητών.
2. Ή άγνοια τών Αγίων Γραφών λόγω τής όποιας μάς
κυριεύουν οί λανθασμένες άπόψεις καί ή πλάνη τού νοΰ.
3. Ή άλλοίωση τής ορθής Πίστεως, όταν έχει κανείς
φιλία μέ τούς αιρετικούς, τούς μασόνους καί τούς κομ­
μουνιστές.
4. Ή ραθυμία τού πνεύματος, δηλαδή ή εγκατάλειψη τών
πνευματικών καθηκόντων καί ή άμετανόητος άναισθησία.
5. Ή άνειλικρινής έξομολόγηση (όταν έξομολογούμα-
στε έπιπόλαια, κρύβοντας άμαρτίες καί ένοχοποιώντας
τούς άλλους).
ΜΕΡΟΣ Π Ρ Ω Τ Ο Ν - Ε Π Ι Σ Τ Ο Λ Ε Σ , ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 61
6. Ή Θεία Μετάληψη μέ άναξιότητα (όταν ξέρουμε
ότι δέν είμαστε έτοιμοι καί κοινωνάμε μέ άναισχυντία,
«πρός τό θεαθήναι»),
7. Ό ταν είμαστε κυριευμένοι άπό ύπερηφάνεια καί δέ
θέλουμε νά θεραπευτούμε.
8. Ό ταν ύπό κατάρας Άρχιερέως ή Ίερέως βρισκόμα­
στε καί δέν έπιζητοΰμε νά λάβουμε συγχώρηση άπό τόν
Κληρικό πού λυπήσαμε.
9. Ό ταν, ένώ έχουμε κάνει μεγάλη άδικία, κλοπή ή
συκοφαντία, δέν προσπαθούμε νά διορθώσουμε τό σφάλ­
μα καί κοινωνοΰμε άσυμφιλίωτοι.
10. Ό ταν άφήνουμε υπερβολική λύπη νά μάς κυριεύ­
σει, γιατί αύτή ή λύπη είναι ή άπελπισία ή ίδια.
11. Ό ταν άπό φθόνο βλασφημοΰμε τήν άγια Πίστη ή
τό όνομα τού Θεού ή τούς Ιερείς.
12. Ό ταν καταριόμαστε (τόν έαυτό μας ή τούς άλλους)
ή κάνουμε άλογους όρκους καί δέν άναζητάμε θεραπεία.
ΣΧΟΛΙΟ ΕΙΣ ΤΟΝ ΛΟΓΟ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ
ΤΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ ΠΕΡΙ ΝΗΨΕΩΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΕΥΧΗΣ
«Βούλομαι ούν προσεύχεσθαι τούς άνδρας έν
παντί τόπω, έπαίροντας όσιους χειρας χωρίς
οργής καί διαλογισμού.» (Α' Τιμ. 2, 8)
Νά ξέρετε ότι κάθε λογισμός πού άπομακρύνει τό μυα­
λό μας άπό τόν Θεό είναι άπό τόν διάβολο, ό όποιος ποτέ
62 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
δέν παύει νά βάζει στην καρδιά τού άνθρώπου την προ­
τροπή νά έκτελέσει τίς έντολές των άλλων καί, ύπό τό
πρόσχημα ότι εύεργετοΰμε τους άδελφούς, μάς ώθεΐ νά
κάνουμε πράγματα που φαίνονται {χωρίς νά είναι} καλά.
Αυτό όμως τό κάνει ό διάβολος όχι γιά νά μάς ώφελήσει,
άλλά γιά νά άπομακρΰνει τό μυαλό μας άπό τόν Θεό.
Πρέπει λοιπόν νά προσέξουμε μήπως δεχτούμε τίς ολέ­
θριες συμβουλές τού πονηρού, ό όποιος μέ κάθε τρόπο κο­
πιάζει νά κρατήσει τό μυαλό μας μακριά άπό τόν Θεό καί
νά τό έλκύσει πρός τίς μάταιες άπολαύσεις τού κόσμου.
Ό άνθρωπος όμως πού έχει ζήλο κάνει τό άντίθετο.
Αύτός άγωνίζεται μέ κάθε τρόπο νά κρατήσει τό μυαλό
του ένωμένο μέ τόν Θεό, προφυλάσσοντας τόν εαυτό
του, ώστε νά μή δέχεται τούς πονηρούς λογισμούς πού ό
διάβολος (σάν έπιδέξιος ζωγράφος πού ξέρει νά παρου­
σιάζει ό,τιδήποτε), τούς πλάθει μέσα στήν καρδιά μας,
προβάλοντας τίς εικόνες των παθών καί των αμαρτιών,
καθώς καί τών διαφόρων προσώπων.
Ό δυστυχής άνθρωπος στόν όποιο ό διάβολος βρί­
σκει άνοιχτή τήν πόρτα τής καρδιάς, ώστε νά μπει καί
νά ζωγραφίσει τίς όλέθριές του εικόνες, τόσο πλανάται
έξαιτίας τών φαντασιών, ώστε άν καί βρίσκεται σέ έρη-
μικό τόπο, τού φαίνεται πώς περνάει μέσα στίς πόλεις
καί τίς αγορές καί πλάθει μέ τή φαντασία του άνθρώ-
πους μέ τούς όποιους τού φαίνεται πώς μιλάει πραγμα­
τικά. Αύτός σκέφτεται καί παίρνει άποφάσεις σχετικά μέ
πράγματα τά όποια δέν είναι, παρά μόνο φαντασίες τής
διαβολικής πλάνης.
Γι’ αύτό τόν λόγο ό άνθρωπος πρέπει νά προσέξει
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 63
καλά, νά μήν παρασύρεται άπό τόν άνεμο τής φαντα­
σίας καί νά μή δημιουργεί μέσα στό μυαλό του ανώφελα
πράγματα, άλλά νά διώξει κάθε πονηρό λογισμό, μνημο­
νεύοντας άδιαλείπτως τό όνομα τού Κυρίου μας Ιησού
Χριστού. Τόν Όποιο, όποτε Τόν καλέσει θερμά σκορπί­
ζεται κάθε βλαβερός λογισμός σάν καπνός.
Ό που βρίσκεται κανείς μέ τό σώμα του, έκεΐ νά μα­
ζεύει καί τό μυαλό του. Νά είναι άγρυπνος φρουρός,
ώστε νά μήν άφήσει κανένα ξένο λογισμό νά είσδύσει
μεταξύ τής καρδιάς4 του καί τής τόσο ψυχωφελούς μνη-
μονεύσεως τού Χριστού.
Έάν συμβεΐ, άπό άπροσεξία, νά είσδύσει κάποιος άτο­
πος λογισμός, πού βάζει έμπόδιο μεταξύ τής καρδιάς καί
τής μνημονεύσεως τού Χριστού, τότε πρέπει νά τρέχου­
με μέ ζήλο πρός τόν Κύριο καί νά φωνάζουμε πρός
αύτόν, γιά νά έρθει καί νά διώξει τόν λογισμό πού^ταρά­
ζει τό μυαλό.
Επίσης, έάν ό διάβολος αρπάξει τό νοΰ καί λάβει τήν
συγκατάθεσή του, τότε ό παθών νά μήν παραμένει στήν
πλάνη καί στήν συγκατάθεση, άλλά αμέσως νά βιάζεται
νά απαλλαγεί άπ’ αύτή. Μήπως, διά τής πράξεως, θεω­
ρηθεί αύτή ή συγκατάθεση ώς αμάρτημα ένώπιον τού
Θεού τήν ήμέρα τής Κρίσεως, όταν ό παντογνώστης
Κριτής φανερώσει τούς κρυφούς λογισμούς τών άνθρω-
πίνων καρδιών.
Νά ξέρετε όμως έπίσης, ότι δέν είναι δυνατό νά άξιω-
θεΐ κανείς τής Βασιλείας τών ούρανών έάν δέν κόψει τό
4. Δηλαδή ή καρδιά νά είναι αχώριστος μέ τόν Χριστό.
64 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
δικό του θέλημα καί έάν δεν έκτελέσει χωρίς δισταγμό
καί μέ φόβο Θεοϋ όσα τόν συμβουλεύει ό πνευματικός
του Πατέρας (ό όποιος είναι έμπειρος καί γνώστης των
θείων έντολών), όπως ό Ίδιος ό Κύριος μας έδειξε στην
πράξη καί μάς δίδαξε μέ τά λόγια, λέγοντας: «Καταβέβη-
κα έκ τοΰ ούρανοΰ ούχ ΐνα ποιώ τό θέλημα τό έμόν, άλλά
τό θέλημα τοΰ πέμψαντός με ΠατρόςΙ» (Ίω. 6, 38)
Επομένως, ας γνωρίζουμε ότι όποιος άγωνίζεται νά
κάνει όχι ό,τι θέλει ό ίδιος, άλλά ό,τι τόν συμβουλεύει
πρός τή σωτηρία ό πνευματικός του Πατέρας, κάνοντας
μέ χαρά ύπακοή γιά τόν Θεό, αύτή την έκκοπή τού
θελήματος του τή θεωρεί ό Θεός όμοια μέ σταύρωση!
Αύτό σημαίνει ότι έκεΐνος σταυρώνεται μαζί μέ τόν Ίδιο
τόν Χριστό καί επομένως άνασταίνεται μαζί Του καί γί­
νεται υιός τής Άναστάσεως καί τής άπαθείας καί κληρο­
νόμος τής αιωνίου ζωής.
Καί ό Άγιος Ιάκωβος ό Άδελφόθεος είπε: «Μακάριος
άνήρ ός υπομένει πειρασμόν, ότι δόκιμος γενόμενος, λή-
ψεται τόν στέφανον τής ζωής». (Ίακ. 1, 12). Δηλαδή μα­
κάριος είναι έκεΐνος ό άνθρωπος πού ύπομένει έκούσια
τόν πειρασμό, διότι θά γίνει έμπειρος καί θά καθαριστεί
σάν τόν γνήσιο χρυσό, θά λάβει τόν άμάραντο στέφανο,
καί θά γίνει οίκημα τοΰ Ίησοϋ Χριστού, τοΰ ουρανίου
Βασιλέως. ΈκεΤ θά έρθει ό Θεάνθρωπος Ιησούς μέ τή
Χάρη Ίου καί θά κάνει Μ ονή, όπως άψευδώς έπαγγέλ-
θηκε ό Ίδιος. (Ίω. 14, 23)
Όπότε, έχοντας τέτοιες έπαγγελίες άπό τόν Χριστό,
θεοφιλείς άδελφοί, διαρκώς ν’ άσχολεΐστε μ’ αύτή τήν
προσευχή καί νά κάνετε ύπομονή γιά τόν Κύριο, ώσπου
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 65
νά άποκτήσετε τό έλεος καί τούς οίκτιρμούς Του! Μή
ζητάτε τίποτα άλλο, παρά μόνο τό άπέραντό Του έλεος
καί αύτό είναι άρκετό γιά τή σωτηρία σας!
Ζητώντας τό έλεος Του, νά φωνάζετε άσταμάτητα μέ
συντετριμμένη καί τεταπεινωμένη καρδιά, άπό τό πρωί
μέχρι τό βράδυ (καί έάν είναι δυνατόν καί όλη τή νύχτα):
«Κύριε Ίησοϋ Χριστέ, Υιέ τοΰ Θεοϋ, έλέησον ύμάςΐ»
Σάς παρακαλώ, άδελφοί, βιάζετε τόν νοΰ σας καί πάλι
σάς παρακαλώ, βιάζετε τόν νοΰ σας νά λέτε αύτή τήν
προσευχή μέχρι θανάτου, διότι ή έργασία τής νοεράς
προσευχής θέλει πολλή βία. Στενή καί τεθλιμμένη είναι ή
οδός ή άπάγουσα είς τήν αιώνιον ζωήν καί «ή Βασιλεία
των ούρανών βιάζεται, καί βιασταί άρπάζουσιν αυτήν».
(Ματθ. 11, 12)
Καί γιά δευτέρα φορά σάς παρακαλώ, άδελφοί, νά
μήν ξεκολλάτε τήν καρδιά καί τή διάνοιά σας άπό τόν
Θεό, άλλά προσέξτε καί τηρήστε τήν καρδιά σας καθαρή
άπό κάθε πονηρό λογισμό, γιά τό όνομα τού Ιησού Χ ρ ι­
στού. Καλεΐτε Τον συνέχεια ώσπου νά ριζωθεί τό Πανά­
γιον καί Σωτήριον Όνομα τού Κυρίου μας Ιησού Χ ρ ι­
στού, καί όχι ό,τιδήποτε άπό τίς ηδονές τοΰ κόσμου,
«άχρις ου μορφωθή Χριστός έν ύμιν!» (Γαλ. 4, 19). Καί θά
έργάζεται {τό Άγιον Πνεύμα} μέσα στήν καρδιά σας τά
ούράνιά Του χαρίσματα καί τίς ύπερφυσικές δυνάμεις.
Καί τρίτη παράκληση σάς άπευθύνω: μήν σταματή­
σετε καί μήν δείξετε οκνηρία σ’ αυτόν τόν κανόνα τής
νοεράς προσευχής, διότι άκουσα κάποτε άπό τούς Πα­
τέρες ότι έκεΐνος πού δέν θά τηρήσει τόν κανόνα αύτής
τής προσευχής δέν είναι Χριστιανός. Επειδή ό Χριστια-
66 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
νός, είτε τρώει, είτε πίνει, είτε κάθεται, είτε δουλεύει,
είτε βαδίζει, πρέπει νά φωνάζει άσταμάτητα μέσα στην
καρδιά του: «Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιέ τού Θεού, έλέησόν
με!». Αυτή ή άδιάλειπτος μνημόνεύσις τοϋ ονόματος του
Κυρίου μας Ίησοϋ Χριστού θά πολεμήσει τόν δράκοντα
πού μένει κρυμμένος μέσα στήν καρδιά μας. Τότε, όταν
θά έκδιωχθεΐ ό δράκων, όσα είναι κρυμμένα στήν καρδιά,
είτε καλά καί θεία χαρίσματα, είτε κακές συνήθειες καί
πάθη, όλα θά τά μάθει ή ψυχή μας μέσψ αυτής τής μυστι­
κής προσευχής, έάν άσχολεϊται μ’ αύτήν.
Πρώτα θά δει καί θά άντιληφθεί τά κακά πού {τυχόν}
βρίσκονται μέσα στήν καρδιά, δηλαδή κάθε βδελυρά
ακαθαρσία καί έπειτα θά γνωρίσει τά καλά καί θεία δώρα,
έπειδή ή άδιάκοπη μνημόνευση τοϋ Ίησοϋ Χριστού θά
πολεμήσει τόν άόρατο δράκοντα καί θά τόν νικήσει.
Αύτή ή μνημόνευση θά φανερώσει τά αμαρτήματα καί
τά πάθη τά όποια έμεΐς δέν κατανοούμε καί ή Χάρις τής
προσευχής θά τά σκορπίσει σάν ιστό άράχνης. Αύτή ή
μνημόνευση θά συντρίψει τή δύναμη τοϋ διαβόλου πού
ένεργεΐ έντός καί μέ τόν χρόνο θά τήν καταστρέψει έν-
τελώς, έπειδή τό όνομα τοϋ Ίησοϋ Χριστού, κατεβαίνο­
ντας στό βάθος τής καρδιάς, θά νικήσει τόν δράκοντα
πού κυριεύει τούς λειμώνες της, θά έλευθερώσει τήν ψυχή
άπό τήν αιχμαλωσία τοϋ διαβόλου καί θά άναστήσει έκεΐ-
νον πού βρισκόταν στόν τάφο τής αμαρτίας.
Γι’ αύτό τόν λόγο, φωνάζετε άδιαλείπτως τό όνομα τοϋ
Κυρίου μας Ίησοϋ μέχρις ότου ή καρδιά νά «ενσωματώσει»
τόν Κύριο καί ό Κύριος νά «ένσωματώσει» τήν καρδιά καί
μ’ αύτό τόν τρόπο ή καρδιά θά γίνει «ένα» μέ τόν Κύριο.
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 67
Νά ξέρετε όμως, ότι δέν μπορεί κανείς νά άποκτήσει
αύτό σέ μία ή δύο μέρες, αλλά χρειάζεται πολύ καιρό καί
πολύ αγώνα ώσπου νά βγει ό σατανάς άπό τήν καρδιά
καί νά έγκατασταθεϊ έκεΐ ό Χριστός. Γι’ αύτό καί ό Αγιος
Απόστολος Παϋλος λέει: «Ούκ έστιν ήμΐν ή πάλη πρός
αΐμα καί σάρκα, άλλά πρός τάς άρχάς, πρός τάς εξου­
σίας, πρός τούς κοσμοκράτορας τού σκότους τού αίώ-
νος τούτου, πρός τά πνευματικά τής πονηριάς έν τοϊς
έπουρανίοις» (Έφ. 6, 12 ). Δηλαδή παλεύετε όχι μέ αισθη­
τούς καί σωματικούς έχθρούς, άλλά μέ άσωμάτους καί
άοράτους, μέ τούς πονηρούς δαίμονες, τούς άρχοντες
τοϋ σκότους καί τοϋ πρόσκαιρου κόσμου τούτου.
Λοιπόν, όσοι θέλουν νά γίνουν εύάρεστοι στόν Θεό
πρέπει νά ταπεινώσουν τό έαυτό τους μέ όλη τήν ψυχή
τους, θεωρώντάς τον χειρότερο άπ’ όλους, νά ύπομεί-
νουν θλίψεις καί στενοχώριες ώστε νά άξιωθοΰν των
αιωνίων άγαθών καί τής αιωνίου άναπαύσεως.
Σάς παρακαλώ, αδελφοί, πρό φαγητού νά εύχαρι-
στεΐτε τόν Θεό μέ τήν προσευχή καί μόνο έπειτα νά
τρώτε τό ψωμί. Λέει ό Προφήτης Δαυίδ: «Δουλεύσατε τώ
Κυρίω έν φόβω» (ό καιρός τής προσευχής) καί μετά λέει:
«καί άγαλλιάσθε αύτω έν τρόμω» (Ψαλμ. 2, 10) (ό καιρός
τοϋ φαγητού). Βλέπετε ότι δέ λέει ό Προφήτης νά τρώτε
γελώντας μέ άναισθησία καί άδιαφορία, άλλά μέ φόβο
καί τρόμο. Ποιος τολμάει νά γελάει τήν ώρα πού βρίσκε­
ται μπροστά στόν βασιλιά; Βέβαια κανείς δέν τό κάνει
αύτό, άπό φόβο μήπως τόν θυμώσει καί τιμωρηθεί.
Καί όποτε ψάλλετε, νά τό κάνετε μέ πολλή κατάνυξη, μέ
προσοχή, μέ συντριβή, ώστε νά εύφραίνεται ή καρδιά καί ό
68 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
νους φωτισμένος άπό τό 'Άγιο Πνεύμα νά μπορέσει νά κα­
τανοήσει τίς ψαλμωδίες. Μην ψάλλετε μέ ραθυμία καί
απροσεξία, άλλά ό νους νά άγρυπνά μαζί μέ τό σώμα καί ή
ψυχή νά προοδεύει καί νά προχωρά πρός κάθε καλό έργο.
"Οπότε ψάλλετε, ή άκοΰτε τά τροπάρια πού ψάλλουν
οΐ άλλοι, νά έμβαθύνετε στό νόημα έκείνων καί στή χαρά
πού προέρχεται άπό κεΐ. Μήν άπατηθεΐτε μόνο μέ τήν
άπόλαυση τής μελωδίας, χωρίς κανένα όφελος.
Όποιος θέλει νά βλέπει τό πνευματικό φως, πρέπει νά
τηρήσει τήν καρδιά του καθαρή άπό λογισμούς οργής,
φθόνου, κακολογίας, συκοφαντίας, ύπερηφάνειας κλπ, κα­
θώς καί άπ’ όλα τά σωματικά καί πνευματικά πάθη. Πρέπει
νά είναι πράος, ταπεινός, ήρεμος καί νά έξομολογεΐται
τούς λογισμούς οΐ όποιοι τόν ένοχλοϋν, γιά νά διορθώσει
τόν εαυτό του. Πρέπει νά έχει έγκράτεια στό φαγητό καί τό
ποτό καί νά περάσει όλο τόν καιρό του μέ προσευχή.
Πρώτα άπ’ όλα, πρέπει νά έχει στήν καρδιά γνησία άγάπη,
ή όποια είναι ή κορυφαία όλων τών άρετών. Ζώντας κατ
αύτό τόν τρόπο, θά κληρονομήσει τήν άτελεύτητο ζωή,
τήν όποια είθε νά κληρονομήσουμε κι έμεΐς μέ τή Χάρη τού
Κυρίου μας Ιησού Χριστού στόν Όποιον άνήκει ή δόξα καί
τό κράτος εις τούς αιώνας τών αιώνων. Αμήν.
Υποσημείωση: Μετέφρασα αύτό τόν λόγο άπό τά Ε λ­
ληνικά στά Ρουμανικά, πρός όφελος τών αδελφών μου έγώ
ό άνάξιος Μεγαλόσχημος Ιερομόναχος Ιωάννης Ίάκωβ,
τήν 13η Νοεμβρίου, έορτή τού Αγίου Ίωάννου τοΰ Χρυ­
σοστόμου. ’Έστειλα τόν {συγκεκριμένο} λόγο σέ κάποιον
Ηγούμενο, πού {μέ} ρώτησε γιά τό θέμα αύτό.
Σκήτη Αγίας Άννης, Χοζεβά.
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, Μ ΕΛΕΤΕΣ 69
ΚΑΠΟΙΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΝΟΕΡΑ ΠΡΟΣΕΥΧΗ
Ας μή σκεφτεΐ κανείς ότι μόνο οΐ Κληρικοί καί οΐ Μ ο­
ναχοί πρέπει νά προσεύχονται άδιαλείπτως. Ό λοι οΐ Χ ρι­
στιανοί πρέπει νά άσχολούμαστε διαρκώς μέ τήν προ­
σευχή, δηλαδή μέ τήν μνημόνευση τού ονόματος τού
Θεού νοερώς.
Ο Μακαριώτατος Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως
Φιλόθεος, γράφοντας τόν βίο τοΰ Αγίου Γρηγορίου Πα-
λαμά Αρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης, (πού έορτάζεται κατά
τήν δευτέρα Κυριακή τής Μεγάλης Σαρακοστής), διη­
γείται μεταξύ άλλων ότι ό Αγιος Γρηγόριος Παλαμάς (όχι
ό Θεολόγος) είχε έναν άγαπητό φίλο πού ονομαζόταν
Ιώβ. Αύτός ήταν άπλούστατος, άλλά είχε ένάρετη ζωή.
Κάποτε πού ήταν μαζί, έγινε λόγος γιά τήν άγια προ-
σευχή. Μεταξύ άλλων συμβουλών ό Άγιος Γρηγόριος
είπε ότι κάθε Χριστιανός, χωρίς έξαίρεση, πρέπει νά
προσεύχεται άδιαλείπτως σύμφωνα μέ τήν έντολή τού
Αγίου Αποστόλου Παύλου πού λέει: «Άδιαλείπτως προ-
σευχεσθε!» (Α' Θεσ. 5,17) Επίσης, ό Άγιος Προφήτης Δαυίδ,
άν καί ήταν βασιλεύς καί είχε τόσες φροντίδες, λέει στούς
ψαλμούς: «Προωρώμην τόν Κύριον ένώπιόν μου διαπαν­
τός» (Ψαλμ. 15,8), δηλαδή έβλεπε μυστικά τόν Κύριον ένώ­
πιόν του, πάντα μέσω τής μυστικής νοεράς προσευχής.
Επίσης καί ό Άγιος Γρηγόριος ό Θεολόγος Αρχιεπί­
σκοπος Κωνσταντινουπόλεως διδάσκει όλους έμάς τούς
Χριστιανούς, πώς πρέπει νά μνημονεύουμε τό όνομα τού
Κυρίου συχνότερα άπό ό,τι άναπνέουμε.
Λέγοντας αύτά καί άλλα γιά τήν προσευχή, ό Άγιος
70 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
Γρηγόριος ό Παλαμάς πρόσθεσε ότι πρέπει νά ύποτα-
χθοϋμε στις έντολές των Αγίων καί όχι μόνο οί ίδιοι νά
λέμε την νοερά προσευχή άδιαλείπτως, άλλά καί τούς
άλλους (Μοναχούς καί λαϊκούς, άγράμματους καί μορ­
φωμένους, άνδρες γυναίκες καί παιδιά) νά παροτρύνου­
με νά προσεύχονται άδιαλείπτως.
Άκούγοντας αύτά ό φίλος του, νόμισε ότι είναι και­
νούρια έπινοήματα καί άρχισε νά φιλονικεί μέ τόν 'Άγιο,
λέγοντας ότι ή άδιάλειπτος προσευχή είναι μόνο γιά
τούς Ερημίτες καί Μοναχούς, οί όποιοι είναι μακριά
άπό τίς ταραχές του κόσμου καί όχι γιά τούς κοσμικούς
πού έχουν τόσες δουλειές καί φροντίδες.
Ό Άγιος Γρηγόριος τού έφερε μαρτυρίες άναμφι-
σβήτητες, άλλά ό γέρων Ίώβ δέν πείστηκε. Τότε ό Άγιος
κουρασμένος άπό τήν πολυλογία καί τή φιλονικία, σίγη-
σε καί πήγε ό καθένας στό κελλί του.
Καθώς έκανε τήν προσευχή του ό γέρων Ίώβ, τού έμ-
φανίστηκε Άγγελος Κυρίου καί τόν έπέπληξε, γιατί είχε
φιλονικήσει μέ τόν Άγιο Γρηγόριο καί είχε άντισταθεΐ σέ
τέτοιο σωτήριο έργο. Μ ετά τού έδωσε έντολή έκ Θεού
νά προσέξει στό μέλλον καί νά μή μιλάει πιά κατά ενός
πράγματος τόσο ώφέλιμου γιά τήν ψυχή, γιατί άλλιώς θά
φανεί ένάντιος στό θέλημα τού Θεού! Καί μήτε νά τού
περνάει άπ’ τό μυαλό νά δεχτεί τέτοια γνώμη κατά τής
διδασκαλίας τού Αγίου.
Τότε ό γέρων πήγε άμέσως στόν Άγιο Γρηγόριο, έπε­
σε στά πόδια του, τού ζήτησε συγγνώμη πού είχε φιλο­
νικήσει μ’ αύτόν καί μετά τού φανέρωσε όσα τού είχε
άποκαλύψει ό Άγγελος Κυρίου.
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 71
Βλέπετε, άδελφοί, πώς όλοι έξίσου, καί μεγάλοι καί μι­
κροί, οφείλουμε νά λέμε συνεχώς μέ τό νοΰ τήν μυστική
προσευχή: «Κύριε Ίησοΰ Χριστέ, Υιέ τοΰ Θεού, έλέησόν
με τόν άμαρτωλό!» Άς μάθουμε νά τήν λέμε πάντα μέ
τόν νοΰ καί τήν καρδιά. Έάν ό Θεός έστειλε άπό τόν
ούρανό τόν Άγιο Άγγελο, γιά νά τή φανερώσει στόν άν­
θρωπο, σημαίνει ότι τό νά έργάζεσαι αύτή τήν προσευχή
είναι κάτι πολύ ώφέλιμο καί πέραν πάσης άμφιβολίας.
Τί λένε όμως οί κοσμικοί καί κάποιοι δυστυχείς Μ ο­
ναχοί; Είμαστε έπιβαρυμένοι μέ δουλειές καί μέριμνες
μέσα στόν κόσμο καί δέν μπορούμε νά προσευχόμαστε
πάντα! Οί Άγιες Γραφές όμως μάς δείχνουν ότι ό Θεός
ποτέ δέ ζητάει άπό μάς πράγματα άδύνατα.
Γιά όσους έχουν θερμό ζήλο γιά τήν σωτηρία, ή νοερά
προσευχή δέν είναι πράγμα άδύνατο. Έάν ήταν άδύνατο
αύτό τό μυστικό έργο, τότε δέ θά βρισκόταν κανείς έπί
τής γής άπό τούς κοσμικούς νά έχει τήν προσευχή.
Άλλά βλέπουμε ότι ύπήρξαν - καί άκόμα ύπάρχουν -
πολλοί. Μεταξύ άλλων μνημονεύουμε έδώ τόν μακάριο
Κωνσταντίνο, πατέρα τού Αγίου Γρηγορίου ΓΙαλαμά.
Αύτός ζοΰσε στά άνάκτορα τού Αύτοκράτορος τού Βυ­
ζαντίου Ανδρονίκου, ό όποιος τόν θεωρούσε δάσκαλο
καί πατέρα του. Ένώ ήταν καθημερινά έπιβαρυμένος
άπό τίς μέριμνες ώς σύμβουλος τού βασιλέως καί τή δια­
κυβέρνηση τής οίκογένειάς του, παρ’ όλα αύτά, ήταν
συνέχεια άχώριστος άπό τόν Θεό μέσψ τής μυστικής
καρδιακής προσευχής. Έχοντας πάντα τόν νοΰ κολλη­
μένο στήν προσευχή, πολλές φορές ξεχνούσε τί είχε συ­
ζητήσει μέ τό βασιλιά καί τούς συμβούλους του στήν
72 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
Αύλή. Οί άρχοντες, έπειδή δέν ήξεραν τό έργο του, δυ­
σανασχετούσαν καμιά φορά λόγω τής λήθης του. Ο αύ-
τοκράτορας όμως, ό όποιος ήξερε τό μυστικό του έργο,
τόν δικαιολογούσε μπροστά στους άρχοντες, λέγοντας:
«Ό μακάριος Κωνσταντίνος έχει τις δικές του φροντίδες
οί όποιες δέν τόν άφήνουν νά προσέξει τά λόγια μας τά
όποια είναι μόνο γιά πρόσκαιρα καί μάταια συμφέρον­
τα. Ό εύλογημένος, έχει τή διάνοια καθηλωμένη στά ου­
ράνια καί γι’ αύτό ξεχνά τά έπίγεια, έχοντας την προσο­
χή του όλη στην προσευχή καί στον Θεό!»
Καί τόσο εύάρεστος στόν Θεό έγινε ό μακάριος Κων­
σταντίνος, ώστε αξιώθηκε νά έπιτελει άκόμα καί θαύματα.
ΑΣ ΜΗΝ ΚΑΤΑΚΡΙΝΟΥΜΕ
(ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ)
Στίς μέρες μας πολλές φιλότιμες ψυχές ζημιώνονται,
γιατί έχουν ζήλο, άλλά δέν έχουν διάκριση. Κατά τόν Αγιο
Απόστολο Παύλο ούτε τό μαρτύριο δέν τό δέχεται ό Θεός,
έάν δέν είναι κατά τόν νόμο, δηλαδή μέ διάκριση.
Ιδού, γιά παράδειγμα, πολλοί άπό μάς έπιδεικνύουν
μεγάλο ζήλο γιά τήν όρθή Πίστη καί τηρούν μέ φόβο
τούς Μοναχικούς κανόνες, άλλά δέν έχουν καμία πνευ­
ματική προκοπή.
Νά κατηγορήσουμε τόν σημερινό κόσμο, ότι είναι κα­
κός καί άπατηλός; Εμάς όμως μάς έξέλεξε ό Κύριος άπό
τόν κόσμο καί έστησε τά πόδια μας έπί τή πέτρα τής
Μ ΕΡΟ Σ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 73
σωτηρίας. Νά πούμε ότι τά Μοναστήρια δέ λειτουργούν
σωστά; Άλλά στήν αρχή οί Χριστιανοί δέν είχαν ούτε
Εκκλησίες ούτε Μοναστήρια, είχαν όμως πιό ένάρετη
διαγωγή άπό έκείνη των σημερινών Μοναχών.
Νά κατηγορήσουμε τούς Ηγουμένους καί τούς πνευ­
ματικούς Ποιμένες, λέγοντας πώς αύτοί δέν είναι ικανοί
καί δέ φροντίζουν τό Ποίμνιο καί γι’ αύτό κινδυνεύουμε
καί δέν προοδεύουμε;
Άλλά αύτά μπορούν νά τά ποΰν μόνο οί άρχάριοι καί
οί άπλοι καί άπειροι, έμεϊς όμως πού έχουμε γεράσει στό
ράσο καί φτάσαμε στά Ιεροσόλυμα, δέν μπορούμε νά ρί­
ξουμε τό φταίξιμο στούς Ηγουμένους.
Έάν παραπονεθοΰμε ότι είμαστε ξένοι καί ταλαίπωροι,
τότε μάς περιγελούν οί παλαιοί Χριστιανοί οί όποιοι διώ­
χτηκαν άπό τούς είδωλολάτρες καί αιχμαλωτίστηκαν καί
πολλά ύπέφεραν. Ομως, παρ’ όλο τό διωγμό καί τήν πί­
κρα τής αιχμαλωσίας, ή ζωή των παλαιών Χριστιανών
έλαμπε σάν φλόγα μέσα στό σκοτάδι τής ειδωλολατρίας.
Οποιαδήποτε δικαιολογία κι άν ψάξουμε νά βρούμε
γιά τήν παράλυσή μας, δέν μπορούμε νά άπολογηθοΰμε.
Σχεδόν όλοι γνωρίζουμε τίς έντολές, ξέρουμε πώς νά φυ­
λάξουμε τήν Αγία Πίστη, όλοι ντυθήκαμε τό ένδυμα τής
Μετάνοιας, πήραμε στούς ώμους τόν έλαφρύ ζυγό τού
Κυρίου καί βαδίζουμε στό δρόμο τής νέας Ιερουσαλήμ.
Δέν ύπάρχουν πλέον, ώς άλλοτε, διωγμοί καί σκλαβιά,
τά βήματά μας όμως παραπατούν καί δέν έχουμε προκοπή.
Αδελφοί, άν σκεφτοΰμε καλά, θά δούμε ότι τό έμπό-
διο είμαστε έμεϊς! Γιατί καθώς βαδίζουμε στό στενό
δρόμο τού μαρτυρίου, δέν προσέχουμε τά δικά μας βήμα­
74 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
τα, άλλα τά πόδια των άλλων. Θέλω νά πώ ότι ξεχνάμε
τίς δικές μας άμαρτίες καί κοιτάζουμε τίς άμαρτίες των
άλλων. Καί όχι μόνο τίς κοιτάζουμε, άλλά κοπιάζουμε
άκόμα νά τίς κάνουμε φανερές καί νά κατακρίνουμε.
«Μή κρίνετε, ϊνα μή κρίθήτε, έν φ γάρ μέτρω μετρεΐτε
μετρηθήσεται ύμϊν» (Ματθ. 7, 1), λέει ό Κύριος στό Ιερό
Ευαγγέλιο. Εμείς όμως κατακρίνουμε σκληρά τούς άλ­
λους καί περιμένουμε καί έλεος άπό τόν ουρανό! Πολλές
φορές κατηγορούμε τούς άλλους χωρίς νά ξέρουμε έάν
είναι ένοχοι ή όχι. Τό πιό βλαβερό όμως είναι τό νά κα­
τακρίνουμε καί νά συκοφαντούμε τούς Ιερείς τούς ό­
ποιους δέν έπιτρέπεται νά θίγουμε.
«Σύ τίς ε ί ό κρίνων άλλότριον οίκέτην; τω ίδίω Κυρίω
στήκεί ή πίπτει σταθήσεται δέ, δυνατός γάρ έστιν ό Θεός
στήσαι αύτόν» (Ρωμ. 14,4), λέει ό 'Άγιος Απόστολος Παύλος.
Τά άμαρτήματα καί τίς άδυναμίες των Κληρικών δέν
έπιτρέπεται νά τά κάνουμε φανερά. Είναι κι αύτοί άδύ-
νατοι άνθρωποι άπό τη «ζύμη» τού ματαίου κόσμου. Δέν
κατέβηκαν άπό τόν ούρανό, ούτε συναναστράφηκαν
Αγγέλους. Ό σημερινός κόσμος τούς γέννησε, σ’ αύτόν
τόν μάταιο κόσμο μεγάλωσαν καί άνατράφηκαν, στό
σχολείο τού κόσμου τούτου έχουν φοιτήσει.
Καί ούτε τώρα πού διακονοΰν στό Ιερό Βήμα, δέν
τούς άφήνει σέ ησυχία. Τό σκουλήκι τού κόσμου είναι
σήμερα πιό βίαιο καί πιό βλαβερό άπό ποτέ. Διεισδύει
παντού σάν τόν άνεμο. Ό άνεμος τής φθοράς καί τής
νέας μόδας τρέχει σήμερα γρήγορα σάν τήν σκέψη. Ό ,τι-
δήποτε γίνεται ή λέγεται στήν άκρη τής γής, στήν Αμε­
ρική, σέ λίγες στιγμές τό μαθαίνουν καί τά μικρά παιδιά
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 75
στίς σκηνές5. Άλλοτε έπρεπε νά περάσουν χρόνια έως
ότου έρθει μία είδηση άπό έκεΐ καί τώρα φτάνει γρήγορα
σάν άστραπή. Καί όπως τρέχουν οί ειδήσεις, έξίσου γρή­
γορα τρέχει καί ή διαφθορά μέσα στόν κόσμο.
Οί Ιερείς, έφόσον έχουν σχέση μέ τόν κόσμο, βλά­
πτονται σήμερα ευκολότερα άπό πρίν. Τά καθήκοντά
τους είναι τά ίδια, άλλά πλήθυναν τά έμπόδια καί τό κο­
σμικό πνεύμα είναι πιό τραχύ καί άγριο.
Ή έπιστήμη κήρυξε τόν πιό δεινό πόλεμο κατά τής
πνευματικής ζωής καί τό πλήθος άκολουθεΐ τυφλά τήν
έπιστήμη, άπομακρυνόμενο άπό τήν άγια Πίστη. Ό πο­
νηρός άρχοντας τού αίώνος τούτου ρίχνει «τά πεπυρω-
μένα βέλη» κατά τών άνθρώπων τής Εκκλησίας.
Αφού έχει δηλητηριάσει τό πνεύμα τού άνθρώπου μέ
κάθε είδος άπάτης, ό μάταιος κόσμος έχει καί άπαιτήσεις
νά δει τούς Κληρικούς σάν τούς Αγίους. Άλλά άπό πού
άνέτειλαν οί Κληρικοί; Όχι άπό τή ρίζα τού κόσμου; Έάν
ήταν καλύτερη ή ρίζα τότε καί τά βλαστάρια θά ήταν κα­
λύτερα. Τό άλάτι πού βγαίνει άπό τήν θάλασσα εύκολα
λιώνει όταν βρέχεται. Οί Ιερείς είναι τό άλάτι πού βγήκε
άπό τή θάλασσα τού κόσμου καί, άφοΰ οί άνεμοι είναι σή­
μερα πιό δεινοί καί διαπεραστικοί, τό άλάτι πιό εύκολα
λιώνει καί καμιά φορά χαλάει έντελώς. Έάν ό κόσμος είναι
στόν 8° αιώνα6, οί Ιερείς δέν μπορούν νά είναι όπως οί πα­
λαιοί. Όλα άλλάζουν σύμφωνα μέ τό πνεύμα τού αίώνος.
5. Ό 'Άγιος έννοεΐ τά παιδιά στίς σκηνές τών Βεδουίνων τής έρημου
τής Ίουδαίας. Εκπληκτικά έπίκαιρος ό λόγος του, ειδικά σήμερα πού
βλέπουμε, ίδίοις όμμασι, τούς νομάδες τής έρημου νά έχουν Ίντερνετ!!
6. Δηλαδή πλησιάζουμε στήν συντέλεια τού κόσμου.
76 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
ΚΑΠΟΙΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΠΑΘΟΣ ΤΗΣ ΜΕΘΗΣ
Μεταξύ των αδελφών μας στην Παλαιστίνη δέ νομίζω
νά ύπάρχει κανείς κυριευμένος άπ’ αύτό τό πάθος. Πολ­
λοί όμως, αν καί δέν είναι εμπαθείς, βρίσκουν εύχαρίστη-
ση στό ποτό, «ών πρώτος είμί έγώ».
Γι’ αύτό θέλω νά γράψω κάτι γιά τη βλάβη τής μέθης,
ώστε νά προφυλαχθοΰμε καλύτερα καί έγώ καί όσοι ε ί­
ναι έξίσου άδύνατοι. Είναι γνωστό πώς ή ροπή οδηγεί
στή συνήθεια καί ή κακή συνήθεια στό πάθος. Τώρα,
πρίν άπό τή Σαρακοστή, είναι ο καιρός πιό κατάλληλος
γι’ αυτό τόν λόγο, γιατί ή συνήθεια του καρναβαλιού,
δηλαδή τό γλέντι τών Αποκριών, κάνει πολλούς άπό μάς
νά πιούμε καί νά φάμε ύπερβολικά.
Ό Άγιος Απόστολος Παύλος φωνάζει: «Μή κώμοις
καί μέθαις, μή κοιτάς καί άσελγείαις, μή έριδι καί ζήλω,
άλλ’ ένδύσασθε τόν Κύριον Ίησοΰν Χριστόν, καί τής
σαρκός πρόνοιαν μή ποιεΐσθε εις έπιθυμίας». (Ρωμ. 13, 13-
14) Άπό τό φόβο τής νηστείας ή όποια πλησιάζει, πολλοί
φορτώνουν τήν «αμαξά» τους ώσπου άνατρέπεται. Πολ­
λές φορές αύτό προκαλεΐ ασθένειες καί άναγκάζονται
έκόντες-άκοντες νά καταλύσουν τή νηστεία ακόμη ήδη
άπό τήν άρχή, γιά νά θεραπευτούν άπό τήν άρρώστια
πού οΐ ίδιοι προκάλεσαν.
Γράφω λοιπόν τά εξής όχι γιά νά έπιπλήξω, αλλά
πρός μεγαλύτερη προφύλαξη στό μέλλον (καί γιά μένα
καί γιά άλλους). Εκείνοι πού διαβάζουν αυτά μπορούν
νά τά ποΰν καί σέ άλλους πιό αδύνατους καί έτσι θά πά­
ρουν άμοιβή άπό τόν Θεό.
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 77
Μέχρι τώρα έχω γράψει πολλά γιά κακές συνήθειες
καί πάθη πού βλάπτουν τήν τιμή τού πλησίον μας, ή
πλήττουν τήν άγια Πίστη.
Τώρα θά προσπαθήσω νά γράψω γιά μιά συνήθεια πιό
λεπτή πού δέν φαίνεται νά βλάπτει ούτε τόν πλησίον,
ούτε τήν Πίστη, ούτε αυτόν πού έχει τήν συνήθεια. Συγ­
κεκριμένα, θέλω νά πώ λίγα λόγια γιά τή μέθη. Τή νόσο
αύτή τήν έχει τοποθετήσει σέ τιμητική θέση ό τρυφηλός
κόσμος πού είναι μακριά άπό τόν λόγο τού Θεού. Πολ­
λοί τή θεωρούν ώς γενναιότητα καί αιτία υπερηφάνειας.
Εκ πρώτης όψεως, τό πάθος τής μέθης φαίνεται άθώα
διασκέδαση. Γι’ αύτό πολλοί τής δίνουν ώραΐα ονόματα.
Κάποιοι τή λένε «τίμια διασκέδαση», άλλοι «γλέντι», άλ­
λοι «τό δώρο τοΰ ποτού». Αλλά, όσο τρυφερή είναι ή
ονομασία, τόσο άγρια είναι ή ένέργεια αύτής τής συ­
νήθειας. Αύτή είναι τό γέννημα τής γαστριμαργίας πού
είναι ανάμεσα στίς θανάσιμες αμαρτίες.
Κατά τούς Αγίους Πατέρες, ή μέθη είναι πάθος τής
κοιλίας, τό όποιο προέρχεται άπό πολλή πόση κρασιού
καί άλλων οινοπνευματωδών ποτών, άλλά καί άπό ναρ­
κωτικά, όπως είναι τό χασίσι, ή κοκαΐνη καί άλλα.
Μ έ άλλα λόγια, ή μέθη είναι ή ύπέρ τού δέοντος καί
άμετρος χρήση τοΰ ποτού. Ό Άγιος Ιωάννης ό Χρυσό­
στομος λέει πώς τήν μέθη δέν τήν προκαλεΐ ή χρήση τού
ποτού, άλλά ή άκράτεια, ή όποια είναι ρίζα όλων τών
κακών. Ή μέθη φέρνει ταραχή στό μυαλό καί στήν ψυχή,
δηλητηριάζει καί καταστρέφει τόν άνθρώπινο οργανι­
σμό, προκαλώντας άρρώστιες όλων τών ειδών.
78 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
Ό Άγιος Βασίλειος ό Μέγας λέει: «Ή χρήση μέ μέτρο
τοΰ κρασιού είναι ύγεία, ενώ ή κατάχρηση βλάβη».
«Οίνοςευφραίνει καρδίαν άνθρώπου» (Ψαλμ. 103,16), λέει
ό Άγιος Προφήτης Δαυίδ στό Ψαλτήρι, άλλα «ή μέθη είναι
έχθρα κατά τού Θεού» λέει ό Άγιος Βασίλειος ό Μέγας.
Αοιπόν, δσο ώραία κι αν προσπαθεί ό κόσμος νά την
ονομάζει, ή μέθη είναι αμαρτία πρός θάνατο, πάθος φο­
βερό πού πολύ δύσκολα θεραπεύεται καί πού αύξάνει
συνεχώς. Κάθε πράγμα χωρίς μέτρο είναι κακό, άλλά ή
άκράτεια στό ποτό είναι χειρότερη άπ’ όλα, γιατί προ-
καλεΐ την καταστροφή τής ύγείας, τήν άμαύρωση τής
διανοίας καί τήν άποκτήνωση τού άνθρώπου.
Ό ποιος μεθάει δέν μπορεί νά κρατήσει κανένα μυστι­
κό, δέν έχει ντροπή, εύκολα άνάβει άπό άσέλγεια, προ-
καλεϊ σιχαμάρα καί κίνδυνο στούς γύρω του.
«Ούαί οί εγειρόμενοι τό πρωί, καί τά σίκερα διώκον-
τες» (Ήσ. 5, Π) λέει ό Άγιος Προφήτης Ήσαΐας.
Ιδού πώς ζωγραφίζει ό Άγιος Ιωάννης ό Χρυσόστο­
μος τόν μέθυσο: «Τά άλογα ζώα πίνουν όσο τούς ζητάει
ή δίψα καί ποτέ δέ νικώνται άπό τήν έπιθυμία, ώστε δέν
πίνουν περισσότερο άπό όσο ζητάει ή άνάγκη τού σώμα­
τος. Ό λογικός άνθρωπος όμως, εάν ξεπερνά τό μέτρο
όταν πίνει, γίνεται πιό άνόητος άκόμα καί άπό τά ζώα.
Καί τό χειρότερο είναι ότι αύτή ή νόσος (ή άκράτεια στό
κρασί καί άλλα οινοπνευματώδη ποτά) ή όποια προξενεί
τόσες συμφορές καί κινδύνους, δέν θεωρείται άπό τούς
άνθρώπους κακή συνήθεια καί άρρώστια».
Μπορείς ν’ άκούσεις κάποιους νά καυχώνται λέγον­
τας: «Ε μείς πίνουμε άρκετά καί παρ’ όλα αύτά παραμέ­
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 79
νουμε σίδερο, δέ βλαπτόμαστε άπό τό ποτό!» Έ τσ ι λένε
οί δυνατοί καί γεροδεμένοι. Πραγματικά ή βλάβη άπό τό
ποτό δέ γίνεται φανερή σέ όλους άμέσως. Γι’ αύτό πολ­
λοί παίρνουν θάρρος καί συνεχίζουν νά γλεντούν χωρίς
φόβο. Όμως άκριβώς σ’ αύτή τήν ιδέα βρίσκεται ό με­
γαλύτερος κίνδυνος. Ό ταν βλέπουν ότι δέν άρρωσταί-
νουν άπό τό πολύ ποτό, παίρνουν θάρρος γιά μεγαλύτε­
ρη κατάχρηση. Πρέπει όμως νά ξέρουμε ότι ή βλάβη τού
ποτού, δηλαδή ή άρρώστια, δέν έρχεται άμέσως, άλλά
εισδύει σιγά σιγά, σάν τή γάτα πού παραμονεύει τό πο­
ντίκι. Ή ούσία πού χύνεται στό σώμα μέσα άπό τό άμε­
τρο ποτό δέν είναι άλλο παρά δηλητήριο, πού «ψηλαφί-
ζει» όλα τά όργανα τού άνθρώπου γιά νά βρε! τά πιό
άδύνατα μέλη καί έκεΐ κρύβεται.
Ένα μερίδιο άνεβαίνει στόν έγκέφαλο σάν άτμός, άλ­
λο μένει στό στομάχι καί τό ύπόλοιπο διαχέεται σέ όλες
τίς φλέβες. Καμιά φορά προκαλεΐ βλάβη τών ματιών καί
τού στομάχου, φθίση, παράλυση, ύδρωπικία, φθορά τού
έγκεφάλου.
Έάν ή μέθη έπέφερε βλάβη μόνο στό σώμα, δέν θά
ήταν τόσο μεγάλος κίνδυνος, γιατί τό σώμα είναι περα­
στικό καί πρόσκαιρο. Αύτή όμως βλάπτει καί τήν ψυχή
άπό τήν όποια στερεί τήν σωτηρία, έπειδή οδηγεί τόν
άνθρωπο σέ πολλά καί σοβαρά άμαρτήματα. Ή μέθη
οδηγεί τόν άνθρωπο στήν άνηθικότητα, τόν κάνει νά
προφέρει όρκους άλόγιστους, τόν οδηγεί σέ οργή, προ­
σβολές, βλασφημίες, φόνο, άκόμη καί σέ άρνηση τής
Πίστεως.
Ό Μέγας Βασίλειος λέει ότι ή κακή συνήθεια τής μέ­
 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
θης είναι δαίμων {πού γίνεται} έκουσίως δεκτός, μητέρα
τής κακίας, άντίπαλος τής αρετής. Τόν καθαρό τόν κά­
νει ασελγή, τόν γενναίο δειλό. Ή μέθη δέ γνωρίζει τή
δικαιοσύνη καί αποβάλλει τή σεμνότητα.
Ό Άγιος Ιωάννης ό Χρυσόστομος ονομάζει τή μέθη
μητέρα τής λύπης, χαρά τού διαβόλου, ή όποια γεννά χι­
λιάδες ζημιές. Είναι έκούσια τρέλα, προδοσία λογισμών.
Ό μέθυσος είναι έμψυχος νεκρός, εκούσιος δαίμων, ανα­
ξιόπιστος άρρωστος, πτώση χωρίς άπολογία καί κοινή
άσχημοσύνη τού άνθρωπίνου γένους.
Αύτές είναι οί ονομασίες μέ τίς όποιες «στολίζουν» οί
Άγιοι τούς μέθυσους.
Ό Άγιος Απόστολος Παύλος στήν πρώτη έπιστολή
πρός Κορινθίους γράφει άκόμα πιό φοβερά λόγια: «Μή
πλανάσθε, ούτε πόρνοι οϋτε είδωλολάτραι ούτε μοιχοί
ούτε μαλακοί οϋτε άρσενοκοΐται οϋτε πλεονέκται οϋτε
κλέπται ούτε μέθυσοι ού λοίδοροι ούχ αρπαγές βασιλεί­
αν Θεοΰ ού κληρονομήσουσι.» (Α' Κόρ. 6, 9-10)
Καί στήν έπιστολή πρός Γαλάτας γράφει κι αύτά:
«Φανερά δέ έστι τά έργα τής σαρκός, ατινά έστι μοιχεία,
πορνεία, άκαθαρσία, άσέλγεια, είδωλολατρεία, φαρμα­
κεία, έχθραι, έρεις, ζήλοι, θυμοί, έριθεϊαι, διχοστασίας αι­
ρέσεις, φθόνοι, φόνοι, μέθαι, κώμοι καί τά όμοια τούτοις.»
(Γαλ. 5, 19-21)
Κοιτάξτε, άδελφοί, καί τρομάξτε άπό τούς λόγους τού
Αποστόλου. Άς μήν πει κανείς ότι ή μέθη είναι άθώα δια­
σκέδαση, γιατί αύτή φέρνει τόν σπόρο άκαθαρσίας καί
ψυχικής άπωλείας. Έάν άνοίξουμε τήν Αγία Γραφή βλέ­
πουμε άμέσως δύο φοβερά παραδείγματα πού άποδει-
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 81
κνύουν ότι άκόμα καί οΐ έκλεκτοί δούλοι τού Θεού είναι
δυνατόν νά πράξουν άπρέπειες καί άνομίες όταν μεθούν.
Ό Νώε καί ό Αώτ ήταν άγιοι άνδρες καί δίκαιοι, όπως
μαρτυρεί ό ίδιος ό λόγος τού Θεού. Τόν Νώε φύλαξε ό
Θεός άπό τόν κατακλυσμό καί έγινε δεύτερος πατέρας
τού άνθρώπινου γένους καί τόν Αώτ γλίτωσε άπό τόν
έμπρησμό τών Σοδόμων.
Ό ταν μέθυσαν όμως, έπεσαν σέ άναισθησία καί έξευ-
τελίστηκαν. Παρά ταΰτα, οί πράξεις τους είναι συγγνω­
στές διότι μόνο μία φορά μέθυσαν (ό Αώτ δύο φορές) καί
τό έκαναν άπό άγνοια. Ό Νώε δέ γνώριζε τή δύναμη τού
κρασιού, γιατί τότε εΐχε φυτέψει άμπέλι γιά πρώτη φορά.
Ώς πρός τόν Αώτ, τόν ξεγέλασαν οί κόρες του.
Ό ποιος άπό άγνοια αμαρτάνει λαμβάνει πιό εύκολα
συγχώρηση. Έάν οί μέθυσοι δέ γνώριζαν τή βλαπτικότη­
τα τού ποτού καί πώς ή μέθη είναι αμαρτία θανάσιμος,
τότε θά ήταν δικαιολογημένοι. Ό λοι όμως γνωρίζουν
πολύ καλά τίς συνέπειες τής μέθης καί πάντα άκοΰν τόν
λόγο τού Αποστόλου πού φωνάζει: «Μ ή μεθύσκεσθε οϊ-
νω, έν ω έστιν άσωτία.» (Έφ. 5,18)
Καί ό Κύριος λέει σέ όλους στό Ιερό Εύαγγέλιο: «Π ρο­
σέχετε δέ έαυτοίς μήποτε βαρηθώσιν υμών αί καρδίαι έν
κραιπάλη καί μέθη.» (Λουκ. 21, 34)
Πρέπει καί τούτο νά θυμίσουμε, ότι κάθε άμαρτωλός
μπορεί νά κρύψει τό αμάρτημά του. Ό ζηλότυπος κρύβει
τή ζήλια του, ό πονηρός κρύβει τήν πονηριά, ό ύπερή-
φανος κρύβει τήν ύπερηφάνεια, καθώς καί ό μνησίκα­
κος, άλλά ό μέθυσος φανερώνεται όποτε μεθάει. Γι’ αύτό
καί τό σκάνδαλο πού προκαλεΐ είναι μεγαλύτερο.
82 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 83

Στη χώρα αυτή {πού ζώ} όπου οί άπιστοι δέ χρησιμο­

ποιούν τόσο πολύ κρασί καί ρακί, μεγαλύτερο σκάνδαλο
γίνεται όταν μεθύσουν οΐ Χριστιανοί. Βλέποντας οί άπι­
στοι πώς μεθούν οί Χριστιανοί, σκανδαλίζονται καί βλα-
σφημούν την εις τόν Κύριο Ίησοΰ Χριστό Πίστη μας.
Ιδού τί λένε οί άλλόθρησκοι: «"Οπως είναι ή ζωή των
Χριστιανών, έτσι είναι καί ή Πίστη τους!» Αυτή είναι
φοβερή βλασφημία κατά τής αλήθειας τής αγίας μας Πί-
στεως. Έδώ έπαληθεύονται τά λόγια τού Αποστόλου
πρός Ρωμαίους: «Το γάρ όνομα τοϋ Θεοΰ δι’ ήμάς βλα-
σφημεϊται έν τοϊς έθνεσι» (Ρωμ. 2, 24)
Ας γνωρίζουμε καί αύτό, ότι δηλαδή τό δηλητήριο
πού συσσωρεύεται στό σώμα άπό τό πολύ ποτό δέν
κάθεται άπρακτο ούτε μία στιγμή, άλλα δουλεύει άπαρα-
τήρητο σάν σκουλήκι στό ξύλο.
Επιτίθεται στά πιό αδύνατα όργανα τοΰ σώματος,
ιδιαίτερα στούς πνεύμονες, στό στομάχι, στό ήπαρ καί
στόν έγκέφαλο. Ό άνθρωπος όμως δέν τό αντιλαμβάνε­
ται, παρά μόνο αφού τόν καταστρέψει έντελώς.
Τό σκουλήκι τής μέθης δουλεύει αργά, άλλά οδηγεί σέ
σίγουρη καταστροφή. Μ πορεί νά περάσουν πέντε
χρόνια, καμιά φορά καί δέκα ή είκοσι, μέχρι νά γίνει φα­
νερή ή αρρώστια. Ή όποια όμως δέν έρχεται μόνη της, Ή γαστριμαργία έχει ώς φύλλα την άναισθησία,
άλλά σχεδόν πάντα τή συνοδεύουν άλλες δύο ή τρεις τόν διασκορπισμό, την άδιαφορία, την πολυφαγία,
σοβαρές άσθένειες. Τότε δέν ύπάρχει πιά ϊαση. τή μέθη, την οκνηρία καί την άκαθαρσία.
Ό λοι οί ιατροί λένε ότι οί νόσοι πού προέρχονται
άπό άλλες αιτίες γιατρεύονται μέ φάρμακα ή έγχειρή-
σεις, άλλά αύτές πού προέρχονται άπό άμετρο ποτό δέν
έχουν άλλο τέλος, παρά μόνο τόν θάνατο.
 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
Η ΣΦΡΑΓΙΔΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ
(άπό τό Ελληνικό βιβλίο τοϋ Αγίου Νεκταρίου πού λέ­
γεται «Θρησκευτικαί μελέται»)
/ °Οποιος συκοφαντεί \
Ψάχνοντας στά βιβλία νά βρω / ά λ λ ο ν ή άκούει έκεϊνον \
φάρμακο γιά τήν κακή μου συνή- [ πού συκοφαντεί,
θε,α τής συκοφαντίας, βρήκα τόν I ) αύτόν. Αντίθετα, προσπαθώ νά τόν ώφελήσω, δείχνον-
κανόνα αυτό τού Αγίου Βασιλείου \ ^ /
τοϋ Μεγάλου καί τρόμαξα! Λοι-
πόν, τόν βάζω έδώ σάν σφραγίδα τοϋ
λόγου πού θέλω νά γράψω γιά τήν μολυσματική άρρώ-
στια τής συκοφαντίας.
«Τόν καταλαλοΰντα λάθρα τόν πλησίον αύτοϋ, τούτον
έξεδίωκον» (Ψαλμ. 100,6), λέει ό Άγιος Προφήτης Δαυίδ.
ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΚΗ ΣΥΝΗΘΕΙΑ ΤΗΣ ΣΥΚΟΦΑΝΤΙΑΣ
ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΑΓΑΠΗΤΟ ΓΕΝΝΗΜΑ ΤΟΥ ΦΘΟΝΟΥ
Κατά τόν Μέγα Βασίλειο, ή συκοφαντία είναι
ή κακολογία κατά τού άδελφοΰ ό όποιος δέν
εΐναί παρών, πρός δνσφήρηση του, άκόρη κι
αν εΐναί άλήθεια αύτά πού λέγονται.
Ή συκοφαντία είναι άνομία καί μεγάλη άδικία, τήν
οποία διαπράττουμε κατά τοϋ πλησίον μας.
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 85
Ή Θεία έντολή λέει: «Αγαπήσεις τόν πλησίον σου ώς
σεαυτόν!» (Μάρκ. 12, 31) Εμείς λοιπόν, έάν κακολογούμε
τόν άδελφό μας πού έχει τήν ίδια Πίστη, άραγε μπορού­
με νά ποϋμε ότι άγαπάμε τόν πλησίον μας;
’Ίσως μερικοί άπό έμάς θά προσπαθήσουν νά δικαιο­
λογηθούν λέγοντας: «Έάν λέω τήν άλήθεια, άδικώ κανέ-
ναν; Δέν τού αρπάζω ούτε τήν περιουσία, ούτε τό άξίωμα.
1 Δέν έχω τήν κακή πρόθεση νά τόν βλάψω, όταν μιλώ γι’
τάς του, μέ πόνο καρδιάς, τίς άδυναμίες καί τά έλαττώμα-
τά του!» Κάπως έτσι προσπαθούν νά δικαιολογηθούν
όσοι συκοφαντούν τούς άδελφούς καί γείτονές τους.
Ιδού τί λένε οί Άγιοι Πατέρες γι’ αύτό τό θέμα: Ό ταν
δείξεις στούς άλλους τά λάθη τού άδελφοΰ σου, προξε­
νείς πάρα πολύ μεγάλη ζημιά, έστω κι αν λές τήν άλήθεια,
έστω κι άν άπό άδελφική συμπόνια τό κάνεις, χωρίς {δη­
λαδή} νά σκοπεύεις νά τόν βλάψεις.
Άς ξέρουμε καλά ότι άποκαλύπτοντας τίς άμαρτίες ή
άδυναμίες τού άδελφοΰ μας αμαυρώνουμε τήν τιμή καί τήν
ύπόληψή του. Κατά τόν λόγο τής Αγίας Γραφής, «αίρε-
τώτερον όνομα καλόν ή πλούτος πολύς». (Παροιμ. 22,1)
Έάν τίς άδυναμίες έκείνου τόν όποιον συκοφαντούμε
δέν τίς έχουν μάθει κι οί άλλοι, τότε μέ τά λόγια τού συ­
κοφάντη φανερώνονται, προκαλώντας άτιμία στόν
άδελφό μας καί σκάνδαλο σ’ έκείνους οί όποιοι άκοΰν.
Καί έάν τίς άμαρτίες ή άδυναμίες έκεΐνες, τίς έχουν
ήδη μάθει κι άλλοι, τώρα μέ τή γλώσσα τού συκοφάντη,
ανανεώνονται στό μυαλό τους καί ένισχύονται καί έπι-
βεβαιώνονται.
 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
Νά πώς αρπάζεται ή τιμή του αδελφού, ή όποια είναι
ό πιό πολύτιμος θησαυρός καί «λερώνεται» ή ακοή των
πολλών. Πώς λες ότι δέν τόν βλάπτεις μέ τή συκοφαντία
σου;
«Τό στόμα σου έπλεόνασε κακίαν, καί ή γλωσσά σου
περιέπλεκε δολιότητας. Καθήμενος κατά τοΰ άδελφοΰ
σου κατελάλεις, καί κατά τοΰ υίοΰ τής μητρός σου (ή
όποια είναι ή Αγία Εκκλησία) έτίθεις σκάνδαλον. Ελέγ­
ξω σε καί παραστήσω κατά πρόσωπόν σου τάς άμαρτιας
σου.» (Ψαλμ. 49, 20-22)
«Μάταια έλάλησεν έκαστος πρός τόν πλησίον αύτοΰ.
Έξολοθρεΰσαι Κύριος πάντα τά χείλη τά δόλια, καί
γλώσσαν μεγαλορρήμονα.» (Ψαλμ. 11,2-3)
Καί στήν επιστολή πρός Ρωμαίους, ό Άγιος Απόστο­
λος Παύλος λέει: «Αναπολόγητος ει, ώ άνθρωπε, πας ό
κρίνων». (Ρωμ. 2,1)
Ό 'Άγιος Απόστολος Ιάκωβος ό Άδελφόθεος μάς δι­
δάσκει, λέγοντας: «Μή καταλαλείτε άλλήλων, άδελφοί».
(Ίακ. 4, 11)
Ό 'Άγιος Ιωάννης ό Χρυσόστομος λέει: «Ό ποιος συ­
κοφαντεί τόν πλησίον του, τρώει την σάρκα τοΰ άδελ-
φοϋ του!»
Ό 'Άγιος Νεκτάριος ό Μ ητροπολίτης Πενταπόλεως
λέει: «Ό πως ό δολοφόνος αρπάζει τή ζωή τοΰ άνθρώ-
που, ούτως ό συκοφάντης άρπάζει τήν ύπόληψή του,
οπότε καί οί δύο είναι άνθρωποκτόνοι».
Ό Μέγας Βασίλειος θεωρεί άξιον άναθέματος καί τόν
συκοφάντη καί όποιον άκούει τή συκοφαντία χωρίς νά
τόν έπιπλήξει.
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 87
Άέει γάρ ό Κύριος στό Άγιο Ευαγγέλιο: «Αμήν λέγω
ήμίν, έφ ’ όσον έποιήσατε ένί τούτων των άδελφών μου
των έλαχίστων, έμοί έποιήσατε.» (Ματθ. 25,40)
Πολλοί Χριστιανοί καί ιδιαίτερα οί γυναίκες, θεω­
ρούν ώς άσήμαντό τό πάθος τής συκοφαντίας καί δέν τό
έξομολογοΰνται. Γι’ αυτούς ή συκοφαντία είναι άφορμή
διασκεδάσεως καί όσοι είναι έπιδέξιοι σ’ αύτήν είναι εύ-
πρόσδεκτοι σέ γλέντια καί συνάξεις.
Ο έλεήμων Θεός ας φυλάξει όλους άπ’ αύτή τή μολυ­
σματική άρρώστια. Έάν τό σκεφτοϋμε καλύτερα, βλέ­
πουμε πώς μέ τήν κακή συνήθεια τής συκοφαντίας κα-
ταφρονοϋνται όλες οί Ευαγγελικές έντολές. Καί νά πώς:
Ή έντολή τής Χριστιανικής άγάπης περιέχει όλες τίς άλ­
λες έντολές τοϋ Θεού. Διότι ό Κύριος ό ίδιος είπε: «Έν
ταύταις ταϊς δυσίν έντολαϊς όλος ό νόμος καί οί προ-
φήται κρέμανται.» (Ματθ. 22, 40) Αύτές οί δύο έντολές ε ί­
ναι οί έντολές τής άγάπης πρός τόν Θεό καί τόν πλη­
σίον. 'Ο συκοφάντης όμως φαίνεται καλά ότι δέν έχει
άδελφική άγάπη.
Πώς νά πει κανείς ότι άγαπάει τόν πλησίον του, όταν
δυσφημίζει καί άδικε! τόν άδελφό του μέ τά ψέμματα τής
συκοφαντίας; «Μ ηκέτι ούν άλλήλους κρίνωμεν, άλλά
τούτο κρίνατε μάλλον, τό μή τιθέναι πρόσκομμα τώ
άδελφω ή σκάνδαλον.» (Ρωμ 14, 13) λέει ό 'Άγιος Απόστο­
λος Παύλος στήν έπιστολή πρός Ρωμαίους.
Έάν έκεϊνος πού άμάρτησε χθές, σήμερα μετενόησε καί
διορθώθηκε ένώπιον τοΰ Θεού, τότε τί άπάντηση θά δώ­
σουμε έμεϊς κατά τήν Κρίση γιά τή δυσφήμηση καί τό
σκάνδαλο πού προκαλοΰμε μέ τή συκοφαντία τού άναίτι-
 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
ου; Επειδή όποιος μετενόησε, είναι αθώος ενώπιον τοϋ
Θεοϋ.
Έάν ό Μέγας Βασίλειος ορίζει νά είναι ανάθεμα ό συ­
κοφάντης καί όποιος γλυκαίνεται μέ τή συκοφαντία τοϋ
άλλου χωρίς νά τόν έπιπλήξει, μπορούμε νά καταλάβου­
με τί μεγάλη ποινή θά λάβουν έκεΐνοι πού κακολογούν
τούς Ιερείς καί τούς Μοναχούς οι όποιοι άφιέρωσαν τή
ζωή τους στόν Θεό!
Τέτοιοι άνθρωποι πίπτουν ύπό άνάθεμα μυριάδες φο­
ρές, χωρίς νά τό άντιλαμβάνονται.
Έάν δεν έπιζητοϋν συγχώρηση καί άφεση άπό τούς
Κληρικούς τούς όποιους κακολόγησαν, τότε ή σωτηρία
τους κινδυνεύει σοβαρά. Διότι δέν μπορούν νά ξέρουν
μήπως ό Αρχιερέας ή ό Ιερέας, συκοφαντούμενος, πει
λόγια δεσίματος έναντίον τους.
Γι’ αύτό πρέπει νά προσέξουμε καλά νά μήν συκοφαν­
τούμε τούς Ιερωμένους καί τούς Μοναχούς, οί όποιοι
άφιέρωσαν τή ζωή τους στόν Θεό. Έγώ γνώρισα μερικούς
οί όποιοι συνήθιζαν νά συκοφαντούν ιδίως τούς Ιερωμέ­
νους καί έγιναν τελικώς λεία τοϋ έχθροϋ διαβόλου. Έ φτα­
σαν σέ τόση τύφλωση, ώστε έχασαν τά μυαλά τους καί
ορισμένοι άπαρνήθηκαν άκόμα καί τήν Αγία Πίστη.
Ιδού ποιοι είναι οί καρποί τής συκοφαντίας σέ τούτη
τή ζωή καί ό Θεός ξέρει ποιά τιμωρία τούς περιμένει στήν
άλλη ζωή. Τιμωρία άπό τήν όποια νά μάς φυλάξει όλους
ό άγαθός Θεός. Αμήν.
Μ ΕΡΟ Σ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 89
ΠΡΟΣ ΓΝΟΣΙΝ
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ ΑΔΕΛΦΟΥΣ
Απ’ όλα όσα έχω ήδη γράψει, ίσως φάνηκε σέ κά­
ποιους ότι γράφω πρός έπίπληξίν τους, μολονότι έγώ
δέν τά γράφω πρός έπίπληξίν τών άλλων, άλλά κυρίως
πρός διόρθωσιν τών έλαττωμάτων μου καί έπειτα πρός
όφελος έκείνων οί όποιοι θά τά διαβάσουν.
Οί παρούσες σειρές μάλιστα ομολογώ ότι είναι μάλ­
λον πρός έπίπληξίν τής κακής μου συνήθειας ή οποία δέ
δίστασε νά φτιάξει τή φωλιά της άκόμα καί στό βάθος
τής έρήμου.
Αύτή ή νόσος τής συκοφαντίας μέ άκολουθεϊ παντοϋ
καί σκέφτομαι ότι, γράφοντας συνέχεια λόγους τών
Αγίων Πατέρων, ϊσως ντραπεί καί φύγει άπό μένα, μέ τή
Χάρη τοϋ Θεοϋ καί τίς πρεσβείες τών Αγίων.
Αύτό εύχομαι καί σέ όλους τούς πνευματικούς μου
άδελφούς καί άδελφές, όσους έχουν τό ίδιο πάθος όπως
κι έγώ. Ώ στε νά μή χάσουν τή σωτηρία έξαιτίας τής κα­
κής αύτής συνήθειας.
Ό Άγαθός Θεός νά μάς βοηθήσει όλους.
Αμήν
Ό ταπεινός σας ευχέτης,
Μεγαλόσχημος Ιερομόναχος
Ιωάννης Ιακώβ
Σκήτη Αγίας Άννης, Χοζεβά, 1958
 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
90
ΓΙΑ ΤΟ ΟΦΕΛΟΣ ΤΗΣ ΑΣΘΕΝΕΙΑΣ
ΚΑΙ ΠΩΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΑΤΑΝΟΕΙΤΑΙ
Η ΣΩΜΑΤΙΚΗ ΝΟΣΟΣ
Υπάρχουν κάποιοι άνάμεσα σέ μας τούς Μοναχούς,
πού αποφεύγουν νά αγγίξουν τούς αδελφούς τούς ό­
ποιους υποπτεύονται πώς έχουν μολυσματική Αρρώ­
στια, όπως είναι ή φυματίωση κ.ά. Άλλοι νομίζουν ότι οι
αρρώστιες είναι όλες άπό τούς δαίμονες, δηλαδή νομί­
ζουν ότι οί άρρωστοι είναι όλοι δαιμονισμένοι.
Καί άλλοι νομίζουν ότι όλες οί αρρώστιες έρχονται
στούς άνθρώπους ώς τιμωρία γιά τίς αμαρτίες.
Καμία άπό αύτές τίς Απόψεις δέν έχει διάκριση.
Πρώτα άπ’ όλα, είναι γνωστό ότι οί Ασθένειες εκδη­
λώνονται στούς Μοναχούς διαφορετικά άπ’ ό,τι στούς
λαϊκούς. Τό έπαληθεύουν όλοι οί ιατροί πού Ασχολήθη­
καν μέ τούς ασθενείς των Μοναστηριών. Στούς Μονα­
χούς ή Αρρώστια έρχεται ξαφνικά πολλές φορές καί χω­
ρίς φυσική αιτία.
Επίσης, ή ί'αση στούς Μοναχούς γίνεται μέ διαφορε­
τικό τρόπο. Υπάρχουν σ’ αύτούς παθήσεις οί όποιες θε­
ραπεύονται μέ θαυμαστό τρόπο, χωρίς φάρμακα καί έγ-
χειρίσεις. 'Τπάρχουν όμως καί «καλογερικές αρρώστιες» ,
τίς όποιες οί ιατροί δέν καταλαβαίνουν καί δέν γιατρεύο­
νται μέ κανένα φάρμακο.
Δέν πρέπει ν’ Απορούμε γι’ αύτό, ούτε νά ένοχοποιοΰ
με κάθε φορά τά Ακάθαρτα πνεύματα.7
7. Ό πως π.χ. ή άθυμία.
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 91
Ή Μοναχική ζωή είναι ύπερφυσική ζωή, δηλαδή ζωή
πνεύματος καί γι’ αύτό λέγεται καί πνευματική ζωή καί
τό Μοναχικό Τάγμα λέγεται καί Αγγελικό Τάγμα.
Ό σκοπός τής Μοναχικής ζωής είναι ή πνευματική
τελείωση ή, κατά τούς Αγίους Πατέρες, ή νέκρωση των
σωματικών παθών καί ό αγιασμός τής ψυχής. "Ωστε, έάν
ή ζωή τού Μοναχού είναι ύπερφυσική, τότε καί οί άσθέ-
νειές της είναι μάλλον πέραν τής φύσεως καί διαφορετι­
κές άπό έκεΐνες των λαϊκών. Στούς Μοναχούς ή έξέλιξη
τών νόσων έξαρτάται άπό τήν ψυχική διάθεση.
Αύτό όμως δέ μάς δίνει δίκαιο νά πούμε ότι μόνο οί
αμαρτωλοί αρρωσταίνουν, ούτε νά νομίζουμε ότι πάντα
τό Ακάθαρτο πνεύμα προκαλεΐ τήν Αρρώστια.
Επιπλέον οί Μοναχοί δέν έπιτρέπεται νά φοβούνται
τή μόλυνση, όπως κάνουν συνήθως οί λαϊκοί.
Ό Θεός, πού γνωρίζει τίς ψυχικές μας Αδυναμίες, μάς
στέλνει τήν Αρρώστια σάν φάρμακο γιά τήν ψυχή, καί
όσο δέ θεραπεύεται ή ψυχή, ούτε ή σωματική Αρρώστια
θεραπεύεται.
Μ πορεί νά ύπάρχουν καί Μοναχοί οί όποιοι δέν
έχουν ψυχικά πάθη αλλά, έφόσον δέν έχουν καθοδηγη­
τή, ούτε τόπο κατάλληλο γιά τήν Μοναχική διαγωγή,
κινδυνεύουν νά πάρουν άπό άλλους τά «μικρόβια» τών
κακών συνηθειών. Γι’ αύτό ό Θεός τούς στέλνει σωματι­
κές αρρώστιες, γιά νά μήν πέσουν σέ ψυχικά πάθη.
 V
92 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΠΩΣ
ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΑΤΑΝΟΕΙΤΑΙ ΤΟ ΕΠΙΤΙΜΙΟ
ΠΟΥ ΟΡΙΖΕΤΑΙ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΗ
(ΔΗΛΑΔΗ Η ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΠΟΙΝΗ)
ΓΙΑ ΤΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΕΠΙΤΙΜΙΟΥ
Όπως είναι σέ όλους γνωστό, τό Ιερό Μυστήριο τής
έξομολογήσεως άποτελεΐται άπό δυο κυρία μέρη:
1. Τή μετάνοια τής καρδιάς
2. Τήν έξομολόγηση των αμαρτιών
Τήν έξομολόγηση άκολουθεΐ {ένίοτε} καί τό έπιτίμιο
πού τήν ολοκληρώνει. Ή μετάνοια δεν είναι ολόκληρος,
έάν δεν τήν άκολουθεΐ ή έκτέλεση τού επιτιμίου πού ορί­
ζει ό Ιερέας. Μπορούμε λοιπόν νά πούμε ότι τό έπιτίμιο
είναι συμπλήρωση τής έξομολογήσεως καί φύλαξ τής
μετάνοιας.
Πολλοί άπό τούς σημερινούς Χριστιανούς δέν καταλα­
βαίνουν τό νόημα τού κατά τήν έξομολόγηση έπιτιμίου.
Κάποιοι νομίζουν ότι έκτελώντας τόν κανόνα, ό άν­
θρωπος έξαγοράζει τήν άφεση των αμαρτιών. Μέ άλλα
λόγια, θεωρούν τό έπιτίμιο άποζημίωση ή έξόφληση
άμαρτιών. Έ τεροι τό θεωρούν τιμωρία ή φόρο πού έξο-
φλεΐ τά σφάλματα.
Υπάρχουν άκόμα κι άλλοι πιό άμυαλοι, οί όποιοι νο­
μίζουν ότι μέ τό έπιτίμιο έκδικεΐται ό Ιερέας τούς άμαρ-
τωλούς. Καί άλλοι, άπό τήν πολλή άναισθησία, δέν δί­
νουν καμιά σημασία σ’ αύτό, λέγοντας ότι είναι κάτι
τυπικό ή έπινόηση τού Ίερέως.
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, Μ ΕΛΕΤΕΣ 93
Ό λες αύτές οί άπόψεις είναι λανθασμένες καί μεγάλη
ζημιά προκαλοΰν στή σωτηρία.
Κατά τή διδασκαλία τών Αγίων Πατέρων καί τήν Πα­
ράδοση τής Εκκλησίας, τό κατά τήν έξομολόγηση έπιτί­
μιο δέ σημαίνει ούτε έξόφληση, ούτε άποζημίωση άμαρ­
τιών, ούτε ποινή γιά σφάλματα, ούτε όπλο έκδικήσεως
τών Ιερέων, ούτε τυπικότητα ή έπινόηση (όπως νομί­
ζουν κάποιοι). Αύτό άποτελεΐ μέρος τού Ιερού Μ υστη­
ρίου τής Έξομολογήσεως καί είναι σάν δίαιτα τήν οποία
ορίζει ό ιατρός στόν άρρωστο. Ό ποιος έχει πληγωθεί
άπό τήν άμαρτία είναι όπως ό τραυματισμένος πού χρειά­
ζεται θεραπεία. Αφού θεραπεύσει τόν τραυματισμένο, ό
ιατρός τού έπιβάλλει μία δίαιτα, γιά νά τόν φυλάξει άπό
μόλυνση ή φλόγισμα, δηλαδή τήν τύφλωση. Ακόμη κι άν
κλείσει ή πληγή καί γιατρευτεί ό άρρωστος, ύπάρχει
άκόμα άνάγκη γιά προφύλαξη καί ένίσχυση.
Όμοίως κι ό Πνευματικός, άφοΰ τού έχει διαβάσει τήν
συγχωρητική εύχή, ή πρίν άπό τήν εύχή, βάζει στόν έξο-
μολογούμενο μιά «δίαιτα» πού λέγεται έπιτίμιο.
Άπ’ αύτά μπορούμε νά καταλάβουμε ότι δέ δίνεται ή
συγχώρηση ώς άντάλλαγμα λόγω τού κανόνος, έφόσον
ό κανόνας έκτελεΐται ύστερα άπό τή συγχωρητική εύχή.
Τό δώρο τής συγχωρήσεως κατά τήν έξομολόγηση δέ
δίνεται ώς συνέχεια τού έπιτιμίου, άλλά διά του άμε-
τρήτου έλέους τού Θεού.
Νά μήν πιστέψει κανείς πώς μέ τό έπιτίμιο θά καλύψει
τήν ένοχή ή θά έξοφλήσει τίς αμαρτίες.
Τίς άμαρτίες μας τίς έχει έξαγοράσει ό Σωτήρ μας Ι η ­
σούς Χριστός γιά όλους τούς άνθρώπους καί γιά πάντα,
94 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
θυσιάζοντας τόν Εαυτό Του διά των Άγιων Του Παθών.
Αλλά συγχώρηση λαμβάνουν μόνο οί ευσεβείς, οί όποιοι
έχουν καθαρά μετάνοια. Ό λες οί δικές μας θυσίες καί τά
έπιτίμια δεν έχουν καμία άξια χωρίς τη μεγάλη Θυσία του
Κυρίου.
Μόνο σ’ ένα σφάλμα έπεσε ό προπάτορας Άδάμ καί
έπειτα, γιά 5.500 έτη, όλοι οί Δίκαιοι, Πατριάρχες καί
Προφήτες τής Παλαιάς Διαθήκης δεν μπόρεσαν νά πλη­
ρώσουν γιά τό άμάρτημα πού είχαν κληρονομήσει άπό
τόν Άδάμ. Έάν γιά μόνο ένα σφάλμα δεν μπόρεσαν νά
πληρώσουν όλοι οί άπό καταβολής κόσμου έκλεκτοί τοϋ
Θεού, τότε πώς νά σκεφτοϋμε έμεις οί αμαρτωλοί πώς
μόνο με τό έπιτίμιο θά πληρώσουμε γιά όλες τίς αμαρτίες
μας (που είναι πολύ βαρύτερες άπό έκείνη τοϋ Άδάμ);
Μόνο ή άνέκφραστος Θυσία τοϋ Σωτήρος καλύπτει
τό πλήθος τών άμαρτιών μας, αν έχουμε πίστη καί κα­
θαρά έξομολόγηση. «Τω μώλωπι αύτοϋ ημείς ίάθημεν»
(Ήσ. 53, 5) λέει ή Αγία Γραφή.
Πολλοί βρίσκονται σέ πλάνη στηρίζοντας τίς έλπίδες
τους στόν κανόνα πού έκτελοϋν γενναία, άλλά όταν
έξομολογοϋνται δέν έχουν άληθινή κατάνυξη καί πολλές
φορές κατηγορούν τούς άδυνάτους οί όποιοι δέν μπο­
ρούν νά έκτελέσουν τόν κανόνα, όπως οί ίδιοι, μέ μεγά­
λες μετάνοιες.
Άς ξέρουν όμως όλοι, ότι δέν θεωρούνται έπιτίμιο μό­
νο οί μετάνοιες, έδαφιαΐες ή μή. Αύτό θά σήμαινε ότι
μόνο οί δυνατοί σωματικά σώζονται. Αλλά ξέρουμε ότι
όλοι έχουν Κανόνα. Καί οί ρωμαλέοι καί οί άδύναμοι καί
οί Μοναχοί καί οί Ιερείς καί οί Πατριάρχες έχουν τό
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, Μ ΕΛΕΤΕΣ 95
δικό του έκαστος. Υπάρχουν διάφορα έπιτίμια κατά τή
δύναμη καί την {φυσική} ικανότητα τοϋ καθενός.
Σέ κάποιους ζητάει ό Πνευματικός νά κάνουν μετά­
νοιες έδαφιαΐες καί μή, σέ άλλους νηστεία πιό μακρο­
χρόνια, σέ άλλους ορίζει νά μή φάνε κρέας καί νά μήν
πιοΰν κρασί. Σέ άλλους άπαγορεύει νά Κοινωνήσουν γιά
ένα διάστημα ή γιά όλη τή ζωή τους. Άπό άλλους ζητάει
νά κάνουν περισσότερες προσευχές ή έλεημοσύνη. Άλ­
λους παροτρύνει νά διαβάσουν περισσότερα ιερά βιβλία
(τό Ψαλτήρι ή τούς βίους τών Αγίων). Στούς λαϊκούς
άπαγορεύει νά πάνε στό θέατρο ή σέ γλέντια. Άλλους
ώθεΐ νά δώσουν συμβουλές στούς άμαθεϊς καί σ’ άλλους
ορίζει νά διατηρήσουν περισσότερη σιωπή.
Ό λες οί διατάξεις αύτές τίς όποιες δίνει ό Πνευματι­
κός στόν έξομολογούμενο ονομάζονται έπιτίμιο (δηλαδή
πνευματική «δίαιτα»).
Ιδού τί γράφει ό Όσιος Νικόδημος ό Αγιορείτης στό
βιβλίο του «Συμβουλευτικόν Έγχεφίδιον»: «Μ ήν ξεχνάς,
Πνευματικέ Πάτερ, νά συμβουλεύεις τούς άμαρτωλούς νά
μή στηρίζουν τίς έλπίδες τους στόν κανόνα, ούτε νά νομί­
ζουν ότι μόνο μέ τόν κανόνα ή {μόνο} μέ τήν διόρθωσή
τους θά άποκτήσουν τήν άφεση άμαρτιών άπό τόν Θεό!»
Ούδόλως, διότι αύτό είναι λάθος τών αιρετικών. Ε φ ό ­
σον ή άμαρτία είναι άπέραντη κακία, πού φέρνει προ­
σβολή στόν Απέραντο Θεό, δέν είναι δυνατό νά συγχω-
ρεθεΐ μόνο μέ πράξεις ή κατορθώματα άνθρώπου διότι,
κατά τόν Προφήτη, «έγενήθημεν ώς άκάθαρτοι πάντες
ημείς, ώς ράκος άποκαθημένης πάσα ή δικαιοσύνη
ημών». (Ήσ. 54, 6)
96
— ---------------------------------------------------------------------------------------
’Άς έχουμε όλοι την πεποίθηση πώς λάβαμε άφεση
αμαρτιών από τό άμέτρητο έλεος τοϋ Θεοΰ, μέσω τής
έξαγοράς που έκανε ό Υιός τοΰ Θεοΰ διά τοϋ δικού Του
θανάτου καί τοϋ Αίματος πού έχυσε πάνω στόν Σταυρό
(καί έπειτα άπό τόν δικό μας κόπο).
Λέει καί ό Αγιος Απόστολος Παύλος: «Ούκ έξ έργων
των έν δικαιοσύνη ών έποιήσαμεν ημείς, αλλά κατά τόν
αύτοϋ έλεον έσωσεν ημάς». (Τιτ. 3, 5) Στην πρώτη του
έπιστολή, ό Αγιος Απόστολος καί Εύαγγελιστής Ιωάν­
νης λέει: «τό αΐμα Ίησοΰ Χριστού καθαρίζει ημάς άπό
πάσης αμαρτίας». (Α' Ιω. 1, 7) Αύτό τό διαβεβαιώνουν καί
τά λόγια πού ό Θεός ό ίδιος άπευθύνει στόν Αγιο Προ­
φήτη Ήσαΐα: «Έγώ είμί, ό έξαλείφων τάς άνομίας σου
ένεκεν έμοΰ» (δηλαδή μέ τό έλεος μου). (Ήσ. 43, 25)
Λοιπόν, δέν είναι τό επιτίμιο ή τά έργα μας πού θά
σβήσουν τίς άμαρτίες, άλλά ή Χάρη τοϋ Θεοϋ, μαζί μέ
τόν κόπο μας. Τό πρώτο είναι ώς δίαιτα γιά προφύλαξη
καί τό μέσον μέ τό όποιο θυμόμαστε διαρκώς τίς άμαρ­
τίες μας.
Αύτό τό έξηγεί καί ό Αγιος Ιωάννης ό Χρυσόστομος,
λέγοντας: « ’Όχι γιά νά βασανίσεις τη διάνοιά σου, άλλά
γιά νά διδάξεις την ψυχή σου νά μην τρέξει στά πάθη γιά
νά μην πέσει ξανά στά ίδια άμαρτήματα. Καί έπιπλέον
γιά νά γνωρίσεις άληθώς, μέσω τής ένθυμήσεως, τό με­
γάλο δώρο πού έλαβες άπό τόν Θεό, ό Όποιος σοϋ χάρι­
σε τόσες άμαρτίες, όπως καί ό Παύλος θυμόταν πάντοτε
πώς είχε καταδιώξει την Εκκλησία.»
ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 97
7 ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ Η ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΣΗ ΑΠΟ
ΤΗ ΘΕΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΜΕΤΑΝΟΟΥΝΤΑΣ
Πολλοί άπό μάς δυσανασχετούμε καί άπελπιζόμαστε
όταν ό Πνευματικός μάς άπομακρύνει γιά ένα διάστημα
άπό τη Θεία Κοινωνία. Γνώρισα άνθρώπους οί όποιοι,
μήν έχοντας τή συγκατάθεση τοϋ Ίερέως νά κοινωνή-
σουν, πήγαν σέ άλλον πιό άνεκτικό, προκειμένου νά συγ-
κατατεθεΐ. Αύτή ή άπαίτηση δέ θά ήταν βλαπτική, έάν ό
έξομολογούμενος γνώριζε πώς είναι άθώος, χωρίς κανέ­
να έμπόδιο.
Οταν όμως κανείς είναι ένοχος βαρέων άμαρτιών καί
κάνει παζάρι στην έξομολόγηση, τότε προκαλεΐ στόν
έαυτό του μεγάλη ζημιά. Διότι καταφρονώντας τή συμ­
βουλή τοϋ Πνευματικού, ό όποιος επιδιώκει τή σωτηρία
τοϋ {μετανοοϋντος} καί πηγαίνοντας σέ άλλον πιό έπιει-
κή, κάνει έτσι παζάρια μέ τό μεγάλο Μυστήριο τής Μ ε­
τάνοιας.
Υπάρχουν κι άλλοι οί όποιοι, ούτε σ’ έκεΐνον ό όποιος
τούς συμβουλεύει δέν κάνουν ύπακοή, ούτε άλλον ρω­
τούν. Αλλά μόνοι τους καταλύουν τόν κανόνα καί Κοι-
νωνοϋν χωρίς την άπαραίτητη εύλογία. Τέτοιοι άνθρω­
ποι είναι γιά κλάματα καί πάνω τους έρχεται ή όργή τοϋ
Θεοϋ χωρίς χρονοτριβή, διότι έν έπιγνώσει καταφρο­
νούν τά Ιερά.
Ιδού τί λέει ό Αγιος Νικόδημος ό Αγιορείτης ό συγ­
γραφέας τοΰ «Πηδαλίου»: «Μ έ λίγα λόγια σού λέω, αδελ­
φέ, ότι ένα άπό τά δύο πρέπει νά διαλέξεις: ή έδώ σ’ αύτή
τή ζωή νά δεχτείς γιά ένα διάστημα τό έπιτίμιο γιά τίς
 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
αμαρτίες σου, ή έκει γιά πάντα. Έάν τό δεχτείς έδώ, θά
γλιτώσεις άπό τό έκει έπιτίμιο και έάν δέ τό δεχτείς έδώ,
άσφαλώς θά τό λάβεις έκει γιά πάντα».
Αύτό ύποδεικνύει καί ό μακαριστός Γαβριήλ Φιλαδέλ­
φειας, στό βιβλίο του «Γιά τά Μυστήρια»: «'Όποιοι δέν
έχουν ύποταχθεΐ στούς κανόνας (δηλαδή στην κρίση
τοΰ Πνευματικού), θά οδηγηθούν στό {τής άλλης ζωής}
Κριτήριο καί θά δώσουν λόγο έκει γιά τίς άνομίες πού
έκαναν, ώς παραβάτες των νόμων τής Εκκλησίας».
Γι’ αύτό σοϋ λέω, άδελφέ, ότι πρέπει νά τηρήσεις τήν
απαγόρευση τής Θείας Κοινωνίας ακριβώς γιά όσα χρό­
νια σοϋ λέει ό Πνευματικός σου. Διότι αύτή ή άπαγόρευ-
ση είναι, γιά εκείνους πού έπεσαν σέ βαρειές άμαρτίες,
έπιτίμιο άνώτερο άπ’ όλα τά έπιτίμια. Αύτή ή άπαγόρευ-
ση είναι άναγκαία γιά τούς ένοχους βαρέων αμαρτιών
καί θεωρείται θεμέλιο τής άληθινής μετάνοιας. Έάν τολ­
μήσεις νά Κοινωνήσεις τό διάστημα εκείνο, θά γίνεις άλ­
λος Ιούδας. Καί έάν άναγκάσεις τόν Πνευματικό νά σοϋ
δώσει συγχώρηση, θά άποδείξεις πώς δέν έχεις μετάνοια,
άλλά είσαι έκβιαστής. Τύραννος, πού παραβιάζει τούς
θείους νόμους καί τούς Κανόνες τών Αγίων Συνόδων καί
τών Αγίων Πατέρων.
Τότε ή Θεία Κοινωνία δέν σοϋ είναι πρός συγχώρη-
σιν, άλλά πρός κόλασιν καί μεγαλύτερο βάσανο. Καί γιά
νά καταλάβεις καλύτερα, ιδού μία παραβολή:
Όπως ένας άνθρωπος τραυματισμένος πηγαίνει στόν
ιατρό καί παίρνει άπ’ αύτόν συμβουλή νά βάλει στίς
πληγές έμπλαστρο καί νά μήν πιει κρασί ή νά μή φάει
ορισμένα φαγητά, διότι άλλιώς δέ θά θεραπευθοϋν οι
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 99
πληγές, μέ τόν ίδιο τρόπο καί έσύ, άδελφέ, είχες πνευμα­
τικές πληγές στήν ψυχή σου (δηλαδή άμαρτίες) καί πή­
γες στόν ιατρό. Αύτός σοϋ είπε νά βάλεις στίς πληγές
έμπλαστρο, πού είναι τό έπιτίμιο τής νηστείας, ξηροφα­
γίας, μετανοιών, έλεημοσύνης, προσευχής.
Εάν δέν άκούσεις τή συμβουλή του καί πάρεις τή Θεία
Κοινωνία χωρίς εύλογία, τότε οί πληγές σου δέν θά για­
τρευτούν καί οί άμαρτίες δέ θά σβηστοϋν. Άντιθέτως, δει­
νότερες καί μεγαλύτερες θά γίνουν. Καί όχι μόνο αύτό,
άλλά καί θάνατο ψυχικό καί σωματικό θά σοϋ προκαλέσει
αύτή ή άνυπακοή, όπως λέει ό Θειος Παϋλος: «διά τούτο
έν ύμϊν πολλοί ασθενείς καί άρρωστοι καί κοιμώνται ικα­
νοί» (δηλαδή πεθαίνουν πνευματικά). (Α' Κόρ. 11, 30 ) Καί τό
λέει αύτό ό Άγιος Απόστολος, διότι κάποιοι Κοινωνοϋν
μέ άναξιότητα κι ώς έκ τούτου άρρωσταίνουν, έξασθε-
νοϋν καί πολλοί άπ’ αύτούς πεθαίνουν.
Εμείς ξέρουμε πώς όλοι οί άνθρωποι άρρωσταίνουν
βιολογικά καί κανένας δέν είναι άπαλλαγμένος άπό τίς
άσθένειες καί τόν θάνατο. Ή άρρώστια όμως καί ή άδυ-
ναμία, καθώς καί ό θάνατος έκείνων πού γίνονται ένοχοι
τοϋ Σώματος καί Αίματος τοϋ Κυρίου, δέν είναι φυσικά,
όπως τών άλλων άνθρώπων. Είναι μάλλον ψυχικά, άλλά
έπηρεάζουν καί τό σώμα. Ή νόσος έρχεται ξαφνικά, χω­
ρίς φυσική αιτία. Πολλές φορές τούς χτυπάει παράλυση
ή σοβαρή άρρώστια τοϋ έγκεφάλου. Σχεδόν όλοι έχουν
πάντα ρίγος φόβου καί ταραχής καί τήν ιδέα ότι τούς
παρακολουθεί ή τούς καταδιώκει κάποιος. Ακριβώς όπως
λέει ή Γραφή γιά τόν Κάιν. Εκείνος έγινε ένοχος τοϋ α ί­
ματος τοϋ άδελφοϋ του κι όποιος τολμάει νά Μεταλάβει
100 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
των Άχράντων Μυστηρίων χωρίς ευλογία, γίνεται ένοχος
τοϋ Τιμίου Σώματος καί Αίματος του Κυρίου. Νά γιατί οί
'Αγιοι Πατέρες παρομοιάζουν αυτούς τούς ανθρώπους μέ
τόν προδότη Ιούδα τόν Ίσκαριώτη.
ΓΙΑ ΤΗΝ ΩΦΕΛΕΙΑ ΤΟΎ ΕΠΙΤΙΜΙΟΥ
«Ό ποιος τηρεί τόν κανόνα είναι γνήσιος υιός τής
Εκκλησίας.» Έ τσ ι γράφει ό Άγιος Νικόδημος ό Αγιορεί­
της ό συγγραφέας τοϋ «Πηδαλίου». Ιδού τί άλλο λέει:
«Έάν τηρήσεις τόν κανόνα τοϋ πνευματικού σου Πα-
τρός, άποδεικνύεις μ’ αυτό τόν τρόπο ότι πράγματι με­
τανοείς καί είσαι γνήσιος κατά Χάριν υιός τοϋ Θεού και
τής Αγίας Εκκλησίας πού έπέβαλε αύτό τό έπιτίμιο.
Έάν, άντιθέτως, άρνηθεΐς τόν κανόνα του Πνευματι­
κού, αύτό δείχνει ότι ή μετάνοιά σου δέν είναι άληθινή,
άλλά ψεύτικη. Είναι σημείο ότι δέν είσαι άληθινός υιός
τοΰ Θεού καί τής Εκκλησίας.»
Αύτό έπαληθεύει καί ό Άγιος Απόστολος Παύλος πού
λέει: «Εί παιδείαν υπομένετε, ώς υίοΐς ύμϊν προσφέρεται
ό Θεός. Τίς γάρ έστιν υιός ον ού παιδεύει πατήρ; Εί δέ
χωρίς έστε παιδείας, ής μέτοχοι γεγόνασι πάντες, άρα
νόθοι έστέ καί ούχ υιοί. Πάσα δέ παιδεία πρός μέν τό
παρόν ού δοκέϊ χαράς είναι, άλλά λύπης, ύστερον δέ
καρπόν ειρηνικόν τοϊς δι’ αύτής γεγυμνασμένοις άποδί-
δωσι δικαιοσύνης.» (Έβρ. 12. 7, 8,11)
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 101
Ο Άγιος Ιωάννης ό Χρυσόστομος, έρμηνεύοντας τά
Άποστολικά λόγια, λέει ότι ό αμαρτωλός άνθρωπος ε ί­
ναι σάν άκυβέρνητο άλογο. Ό ταν βλέπει ό κύριός του
πώς δέ βαδίζει σωστά άλλά θέλει νά τόν γκρεμίσει, τότε
τοϋ βάζει χαλινάρι, τό τραβάει καί πολλές φορές τό χτυ­
πάει μέ τό μαστίγιο. Αύτά όμως δέν τά κάνει ώς έκδίκη-
ση ή ποινή, άλλά γιά νά τό γυμνάσει ώστε νά βαδίσει
σωστά.
Τό ίδιο νά έννοήσουμε καί γιά τό έπιτίμιο πού έπι-
βάλλεται σ έκεΐνον πού έχει πέσει σέ διάφορες άμαρτίες.
Είναι γνωστό ότι έάν δέσει ό Πνευματικός {προσωρινώς
στην παρούσα ζωή}, δέ θά δέσει καί ό Θεός (στήν μέλ-
λουσα}. Ένώ όταν ό Πνευματικός μάς κρίνει {έδώ}, τότε
γλιτώνουμε άπό τήν μελλοντική κρίση τού Θεού.
Ωστε άς μή μάς φανεί ώς αύστηρότητα ή τυραννία
τό έπιτίμιο, άλλά άπεναντίας, ώς μεγάλη πραότητα καί
άποτελεσματική θεραπεία.
Συμβαίνει κάποτε ό Πνευματικός νά είναι πολύ έπιει-
κής καί νά σοΰ δώσει μικρό έπιτίμιο. Τότε πρέπει έσύ ό
ίδιος νά τόν παρακαλέσεις νά σοΰ δώσει μεγαλύτερο,
όπως συνηθίζουν πολλοί πού μετανοούν θερμώς. 'Ώστε
νά καταπραΰνεις μέ αύτό τό πρόσκαιρο έπιτίμιο τή Θεία
Δικαιοσύνη καί {νά άποκτήσεις] μεγαλύτερη πεποίθηση
ότι ό Θεός δέν θά έπιφέρει τήν αιώνια τιμωρία πού θά
σοΰ άξιζε γιά τίς άμαρτίες σου.
102 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
ΠΡΟΣ ΕΚΕΙΝΟΥΣ
ΟΙ ΟΠΟΙΟΙ ΚΑΤΑΦΡΟΝΟΥΝ
ΤΟ ΕΠΙΤΙΜΙΟ ΤΗΣ ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΕΩΣ
Έάν δεν κάνεις ύπακοή στόν Πνευματικό καί δέ δε­
χτείς τόν κανόνα κατά πώς ορίζει ό νόμος, τότε νά ξέρεις
ότι ό Πνευματικός δεν είναι σε θέση νά σέ συγχωρέσει.
Διότι, όπως λέει ό Μέγας Βασίλειος, ή έξουσία τής συγ-
χωρήσεως των αμαρτιών δέν είναι άνεξάρτητη, δηλαδή
ή συγχώρηση δέ δίνεται οπωσδήποτε, άλλά σύμφωνα μέ
τήν ύπακοή τοϋ μετανοοϋντος σ’ έκεΐνον ό όποιος φρο­
ντίζει γιά τήν ψυχή του8. Πρέπει λοιπόν ό αμαρτωλός νά
δεχτεί μέ χαρά τόν κανόνα.
Έάν ή άδελφή τού Μωϋσή δέν είχε άπομακρυνθεΐ
άπό τό στρατόπεδο γιά έπτά μέρες (ώς έπιτίμιο γιά τό
σφάλμα της), δέν θά εΐχε καθαριστεί άπό τή λέπρα. Έάν
δέν εΐχε παραδώσει στόν Σατανά (ώς κανόνα, ό Από­
στολος Παύλος) τόν διεφθαρμένο τής Κορίνθου, δέ θά
είχε σωθεί ή ψυχή τοϋ άνθρώπου αύτοϋ. (Α' Κορ. 5, 5)
Μ έ τόν ίδιο τρόπο καί έσύ, άδελφέ, έάν δέ δεχτείς
αυτό τό μικρό έπιτίμιο, τότε ούτε άπό τή «λέπρα» τών
αμαρτιών θά καθαριστείς εντελώς, ούτε ή ψυχή σου θά
σωθεί. Ό βασιλιάς Δαυίδ, γιά νά έκτελέσει τό έπιτίμιο,
άφοϋ έκδιώχτηκε άπό τή βασιλεία άπό τόν γιό του Άβεσ-
σαλώμ, γύριζε ξυπόλητος σέ βουνά καί κοιλάδες, μιση­
τός καί δεδιωγμένος άπό τούς συνανθρώπους του. ’Άν
καί τόν είχε συγχωρέσει ό Θεός άμέσως μετά τήν έξομο-
8. Δηλαδή ό Πνευματικός.
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 103
λόγηση, δέν άπαλλάχτηκε άπό τόν κανόνα, δηλαδή τό
πρόσκαιρο έπιτίμιο γιά τήν άμαρτία.
Ό Άγιος βασιλιάς Θεοδόσιος ό Μέγας, έλαβε έπιτίμιο
άπό τόν Άγιο Αμβρόσιο νά μήν είσέλθει στόν Ναό γιά
οκτώ μέρες. Έ τερος βασιλιάς πού είχε διαπράξει φόνο,
έκανονίσθη νά πάει ξυπόλητος, χωρίς τό βασιλικό ένδυ­
μα σ’ ένα ψηλό βουνό καί έκεΐ νά μείνει γιά σαράντα μέ­
ρες προσευχόμενος, τρεφόμενος μόνο μέ ψωμί καί νερό
καί άναπαυόμενος στό χώμα. Πολλοί άλλοι έπίσης βασι­
λείς έλαβαν βαρύ έπιτίμιο γιά τίς αμαρτίες τους.
Μήπως έσύ, άνθρωπε είσαι άνώτερος άπ’ αύτούς ή
πιό λεπτοκαμωμένος; Γιατί δέν δέχεσαι τό μικρό έπιτίμιο
γιά τίς αμαρτίες σου; Μή πλανάσαι συλλογιζόμενος ότι
μέ χρήματα θά τό έξαγοράσεις. Οί βασιλείς έκεΐνοι είχαν
περισσότερα χρήματα άπό σένα καί θά μπορούσαν νά
δώσουν έκατομμύρια, μόνο καί μόνο γιά νά μή λάβουν
τέτοια ποινή. Δέν είναι όμως δυνατό. Τό σώμα πού έχει
άμαρτήσει, αύτό πρέπει νά παιδαγωγηθεΐ.
Η ΛΥΠΗ ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΜΑΡΤΙΕΣ
Προανέφερα ότι έκεΐνος πού άληθινά μετανοεί, πρέ­
πει νά αισθάνεται πόνο στήν καρδιά γιά τίς αμαρτίες
του, δηλαδή νά έχει λύπη καί συντριβή.
Έχουμε ώς παράδειγμα τή λύπη τού Αγίου Προφήτου
Δαυίδ ό όποιος έβρεχε μέ δάκρυα τή στρωμνή του καί τό
104 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
ποτό του ανακάτευε μέ δάκρυα. Στό Ιερό Εύαγγέλιο
έχουμε τήν παραβολή τοϋ άμαρτωλοϋ τελώνη πού, άπό
μεγάλη ντροπή καί λύπη, δέν τολμούσε νά σηκώσει τά
μάτια του πρός τόν ούρανό, άλλά μόνο έκλαιγε, τύπτον­
τας τό στήθος του.
Κάθε άνθρωπος πού σφάλλει ένώπιον τοϋ Θεού νιώθει
πόνο μέσα του καί τύψεις, γιατί Τόν στενοχώρησε. Ή
λύπη αύτή, πού συντρίβει τήν καρδιά καί πολλές φορές
κάνει νά άναβλύσουν καυτά δάκρυα, θεωρείται ή μεγα­
λύτερη θυσία πού προσφέρει ό άνθρωπος γιά τίς άμαρ-
τίες του.
«Θυσία τφ Θεψ πνεϋμα συντετριμμένου, καρδίαν συ­
ντετριμμένων καί τεταπεινωμένη» (Ψαλμ. 50, 19), λέει ό
Άγιος Προφήτης Δαυίδ. Καί ό Άγιος Απόστολος Παύλος,
στήν έπιστολή πρός Κορινθίους γράφει ότι «ή γάρ κατά
Θεόν λύπη μετάνοιαν εις σωτηρίαν άμεταμέλητον κα­
τεργάζεται- ή δέ τοϋ κόσμον λύπη θάνατον κατεργάζε­
ται.» (Β' Κορ. 7, 10)
Επίσης ή άμαρτωλός γυνή τού Εύαγγελίου έβρεχε μέ
δάκρυα τά πόδια τού Σωτήρος καί τά σκούπιζε μέ τά μαλ­
λιά της. Καί ό Απόστολος Πέτρος, άφοΰ βγήκε άπό τήν
αύλή τού άρχιερέως έκλαψε πικρά γιά τήν άρνησή του.
Πρέπει όμως νά κατανοήσουμε ότι δέν είναι κάθε λύ­
πη σημείο καθαράς μετάνοιας. Υπάρχει καί ψεύτικη λύ­
πη πού δέν προέρχεται άπό μετάνοια, άλλά άπό φιλοδο­
ξία καί αυταρέσκεια.
Παραδείγματος χάριν, όταν συντρίβεται κανείς καί
κλαίει άπό φόβο μήπως άποκαλυφτεΐ τό σφάλμα του καί
γίνει ρεζίλι. Αύτό συμβαίνει στούς ύπερηφάνους οί ό­
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 105
ποιοι δέν κλαΐνε γιατί έλύπησαν τόν Θεό μέ τίς άμαρτίες
τους, άλλά άπό φόβο μήπως φανερωθεί τό κακούργημά
τους καί ντροπιαστούν. Κλαΐνε καί προσεύχονται στόν
Θεό όχι γιά συγχώρηση, άλλά γιά νά τούς λυτρώσει άπό
αισχύνη, δηλαδή νά καλύψει τό σφάλμα τους. Καί όταν
βεβαιωθούν οί τέτοιοι άνθρωποι ότι τό άμάρτημά τους
δέν έχει φανερωθεί, ξεχνούν τή λύπη καί συνεχίζουν τίς
κακές τους συνήθειες.
Επίσης, έκεΐνοι πού έχουν βαρειές άμαρτίες τίς όποιες
δέν έχουν έξομολογηθεΐ, όταν φτάσουν σέ θανάσιμο κίν­
δυνο, τούς βλέπεις πώς συντρίβονται καί κλαΐνε πικρά.
Η λύπη αύτή όμως δέν είναι κατά Θεόν, έπειδή είναι
άσταθής. Έρχεται άπό τόν φόβο τού θανάτου, όχι άπό
γνήσια μετάνοια.
Οποιος έχει άληθινή μετάνοια δέν περιμένει νά έρθει
άνίατη άρρώστια ή άλλος μεγάλος κίνδυνος ώστε νά με­
τανοήσει, άλλά συνεχώς μετανοεί καί έπιζητά νά έξομο-
λογηθει χωρίς νά κινδυνεύει.
Εκείνοι όμως πού μόνο άπό φόβο θανάτου μετανο­
ούν, έχουν ψεύτικη λύπη. Τέτοιοι άνθρωποι, όταν βλέ­
πουν πώς πέρασε ό κίνδυνος, έγκαταλείπουν τή μετά­
νοια. Τότε τούς βλέπεις ν’ άλλάζουν άμέσως. Ξεχνούν
τή λύπη γιά τίς άμαρτίες καί πολλές φορές μετανοούν
πού έχουν μετανοήσει! Καί άν τυχόν πρόλαβαν νά ποΰν
σέ κάποιον μερικές άπό τίς άμαρτίες τους, ώς μολυσμέ-
νο τόν άποφεύγουν! Επιπλέον, κάποτε έχουν έχθρα καί
εναντίον έκείνου πού τούς είχε παροτρύνει σέ μετάνοια.
Επειδή πέρασε ό κίνδυνος, δέν έχουν πλέον φόβο θα­
νάτου. Ξαναρχίζουν τίς άμαρτίες, τίς όποιες είχαν κόψει
106 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
σέ καιρό κινδύνου καί πάλι έργάζονται την ανομία. Αυτή
είναι ή ψεύτικη λύπη πού πηγάζει μάλλον άπό φιλοδοξία
καί όχι άπό φόβο Θεού.
«Ή γάρ κατά Θεόν λύπη μετάνοιαν εις σωτηρίαν άμε-
ταμέλητον κατεργάζεται» (Β' Κορ. 7, 10), κατά τόν Άπο-
στολικό λόγο. Άντιθέτως ή λύπη πού έρχεται μόνο σέ
καιρό κινδύνου δεν είναι σημείο καθαράς μετάνοιας,
άλλά είναι λύπη ψεύτικη ή «λύπη τού κόσμου», όπως την
ονομάζει ό Αγιος Απόστολος Παύλος καί φέρνει θάνατο.
Τέτοια ήταν τού βασιλιά Σαούλ καί τού Άχαάβ, ή οποία
δέν τούς ώφέλησε καθόλου.
ΔΙΗΓΗΣΗ ΠΑΤΡΟΣ ΤΙΝΟΣ
ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΜΕΓΙΣΤΗΣ ΛΑΤΡΑΣ
ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΩΣ ΣΩΘΗΚΕ ΜΙΑ ΜΟΝΑΧΗ
ΠΟΥ ΕΙΧΕ ΠΕΣΕΙ ΣΤΗΝ ΑΜΑΡΤΙΑ
Ένας έρημίτης μέ αγία ζωή μάς διηγήθηκε ότι παλαιά
βρισκόταν στή Θεσσαλονίκη ένα γυναικείο Μοναστήρι.
Ό διάβολος πολέμησε μία Μοναχή, μέ άποτέλεσμα νά
φύγει άπό τή Μονή καί νά ζεΐ βίο αμαρτωλής γυναικός.
Άφοΰ παρέμεινε έπί ένα διάστημα σ’ αύτή τήν άκα-
θαρσία, τελικά συνήλθε καί, μέ τή Χάρη τοΰ Υπεράγα­
θου καί Φιλανθρώπου Θεού, μετενόησε γιά τό αμάρ­
τημα.
Ξεκίνησε λοιπόν γιά τό Μοναστήρι μέ τήν άκλόνητη
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 107
άπόφαση νά περάσει τό ύπόλοιπο τής ζωής της μέ μετά­
νοια καί κόπους. Τή στιγμή όμως πού έφτασε μπροστά
στήν πόρτα τής Μονής έπεσε κάτω νεκρή.
Εκείνη τή στιγμή ό Θεός φανέρωσε σ’ έναν άγιο Ε π ί­
σκοπο τό τέλος της. Εκείνος είδε πώς ήρθαν οί Αγγελοι
νά πάρουν τήν ψυχή τής Μοναχής, ένώ οί δαίμονες στέ­
κονταν γύρω της άγανακτισμένοι λέγοντας:
- Γιατί μάς άδικεΐτε καί τήν παίρνετε; Αύτή είναι δική
μας, διότι μάς ύπηρέτησε τόσο καιρό διά του πάθους της
πορνείας!
Καί οί Αγγελοι έλεγαν:
- Αύτή σάς άπαρνήθηκε καί έτρεξε πρός τή μετάνοια.
Τότε οί δαίμονες είπαν:
- Αλλά δέν πρόλαβε νά μπει στό Μοναστήρι. Όπότε,
πώς λέτε ότι μετενόησε;
Οί Άγγελοι άπάντησαν:
- Νά ξέρετε ότι τή στιγμή πού είδε ό Θεός τήν καλή
της πρόθεση καί τήν άπόφαση νά έξομολογηθεΐ, καθώς
καί τόν ζήλο μέ τόν όποιο έτρεξε πρός τό Μοναστήρι,
τής έδωσε άφεση. Γι’ αύτό σώθηκε. Ή άπόρριψη τής
αμαρτίας καί ή μετάνοια έξαρτάται άπό τή θέληση του
άνθρώπου, ένώ ή ζωή καί ό θάνατος είναι στά χέρια του
Θεού.
Άκούγοντας αύτά οί δαίμονες έφυγαν κατησχυμένοι.
Σημείωση: Νά κατανοήσουμε, άδελφοί, τήν άπέραντη
άγαθωσύνη τοΰ Θεοϋ καί νά τρύζουμε πρός τή μετάνοια
και τήν έζομολόγηση, γιά νά άξιωθοϋμε ν’ άποκτήσουμε
τέτοια συγχώρηση.
108 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 109

Έάν μόνο ή άπόφαση πρός μετάνοια καί ή υπόσχεση

τής καρδιάς είναι τόσο πολύτιμες ένώπιον τοϋ Θεού, πόσο
μάλλον είναι εύπρόσδεκτη ή καθαρά έξομολόγηση καί ή
υποταγή των Μοναχών πού ζοΰν σέ Κοινόβια ;
Ή σωτηρία τους είναι άσφαλής. Μ όνο νά διατηρούν
την αδελφική άγάπη πρός όλους, διότι ή άπέχθεια καί ό
φθόνος, πολλούς άσκητές στερεί άπό τή σωτηρία.

ΓΙΑ ΤΟ ΠΑΘΟΣ ΤΗΣ ΠΟΡΝΕΙΑΣ

Ή σαρκική έπιθυμία πηγάζει:

1. Άλλοτε άπό περίσσεια αίματος,
2. Άλλοτε άπό πολύ φαγητό καί ποτό, ή άπό πολύ
ύπνο καί άπόλαυση,
3. Άλλοτε άπό συκοφαντία,
4. Άλλοτε άπό ύπερηφάνεια, όταν ό αγνός καυχάται
θεωρώντας τόν έαυτό του πιό άξιο άπό τους άλλους.
Αυτούς έπιτρέπει ό Θεός νά πέσουν, γιά νά συνέλθουν
καί νά αποκτήσουν ταπείνωση καί έτσι ή πτώση γίνεται Η ασελγεια προξενεί την άνάμειξη αίματος, τή σοδομία,
άφορμή σωτηρίας. Διότι ό ύπερήφανος μέχρι νά πέσει, τή μοιχεία, τή μόδα, τήν άκολασία, τή διαφθορά καί
δέν ταπεινώνεται. τήν άπώλεια.
110 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΕΝΑΣ ΜΙΚΡΟΣ ΚΛΟΝΙΣΜΟΣ
ΑΠΟ ΤΗ ΡΙΖΑ ΤΗΣ ΠΙΣΤΕΩΣ
Παράδειγμα άπό τόν Βίο
τοϋ Αγίου Παϊσίου του Μεγάλου
Πρίν άπό 16 αιώνες ατά μέρη τής Αίγυπτου έλαμπε
σάν πάμφωτο άστέρι ό Όσιος Παΐσιος ό Μέγας.
Μεταξύ των πολλών μαθητών του, είχε έναν τόν
όποιο άγαποϋσε ιδιαίτερα γιά την άκακία καί απλότητά
του. Μία μέρα πήγε αυτός ό μαθητής στήν πόλη νά
πουλήσει τό έργόχειρό του. "Ύστερα άπό λίγες μέρες,
έπιστρέφοντας στή Σκήτη, ό υποτακτικός είδε άπορη-
μένος πώς ό πνευματικός του Πατέρας, ό "Οσιος Παί'σι-
ος, ό όποιος είχε τόση άγάπη γι’ αύτόν, δέν τού έδωσε
καμία σημασία.
Ούτε τή συνηθισμένη ευλογία δέν του έδωσε ό Γέρον­
τας άλλά τόν άπέφευγε σάν ξένο. Τόν κοιτούσε σάν νά
μήν τόν γνώριζε. Απορημένος γι’ αύτή τήν παράξενη άλ-
λαγή, ό μαθητής τόν ρώτησε:
- Πάτερ, γιατί μέ άποφεύγεις έτσι;
- Μά ποιος είσαι έσύ; Δέ σέ γνωρίζω, τοϋ άπάντησε ό
Γέροντας.
- Πώς δέ μέ γνωρίζεις; Έγώ είμαι ό τάδε μαθητής ό
όποιος άγαποϋσες τόσο πολύ.
- Εκείνος ό μαθητής μου ήταν Χριστιανός, τοϋ άπάν­
τησε, ένώ έσύ δέν είσαι! Ή εξωτερική σου μορφή μοιάζει
μέ έκεΐνον, άλλά ή ψυχή σου πέθανε πνευματικά. Τά ση­
μεία τής ζωντανής πίστης έξαφανίστηκαν άπό σένα καί
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 111
είσαι τώρα σάν νεκρός. Πές μου, τί έκανες όταν κατέβη­
κες στήν πόλη;
- Δέν έπαθα τίποτα καί δέν έκανα τίποτα τό κακό.
- Άθλιε, έπαθες τή μεγαλύτερη δυστυχία καί λές ότι
τίποτα δέν έπαθες! Τόσο άναίσθητος είσαι! Φύγε μα­
κριά, διότι δέν άντέχω νά μιλώ μέ έκεΐνον πού άρνήθηκε
τόν Χριστό.
- Τί λές, Πάτερ; Έγώ άρνήθηκα τόν Χριστό; φώναξε
ό ύποτακτικός τρομαγμένος καί άρχισε νά κλαίει μέ λυγ­
μούς.
Πιεσμένος άπό τήν αύστηρή έπίπληξη, ό καημένος θυ­
μήθηκε κάτι πού συνέβη καθώς πήγαινε πρός τήν πόλη.
Συνάντησε έναν Εβραίο πολύ έπιδέξιο στά λόγια καί
ϋπουλο. Φαινόταν πολυμαθής καί έμπειρος στίς Γραφές.
Βλέποντας τόν άδελφό απλό καί άτολμο, άρχισε νά συζη­
τά μέ αύτόν γιά τόν Κύριό μας Ίησοϋ Χριστό.
Μεταξύ άλλων, ό πονηρός Εβραίος έχυσε τό δηλη­
τήριό του λέγοντας πώς Εκείνος τόν όποιον προσκυ­
νούν οί Χριστιανοί δέν είναι ό άληθινός Χριστός, άλλά
έκεΐνος τόν όποιον περιμένουν οί Εβραίοι, αύτός θά ε ί­
ναι ό Χριστός.
Σέ τέτοια βλάσφημα λόγια, ό άδελφός, άπό άνοησία,
δέν τόλμησε νά έλέγξει τόν άκάθαρτο έπίγονο τοϋ Ιούδα,
ούτε βούλωσε τά αύτιά του, ούτε θύμωσε, ώστε ν’ άπομα-
κρυνθεΐ άπ’ αύτόν, άλλά συνέχισε νά βαδίζει μαζί του.
Ντράπηκε τόν πονηρό Εβραίο καί άντί νά τόν έπι-
πλήξει, συνέχισε νά συζητά μ’ αύτόν καί μάλιστα τοϋ
είπε πώς ίσως έχει δίκαιο.
Μέ τή λέξη «ίσως», ό άδελφός έδωσε τήν έντύπωση
112 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
πώς δέν ήταν πεπεισμένος γιά την ένσάρκωση τοϋ Κυ­
ρίου, σάν νά έλεγε δτι δέν ήταν μακριά από τή γνώμη
του άπιστου Εβραίου.
Ή στιγμιαία άμφιβολία πού διείσδυσε στό ανόητο
μυαλό του ήταν σάν άρνηση τοϋ Χριστού, την όποια ό
Ό σιος Παΐσιος πληροφορήθηκε έν πνευματι ώς πτώση
του μαθητου του καί ταράχτηκε.
Ή αδιαφορία καί ή δειλία πού έπέδειξε ό αδελφός
μπροστά στόν βλάσφημο Εβραίο ήταν προδοσία τής
αγίας Πίστεως. Γι’ αύτό τόν λόγο άπέφευγε ό Γέροντας
τόν μαθητή. Μόνο ύστερα άπό μετάνοια μέ πολλά καυ­
τά δάκρυα (όπως έκανε κάποτε ό 'Άγιος Απόστολος
Πέτρος), έγινε πάλι δεκτός άπό τόν Ό σιο Παΐσιο.
Σημείωση: Άπό τό παράδειγμα αύτό μπορούμε νά δι­
δαχθούμε πόση ακρίβεια είχαν οΐ Άγιοι Πατέρες όταν
έπρόκειτο γιά τήν Πίστη. Ή άρνηση τού μαθητοΰ έγινε
άπό άγνοια, έξαιτίας τής άμαθείας του. Άν όμως κανείς
άρνούνταν έν έπιγνώσει τήν άγια καί όρθή Πίστη, όλοι
θά τόν θρηνούσαν ώς νεκρό καί κανείς άπό τούς Πιστούς
δέν θά επιτρεπόταν νά έχει σχέση μέ τόν άρνητή. Θά τόν
άπέφευγαν ώς άρρωστο μέ πανώλη.
Σέ τέτοιες περιστάσεις ή Εκκλησία άφόριζε έκεϊνον
πού είχε άρνηθεΐ τήν Πίστη καί μόνο μετά άπό μακρο­
χρόνιο μετάνοια τόν δεχόταν στίς τάξεις των πιστών. Δέν
είχε όμως άδεια νά Κοινωνήσει μέχρι τήν ώρα τού θανάτου
του. Καί έάν ήταν Κληρικός, δέν μπορούσε πιά νά ιερουρ­
γήσει σέ όλη τή ζωή του. Έ τσι συνέβαινε παλαιά.
Σήμερα όμως τί μπορούμε νά δούμε στή ζωή των Χ ρ ι­
στιανών μας; Ό τάδε άδελφός ή ό τάδε Ιερωμένος κη­
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 113
ρύσσει τήν κομμουνιστική διδασκαλία, έπαινε! τά άθεα
δόγματα, έχει φιλία μέ τούς άθέους καί κανείς δέν τόν
άποφεύγει, ούτε τόν τιμωρεί, όπως θά έπρεπε.
Μερικοί άποφεύγουν έν μέρει τούς πλανεμένους, άλ­
λοι όμως είναι πιό δειλοί καί φοβούνται μήπως πέσουν
θύματα έκδίκησης. Υπάρχουν καί άλλοι πιό ζηλωτές πού
έπαινοΰν τέτοιους άνθρώπους, διότι δήθεν έχουν θάρρος
καί ζήλο γιά τή δικαιοσύνη. Ό Θεός νά μάς φυλάξει άπό
τέτοια πλάνη!
Εάν σκεφτοΰμε καλά, θά δούμε ότι ή κομμουνιστική
πλάνη μαζί μέ τό σκοτάδι τής μασονίας καί όλο τό τάγμα
των άθέων άπό τή Δύση, δέν είναι τίποτα άλλο παρά
άρνηση Πίστεως. Προκειμένου νά τούς προστατεύει ή
άθεη κυβέρνηση, οΐ πνευματικοί Ποιμένες κρύβουν σή­
μερα τή ράβδο τής έπιπλήξεως καί κατεβάζουν τό λάβα­
ρο τής Πίστεως μπροστά στήν κοσμική έξουσία. Μ ερι­
κοί μάλιστα έπαινοΰν τούς κομμουνιστές άρχοντες καί
τούς κάνουν παρελάσεις. Φοβούνται οι ποιμένες μήπως
προσβάλλουν τά λογικά θηρία!
ΜΙΑ ΠΛΑΝΗ ΠΟΥ ΚΡΥΒΕΤΑΙ
ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΕΙΟ ΕΥΛΑΒΕΙΑΣ
Κάποια χρόνια πρίν, είχα τήν εύκαιρία νά γνωρίσω
έναν άδελφό πού είχε έρθει άπό τήν Ελλάδα γιά προ­
σκύνημα καί είχε λανθασμένες ιδέες γιά τούς Κληρικούς
καί τά Μυστήρια τής Εκκλησίας.
114 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
Ό ταν τόν ρώτησα μήπως θέλει νά παραμείνει σέ κά­
ποιο Μ οναστήρι τής Παλαιστίνης, μου απάντησε:
«Πάτερ, έγώ δεν ήρθα στους Άγιους Τόπους γιά Μ ο­
ναχισμό. Ύ Ηρθα ν’ άπαλλαγώ άπό αμαρτίες.»
«Καλά, τού εΐπα, αλλά γιά νά άπαλλαγεϊς άπό αμαρ­
τίες χρειάζεσαι μετάνοια καί δεν υπάρχει άλλο μέρος πιό
κατάλληλο γιά τή μετάνοια, άπό τό Μοναστήρι.»
Τότε αύτός μοϋ είπε κάπως άπότομα:
«Κάποτε ήταν τά Μοναστήρια καί ή Ίερωσύνη όπως
πρέπει, άλλά σήμερα δεν είναι πλέον έτσι. Ή Χάρις έχει
άπομακρυνθει καί δεν ένεργεΐ πιά διά μέσου των σημερι­
νών Ιερωμένων. Ή Εκκλησία έσβησε άπό τή γη.»
Άπ’ τά λόγια αύτά κατάλαβα ότι ό καημένος ό προ­
σκυνητής είτε άπελπισμένος, είτε πλανεμένος ήταν.
Σκέφτηκα γιά λίγα λεπτά καί μετά του είπα:
«Έάν δε ενεργούσε πιά ή Χάρις διά μέσου των σημερι­
νών Ιερωμένων, τότε ποΰ είναι ή Χριστιανική Εκκλησία
γιά τήν οποία ό Κύριος έχυσε τό αΐμα Του, δίνοντας τήν
υπόσχεση ότι θά είναι μαζί της έως τής συντέλειας τού
αίώνος;»
Διότι λέει στό Ιερό Ευαγγέλιο: «Ιδού έγώ μεθ’ ύμών
είμι πάσας τάς ημέρας έως τής συντέλειας τοΰ αίώνος.
Αμήν.» (Ματθ. 28,20) Καί στήν έπιστολή πρός Έφεσίους ό
Απόστολος Παύλος γράφει πώς άγάπησε ό Χριστός τήν
Εκκλησία: «Καί έαυτόν παρέδωκεν ύπέρ αύτής, ίνα
αύτήν άγιάση, ίνα παραστήση αυτήν έαυτώ ένδοξον τήν
Εκκλησίαν, μή έχουσαν σπϋλον ή ρυτίδα, άλλ’ ϊνα ή άγια
καί αμωμος.» (Έφ. 5, 26)
Τότε ό άδελφός άναστέναξε καί εΐπε:
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 115
«Εγώ, πάτερ, σάς λέω είλικρινά ότι έχασα κάθε εμπι­
στοσύνη στους σημερινούς Ιερείς καί Αρχιερείς. Γ ι’ αύτό
προσπαθώ νά έρχομαι κάθε χρόνο στους Αγίους Τόπους,
γιά νά βαπτιστώ στον Ιορδάνη ποταμό καί νά λάβω τό
Άγιο Φώς εις άφεσιν των αμαρτιών μου.»
«Καλά, τοΰ εΐπα, άλλά τό βάπτισμα στον Ιορδάνη
μόνος σου τό τελείς;»
«Βέβαια, μαζί μέ τούς άγιους Αγγέλους», μοϋ είπε.
«Καί είσαι βέβαιος ότι θά λάβεις άφεση των άμαρτιών
μέ τέτοιο βάπτισμα πού τελείς κάθε χρόνο;» τόν ρώτησα.
«Χωρίς άμφιβολια», μοΰ είπε. «Έάν ούτε τά νάματα
τοΰ Ιορδάνου μάς καθαρίζουν άπό αμαρτήματα, τότε
ποιος θά μάς καθαρίσει;»
Αύτά τά λόγια τού καημένου προσκυνητοϋ γέμισαν
τήν καρδιά μου θλίψη καί βλέποντας τήν πλάνη του καί
τόν ψυχικό κίνδυνο στόν όποιο βρισκόταν, προσπάθησα
νά τού έξηγήσω τί είναι τό Μυστήριο τής Βαπτίσεως καί
πώς πρέπει νά τελείται σύμφωνα μέ τούς ιερούς κανόνες.
Ιδού πώς πλανώνται οί καημένοι οί Χριστιανοί οί
όποιοι δέν έχουν έξομολόγηση καί δε γνωρίζουν τίς Άγιες
Γ ραφές.
Ό Κύριος σέ κανέναν δέν παρήγγειλε νά βαπτιστεΐ μό­
νος του, όπως καί ό Ίδιος δέ βάπτισε τόν εαυτό Του, άλλά
κάλεσε τόν Άγιο Ιωάννη νά Τόν διακονήσει σ’ αύτό.
Τό Μυστήριο τού Βαπτίσματος τελείται μόνο μία
φόρα στή ζωή άπό τούς Ιερωμένους, έπειδή εΐπε ό Κύρι­
ος στό Ιερό Εύαγγέλιο πρός τούς Αγίους Αποστόλους
(καθώς καί πρός τούς διαδόχους τους, δηλαδή τούς Άρ-
116 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
χιερεϊς καί Ιερείς): «Πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τά
έθνη, βαπτίζοντες αυτούς εις τό όνομα τού Πατρός καί
τού Υιού καί τού Αγίου Πνεύματος, καί ιδού Εγώ μεθ
ήμών είμί πάσας τάς ημέρας έως τής συντέλειας τού αιώ­
ν ος. Αμήν.» (Ματθ. 28, 19-20) Καί στήν επιστολή τυρός
Έφεσίους τοϋ Αγίου Αποστόλου Παύλου γράφει ξεκάθα­
ρα: «Εις Κύριος, μία πίστις, έν βάπτισμα». (Έφ. 4,5)
Εκείνος λοιπόν πού νομίζει ότι θά καθαριστεί άπό
αμαρτήματα έάν βαπτιστεί μόνος του καί όποτε θέλει,
είναι σέ μεγάλη πλάνη.
Ό 47ος Κανών των Αγίων Αποστόλων λέει: «Από τόν
Επίσκοπο ή τόν Ιερέα πού θά βαπτίσει πάλι τόν ήδη
βαπτισμένο, νά άφαιρεθεϊ ή Ίερωσύνη, γιατί κοροϊδεύει
τόν Σταυρό τοΰ Χριστού.»
Τό ίδιο ορίζει καί ό 57ος Κανών τής Συνόδου τής Καρ-
θαγένης.
Έάν λοιπόν οί Κληρικοί ο'ι όποιοι καταφρονούν τό
γνήσιο Βάπτισμα καί βαπτίζουν ξανά καταδικάζονται σέ
καθαίρεση, τότε έκεΐνος πού δέν είναι Ιερωμένος καί βα-
πτιστεΐ μόνος του (νομίζοντας ότι θά καθαρίσει τόν εαυ­
τό του άπό τίς αμαρτίες, σάν θά τελούσε Μυστήριο),
μήπως είναι άξιος ποινής;
Παρακαλώ όσους διαβάζουν αύτά νά μέ συγχωρέσουν
πού θυμίζω τήν πλάνη αύτή ή οποία είμαι σίγουρος ότι
δέν ύπάρχει στούς Ρουμάνους άδελφούς μας. Αλλά, επει­
δή ζοΰμε σ’ αύτούς τούς τόπους όπου βλέπουμε πολλές
ξένες συνήθειες, καλό είναι νά ξέρουμε τί συμβουλή νά
δώσουμε στούς άλλους, όταν είναι άνάγκη.
Καί λέω αύτά προπαντός γιατί τόν τελευταίο καιρό
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 117
έμφανίστηκαν κάποιοι Κληρικοί οί όποιοι λένε στούς
προσκυνητές πώς έάν κάποιος λουστεί στόν Ιορδάνη
ποταμό (μέ τά βυθίσματα, ώς χατζής) θά λάβει άφεση
άμαρτιών καί δέ χρειάζεται πιά έξομολόγηση. Γνώρισα
καί Ιερείς οί όποιοι δίδασκαν ότι έάν κάποιος πού δέν
έχει βαπτιστεί, βυθιστεί στόν Ιορδάνη ποταμό ώς χα-
χζής> ^ χρειάζεται πιά τό Μυστήριο τού Βαπτίσματος.
Ιδού, άδελφοί, λανθασμένες γνώμες πού κλονίζουν τό
ίδιο τό θεμέλιο τής Αγίας μας Πίστεως, δηλαδή τό Μ υ­
στήριο τού Βαπτίσματος. Ό άγιασμός πού τελείται στόν
Ιορδάνη ποταμό όταν έρθουν οί προσκυνητές γίνεται
γιά νά πάρουν εύλογία, άλλά δέν είναι τό Μυστήριο,
παρόλο πού προφέρεται τό όνομα τής Αγίας Τριάδος.
Είναι άπλός άγιασμός, όχι βάπτισμα, παρόλο πού οί άν­
θρωποι λένε πώς βαπτίστηκαν, όταν λουστούν στόν
Ιορδάνη ποταμό.
Η ΕΛΠΙΔΑ ΤΗΣ ΣΩΤΗΡΙΑΣ -
Ο ΣΤΥΛΟΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΜΑΣ
Στό θεμέλιο τής ζωής μας βρίσκονται τρεις μεγάλοι
λίθοι, ή πίστις, ή έλπίς καί ή άγάπη. Απ’ όλα αύτά, ή έλ-
πίς άποτελεΐ τό πιό σταθερό στήριγμα γιά τήν ψυχή τού
άνθρώπου. Χωρίς τήν πέτρα τής έλπίδος, τό οικοδόμη­
μα τής ζωής μας γκρεμίζεται.
Εάν κλονιστεί αύτή ή πέτρα, όλες οί πέτρες τού κτι­
118 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
ρίου κλονίζονται καί πέφτουν. Δηλαδή όλες οί αρετές
έξασθενοΰν καί χάνονται.
Ό ταν αδυνατίζει ή έλπίδα τής σωτηρίας, τότε καί ή
πίστη αδυνατίζει, καί ή Χριστιανική άγάπη ψυχραίνεται.
Ακολούθως, ό άνθρωπος θεωρεί τή ζωή του άνευ προο­
ρισμού. Τό νόημα τής ζωής τού Χριστιανού στηρίζεται
στήν έλπίδα τής σωτηρίας, καθώς τό δέντρο στηρίζεται
στή ρίζα. Έάν ή έλπίδα, δηλαδή ή ρίζα τής ψυχής ξερα­
θεί, τότε άπό πού θά βλαστήσουν τά καλά έργα; Από
πού θά ανθίσει ή αγία Πίστη καί πώς θά καρποφορήσει
τή σωτηρία; Όπως τό δέντρο παίρνει τήν τροφή του
άπό τή γη μέσα άπό τή ρίζα, μέ τόν ίδιο τρόπο καί ή
ψυχή τού ανθρώπου παίρνει τή ζωτική δύναμη μέσα άπό
τήν έλπίδα τής σωτηρίας.
Οί 'Άγιοι Πατέρες παρομοιάζουν τήν έλπίδα μέ μία
άγκυρα πού κρατάει τό πλοίο σταθερό ώστε νά μήν τό
παρασύρουν τά κύματα. Ή ζωή τού άνθρώπου είναι
άκριβώς σάν τό πλοίο πού βρίσκεται στά κύματα καί
πολλές φόρες κινδυνεύει άπό τήν τρικυμία των πειρα­
σμών. Έάν δέν είχε τήν άγκυρα τής έλπίδος, ό άνθρωπος
θά νικοΰνταν διαρκώς άπό τά κύματα. Χωρίς αύτό τό
ψυχικό στήριγμα, δέ θά μπορούσε ποτέ νά φτάσει στό
λιμάνι τής σωτηρίας.
«Τή γάρ έλπίδί έσώθημεν» (Ρωμ. 8, 24), λέει ό Άγιος
Απόστολος Παύλος.
«Άπό φυλακής πρωίας μέχρι νυκτός, άπό φυλακής
πρωίας έλπισάτω Ισραήλ έπί τόν Κύριον», λέει ό Προ­
φήτης Δαυίδ. Ή έλπίδα παρηγορεΐ τόν άρρωστο, δυ­
ναμώνει ψυχικά τόν άσθενή καί στηρίζει τόν ηλικιωμένο.
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, Μ ΕΛΕΤΕΣ 119
Η έλπίδα δίνει θάρρος σ’ έκείνους πού παλεύουν μέ τίς
συμφορές καί τούς πειρασμούς τής ζωής. Μ έ τήν έλπίδα
νικάμε τούς ορατούς καί άοράτους έχθρούς.
Η έλπίδα γεννάται ταυτοχρόνως μέ τήν ψυχή τού άν­
θρώπου καί άποτελεΐ τόν στύλο τής ζωής. Έάν δεν
ύπήρχε ή άρετή τής έλπίδος, ούτε ή πίστη, ούτε ή άγάπη
θά παρέμεναν μέσα στήν ψυχή καί, έπομένως, ή ζωή θά
χανόταν. Αύτή είναι ή θαυμαστή δύναμη τής ψυχής πού
ανυψώνει άπό τόν λάκκο τούς πληγωμένους άπό τίς
άμαρτίες καί τούς οδηγεί στήν μετάνοια. Γιά έκείνους
πού βρίσκονται στό σκοτάδι τής άγνοιας, ή έλπίδα είναι
ή φωτεινή άκτίνα, πού τούς οδηγεί στήν αλήθεια. Έν
όλίγοις, μπορούμε νά πούμε ότι ό άνθρωπος πού έχει
μέσα στήν ψυχή ακλόνητη έλπίδα, δέν νικάται ποτέ άπό
τίς τρικυμίες καί τίς δυσκολίες τής ζωής.
ΛΟΓΟΣ ΕΛΠΙΔΟΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΠΕΛΠΙΣΜΕΝΟΥΣ
Ζοΰμε στόν έσχατο αιώνα καί ό έχθρός τής σωτηρίας,
βλέποντας ότι πλησιάζει τό τέλος, άγωνίζεται περισ­
σότερό έναντίον μας μέ τίς πανουργίες του. Αύτές είναι
οί ήμέρες τών σκανδάλων, βρισκόμαστε σε μεγάλη έν­
δεια λόγων Θεού καί λείπουν οί ώφέλιμες συμβουλές γιά
τήν σωτηρία. Σήμερα πολλοί άπό τούς εύσεβεϊς φτάνουν
σε άπελπισία λόγω έλλειψης καθοδηγητών διότι, όπως
λέει ό Ψαλμωδός, «έκλέλοιπεν όσιος» (Ψαλμ. ιι, 2).
120 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
Τό π ιό θλιβερό όμως είναι, ότι ή νόσος τής απελπι­
σίας εισδύει καί στην καρδιά έκείνων πού ντύθηκαν τό
ένδυμα τής σωτηρίας (δηλαδή των Μοναχών), ακόμη
καί κάποιων Κληρικών.
Αμφιβολίες γιά τή σωτηρία τής ψυχής μπορούμε νά
συναντήσουμε σήμερα σέ πολλούς Χριστιανούς. Οχι μό­
νο στούς ύποδουλωμένους στά πάθη ή στούς άποξενω-
μένους τής Εκκλησίας, άλλά άκόμη καί σέ κάποιους πού
βαδίζουν στόν δρόμο τής μετάνοιας μέ ζήλο γιά τήν ιερά
Αλήθεια. Αύτοί βλέπουν τήν γύρω τους διαφθορά, τή με­
γάλη έλλειψη καθοδηγητών, καμιά φορά καί τήν έλλειψη
πίστεως σ’ έκείνους πού βρίσκονται ώς λαμπάδες φωτει­
νές σέ μέρος ψηλό γιά νά σκορπούν φώς καί θά έπρεπε νά
φωτίζουν τούς άλλους. Έκ τούτου, οί καημένοι οί Χ ρι­
στιανοί γίνονται άμελεις καί μερικοί άπελπίζονται.
Εκείνοι πού άσπάζονται τή Μοναχική ζωή είναι προ-
στατευμένοι άπό τά κοσμικά κύματα, άλλά βλέπουν κι
αύτοί τήν έλλειψη πνευματικής προκοπής καί γι’ αύτό
τούς καταλαμβάνει ή άμφιβολία γιά τή σωτηρία κι έξα-
σθενοΰν ψυχικά. Μέ τά λόγια αύτά δέ θέλω νά κατα­
κρίνω, ούτε νά κατηγορήσω έκείνους πού έχουν άμφιβο-
λίες γιά τή σωτηρία τους, άλλά προσπαθώ νά τούς
προσφέρω ένα τονωτικό φάρμακο γιά τήν ψυχή.
Αδελφοί, στήν άρχή τού κόσμου δέν ύπήρχε έπί τής
γής ούτε θάνατος, ούτε άρρώστιες, ούτε ή πικρία τών
συμφορών καί τών θλίψεων. Ήταν τελεία εύτυχία. Ομως,
έξαιτίας τού σφάλματος τών Προπατόρων Αδάμ καί
Εΰας, δημιουργήθηκε έχθρα μεταξύ άνθρώπων καί Θεού
καί ή εύτυχία άπομακρύνθηκε. Τότε έμφανίστηκε έπί τής
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 121
γής ό θάνατος, οί άρρώστιες κι όλες οί συμφορές πού
ύπάρχουν μέχρι σήμερα.
Επί 50 αιώνες, δηλαδή άπό τήν πτώση τού Αδάμ καί
έως τής έλεύσεως τού Κυρίου, όλοι οί άνθρωποι πήγαι­
ναν στό σκότος τού Άδου. Ό λοι, είτε δίκαιοι είτε άμαρ-
τωλοί έμεναν στά καταχθόνια. Κανείς δέν ήταν σέ θέση
νά τούς βγάλει άπό κεΐ. Ούτε ή πίστη τού Αβραάμ, ούτε
τά καλά έργα τών Προφητών καί τών Δικαίων δέν μπο­
ρούσαν νά καλύψουν τή ζημία πού εΐχε προκαλέσει τό
προπατορικό αμάρτημα. Οί θυσίες πού προσέφεραν γιά
τίς αμαρτίες τους στόν Θεό δέν μπορούσαν νά άπαλλά-
ξουν τίς ψυχές άπό τήν καταδίκη. Ή ποινή πού έπέβαλε
ό Θεός γιά τό σφάλμα τού Αδάμ ήταν ό αιώνιος θάνατος
γιά όλους τούς άνθρώπους.
Μετά τήν έξωση τών Προπατόρων άπό τόν Παρά­
δεισο, ή πόρτα τής εύτυχίας εΐχε κλείσει γιά πάντα. Ό
Αδης τούς κατάπινε όλους. Ό άνθρωπος έπρεπε νά νι­
κήσει μόνος του τόν θάνατο, έφόσον μόνος του τόν εΐχε
προκαλέσει. Έ τσι έπρεπε νά γίνει. Ό καημένος ό άνθρω­
πος όμως, έγινε δούλος τής αμαρτίας καί δέν μπορούσε
πιά νά ξεφύγει. Μόνο Εκείνος, ό Αναμάρτητος, μπο­
ρούσε νά νικήσει τόν θάνατο καί νά βγάλει τό πλάσμα
Του άπό τήν παγίδα. Όλοι όμως όσοι κατάγονταν άπό
τόν Αδάμ ήταν ένοχοι, όλοι έφεραν τή σφραγίδα τής
προπατορικής τιμωρίας, ήταν δούλοι θανάτου.
Ο Δίκαιος Θεός ζητούσε μία θυσία καθαρά, ισοδύνα­
μη μέ τή ζωή όλων τών άνθρώπων. Κανείς δέν θά μπο­
ρούσε νά δώσει τήν τιμή τής άπολύτρωσης, άκόμη κι αν
εΐχε όλες τίς άρετές. Γι’ αύτό κατέβηκε ό Κύριος, ντύθηκε
122 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
τό θνητό σώμα καί μας λύτρωσε από τήν αιχμαλωσία καί
τήν κατάρα τοϋ αιωνίου θανάτου.
Ό καθένας άπό μάς όλ’ αύτά τά γνωρίζει άλλά τά θυ­
μίζω έδώ, γιά νά καταλάβετε ότι τά κατορθώματα τών
άνθρώπων δεν μπορούσαν νά καταργήσουν τήν καταρα
καί νά λυτρώσουν τίς ψυχές άπό τόν 'Άδη.
Τή διόρθωση καί τή λύτρωση έκ τής κατάρας τίς άπο-
κτήσαμε χάριν τής σταυρικής Θυσίας τού Κυρίου μας Ιη­
σού Χριστού. Λοιπόν, όπως όλοι οί εκλεκτοί τού παλαιού
Νόμου τού Θεού, μέ όλα τά καλά τους έργα, δέν μπόρε­
σαν νά μάς λυτρώσουν άπό τήν κατάρα, ούτε μείς δέν
μπορούμε νά σωθούμε έκ τών δικών μας έργων, χωρίς τή
Χάρη τού Θεού. Πρώτη είναι {σέ σημασία} ή Θεία Χάρις
καί μετά τά έργα μας, τά όποια συνεργούν στή σωτηρία.
Τά λέω αύτά, διότι ύπάρχουν πολλοί Χριστιανοί καί
ιδιαιτέρως Μοναχοί, οί όποιοι στηρίζονται περισσότερο
στά δικά τους έργα καί λιγότερο στή Χάρη τού Θεού.
Τέτοιοι άνθρωποι, όποτε πέσουν σέ πάθη ή έξασθενοΰν
σωματικά καί δέν μπορούν πιά νά έκτελέσουν τά καλα
έργα καί τήν άσκηση, άπελπίζονται γιά τή σωτηρία τους.
Αύτό συμβαίνει γιατί έχουν στηρίξει τίς έλπίδες τους στην
άσκηση καί τίς πράξεις τους καί όχι στό έλεος τού Θεού.
Αύτοί, όταν έξασθενεΐ τό σώμα τους, ή πέφτουν σέ μεγάλα
άμαρτήματα, ή νομίζουν ότι έχουν χάσει τή σωτηρία.
Αδελφοί καί άδελφές, όσοι έχετε άμφιβολίες γιά τή
σωτηρία σας, χαράξτε μέσα σας τά έξης:
’Άν κάνει ό άνθρωπος όλα τά καλά έργα καί άκόμα
καί τή ζωή του δώσει γιά τήν υπεράσπιση τής δικαιο­
σύνης, άνευ τής Χάριτος τού Κυρίου δέν ύπάρχει σωτη­
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 123
ρία. «Τοϋ Κυρίου ή σωτηρία, καί έπί τόν λαόν σου ή
εύλογία σου», λέει ό Προφήτης Δαυίδ.
{Άντιθέτως}, αν κάνει κανείς όλα τά άμαρτήματα, δί­
χως όμως νά χάσει τήν έλπίδα στον Θεό καί οδηγηθεί σέ
μετάνοια, θά σωθεί.
«Ματαία σωτηρία άνθρώπου» (Ψαλμ. 59 , 13), λέει ό
Ψαλμωδός, δηλαδή όλος ό κόπος μας είναι μάταιος χω­
ρίς τή βοήθεια τού Θεού. Τόν κάθε άνθρωπο τόν πολε­
μούν καί τόν πληγώνουν διάφορες άμαρτίες. Μόνοι μας
όμως, όσα καλά έργα καί {Μοναχική} άσκηση κι άν κά­
νουμε, δέν μπορούμε νά θεραπευτούμε καί ν’ άποκτήσου-
με άπάθεια. Η Χάρις τού Θεού συμπληρώνει τά ελατ­
τώματα μας καί μάς θεραπεύει πρός άπολύτρωση.
Κανείς άπό τούς ευσεβείς Χριστιανούς άς μήν είναι
μικρόψυχος, ώστε νά πει ή νά σκεφτεΐ ότι δέν ύπάρχει
πιά σωτηρία γι’ αύτόν.
Η ολιγωρία καί ή άμφιβολία προέρχονται άπό τόν
πονηρό. Τό φίδι πού κάποτε παρακίνησε τούς Προπά­
τορες νά φάνε άπό τόν άπαγορευμένο καρπό προκειμέ-
νου δήθεν νά μήν πεθάνουν ποτέ, άλλαξε τώρα τή φωνή
του καί σέ πολλούς ψιθυρίζει:
«Μάταια τρώτε τόν Άρτον τής ζωής, γιατί δέν ύπάρ-
χει πιά σωτήρια γιά σας!». Ιδού τί άπατηλή φωνή άκού-
γεται σήμερα! Ο Προφήτης Δαυίδ ήξερε αύτή τή φωνή,
διότι έλεγε: «Π ολλοί λέγουσι τή ψυχή μου: Ούκ έστι σω­
τηρία αύτώ έν τω Θεω αύτοϋ». (Ψαλμ. 3, 2) Αύτός όμως
ένίσχυε τόν έαυτό του μέ τήν έλπίδα στόν Θεό, λέγον­
τας: «Ίνατί περίλυπος εί, ή ψυχή μου; Καί ίνατί συν-
ταράσσεις με; ’Έλπισον έπί τόν Θεόν, ότι έξομολογήσο-
124 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
μαι αύτφ, σωτήριον του προσώπου μου καί ό Θεός μου».
(Ψαλμ. 41, 5)
Αύτά τά λόγια τά προφέρει ό Προφήτης πολλές φο­
ρές, δεικνύοντας τόν κίνδυνο πού πηγάζει άπό την απελ­
πισία. Διαβάστε προσεκτικά τό Ψαλτήριο καί θά δείτε
πόσο στήριζε τόν εαυτό του ό βασιλιάς Δαυίδ στήν έλπί-
δα σωτηρίας. Αύτός δέν ήταν βαπτισμένος, ούτε τή χαρά
τής Άναστάσεως τού Κυρίου δέν είχε γνωρίσει φανερά,
παρά μόνο μυστικά. Κι όμως ή έλπίδα τής σωτηρίας ήχεϊ
σέ όλους τούς ψαλμούς του. Άλλωστε, ούτε αύτός δέν
έμεινε άβλαβής άπό τίς πληγές τής αμαρτίας, μάλιστα
δέχτηκε τίς πιό σοβαρές πληγές, δηλαδή τής πορνείας
καί τού φόνου. Η ελπίδα του όμως δέν μειώθηκε, γι αύτό
σώθηκε καί έγινε Άγιος.
Συλλογιστείτε άκόμη, ότι ό πιστός ληστής βρισκόταν
πρό τού θανάτου, έπιβαρυμένος ψυχικώς άπό κακουρ­
γήματα, άλλά ή έλπίδα του έμεινε άκλόνητη μέχρι τέλους.
Έάν δέν είχε έλπίδα, δέν θά τολμούσε νά πει: «Μ νήσθητί
μου, Κύριε, όταν έλθης έν τή βασιλεία σου!».
Πόσο θλιβερό είναι νά βλέπεις ότι πολλοί άπό έκεί-
νους πού ένεδύθηκαν τόν Χριστό διά τού Μυστηρίου
τού Αγίου Βαπτίσματος καί Κοινωνοϋν τού Άρτου τής
Ζωής, δηλαδή τού Σώματος τού Κυρίου, ένώ καλούνται
νά κληρονομήσουν τή Βασιλεία των Ούρανών, Απελπί­
ζονται γιά τή σωτηρία! Μεγάλη οδύνη γιά τήν Αγία μας
Εκκλησία, τήν πνευματική μας Μητέρα, ή όποια Αγωνί­
ζεται όλους νά μάς σώσει!
Ό λοι οί Άγιοι Πατέρες ομόφωνα ομολογούν πώς κα­
μία αμαρτία δέν είναι τόσο βλαβερή όσο ή Απελπισία,
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 125
διότι είναι ώς άρνηση τού Θεού. Γι’ αύτό τόν λόγο, Αδελ­
φοί, ας έχουμε πόνο καρδίας γιά τά άμαρτήματά μας,
διότι μέ αύτά έχουμε στεναχωρήσει τόν Αγαθό Θεό. Μά
ή λύπη μας ας συνοδεύεται πάντοτε άπό τήν έλπίδα στό
έλεος τού Ούρανίου Πατρός καί ας μήν έχουμε ποτέ Αμ­
φιβολία γιά τή σωτηρία.
Ο έχθρός συνηθίζει νά φέρνει στήν καρδιά τού Ανθρώ­
που άλογο φόβο καί ταραχή, ώστε νά τόν ρίξει στήν
Απελπισία. Έσύ όμως Αδελφέ Χριστιανέ, άκόμη κι άν δεις
τόν Ίδιο τόν Κύριο νά στρέψει τό πρόσωπό Του άπό σού
καί νά μήν σέ μετρά πιά Ανάμεσα στά πρόβατά Του, ούτε
καί τότε νά χάσεις τό θάρρος σου! Προσευχήσου έντονα,
όπως προσευχόταν καί ή χήρα πρός τόν άδικο κριτή (κα­
θώς λέγεται στό Εύαγγέλιο) καί δέ θά μείνεις χωρίς Απόκρι­
ση. Φώναζε μέ θάρρος έναντίον των δηλητηριωδών λογι­
σμών, όπως φώναζε καί ό Προφήτης Δαυίδ, λέγοντας:
«Κύριος φωτισμός μου καί σωτήρ μου, τίνα φοβηθήσο-
μαι;». (Ψαλμ. 26,1) Καί κατόπιν πές: «Ή ελπίς μου ό Πατήρ,
καταφυγή μου ό Υιός, σκέπη μου τό Πνεύμα τό Άγιον!».
ΜΙΑ ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΗ ΓΝΩΜΗ ΠΟΥ ΒΛΑΠΤΕΙ ΠΟΛΛΟΥΣ
Στις Ακόλουθες σελίδες θά γράψω κάποια διασαφητι-
κά λόγια γιά τήν Αληθινή έννοια τής Αμαρτίας κατά τίς
μαρτυρίες των Αγίων Γραφών.
Συνέβη νά μιλήσω μέ πολλούς Ανθρώπους οί όποιοι
είναι τής γνώμης πώς, άν δέν πέσουν σέ ήθικό παρά-
126 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
πτώμα, σημαίνει ότι δεν έχουν αμαρτίες καί επομένως
δεν έχουν τί νά εξομολογηθούν στόν Πνευματικό.
Έπί χρόνια παροτρύνω συνεχώς έναν αδελφό άπό τό
Μ οναστήρι νά πάει γιά εξομολόγηση9.
«Τ ί δουλειά έχω έγώ μέ τόν Πνευματικό -μοΰ λέει
αύτός- έφόσον δεν σκότωσα τόν πατέρα μου, ούτε ζώ σέ
πορνεία!».
Νά πώς καταλαβαίνει αύτός τήν αμαρτία! Καί ύπάρ-
χουν πολλοί οί όποιοι, παρόλο πού πάνε στόν Πνευμα­
τικό, άντιλαμβάνονται τήν εξομολόγηση μέ τόν ίδιο
τρόπο. Ό έν λόγω άδελφός θεωρεί βάσανο τήν προτρο­
πή γιά έξομολόγηση. Αύτός, «ό άμεμπτος», δέν {θέλει νά}
ξέρει γιά τόν Πνευματικό, διότι δέν έχει αμαρτίες! Καί
μάλιστα, αν καί δέν είναι καλύτερος άπό τόν άσωτο υιό
τού Εύαγγελίου. Όμως, έπειδή (νά μέ συγχωρεΐτε...) δέν
έχει γυναίκα, θεωρεί τόν εαυτό του άναμάρτητο.
Ιδού πώς περιορίζεται ή έννοια τής αμαρτίας κατά τή
γνώμη του. Δυστυχώς πολλοί είναι τής ιδίας γνώμης καί
μάλιστα Κοινωνοϋν τακτικά, χωρίς νά πάνε στόν Πνευ­
ματικό. Αύτό είναι σάν τόν βαθύ γκρεμό γιά τήν ψυχή,
έφόσον κατ’ αύτόν τόν τρόπο καταφρονεΐται τό ώφελι-
μότερο γιά τήν ψυχή Μυστήριο, δηλαδή έκεΐνο τής Μ ε­
τάνοιας. Τό όποιο, μαζί μέ τό Βάπτισμα άνοίγει σέ όλους
τή θύρα τού Παραδείσου. Ό ποιος θεωρεί τόν έαυτό του
άναμάρτητο, δέν έχει μετάνοια καί επομένως δέν γνωρί­
ζουμε άν θά βρει τή σωτηρία.
9. Προφανώς έννοεί ό 'Άγιος κάποιον λαϊκό εργαζόμενο στό Μ ο­
ναστήρι.
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 127
Οί Άγιοι Πατέρες μάς διδάσκουν ότι κάθε έκτροπή
άπό τό καλό θεωρείται αμάρτημα. Ακόμα καί τό βρέφος
έχει θυμό καί ζήλια, καί ό Άγιος Προφήτης Δαυίδ παρα­
πονιέται: «Έν άμαρτίαις έκίσσησέμε ή μήτηρ μου». Εμείς
όμως, οί όποιοι έχουμε γεράσει στίς άνομίες, λέμε ότι δέν
κάνουμε άμαρτίες; Μήπως μόνο τό σαρκικό άμάρτημα
είναι άμάρτημα; Στίς πλάκες τής Διαθήκης πόσες έντο-
λές μάς έδωσε ό Θεός έως τήν έβδομη έντολή (Ού μοι-
χεύσεις); Καί στούς Μακαρισμούς στό Άγιο Εύαγγέλιο,
μήπως μόνο τούς σωματικά άγνούς μακαρίζει ό Κύριος;
Ούτε κάν τό άναφέρει αύτό, διότι άν δέν έχει κανείς κα­
θαρή καρδιά, τότε δέν είναι καθαρά ούτε τό σώμα, ούτε
ή ψυχή. Έχουμε χιλιάδες μαρτυρίες γι’ αύτό, έμεΐς όμως
πλανώμεθα συχνά, θεωρώντας άμάρτημα μόνο τήν άνη-
θικότητα, ένώ άλλα πού είναι άκόμη πιό βλαβερά δέν τά
λαμβάνουμε υπ οψιν. Αλλά μήπως μόνο όποιος έχει
βήχα είναι άρρωστος; Οσοι πάσχουν άπό καρκίνο ή άλ­
λες άρρώστιες, παρόλο πού δέ βήχουν ή δέν άποβάλ-
λουν πτύελα, δέν είναι άρρωστοι;
ΠΩΣ ΕΝΝΟΟΥΝ ΟΙ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ
ΤΗΝ ΑΜΑΡΤΙΑ
Διηγούνταν ένας ιεραπόστολος Ιερέας άπό τήν Ε λ ­
λάδα πώς, καθώς πήγαινε πρός ένα χωριό κοντά στή
Θεσσαλονίκη, συνάντησε έναν γεωργό πού έπέστρεφε
128 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
άπό τόν αγρό. Γιά νά δοκιμάσει την υπομονή τοϋ γεωρ­
γού, ό Ιερέας τοϋ εΐπε: «Καλησπέρα, αμαρτωλέ!»
Άκούγοντας αύτό, ό άνθρωπος «βγήκε άπ’ τά ρούχα
τον» καί τοϋ απάντησε με όργή: «Έγώ αμαρτωλός; Μά
πού τό ξέρεις αύτό; Έγώ είμαι ό καλύτερος Χριστιανός
στό χωριό, διότι δέν είμαι καθόλου μολυσμένος άπό
άμαρτίες!».
Άφοϋ είδε ό Ιερέας, τί έπαθε {τό πώς άντέδρασε} ό
άνθρωπος, προσπάθησε ν’ άλλάξει κουβέντα γιά νά τόν
ησυχάσει, άλλά ήταν άδύνατο. Εκείνος δέν ήθελε πιά νά
τοϋ μιλήσει κι έφυγε θυμωμένος. Έπειτα ό Ιερέας ρώτη­
σε τόν περίγυρο γιά τόν έν λόγω κι έμαθε ότι ήταν ό με­
γαλύτερος καβγατζής καί ταραχοποιός τοϋ χωριοϋ.
Ό λοι τόν άπέφευγαν σάν νά ήταν ταϋρος πού χτυπάει
μέ τά κέρατα.
Ισω ς θά γελάτε μέ τήν ιδέα {γιά τόν έαυτό του} καί
τόν θυμό τοϋ γεωργού. Συλλογιστείτε όμως λίγο καί θά
δείτε πώς σχεδόν όλοι μας έχουμε τήν ίδια άντίληψη μέ
αυτόν. Εκείνος, έφόσον είχε τίμιο γάμο, νόμιζε πώς ήταν
ό καλύτερος Χριστιανός. Επίσης, πολλοί άπό μάς τους
Μοναχούς, πού είμαστε προφυλαγμένοι άπό τά μικρό­
βια τής κοσμικής ακολασίας, θεωρούμε ότι έχουμε απαλ­
λαγεί άπό τίς άμαρτίες καί έχουμε άσπιλη ζωή.
Άς έχουμε τόση ύπερηφάνεια όση ό Εωσφόρος, άς
έχουμε περισσότερη φιλαργυρία άπ’ τόν Ιούδα, άς συ-
μπεριφερόμασε ώς ταϋροι πρός όλους μέ τήν όργή καί
τόν φθόνο μας, άς «κατασπαράζουμε» τή σάρκα τοϋ συ­
νανθρώπου μας μέ τή συκοφαντία καί τήν κακολογία, άς
είμαστε λαίμαργοι καί τεμπέληδες σάν τούς χοίρους (ών
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 129
πρώτος είμί έγώ). Τέλος πάντων γιά νά μήν πολυλογώ,
ας κυλιόμαστε κάποιοι, όπως κι έγώ, στόν βόρβορο όλων
τών ανομιών κι άς βαδίζουμε τήν όδό τών Φαρισαίων μέ
ύποκρισία, παρ όλα αύτά έμεις οί δυστυχείς θεωρούμε
τον έαυτό μας αθώα περιστερά, έφόσον δέν βρισκόμαστε
στήν κοσμική ακολασία. «Χαρά σ’ έμάς πού δέ πορευό­
μαστε στην όδό τών άμαρτωλών!» Κάπως έτσι σκε­
φτόμαστε πολλοί άπό μάς τούς αθλίους!
Αδελφοί καί άδελφές, σταθείτε λίγο νά συνέλθουμε!
Μήπως βρισκόμαστε σε πλάνη;
Νά έξετάσουμε τά πράγματα άπό καταβολής κόσμου
καί νά δοϋμε έάν έμεϊς κάνουμε λάθος, ή ή Γραφή!
Ό Εωσφόρος, ό άρχων τών άγγέλων, δέν διέπραξε
σαρκικό άμάρτημα, έπειδή δέν είχε σώμα. Καί όμως νά
πού έπεσε άπ’ τόν ούρανό μαζί μέ ένα τρίτο τών άγγέλων
καί έγιναν δαίμονες. Μήπως δέν είναι άμάρτημα ή ύπε-
ρηφάνεια καί τό πείσμα του;
Ο Άδάμ καί ή Εΰα δέν έπεσαν σέ άνηθικότητα καί
όμως έχασαν τόν Παράδεισο καί διά αύτών, όλο τό αν­
θρώπινο γένος καταδικάστηκε σέ θάνατο. Μήπως ή λαι­
μαργία καί τό θράσος τών Προπατόρων δέν είναι άμάρ­
τημα, όπως είναι καί τό σαρκικό;
Καί ό Κάίν μήπως γιά ήθικό θέμα καταδικάστηκε; Ό
φθόνος του, πού προκάλεσε τήν πρώτη δολοφονία αν­
θρώπου, δέν είναι άμάρτημα;
Και ή άπώλεια τοϋ Ιούδα μήπως άπό σαρκικό παρά­
πτωμα προκλήθηκε; Ή φιλαργυρία του, ή όποια τόν δί­
δαξε νά πουλήσει τόν Κύριο, δέν είναι άμάρτημα;
130 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 131

Οί ταραχές πού έμφανίστηκαν μέσα στην Εκκλησία

τίς ψυχικές), τίς όποιες δέν άντιλαμβανόμαστε εύκολα
καί οί φοβεροί διωγμοί πού συνεχίζονται μέχρι σήμερα
καί «κατατρώγουν» τό ένδυμα τής ψυχής μας σάν
μήπως άπό σαρκικό σφάλμα γεννώνται; Ό άλογος ζήλος σκόρος.
καί ή απέχθεια δέν είναι καί αύτά αμαρτήματα; Διότι
’Άς μή θεωρούμε αμαρτωλό μόνο τόν άσελγή καί άς
όλοι οί αιρετικοί καί οί διώκτες τής Εκκλησίας ήταν καί
μήν ονομάζουμε αμαρτήματα μόνο τά σαρκικά, διότι μέ
είναι μεγάλοι ζηλωτές. Ό ζήλος τους όμως είναι άλογος
αύτό τόν τρόπο λέμε ότι οί Άγιες Γραφές δέν είναι Αλη­
καί γι’ αύτό μισούν τήν άλήθεια καί βλασφημοϋν τόν
θινές. Επιπλέον, δέν μπορούμε νά άντιληφθοΰμε καί νά
Θεό. διορθώσουμε τήν πάθησή μας.
Π είτε μου, άδελφοί, οί πόλεμοι καί ή δυστυχία πού
βασανίζουν τόν κόσμο, μόνο άπό σαρκικό αμάρτημα
πηγάζουν; Ή παράφορη έπιδίωξη τής έξουσίας καί ή
έπιθυμία γιά ξένη περιουσία, πού παρακινούν τόν άν­
θρωπο σέ πόλεμο καί τόν κάνουν νά γίνεται πιό άγριος
ΤΟ ΟΡΑΜΑ ΤΟΥ ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΙΩΑΣΑΦ
άπό τά θηρία, μήπως δέν είναι κι αύτά αμαρτήματα,
ΑΠΟ ΤΗΝ ΜΟΝΗ ΑΓΙΟΥ ΣΑΒΒΑ
όπως είναι καί ή άνηθικότης;
ΠΟΥ ΤΑΞΙΔΕΨΕ ΣΤΟΥΣ ΟΥΡΑΝΟΥΣ,
Βλέπετε, λοιπόν, ότι ύπάρχουν αμαρτίες πιό βαρειές
ΣΤΟ ΟΥΡΑΝΙΟΝ ΟΡΟΣ ΤΩΝ ΕΛΑΙΩΝ
άπό αύτήν οί όποιες θεραπεύονται δυσκολότερα.
Βρισκόμαστε σέ μεγάλη πλάνη έάν θεωρούμε αμαρτίες
(Γραμμένο τήν 1711 Νοεμβρίου 1957 στη Σκήτη Αγίας
μόνο τίς σαρκικές (τήν διαφθορά καί τούς συγγενείς της). Αννης, Χοζεβά)
Άς μή νομίσει κανείς ότι είναι άναμάρτητος έάν άπέφυγε
τή νόσο τής σαρκικής άκολασίας. Αυτή ή νόσος είναι Στίς 13 Μαρτίου 1854 Πέμπτη στίς 6 ή ώρα τό βράδυ,
γνωστή σάν γενική πάθηση καί είναι πολύ καλά γνωστές ξύπνησα γιά νά πάω γιά τόν Όρθρο. Πήγα στόν Ναό καί
οί αιτίες της καί τά μέσα διορθώσεως. Σκεφτεΐτε όμως, κάθισα στό στασίδι, ένώ οι άδελφοί διάβαζαν τήν Ακο­
πόσες άρρώστιες κρύβονται μέσα στήν ψυχή μας χωρίς νά λουθία τού Μεσονυκτικού. Εκείνη τήν ώρα σκεφτόμουν
έμφανίζονται καί χωρίς νά γνωρίζουμε άπό πού προέρχο­ τά Πάθη τού Κυρίου μας Ιησού Χριστού, λέγοντας στόν
νται καί μέ ποιά φάρμακα γιατρεύονται. έαυτό μου: «Ο Θεός, ό Δημιουργός καί Κτίστης των
Λοιπόν, άδελφοί, άς μή μακαρίζουμε τόν άθλιο εαυτό όλων καταδέχτηκε νά γίνει Άνθρωπος γιά μας, σταυ­
μας έάν είμαστε προφυλαγμένοι άπό αύτή τή νόσο, έφό- ρώθηκε κι ένταφιάστηκε. Όλα αύτά τά ύπέμεινε γιά τή
σον μέσα μας βρίσκονται πιό σοβαρές άρρώστιες (έννοώ σωτηρία των άνθρώπων».
132 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
Μελετώντας αύτά, ένιωσα μέσα στην καρδιά μου κα­
τάνυξη, μεγάλη χαρά καί ανέκφραστη γαλήνη, ώστε άπό
την μεγάλη κατάνυξη, τά δάκρυα έτρεχαν ποτάμι άπό
τά μάτια μου. Μοϋ ήρθε τότε στην ψυχή άνείπωτη θεία
άγάπη ή όποια ήταν σάν φλόγα μέσα στήν καρδιά μου.
Μαζί μέ τήν άγάπη, μου ήλθε καί ταπείνωση τόσο με­
γάλη, ώστε δέν μπορούσα νά βρω καμία ύπαρξη πιό
αμαρτωλή άπό μένα. Άνοιξαν τά μάτια μου μέ τέτοιο
τρόπο, ώστε έβλεπα ένα δρόμο άπό τήν καρδιά μου ώς
τόν θρόνο τοϋ Θεοϋ.
Τό μυαλό μου, ή διάνοια καί ή καρδιά ήταν ενωμένα
καί προσευχόμουν μυστικά χωρίς έμπόδιο. Έλεγα πότε
τήν εύχή, πότε κάποια κατανυκτικά λόγια. Μετά μοϋ
ήρθε τόση άγάπη γιά τόν πλησίον μου, ώστε προσευ­
χόμουν γιά έκείνους που μέ έχθρεύονταν καί μέ μισούσαν
καί άπό τήν μεγάλη χαρά ταπεινώθηκε τό πνεύμα μου.
Ένόσον ήμουν σ’ αυτή τήν κατάσταση, έβλεπα τόν
εαυτό μου μέσα στόν Ναό καί τους άδελφούς πού διάβα­
ζαν. Δέν μπορούσα πλέον νά στέκομαι καί κάθισα στό
στασίδι, προσευχόμενος πάντα νοερώς. Τότε μέ πλημ­
μύρισε τόσο μεγάλη άγάπη γιά τόν Θεό, ώστε ένιωθα
πώς δέν βρίσκομαι πιά πάνω στή γη. Εκείνες τίς στιγμές
δέν είχα πιά φόβο γιά τόν Θεό, άλλά αισθανόμουν με­
γάλη παρρησία καί άγάπη πρός Αύτόν.
Επειδή ή ψυχή μου ήταν κυριευμένη άπό τέτοια άγά­
πη, δέν μπορούσα νά λέω τή νοερά προσευχή ούτε άλλη
προσευχή, άλλά αισθανόμουν μόνο θεία άγάπη σάν φλό­
γα πού έκαιγε τήν καρδιά μου. Ή ψυχή μου ήταν προ-
σκολλημένη στόν Θεό καί μόνο Αύτόν σκεφτόμουν καί
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 133
άπό τά μάτια μου έτρεχαν πολλά δάκρυα. Άπό τή χαρά
συγκινήθηκε τό πνεύμα μου καί κυριεύθην άπό μεγάλη
ταπείνωση.
Ξαφνικά αιχμαλωτίστηκα πνευματικώς καί δέν έβλε­
πα πιά ούτε τήν Εκκλησία, ούτε τούς άδελφούς καί δέν
άκουγα τά αναγνώσματα.
Βρισκόμουν νοερώς σέ ένα μεγάλο καί πανέμορφο πε­
ριβόλι στολισμένο μέ διάφορα δέντρα καί λουλούδια
γεμάτα εύωδία. Δέν είναι δυνατό νά περιγράψω μέ άν-
θρώπινα λόγια τό στολισμό καί τήν ομορφιά του. Ήταν
γεμάτο φως σάν νά ήταν φωτισμένο άπό έπτά ήλιους.
Κοίταξα άπό μακριά καί είδα πλήθος άνθρώπων μέ λα­
μπρά ρούχα. Ολοι ήταν νέοι καί όμορφοι. Έλαμπαν σάν
τόν ήλιο καί βάδιζαν σιγά-σιγά.
Αισθανόμουν μεγάλη χαρά καί έλεγα άπορημένος:
«Άραγε ποιανού είναι αύτό τό περιβόλι καί ποιοι είναι
αύτοι οί άνθρωποι; Καί πώς βρίσκομαι έγώ έδώ;»
Καθώς σκεφτόμουν αύτά, προχωρούσα μαζί τους. Αφού
προχώρησα λίγο, είδα άλλους άνθρώπους, μεγάλο πλήθος,
μέ στρατιωτικά ρούχα. Ό λοι ήταν νέοι, γενναίοι, πολύ
πράοι καί όμορφοι στήν όψη. Έλαμπαν σάν τόν ήλιο.
Ό ταν τούς είδα, σταμάτησα κοιτάζοντας τήν ομορφιά καί
τή στολή τους. Αισθανόμουν μεγάλη χαρά μέσα στήν ψυχή
μου. Ακόυσα τότε μία φωνή άπό έκείνους νά λέει:
- Ό άδελφός μας Ίωάσαφ έχει μεγάλη έπιθυμία νά
πάει στόν Βασιλιά, όπως ξέρουμε όλοι. Ποιος άπό μας θά
τόν οδηγήσει;
Τότε ξεχώρισε άπ’ αύτούς ένας πού ήταν πιό νέος,
πιό γενναίος καί πιό όμορφος άπ’ όλους. Ανάμεσα στούς
134 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
άλλους έλαμπε σάν τό φεγγάρι άνάμεσα στά αστέρια καί
φαινόταν νά είναι στρατηγός τους. Αυτός γύρισε καί
τούς είπε:
- Έγώ θά τόν οδηγήσω διότι, όπως ξέρετε, έχει ιδιαιτέ­
ρα αγάπη γιά μένα. Μέρα-νύχτα μέ παρακαλοϋσε καί πολ­
λές φορές έγινα έγγυητής γι’ αύτόν μπροστά στόν Βασιλιά.
Λέγοντας αυτά, μέ πλησίασε. Έγώ σκεφτόμουν έκ­
πληκτος: «Δεν είδα ποτέ αύτούς τούς άνθρώπους, οπότε
ποϋ μέ είδαν, άπό ποΰ γνωρίζουν τ ’ όνομά μου;Και άπό
πού έμαθαν ότι θέλω νά πάω στόν Βασιλιά;» Καθώς σκε­
φτόμουν αύτά, μέ πλησίασε έκεΐνος ό στρατηγός καί μοϋ
είπε χαρούμενος:
- Άκολούθησέ με, γιά νά πάμε στόν Βασιλιά!
Καί έγώ είπα:
- Σέ παρακαλώ, άδελφέ, άφησέ με! Ποιος είμαι έγώ νά
πάω στόν Βασιλιά; Καί ποιος Βασιλιάς είναι έκεΐνος πού
μέ γνωρίζει έμένα;
Τότε ό νεαρός χαμογέλασε καί εΐπε:
- Κάνεις πώς δέν ξέρεις ποιος είναι ό Βασιλιάς στόν
όποιο θέλω νά σέ πάω; Δέν ξέρεις ποιος είμαι έγώ; Ε π ει­
δή μ’ άγάπησες καί μέ παρακαλοϋσες νύχτα-μέρα, ορί­
στε, ήρθα νά σέ πάρω καί νά σέ οδηγήσω στό Βασιλιά.
Είναι άδύνατο νά σ’ άφήσω. Πρέπει νά μέ άκολουθήσεις!
Τότε, έφόσον δέν είχα τί νά πω, τόν άκολούθησα.
Καθώς βαδίζαμε, σκεφτόμουν νά τόν ρωτήσω ποιος ε ί­
ναι καί γιατί μοϋ έδειξε τόση αγάπη, διότι δέν τόν εΐχα
άκόμη άναγνωρίσει. Ντρεπόμουν όμως νά τόν ρωτήσω
καί σκεφτόμουν ότι ίσως μάθω άργότερα. Είχα πάντως
μεγάλη ειρήνη στήν ψυχή μου καθώς ήταν κοντά μου.
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 135
Διανύσαμε μεγάλη άπόσταση κι άπομακρυνθήκαμε
άπό κείνη τήν πεδιάδα, ώστε δέν έβλεπα κανέναν πάρα
μόνο έμάς, δηλαδή έμένα καί τόν οδηγό μου. Ό ταν τέ-
λειωσε έκείνη ή μεγάλη κι όμορφη πεδιάδα, φτάσαμε σ’
ένα στενό μονοπάτι πολύ μακρύ ώστε δέν έβλεπα τήν
άκρη του καί εκατέρωθεν βρίσκονταν ύψηλά τείχη. Τό
μονοπάτι ήταν τόσο στενό, ώστε μόνο ένας άνθρωπος
μπορούσε νά περάσει.
Οταν έφτασα έκεΐ μέ κατέλαβε δειλία γιατί ό τόπος
ήταν άγριος καί άφιλόξενος, άλλά όταν έρριπτα τό βλέμ­
μα πρός τόν οδηγό μου, χαιρόταν ή ψυχή μου.
Τότε έκεΐνος σταμάτησε, μέ κοίταξε ήρεμος καί χα­
ρούμενος λέγοντας:
- Γιατί, άδελφέ, ταράζεται ή ψυχή σου; Γιατί άφησες
τή ραθυμία νά σέ κυριεύσει καί ό νους σου διασκορπίζε­
ται; Γιατί δέν τηρείς νοΰν καί δέν μελετάς τό όνομα τοΰ
Ίησοϋ; Δέν ξέρεις πόση ζημία έχει ό άνθρωπος πού άμε-
λεΐ τήν προσευχή έστω καί μία στιγμή; Καί πάλι πόση
ώφέλεια κερδίζει έκεΐνος πού μελετάει συνεχώς τό σω­
τήριον Όνομα τοϋ Κυρίου μας Ίησοϋ Χριστοϋ; Ένας
τέτοιος άνθρωπος άπαλλάσσεται άπό πάθη καί αμαρ­
τίες, γίνεται οίκημα τής Αγίας Τριάδος. Θ’ άποκτήσει
τήν τελεία άγάπη, τήν όποια γεύτηκες κι έσύ χάριν στό
άνέκφραστο έλεος τοϋ Θεοϋ καί γνωρίζεις τή γλυκύτητά
της. Λοιπόν, γιατί άμελεΐς; Μέχρι πότε θά μένεις, άδελ­
φέ, στόν βαθύ ϋπνο τής οκνηρίας καί άμελείας; Θυμήσου
τήν άσκηση πού έκανες καί τώρα τήν άφησες έντελώς.
Δέ σέ δίδαξε ό Θεός νά βάλεις Μεσίτρια καί Έγγυήτρια
γιά τή σωτηρία σου τήν Άειπάρθενον Θεοτόκον; Δέν
136 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
αξιώθηκες νά βρεις καλό καθοδηγητή; Δεν αναγνωρίζεις,
αδελφέ, τό έλεος καί την αγάπη πού σοΰ έδειξε ό Θεός;
Όμως παρ’ όλα αύτά, μεγάλη είναι ή ευσπλαχνία τού
Θεού γιά σένα!
Ό ταν μου είπε ό οδηγός μου αύτά τά λόγια, ένιωσα
κατάνυξη καί μέ συντετριμμένη καρδιά έλεγα: «Κύριε Ιη ­
σού Χριστέ, Υιέ τού Θεού, έλέησόν με!» Καί τόσο θερμαι­
νόταν ή καρδιά μου άπό την θεία άγάπη καί τόσο καθαρά
προσευχόμουν, ώστε δέν υπήρχε πράγμα ή λογισμός πού
νά ταράξει τό μυαλό μου ή νά μέ εμποδίσει. Καί τόσο εμ­
βάθυνε ό νους μου στήν προσευχή καί τόση δύναμη πήρα
άπό εκεί, ώστε έφυγε ό φόβος πού είχα.
Τότε ό οδηγός μου γύρισε καί μοϋ είπε:
- Βλέπεις ότι είσαι καλύτερα όταν λές τήν Εύχή; Έάν
θέλεις νά είσαι πάντα έτσι καί νά σωθείς, ξύπνα άπό τόν
ύπνο τής ραθυμίας καί γύρισε στήν άσκηση πού είχες. Ή
πρώτη φροντίδα σου νά είναι ή τήρηση των εντολών
τού Θεού χωρίς δισταγμό. Ό λο τόν ζήλο σου νά τόν
στρέψεις στήν μελέτη τού ’Ονόματος τού Ιησού Χριστού
καί τής Δεσποίνης μας Θεοτόκου. Επίσης πρόσεξε αύτό:
νά έξομολογεΐσαι καθαρά κάθε μέρα καί νά μήν άποκρύ-
πτεις τίποτα άπό τόν Πνευματικό σου!
Αφού είπε αύτά, ξεκινήσαμε στό στενό μονοπάτι καί
καθώς βαδίζαμε είδα κοντά στόν δρόμο μερικούς σταυ­
ρούς. Ό ταν φτάσαμε κοντά σ’ ένα Σταυρό, ό οδηγός
μου σταμάτησε καί έκανε τρεις φορές τό σημείο τού
σταυρού λέγοντας: «Τόν Σταυρόν Σου προσκυνοϋμεν,
Δέσποτα καί τήν αγίαν Σου Άνάστασιν δοξάζομεν».
Μοΰ εΐπε νά κάνω κι έγώ τό ίδιο καί τό έκανα. Αφού
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 137
προχωρήσαμε μεγάλη άπόσταση, φτάσαμε στό τέρμα
τού δρόμου. Έκεΐ μέ κυρίευσε φόβος καί τρόμος. Ήταν
μία χαράδρα σάν σκοτεινή άβυσσος. Ό λάκκος ήταν βα­
θύς σάν θάλασσα καί μέ άπέραντη έπιφάνεια. Δέν έβλεπα
τίποτα παρά μόνο σκοτάδι καί ζόφο. Μπροστά, πολύ
μακριά, έβλεπα ένα ψηλό βουνό τού όποιου ή κορυφή
έφτανε ως τόν ουρανό. Εν μέσω τού φοβερού χάσματος
βρισκόταν μία γέφυρα πολύ στενή σάν μία παλάμη. Μία
άκρη της στηριζόταν στό μονοπάτι καί ή άλλη άκρη
άκουμποΰσε στό βουνό. Ό ποτε φυσούσε ό άνεμος, ή γέ­
φυρα αίωρεΐτο σάν φύλλο δένδρου.
Αφού πλησιάσαμε καί είδα τόν φοβερό γκρεμό καί τή
γέφυρα, μου ήρθε φόβος καί τρόμος στήν ψυχή σκεπτό-
μενος ότι έπρεπε νά τήν διανύσουμε. Κοίταξα σέ όλα τά
μέρη νά δώ μήπως υπήρχε κι άλλος δρόμος άπ’ όπου νά
περάσουμε στό βουνό. Αλλά δέν ύπήρχε κανένας άλλος
δρόμος, παρά μόνο ό λάκκος έκεϊνος σάν σκοτεινή
θάλασσα.
Τότε ό οδηγός γύρισε πάλι καί μέ έπέπληξε λέγοντας:
- Πάλι άφησες τήν Εύχή καί γι’ αύτό σέ κυριεύει ό
φόβος. Δώσε μου τό χέρι σου!
Τότε κράτησε τό δεξί μου χέρι καί μέ άνέβασε στή γέ­
φυρα. Αρχίσαμε νά βαδίζουμε.
Αφού προχωρήσαμε λίγο, είδα πώς ή γέφυρα αίω­
ρεΐτο σάν τά φύλλα τού δέντρου όταν φυσάει ό άνεμος.
Κοίταζα δεξιά καί άριστερά καί φοβόμουν νά συνεχίσω.
Οταν κοίταζα όμως τόν οδηγό μου ό όποιος κρατούσε
τό χέρι μου, έπαιρνα θάρρος.
Τότε έκεϊνος σταμάτησε καί είπε:
138 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
- Κάνε τό σταυρό σου τρεις φορές καί κάλεσε τό όνο­
μα τής Δεσποίνης μας Θεοτόκου καί Άειπαρθένου Μαρίας,
διότι σ’ αύτό τόν τόπο μεγάλη δύναμη έχει τό όνομά Της!
Έκανα τρεις φορές τό σημείο σταυρού καί εΐπα:
«Ύπεραγία Θεοτόκε, βοήθει μοι!»
Καί -μέγα θαύμα!- τόσο μεγάλη δύναμη ήρθε στην
ψυχή μου, ώστε δέν ένιωθα καθόλου δειλία ή φόβο.
Ωστόσο, καθώς βαδίζαμε ή γέφυρα έτρεμε σάν ιστός
άράχνης. Μετά άπό πολλή πορεία, φτάσαμε στό άλλο
άκρο τής γέφυρας, στούς πρόποδες τού βουνού.
Τότε ό οδηγός άφησε τό χέρι μου καί μοΰ είπε:
- Τώρα δέν έχεις πιά τίποτα νά φοβάσαι!
Έγώ όμως, άπό την πολλή άγάπη πού τού είχα, δέν
ήθελα νά χωριστώ άπ’ αύτόν καί συνέχιζα νά κρατώ τό
χέρι του.
Αρχίσαμε ν’ άνεβαίνουμε τό βουνό. Κοίταξα πρός τά
πάνω καί δέν μπορούσα νά δω τήν κορυφή του, τόσο
ύψηλό ήταν. Ή ανάβαση ήταν δύσκολη, άλλά ό τόπος
ήταν πολύ χαριτωμένος. Κάποια στιγμή σταμάτησα καί
κοίταξα τριγύρω μέ έκπληξη. Πάνω σέ όλο τό βουνό είχε
έλαιόδεντρα. Είπα στόν έαυτό μου:
- Πώς έχει έδώ τόσες ελιές;
Καί αρχίσαμε πάλι νά άνεβαίνουμε πρός τήν κορυφή.
Αφού άνεβήκαμε άρκετά, φτάσαμε πάνω στήν κορυ­
φή. Προχωρήσαμε λίγο καί είδαμε μία μεγάλη πόρτα
άνοιχτή.
Ό οδηγός μου έκανε τό σημείο τού σταυρού τρείς
φορές. Έκανα κι έγώ τό ίδιο καί μπήκαμε μέσα. Κοίταξα
καί εΐδα μία πεδιάδα πολύ εύρύχωρη, σάν τό στερέωμα
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 139
τού ούρανοΰ. Ποιος θά μπορούσε νά περιγράφει τήν
ομορφιά καί τόν στολισμό της;
Υποσημείωση Αγίου Ίωάννου: Μ όνο μέχρι έδώ βρήκα
τό όραμα τού Ιωάσαφ. Τό υπόλοιπο δέ βρίσκεται στη Μ ο ­
νή τοΰ Αγίου Σάββα. Λέγεται πώς στό Ά γιον Ό ρο ς β ρ ί­
σκεται ολόκληρο τό κείμενο πού περιέχει αύτό τό όραμα.
Εάν μ έ βοηθήσει ό Έ λεήμων Θεός, θά ζητήσω μέσω ε π ι­
σ το λή ς, νά μοϋ στειλουν τό ύπόλοιπο τής διηγήσεως.
ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΤΟΥ ΟΡΑΜΑΤΟΣ
ΤΟΥ ΓΕΡΟΝΤΟΣΙΩΑΣΑΦ
ΑΠΟ ΤΗ ΜΟΝΗ ΑΓΙΟΥ ΣΑΒΒΑ
Παρ’ ότι θέλω νά περιγράφω τήν ομορφιά έκείνης τής
πεδιάδας, δέν μπορώ νά τό κάνω, διότι δέν ύπάρχει πάνω
στη γή πράγμα μέ τό όποιο νά τή συγκρίνω. Ή άνθρώπινη
γλώσσα δέν μπορεί νά έκφράσει τήν ομορφιά της καί τό
άνθρώπινο μυαλό δέν μπορεί νά τήν κατανοήσει. "Ηταν
στολισμένη μέ διάφορα δέντρα καί λουλούδια εύωδιαστά.
Τό φως έκεϊ ήταν σάν τό φώς έπτά ήλιων.
Οταν τήν είδα, ή καρδιά μου αιχμαλωτίστηκε άπό τό
κάλλος της καί ήθελα νά παραμείνω έκεϊ. Ό οδηγός μου
όμως μοΰ είπε:
—Θά δεις κι άλλους τόπους πιό όμορφους κι έπειτα
θά δεις καί τόν Βασιλιά.
Βαδίζαμε χαρούμενοι έκεϊ. Είδα άπό μακριά πλήθος
ανθρώπων πού φορούσαν Μοναχικά ένδύματα, όχι μαΰ-
140 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
ρα, αλλά άλικα10. Τά ροϋχα τους έλαμπαν σάν τό φως
καί τά πρόσωπά τους έλαμπαν περισσότερο άπό τόν
ήλιο. Ή ώραιότης τους ήταν πάνω άπ’ όσο μπορεί ό άν­
θρωπος νά κατανοήσει. Κάποιοι ήταν νέοι, άλλοι ήλι-
κιωμένοι. Μάς ύποδέχτηκαν με μεγάλη χαρά καί είπαν
στόν οδηγό μου:
- Χαΐρε Μεγαλομάρτυς Γεώργιε, άγαπημένε τοϋ Χ ρί­
στου!
Καί ό Άγιος άνταπάντησε:
- Χαίρετε κι έσεΐς Ό σιοι, άγαπημένοι τοϋ Χριστού!
Τότε όλοι έστρεψαν τά μάτια τους πρός έμέ καί μου
είπαν χαρούμενοι:
- Άδελφέ Ίωάσαφ έάν κερδίσει ό άνθρωπος όλο τόν
κόσμο, άλλα χάσει τήν ψυχή του, τί τό όφελος; Ακόμη κι
άν ζήσει 100 χρόνια κι άποκτήσει όλα τά άγαθά τοϋ κό­
σμου καί τίς χαρές, κάποια στιγμή θά έρθει ή φοβερά
ώρα τοϋ θανάτου καί ή ζωή θά τοϋ φανεί σάν όνειρο καί
σκιά. Έσύ, έάν ξυπνήσεις άπό τήν άμέλεια καί γυρίσεις
στή ζωή πού είχες πρίν, θά γίνεις εύάρεστος στόν Θεό,
θά άξιωθεΐς τής ούρανίου μακαριότητος καί θά χαίρεσαι
μαζί μας αιωνίως. Έάν όμως περάσεις {τό ύπόλοιπο τής
ζωής σου} μέ ραθυμία, θά πάς στήν κοιλάδα πού δέχεται
τούς οκνηρούς, άμελείς καί άμετανόητους.
Τίέ, μήν άγαπήσεις έκεΐνο τό σκοτεινό χάσμα περισ­
σότερο άπ’ αύτή τήν μακαριότητα. Μ ήν προτιμήσεις
τήν άμέλεια άπό τήν άγάπη τοϋ Χριστού! Τίέ, θυμήσου
άπό ποϋ έπεσες καί πώς ζημιώθηκες. Τίέ, έπίστρεψον καί
10. Βαθύ κόκκινο αύτοκρατορικό χρώμα.
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 141
παρακάλεσε γιά τό έλεος τοϋ Θεού καί έμεΐς δέ θά παύ-
σουμε νά Τόν παρακαλοϋμε γιά σένα.
Άκούγοντάς τα τρόμαξε ή ψυχή μου. Έπειτα χωρι­
στήκαμε καί συνεχίσαμε τήν πορεία. Εΐχα ήδη μάθει ότι
ό οδηγός μου ήταν ό Άγιος Μεγαλομάρτυς Γεώργιος ό
Τροπαιοφόρος. Θυμήθηκα τά λόγια πού εΐχε πει, όταν
τόν ρωτούσαν οι άλλοι ποιος θά μέ οδηγήσει: «Έγώ θά
τόν οδηγήσω, διότι έχει ιδιαιτέρα άγάπη σέ μένα καί
πολλές φορές έγινα εγγυητής καί μεσίτης γι’ αύτόν
μπροστά στόν Βασιλιά». Τόν άναγνώρισα, έπειδή είχα
πάντα μεγάλη άγάπη γιά τόν Άγιο Γεώργιο, περισσότε­
ρη άπ ό,τι στούς άλλους Αγίους. Καί πολλές φορές τόν
έβαλα μεσίτη γιά τή σωτηρία μου. Πολλά θαύματα έκανε
στή ζωή μου καί ποτέ δέν μέ άφησε άβοήθητο.
Οπότε, όταν έμαθα ότι ό οδηγός μου ήταν ό Μεγα­
λομάρτυς Γεώργιος, άπό τήν πολλή άγάπη πού εΐχα γι’
αύτόν δέν μπόρεσα νά κρατηθώ καί έπί πολλή ώρα τόν
άγκάλιαζα καί τόν άσπαζόμουν. Συνέχισα τήν πορεία
κρατώντας τό χέρι του. Ή ψυχή μου ήταν προσκολλη-
μένη σ’ αύτόν άπό τήν πολλή άγάπη πού τοϋ είχα.
Προχωρήσαμε καί είδαμε άλλους άνθρώπους μέ Μ ο­
ναχικά ροϋχα, άλλά τά ροϋχα καί τά πρόσωπά τους έλα­
μπαν περισσότερο άπό τόν ήλιο. Ήταν ένδοξότεροι άπό
τούς προηγούμενους, άλλά λιγότεροι άπό έκείνους.
Ρώτησα τόν προστάτη μου:
- Άγιε Γεώργιε ποιοι είναι αύτοί; Γιατί έχουν τόση
δόξα, λαμπρότητα καί ομορφιά; Ποια είναι τά κατορθώ­
ματα τους;
Καί μοϋ άπάντησε:
142 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
- Αυτοί είναι οί σημερινοί Μοναχοί οί όποιοι δεν έχουν
καθοδηγητές, ούτε τό παράδειγμα των καλών έργων τών
άλλων. Μόνο άπό τη δική τους προαίρεση ακολούθησαν
τά καλά έργα τών παλαιών Μοναχών καί έγιναν θεάρε
στοι. Γι’ αύτό τούς χάρισε ό Θεός αύτή τη δόξα.
Έγώ τού είπα:
- Σήμερα χάθηκαν τά καλά έργα. Πώς είναι δυνατόν
νά βρίσκονται τέτοιοι έκλεκτοί άνθρωποι;
Μοΰ άπάντησε ό Αγιος:
- Λίγοι είναι αύτοί οί έκλεκτοί άνθρωποι. Σήμερα
όμως όποιος κάνει έστω καί λίγα καλά έργα κατά δύνα
μιν καί έχει θεάρεστη ζωή, θά κληθεί μεγάλος έδώ στή
Βασιλεία τών ούρανών. Διότι θά πράξει μόνο άπό τήν
καλή του προαίρεση, χωρίς καθοδήγηση καί παράδειγ
μα. Γι’ αύτό ό Θεός δέχεται τά κατορθώματά τους σάν
τέλεια. Αδελφέ, στις μέρες αύτές λείπουν τά καλα έργα
στόν κόσμο, αύξήθηκε ή κακία, πλεόνασε ή άδικια, χάθη­
κε ή άγάπη, πέθανε ή άλήθεια άπό τό στόμα τών άνθρώ-
πων, έπαψε ό λόγος τού Θεού καί έγιναν συνήθεια τό
όνειδος καί τό ψέμα. Αντί τής ταπεινώσεως υπάρχει ή
ύπερηφάνεια, άντί τής άγάπης ή έχθρα, άντί τής εύσ
πλαχνίας ή άσπλαχνία, άντί τής δικαιοσύνης ή άδικία.
Πλεόνασαν ή μνησικακία, ό φθόνος καί τά παρόμοια.
«Π άντες έξέκλιναν, άμα ήχρειώθησαν. Ούκ έστι ποιων
άγαθόν». Ελάχιστοι είναι έκεΐνοι πού κάνουν καλα έργα
καί γίνοντα ι ευάρεστοι στόν Θεό. Σήμερα ό σώζων έαυ
τόν, σωθήτω. Νά μήν περιμένει κανείς βοήθεια άπο τους
άλλους, παρά μόνο άπό τήν Παναγία. Εκείνον πού θά
Τήν παρακαλέσει μ’ όλη του τήν ψυχή, θά τόν καθοδη
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 143
γήσει καί θά τόν βοηθήσει νά σωθεί. Εκείνη όλα όσα
θέλει μπορεί, έπειδή «πολλά ισχύει δέησις Μ ητρός πρός
εύμένειαν Δεσπότου».
Αφού εΐπε αύτά, άρχίσαμε πάλι νά βαδίζουμε καί είδα
πρός τήν Ανατολή ένα μεγαλοπρεπές παλάτι. Τά τείχη
του ήταν τεράστια, άπό καθαρό χρυσό. Ή λάμψη του
φώτιζε όλο τόν τόπο. Τό σχήμα του ήταν άκατανόητο
καί τόν στολισμό του άδύνατον νά τόν περιγράψω.
Ρώτησα τόν οδηγό μου:
- Αγιε Γεώργιε τί παλάτι είναι αύτό;
Καί μοΰ είπε:
- Είναι τό παλάτι τού Βασιλιά, όπου θά σέ πάω.
Προχωρήσαμε καί φτάσαμε σέ μία μεγάλη πόρτα άνοι-
χτή. Ό προστάτης μου έκανε τρεις φορές τό σημείο τού
σταυρού κι έγώ έπίσης. Μπήκαμε στήν αύλή κι έμεινα έκ­
πληκτος μπροστά στήν διακόσμηση τού παλατιού. Τά
άνθρώπινα μάτια δέν είδαν ποτέ τέτοια ομορφιά. Εΐδα καί
πολλούς άνθρώπους πολύ ένδοξους οί όποιοι έκαναν πε­
ρίπατο. Ό οδηγός μου κρατούσε τό χέρι μου καί προχω­
ρούσαμε μαζί. Περάσαμε άπό μία πόρτα άνοιχτή καί
μπήκαμε σέ μία μεγάλη καί ώραία αίθουσα. Στό άνατολι-
κό μέρος τής αίθουσας ήταν μία πόρτα μεγάλη, κατα­
σκευασμένη μέ τέχνη ύπερκόσμιον. Ήταν στολισμένη μέ
πολύτιμους λίθους. Δεξιά της ύπήρχε μία εικόνα τού Κυ­
ρίου μας Ιησού Χριστού καθισμένου στόν θρόνο. Μέσα
στήν αίθουσα βρίσκονταν πολλοί άνθρωποι μέ Μοναχικά
ένδύματα, κόκκινα σάν τό αίμα καί λαμπρά σάν τήν
άστραπή. Κρατούσαν στά χέρια τους σταυρούς καί κλα­
διά. Τό κάλλος καί ή λαμπρότητά τους άπερίγραπτα.
144 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
Μόλις μας είδαν, ήρθαν νά μάς ύποδεχτοϋν με μεγά­
λη χαρά. Κοιτάζοντάς με όλοι μοϋ είπαν μέ γλυκιά φω­
νή:
- Αδελφέ, έως πότε θά σε περιμένουμε; Γιατί δέν αγω­
νίζεσαι;
Μετά είπαν στόν οδηγό μου:
- Αδελφέ Γεώργιε, αυτός είναι ύπό την προστασία
σου. Πότε θά τόν φέρεις;
Ό Αγιος άπάντησε:
- Ό ταν θέλει ό Θεός.
Τότε έκεΐνοι μέ πήραν άπό τά χέρια τοϋ προστάτη
μου καί κρατούσαν τά χέρια μου, δείχνοντας μέ αύτό τόν
τρόπο τη μεγάλη τους άγάπη.
Ό Αγιος πήγε καί στάθηκε μπροστά στήν εικόνα τής
Παναγίας καί έμεΐς τόν άκολουθήσαμε. Αρχισαν όλοι νά
ψάλλουν μέ γλυκιά φωνή: «’Ά ξιον έστίν...». Καθώς έψαλ­
λαν, κάθε λέξη τοϋ τροπαρίου τήν άκουγα καθαρά καί χα­
ραζόταν στήν ψυχή μου. Ό ταν τέλειωσαν τήν ύμνωδία, μέ
πήρε ό οδηγός μου καί άφοϋ κάναμε τρεις φορές τό ση­
μείο σταυρού, προσκυνήσαμε τήν εικόνα. Τό ίδιο έκαναν
όλοι οί Αγιοι πού βρίσκονταν έκεΐ καί μετά μοϋ είπαν:
- Αύτό γιά σένα έγινε, γιά νά μήν έχεις άμφιβολίες καί
νά μήν πιστεύεις πώς αύτά πού βλέπεις καί άκοΰς είναι
διαβολική πλάνη. Δέν είναι πλάνη. Είναι ή εύσπλαχνία
τοϋ Θεοϋ.
Μετά άποσύρθηκαν έκεΐνοι κι έμεινα έγώ καί ό Αγιος
Γεώργιος μπροστά στήν θύρα. Ξαφνικά άνοιξε καί είδα
μεγάλο φως πού μάς περικύκλωσε. Στάθηκα πολλή ώρα
έπί τόπου κοιτάζοντας. Μετά ακόυσα άπό μέσα μία γλυ-
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 145
κιά φωνή νά λέει: «Μεγάλη είναι ή εύσπλαχνία Σου,
Κύριε, γιά τούς άνθρώπους!»
Καί είναι άδύνατο νά περιγράψει κανείς όσα είδα έκεΐ.
Ανθρώπινα μάτια δέν τά είδαν, ώτα δέν τά ακόυσαν, καρ­
διά δέν τά προσέλαβε καί νοϋς δέν τά κατενόησε. Είδα
μία μεγάλη Εκκλησία τής όποιας τήν ομορφιά δέν μπορώ
νά περιγράψω ή νά συγκρίνω μέ ό,τιδήποτε άνθρώπινο.
Στή μέση τής Εκκλησίας βρισκόταν ένας μεγαλοπρεπής
καί ένδοξος θρόνος. “Ηταν σάν φωτιά καί έλαμπε σάν
τόν ήλιο. Στόν θρόνο καθόταν ό Χριστός. Τριγύρω τοϋ
θρόνου στεκόταν μεγάλο πλήθος άνθρώπων διαφόρων
ήλικιών. Μερικοί άπ’ αύτούς ήταν πολύ νεαροί καί φο­
ρούσαν λευκά ένδύματα. Άλλοι φορούσαν Μοναχικά καί
άλλοι στρατιωτικές στολές. Ή όψη τοϋ Βασιλέως ήταν
άκριβώς όπως είναι στίς εικόνες. Φοροϋσε Αρχιερατικά
άμφια καί στέμμα μέ πολύτιμους λίθους. Τό φως τοϋ προ­
σώπου Του φώτιζε τήν Εκκλησία καί όλη τήν πόλη των
Αγίων. Ό λοι οί δίκαιοι έκεΐνοι έλαμπαν, σχεδόν όπως ό
Βασιλεύς, σέ μικρότερο βαθμό φυσικά.
Θυμήθηκα τότε τά λόγια τοϋ Αγαπίου άπό τό βιβλίο
«Σωτήρια των άμαρτωλών», όπου λέει γιά τή δόξα τοϋ
Παραδείσου: «Ό τα ν βάλεις ένα σίδερο στή φωτιά, γίνε­
ται κι αύτό φωτιά καί δέν ξέρεις πλέον ποιοι είναι οί άν­
θρακες και ποιό είναι τό σίδερο. "Ετσι είναι καί στόν
Παράδεισο. Άπό τήν λαμπρότητα τοϋ Θεοϋ λαμβάνουν
κι οί δίκαιοι καί λάμπουν σχεδόν όπως ό Ίδιος ό Θεός.»
Βλέποντας όλ’ αύτά, έλεγα στόν εαυτό μου: «Ό σα έγρα­
ψαν οί Άγιοι γιά τή δόξα τοϋ Παραδείσου είναι λίγα, διό­
τι είναι άδύνατο νά τά γράψει κανείς όλα».
146 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
Τό φως τοϋ Βασιλέως τής Δόξης ήταν τόσο μεγάλο,
ώστε ούτε έκατομμύρια ήλιων δε θά μπορούσαν νά λά­
μπουν τόσο έντονα.
Τήν ευπρέπεια καί τό κάλλος Του, τή λαμπρότητα
τοϋ Άκτιστου Φωτός, τόν διάκοσμο τής Εκκλησίας, τή
δόξα των Αγίων ποιος θά μπορούσε νά τά περιγράφει;
Πιό εύκολο θά ήταν νά μετρήσει κανείς τό πλήθος των
άστέρων καί τήν άμμο τής θαλάσσης. Ούτε όλες οί γλώσ­
σες τών άνθρώπων, ούτε άκόμη κι αν είχαν φωνή τ’
άστρα τού ούρανοΰ ή ή άμμος τής θαλάσσης καί τά φυ~
λώματα τών δέντρων, τίποτα άπ’ όλα αύτά δέν θά ήταν
ικανό νά περιγράφει έκείνη τή δόξα. Ούτε κάν έν μέρει!
Καθώς στεκόμουν μπροστά στήν πόρτα άτενίζοντας τό
μεγαλείο, είδα τόν Άγιο Γεώργιο νά μπαίνει μέσα στήν
Εκκλησία καί νά κατευθύνεται πρός προσκύνησιν τού
Βασιλέως. Βλέποντας ότι δέν τόν άκολουθοΰσα, ήρθε
κοντά μου καί είπε:
—Τί στέκεσαι; Έλα μαζί μου νά προσκυνήσουμε τόν
Βασιλιά!
Ό ταν όμως προσπάθησα νά είσέλθω, άκούω τόν Βα­
σιλιά νά λέγει:
- Γεώργιε, άφησέ τον έξω! Δέν είναι άξιος νά είσέλθει,
διότι δέν έχει ένδυμα γάμου.
Άκούγοντας αύτά, φοβήθηκα μήπως μέ καταδικάσει.
Έπανέκτησα όμως παρρησία, διότι ή άγάπη μου γιά τόν
Κύριο έδιωξε τόν φόβο.
Ό οδηγός μου μέ άφησε μπροστά στήν θύρα καί είσήλ-
θε μόνος του. Ό λοι οί παρόντες σηκώθηκαν καί δόξασαν
τόν οδηγό μου ώς μεγάλο στρατηγό τού Βασιλέως. Καί ό
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 147
Ίδιος ό Κύριος τόν έτίμησε. Σηκώθηκε άμέσως άπό τόν
θρόνο, τόν υποδέχτηκε μέ μεγάλη τιμή καί χαρά καί τόν
άσπάστηκε. Μετά κάθισε πάλι.
Ο Άγιος έκανε τρεις μετάνοιες καί άσπάστηκε τά πό­
δια τού Βασιλέως. Μετά στάθηκε μπροστά Του μέ ταπεί­
νωση καί είπε:
- Κύριε, θυμήσου τό Αίμα πού έχυσες πάνω στόν
Σταυρό γιά τούς αμαρτωλούς! Θυμήσου πώς κατέβηκες
έπί τής γής γιά νά τούς σώσεις! Συγχώρεσε αύτή τήν
ψυχή καί όδήγησέ την στήν όδό τής σωτηρίας! Τό έλεος
Σου είναι άμέτρητο, Δέσποτα καί πάντοτε εύεργετεΐς!
Εκείνος άπήντησε:
- Γεώργιε, γνωρίζεις καλά τήν άγάπη πού έξ’ άρχής
εΐχα γι’ αύτόν. Τού έδειξα τά κρυφά μυστήρια καί τήν
μεγάλη Μου άγάπη. Πολλοί άνθρωποι άγωνίστηκαν όλη
τή ζωή τους περισσότερο άπ’ αύτόν καί δέν άπέκτησαν
τέτοια άγάπη. Αύτός τήν εΐχε στήν ψυχή του, μά τήν
περιφρόνησε καί προτίμησε τήν άμέλεια καί τά πάθη τού
κόσμου, ένώ Εμένα μέ παρέβλεψε. Γι’ αύτό δέν ε ίναι άξι­
ος συγχωρήσεως!
Αλλά ό προστάτης μου συνέχισε:
- Κύριε, Σέ παρακαλώ, συγχώρεσέ τον! Έάν κρίνεις
κατά τή δικαιοσύνη Σου, ότι είναι άξιος καταδίκης, άς
περισσεύσει σ’ αύτόν ή Χάρις καί ή εύσπλαχνία Σου! Τά
κρύφια τής καρδίας του είναι ένώπιόν Σου πάντοτε.
Κοίταξε τήν καλή του προαίρεση, έκπλήρωσε τά πνευμα­
τικά του αιτήματα καί σώσε τον! Κύριε, γνωρίζεις τήν κα­
τάσταση τού κόσμου! Πού νά βρεθεί τό καλό παράδειγμα;
Πού ό λόγος Σου στά στόματα τών άνθρώπων; Πού
148 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
ύπάρχει καθοδήγηση; Έάν θέλει κανείς νά κάνει τό καλό,
τό κάνει μόνο άπό την δική του προαίρεση, διότι οί Πνευ­
ματικοί καί οί Ηγούμενοι τόν έμποδίζουν. Ό λοι ψάχνουν
μόνο τό δικό τους ύλικό όφελος. Σέ παρακαλώ, δίδαξε
τον νά κάνει τό θέλημά Σου! Όδήγησέ τον στόν δρόμο
τής σωτηρίας! Δώσε ειρήνη στή ζωή του! Κάνε τον κλη­
ρονόμο τής Βασιλείας Σου! Διότι όλα όσα θέλεις, μπορείς.
Απάντησε τότε ό Βασιλεύς:
—Αγαπητέ Μου Γεώργιε, γνωρίζω τήν κατάσταση τού
κόσμου. Δέν βρίσκονται πιά οί λόγοι Μου στά στόματα
τών άνθρώπων. Αντί τού λόγου Μου υπάρχει κακολογία,
άντί άγάπης μίσος, έχθρα καί φθόνος, άντί δικαιοσύνης
άδικία. Χάθηκε ή άλήθεια, λείπει ή ταπείνωση, έπλεόνασε
ή κακία, ή σοδομία, ή άκαθαρσία, ή άνηθικότης. Ό κό­
σμος ζεΐ στή διαφθορά. Κι όλα αύτά τά κάνουν όχι μόνο
οί κοσμικοί, άλλά κι οί Καλόγεροι καί οί Ιερείς. Υποφέρω,
σταυρώνομαι ξανά. Βεβήλωσαν τό άγγελικό Μοναχικό
Σχήμα. Υπομένω όμως όλα αύτά μέ μακροθυμία, περιμέ-
νοντας τή διόρθωση καί τή μετάνοιά τους.
Αύτόν τόν παρακινούσα διαρκώς νά κάνει τό θέλημά
Μου. Δέν έπαψα νά φωνάζω νά μήν κάνει αύτά πού δέν
Μοϋ άρέσουν. Αύτός όμως, αν καί ακούσε τή φωνή Μου
καί κατάλαβε ότι είμαι Έγώ, καθώς πολλοί πνευματικοί
καί ενάρετοι δούλοι Μου {τόν βοήθησαν} νά τό άντιλη-
φθεΐ, δέν ύπήκουσε. Γι’ αύτό είναι άναπολόγητος ένώ-
πιόν Μου.
Τότε ό προστάτης μου έπεσε στά πόδια τού Χριστού
μέ μεγάλη ταπείνωση καί Τού εΐπε:
- Κύριε, θυμήσου τό αίμα πού έχυσα γιά τήν άγάπη Σου
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, Μ ΕΛΕΤΕΣ 149
καί δώρισέ μου αύτή τήν ψυχή καί συγχώρεσέ τον! Σέ ικε­
τεύω Κύριε! Άξίωσέ τον νά πιει τό ποτήρι πού έπιθυμοΰσε!
Τότε Εκείνος είπε μέ χαρά καί άγαλλίαση:
- Γεώργιε, ας γίνει τό θέλημά σου!
Ό Άγιος σηκώθηκε καί στάθηκε μπροστά στόν Βασι­
λιά μέ παρρησία. Ό Χριστός πήρε μέ τό άριστερό χέρι
ένα ποτήρι, τό σταύρωσε καί τό έδωσε στόν Άγιο Γεώρ­
γιο λέγοντας:
- Αύτό είναι τό ποτήρι τής άγάπης Μου. Δώσε του
νά τό πιει!
Ο Άγιος τό πήρε μέ τήν δεξιά του καί μου τό έδωσε
λέγοντας:
- Κάνε τόν σταυρό σου καί πιέ το!
Εκανα τρεις φορές τό σημείο τού σταυρού καί τό
ήπια. Ήταν τόσο γλυκό, ώστε δέν είναι δυνατό νά τό
συγκρίνω μέ τίποτα έπίγειο. Αφού τό ήπια ήρθε στήν
ψυχή μου άπέραντη άγάπη καί θείος πόθος σάν φλόγα
πού έκαιγε στήν καρδιά μου. Μετά είδα ότι ό Άγιος έδω­
σε στόν Κύριο τό ποτήρι σχεδόν κενό.
Μπήκα μέσα στήν Εκκλησία, έπεσα στά πόδια Του
καί μέ παρρησία τά άσπάστηκα καί τά καταφιλοΰσα έπί
πολλή ώρα. Ή ψυχή μου ήταν όλότελα προσκολλημένη
σ’ Αύτόν καί δέν μπορούσα νά σηκωθώ. Τότε ό Βασιλιάς
είπε στόν οδηγό μου:
- Γεώργιε, πήγαινέ τον στόν κόσμο ν’ άγωνιστεΐ καί
νά έτοιμαστεΐ γιά νά κερδίσει τήν άγάπη Μου πού έχασε.
Οταν θά είναι θέλημά Μου, θά τόν άξιώσω νά πιει τό
ποτήρι Μου.
Κάναμε καί οί δύο τρεις μετάνοιες καί άσπαστήκαμε
150 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
τά πόδια Του. Μετά βγήκαμε άπό την Εκκλησία κι ή
πόρτα έκλεισε.
Οί άνθρωποι οί όποιοι βρίσκονταν στην αίθουσα
βγήκαν πρός κατευόδιόν μας καί μοϋ είπαν μέ χαρούμε­
νο πρόσωπο:
- Αδελφέ άγωνίσου, διότι σε περιμένουμε!
Βγήκαμε στήν αύλή καί καθίσαμε λίγο. Είπα στόν ο­
δηγό μου:
- 'Άγιε Γεώργιε, άγαπητέ άδελφέ, είναι δυνατό νά πα­
ραμείνω έδώ καί νά μή γυρίσω πάλι στόν κόσμο;
Μοϋ άπάντησε:
- Τό θέλημα τοϋ Κυρίου είναι νά γυρίσεις στόν κόσμο
όπου πρέπει νά ετοιμαστείς μέ καλά έργα καί μέ τήν
τήρηση των εντολών Του. Πρέπει νά δοκιμαστείς σάν
χόν χρυσό στό χωνευτήρι καί μετά νά έρθεις έδώ. Εάν
δέν τό κάνεις αύτό, άλλά παραμείνεις στήν άμέλεια, είδες
τό βάραθρο πού δέχεται τούς άμελεΐς καί αμαρτωλούς!
Πρόσεξε καί θυμήσου όσα είδες καί ακόυσες, χάρις τήν
άμέτρητο εύσπλαχνία τοϋ Θεοϋ πρός τόν άνθρωπο!
Κάναμε τρεις φορές τό σημείο τοϋ σταυροΰ μπροστά
στήν πόρτα τοϋ παλατιού καί ξεκινήσαμε νά διανύσουμε
τήν όμορφη πεδιάδα.
Είδαμε πάλι έκείνη τήν ομάδα τών Μοναχών μέ τή
μεγάλη δόξα. Κοίταξα νά δώ μήπως γνώριζα κάποιον
άπ’ αύτούς. Δέν άναγνώρισα όμως κανέναν.
Ό ταν φτάσαμε στήν κορυφή τοϋ ύψηλοϋ βουνοϋ,
σταθήκαμε λίγο κοιτάζοντάς το στολισμένο μέ πολλά
έλαιόδεντρα. Ό τόπος ήταν πολύ χαριτωμένος, άλλά
μπορούσαμε νά δοϋμε άπό έκεΐ καί έκείνη τήν άπαίσια
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 151
καί σκοτεινή χαράδρα πού προκαλοϋσε φόβο καί τρόμο.
Κατεβήκαμε άπό τό βουνό κι ό οδηγός μου είπε:
- Δώσε μου τό χέρι σου!
Τοϋ έδωσα τό χέρι, άνεβήκαμε πάλι πάνω στή φοβερή
γέφυρα καί βαδίσαμε χωρίς φόβο. Ό ταν φτάσαμε στή
μέση, ό Άγιος έστρεψε τά μάτια του πρός τό μέρος μου
καί είπε:
- Άγαπητέ άδελφέ, ή Βασιλεία τοϋ Θεοϋ βιάζεται καί
βιασταί άρπάζουσιν αύτήν. Ιδού, είδες τήν εύσπλαχνία
τοϋ Θεοϋ. Μ ήν γίνεις άχάριστος έναντι τοϋ Εύεργέτου
σου! Άγωνίσου νά κερδίσεις τήν άγάπη Του! Ετοιμάσου
νά πιεις τό ποτήρι! Ή Χάρις τοϋ Θεοϋ καί τής Ύπερα-
γίας Θεοτόκου δέ θά σέ άφήσει άβοήθητο. Κι έγώ θά
είμαι μαζί σου.
Μέ σφράγισε τρεις φορές μέ τό σημείο τοϋ σταυροϋ
καί είπε:
- Τπεραγία Θεοτόκε, βοήθησε τόν δοϋλο σου!
Μετά έξαφανίστηκε κι έμεινα μόνος μου στή μέση τής
γέφυρας. Άκουγα μεγάλο θόρυβο άπό τή χαράδρα κι
άγριες φωνές πού έλεγαν:
- Έμεινε μόνος του. Ελάτε νά τόν γκρεμίσουμε κάτω!
Άλλοι έτριζαν τά δόντια τους καί έλεγαν:
- Αύτός ό άνθρωπος θέλει νά περάσει. Νά τόν γκρεμί­
σουμε τώρα, πρίν έρθει ό Άγιος Γεώργιος νά τόν βοηθήσει!
Κανένας άπ’ αύτούς δέν μπορούσε νά πλησιάσει, μόνο
μέ άπειλοϋσαν. Ή γέφυρα αίωρεΐτο σάν φύλλο. Κοίταξα
στό βάθος τής χαράδρας καί είπα:
- Κύριε, ποιος μπορεί νά βοηθήσει έδώ τόν άνθρωπο;
Τότε άκουσα μία φωνή σάν βροντή νά λέει:
152 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
- Τά καλά έργα του καί τό έλεος τής Ύπεραγίας Θεο­
τόκου τόν βοηθούν έδώ.
Εκείνη τη στιγμή έπαψαν οί φωνές των δαιμόνων.
Επικαλέστηκα τή βοήθεια τής Υπεραγίας Θεοτόκου καί
τοϋ Αγίου Γεωργίου καί μετά έπανήλθα στόν εαυτό μου.
Υ ποσημείω ση: Α ύτή ή συνέχεια το υ ο ρά μ α το ς το ΰ Γ έ-
ρ ο ντο ς Ίωάσαφ β ρ έθ η κ ε σ τό Ά γ ιο ν Ό ρ ο ς , σ τή Ρουμα νική
Σ κ ή τ η το ϋ Τ ιμ ίο υ Π ρ ο δ ρ ό μ ο υ τ ή ς Μ εγ ίσ τη ς Λ αύρας άπό
τό ν Ιερ ο μ ό ν α χ ο Σ τέφ α νο .
Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΤΟΥ ΑΣΩΤΟΥ ΥΙΟΥ
(δηλαδή ή διόρθωσις των αμαρτωλών)
Ισω ς κατά καιρούς έχω γράψει καί λόγους πού δέν
ταιριάζουν σέ όλους ή δέν ένδιαφέρουν όλους. Ό λόγος
όμως πού θέλω νά γράψω έδώ, νομίζω πώς είναι κατάλ­
ληλος γιά όλους μας. Συγκεκριμένα, θέλω νά γράψω κάτι
γιά τήν Εύαγγελική παραβολή τοϋ άσώτου υίοϋ, τήν
όποια διαβάσαμε τήν περασμένη Κυριακή.
Είναι κατάλληλος γιά όλους ό λόγος αύτός, γιατί όλοι
μας ήρθαμε σέ ξένη χώρα καί γίναμε κάπως σάν τόν
άσωτο υιό τοϋ Εύαγγελίου. Μ έ άλλα λόγια θέλω νά πώ,
ότι δέν ύπάρχει κανείς πού νά μήν έχει φταίξει ένώπιον
τοϋ ουρανίου Πατρός. Διότι ή άμαρτία δέν είναι άλλο,
παρά ή άπομάκρυνση άπό τό θέλημα τοϋ Θεοϋ. Καί τό
ότι φταίξαμε σημαίνει ότι άποδημήσαμε άπό τό πατρικό
σπίτι καί σπαταλήσαμε τήν περιουσία, δηλαδή τό ού-
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 153
ράνιο δώρο, σέ μακρινή χώρα. Ένας σπατάλησε περισ­
σότερο, άλλος λιγότερο, άλλά κανείς δέν μπορεί νά πει
ότι δέν σπατάλησε τίποτα άπό τήν πνευματική περιου­
σία τήν όποια έχουμε λάβει κατά τό 'Άγιο Βάπτισμα.
Ο Άγιος Ιωάννης ό Εύαγγελιστής γράφει στήν πρώτη
έπιστολή του: «Έ ά ν εί'π ω μ εν ότι ά μ α ρ τ ία ν ο ύκ εχ ο μ εν ,
εα υ το ύ ς π λ α ν ώ μ εν και ή ά λ ή θ εια ο ύ κ έ σ τ ιν έ ν ή μ ϊν »
(Α' Ίω. 1, 8).
Επομένως, έφόσον όλοι φταίμε, σημαίνει ότι όλοι
είμαστε σάν τόν άσωτο υιό καί όλοι πρέπει νά έπιστρέ-
ψουμε διά τής μετάνοιας στό σπίτι τοϋ ουρανίου Πα­
τρός. Δέν ύπάρχει άλλος δρόμος έπιστροφής, παρά μόνο
τό Μυστήριο τής Μετάνοιας. Μέ τήν παραβολή τοϋ
άσώτου, τό Ιερό Εύαγγέλιο μάς διδάσκει μέ θαυμάσιο
τρόπο, τήν μέθοδο αύτή, ώστε νά λάβουμε συγχώρηση
αμαρτιών.
Κάποιοι νομίζουν ότι είναι άρκετό τό βάπτισμα στόν
Ιορδάνη ποταμό, ή απλώς τό νά κλάψει κανείς γιά τή
συγχώρηση τών αμαρτιών. Άλλοι νομίζουν ότι χρειάζε­
ται μόνο μία ευχή πού διαβάζει ό Ιερέας στήν πόρτα τοϋ
Ίεροϋ Βήματος, πρίν άπό τήν Θεία Μετάληψη. Είναι
άκόμα κι άλλοι οί όποιοι έξομολογοϋνται, άλλά άντί νά
ποϋν τ’ άμαρτήματά τους, διαβάζουν τόν κατάλογο τών
άμαρτημάτων τόν όποιο έγραψε ό Άγιος Δημήτριος τοϋ
Ροστώφ, πού είναι μόνο τό καλούπι11. Καλό είναι κι
αύτό, άλλά δέν είναι άρκετό, διότι ό Άγιος Προφήτης
11. "Οδηγός έξομολογήσεως πού κυκλοφορεί.
154 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
Ήσαΐας μας διδάσκει νά ποϋμε έμεΐς πρώτα τις ανομίες
μας, γιά νά διορθώσουμε τόν έαυτό μας. Λοιπόν, νά πει
ό καθένας χωριστά πώς αμάρτησε κατά τών θείων έντο-
λών καί πόσες φορές.
Υπάρχουν κι άλλοι που δέν κάνουν τίποτα άπ’ όσα
προανέφερα, άλλά καταβάλουν πολλά χρήματα γιά
Θείες Λειτουργίες καί δίνουν έλεημοσύνη στους φτω­
χούς, έλπίζοντας ότι μ’ αύτό τόν τρόπο θά λάβουν άφε­
ση αμαρτιών. Τέλος, ύπάρχουν κι άλλοι πιό άμυαλοι, οί
όποιοι θεωρούν πώς ή μετάνοια γίνεται δεκτή καί λίγο
πρό τού θανάτου12. Γι’ αύτό άγωνίζονται νά κάνουν
άμαρτίες τώρα όσο άκόμη εύκαιροϋν, γιά νά μήν φτά­
σουν στά γεράματα χωρίς «πρόοδο». Αύτοί λένε: «"Εχου­
με καιρό μετάνοιας στά γεράματα καί μέχρι τότε πρέπει
νά άπολαύσουμε τή ζωή». Αύτοί είναι οί άσωτοι υιοί πού
μένουν γιά πάντα μακριά άπό τό σπίτι τού ούρανίου
Πατρός, διότι δέν ζητούν συγχώρηση όπως πρέπει, ή
καθόλου.
Τώρα άς δούμε πώς κατάφερε ό άσωτος νά κερδίσει
τήν άφεση. Ό λοι γνωρίζουν αύτή τήν παραβολή. Άπό
εύγενής υιός, έγινε βοσκός χοίρων σέ μακρινή χώρα, δη­
λαδή έγινε δούλος τών παθών καί ζημία γιά τούς άλλους.
Επειδή, τό νά βόσκει κανείς τούς χοίρους σημαίνει ότι
διδάσκει καί τούς άλλους τά κακά. Ή πείνα σημαίνει
στέρηση Χάριτος. Ό ταν πείνασε θυμήθηκε τήν άφθονία
12. Άναφέρεται -όπως έξηγεϊ ακολούθως- σέ όσους συνειδητά
αμαρτάνουν καί διάγουν άσώτως τόν βίο, αφήνοντας τή μετάνοια
γιά τά γεράματα.
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, Μ ΕΛΕΤΕΣ 155
πού είχε στό πατρικό σπίτι, δηλαδή συνήλθε, συνειδητο­
ποίησε τήν πτώση του καί άπό τή συνειδητοποίηση τής
πτώσης έφτασε σέ μεταμέλεια. Δέν έμεινε όμως μόνο στή
μεταμέλεια, άλλά έτοιμάστηκε γιά έξομολόγηση. Συλλο­
γίστηκε καί είπε μέσα του: «Άναστάς πορεύσομαι πρός
τόν πατέρα μου καί έρώ αύτω- πάτερ, ήμαρτον εις τόν
ούρανόν καί ένώπιόν σου. Ούκέτι είμί άξιος κληθήναι
υιός σου. Ποίησόν με ώς ένα τών μισθίων σου» (Λουκ. 15,
18-19). Τό σχέδιο πού έκανε ό άσωτος υιός γιά τό τί έπρε­
πε νά πεί στόν πατέρα του δέν είναι τίποτα άλλο, παρά
ή προετοιμασία γιά τήν έξομολόγηση. Δέν πήγε πουθενά
άλλοΰ, ούτε άνέβαλε τήν άναχώρηση, άλλά συλλογίστη­
κε τί έπρεπε νά πει καί έφυγε άμέσως.
Πήγε λοιπόν στό πατρικό σπίτι μέ συντετριμμένη
καρδιά, άλλά μέ πλήρη έλπίδα καί σταθερή άπόφαση γιά
διόρθωση. Ό ταν έφτασε μπροστά στόν πατέρα του, γο­
νάτισε καί πρώτα άπ’ όλα έξομολογήθηκε.
Ό έναγκαλισμός καί ό άσπασμός τού πατρός, παρι­
στάνουν τή συγχώρηση πού δίνει ό Πνευματικός, βάζον­
τας τά χέρια πάνω στό κεφάλι έκείνου πού έχει έξομολο-
γηθεϊ είλικρινώς.
Ή στολή καί τά ύποδήματα τά όποια τού δίνει ό πα­
τέρας, είναι τό ένδυμα τής άφθαρσίας (ώς δεύτερο Βά-
πτισμα), καθώς καί ή τιμή πού είχε χάσει ό υιός.
Τό δαχτυλίδι άπεικονίζει τή σφραγίδα τού πνευματι­
κού δώρου καί τό σημάδι τής δευτέρας υιοθεσίας πρός
τήν ούράνιο κληρονομιά.
Ό μόσχος ό σιτευτός πού θυσίασε ό πατέρας, συμβο­
λίζει τό Σώμα καί τό Αίμα τού Κυρίου, τό Ό ποιο δίνεται
156 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
σέ όσους εξομολογούνται καθαρά καί μετανοούν αλη­
θινά.
Έν κατακλείδι, ή ευφροσύνη {τό έορταστικό πανη­
γύρι} πού έγινε στό πατρικό σπίτι, είναι εις τύπον τής
χαράς πού γίνεται στόν ούρανό γιά την έπιστροφή τού
άμαρτωλοΰ, όπως λέει ό Ίδιος ό Κύριος στό Εύαγγέλιο.
Ο ΣΗΜΕΡΙΝΟΣ ΠΥΡΓΟΣ ΤΗΣ ΒΑΒΕΛ
Μετά τόν κατακλυσμό, οί άνθρωποι έξέκλιναν καί
πάλι έκ τής οδού τού Θεού. Επειδή άνέμεναν ότι θά γίνει
κι άλλος κατακλυσμός, ξεκίνησαν νά χτίζουν τόν πύργο
τής Βαβέλ, δηλαδή τό φρούριο τής Βαβυλώνος. Σχέδια­
ζαν νά τόν ύψώσουν πάνω άπό τά σύννεφα τού ούρα-
νού, ώστε νά μήν τούς πνίξουν καί πάλι τά νερά.
Λόγω τής άφροσύνης τους, ό Θεός σύγχυσε τήν {καθο­
μιλουμένη} γλώσσα τους, μέ άποτέλεσμα νά μήν τόν ολο­
κληρώσουν {άφοΰ δέν μπορούσαν νά συννενοηθοΰν}.
Ό σημερινός κόσμος δέν είναι καλύτερος άπό έκεΐ-
νον. Σήμερα όλοι οί άνθρωποι ξέρουν ότι έχουν άπομα-
κρυνθεΐ άπό τόν Θεό καί γι’ αύτό περιμένουν νά έρθει
ποινή άπό τόν ούρανό. Αντί όμως νά τρέξουν μέ όρθή
πίστη καί μετάνοια στό καταφύγιο τής σωτηρίας, δηλα­
δή στή ναΰ τής Εκκλησίας, άντί νά άναζητήσουν τόν
Θεό, ζαλισμένοι άπό τόν πολιτισμό, χτίζουν ξανά πύρ­
γους όπως οί Βαβυλώνιοι.
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 157
Ό σημερινός πύργος τής Βαβέλ δέν είναι πέτρινο ή
πλίνθινο κτίριο, άλλά ή παράφορη έπιδίωξη εύρημάτων.
Ό κόσμος λέει ότι ή έφεύρεση νέων κατασκευών καί
όπλων διευκολύνει τή ζωή τού άνθρώπου καί τού προ­
σφέρει άσφάλεια, δηλαδή τόν προφυλάσσει. Πόσο άπα-
τηλή όμως είναι ή γνώμη αύτή! Βλέπουμε πώς έδώ καί
καιρό, άπό τότε πού έγινε μοντέρνος ό κόσμος καί
πλήθυναν οί άνακαλύψεις, ή κακία αύξήθηκε. Ή ζωή τού
άνθρώπου έγινε πιό πικρή καί έπισφαλής.
Στίς μέρες μας άν καί προοδέυσε ό πολιτισμός, ό κό­
σμος έγινε πιό ταραγμένος καί άπελπισμένος άπό ποτέ.
Όπως βλέπουμε αύτή ή πρόοδος καί ή μόδα δίδαξε τούς
άνθρώπους νά περπατούν γυμνοί, μέ άλλα λόγια έξεδίω-
ξε τό αίσθημα τής ντροπής. Δίδαξε τούς άνθρώπους νά
μήν ψάχνουν πιά τόν Θεό, οπότε κατάφερε νά κατα­
στρέψει καί τήν άγια Πίστη. Δίδαξε τούς άρχοντες νά
άπατήσουν καί νά αιχμαλωτίσουν τά έθνη άκόμα πιό
σκληρά άπό τούς Φαραώ τής Αίγύπτου.
Μέ άλλα λόγια, ή έπιδίωξη τού πολιτισμού κατέπνιξε
τήν δικαιοσύνη καί τήν έλευθερία τής οικουμένης. Ό ψεύτι­
κος πολιτισμός δίδαξε τούς άνθρώπους νά έπινοήσουν τά
πιό φοβερά όπλα γιά τήν καταστροφή τού κόσμου καί μ’
αύτό τόν τρόπο έξεδίωξε καί τήν άγάπη άπό τή γή.
Κατά τόν Α' Παγκόσμιο πόλεμο χάθηκαν μόνο δεκα­
τρία εκατομμύρια άνθρωποι (όσος ό πληθυσμός τής
Ρουμανίας χωρίς τήν Τρανσυλβανία).
Έ χει ύπολογιστεΐ ότι άν τοποθετούνταν τό ένα δίπλα
στό άλλο όλα τά φορεία τών νεκρών άπό τόν Α' Παγκό­
σμιο πόλεμο, θά σχημάτιζαν μία γραμμή 6.459 χιλιομέ­
158 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
τρων πού θά μπορούσε νά περικλείσει δλη την Ευρώπη.
Κατά τόν Β' Παγκόσμιο πόλεμο οί άνθρωποι έξυπνό-
τεροι, ή έπιστήμη προοδέυσε καί σκοτώθηκαν 54 εκατομ­
μύρια άτομα. Δηλαδή σάν νά είχαν χαθεί τρεις ολόκλη­
ρες Ρουμανίες. Μόνο στην Ιαπωνία, όπου έριξαν την
άτομική βόμβα, χάθηκαν 250.000 ψυχές σέ λίγες στιγμές.
Έκεΐ άκόμη δέν έχει πάψει ό χαλασμός. Μέσα σέ δέκα
χρόνια γεννήθηκαν 652 βρέφη νεκρά, 1.500 γεννήθηκαν
μέ στρεβλωμένα όστά καί άλλα 429 άνάπηρα τυφλά
κωφά κτλ., 313 βρέφη δίχως γλώσσα, 25 δίχως έγκέφαλο
καί 8 δίχως μάτια.
Τώρα όμως ή βόμβα ύδρογόνου είναι άκόμη πιό φο­
βερή. Οί άκτίνες της είναι τόσο δηλητηριώδεις, ώστε
μπορούν νά σκοτώσουν όλους τούς άνθρώπους, τά
ψάρια τής θαλάσσης, νά κάψουν τά δέντρα καί τό γρα­
σίδι.
Ιδού λοιπόν ποιοι είναι οί καρποί τού πολιτισμού!
Αύξήθηκε ό δείκτης νοημοσύνης καί μαζί μέ τά όλέθριά
του έπινοήματα αύξήθηκε καί ή παράνοια τού κόσμου.
Καί όχι μόνο βλάπτουν τό σώμα, άλλά καί τήν ψυχή ζη­
μιώνουν.
Ή σύγχρονη έπιστήμη έκανε τούς άνθρώπους νά πε-
τοΰν στόν άέρα καί νά ταξιδεύουν μέ πλοία μεγάλα σάν
πόλη. Ή έπιστήμη τους, έφτιαξε φτερά σάν τού πουλιού
καί σιδερένια πόδια, γιά νά τρέχουν στήν όδό τής ματαιό-
τητος, άλλά τούς έκλεισε τήν όδό τής σωτηρίας. Στόν
δρόμο τής Εκκλησίας ή σύγχρονη έπιστήμη έβαλε έμπό-
δια σάν τεράστια τείχη, ένώ στήν όδό τής άνομίας
«έφηαξε άσφαλτο καί έστρωσε λουλούδια». Στούς Άγί-
Μ Ε Ρ 0 Σ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 159
ους Τόπους ό άπλός λαός δέν μπορεί πιά νά έρθει ώς
άλλοτε γιά νά προσκυνήσει.
Κατά τίς έορτές διοργανώνονται μάταιες συναντή­
σεις, διασκεδάσεις κι έκδρομές μέ σκοπό νά μήν πάνε οί
άνθρωποι στήν Εκκλησία.
Μέσα άπό τήν ταχύτητα των αύτοκινήτων μίκρυναν
οί μεταξύ των χωρών άποστάσεις καί διά τού τηλεφώνου
καί τού ραδιοφώνου οί άνθρωποι πλησίασαν μεταξύ
τους. Οί καινούριες τέχνες περιποιήθηκαν τά σώματα
καί τά έκαναν νά πλησιάζουν μεταξύ τους, ένώ τόν Θεό
τόν άπομάκρυναν άπό τίς καρδιές. Ό νοΰς προοδέυσε,
άλλά ή καρδιά ψύχρανε. Ή έπιστήμη έγινε πλούσια, ένώ
ή πίστη φτωχή. Ό σημερινός πολιτισμός κόντυνε τά
ρούχα των ανθρώπων, έκοψε τά γένια καί τά μαλλιά. Κα­
τόπιν έκοψε καί τήν Ιερά Παράδοση!
Έν όλίγοις, μ’ αύτή τήν άθλια πρόοδο γιά τήν όποια
καυχάται ό κόσμος, πλήθυναν περισσότερο άπό ποτέ τά
δάκρυα, μεγάλωσαν φρικτά τά κοιμητήρια λόγψ των πο­
λέμων, σκοτείνιασε ό ορίζοντας άπ’ τόν καπνό των κινη­
τήρων, γέμισε ό ούρανός άπό τά τεράστια «πτηνά» μέ τό
σιδερένιο ράμφος πού είναι έτοιμα νά σκοτώσουν κόσμο.
Καί γιά νά προλάβουν νά ολοκληρώσουν τόν πύργο τής
Βαβέλ, δηλαδή τά έπινοήματα τής έπιστήμης, οί παχου­
λοί άρχοντες των κρατών κάνουν συνέχεια συνόδους γιά
τήν ειρήνη! Ό Θεός όμως, βλέποντας τό τέχνασμά τους,
σύγχυσε τά μυαλά τους, όπως σύγχυσε τίς γλώσσες των
στή Βαβέλ καί δέν μπορούν πιά νά συνεννοηθοϋν.
 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 161
160

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΟΝΗΣ

ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΧΟΖΕΒΙΤΟΥ

Παλαιά ή Παλαιστίνη ήταν ή ττιό πλούσια χώρα σέ

Ή φιλαργυρία καρποφορεί τήν άδικία, την πονηριά,
την πλεονεξία, τόν όρκο, την κλοπή, την τοκογλυφία
καί την τυραννία.
ιερούς Ναούς. Οί ιστορικές πόλεις καί οί μακρινές έρημοι
ήταν γεμάτες μεγαλοπρεπείς Ναούς καί Μοναστήρια.
Από τίς παλαιές ιστορίες μπορούμε νά μάθουμε πώς στίς
αρχές τοϋ 7ου αίώνος ύπήρχαν περίπου 40 Μοναστήρια
καί Σκήτες μόνο στήν κοιλάδα τοϋ Ίορδάνου. Από τήν
Ιερουσαλήμ ώς τό Όρος Σινά ύπήρχε μία σειρά άπό
ασκητήρια. ΓΓ αύτό τόν λόγο τό Μέγα Σάββατο οί Σινά'ί-
τες Μοναχοί δέν ξεκινούσαν ποτέ τή Θεία Λειτουργία,
πρίν λάβουν άπό τήν Ιερουσαλήμ τήν είδηση τής έξό-
δου τού Αγίου Φωτός. Οί Μονές ήταν τόσο πολλές ώστε
ήταν δυνατό νά ειδοποιούν ή μία τήν άλλη μέ τίς καμπά­
νες καί τά σήμαντρα γιά τήν κάθοδο τού Αγίου Φωτός
στήν Ιερουσαλήμ.
Πρίν άπό τήν έπιδρομή των Περσών τό 614 μ.Χ. τά
Μοναστήρια ήκμαζαν. Τό πονηρό όμως χέρι των βαρ­
βάρων κατέστρεψε τά περισσότερα (σχεδόν 200) καί τά
πιό σημαντικά. Ένώ ό άριθμός τών φονευθέντων, ύπό
των βαρβάρων, Μοναχών είναι πάνω άπό 10.000. Βέ­
βαια, έκτος άπό αύτά ήταν κι άλλα ιερά Μοναστήρια τά
όποια οί βάρβαροι δέν τά κατεδάφισαν, άλλά ό άδυσώ-
πητος χρόνος τά κατέστρεψε, άφανίζοντας τά ίχνη τους.
Μεταξύ τών πληγέντων άπό τούς Πέρσες Μονών είναι
καί ή Μονή Αγίου Γεωργίου Χοζεβά. Χρονολογείται άπό
τίς άρχές τοΰ 5ου αίώνος. Ό ταν κατεβαίνεις τόν παλαιό
δρόμο άπό Ιερουσαλήμ πρός Ιεριχώ, στήν χαράδρα τοϋ
162 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
Χοζεβά, σοϋ φαίνεται πώς μπαίνεις σ’ ένα κάστρο μέ τερά­
στια γρανιτένια τείχη. Μένεις έκπληκτος μπροστά στό
βάθος τοϋ χειμάρρου Χορράθ καί τό ύψος των άπόκρη-
μνων βράχων πού άπειλητικά ύψώνονται πανταχόθεν,
κλείνοντας τόν ορίζοντα. Αισθάνεσαι απόλυτα αποκομ­
μένος άπό τόν υπόλοιπο κόσμο, έπειδή δέ βλέπεις πιά
παρά μόνο τά πυρωμένα άπό τόν ήλιο βράχια. Καθώς καί
άναρίθμητα σπήλαια μέσα στά όποια έζησαν κάποτε χι­
λιάδες Μοναχοί καί όπου σήμερα κατοικούν οί άσβοί καί
τά άγρια περιστέρια. Δέν άκούγεται στήν κοιλάδα, παρά
μόνο ή φοβισμένη φωνή των πουλιών τής έρήμου καί τό
ευχάριστο κελάρυσμα των νερών που κατεβαίνουν βια­
στικά στό παμπάλαιο κανάλι τών Μακκαβαίων καί τού
Ήρώδου, πού τελευταίως άνακαινίστηκε.
Ή Μονή Αγίου Γεωργίου βρίσκεται στή βαθειά κοιλά­
δα τοϋ Αίνων, όπως τήν ονομάζει ό Αγιος Εύαγγελιστής
Ιωάννης: «Ή ν δέ καί Ιωάννης βαπτίζων έν Αίνων εγγύς
τοϋ Σαλείμ, ότι ϋδατα πολλά ήν έκεΐ» (Ίω. 3,23). Στήν Πα-
λαιά Διαθήκη αύτή ή κοιλάδα, όπου έμεινε γιά ένα διά­
στημα ό Προφήτης Ήλίας, ήταν γνωστή ύπό τό όνομα
Χωρρήθ ή Χορράθ. Σήμερα ονομάζεται Χοζεβά, ίσως άπό
τό όνομα Χασβί, τόν τόπο όπου ή Σαβά σύζυγος τοϋ Ιού­
δα, υίοϋ τοϋ Ιακώβ, γέννησε τρεις γιούς. (Γεν. 38, 5).
Ή Μονή Αγίου Γεωργίου τοϋ Χοζεβίτου στέκεται
κολλημένη στόν τεράστιο βράχο, άκριβώς σάν μία φω­
λιά χελιδονιού.
Οί Κτήτορες καί πρώτοι κάτοικοι τοϋ τόπου ήταν
πέντε Ασκητές πού προέρχονταν άπό τά μέρη τής Συ­
ρίας: Πρώμος, Ήλίας, Γανναΐος, Αίαν καί Ζήνων, οί
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 163
όποιοι δέν έζησαν στήν ίδια περίοδο, άλλά άκολούθη-
σαν ό ένας τόν άλλο. Αύτοί έχτισαν τά πρώτα κελλιά καί
τόν Ναό τοϋ Αγίου Στεφάνου, όπου κατόπιν τοποθε­
τήθηκαν τά τίμιά τους Λείψανα.
Ακολούθως, ήρθε στά μέρη αύτά ό Αγιος Ιωάννης ό
Χοζεβίτης, Επίσκοπος Καισαρείας Παλαιστίνης καί
ολοκλήρωσε τό έργο τών Σύρων Αγίων. Στήν έποχή του
ή Μονή έλαβε τό όνομα «Μ ονή Γενεσίου τής Θεοτόκου»,
διότι τό Καθολικό ήταν άφιερωμένο σ’ αύτή τήν εορτή.
Ο άριθμός τών Μοναχών αύξήθηκε έκπληκτικά. Στόν
Βίο τοϋ Αγίου Ιωάννου τοϋ Χοζεβίτου διαβάζουμε πώς ό
άριθμός τών κατοίκων τής έρήμου έφτασε τούς 5.000.
Αύτοί ήταν άληθώς ένσαρκοι άγγελοι οί όποιοι σταύρω­
σαν τά πάθη τους καί άκολούθησαν τόν Χριστό μέχρι
θανάτου. Πολλοί άπ’ αύτούς ήταν διορατικοί καί θαυμα­
τουργοί.
Τό Μ οναστήρι έγινε γνωστό λόγω τών άμετρήτων
θαυμάτων τής Ίεράς Είκόνος τής Παναγίας «Χοζοβιω-
τίσσης». Αύτή ή θαυματουργός εικόνα δέ βρίσκεται πιά
στό Χοζεβά. Κατά τόν 9° αιώνα, έξαιτίας τών ταραχών
καί τών επιδρομών τών βαρβάρων, οί Χοζεβίτες Πατέρες
έφυγαν, παίρνοντας μαζί τους τήν Ιερά Εικόνα γιά πε­
ρισσότερη άσφάλεια. Κατέληξαν στό νησί Αμοργό τών
Κυκλάδων, όπου βρήκαν άπόκρημνο βράχο, παρόμοιο
μέ έκεΐνον τοϋ Χοζεβά. Έκεΐ ίδρυσαν νέα Μονή μέ τό
όνομα «Παναγία Χοζοβίώτισσα». Αύτό τό Μοναστήρι
τό προίκισε μέ μετόχια ό βυζαντινός Αύτοκράτορας Αλέ­
ξιος Κομνηνός.
Βέβαια, δέν έφυγαν όλοι οί Μοναχοί. Ή Μοναχική
164 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
ζωή συνεχίστηκε στήν κοιλάδα τοϋ Χοζεβά, άλλά οί Πα­
τέρες έγκαταβίωναν μάλλον κατά τρόπο ιδιόρρυθμο, ή
ώς έρημίται. Οί περισσότεροι άπ’ αύτούς ζοΰσαν στη
Σκήτη Αγίας ’Ά ννης καί τά τριγύρω σπήλαια. Τά μεγάλα
κτίρια τής Μονής προσέλκυαν τό άπληστο βλέμμα των
βαρβάρων ληστών. Γι’ αύτό ξαναερημώθηκαν καί κατε­
δαφίστηκαν, ένώ τά κρυφά σπήλαια ήταν πιό κατάλλη­
λα {ώς τόποι διαμονής} σέ δύσκολα χρόνια. Δέν υπάρ­
χουν άκριβεΐς λεπτομερειες καί αξιόπιστα στοιχεία
σχετικά μέ τό παρελθόν τής Μονής {κατά τήν χρονική
αύτή περίοδο}.
Οί τρικυμιώδεις καί φρικτές άλλαγές πού έγιναν στή
γή τής Παλαιστίνης δέν λυπήθηκαν ούτε τά παλιά τείχη
τής Μονής, ούτε τά έκκλησιαστικά κειμήλια, ούτε τό άρ-
χεΐο μέ τά ιστορικά έγγραφα. Έμειναν μόνο οί προφορι­
κές παραδόσεις τίς όποιες κληροδότησαν οί έρημίτες, οί
παλιές τοιχογραφίες καί κάποιες έπιγραφές.
Ό ποιος θέλει νά μάθει λεπτομερώς γιά τό παρελθόν
τής Μονής, πρέπει νά διαβάσει τόν βίο τών Κτητόρων
τοϋ Μοναστηριού, δηλαδή του Αγίου Ιωάννου του Χο-
ζεβίτου καί τού Αγίου Γεωργίου, ό όποιος έζησε περίπου
100 χρόνια μετά τόν Αγιο Ιωάννη. Στά χρόνια του έγινε
ή επιδρομή τών Περσών. Ό ίδιος συγκέντρωσε έκ νέου
τούς σκορπισμένους Μοναχούς καί άνασυγκρότησε τή
Μοναχική ζωή στό Χοζεβά. Τό ύψος τών άρετών του καί
τά θαύματα πού έγιναν μέ τίς άγιες του προσευχές έκα­
ναν αύτή τή Μονή μία άπό τίς κορυφαίες τής Παλαι­
στίνης, ή όποια μάλιστα, μετά τήν κοίμησή του, έλαβε τό
όνομα του Αγίου Γεωργίου τοϋ Χοζεβίτου. Διότι είναι ό
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 165
κύριος προστάτης της καί ό τάφος του έγινε ό πιό τιμη-
μένος τόπος τοϋ Μοναστηριού.
Τό παλιό κοιμητήριο βρίσκεται έξω άπό τή Μονή καί
άνακαλύφθηκε τό 1880 άπό τόν Κρητικό Μοναχό Βαρ-
σανούφιο καί δύο Πελοποννονησίους, τόν Ιερομόναχο
Αλέξιο καί τόν Μοναχό Ιουστίνο. Έκεΐ ύπάρχουν σωροί
άπό εύωδιάζοντα όστά καί Άγια Λείψανα. Είναι τοποθε­
τημένα κατά κατηγορίες σέ διάφορες θέσεις γιά Αρχιε­
ρείς, Ιερείς, Αρχιδιακόνους, Διακόνους, Διακόνισσες,
Ηγουμένους, Μοναχούς καί λαϊκούς.
Μεταξύ άλλων βρίσκονται καί τά λείψανα μίας βασι-
λίσσης Ια καί μίας Διακονίσσης. Σύμφωνα μέ τίς έπιγρα­
φές πού βρίσκονται στόν βράχο σέ κάθε θέση, φαίνεται
πώς ένταφιάστηκαν έδώ Κληρικοί καί λαϊκοί άπ’ όλα τά
μέρη τής Βυζαντινής Αύτοκρατορίας: άπό τή Ρώμη, τήν
Ελλάδα, τήν Αίγυπτο, τήν Αντιόχεια, τήν Καππαδοκία,
τήν Τύρο, τήν Άσκαλώνα, τήν Δαμασκό, τήν Αραβία,
τήν Μεσοποταμία καί άλλα.
Πάνω άπό τό κοιμητήριο, σέυψος περίπου 40 μέτρων,
βρίσκεται τό σπήλαιο τού Αγίου Ίωάννου τού Χοζε­
βίτου, τού οποίου τά τίμια Λείψανα άνεκαλύφθησαν τά
τελευταία χρόνια άπό τόν Ιερομόναχο Γαβριήλ, πού ζεϊ
σήμερα στό σπήλαιο τού Αγίου.
Εκτός άπό τό Καθολικό, μέσα στό όποιο διασώζεται
παλαιό ψηφιδωτό, ύπάρχουν κι άλλα σημεία {τής Μονής}
πού άξίζει ν’ άναφερθοΰν: οί παλαιές τοιχογραφίες τού
Ναού, τό παλαιό κοιμητήριο τών Πατέρων, οί τάφοι τών
Αγίων Κτητόρων, τό σπήλαιο τού Προφήτου Ήλιοΰ.
Τό όποιο μάλιστα στέγασε κάποτε τόν Άγιο καί Δίκαιο
166 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
Ιωακείμ, ό όποιος έλαβε έκεΐ άπό τόν Άγγελο την αγ­
γελία της, έκ τής στείρας μήτρας τής Αγίας Άννης, Γεν-
νήσεως τής Άχράντου Παρθένου καί Θεοτόκου Μαρίας.
Αλλά ό πιό τιμημένος τόπος σ’ όλη τήν κοιλάδα του
Χοζεβά, είναι ό τάφος του Αγίου Γεωργίου τοϋ Χοζε-
βίτου, όπου βρέθηκαν τά τίμια Λείψανά του.
Οί γέροντες Πατέρες άπό τή Μονή του Αγίου Σάββα
τοϋ Ηγιασμένου (μεταξύ των όποιων κι ό πνευματικός μου
π. Σάββας) μοϋ διηγήθηκαν πώς πρίν άπό 200 χρόνια έπει-
δή τά Μοναστήρια τής Παλαιστίνης ήταν ύπό διωγμόν,
έφυγαν γιά τό Άγιον Ορος, περίπου 300 έρημίτες κι ένας
Άρχιερεύς άπ’ τό Χοζεβά καί τή Σκήτη τής Αγίας Άννης.
Πήραν μαζί τους τά τίμια Λείψανα τής Αγίας Θεοπρο-
μήτορος Άννης καί ίδρυσαν τήν Άγιορειτική Σκήτη τήν
άφιερωμένη στήν Αγία Άννα. Τότε, τό έτος 1754, ξεκίνησε
ή άνοικοδόμηση τοϋ Καθολικού τής Σκήτης, δαπάναις
τοϋ Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως Διονυσίου.
Οΐ καημένοι οί Χοζεβίτες ήθελαν νά συνεχίσουν τήν
σκληρή άσκηση πού είχαν στό Χοζεβά. Αλλά έπειδή δέν
ήταν μαθημένοι στό κρύο τοϋ χειμώνος στόν Άγιον
Όρος, σύντομα πέθαναν οί περισσότεροι άπ’ αύτούς.
Λέγεται πώς μετά τριετίαν είχαν μείνει μόνο 70 άπό τούς
300 Μοναχούς.
Στό Καθολικό τής Σκήτης φυλάσσεται μέχρι σήμερα
μέ μεγάλες τιμές τό δεξί πόδι τής Αγίας Άννης, πού δια­
τηρεί άκόμη καί τό δέρμα!
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 167
ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΓΕΡΟΝΤΙΚΟ
ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΦΡΟΝΗΣΗ ΤΩΝ ΦΑΝΤΑΣΙΩΝ
Ενας έρημίτης άπό τά μέρη τοϋ Ίορδάνου ποταμοϋ,
ό όποιος πέρασε πολλά χρόνια στήν άσκηση, δέν είχε
σχεδόν καθόλου πόλεμο άπό τόν έχθρό, έπειδή τόν σκέ­
παζε ή Χάρις τοϋ Θεοϋ. ΓΓ αύτό τόν λόγο σέ όλους όσους
τόν έπισκέπτονταν έλεγε πώς ό σατανάς είναι ένα τίπο­
τα καί μιλούσε μέ σκληρή γλώσσα γιά τόν έχθρό. Έ λεγε
πώς δέν έχει καμία δύναμη κατά των άσκητών, παρά
μόνο κατά έκείνων πού είναι άκάθαρτοι, όπως είναι κι
αύτός13.
Αλλά όλα αύτά τά έλεγε, γιατί δέν ένιωθε τή Χάρη άπ’
τόν ούρανό ή όποια δέν άφηνε τόν διάβολο νά τόν πει­
ράζει.
Οταν ήγγισε τό τέλος του, έπέτρεψε ό Θεός νά τοϋ
έμφανιστεΐ ό πονηρός καί νά τοϋ πει:
- Τί έχεις μέ μένα, Άββά; Γιατί μέ βρίζεις; Σέ ένόχλησα
ποτέ σέ κάτι;
Τότε ό Γέροντας τόν έφτυσε καί είπε τά ίδια λόγια
πού έλεγε συνήθως:
- Φύγε πίσω μου, σατανά, γιατί καμία δύναμη δέν
έχεις έναντίον των δούλων τοϋ Χριστοϋ!
Ό έχθρός όμως τοϋ είπε:
- Ετσι; Αλήθεια σοϋ λέω ότι θά ζήσεις άκόμα 40
χρόνια καί δέ θά μπορέσω καθόλου νά σέ πειράξω μέσα
σ’ όλα αύτά τά χρόνια!
13. Δηλαδή ό έχθρός διάβολος. Ακάθαρτος ό έχθρός καί τους
ακαθάρτους μόνο πειράζει.
168 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
Λέγοντας αύτά, εξαφανίστηκε.
Τότε οί λογισμοί άρχισαν νά πολεμούν τόν Μοναχό
καί είπε στόν εαυτό του:
- Τόσα χρόνια ταλαιπωρήθηκα έδώ καί νά, ό Θεός θέλει
νά ζήσω άκόμα 40 έτη. Θά πάω στόν κόσμο νά δώ τούς
συγγενείς μου καί θά μείνω μαζί τους γιά κάποια χρόνια.
Μετά θά έπιστρέψω καί θά ξαναρχίσω την άσκησή μου.
Καί ξεκίνησε νά βάλει σέ έφαρμογή τίς σκέψεις του.
Βγήκε άπ’ τό κελλί καί ξεκίνησε. Δέν προχώρησε όμως
πολύ καί ό Φιλάνθρωπος Θεός τόν λυπήθηκε καί γιά νά
μήν πάει χαμένος ό {άσκητικός άγώνας καί ό κόπος τού
Μοναχού}, έστειλε τόν Άγγελό Του νά τόν βοηθήσει.
Τόν πρόλαβε ό Άγγελος καί λέει:
- Πού πηγαίνεις, Άββά;
- Στήν πόλη! άπάντησε ό Γέροντας.
Κι ό Άγγελος:
- Γύρισε στό κελλί σου καί μήν πιστεύεις τόν σατανά,
γιά νά μή σέ ξεγελάσει.
Συνήλθε λοιπόν ό Γέροντας καί έπέστρεψε στό κελλί
του. Μετά τρεις μέρες πέθανε!
Σημείωση: Ιδού τί δολοπλοκίες κατασκευάζει ό έχθρός
γιά νά άπατήσει τούς άσκητές!
Είχα τήν ευκαιρία νά γνωρίσω έναν ομοεθνή μας πού
ύπερηφανευόταν πώς δέν θά πέθαινε μέχρι νά λάβει
προάγγελμα άπό τόν Θεό. Ό στοχασμός αύτός δέν είναι
υγιής, διότι ό Θεός δέν είναι υποχρεωμένος νά άποκαλύ-
ψει σέ κάθε άνθρωπο τήν ήμέρα τού θανάτου του. Έάν
σέ κάποιους κάνει αύτή τήν άποκάλυψη, τήν κάνει όταν
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 169
είναι άνάγκη, γιά τήν ώφέλεια τής ψυχής κι όχι κατά τό
δικό μας θέλημα.
Πολλοί, άπό κενοδοξία, περιμένουν άποκαλύψεις άφοϋ
θεωρούν πώς έχουν φτάσει σέ μέτρα άγιότητος κι αύτό
τούς οδηγεί στήν πλάνη. Τότε ό έχθρός όρμά έπάνω
τους μέ τίς δικές του «άποκαλύψεις καί σημεία». Πολλές
φορές προαναγγέλλει πράγματα πού πραγματοποιού­
νται, άλλά δέν ώφελοΰν τή σωτηρία.
Ορίστε, γιά παράδειγμα, τί γράφει στό Γεροντικό γιά
κάποιους άδελφούς πού είχαν φαντασίες καί οράματα.
Πήγαν στό Άγιο Αντώνιο γιά νά τόν ρωτήσουν έάν είναι
άληθινές ή όχι. Επειδή ή πορεία ήταν μεγάλη, πήραν
μαζί τους έναν γάιδαρο πού πέθανε στόν δρόμο. Μόλις
έφτασαν στόν Γέροντα, αύτός πρόλαβε καί τούς είπε:
«Πώς πέθανε ό γάιδαρος στόν δρόμο;». Κι έκεϊνοι ρώτη­
σαν άπορημένοι: «Πώς τό γνωρίζεις αύτό, Άββά;» «Οί
δαίμονες μοϋ τό έδειξαν», άπήντησε. Τότε είπαν οί άδελ-
φοί: «Ε μείς γι’ αύτό ήρθαμε, νά σέ ρωτήσουμε άν είναι
άληθινές οί φαντασίες πού έχουμε, έφόσον πολλές φορές
πραγματοποιούνται». Καί τούς πληροφόρησε ό Άγιος,
μέ τό παράδειγμα τού ύποζυγίου, ότι οί φαντασίες πού
είχαν ήταν άπό τούς δαίμονες.
Ίσως μερικοί άποροΰν πώς καί ό Άγιος Αντώνιος είχε
φαντασίες άπό τούς δαίμονες καί θά ποΰν: «Πώς δέν
ήταν ό Θεός Αύτός πού είχε πληροφορήσει {τόν Μέγα
Αντώνιο} γιά τό περιστατικό των αδελφών;».
Άς γνωρίζουμε ότι κι οί Άγιοι έχουν φαντασίες καί
πειρασμούς παντός είδους, άλλά αύτοί δέν τά δέχονται.
Καί άλλωστε, ό Θεός δέν δείχνει πράγματα άνώφελα,
170 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
όπως ήταν ό θάνατος τοϋ ζώου. Ό έχθρός όμως προαγ­
γέλλει ανώφελα θέματα καί έάν δει ότι τά δεχόμαστε σάν
αληθινά, μάς άναγγέλλει μέ παραπλανητικό τρόπο καί
ζητήματα πού βλάπτουν την ψυχή μας.
ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΜΕΤΑΝΟΙΑΣ -
Η ΑΝΑΝΕΩΣΗ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΒΑΠΤΙΣΜΑΤΟΣ
(μέ προσθήκη γιά τό πάθος τής απελπισίας)
Κάθε άνθρωπος κάνει άμαρτίες, άκόμη κι οί ένάρετοι
είναι άδύνατον νά άποφύγουν τά καθημερινά σφάλμα­
τα. Ό ταν λέω «τά καθημερινά σφάλματα», έννοώ τά
συγγνωστά τά όποια δέν είναι θανάσιμα καί έκτελοϋνται
μέ τόν λόγο ή τή σκέψη, άπό άγνοια ή άπό λήθη. Αυτά
συγχωροϋνται μέ τή Χάρη τοϋ Θεοϋ, γιατί πηγάζουν
άπό τήν άδυναμία τής φύσεως κι όχι άπό κακία ή άπι-
στία. Κανείς δέν είναι άπαλλαγμένος άπό τόν πόλεμο
των λογισμών, διότι λόγω τής πτώσεως τοϋ Άδάμ ό νοϋς
τοϋ άνθρώπου άπομακρύνθηκε άπό τόν Θεό καί οί
δαίμονες βρήκαν είσοδο στήν καρδιά του. Ό ταν όμως
έπικαλούμαστε τόν Θεό μέ ταπείνωση καί συντριβή,
Εκείνος άμέσως συγχωρεΐ τά άκούσια μικρά σφάλματα
των οποίων ή αιτία είναι ή άδυναμία τής φύσεως.
Λέει ό Προφήτης Δαυίδ: «Έξομολογεΐσθε τώ Κνρίφ
καί έπικαλεΐσθε τό όνομα αύτοΰ». (Ψαλμ. 104,1)
Εκείνοι πού άγωνίζονται νά μήν άμαρτάνουν, άλλά
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, Μ ΕΛΕΤΕΣ 171
άπό άδυναμία ή λήθη γλιστρούν σέ μικρά άκούσια άμαρ-
τήματα, κατά τόν Άγιο Αναστάσιο τόν Σινάΐτη, δέχον­
ται τά Άχραντα Μυστήρια εις άφεσιν αμαρτιών, άν
μάλιστα δέν έχουν τήν εύχέρεια νά έξομολογοϋνται τα­
κτικά στόν Πνευματικό.
Ό ποιος δέν ύπέστη τήν έπί τής γής πνευματική κρί­
ση, θά πρέπει νά δεχτεί τήν φοβερά άπόφαση στούς
ούρανούς, όπου δέν ύπάρχει έλεος ούτε έπιείκεια. Έπί
τής γής, ή κατά τήν έξομολόγηση κρίση γίνεται πρός
διόρθωσιν καί ιασιν. Μά όταν γίνει στούς ούρανούς δέν
θά υπάρχει πιά εύχέρεια διορθώσεως γιά τούς άμετανόη-
τους. Μόνο αιώνιος κόλαση.
Εδώ κρίνει ό Ίερεύς, ό όποιος είναι άνθρωπος μέ
άδυναμίες όπως κι έμεϊς. Έκεΐ όμως θά κρίνει ό Ίδιος ό
Θεός, τόν Οποίον τρέμουν οί Άγγελοι. Έδώ ύπάρχει
έλεος κι έπιείκεια, ένώ έκεΐ δικαιοσύνη δίχως μεροληψία
καί συγκατάβαση. Πάνω στή γή καταγγέλλει ό καθένας
τά δικά του άμαρτήματα. Στούς ούρανούς τόν άμε-
τανόητο θά τόν κατηγορήσουν οί Άγγελοι καί οί δαίμο­
νες. Έδώ μόνο ό Πνευματικός άκούει τά μυστικά μας.
Στήν μεγάλη Κρίση τά άμαρτήματα πού δέν έχουν έξο-
μολογηθεΐ όπως πρέπει, θά φανερωθούν ένώπιον όλων
τών άνθρώπων πού έζησαν έπί γής, καθώς καί τών δαι­
μόνων. Στό έπίγειο δικαστήριο παρέχεται στόν άνθρωπο
καιρός μετάνοιας, ένώ στήν Μέλλουσα Κρίση καθόλου!
Στήν κόλαση δέν ύπάρχει πιά μετάνοια!
Στά έπίγεια {κοσμικά} δικαστήρια ό ένοχος δικάζεται
γιά νά λάβει ποινή, άλλά στό Μυστήριο τής Μετάνοιας
ό ένοχος κατηγορεί {ό ίδιος} τόν έαυτό του γιά ν’ άπο-
172 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 173

κτήσει συγχώρηση. Αυτή είναι ή μεγαλύτερη διαφορά καί σώζονται. Εάν όμως στερηθούν τούς καθοδηγητές, ή
μεταξύ τής κοσμικής καί τής πνευματικής κρίσεως, δη­ ζωή τους μαραίνεται κι ή σωτηρία τους είναι έπισφαλής.
λαδή τής έξομολογήσεως.
Συνέβη νά γνωρίσω ανθρώπους πού γελούν όταν άκοϋν
τή λέξη «άμαρτωλός» καί σέ κοροϊδεύουν όταν τούς μιλάς
γιά μετάνοια. Αύτοί είναι «μοντέρνοι» άνθρωποι στούς
οποίους δεν βρίσκουν άπήχηση τά πνευματικά λόγια καί ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΓΙΑ ΤΟ ΠΑΘΟΣ ΤΗΣ ΑΠΕΛΠΙΣΙΑΣ
λένε: «Είναι ντροπή, πάτερ, νά άναφέρουμε τέτοιες λέξεις
Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι τούς όποιους, ώς προα-
σήμερα, πού ό κόσμος προοδέυσε μέ τήν έπιστήμη και δέν
νεφέρθη14, οί άδυναμίες τους καί τά έμπόδια, τούς οδη­
άσχολεΐται πιά μέ πράγματα γιά τούς ηλικιωμένους. Πέρα­
γούν στήν άπελπισία. Αύτή ή άποθάρρυνση ή όποια ε ί­
σε ό καιρός τοΰ σκοταδισμού, σήμερα βρισκόμαστε στην
ναι αδελφή τής άπελπισίας, προέρχεται είτε άπό απιστία,
έποχή τοΰ ραδιοφώνου καί τής άτομικής βόμβας. Σήμερα
είτε άπό έλλειψη πνευματικής έμπειρίας. Εφόσον δέν
τό μυαλό τού άνθρώπου πετάει πρός άλλη κατεύθυνση
δέχονται συμβουλές, ούτε μελετούν τίς Αγιες Γραφές,
καί δέν εύκαιρεϊ ν’ άσχοληθεϊ μέ τά μαυρισμένα άπό καπνό
δέν έχουν ισορροπία καί σκοντάφτουν.
γράμματα των εκκλησιαστικών βιβλίων».
Ας δούμε τώρα ποιες είναι οί αιτίες πού μάς οδηγούν
Κάπως έτσι άπαντοϋν εκείνοι πού ζοΰν τήν ψεύτικη
στήν ολιγωρία καί άπελπισία.
σύγχρονη πρόοδο. Γι’ αύτούς δέν ύπάρχει αμαρτία, ούτε
Αύτές οί δύο κόρες (ή ολιγωρία κι ή άπελπισία) έχουν
γιά μετάνοια θέλουν ν’ άκοϋν, παρόλο πού πνίγονται
ώς μητέρα τήν άσχημη ραθυμία τού πνεύματος. Ή σύλλη­
στόν βόρβορο. Παρόλο πού μόνο «τό λουτρό τής μετά­
ψή τους γίνεται άπό τόν πιό φοβερό σπόρο τού έχθροΰ
νοιας» θά μπορούσε νά τούς γλιτώσει άπό τήν άπώλεια.
τής σωτηρίας. Αύτές βλαστάνουν ιδιαιτέρως στήν καρδιά
Μ έ τέτοιους «άρχοντες» δέν μπορείς νά μιλήσεις γιά τήν
των οκνηρών στά πνευματικά έργα {άνθρώπων}. Ας μήν
ψυχή ή τή σωτηρία, έπειδή αύτοί οί δύστυχοι μόνο σάρ­
νομίσει όμως κανείς πώς αύτή ή ραθυμία τού πνεύματος
κα είναι. Ή ύλη είναι τό είδωλό τους καί ή πολυτελής
είναι μία άπλή σωματική τεμπελιά. Ή σωματική τεμπελιά
(ωή ό παράδεισός τους. Γι’ αύτούς δέν υπάρχει τίποτα,
μάς πολεμάει όλους, άλλά δέν έπιφέρει άπελπισία καί ολι­
παρά μόνο ή ύλη καί ή ανάπαυση.
γωρία. Αύτές προέρχονται άπό τήν έγκατάλειψη των
Υπάρχουν ώστόσο καί άνθρωποι οί όποιοι αντιλαμβά­
νονται τό νόημα τής σωτηρίας καί υψώνονται πρός τό
φώς σάν κρίνα ανάμεσα στά τριβόλια. Τέτοιοι άνθρωποι, 14. Ό Άγιος Ιωάννης άναφέρεται στό κεφάλαιο «Περί άπελπισί­
αν βρουν πνευματικούς Ποιμένες κατά Θεόν, προχωρούν ας», σσ. 55-61 τοΰ παρόντος.
 ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 175
ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΤΡΟΑΙΘΟ
174

ρος καί σβήνει τή φλόγα τής έλπίδος άπό τήν καρδιά

πνευματικών καθηκόντων, τά όποια είναι η προσευχή, η
του άνθρώπου. Αύτή είναι ή πρώτη αιτία πού έπιφέρει
χαλιναγώγηση τών επιθυμιών, τό διάβασμα τών άγιων βι­
τήν ολιγωρία καί τήν άπελπισία.
βλίων, ή μελέτη τών θείων νοημάτων, ή αδελφική αγαπη,
Ή δεύτερα αιτία είναι ή άνειλικρινής έξομολόγηση.
ή συγχώρηση κι ή όμόνοια μέ όλους τους ομοδοξους.
Ό λοι οί εύσεβεΐς έξομολογοϋνται, ίσως όμως κάποιοι
η Ή ραθυμία του πνεύματος είναι νωθροτης που αιχμα
όχι όπως πρέπει, είτε άπό άγνοια είτε άπό δολιότητα.
λωτίζει τήν ψυχή, σκοτεινιάζει τό μυαλό, διώχνει το θαρ-
Ή τρίτη αιτία πού οδηγεί στήν ολιγωρία καί τήν άπελ­
πισία, είναι ή Μετάληψις τών Άχράντων Μυστηρίων άνα-
ξίως. Ό ταν δηλαδή κανείς, παρόλο πού ξέρει καλά ότι δέν
έχει τήν προσήκουσα προετοιμασία, δέχεται μέ άναισχυ-
ντία τά ’Άχραντα Μυστήρια, «πρός τό θεαθήναι».
Υπάρχουν καί μερικοί κυριευμένοι άπό άπελπισία
έξαιτίας «πνευματικών δεσιμάτων». Γιά παράδειγμα, κά­
ποιος πού έκανε άδικία ή άτιμία κατά ενός Ιερωμένου
(Άρχιερέως ή Ίερέως) ή περιφρόνησε τήν άγια Πίστη καί
γι’ αύτό τόν λόγο έπεσε ύπό κατάραν Ίερέως. Έάν λοι­
πόν έχει πέσει ύπό άφορισμό ή κατάρα καί δέν έπεδίωξε
«λύσιμο», τότε ή σωτηρία του βρίσκεται σε κίνδυνο καί
τόν βασανίζουν λογισμοί άπελπισίας.
Στό πάθος τής άπελπισίας πέφτουν καί μερικοί άσκητές
πού έξασθένησαν σωματικά καί δέν μπορούν πιά νά έκτελέ-
σουν τήν άσκηση - νηστεία, μετάνοιες, άγρυπνίες - όπως
συνήθιζαν. Αύτό συμβαίνει σ’ έκείνους πού στήριξαν τίς έλ-
πίδες τους στά δικά τους έργα κι όχι στή Χάρη τού Θεού.
Έν κατακλείδι, ή άπελπισία προέρχεται έπίσης άπό
τήν ύπερηφάνεια καί τήν άλαζονεία. Ό ύπερήφανος
όταν πέσει σέ μεγάλη άμαρτία, θεωρεί ότι δέν υπάρχει
φάρμακο ικανό νά διορθώσει τήν ζημιά15.
Ή όκνηρία παράγει τόν γογγυσμό, τήν άμέλεια, τήν κολα­
κεία, τήν άμφιβολία,τήν άπιστία, τον εκβιασμό 15. Οί αιτίες πού οδηγούν στήν άπελπισία καταγράφονται ύπό
τού Άγιου σέ ειδικό κεφάλαιο στίς σσ. 58-61 τού παρόντος.
καί τήν άμετανοησία.
 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΤΡΟΑΙΘΟ ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, Μ ΕΛΕΤΕΣ 177
176

ΠΗΓΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ

Στά παλαιά διηγήματα βρίσκουμε γραμμένο τό ακό­

Ή ύπερηφάνεια γεννάει την κενοδοξία, την πολυλογία,
την άλαζονεία, τό σχίσμα, την ύποκρισία, τη βλασφημία
καί την αίρεση.
λουθο συμβάν:
Στη φωλιά ενός πελεκάνου μπήκε κάποτε ένα ιοβόλο
φίδι. Ό πελεκάνος δεν ήταν έκείνη τή στιγμή μέσα καί οί
νεοσσοί ήταν μόνοι τους. Τό φίδι δάγκωσε τά πουλάκια
καί είσήγαγε τό θανατηφόρο του δηλητήριο. Ό ταν ετοι­
μαζόταν νά τά καταπιεί, ήρθε ό πελεκάνος. Άκοΰγοντας
τό φτερούγισμα, τό φίδι έφυγε καί δέν πρόλαβε νά φάει
τή λεία του. Ό καημένος ό πελεκάνος κοιτούσε τούς
νεοσσούς ήμιθανείς άπό τό δηλητήριο τού πονηρού φι­
διού. Χωρίς χρονοτριβή άποφάσισε νά τούς σώσει πάση
θυσία. Καί δείτε τί έκανε.
Έσχισε μέ τό ράμφος τή δική του πλευρά καί πότισε
μέ τό αίμα του τά μικρά, ζαλισμένα άπό τό δηλητήριο
τού φιδιού. Τό καθαρό αιμα του έχει τή θαυμαστή
ικανότητα νά καταργεί τό δηλητήριο. Μέ αύτό τόν τρό­
πο οί νεοσσοί συνήλθαν καί σώθηκαν άπό τόν θάνατο.
Ό πελεκάνος είναι έρημικό πτηνό μέ μακρύ λαιμό, πού
μοιάζει μέ τόν έρωδιό. "Οπότε τά μικρά του διψούν πολύ
ή βλάπτονται άπό δηλητηριώδη ζώα, ό πελεκάνος σχίζει
τή δική του πλευρά καί τά ποτίζει μέ τό αίμα του.
Ιδού θαυμάσιο παράδειγμα πατρικής άγάπης πού
φτάνει ώς τή θυσία! Έάν προσέξουμε, θά δούμε ότι στά
Εγκώμια τού Επιταφίου Θρήνου, στή δευτέρα στάση,
άναφέρεται ό πελεκάνος: «ώσπερ πελεκάν τετρωμένος
την πλευράν Σου, Λόγε, Σούς θανόντας παίδας έζώωσας,
έπιστάξας ζωτικούς αύτοΐς κρουνούς!».
178 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
Αυτά τά λόγια των Εγκωμίων παρομοιάζουν τή Σταυ­
ρική Θυσία τοϋ Κυρίου μέ τή θυσία του πελεκάνου πού
χύνει τό αίμα του γιά τή ζωή των παιδιών του.
Όπως τό φίδι δηλητηρίασε τούς νεοσσούς, κατά τόν
ίδιο τρόπο ό πονηρός διάβολος μπήκε κάποτε μέσα στό
φίδι καί μέ τήν ολέθρια συμβουλή του, δηλητηρίασε τούς
Προπάτορές μας στόν Παράδεισο. Καί μέ τίποτα άλλο
δέν μπόρεσαν οί πρόγονοί μας νά λυτρωθούν άπό τήν
αιώνιο κόλαση, παρά μόνο μέ τό Τίμιο Αΐμα του Κυρίου.
Ό λοι οί άπόγονοι τού Άδάμ είχαν στή φύση τους τό
δηλητήριο τοϋ προπατορικού αμαρτήματος. Γι’ αύτό
ήταν καταδικασμένοι σέ αιώνιο θάνατο, όπως καί τά μι­
κρά τού πελεκάνου, {πού γράφει} τό διήγημα.
Ό Κύριός μας Ιησούς Χριστός έκουσίως δέχτηκε νά
κεντήσουν μέ τή λόγχη τήν αγία πλευρά Του γιά νά λυ­
τρώσει τά πλάσματά Του. Άπό τήν αγία Του πλευρά
άνέβλυσαν πρός σωτηρίαν δύο πηγές: τό Αίμα καί τό
"Υδωρ. Αύτές οί σωτηριώδεις πηγές άποτελοΰν τό θε­
μέλιο τής Αγίας μας Εκκλησίας, έπειδή κατά τόν 'Άγιο
Ιωάννη τόν Χρυσόστομο, ή Αγία μας Εκκλησία δημι-
ουργήθηκε άπό τήν πλευρά τού Κυρίου. Τό "Υδωρ πού
έξήλθε έκεΐθεν συμβολίζει τό Μυστήριο τού Ιερού Βα-
πτίσματος ένώ τό Αίμα, τό Μυστήριο τής Θείας Εύχαρι-
στίας. Χωρίς αυτά τά δύο Μυστήρια κανείς δέν μπορεί
νά σωθεί, διότι άποτελοΰν τά κλειδιά τής σωτηρίας.
Όπως κάποτε στόν Παράδεισο, ένώ κοιμόταν ό Προ­
πάτορας Άδάμ, γεννήθηκε ή Ευα (ή κατά σάρκα κοινή
μας μητέρα), τοιουτοτρόπως έπάνω στόν Γολγοθά ένώ ό
Κύριος είχε έκουσίως παραδοθεΐ στόν ύπνο τού θανάτου,
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, Μ ΕΛΕΤΕΣ 179
γεννήθηκε ή Αγία Εκκλησία ή οποία είναι ή πνευματική
μας Μητέρα.
Ή λέξη «Εϋα» είναι Εβραϊκή καί έρμηνεύεται «ζωή».
«Άπό τήν πλευρά τοϋ Άδάμ προήλθε ή γυνή κι άπ’ τή
λογχισμένη πλευρά τοϋ Κυρίου δημιουργήθηκε ή Εκκλη­
σία», λέγει ό Άγιος Ιωάννης ό Χρυσόστομος.
Όπως ή Ευα είναι όστό άπό τά όστά τού Αδάμ καί
σάρκα άπό τή σάρκα του, έτσι κι ή Αγία μας Εκκλησία
δημιουργήθηκε άπό τό Αίμα τού Χριστού καί μένει άνί-
κητος εις τούς αιώνας.
Ό Άδάμ άπέκτησε υιούς έκ τής Ευας καί ό Κύριος έπί-
σης άπέκτησε καί διαρκώς άποκτά πνευματικούς υιούς
έκ τής Αγίας Του Εκκλησίας. Μ έ τό Αΐμα καί τό "Υδωρ
πού άνέβλυσαν άπό τήν πλευρά Του, ή Εκκλησία τρέφει
{καί θά τρέφει} τά τέκνα της έως τής συντέλειας τών
αιώνων.
Μέ τό ύδωρ θεμελίωσε τό Ιερό Βάπτισμα καί μέ τό
Αΐμα θεμελίωσε τό Μυστήριο Θείας Ευχαριστίας.
«Ούτος έστιν ό έλθών δι’ ΰδατος καί αίματος» (Α' Ίω. 5, 6)
καί «Τό αΐμα Ίησοΰ Χρίστου καθαρίζει ήμάς άπό πάσης
αμαρτίας» (Α' Ίω. 1, 7), γράφει ό Άγιος Ιωάννης ό Ευαγ­
γελιστής.
Αύτή ή έρμηνεία φαίνεται καί άπό μερικά τροπάρια
τής Όχτωήχου.
«Ρανίδες θεορρύτου αίματος καί ΰδατος, άνέπλασαν
τόν κόσμον, χυθείσαι έκ πλευράς Σου, τω μέν ϋδατι έκ-
πλύνεις, ώς οίκτίρμων, πάντων τάς αμαρτίας, Κύριε, τω
δέ αϊματι, τήν συγχώρησιν γράφεις.»
«Ραντισμω θείου ρείθρου, τού κενωθέντος έκ θείας,
180 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
Αγνή, πλευράς τοΰ Υίοΰ σου, τούς έμούς έκπλυνον καρ­
διάς μώλωπας, όπως μεγαλόνω σε, καί καταχρέως δοξά­
ζω την Άειμακάριστον καί Παναμώμητον.»
ΣΤΗ ΘΤΡΑ ΤΟΥ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΥ
( Αρχή τής Μεγάλης Σαρακοστής)
Φτάσαμε στην έκκλησιαστική περίοδο του Τριωδίου
που προαγγέλλει δτι πλησιάζει ή Μεγάλη Σαρακοστή.
Κατά την διάρκεια τής όποιας ή Αγία μας Εκκλησία, μας
παρακινεί πρός μετάνοια περισσότερο άπό ποτέ.
Ή πνευματική «τράπεζα» των Ακολουθιών τής Εκ­
κλησίας δέν είναι ποτέ άλλοτε πιό πλούσια καί στολι­
σμένη, παρά κατά την διάρκεια τής Μεγάλης Σαρακο­
στής. Οί ψαλμωδίες καί τά Ιερά άναγνώσματα πού
περιλαμβάνονται στίς Ακολουθίες τού Τριωδίου άπεικο-
νίζουν μέ τά πιό ζωηρά χρώματα όλα τά θαυμαστά τής
άνθρωπίνης ζωής άπό καταβολής κόσμου ώς την ένδοξο
Ανάσταση τού Κυρίου. Μάς παρουσιάζουν τήν πτώση
τών Προπατόρων, τήν ποινή έπί τού άνθρωπίνου γέ­
νους καί τήν ταλαιπωρία τής ζωής πάνω στή γή, πού
έφερε τήν σφραγίδα τής κατάρας έπί 50 αιώνες.
Σάν ν’ άκου με στούς σιγανούς ύμνους του Τριωδίου
τόν οδυνηρό θρήνο τού έξόριστου Άδάμ. {Άκοϋμε όμως}
έπίσης καί τήν έπαγγελία τού ούρανίου Πατρός περί τής
λυτρώσεως τού άνθρώπου άπ’ τήν τιμωρία.
Μπροστά στά μάτια μας διαδραματίζονται οί φοβερές
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 181
συνέπειες τής πτώσεως τού Άδάμ καί ή θλίψη πού προήλ­
θε στόν κόσμο διά τής αμαρτίας. Βλέπουμε όμως καί τήν
άκλόνητο έλπίδα σωτηρίας, ή όποια βρίσκεται μέσα
στήν ψυχή τών έκλεκτών τοΰ Θεού.
Γιά τήν έλπίδα τής έλεύσεως τού Σωτήρος μίλησαν
όλοι οί Προφήτες. Αύτή ήταν ή παρηγοριά τών Πατριαρ-
χών καί τών Δικαίων τής Παλαιάς Διαθήκης.
Ό Θεός δέν δημιούργησε τόν κόσμο γιατί τόν χρεια­
ζόταν, άλλά έξαιτίας τής άπειρου Του Άγαθότητος, γιά
νά δοξαστεί τό Άγιόν Του Όνομα. Λόγω άπειρου άγα­
θότητος, δημιούργησε τόν Παράδεισο όπου έγκατέστη-
σε τό πρώτο ζεύγος, τόν Άδάμ καί τήν Εΰα. Στό μέσον
τού Παραδείσου βρισκόταν τό δέντρο τής ζωής, άπό
τούς καρπούς τοΰ όποιου έτρωγαν οί πρόγονοί μας καί
δέν γνώριζαν ούτε άρρώστια ούτε θάνατο. Οί καρποί
του, είχαν τέτοια δύναμη ώστε έκεϊνος πού τούς έτρωγε
ήταν πάντα υγιής καί ποτέ δέ γερνούσε.
Άλλά μέσα στόν κήπο τού Παραδείσου βρισκόταν καί
άλλο δέντρο: τό δέντρο τής γνώσεως τού καλού καί τοΰ
κακού, άπό τό όποιο άπαγορευόταν ό άνθρωπος νά φάει.
Ο Θεός τού είχε βάλει αύτό τόν όρο. Τού είπε ότι έάν δέν
φάει άπό αύτό θά ζήσει αιωνίως, όπως καί ό Ίδιος ό Θεός.
Έάν όμως φάει, θά τιμωρηθεί μέ αιώνιο θάνατο.
Οσο τηρούσε τήν έντολή, ήταν ώς Θεός έπί τής γής.
Ό λα τά δημιουργήματα ήταν σ’ έκεΐνον υποταγμένα. Ό
άέρας δέν άλλαζε ποτέ, ώστε νά μήν τόν βλάπτει μέ τό
κρύο ή τή ζέστη. Ή γή καρποφορούσε όλα τά άγαθά,
χωρίς ό άνθρωπος νά καταβάλει κόπο. Τά ζώα όλα ήπια
καί ύποταγμένα. Ό Θεός περπατούσε στόν Παράδεισο
182 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
καί μιλούσε μέ τόν Άδάμ καί την Εΰα, όπως μιλάει ό πα­
τέρας με την οίκογένειά του. Στην καρδιά τοϋ άνθρώπου
βασίλευε πάντα χαρά κι ευτυχία. Ό νους του ήταν τόσο
φωτισμένος, ώστε γνώριζε όλα τά μυστήρια τής φύσεως.
Ή θέλησή του κατευθυνόταν μόνο πρός τό καλό. Κανέ­
νας κακός λογισμός καί καμία όρμή πρός πάθος δέν
ύπήρχε μέσα του, ώστε νά προκαλέσει ταραχή. Ήταν
τότε πράγματι φίλος τοϋ Θεοϋ καί συμμέτοχος στή μα-
καριότητά Του.
Δέ διήρκεσε όμως πολύ αυτή τήν εύτυχία διότι, άπό
τόν φθόνο τοϋ διαβόλου, ό άνθρωπος παρενέβη τήν
εντολή τοϋ Θεοϋ. Έχασε έκτοτε τήν αιώνιο ζωή. Έδιώ-
χθη έκ τής τρυφής τοϋ Παραδείσου.
Λόγφ τής πτώσεως τοϋ Άδάμ, όλοι κληρονομήσαμε τή
ένοχή καί τή θανατική ποινή. Ή έως τότε φιλία μεταξύ
Θεοϋ κι άνθρώπου χάλασε καί έμφανίστηκε ή έχθρα. Ό
Θεός ώργίσθη καί έπέβαλε τιμωρία κατά τοϋ άνθρωπίνου
γένους, τήν έξωση έκ τοϋ Παραδείσου. {Ό χι γιά πάντα}
άλλά μέχρι τό σφάλμα νά διορθωθεί. Νά πώς έχασε ό άν­
θρωπος τήν αιώνιο χαρά καί άρχισε νά ζεΐ μία δυστυχι­
σμένη ζωή γεμάτη θλίψεις, κόπο καί πόνο. Ό Παράδεισος
έκλεισε καί ό θάνατος έκοψε τό νήμα τής ζωής.
Ή γή άρχισε νά παράγει άγκάθια καί βλαβερά φυτά, ό
άέρας ταράχτηκε, τά ζώα έγιναν άγρια καί άρχισαν νά
τόν βλάπτουν. Τό φίδι, που ήταν τό πιό ήπιο καί άγα-
πητό στόν άνθρωπο, μετά τήν πτώση έγινε τό πιό φο­
βερό καί φαρμακερό άπό όλα τά ζώα. Άπό τά άπατηλά
λόγια τοϋ πονηροΰ, έμεινε γιά πάντα δηλητήριο κάτω
άπό τή γλώσσα τοϋ φιδιοϋ.
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ_ _ _ _ _ _ _ _ 183
Τό μυαλό τοϋ άνθρώπου σκοτείνιασε υστέρα άπό τήν
πτώση, ή γαλήνη καί ή εύτυχία έξαφανίστηκαν άπό τήν
καρδιά του καί τό σώμα του άρχισε νά έξασθενεΐ, άφοϋ
πλέον τό δέντρο τής ζωής βρισκόταν στόν κλειστό κήπο
τοϋ Παραδείσου. Μετά τήν πτώση τοϋ Άδάμ, ό νοϋς ρέπει
περισσότερο πρός τό κακό. Τό πλάσμα νικάται άπό τά
πάθη κι έπομένως έχει χάσει τήν άρχαία ώραιότητα, κα­
θώς καί τήν σωματική καί ψυχική δύναμη. Άπό άγαπητό
παιδί τοϋ Θεοϋ έγινε δοϋλος τής άμαρτίας. Εκείνος πού
ήταν πλασμένος κατ’ εικόνα καί καθ’ ομοίωση τοϋ Κυ­
ρίου, ή τιμία εικόνα τοϋ Ύψίστου, ό στολισμένος μέ δόξα
καί ομορφιά άνθρωπος, ό βασιλεύς τής έπιγείου Κτίσεως,
έγινε ώς άχρηστον σκεϋος καί όργανον κακίας.
Τό έκλεκτό σκεϋος μέσα στό όποιο ό Θεός έβαλε τό
πολύτιμό Του μύρο, μετά τήν πτώση άχρηστεύτηκε καί
δέν ώφελοϋσε πιά σέ τίποτε. Στήν άρχή ό Θεός τόν δημι­
ούργησε γιά νά φτάσει στήν τελειότητα καί νά έχει τήν
ίδια δόξα καί μακαριότητα μέ Αύτόν. Μετά τήν πτώση
όμως, έματαιώθη ό προορισμός. Κανένας άνθρωπος δέν
μπορούσε νά διορθώσει τή ζημιά πού προκάλεσε τό αμάρ­
τημα τοϋ Άδάμ. Ό πεπτωκώς έπρεπε νά προσφέρει μία
θυσία μέ τήν όποια νά απαλύνει τόν θυμό τοϋ Θεοϋ καί νά
έξιλεώσει τή δικαιοσύνη Του. Ή θυσία αύτή όμως έπρεπε
νά είναι άσπιλος καί άνάμεσα στούς άνθρώπους δέ βρι­
σκόταν κανένας άμεμπτος. Ή φύση τους ήταν δηλητηρια­
σμένη καί όλοι έφεραν τή σφραγίδα τής κατάρας. Μέ τόν
καιρό οί άνθρωποι έγιναν χειρότεροι κι άπομακρύνθηκαν
άπό τόν Θεό. Αισθάνονταν μέσα τους τήν ένοχή, άλλά
δέν μπορούσαν νά διορθωθούν. Προσπαθούσαν νά κατα-
184 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ ΜΕΡΟΣ Π Ρ Ω Τ Ο Ν - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 185

πραΰνουν τόν θυμό του Θεοϋ θυσιάζοντας αθώα ζώα καί ίδιος έβλεπα μέ τά μάτια μου έναν Κληρικό ν' άμαρτάνει,
καμία φορά προσέφεραν καί άνθρώπινες θυσίες. Μετά θά τόν κάλυπτα μέ τόν βασιλικό μου μανδύα».
άπό καιρό οί περισσότεροι ξέχασαν τόν άληθινό Θεό καί Ό Άγιος Βασιλεύς έπεχείρησε μέ αύτό τόν τρόπο νά
προσκυνούσαν τά είδωλα. Μόνο ό λαός τοΰ Ισραήλ δώσει σέ όλους τό παράδειγμα νά μή φανερώνουν τίς
τήρησε τήν πίστη, άλλά δεν ήταν ούτε αυτός σταθερός. κρυφές αμαρτίες ή άδυναμίες τών Κληρικών.
Εκείνοι πού καταδεικνύουν τίς αμαρτίες ή τίς άδυναμίες
τών Ιερέων, γίνονται συκοφάντες τού θείου Νόμου, άφοΰ
όλοι οί Κληρικοί είναι ύπηρέτες τού Νόμου τού Θεού.
Υπάρχουν καί Χριστιανοί οί όποιοι δέν κατακρίνουν,
ΑΣ ΜΗΝ ΚΑΤΑΚΡΙΝΟΥΜΕ ΤΟΥΣ ΙΕΡΩΜΕΝΟΥΣ ούτε φανερώνουν άδυναμίες Κληρικών, άλλά άποφεύγουν
νά πάρουν εύχή άπό έκείνους τών όποιων τά έλαττώματα,
Στήν «Εκκλησιαστική ιστορία» γραμμένη άπό τόν
ή τά πάθη είναι γνωστά. Καί έάν συμβεΐ νά ζητήσουν νά
σοφό Ιεράρχη Μελέτιο λέει, ότι άφοϋ τελείωσε τίς έργα-
γίνουν Λειτουργίες καί δεχτούν τά Άχραντα Μυστήρια
σίες της ή Α' Οικουμενική Σύνοδος τής Νίκαιας, χαι­
άπό Ιερείς γιά τούς όποιους μετά μαθαίνουν ότι καπνί­
ρόταν πολύ ό 'Άγιος Βασιλεύς Κωνσταντίνος ό Μέγας
ζουν, ή μεθούν ή έχουν άλλο τι πάθος, τότε αυτοί οί Χ ρι­
γιά τή νίκη τής Εκκλησίας κατά τών αιρετικών. Ήταν
στιανοί λυπούνται πού πήραν εύχή άπό τούς έμπαθεϊς.
παρών στή Σύνοδο καί τίμησε τούς Αγίους Πατέρες μέ
Τέτοιοι άνθρωποι, μπορεί νά μήν κακολογούν, άλλά μέ τή
πλούσια δώρα κατά τήν άξια τους. Μάλιστα, φιλούσε ό
συμπεριφορά τους γίνονται κατήγοροι τών Ιερωμένων.
Βασιλιάς μέ μεγάλη εύλάβεια τά κενά τών οφθαλμών τού
Αδελφοί, έάν ό Αρχιερέας ή ό Ιερέας είναι Όρθόδο-
Αγίου Παφνουτίου. Τού είχαν βγάλει οί τύραννοι τά
ξος, τότε νά είμαστε βέβαιοι πώς ή Χάρις τού Αγίου
μάτια καί τού είχαν κόψει τά χέρια. Επίσης καί τούς άλ­
Πνεύματος ένεργεΐ μέσα άπό αυτόν σέ κάθε Ιερό Μυ­
λους ομολογητές φιλούσε μέ εύλάβεια, γιά νά λάβει εύλο-
στήριο, όσο αμαρτωλός κι άν είναι! Μόνο έάν ή Σύνοδος
γία άπό τίς πληγές πού είχαν δεχτεί κατά τόν διωγμό.
ή ό έπιτόπιος Αρχιερέας τού έχει έπιβάλει άργία ή κα­
Τότε μερικοί άπό τούς Πατέρες τής Συνόδου έδωσαν
θαίρεση, ή έάν κηρύσσει άνοιχτά λαθεμένη Πίστη, τότε
στόν Βασιλέα γραπτή καταγγελία έναντίον κάποιων
πραγματικά δέν ένεργεΐ πιά ή Χάρις τού Αγίου Πνεύμα­
Επισκόπων μέ κακές συνήθειες. Ό Μέγας Κωνσταντί­
τος μέσα άπό αύτόν. Μόνο σέ τέτοιες περιστάσεις μπο­
νος όμως δέν ήθελε ούτε νά διαβάσει τά χαρτιά, ούτε καν
ρείς νά τόν άποφεύγεις.
ρώτησε ποιοι ήταν οί ένοχοι Κληρικοί, άλλά ένώπιον
όλων τά έκαψε, λέγοντας τά έξης: «Ακόμη κι αν έγώ ό
186 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
Ο ΦΘΟΝΟΣ ΤΩΝ ΑΔΕΛΦΩΝ
Γύρω στό 480, δηλαδή πριν άπό 1478 χρόνια, ήταν
Ποιμενάρχης στήν Καισαρεία ό Επίσκοπος Φαρέτριος.
Μόνο κατά τό όνομα ήταν Επίσκοπος καί καθόλου δεν
φρόντιζε γιά τήν σωτηρία τοϋ Ποιμνίου, άλλά μόνο γιά τή
δική του περιουσία καί πολυτέλεια. Ήξερε πώς νά κολα­
κεύει τούς άξιωματούχους, ώστε νά κερδίζει άπό παντού
προστασία καί καλή φήμη. Ήταν διπλωμάτης, θά λέγαμε,
πού άλλάζει τό προσωπείο άναλόγως των περιστάσεων,
ένώ μέσα του κρύβεται δολιότητα. Κρατούσε στό έπισκο-
πεΐο πλήθος Κληρικών άσώτων, όπως ό ίδιος καί περνού­
σαν όλοι άνετη ζωή. Τίποτα πνευματικό δέν υπήρχε στό
έπισκοπεΐο τού κηφήνα αύτοΰ. Ήταν σάν πτώμα άταφο,
διότι κατά τούς Αγίους Πατέρες έκεΐνοι πού δέν έχουν κα­
θόλου πνευματική ζωή είναι σάν άταφοι νεκροί.
Άλλά στήν περιοχή τής Καισαρείας έμφανίστηκε ένας
Κληρικός πού άπομάκρυνε τούς κηφήνες. Ποιος νομίζε­
τε πώς ήταν έκεΐνος; Ήταν ό Άγιος Ιεράρχης Ιωάννης
ό Χρυσόστομος, ή δόξα τού άμβωνος όλης τής οικου­
μένης όλων τών αιώνων. Ό όποιος μέ τή φλόγα τών λό­
γων του έδιωχνε ολόκληρο τόν στρατό τών δαιμόνων
καί μπορούσε νά κάψει χιλιάδες κηφήνες σάν τόν
Φαρέτριο. Τώρα όμως, υπέρ άλήθειας καί δικαιοσύνης,
ήταν δεδιωγμένος καί έξορισμένος άπό τούς έστεμμέ-
νους. Φρουρούμενος ύπό στρατιωτών άναγκάστηκε νά
διασχίσει πεζοπορών, πάνω άπό δέκα πόλεις μέσα σέ
άγριους τόπους. Τό δειλινό ό Άγιος Ιεράρχης μαζί μέ
τούς φρουρούς του, κατέλυσαν στήν Καισάρεια.
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, Μ ΕΛΕΤΕΣ 187
Κατά τά μεσάνυχτα, όταν όλοι κοιμοΰνταν, άκούστη-
καν άγριες κραυγές. Ποιοι μπορούσε νά είναι τέτοια
ώρα, παρά μόνο βάρβαροι ή ληστές; Δέν ήταν όμως ούτε
βάρβαροι ούτε ληστές, άλλά οί ύπηρέτες τού Φαρετρίου,
οί όποιοι έψαχναν τόν Άγιο. Ήθελαν νά τόν διώξουν
άπό έκεΐ, μήν τυχόν καί τόν υποδέχονταν τιμητικώς οί
Εντόπιοι. Ώ στε έκεΐνος, τού όποιου δέν ήταν άξιος ό κό­
σμος, δέν μπορούσε νά κάνει τίποτα. Έ πρεπε νά φύγει κι
άπό έκεΐ. Νύχτα {νά βαδίσει} πρός τόν τόπο τής έξορίας.
Αποχώρησε ή ούράνιος μέλισσα πρός τήν όδό τής έξο­
ρίας καί άφησε τόν φθονερό κηφήνα νά «χουζονρεύει»!
Ιδού, ώς ποΰ μπορεί νά φτάσει ό φθόνος! Πολλές
φορές {ή διακυβέρνηση} τών χωρών καταλήγει στά χέρια
τυράννων καί {ή διακυβέρνηση} τών {κατά τόπους} Ε κ ­
κλησιών, στά χέρια δωροληπτών Ποιμένων. Διότι έξαι-
τίας τών φθονερών, οί άξιοι δέν άπολαμβάνουν τής προ-
σηκούσης θέσεως. Εκατομμύρια ψυχές χάνονται, διότι
στερούνται τών γνησίων καθοδηγητών.
Αξίζει νά θυμίσουμε έδώ, ότι τό βέλος τού φθόνου είναι
πιό φαρμακερό όταν έρχεται άπό τόν δικό μας άδελφό
πού είναι ομοεθνής καί έπιπλέον Μοναχός. Δέν ύπάρχει
τραύμα πιό οδυνηρό άπό τό τραύμα πού προκαλεΐ ό
φθόνος άδελφών!
Ό άδελφικός φθόνος προξένησε τήν πρώτη δολοφονία.
Εξαιτίας του πουλήθηκε δούλος ό πάγκαλος Ιωσήφ, ό πιό
άγαπημένος γιός τού Πατριάρχου Ιακώβ. Εξαιτίας του
όλοι οί γιοί καί διάδοχοι τού Αγίου Κωνσταντίνου τού Με­
γάλου σκότωσαν ό ένας τόν άλλο καί ή βασιλεία κατέληξε
στά χέρια ένός άθέου, τού Ίουλιανοΰ τού Παραβάτου.
188 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, Μ ΕΛΕΤΕΣ 189

ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΤΟΝ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΚΑΘΡΕΠΤΗ Τό άντίτιμο τοΰ τράγου {ώς άποζημίωση} δέν ήταν
άρκετό γιά τήν έπανόρθωση τής ζημιάς. Ό έμπορος
Επειδή έγραψα γιά πράγματα τά όποια ίσως δεν μπο­
έπρεπε νά πληρώσει έπιπλέον γιά τήν καταστροφή. Έν
ρείτε νά καταλάβετε εύκολα, σκέφτηκα νά σάς θυμίσω
τω μεταξύ έγινε συζήτηση μεταξύ των παρόντων. Κά­
ένα συμβάν, πού μπορεί νά διασαφηνίσει 5,τι είπα.
ποιοι έλεγαν πώς ό κύριος τού ζώου ήταν ένοχος, διότι
Κοντά σ’ ένα παζάρι βρισκόταν ένα μεγάλο ύαλοπω-
δέν τό κρατούσε καλά. Άλλοι έλεγαν πώς ό ιδιοκτήτης
λεΐο. Μεταξύ των άλλων πολύτιμων προϊόντων, βρισκό­
του ύαλοπωλείου ήταν ένοχος, διότι είχε βάλει τόν κα­
ταν καί ένας μεγάλος έπιτοίχιος καθρέπτης.
θρέπτη σέ λάθος μέρος μέσα στό κατάστημα. Κι άλλοι
Μία μέρα, πού έρχόταν πολύ κόσμος στό παζάρι, {στό
πιό άγριοι, έριχναν τό φταίξιμο στόν καθρέπτη, διότι αν
ύαλοπωλεΐο} ήταν παραταγμένα στη βιτρίνα τά πιό όμορ­
δέν ήταν αύτός νά ξεσηκώσει τόν τράγο, δέν θά γινόταν
φα άντικείμενα {τού καταστήματος}. Μεταξύ των οποίων,
τίποτα. Υπήρξαν όμως καί άλλοι οί όποιοι άναλάμβα-
ό μεγάλος καθρέπτης μέ τήν κορνίζα. Ό λοι οί διαβάτες
ναν τήν ύπεράσπιση(!) τοΰ καθρέπτη λέγοντας: «Τόσος
πού περνούσαν άπό τό μαγαζί κοιτούσαν τόν έαυτό τους
κόσμος περνάει στό δρόμο, κανένας δέν τά βάζει μέ τά
σ’ αύτόν. Μερικοί σταματούσαν σκόπιμα νά φτιάξουν τό
κρύσταλλα. Έξαιτίας ένός άτίθασον τράγου, θά έπρεπε
καπέλο τους μπροστά του. Τυχαία πέρασε άπό έκεΐ ένας
νά μήν φτιάχνουν πιά οί άνθρωποι καθρέπτες;» Τέλος
έμπορος πού πήγαινε έναν μεγάλο τράγο καί κάτι κα­
πάντων, ό καθένας είχε τή δική του γνώμη. Ένας όμως
τσίκες στό παζάρι. Ό ταν έφτασε μπροστά στόν καθρέ-
πιό έξυπνος, ό όποιος «τήν είχε ξαναπάθει», έξήγησε σέ
πτη, ό τράγος δέν έμεινε άδιάφορος. Είδε κάτι νά κινείται!
όλους πώς κανένας άλλος δέν ήταν ένοχος, παρά μόνο ή
Συγκεκριμένα, είδε έναν τράγο μεγάλο όπως κι ό ίδιος πού
δυστροπία τού ζώου. Έλεγε: «Πολλές φορές προσπάθη­
έρχόταν έναντίον του. Τότε τεντώθηκε καί σήκωσε τό κε­
σε κι έμένα νά χτυπήσει μέ τά κέρατα, παρόλο πού δέν
φάλι, άλλά κι ό άντίπαλος άπέναντι δέν έμεινε άκίνητος.
είμαι γυάλινος σάν τόν καθρέπτη»!
Ό έμπορος πού τόν κρατούσε δεμένο μέ σχοινί, κοιτούσε
τίς κατσίκες καί δέν τόν πρόσεχε. Τώρα, άδελφοί, άς σταθούμε λίγο, όσο νά ξεκουρα­
Ό τράγος είδε ότι δέν είναι άστεΐο! Κι άφοΰ ήταν έπι- στεί ό τράγος! Καί {μετά} νά γυρίσουμε στήν κουβέντα
δέξιος στή μάχη, γιά νά μήν τόν προλάβει ό άλλος, όρ- μας. Γιά άλλο καθρέπτη ήθελα νά σάς μιλήσω, άλλά πα-
μησε έναντίον του. Σέ λίγα λεπτά τέλειωσε ή μάχη κατά ρεξέκκλινα άπό τό θέμα, γιά νά καταλάβετε καλύτερα.
τού άθλιου άντιπάλου! Τό τζάμι τής βιτρίνας μαζί μέ τόν Τά λόγια τής Αγίας Γραφής, οί διδασκαλίες των Αγίων
καθρέπτη καί τά ύπόλοιπα παραπλεύρως πολύτιμα άν- Πατέρων καί κάθε πνευματική συμβουλή, άποτελούν κα­
τικείμενα, ήττήθηκανϋ θρέπτη γιά τήν ψυχή μας. Αύτός είναι πού μάς ένδιαφέρει.
190 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
Στά πνευματικά λόγια τά όποια τά έπικυρώνει ή Αγία
Γραφή, ό καθένας άπό μάς μπορεί νά δει τή δική του
εσωτερική μορφή σάν σέ καθρέπτη. Ένας μπορεί νά δει
τά κρυφά του πάθη, άλλος άναγνωρίζει τίς άρετές του,
άλλος βλέπει τήν πραότητα καί τήν ταπείνωσή του, άλ­
λος βλέπει τήν σκληρότητα τής καρδιάς του καί τήν
ύπερηφάνεια. Ένας βλέπει τά σουβλερά δόντια τής συ­
κοφαντίας καί τοϋ φθόνου. Έτερος, τό κέρας τής ύπε-
ρηφάνειας καί τής οργής. Τά άνθη τής καλωσύνης του,
ή τά άγκάθια τής κακίας. Έν όλίγοις, θά λέγαμε ότι άπό
τά λόγια τής Αγίας Γραφής μπορούμε νά γνωρίσουμε
ποιοι είμαστε καί ποϋ πηγαίνουμε. Ή Γραφή καθρεπτίζει
όλα τά μυστήρια τής άνθρώπινης ζωής άπό καταβολής
κόσμου έως τής συντέλειας των αιώνων. Γι’ αύτό τόν
λόγο κι ό μακάριος Αυγουστίνος άφοΰ συγκέντρωσε σ’
ένα βιβλίο τά πιό έκλεκτά λόγια τής Αγίας Γραφής, τό
ονόμασε «Καθρέπτη».
Συχνά προσπάθησα κι έγώ νά μαζέψω ώφέλιμα λόγια
άπό τήν Αγία Γραφή καί κατασκεύασα μέ αύτά πνευμα­
τικούς «καθρέπτες». Ό που ό καθένας μπορεί νά δει τίς
κακές συνήθειες, τά πνευματικά έλαττώματα, μά καί τά
μέσα (τρόπους) πρός διόρθωση. Σάς ομολογώ όμως, ότι
έγώ είμαι ό πρώτος πού βλέπω τήν άσχήμια τής έσωτε-
ρικής μου μορφής.
Βεβαίως, μπροστά σ’ αύτούς τούς πνευματικούς κα­
θρέπτες κανείς δέν μπορεί νά μείνει άδιάφορος. Κάποιοι
ντρέπονται καί προσπαθούν νά κρύψουν ή νά διορθώ­
σουν τά έλαττώματά τους (όπως διορθώνουν κάποιοι τά
ρούχα μπροστά στή βιτρίνα). Ωστόσο, οί πιό άγριοι καί
ΜΕΡΟΣ Π Ρ Ω Τ Ο Ν - Ε Π Ι Σ Τ Ο Λ Ε Σ , ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 191
δύστροποι όποτε φτάνουν μπροστά στόν πνευματικό
«καθρέπτη» πού βρίσκεται στά φύλλα μου, τεντώνονται
καί σηκώνουν τό κεφάλι όπως κι ό τράγος. Αλλά όσο
περισσότερο άγριεύουν κι άγανακτοΰν, τόσο πιό άσχη­
μους τούς δείχνει καί πιό σκληρά τούς έλέγχει. Καί όποιοι
προσπαθούν νά χτυπήσουν, δηλαδή ν’ άντισταθοΰν, κε­
ντρίζονται σάν άπό βελόνες. Διότι τά λόγια τής Γραφής
είναι βελόνες γιά τούς δύστροπους οί όποιοι όρμοΰν
έξοργισμένοι, όπως ό τράγος, έναντίον τού καθρέπτη.
Σέ τέτοιους άνθρώπους έφαρμόζονται τά λόγια τού
Κυρίου, τά όποια τά είπε στόν τότε διώκτη Παύλο κο­
ντά στή Δαμασκό: «Σκληρόν σοι πρός κέντρα λακτίζειν».
(Πράξ. 26,14) Λοιπόν θά τολμήσω κι έγώ νά πω σ’ έκείνους
πού οργίζονται κι έπιδιώκουν νά καταστρέψουν τούς
«καθρέπτες», δηλαδή τά φύλλα μου: «Σκληρό είναι γιά
σάς νά λακτίζετε τά πνευματικά λόγια». Αύτά δέν είναι
δικά μου, άλλά τής Γραφής. Έν όλίγοις, μπορείτε νά
προσβάλλετε τόν συγγραφέα, μπορείτε νά τόν δυσφημί­
σετε, άλλά προσέξτε πώς σάς δείχνει ό καθρέπτης. ’Άν
παρατηρήσετε μυτερά δόντια ή κέρατα ή κόκκινα σημά­
δια, νά ξέρετε ότι δέν είναι ένοχος ό καθρέπτης, ούτε ό
καταστηματάρχης!
Ακούστε τή φωνή αύτών των «καθρεπτών», διότι ε ί­
ναι ή σωτήριος φωνή τής Αγίας Γραφής πού μάς παρα­
κινεί όλους πρός μετάνοια, γιατί «αί ήμέραι πονηραί
είσι» (Έφ. 5,16), όπως λέει ό Απόστολος Παύλος.
192 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
ΟΡΑΜΑ ΕΝΟΣ ΜΑΘΗΤΟΥ
ΤΟΥ ΟΣΙΟΥ ΠΑΪΣΙΟΥ ΒΕΛΙΤΣΚΟΦΣΚΙ
ΑΠΟ ΤΗ ΜΟΝΗ ΝΕΑΜΤΣ
ΓΙΑ ΤΟ ΟΦΕΛΟΣ ΤΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΕΩΣ ΙΕΡΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ
"Υστερα άπό την άποδημία άπ’ αύτή τή ζωή του
Όσιου Πατρός μας Παϊσίου τής Μονής Νεάμτς, ή Μ ο­
ναχική ζωή άρχισε νά χαλαρώνει έξαιτίας τής περίσσειας
χρημάτων καί κατεξοχήν έξαιτίας των κοσμικών πού
έπιτρεπόταν νά μένουν δλο τό καλοκαίρι στή Μονή μαζί
μέ τίς γυναίκες καί τά παιδιά τους.
Οι Μοναχοί άρχισαν νά φροντίζουν περισσότερο γιά
τήν καλλιέργεια των άμπελιών καί των κήπων στά μετό­
χια τού Μοναστηριού καί έκεινοι που είχαν σπίτια έξω
άπό τό Μοναστήρι, κόπιαζαν νά τά κάνουν πιό άνετα
γιά τούς άρχοντες πού έρχονταν τό καλοκαίρι μαζί μέ τίς
οίκογένειές τους. Χάριν τού υψηλού ένοικίου πού έδιναν
οί άρχοντες, οί Μοναχοί συχνά τούς άφηναν τό σπίτι
τους ολόκληρο, ένώ οί ίδιοι ταλαιπωρούνταν σέ μία
φτωχή καλύβα παράμερα, γιά νά μήν διαταράσσουν τήν
ησυχία των παιδιών των άρχόντων, τά όποια όλη τήν
ή μέρα έκαναν «τού κεφαλιοϋ τονς» μέσα στή Μονή.
Επειδή στά μετόχια παρήγαγαν πολύ κρασί, έπρεπε νά
άνοίξουν άποθήκες καί καταστήματα μέσα καί έξω άπό
τή Μονή γιά νά τό πουλούν πιό εύκολα. Αύτό προσέλκυε
περισσότερο τόν κόσμο πού αγαπούσε τίς απολαύσεις.
Ιδρύθηκε καί σχολείο γιά τά φτωχά παιδιά άπό τά γύρω
χωριά (δημοτικό καί σχολείο ψαλτικής). Έ τσι τό Μονα­
στήρι έχασε τήν ήσυχία πού είχε πριν καί οί καημένοι οί
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 193
Καλόγεροι άρχισαν νά αμελούν τά πνευματικά τους κα­
θήκοντα καί τή διάταξη πού είχε δώσει ό Όσιος Παΐσιος.
Ενας άπό τούς μαθητές τού Όσιου Παϊσίου πού είχε
ένάρετη ζωή, ό Σωφρόνιος, είδε κάποια νύχτα ένα φο­
βερό όραμα.
Είδε στό όραμα τόν έαυτό του έξω άπό τό Μονα­
στήρι. Ήταν πρωΐ. Κοιτάζοντας πρός τό μέρος όπου
βρίσκεται σήμερα ή φιάλη τού Αγιασμού, είδε έναν φο­
βερό Άράπη, ντυμένο μέ στρατιωτικά ρούχα, πού φώνα­
ζε δυνατά σάν νά έδινε έντολές στούς στρατιώτες.
Ή μορφή του ήταν τρομερή: τό πρόσωπο μαύρο σάν
κάρβουνο, τά μάτια του σάν φλόγα πυρός, τό στόμα του
σάν τής μαϊμούς μέ μεγάλα δόντια. Αντί τής ζώνης είχε
έναν δράκοντα τυλιγμένο στή μέση, τού όποιου ή γλώσ­
σα κρεμόταν σά σπαθί. Αντί έπωμίδων είχε πάνω στούς
ώμους κεφάλια φιδιών. Στό κεφάλι είχε κράνος πάνω
άπό τό όποιο κρέμονταν φαρμακερά φίδια πού κύκλω­
ναν τόν λαιμό του.
Βλέποντας αύτό ό Γέροντας πάγωσε άπό φόβο. Ό ταν
συνήλθε, ρώτησε τόν «στρατηγό» τί έκανε έκεΐ.
- Δέν ξέρεις ότι έγώ είμαι στρατηγός έδώ στό Μονα­
στήρι σας; απάντησε ό Αράπης.
- Μά γιατί νά έχουμε έμεΐς στρατό έδώ, έφόσον ή
χώρα βρίσκεται σέ ειρήνη;
Τότε έκεΐνος είπε στόν Γέροντα:
- Νά ξέρεις ότι έγώ ήγοΰμαι τού αοράτου στρατεύμα­
τος τού σκότους καί πολεμάμε τό στράτευμα των Μονα­
χών. ’Εσεΐς, όταν καταθέτετε τούς Μοναχικούς όρκους,
μάς κηρύσσετε άόρατο πόλεμο καί μάς προκαλεϊτε πολ-
194 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
λά τραύματα. Πολλές φορές φεύγουμε νικημένοι, διότι
μας καίνε οί προσευχές σας σάν φλόγα πυρός. Τώρα
όμως, άπό τότε πού πέθανε ό Γέροντας Παίσιος, πού
ήταν φοβερός γιά μας, δέν έχουμε τόσο φόβο. Απ’ αύτόν
ύποφέραμε πολλές καί βαρειές πληγές. Την στιγμή πού
ήλθε αύτός μέ συνοδεία 60 μοναχών άπό τό Άγιον Ορος,
έγώ στάλθηκα μαζί μέ 60.000 στρατιώτες γιά νά πολεμή­
σουμε τήν άδελφότητά του. Όσο ζοϋσε, δέν είχαμε κα­
θόλου άνάπαυση.
Πόσους πειρασμούς καί τεχνάσματα καί σκευωρίες ε ί­
χαμε κατασκευάσει κατά τού Ηγουμένου καί των Μονα­
χών του, γιά νά τούς τρομάξουμε καί νά τούς γκρεμίσου­
με, άλλά άποτύχαμε. Ό σον ζοϋσε ό Γέροντας, οί έπιθέσεις
μας ήταν σχεδόν πάντα μάταιες, διότι έκεϊνος καθοδη­
γούσε τούς ύποτακτικούς του μέ πολλή έπιδεξιότητα,
στηρίζοντάς τους μέ τό παράδειγμα του δικοϋ του βίου
καί μέ πνευματικές συμβουλές κάθε μέρα.
"Υστερα άπό τόν θάνατό του, ό πόλεμος έγινε πιό εύ­
κολος γιά μάς. Γι’ αύτό βγάλαμε άπό τόν στρατό 10.000
στρατιώτες πού δέν είχαν πιά δουλειά κι έμειναν 50.000
στή μάχη. Μετά λίγο καιρό οί διατάξεις τού Γέροντος
Παϊσίου δέν τηρούνταν πιά άκριβώς.
Εμφανίστηκαν φιλίες μέσα στήν άδελφότητά καί ή
περιουσία τής Μονής καί οί βιοτικές μέριμνες γιά σπίτια
καί μετόχια άρχισαν νά βασανίζουν τούς Καλογέρους. Γι’
αύτό καί ό πόλεμος διευκολύνθηκε πολύ. Οπότε μετα­
φέραμε άπό δώ, άπό τό μέτωπο τής Μονής σας, άκόμα
10.000 τούς όποιους έχουμε στείλει άλλοϋ. Έμειναν λοι­
πόν μόνο 40.000 στρατιώτες.
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 195
Οταν δόθηκε άπόλυτη άδεια στούς κοσμικούς νά μέ­
νουν τό καλοκαίρι στό Μοναστήρι σας μαζί μέ τίς γυ­
ναίκες τους, τί μεγάλη χαρά ήταν γιά μάς! Επειδή έγινε
πιό άδύνατος ό στρατός των Μοναχών, ήμασταν κι έμεΐς
πιό ήσυχοι. Γι’ αύτό τόν λόγο βγάλαμε άκόμα 10.000
στρατιώτες. Έμειναν λοιπόν μόνο 30.000.
Τελικά άνοιξε τό σχολείο γιά τά παιδιά των λαϊκών
έδώ στή Μονή. Πολλοί Μοναχοί έξέλεξαν ώς ύποτακτι-
κούς έξυπνα παιδιά τά όποια όμως δέν ήταν γιά Μονα­
χισμό. Τά άτακτα παιδιά περνώντας τόν καιρό τους μαζί
μέ τούς Μοναχούς, μείωσαν τήν άντίστασή τους, ώστε
έμεΐς μείναμε σχεδόν άνεργοι!
Λοιπόν, έπρεπε ν’ άραιώσω τά στρατεύματα. Μ ετα­
φέραμε τότε άκόμα 10.000 μαχητές καί έμειναν μέχρι σή­
μερα 20.000 στρατιώτες πού βρίσκονται πάντα στό Μ ο­
ναστήρι καί σάς πολεμούν νύχτα μέρα!
Ακούγοντας αύτά ό Γέροντας, άναστέναξε μέ οδύνη
καί ρώτησε άπορη μένος:
- Μά γιατί χρειάζεται νά παραμένετε στό Μοναστήρι
τώρα; Οπως έσύ ό ίδιος ομολογείς, σήμερα οί Καλόγε­
ροι δέν έχουν πιά ζήλο όπως είχαν πρίν, γιά νά σάς πο­
λεμήσουν, άλλά μάλλον κάνουν όλα κατά τή δική σας
θέληση, μέσω των κοσμικών άπασχολήσεων. Τί νόημα
έχει {νά βρίσκεστε} έσεϊς στό Μοναστήρι;
Τότε έκείνος ό δύσμορφος, άναγκασμένος άπό τή δύνα­
μη τού Θεού, φανέρωσε τήν αιτία γιά τήν οποία πολεμά
άκόμη τούς σημερινούς Μοναχούς. Είπε στόν Γέροντα:
- Αλήθεια είναι πώς δέν ύπάρχει πιά κανείς νά μάς
196 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
πολεμήσει όπως πρίν, διότι λιγόστεψε ή αγάπη σας καί
οϊ βιοτικές μέριμνες καί οΐ ταραχές των κοσμικών ψύ­
χραναν τόν ζήλο σας. Υπάρχει όμως άκόμη στό Μονα­
στήρι κάτι πού μάς ένοχλεΐ.
Πρόκειται γιά έκεΐνα τά άχώνευτα βιβλία -πού φωτιά
νά τά κάψει!- τά όποια δέν μάς άφήνουν σέ ήσυχία!
Έξαιτίας τους, οί νέοι Μοναχοί πού ήρθαν μέ θερμό ζήλο
άπό τόν κόσμο, μάς προκαλοϋν πολλά σοβαρά τραύμα­
τα. Μόλις πάρουν στά χέρια τους έκεΐνα τά παλιά βιβλία
άμέσως έξαγριώνονται έναντίον μας. Αύτοί κατασκευά­
ζουν κάθε είδους όπλα φοβερά γιά μάς, όπως είναι οΐ
νηστείες, οί άγρυπνίες, ή σκληρή άσκηση καί πάνω άπ’
όλα οί κατανυκτικές προσευχές! Ό λα αύτά είναι πεπυ-
ρωμένα βέλη πού μας πυρπολούν καί δέν μπορούμε νά
τούς πλησιάσουμε!
Συχνά συμβαίνει άκόμη καί ένας μόνο Μοναχός νά
έξαγριώνεται {έναντίον μας} άπό τό διάβασμα τόσο,
ώστε νά μάς διώξει όλους! Καί πολύς κόπος καί τεχνά­
σματα χρειάζονται γιά νά υποτάξουμε έναν τέτοιο Καλό­
γερο πού άγριεύει {έναντίον μας} μετά τήν άνάγνωση
τών βιβλίων!
Τότε ό καημένος ό Γέροντας ρώτησε κι αύτό:
- Καί μέ ποιό τρόπο πολεμάτε περισσότερο τούς ση­
μερινούς ρασοφόρους;
- Ό πρώτος σκοπός μας είναι νά άπομακρύνουμε τούς
Μοναχούς καί τίς Μοναχές άπό τά πνευματικά καθήκο-
ντά τους καί πρώτα άπ’ όλα νά τούς χωρίσουμε άπό τά
ιερά βιβλία! Τίποτα δέν τούς διεγείρει έναντίον μας όσο τό
διάβασμα τών καπνισμένων έκείνων βιβλίων! Γι’ αύτό κο­
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 197
πιάζουμε μέ κάθε τρόπο νά τούς άπομακρύνουμε άπό τή
συνήθεια τού διαβάσματος, δίνοντάς τους άλλες δουλειές
καί φροντίδες. Στά μετόχια, στ’ άμπέλια, στούς κήπους,
μέ τό ψάρεμα, μέ τήν έμπορία τού κρασιού καί μέσα στό
Μοναστήρι μέ τήν άνατροφή τών παιδιών καί τή φιλο­
ξενία τών κοσμικών πού έρχονται τό καλοκαίρι στή Μονή.
Όσους έμπλέκονται σ’ αύτά τούς κρατούμε σάν τίς μύγες
στόν ιστό τής άράχνης. Αύτοί μάς ύπηρετοΰν σέ όλα. Δέν
μπορούμε νά ήσυχάσουμε αν δέ δούμε έγκαταλελειμμένα
γιά πάντα ή καμμένα, έκεΐνα τά παλιά βιβλία! Είναι σάν
αιχμηρά σπαθιά έναντίον μας!
Οταν τέλειωσε τά λόγια αύτά, χτύπησε τό σήμαντρο
γιά τόν Ορθρο καί άμέσως έξαφανίστηκε σάν καπνός ό
στρατηγός τών δαιμόνων. Ό Γέροντας ξύπνησε μέ μεγάλη
οδύνη μέσα στήν καρδιά λόγω έκείνης τής άποκαλύψεως.
Αφού συγκεντρώθηκε όλη ή άδελφότητα μέσα στόν
Ναό, τούς διηγήθηκε μέ δάκρυα τή φοβερή οπτασία.
Επειτα διέταξε νά γραφεί ένα βιβλίο γιά όλα αύτά γιά
τήν ώφέλεια τών {πνευματικών} άπογόνων.
Υποσημείωση: Νομίζω ότι σήμερα, άφότου μπήκε στή
χώρα μας ό κόκκινος στρατός, έφυγαν καί οί 20.000 δαίμο­
νες. Ίσως έτρεξαν φοβισμένοι στήν έρημο όταν είδαν πώς
ό,τι δέν κατάφερε ό μαύρος στρατός τών δαιμόνων έπ ί 100
χρόνια τό έκανε ό κόκκινος στρατός (οί σύμμαχοί τους) σέ
λίγα χρόνια!
Ο Οσιος Παΐσιος είχε σχολή λογίων Μοναχών οί
όποιοι έγραφαν βιβλία νύχτα-μέρα. Χάρη σ’ αύτούς έχου­
με μεταφρασμένα άπό τά Ελληνικά στά Ρουμανικά σχεδόν
όλα τά βιβλία τών Άγιων Πατέρων. Πολλά όμως άπό τά
198 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 199

βιβλία αύτά τά έκαψαν οί Τούρκοι κατά τήν έπανάσταση ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΡΑ
τού 1821. Άραγε άπό τήν κομμουνιστική πυρπόληση θά «Καί ήγάπησε κατάραν καί ήξει αύτω, καί
γλυτώσει κανένα ιερό βιβλίο γραμμένο άπό τό χέρι τού
ούκ ήθέλησεν εύλογίαν καί μακρυνθήσεται
Όσιου Παϊσίου καί των μαθητών του;
άπ’ αύτοΰ.» (Ψαλμ. 108, 16)
Τί σημαίνει ή λέξη «κατάρα»;
Έγραψα πρίν16 πόσο δυσαρεστεΐται ό Θεός άπό τή
ΤΟ ΠΑΘΟΣ ΤΗΣ ΟΡΓΗΣ συνήθεια τής κατάρας, ιδιαίτερα όταν χρησιμοποιείται
γιά άσήμαντα πράγματα καί χωρίς καμία μεταμέλεια.
Τό πάθος τής οργής έχει ώς βλαστάρια τήν κατάρα,
Επειδή κάποιοι τήν θεωρούν ώς βλασφημία κατά τοϋ
τήν κατηγορία, τήν ένοχοποίηση, τή διχόνοια, τήν άνυ-
Αγίου Πνεύματος, θά προσπαθήσω τό κατά δύναμιν νά
κομονησία, τό μίσος καί τήν άνυπακοή. εξηγήσω τί σημαίνει κατάρα.
’Άν καί πολλοί λένε ότι είναι συγγενής τής βλασφη­
μίας, αύτό δέ σημαίνει ότι κάθε κατάρα είναι βλασφημία
κατά τοϋ Αγίου Πνεύματος. Αλήθεια όμως είναι, ότι καί
ή κατάρα καί ή βλασφημία βλασταίνουν άπό τή ίδια
ρίζα, έκείνη τής οργής. Γι’ αύτό καί έχουν τήν ίδια
βαρύτητα καί περιέχουν καί οΐ δύο θανατηφόρο δηλη­
Τό πάθος τής οργής
τήριο. Όπως κι ή μητέρα τους, τό πάθος τής οργής, έχει
έχει ώς βλαστάρια
«θέση τιμής» άνάμεσα στίς έπτά θανάσιμες αμαρτίες.
τήν κατάρα, τήν
Ό ποιος συνηθίζει νά καταριέται, εύκολα γλιστράει στή
κατηγορία, τήν
ένοχοποίηση, τή βλασφημία.
διχόνοια, Ή κατάρα είναι λόγος άντίθετος τής εύλογίας. Όπως
τήν άνυπομονησία, ή εύλογία δίνει εύχή πρός τό καλό καί τή σωτηρία, έτσι
τό μίσος καί τήν κι ή κατάρα δίνει εύχή πρός ζημία καί άπώλεια.
άνυπακοή.

16. Ό 'Αγιος άναφέρεται σέ ειδικό κεφάλαιο έπί τοϋ θέματος, βλ.

σελ. 42 τοϋ παρόντος.
200 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
Θά λέγαμε ότι κι αυτή είναι «προσευχή», όχι όμως
πρός όφελος τοϋ ανθρώπου, αλλά πρός ζημία του.
Γι’ αύτό τόν λόγο ό Χριστιανικός νόμος τήν άπαγο-
ρεύει. Μόνο οϊ πνευματικοί Ποιμένες μπορούν νά τή με­
ταχειρίζονται ώς δέσιμο κατά των άκαθάρτων πνευμά­
των ή ώς ποινή κατά των άμετανοήτων οί όποιοι δη­
μιουργούν σκάνδαλα στόν λαό. Εκείνοι που καταριούν­
ται σέ κάθε στενοχώρια, άποδεικνύουν εϊτε ότι δέν έχουν
τά λογικά τους, εϊτε ότι δεν έχουν καθαρή πίστη. Οί
άλογες κατάρες είναι σάν σταγόνες δηλητηρίου πού πη­
γάζουν άπό τήν καρδιά τού οργισμένου καί κυρίως τού
άπιστου. Συνήθως είναι καρποί τής οργής καί σημάδι
των έμπαθών. Σάς θυμίζω ένα χωρίο άπό τό Ιερό Ευαγ­
γέλιο, γιά νά καταλάβουμε πόσο τήν άπεχθάνεται ό
Θεός.
Πρίν άπό τά Άγια Πάθη Του, όταν πήγαινε μέ τούς
Αγίους Αποστόλους στήν Ιερουσαλήμ, ό Κύριος άπέ­
στειλε κάποιους άπό τούς μαθητές του σέ χωριό Σαμα­
ρειτών νά άναγγείλλουν τόν έρχομό Του. Οί άπιστοι Σα­
μαρείτες όμως δέν ήθελαν νά Τόν δεχτούν. Γι αύτό ό
Ιάκωβος καί ό Ιωάννης θύμωσαν καί Τού είπαν: «Κύριε
θέλεις εϊπωμεν πΰρ καταβήναι άπό ούρανοϋ και άναλώ-
σαι αύτούς, ώς καί Ήλίας έποίησε;». Ό Κύριος όμως
τούς έπετίμησε γιά τήν πρόθεσή τους, λέγοντας: «Ούκ
είδατε ποιου πνεύματός έστε υμείς. Ό Υιός τού άνθρώ-
που ούκ ήλθε ψυχάς άνθρώπων άπολέσαι άλλα σώσαι»
(Λουκ. 9, 54-56). Καί πήγαν σέ άλλο χωριό.
Βλέπουμε πώς οί Άγιοι Απόστολοι θύμωσαν κατά των
Σαμαρειτών οί όποιοι δέν δέχονταν τόν Κύριο καί γι’
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ. ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 201
αύτό ήθελαν νά τούς τιμωρήσουν. Ζήτησαν λοιπόν τήν
συγκατάθεσή Του γιά νά προφέρουν κατάρα, θά λέγαμε,
δηλαδή νά κάψει φωτιά τούς άπιστους.
Ό Κύριος όμως τούς έπέπληξε, διότι δέν ήθελε κανέ-
ναν νά καλέσει στήν Πίστη μέ τή βία, ούτε νά έκδικηθεΐ.
Εκείνος ήλθε γιά τή συγχώρηση των άνθρώπων, όχι τήν
τιμωρία. Πώς θά έπέτρεπε τήν κατάρα, άφοΰ ό Τδιος δί­
δασκε τούς άνθρώπους: «Αγαπάτε τούς έχθρούς ημών,
εύλογεΐτε τούς καταραμένους υμάς, καλώς ποιείτε τοΐς
μισοϋσιν ύμάς καί προσεύχεσθε ύπέρ των έπηρεαζόντων
υμάς καί διώκονταν ύμάς, όπως γένησθε υιοί τοϋ Πα-
τρός ύμαν τοϋ έν ούρανοΐς»; (Ματθ. 5,44-45)
Βλέπετε πώς ό Θεάνθρωπος άπαγόρευσε στούς Απο­
στόλους νά ποΰν βαρειές κουβέντες παρόλο πού έκεΐνοι
τό ζητούσαν, έξαιτίας τού μεγάλου ζήλου τής πίστεώς
τους καί τής άγάπης γιά τόν Διδάσκαλο καί Δεσπότη
τους;
Τώρα σκεφτειτε πόσο φταίνε έκεΐνοι πού δίνουν κα­
τάρα γιά άσήμαντα πράγματα. Πολλοί λένε: «Νά τόν
κάψει ή φωτιά» ή «Νά τόν καταπιεί ό θάνατος», σάν νά
λέν: «Καλημέρα». Ή συνήθεια τούς κάνει νά μήν φοβούν­
ται τή βαρύτητα τής κατάρας.
Λοιπόν σάς παρακαλώ όσοι έχετε αύτή τή .ςτυνήθεια,
νά διαβάσετε τούς στίχους 16-17 καί 27 τού ψαλμοΰ 108.
Ιδού πώς παρουσιάζει ό Άγιος Προφήτης Δαυίδ εκείνον
ό όποιος καταριέται: «Ήγάπησε κατάραν καί ήξει αύτώ,
και ούκ ήθέλησεν εύλογιαν καίμακρυνθήσεται άπ’ αύτοϋ.
Καί ένεδύσατο κατάραν ώς ίμάτιον, καί είσήλθεν ώσεί
ϋδωρ εις τά έγκατα αύτοϋ, καί ώσεί έλαιον έν τοΐς όστέοις
202 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
αύτοΰ» καί: «Κοιτίχράσσοντοιι αυτοί και Σύ ευλογήσεις».
Γι’ αυτό καί ό Άγιος Απόστολος Παύλος δίνει έντολή σέ
όλους τούς Χριστιανούς: «Ευλογείτε και μή καταράσθε!»
(Ρωμ. 12, 14), γιατί «Οι εύλογοϋντες Αύτόν κληρονομή-
σουσι γην, οι δέ καταρώμενοι Αύτόν έξολοθρευθήσον-
ταΐ». (Ψαλμ. 36, 22)
Μ ερικοί προφέρουν κατάρες καί άφορισμούς ώς α­
στείο, γιά νά γελάνε. Βέβαια, τέτοιες κατάρες δέν πιά­
νουν, άλλά έκεΐνοι πού τό κάνουν αύτό δέν είναι άθώοι,
ιδίως αν είναι Κληρικοί.
Μοϋ είπε ένας Ιερομόναχος πώς, όταν ήταν Η γού­
μενος στη Μονή Αγίου Σπυρίδωνος στά Ίερουσόλυμα,
συνέχεια έρχόταν σ’ αύτόν μία Άράβισσα καί τόν παρα-
καλοΰσε νά διαβάσει εύχή στό παιδί της πού είχε άκάθαρ-
το πνεύμα. Εκείνος δέν ήθελε μέ κανένα τρόπο, διότι ή
γυναίκα ήταν Άράβισσα. Αύτή όμως είχε εύλάβεια στόν
Άγιο Σπυρίδωνα καί πεποίθηση στήν προσευχή τού
Ηγουμένου.
Μία μέρα πού έκεΐνος ήταν πάρα πολύ θυμωμένος,
ξαναήλθε ή γυναίκα μαζί μέ τό άρρωστο παιδί, νά τόν
παρακαλέσει ώς συνήθως. Τότε ό «εύλαβής» ρασοφόρος
είπ ε μία μακριά καί ρητή βρισιά. Ή καημένη γυναίκα δέ­
χτηκε τήν βρισιά του σάν προσευχή καί χάρηκε. Επι
πλέον τόν παρακάλεσε νά σταυρώσει τό άρρωστο παιδί.
Αύτός περισσότερο οργίστηκε καί τόν σταύρωσε μάλλον
ώς κοροϊδία. Καί έδωσε μία μικρή κατάρα στό παιδί, λέ­
γοντας στά Ελληνικά: «Νά φύγεις άττό δώ, άσκήμκχ, νά
μή σέ ξαναδώ!».
Ή καημένη γυναίκα, άφοΰ δέν κατάλαβε τί εΐπε, τόν
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 203
εύχαρίστησε μέ δάκρυα καί πήγε σπίτι μέ πλήρη έμπι-
στοσύνη ότι τό παιδί θά γίνει καλά μέ τήν προσευχή τού
Ιερωμένου.
Πράγματι, άπό τήν ήμέρα έκείνη τό παιδί θεραπεύθη-
κε, ή μάνα του πήγαινε συχνά στήν Εκκλησία μέ δώρα
καί διηγείτο σέ όλους τό θαύμα πού έγινε μέ τήν εύλογία
τού όσιου Ηγουμένου! Εκείνον τόν τρόμαξε ή δύναμη
τής πίστεώς της, άλλά έπειδή δέν τολμούσε νά ομολογή­
σει τί «προσευχή» είχε κάνει, είσήλθε σ’ αύτόν τό άκάθαρ-
το πνεύμα πού πρίν βασάνιζε τό παιδί καί -όπως ό ίδιος
ομολογεί- άκόμα μέχρι σήμερα τόν βασανίζει.
Από αύτό τό παράδειγμα μπορούμε νά καταλάβουμε
πώς ή άλογη καί άδικη κατάρα ή έκείνη που δίνεται ώς
κοροϊδία, γυρνάει πίσω στό κεφάλι έκείνου πού τήν έδω­
σε. Ένώ έκεϊνον ό όποιος τήν δέχτηκε άν είναι άθώος,
όχι μόνο δέν τόν άγγίζει, άλλά άκόμη καί εύλογία δέχε­
ται, κατά τήν πίστη του.
Είναι άξιοσημείωτο ότι άπό έκεϊνον πού έχει τήν κακή
συνήθεια τής κατάρας άπομακρύνεται ή εύλογία, όπως
λέει καί ό Άγιος Προφήτης Δαυίδ καί δέν τόν πλησιάζει,
διότι ή κατάρα δέν είναι τίποτα άλλο, παρά ή έκδίωξη
τής Χάριτος. Ως άπόδειξη ότι ή άδικη κατάρα δέν πιά­
νει, άλλά έπιστρέφει έκεϊ άπ’ όπου ήρθε, θά σάς διηγηθώ
ένα γεγονός πού έγινε στή χώρα μας στά χρόνια τού
ήγεμόνος Κούζα. Επίσκοπος τού Ράμνικ ήταν ό Άγιος
Καλλίνικος πού έορτάζει στίς 11 Απριλίου.
Μιά Κυριακή, ό Άγιος Ιεράρχης Καλλίνικος πήγαινε
μέ άμαξα άπό τό Ράμνικ πρός τή Μονή Φρασινέι. “Ηταν
κατά τό τέλος Απριλίου καί είχε τελειώσει τό όργωμα,
204 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
καί τά σπαρτά άρχιζαν νά πρασινίζουν. Μεγάλη όμως
ήταν ή έκπληξη του Αγίου Επισκόπου όταν είδε έναν
άνθρωπο νά οργώνει τό χωράφι την Κυριακή. Άπό τό
μεγάλο του ζήλο γιά τόν Νόμο τοϋ Θεοϋ, ό Επίσκοπος
ταράχτηκε καί είπε μέσα του: «Άς είναι καταραμένος
έκεΐνος πού άτιμάζει την ημέρα Κυρίου!», όπως λέγεται
στήν Αγία Γραφή.
Τήν στιγμή πού συλλογίστηκε αυτά ό Άγιος, ένας
Διάκονος πού βρισκόταν μαζί του στήν άμαξα είδε πώς
βγήκε πύρινη φλόγα άπό τό στόμα τοϋ Σεβασμιωτάτου.
Καί καθώς κοιτούσε έκπληκτος, είδε πώς ή φλόγα πέτα-
ξε πάνω πάνω άπ’ τό κεφάλι τοϋ άνθρώπου πού δούλευε
στό χωράφι, τόν περικύκλωσε τρεις φορές καί κατόπιν
γύρισε πίσω στό στόμα τοϋ Αγίου Καλλινίκου. Ο Διάκο­
νος δέν τόλμησε νά πει τότε ό,τι είχε δει. Τό είπε άρ-
γότερα, όταν έφτασαν στό Μοναστήρι.
Μόλις άκουσε ό Άγιος τί είδε ό Διάκος, κατάλαβε ότι
αύτό έγινε έξαιτίας τής σκέψης του. Τά λόγια πού νοε-
ρώς είπε, ήταν σάν κατάρα γιά τόν έργαζόμενο τήν Κυ­
ριακή. Επειδή όμως ή φλόγα δέν έμεινε πάνω στό γεωρ­
γό άλλά γύρισε πίσω, ό Άγιος κατάλαβε ότι ό άνθρωπος
ήταν άθώος. Έστειλε λοιπόν έναν υπηρέτη νά τόν καλέ-
σει στό Μοναστήρι, μιάς καί τό χωράφι του δέν ήταν
μακριά. Ό άγρότης ήρθε μέ μεγάλο φόβο. Επεσε στά
πόδια τοϋ Επισκόπου καί τόν παρακαλοϋσε νά τόν συγ-
χωρέσει. Τότε ό Άγιος τόν ρώτησε τί μεγάλη άνάγκη τόν
έκανε νά δουλέψει τήν Κυριακή. Ο δύστυχος ό Χ ρι­
στιανός έξομολογήθηκε μέ δάκρυα ότι δέν τό έκανε άπό
περιφρόνηση ή άπιστία, άλλά άπό πολλή ένδεια καί
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 205
φτώχεια. Έλεγε: «Τίς άλλες μέρες κανείς δέν ήθελε νά
μοϋ δώσει {δανεικά}τό άλέτρι καί τά βόδια, γιά νά οργώ­
σω κι έγώ τό χωράφι μου. Μόλις σήμερα, όταν τέλειω-
σαν όλοι τίς δουλειές, μοϋ έδωσε ένας γείτονας τό άλέτρι
καί δύο βόδια χωρίς πληρωμή, γιά νά δουλέψω πρίν
περάσει ό καιρός τοϋ οργώματος. Έχω μεγάλη οικογέ­
νεια καί δέν ύπάρχει εύχέρεια νά πληρώσω».
Αύτά είπε ό ταλαίπωρος ό άγρότης μέ δάκρυα μετά­
νοιας καί ήταν φανερό ότι είχε φόβο Θεοϋ στήν καρδιά
του καί πολλή μεταμέλεια.
Άπό τήν άφήγησή του κατάλαβε ό Άγιος Καλλίνικος
ότι ό Θεός, λόγψ τής φτώχειας τοϋ γεωργοϋ, δέν θεώρη­
σε τό έργο του άμάρτημα. Έτσι, ή κατάρα δέν έπιασε,
άλλά γύρισε πίσω σάν πουλί πού δέν βρίσκει καταφύγιο.
Ό Άγιος τοϋ διάβασε εύχή συγχωρητική, τοϋ έδωσε
έλεημοσύνη καί τόν άπέλυσε έν ειρήνη. Τό σημείο πού
εμφανίστηκε ήταν μάλλον γιά τόν Άγιο Ιεράρχη, ώστε
νά μήν παίρνει άπόφαση έναντίον κανενός χωρίς νά έξε-
τάζει {τό θέμα}. Άπό τήν ή μέρα έκείνη πρόσεχε πολύ, μή­
πως πει ή σκεφτεϊ κάποιο λόγο κατάρας. Καί συμβούλευε
καί όλους τούς Κληρικούς νά προσέχουν. Άν μάλιστα,
κάποιος άπό αύτούς είχε πει λόγια δεσίματος κατά τ ί­
νος, νά τόν άπαλλάξει πρίν πεθάνει. Διότι -έλεγε ό
Ά γιος- τήν ημέρα τής Κρίσεως ό Θεός θά ζητοϋσε άπό
τά χέρια τοϋ Κληρικοϋ, τήν ψυχή τοϋ άνθρώπου πού
είχε τυχόν δεχθεί άδικον κατάρα.
Άπό τό διήγημα αύτό μπορούμε νά δοϋμε τί μεγάλη
δύναμη έχουν οί λόγοι των Ιερωμένων όταν τούς λένε
άπό ζήλο πρός τόν Θεό καί τήν αγία Πίστη.
206 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
Έάν ό Αγιος Καλλίνικος απλώς καί μόνο νοερώς
έκτόξευσε βαρύτατη τιμωρία κατά έκείνων πού κατα­
φρονούν τήν ήμερα Κυρίου καί αμέσως βγήκε φλόγα
άπό τό στόμα του, νά σκεφτοϋμε πόση δύναμη έχουν οί
λόγοι των Ιερωμένων όταν μάλιστα τούς εκστομίζουν
κατά των ένοχων. Κι άκόμα πιό βαρύς είναι ό λόγος πού
λέγεται τήν ώρα τής Ακολουθίας.
Έκ τούτου τόν λόγο βρίσκονται καμιά φορά στά κοι­
μητήρια σώματα μαυρισμένα καί άλιωτα έξολοκλήρου.
Μάλιστα, σέ πολλούς τόπους ύπάρχει ή συνήθεια τής
έκταφής τών νεκρών σέ τρία ή έφτά χρόνια μετά τόν
θάνατο, γιά νά δουν έάν έχουν σημάδια δεσίματος. Έν
τοιαύτη περιπτώσει, διαβάζουν ευχή συγχωρήσεως. Η
εύχή διαβάζεται πολλές φορές καί χωρίς έκταφή. Στά
Μοναστήρια γίνεται καί άνακομιδή οστών.
Τώρα θά θυμίσω ένα άλλο γεγονός, κατά τό οποίο ό
Πνευματικός έδωσε κατάρα, ένώπιον πολλών, κατά
πραγματικού ένοχου. Επομένως ή κατάρα έπιασε.
Νομίζω ότι πολλοί άπό σάς θυμάστε τόν άδελφό Δη-
μήτριο ό όποιος έμενε στή Μονή τού Άββά Γερασίμου
καί μετά έγινε ύπηρέτης στά σπίτια τού Πατριαρχείου
στό Δάρ Άμποΰ Τόρ, όπου λέγεται πώς βρίσκεται ό τά­
φος τού Αγίου Μοδέστου.
Τόν άδελφό αύτόν τόν άπάτησε ό διάβολος καί περι-
φερόταν έδώ καί κει άσκοπα. Συχνά έλεγε βλασφημίες
κατά τών Ιερών. Αστειευόταν μέ τά λόγια τής Αγίας
Γραφής καί κοροΐδευε τά Ιερά Μυστήρια.
Γι’ αύτό ό Πνευματικός τής Μονής τόν μάλωνε αύ-
στηρά καί καμιά φορά τόν καταριόταν, λέγοντας: «Ας
ΜΕΡΟΣ ΠΡΏΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 207
βουλώσει ό Θεός τό βλάσφημο στόμα σου, υβριστή!».
Εκείνος όμως δέν ντρεπόταν κανέναν καί δέν έπαυε τίς
βλασφημίες. Στό τέλος τής ζωής του, έπέτρεψε ό Θεός
νά τού κλείσουν κάποιοι «φίλοι» του τό στόμα μέ φο­
βερό τρόπο. Τόν έπνιξαν καί πέθανε. Μοΰ έλεγε ένας
Ιερέας πού τόν γνώριζε καλά πώς ήταν παρών όταν οί
άστυνομικοί έβγαλαν ένα ολόκληρο σεντόνι άπό τό
στόμα του. Νά πώς έκπληρώθηκε ή κατάρα τού Πνευμα­
τικού γιά τίς βλασφημίες πού έλεγε έκεΐνος {ό δυστυχής}.
Οί «φίλοι» του οί ίδιοι, μέ τούς όποιους είχε μαλώσει, τού
έβαλαν τό πανί στόν λαιμό καί τόν έπνιξαν.
Καμιά φορά ό άνθρωπος καταριέται τόν έαυτό του,
χωρίς νά τό άντιληφθεϊ. Αύτό συμβαίνει όταν έχει κανείς
έχθρα κατά όμοπίστων άδελφών καί δέ θέλει νά συμφιλιω­
θεί {μαζί τους}. Τέτοιου είδους άνθρωπος, όταν λέει τήν
προσευχή «Πάτερ ημών», καταριέται τόν έαυτό του, χω­
ρίς νά τό καταλάβει. Οταν λέει: «Καί άφες ήμΐν τά οφει­
λή ματα ήμών ώς και ήμεΐς άφίεμεν τοΐς όφειλέταις
ημών», είναι σάν νά λέγει: «Κύριε, μην μέ συγχωρέσεις,
όπως και έγώ δέ συγχωρώ τόν άδελφό μου!».
Εάν θεωρεί κανείς τόν λόγο αύτό αυστηρό ή άπίστευτο,
τόν παρακαλώ νά κοιτάξει στό βιβλίο τού Αγίου Ίωάννου
τού Χρυσοστόμου τόν λόγο «περί Μετανοίας» καί έκεϊ θά
τά βρει γραμμένα, συγκλονιστικότερα καί φοβερότερα.
Νά σκεφτοϋμε, άδελφοί, ότι ή προσευχή «Πάτερ
ήμών» δέν είναι συντεθειμένη άπό άνθρώπους. Ό Ίδιος
ό Κύριος τήν παρέδωσε στούς Αγίους Αποστόλους οί
όποιοι τήν έγραψαν στό Ιερό Ευαγγέλιο. Γι’ αύτό λέγε­
ται «Κυριακή προσευχή».
208 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
_ΜΕΡ0Σ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ
209
Λοιπόν, όταν έχουμε μέσα στην καρδιά έχθρα κατά
ενός άδελφοϋ καί λέμε τό «Πάτερ ημών», δένουμε τόν έαυ-
τό μας ζητώντας νά κλείσει γιά μας «ή πόρτα τής συ­
γνώμης», όπως κι έμεΐς την κλείνουμε στους άδελφούς μας.
Γιά νά μην σάς φανούν παράδοξα τά λόγια αυτά, σάς
παρακαλώ ν’ άνοίξετε τό Άγιο Εύαγγέλιο στό κατά Μ ατ­
θαίον κεφάλαιο έκτο, όπου θά βρείτε έκεΐ την προσευχή
«Πάτερ ημών» καί παρακάτω τά λόγια αυτά: «Έάν γάρ
άφήτε τοΐς άνθρώποις τά παραπτώματα αυτών, άφήσει
καί ύμΐν ό Πατήρ ύμών ό ούράνίος, έάν δέ μη άφήτε τοΐς
άνθρώποις τά παραπτώματα αύτών, ούδέ ό Πατήρ ύμών
άφήσει τά παραπτώματα υμών». (Ματθ. 6,14-15) Γι’ αυτό
τόν λόγο παλαιά οί Πατέρες άπέτρεπαν έκείνους που ε ί­
χαν έχθρα καί δέν ήθελαν νά συμφιλιωθούν μέ τους άδελ-
φούς τους, νά λένε τήν Κυριακή προσευχή. Ακόμη καί
σήμερα υπάρχουν Πνευματικοί πού τό τηρούν.
Επίσης καταριούνται τόν εαυτό τους, χωρίς νά τό
καταλάβουν, έκεΐνοι πού άδικοΰν καί έκεΐνοι πού έχουν
έπιθυμία γιά έκδίκηση καί δέν άφήνουν ούτε τό παραμι­
κρό «άπλήρωτο» σ’ έκείνους οί όποιοι τούς έχουν άδική- ΓΙΑ ΤΟΝ ΤΙΜΙΟ ΣΤΑΥΡΟ
σει ή θυμώσει. Αύτοί, όποτε διαβάζουν τό Ψαλτήρι, δέ­
νουν τόν εαυτό τους μέ αύτά τά λόγια τού Προφήτου: ο Κύριος μας Ιησούς Χριστός χάρισε σ’ έμάς τούς
πιστούς το σημείο τού Τιμίου Σταυρού ώς άνίκητο όπλο
«Κύριε ό Θεός μου, εί έποίησα τούτο, εί έστιν άδικία εν
κότα κάθε κακού καί ιδιαιτέρως κατά τών άοράτων
χερσί μου, εί άνταπέδωκα τοΐς άνταποδιδοϋσί μοι κακά,
Χθρων. Κάνεις Χριστιανός δέν άμφιβάλλει γι’ αύτό. Τό
άποπέσοιμι αρα άπό τών έχθρών μου κενός. Καταδιώξαι
πιο αυμαστό όμως είναι, ότι τό σημείο τού Τιμίου Σταύ­
αρα ό έχθρός τήν ψυχήν μου καί καταλάβοι καί καταπα-
ρου ενεργεί καί στούς άπιστους όταν θέλει ό Θεός νά
τήσαι εις γήν τήν ζωήν μου καί τήν δόξαν μου εις χοϋν
οικονομήσει τά πράγματα πρός τήν σωτηρία τους. Σχε­
κατασκηνώσαι». (Ψαλμ. 7,4-6)
τικά μ αυτό τό θέμα θά παραθέσω κάποια παραδείγματα
απο την ιστορία καί τούς βίους τών Αγίων.
210 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
Ό αύτοκράτορας Ίουλιανός ό Παραβάτης ήταν ανι­
ψιός τοϋ Αγίου Κωνσταντίνου τοϋ Μεγάλου. Αύτός
άνατράψηκε άπό μικρός μέ τίς Χριστιανικές διδαχές καί
άρχικώς σπούδασε στά Μοναστήρια τής Καππαδοκίας,
όπου ντύθηκε καί τό Μοναχικό ένδυμα.
Αργότερα όμως διδάχτηκε άπό τούς ασεβείς φιλοσό­
φους οί όποιοι μισούσαν θανάσιμα τόν Χριστιανισμό.
Γοητευμένο άπό τήν άσεβή φιλοσοφία, τό νοερό βασι­
λόπουλο άρχισε νά μισεί τήν Χριστιανική Πίστη. Μ άλι­
στα, ύποσχέθηκε στούς ασεβείς ότι, εάν γίνει βασιλιάς,
θά έπαναφέρει τήν ειδωλολατρία, τήν όποια είχε απαγο­
ρεύσει ό Άγιος Κωνσταντίνος. Κυριευμένος άπό τή φι-
λαρχία, έγινε φίλος μέ τούς πιό σφοδρούς πολέμιους του
Χριστιανισμού καί ιδίως μέ τούς μάγους οί όποιοι τόν
βοήθησαν. Άπ’ όλους αύτούς, διακρινόταν γιά τήν έπι-
δεξιότητα στην έξαπάτηση ένας Εβραίος μάγος. Αύτός
τού ύποσχέθηκε νά τόν βοηθήσει στόν σκοπό του, ύπό
τόν όρο νά άρνηθεΐ τόν Χριστό. Ό Εβραίος, ώς γνήσιος
απόγονος τού Ιούδα, παρακίνησε τόν νεαρό Ίουλιανό
νά κάνει έγγραφη άρνηση, νά πάει μόνος του στόν είδω-
λολατρικό ναό καί νά δώσει τό έγγραφο στούς δαίμονες.
Επιπλέον τού είπε νά επικαλεστεί τούς δαίμονες όταν
ρίξει τό γράμμα στόν άέρα, αλλά νά μήν κάνει μέ κανένα
τρόπο τό σημείο τού Σταυρού!
Τήν στιγμή πού έριξε τό γράμμα στό ναό, εμφανίστη­
κε μία ολόκληρη όρδή δαιμόνων. Φοβηθείς ώστόσο ό
Ίουλιανός, έκανε άπό συνήθεια τό σημείο Σταυρού καί
τότε οί δαίμονες έτρεξαν στά βάθη τού Άδη, χωρίς νά
πάρουν τό γράμμα. Οί ταχυδρόμοι τού σατανά δέν άντε-
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 211
ξαν τό σημείο Σταυρού, αλλά ήθελαν άλλο γραμματόση­
μο πάνω στό γράμμα τής άρνήσεως!
Τότε ό άφρων νέος πήγε ξανά στόν Εβραίο μάγο γιά
νά τόν ρωτήσει γιατί δέν τά κατάφερε. Εκείνος τού έξή-
γησε πώς τό σημείο τού Σταυρού τά χάλασε όλα.
Αφού ό Ιουλιανός συνήθιζε νά κάνει τόν Σταυρό του
όταν φοβόταν, τόν δίδαξε ό έλεεινός νά σφάξει ένα βα-
πτισμένο βρέφος καί νά τού φέρει τήν καρδιά του. Τότε,
τόν διαβεβαίωσε, τό σημείο τού Σταυρού δέ θά τόν έμπο-
δίσει πλέον. Έπραξε λοιπόν κατά τή συμβουλή του
Εβραίου. Αύτή τή φορά δέ φοβήθηκαν οί ταχυδρόμοι τού
Άδη, όταν τούς έριξε τό γράμμα. Τό έλαβαν, διότι τά χέρια
τού αποστάτου ήταν τώρα λερωμένα μέ άθώο αίμα!
Διά μαγείας καί πονηρών τεχνασμάτων, ό Ίουλιανός
ό Παραβάτης έγινε αύτοκράτορας στήν Κωνσταντινού­
πολη ύστερα άπό τόν θάνατο των γιων τού Αγίου Κων­
σταντίνου.
Επί τής βασιλείας του, ή Χριστιανική Πίστη διώχτηκε
κρυφά, όπως ακριβώς κάνει ή κομμουνιστική έξουσία
σήμερα. Δέν έκλεισε τούς Ναούς, αλλά προώθησε τήν
ειδωλολατρία. Η περιουσία τής Εκκλησίας κατασχέθηκε
γιά τή συντήρηση νοσοκομείων καί είδωλολατρικών
ναών. Οί Χριστιανοί δέν μπορούσαν νά ασκούν επαγ­
γέλματα καί νά φοιτούν στά σχολεία. Οί αιρετικοί, αν καί
ήταν άναθεματισμένοι μέ Συνοδική Απόφαση, ξαναπή-
ραν δικαιώματα, ώστε νά προκαλέσουν αίρεση καί σκάν­
δαλο στόν Όρθόδοξο λαό.
Αφού άποδυνάμωσε τήν Εκκλησία καί τήν ζημίωσε
περισσότερο άπό τούς βαρβάρους βασιλείς, αύτή ή υπου-
212 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
λη έχιδνα, δπως τόν ονόμασε ό Άγιος Βασίλειος, βοήθησε
τους Εβραίους νά ξαναχτίσουν τόν ναό τοϋ Σολομώντος
στην Ιερουσαλήμ. Έπεδίωκε ν’ αποδείξει πώς τά λόγια
τοϋ Κυρίου γιά τήν καταστροφή τοϋ ναού ήταν ψεύτικα.
Ό ταν όμως ξεκίνησαν νά σκάβουν χαντάκια γιά τά θε­
μέλια, σείστηκε ή γη, βγήκε πύρινη φλόγα καί θείο. Λόγψ
τοϋ γεγονότος δέν τόλμησαν νά συνεχίσουν.
Τόν καιρό εκείνο συνελήφθη καί ό Άγιος Αθανάσιος ό
Μέγας, πού έθεωρεΐτο ό μεγαλύτερος έχθρός τοϋ Ίουλια-
νοΰ. Επιδίωκε ό αύτοκράτωρ με κάθε τρόπο νά σκοτώ­
σει τόν Άγιο, άλλά ό Θεός έκοψε τό νήμα τής ζωής τοϋ
τυράννου. Κατά τόν πόλεμο, ό Άγιος Μερκούριος τόν
χτύπησε με βέλος στήν καρδιά. Τότε ό Ίουλιανός, άνα-
γνωρίζοντας άπό ποϋ προήλθε ή τιμωρία, φώναξε:
«Νενίκηκάς με, Γαλιλαϊε!». Τή στιγμή έκείνη ό Άγιος Βα­
σίλειος βρισκόταν μέσα στήν Εκκλησία καί προσευχόταν
στόν Θεό νά βοηθήσει τόν Όρθόδοξο λαό κατά τοϋ τυ­
ράννου. Αίφνης είδε πώς ό Άγιος Μάρτυς {Μερκούριος}
έξαφανίστηκε άπό τήν εικόνα. Προσευχήθηκε ό Ιεράρ­
χης μέ περισσότερα δάκρυα καί έμφανίστηκε πάλι ό
Άγιος λέγοντάς του: «Συγχώρεσέ με πού έλείψα, πήγα νά
φονεύσω τόν τύραννο Ίουλιανό!».
Μ ’ αύτό τόν τρόπο λυτρώθηκε ή Χριστιανοσύνη άπό
τόν πιό έπικίνδυνο έχθρό, πού αν καί φαινόταν Χ ρι­
στιανός, στήν πραγματικότητα ήταν άσεβής. Αύτός
έκαψε πολλά Λείψανα Αγίων καί κατέστρεψε πολλά ιερά
βιβλία. Τότε πυρπολήθηκαν καί τά Ιερά Λείψανα τοϋ
Αγίου Ίωάννου τοϋ Προδρόμου, τοϋ Αγίου Προφήτου
Έλισσαίου καί άλλων Αγίων.
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 213
Τήν τακτική τοϋ Ίουλιανοϋ τοϋ Παραβάτη, δηλαδή
τήν υπουλη μέθοδο, χρησιμοποιούν σήμερα κι οι κομ­
μουνιστές. Προσποιούνται ότι στηρίζουν τήν Εκκλησία,
άλλά άνέχονται καί ένισχύουν άκόμη, τούς άθέους μέ
κάθε τρόπο. Σκοπός, νά έκριζωθεΐ κάθε ίχνος πίστης
άπό τήν ψυχή τής νεολαίας.
Είδαν πώς δέν τά κατάφεραν μέ τόν διωγμό καί άκο-
λούθησαν τό παράδειγμα τοϋ κατηραμένου Ίουλιανοϋ,
γιά νά μήν άντιληφθεϊ ό κόσμος άπό ποϋ προέρχεται ή
ζημία. Ή δύναμη τοϋ Τίμιου Σταυροϋ όμως, είναι τό
βέλος πού θά συντρίψει τό κεφάλι τοϋ κόκκινου δράκο-
ντος, μέ τήν Χάρη τοϋ Κυρίου καί Σωτήρος ήμών Ίησοϋ
Χριστοϋ. Αμήν.
ΟΡΙΣΜΕΝΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ
ΓΙΑ ΤΟΝ ΤΙΜΙΟ ΣΤΑΥΡΟ
Άπό τά άκόλουθα παραδείγματα φαίνεται πώς ένερ-
γεΐ ή άνίκητος δύναμη τοϋ Τιμίου καί Ζωοποιού Σταυ­
ροϋ σ’ έκείνους πού βρίσκονται μέσα στό σκοτάδι τής
άγνοιας. Σέ όσους έχουν πίστη, ένεργεί πρός σωτηρία
καί δόξα, ένώ σέ όσους δέν έχουν, ένεργεί πρός όνειδος
καί κόλαση.
Οποιοι διαβάσουν τόν βίο τοϋ Αγίου Κωνσταντίνου
τοϋ έξ Ιουδαίων, ίσως άπορήσουν μέ τόν τρόπο πού ό
Θεός τοϋ δίδαξε τά μυστήρια τής Αγίας Πίστεως. Ε κ εί­

214 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
νος όμως πού μάς δημιούργησε, γνωρίζει τά μυστήρια
τής κάθε καρδιάς καί τίς μελλοντικές μας πράξεις. Καμία
φορά ό Θεός φωτίζει με θαυμαστό τρόπο τούς εκλεκτούς
του, όπως φώτισε τόν φαρισαΐο Παύλο καί τον εκανε
Απόστολο. Καθώς καί άλλους Αγίους πού βρίσκονταν
προηγουμένως στό σκοτάδι τής άγνοιας. >
Ό Έλεήμων Θεός δείχνει εξαιρετικά σημεία σ’ εκεί­
νους πού άνήκουν στό Εβραϊκό γένος, διότι αύτοί εντα­
τικά έκπαιδεύονται, άπό μικροί άκόμη, νά μισούν τόν
Τίμιο Σταυρό. Γι’ αύτό γίνονται οί πιό άσπονδοι εχθροί
τού Χριστιανισμού. Κανένα έθνος δέν εμμένει τόσο πολύ
στήν άπιστία, όσο τό Εβραϊκό.
Έβδομάς τή ς Σ τα υροπ ροσ κυνήσ εω ς
Σημείωση: Αφιερώνω αύτή τή μικρή συλλογή πατερι-
κών λόγων στούς άδελφούς καί τίς αδελφές τής Αγίας Γής,
πού άγωνίζονται μέ διακονήματα σέ ξένα Μοναστήρια, ως
διαβεβαίωση ότι «ού μη άπολέσωσι τόν μισθόν αύτών» εαν
υπηρετήσουν υπομονετικά καί άγόγγυστα.
Ανάξιος Ιερομόναχος,
Ιωάννης Ιακώβ
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 215
ΠΩΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΝΝΟΟΥΜΕ
ΤΗ ΣΥΓΧΩΡΗΣΗ ΠΟΥ ΔΙΝΕΤΑΙ
ΚΑΤΑ ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΕΩΣ
Έγραψα πολλές φορές γι’ αύτό τό θέμα17, αλλά παρ’
όλα αύτά βλέπω ότι υπάρχουν άκόμα κάποιοι πού έχουν
άμφιβολίες γιά τή συγχώρηση πού λαμβάνουν κατά τήν
έξομολόγηση καί, έξαιτίας τής μεγάλης άμφιβολίας,
φτάνουν κάποτε στήν άπελπισία. Γι’ αύτό γράφω καί
πάλι μερικά λόγια ώς έξήγηση.
Πολλοί άναρωτιοΰνται: «Γιατί δίνεται τό έπιτίμιο καί
καμιά φορά άπαγορεύεται ή Θεία Κοινωνία, αν ό εξομο­
λογούμενος πράγματι έλαβε {παρά Θεού} συγχώρηση;».
Αύτή ή έρώτηση κάνει πολλούς ν’ άμφιβάλλουν, μέ άπο-
τέλεσμα νά μή δίνουν τήν προσήκουσα σημασία στό
Μυστήριο τής Έξομολογήσεως. Ό ταν δοΰν πώς μετά
τήν έξομολόγηση δέχονται έπιτίμιο, νομίζουν ότι δέν θά
λάβουν συγχώρηση αμαρτιών, ώσπου νά έκτελέσουν τόν
κανόνα πού τούς έδωσε ό Ιερέας.
Ή γνώμη αύτή είναι έντελώς λανθασμένη καί άλλό-
τριος άπό τήν δική μας Πίστη. Οί παπικοί έχουν αύτή τή
λανθασμένη διδασκαλία καί ώς έκ τούτου έπινόησαν τό
πουργκατόριο. Δηλαδή τόν τόπο όπου {κατά τούς πα­
πικούς} καθαρίζονται μετά τόν θάνατο οί ψυχές οί όποιες
δέν τέλεσαν τόν κανόνα τους. {Μ ’ άλλα λόγια}, οί αιρε­
τικοί αύτοί ύποστηρίζουν πώς, έκτος άπό τόν Παράδει­
σο καί τόν 'Άδη, υπάρχει κι άλλος τόπος, πού λέγεται
17. Πρβλ. σελ. 92 τοϋ παρόντος βιβλίου.
216 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
πουργκατόριο. Έκει τιρωροϋνται γιά κάποιο διάστημα
οί ψυχές έκείνων που έξομολογήθηκαν καί έλαβαν τά
’Ά χραντα Μυστήρια, άλλά δέν πρόλαβαν νά έπιτελέσουν
τόν κανόνα πού τους είχε βάλει ό Ιερέας.
Εμείς, οί Όρθόδοξοι Χριστιανοί, πιστεύουμε καί ομο­
λογούμε ότι κάθε άνθρωπος πού μετανοεί καί έξομολο-
γεΐται τά άμαρτήματά του μέ συντριβή καρδίας, συγχω-
ρεΐται παρά Θεού, άκριβώς κατά τήν στιγμή πού ό
Πνευματικός διαβάζει τή συγχωρητική εύχή.
Αύτό τό δόγμα έπιβεβαιώνεται άπό τίς Ιερές Συνό­
δους: άπό τόν 2° κανόνα τής Συνόδου τής Λαοδικείας,
τόν 3° κανόνα τής Συνόδου τής Νίκαιας, τόν 102° κανό­
να τής Συνόδου τής έν Τρούλλω18 καί τόν 5° κανόνα τής
Συνόδου τής Άγκυρας. Επιβεβαιώνεται έπίσης άπό τόν
74° κανόνα τού Μεγάλου Βασιλείου καί άπό τόν 3° κανό­
να τού Αγίου Γρηγορίου Νύσσης.
Έχουμε άκόμη ώς μαρτυρία τά λόγια τού Αγίου Συ­
μεών Αρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης, ότι ή συγχώρηση
των αμαρτιών δίδεται τήν ώρα τής έξομολογήσεως.
Ό ταν ό άνθρωπος άποκαλύπτει τά άμαρτήματά του έν-
τελώς, μέ συντριβή καρδίας καί σταθερή απόφαση νά
μήν άμαρτήσει πιά. Ό Αγιος Συμεών φέρνει ώς επιχείρη­
μα τά λόγια τού Ιερού Εύαγγελίου, τά οποία δεικνύουν
ότι έλαβαν άμέσως συγχώρηση ό ταπεινός τελώνης πού
18. Πρόκειται περί τής Πενθέκτης Οικουμενικής Συνόδου, ή ο­
ποία συνεκλήθη τό 692 μΧ. έν Κων/λει, στήν ειδική αίθουσα τοϋ
Ίεροϋ Παλατιού, ή οποία έφερε θολωτή στέγη. Τό έργο της άποκλει-
στικώς Νομοκανονικό.
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, Μ ΕΛΕΤΕΣ 217
ήταν μέσα στόν ναό, ό άρχιτελώνης Ζακχαίος άπό τήν
Ιεριχώ, ό παραλυτικός τής Βηθεσδά, ό άσωτος υιός, ό
πιστός ληστής, ή πόρνη καί άλλοι, οί όποιοι είλικρινώς
μετενόησαν.
Συμφώνως πρός τά παραδείγματα αύτά τής Αγίας
Γραφής, γράφει καί ό Μέγας Αθανάσιος στήν έπιστολή
του πρός τόν Άντίοχο. {Γράφει}, πώς όλοι οί άληθώς με-
τανοήσαντες, άπαλλάσσονται σε μία στιγμή άπό τό
φορτίο των άμαρτιών καί τήν τιμωρία. Λέει ό Άγιος πώς
άκόμη κι άν πεθάνει τήν άλλη μέρα έκεΐνος πού έχει έξο-
μολογηθεϊ, ό Θεός δέχεται τήν μετάνοιά του.
Ο Άγιος Ιωάννης ό Χρυσόστομος λέει ότι δέν χρειά­
ζονται πολλές μέρες ή πολλά χρόνια γιά τή συγχώρηση
των άμαρτιών, διότι άν έγκαταλείψει ό άνθρωπος τά
κακά έργα πού έκανε πρίν καί ύποσχεθει στόν Θεό νά
μήν τά κάνει πιά, ό Κύριος δέν ζητά τίποτα έπιπλέον.
Αύτά τά έγραψε ό Άγιος Ιωάννης στό βιβλίο πρός τόν
Άγιο Φιλογόνιο.
Άπό τίς άνωτέρω μαρτυρίες μπορούν όλοι νά καταλά­
βουν πώς, διά τής μετάνοιας καί τής καθαράς έξομολογή-
σεως, ό Χριστιανός δέχεται άμέσως άφεση άμαρτιών,
άλλά δέν άπαλλάσσεται κι άπό τόν κανόνα. Μ ’ άλλα λό­
για, οί άμαρτίες διά τής έξομολογήσεως άφέωνται, άλλά
τό έπιτίμιο παραμένει. Άπό δώ καί ή παροιμία: «Συγχώρη­
ση έλαβες, άλλά τόν κανόνα πρέπει νά βαστάξεις».
Έχουμε ώς παράδειγμα τό έπιτίμιο τού Προφήτου
Δαυίδ τού όποιου τά άμαρτήματα ό Θεός συγχώρεσε,
άλλά τόν κανόνα «τόν τράβηξε» έξ ολοκλήρου. Τήν
συγχώρηση τή δέχτηκε άμέσως, τή στιγμή πού έξομολο-
218 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
γήθηκε όταν είπε ό προφήτης Νάθαν: «Ό Κύριος παρε-
βίβασε τό αμάρτημά σου»19 (Β' Βασιλ. 12, 13), άλλά ό
κανόνας έμεινε. Παρόλο πού μετενόησε καί έλαβε άπό
τόν προφήτη Νάθαν διαβεβαίωση τής άφέσεως, ώστόσο
έπειτα διώχτηκε άπό τή βασιλεία άπό τόν ίδιο τό γιό
του, Άβεσσαλώμ. Κατόπιν, χιλιάδες συμφορές ήρθαν έπί
τόν οίκο Δαυίδ, ώς τιμωρία γιά τίς αμαρτίες του, όπως ό
ίδιος ό Νάθαν του είχε προφητεύσει.
Τό αύτό συμβαίνει σ’ έκείνους που έξομολογοϋνται
τίς βαρειές τους αμαρτίες όπως πρέπει. Συγχωροϋνται
διά τής εύχής του Ίερέως, άλλά τό έπιτίμιο παραμένει.
Έάν δέν τό δεχτούμε σ’ αυτή τή ζωή, θά τό δεχτούμε
αιωνίως στήν άλλη. Ό Προφήτης Δαυίδ έλαβε μέ χαρά
τήν πρόσκαιρη τιμωρία, γιά νά άπαλλαγεΐ άπό τήν
αιώνιο. Γι’ αύτό λέει στό Ψαλτήριον: «Παιδεύων έπαί-
δευσέ με ό Κύριος, καί τώ θανάτφ ού παρέδωκέ με».
(Ψαλμ. 117, 18)
Σήμερα άμφιβάλλουν γιά τήν -διά τής έξομολογήσε-
ως- συγχώρηση, ιδιαιτέρως όσοι διέπραξαν θανάσιμα
άμαρτήματα καί στους όποιους άπαγορεύτηκε γιά ένα
διάστημα ή Θεία Κοινωνία. Λένε: «Πώς είμαι συγχωρεμέ-
νος, έφόσον έχω κανόνα;».
Σ’ αυτή τήν ερώτηση άπαντά ό Άγιος Νικόδημος ό
Αγιορείτης ώς εξής: «Αλήθεια είναι ότι άφίεται ή άμαρτία
μέσω τής έξομολογήσεως, άλλά μόνο έάν ό έξομολογού-
19. Ό Δαυίδ είπ ε στό Νάθαν: «Άμάρτησα ένώπιον τον Κυρίου
μου»! Κι ό Νάθαν άπήντησε στόν Δαυίδ: «Ό Κύριος συγχώρησε τό
αμάρτημά σου, δέν θά τιμωρηθείς μέ θάνατο».
ΜΕΡΟΣ ΠΡΏΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, Μ ΕΛΕΤΕΣ 219
μένος ύποσχεθει πώς θά τηρήσει τόν κανόνα καί τήν
άπομάκρυνση άπό τή Θεία Κοινωνία». Γι’ αύτό συνήθως
ό Πνευματικός δίνει τό κατάλληλο έπιτίμιο, πρίν διαβάσει
τή συγχωρητική εύχή. Τό έπιτίμιο δέν είναι έξόφληση
αμαρτιών, άλλά μάλλον ένας όρος πού τίθεται πρίν τή
συγχώρηση. Ό Όσιος Νικόδημος λέει έπίσης ότι στούς
βαρέως άμαρτήσαντας, ό σκοπός τού κανόνος δέν είναι
ή καταδίκη τού άμαρτωλοϋ, άλλά μάλλον ή διασφάλιση
τοΰ δώρου της -διά τής έξομολογήσεως- άφέσεως. Δη-
λαδή, χρειάζεται αύτή ή πνευματική «δίαιτα» πού θά προ-
φυλάξει τόν άνθρωπο ώστε μήν χάσει τό δώρο, κατρακυ­
λώντας ξανά στίς προηγούμενες αμαρτίες.
Λοιπόν νά είναι ό καθένας βέβαιος, πώς μέσα άπό τήν
καθαρά έξομολόγηση λαμβάνει άμέσως συγχώρηση, όσο
μεγάλο κι άν είναι τό άμάρτημά του. Ό Θεός συγχωρεΐ
έξίσου εύκολα καί τά μικρά καί τά μεγάλα παραπτώμα­
τα. Διότι λέει ό Άγιος Εύαγγελιστής Ιωάννης στήν
πρώτη έπιστολή του: «Πιστός έστι καί δίκαιος ινα άφή
ήμιν τάς αμαρτίας καί καθαρίση ημάς άπό πάσης άδι-
κίας». (Α' Ίω. 1, 19)
Ό σοι άποξενώθηκαν άπό τόν Θεό έξαιτίας βαρέων
άμαρτιών, συμφιλιώνονται μέ Αυτόν μέ τό Μυστήριο
τής Εξομολογήσεως. Ό Θεός τούς έπιστρέφει τό δικαί­
ωμα τής ούρανίου κληρονομιάς κι αύτοί δέχονται τό δώ­
ρο πού είχαν χάσει.
Ολοι οί κανόνες καί όλοι οί άγώνες μας, δέν έχουν
καμία άξια χωρίς τήν Θεϊκή Θυσία. Ή πηγή τής συγχωρή-
σεώς μας είναι ή άνεκλάλητος Θυσία τοϋ Σωτήρος μας.
Ό Τδιος ό Κύριος λέει στό κατά Ματθαίον Εύαγγέλιο
220 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
ότι ήρθε στόν κόσμο «δούναι την ψυχή αύτοΰ λύτρον
άντί πολλών». (Ματθ. 20, 28) Καί ό Άγιος Απόστολος καί
Εύαγγελιστής Ιωάννης λέει: «Το Αίμα Ιησού Χριστού
τού Υιού Αύτοΰ καθαρίζει ημάς άπό πάσης άμαρτίας».
(Α' Ίω. 1, 7)
ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΓΙΑ ΤΗ ΓΝΗΣΙΑ ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΗ
ΚΑΙ ΔΥΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΟ ΨΕΜΑ
Πολλοί άπό μας συνηθίζουμε, την ώρα τής έξομολο-
γήσεως, ν’ άραδιάζουμε τά ονόματα άμαρτιών, χωρίς νά
έξηγούμε όμως καί έως ποιό βαθμό διεπράχθησαν οί σχε­
τικές αμαρτίες.
Μάς άρέσει νά έξομολογούμεθα κάπως έτσι: «Άμάρτη-
σα, πάτερ! ’Έχω υπερηφάνεια, φθόνο, γαστριμαργία, ψέ­
μα, οκνηρία, συκοφαντία καί όλα τά είδη των άμαρτιών.
Σάς παρακαλώ νά μοΰ δώσετε συγχώρηση καί Απόλυση».
Εξομολόγηση πιό ώραία καί πιό εύκολη άπό αύτή δέν
υπάρχει! Άς άναρωτηθοϋμε όμως, έάν πράγματι έχουμε
άνοίξει την καρδιά μας ενώπιον τοϋ Πνευματικού, μέ το
νά άπαγγέλουμε απλώς τη συνηθισμένη λίστα άμαρτιών.
Άραγε καταλαβαίνει ό Ιερέας τήν πνευματική μας κατά­
σταση; Μόνο έάν είναι διορατικός μπορεί νά άντιληφθεΐ
τίς πληγές μας. Αλλιώς δέν μπορεί.
Τά ίδια αμαρτήματα τά έξομολογοϋνται καί τά παιδιά
καί οί πνευματικά προχωρημένοι άνθρωποι. Ό λοι φταί­
με. Ό βαθμός τής άμαρτίας ωστόσο, πόσο διαφέρει!
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 221
Καί τά παιδιά ύπερηφανεύονται καί λένε ψέματα.
Ωστόσο, οί αμαρτίες τους δέν είναι θανάσιμες, γιατί αυ­
τά δέν ξέρουν άκόμη νά ξεχωρίζουν τό καλό άπό τό κα­
κό, ούτε έχουν δολιότητα, όπως οί ένήλικοι. Τά πρώτα
έχουν παιδική ύπερηφάνεια, ένώ οί δεύτεροι σατανική
υπερηφάνεια, όπως ό Εωσφόρος.
Τό ίδιο γίνεται καί μέ τό ψέμα. Κάποιοι λένε ψέματα
γιά άστεϊσμό, ένώ άλλοι προκαλοΰν πόνο καί συμφορές
μέ τά ψέματά τους. Τό ψέμα που λέγεται χωρίς κακία
προκαλει μάλλον γέλια, χωρίς νά βλάψει τούς άλλους.
Ό ταν όμως προέρχεται άπό κακία, προκαλεΐ δάκρυα καί
κατάρες κάποτε άκόμη, άπελπισία καί φόνους. Τό ψέμα
που δέν πηγάζει άπό κακία καί δέν έπιδιώκει νά βλάψει
τούς άλλους, δέν είναι ψέμα, αλλά μάλλον μία ύποκριτι-
κή κουβέντα ή άθώο αστείο.
Βλέπουμε ότι πολλές φορές καί οί Άγιοι μεταχειρίστη­
καν τέτοια άναληθή λόγια γιά νά καλύψουν τά καλά τους
έργα, ή νά κάνουν τούς άνθρώπους νά τούς δυσφημίσουν.
Τό έτος 614, όταν εισέβαλαν οί Πέρσες στήν Παλαι­
στίνη, βρισκόταν στό Όρος τών Έλαιών ένα Μοναστήρι
όπου μόναζαν 400 Μοναχές. Μόλις μπήκαν οί βάρβαροι
στό Μοναστήρι, άρχισαν νά τίς σφάζουν σάν περιστέρια.
Πρίν όμως νά τίς σκοτώσουν, προσπαθούσαν νά τίς κα­
κοποιήσουν. Ένας άπό τούς στρατιώτες έπέλεξε μία
νεαρή Μοναχή καί τήν έσυρε μέ κακό σκοπό. Τότε ή
κόρη τού είπε: «Σέ παρακαλώ, νεαρέ, μην μέ πειράξεις!
Θά σοϋ δώσω θαυματουργό λάδι μέ τό όποιο έάν άλει-
φθεΐς, κανένα όπλο δέν θά μπορέσει νά σέ πληγώσει. Θά
σέ φυλάξει καλύτερα άπό τόν θώρακα καί τήν άσπίδα».

222 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
Άκούγοντας αύτά, ό στρατιώτης τής ύποσχέθηκε νά
την άφήσει, αλλά μέσα του σκεφτόταν νά πάρει πρώτα
τό θαυματουργό λάδι καί μετά νά έκπληρώσει τη βρω­
μερή του έπιθυμία.
Έ φ ερε λοιπόν ή Μοναχή ένα άγγεϊο λάδι καί τοϋ είπε
νά άλείψει τόν αύχένα του. «Μετά», τοϋ είπε, «θά σέ χτυ­
πήσω μέ τό ξίφος, ώστε νά πεισθεις γιά τή θαυματουργι-
κή δύναμη τοΰ λαδιού».
Φυσικά έκεΐνος δέ δέχτηκε. {Άντιθέτως}, τής είπε νά
άλείψει αύτή πρώτα τόν αύχένα της καί μετά νά τήν χτυ­
πήσει ό ίδιος μέ τό ξίφος. Ή Μοναχή χάρηκε, διότι αύτό
άκριβώς ήθελε. Άλειψε τόν αύχένα της καί τοϋ είπ ε νά τή
χτυπήσει μέ τό ξίφος χωρίς φόβο. Ό βάρβαρος τήν χτύ­
πησε δυνατά καί έμεινε έκπληκτος όταν είδε τό κεφάλι
της νά πέφτει κάτω. Τότε κατάλαβε ότι τόν άπάτησε καί
πολύ θύμωσε πού δέν πέτυχε τόν σκοπό του.
Μ’ αύτό τό τέχνασμα ή Αγία διέσωσε τήν άγνότητά
της καί έλαβε καί τόν άμάραντο τοϋ μαρτυρίου στέφανο.
Τό παράδειγμά της ένθάρρυνε καί τίς άλλες Μοναχές
καί άγωνίζονταν μέ κάθε τρόπο νά άντισταθοϋν στούς
βαρβάρους, γιά νά κατορθώσουν ό,τι καί ή προηγούμενη.
Ιδού ψέμα πού προκάλεσε τόν στέφανο {τής αιωνίου
ζωής)!
Υπάρχουν όμως καί ψέματα πού προκαλοϋν βλάβη
καί άπώλεια.
Στό γυναικείο Μ οναστήρι πού ήταν ύπό τήν Η γου­
μενία τοϋ Αγίου Παχωμίου, όπου βρίσκονταν περίπου
700 μοναχές, έγινε τό εξής:
\
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, Μ ΕΛΕΤΕΣ 223
Μία μέρα ήρθε στήν πόρτα τοϋ Μοναστηριού ένας
ράφτης καί ρώτησε μήπως έχουν νά τοϋ δώσουν κάτι νά
ράψει. Βγήκε μία νεαρά Μοναχή καί τοϋ είπε: « ’Έχουμε
έδώ ράφτρες καί δέν χρειαζόμαστε τίποτα». Μόνο αύτά
είπε καί μπήκε μέσα.
Οταν μιλοϋσε μέ τόν ξένο στήν πόρτα, τήν εϊδε μία
άλλη Μοναχή. Μετά λίγες μέρες τσακώθηκαν οί δύο
τους. Τότε ή Μοναχή ή όποια είδε τήν άλλη στήν πόρ­
τα, άπό έπιθυμία γιά έκδίκηση, τή συκοφάντησε στίς
ύπόλοιπες λέγοντας ότι έπεσε σέ άμάρτημα μέ τόν ρά­
φτη. Κάποιες άπό αύτές, κυριευμένες άπό κακία, δέχτη­
καν τό ψέμα σάν άλήθεια καί τό διέδωσαν σ’ όλο τό Μ ο­
ναστήρι. Ή καημένη ή Μοναχή, ή όποια ούτε μέ τή
σκέψη δέν είχε άμαρτήσει, δέν άντεξε τήν ντροπή καί
άπό τή μεγάλη λύπη έπεσε στό ποτάμι καί πνίγηκε.
Ή συκοφαντήσασα, όταν είδε τήν ψυχική άπώλεια
καί τό όνειδος πού έγινε στήν Μονή έξαιτίας τοϋ ψεύ­
δους της, έπεσε σέ άπελπισία κι άπαγχονίστηκε. Ό ταν
τά έμαθε ό Ιερέας τής Μονής όρισε νά μή γίνει μνημόσυ­
νο γιά καμία άπό τίς δύο. Κι όσο γιά έκεΐνες πού άπό
κακία είχαν πιστέψει τό ψέμα καί τό είχαν διαδώσει, τίς
άπομάκρυνε άπό τή Θεία Κοινωνία γιά έφτά χρόνια.
Άπό τά παραδείγματα αύτά βλέπουμε πόσο διαφέρουν
τά ψέματα. Λοιπόν, όποτε έξομολογούμεθα, νά μήν κά­
νουμε μόνο άπλή παράθεση των άμαρτιών, άλλά νά λέμε
καί τόν βαθμό στόν όποιο διεπράχθησαν, μέ ποιό σκοπό
τίς κάναμε καί ποιά βλάβη προκαλέσαμε μ’ αύτές.
Γιά παράδειγμα, όταν λέμε στήν έξομολόγηση ότι
 \

I
224 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, Μ ΕΛΕΤΕΣ 225

άμαρτήσαμε διά τής γαστριμαργίας, δεν είναι αρκετό, ΕΙΚΟΝΑ ΜΕΤΑΝΟΙΑΣ - ΠΟΡΤΑ ΣΩΤΗΡΙΑΣ
έφόσον δεν ύπάρχει κανείς νά μην πίπτει σ’ αύτό τό
σφάλμα. Κάποιος μπορεί νά τρώει πολύ σπάνια, μόνο
όταν είναι πολύ κουρασμένος καί πεινασμένος. Άλλος
νά τρώει καί νά πίνει πολύ συχνά, μέχρι νά φουσκώσει
καί ζαλιστεί. Άλλος, λόγφ τής γαστριμαργίας {μπορεί
νά} άδικεϊ καί νά ζημιώνει τόν πλησίον.
Λοιπόν, δέν έχουν όλοι τό ίδιο είδος γαστριμαργίας.
Ό πρώτος γλιστράει μόνο καμιά φορά στήν αμαρτία, ό
δεύτερος είναι πάντα κυριευμένος άπό γαστριμαργία -ή
οποία είναι θανάσιμη αμαρτία- κι ό τρίτος, ό όποιος
άπό τήν πλεονεξία άδικεϊ καί ζημιώνει τούς άλλους, δια-
πράττει άκόμη μεγαλύτερο αμάρτημα πού θά έπιφέρει
τιμωρία άπό τόν ουρανό.
Έάν δέν έξομολογηθοϋμε μέ άκρίβεια, ή συγχωρητική
εύχή τού Ίερέως δέ θά μάς ώφελήσει καί θά λάβουμε
άναξίως τά Άχραντα Μυστήρια. Διότι ό Πνευματικός
μάς δίνει {σ’ αύτή τήν περίπτωση} άδεια χωρίς νά γνωρί­
ζει τήν «άσθένειά» μας, {συνεπώς} δέν μπορεί νά μάς δώ­
σει τό κατάλληλο έπιτίμιο καί τήν κατάλληλη συμβουλή.

Η ΘΤΡΑ ΤΗΣ ΣΩΤΗΡΙΑΣ

Εάν τοποθετούσαμε μόνο τίς παραστάδες, δέν θά
Κοιτάξτε τήν εικόνα πού είναι ζωγραφισμένη στό ε­ μπορούσαμε νά πούμε ότι έχουμε άσφαλίσει τό σπίτι.
πόμενο φύλλο. Όπως βλέπετε, ή πόρτα δέν είναι αύτό- Επίσης, έάν τοποθετούσαμε μόνο τήν πόρτα άκουμπι-
νομη, αλλά στερεωμένη μέ τίς παραστάδες. σμένη στόν τοίχο, χωρίς παραστάδες, δέν θά είχαμε κά-
 /

226_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ / ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 227
I
νει κανένα κατόρθωμα! Γιά την ασφάλιση τοΰ σπιτιού Τήν έξαγόρευση πρέπει νά τήν κάνουμε μέ τελεία κα­
χρειάζεται ή πόρτα μαζί μέ τίς παραστάδες. τάνυξη καί χωρίς νά ένοχοποιοϋμε τούς άλλους. Αύτό
Λοιπόν, όπως ή θύρα τοΰ σπιτιού στερεοΰται άπό τίς είναι όπως τά δοκάρια προσαρμοσμένα σταυρωτά στήν
παραστάδες, κατά τοιοϋτον τρόπον, ή έξομολόγηση ε ί­ πόρτα, πρός ένίσχυσιν των σανίδων.
ναι συνδεδεμένη μέ την καρδιακή μετάνοια. Μαζί κι οί Μετά τήν έξομολόγηση ζητάμε τό προσήκον έπιτίμιο
δυο άποτελοϋν τό Μυστήριο τής Μετάνοιας πού εξα­ πού είναι όπως ό σύρτης {προσαρμοσμένος} στήν θύρα
σφαλίζει τή σωτηρία μας. τής μετάνοιας. Μόνο άφοΰ ύποσχεθοΰμε ότι θά έφαρμό-
Τώρα ας πάρουμε τό καθένα χωριστά καί ας δούμε τή σουμε τή συμβουλή του Πνευματικού, δεχόμαστε τήν
σύνθεσή τους. άφεση άμαρτιών διά τής συγχωρητικής εύχής του, ή
Τά στοιχεία άπό τά όποια γεννάται ή καρδιακή μετά­ όποια είναι τό κλειδί τού Μυστηρίου τής Μετάνοιας.
νοια είναι τέσσερα. Ακριβώς όπως καί οί παραστάδες Πρέπει νά ξέρουμε ότι τό έπιτίμιο δέ σημαίνει μόνο
φτιάχνονται άπό τέσσερις ξύλινες δοκούς: μετάνοιες καί ύποκλίσεις, άλλά καί κάθε άλλο έργο πού
1. Τό κατώφλι είναι ή έξέταση τοΰ νοός, δηλαδή τής ορίζει ό Πνευματικός (νηστεία, έλεημοσύνη, σιωπή, συμ­
συνειδήσεως. Χωρίς τό κατώφλι αύτό κανείς δέν μετανοεί. φιλίωση, μελέτη κ.ά.). Μ ’ αύτό τόν τρόπο έπιτυγχάνεται
2. Άπό τήν έξέταση τής συνειδήσεως γεννάται ή λύπη ή τελεία μετάνοια, ή όποια είναι ώς δεύτερο Βάπτισμα.
γιά τίς αμαρτίες, πού είναι τό δεξί δοκάρι.
3. Έ πειτα άποφασίζουμε νά μήν έργαζόμαστε πλέον ΕΠΙΓΡΑΜΜΑΤΙΚΩΣ:
τά κακά. Αύτή ή άπόφαση είναι ή άριστερό δοκάρι, ΕΙΚΟΝΑ ΜΕΤΑΝΟΙΑΣ - ΘΥΡΑ ΣΩΤΗΡΙΑΣ
όπως φαίνεται στό σχέδιο. 1. Ή έξέταση τής συνειδήσεως
4. Τελικώς, τοποθετούμε καί τό έπάνω δοκάρι, πού
2. Ή λύπη γιά τίς άμαρτίες
είναι ή συμφιλίωση μέ όλους όσους έχουμε στενοχωρή­
3. Ή σταθερά άπόφαση
σει ή άδικήσει. Επίσης, συγχωρούμε κι έκείνους πού
4. Ή συμφιλίωση
έφταιξαν άπέναντί μας. Χωρίς συμφιλίωση, ή μετάνοια
5. Ή έξομολόγηση μέ κατάνυξη καί χωρίς ένοχοποίη-
μας δέν είναι ολοκληρωμένη. ση τών άλλων
Αφού έπιτελέσουμε αύτά τά τέσσερα πράγματα (τήν
6. Τό έπιτίμιο
έξέταση, τή λύπη, τήν άπόφαση καί τήν συμφιλίωση), τά
7. Ή συγχωρητική εύχή
όποια είναι ώς παραστάδες τής μετάνοιας, τοποθετούμε
καί τήν πόρτα. Δηλαδή τήν έξαγόρευση των άμαρτιών
μας.
 /

228 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 229

Η ΕΙΚΟΝΑ ΤΗΣ ΜΕΤΑΝΟΙΑΣ ρεί νά σωθεί, ομοίως κι έκεΐνος πού δέν έχει τό γνήσιο
ΤΗΝ ΟΠΟΙΑ ΣΥΜΒΟΛΙΖΕΙ Η ΟΥΡΑ ΤΗΣ ΣΩΤΗΡΙΑΣ Βάπτισμα δέν είναι άληθινός υιός τής Εκκλησίας.
Μ' άλλα λόγια, θέλω νά πώ ότι γιά νά είναι ολοκλη­
Επειδή ύπάρχουν πολλοί οί όποιοι άναζητοΰν την ρωμένο τό Μυστήριο τής Μετάνοιας χρειάζεται καί ή
μετάνοια με όλη την καρδιά τους, άλλά δεν ξέρουν πώς μεταμέλεια καί ή έξομολόγηση. Αύτά τά δύο άλληλοενι-
νά την έκτελέσουν όπως πρέπει, παραθέτω άνωτέρω μιά σχυόμενα, συναποτελοΰν τή θύρα τής σωτηρίας.
εικόνα τής μετάνοιας, ώστε νά είναι σέ όλους κατανοη­ Γι' αυτό έκανα έδώ τό σχετικό σχέδιο πού άναπαρι-
τή. Παρακαλώ νά μέ συγχωρέσουν όσοι γνωρίζουν καλά στά τό Αγιον Μυστήριον τής Μετάνοιας.
τό θέμα. Δέ θέλω νά τούς κάνω τό δάσκαλο, άποβλέπω
μόνο στό όφελος έκείνων πού είναι άπλοι καί άμαθοι,
όσον άφορά τό έν λόγω.
Παρατήρησα ότι κάποιοι δείχνουν πολλή μεταμέλεια
ΤΟΝΩΤΙΚΟ ΦΑΡΜΑΚΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΨΥΧΗ:
γιά τίς άμαρτίες τους καί θλίβονται καρδιακώς, άλλά δέ
Η ΜΝΗΜΗ ΘΑΝΑΤΟΥ
φροντίζουν γιά έξομολόγηση. Αγωνίζονται μέ προσευ­
χές, νηστεία καί άλλα καλά έργα, δίχως καθόλου νά «Πάσα σάρξ χόρτος καί πάσα δόξα άνθρώπου
πράττουν τό πιό άναγκαΐο. ώς άνθος χόρτου», λέει ό Προφήτης Ήσαΐας.
Ύπάρχουν κι άλλοι, οΐ όποιοι τρέχουν συχνά στήν (Ήσ. 40, 6)
έξομολόγηση, άποκαλύπτουν μέ άκρίβεια στόν Πνευμα­
Παλαιά ύπήρχε ή συνήθεια όταν έστέφοντο οί βασι­
τικό τά κρύφια τής καρδιάς τους, άλλά δέν έχουν τήν
λείς στήν Κωνσταντινούπολη νά τούς φέρνουν τέσσερα
προσήκουσα μετάνοια γιά τίς άμαρτίες τους, ούτε ύπα-
είδη λίθων καί νά τούς ρωτούν άπό ποιό λίθο ήθελαν νά
κοϋν στή συμβουλή του. Εξομολογούνται μάλλον άπό
φτιαχτεί τό μνήμα τους. Αύτό γινόταν μέσα στήν Ε κ ­
συνήθεια κι όχι άπό μεταμέλεια. Διηγούνται πολλά, άλλά
κλησία μπροστά σέ όλο τόν λαό. Κι ό βασιλιάς έπρεπε νά
χωρίς πόνο καρδιάς καί πολλές φορές Απολογούνται
διαλέξει ένα λίθο γιά τόν τάφο. {Αύτό συνηθιζόταν διότι}
ένοχοποιώντας τούς άλλους.
άκριβώς τότε πού ήταν στό άποκορύφωμα τής δόξης,
Μ έ τούτα τά λόγια θέλω νά τονίσω πώς ούτε ή μετά­
έπρεπε νά φέρει στή μνήμη του τόν θάνατο, ώστε νά μήν
νοια χωρίς ειλικρινή έξομολόγηση άρκεΐ γιά τή σωτηρία,
τόν κυριεύσει ή ύπεροψία καί ξεχάσει πώς είναι θνητός.
ούτε ή έξομολόγηση χωρίς αληθινή μετάνοια συμπληρώ­
Ακόμα καί οί βάρβαροι λαοί πού προσκυνούσαν τά
νει τό Μυστήριο τής Μετάνοιας. είδωλα, τιμούσαν τή μνήμη θανάτου. Οί άρχαΐοι Αίγύ-
Όπως έκεΐνος πού δέν δέχτηκε τό Βάπτισμα δέν μπο­
230 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
πτιοι συνήθιζαν νά τοποθετούν πάνω στό τραπέζι τό
γεμάτο πλούσια φαγητά, ένα κρανίο φτιαγμένο άπό
ξύλο. Την ώρα τού φαγητού, όταν όλοι εύφραίνονταν, ό
οικοδεσπότης έδειχνε στούς έπισκέπτες τό σύμβολο τού
θανάτου, λέγοντας: «Φάτε κι εύφρανθεϊτε, αλλά σκε-
φ τεΐτε καί τό τέλος τής ζωής σας!». Μάλιστα, μπροστά
σέ τέτοιο θέαμα καί σέ τέτοια λόγια, οί έπισκέπτες δέν
τολμούσαν πιά νά λένε άπρεπή άστεΐα ή νά τό παρακά­
νουν μέ τό φαγητό καί τό ποτό.
Οί πρόγονοι των Ρουμάνων, οί Δάκες, ήταν έπίσης
είδωλολάτρες, άλλά πίστευαν στήν άθανασία τής ψυχής
καί τή μέλλουσα ζωή.
Ό ταν γεννιόταν παιδί τού γένους τους, συγκεντρώ­
νονταν οί χωριανοί καί οί συγγενείς καί θρηνούσαν μέ
πολλά δάκρυα γιά τό νεογνό. Έκλαιγαν γιά τή γέννηση
τού βρέφους, σάν νά ήταν νεκρό. Ό ταν όμως πέθαινε
κανείς, γιόρταζαν μέ μεγάλη χαρά όπως γίνεται σήμερα
σέ γάμους καί βαφτίσεις. Διότι θεωρούσαν πώς όποιος
γεννάται, μπαίνει στήν κοιλάδα τού κλαυθμώνος, όπως
ονόμαζαν τούτη τή ζωή τή γεμάτη θλίψεις. Άντιθέτως,
γιά όποιον πέθαινε θεωρούσαν πώς τέλειωσαν τά βά­
σανά του καί πορευόταν πρός τήν εύτυχία. Κατά συνέ­
πεια, ήταν οί πιό περίφημοι πολεμιστές, έφόσον δέν φο­
βούνταν τόν θάνατο καί έπί μακρόν ή Ρωμαϊκή Αύτο-
κρατορία δέν μπόρεσε νά τούς νικήσει.
Ιδιαιτέρως έμεΐς οί Μοναχοί έχουμε άνάγκη άπό τήν
μνήμη θανάτου, γιατί σύμφωνα μέ τήν ύπόσχεση πού
δώσαμε, πρέπει νά δεχόμαστε τή νέκρωση κάθε μέρα γιά
τόν Θεό. Στό Γεροντικό ένας Όσιος έλεγε: «Τήν ώρα
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 231
πού δουλεύω, κάθε φορά πού κατεβάζω τή βελόνα, κα­
τεβαίνω μέ τήν σκέψη στόν τάφο». Ό ίδιος Αγιος έλεγε:
«Ό άνθρωπος πού έχει τόν θάνατο πρό οφθαλμών πά­
ντοτε, νικά τήν ολιγωρία».
Κατά τούς Αγίους Πατέρες, ό Μοναχός είναι ή ψυχή
πού {όσο} βρίσκεται {έπί τής γης} διαρκώς όδυνάται καί
έχει μνήμη θανάτου. Ό Μέγας Βασίλειος μάς λέει: «Κοι­
τάζετε πάντοτε σάν σέ καθρέφτη τά ούράνια! Ταξίδι ε ί­
ναι αύτή ή ζωή. Ταξιδεύετε λοιπόν θεαρέστως. Μ ην έξα-
σθεν είτε στήν πορεία, μην ολιγωρείτε, μη διστάζετε, μή
ράθυμεΐτε. Στενή καί δυσχερής είναι ή οδός, άλλά σέ
τόπο άπολαύσεως οδηγεί, έκεΐ όπου δέν ύπάρχει ούτε
θλίψη, ούτε στενοχώρια, ούτε λύπη, έκεΐ όπου πάντοτε
είναι χαρά καί άγαλλίαση!»
Οί έπιβουλές όμως τού διαβόλου, οί κοσμικές ματαιό­
τητες καί οί κακές συνήθειες τού καλομαθημένου σώμα­
τος, συμμαχούν έναντίον μας γιά νά μάς άπομακρύνουν
άπό τή μνήμη τού θανάτου καί τής μελλούσης ζωής.
Ό λα μάς ψιθυρίζουν, όπως κάποτε τού Άδάμ στόν κήπο
τής Εδέμ, πώς δέν θά πεθάνουμε. «Τά παιχνίδια» τού ση­
μερινού κόσμου έκδιώκουν άπό τόν νοΰ τή μνήμη τού
θανάτου καί μαζί της τόν φόβο τού Θεού άπό τήν καρ­
διά. Τό μυαλό τού ανθρώπου προοδεύει, μά ή άγάπη ψυ­
χραίνεται.
232 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
ΣΤΟΥΣ ΑΛΗΘΙΝΟΎΣ ΕΡΑΣΤΕΣ
ΤΗΣ ΠΡΟΓΟΝΙΚΗΣ ΠΙΣΤΕΩΣ
Αδελφοί καί άδελφές εν Χριστώ,
Αύτά τά λόγια τά γράφω μόνο πρός όσους δεν άπα-
τήθηκαν άπό τά «κόκκινα κουλούρια» καί άποφεύγουν
τόν άνεμο τής πλάνης.
Στούς άλλους, πού ξεκίνησαν νά χορεύουν τόν «χορό
τοϋ βορρά» δέν έχω τίποτα νά πώ. Ό ποιος «έχει αυτιά ν’
άκούσει» έπεζήτησε ν’ άκούσει τη φωνή μου καί όποιος
έχει μάτια νά δει, μπορεί νά δει πώς έχουν τά πράγμα­
τα... Έγώ «βρόντηξα καί κατακεραύνωσα» μέσα άπό τά
γραπτά μου, γιά νά άποφύγετε τόν «άνεμο τού βορρά».
Τώρα πού άρχισε ή βροχή τών «κόκκινων χρημάτων»,
δεν φωνάζω πιά κανέναν. Οί σταθεροί στήν Πίστη προ­
σέχουν τά βήματά τους μήπως γλιστρήσουν, ένώ οί έπι-
πόλαιοι καί φίλαρχοι παραπατούν καί γκρεμίζονται.
Μεγάλο τό μυστήριο τής Πίστεως, άλλά σήμερα λίγοι
τήν κρατούν άθικτη.
Μ ήν άπορεϊτε πού σάς μιλώ έτσι. Πολλοί βαπτίζον-
ται, άλλά λίγοι κρατούν τήν Χάριν. Ό ταν δείτε κάποιους
νά τρέχουν έκουσίως πρός τήν πλάνη, νά ξέρετε ότι ή
σφραγίδα τής Χάριτος έξαλείφθηκε άπ’ αύτούς καί εύκο­
λα γκρεμίζονται. Σ’ αύτούς οί συμβουλές δέν τηρούνται
πλέον καί τίς ύποσχέσεις τίς άθετοΰν χωρίς τύψεις.
Εμείς όμως, άδελφοί, άς τούς άφήσουμε στήν άνεσή
τους καί άς άκολουθήσουμε τη στενή όδό. Κατ’ αυτό τόν
τρόπο δέν θά πλανηθούμε.
Στήν αύλή τού σημερινού Καϊάφα (δηλαδή στά δί~
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 233
χτυα τής έξουσίας) άς μήν μπούμε, γιατί μάς βάζουν σέ
πειρασμό οί δόλιοι ύπηρέτες. Μήπως πάθουμε ό,τι κι ό
Απόστολος Πέτρος. Αφήστε τούς προδότες ύπηρέτες νά
θερμαίνονται κοντά στή φωτιά, ένώ έμεΐς άς άκολουθή­
σουμε τόν Κύριο μαζί μέ τίς 'Άγιες Μυροφόρους.
Στόν δρόμο μάς παραμονεύουν οί τελώνες καί οί φα-
ρισαΐοι τού αίώνος τούτου. Άς μή φοβόμαστε όμως, διό­
τι ό Κύριος λέει: «Θαρσεΐτε, Έγώ νενίκηκα τόν κόσμο!».
(Ίω. 16, 33)
ΣΥΜΦΟΡΕΣ
ΣΤΕΡΗΣΕΙΣ
ΑΡΡΩΣΤΙΕΣ
ΔΙΩΓΜΟΙ
Ύπομένοντας αύτά μέ εύχαρίστηση,
θά άποκτήσουμε άσφαλώς τήν σωτηρία,
Χάριτι Θεού.
ΑΓΙΟΣ, ΑΓΙΟΣ, ΑΓΙΟΣ
«Χωρίς Έμοΰ ού δύνασθε ποιεΐν ούδέν.» (Ιω. 15, 5)
«ΑΥΤΗ ΕΣΤΙΝ Η ΝΙΚΗ Η ΝΙΚΗΣΑΣΑ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟΝ,
Η ΠΙΣΤΙΣ ΗΜΩΝ.» (Α' Ιω. 5, 4)
Καί στό βιβλίο τής Άποκαλύψεως ό Κύριος λέει σέ μάς
τούς αμαρτωλούς: «Ζήλευε ούν καί μετανόησον! Ιδού
έστηκα έπί τήν θύραν καί κρούω. Έάν τίς άκούση τής
φωνής μου καί άνοιξη τήν θύραν, καί είσελεύσομαι πρός
αυτόν καί δειπνήσω μετ' αύτοϋ καί αύτός μ ετ’ έμοΰ.»
(Άποκ. 3, 19-20)
234 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
’Άκουσα πώς μερικοί των εύσεβών είχαν λογομαχίες
μέ τή σπείρα των νέων αρχόντων. Μ ην ταράζεστε, αδελ­
φοί μου! Αυτό είναι μόνο ή αρχή. Ή βροχή των «κου-
λουριών» μόλις πρίν άπό λίγο ξεκίνησε καί μπορεί νά
βρέξει πολλούς, έάν δέν προφυλαχθοϋν. Αύτά πού βλέ­
πουμε σήμερα, είναι μικρά σέ σύγκριση μ’ έκεΐνα πού θά
ακολουθήσουν.
Έγώ προσωπικά συμβουλεύω έσάς πού άκολουθεΐτε
τίς προγονικές μας παραδόσεις, νά μήν ταράζεστε καί νά
μή συζητάτε μέ άλλους.
Τή δική μας νίκη δέν τήν άποκτάμε μέ φιλονικίες καί
προσβολές, άλλά μέ πραότητα καί διάκριση. Άπό τή φ ι­
λονικία πηγάζει μόνο ταραχή καί έχθρα. Ό δικός μας
πόλεμος είναι άόρατος καί τά όπλα μας πρέπει νά είναι
πνευματικά. Αύτά είναι: «ή μάχαιρα τοϋ Πνεύματος, ό
έστι ρήμα Θεού, καί ο θυρεός τής πίστεως, έν ω δυνήσε-
σθε πάντα τά βέλη τοϋ πονηρού τά πεπυρωμένα σβέ-
σαι». (Έφ. 16, 16-17), όπως μάς διδάσκει ό Απόστολος
Παύλος.
Τούς αδυνάτους νά τούς ενδυναμώνουμε καί τούς δο­
λίους νά τούς άποφεύγουμε. Τούς προδότες καί πονη­
ρούς νά τούς άφήσουμε κατά μέρος, διότι είναι αρκετά
μεγάλοι καί μπορούν μόνοι τους νά άντιληφθοΰν τά ση­
μεία των καιρών. Έάν δέ θέλουν νά μάθουν άπό τά πα­
θήματα των άλλων, αφήστε τους νά γευτούν οί ίδιοι τά
«κουλούρια» τής κόκκινης έξουσίας. Αύτά, τά όποια ε ί­
ναι βαμμένα μέ τό μαρτυρικό αίμα των εύσεβών άδελ-
φών τής πατρίδος μας.
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ - ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ, ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ, ΜΕΛΕΤΕΣ 235
Αύτοί πάσχουν τώρα σάν τούς δούλους στά κατανα-
γκαστικά έργα καί άπό τόν ιδρώτα καί τό αίμα τους
παράγονται φιλοδωρήματα γιά τήν προπαγάνδα. Τώρα
τά όσα συμβαίνουν στή χώρα, πίσω άπ’ τήν κόκκινη
κουρτίνα, έπιδιώκουν νά γοητεύσουν τά μάτια καί νά
βουλώσουν τά αυτιά τών ποταπών καί άμαθών. Μ ήν συ­
ζητάτε μ’ αύτούς, ούτε νά προσπαθείτε νά τούς φανερώ­
σετε ή νά τούς καταγγείλετε. Θά έπρεπε μάλλον νά τούς
κλαΐμε, διότι δέν ξέρουν οί καημένοι τί άρχοντες ύπηρε-
τοΰν καί πόσο θά ζημιωθούν.
Πρίν κλείσω τόν λόγο μου, σάς θυμίζω τά έξης λόγια
τής Γραφής: «Ε χθροί τού άνθρώπον οί οικιακοί αύτοΰ».
(Ματθ. 10, 36) Καί νά γιατί: Ό ταν οί άδελφοί μας πού
έχουν τό ίδιο αίμα καί τήν ίδια Πίστη μ’ έμάς, γίνονται
μάχαιρα -δηλαδή όργανα τού έχθροΰ τής Πίστεως- ή
βλάβη είναι ύπερβολικά μεγάλη. Λέει ό Άγιος Απόστο­
λος Παύλος: «Μ ή γίνεσθε έτεροζυγούντες άπίστοις».
(Β' Κορ. 6, 14)
Στώμεν καλώς, στώμεν μετά φόβου στήν Αγία Πίστη
καί ας δείχνουμε έλεος μετ’ ειρήνης πρός όλους, Χάριτι
τού Κυρίου μας Ιησού Χριστού. Αμήν.
 ΤΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΕΡΗΜΟΥ ΤΟΥ ΧΟΖΕΒΑ

Στην ησυχία τής νύχτας,

όταν όλα άναπαύονται,
τά νερά μουρμουρίζουν
σάν παλαιά ύμνωδία.

Ή ροή τους είναι ορμητική

καί κανείς δέν μπόρεσε ποτέ
τή γοερή τους φωνή νά καταλάβει
έκτος άπ’ τόν ζωηρό άνεμο.

Ό ταν έκεινος φυσάει άπό κάτω

δέν μπορεί νά τά άποφύγει
διότι βρίσκονται στό δρόμο του
καί άρχίζουν νά έκμυστηρεύονται.

Λένε τότε (ποιος τό ξέρει;)

γιά τούς Αγίους Μάρτυρες,
γιά την έρημική ζωή
των έδώ πέρα Ασκητών.

Μεγάλα καί θαυμάσια πράγματα

άπό παλαιά μπορεί νά λέν,
διότι άκούω τίς κουκουβάγιες
άπορημένες πώς στενάζουν.
Ό Άγιος Ιωάννης (άριστερά) μετά του Καθηγουμένου
καί κατόπιν Πνευματικού του, Αρχιμανδρίτου Άμφιλοχίου,
στην πύλη τής Μονής έν ετει 1955
240 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
ΤΟ ΓΡΑΝΙΤΕΝΙΟ ΚΑΣΤΡΟ ΤΟΤ ΧΟΖΕΒΑ
Μαζί μέ τό φαιδρό κελάρυσμα τοϋ νεροϋ
τό γρανιτένιο κάστρο μέ τά βράχια
υποδέχεται έκείνους πού καταφεύγουν έδώ,
λέγοντάς τους: «Καλώς ήρθατε!»
Μ έ ολόκληρους αιώνες στούς ώμους,
Ό αρχαίος οίκος περιμένει
έκείνους πού έρχονται στό «κάστρο»
καί ζητούν μέ πόθο κατάλυμα.
Από παλαιούς χρόνους έχει
την Ιερά αποστολή άπ’ τόν ούρανό
νά είναι καταφύγιο όσων
έχουν «απομονωμένη ψυχή».
Ό ταν πέρασαν τόν Ιορδάνη,
οΐ Ιουδαίοι, μέ τήν κιβωτό τής διαθήκης,
έκαναν έδώ πόλεμο κατά τών βασιλέων
τής παλαιάς Χαναάν.
Πιό πάνω δεξιά τό Γαβαών
έδωσε στόν ήλιο κατάλυμα
καί τό φεγγάρι, βλέποντας τό Έαλών,
δέν έκανε ούτε ένα βήμα.
Διότι ό περίφημος Ιησούς τού Ναυή
άλλαξε τόν αιώνιο όρο
καί σταμάτησε τόν ήλιο
νά τόν έχει λυχνάρι τό βράδυ.
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΝ - ΥΜ ΝΟΙ, ΠΟΙΗΜΑΤΑ 241
’Εδώ ό Προφήτης Ήλίας,
στό πάνω παλαιό σπήλαιο
έμεινε γιά κάποιο καιρό κρυμμένος.
Γιά νά γλιτώσει άπό τήν οργή.
Κατόπιν, ή παράδοση λέει
πώς ό 'Άγιος Προπάτορας Ιωακείμ
Ό ταν τόν κυρίευσε ή λύπη
κατέβηκε έδώ άπ’ τό Σαλείμ.
Ήρθε νά γλυκάνει τήν πίκρα
μέ καυτά δάκρυα καί νηστείες
καί γύρισε μέ τό δώρο
τής άριστης αγγελίας.
Μετά, όταν ήρθε τό πλήρωμα τού χρόνου,
κι ήρθε ό Ιησούς έπί τής γής
έμφανίστηκε έδώ ή τελευταία λάμψη
άπό τό ιερό κηροπήγιο.
Είναι ό μεγάλος Προφήτης,
τίμιο αστέρι τής ήμέρας
προηγούμενο τού Ήλιου
πού άνέτειλε στόν κόσμο.
Έδώ βάπτιζε τόν λαό
στά κρύα νερά τού Αίνών
κάνοντας τή μυστική «έξοδο»
γιά έκεΐνο πού άνέτειλε στή Σιών.
Ό ταν ό Κύριος άνελήφθη έν δόξη
τότε ή κοίτη τού χειμάρρου,
242 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΝ - ΥΜ ΝΟΙ, ΠΟΙΗΜΑΤΑ 243

άπό τή φοβερή κοιλάδα Μ ερικοί άπό τούς «γιούς τής έρήμου»

κατέβηκε ώς τόν 'Άδη. άνέβηκαν μέσω βασάνων στόν ούρανό
καί οί άλλοι άπό τόν φόβο σκλαβιάς
Καί ό βράχος άπό φόβο
τήν Λαύρα έγκατέλειψαν.
παραμέρισε τότε καί κρατάει
μέχρι τώρα τόν καύσωνα Εμείς οί άχρηστοι καί άδύνατοι
άπό τή φωτιά των αιωνίων βασάνων. βαδίζουμε σήμερα στά ίχνη
τού λαμπρού παρελθόντος
Μετά άπό χρόνια θεμελιώθηκε
καί φωνάζουμε μέ χαμηλή φωνή.
Ιερά Μονή Μοναχών
όπου πάντοτε οπλίζονταν
Ώ , τυραννικά χρόνια
μέ προσευχή, άγρυπνία καί νηστεία.
καί έσύ, άγριε λαέ
Χιλιάδες ήρθαν άπό μακριά γιατί γίνατε όπλα
άφήνοντας τού κόσμου τά πάντα. τού ολέθριου πνεύματος;
Ταπείνωσαν τό σώμα τους έως θανάτου
καί έδιωξαν τούς έχθρικούς λογισμούς. Ώ , βράχια μέ βαθιά σπήλαια
τί παλαιά πράγματα κρύβετε;
Έπί ένα αιώνα άνθιζε ή έρημος
Ώ , νερά μέ κελάρυσμα,
καί καρποφορούσε καλά έργα,
τί μύχια μυστήρια διηγείστε;
διότι οί Άγιοι μεταμόρφωσαν τήν έρημο
σέ θαυμάσιο πνευματικό παράδεισο.
Ποιος μπορεί νά καταλάβει
Τό κύλισμα τού καιρού όμως τό βάθος τής φωνής σας;
δέ λυπάται τίποτα τού κόσμου Ιδού, τώρα τά περιστέρια
καί άλλαξε τό στολίδι τής Λαύρας άντί τών έρημίτων κλαΐνε!
μέ τό γοερό ένδυμα τού θανάτου.
Σήμερα όμως στήν Αγία Γη
Τά κύματα τών άθέων έθνών
έμφανίζεται άπό παλαιά ρίζα
καί οί άνεμοι πολλών πειρασμών
ένα μικρό, άπαλό φυτό
χάλασαν τούς καλούς κανόνες
πού άνατέλλει άνάμεσα στά άγκάθια.
τού παλαιού κάστρου.
244 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΝ - ΥΜ ΝΟΙ, ΠΟΙΗΜΑΤΑ 245

Ώ , Κύριε, άς μην είσέλθει Λέγεται πώς ή Αγία Άννα

σ’ αυτά τά ξεχασμένα σπαρτά έζησε σ’ αύτή τήν κοιλάδα
καμμιά κακούργα κατσίκα άφοΰ τήν Αγία της Κόρη
καί ξηραθούν καί πάλι! στό Ιερό τήν έδωσε.

Στά παλαιά άγνωστα χρόνια

Έάν τά βρουν χωρίς φράγμα
όταν οί Άγιοι ύπέμειναν διωγμούς
οί νοητοί ληστές άπό τό δάσος,
φυλαγόταν έδώ μέ τιμή
θά τρέξουν ξανά γιά νά λεηλατήσουν
τό δεξιό πόδι τής Αγίας Άννης.
καί νά κάψουν τά πάντα!

Νοέμβριος 1952 Έδώ οί σεβάσμιοι Δεσπότες

άνέθεσαν παρθένους
γιά νά κατηχούν
τίς είδωδολάτρισσες γυναίκες.
ΠΑΛΑΙΑ ΔΙΗΓΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΡΗΜΟ ΤΟΎ ΧΟΖΕΒΑ
Επειδή είχαν ένάρετη ζωή
Ένας έκ των έσχάτων έρημιτών, καί γνώριζαν τά δόγματα,
πού έζησε έδώ στη Σκήτη, υπηρετούσαν στήν έκτέλεση
έλεγε κάποτε σέ μένα τού Ιερού βαπτίσματος.
πού είχα έρθει πρόσφατα:
Ήταν δώδεκα, έκλεκτές
- Δέν μπορείς, Πάτερ, νά φανταστείς
άπό τή Χάρη τού Πνεύματος,
τί ήταν έδώ στήν άρχή
καί οί μισές άπό αύτές
όταν ούτε τό Μοναστήρι,
ήταν Διακόνισσες στό άξίωμα.
ούτε ή Σκήτη ύπήρχαν.

Τότε πού ό Χριστιανισμός Στήν πόλη οί Χριστιανοί

ήταν άκόμα στήν κοιτίδα ήταν τότε διωγμένοι
ύπήρξε έδώ ένα ιερό οίκημα καί οί Εκκλησίες πάντα
πρίν νά φτιαχτεί ή Σκήτη. σέ κίνδυνο βρίσκονταν.
 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΝ - ΥΜΝΟΙ, ΠΟΙΗΜΑΤΑ

Γι’ αύτό ή κατήχηση Τά όνόματά τους ήταν:

ήταν δύσκολο πράγμα Ήλίας, Πρώμος, Αίαν, Γανναΐος
καί στις πόλεις συχνά καί άργότερα ό Ζήνων
έμπόδια άντιμετώπιζε. ό θεοφόρος 'Άγιος.

Τότε έκεΐνοι κατέβαιναν Ό λοι μυροβλύτες ήταν,

στην όχθη του Αγίου Ιορδάνη Σύροι τήν καταγωγή
ή στό Αίνων, στην κοιλάδα καί ιδρυτές, όπως λέγεται,
όπου έζησε ό 'Άγιος Ιωάννης. Αύτής τής Ίεράς Μονής.

Οί άνδρες είχαν τόν Ιορδάνη Πιό κάτω, στήν Αγία Άννα

ώς τόπο βαπτίσεως οί Μοναχοί συνέχεια προόδευαν
ένώ οί γυναίκες έδώ ήρθαν καί ταχέως μεταμόρφωσαν τήν έρημο
διότι ήταν κάπως παράμερα. σ’ άληθινό πνευματικό παράδεισο.

"Υστερα, όταν νίκησε ή Πίστη Ό ταν ή έπιδρομή βαρβάρων

καί ό κόσμος έγινε Χριστιανικός, έγινε στήν Αγία Γη,
τότε καί ή κατήχηση Ήταν έδώ τρεις χιλιάδες Άσκητές
δέν γινόταν πιά σ’ αύτή τήν κοιλάδα. μέ άγγελική ζωή.

"Υστερα άπό αυτά στό Χοζεβά Τότε τό ξίφος των Περσών

ήρθαν νά μονάσουν καί τό σπαθί των Αράβων
πιό άσκητές Καλόγεροι άνάγκασαν τούς λοιπούς
πού ποθούσαν ερημική ζωή. νά ψάξουν άλλο καταφύγιο.

Κατά παράδοση βρίσκουμε Πολλοί λοιπόν άπ’ αύτούς

στό σπήλαιο του Αγίου Ιωακείμ άφησαν τήν κοιλάδα τού Αίνων
πέντε μεγάλους άσκητές καί παίρνοντας τά ιερά Λείψανα
πού έμειναν κοντά στό κοιμητήριο. πήγαν στό Ό ρος Άθως.
 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
Ό σοι έμειναν έδώ πολλές
αντιμετώπισαν ανάγκες,
αλλά γιά τόν Κύριο ύπέμειναν
όλα, ώς τόν Μεγάλο Πόλεμο.
Τότε, άπό τή φοβερή φουρτούνα,
οί Μοναχοί διασκορπίστηκαν
καί ή Σκήτη καί ή Μονή
έντελώς ερημώθηκαν.
Τώρα πού έμειναν στήν κοιλάδα
μόνο έρείπια καί ερημιά
θέλω νά κλάψω άπό λύπη,
διότι τίποτα δέν είναι πιά όπως πρίν.
Τότε υπήρχαν έδώ ζαρκάδια
καί τά ελάφια ήταν γείτονές μας.
Δύσκολο ήταν νά εισέρχονται
στήν κοιλάδα ξένοι άνθρωποι.
Τώρα καί τό νερό μεταφέρθηκε
καί έμεινε τό κανάλι ξερό
καί βλέπεις μόνο τούς άσβούς
καί καμιά φορά κάποιο τσακάλι.
Τώρα τά πάντα άλλαξαν,
καί άκοϋς στά σπήλαια μόνο
τά περιστέρια καί τούς μπούφους
τό βράδυ, καί τά γεράκια τό πρωί.
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΝ - ΥΜΝΟΙ, ΠΟΙΗΜΑΤΑ 249
Θά έλεγες ότι κλαϊνε γοερά,
γιατί ξέρουν τί βρισκόταν έδώ στή Σκήτη
όταν ύπήρχε, σάν κάστρο,
ή χαράδρα μέ τά γρανιτένια τείχη!
Η ΕΠΙΔΡΟΜΗ ΤΩΝ ΠΕΡΣΩΝ ΣΤΟ ΧΟΖΕΒΑ
Οί βάρβαροι τού βασιλιά Χοσρόη
όρμησαν άπό τό Ιράν
φέροντας φωτιά καί θάνατο
στίς πόλεις τής Χαναάν.
Μέ τόν βασιλιά ώς άρχηγό,
ύποσχέθηκαν μέ όρκο
νά μήν άφήσουν πίσω τους
ο’ίκημα μέ Χριστιανικό όνομα.
Λεηλάτησαν τήν Ιερουσαλήμ
καί έκαψαν τόν Πανάγιο Τάφο.
Μετά άπήγαγαν τόν Πατριάρχη
καί πήραν τό Τίμιο Ξύλο.
Στόν δρόμο τους μόνο θρήνος.
Τόσο αιμοχαρείς ήταν! Τούς Χριστιανούς
σκότωναν, αιχμαλώτιζαν καί
στούς Ιουδαίους τούς πουλούσαν.
Μ ερικοί άπό τούς φοβερούς βαρβάρους
πήγαν στίς σκήτες στήν έρημο,
250 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ ΜΕΡΟΣ ΑΕΥΤΕΡΟΝ - ΥΜΝΟΙ, ΠΟΙΗΜΑΤΑ 251

καί άφοΰ έκλεψαν τά πάντα καί, φορτωμένοι μέ τή λεία,

τίς κατέστρεψαν ώς τό θεμέλιο. πήραν τόν κατήφορο.

Τούς γέροντες Ασκητές, χωρίς έλεος Στήν παλαιά Σκήτη Αγίας Άννης
τούς έσφαξαν σάν τά άρνιά στήν είσοδο τού σπηλαίου είδαν
καί τούς νεαρούς σάν τά βόδια έναν άδύνατο Ασκητή πού καθόταν,
τούς πήγαν δεμένους. μπροστά στόν όποιον δίσταζαν.

Στην άπόκρημνη χαράδρα Ήταν ό ίδιος ό Άγιος Γεώργιος

πρός Άνατολάς τού Όρους Έλαιών ό πνευματικός Πατέρας
κατέβηκαν οί ορδές των βαρβάρων των δύο χιλιάδων άσκητών,
στό Χοζεβά, πρός την Ιεριχώ. ό έπίγειος άγγελος.

Έδώ ό Άγιος Γεώργιος Τό φως τού σεβασμίου του προσώπου

τό άσκητήριό του είχε συγκλόνισε τό τυραννικό πνεύμα
καί δύο χιλιάδες Ασκητών καί έκεΐνοι, δίνοντάς του ψωμί, τού είπαν:
γύρω του μόναζαν. - Γέροντα, πήγαινε όπου θέλεις!

Αλίμονο, όμως! Όπως οί θεριστές Τότε ό Άγιος Γεώργιος

δρεπανίζουν τά στάχυα, έφυγε στόν Ιορδάνη, στό Γώρ
έτσι οί άθεοι Πέρσες έσφαξαν καί έμεινε έκεί κρυμμένος
τούς κατά μήκος τού χειμάρρου Αγίους. ώσπου νά περάσει τό ολέθριο κύμα.

Καί τά τεράστια τείχη Μετά γύρισε στή Λαύρα

τού ιερού Ναού όπου κάλεσε τους μαθητές του
ξαφνικά τά κατέστρεψε οί όποιοι είχαν φύγει μακριά
τό χέρι τού έχθρικοΰ λαού. γιά νά γλιτώσουν άπό τούς Πέρσες.

Άφησαν πίσω τους έρείπια Φοβερό θέαμα μπορούσε τότε

οί βάρβαροι μέ ολέθριο πνεύμα νά δει κανείς στό Χοζεβά:
252 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
Εκατοντάδες πτώματα κείτονταν
στη σπηλαιώδη χαράδρα.
Ό πανέμορφος Ναός
είχε γίνει σάν τάφος
μέσα στόν όποιο πολλοί Μοναχοί
κείτονταν κάτω άπό τά έρείπια.
Καί στην αυλή, κοντά στην πόρτα,
μεταξύ των σπασμένων καμπανών,
μπορούσε κανείς νά δει ιερά Σκεύη
μαζί μέ τά νεκρά σώματα.
Ό ταν έγινε ό ένταφιασμός
των Μαρτύρων Πατέρων,
τά τίμιά τους σώματα τά έβαλαν
στό κοιμητήριο των Αγίων.
Αργότερα τά κτήρια τής Μονής
μέ πολύ κόπο άνοικοδομήθηκαν,
στά χρόνια τού θεοφιλούς αύτοκράτορος
ό όποιος έκανε τότε πόλεμο.
■Α·
¥
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΝ - ΥΜΝΟΙ, ΠΟΙΗΜΑΤΑ 253
Η ΚΟΙΜΗΣΗ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΤΟΥ ΧΟΖΕΒΙΤΟΥ
Στό τέλος, ό Ό σιος Γεώργιος,
σέ βαθιά γεράματα κείτονταν
καί κάποιοι γέροντες στέκονταν
κοντά του στήν πόρτα τού κελλιοΰ.
Ήταν τότε ή μέρα έορτής
καί ό μαθητής του υπηρετούσε
τούς προσκυνητές στήν τράπεζα,
διότι αυτό ήταν τό δικό του διακόνημα.
- Αντώνιε, πεθαίνει ό Άββάς
καί δίπλα του σέ θέλει. Έλα!,
τού είπαν τότε οί γέροντες.
Αύτός όμως δίσταζε.
Ποθούσε άπό καρδιάς νά πάει
στόν Άγιο πού τόν περίμενε,
άλλ’ ούτε τό διακόνημα
ν’ αφήσει δέν ήθελε.
Βλέποντας έν πνεύματι ό Όσιος
τόν μαθητή πώς δίσταζε,
έστειλε κάποιον νά τού πει
νά τελειώσει ήσυχος τή δουλειά του.
- Τέλειωσε τή δουλειά σου έντελώς
διότι έγώ, Αντώνιε, σέ περιμένω
κι ώσπου σέ μένα νά ’ρθεις
δέ θά βάλω τά χέρια μου στό στήθος!
 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΝ - ΥΜΝΟΙ, ΠΟΙΗΜΑΤΑ 255

Άργησε λοιπόν έκεϊνος υπηρετώντας Καί στην κοιλάδα Καλαμώνος

καί τά μεσάνυχτα τέλειωσε. όπου έζησε ό Άγιος
Μόνο μετά πήγε στόν Όσιο έπί ένάμισι έτος
ζητώντας συγγνώμη καί κλαίγοντας. μέ πόθο μόναζα κι έγώ.

Καί ό θαυμάσιος Όσιος Ό Άγιος Γεώργιος ας βοηθήσει

εύλόγησε τόν μαθητή του, νά είμαι κι έγώ συμμέτοχος
τόν φίλησε έν Χριστώ στην άπέραντη χαρά
καί συγκινημένος είπε: έκεΐ, στό ούράνιό του οίκημα!

- Τώρα βγες καί στόν Κύριο Καί τό τίμιο του «περιβόλι»

πήγαινε, ταπεινή μου ψυχή! στό Χοζεβά νά παράγει
Τρεις φορές τό είπε αυτό τώρα ιερούς καρπούς
καί μετά έφυγε πρός τόν Κύριο. έγκαταλείποντας τόν κοσμικό δρόμο.

Έν ειρήνη, χωρίς ταραχή Εμπαθείς καί στερημένοι συμβουλής

ξεψύχησε όσιακά. έμεΐς είμαστε τώρα σάν νεκροί,
Όπως περνάει κανείς τόν δρόμο, άλλ’ έχουμε άκόμα την έλπίδα
έτσι έφυγε άπό τή γή. ότι έσύ {Άγιε} μάς φροντίζεις όλους.

Τά βρήκα αύτά γραμμένα Τή χάρη σου νά χύνεις

άπό τόν Μοναχό Αντώνιο πάνω στήν ταπεινή ψυχή
καί τά γράφω τώρα στούς στίχους ή οποία, ιδού, έπί πολύ καιρό
έγώ, ό Ιωάννης ό Ιερομόναχος, έμεινε άπεριποίητη.

Ό όποιος, ένώ είμαι άνάξιος, Φύτεψε καί πάλι καί φρόντιζε

μένω στόν άγιο τόπο «τά μυστικά δέντρα» άπό τό Αίνών
όπου εΐχε τό κελλί του γιά νά μη φάνε τά φύλλα τους
κάποτε ό Άγιος Γεώργιος. οί κατσίκες άπό τό Γαβαών.
256 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
Καί όταν θά ανθίσουν,
φύλαξέ τα άπό τόν άνεμο,
γιά νά προσφέρουν μυστικούς καρπούς
έκατονταπλάσιους, μέ τή χάρη σου!
Ή κοιλάδα του Χοζεβά, Πάτερ,
ας είναι γιά μάς άγιο λιμάνι
έδώ, όπου βάπτιζε κάποτε
ό 'Άγιος Προφήτης Ιωάννης!
Φ πού θά οδηγεί τούς άλλους
Ω, ΑΝΘΡΩΠΕ!
Ώ , άνθρωπε, τί μεγάλη εύθύνη έχεις
ώς προτροπή πρός τό καλό ή πρός τό κακό
γιά ό,τι κάνεις σ’ αυτό τόν κόσμο
γιά ό,τι λές προφορικά ή γραπτά!
άφήνοντας μέσα στίς καρδιές τόν καρπό του
Γιά τό παράδειγμα που δίνεις,
διότι αύτό πολλούς θά οδηγεί
είτε στόν παράδεισο, είτε στην κόλαση!
Τί μεγάλη φροντίδα πρέπει νά έχεις
σέ όλη τή ζωή σου,
διότι ή σκέψη πού γράφεις ή έκφωνεΐς
έφυγε, πότε δέν τήν παίρνεις πίσω,
καί κάποτε θά μαζέψεις τόν καρπό της,
είτε ζωντανός είτε νεκρός.
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΝ - ΥΜ ΝΟΙ, ΠΟΙΗΜΑΤΑ 257
Είπες έναν λόγο. Ό δικός σου λόγος
θά περνάει άπό γενεά σέ γενεά.
Θά χαροποιεί ή θά στενοχωρεί,
θά καθαρίζει ή θά λερώνει,
καί ό μέσα του σπόρος θά καρποφορεί
προσφέροντας είτε άγάπη είτε μίσος.
Έγραψες έναν λόγο. Ό γραπτός λόγος
μπορεί νά είναι φάρμακο ή φαρμάκι.
’Εσύ θά πεθάνεις, άλλ’ ό,τι έγραψες
θά άπομένει σάν άνοιχτός δρόμος
είτε στό όνειδος είτε στή δόξα.
Έψαλες ένα τραγούδι. Τό τραγούδι σου
θά άπομένει καί μετά τό τέλος σου
πρός άγνεία ή πρός άσέλγεια,
γεμάτο είτε χάρη είτε όνειδος.
Έδειξες έναν δρόμο. Ό δικός σου δρόμος
δέ θά πεθάνει μαζί σου.
Μ πορεί νά είναι καλός ή κακός,
νά γκρεμίζει ή νά ύψώνει.
Θά βαδίζουν ψυχές σ’ αύτόν
είτε στήν ειρήνη είτε στά βάσανα.
Έζησες μία ζωή. Ή δική σου ζωή
είναι μία καί μοναδική.
258 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
Λοιπόν, μην ξεχνάς ποτέ
πώς σέ συνάρτηση μέ αύτή
θά κερδίσεις είτε αιώνια μακαριότητα
εϊτε βάσανα γιά πάντα.
Ώ , άνθρωπε, τί μεγάλη εύθύνη έχεις!
Έσύ θά φύγεις άπ’ τόν κόσμο
άλλά ο,τι λες γραπτά ή προφορικά
καί ό,τι αφήνεις μέ τό παράδειγμά σου
πολλούς, πάρα πολλούς θά οδηγεί
στόν παράδεισο ή στην κόλαση.
Λοιπόν, μην ξεχνάς: Νά είσαι πιστός,
μέ προσοχή καί δέος!
Νά άφήσεις στίς καρδιές μέ λαμπρότητα
όμορφο σημάδι ή σκέψη ή όδό.
Διότι κάποτε γιά όλα
θά δώσεις λόγο άσφαλώς!
ΣΚΟΠΕΛΟΙ ΣΤΗΝ ΟΔΟ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΜΑΣ
Από τόν άπέναντι βράχο
άποσπώνται πέτρες
καί σκιρτώντας πέφτουν
στό βάθος τού γκρεμού.
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΝ - ΥΜ ΝΟΙ, ΠΟΙΗΜΑΤΑ 259
Πολύ συχνά αυτές,
έτσι ταξιδεύοντας,
καί άλλες πέτρες παίρνουν
μαζί τους στήν κατηφόρα.
Όμοίως καί ό άνθρωπος
όταν χάσει τόν προορισμό
πολλές φορές καί άλλους
τούς τραβάει στό κακό.
Άπό τό μεγάλο θόρυβο
των νερών άπό τή Σκήτη,
ταράχτηκε ή έρημος
μέ γρανιτένια βράχια.
Ένας παλαιός βράχος
έπεσε κάποτε άπό πάνω
καί στό δρόμο τού χειμάρρου
κάθισε σάν φράγμα.
Άπό τότε μέ θαυμαστό τρόπο
ό χείμαρρος ταπεινώθηκε
καί δέν κάνει πιά θόρυβο
όταν περνάει άπό τή Σκήτη.
Διότι δέν μπορεί νά ξεπεράσει
τό φράγμα τού παλαιού βράχου
καί περνάει κάτω άπ’ αύτό
σερνόμενος μέ ταπείνωση.
260 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΝ - ΥΜΝΟΙ, ΠΟΙΗΜΑΤΑ 261

Όμοίως, στην όδό τοϋ βίου μας ρίχνουν μέ μεγάλη έχθρα

έπιτρέπει ό Θεός νά ’ρθουν
συμφορές καί πειρασμοί
γιά νά ταπεινωνόμαστε συνέχεια!
Υποσημείωση: Έ γραψα αύτό τό ποίημα εις άνάμνησιν τής
ήμέρας πού έπεσε ένα βράχος πίσω άπ’ τό κελλί μου, τη ν πα­
ραμονή τής εορτής τής Συλλήψεω ς τής Αγίας Ά ννης (8η Δ ε­
κεμβρίου 1955), όταν ξέσπασε ή έπανάσταση των «κόκκινων
Φαραώ». Π ρέπει έπίσης νά σημειώσω πώς ό χείμαρρος, όταν
ήταν μικρός, δέν δημιουργούσε θόρυβο, άλλά τώρα πού έγινε
μεγάλος, κάνει μεγάλη βοή έξαιτίας του βράχου πού έχει πέσει.
Φ
ΤΟ ΘΗΡΙΟΝ ΤΗΣ ΑΠΟΚΑΛΥΨΕΩΣ
Τώρα αυξάνει ή κακία.
Άνοιξε σχολείο ό Αντίχριστος
καί διδάσκει πολύ κόσμο
τό «άθεο άλφάβητο»!
Διότι σήμερα τό νοητό θηρίο
κουνάει τά κεφάλια του:
Τη μασονία, τόν κομμουνισμό
καί τούς φαρμακερούς Εβραίους!
Οί αιρετικοί παπικοί
καί οί άπιστοι τής Άγαρ
τά βέλη τοϋ Βελίαρ!
Από τά έφτά κεφάλια τοϋ θηρίου
αύτά τά πέντε έμφανίστηκαν
καί όταν θά έμφανιστοϋν τά άλλα
θά ’ρθει καί τό τέλος!
Θά φανεί καί άλλο θηρίο
μέ δύο κέρατα, σάν άρνί,
καί σάν δράκοντος,
ή φωνή του θά είναι δυνατή.
Τό θηρίον έχει καί δέκα κέρατα
μέ τά σημεία τοϋ Εωσφόρου
δηλαδή τά ολέθρια πάθη
πού σήμερα φωνάζουν σφόδρα.
Αύτό είναι τό βδέλυγμα
πού θά καθίσει στόν άγιο τόπο
καί μέ διαβολική δύναμη
θά κυριαρχεί πάνω στή γη!
Φ
 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΝ - ΥΜΝΟΙ, ΠΟΙΗΜΑΤΑ 263

ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ Τό τίμιο μας οίκημα

μέ τό λαμπρό του παρελθόν,
Στερούμενος άπό καλά έργα,
κατέληξε σάν πράγμα περίσσιο
περνάω την ζωή μου,
γιά τούς σημερινούς ανθρώπους
σάν νύχτα χωρίς φεγγάρι
καί χωρίς κανένα αστέρι.
Έ χει σήμερα δύο Ηγουμένους,
σάν δύο μαίες γιά ένα βρέφος,
Σήκωσε, Κύριε, τήν ομίχλη
οί όποιοι μόνο σπάνια συναντοϋνται
απλωμένη πάνω στή θάλασσα
καί ό ένας τόν άλλο συκοφαντεί.
καί οδήγησε τή ζωή μου
πρός τό λιμάνι τής αιωνιότητας!
Ό ένας έχει τό άξίωμα,
άλλά δέν έμφανίζεται,
Μ ήν άφήσεις τόν έχθρικό άνεμο
ένώ ό άλλος πού κοπιάζει
νά χτυπάει έναντίον μου
δέν είναι άναγνωρισμένος.
άλλά τό δώρο τής εύσπλαχνίας Σου
χάρισε σέ μένα τόν κάτω κείμενον.
Ό ένας έχει τό μετόχι
καί δέν έρχεται έδώ καθόλου,
ένώ ό άλλος, ό τοποτηρητής
δέν έχει ούτε ξύλα γιά φωτιά.
Η ΕΙΚΟΝΑ ΤΗΣ ΜΟΝΗΣ ΧΟΖΕΒΑ
Σκεπτόμενοι πώς μάς στέλνει
(Γιά έκεϊνον ό όπ οιος άπορει
ό Ηγούμενος πού είναι κάτω,
πού φεύγω άπό τό Μ ονα στήρι)
έκεΐνοι πού είναι πάνω
σπάνια μάς φέρνουν έφόδια.
Γιά νά μήν έχεις πλέον,
γιά μένα άπορίες, Πάτερ, Τά έφόδια πού θά έπρεπε
σου παρουσιάζω έν όλίγοις νά δέχεται ή άδελφότητα
τήν εικόνα τής Ίεράς Μονής. κανείς δέν ξέρει σήμερα
πού άραγε φτερουγίζουν.
 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΝ - ΥΜ ΝΟΙ, ΠΟΙΗΜΑΤΑ 265

Όπως λέει ή παροιμία, ΣΤΙΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΕΣ ΜΟΥ ΑΔΕΛΦΕΣ

μάταια φωνάζει τό άρνί,
Μία άνέκφραστη χαρά
διότι όσα ξεφεύγουν τής κατσίκας
τήν ταπεινή μου ψυχή κυρίευσε
τό έλάφι τά τακτοποιεί.
όταν είδα πώς νίκησε όλα
ή Χριστιανική άγάπη.
Σήμερα ή φροντίδα σωτηρίας
τής καημένης συνοδείας
Στήν αύλή τού σπιτιού σας
κατήντησε, θά λέγαμε,
Βλέπουμε πολύ καλά
«τρύπα στή θάλασσα»!
πώς παραμένει μαζί σας
ή αγία Χάρη τού Χριστού!
Ό ταν έρθει ή αρρώστια,
βοήθεια δέν μπορείς νά βρεις,
Έάν μόνο οί πλούσιοι
καί έάν δέν έχεις εύχέρεια,
ήταν καλοδεχούμενοι,
απλώς πεθαίνεις έδώ πέρα.
τότε ό Χριστός διωγμένος
θά ήταν μαζί μέ τούς φτωχούς.
Τά πάντα πάνε άνάποδα
όσον αφορά τά άνθρώπινα,
Τά δάκρυα τής μετάνοιας
ή ούράνια Χάρη όμως
άπό τίς μέρες τής Σαρακοστής,
δέν μάς έγκαταλείπει ποτέ.
σάν ιερός θησαυρός τής Πίστεως,
φανερώνουν τόν σκοπό τής ζωής.
Διότι οί Άγιοί μας πάντοτε
φροντίζουν έμάς τούς ζωντανούς
Ό Θεός τής ευσπλαχνίας
καί μυστικά μάς προστατεύουν
τήν καρδιά σας συγκίνησε,
σάν τήν μάνα τά παιδιά της.
ώστε νά φροντίζετε
τούς άρρώστους κι ένδεεΐς.
Ιανουάριος 1953
Ιερά Μονή Χοζεβά
Σάς μακαρίζω άδίσταχτα
καί είμαι όλότελα σίγουρος
 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΝ - ΥΜ ΝΟΙ, ΠΟΙΗΜΑΤΑ 267

πώς έσεΐς όχι ανθρώπους, διότι έχουν μεγάλη παρρησία

αλλά τόν Κύριο ύπηρετεΐτε. μπροστά στόν γλυκύ Σωτήρα.

Μ ήν φοβάστε τή μόλυνση,
Ή δυσωδία καί ή βρωμιά
διότι ή άγάπη τού Θεού
που υπομένετε είναι μαρτυρίες
ύπερβαίνει κάθε φάρμακο
τής ούράνιας άμοιβής
καί μάς φυλάγει άπό κακό.
καί τής χαρμόσυνης εύωδιάς.
Άπό τό ταπεινό μου σπήλαιο,
Τίποτα δέν έχω γιά σας
ως άδελφός σάς εύχομαι
παρά μόνο αύτή τή συμβουλή:
νά είστε πάντα εύτυχισμένες
Νά κάνετε πάντα υπομονή
διά τής Θείας Χάριτος!
διότι μεγάλη Χάρη κερδίσατε!
Κι όταν προσεύχεστε,
Ό ταν ό πονεμένος άρρωστος
μήν ξεχνάτε νά παρακαλεϊτε
λέει: «’Άς άνταποδώσει ό Θεός!»
τόν Θεό νά έλεήσει
Αυτό είναι γιά τήν ψυχή
καί έμένα τόν άνάξιο!
σάν λουλούδι τού ουρανίου στεφάνου!
Προσεύχεστε γιά τούς ξενιτεμένους
Καί οί λέξεις: «’Άς συγχωρέσει ό Θεός!»
ομοεθνείς Χριστιανούς
πού λέγονται γιά τούς κεκοιμημένους,
γιά νά τηρήσουν τήν άγια Πίστη,
είναι άνώτερες άπό τήν προσευχή
όπως κι ό Πατριάρχης Αβραάμ.
έκείνων πού είναι χορτασμένοι!
’Άν καί δέ θά γυρίσουν ποτέ
Τόν πόνο πού έχεις στήν ψυχή
στή Ρουμανική τους χώρα,
γιά συγγενείς πού έφυγαν
ό Κύριος νά τούς χαρίσει
νά τόν στρέψεις πρός τούς φτωχούς
τήν Αγία ουράνια Πατρίδα!
οί όποιοι είναι φίλοι τού Ιησού!

Πρός αύτούς νά δείξεις τήν συμπόνια Κι έκείνους πού είναι στή Ρουμανία
αύτούς νά τούς ψάχνεις μέ πόθο, διωγμένοι άπό τούς κομμουνιστές,
 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
νά τούς στηρίζει στην πίστη
γιά νά ομολογούν σάν μάρτυρες!
Ό ένας γιά τόν άλλο με ζήλο
κάνοντας πάντα προσευχή
με πνευματική άγάπη,
έκτελοϋμε τοϋ Χριστού έντολή!
Δεχθείτε άπό μένα τόν ταπεινό
τίς πνευματικές εύχές
κι ευχαριστίες γιά τό δώρο
τής μεγάλης έλεημοσύνης!
Ένώ είμαι όλότελα άνάξιος
κοπιάζω κι έγώ νά βοηθήσω
κατά τη δική μου δύναμη
έκείνους πού μ’ ύπηρετοϋν.
Δεχθείτε τούς στίχους αύτούς
καί νά ξέρετε ότι έβαλα μέσα τους
κομμάτια τής συντετριμμένης καρδιάς
μαζί μέ καθαρή άγάπη γιά σάς!
Χριστός άνέστη έκ νεκρών!
Νά άναστηθοϋμε κι έμεϊς μαζί Του
καί μόνο Αύτόν νά υπηρετήσουμε
κάνοντας έλεημοσύνη στούς φτωχούς!
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΝ - ΥΜ ΝΟΙ, ΠΟΙΗΜΑΤΑ 269
’Άς είναι γιά όλες σας σήμερα
ή άγια Ανάσταση
πηγή ειρήνης καί άγάπης
καί πνευματικής παρηγοριάς!
Ό πιό άνάξιος αδελφός σας καί ταπεινός
πρός τόν Κύριο ευχέτης,
Ιωάννης Ιερομόναχος
Σ κ ή τη Αγίας Άννης, Χοζεβά
Η ΞΕΧΑΣΜΕΝΗ ΟΑΣΗ
Κρυμμένος μέσα στήν έρημο,
στήν όχθη τοϋ Ιερού Ιορδάνη,
αύτός ό οίκος τής Ρουμανίας
ήταν γιά όλους μας σάν λιμάνι.
Αν καί είμαστε ξένοι, περιπλανόμενοι,
σάν τά πρόβατα χωρίς ποιμένα,
άπολαμβάναμε κάποιας παρηγοριάς
στή Σκήτη τού Αγίου Ίωάννου.
Μπορούσαμε νά προσευχόμαστε
στή Ρουμανική μας γλώσσα
καί ένα φτωχό ψίχουλο
μέ άδελφική άγάπη τρώγαμε.
Οί άρρωστοι καί ένδεεΐς
μήν έχοντας άλλοΰ κατάλυμα,
270 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ ΜΕΡΟΣ ΑΕΤΤΕΡΟΝ - ΥΜ ΝΟΙ, ΠΟΙΗΜΑΤΑ

κατέβαιναν έδώ μέ άγάπη ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΗΝ ΕΡΗΜΟ

καί ξεχνούσαν τή θλίψη.
Σήμερα γίνεται πανηγύρι
Κι όταν συνέβαινε νά έχουν καί σχεδόν όλη τήν ήμέρα
κάποια διχόνοια μεταξύ τους, άπό τόν άπέναντι βράχο
έδώ μπροστά στό τζάκι μέ κοιτάζει ένα περιστέρι.
συμφιλιώνονταν άμέσως.
Θά ήθελε νά μοϋ πει κάτι.
Καί μπορώ νά πώ ότι όλοι,
Δέν έχει άλλα περιστέρια
μέ καθαρή ψυχή Ρουμάνου,
πού θέλουν νά μάθουν
είχαμε παρηγοριά, σκεπτόμενοι
ειδήσεις άπ’ τή χώρα του.
πώς βρισκόμαστε στό δικό μας χωριό!

Διότι ή κοιλάδα τού Ιορδάνη Πανέμορφο πουλάκι,

μάς άγκάλιαζε στοργικά όταν σέ βλέπω κοντά μου
καί άπομάκρυνε τήν πίκρα μοϋ φαίνεται πώς βλέπω
άπό τήν ξενιτεμένη ψυχή μας! τήν κοιλάδα του Ιορδάνη!

Στήν βεράντα, στήν λιακάδα, Ή εύλογημένη κοιλάδα

στό λουτρό ή στό ψάρεμα, μέ τό πράσινο δασάκι
είχαμε τήν στερεή έλπίδα έμφανίζεται σάν όνειρο,
ότι ή Ρουμανία δέν πέθανε! σάν έπίγειος παράδεισος.

Σήμερα όμως πού ή Σκήτη

Μοϋ φαίνεται ότι βλέπω
έρημώθηκε σάν τό Μαδιάμ
μέσα σ’ ένα ώκεανό
μία φοβερή μελαγχολία
ένα μυστηριώδες νησί
έσβησε τήν έλπίδα πού είχα!
ποτισμένο άπό τόν Ιορδάνη.

Υποσημείωση: "Έγραψα αύτό τό ποίημα άφοϋ έφυγα άπό

Στόν κόλπο του φανερώνεται
τόν Ιορδά νη έγώ, ό άνάξίος Ιερομόναχος Ιω άννης Ιακώβ,
ένα στολισμένο οίκημα
τόν Ν οέμβριο 1952, στό Χοζεβά.
272 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
πού ήταν κάποτε γιά μένα
ό πιό αγαπητός τόπος.
Μή φύγεις, πουλάκι μου,
περίμενε λίγο άκόμα,
γιά νά δώ μέσα άπό σένα,
μυστικά, τή δική μας Σκήτη!
23η Σεπτεμβρίου 1956
Σκήτη Αγίας ’Άννης, Χοζεβά
-φ·
ΕΝΑΣ ΣΤΑΥΡΟΣ ΣΤΟΝ ΙΟΡΔΑΝΗ ΠΟΤΑΜΟ
Ώς σημείο άνάμνησης
τού καιρού πού έμεινα,
άρρωστος καί κουρασμένος
κοντά σου, Ιερέ Ιορδάνη,
Έμπηξα έκεϊ στό χώμα,
την ώρα τού Αποχωρισμού,
σάν μάρτυρα δύσκολων ήμερων,
ένα μεγάλο σταυρό κι έφυγα.
“Εκρυψα έκεΐ, στό χώμα,
πλήθος σχεδίων καί πόθων,
στενοχώριας καί χαράς,
Ανεκτέλεστων έπιθυμιών.
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΝ - ΥΜ ΝΟΙ, ΠΟΙΗΜΑΤΑ 273
Νά ’σαι καλά, Ιορδάνη μου,
δώσε την πλούσια σου χάρη
σέ άλλους πού είναι άσπιλοι
καί δέν έχουν, όπως έγώ, κακία.
Τίμιε Ναέ, αντίο!
Έγώ ό ανάξιος φεύγω
νά μένω μάλλον σέ ξένο οίκο
παρά νά έχω έδώ σκοτούρα.
Βοήθησέ με, Τίμιε Σταυρέ,
καί έσύ, Ιορδάνη, νά ξέρεις
ότι οπουδήποτε καί άν πάω
θά στηρίζω τόν ιερό οίκο τούτο!
Τώρα, Άγιε Προφήτα Ιωάννη,
μή μέ καταδικάζεις πού φεύγω!
Έσύ μέ κάλεσες έδώ πέρα
κι έσύ μέ οδηγείς όπου θέλεις.
Έσύ βάπτιζες στή Βηθαβαρά
άλλά Αργότερα, όπως γράφεται,
τά βήματά σου πήγαν αλλού
κοντά στήν Ιερουσαλήμ!
ΑΗΡ
 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΝ - ΥΜ ΝΟΙ, ΠΟΙΗΜΑΤΑ

ΘΥΣΙΑ ΜΕ ΑΜΑΡΤΙΑ μαντολίνα καί γραμμόφωνα,

γιά νά γλεντούν εύχάριστα.
Ένας Καλόγερος άπό τό Νεάμτς
πού εΐχε πολύ μεγάλο (ήλο
Δεν μπορούσε ό όσιος
καί ήταν ζωντανό παράδειγμα
νά τούς κάνει παρατηρήσεις,
γιά όλη την άδελφότητα.
γιατί έδιναν οί άρχοντες
χρήματα έν άφθονία!
Έκανε μεγάλο κόπο
νά πληρώνει Λειτουργίες
Λοιπόν, πολλές Λειτουργίες
γιά νά μνημονευτούν
τελούνταν γι’ αύτόν στόν Ναό
ζώντες καί κεκοιμημένοι.
καί οί Ιερείς πού λειτουργούσαν
πάρα πολύ τόν μακάριζαν.
Λόγω τού μεγάλου του πόθου
κόπιαζε πάρα πολύ
Ιδιαίτερα στίς παννυχίδες
γιά νά κερδίσει χρήματα
πολύ φιλότιμος ήταν
ώστε νά κάνει τά μνημόσυνα.
καί έκεϊνες τίς μέρες
έκανε μεγάλο φαγοπότι.
Τό σπίτι καί τόν κήπο του
τά έδινε στούς νοικάρηδες,
Κάποια στιγμή όμως
στούς άρχοντες πού έρχονταν
τή μεγάλη Σαρακοστή
τό καλοκαίρι άπό τό Ίάσι.
τοΰ έμφανίστηκε θαυμαστά
ένας κεκοιμημένος άδελφός.
Στήν άρχή, όταν έρχονταν
ήταν κάπως συνεσταλμένοι,
Ένώ τόν μνημόνευε συχνά,
ύστερα όμως έκαναν
έκεϊνος τόν κοιτούσε
τό σπίτι του σάν τήν πόλη.
πάρα πολύ αύστηρά
καί τού είπ ε τά έξής:
Έφεραν μαζί τους γυναίκες
καί παιδιά θορυβώδη,
 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
- Μ ην κάνεις πιά μνημόσυνο,
αγαπητέ μου αδελφέ,
γιατί αυτά πού προσφέρεις
μέ πνίγουν σάν τόν καπνό!
Ή θυσία σου, πού προέρχεται
άπό τό νοίκι, είναι άχρηστη.
Μάλλον μέ βασανίζει
σάν δυσάρεστο καπνό!
Ό ταν άνεβάζει ό άγγελος
τό δώρο σου πρός τόν ούρανό,
άκούγονται ταυτόχρονα
τά τραγούδια των άρχόντων.
Ξαφνικά γίνεται στάχτη
ή ελεημοσύνη σου
καί ένα μαύρο σύννεφο
έκπέμπει δυσωδία παντού.
’Άφησέ με έν ησυχία!
Τά λεφτά των ζάπλουτων
δέν είναι πρός όφελος
ούτε γιά σένα, ούτε γιά μάς!
Ή προσευχή καί ή ειρήνη
πού είχες κάποτε
ήταν γιά μάς δώρο
πιό εύάρεστο άπ’ όλα.
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΝ - ΥΜ ΝΟΙ, ΠΟΙΗΜΑΤΑ 279
Εσύ έκανες τό διακόνημά σου
καί ό Ιερέας μάς μνημόνευε.
Αύτό ήταν πιό πολύτιμο
άπό τά λεφτά τών νοικάρηδων.
Πούλησες, Πάτερ, τήν ήσυχία σου
γιά άνώφελα χρήματα
καί φέρνεις καρπό άπό αμαρτία,
όπως έφερε καί ή Εΰα στόν Άδάμ!
Δέν πρέπει νά μαζεύεις τώρα
ούτε γιά τό δικό σου μνημόσυνο,
διότι σέ φροντίζει ό Θεός
έάν κάνεις πάντα ύπακοή!
Πολλοί Μοναχοί μαζεύουν λεφτά,
έχοντας ώς πρόσχημα τήν ταφή,
άλλά μέ αύτό τόν τρόπο παραβαίνουν
τή διάταξη τήν άγγελική.
Ή έκούσια φτώχεια
είναι γιά τόν μοναχό
σάν άγιος θησαυρός,
προσφορά τής ψυχής.
Εσείς, άδελφέ, ύποσχεθήκατε
τή φτώχεια, κι ό Θεός δέ σάς ζητάει
νά άπλώνετε μεγάλα τραπέζια,
σάν τούς παντρεμένους!»
280 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
ΣΥΜΒΟΥΛΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΜΕΤΑΝΟΗΤΟ ΙΩΑΝΝΗ
Από την πόρτα τοϋ σπιτιού σου
ώς τόν τάφο έκεϊ πέρα,
δέν είναι μεγάλο διάστημα,
άλλά μόνο δύο-τρία βήματα!
Κάποτε ήσουν πάνω,
τώρα σε βλέπω κάτω,
σάν τόν ήλιο στή δύση
έτοιμος γιά τήν άποδημία.
Ό ταν πήγαινες στή Νεκρά Θάλασσα,
φαινόσουν πώς θέλεις νά πετάξεις,
ένώ τώρα καί στήν πόρτα
δύσκολα κατέβηκες.
Κοίταξε λοιπόν τήν βαλίτσα,
πάρε τό διαβατήριο!
Τσως λήγει σύντομα ή βίζα
καί θά μετοικήσεις άλλου.
Ιδού περνάει ή ζωή σου
καί δέν έχεις προκοπή.
Κίνησε τήν ψυχρή σου καρδιά
γιά τόν Δημιουργό σου!
Τό πλοίο τής ζωής
έσπασε στή θάλασσα,
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΝ - ΥΜ ΝΟΙ, ΠΟΙΗΜΑΤΑ 281
κι ό Κύριος σέ έφερε
σέ αύτό τό βράχο.
Λοιπόν, πρόσεξε τώρα
καί μή διστάζεις καθόλου!
Στήν νοητή όχθη
ταξιδεύεις σήμερα
καί τό κύλισμα τής ζωής
τό κοιτάζεις άδιάφορος.
Ώ , πόσο θά έπιθυμεΐς κάποτε
νά ξανάρθει ό καιρός πού έφυγε!
ΣΗΜΕΡΑ
Ώ , Βαπτιστά Ιωάννη,
έρημώθηκε ό οίκος σου
διότι ή πονηρή μόδα
έγκαταστάθηκε έδώ!
Τώρα δέν άκοϋς ώς άλλοτε
τήν πρόσκληση πρός μετάνοια,
άλλά μόνο τά τραγούδια τού ραδιοφώνου
άπό τόν άπιστο κόσμο.
Κοντά στόν ποταμό δέν βλέπεις πιά
τούς μαθητές πού σέ άκολουθούν,
 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
γιατί σήμερα κάθονται έδώ
οί άθεοι κάνοντας έμπόριο!
Οί λαοί δέ βαδίζουν πιά
στην πνευματικό όδό,
διότι ό κόσμος έφτιαξε
άλλη όδό πιό εύρύχωρη!
Λίγοι άπό τούς άνθρώπους
έρχονται σήμερα νά βαπτιστοϋν.
Οί περισσότεροι κατεβαίνουν
στό ιερό νερό μόνο γιά διασκέδαση!
Αντί των ιερών υμνωδιών
καί τών καμπανών πού χτυπούσαν,
τώρα άκοϋς σέ όλη τήν κοιλάδα
τή δυσάρεστη βοή τών κινητήρων!
Καί κοντά στό παλαιό σπήλαιο,
τήν κατοικία σου στή Βηθαβαρά,
κάθονται τώρα οί Βεδουΐνοι
με τά κοπάδια, όλο τό καλοκαίρι!
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΝ - ΥΜΝΟΙ, ΠΟΙΗΜΑΤΑ
ΤΟ ΚΥΛΙΣΜΑ ΤΟΥ ΑΙΩΝΑ
Μαύρα κύματα σηκώνονται
χύνοντας τώρα φαρμάκι
έναντίον τών ιερών
καί τού γένους τών Χριστιανών.
Φυσάει ό φοβερός άνεμος
άπό τόν κουμμουνιστή Βορρά
διαδίδοντας σ’ όλο τόν κόσμο
τά δόγματα τού Αντίχριστου.
Άπό τή Δύση φυσάει ή όστρια
φέροντας τήν πρόοδο
πού αύξάνει τήν άπιστία
καί διαδίδει τήν αίρεση.
Άπό τόν Νότο σφοδρότερα
φυσάει ό άνεμος καί πάλι
δυναμώνοντας τήν άπιστία
τών γιών τής Άγαρ.
Κι άπό τήν Ανατολή
τό κίτρινο κύμα τού «Γώγ»
άπειλεΐ όλο τόν κόσμο
μέ τούς άπιστους τού «Μαγώγ».
Ό λοι οί θανάσιμοι έχθροί
έξεγείρονται οργίλοι,
284 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΝ - ΥΜ ΝΟΙ, ΠΟΙΗΜΑΤΑ 285

θέλοντας νά καταστρέψουν γιατί ό άσπλαχνος κυνηγός

τά δόγματα των εύσεβών. σκότωσε τό ταίρι μου.

Ή παρηγοριά μου είναι ό θρήνος

Συνασπίζονται έν σπουδή
καί θέλω νά μένω γιά πάντα
εκείνοι μέ άτακτο πνεύμα
έκεϊ όπου δέν ύπάρχει χλόη,
διότι ξέρουν ότι ό κόσμος
όπου είναι θλίψη καί έρημιά!
έφτασε ήδη κοντά στό τέλος.
Ό ταν ύπήρχαν δέντρα στή Σκήτη
έβρισκα έκεϊ καταφύγιο
όποτε μάς τρόμαζαν στό δάσος
ΠΕΡΙΣΤΕΡΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΙΟΡΔΑΝΗ οί φοβερές τουφεκιές.

Έ να καημένο περιστέρι Ό ταν όμως έρημώθηκε ό δάσος

από την κοιλάδα τοϋ Ιορδάνη καί ξηράθηκε ό κήπος,
βλέπω συχνά έδώ πέρα, οί άπό τήν κοιλάδα άδελφοί μου
πώς ψάχνει νά βρει καταφύγιο. λιγόστεψαν πάρα πολύ.

- Γιατί, φτωχό πουλάκι, Καί τό δικό μου ταίρι κάποτε,

δέν μένεις στό δάσος, στά δέντρα; καθώς καθόταν κοντά στόν Ιορδάνη
Έδώ δέν έχεις χλόη καθόλου τόν χτύπησε στό κεφάλι
καί οί αετοί είναι άρπακτικοί. ό τύραννος κυνηγός.

Γύρισε πίσω στην κοιλάδα Έγώ ήμουν στήν άλλη όχθη

καί μείνε κοντά στόν Ιορδάνη, καί τό είδα πώς έπεσε.
διότι εκεί έχεις συντρόφους, Άπό τότε ή ζωή μου
στη Σκήτη τοϋ Αγίου Ίωάννου! έγινε πόνος γιά πάντα!

- Χαρά γιά μένα δέν υπάρχει Υποσημείωση: Κάποιες φορές είδα ένα περιστέρι (ένός ε ί­
μέχρι τόν θάνατο, δους πού δέ βρίσκεται παρά μόνο σ τήν κοιλάδα τοϋ Ίορδάνου)
 //
/
286 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΝ - ΥΜ ΝΟΙ, ΠΟΙΗΜΑΤΑ 287

πού έκλαιγε συνέχεια εδώ. Σ τό τέλος κάθισε πάνω στό βράχο Μέ θαυμάσια πουλιά,
μπροστά στό σπήλαιό μου καί με κοιτούσε λυπημένο , σάν νά μέ τά λουλούδια παλιού δάσους,
μοΰ μιλούσε γιά τόν πόνο του. Είναι σε όλους γνωστό τό γεγο­ σέ βλέπω τώρα στολισμένο,
νός ότι τό περιστέρι έάν χάσει τό ταίρι του, δε ζευγαρώνει με όπως κι άλλοτε σέ γνώριζα.
άλλο καί δεν σταματά νά θρηνεί μέχρι θανάτου. Άπό τόν πόνο
του γυρίζει μόνο σε έρημικά μέρη καί δε θέλει νά δ ει πλέον πρα­ Στήν τρυφερή σου κοιλάδα,
σινάδα, ούτε νερό, ούτε τό λάλημα των άλλων πουλιών θέλει ν’
στή Ρουμανική μας Σκήτη,
άκούσει. Γ ι’ αύτό οί Άγιοι Πατέρες παρομοιάζουν τη Μ οναχική
τή ίδια γοητεία βλέπω,
ζωή μέ τή χηρεία τοΰ περιστεριού. "Οπως τό περιστέρι δεν
παύει νά κλαίει γιά τό ταίρι του μέχρι θανάτου, έτσι κι ό Μ ονα ­
τήν ίδια ήσυχία αισθάνομαι.
χός κρατά τό πένθος τής μετάνοιας, θρηνώντας γιά τόν ου­
ράνιο Νυμφίο ό Ό ποιος θυσιάστηκε γιά μάς. Τίποτα άπό τόν Στό σπήλαιο τής Βηθαβαρά
κόσμο τούτο δεν χαροποιεί τόν γνήσιο Μοναχό. βλέπω πάντοτε μέ τόν νοΰ
τόν Τίμιο Πρόδρομο
πώς μιλούσε μέ τόν Κύριο.

Καί πιό κάτω, πρός τή θάλασσα

ΠΑΛΑΙΕΣ ΕΙΚΟΝΕΣ έμφανίζονται σκιές άπ’ τό παρελθόν
των Όσιων Ασκητών
Ώ , ευλογημένε Ιορδάνη, μέ άγνωστα ονόματα.
πνευματική πηγή,
δποτε πικραίνεται ή ζωή μου, Πιό πέρα ό Ζωσιμάς ό ιερέας
σε σκέφτομαι πάντοτε. σάν νά περιμένει καί τώρα
τήν Όσια Μαρία τήν Αιγύπτια
’Άν καί οί άλλοι λένε νά τής δώσει «έφόδια γιά τό ταξίδι».
πώς ή μορφή σου άλλαξε,
έγώ δέν μπορώ νά σέ δώ Καί στήν άλλη όχθη τοΰ ποταμού
παρά μόνο έτσι όπως ήσουν. βλέπω τήν Αγία Άσκήτρια Μαρία
μέ τό σώμα ξερακιανό άπό νηστεία,
σάν έλάφι χωρίς κατοικία.
288 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
Στό λάλημα των πουλιών,
ατό κύλισμα των νερών
αισθάνομαι καί σήμερα την αρμονία
τής ευλογημένης όασης.
Ησυχαστήριο τοϋ Χοζεβα, 1958
φ Άπό τώρα δε θά πίνω πιά
Η ΚΑΤΑΝΥΞΗ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ ΜΟΥ
Οί γονείς μου δε ζοϋν πιά,
οί φίλοι μ’ έγκατέλειψαν,
στό δασάκι δεν ύπάρχει πιά χλόη
καί έγώ είμαι τώρα κουρασμένος.
Ό Ιορδάνης φαίνεται πιό μακριά,
ή ζέστη τής ημέρας πιό δυσάρεστη,
καί αισθάνομαι πώς χάνεται
ή δύναμη τής ψυχής μου!
Από μιά πλευρά είναι μάταιοι πόθοι
καί πλήθος έπιθυμιών,
άπό τήν άλλη, ό φόβος θανάτου
πολύ καλά οπλισμένος.
Μεγάλη μάχη ξεσπάει
καί πολλοί λογισμοί νικιούνται.
Ό φόβος θανάτου θριαμβεύει
καί οί έχθροί υποτάσσονται.
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΝ - ΥΜ ΝΟΙ, ΠΟΙΗΜΑΤΑ
ΑΠΟΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΣΤΟΝ ΙΟΡΔΑΝΗ
Νά μένεις, Ιορδάνη, μέ τήν έρημο
καί έσεΐς, άδελφοί, μέ τή Σκήτη,
έγώ άποσύρομαι άπό τήν μάχη,
διότι ή ψυχή μου είναι πληγωμένη!
τό χαριτωμένο σου νερό, Ιορδάνη,
καί τά άνάξιά μου βήματα
δε θά βαδίζουν πιά στήν όχθη σου!
Τά μάτια μου δέ θά βλέπουν
πώς τρέχουν τά νερά σου
καί πώς χαμογελάει τό φεγγάρι
πάνω άπό τά βουνά Γαλαάδ.
Δέν άκούω πιά τό γλυκό θρόισμα
τών φύλλων τών φοινικιών,
ούτε τίς κραυγές, τό βράδυ,
τών γειτόνων μου, τών τσακαλιών.
Τό καλοκαίρι δέ θ’ άκούω
πώς κελαηδούν τό πρωί
χιλιάδες πουλάκια
μέ άρχηγούς τά χελιδόνια.
Ή εύωδιά τής πράσινης χλόης
καί τό άρωμα τών λουλουδιών
 \

ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ ΜΕΡΟΣ Λ Ε Υ Τ Ε Ρ Ο Ν - Υ Μ Ν Ο Ι, ΠΟΙΗΜΑΤΑ 291

δέ θά γοητεύουν πιά την αίσθησή μου ΤΟ ΠΟΙΜΝΙΟ ΧΩΡΙΣ ΠΟΙΜΕΝΑ

τά επόμενα χρόνια.
Άκούγεται σήμερα άπό μακριά
Ώ , ιερά Ρουμανική ψαλμωδία βαρύς στεναγμός κοντά στόν Δούναβη.
καί άγιες προσευχές, Ώ , πόσο ύποφέρεις σήμερα,
άπό τώρα δέ θά σάς άκούω στή δική σου πατρίδα, λαέ μου!
ποτέ στή δική μας γλώσσα.
Ιδού, έδιωξαν τόν Ποιμένα σου
Τά όνειροπόλα μου μάτια
καί διασκορπίστηκαν τά πρόβατα
δέν θά τά καρφώσω πιά
κι ό «κόκκινος» έστειλε στή μάνδρα
στίς μορφές τών ιερών εικόνων
τούς πονηρούς του συντρόφους.
του Ρουμανικού ιερού βήματος!

Τίμιε Ναέ, άντίο! Σήμερα οί «άρκοΰδες» σφάζουν τή σάρκα

Έγώ ό άνάξιος φεύγω καί πίνουν τό αιμα τών προβάτων.
νά μένω μάλλον σέ ξένο οΐκο Γι’ αύτό πολλά πρόβατα άφήνουν τή μάνδρα
παρά νά έχω έδώ σκοτούρα. καί φεύγουν σέ μακρινούς τόπους.

Νά μένεις μέ τή χάρη σου, Ιορδάνη, Στήν πατρική γη, μακριά,

καί δώσε την στούς άλλους έν άφθονία! οί άδελφοί μας στενάζουν πικρά,
Νά ψάλλουν οί άκακοι έρημίτες άναγκάζονται γάρ νά βαστάζουν
τίς μυστικές σου ύμνωδίες! τόν βαρύ σταυρό στόν Γολγοθά.

Φύλαξε, 'Άγιε Προφήτα Ιωάννη,

Ώ , ψυχές χωρίς παρηγοριά,
τούς άδελφούς πού θά μένουν έδώ!
άπό τό στρατόπεδο γεμάτο πόνο,
’Άς είναι γιά σένα ευλαβές ποίμνιο
έσεΐς διψάτε γιά τήν έλευθερία,
μέ άξιο όνομα Ρουμάνου!
φυλάγοντας τήν αγία Πίστη!

Εσείς θεωρείτε πώς όσοι είναι έξω

βρίσκονται στό Παράδεισο
292 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
καί δεν ύπάρχει ζωή πιό πικρά
άπό έκείνη στην πατρίδα σας σήμερα!
Εσείς περιμένετε παρηγοριά
καί προσευχή άπό μάς,
άλλά δεν έχετε άπό ποϋ νά ζητήσετε,
διότι όλοι είμαστε στήν άνάγκη.
Ξένοι είμαστε, μακριά άπ’ τό σπίτι μας,
φτωχοί καί διασκορπισμένοι,
διότι τό πνεύμα διχόνοιας δέ μάς άφήνει
ούτε τώρα νά είμαστε ενωμένοι.
Ό δυσμενής άνεμος τής έχθρας
μάς λιχνίζει σάν τά άχυρα,
καί άκόμα πιό πικρά κάνουμε
τήν ξενιτεμένη ζωή μας.
Ο ΡΟΥΜΑΝΙΚΟΣ ΥΜΝΟΣ
Σήμερα περισσότερο άπό ποτέ
ξυπνάτε, Ρουμάνοι,
μέ πίστη στήν ψυχή
καί ιερά όπλα στά χέρια!
Μ ήν έχετε έλπίδα
στους καρπούς των έπινοημάτων,
άλλά κρατάτε πάντα
τό όπλο σωτηρίας!
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΝ - ΥΜΝΟΙ, ΠΟΙΗΜΑΤΑ 293
Νά είστε έν πνευματι ενωμένοι,
μέ Χριστιανικά αισθήματα,
μένοντας στήν άγκαλιά
τής πνευματικής σας Μητέρας!
’Άν φυλάξετε τόν εαυτό σας
μέ τήν άσπίδα τής πίστεως,
τήν ώρα τοΰ πολέμου
θά είστε άνίκητοι.
Κι αν σάς πολεμήσει
όλο τό έπίγειο γένος
καθώς καί τό καταχθόνιο,
θά θριαμβεύσετε πάντα.
Κλίνετε τό κεφάλι
ένώπιον Κυρίου, μέ κατάνυξη,
γιά νά ύψώσει τό μέτωπό σας
στή «γη τής έπαγγελίας».
Αφήστε τόν ύπνο
τής άναισθησίας!
Ιδού, φανερώνεται στά Καρπάθια
τό ξημέρωμα σωτηρίας.
Μέ καθαρή άγάπη,
σάν άδέλφια νά ζοϋμε,
να μή βλάπτουμε τήν αγία
τιμή καί γλώσσα μας!
294 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
Νά υψώνουμε τά αισθήματα
τής χριστιανικής ψυχής,
νά βάλουμε τόν Σταυρό
στή Ρουμανική σημαία!
Στό θρόνο τής ψυχής
νά έχουμε πάντοτε
τήν ιερά εικόνα
τοϋ ένδοξου Βασιλιά!
Έάν τηρούμε τήν ένότητα
καί τό προγονικό Σύμβολο Πίστεως,
θά είμαστε, καί εδώ κάτω
καί πάνω στόν ουρανό, νικητές!
Στήν άγαπητή μας χώρα
θά έμφανιστοϋν ξανά
οί προγονικές άρετές
μέ αιώνια δόξα.
Άπό τόν λάκκο διαφθοράς
πού έσκαψε ό τύραννος,
θά σηκωθεί μέ δόξα
τό «γέννημα τοϋ Τραϊανού».
Σήμερα λοιπόν, περισσότερο άπό ποτέ,
νά άποδεικνυόμαστε Χριστιανοί
τηρώντας άσπιλη τήν Πίστη
άνάμεσα σέ ξένους!
1956
ΜΕΡΟΣ ΛΕΥΤΕΡΟΝ - ΥΜΝΟΙ, ΠΟΙΗΜΑΤΑ 295
ΟΙ ΤΗΣ ΕΡΗΜΟΥ ΣΥΝΤΡΟΦΟΙ
Ό άπέναντι γείτονάς μου,
ένα πανέμορφο περιστέρι
άπορεΐ πού μέ βλέπει
συχνότατα μόνο μου.
Πάνω στό κελλί μου,
παίζει κάθε μέρα
μαζί μέ τό παιδί του,
χωρίς τήν παραμικρή έγνοια.
Κάποια στιγμή τρόμαξε
τό μικρό πουλάκι
πού μέ εΐδε νά στέκομαι
όρθιος μπροστά τους.
Τό μεγάλο όμως
τοϋ ψιθύριζε:
- Μή φοβάσαι καθόλου!
Είναι κι αυτός περιστέρι!
Να άποφεύγεις έκείνους
μέ μαϋρο πρόσωπο,
διότι ρίχνουν σφαίρες
καί πέτρες έναντίον μας.
Αύτοί όμως μέ μαϋρα ροΰχα
είναι πουλιά όπως κι έμεΐς,
296 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΝ - ΥΜ ΝΟΙ, ΠΟΙΗΜΑΤΑ

κάνουν πάντα προσευχή τό σκουλήκι τής ματαιότητος

καί δέ μάς κάνουν κακό. παίρνει μεγάλο θάρρος.

Εκείνη ή στιγμή όμως, Ό ταν λάβουμε άχόρταγα

χτύπησε τό καμπανάκι. τό φαγητό καί τό ποτό,
Τότε τελείωσε τόν λόγο του έρχεται έναντίον μας
κι έφυγε τό περιστεράκι. ή οκνηρία άπροσδόκητα.

Έάν δέν άποφευγουμε

Υποσημείωση:"Έγραψα τούς παραπάνω στίχους μία φθινο­
τό πάθος συκοφαντίας,
πωρινή μέρα, άνάμεσα στά άθώα πουλάκια τά όποια μέ έπισκέ-
σύντομα ή πλάνη τοΰ νοός
πτονται πάντα καί κελαηδούν στό παράθυρο καί στην πόρτα
τοΰ σπηλαίου, χωρίς νά δίνουν σημασία σ το ν πόλεμο. θά μάς αιχμαλωτίσει.

Έάν δέν κυριεύουμε

τήν όραση καί τήν άκοή,
πάντα θά ύποφέρουμε
μεγάλη ζημία ψυχική.
ΜΙΚΡΕΣ ΑΦΟΡΜΕΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΒΛΑΒΗΣ
Ό ταν ή κακή συνήθεια
Έάν ό νους μας ξεχνάει μένει άνεξομολόγητη,
τή γνώση τοΰ έαυτοϋ του, θά γεννήσει άλλα πάθη
ή σκέψη πετάει συνέχεια πού θά μάς δαγκώνουν συνεχώς.
στά αμαρτήματα των άλλων. 4η Νοεμβρίου 1956
Σκήτη Αγίας Αννης, Χοζεβα
Έάν δέ συνηθίζουμε
νά έχουμε τή μνήμη θανάτου
μάς πολεμάει ή βιοτική μέριμνα
καί μάς νικά κάθε φορά. ■Λ»·

Ό ταν έγκαταλείπουμε έκουσια

τήν σημερινή προσευχή,
 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
Η ΦΩΝΗ ΤΩΝ ΠΟΥΛΙΩΝ
Ώ , Ρουμάνοι άπό ξένες χώρες,
πού είστε ξενιτεμένοι, όπως κι έμεϊς,
γλιτώσατε άπό μεγάλο όνειδος
κι άπό φοβερές ανάγκες!
Η όμορφη σας χώρα
άλλαξε την μοίρα της,
γιατί ο'ι έσωτερικοί έχθροί
τής έφτιαξαν ένδυμα θανάτου!
Κλαΐνε σήμερα ό Νίστρου κι ή Τίσα,
καί τά Καρπάθια στενάζουν
χύνοντας ποτάμι αίματος
στήν κατηφόρα πρός τόν Δούναβη!
Ό Ό λτ ψάλλει οδυνηρά
άπό τά τρανσυλβανικά βουνά
καί ό Προύτ ήχεΐ θρήνους
άπ’ τή Μολδαβία ώς τό Ρενί.
Ό λα τά νερά μέ ορμή
ενώνονται σέ χορό
καί ψάλλοντας λυπηρό ύμνο,
κλαΐνε γιά τόν πόνο τής χώρας τους.
Ό Δούναβης έκεΐ κάτω
φέρνει τόν πόνο στά σύνορα
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΝ - ΥΜ ΝΟΙ, ΠΟΙΗΜΑΤΑ 299
καί γεμάτος οδύνη
τόν λέει μέ λύπη στή θάλασσα.
Αύγουστος 1952
Έ νας έρημίτης
άπό την κοιλάδα
τοϋ Ίορδάνου
ΟΙ ΚΗΡΥΚΕΣ ΤΟΥ ΠΟΝΟΥ
Αποδημητικά πουλιά,
έρχεστε άπό τόν Δούναβη;
Π είτε μας, τί ξέρετε
γιά τήν αγαπητή μας χώρα;
Υπάρχουν άκόμα Ρουμάνοι έκεΐ;
Άκούγεται ή δική τους φωνή;
Φαίνεται άκόμα στά σύνορα
ή τρίχρωμή μας σημαία;
Άκούγεται τό λαϊκό μας τραγούδι
καί τά κουδούνια στίς μάνδρες;
Υπάρχει σήμερα άκόμα
άγαλλίαση στούς Ρουμάνους;
Τίς έορτές χτυπάνε
μέ γλυκιά φωνή καμπάνες,
προσκαλώντας στήν προσευχή
τόν λαό τόν εύσεβή;
 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ ΜΕΡΟΣ ΛΕΤΤΕΡΟΝ - ΥΜ ΝΟΙ, ΠΟΙΗΜΑΤΑ 301

Πετώντας στόν ούρανό, Ή χώρα χάνει τό στολίδι της,

μήπως κοιτάξατε τά Καρπάθια; οΐ γιοι της είναι ξένοι,
Είναι άκόμα μεγαλοπρεπή τό δάσος δέν είναι πιά πράσινο
ή μήπως είναι πιό σκυμμένα; καί τά λουλούδια έγιναν άγκάθια.

Ωραία πουλάκια, Τό ψωμί είναι τώρα πικρό

γιατί δέ μοϋ άπαντάτε; καί τό νερό φαρμακερό,
Τά λόγια μου σάν βέλη ό αιθέρας έγινε βάρος
σάς έχουν πληγώσει! καί ό βίος τοϋ άνθρώπου βάσανο.

Ό ταν θυμάστε τήν πατρίδα Κάτω άπό τό ματωμένο ούρανό,

άναστενάζετε μέ λύπη έπί πολύ καιρό δέν άκούγεται
σάν νά είναι όλα χαμένα, παρά μόνο ή βοή τών δορυφόρων
ώ, πατρίδα καί λαέ μου! καί ό στεναγμός τοϋ σκλαβωμένου!

Μ έ δάκρυα ποτίζονται σήμερα

οί γιοί τής γλυκιάς Ρουμανίας
λέγοντας στούς νεκρούς: «Βγείτε
ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ ΜΑΣ
άπό τόν τάφο, γιά νά μποϋμε έμεΐς!»
(Τά κάλαντα τοϋ ξενιτεμένου Ρουμάνου)

Ό πόνος τοϋ θανάτου Στήν Πούτνα, ό Άγιος Στέφανος

κυριεύει τή προγονική μας χώρα, δέν μπορεί νά άναπαυτεΐ στόν τάφο,
διότι τό θηρίον άπό τόν Βορρά διότι βλέπει τόσο μεγάλη άδικία
πνίγει ό,τιδήποτε Ρουμανικό. στή γη τών προγόνων.

Κλαίει ή έγκαταλειμμένη εστία Αύτός φωνάζει πρός τή Σουτσεάβα

τών ξενιτεμένων Ρουμάνων στόν Άγιο Μάρτυρα Ιωάννη,
καί ό κόσμος τρέχει τρομαγμένος γιά νά ύψώσει τή δόξα μας
άπό τό πλήθος τών άνομιών. πού τή γκρέμισε ό τύραννος.
302 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ ΜΕΡΟΣ ΑΕΥΤΕΡΟΝ - ΥΜΝΟΙ, ΠΟΙΗΜΑΤΑ

Στό Μοναστήρι Κόζια, Δέν άντέχει πιά νά βλέπει

ξύπνησε τρομαγμένος ό Μίρκεα κοντά στό οικο του
άπό τόν πικρό θρήνο πώς τά όργανα κάνουν
τού λυπημένου Ό λτ. παρέλαση γιά τόν έχθρό.

Προσηλώνει τά μάτια του Σκιρτούν οί πρόγονοι στόν τάφο

πάνω στό Μάρτυρα άπό τό Άργες, βλέποντας τέτοια έρημιά
καί συνέχεια άναστενάζει στούς ιερούς τόπους
περιμένοντας ούράνια βοήθεια. πού δεχτήκαμε ώς κληρονομιά.

Ό Μιχαήλ σηκώνει τό κεφάλι του Ή γη γεμάτη αίμα

άπό τήν παλαιά κρύπτη. καί ιδρώτα μαρτύρων
Θά ήθελε νά πάρει τό ξίφος, σείεται σήμερα καί κλαίει
αλλά δέν έχει πιά σώμα. πού τήν κατέχουν οί έχθροί.

Κλαίει σήμερα μαζί μέ τόν Νεάγκο Τά Καρπάθια τρέμουν

καί παρακαλούν τόν Άγιο Νήφωνα καί τά νερά ταράζονται
νά σώσει τήν χώρα βλέποντας πώς πλησιάζει στόν Άδη
μέ τή μεγάλη του χάρη. ή αγαπητή μας πατρίδα!

Ό Βασίλειος Λούπου θέλει νά δει Σήμερα οί πατριώτες Άγιοι

καί πάλιν ιερά Σύνοδο στό Ίάσι, παρακαλούν μέ δάκρυα τόν Χριστό
άλλά οί ιεράρχες είναι σάν στή φυλακή νά άπαλλάξει άπό όνειδος
καί δέν μπορούν νά κάνουν ούτε ένα βήμα. τό εύσεβές μας έθνος.

Αύτός θέλει νά στηρίζει Εσείς, οί σημερινοί Μάρτυρες,

τήν άλήθεια τής Όρθοδοξίας, σάν λαμπρά άστέρια,
διότι ό Χριστιανικός κόσμος σήμερα μέ τό ιερό σας θάρρος,
περιγελάει τούς ιερούς κανόνες. είστε γιά όλους παράδειγμα.
 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
Νά ξέρει ό τρυφηλός κόσμος
ότι τό ευτυχισμένο μέλλον
θά έχει πάντα τή σφραγίδα
τοΰ πόνου καί τής θυσίας!
Στην όδό τής σωτηρίας
τόν Σταυρό θά βαστάζουμε
καί ώς τή δόξα τής Άναστάσεως
τόν Γολγοθά θά άνεβαίνουμε!
Γιατί, μακάριε Νικόδημε,
κοντά άπό τούς Ρουμάνους έφυγες,
άφήνοντας τήν έκκλησία σκλαβωμένη
καί τή χώρα χωρίς Γέροντες;
Σεβασμιώτατε Βενιαμίν,
μαζί μέ τόν Βαρλαάμ καί τόν Δοσίθεο,
φυλάξτε τά ιερά «κανδήλια»
μήπως τά σβήσουν οί άθεοι!
Μεγαλόψυχοι Πατέρες,
Πνευματικοί Ποιμένες,
έμφανιστεΐτε καί πάλιν
στους δεσποτικους θρόνους!
Α¥
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΝ - ΥΜ ΝΟΙ, ΠΟΙΗΜΑΤΑ
ΕΙΚΟΝΑ ΑΘΩΟΤΗΤΑΣ
Τίς χειμωνιάτικες μέρες
μέ ζοφερό ουρανό,
μόνο τό κελάρυσμα νερού
μοϋ κάνει παρέα.
Τό καλοκαίρι στή ζέστη,
όταν κανείς δέν έρχεται έδώ,
ένα μικρό περιστεράκι
άπό πάνω μέ κοιτάει.
Κοντά μου παίζουν
τά όμορφα περιστέρια
σάν νά μοϋ λένε
νά παίξω μαζί τους.
Καθώς τά κοιτάζω τώρα,
μοϋ φαίνεται ότι άνασταίνονται
τά παιδικά μου χρόνια.
Γεμάτα άθωότητα.
Ό ταν κοιτάζω όμως
τήν χωρίς νερό κοιλάδα,
τότε μέ λύπη βλέπω
τόν έαυτό μου στόν τάφο.
Κοντεύει τώρα τό τέλος
τής άκαρπης μου ζωής
306 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
καί ή δική μου οδός
έγινε πολύ στενή.
Αχ, πόσο θά ήθελα
νά είμαι τώρα αθώος,
όπως είναι τό τρυφερό
καί αναμάρτητο περιστέρι!
ΣΤΟΥΣ ΕΝ ΤΩι ΙΟΡΔΑΝΗι ΑΔΕΛΦΟΥΣ ΜΟΥ
Αγαπητοί μου φίλοι
καί έν Χριστώ άδελφοί,
δέ θά σάς ξεχάσω ποτέ,
αν καί είμαι αμαρτωλός!
Μέ συνοδεύσατε μέ ζήλο
στήν όδό τής ζωής μου,
καί πώς θά μπορέσω
τώρα νά σάς ξεχάσω;
Ό ποτε ό νους μου
πηγαίνει στόν Ιορδάνη άπό τόν πόθο γιά τά δάση έλάτων,
έσεΐς είστε πάντα
μαζί μέ τόν Ιωάννη!
Κι όποτε ό πόθος μέ πάει
στή Σκήτη, κοντά στό δάσος,
ΜΕΡΟΣ Δ Ε Υ Τ Ε Ρ Ο Ν - Υ Μ Ν Ο Ι , ΠΟΙΗΜΑΤΑ 307
βλέπω τόν έαυτό μου έκεΐ
άχώριστο άπό σάς.
Καθώς περιπλανιέμαι
στή χαράδρα τής Αγίας Αννης,
ισιώνετε τόν δρόμο μου
γιά νά μέ διευκολύνετε.
Οποτε δέν έχω πλέον δύναμη
καί πέφτω στό δύσκολο δρόμο,
έσεΐς μέ τόση άγάπη
μέ στηρίζετε κάθε φορά!
Κι όταν τό πνεύμα μου
θέλει ν’ άφήσει τό σκήνωμα
τότε έσεΐς, άδελφοί μου,
μου έτοιμάζετε τό διαβατήριο!
-Α-
¥
ΣΚΕΠΤΟΜΕΝΟΣ ΤΟΝ ΙΟΡΔΑΝΗ
Ό ταν ό νους μου πιέζεται
ή σκέψη μου πηγαίνει
κάτω, στά βουνά Γαλαάδ.
Βλέπω πώς τρέχει ό Ιορδάνης
κελαρύζοντας μυστικά
 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΝ - ΥΜΝΟΙ, ΠΟΙΗΜΑΤΑ 309

καί οί ιτιές στην όχθη στόν δρόμο όπου παλιά

τόν άκοϋν σκυμμένες. πήγαινα πρόθυμος νά ψαρεύω.

Τ ί μεγάλα μυστήρια διηγείται Σήμερα όμως τό μονοπάτι

ό γέροντας τρέχοντας, είναι γεμάτο άγκάθια
ώστε στέκονται έτσι καί κλαϊνε καί τήν φωνή τών γειτόνων
γοητευμένες άπό την ώδή του; τώρα δέν τήν άκούω πιά.

Πρός τόν 'Άγιο Ιορδάνη Θά ήθελα νά περάσω στήν άλλη όχθη

γέρνω κι έγώ τόν νοϋ γιά νά ξεχάσω τήν πίκρα τής καρδιάς
κι όταν τόν άκούω, περνάει άλλά δέν ύπάρχει ούτε βάρκα
ή άποθυμιά καί ή λύπη μου. ούτε ό καλόγερος ψαράς!

Πολλές φορές αίφνιδίως Στήν άκροποταμιά έμεινε μόνο

ή ταραγμένη μου σκέψη ένας Σταυρός, σάν ιερό κειμήλιο.
ψάχνει νά βρει χλόη Έκεΐ κάθομαι συχνά καί κλαίω
στά κυπαρίσσια τής Σκήτης. γιά νά περάσει ή άποθυμιά!

Αυτός είναι ό Σταυρός τής Ηγουμενίας

Αλλά μάταια πετάει,
τόν όποιο δέν μπόρεσα νά βαστάξω
διότι δέν ύπάρχουν πιά
καί γι’ αύτό τόν παράχωσα
παρά μόνο κορμοί χωρίς φύλλα
ώς άπόδειξη ότι ό Ηγούμενος πέθανε!
καί οί παλαιές φοινικιές.
’Άς είναι ώς ιερό ένθύμιο
Τό δάσος κοντά στή Σκήτη γιά έκείνους πού μέ συνόδεψαν
τώρα έρημώθηκε πολύ στόν δρόμο τής σταυρώσεως
καί δέν άκοϋς ώς άλλοτε καί τόσο πολύ κόπιαζαν.
τά λαλήματα τών πουλιών.
’Άς είναι ένδειξη ευχαριστίας
Τότε ή άπογοητευμένη σκέψη άπό τήν ψυχή μου, ένώ έφυγα,
πετάει πρός τήν άνατολή
310 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΝ - ΥΜ ΝΟΙ, ΠΟΙΗΜΑΤΑ 311

γιά εκείνους ο! όποιοι, γιά τόν Κύριο, μείωσες τά νερά, πού ήταν άφθονα,
μέ βοήθησαν μέ αγάπη. καθώς καί τήν ομορφιά σου.

Κάτω άπό αύτόν έθαψα Τρομάζουν τώρα τήν έρημο

παλαιούς πόνους καί χαρές, οΐ θορυβώδεις κινητήρες
τίς έπιθυμίες άνεκτέλεστες καί δέν ύπάρχουν ώς άλλοτε
τής φτωχής μου Ηγουμενίας! χαρούμενα πουλιά καί θηρία.

Δέν βλέπεις πιά έρημίτες

Αφήνω αύτά νά άναπαύονται
στήν πανέμορφη σου κοιλάδα,
καί άναπαύομαι κι έγώ.
άλλά τώρα έρχεται καθημερινά
Μετά καλώ τίς σκέψεις μου
ένας καινούριος τρυφηλός κόσμος.
καί σάν άπό όνειρο έπανέρχομαι.
Ώ , Βαπτιστά Ιωάννη,
Υποσημείωση: "Εγραψα αυτό τό ποίημα τή ν ημέρα τής έάν έρθεις πάλι έδώ,
έο ρτή ς τοΰ Αγίου Ίωαννικίου τοΰ Μ εγάλου, Ν οέμβριο 1954, δέ θά άναγνωρίσεις
στη Σ κ ήτη Άγιας ’Ά ννης, Χοζεβά. ούτε τήν έρημο, ούτε τό νερό!

Δείξε καί πάλι στούς άνθρώπους

τόν Αμνό τού Θεού,
τόν όποιον πολλοί δέ γνωρίζουν
ΛΥΠΗΡΑ ΣΗΜΕΙΑ ΣΤΟΝ ΙΟΡΔΑΝΗ ΠΟΤΑΜΟ καί άλλοι τόν καταφρονούν!

Στενοχωρήθηκες, Ιορδάνη, Τώρα είναι πιό άλμυρό τό νερό σου

καί δέ χοροπηδάς χαρούμενος καί ή ησυχία έφυγε.
πηγαίνεις πάντα πρός τά κάτω, Στήν κατοικία σου άπ’ τήν κοιλάδα
κρύβεσαι άνάμεσα στίς όχθες σου! ή Ήρωδιάδα μετακόμισε.

Βλέποντας τή δική σου κοιλάδα Αντί τών ιερών ύμνωδιών

λεηλατημένη άπό τήν πλεονεξία, καί τοΰ κηρύγματος μετάνοιας,
312 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΝ - ΥΜ ΝΟΙ, ΠΟΙΗΜΑΤΑ 313

τώρα άκούγεται τό ράδιο ΣΤΗΝ ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ ΕΟΡΤΗ

των άπιστων ανθρώπων. ΤΟΤ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΥ ΜΑΣ ΠΑΤΡΟΣ ΣΑΒΒΑ

Σέ όλη την οικουμένη Στην παλαιά Λαύρα, Πάτερ,

ήχεϊ ή αγγελία πολέμου παραμένεις σάν άκλόνητος στύλος
καί βλέπουμε πώς πλησιάζει τηρώντας τίς ιερές διατάξεις
τό δρεπάνι τοϋ θανάτου! όπως τίς δέχτηκες άττ’ τούς προγόνους.

Αγωνίζεσαι γιά την άγία Πίστη,

Δείξε καί πάλι στους ανθρώπους
στηρίζεις τούς άδύνατους
τόν Αμνό τοΰ Θεού,
καί πάντα προσεύχεσαι γιά τό Ποίμνιο,
τόν όποιον πολλοί δέ γνωρίζουν
κάνοντας μεγάλη άσκηση.
καί άλλοι τόν καταφρονούν!
Έγινες έγγυητής γιά μένα,
Φώναξε, Άγιε Πρόδρομε, μοΰ χάρισες τό Μοναχικό Βάπτισμα,
στους σημερινούς «Ήρώδες», ένώ έγώ ό φίλαυτος
μην καταφρονούν πλέον τούς κανόνες περιπλανιέμαι μακριά.
διότι, ιδού, δέν ύπάρχει πιά ειρήνη!
Φτωχός καί ξένος ήρθα
Υποσημείωση:"Έγραψα τούς παραπάνω στίχους τό καλο­ στην Ιερά Μονή
καίρι τοϋ 1958, όταν τά νερά τοϋ Ιορδά νη πικράθηκαν καί ό κι έσύ, Πάτερ, έχυσες βάλσαμο
άέρας άρχισε νά βουίζει άπό τά τραγούδια «τω ν πουλιών» μέ στήν έμπαθή μου ψυχή.
τό σιδερένιο ράμφος. Τό δρεπάνι τοΰ θανάτου πού βρίσκεται
στη ρίζα τοΰ δέντρου, γιά τό όπ οιο μιλούσε κάποτε ό Άγιος
Μοΰ έδειξες τήν όμορφη
Ιω άννης ό Π ρόδρομος, πλησιάζει τώρα τό ν αυχένα των δύ­
όδό τού Μοναχισμού
στυχων άνθρώπων. Ο 'ιππος της Άποκαλύψεως ξεκίνησε.
καί μέ δίδαξες νά άποφεύγω
τά άσχημα σκάνδαλα.

Μ ’ ένθάρρυνες νά διαβάζω
τίς Θείες Γραφές
 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
ένώ έβλεπες πολλούς
νά γογγύζουν πολλές φορές.
Μοΰ έδωσες «την πρώτη στολή»
αντί τού φθαρμένου ένδύματός μου
κι έμένα τόν άνάξιο
μέ δέχτηκες μεταξύ των γιων σου!
Ό ταν πήγα στό σπήλαιο
μαζί μέ τούς αδελφούς,
έσύ δέ μέ ξέχασες,
άλλα μέ αγάπη μέ βοήθησες.
Σέ ζήλευαν πολλοί Πατέρες,
γι’ αύτό πολύ ύπέφερες
αλλά τήν άπέναντί μου εύσπλαχνία
συνέχεια τήν έδειχνες.
Κι όταν ήμουν άρρωστος,
τόν φίλο μου άπ’ τό σχολείο
τόν προέτρεψες νά έρθει
γιά νά μου φέρει φάρμακα.
μαζί μέ τόν Άγιο Σάββα τόν Ηγιασμένο!
Στή Ρουμανική Σκήτη,
κοντά στόν 'Άγιο Ιορδάνη,
τήν ϊδια πατρική στοργή
τήν έδειξες στόν Ιωάννη.
Είμαστε εύτυχισμένοι
όσον είσαι ζωντανός
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ Ν - ΥΜ ΝΟΙ, ΠΟΙΗΜΑΤΑ 315
διότι, καί τώρα καί μετά τόν θάνατο,
είσαι ό δικός μας γλυκασμός.
Εάν πεθάνεις, πεθαίνει τό έλεος
καί μένουμε άκόμα πιό ξένοι.
Θά σβήσουμε σάν τό κανδήλι
πού δέν έχει λάδι μέσα του.
Προσευχόμαστε σήμερα μέ δάκρυα
νά σου χαρίσει ό Κύριος έτη πολλά,
νά έκδιώξει τούς έχθρούς
ορατούς κι άοράτους!
Μέχρι τό τέλος θά μένεις
ό άληθινός Άββάς
πού βόσκει τό πνευματικό ποίμνιο
στόν λειμώνα τοϋ Αγίου Σάββα.
Κι όταν έρθει ό μακαριστός θάνατος,
καί θά πας στόν Αγαπημένο,
νά είσαι κι έκεϊ, Πάτερ,
Τώρα συγχωρέστε μας, Πάτερ,
γιά όλα πού σού φταίξαμε
καί νά έχουμε όλοι
τήν εύχή σου πάντοτε!
316 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΝ - ΥΜ ΝΟΙ, ΠΟΙΗΜΑΤΑ 317

Υποσημείωση: Αύτό τό ποίημα που έγραψα έγώ, ό άνάξιος,

τό άπέστειλα ώς εύχετήριο γράμμα σ το ν Πνευματικό μας Π α­
τέρα Σάββα έν όνόματι όλων των πνευματικών του παιδιών.
Ιερομόναχος Ιω άννης Ιακώβ
Ιερά Μ ονή Αγίου Γεω ργίου τοϋ Χ οζεβίτου,
5η Δ εκεμβρίου 1953
-φ
ΣΤΙΧΟΙ ΣΤΟΝ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ Π. ΣΑΒΒΑ
Τώρα μόνο τά τείχη έπισκευάζονται
ένώ οί ψυχές πεθαίνουν,
διότι σήμερα ή μόδα
χτίζει μεγάλους πύργους
άλλ ή ζωή είναι χωρίς πνεύμα.
Σήμερα πολλοί απ τούς Σαββαίτες
φεύγουν άπ’ τή Λαύρα άπογοητευμένοι
καί σέ άλλα Μοναστήρια πηγαίνουν.
Γι αύτό ό Άγιος Σάββας άναστενάζει
πού τά παιδιά του λιγοστεύουν.

Κοιτάζοντας τό πρόσωπό σου, Πάτερ,

Τώρα οί Μοναχοί δέν έχουν συμβουλή
μέ πολλή αγάπη θυμάμαι
καί γίνονται άστατοι,
τά χρόνια πού περάσαμε μαζί
ένώ οί Γέροντες μέ άνυπομονησία
στην Ιερά Μονή Αγίου Σάββα
πηγαίνουν πρός τήν αιωνιότητα,
όταν φαίνονταν καλύτεροι οί καιροί.
άφήνοντάς μας σέ πενία.

Τώρα τά χρόνια είναι δύσκολα

Περιμένετε άκόμα λίγο, Γέροντες!
κι έμεις όμοιοι μέ αυτά είμαστε,
Ιδού, οί άδελφοί δέ συμφιλιώνονται
διότι άδυνατοϋμε πνευματικά
καί θά άρχίσουν νά σβήνουν
κι έσεΐς οί Γέροντες πάτε
τά κανδήλια τών τάφων
στόν κόσμο των μακαριστών βιαστικά.
μαζί μέ τίς παλαιές διατάξεις.

Τώρα έπιτρέπεται νά έρθουν

Κι έσύ, τίμιε Πάτερ, φρόντισε
οί κοσμικοί στό Μοναστήρι
τίς έγκαταλειμμένες ψυχές,
ένώ οί Μοναχοί τής Αδελφότητας
πού διψούν πάρα πολύ,
λιγοστεύουν καί άδυνατίζουν
τών πνευματικών σου παιδιών,
καί προκοπή δέν έχει ή ζωή μας.
διότι κανείς δέν τά παρηγορεΐ!
318 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ
Ή πραότητα σου ήταν γλυκύτητα
γιά την ταλαίπωρη μας ζωή
καί οί πατρικές σου συμβουλές
ήταν γιά μας ψυχικό βάλσαμο!
Στους Αγίους Τόπους
ήσουν μητέρα καί πατέρας
των πικραμένων μας αδελφών
πού ζοϋσαν μέ στενοχώρια
καί κανείς δέν τούς υποστήριζε.
Όσους είχαν πόθο γιά τήν σωτηρία
τούς μνήστευσες μέ τόν Χριστό,
τούς οδήγησες πρός τήν Μονή.
Δέ δίστασες νά είσαι εγγυητής
γιά κάθε φτωχή ψυχή.
Ό ταν τά μάτια σου θά κλείσουν
καί τό στόμα σου δέ θά άνοίξεις πιά,
τότε οί καημένοι σου γιοί
σέ δυστυχία θά περάσουν!
Ποιό σεβάσμιο χέρι
θά κυβερνήσει πνευματικά
τό παλαιό Μοναστήρι;
Διότι σήμερα οί Ό σιοι λείπουν.
Τότε οί γιοί τής Ρουμανίας
άπό τά κύματα τής ξενιτιάς
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΝ - ΥΜΝΟΙ, ΠΟΙΗΜΑΤΑ 319
\
σέ ποιόν θά βρουν καταφύγιο
καί πνευματική θεραπεία;
\
Ό ποιοι έχουν πτωχά πνεύματα
καί όποιοι είναι άρρωστοι, φτωχοί
άραγε θά έχουν οί καημένοι
παρηγοριά σ’ αύτή τή ζωή;
Τπόμενε άκόμα τό βάρος τών γηρατειών,
σταμάτησε στό κατώφλι τής ζωής
καί προτού νά φύγεις σκέψου
σέ ποιόν άφήνεις τούς γιούς σου!
Έκεΐ όπου είναι ή δόξα,
όταν θά σέ δει ό Άγιος Σάββας,
Θά σέ ρωτήσει σίγουρα
γιά τήν πνευματική μας κατάσταση.
Ετοίμασε λοιπόν διάδοχο
άξιο νά άναλάβει τή θέση σου,
έπικεφαλή τού φτωχού ποιμνίου,
καί τότε μετακόμισε έν ειρήνη!
Υποσημείωση: Τούς παρόντες στίχους έστειλα στόν Πνευ­
ματικό μου π. Σάββα περίπου τόν Νοέμβριο τοΰ 1955, όταν
βρισκόταν άρρωστος κι άπελπισμένος στην Ιεριχώ.
Εξαιτιας τών ταραχών πού έγινα ν τ ό τε σ την Μ ο νή τοΰ
Αγίου Σάββα, τόν παρότρυνα ν’ «άποτινάξει» γιά λίγο τή ν νό­
σο, ώστε νά ένισχύσει τούς άδυνάτους πνευματικώς άδελφούς
 \

320 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ ΜΕΡΟΣ ΑΕΤΤΕΡΟΝ - ΥΜΝΟΙ, ΠΟΙΗΜΑΤΑ 321

\
\
πού βρίσκοντα ι σέ διχόνοια. Κ α ί πράγματι, βελτιώ θηκε τότε Κι έμεΐς πού μένουμε σ’ αύτό τόν κόσμο,
καί πήγε στό Μ οναστήρι. Γιά ένα διάστημα ήταν πιό ζωηρός, οί άλλοτριωμένοι σου γιοί,
άλλα τό 1957 έπαθε παράλυση. γίναμε άνάξιοι γιά σένα,
Γ ι’ αύτό τόν λόγο τη ν 1η Ν οεμβρίου 1957 έκανα έκκληση σέ
αλλά άξιοι νά δεχόμαστε βάσανα.
όλους τούς Ρουμάνους άδελφούς στην Π αλαιστίνη νά β ο η θ ή ­
σουν νά γίνει Εύχέλαιο. Σ τό γράμμα έκεϊνο πρόσθεσα καί τούς
Τόν θησαυρό τής άγαθωσύνης σου
παραπάνω στίχους πρός ένθύμησιν.
έλάχιστα τόν έκτιμήσαμε
Ιω άννης Ιακώβ γι’ αύτό σήμερα μάς κυριεύει
Μ εγαλόσχημος Ιερομόναχος ή πίκρα καί ό στεναγμός.

V Τώρα τά σύννεφα απελπισίας

έγιναν σάν τεράστια βουνά
καί ό άσπλαχνος θάνατος
ΣΤΙΧΟΙ ΣΤΗΝ ΤΙΜΙΑ ΜΝΗΜΗ πήρε όπλα φοβερά!
ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΥ ΜΑΣ ΠΑΤΕΡΑ ΣΑΒΒΑ
Σήμερα ό ίππος τής Άποκαλύψεως,
Έφυγες στόν κόσμο αίωνιότητος
κόκκινος σάν τή φωτιά,
σέ τόπους χλοερούς
χλιμιντρίζει καί τινάζεται,
καί άφησες έμάς τούς καημένους
είναι έτοιμος νά ξεκινήσει!
χωρίς παρηγοριά σ’ αύτή τη ζωή!

Ε κ εί δέν ύπάρχει πιά πόνος, 31η Δεκεμβρίου 1959,

ούτε λύπη ούτε στεναγμός Χοζεβά
έκεΐ είναι αιώνια άνοιξη
Υποσημείωση: Ό ίππος τής Άποκαλύψεως είναι ό πόλε­
καί ό ούρανός πάντα άνέφελος. μος ό έτοιμος νά ξεσπάσει.

Έφυγες, Πάτερ, άπό κοντά μας

βιαστικά, στην κοιλάδα ειρήνης,
γιά νά μή δεις τήν πίκρα τού κόσμου
τήν όχλοβοή τού πολέμου.
 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΝ - ΥΜ ΝΟΙ, ΠΟΙΗΜΑΤΑ

ΣΤΟΡΓΙΚΟΙ ΣΤΙΧΟΙ ΣΤΟΝ ΜΑΚΑΡΙΣΤΟ καί ύπέρ τής άναπαύσεώς σου

ΜΕΓΑΛΟΣΧΗΜΟ ΙΕΡΟΜΟΝΑΧΟ ΣΑΒΒΑ πάντα προσευχόμαστε.

Ώ , ψυχή γεμάτη άγαθωσύνη,

Ό ταν θά έρθει καί ή ώρα μας
τό καταφύγιο μας στις ανάγκες,
άπ’ αύτή τή ζωή νά φύγουμε,
Πνευματικέ μας πατέρα,
τότε νά είσαι μαζί μας, Πάτερ,
γιατί έφυγες άπό κοντά μας;
γιά πάντα άχώριστος!
Κάποτε, όταν κοιτούσαμε ■6&
ψ·
τήν ήρεμη σου μορφή,
ξεχνούσαμε τόν πικρό πόνο
καί έπαυε ό στεναγμός τής καρδιάς. ΑΔΕΛΦΙΚΗ ΠΡΟΤΡΟΠΗ

Ό ποτε άκούγαμε τά γλυκά σου λόγια, Γιοί τής πατρίδας μου, ξενιτεμένοι,
αν καί ήμασταν γεμάτοι κακία, δυστυχισμένοι άνάμεσα στούς ξένους,
δέν σκεφτόμασταν πιά μήν ξεχνάτε τή δική σας άποστολή,
πώς ήμαστε άνάμεσα στούς ξένους. ώς Ρουμάνοι καί Χριστιανοί!

Τώρα δέν έχουμε κανέναν Τά Χριστιανικά μας δόγματα

νά μάς προσφέρει παρηγοριά, καί ή Ρουμανική γή
καί τά κύματα των συμφορών διατηρήθηκαν μέ μεγάλη θυσία
πιό δεινά καί ορμητικά έρχονται. ή όποια δέν άναφέρεται πιά.

Κοίταξε άπό τούς ούρανούς Στούς άθεους διωγμούς

τό Ποίμνιο χωρίς Ποιμένα καί στή βαρβαρική φουρτούνα,
καί στήριξέ το νά βαδίζει τό αίμα έτρεχε ποτάμι
στόν σωτήριο δρόμο! στό ιερό βήμα τής πατρίδας.

Ποτέ στή ζωή μας, Μόνο Κύριος ό Θεός ξέρει

δέ θά σέ ξεχάσουμε, πόσοι πεθαίνουν γιά τήν Πίστη,
324 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ ΜΕΡΟΣ ΑΕΥΤΕΡΟΝ - ΥΜΝΟΙ, ΠΟΙΗΜΑΤΑ

φυλάγοντας την πατρική γή, διότι πολύ έπιθυμοϋσα κάποτε

ή κάνοντας σκληρή άσκηση. νά έχω έκεϊ τό μνήμα μου.

Ό λα όμως είναι νεκρά γιά μένα

Ή μακροχρόνια τρικυμία
καί τά δέντρα είναι ξηρά,
των δεινών συμφορών
διότι σήμερα δέ βρίσκεται κανείς
δέν τούς αφήνει νά σκουπίσουν
νά συμφιλιώσει τούς άδελφούς!
τά δάκρυα άπ’ τά μάγουλα.
Ώ , ιερά κούνια γεμάτη παρηγοριά
Δέν ύπήρχαν συγγραφείς τής άλλοτριωμένης μου ψυχής,
γιά νά γράψουν τους βίους τους. όποτε σέ κοιτάζω, ξεχνάω τό πόνο,
Έχουν όμως τά δικά τους ονόματα διότι μάς ήσουν πολύ αγαπητή!
γραμμένα στό «Βιβλίο τής ζωής».
Πού είναι σήμερα τό νόημα προσευχής
-φ-
στή δική σου γλώσσα, τίμιε οίκε;
Διότι, ιδού, τό κεντρί τής έχθρας
Η ΜΟΝΑΔΙΚΗ ΡΟΥΜΑΝΙΚΗ ΠΑΡΗΓΟΡΙΑ διασκόρπισε τούς γιούς σου!

Κοιτάω συχνά στόν ορίζοντα Στίς ιτιές κρέμασαν τά όργανά τους

άπ’ τό βουνό, άπ’ τό νοσοκομείο, οί άλλοτριωμένοι σου γιοί,
καί βλέπω μία λαμπερή γωνιά θάλασσας καί κλαϊνε τήν πικρά αιχμαλωσία
καί κάποια δέντρα πιό πάνω. της άπό τά Καρπάθια μητέρας τους.

Στήν κοιλάδα φαίνονται πώς τρέχουν Θησαυρό ιερό, άλλά ύποτιμημένο,

τά γαλάζια νερά τού Ιορδάνη καί πνευματικό παράδεισο,
καί στό δασάκι βρίσκεται έσύ έχεις μέσα σου κρυμμένα
ή Σκήτη τού Αγίου Ίωάννου. πολλά μυστήρια τής Ρουμανικής ψυχής.

Ό νους μου πετάει έκεϊ, Έσύ είσαι ή μικρότερη Κόρη

σάν σ’ ένα μυστικό ιερό νησί τής πνευματικής μας μητέρας
 '

326 Σ Π Ι Θ Ε Σ Α Π Ο Π Υ Ρ Ο Λ ΙΘ Ο Μ ΕΡΟΣ Δ ΕΥΤΕΡΟΝ - Υ Μ Ν Ο Ι, Π ΟΙΗ Μ ΑΤΑ 327

καί έτσι είναι ή μοίρα σου: Η ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΗ ΧΩΡΙΣ ΑΜΦΙΒΟΛΙΕΣ

νά υποφέρεις σήμερα μαζί της.
Ένας άπλός Χριστιανός
Τό άλλοτινό σου στεφάνι μέ ζήλο γιά τήν σωτηρία
τώρα έγινε ακάνθινο γύριζε κάποια μέρα
καί οί άλλοι σου γιοί άπό τήν Ιερά Μονή.
σου υφαναν τό ένδυμα θανάτου! Έπί σαράντα ολόκληρα χρόνια
πήγαινε γιά έξομολόγηση
Υποσημείωση: Τό 1948 όταν κατεβήκαμε στόν Ιορδάνη σ’ ένα καλό Πνευματικό,
ποταμό γιά νά μείνουμε στή Σκήτη, ένας ηλικιωμένος βεδουΐ- μήν έχοντας άμφιβολία.
νος πού ήταν πάνω άπό 80 χρόνων καί άσχολοΰνταν μέ την
κτηνοτροφία στην έρημο τού Ίορδάνου, μάς είπε ότι θυμόταν Τώρα όμως είδε σ’ αύτόν
άπό τά παιδικά του χρόνια πώς στόν τόπο αύτό ζοϋσαν έξι
κάποια πράγματα σκανδάλου
περίπου Ρουμάνοι άσκητές σέ καλύβες.
καί γι’ αύτό γύριζε ό καημένος
Τότε τό δάσος στην κοιλάδα τοΰ Ίορδάνου ήταν τόσο πυ­
κνό, ώστε ήταν άδύνατον νά δεις τόν ποταμό {άπό όποιοδή- γεμάτος άμφιβολίες.
ποτε άλλο σημείο}, έκτος άπό τόν δρόμο όπου πήγαιναν οί
καμήλες στόν Ιορδάνη νά ποτιστούν. ’Έτσι ήταν τό δάσος - Ή δική μου έξομολόγηση
έως τό 1948 όταν ήρθαν οί Άραβες πρόσφυγες καί τό κατέ- Είναι τελείως άνώφελη,
στρεψαν έντελώς γιά νά φτιάξουν κήπους. Όμως τό ποτάμι γιατί τέτοιος Πνευματικός
τούς κατέστρεφε όποτε πλημμύριζε κι έτσι άποδείχθηκε τό δεν μπορεί νά λύνει αμαρτήματα!
έργο τους μάταιο.
Τώρα ώς φαίνεται, ό Άγιος Ιωάννης ό Πρόδρομος θέλει νά
’Εγώ νόμιζα πώς έχει Χάρη
γίνει καί πάλι δάσος γιά τούς έρημίτες, ώστε νά άπηχεϊ ή κοι­
περισσότερο άπ’ τούς άλλους.
λάδα άπό τή φωνή τών Μοναχών ψαλλόντων: «Έν Ιορδάνη
Τώρα όμως βλέπω ότι είναι
βαπτιζομένου Σου, Κύριε...».
μέθυσος καί άκόλαστος!

Έ τσ ι έλεγε μέσα του

ό άπελπισμένος άνθρωπος
 Φ
328 Σ Π Ι Θ Ε Σ Α Π Ο Π Υ Ρ Ο Λ ΙΘ Ο Μ ΕΡΟΣ ΛΕΥΤΕΡΟΝ - ΥΜ Ν ΟΙ, ΠΟΙΗ Μ ΑΤΑ 329

καί δέν είχε πιά θάρρος Έχεις κάποια άμφιβολία

νά πάει γιά έξομολόγηση. γιά τό νερό που ήπιες;

Ένιωσες κάτι έκεϊ πέρα;

Τό μεσημέρι έφτασε
Μήπως σιχάθηκες;
σ’ ένα καθαρό χείμαρρο
- Καθόλου, τού άπάντησε,
καί ήπιε άχόρταγα,
πολύ καλό ήταν τό νερό!
διότι πάρα πολύ διψούσε.

Τό καθαρό καί ψυχρό νερό - Έάν δέν ήπιες μέ άηδία,

τόν έκανε περίεργο δέ θά σέ βλάψει καθόλου,
κι ήθελε νά δεί πού είναι διότι ή πηγή δέ μαγαρίζεται
ή πηγή τού χειμάρρου. άπό οπουδήποτε κι αν βγει.

Βάδισε λοιπόν στήν όχθη Ό πότε νά σου είναι αύτό

καί έφτασε σ’ ένα λαγκάδι παράδειγμα γιά τήν έξομολόγηση,
όπου βρισκόταν ή πηγή. γιά νά μήν έχεις άμφιβολία
Όμως τί είδε έκεϊ; άπ’ έδώ καί έμπρός!

Εκείνο τό θαυμάσιο νερό

Ή Χάρη προέρχεται άπ’ τόν ούρανό,
έτρεχε πρός τά κάτω
όπως καί ή πηγή άπ’ τή γή.
άπό τό σώμα ένός σκυλού,
Ό Ιερέας είναι μόνο τό όργανο
σάν νά έβγαινε άπό κανάλι.
τού Παναγίου Πνεύματος.
Καθώς άπορούσε αύτός,
εμφανίστηκε στήν πηγή Όπως τό νερό πού βγήκε άπ’ τό στόμα
ό φύλακάς του Άγγελος δέν έχασε τή γλυκύτητα,
καί τού λέει τά εξής: ούτε οί άμαρτίες τού Ιερέα
δέν μειώνουν τή Χάρη.
- Ανόητε άνθρωπε,
γιατί κοιτάς έτσι χαμένος;
 Σ Π Ι Θ Ε Σ Α Π Ο Π Υ Ρ Ο Λ ΙΘ Ο Μ ΕΡΟΣ Δ ΕΥΤΕΡΟ Ν - Υ Μ Ν Ο Ι, ΠΟ ΙΗ Μ ΑΤΑ 331

Νά είσαι βέβαιος, Χριστιανέ, Πολύ θλίβονταν οί καημένοι

ότι ό Χριστός δέχθηκε πού δέν ήταν βαπτισμένο τό μωρό.
την έξομολόγησή σου. Βρίσκονταν κοντά στόν Ιορδάνη,
Νά μην έχεις πιά άμφιβολίες! άλλά μακριά άπ’ τό χωριό.

Φ Ήταν πλέον άπελπισμένοι,

γιατί τό παιδί είχε λιποθυμήσει.
ΕΝΑ ΠΑΡΑΞΕΝΟ ΒΑΠΤΙΣΜΑ Τότε ή μάνα τό βύθισε στό νερό
ΣΤΟΝ ΙΟΡΔΑΝΗ ΠΟΤΑΜΟ τρεις φορές καί είπε:

Ό ταν ήμουν στόν Άγιο Σάββα, «Γιά τό έλεος τού Θεού,

ένας Μοναχός άπό τη Μονή λέω κι έγώ όπως λέει ό Παπάς!»
διηγείτο ένα θαϋμα άφοϋ ήταν πολύ άπλή,
πού έγινε στό χωριό του. δέν ήξερε τί έπρεπε νά πει.
Τό παιδί όμως άμέσως
Κάποτε ένας άνθρωπος συνήλθε άπ’ τή λιποθυμία.
ξεκίνησε άπό τή Ναζαρέτ
γιά νά πάει σ’ ένα γάμο Τότε καί οί δύο μέ δάκρυα
πέρα τοϋ Ιορδάνη, στό Ίρβέτ. εύχαρίστησαν τόν Θεό.
Κατόπιν πήγαν στό γάμο
Είχε πάρει μαζί του
καί πολύ εύχαριστήθηκαν.
τή γυναίκα καί τό παιδί
τό όποιο άκόμα
Αφού όμως γύρισαν σπίτι
δέν είχε βαπτιστεΐ.
δέν τό έλαβαν ύπ’ όψιν
καί πήγαν τό παιδί στόν Ιερέα
Αφού έκανε πολλή ζέστη
νά τό βαπτίσει κανονικά.
τό παιδί άρρώστησε
καί γινόταν χειρότερα.
Τή στιγμή όμως τής καταδύσεως
Δέν μπορούσαν νά τό άποτρέψουν.
τό νερό έγινε θολό.
 Σ Π Ι Θ Ε Σ Α Π Ο Π Υ Ρ Ο Λ ΙΘ Ο
Καί δέν μπόρεσε νά τό βάλει,
κατά τή συνήθεια.
Ό λοι ήταν κατάπληκτοι,
δέν ήξεραν τί νά κάνουν.
Ό ταν έμαθε ό Μ ητροπολίτης
Ρώτησε τούς γονείς:
- Μήπως έχετε βαριές αμαρτίες
ή πηγαίνετε στους μάγους,
ή μέ πονηριά βαπτίσατε
τό μωρό δύο φορές;
- Δέσποτα, είπε ό άνθρωπος,
έμεΐς άποφεύγουμε αύτά,
άλλά μόνο ένα πράγμα
πρέπει νά έξομολογηθώ:
Κάποτε, στόν δρόμο,
τό παιδί άρρώστησε.
Τότε ή γυναίκα μου τό βύθισε
στόν Ιορδάνη κι αύτό συνήλθε.
Ρώτησε καί τή γυναίκα
τί έκανε καί τί είπε.
- Έγώ, Δέσποτα, δέν είδα
βάπτιση ποτέ στή ζωή μου.
Μ ΕΡΟΣ Δ ΕΥΤΕΡΟΝ - ΥΜ Ν ΟΙ, Π ΟΙΗ Μ ΑΤΑ 333
Άλλά είπα κι έγώ ή άπειρη:
«Γιά τό έλεος τού Θεού,
λέω κι έγώ όπως λέει ό Παπάς!»
Καί θεραπεύθηκε τό παιδί μου.
Ό ταν τό άκουσε ό Δέσποτας
κατάλαβε πώς είναι σημείο
καί τούς είπε μόνο νά τό χρίσει
μέ τό Άγιο Μύρο.
- Αγαπητοί Χριστιανοί,
τό παιδί σας είναι βαπτισμένο,
σύμφωνα μέ τό σημείο
καί μέ όσα έμαθα!
Λέγοντας αύτά ό Δεσπότης,
τούς άπέλυσε έν ειρήνη
καί εύχαρίστησε τόν Θεό
πού κάνει πάντα ένδοξα σημεία.
334 Σ Π Ι Θ Ε Σ Α Π Ο Π Υ Ρ Ο Λ ΙΘ Ο Μ ΕΡΟΣ ΔΕΥΤ ΕΡΟ Ν - ΥΜ Ν Ο Ι, ΠΟΙΗ Μ ΑΤΑ 335

Η ΣΥΓΚΑΤΑΒΑΣΗ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΥ ΙΩ,ΑΣΑΦ Δέ φαινόταν νά κάνει βόλτα.

ΑΠΟ ΤΗ ΜΟΝΗ ΑΓΙΟΥ ΣΑΒΒΑ Ή όψη του ήταν άνήσυχη,
ΣΤΟΝ ΙΟΡΔΑΝΗ ΠΟΤΑΜΟ τό βάδισμά του έδειχνε
πώς ήταν άπελπισμένος.
Μία ανοιξιάτικη ήμερα,
ατό δασάκι κοντά στόν Ιορδάνη
Ό πότε τόν πλησίασε
περπατούσε ένας άνθρωπος μέ γένια,
καί τού είπε μέ πραότητα:
φορώντας εύρωπαϊκό κοστούμι.
- Παιδί μου, αύτό τό μέρος
δέν είναι γιά λούσιμο!
Είναι γνωστό ότι παλαιά
μετά τίς εορτές,
Έλα λίγο πιό πάνω
τό δασάκι ήταν γεμάτο
όπου ή όχθη είναι πιό χαμηλή,
ξένους προσκυνητές.
διότι τό μέρος όπου βρίσκεσαι
μπορεί νά είναι έπικίνδυνο!
Συνέβαινε συχνά μερικοί
άπ’ τούς άλλους ν’ άποχωριστοϋν - ’Ά φησέ με σ’ ήσυχία, Πάτερ,
καί νά πάνε μόνοι τους
άπάντησε έκεϊνος λυπημένος,
πιό πέρα νά λουστούν.
τί άνάγκη έχει άπ’ τό λούσιμο
μιά καταδικασμένη ψυχή;
Γι’ αύτό κι ό έν λόγω ξένος
που περπατούσε έκεΐ πέρα
- Παιδί μου, τού λέει πάλι
δέν έδινε σέ κανέναν
ό πνευματικός άνθρωπος,
άφορμή γιά ύποψία.
μή μέ ντρέπεσαι καθόλου,
διότι έγώ είμαι γιατρός ψυχών!
Όμως ένας Ό σιος Πνευματικός
πού βρισκόταν έκεΐ
Έάν έχεις βάρος στην ψυχή,
ύποπτεύτηκε κάτι
πές μου, μήν τό κρύβεις!
όταν τόν είδε πώς περπατούσε.
Γι’ αύτό είμαι Πνευματικός,
γιά νά παρηγορώ τόν λυπημένο!
336 Σ Π Ι Θ Ε Σ Α Π Ο Π Υ Ρ Ο Λ ΙΘ Ο Μ Ε Ρ Ο Σ Δ Ε Υ Τ Ε Ρ Ο Ν - Υ Μ Ν Ο Ι , Π Ο Ι Η Μ Α Τ Α _______

Ή πραεία όψη καί ή θερμή φωνή Πήγα καί στόν Πατριάρχη

τοϋ σεβάσμιου Γέροντα σκεπτόμενος πώς θά μέ βοηθήσει,
τοϋ έδωσαν θάρρος άλλά μοΰ είπε τό ίδιο
καί άρχισε νά έξομολογεΐται. καί ό Μακαριώτατος.

- Αλίμονο μου, Πάτερ, 'Όποτε βλέπω όλους τούς προσκυνητές

είμαι πολύ δυστυχισμένος. ότι πάντα Κοινωνοϋν,
Γιά μένα δέν υπάρχει πιά σκέφτομαι ότι μόνο έγώ
κανένας τρόπος νά σωθώ! είμαι έγκαταλειμμένος άπ’ τόν Θεό.

Άπό τότε που βρισκόμουν Γι’ αύτό πήρα τήν απόφαση

στή χώρα μου, έλαβα έπιτίμιο ν’ αύτοκτονήσω στόν Ιορδάνη,
νά μήν Κοινωνώ καθόλου διότι τώρα γιά μένα
πάρα μόνο πριν άπ’ τόν θάνατο. δέν ύπάρχει άλλο λιμάνι!

Ή μεγάλη θλίψη δέ μ’ άφήνει Άκούγοντας αύτά ό Γέροντας

νά ησυχάσω ούτε καί λίγο κατάλαβε ότι ήταν άπελπισμένος.
καί γι’ αυτό ήθελα νά έρθω Τόν έπιασε λοιπόν άπ’ τό χέρι
έδώ, στους Αγίους Τόπους. καί τοϋ έδωσε αύτό τό φάρμακο:

’Άκουσα κάποιους νά λένε - Αύριο θά Λειτουργήσω

πώς, έάν γίνω χατζής, καί θέλω νά σέ Κοινωνήσω.
είναι πιθανό ν’ άποκτήσω Τό θανάσιμο σου αμάρτημα
συγχώρηση αμαρτιών. Θά τό πάρω έγώ πάνω μου!

Άλλ’ όταν ήρθα στήν Παλαιστίνη, Ό άπελπισμένος άνθρωπος

όλοι οί Πνευματικοί μοϋ είπαν ένιωσε έκείνη τή στιγμή
ότι δέν υπάρχει συγκατάβαση, έλάφρυνση στήν ψυχή
κατά τούς Ιερούς Κανόνες. καί τό πρόσωπό του έγινε φαιδρό.
 Σ Π Ι Θ Ε Σ Α Π Ο Π Υ Ρ Ο Λ ΙΘ Ο Μ ΕΡΟΣ ΔΕΥΤ ΕΡΟ Ν - ΥΜ Ν Ο Ι. Π ΟΙΗ Μ ΑΤΑ 339

Τοϋ φαινόταν πώς ό ήλιος ΜΙΑ ΠΑΡΑΞΕΝΗ ΘΥΣΙΑ

μόλις τότε άνέτειλε
Κοντά στό Μοναστήρι
καί ένα αόρατο χέρι
τοϋ Αγίου Ό ρους Σινά
τόν γλίτωσε άπ’ τά βάσανα.
δεν ύπήρχαν όπως σήμερα άπιστοι,
άλλά μόνο Χριστιανοί.
Μ έ δάκρυα χαράς
γονάτισε μπροστά του
Ό ταν κατέλαβαν τό Σινά
καί τοϋ φίλησε τά παπούτσια
οί άθεοι Σαρακηνοί
που ήταν γεμάτα λάσπη!
έγινε μεγάλη όργή
έναντίον των Χριστιανών.
Καί τοϋ είπ ε ό άνθρωπος:
- Τό σκοτάδι τής ψυχής μου
Ό σοι τήρησαν τήν Πίστη
σήμερα διαλύθηκε, Πάτερ.
πέθαναν μαρτυρικά, ένώ οί άλλοι
Νά είσαι γιά πάντα εύλογημένος!
- άλίμονο! - τήν άρνήθηκαν
γιά νά γλιτώσουν τούς έχθρούς.
Γιά μένα ό Άδης ήταν
έτοιμος νά μέ δεχτεί,
Ένας Χριστιανός μέ ζήλο
καί έσύ, Πάτερ, έκλεισες
καί πολύ εύλαβής
τήν όδό τοϋ θανάτου!
προσπαθούσε νά «σώσει»
τή ζωή του σ’ έναν γκρεμό.
Έμειναν μαζί έκείνη τή νύχτα
καί έκαναν άγρυπνία,
Ό καημένος σκεφτόταν:
καί τό πρωί Λειτούργησε ό Πατήρ
Έάν πεθάνω δέν πειράζει,
καί κοινώνησε τόν χατζή!
μόνο νά τηρήσω τήν Πίστη μου
καί νά άποφύγω τούς Σαρακηνούς.

Ή γυναίκα του όμως τόν είδε,

τόν έπιασε άπ’ τά ροϋχα
340 Σ Π Ι Θ Ε Σ Α Π Ο Π Υ Ρ Ο Λ ΙΘ Ο Μ ΕΡΟΣ Δ Ε Υ Τ Ε Ρ Ο Ν - Υ Μ Ν Ο Ι , Π ΟΙΗ Μ ΑΤΑ 341

καί τοΰ φώναζε κλαίγοντας: κι ή θερμή της έπιθυμία

- Σχάσου, άνθρωπε! Πού φεύγεις; σε μία στιγμή έκπληρώθηκε.

Μόνος σου θές νά γλιτώσεις; Τά παιδιά καί ή γυναίκα

Πώς μ’ αφήνεις έτσι έκλιναν τό κεφάλι,
άνάμεσα στούς έχθρούς, διότι κοιτούσαν τό ξίφος
μαζί μέ τά δύστυχα παιδιά; σάν σωτήρια άσπίδα.

Είμαι άδύνατη γυναίκα. Ό Κύριος των δυνάμεων

Πώς σ’ αφήνει ή καρδιά δέχθηκε τόν θάνατό τους
νά μ’ άφήσεις στά χέρια των ξένων; στό ούράνιο θυσιαστήριο,
Δέ φοβάσαι τήν αμαρτία; σάν ολοκαυτώματα.

Εάν ζήσω ακόμα,

Καί ό έν λόγφ Χριστιανός,
οί κακούργοι θά μ’ άτιμάσουν
άφοϋ δέν είχε πιά φροντίδα
καί θά μάς άναγκάσουν όλους
τής γυναίκας καί των παιδιών,
ν’ άπαρνηθοϋμε τήν Πίστη μας.
έμεινε κρυμμένος στήν έρημο.

Έάν θέλεις νά διαφύγεις τώρα,

Επί πολλά χρόνια περιπλανήθηκε
σε παρακαλώ νά μάς θυσιάσεις
σάν άγριος άνθρωπος,
έμένα καί τά παιδιά,
άλλ’ είχε μέσα του πάντα
καί μετά είσαι έλεύθερος νά φύγεις.
φοβερές άμφιβολίες.

Όπως ό Αβραάμ πήγαινε

Πάντα έκλαιγε καί έλεγε
τόν γιό του στό θάνατο,
μέσα του τέτοια λόγια:
έτσι κι έσύ πρόσφερέ μας
Μήπως είναι εύπρόσδεκτη
θυσία γιά τόν Θεό!
στόν Θεό ή θυσία πού έκανα;

Ή παράκληση τής γυναίκας Κι ό Κύριος τόν παρηγόρησε

τόν έπεισε τελικά καί έδιωξε τίς άμφιβολίες του,
342 Σ Π Ι Θ Ε Σ Α Π Ο Π Υ Ρ Ο Λ ΙΘ Ο
Ό ταν τοϋ προανήγγειλε
την ημέρα τοϋ μακαριστού τέλους.
Πήγε λοιπόν εκείνος στή Μονή
καί προσευχόταν συνέχεια
βρέχοντας μέ πολλά δάκρυα
τά ιερά προσκυνήματα.
Ό ταν έπεσε άρρωστος,
έβλεπε πώς έρχόταν άπ’ τόν ουρανό
οϊ Σιναΐτες Μάρτυρες
νά τόν συναντήσουν μέ εκτίμηση.
Άλλοι τοϋ καλοϋσαν τό όνομα
καί τόν φιλούσαν μέ άγάπη,
άλλοι τοϋ έφεραν πολλά
καί πλούσια δώρα.
Λένε οί όσιοι Πατέρες
ότι έφυγε άπ’ αύτό τόν κόσμο
σάν νά πήγαινε σέ γάμο
συνοδευμένος άπό Αγίους.
Μέχρι τώρα μνημονεύει
ή άδελφότητα τοϋ Σινά
τήν παράξενη θυσία
έκείνου τοϋ μακαριστού Χριστιανού.
Υποσημείωση: Έγραψα αύτούς τούς στίχους μέ βάση τό
Ελληνικό βιβλίο πού λέγεται «Λειμωνάριο», γραμμένο άπό
Μ ΕΡΟΣ Δ Ε Υ Τ Ε Ρ Ο Ν - Υ Μ Ν Ο Ι, Π Ο ΙΗ Μ ΑΤΑ 343
τόν Άγιο Σωφρόνιο Πατριάρχη Ιεροσολύμων καί τόν Ιωάννη
Μόσχο. Άπό αύτό φαίνεται μέχρι πού μπορεί νά φτάσει {ό
άνθρωπος γιά την} φύλαξη τής άγνείας καί τής Πίστης, {όταν
βρίσκεται} σέ κίνδυνο.
Πιθανόν είναι νά έρθουν καί πάλι καιροί έκβιασμών καί διω­
γμών κατά τοϋ ίΟρθοδόξου ποιμνίου, έπειδή ό σημερινός κό­
σμος δέ δέχεται τίς παλαιές διατάξεις τής Αγίας μας Εκκλησίας.
Ο μοντέρνος άνθρωπος θέλει νά τίς άπορρίψει σάν μετα­
χειρισμένα ρούχα. Έξαιτίας τούτου, γίνονται όλο καί συχνό­
τερα έπιθέσεις κατά τοϋ Ιερού Νόμου καί των εύσεβών Χρι­
στιανών.
Σήμερα οί δολοπλοκίες είναι κρυφές, όμως σύντομα θά
φανερωθούν καί θά πρέπει νά ύπερασπιστοΰμε τήν Αγία μας
Πίστη μέ τό μαρτύριο καί τό αΐμα μας.
Νά κρατήσουμε ύψωμένα τή σημαία καί τό Άγιό μας
"Οπλο, όταν σημάνει ή σάλπιγγα τοϋ πολέμου! Νά θυσιάσου­
με τά πάντα, ώστε νά φυλάξουμε καθαρή τήν ψυχή μας καί
άμετάβλητη τήν Πίστη. Καλύτερα νά πεθάνουμε μέσα στήν
στενοχώρια των νόσων, στή θλίψη τής πτωχείας καί στίς δυ­
σκολίες τής Μοναχικής ύπακοής, παρά νά γίνουμε δούλοι
των άπατηλών άνθρώπων καί των ψυχοφθόρων παθών!
Είμαστε χίλιες φορές πιό ευτυχισμένοι έτσι, φτωχοί μεταξύ
ξένων, άπό έκείνους πού εύημεροϋν μεταξύ των «μισοχρι-
στιανών»!
Εί δυνατόν, θά έπρεπε νά άσπαζόμεθα κάθε στιγμή αύτή
τήν εύλογημένη Γή, πού είναι γιά μάς λιμάνι σωτηρίας καί μέ
δάκρυα νά ευχαριστούμε τόν Θεό γιατί «διήλθομεν διά πυράς
καί ϋδατος, καί έξήγαγε ημάς εις άναψυχήν».
Έχουμε χάσει τήν πατρίδα μας Ρουμανία, άλλά μάς περι­
μένει στούς ούρανούς ή αιώνιος Πατρίδα! Ίσως έχουμε χάσει
καί πλούτο καί συγγενείς. Τό σπουδαιότερο όλων όμως, δη­
λαδή τήν Άγια μας Πίστη, διατηρούμε άμετάβλητον έλέω
344 Σ Π Ι Θ Ε Σ Α Π Ο Π Υ Ρ Ο Λ ΙΘ Ο Μ ΕΡΟΣ Δ Ε Υ Τ Ε Ρ Ο Ν - Υ Μ Ν Ο Ι , Π ΟΙΗ Μ ΑΤΑ 345

Θεοϋ. Νά τήν τηρήσουμε λοιπόν μέχρι τέλους άκέραια καί καί ποιος ξέρει σέ ποιά χέρια
άθικτη κι ό Θεός θά μάς φυλάξει άπό όλους τούς κινδύνους θά έφτανε τό κλειδί.
ορατού τε καί άοράτου πολέμου.
Άς άκούσουμε τά λόγια τού Αποστόλου Παύλου: «Μη γίνε-
Εμείς τά κάναμε όλα ταπεινά
σθε έτεροζυγοϋντες άπίστοις. Τίς γάρ μετοχή δικαιοσύνη καί
διότι δέν είχαμε κανένα μέσο,
άνομία; Τίς δέ συμφώνησις Χριστώ πρός Βελιαλ; II τις μερίς
πιστω μετά άπιστου; Τίς δέ συγκατάθεσις ναώ Θεού μετά ει­ άλλά, όπως κι αν είναι,
δώλων; Υμείς γάρ ναός Θεού έστε ζώντος... Διό έξέλθετε έκ τουλάχιστον τοποθετήσαμε ένα λιθαράκι.
μέσου αυτών καί άφορίσθητε, λέγει Κύριος.» (Β Κόρ. 6, 14-17)
Εμάς ό Θεός μάς φύλαξε άπό «τά κόκκινα δίχτυα». Νά μήν Μόλις που κάναμε μία ταπεινή φωλιά
έμπλακοϋμε λοιπόν στά δίχτυα αύτά πού έφτασαν ώς έδώ, μέ πολλά έμπόδια καί ιδρώτα,
άλλά νά φυλάξουμε τόν προγονικό θησαυρό, διότι λέει ό μέ τη θυσία τών φτωχών Μοναζουσών
Άγιος Απόστολος καί Εύαγγελιστής Ιωάννης: «Αϋτη έστίν ή καί τών ευμενών άδελφών.
νίκη ή νικήσασα τόν κόσμον, ΗΠΙΣΤΙΣΗΜΩΝ.» (Α' Ιω. 5, 4)
Οί φτωχοί ήταν πιό απλοχέρηδες
ένώ οί πλούσιοι έδιναν στούς ξένους,
καί οί κοσμικοί ήταν πιό φιλότιμοι
ΑΠΑΝΤΗΣΗ Σ’ ΕΝΑΝ ΑΠΟΡΗΜΕΝΟ ΜΟΝΑΧΟ άπό τούς δικούς μας Μοναχούς.

Απορείς, άγαπητέ μου Πάτερ,

πού κάθομαι μάταια, σάν φρουρός
Φ
καί πολλοί μοϋ λένε πώς δεν έχω μυαλό,
διότι ύπηρετώ έδώ χωρίς μισθό.
ΜΑΡΤΥΡΑΣ ΛΑΟΣ
Άλλά έμενα μοϋ φαίνεται
Άπό τη ζωή σου βλέπω,
ότι ή καημένη μου δουλειά
ταλαιπωρημένε μου λαέ,
ήταν κάτι άπό τη Θεία Πρόνοια
ότι είσαι σάν τό σιτάρι
γιά τήν έδώ Εκκλησία.
σπαρμένο τό φθινόπωρο.
Έάν δέν έρχόμουν τότε έγώ,
άλλος μάταια θά καθόταν
346 Σ Π Ι Θ Ε Σ Α Π Ο Π Υ Ρ Ο Λ ΙΘ Ο Μ ΕΡΟΣ Δ Ε Υ Τ Ε Ρ Ο Ν - Υ Μ Ν Ο Ι , Π ΟΙΗ Μ ΑΤΑ 347

Έσύ είσαι τό μικρότερο γέννημα Ό ποτε τά έθνη τής δύσης

τοϋ Δάκου-Ρωμαϊκοϋ δέντρου, ϋφαιναν τή δική τους «πρόοδο»,
που γεννήθηκε μέ τό ξίφος στό χέρι έσύ ύπέφερες κοντά στόν Δούναβη
έδώ στην πεδιάδα τοϋ Δούναβη. τά έπιδρομικά κύματα.

Έχεις τά βουνά ώς κούνια Πάνω στή νέα σου «φωλιά»

καί τόν Δούναβη ώς λουτρό, πού μέ πόνο τήν έφτιαξες
τά δάση ώς στεφάνια όρμοϋσαν συνέχεια τά κύματα
καί τά σπαρτά ώς άμφια. τών Γόθων καί τών Ουνων.

Στό μαρτυρικό αΐμα Έσύ στεκόσουν στά βουνά

ήσουν έδώ καί αιώνες βαπτισμένος μέ τό ρόπαλο στό χέρι
καί στά παιδικά σου χρόνια σάν ακλόνητος φρουρός
δέν ήσουν, ώς άλλοι, χαϊδεμένος. αντιμετωπίζοντας τήν έπιδρομή.

Ό ταν ήσουν στά σπάργανα Έσύ, Μάρτυρα, άπό μικρός

έμεινες ορφανός ήσουν τό στερεό φράγμα
καί όρμησε έπάνω σου έναντίον τών έχθρικών κυμάτων
ό βάρβαρος τύραννος. καί όλους ύπεράσπισες.

Έζησες περιπλανόμενος Στά χρόνια τοϋ πόνου

στά βουνά καί στά δάση ή Εκκλησία σε γλύκανε
καί ύπέμεινες αιώνες μαρτυρίου μέ τό γάλα τής ορθής Πίστεως
άπό τούς άγριους έχθρούς. κι οδήγησε τά βήματά σου.

Ό ταν ό παγανιστικός ζόφος Αύτή σ’ έμαθε τήν όμορφη γλώσσα

όρμησε πρός τήν δύση, σάν τήν άγγελική υμνωδία
έγινες άνίκητη άσπίδα καί αύτή σοϋ έτοιμάζει τόν Παράδεισο
γιά όλη τή Χριστιανοσύνη. στή δόξα τοϋ ούρανίου Πατρός.
348 Σ Π Ι Θ Ε Σ Α Π Ο Π Υ Ρ Ο Λ ΙΘ Ο Μ ΕΡΟΣ Δ ΕΥΤΕΡΟΝ - ΥΜ Ν ΟΙ, Π ΟΙΗ Μ ΑΤΑ 349

Οί λόγοι της σοϋ έδωσαν δύναμη Τότε θά κληρονομήσεις τήν κατάρα

όταν είχες την ψυχή θλιμμένη σάν κακός γιός άπ’ τους γονείς
κι άφοϋ είχες έλπίδα στην αιωνιότητα, καί θά χάσεις, σάν τήν Έδέμ,
ή στενοχώρια δε σέ νίκησε. τή χώρα που έξαγόρασαν τόσοι Άγιοι!

Α
Ό ποτε σέ γονατίζουν
οί ορμητικοί εχθροί,
«Ή Γερόντισσα» σέ ένθαρρύνει ΑΝΟΙΧΤΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΠΡΟΣ
καί δέν σ’ αφήνει νά πεθάνεις. ΤΟΥΣ ΣΚΛΗΡΟΥΣ ΚΤΗΤΟΡΕΣ

Λοιπόν μην παραιτήσαι! Πίστεψε Μέ συγχωρεΐτε πού θά λάβω τόν λόγο,

ότι ή Μ ητέρα δέ σ’ έγκατέλειψε, άγαπητοί μου άδελφοί κι άδελφές,
άλλά ή Χάρη Της σέ στηρίζει πρός έκείνους πού κάποτε
καί τώρα, όπως καί άλλοτε! ήταν τής Σκήτης1 εύεργέτες.

Έάν τηρήσεις άσπιλη τήν Πίστη Ξέρετε καλά πώς τότε

όπως τήν κληρονόμησες έδώ καί αιώνες όταν είχα έρθει έγώ στή Σκήτη
θά είσαι πάλι δοξασμένος έπί τής γής Ό λοι ήταν άπελπισμένοι
περισσότερο άπό ποτέ. καί κανείς δέ μέ βοήθησε.

Όμως έάν καταφρονήσεις, Ξέρετε έπίσης πώς ύπέφερα

τήν πατρική παράδοση, πολλές δυσκολίες έκεϊ.
θά γίνεις σιτάρι στά κόλλυβα Δέν είχα, όπως θά έπρεπε,
καί ποτέ δέ θά βλασταίνεις. ούτε Ναό, ούτε κελλί.

Θά είσαι σάν τά λιχνισμένα άχυρα, Ό κήπος άνάστατος, ξεραμένος,

τά όποια ό άνεμος τά φέρει άκάθαρτος, χωρίς φράχτη,
καί θά σβήσουν τά ίχνη σου
καί τό όνομά σου πάνω στή γη!
1. Εννοεί τή Ρουμανική Σκήτη Τιμίου Προδρόμου στόν Ιορδάνη.
 Σ Π Ι Θ Ε Σ Α Π Ο Π Υ Ρ Ο Λ ΙΘ Ο
οί σωλήνες σπασμένοι
καί ό κινητήρας χαλασμένος.
Ξέρετε άκόμα δτι ό «Ιερέας» μας
Είχε τόν Ναό σάν σπίτι
καί δέν ήθελε νά μετακομίσει
γιά νά μή μένει ζημιωμένος.
Ξέρετε ότι οί δικοί μας γείτονες
Ήταν όλοι έναντίον μας,
διότι ό όσιος Πρωτοσυγκελος
έπί πολλά χρόνια τους βασάνιζε.
Αγωνίστηκα μέ όλες τίς δυνάμεις
άκολουθώντας μόνο ένα σκοπό:
νά κάνουμε όλοι οί Ρουμάνοι
Θυσία γιά νά στήσουμε μιά Σκήτη.
Όπως κι άλλοτε πολλοί
άπό τή χώρα δώρισαν,
έδωσαν καί τώρα έδώ
οί Ρουμάνοι μας ό,τι ήθελαν.
Μαζί μέ τόν Μάρκο Μπέζα,
βρίσκονται άνάμεσα στούς κτήτορες
ό Μύρων, ό Πρωτοσυγκελος Γεράσιμος
ό Νεγίτσα καί ό Δρόν.
Επίσης καί ή άδελφή Σαμουίλα,
οί Μοναχές άπ’ τήν Ιεριχώ,
Μ ΕΡΟΣ Δ ΕΥΤΕΡΟΝ - Υ Μ Ν Ο Ι, ΠΟ ΙΗ Μ ΑΤΑ 351
Ή Χριστοδουλη, ή Ευφημία
καί άλλες άπό τό Έλαιών.
Ήταν καί δικοί μας Πατέρες
όπως ό Νίκων καί ό Βενιαμίν
άλλά καί κοσμικοί
Όμοεθνεΐς καί ξένοι.
Ό λοι συνεισέφεραν έδώ
καί έάν θά ξεσηκώνονταν
καί ζητούσαν νά τούς δώσω λεφτά,
τότε άλίμονο στά ράσα μου!
καί ένα αιώνα έάν δούλευα,
δέν θά μπορούσα νά πληρώσω.
Άλίμονο τέτοιας Ηγουμενίας
στή Ρουμανική μας Σκήτη!
Μ ερικοί άπό τους πιό δριμεΐς κτήτορες,
ζητάνε νά τους έπιστρέψω τά λεφτά,
γιατί θεωρούν πώς ή Σκήτη
ήταν σάν μία άγελάδα γιά μάς.
Επιπλέον νομίζουν πώς ή άγελάδα
μάς έδωσε πολύ γάλα
καί ζητάνε τώρα τό τυρί
άπό τά σχεδόν έξι χρόνια.
Νά ξέρετε όμως, άδελφοί,
ότι είχαμε πολλά έξοδα
 Μ ΕΡΟΣ Δ ΕΥΤΕΡΟ Ν - Υ Μ Ν Ο Ι, Π ΟΙΗ Μ ΑΤΑ 353
352 Σ Π Ι Θ Ε Σ Α Π Ο Π Υ Ρ Ο Λ ΙΘ Ο

καί έμεΐς καταβάλαμε έκεΐ ό ιερέας πού ήταν έδώ πρίν,

αναρίθμητους κόπους. γιά νά διώξει τόν Ιωάννη!

Γιά έσοδα ούτε σκέψη Βλέπω πώς βιάζονται «οί εύσπλαχνοι»

γιατί δεν είναι σήμερα ώς άλλοτε νά φέρουν έδώ τόν δικό τους άνθρωπο
πού έτρεχαν λεφτά μέ κόκκινα σημάδια άπό τήν Ίστανμπούλ
άπό τόν κύριο Μπέζα! καί μέ καινούριες διατάξεις.

καί έάν άφήνω έδώ σπίτι Ό ταν έρχονται οί άδελφοί μας,

καί έργαλεΐα γιά τό νοικοκυριό, δέν μένουν στή Σκήτη τοϋ Ιορδάνη
σκεφτεΐτε έάν δέν είναι φυσικό λέγοντας πώς δέ συμβιβάζονται
νά πάρω καί κάποιο μισθό; μέ τήν Ηγουμενία τοϋ Ιωάννη.

Π είτε μου έάν μπορεί ή Σκήτη Τώρα όταν τούς προσκαλώ

νά μοϋ δώσει τό δικό μου μερίδιο, καί τούς άφήνω τό νοικοκυριό,
καί τότε θά μπορέσω κι έγώ νά πώ λένε ότι θέλουν παρέα
τί μπορεί ό κτήτορας νά πάρει. καί νά είμαι έγώ ύπεύθυνος.

Ό ταν είμαι Ηγούμενος δέν τούς άρέσει,

Τώρα παρακαλώ τούς κτήτορες
όταν θέλω νά φύγω, δέ τούς συμφέρει,
νά ’ρθουν οί ϊδιοι ώς νοικοκυραϊοι,
ποιος μπορεί νά τούς ικανοποιήσει;
έπειδή φωνάζουν σήμερα σάν ρήτορες
Άς μάς φυλάξει ό Θεός!
έχοντας μεγάλες άπαιτήσεις!

Όλοκάθαρος στή συνείδηση,

Νά διαχειρίζονται αύτοί τόν κήπο,
έκούσια έγκαταλείπω τή θέση.
καί τό σπίτι μέ όσα έχει μέσα,
’Άς είναι σέ όλους γνωστό
τούς άφήνω καί τό «βιβλίο τού ταμείου»,
ότι άπό σήμερα δέ θέλω Ηγουμενία!
καί τήν βάρκα, άκόμα καί τά ράσα μου!

Αλλά άκόμα δέν θέλουν νά έρθουν Υποσημείωση: (Μετά τή δεύτερη στροφή) Μόνο ό αδελ­
καί «ψηφίζουν» γιά νά γυρίσει πίσω φός Κωνσταντίνος καί ό Μοναχός Ίωαννίκιος μέ βοήθησαν
354 Σ Π Ι Θ Ε Σ Α Π Ο Π Υ Ρ Ο Λ ΙΘ Ο
Μ Ε Ρ Ο Σ Δ Ε Υ Τ Ε Ρ Ο Ν - Υ Μ Ν Ο Ι , Π Ο ΙΗ Μ Α Τ Α 355

τότε. Δεν έχω νά πω τίποτα κακό γιά έκείνους πού μάς δάνει­ Ξέρω ότι πολλοί εύχονται
σαν καί μάς έδωσαν δωρεάν χωρίς άπαιτήσεις!
καί λένε μέσα τους κρυφά:
«§> «Μακάρι νά φύγει ή πανούκλα
καί νά έρθει άλλος πλούσιος!»

Η ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΤΩΝ ΕΠΙΒΟΥΛΩΝ - Η ΠΑΡΑΙΤΗΣΗ Καί ιδού πώς ήρθε ό καιρός

αίσιος γιά τούς άδελφούς μας,
Έγώ δεν ήθελα αξιώματα, διότι ή σαθρή μου ύγεία
ούτε πλούτο έπιθύμησα.
μου δίνει εισιτήριο γιά γρήγορο ταξίδι.
Μόνο τόν πόθο γιά την έρημο
τόν είχα πάντα μέσα μου σάν φλόγα.
Παρήγγειλα σ’ όλους τούς άδελφούς
νά ’ρθουν νοικοκυραΐοι στή Σκήτη.
Γι’ αύτό όταν μέ κάλεσαν
Μ πορείτε νά τούς ρωτήσετε:
νά στήσουμε μιά Σκήτη στόν Ιορδάνη
ύπήρξε κανένας άκάλεστος;
Ήμουν τότε βέβαιος
Ό τ ι ό ιερός πόθος έκπληρώθηκε.
Τόν Γεράσιμο δέν τόν λογαριάζω
γιατί έχει άτακτο πνεύμα,
Όμως τά δύσκολα χρόνια
ούτε έκεΐνοι πού τόν συνοδεύουν
καί ή άνάμεσά μας διχόνοια
καί πολύ τόν συμβούλεψαν.
μέ οδήγησαν σέ χαλεπούς δρόμους
μόνος μου, μέ αραμπά χωρίς βόδια.
Άλλά ιδού όλοι «έστριψαν»
καί βλέπω άπορημένος
Βλέποντας τότε τήν κατάσταση,
ότι ούτε ό ίδιος ό προεστώς
έβαλα στό ζυγό ό,τι βρήκα, δέν κατεβαίνει πιά στή Σκήτη.
άλλά ό άραμπάς έμποδίστηκε
άπ’ τό μίσος καί τό φθόνο τής «συγκλήτου».
Εύρισκόμενος σέ άδυναμία
νά μένω σ’ αυτή τή θέση,
ειδοποίησα γιά τήν κατάσταση
τό έδώ Πατριαρχείο.
356 Σ Π Ι Θ Ε Σ Α Π Ο Π Υ Ρ Ο Λ ΙΘ Ο
Γι’ αύτό ξέσπασε φουρτούνα
ανάμεσα στους αδελφούς πατριώτες
καί διαδίδουν παντού τη φήμη
ότι έρχονται στη Σκήτη «Φαναριώτες».
Ό Γεράσιμος ζητάει έκδίκηση
καί όλοι οί δικοί του οπαδοί
ρίχνουν λάδι στή φωτιά,
γιά νά μάς κάνουν νά φύγουμε.
Ό π οτε ό εύλογη μένος
δέν εϊχε «βενζίνη» άπ’ τούς άδελφούς,
φυλάγαμε έμεΐς τή Σκήτη
άπό όλους τούς έναντίους.
Τώρα πού βλέπω πώς όλοι
είναι μέ τό μέρος του,
σκέφτηκα ότι θά φύγουν
καί οί δικοί μου άδελφοί.
Αύτή τή φορά βλέπω καλά
πώς ό Θεός έπέτρεψε
νά πάθουν έκεΐνοι όνειδος,
γιατί μόνοι τους συνύφαναν τό κακό.
Οί άδελφοί έδειξαν τόν εαυτό τους
άνάξιο γιά τέτοιο στολίδι,
έπειδή έγιναν δούλοι τού φθόνου.
Ό πότε νά μαζέψουν ό,τι έσπειραν!
Μ Ε Ρ Ο Σ Δ Ε Υ Τ Ε Ρ Ο Ν - Υ Μ Ν Ο Ι , Π Ο ΙΗ Μ Α Τ Α ________
Πράγματι ήμουν ό φρουρός
αύτής τής μικρής κυψέλης,
άλλά τώρα δέν είμαι πιά
ό κηφήνας διασκορπίζει τίς μέλισσες.
ΤΟ ΑΟΡΑΤΟ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ
Στήν πόλη Τραπεζοΰντα
βρισκόταν κάποτε
μία Ελληνική Εκκλησία
μέ περίφημα κειμήλια.
Πρίν άπό τόν πόλεμο,
υπηρέτησε έκεΐ γιά κάποιο καιρό
ένας όσιος Αρχιμανδρίτης
γνωστός σέ μάς έδώ.
Ό ταν έγινε ή έπανάσταση,
τόν πήγαν στή φυλακή
καί νόμιζε ότι οί κομμουνιστές
θά τόν σκοτώσουν άσφαλώς.
Ό Θεός όμως, μέ τή Χάρη Του,
τόν σκέπασε μυστικά
καί κατόπιν τόν συνάντησα
κάποια μέρα στήν Ιεριχώ.
358 Σ Π Ι Θ Ε Σ Α Π Ο Π Υ Ρ Ο Λ ΙΘ Ο Μ ΕΡΟΣ Δ ΕΥΤΕΡΟΝ - Υ Μ Ν Ο Ι, ΠΟ ΙΗ Μ ΑΤΑ 359

Κάποτε όταν συζητούσαμε, Κάποτε, όταν οί άλλοι

ιδού τί μου διηγήθηκε πήγαν δήθεν γιά τήν άνάκριση,
γιά τόν «σοβιετικό παράδεισο» έμεινα μαζί μέ κάποιον
καί γιά τούς δικούς του πόνους: άπό ένα γειτονικό χωριό.

- Έγώ είμαι γιός ενός Ιερέα Ό καημένος δέν είχε πιά

μέ φόβο Θεού, έλπίδα νά ζήσει.
καί στό χωριό μου έμαθα 'Οπότε έξομολογήθηκε σέ μένα
τή διάταξη των Ακολουθιών. καί μετά μοϋ είπε κλαίγοντας:

Άφοϋ μέ φυλάκισαν, - Μάταια περίμενα

έψαλλα συνέχεια τήν ημέρα άπολύσεως,
Ιδιαίτερα Άνοιξαντάρια γιατί βλέπω καλά
τά όποια μέ παρηγόρησαν. ότι τό τέλος πλησιάζει!

Μέ έκείνη τή δυστυχία Εκτός άπό τά άλλα

πού ύπέφερα στη φυλακή, πού έχουμε συζητήσει,
πέθανα όχι μόνο μιά φορά, θά ήθελα νά σοϋ πώ, Πάτερ,
άλλά χιλιάδες φορές! ένα πράγμα μυστικό.

Μόνο ή άπ’ τόν ούρανό Χάρη Πρίν νά μέ φυλακίσουν,

μέ φύλαξε, όπως βλέπεις, όταν ήμουν στόν Καύκασο,
διότι, κατά τήν άνθρώπινη λογική, πήγα κάποια μέρα νά κυνηγήσω
είναι άπίστευτο τό ότι ζώ άκόμα. γιά νά ξεχάσω τίς συμφορές.

Άπό τούς μαζί μου φυλακισμένους Κάποια στιγμή έμεινα μόνος μου,
πολλούς τούς πήγαιναν μακριά άπ’ τούς συντρόφους μου.
ώς δούλους στά κάτεργα Καθώς περιπλανιόμουν
ή τούς τουφέκιζαν στήν άγορά! καί σκεφτόμουν τόν θάνατο
360 Σ Π Ι Θ Ε Σ Α Π Ο Π Υ Ρ Ο Λ ΙΘ Ο Μ ΕΡΟΣ Δ ΕΥΤΕΡΟ Ν - ΥΜ Ν ΟΙ, Π ΟΙΗ Μ ΑΤΑ 361

Καθώς καί τόν κίνδυνο Τού διηγήθηκα τί εΐχε συμβεΐ

τής έπαναστάσεως, καί μού ζήτησε νά ύποσχεθώ
ακόυσα καμπάνες νά χτυποϋν ότι δέ θά πώ σέ κανέναν
κάπου κοντά στό μέρος έκεΐνο. γιά τόν ιερό τόπο.

Νόμισα πώς ήταν φάντασμα, - Έάν ό Κύριος σήμερα

διότι δεν είχα άκούσει σου φανέρωσε τή Σκήτη μας,
έπί πολύ καιρό καμπάνες δέ θά κρατήσω μυστικό
καί έμεινα έκπληκτος! τόν τρόπο μέ τόν όποιο μάς σκέπασε.

Πήγα γρήγορα πρός τό μέρος Ιδού, δόξα τώ Θεώ,

όπου χτυπούσαν οί καμπάνες. έμεΐς είμαστε έδώ,
κι όταν έφτασα στό ξέφωτο μία αδελφότητα μέ Ιερείς,
μοΰ φάνηκε πώς ονειρευόμουν. Διακόνους καί Αρχιερέα.

Εμφανίστηκε μπροστά μου Ό ταν ξέσπασε ό διωγμός,

σάν στό όνειρο, συγκεντρωθήκαμε έδώ,
ένα όμορφο Μοναστήρι καί μέ ένα πνεύμα, νύχτα-μέρα
μέ θαυμάσιο Ναό. τελούμε τίς Ακολουθίες.

Καθώς πήγαινα πρός τήν πόρτα, Αφού είπε όλα αύτά,

ένας Μοναχός μέ είδε. μού άνοιξε τήν πόρτα,
Βγήκε νά μέ ύποδεχθεΐ καί μπήκα μέσα όπου είδα
κι έκπληκτος μέ ρώτησε: πώς όλοι έψαλλαν τήν Δοξολογία.

- Πές μου, Χριστιανέ, Μου φαινόταν πώς βρισκόμουν

πώς έφτασες έδώ; στόν ουρανό κι οΐ Άγγελοι έψαλλαν
Διότι έπί τέσσερα χρόνια ένώ στό θρόνο μού φαινόταν
κανένας άνθρωπος δέν ήρθε! πώς ό ίδιος ό Κύριος καθόταν.
362 Σ Π Ι Θ Ε Σ Α Π Ο Π Υ Ρ Ο Λ ΙΘ Ο
Προσκύνησα μέ φόβο
καί μετά έφυγα βιαστικά
στό δάσος, στους συντρόφους μου,
γιά νά μην προκαλέσω κάποια ύποψία.
Άφοϋ τέλειωσε τή διήγηση,
ό σεβάσμιος γέροντας,
έστρεψε πρός με τό κεφάλι
καί μοϋ είπ ε μέ σιγανή φωνή:
- Όπως βλέπω, Πάτερ,
κι άπ’ όσα μου είπες
σέ λίγες μέρες θά είσαι
καί έσύ φυλακισμένος!
Είχε μάθει άπό άλλους
ότι έγώ είμαι Ρουμάνος,
καί καθώς μοϋ μιλούσε
σκούπιζε τά μάτια του.
- Έγώ σοϋ λέω τώρα αυτά,
γιατί είσαι πνευματικός άνθρωπος,
καί κάθεσαι στήν έρημο
γιά τήν ώφέλεια τής ψυχής!
Πράγματι, ύστερα άπό λίγο καιρό
μάς οδήγησαν σέ στρατόπεδο
όπου μάς φυλάκισαν όλους
μαζί μέ τούς Λατίνους.
Μ ΕΡΟΣ ΔΕΥΤ ΕΡΟ Ν - Υ Μ Ν Ο Ι, ΠΟΙΗ Μ ΑΤΑ 363
Ο ΑΓΙΟΣ ΝΑΡΚΙΣΣΟΣ
Ο ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΙΕΡΟΣΟΛΥΜΩΝ ΞΕΝΙΤΕΜΕΝΟΣ
Στόν δρόμο πού πάει πρός τή Γάζα
ξεκίνησε ό γέρων Ιεράρχης
ό θαυματουργός Νάρκισσος,
ό Πατριάρχης τής Αγίας Πόλης.
Εκατό χρόνια έχουν χιονίσει
πάνω στή σκυφτή του ράχη
καί πολλούς πόνους καί πειρασμούς
εΐχε νά ύπομένει ό Γέροντας!
Άφησε τόν άγαπητό του λαό
κι έφυγε γιά τήν Αίγυπτο,
διότι θέλει εις τό έξης
νά ζήσει μακριά άπ’ όλους.
Πολύ άργά τήν νύχτα,
βγήκε άπ’ τήν Αγία Πόλη,
φορώντας ξένα ρούχα,
τρέχοντας σάν τό έλάφι στήν έρημο.
Θέλοντας νά φυλάγεται,
άλλαξε τό πρόγραμμά του.
τήν ήμέρα έμενε κρυμμένος
καί τήν νύχτα βάδιζε στόν δρόμο.
Ό ταν έφτασε στήν Αίγυπτο,
άπέφευγε τά έρημικά βουνά,
364 Σ Π Ι Θ Ε Σ Α Π Ο Π Υ Ρ Ο Λ ΙΘ Ο
διότι τόν γνώριζαν πολλοί ασκητές
οί όποιοι είχαν έκεΐ ασκητήρια.
Περπατούσε πρός τη δύση,
πέρασε άπό χωριά καί πεδιάδες.
Σπάνια σταματούσε νά μείνει
σέ κάποιο πανδοχείο.
Τού άρεσε μάλλον
νά κοιμάται στό ύπαιθρο.
Δέν φοβόταν ό γέρων Νάρκισσος
ούτε ληστές, ούτε θηρία.
Άπό πολλά χωριά καί πόλεις
πέρασε ό σεβάσμιος Γέρων,
καί είδε πώς ή Αγία Πίστη
είχε κερδίσει καί τόν άπιστο λαό!
Ιδού, αυτός ήδη έφτασε
στό μεγάλο λιμάνι τής Καρχηδόνας
φέροντας ένα τίμιο στολίδι
τής περίφημης οικογένειας Άνών.
Είχε περάσει δώδεκα χρόνια
άνάμεσα στους ξένους
κι ένώ πήγαινε γιά τίς Ακολουθίες,
δέν φανερώθηκε στους άλλους.
Μ ΕΡΟΣ ΔΕΥΤ ΕΡΟ Ν - ΥΜ Ν ΟΙ, ΠΟΙΗ Μ ΑΤΑ 365
Κάποια νύχτα όμως
τού έμφανίστηκε ό Κύριος
καί τοϋ είπε στό όνειρο
νά γυρίσει στήν Αγία Πόλη.
Οπότε άποφάσισε τότε
νά μή μένει πιά κρυμμένος,
άφοϋ ό Κύριος τόν καλοϋσε
νά πάει στόν άγαπητό του λαό.
Πρώτα τέλεσε Λειτουργία
γιά ν’ εύχαριστήσει θερμά
τόν Θεό πού πάντα μάς στέλνει
άπ’ τόν ούρανό προστασία.
Έμεινε έκπληκτος ό κόσμος
όταν είδε τόν ξένο έρημίτη
πώς τελούσε Λειτουργία
φορώντας Ωμοφόριο!
Τά μαλλιά του ήταν σάν χιόνι
καί ή ράχη σκυφτή,
άλλά τό περπάτημα ζωηρό
καί γενναία ή ψυχή.
Στό πράο του πρόσωπο
τά δάκρυα έτρεχαν ποτάμι
καί λαμπρό ούράνιο φως
σκέπαζε τήν άγια του μορφή.
366 Σ Π Ι Θ Ε Σ Α Π Ο Π Υ Ρ Ο Λ ΙΘ Ο Μ ΕΡΟΣ Δ ΕΥΤΕΡΟΝ - ΥΜ Ν ΟΙ, Π ΟΙΗ Μ ΑΤΑ 367

Καί όλοι ρωτούσαν: Πώς περιπλανήθηκε κρυφά

- Άπό ποϋ είναι ό Ιεράρχης; σέ άγνωστα μονοπάτια,
Επειδή τό Ωμοφόριο πού φοράει πώς έμεινε μόνος του καί άπόλαυσε
δείχνει πώς είναι Πατριάρχης! τούς καρπούς τής έρήμου.

Ό ταν βγήκε μέ τά Άχραντα Μυστήρια Μ έ χαρά είδα - είπε έκεϊνος,

όλοι πλησίασαν τό ιερό Βήμα πώς ή Χριστιανική Πίστη
καί, κατά τήν παράδοση, κέρδισε πολλές πόλεις
έλαβαν τή Θεία Κοινωνία. τών έθνών άπ’ τόν Βορρά.

Κατόπιν τούς είπε κάποια λόγια Πρίν άπό πολύ καιρό

άπό τήν Αγία Γραφή, ήρθα σ’ αύτή τήν πόλη κρυφά
άλλ’ ό λαός δέν ήξερε άκόμα καί συχνά έλαβα άπ’ τά χέρια σας
άπό πού ήταν ό Γέροντας. τά ’Ά χραντα Μυστήρια.

Τήν ίδια μέρα τό βράδυ Κρυμμένος άνάμεσά σας,

ό Ποιμένας τής Αγίας Πόλης ήρθα συχνά ν’ άκούσω
κάλεσε τούς Κληρικούς τίς δικές σας διδασκαλίες
νά έρθουν στή σύναξη. καί τίς ιερές Ακολουθίες.

Εκτός άπό τούς Ιερείς ήρθαν Σήμερα όμως ό Κύριος μέ καλεΐ

Επίτροποι καί Πρεσβυτέρες, στόν τίμιο μου θρόνο.
γιά νά άκούσουν όλοι Αλλά πρώτα ήρθα νά φέρω
τόν σεβάσμιο έπισκέπτη. ένα θησαυρό στήν Καρχηδόνα!

Καί διηγήθηκε ό Γέρων Λέγοντας αύτά, ξεδίπλωσε

πώς έφυγε άπό τήν Αγία Σιών, ένα πέπλο γεμάτο αΐμα.
άφήνοντας φίλους καί τιμές, Τρέμουν τά χέρια καί ή φωνή του
τό άγαπητό Ποίμνιο καί τόν θρόνο. ένώ τά δάκρυα τρέχουν συνέχεια.
368 Σ Π Ι Θ Ε Σ Α Π Ο Π Υ Ρ Ο Λ ΙΘ Ο
- Ώ , κόρη μου, Ιουλία,
δεξου αύτό τό κειμήλιο,
που άπέμεινε άπ’ την άδελφή σου,
την Άγια Μάρτυρα Ποταμιαίνη!
Τότε ή σεβάσμια γερόντισσα
γονάτισε Αναστενάζοντας
καί φίλησε τά ιερά Λείψανα
ΤΟ ΑΝΘΟΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΗΣ ΚΑΡΧΗΔΟΝΟΣ
άπό τό λινό πέπλο.
Τό έβρεξε μέ καυτά δάκρυα
καί τό άγκάλιασε στοργικά.
Μετά άσπάστηκε την δεξιά
του Αγίου Γέροντα.
Θά ήθελε νά πει κάτι,
άλλά ή φωνή της χάθηκε
καί τά χείλη της έτρεμαν,
οπότε έφυγε συγκινημένη.
Αύτή ήταν ή γυναίκα
τοϋ περίφημου στρατηγού
Άνών, τοϋ ήρωος τής πόλης,
γέννημα τοϋ γένους τοϋ Αννίβα.
Άφοϋ έκλεισε τόν λόγο του,
ό Γέρων τούς φίλησε όλους
καί μετά ξεκίνησε
μέ τήν ταπεινή του ράβδο.
Μ ΕΡΟΣ Δ ΕΥΤΕΡΟ Ν - ΥΜ Ν ΟΙ, Π ΟΙΗ Μ ΑΤΑ 369
Έφυγε γιά τήν Αγία Πόλη
όπου τόν περίμενε χαρούμενος,
Μέ δάκρυα καί ψαλμωδίες,
ό άγαπητός του λαός!
■ Α·
Κατά τή διάρκεια διωγμών
οί τής Καρχηδόνος Χριστιανοί
είναι φυλακισμένοι
στό βρώμικο καί φοβερό Θουμποϋρμπο.
Ό άποπνικτικός άέρας
καί ό ζόφος τής φυλακής
δέν έπιτρέπει νά άναπνεύσουν
οΐ μέλλοντες Μάρτυρες.
Ή άπάνθρωπη συμπεριφορά
τών δεσμοφυλάκων
κι ό όχλος πού έρχεται κάθε μέρα
περισσότερο τους βασανίζουν.
Ανάμεσα σ’ έκείνους που περιμένουν
τήν καταδικαστική άπόφαση,
βρίσκεται ή νεαρά γυναίκα
ένός περίφημου στρατηγού.
 Σ Π Ι Θ Ε Σ Α Π Ο Π Υ Ρ Ο Λ ΙΘ Ο Μ ΕΡΟΣ Δ Ε Υ Τ Ε Ρ Ο Ν - Υ Μ Ν Ο Ι , Π ΟΙΗ Μ ΑΤΑ 371

Αύτή έρχεται σήμερα με θάρρος - Περπέτουα, άγαπητή μου κόρη,

μπροστά στόν κριτή (λέει αύτός μέ στεναγμούς)
καί χωρίς κανένα δισταγμό λυπήσου τά γεράματα
ομολογεί τόν Χριστό. τοϋ θλιμμένου σου πατέρα!

- Πώς ονομάζεσαι; τή ρωτάει Λυπήσου τό βρέφος,

ό κριτής μέ υποκρισία. τόν πρώτο σου καρπό,
- Δε μέ γνωρίζεις; του άπαντάει. τήν άπαρηγόρητη σου μητέρα
Τότε ακούσε τά έξης: καί τά άγαπητά άδέλφια!

Όνομάζομαι Βίβια-Περπέτουα. Σκέψου πώς είσαι μητέρα

Είμαι ή κόρη τοϋ στρατηγού Άνών αύτοΰ τοϋ τρυφερού βρέφους.
καί χήρα του Ίάρβου, Δέ βλέπεις πώς απλώνει τό χέρι
τοΰ ήρωος τής Καρχηδόνος! καί χαμογελάει σάν άγγελούδι;

Καθώς προσπαθεί μάταια Ή ζωή του έξαρτάται άπό σένα.

ό κριτής νά τήν πείσει, Απαλλάξου άπό τήν πλάνη,
ώστε νά άρνηθεΐ τήν Πίστη, διότι ό δικός σου θάνατος
τους πλησιάζει άργά θά είναι όνειδος γιά όλους μας!

Ένας γέρος μέ άσπρα μαλλιά Ή Περπέτουα φιλάει τό βρέφος

καί μέ σεβάσμιο πρόσωπο. καί τό άγκαλιάζει μέ δάκρυα,
Είναι ό πατέρας τής Μάρτυρος, ώστε οί είδωλολάτρες
ό εκλεκτός τής συγκλήτου. νόμιζαν ότι τήν έπεισε.

Κρατάει στήν άγκαλιά ένα βρέφος Αλλά ή Χάρη τήν δυναμώνει,

καί, μέ τά μάτια γεμάτα δάκρυα, ώστε ό ζήλος της γιά τόν Χριστό
ώστε νά συγκινήσει τόν κριτή, νά μήν ήττηθεϊ
τήν παρακαλεΐ επίμονα: άπό τήν άγάπη τών έπιγείων.
372 Σ Π Ι Θ Ε Σ Α Π Ο Π Υ Ρ Ο Λ ΙΘ Ο
- Ακούσε, πατέρα! τοΰ λέει,
ό ούράνιος Κύριος είναι μάρτυρας
ότι τίποτα άλλο δέν αγαπώ
όπως αγαπώ έσάς!
Ή Πίστη όμως μέ διδάσκει
ότι πάνω άπό κάθε άλλο
πρέπει νά έχω στην ψυχή μου
την άγάπη γιά τόν Θεό!
Όφείλω νά έχω άγάπη
γιά τόν πατέρα πού μ’ άνέθρεψε,
άλλά πόσο μάλλον
γιά τόν Κύριο πού μέ δημιούργησε;
Βλέποντάς την άκλόνητη,
ό γέροντας άπελπίζεται,
κυριεύεται άπό οργή
καί ήττάται άπ’ τήν οδύνη.
Άλλοτε τήν καταριέται μέ μίσος,
καί ζητάει έκδίκηση άπ’ τούς θεούς,
άλλοτε τήν παρακαλεΐ μέ στεναγμούς
γονατίζοντας μπροστά της.
- Ώ , τόσο άπονη κόρη
καί μητέρα μέ τυραννικό πνεύμα,
θέλεις έμένα νά σκοτώσεις
καί τό παιδί ν’ άφήσεις όρφανό;
Μ ΕΡΟΣ Δ Ε Υ Τ Ε Ρ Ο Ν - Υ Μ Ν Ο Ι , Π Ο ΙΗ Μ ΑΤΑ 373
Λέγοντας αύτά, κλαίει μέ λυγμούς
ό άπαρηγόρητος βετεράνος,
οπότε ό κριτής δίνει έντολή
νά τόν βγάλουν έξω μέ βία.
Τώρα, ή Αγία Περπέτουα
έλαβε τήν θανατική ποινή.
Θά τήν ρίξουν στούς ταύρους
καί μετά θά τήν σφάξουν.
Μιά γερόντισσα μέ ιλαρό βλέμμα
τήν πλησιάζει στήν κονίστρα,
τής δίνει τόν τελευταίο άσπασμό
καί τής προσφέρει ένα λινό ύφασμα.
Είναι ή Ιουλία, ή μητέρα της,
καί τό λινό πανί μέ λουλούδια
είναι τό πέπλο γεμάτο αίμα
τής μακαριστής άδελφής τής Αγίας.
Τότε ό είδωλολατρικός όχλος
κοιτάει έκπληκτος τό θέαμα:
Τό μαρτύριο τής Αγίας μέ πέπλο
άνθοστόλιστο καί ματωμένο.
Κι όταν τό παίρνει ή γερόντισσα,
είναι διπλάσια πιά άγιασμένο,
δύο φορές βαμμένο μέ αίμα,
μέ τό πιό πολύτιμο αίμα γι’ αύτήν!
 Σ Π Ι Θ Ε Σ Α Π Ο Π Υ Ρ Ο Λ ΙΘ Ο Μ ΕΡΟΣ ΔΕΥΤ ΕΡΟ Ν - ΥΜ Ν ΟΙ, ΠΟΙΗ Μ ΑΤΑ

Η ΚΟΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΟΣΙΑΣ ΜΑΡΙΑΣ διότι στέκεται άκίνητος

ΤΗΣ ΑΙΓΥΠΤΙΑΣ καί προσεύχεται άδιάκοπα.

Την νύχτα, κοντά στό νερό, Έάν κοιτάξουμε μέ προσοχή,

στην κοιλάδα τού Ίεροϋ Ίορδάνου, θά δούμε τόν άσκητή Ζωσιμά
περιμένει, κοιτάζοντας στόν ορίζοντα φορώντας τόν μανδύα,
ένας Καλαμωνίτης έρημίτης. τό Πετραχήλι καί τό μεγάλο Σχήμα.

Τί έχεις, όσιε Γέροντα, Κρατάει στό χέρι μέ σεβασμό

γιατί είσαι άνυπόμονος; ένα ιερό Σκεύος
Τί κοιτάζεις μακριά μέ τό Τίμιο Αιμα
μέ έρευνητική ματιά; καί τό Σώμα τού Χριστού.

Έβαλες κάποιο άγκίστρι έδώ Περιμένει τώρα νά έρθει

καί δέν τό βρίσκεις; άπό την άλλη όχθη τού Ίορδάνου
Ή θέλεις νά βρεις στην άλλη όχθη ή Αίγυπτία Άσκήτρια
καλύτερο μέρος γιά ψάρεμα; γιά νά την Κοινωνήσει.

Μά αυτό δέ γίνεται τη νύχτα! Ένας ολόκληρος χρόνος πέρασε

νά ’ρθεις καλύτερα την ημέρα. άπό τότε πού έκείνη τού εΐχε πει
Καί άπορώ, Πάτερ, πού έχεις νά τής φέρει τά Άχραντα Μυστήρια,
έπιθυμία νά ψαρέψεις τώρα! άλλά τώρα άργοΰσε.

Αύτά θά έλεγε όποιος Από τόν νοΰ του περνάει

θά έβλεπε τόν Γέροντα σάν ρίγος μιά άμφιβολία:
πού καθόταν δίπλα στόν ποταμό «’Ίσως δέν είμαι πιά άξιος
τά μεσάνυχτα, σάν ψαράς. νά δω τόν πολύτιμο θησαυρό!

Αλλά, όπως βλέπω, Κι άν έρθει, τί θά κάνω;

δέν ήρθε αύτός γιά ψάρεμα, δέν έχει βάρκα νά περάσει!»
376 Σ Π Ι Θ Ε Σ Α Π Ο Π Υ Ρ Ο Λ ΙΘ Ο
Σκεφτόμενος αύτά ό Γέρων,
ξέσπασε σέ κλάματα πικρά.
Ιδού όμως πώς βλέπει
την Αγία Άσκήτρια νά έρχεται
περπατώντας πάνω στά νερά
σάν νά ήταν παγωμένα!
Πάνω στό σώμα της τό ηλιοκαμένο
καί ξερακιανό, λόγω τής νηστείας,
φοράει ένα παλαιό κουρέλι
πού τής εΐχε δώσει ό Γέροντας.
Ή θελε νά Μεταλάβει,
τήν ήμέρα πού θά πέθαινε
καί γι’ αύτό προηγουμένως
κάλεσε τόν Γέροντα.
Θέλοντας νά πεθάνει κρυμμένη,
τού εΐπε νά ξανάρθει μετά ένα χρόνο
καί νά τήν ψάξει στό ίδιο μέρος,
πέραν τού Ίορδάνου ποταμού.
Ό Άββάς άνυπόμονος
τόν επόμενο χρόνο ήρθε
καί τήν βρήκε κεκοιμημένη
έπί ένα ολόκληρο έτος.
Στήν άμμο βρισκόταν μιά έπιστολή
όπου είχε γράψει τό όνομά της «Μαρία»,
Μ ΕΡΟΣ Α Ε Υ Τ Ε Ρ Ο Ν - Υ Μ Ν Ο Ι , Π Ο ΙΗ Μ ΑΤΑ 3 77
καί τήν ήμέρα τού θανάτου,
παρακαλώντας τον νά τήν θάψει.
Ό πότε καθόταν ό Γέροντας,
σκεπτόμενος τί νά κάνει,
διότι δέν είχε κανένα έργαλεΐο
γιά νά σκάψει τόν λάκκο!
Αλλά, τί μεγάλο θαύμα!
Ήρθε ένα φοβερό λιοντάρι
καί μέ τά νύχια του έσκαψε
τόν τάφο τής Αγίας άμέσως!
Μετά, τού έβαλε μετάνοια
μέ εύλάβεια κι έφυγε,
ένώ ό άσκητής μέ δάκρυα
τοποθέτησε τό τίμιο σκήνωμα!
Υποσημείωση: Ή Μονή Καλαμώνος βρισκόταν έκεΐ όπου
σήμερα είναι ή Μονή Άββά Γερασίμου. {Έκεΐ} ό Άββάς Ζωσι-
μάς είχε συναντήσει τήν Άσκήτρια άπό τήν Αίγυπτο {Όσια
Μαρία} καί κατά τήν έπιθυμία της έπέστρεψε, μετά ένα έτος,
γιά νά τήν Κοινωνήσει. {Καθόλου} δέν άπασχόλησε τή σκέψη
του τό πώς θά περνούσε τόν Ιορδάνη. Τήν ίδια μέρα πού
Κοινώνησε {ή Όσια}, άναπαύθηκε. Αλλά άποσιωπώντας τόν
{έπικειμενο} θάνατό της, τού είπε νά έρθει πάλι ύστερα άπό
ένα χρόνο.
Στήν περιοχή τής Βηθαβαρά, όπου ύπάρχουν τά έρείπια
μιας σκήτης, βρίσκεται ό τόπος άσκήσεως τής Άγιας, ένώ ό τό­
πος κοιμήσεώς της είναι πιό κάτω πρός τήν Νεκρά Θάλασσα.
 \

378 Σ Π Ι Θ Ε Σ Α Π Ο Π Υ Ρ Ο Λ ΙΘ Ο
Μ Ε Ρ Ο Σ Δ Ε Υ Τ Ε Ρ Ο Ν - Υ Μ Ν Ο Ι , Π Ο Ι Η Μ Α Τ Α ________ 379

Έκεΐ, όπως άναφέρεται στίς παλαιές Ιστορίες, άλλά καί σύμφω­ ΔΙΗΓΗΣΗ ΑΠΟ ΤΟΝ ΙΟΡΔΑΝΗ ΠΟΤΑΜΟ
να μέ την μαρτυρία τής Μοναχής έρημίτιδος Φωτεινής, ήταν
(Άπό τό Λειμωνάριο τοΰ Αγίου Σωφρονίου
αισθητή ή εύωδία Αγίων Λειψάνων πλησίον τοΰ Ναοΰ μας.
Οι στίχοι πού έγραψα είναι σχετικοί μέ τόν βίο τής Όσιας Πατριάρχου Ιεροσολύμων)
Μαρίας, ό όποιος έγράφη άπό τόν άγιο Σωφρόνιο, Πατριάρχη
Στά μέρη τής Βηθαβαράς,
Ιεροσολύμων. Άπό τη διήγηση τοΰ Αγίου Σωφρονίου βλέπου­
με ότι ό σημείο συναντήσεως τοΰ Άββά Ζωσιμά μέ την Όσια κοντά στόν Ιορδάνη,
Μαρία, ήταν κάπου κοντά στό σημείο όπου βρίσκεται σήμερα άλείφονταν μέ μύρο
ή Ρουμανική Σκήτη. Διότι τόν καιρό εκείνο ό Ιορδάνης έτρεχε οί άπ’ τό Ιράν Χριστιανοί.
πιό πέρα στούς πρόποδες τοΰ μικροΰ λόφου πού βρίσκεται
Κατά τήν συνήθεια,
μπροστά στό Ναό μας. Επομένως, τό Ρουμανικό Μοναστήρι
ένας άσκητής Ιερέας
βρισκόταν τότε στό άλλο μέρος τοΰ Ίορδάνου, όπου άσκοΰ-
νταν κατά τήν διάρκεια τής Μεγάλης Σαρακοστής οί έρημίτες τούς άλειφε μέ μύρο,
άπό τήν Μονή Καλαμώνος (σημερινή τοποθεσία τής Μονής μετά άπό τό Ιερό Βάπτισμα.
τού Άββά Γερασίμου), όπου ζοϋσε καί ή Όσια Μαρία.
Άπό τότε ό ροΰς τοΰ Ίορδάνου μετακινούνταν διαρκώς Κάποτε έκτελοϋσε
άπό τό Χοζεβά πρός τήν Ανατολή, άλλάζοντας τήν πορεία αύτή τή ιερά διακονία
του καί κάνοντας τήν μεγάλη καμπή πού δεν ύπήρχε παλαιά. ό Γέρων Κόνων,
Μπορούμε λοιπόν νά πούμε ότι ό τόπος όπου είναι σήμε­ ό περίφημος άσκητής.
ρα τό Ρουμανικό Μοναστήρι στεγάζει τά Λείψανα τής Όσιας
Μαρίας. Καί είναι άπόδειξη έκείνη ή θαυμάσια εύωδία τής άλ­ Ανάμεσα στούς άλλους,
λης Μαρίας άπό τά Μάγδαλα, πού είχε τόν ίδιο ζήλο! Εύωδία κάποια μέρα ήρθε
πού αίσθάνθηκε όταν έφεραν τά Λείψανά της2. Έκείνη ή εύω­ μιά νεαρή κοπέλα
δία ήταν το σημείο συναντήσεως τους, διότι έμφανίστηκε πάρα πολύ όμορφη.
τότε καί ούράνιο φως.
Λόγω των λογισμών,
■ίή» ό Γέροντας δέν ήθελε
¥
νά μυρώσει τήν κοπέλα,
γιά νά μήν έχει πειρασμό.
2. Δέ γνωρίζουμε τί άκριβώς έννοεί έδώ ό 'Άγιος Ιωάννης. "Ισως
είχαν μεταφέρει πρός προσκύνησιν Λείψανο τής Αγίας Μαρίας Μα- Ό τότε Πατριάρχης
γδαληνής καί παρατηρήθηκε εύωδία καί φως έξ ούρανοϋ; πάρα πολύ άπόρησε
 Σ Π Ι Θ Ε Σ Α Π Ο Π Υ Ρ Ο Λ ΙΘ Ο
380
την στιγμή πού έμαθε
γιά τόν δισταγμό τοΰ Κόνωνος.
«Τί λογισμούς νά έχει,
αφού είναι γέρος;»
σκεφτόταν κι απορούσε
ό Μακαριώτατος.
Αλλά ό "Οσιός μας
πήρε τή μηλωτή του
καί πρός τά βουνά
άμέσως έφυγε.
Τότε ό Βαπτιστής
μέ τό πράο του βλέμμα
εμφανίστηκε στόν δρόμο
κι είπε στόν Γέροντα:
- Γύρισε στή διακονία σου
καί έγώ έγγυώμαι
ότι θά φύγει ό πειρασμός
τού πονηρού λογισμού!
Πήρε θάρρος ό Γέρων
κι άλλαξε γνώμη,
ώστε γύρισε πίσω
γιά νά μυρώσει πάλι.
Ό Τίμιος Πρόδρομος
τού εΐπε: «Άπό τώρα
Μ ΕΡΟΣ Δ ΕΥΤΕΡΟΝ - Υ Μ Ν Ο Ι, ΠΟ ΙΗ Μ ΑΤΑ 381
σ’ άπάλλαξα άπ’ τόν πόλεμο,
άλλ’ άμοιβή δεν θά έχεις!
Ήθελα ν’ άποκτήσεις
στεφάνι γιά τήν πάλη,
μά αν δέν κάνεις ύπομονή
δέν θά τό κερδίσεις, Πάτερ!»
Πράγματι, άπό τότε
ό Γέρων άπαλλάχτηκε
καί έπί δέκα χρόνια
μύρωνε τόν λαό.
Υποσημείωση: Ό Άγιος Κόνων έζησε στό Μοναστήρι Πεν-
θουκλά, κοντά στόν Ιορδάνη ποταμό. Ό Πατριάρχης Ιεροσο­
λύμων Πέτρος, τού άνέθεσε τή διακονία V άλείφει μέ μύρο -
κατά τό είωθός- όσους βαπτίζονταν στόν Ιορδάνη ποταμό.
Άπό τούς άσκητικούς του άγώνες είχε γίνει ξακουστός στά
μέρη τοΰ Ίορδάνου άλλα, άν καί ήλικιωμένος καί λόγφ τής
νηστείας πολύ άδύνατος, είχε κάποτε σαρκικό πόλεμο.
Ό Άγιος Σωφρόνιος, ό όποιος έγραφε τόν βίο τής Όσιας
Μαρίας τής Αιγύπτιας, άναφέρει τόν πόλεμο καί τήν άνυπο-
μονησία του γιά τήν άρση τοΰ πειρασμού, καθώς καί τήν ανα­
κούφιση πού τοΰ χάρισε ό Άγιος Ιωάννης ό Πρόδρομος. Αξι­
οσημείωτο είναι ότι ό Όσιος έμεινε γιά κάποιο διάστημα στό
σπήλαιο τοΰ Αγίου Ίωάννου τοΰ Προδρόμου στή Βηθαβαρά.
*Επειτα οί Πέρσες κατέστρεψαν τό Μοναστήρι Σάψα, πού
είχε οίκοδομηθεί κοντά στό σπήλαιο. Μέ άποτέλεσμα νά θα­
φτεί {τό έν λόγφ σπήλαιο} κάτω άπό τά έρείπια καί σήμερα νά
μή γνωρίζει κανείς τίποτα γι’ αύτό.
Έκεϊ πήγαινε πολλές φορές ό ίδιος ό Κύριος καί μιλούσε μέ
τόν Τίμιο Πρόδρομο.
 /

382 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ / ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΝ-ΥΜΝΟΙ, ΠΟΙΗΜΑΤΑ 383

7
"Εγραψα αύτά έγώ ό άνάξίος Μεγαλόσχημος Ιερομόναχος Μ έ τή χάρη σου, Πάτερ,
Ιωάννης, πού είχα κι ό ίδιος διακονήσει κοντά στόν Ιορδάνη παρηγόρησε τούς λυπημένους
ποταμό γιά κάποιο διάστημα, άλλά άφοΰ δέν είχα την {ένάρε- καί έλευθέρωσε τούς σκλαβωμένους!
το} ζωή τού Αγίου Κόνωνος, άφησα τό διακόνημα έκείνο! Κι όσους βλασφημούν τήν αγία Πίστη
όδήγησέ τους πρός μετάνοια!
30η Δεκεμβρίου 1955
Σκήτη Αγίας Άννης Χοζεβά
Τήν πολύτιμή σου διδασκαλία
■ &· νά τή δεχτεί καί πάλι
ό Ρουμανικός μας λαός,
ώστε νά μή υψωθούν άλλο
ΚΑΤΑΝΎΚΤΙΚΟΙ ΣΤΙΧΟΙ ΣΤΟΝ ΑΓΙΟ ΝΙΚΟΔΗΜΟ τά κέρατα τού Βελίαρ!

Ώ , μακάριε Νικόδημε, Τό «Πηδάλιον» πού έγραψες

πού ήθελες νά μείνεις στη χώρα μας, νά είναι γιά τήν Χριστιανοσύνη
τώρα κοίταξε άπ’ τόν ούρανό σάν πνευματικό τιμόνι,
τους γιους τής Ρουμανίας καί τό «Συμβουλευτικόν έγχειρίδιον»
πού υπομένουν τήν τυραννία! σάν καθρέπτης τής σωτηρίας!

Μαζί με τόν 'Άγιο Ηγούμενο του Νεάμτς Στήν ταλαίπωρη μας ζωή
βοήθησε τώρα τόν ταλαίπωρο λαό τή στερημένη άπό καλούς Ποιμένες,
καί τήν παράταξη τής πλάνης ας είναι ή άγιωσύνη τού βίου σου
άπό τήν προγονική μας γή σάν λαμπερό άστέρι στήν όδό
ταχέως νά τήν διώξεις! των Όρθοδόξων Χριστιανών!

Υποσημείωση: "Ενας καινούργιος Άγιος τής Εκκλησίας

Στή φιλόξενή μας πατρίδα
μας - Ό "Οσιος Νικόδημος ό Αγιορείτης, τό καύχημα τής ση­
τώρα δέν υπάρχει ήλιος μερινής Ορθοδοξίας!
μέ άκτίνες έλευθερίας,
Λίγα λόγια γιά τόν έπίγειο βίο καί τήν κοίμησή του.
διότι ό άπό τόν Βορρά άνεμος
Ή μνήμη του έορτάζεται στίς 14 Ιουλίου.
φέρνει τόν ζόφο του θανάτου.
Αύτές τις σειρές θά ήθελα νά τίς διαβάσουν όλοι οί Ρουμά-
 /
384 ΣΠΙΘΕΣ ΑΠΟ ΠΥΡΟΛΙΘΟ________________ / _________
/
νοι Αδελφοί μας οι όποιοι ξέρουν γράμματα καί ιδιαιτέρως οι
Μοναχοί καί οι Μοναχές.
Ό Άγιος Νικόδημος είναι τό καύχημα τοΰ Μοναχισμού
των τελευταίων χρόνων καί δικαίως πρέπει νά είμαστε υπερή­
φανοι, διότι ένας απλός Μοναχός ξεπέρασε όλους τούς μορ­
φωμένους τού κόσμου τούτου μέ τη σοφία του καί δοξάστηκε
μεταξύ των Αγίων τής Εκκλησίας μας.
Αυτός είναι τό καμάρι τής σημερινής Όρθοδοξίας, ή πα­
ρηγοριά κι ή ένίσχυση των πραγματικών Χριστιανών πού πά­
σχουν ύπέρ τής Αλήθειας τής Όρθής Πίστέως. Αύτός είναι ή
έπίπληξις όσων καταφρονούν την Παράδοση τών Αγίων Πα­
τέρων.
ΜΕΓΑΛΗ ΧΑΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ -
Ο ΟΣΙΟΣ ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ Ο ΑΓΙΟΡΕΙΤΗΣ
Πρόκειται περί έπισήμως άνακηρυγμένου Αγίου κατά την
άπόφαση τής Εκκλησίας. Τόν Ιανουάριο τού 1955 ή Σύνο­
δος τού Οικουμενικού Πατριαρχείου άποφάσισε την κατάτα­
ξη τού Όσιου Μοναχού Νικοδήμου τού Αγιορείτου στό Αγιο­
λόγιο τής Όρθοδόξου Εκκλησίας.
Τό όνομά του είναι γνωστό στους Χριστιανούς, διότι ό
Όσιος Νικόδημος είναι ό περίφημος Διδάσκαλος ό όποιος
συνέγραψε τό βιβλίο τών Ιερών Κανόνων πού λέγεται «Πη-
δάλιον». Ό ίδιος έγραψε καί τά βιβλία «Αόρατος πόλεμος»,
«Έξομολογητάριον», «Έγχειρίδιον συμβουλευτικόν περί φυ­
λακής τών πέντε αισθήσεων», «Συναξαριστής», «Ερμηνεία εις
τούς ψαλμούς», «Έορτοδρόμιον», «Ερμηνεία εις τά Ιερά
Εύαγγέλια», «Φιλοκαλία» καί άλλα έκλεκτά βιβλία, ώφέλιμα
γιά όλο τόν Χριστιανικό κόσμο.
Κατόπιν αίτήσεως τών Προεστώτων τών Μονών τού
Αγίου Όρους καί κατά τήν έπιθυμία τών πιό φιλότιμων Όρ-
θοδόξων Χριστιανών, ό Όσιος Νικόδημος ό Αγιορείτης άνα-
Μ Ε Ρ Ο Σ Δ Ε Ύ Τ ΕΡ Ο Ν - Υ Μ Ν Ο Ι , Π Ο Ι Η Μ Α Τ Α 385
\
κηρύχθηκε Άγιος. Αύτός πού είχε αγία ζωή, πού αγωνίστηκε
σάν άληθινός Μάρτυρας καί μάς άφησε τά ώφελιμότατα γιά
τόν Χριστιανισμό βιβλία, δίκαιο είναι νά τιμάται μαζί μέ τούς
Άγιους, τούς όποιους τόσο πολύ έπήνεσε στόν «Συναξαρι­
στή» του.
Ο ρακένδυτος Καλόγερος πού φορούσε τσαρούχια, πού
ήθελε νά έρθει στή χώρα μας γιά νά μονάσει στό Κοινόβιο τού
Όσιου Π αισίου στήν Ιερά Μονή Νεάμτς, σήμερα τιμάται άπ’
όλη τήν οικουμένη, μετά τών μεγάλων Αγίων Διδασκάλων τής
Όρθοδόξου μας Εκκλησίας.
Ο σημερινός Χριστιανικός κόσμος πού δέν δίνει τήν δέου­
σα προσοχή στούς Κανόνες τού «Πηδαλίου», Αναγκάστηκε
νά Αναγνωρίσει έπισήμως ότι ό συγγραφέας τοΰ «Πηδαλίου»
είναι Άγιος.
Ιδού σημείο ένθάρρυνσης γιά τούς καημένους τούς Χρι­
στιανούς οί όποιοι πάσχουν ύπέρ τής τηρήσεως τών Ιερών
Κανόνων καί οί όποιοι δέχονται είρωνίες άπό τόν μοντέρνο
κόσμο όταν Αναφέρουν τό «Πηδάλιον»!
Ή άγιοκατάταξη τού Αγίου Νικοδήμου είναι σημείο ότι ή
Χάρις τού Αγίου Πνεύματος δέν Απομακρύνθηκε άπό τήν Εκ­
κλησία μας. Παρόλο πού οί σημερινοί άνθρωποι διέστρεψαν
πολλές έκκλησιαστικές διατάξεις καί Αναζητούν μάλλον τή
μόδα στή Δύση.
Αλλά θά έρθει ή μέρα (καί πιστεύω ότι δέν είναι μακριά)
πού οί Ποιμένες, οί τώρα γοητευμένοι άπό τήν καινούρια
μόδα, θά ξυπνήσουν και θά καταλάβουν ότι δέν πρέπει νά πε-
ριφρονοϋν πλέον τό «Πηδάλιον».
Πρέπει έπιτέλους νά καταλάβουν οί Προεστώτες πώς, εάν
ό {Μοναχός} Νικόδημος είναι Άγιος, τότε κι οί Κανόνες πού
ό ίδιος συγκέντρωσε στό «Πηδάλιον», πρέπει νά τιμώνταιΐ
Εάν περιφρονοϋμε τό σύγγραμμα, πώς λέμε ότι τιμάμε τόν
συγγραφέα;
 '

386 Σ Π Ι Θ Ε Σ Α Π Ο Π Υ Ρ Ο Λ ΙΘ Ο
Μ ΕΡΟΣ Δ ΕΥΤΕΡΟ Ν - Υ Μ Ν Ο Ι, Π Ο ΙΗ Μ ΑΤΑ 387

Ιδού γιατί σείεται ή γή καί φοβερά άστράφτει στον δέρα.

στη, όταν οί δούλοι τού Αντίχριστου σπεύδουν νά Αμαυρώ­
Ιδού γιατί«έκφοβίστηκε» ή ειρήνη κι «έξορίστηκε» άπό τή γή,
σουν τήν άλήθεια, τότε τό «Πηδάλιον» τού Άγιου Νικοδήμου
καί ό «Ιππος πυράς» τής Άποκαλύψεως (δηλαδή ή φωτιά τού
μάς δείχνει ώς ύπογραμμός πού νά πάμε. Ένώ τό βιβλίο του
πολέμου) χλιμιντρίζει συνέχεια καί κοντεύει νά σπάσει τό χα­
«Αόρατος πόλεμος» μάς διδάσκει πώς νά μεταχειριζόμεθα τά
λινάρι!
πνευματικά όπλα. Ή «Χρηστοήθεια», δηλαδή τό βιβλίο τών
Εξοργίσαμε τόν Θεό καί τώρα οι Άγιοι ζητούν έκδίκηση
καλών ήθών, μάς έκπαιδεύει πώς νά φερόμαστε. Καί τό «Έγ-
γιατί περιφρονήθηκαν οί διδασκαλίες τους καί ποδοπατήθη-
χειρίδιον συμβουλευτικόν» είναι ώς ό άκοίμητος φύλακας τής
καν οί κανόνες τους. Στά χρόνια αύτά τής πνευματικής
ψυχής μας. Εν κατακλείδι, όλα τά βιβλία του τά όποια είναι
παράλυσης καί γενικής άδιαφορίας, ή Αγία μας ’Ορθόδοξος
πάνω άπό εκατό (100), τά έχουμε ώς στήριγμα σωτηρίας καθ’
Εκκλησία (όσο δεδιωγμένη κι έστερημένη κι άν είναι) δέν όλη τή ζωή μας.
παύει νά έπιχέει τήν Χάριν της έπί των εύσεβών καί των κα-
λοϊς έργοις κεκοσμημένων. Σ’ αύτούς ή Αγία μας Εκκλησία
χαρίζει τόν στέφανο τής άγιότητος, συνυπολογίζοντάς τους ΚΑΝΟΝΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΠΗΔΑΛΙΟΝ ΟΙ ΟΠΟΙΟΙ
μεταξύ των πρωτοτόκων υιών της. ΜΑΣ ΑΠΑΓΟΡΕΥΟΥΝ ΝΑ ΠΡΟΣΕΥΧΟΜΑΣΤΕ
Τό φως τού Όσιου Πατρός ήμών Νικοδήμου, τό όποιο ΜΑΖΙ ΜΕ ΤΟΥΣ ΕΤΕΡΟΔΟΞΟΥΣ
άνέτειλε στους ούρανούς έκατόν πενήντα δύο (152) χρόνια
πρίν, φανερώθηκε σήμερα περισσότερο στήν έπίγειο Εκκλη­ Ο ΙΟ01· Κανών τών Άγιων Αποστόλων μάς άπαγορεύει
σία γιά νά {μάς} φωτίσει όλους!
νά προσευχόμαστε μαζί μέ τούς αιρετικούς καί σχισματι­
Χαίρεται τώρα όλο τό γένος των Χριστιανών καί ή Αγία
κούς, ακόμη κι αν βρίσκονται στό ίδιο σπίτι μέ μας.
Εκκλησία χορεύει τιμώντας τόν μέγα συγγραφέα της, τόν
Εκείνος πού τό πράττει, άφοριζεται καί δέν έπιτρέπεται
έκλεκτό τού Μοναχισμού. Άς δοξάζουμε τόν Θεό, διότι δέν
νά κοινωνά.
διεκόπη ποτέ ή σειρά τών Αγίων καί τών Όσιων οί όποιοι
βαδίζουν τήν στενή όδό τού Σταυρού καί άνυφώνουν στόν
ούρανό τήν προσφορά τών άσκητικών τους άγώνων!
Το ότι τό Άγιο Φώς κατεβαίνει στήν Εκκλησία μας καί οί
Ο 45°'· Κανών τών Αγίων Αποστόλων έπι τάσσει: Ό
Άγιοι φυτρώνουν στό πνευματικό περιβόλι τής ’Ορθοδοξίας,
Επίσκοπος, Ιερέας, ή Διάκονος, ό όποιος προσεύχεται
σημαίνει ότι ό Θεός είναι μαζί μας καί ή άλήθεια τής Αγίας μας
Πίστεως λάμπει περισσότερο άπό τόν ήλιο πρός νίκην {ήμών μαζί μέ αιρετικούς νά άφοριζεται, καί έάν δεχτεί αιρετικό
τών Χριστιανών}. νά ιερουργήσει, νά καθαιρεθεϊ.

Υποσημείωση: Όταν έκλείπουν οί καλοί καθοδηγητές, Φ

όταν τό κοσμικό πνεύμα προσπαθεί νά «πνίξει» τήν Αγία Πί­
Ερμηνεύοντας τόν 47° Κανόνα τών Αγίων Άπο-
 /

388 Σ Π Ι Θ Ε Σ Α Π Ο Π Υ Ρ Ο Λ ΙΘ Ο ___________________ _ Μ Ε Ρ Ο Σ Δ Ε Ύ Τ Ε Ρ Ο Ν - Υ Μ Ν Ο Ι, Π Ο Ι Η Μ Α Τ Α 389

στόλων, ό Άγιος Νικόδημος ό Αγιορείτης γράφει ότι οί
Λατίνοι είναι αιρετικοί καί δεν έχουν ούτε Βάπτισμα,
ούτε Ίερωσύνη, καί ό Ιερέας πού δεν βαπτίζει έκείνους
πού έπιστρέφουν {άπό τόν Παπισμό} στην Όρθοδοξία,
νά άφοριστεί.
$ μαλλιά και τά γένια και έγιναν {έμφανισιακώς} σάν γυναίκες.
Καί ό 33ος Κανών τής Συνόδου τής Λαοδικείας απα­
γορεύει νά προσευχόμαστε μαζί με τούς αιρετικούς και
σχισματικούς.
παρέδωσε τό Αγιον Πνεύμα διά των Άγιων Αποστόλων καί
των Οσιων Πατέρων τών έπτά Αγίων Οικουμενικών Συνό­
δων. Λένε δηλαδή ότι οί Κανόνες «σκούριασαν», ώς πολύ πα­
λαιοί.
Μάλλον οί ίδιοι άπό τό πολύ πάχος καί την έλλειψη φό­
βου Θεού έπαθαν «άμαύρωση τού νοός»(!), τούς έπεσαν τά
Πώς είναι ή μορφή τού Κυρίου καί τών Αγίων καί πώς ή δική
τους μορφή;4 Αύτοί ποδοπατούν τούς Ιερούς Κανόνες τών
Αγίων, μά ταυτόχρονα ισχυρίζονται ότι είναι «Ορθόδοξοι»!

Φ
Φ
Οί 6ος καί 7ος Κανόνες τής Α' Οικουμενικής Συνόδου
έπιτάσσουν νά τηρούμε τά άρχαία ήθη.

Φ
Ό 1ος Κανών τού Μεγάλου Βασιλείου λέει ότι οί αιρε­
τικοί καί σχισματικοί πρέπει νά βαπτιστοΰν.

Φ
Ό Άγιος Ίερομάρτυς Κυπριανός λέει έπίσης ότι οί
αιρετικοί καί σχισματικοί πρέπει νά βαπτιστοΰν.
Υποσημείωση: Μερικοί άπό τούς σημερινούς Ιερωμένους
καταφρονούν αύτούς τούς Ιερούς Κανόνες. Αύτοί ονομάζουν
«σκουριασμένες μπαριέρες»3 τούς Κανόνες τούς οποίους

4. Ό Άγιος άναφέρεται στην έκκοσμικευμένη δυστυχώς έμφάνι-

3. (Όδο)φράγματα. ση μεγάλης μερίδος ρασοφόρων στην σύγχρονη έποχή.
 Σ Π Ι Θ Ε Σ Α Π Ο Π Υ Ρ Ο Λ ΙΘ Ο
ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ ΕΟΡΤΗ
ΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΜΟΛΔΑΒΙΑΣ
ΙΑΚΩΒΟΥ ΣΤΑΜΑΤΕ
Σέ μία αίθουσα στολισμένη
μέ εικόνες καί λουλούδια
κάθονται στό τραπέζι
Ιεράρχες καί άρχοντες.
Στην πρώτη θέση κάθεται
χαρούμενος ό Μ ητροπολίτης,
ό ενάρετος Ιάκωβος
ό άγαπημένος σέ όλο τό λαό.
Αύτός έορτάζει σήμερα
καί μάλιστα γι’ αύτό
ήρθαν νά τόν έπισκεφτοΰν
οί έκλεκτοί τής Μολδαβίας.
Καθώς έπιναν χαρούμενοι
τό παλαιό κρασί,
ένας Διάκονος ψιθυρίζει
στόν Σεβασμιώτατο:
- Μέ συγχωρειτε, Δέσποτα,
μιά άγρότισσα γριούλα
θά ήθελε νά σάς δει
κι άπό πολύ ώρα περιμένει.
Μ ΕΡΟΣ Δ ΕΥΤΕΡΟ Ν - ΥΜ Ν ΟΙ, Π ΟΙΗ Μ ΑΤΑ 391
Στή μεγάλη του καρδιά
γεμάτη πνευματική άρχοντιά,
έμφανίστηκε ξαφνικά
ένα τρυφερό προαίσθημα!
Κοιτάζοντας άπ’ τό παράθυρο
γιά νά έπιβεβαιωθεΐ,
χαμογέλασε στοργικά
καί κατόπιν δάκρυσε.
Ό λοι είναι άπορημένοι
καί παραξενεύονται
όταν λέει στόν Διάκονο
νά τήν φέρει μέσα.
Μετά άπό λίγες στιγμές
φάνηκε μία γριούλα
μέ βουνίσια ένδυμασία,
μέ τσαρούχια καί κάπα.
Κρατάει έναν τορβά
καί περπατάει άργά
θέλοντας νά μήν πατήσει
τά πολύτιμα χαλιά!
Ό ταν έφτασε αύτή μπροστά του,
ό Επίσκοπος σηκώθηκε
καί τής έδωσε στά δεξιά του
τήν πιό τιμητική θέση.
392 Σ Π Ι Θ Ε Σ Α Π Ο Π Υ Ρ Ο Λ ΙΘ Ο
- Νά, παιδί μου, τοϋ λέει αυτή,
ξέρω ότι εορτάζεις σήμερα
καί πεζή ήρθα άπ’ τό σπίτι
νά σοΰ φέρω ένα μικρό δώρο.
Σοϋ έφερα λίγο τυράκι
άπό τή δική μας στάνη
καί όλοι οί οικείοι σου
σοϋ εύχονται ύγεία!
Ό λοι κοιτάζουν έκπληκτοι
τόν Σεβασμιώτατο,
σάν νά ήθελαν νά ρωτήσουν
ποιά είναι ή γριούλα!
Εκείνος είδε τήν άπορία τους
καί μέ χαμογελαστό πρόσωπο
καί μέ χείλη τρεμουλιαστά
είπε πρός τή συνοδεία:
- Τίμιοι έπισκέπτες,
μήν άπορεΐτε τόσο πολύ,
ιδού, αύτή ή γριουλα
είναι ή ϊδια ή μητέρα μου!
Ό τ ι είμαι σήμερα διάσημος
τό οφείλω σέ αύτή.
Άπ’ αύτήν έχω τή ζωή
καί τόν ταπεινό χαρακτήρα.
Μ ΕΡΟΣ Δ ΕΥΤΕΡΟΝ - ΥΜ Ν ΟΙ, Π ΟΙΗ Μ ΑΤΑ 393
Αύτή μέ κούνησε στήν κούνια
καί μ’ έθρεψε μέ τό γάλα της.
Αύτή μοΰ έδωσε νουθεσίες
καί μέ δίδαξε τό «Πιστεύω».
Νά σέβεστε αύτή τήν κάπα
πού μένει άνάμεσα στά πρόβατα!
Χάρη σ’ αύτήν είμαι σήμερα
δικός σας έκλεκτός Ποιμένας.
Σήμερα μοιράζω μέ αύτήν
τήν δική μου τιμή εύχαρίστως
καί σάς παρακαλώ νά γευτείτε
άπ’ τήν ταπεινή της προσφορά!
Λέγοντας αύτά ό Δεσπότης
κάνει νεΰμα στόν ύπηρέτη
γιά νά δώσει σέ όλους
κασέρι άπό τό Ραράου!
Υποσημείωση: "Εγραψα αύτούς τούς στίχους άφοΰ διάβα­
σα τόν γεμάτο άγιότητα καί ταπεινοφροσύνη βίο τοϋ Μη­
τροπολίτου και μέ συγκινησε βαθιά. Άπό τόν βίο αύτοΰ τοϋ
μεγάλου Ιεράρχου τής Μολδαβίας φαίνεται πώς δοξάζει ό
θεός έκεινους πού είναι ταπεινοί καί σέβονται τήν μητέρα
τους. Ο Μητροπολίτης Ιάκωβος Σταμάτε ήταν γιός τσο­
πάνων άπό τά βουνά καί δέν ντρεπόταν γιά τήν μητέρα του
όποτε έρχόταν στό Μητροπολιτικό Μέγαρο στό Ιάσιο.
394 Σ Π Ι Θ Ε Σ Α Π Ο Π Υ Ρ Ο Λ ΙΘ Ο Μ ΕΡΟΣ Δ ΕΥΤΕΡΟ Ν - Υ Μ Ν Ο Ι, Π ΟΙΗ Μ ΑΤΑ 395

ΤΟ ΟΡΑΜΑ ΤΗΣ ΜΑΚΑΡΙΑΣ ΜΟΝΙΚΑΣ Γιά πολλή ώρα, καμία λέξη

δέν προφέρει τό στόμα τους.
Μπροστά στό παράθυρο Στέκονται άκίνητοι μέ βλέμμα
κατά την άνέφελη νύχτα, μυστικό καί όνειροπόλο.
συζητάει μέ τη μητέρα του
ό μακάριος Αυγουστίνος. Κάτω άπό τίς άκτίνες φωτός
ό Αυγουστίνος κι ή μάνα του
Μαζί μέ άλλους συμπατριώτες
στήν ιερά τους άπορία
ήρθαν άπό τά Μεδιόλανα
είναι σάν δυο άγάλματα.
καί κατά την νύχτα έμειναν
στό παλαιό λιμάνι τής Ρώμης. "Υστερα, άφοϋ συνήλθαν,
ή Μάνικα έστρεψε τό βλέμμα
Κάτω ό κόσμος άναπαύεται
πρός τόν άγαπητό της γιό
καί άνω τό φεγγάρι χαμογελάει
καί μέ συγκίνηση τού είπε:
σκεπάζοντας τό πέλαγος καί τη γη
μέ μεγάλο άσημένιο πανί. - Δέν είμαι ταραγμένη,
διότι τήν έπιθυμία μου
Σέ λίγη ώρα όμως
τήν είδα έκπληρωμένη.
έπαψαν νά μιλούν
Ή ζωή μου δέν έχει άλλο στόχο.
διότι μία μυστική άπορία
τούς άρπαξε τόν νοΰ. Τό πνεύμα μου θά πάει
έν ειρήνη στό αιώνιο οίκημα,
- Αγαπητέ μου Αυγουστίνε,
μην έχοντας στό έξής φροντίδα
ό Θεός μου προανήγγειλε
γιά τόν άγαπητό μου γιό.
ότι πλησιάζει τό τέλος
τής πορείας τής ζωής μου.
Σέ όλη τή ζωή μου είχα
Μέσα στή βαθιά ησυχία, μόνο αύτό τό πόθο:
τά μάτια τους κοιτάζουν Νά δώ έσένα Χριστιανό,
πρός τό αιώνιο φώς Όρθόδοξο Χριστιανό!
του ουρανίου Θρόνου. Τό έλεος τού Θεού
396 Σ Π Ι Θ Ε Σ Α Π Ο Π Υ Ρ Ο Λ ΙΘ Ο
μας πλημμύρισε καί τούς δύο
καί έμενα την ταπεινή
μέ παρηγόρησε άνείπωτα.
Τη γή τής πατρίδας μου
δέ θά πατήσει πιά τό βήμα μου,
σύμφωνα μέ τήν έντολή
τού αγαθού μας Θεού.
Πηγαίνετε έσεΐς έν ειρήνη!
Σας αφήνω σάν διαθήκη:
Τό σώμα μου νά ενταφιάσετε
σ’ αύτό τό ξένο χώμα!
Ό διδάσκαλος τής έκκλησίας
κάθισε λίγο σκεπτόμενος
τά λόγια τής μητέρας του
πού φαίνονταν προφητικά.
Σε μία στιγμή είδε μέ τό νοϋ
όλο τό παρελθόν της
γεμάτο ποικίλες άρετές
σάν λαμπερά άστέρια.
Σκύφτηκε τήν προφητεία
καί τήν ένάρετή της ζωή
καί είδε έν πνεύματι
τήν έν Παραδείσιο θυμηδία της.
Κι άπό τότε καί στό έξής
Μ ΕΡΟΣ Δ ΕΥΤΕΡΟ Ν - Υ Μ Ν Ο Ι, Π ΟΙΗ Μ ΑΤΑ 397
έντελώς βεβαιώθηκε
ό μακάριος Αύγουστίνος
ότι είναι ό γιός μίας Αγίας.
φ·
ΣΤΟΝ ΤΑΦΟ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΔΑΝΙΗΛ ΤΟΥ ΗΣΥΧΑΣΤΟΥ
ΑΠΟ ΤΗ ΜΟΝΗ ΒΟΡΟΝΕΤΣ
Από τά «αιώνια βουνά»,
κοίταξέ μας, Πάτερ
καί άνακούφισε τόν πόνο
τών στενοχωρημένων!
Ό ταν ή χώρα σκλαβώνεται
άπό τό έθνος τών πονηρών,
σκέπασε άπ’ τούς ούρανούς
τούς καημένους Ρουμάνους!
Οπως τόν Μεγάλο Στέφανο
τόν ένθάρρυνες στόν πόλεμο,
κάλεσε καί σήμερα τόν άρχοντα
γιά νά ξανάρθει σέ μάς!
Κι όπως ή κοιλάδα τής Πούτνας
χάρη σέ σένα αύξήθηκε,
ύψωσε καί σήμερα, Πάτερ,
τόν ταπεινό σου λαό!
398 Σ Π Ι Θ Ε Σ Α Π Ο Π Υ Ρ Ο Λ ΙΘ Ο Μ Ε Ρ Ο Σ Δ Ε Υ Τ Ε Ρ Ο Ν - Υ Μ Ν Ο Ι , Π Ο ΙΗ Μ Α Τ Α 399

Οί τίμιοι σου μαθητές Στό Σαρώφ καί στό Ντιβέγιεβο

άπ’ την Μπουκοβίνα τοϋ Στεφάνου δεν υπάρχει πιά οδός.
νά δυναμώνουν στη μάχη Τό σκοτάδι κυριεύει
τούς «στρατιώτες τής Πίστεως»! τώρα τό ξέφωτό σου!

Καί τό κύμα τής πλάνης Οί καημένες ορφανές

νά τό διώξεις Πάτερ, έφυγαν σάν τίς μέλισσες
άπό τή προγονική μας γή διωγμένες άπ’ τήν «Αρκούδα»
μέ τήν πλούσια σου χάρη! καί ή πηγή δέν τρέχει πιά.

Καί τό «Ρουμανικό άμπέλι», Τά λογικά θηρία

τό όποιο ξεράθηκε άπό τό κρύο, κατέστρεψαν τόν κήπο σου,
νά γίνει καί πάλι καρποφόρο, καί οί άρρωστοι δέν μπορούν
όπως άλλοτε καρποφορούσε! νά πιοΰν άπ’ τό νερό σου!

Δάμασε καί πάλι «τήν Αρκούδα»

στέλνοντας τή χάρη σου
κι Απάλλαξε τόν λαό
ΔΑΚΡΥΑ ΣΤΗΝ ΕΙΚΟΝΑ ΤΟΥ ΟΣΙΟΥ ΣΕΡΑΦΕΙΜ άπό τήν τυραννία τού πονηρού!

Ό σιε Σεραφείμ, Από τό ούράνιο Σαρώφ,

έπίγειε άγγελε, χύσε άπό τήν πηγή σου
έπίβλεψε άπ’ τόν ούρανό τό ιερό νερό τής Πίστεως
τούς πονεμένους! πάνω στούς φυλακισμένους!

Κοίταξε πώς Αναστενάζει Φώτισε πρός τό καλό

τό έθνος σου σκλαβωμένο τίς καημένες μέλισσες
ένώ οί γιοί σου είναι Αποσχισμένες άπ’ τήν έκκλησία,
ξενιτεμένοι καί ορφανοί! γιά νά γνωρίσουν τή δική τους κυψέλη!
400 Σ Π Ι Θ Ε Σ Α Π Ο Π Υ Ρ Ο Λ ΙΘ Ο
Χάρισε μας, Πάτερ,
τή χαρά σου άπ’ τόν ούρανό
καί μέ θερμή άγάπη
φέρε πίσω τούς πλανημένους.
Καί στους βασανισμένους
δώσε, Ό σιε Σεραφείμ,
νά δοϋν τή δόξα
τής Νέας Ιερουσαλήμ!
Στήριξε τόν Ποιμένα
μαζί μέ τήν Ιερά Σύνοδο
γιά νά έργάζεται πρός σωτηρία
τού ταλαιπωρημένου λαού!
Όπως φάνηκες έπί τής γης
ώς πηγή ειρήνης,
προσεύχεσαι καί σήμερα άδιαλείπτως
γιά τήν ειρήνη τού κόσμου!
2“ Ιανουάριου 1957,
Σ κ ήτη Αγίας Άννης, Χοζεβά
Υποσημείωση: Ή πηγή τοϋ Όσιου Σεραφείμ είνα ι ή ζων­
τανή πηγή, δηλαδή τά γλυκά καί παρηγορητικά του λόγια.
Ή άρκούδα είνα ι ή Σ ο βιετικ ή Ένωση.
Οι πλανημένοι είνα ι όλοι έκεΐνοι πού έξέκλιναν άπό τόν
σωστό δρόμο τή ς Ό ρθοδοξίας καί των παλαιών παραδόσεων
τής πατρίδας μας. Κ α ί στή Ρωσία καί στή Ρουμανία ύπήρζαν
ωστόσο καί θά υπάρχουν πάντα άνθρωποι μ έ άγια ζωή.
Μ ΕΡΟΣ Δ ΕΥΤ ΕΡΟ Ν - ΥΜ Ν ΟΙ, Π Ο ΙΗ Μ ΑΤΑ 401
ΑΠΟ ΤΟΝ ΒΙΟ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΝΗΦΩΝΟΣ
ΠΑΤΡΙΑΡΧΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ
1.
Στά χρόνια τής ήγεμονίας
τοϋ άγέρωχου Ράδουλου,
υπήρχε πολλή σύγχυση
καί παρακμή στόν λαό.
Κατά τούς άρχαίους συγγραφείς,
έλειψε τότε στή Βλαχία
ή πνευματική τροφή
καί οί καλοί καθοδηγητές.
Ή μέθη καί ή άκολασία
διαδίδονταν χωρίς έμπόδια
καί δέν ύπήρχε κανένας
νά σταματήσει τό κακό.
Ό ταν όλοι περιπλανώνταν
μέσα στό ολέθριο σκοτάδι,
άνέτειλε άπό πέρα άπ’ τή θάλασσα
ένα πολύ λαμπερό άστέρι.
Ό περίφημος άσκητής Νήφων
ό όποιος ήταν Πατριάρχης
άπεστάλη άπό τόν Κύριο
στή χώρα μας ώς Ιεράρχης.
402 Σ Π Ι Θ Ε Σ Α Π Ο Π Υ Ρ Ο Λ ΙΘ Ο
Μ ΕΡΟΣ Δ ΕΥΤΕΡΟ Ν - ΥΜ Ν ΟΙ, Π ΟΙΗ Μ ΑΤΑ 403

Τόν κάλεσε ό Ράδουλος Δέ σοΰ φτάνει πού έβαλες κανόνες

νά είναι πνευματικός Ποιμένας, στούς Ιερείς καί τούς Μοναχούς;
οπότε έκεϊνος έβαλε κανόνες Θέλεις τώρα ν’ άνακατεύεσαι
καί δίδαξε τόν λαό. καί στίς δικές μου δουλειές!

Έπέπληττε πάντα την άνομία Δέν χρειαζόμαστε πιά

καί δέν παρέβλεπε τους άρχοντες, την ποιμεναρχία σου έδώ.
ούτε τόν ίδιο τόν Ράδουλο Φύγε λοιπόν στίς δουλειές σου!
τόν ύπερήφανο Βοεβόδα5. Στη χώρα μας δέν σέ θέλουμε!

2.
Εκείνος αρχικά δέχτηκε εύχαρίστως
την έπίπληξη του Αγίου Νήφωνος, Τότε ό Οσιος Νήφων έπέπληξε
άλλά μετά άφησε τό προσωπείο τόν ύπερήφανο ήγεμόνα
καί φανέρωσε τό δικό του μίσος. καί μίλησε μπροστά σέ όλους,
στούς άρχοντες καί στόν λαό:
- Σέ κάλεσα, τοϋ λέει ό Βόδας
γιά νά είσαι Ποιμένας - Αγωνίστηκα νά φυλάξω τόν Νόμο
καί έσυ, Σεβασμιώτατε, μέ ζήλο γιά τόν Θεό
χαλάς τίς διατάξεις μας! καί γι’ αύτό ό ήγεμόνας σας
μέ διώκει άπ’ τή θέση μου!
Εμείς ζοϋμε μέσα στόν κόσμο,
Νά ’στε καλά, παιδιά μου,
κατά τά ήθη των γονέων,
δέ θά είμαι πλέον μαζί σας,
καί δέν μπορούμε νά ύποταχθοΰμε
άλλά θά ’ρθουν πάνω στή χώρα
στους Μοναχικούς κανόνες!
μεγάλες συμφορές κι άνάγκες!

'Ο άνομος Ράδουλος θά έχει

πολύ φοβερό θάνατο.
5. Τίτλος πού έφεραν στρατιωτικοί καί πολιτικοί διοικητές έπαρ- Κάποια στιγμή θά μέ ψάχνουν
χιών στις σλαβικές χώρες, έτυμον: νοί+νοάίΐί = στρατός+όδηγώ. οί πονηροί καί δέ θά μέ βρουν!
404 Σ Π Ι Θ Ε Σ Α Π Ο Π Υ Ρ Ο Λ ΙΘ Ο
Λέγοντας αυτά ό Όσιος
φορώντας τό Ωμοφόριο
άφόρισε τόν άρχοντα Μπογδάν
καί τόν ύπερήφανο Βοεβόδα.
Έπειτα κοίταξε τόν Νεάγκο,
τό πνευματικό του παιδί,
γέννημα τοϋ εύγενοϋς δέντρου,
καί τοϋ είπε μέ πατρική φωνή:
- Τώρα, παιδί μου, πρέπει
άκοΰσια νά χωριστούμε,
άλλα πνευματικά, έν Κυρίω
θά είμαστε γιά πάντα μαζί!
Ό Νεάγκος, σάν ορφανός,
έκλαιγε μέ λυγμούς, λέγοντας:
- Από τώρα καί στό έξης
σέ ποιόν θά βρω στήριξη;
Ήσουν γλυκύτητα τής ζωής μου
καί πνευματική στήριξη.
Πώς θά μπορέσω έγώ
νά ζήσω χωρίς έσένα;
Λέγοντας αυτά μέ θλίψη,
σκιζόταν ή καρδιά του
καί γονατισμένος ζητούσε
νά έχει τήν εύχή του.
Μ ΕΡΟΣ Δ ΕΥΤΕΡΟΝ - Υ Μ Ν Ο Ι, ΠΟΙΗ Μ ΑΤΑ 405
Εκείνος άγκάλιασε τόν νεαρό
παρηγορώντας τον μέ πραότητα
καί προφητικά τοϋ είπε
τά μελλοντικά γεγονότα:
- Ή θεία όργή θά έρθει
πάνω στή χώρα σου
καί πολλούς θά οδηγήσει στόν θάνατο
αλλά έσύ θά μείνεις άβλαβής!
Φεύγω, κατά τό θέλημα τοϋ Θεοϋ,
καί σ’ άφήνω στά χέρια Του.
Θά γλιτώσεις άπ’ τό ξίφος τοϋ θανάτου
κι έπειτα θά άναλάβεις τόν θρόνο.
Τήρησε τίς συμβουλές μου
καί ό Θεός θά σέ φυλάξει,
διότι ή ταπεινή μου προσευχή
θά σέ συνοδεύει πάντοτε!
Λέγοντας αύτά ό Μακαριώτατος
τόν φίλησε μέ άγάπη
καί άφοϋ έκανε προσευχή
πήρε τόν δρόμο τοϋ ξενιτεμού.
3.
Χωρίς νά τόν ξέρει κανείς,
κατέφυγε στό Αγιον Όρος
όπου ό Ηγούμενος τοϋ ανέθεσε
νά φροντίζει τά μουλάρια.
 Σ Π Ι Θ Ε Σ Α Π Ο Π Υ Ρ Ο Λ ΙΘ Ο Μ ΕΡΟΣ Δ ΕΥΤΕΡΟΝ - Υ Μ Ν Ο Ι, Π ΟΙΗ Μ ΑΤΑ 407

Ώ , άνέκφραστη ταπείνωση Τότε χτύπησε τό σήμαντρο

του θαυματουργού Ιεράρχου, καί όλοι μαζεύτηκαν
πού κάποτε καθόταν στόν θρόνο μέ λαμπάδες καί θυμίαμα
τού Οικουμενικού Πατριάρχου! βγήκαν σέ υποδοχή τού Αγίου.

Μία τέτοια ταπείνωση Τόσο συγκινητικό θέαμα

καί τούς Αγγέλους έξέπληξε μπορούσε νά δει κανείς,
καί ταυτόχρονα τρόμαξε όταν ό Άγιος γύριζε στήν Μονή
τούς έχθρούς τής σωτηρίας! φέροντας τά μουλάρια μαζί του!

Όμως ό έλεήμων Θεός Βλέποντας όλους στήν πόρτα

δέν τόν άφησε κρυμμένο, καί άκούγοντας τίς καμπάνες,
άλλά, μέ θαυμαστό τρόπο, πήγε άμέσως στήν πίσω πόρτα
τόν φανέρωσε σέ όλους. χωρίς νά καταλάβει τί γινόταν.

Διότι ό Βαπτιστής τού Χριστού Ή Αδελφότητα όμως ταχέως

έμφανίστηκε στόν Ηγούμενο τού βγήκε σέ ύποδοχή,
καί τόν προειδοποίησε, καί έκεΐνος έπεσε στά πόδια τους
λέγοντάς του αύστηρά: κλαίγοντας καί ζητώντας συγχώρεση.

Συγκέντρωσε τούς άδελφούς, Τότε ό Ηγούμενος μέ εύλάβεια

γιά νά ύποδεχθεϊτε ταχέως τού έβαλε μετάνοια
τόν Οικουμενικό Πατριάρχη, καί άσπάστηκε μέ δάκρυα
τόν μεγάλο φωστήρα! τήν δεξιά τού Άρχιερέως.

Αρκετά έξευτέλισε τόν εαυτό του, Δέν μπορούμε νά περιγράφουμε

άρκετά ταπεινώθηκε! τά συγκινητικά λόγια
Δεχτείτε μέ τιμή τόν Ποιμένα! πού πρόφεραν όλοι
Άρκετά έμεινε κρυμμένος! μπροστά στόν ταπεινό δούλο!
408 Σ Π Ι Θ Ε Σ Α Π Ο Π Υ Ρ Ο Λ ΙΘ Ο Μ ΕΡΟΣ Α ΕΥΤ ΕΡΟ Ν - ΥΜ Ν ΟΙ, ΠΟ ΙΗ Μ ΑΤΑ 409

Καθώς άκουγόταν ή φαιδρά φωνή Μόλις τότε ό ανόητος ήγεμόνας

των καμπανών καί ύμνωδιών, κατάλαβε τό λάθος του,
τόν άσπάστηκε όλη ή συνοδεία, έψαχνε παντού τόν Άγιο
ζητώντας την εύχή του. μέ κάθε τρόπο νά τόν βρει.

Καί έκεΐνοι πού πρό ολίγου

Όμως, κατά τήν προφητεία,
καταφρονούσαν τόν Ό σιο
δέν μπόρεσε νά τόν βρει,
τώρα έκλαιγαν πικρά
καί έπαθε αρρώστια
καί τού ζητούσαν συγγνώμη!
πού φοβερά τόν βασάνιζε!
Εκείνος τούς φίλησε ώς πατέρας
καί τούς είπε ψυχωφελή λόγια. Καθώς δέν μπορούσε κανείς
Κατόπιν μέσα στό Μοναστήρι νά τόν πλησιάσει, πέθανε
συνέχισε την έν Χριστώ άσκηση. σέ πολύ φρικτά βάσανα,
μέσα στό παλάτι στό Άργες.
4.
Καί, μετά τόν θάνατό του,
Τά χρόνια έκεϊνα έγινε
λέγεται ότι ό Κύριος έδειξε
μεγάλη ταραχή στή Βλαχία,
μία απόδειξη οργής
στά Μοναστήρια καί στόν κόσμο,
ή όποια όλους τούς τρόμαξε!
έξαιτίας τού αγέρωχου Βοεβόδα.

Ξέσπασαν βαριές άρρώστιες, Τό μνήμα του στό Μοναστήρι

ξηρασία καί δυνατοί άνεμοι τρεις μέρες τρανταζόταν,
ώς τιμωρία άπό τόν Κύριο καί όλοι ήταν τρομαγμένοι
διότι έδιωξαν τόν Άγιο! βλέποντας τήν άνωθεν όργή!

Έξαιτίας τής άναβροχιάς, "Υστερα έγινε διχόνοια

ή γή δέν καρποφόρησε στό παλάτι τού ηγεμόνα
καί όλοι κατάλαβαν άπό αυτό καί κατέλαβαν τόν θρόνο
πώς ό Κύριος τούς έπιτιμοΰσε! οί τύραννοι Μίχνεα καί Βλάδ.
 Σ Π Ι Θ Ε Σ Α Π Ο Π Υ Ρ Ο Λ ΙΘ Ο
Καί τόν Νεάγκο γιά τόν όποιο
έχω μιλήσει παραπάνω
ήθελαν νά τόν σκοτώσουν,
άλλα τόν φύλαξε ό Άγιος Νήφων.
Μ έ τή θερμή προσευχή
τού προστάτου Αγίου,
σώθηκε άπό τόν θάνατο
καί έγινε Ηγεμόνας.
Άνέλαβε τόν θρόνο τής Βλαχίας
καί πάντα τόν συνόδευε
ή προσευχή κι οί συμβουλές
τοϋ Αγίου Ιεράρχου Νήφωνος.
5.
Φτάνοντας στά γεράματα
ό ταπεινός έρημίτης καί Ιεράρχης,
παρέδωσε τό πνεύμα του όσιακά,
ώς άληθινός Πατριάρχης.
Παρακληθείς άπ’ τούς άδελφούς,
αύτός άφησε πρίν πεθάνει,
αίωνία του ή μνήμη,
εύχή συγχωρήσεως.
Καί τό σκήνωμά του παρέμεινε
σάν ιαματική πηγή
καί ιερό λιμάνι σωτηρίας
γιά τήν καημένη τήν Συνοδεία.
Μ ΕΡΟΣ Δ Ε Υ Τ Ε Ρ Ο Ν - Υ Μ Ν Ο Ι , ΠΟΙΗ Μ ΑΤΑ
Καί ό εύλαβής Ηγεμόνας
έστειλε πρεσβεία
γιά νά φέρει τά ιερά Λείψανα
στή χώρα ώς προστασία.
Τά δέχτηκε μέ μεγάλη τιμή
καί τά τοποθέτησε πάνω στό μνήμα
όπου κειτόταν άσυγχώρητος
έκεΐνος πού έδιωξε τόν Άγιο!
Άφοϋ έκαναν άγρυπνία,
άπό σημεία διαβεβαιώθηκε
πώς ό μακαριστός του Πατέρας
συγχώρησε τόν Βοεβόδα Ράδουλο.
Μ έ άνέκφραστη χαρά
τίμησαν τή μνήμη τοϋ Αγίου
καί όλοι θεραπεύονταν άπό πάθη
μέ τή ένδοξό του χάρη!
Οί τυφλοί άποκτοϋσαν τήν όραση,
οί παράλυτοι θεραπεύονταν
καί, μέ τή Χάρη τοϋ Αγίου
οί δαιμονισμένοι άπαλλάσσονταν!
Κάποια νύχτα ό Άγιος Νήφων
έμφανίστηκε στόν Βοεβόδα.
Τοϋ έδωσε πατρικές συμβουλές
καί στό τέλος τοϋ είπε:
412 Σ Π Ι Θ Ε Σ Α Π Ο Π Υ Ρ Ο Λ ΙΘ Ο
- Τώρα, αγαπητό μου παιδί,
στείλε πίσω τό σκήνωμά μου,
γιά νά είναι παρηγοριά
γιά τούς άδελφούς στίς άνάγκες!
Τόν υπάκουσε ό Βοεβόδας
καί τό έστειλε στόν ’Άθω.
άλλά, με την άδεια τής Μονής,
κράτησε τήν Τιμία κάρα καί τό χέρι.
Από τότε φυλάσσεται ή κάρα του
με μεγάλη τιμή στό Αργές
στό μεγαλοπρεπές Μοναστήρι
τοϋ Νεάγκου Βασσαράβα.
Καί τά ύπόλοιπα λείψανά του
φυλάσσονται στό Άγιον Όρος
σέ θαυμάσια λειψανοθήκη
πού δώρησε ό Ηγεμόνας.
6.
Οί ταραχές κι οί άνάγκες
πού έγιναν, όπως περιγράφεται,
όταν έδιωξαν τόν Αγιο Νήφωνα,
έμφανίστηκαν καί σήμερα!
Μπορείς νά δεις καί πάλι,
όπως έγινε τότε στή χώρα μας,
Μ Ε Ρ Ο Σ Δ Ε Υ Τ Ε Ρ Ο Ν - Υ Μ Ν Ο Ι , Π Ο ΙΗ Μ Α Τ Α 413
έχθρα μεταξύ των έθνών,
διωγμούς καί άνάγκες.
Δέν κυριαρχεί πιά ό «Ράδουλος»
μέ τίς παλαιές διατάξεις,
άλλά «ό Βλάδ κι ό Μίχνεα»
σέ κάθε μέρος έπί τής γής!
Ένώ ό «Νεάγκος κι ό Νήφων»
είναι έπί μακρόν διωγμένοι
καί μακριά άπό τό ποίμνιο
μένουν τώρα έξορισμένοι.
’Ώσπου νά γυρίσουν οί άξιοι
στή δική τους θέση,
ή νύχτα είναι χωρίς φεγγάρι
καί ή έργασία χωρίς πρόοδο!
Μεγαλόσχημος Ιερομόναχος
Ιωάννης Ιακώβ
25η Ιανουάριου 1955
Σ κ ή τη Άγιας Άννης, Χοζεβά
Κοιλάδα Αίνων
 ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟΝ

Σημειώσεις άπό τό Ημερολόγιο του

καί Επιστολές
πρός τόν Πνευματικό του
Οί καρποί τοΰ Π νευματικού
εΐνα ί τά πνευματικά του παιδιά.

Άγιος Ιωάννης ό Νέος Χοζεβίτης

 ΛΟΓΟΣ ΠΟΛΥ ΩΦΕΛΙΜΟΣ ΓΙΑ
ΤΗΝ ΠΡΟΣΕΥΧΗ ΤΟΥ ΙΗΣΟΥ

Ρ
ώτησε ό Άγιος Μακάριος τόν Άγγελο Κυρίου, ό ό­
ποιος του εΐχε έμφανιστει γιά νά τόν διδάξει τά άνεκ-
λάλητα μυστήρια:
«Σέ παρακαλώ, πές μου ποιά προσευχή είναι, κατάλ­
ληλη γιά τούς Μοναχούς;»
Καί τοϋ είπε:
«"Οποιος ξέρει γράμματα, νά λέει τούς ψαλμούς τοϋ
Δαυίδ (τό Ψαλτήρι) ή την Εύχή: «Κύριε Ίησοϋ Χριστέ,
έλέησόν με τόν αμαρτωλό». Αύτή ή Προσευχή είναι ή
πιό δυνατή καί ή πιό εύκολη. Πολλοί άπό τούς μορφω­
μένους έγκατέλειψαν τά πάντα καί μόνο μ ’ αύτή σώθη­
καν. Αύτή τήν Προσευχή μπορούν νά τήν λένε καί οι
νέοι καί οι γέροι καί οι ανδρες καί οι γυναίκες καί οί Μ ο ­
ναχοί καί οί Μοναχές καί οί μορφωμένοι καί οί άγράμ-
ματοι καί οί έξυπνοι καί οί άπλοι Όποιος θέλει νά σωθεί,
νά τή λέει νύχτα-μέρα στό σπίτι καί στό δρόμο, όταν
κάθεται καί όταν βαδίζει. Ό ταν ταξιδεύει κι όταν δου­
λεύει. Νά τή λέει μέ πόθο καί ζήλο. Διότι είναι άρκετή γιά
όσους θέλουν νά σωθοΰν».
Στην πρώτη έπιστολή πρός Θεσσαλονικεΐς ό Απόστολος
Παύλος γράφει: «Άδιαλείπτως προσεύχεσθε!» (Α' Θεσ. 5,17)
418 Σ Π Ι Θ Ε Σ Α Π Ο Π Υ Ρ Ο Λ ΙΘ Ο
ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟΝ - ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ 419

Οί Άγιοι Πατέρες, έρμηνεύοντας αύτά τά λόγια, λένε

Ει’ αυτό τό λόγο ή Προσευχή τού Ιησού λέγεται καί
ότι τό νά προσεύχεσαι άδιαλείπτως σημαίνει νά μνημο­ «Νοερά Προσευχή».
νεύεις πάντοτε τό Άγιον Όνομα τού Κυρίου.
Και όταν λέμε τίς λοιπές λέξεις τής Προσευχής: «Έλέη­
Σαφέστερα φαίνεται αύτό στην έπιστολή πρός Φι-
σόν με, τον άμαρτωλό», έξομολογούμεθα τήν άναξιότη-
λιππησίους, όπου ό Απόστολος Παύλος γράφει: «ϊνα τω
τα και μικρότητά μας καί ζητάμε έλεος άπό τόν Κύριο,
όνόματι Ίησοΰ παν γόνυ κάμψη έπουρανίων καί επιγεί­
διότι έάν έχουμε τό έλεος Του, όλα τά αγαθά τά έχουμε!
ων καί καταχθονίων, καί πάσα γλώσσα έξομολογήσηται
Λοιπον, ή Προσευχή αύτή περιέχει καί τήν Όμολογία
ότι Κύριος Ίησοϋς Χριστός εις δόξαν Θεού Πατρός.»
ΙΙίστεως καί τό πρός σωτηρίαν αίτημά μας.
(Φιλ. 2, 10-11)
Ό Άγιος Ιωάννης ό Καρπάθιος σημειώνει, πώς όταν «Κύριε, Ίησοΰ Χριστέ, Υιέ τοΰ Θεού, έλέησόν με,
λέμε την Εύχή, δηλαδή τό «Κύριε, Ίησοΰ Χριστέ, Υιέ τοϋ τόν άμαρτωλό!»
Θεού, έλέησόν με, τόν άμαρτωλό», ό Κύριος άπαντά μυ- καί
στικώς σέ κάθε έπίκληση τού Αγίου Όνόματός Του: «Τέ­ « Υπεραγια Θεοτόκε, σώσον με, τόν άμαρτωλό!»
κνο ν, άφέωνται σοι αί άμαρτίαι σου!»
Καί ό Άγιος Ιωάννης ό Χρυσόστομος λέει πώς, όσο Υποσημείωση:
αμαρτωλοί κι αν είμαστε, αύτή ή Προσευχή μάς καθαρί­ «Άπάντησις σ’ αυτούς πού μέ έπιθυμοϋν»
ζει όταν τή λέμε έκ καρδιάς. Επειδή κάποιοι θέλουν νά μέ έπισκεφτοΰν στή Σκήτη
Δέν ύπάρχει έν τω ούρανω καί έπί τής γης άλλο όπλο και άλλοι θέλουν νά μέ δουν νά περπατώ καί πάλι μέσα
πιό δυνατό άπό τήν άγια έπίκληση τοϋ Κυρίου μας Ι η ­ στήν πόλη, έγραψα τούς στίχους αύτούς ώς απάντηση
πρός όλους.
σού Χριστού.
Ό ταν λέμε: «Κύριε Ίησοΰ Χριστέ, Υιέ τοΰ Θεού», ομο­ Αγωνιστείτε γιά νά μπορέσουμε μάλλον νά συναντη­
λογούμε όλα τά Μυστήρια τής Πίστεώς μας διότι- όπως θούμε πέρα άπό τόν τάφο {στην άνω Ιερουσαλήμ}, διότι
έδώ συναντιόμαστε μόνο γιά λίγες στιγμές, άλλά αν συναν­
λένε οί Άγιοι Πατέρες- οί λέξεις αύτές περιέχουν όλο τό
τηθούμε έκει, θά είμαστε γιά πάντα μαζί!
Ιερό Ευαγγέλιο έν συντομία.
Αύτοί είναι οί πέντε λόγοι γιά τούς οποίους μιλάει ό
Απόστολος Παύλος στήν έπιστολή πρός Κορινθίους λέ­
γοντας: «Θέλω πέντε λόγους διά τοΰ νοός μου λαλήσαι,
ή μυρίους λόγους έν γλώσση.» (Α' Κόρ. 14,19)
420 Σ Π Ι Θ Ε Σ Α Π Ο Π Υ Ρ Ο Λ ΙΘ Ο
Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ΠΡΟΣΚΑΛΕΙ ΤΗΝ ΑΜΑΡΤΩΛΗ ΨΎΧΗ
Γιατί μ’ έγκατέλειψες άνθρωπε;
Γιατί άποστράφηκες από Εκείνον που σε αγαπάει;
Γιατί πήγες στόν έχθρό Μου;
Θυμήσου πώς κατέβηκα άπό τόν ούρανό γιά σένα.
Θυμήσου πώς έγινα Άνθρωπος γιά σένα.
Θυμήσου πώς γεννήθηκα άπό τήν Παρθένο γιά σένα.
Θυμήσου πώς έγινα βρέφος γιά σένα.
Θυμήσου πώς ταπεινώθηκα γιά σένα.
Θυμήσου πώς έγινα φτωχός γιά σένα.
Θυμήσου πώς έζησα έπί τής γής γιά σένα.
Θυμήσου πώς ύπέμεινα διωγμό γιά σένα.
Θυμήσου πώς ύπέφερα κακολογίες, ονείδη, κοροϊδίες,
ατιμίες, πληγές, έμπτυσμούς, ραπίσματα, χλευασμούς,
πάθη.
Θυμήσου πώς έλογίσθην μετά των άνομων γιά σένα.
Θυμήσου πώς δέχτηκα άτιμωτικό θάνατο γιά σένα.
Θυμήσου πώς ένταφιάστηκα γιά σένα.
Κατέβηκα άπό τόν ούρανό, γιά νά σέ ανεβάσω στόν
ούρανό.
Ταπεινώθηκα, γιά νά σέ ύψώσω.
Έ γινα φτωχός, γιά νά σέ κάνω πλούσιο.
Δέχτηκα άτιμίες, γιά νά σέ δοξάσω.
Πέθανα, γιά νά σέ άναστήσω.
Έσύ έκανες άμαρτίες καί Έγώ πλήρωσα.
Έσύ είσαι ένοχος καί Έγώ δέχτηκα βασάνους.
Έσύ είσαι χρεώστης καί Έγώ πλήρωσα τό χρέος.
Έσύ άξίζεις θάνατο καί Έγώ πέθανα γιά σένα.
ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟΝ - ΣΗΜ ΕΙΩ ΣΕΙΣ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ 421
Πρός όλα αύτά μέ οδήγησε ή άγάπη καί ή εύσπλα-
χνία, γιατί δέν ήθελα νά ύποφέρεις τέτοια δυστυχία.
Γιατί καταφρονείς τήν άγάπη Μου;
Αντί άγάπης, μοϋ δίνεις έχθρα.
Αντί νά Μέ άγαπάς, έσύ άγαπάς τήν άμαρτία.
Τί κακό βρήκες σέ Μένα, ώστε δέ θέλεις νά έρθεις σέ
Μένα;
Θέλεις τό καλό; Ό λο τό καλό τό έχω.
Θέλεις μακαριότητα; Ό λη τήν μακαριότητα τήν έχω.
Θέλεις ομορφιά; Ποιος είναι πιό όμορφος άπό Μένα;
Θέλεις εύγένεια; Ποιος είναι πιό εύγενής άπό Μένα,
τόν Υιό τού Θεού καί τής Παρθένου;
Θέλεις τά ύψηλά; Ποιος είναι πιό Υψηλός άπό τόν
Βασιλέα των ούρανών;
Θέλεις τιμές; Ποιος είναι πιό Ένδοξος άπό Μένα;
Θέλεις σοφία; Έγώ είμαι ή Σοφία τού Θεού.
Θέλεις φιλία; Ποιος είναι πιό στοργικός άπό Μένα,
πού έδωσα τή ζωή Μου γιά όλους;
Άναζητάς βοήθεια; Ποιος θά σέ βοηθήσει έκτος άπό
Μένα;
Άναζητάς γιατρό; Ποιος θά σέ θεραπεύσει έκτος άπό
Μένα;
Αναζητάς παρηγοριά στή θλίψη; Ποιος θά σοϋ δώσει
παρηγοριά έκτος άπό Μένα;
Άναζητάς άνάπαυση; Έγώ είμαι ή Ανάπαυση τής ψυ­
χής σου.
Άναζητάς ειρήνη; Έγώ είμαι ή Ειρήνη τής ψυχής.
Άναζητάς ζωή; Έγώ είμαι ή πηγή τής Ζωής.
Άναζητάς φως; Έγώ είμαι τό Φως τού κόσμου.
 Σ Π Ι Θ Ε Σ Α Π Ο Π Υ Ρ Ο Λ ΙΘ Ο
422
Άναζητας αλήθεια; Έγώ είμαι ή Αλήθεια.
Άναζητάς όδό; Έγώ είμαι ή Οδός.
Άναζητας οδηγό πρός τόν ούρανό; Έγώ είμαι αξιόπι­
στος Όδηγός.
Γιατί λοιπόν δέ θέλεις νά έρθεις σέ Μένα;
Δέν τολμάς νά πλησιάσεις; Σέ ποιόν είναι πιό εύκολο
νά πλησιάσεις;
Φοβάσαι νά ζητήσεις; Ποιος ζήτησε μέ πίστη καί δέν
του έδωσα;
Δέ σοϋ έπιτρέπουν τά αμαρτήματα; Έγώ γιά τούς αμαρ­
τωλούς πέθανα.
Σέ ταράζει τό πλήθος των αμαρτιών; Έγώ έχω περισ­
σότερο έλεος.
Επειδή Έγώ είπα: «Δεύτε πρός Μ έ πάντες οι κοπιόν-
τες καί πεφορτισμένοι καγώ άναπαύσω ύμάς».
Υ ποσημείω ση: Α ύτή τ ή ν τα π ειν ή π ρ ό σ κ λη σ η τ ή σ υνέ­
γ ρ α ψ ε ό μακάριος Τ ύχω ν, Α ρχιεπ ίσ κο π ο ς το υ Β ο ρο νέτζ
άπό τή Ρωσία.
Τ ή ν α ντέγρ α ψ α σ ή μ ερ α 7η Ία νουα ρίου 1941 εις δόξαν
το ύ Τ ιμ ίο υ Π ρ ο δ ρ ό μ ο υ καί Β α π τισ το ΰ Ίω άννου, ό ό π ο ιο ς
ή τα ν ή π ρ ώ τη σ ά λπ ιγγα τ ή ς ά ληθοϋς μετά νοια ς.
Ιω άννης ό α μα ρτω λός
Μ Ε Ρ Ο Σ Τ Ρ Ι Τ Ο Ν - Σ Η Μ Ε Ι Ω Σ Ε Ι Σ Η Μ Ε Ρ Ο Λ Ο Γ Ι Ο Υ ΚΑΙ Ε Π Ι Σ Τ Ο Λ Ε Σ 423
ΣΤΩΜΕΝ ΚΑΛΩΣ
Έν Χριστώ άδελφοί καί αδελφές μου,
Τά κύματα τού κόσμου πιό δυνατά άγριεύουν καί τά
σύννεφα των συμφορών περισσότερο πυκνώνουν.
Νά σκεφτοϋμε καλά ποιοι είμαστε καί σέ ποιά κατά­
σταση βρισκόμαστε.
Είμαστε όλοι πνευματικά τέκνα τής Μητέρας μας,
τής Όρθοδόξου Εκκλησίας.
Δέν κάνουμε πολιτική, έπειδή ούτε ή Αγία Εκκλησία
έχει σχέση μέ τήν πολιτική, ή όποια πολιτική είναι ζεύξη
στό άρμα τών κοσμικών έξουσιών.
Εμείς πού έγκαταλείψαμε τήν έπίγειο πατρίδα, γιά νά
ύπηρετήσουμε τόν Θεό, δέ χρειαζόμαστε ούτε πολιτικά
κόμματα, ούτε κοσμικά άξιώματα.
Όπως ή Εκκλησία τού Χριστού είναι πάντα έλεύθερη
καί άνίκητη, ούτως κι έμεΐς, οί πιστοί Χριστιανοί, είμα­
στε έλεύθεροι.
Ή Εκκλησία δέν κάνει διάκριση μεταξύ έθνών ή χω­
ρών. Στούς κόλπους της βρίσκονται Χριστιανοί άπ’ όλα
τά έθνη καί άπ’ όλα τά μέρη τής οικουμένης. Ή Εκκλη­
σία δέν κάνει διάκριση μεταξύ έθνών ή χωρών, ούτε κα­
ταστάσεων τών άνθρώπων, κατά τόν λόγο τού Αγίου
Αποστόλου Παύλου ό οποίος λέει: «Πάντες γάρ υιοί
Θεοΰ έστε διά τής πίστεως έν Χριστώ Ίησοΰ, όσοι γάρ
είς Χριστόν έβαπτίσθητε, Χριστόν ένεδύσασθε. Ούκ ένι
Ιουδαίος ούδέ ’Έλλην, ούκ ένι δούλος, ούδέ έλεύθερος.»
(Γαλ. 3, 26-28)
 ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟΝ - ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ 425
424 Σ Π Ι Θ Ε Σ Α Π Ο Π Υ Ρ Ο Λ ΙΘ Ο

Ίσως κάποιοι μάς κατασκοπεύουν γιά νά δουν έάν
είμαστε ύπέρ τής πατρίδας, ή ύπέρ τοϋ κόμματος «των
έλευθέρων Ρουμάνων».
Εμείς όμως μόνο αύτό νά έχουμε στό μυαλό μας καί
μόνο αύτό νά λέμε σε όλους:
Ή Εκκλησία του Χριστού είναι πάντα καί παντού
έλεύθερη, κατά τόν λόγο τού Αποστόλου Παύλου ό ό­
ποιος λέει: «Ου δέ τό Πνεύμα Κυρίου, έχει έλευθερία!» (Β'
Κόρ. 3,17) «Υ μείς γάρ έπ’ έλευθερία έκλήθητε!» (Γαλ. 5,13)
Ό πότε έμεϊς είμαστε έλεύθεροι Χριστιανοί καί ύπο-
τασσόμεθα στην έξουσία οπουδήποτε κι αν βρισκόμα­
στε, αλλά μόνο έάν ή έξουσία δέ βλάπτει τήν Πίστη.
Θά έρθουν μεγάλες ταραχές στόν κόσμο, αλλά εμείς
Εμάς μάς κάλεσε ό Κύριος στήν κιβωτό, δηλαδή στό
πλοίο τής καταφυγής, πού είναι ή Αγία μας Εκκλησία.
Αύτή ή αγία Κοινότητα τήν όποια συγκρότησε ό "Ιδιος
ό Κύριος, τήν αύξησαν, τή δυνάμωσαν οί Άγιοι Απόστο­
λοι καί τήν στήριξαν οί Άγιοι Πατέρες, είναι ή Εκκλησία.
Ή Χριστιανική Εκκλησία ονομάζεται καί μυστική Βα­
σιλεία τού Χριστού έπί τής γής καί έμεϊς είμαστε οί πο­
λίτες ή τά μέλη αύτής τής Βασιλείας.
ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗ

δέν έχουμε σχέση μέ τόν κόσμο. Αδελφοί μου έν Χριστώ, Κωνσταντίνε, Δημήτριε και
άδελφή Ελένη!

Ου ’Έτη πολλά! Μ έ τό καλό οί Άγιες Εορτές!

Άπό τό ταπεινό μου σπήλαιο, ταξιδεύω μέ τόν νοΰ
μου στό Ιερό Σπήλαιο τής Βηθλεέμ, όπου γεννήθηκε ό
Βασιλεύς τής ειρήνης, ό Σωτήρ μας.
λέει ό Γ
Εκείνος κατέβηκε άπό τούς ούρανούς, γιά νά ανεβά­
Ά-νι°ς
■Απόστολος σει έμάς πρός τά ύψηλά. Ή ρθε στόν κόσμο γιά νά μάς
| Παύλος
| στην προσφέρει τήν ειρήνη.
έπιστολή
πρός
Ιδού όμως, πού ό σημερινός κόσμος δέν έκτιμάει ούτε
Κορινθίους τήν αγία Του κατάβαση, ούτε τήν ειρήνη πού Ανήγγει­
λαν οί Άγγελοι στή Βηθλεέμ.
Ή ύπεροψία τού Ήρωδου έπεδίωξε νά θανατώσει Ε κ εί­
■: « , γ :;*·.:.τ ? νον πού γεννήθηκε στό Σπήλαιο καί ή ματαία έπιστήμη
426 Σ Π Ι Θ Ε Σ Α Π Ο Π Υ Ρ Ο Λ ΙΘ Ο
του σημερινοί) κόσμου έπιδιώκει νά θανατώσει την ιερά
Πίστη πού βρίσκεται στην καρδιά των Χριστιανών.
Ό Κύριος ύπομένει και σήμερα διωγμό, όπως συνέβη
στά χρόνια τού Ήρώδου. Οί Ήρώδες και οί Φαρισαίοι
δεν έξαφανίστηκαν. Είναι μάλιστα πιο δραστήριοι σήμε­
ρα. Ό λα τά έπινοήματα, μαζί με τήν ακολασία και τήν
απιστία, έκπληρώνουν τό έργο τους. Ή τρυφηλή ζωή
έκδιώκει τήν πίστη άπό τήν καρδιά τού άνθρώπου καί
ψυχραίνει τήν καθαρά άγάπη.
Ή σοφία των σημερινών ανθρώπων έπιδιώκει νά πετά
ύψηλότερα άπό τον Θεό, όπως ήθελε κάποτε κι ό Ε ω ­
σφόρος. Γι’ αύτό τον λόγο οργίζεται ό Θεός κι άπομα-
κρύνει τήν εύλογία Του άπό τά δημιουργήματα.
Σήμερα τό ραδιόφωνο άκούγεται παντού, ένώ ό κό­
σμος κυριεύεται άπό τον φόβο καί τήν άπελπισία. Τά
έπινοήματα του είναι όπλα τού θανάτου. Τό μυαλό τού
άνθρώπου έτοίμασε όπλα πού σκοτώνουν καί τό σώμα
καί τήν ψυχή. Μ ’ αύτό τον τρόπο φτιάχνει τήν κατα­
στροφή του. Μία μικρή σπίθα είναι άρκετή γιά νά ανά­
ψει μεγάλη φωτιά.
Ό έλεήμων Θεός όμως, κρατάει τό «πύρινο άλογο»
περιμένοντας νά μετανοήσουμε εμείς οί άνάξιοι. Μ ετά­
νοια περιμένει ό Θεός άπό τούς Χριστιανούς, γιατί ή
άξια τους είναι μεγαλύτερη άπό τούς ούρανούς.
Ή τιμή τών Χριστιανών είναι τό ίδιο τό Τίμιο Αίμα
τού Κυρίου. Γι’ αύτό ανέχεται ακόμη τον κόσμο ό Θεός.
Τά σημεία τής οργής Του τά γνωρίζουμε καλά. Αλλά
ποιος ξέρει πόσα πικρά κύμματα θά έρθουν έφ’ ήμών,
ώσπου νά καταλάβουμε τήν πλάνη μας καί νά άναζητή-
Μ Ε Ρ Ο Σ Τ Ρ Ι Τ Ο Ν - Σ Η Μ Ε Ι Ω Σ Ε Ι Σ Η Μ Ε Ρ Ο Λ Ο Γ Ι Ο Υ ΚΑΙ Ε Π Ι Σ Τ Ο Λ Ε Σ 427
σουμε τήν ιερά πηγή τής Ειρήνης, ή οποία φανερώθηκε
στο Σπήλαιο τής Βηθλεέμ; Γιά τήν ώρα, ό άνθρωπος έπιδι-
ώκει νά φτάσει έπάνω στο φεγγάρι καί στ’ άστέρια καί
κοιμάται άναισθήτως, άκούγοντας τά τραγούδια τού ραδι-
οφώνου! Εμάς που έχουμε άνόθευτον πίστη, μάς έξέλεξε
ό Κύριος άπό τον κόσμο, άν καί ζοϋμε μέσα στον κόσμο.
Γιά τις δικές μας ψυχές «διψά» καί σήμερα ό Κύριος, διότι
έμεΐς είμαστε ένα σώμα καί ένα πνεύμα καί κεφαλή μας
είναι ό Ίδιος ό Χριστός, όπως λέει ό Απόστολος Παύλος.
Ό Απόστολος καί Εύαγγελιστής Ιωάννης ό Θεολό­
γος γράφει στήν Επιστολή του: «Μ ην αγαπάτε τον κό­
σμον, μηδέ τά έν τώ κόσμω» καί ό Απόστολος Ιάκωβος
σημειώνει: «Ή φιλία τοΰ κόσμου έχθρα τοΰ Θεού έστιν».
Επίσης, ό Απόστολος Παύλος γράφει: «Και πάντες δέ οί
θέλοντες εύσεβώς ζην έν Χριστώ Ίησοΰ διωχθήσονται».
Εμείς λοιπόν τίποτα δεν περιμένουμε άπό τή ζωή
αύτή, παρά μόνο θλίψη καί διωγμό.
"Οπως ό Ίδιος ό Κύριος ύπέφερε, άπό τής άγιας Του
Γεννήσεως έως τού ένταφιασμοΰ Του. Ό Κύριος, όπως κι
έμεΐς, έπρεπε νά πάει σε ξένη χώρα, στήν Αίγυπτο καί όλη
τή ζωή Του ύπέμεινε διώξεις. Νά άγαπάμε κι έμεΐς τούς πό­
νους καί τούς διωγμούς, διότι άπ’ αύτά «ήπιε» ό Κύριος τής
Δόξης. Νά γευόμαστε άπό τό ξίδι καί τή χολή πού έδοκίμα-
σε Εκείνος, γιά νά γλυκαινόμαστε άπό τήν άγια Του Δόξα,
ταΐς πρεσβείαις τής Παναχράντου Αύτοΰ Μητρός, ή Όποια
έν σαρκί Τον έγέννησε διά τήν ήμετέραν σωτηρίαν. Αμήν.
Έν τή Σκήτη Αγίας Άννης, Ταπεινός ύμών προς Κύριον ευχέτης,
Χοζεβά Μεγαλόσχημος Ιερομόναχος
26η Δεκεμβρίου 1958 Ιωάννης Ιακώβ
 ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟΝ - ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ 429

^ α /: "<'>£. ,, « - ^
? >·■· ~ ί ~ , ΕΠΙΣΤΟΛΗ
—ί -—I
■ Έ 'Ά Ά ' , '- ^ Χ Χ Χ - ^ α . ^ · Λ ·
ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΑΓΙΟΡΕΙΤΗ ΜΟΝΑΧΟ Π. Κ.
/ρ*/ϊ·' ·
ν , /
£
( & '< & ***** ^ ** & £/& ** ’ -ν
Σεβαστέ πάτερ καί έν Χριστώ άγαπητέ άδελφέ,
./ **?-<£?τ.β<ζ,
" ν
&*■ ί Χαϊρε έν Κυρίφ!
& £ ζ ζ ζ £ .
' ' ^Λ· !' " ' " ϊίΧ ' -^ -' . * τ β * Φ β ~ * έ & ? * ^ '■■<■*££%& '»·«.·,.. ί £ ; '
ν ***?*( ?ηΙί·Γ Έλαβα την αδελφική σου έπιστολή, άλλά ή κατάστα­
“ Ι£^ * ά * έ έ** *** & ·. ',:
■<£&(£ ■
’- ϊ
σή μου δεν μοϋ έπέτρεψε νά σοϋ απαντήσω. Άλλωστε,
^ 3 1 , δεν περίμενα νά (ήσω ως τό χειμώνα! Σε παρακαλώ νά με
ί^ “ ί·’
■ -- ί - ^ ο*
συγχωρέσεις, γιατί έκτος άπό τήν άσθένειά μου, συνήρ-
- . * ~ * * ~ γ *
γησε σ’ αύτό κι ή άμέλειά μου!
/%?π'ι^°4£?,1,Γ.# &*έ &<*>**·
α<' Λ : ; ^ ' . .
| ν^ ^ 5 « 2 ^ ? ν ;
'
Δόξα τώ Θεω πού οδήγησε τά βήματά σου στόν σω­
3
'Ό&>ν
’&Λ'& ί^< ·' '' ■ " €· ” ?**<:4<Μ6*ψ.
'■ ^ ϊ/ § « <■**«**
4Τ2.ί#1'& * τήριο αυτόν τόπο, στήν όλκάδα τής Παναγίας μας.
~— ιι— ΙΒΓ ____ ^ ., 77 / :··-. -' '' ^ ·'
<3ί·<·.ι^ 2 ί ^ 6 - * « £ · ι^ ϋ ι ι ν '}. Λ· :· - ^ ' 7 . , . ,;· ΐ/'ί·<α> "< αβ ^ ·
Χάρηκα που με θυμήθηκες, διότι τό γράμμα ένός άδελ-
' φοϋ έν Πνεύματι καί Άληθεία, τό θεωρώ Θεία έπίσκεψη.
• - ·*— ' *'~ -* ' · 4 *> **3 Έ 'Ψ Έ
Ιν ^ Λ ί-^ Λ ί2 ί< ^ ?
^λ
ί & Τ ^'-'^ ^ίβ%? ■ ψ ί
Ί ,■, .■ ·"·' · Λ ',. / / , ' - ■ '■&'>&?' **% ■\
Απορώ όμως πώς άπό τά υψη τών όρέων τών πνευματι­
-- ί^·*·*»·* */' ^
^ /_■ ",, ,·- &
*λΛτ-.. 'ίϊ',;■&
^*. ^Λτ4: ' ■ ' κών, κατέβηκες τόσο χαμηλά, ώς τήν πτωχεία μου, γιά
£&&>&<*■■ &£?-</<.'?,'&. <3&££3>ί=--: Δ ,^ λ ^ ς ^ Τ ’ ■7 -
νά ώφεληθεΐς!
ι 0 ί "
■ ^ 3 ^ - * & - * > * * 4 »ώ «. Λ '4?.*^ < ■"- Πτωχός καί πένης είμαι άδελφέ! Άκαρπος πέρασα
;..:..·ί « « ^ ! ^ < , « . ^ « . ^ ^ · ώ ι . ^ , ^ Γ » ^ · " 4/ , ' “-.. , ^ · : / ^ - ,
' -Λ - ·' - , '.·;■-■ - χ- -' / > :,, ί*ϊΓ& ν·/χ·'*<&
* ·'·^'--' \7' ”'^ζ* . .·-· 6/?<*>
&-4.€/ύκ
'^-ί&χ’-τ«Α όλη μου τή (ωή καί τώρα, στήν ησυχία, τό παλιοτόμαρο
-;Χ:<* .£αϋΰ. Λ Τ ^ ^ · ;£ ί · «?,.· „ ν· ,
τούτο δεν συμμορφώνεται καθόλου μέ τήν τάξη τής
ί^ έ .? ^ * ? ^ 2 * 6 * # π £ ίί· Γ : '7 > ; > ·; ^ ν / - τ '-
<ζ*&α \' · / /. - -, , . --.λ. ,.,.,ν _ . . . . .
έρήμου! Γιά τόν κόπο σου όμως καί τήν προθυμία πού
&■:?*&&*<■ ■'" . ' , οο--» ·-
,> ***£%£& Λ!Λ£2.α* & έχεις, θά σοϋ γράψω έκεΐνα πού λέγω καί στόν έαυτό μου
^ ^ «Μνί^«.4'ί<*Γ'.,· .Ή .* # %&??<>■**<*& πάντοτε.
(_ , *&-?'&€■ λ 9
νίρ&.ί>* ,(Τ+<.'£■ " Ζ ;· - " ; / 7 Έάν άκόμη νομίζεις ότι κάτι σοϋ άνήκει, ή ότι έχεις
> -& ■ (' ύ'<χ^όι<7& . ^ ί 'α ( ' (* α /£ β /( '^ .- ^ \/<-<:Λ,'Τ Ί '
7'^;· ■» , % ζ .-β ,& & »< * κάποια ικανότητα, ή ότι γνωρίζεις κάτι, έκτος άπό τόν
" α έ ν* ^.: .^,... ■, *ί' ' ·8^?βν
>,·5;'ί·-'·. ^ ''
1- V
■
Ίησοϋ Χριστό καί Τοϋτον Έσταυρωμένον, μήν ψάχνεις
τόν μαργαρίτη, όπως άναφέρεις στήν έπιστολή σου.
Τό πρω τότυπο-ίδιόχειρο κείμενο τήςά νω τέρω
Χ ριστουγεννιά τικης Ε π ισ τολής τοΰ Αγίου.
430 Σ Π Ι Θ Ε Σ Α Π Ο Π Υ Ρ Ο Λ ΙΘ Ο Μ Ε Ρ Ο Σ Τ Ρ Ι Τ Ο Ν - Σ Η Μ Ε Ι Ω Σ Ε Ι Σ Η Μ Ε Ρ Ο Λ Ο Γ Ι Ο Υ ΚΑΙ Ε Π Ι Σ Τ Ο Λ Ε Σ 431

Πούλησε πρώτα δ,τι έχεις, θυσίασε οποία ικανότητα ναμία. Δόξαζε διά παντός τόν Κύριο, διότι τήν Θεία
(νομίζεις δτι έχεις) καί σβήσε δ,τι ξέρεις, εκτός τής Αγίας Χάρη στέλνει περισσότερο κατά τήν άδυναμία μας.
ημών Πίστεως! Κι αγόρασε τό χωράφι που έχει μέσα τόν Στή ζωή τής ήσυχίας, μάς συντροφεύει πάντα ή άκη-
θησαυρό! Τό «χωράφι», άδελφέ μου, είναι ή καθαρή σάν δία, μά όταν βλέπει ότι (μέ τό νά έχουμε μνήμη θανάτου)
τού βρέφους καρδία, ή άκακία καί ή άπλότης τού Κυ­ έτοιμάζουμε τόν τάφο μας, ντρέπεται κάπως καί παρα­
ρίου. Περιχάρακωσέ την καλά κι έπειτα σκάβε εκεί συνε­ μερίζει!
χώς μέ τήν Μάχαιρα τού Πνεύματος. ’Άν τό χώμα είναι Κι όταν ψυχικώς κουραζόμεθα καί δέν μπορούμε νά
σκληρό, βρέχε το τακτικά μέ τό ύδωρ τών δακρύων καί βαστάσουμε τήν Μάχαιρα, ας πάρουμε τόν άσπασμό
τών ιδρώτων, ώσπου νά μαλακώσει! Καί τότε θά φανεί ό (χαιρετισμό) τού Αρχαγγέλου, πού είναι έλαφρότερος
θησαυρός. Ή καρδιακή προσευχή! Πρόσεχε, μην τήν καί θά βρούμε άσφαλώς δύναμη!
βγάλεις στήν έπιφάνεια, διότι έξαφανίζεται! Ό νους σου Συγχώρεσέ με, άδελφέ καί βοήθει μοι μέ τήν άγια σου
μόνο νά έντρυφά, νά λαμπρύνεται καί νά ύψώνεται μυ- εύχή, διότι πολύ άδύνατος είμαι, ψυχικώς καί σωματικώς.
στικώς έκεΐ όπου θέλει ή ψυχή σου! Ή Χάρις τού Κυρίου μεθ’ ήμών! Αμήν.
Λεπτομέρειες δέν σοϋ γράφω, διότι έχεις τόν Αγιο Ν ι­
'Ο έλάχιστος καί αμαρτωλός έν Χριστώ άδελφός,
κηφόρο, τόν Άγιο Κάλλιστο, τόν Ιερό Νικόδημο καί
Ιωάννης Ιερομόναχος
τούς λοιπούς Νηπτικούς Πατέρες, πού σου έξηγοϋν σα­
Ιερά Μονή Χοζεβά,
φέστερα άπό τήν πείρα τους.
1957
Δέν είμαι σέ θέση (βέβαια) νά σοϋ γράψω έκεΐνα πού
δέν χωρούν σέ βιβλία ολόκληρα! Εν τώ μεταξύ, νά γλυ­
καίνεις τήν πικρία τών διαφόρων περιστάσεων μέ τό
Ψαλτήρι καί τούς Βίους τών Αγίων.
Άπόφευγε τίς συζητήσεις καί τίς συναντήσεις έντελώς!
Ή κατά Θεόν ήσυχία θά σέ διδάξει πώς πρέπει νά τήν
μεταχειριστείς. Μόνο μήν τήν άφήσεις! Σ αύτή τή στρά­
τα, ό πόνος κι ή ταλαιπωρία τού σώματος θά σέ ώφελή-
σουν τά μέγιστα! Είναι τό μοναδικό χαλινάρι πού συ-
γκρατεΐ έμάς τούς χωμάτινους.
Χαΐρε, άδελφέ, στούς πόνους καί στήν σωματική άδυ-
432 Σ Π Ι Θ Ε Σ Α Π Ο Π Υ Ρ Ο Λ ΙΘ Ο
ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ ΤΟΥ ΛΕΙΟΥ
ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΤΟΥ Π. ΣΑΒΒΑ,
ΗΓΟΥΜΕΝΟ ΤΗΣ ΛΑΥΡΑΣ
ΑΓΙΟΥ ΣΑΒΒΑ ΤΟΥ ΗΓΙΑΣΜΕΝΟΥ
Εύλογεΐτε Όσιώτατε Πάτερ Σάββα!
Μέ τό έλεος τοϋ Θεοϋ καί τίς προσευχές σας, έγώ ό
άνάξιος είμαι ήσυχος καί ευχαριστημένος στη Σκήτη.
Δέν έχω ασκητική ζωή, διότι τό σώμα μου βασανίζεται
πάντοτε άπό αρρώστιες, όπως καί τό δικό σας. Ελπίζω
όμως ότι τό εξ ούρανοϋ έλεος δέ θά μ’ έγκαταλείψει, άλλά
θά θεωρηθεί ή άσθένεια ώς έκπλήρωση μετάνοιας.
Μ ήν νομίσετε ότι σάς ξέχασα, επειδή σάς γράφω τόσο
σπάνια. Γνωρίζω τά βάσανά σας, γι’ αύτό δέ θέλω νά σάς
πικράνω καί έπιβαρύνω περαιτέρω μέ τίς αδυναμίες μου.
Έγώ είμαι σήμερα ώς νεκρός άνάμεσα στούς ζωντα­
νούς, δέν ώφελώ κανένα, άλλά μόνο δυσκολίες προκαλώ
στούς αδελφούς. Εκείνοι πού κοπιάζουν γιά μένα τόν
αμαρτωλό θά λάβουν μεγάλη αμοιβή άπό τόν Θεό, έπει-
δή δέν σιχαίνονται τήν άδυναμία καί άναξιότητά μου.
Μ έ βοηθούν μέ όλη τους τήν άγάπη σάν Άγγελοι καί,
έπειδή διακονοϋν εις όνομα έρημίτου, τό μισθό έρημιτι-
κών άσκήσεων θά λάβουν.
Έγώ όμως δέ ξέρω τί θά λάβω, διότι μόνο κατ’ όνομα
είμαι έρημίτης. Ώς πρός τά έργα, είμαι σάν τήν άκαρπη
συκιά. Ή οκνηρία καί ή άμέλεια μέ νικούν καί δέν έπιτε-
λώ τά Μοναχικά μου καθήκοντα. Νομίζω ότι έχετε μάθει
άπό άλλους γιά «τήν προκοπή» μου. Άλλά ό άγαθός
Μ Ε Ρ Ο Σ Τ Ρ Ι Τ Ο Ν - Σ Η Μ Ε Ι Ω Σ Ε Ι Σ Η Μ Ε Ρ Ο Λ Ο Γ Ι Ο Υ ΚΑΙ Ε Π Ι Σ Τ Ο Λ Ε Σ 433
Θεός μέ περιμένει καί μέ διατρέφει άφθόνως. Ακόυσα
πρό καιρού ότι «χορτάσατε» τή Βηθανία καί είπατε ότι
θέλετε νά έρθετε έδώ σέ μένα. Σάς ομολογώ ότι χάρηκε ή
ψυχή μου καί θά χαιρόμουν νά σάς διακονήσω μέχρι θα­
νάτου, μ’ όλη μου τήν καρδιά!
Μέχρι τώρα δέν αξιώθηκα νά σάς βοηθήσω σέ τίποτα,
ένώ έσεΐς μέ βοηθεϊτε πάντοτε. Τώρα τό άσκητήριο τού
άναξίου Ίωάννου είναι πιό κοντά σέ σας. Ό ταν δέν σάς
αρέσει στήν Ιεριχώ μπορείτε νά έρθετε στή Σκήτη όπου
θά έχετε ήρεμία καί τή βοήθεια τών πνευματικών σας
παιδιών. Θά διευρύνω τήν κατοικία γιά νά έχετε άνεση
όπως στό παλαιό κελλί σας.
Είμαι εύτυχής τώρα πού ήρθατε στήν Ιεριχώ, όπου
μπορούν νά σάς διακονήσουν οί άδελφές μας καλύτερα
άπό ό,τι στή Βηθανία.
Άπό τό «Λειμωνάριο» δέν έγραψα παρά μόνον λίγο,
γιατί δέν μ’ άφησε ή ζέστη καί κατόπιν ή αρρώστια.
Μ έ ταπείνωση σάς βάζω μετάνοια καί σάς παρακαλώ
νά μέ συγχωρεΐτε, γιατί δέν μπορώ νά έρθω στήν Ιεριχώ
έξαιτίας τών πολλών άδυναμιών μου. Έχω όμως παρη­
γοριά λόγω τού ότι είστε κοντά καί μένετε πάντα στήν
καρδιά μας διά τής πατρικής σας άγάπης.
Οί άγιες προσευχές σας νά σκεπάζουν κι έμένα, τό
ανάξιο πνευματικό σας παιδί.
Ιω άννης Ιερομόναχος
434 Σ Π Ι Θ Ε Σ Α Π Ο Π Υ Ρ Ο Λ ΙΘ Ο
Μ Ε Ρ Ο Σ Τ Ρ Ι Τ Ο Ν - Σ Η Μ Ε Ι Ω Σ Ε Ι Σ Η Μ Ε Ρ Ο Λ Ο Γ Ι Ο Υ ΚΑΙ Ε Π Ι Σ Τ Ο Λ Ε Σ 435

Σάς παρακαλώ πάρα πολύ νά ύπογράψετε στό πίσω

μέρος τής φωτογραφίας καί, έάν θυμάστε, γράψτε καί
τήν ήμερομηνία-έτος πού τήν είχατε βγάλει.
Ακόυσα γιά τίς ταραχές οί όποιες πληθαίνουν στή
Μονή τού Αγίου Σάββα καί στεναχωρήθηκα.
Συλλογιζόμένος τήν άσθένειά σας καί τίς πνευματικές
δυσκολίες τής Μονής, έγραψα μέ μεγάλο πόνο καρδιάς
τούς άκόλουθους στίχους.

ΣΤΙΧΟΙ ΣΤΟΝ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ Π. ΣΑΒΒΑ

Πρβλ. τό ποίημα «Στίχοι στόν Πνευματικό π. Σάββα»

σ. 316, Μέρος Β'.

7Γ. Σάββας Άγιοσαββίτης,

ό Πνευματικός
τού Άγιου Ίωάννου
τοϋ Νέου Χοζεβίτου. ΑΔΕΛΦΙΚΗ ΠΑΡΑΚΛΗΣΗ
Ιδιόχειρον τοϋ Αγίου ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΜΑΣ Π. ΣΑΒΒΑ
στην Ελληνική
(έκ τοϋ Αρχείου Παράκληση πρός τούς Ρουμάνους άδελφούς μας
τής Λαύρας τοϋ Αγίου Σάββα). στήν Παλαιστίνη καί ιδίως πρός τίς Μοναχές στό Όρος
των Έλαιών καί στήν Ιερουσαλήμ γιά τόν Πνευματικό
Όσιώτατε Πάτερ Σάββα, μας Πατέρα Σάββα.

Σας στέλνω τή φωτογραφία σας, τήν όποια βρήκα 1η Νοεμβρίου 1957

στόν π. Προκόπιο καί τήν φυλάω ώς πολύτιμο ένθύμιο. Γραμμένη στή Σκήτη τής Αγίας ’Άννης στή χαράδρα τοϋ
Ό ταν τήν κοιτάω, στό σπήλαιό μου, μοϋ φαίνεται ότι Χοζεβά άπό τόν άνάξιο Μεγαλόσχημο Ιερομόναχο Ιωάν­
είστε κοντά σ’ έμενα τόν άνάξιο καί μέ παρηγορεϊτε! νη Ιακώβ, πρώην Ηγούμενο της έν Ιορδάνη Σκήτεως.
436 Σ Π Ι Θ Ε Σ Α Π Ο Π Υ Ρ Ο Λ ΙΘ Ο
Αδελφοί καί άδελφές έν Χριστώ,
Ό σοι είστε πνευματικά παιδιά τοϋ πατρός Σάββα,
σάς παρακαλώ νά προσέξετε λίγο αύτά πού θέλω νά πώ
έδώ έγώ, ό έλαχιστότερος των πνευματικών του τέκνων
καί ό άναξιότερος δλων σας.
Ό γέροντας Πνευματικός μας έφτασε σέ σοβαρή κα­
τάσταση καί δέν υπάρχει πιά έλπίδα βοήθειας άπό τους
ιατρούς. Ούτε εμείς οί άνάξιοι μπορούμε νά τόν παρη­
γορήσουμε. Ή ύποχρέωση όμως πού έχουμε απέναντι
του -ιδιαιτέρως έμεϊς οί Ρουμάνοι- είναι τόσο μεγάλη,
ώστε ξεπερνάει κάθε ύποχρέωση πού έχουμε άπέναντι σε
{όλους τούς} άλλους έπί τής γης.
Γιά τούς περισσοτέρους άπό μάς αύτός ήταν καί γεν­
νήτορας καί πνευματικός καθοδηγητής. Ό πνευματικός
μας Πατέρας δέν ήταν μόνο οδηγός τών ψυχών μας, αλ­
λά καί βάλσαμο σέ όλες τίς άνάγκες καί τούς πόνους μας
μεταξύ ξένων.
Γιά μάς τούς φτωχούς καί ξενιτεμένους αύτός ήταν
καί πατέρας καί μάνα, ψυχικώς καί κυριολεκτικώς. Βά­
σταξε τό φορτίο τών αμαρτιών τών έπιβαρυμένων, έδω­
σε ένδυμα σωτηρίας στούς «γυμνούς», θεράπευσε τίς ψυ­
χικές πληγές τών άσθενών, στήριξε τούς έστερημένους
καί άδυνάτους.
Ποιος άπό μας δέν συγκινήθηκε άπό τήν μεγάλη του
καλωσύνη καί πατρική έπιείκεια;
Ποιος πήγε σ’ έκεϊνον καί δέν έλαβε ανακούφιση καί
παρηγοριά; Αύτός θυσίασε τόν εαυτό του γιά όλους μας
καί πολλές φορές δοκίμασε προσβολές καί άτιμίες γιά τό
Μ Ε Ρ Ο Σ Τ Ρ Ι Τ Ο Ν - Σ Η Μ Ε Ι Ω Σ Ε Ι Σ Η Μ Ε Ρ Ο Λ Ο Γ Ι Ο Υ ΚΑΙ Ε Π Ι Σ Τ Ο Λ Ε Σ 437
χατίρι μας. Ακόμη καί σήμερα ύπάρχουν κάποιοι οί
όποιοι τόν δυσφημίζουν καί τόν κατηγορούν, γιατί είναι
μέ τό μέρος τών δυστυχισμένων Ρουμάνων.
Τόν δυσφήμιζαν έξαιτίας μας διαρκώς έκεΐνοι πού
ήταν έναντίον του, αύτός όμως δέν έδωσε σημασία στις
κραυγές τους. Εξακολούθησε νά δείχνει τήν ίδια άγάπη
καί ύποστήριξη σέ μας τούς καημένους. Στήν εύρύχωρη
καρδιά του μάς συμπεριέλαβε όλους καί ή θερμή του
άγάπη, μάς παρηγόρησε όλους.
Σήμερα, πού δέν μπορεί πιά νά μάς βοηθήσει, έμεϊς ας
μήν είμαστε άδιάφοροι. Νά προσπαθήσει ό καθένας μας
νά βοηθήσει έκεϊνον. Ξέρω ότι πολλές {τών Μοναζου-
σών} είστε έτοιμες νά θυσιάσετε ό,τιδήποτε γιά νά τόν
ανακουφίσετε. Διότι όλες είστε εύγνώμονες απέναντι
του {λόγω} τής καλοσύνης του, παρόλο πού δέν έχετε
τήν εύχέρεια νά τόν βοηθήσετε.
Στήν κατάσταση πού βρίσκεται σήμερα, μόνο ένα
πράγμα θά μπορέσει νά τόν ώφελήσει: ή Αγία Προσευχή.
Δέν αμφιβάλλω, άλλά είμαι βέβαιος πώς όλοι κάνετε
προσευχή γιά τήν έλάφρυνσή του. Ή πιό δυνατή όμως
καί ή πιό εύπρόσδεκτη προσευχή γιά τόν άρρωστο είναι
«ή εύχή τής Πίστεως», δηλαδή τό Εύχέλαιον. Αύτήν ό
Άγιος Απόστολος Ιάκωβος ό Αδελφόθεος, έχει τήν με­
γαλύτερη δύναμη, πού όταν συνοδεύεται μέ μετάνοια.
Δύο χρόνια πρίν, όταν κατέβηκε ό π. Σάββας τήν πρώ­
τη φορά στήν Ιεριχώ, άρρωστος κι άπογοητευμένος,
τού έγραψα κάποιους στίχους καί τόν παρεκάλεσα νά
κάνει κουράγιο καί νά μή μάς έγκαταλείψει.
Αφού τού έγραψα αύτούς τούς στίχους, ό Γέροντάς
 ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟΝ - ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ 439
438 Σ Π Ι Θ Ε Σ Α Π Ο Π Υ Ρ Ο Λ ΙΘ Ο

άμαρτιών μας καί μ’ αύτό τόν τρόπο πιστεύω ότι θά έλα-

μας μέ είσήκουσε καί, μέ την Χάρη τοϋ Θεοΰ, ένδυναμώ-
φρυνθεΐ ό πόνος τού άγαπητοΰ μας πατρός.
θηκε κάπως. Τώρα όμως άραγε, θά μ άκούσει καί πάλι;
Ισως απορείτε πού γράφω σ’ έσάς γιά τό Εύχέλαιο
Άραγε θά μπορέσει πλέον νά άποτινάξει τό βάρος τής
ύπέρ τού π. Σάββα. Ιδού γιατί σάς τά γράφω:
νόσου, ώστε νά μάς δώσει έκ νέου ψυχική παρηγοριά;
Ο πνευματικός μας Πατέρας έδωσε τήν ψυχή του ώς
Αλίμονο μας! Τώρα τό ιερό του χέρι, που άκουμποϋσε
έγγύηση γιά μάς τούς Ρουμάνους, πολλές φορές έκανε με­
μέ συμπόνια πάνω στά παραφορτωμένα κεφάλια μας, δί­
γάλες συγκαταβάσεις γιά τή δική μας διευκόλυνση. Είχε
νοντας άνακούφιση σέ όλους μας, έκεϊνο τό πατρικό
παραβλέψει τίς κοινές διατάξεις, όπως γιά παράδειγμα τίς
χέρι έγινε βαρύ σάν τό μολύβι. Τά πόδια του τά άκούρα-
Κουρές, μόνο καί μόνο γιά νά βοηθήσει καί παρηγορήσει
στα, πού έτρεχαν συνέχεια πίσω μας σάν {νά έτρεχε
έμάς πού ήμασταν σάν πρόβατα χωρίς ποιμένα.
πίσω} άπό πλανηθέντα πρόβατα, τώρα δύσκολα κινούν­
Οι συγκαταβάσεις αυτές δέ θά γίνονταν βάρος γιά τήν
ται. Σήμερα μόνο τά πραέα του μάτια καί ή θερμή καρδιά
καθαρή του ψυχή, έάν έμεΐς τηρούσαμε τά καθήκοντά
του μάς αναζητούν μέ άνυπομονησία. Μά δέν μπορεί ό
μας όπως έπρεπε. Μ έ πόνο όμως πρέπει νά ομολογή­
καημένος νά μάς δει άφοΰ είμαστε όλοι μακριά, πολύ
σουμε όλοι πώς έχουμε παρεκτραπεί καί πολλές φορές
μακριά στήν ξένη χώρα τής άναισθησίας καί τής άνά
εξομολογηθήκαμε μέ δολιότητα, διότι ό Πνευματικός
μέσω άδελφών διχόνοιας! Ή άθλια ψυχή μου, γιατί δέ
πού δέν ξέρει καλά τή γλώσσα μπορεί εύκολα ν’ άπατη-
συνήλθες λίγο νωρίτερα ώστε νά μετανοήσεις κοντά του
θεΐ. Δέν έχουμε κάνει όλοι ειλικρινή έξομολόγηση καί
, γιά νά μήν πικράνεις κι έσύ έπιπλέον τά γεράματα εκεί­
παρά ταΰτα, έκεΐνος ώς έλεήμων μάς έδωσε άφεση.
νου πού ήταν ή γλυκύτης τής ταλαιπώρου ζωής μας;
Πολλές φορές χρησιμοποιήσαμε μέ κακό τρόπο τήν
Κλάψετε άδελφοί, μαζί μέ μένα τόν άνάξιο, διότι δέν
πραότητα καί τήν άπλότητά του, έμεΐς οί άνάξιοι. Ξέρον­
ξέρουμε έάν θά ξαναβρούμε έναν τέτοιο πατέρα σάν τόν
τας ότι τά πάντα πιστεύει καί συγχωρεΐ, άκολουθήσαμε
π. Σάββα, πράο κι έπιεική! Δέν τολμώ πιά νά τόν παρα-
τά δικά μας θελήματα. Αύτός όμως, άπό τήν πολλή του
καλέσω γιά Ακολουθίες, γιατί ό ίδιος περιμένει τή δική
άγαθότητα δέν μάς έπέπληξε αύστηρά.
μας βοήθεια, δηλαδή νά προσευχηθούμε γιά κείνον.
Παραδείγματος χάριν, τελευταίως έμαθα άπ’ τόν ίδιο
Γι’ αύτό ήμουν τής γνώμης νά τελεσθεΐ στό {Μονα­
ότι πολλά τών πνευματικών του παιδιών δέν έξομολο-
στήρι} των Έλαιών Εύχέλαιο ύπέρ του. Καί νά τού στεί-
γούνται καθόλου, σάν νά ήταν άμωμοι, ένώ άλλοι τό κά­
λουμε, άντί εύχετηρίου κάρτας, λίγο άγιασμένο λάδι
νουν ψευδώς. Καί αύτό γίνεται έπί ολόκληρα χρόνια, ή
άναμεμειγμένο μέ τά καυτά δάκρυα τών πνευματικών
άκόμη καί σέ όλη τή ζωή τους. Δέχονται όμως άφεση καί
παιδιών του, πού ποτέ δέν μπορούν νά τόν ξεχάσουν.
κοινωνούν τακτικά καί τό δικό μας βάρος τό βαστάζει ό
Νά ξεπλύνουμε μέ καθαρά δάκρυα τό χειρόγραφο τών
440 Σ Π Ι Θ Ε Σ Α Π Ο Π Υ Ρ Ο Λ ΙΘ Ο
ίδιος. Μήπως λίγη είναι ή ευθύνη πού έχει γιά μάς; Άλ­
λοι έχουν έχθρα καί φθόνο καί δεν συμφιλιώνονται, αλλά
τά ’Ά χραντα Μυστήρια τά δέχονται χωρίς ντροπή.
Αδελφοί καί αδελφές, γιά τήν αγάπη τού Χριστού, άς
έξετάσουμε ό καθένας τόν έαυτό του γιά νά δούμε με τί
τρόπο έχουμε έπιβαρύνει τόν καημένο τόν Πνευματικό
μας κι άς τόν έλαφρύνουμε λίγο. Κάποιοι νά λογαριά­
σουν πόσα χρόνια άμάρταναν κρυφά χωρίς νά έξομολο-
γηθούν, άλλοι νά δοΰν πώς έκτέλεσαν τό έπιτίμιο πού
τούς είχε ορίσει. Άλλοι νά θυμηθούν πόσα χρόνια ζοΰ-
σαν σέ διχόνοια καί, χωρίς νά συμφιλιωθούν, έλαβαν
άναξίως τά Άγια Μυστήρια.
Νά έξετάσει ό καθένας άπό έμάς τό παρελθόν του, νά
δούμε μήπως τό ένδυμα μετάνοιας μας είναι «καταφα­
γωμένο άπό σκόρους», δηλαδή άπό θανάσιμες αμαρτίες,
όπως ή ύπερηφάνεια, ή φιλαργυρία, ό φθόνος, ή ασέλ­
γεια, ή γαστριμαργία, ή οργή καί ή οκνηρία. Νά σκε-
φτούμε ότι ή άρρώστια τού π. Σάββα προκλήθηκε έξαι-
τίας των άμαρτιών μας γιά τίς όποιες {καθόλου} δέ
φροντίζουμε. Ό ,τι έπρεπε νά υποφέρουμε έμεΐς όλοι, τό
ύποφέρει μόνος του ώς έγγυητής των ψυχών μας. Ό σοι
γνωρίζουμε ότι τόν έχουμε έπιβαρύνει, οφείλουμε νά με­
τανοήσουμε είλικρινώς καί νά άποκαλύψουμε στόν
Πνευματικό τής Μονής όλα τά άμαρτήματα πού έχουμε
κρύψει καί δέν έχουμε έξομολογηθεΐ. Προπαντός όμως,
πρέπει νά σβήσουμε κάθε έχθρα πού ύπάρχει μεταξύ μας.
Τώρα, στήν άρχή τής Σαρακοστής, νά συνεισφέρουμε
όλοι το κατά δύναμιν οίκονομικώς, γιά νά γίνει Εύχέλαιο
στό Έλαιών. Ό ,τι πρέπει νά κάνει ό άρρωστος πρίν άπό
Μ Ε Ρ Ο Σ Τ Ρ Ι Τ Ο Ν - Σ Η Μ Ε Ι Ω Σ Ε Ι Σ Η Μ Ε Ρ Ο Λ Ο Γ Ι Ο Υ ΚΑΙ Ε Π Ι Σ Τ Ο Λ Ε Σ 441
τό Ιερό Εύχέλαιο νά τό κάνουμε έμεΐς, πού έχουμε προ-
καλέσει τήν άσθένειά του.
Έάν είναι θέλημα Θεού νά ζήσει περαιτέρω, θά απο­
κτήσει ύγεία. Ένώ αν κληθεί στήν αιώνιο ζωή, θά φύγει
έν ειρήνη μέ έλαφρά τήν ψυχή. Έμεΐς πάντως, πρέπει νά
είμαστε έξομολογημένοι καί συμφιλιωμένοι.
Τσως κάποιοι θά σκεφτοΰν: «Γιατί ειδικά έμεΐς νά κά­
νουμε Εύχέλαιο γιά τόν π. Σάββα; Μήπως δέν βρίσκον­
ται άρκετοί Ιερείς στη Μ ονή τοΰ Αγίου Σάββα καί στό
Πατριαρχείο γιά νά κάνουν Εύχέλαιο;»
Αλήθεια είναι. Υπάρχει έκεΐ καί οικονομική εύχέρεια
καί Ιερείς, οΐ όποιοι θά μπορούσαν νά κάνουν Εύχέλαιο
καί κάθε μέρα, άλλά δέν ύπάρχει ή δέουσα άγάπη. Ε π ι­
πλέον, οί άλλοι δέν νιώθουν τόσο μεγάλη ύποχρέωση
άπέναντί του, όσο έμεΐς οί Ρουμάνοι. Εκείνοι, έάν κά­
νουν κάτι, τό κάνουν άπό τό περίσσευμά τους καί μόνο
γιά νά έπιτελέσουν τά τυπικά. Έμεΐς όμως, θά έπρεπε νά
θυσιάσουμε λίγο άπό τήν ύστέρημά μας καί νά προ­
σφέρουμε εις ένδειξιν εύγνωμοσύνης αύτή τήν τελετή
τού Ιερού Εύχελαίου.
Τό ποσόν γιά τήν Ακολουθία δέν είναι τόσο μεγάλο.
Θά μπορούσε νά τό καταβάλει ένα καί μόνο πρόσωπο
πιό εύκατάστατο. Σκοπός όμως είναι νά συνεισφέρουμε
όλοι γιά τήν τέλεση τού Μυστηρίου, καθώς όλοι ώφελη-
θήκαμε άπό τόν Πατέρα μας. Άς είναι τούτο, ώς τά δύο
λεπτά τής χήρας τού Ιερού Εύαγγελίου.
Συνεπώς, άδελφοί καί άδελφές, όπως ό Πατέρας μας
ήταν κάποτε συμμέτοχος στούς πόνους καί τίς συμφορές
όλων μας, ομοίως κι έμεΐς πρέπει νά είμαστε τώρα συμ­
442 Σ Π Ι Θ Ε Σ Α Π Ο Π Υ Ρ Ο Λ ΙΘ Ο
μέτοχοι στά βάσανά του, δηλαδή νά πονάμε μέ τόν πόνο
του.
Ή ζωή του ήταν καθαρή σάν τόν χρυσό καί ίσως ό
Θεός δεν θά είχε έπιτρέψει αυτή τή δεινή άρρώστια, έάν
δέν τόν είχαμε έπιβαρύνει έμεΐς μέ τίς δικές μας άνομίες.
Μήν νομίσετε, άδελφοί, ότι είναι μικρή ή ευθύνη έκεί-
νου που έξομολογεΐ καί τελεί Μοναχικές Κουρές. Εγγυη­
τής γίνεται όταν δίνει άφεση στόν έξομολογούμενο, ιδιαι­
τέρως αν ό ίδιος τόν έκειρε Μοναχό. Εμείς όλοι ύπο-
σχόμαστε νά διορθώσουμε τόν έαυτό μας καί μόνο ό
Θεός ξέρει αν τηρούμε τίς ύποσχέσεις μας. Αυτός όμως
κάθε φορά έγγυάται στόν Θεό γιά μάς καί μάς σκεπάζει.
Πολλές φορές, Πνευματικοί Πατέρες μέ καθαρή ζωή κα­
ταδικάζονται γιατί κάνουν μεγάλες συγκαταβάσεις καί
δέν έπιπλήττουν. Υπάρχουν όμως καί Πνευματικοί πού
αγιάζονται μέσα άπό τά πνευματικά τους παιδιά, τά
όποια έχουν άπό κοντά καί ψυχικώς τά θεραπεύουν.
Οΐ καρποί τού Πνευματικού είναι τά πνευματικά του
παιδιά. Ή εύθύνη του είναι μεγαλύτερη άπό έκείνη τού
Πατριάρχου ή τού Ηγουμένου, διότι Προεστώτες είναι
πολλοί, άλλά σπάνιοι οί πνευματικοί Πατέρες, όπως λέει
καί ό Απόστολος Παύλος: «Έάν γάρ μυρίους παιδαγω­
γούς έχητε έν Χριστώ, άλλά οι) πολλούς πατέρας».
(Α' Κόρ. 4, 15)
Λοιπόν, οί πνευματικοί μας Πατέρες είναι πιό πο­
λύτιμοι άπό κάθε άλλον άνθρωπο στόν κόσμο, γιατί
μέσψ αύτών γεννιόμαστε καί άνατρεφόμαστε πνευματι-
κώς. Δηλαδή προοδεύουμε έν Χριστώ καί ή σωτηρία μας
συνδέεται στενά μ’ αύτούς. Επομένως, νά βαστάξουμε κι
ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ Ν - ΣΗΜ ΕΙΩ ΣΕΙΣ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ 443
έμείς κατά δύναμιν, μέ προσευχή καί ειλικρινή μετάνοια
τό φορτίο των άσθενειών τού Πνευματικού μας καί εύερ-
γέτου τού γένους μας. Καθώς κι αύτός βάσταζε σέ όλη
τήν ζωή του τό φορτίο των άμαρτιών μας. Τότε άδελφοί
καί άδελφές, θ’ άναπληρώσουμε τόν νόμο τού Χριστού,
όπως μάς διδάσκει ό Απόστολος Παύλος, λέγοντας:
«Άλλήλων τά βάρη βαστάζετε, καί ούτως άναπληρώσατε
τόν νόμον τοϋ Χριστού». (Γαλ. 6, 2)
ΕΠΙ ΤΗι ΕΚΔΗΜΙΑι ΕΙΣ ΚΥΡΙΟΝ ΤΟΥ Π. ΣΑΒΒΑ
2“ Ιανουάριου 1958
Τίμιέ μοι Πάτερ,
Δέν σοΰ έγραψα τήν ημέρα τής εορτής, γιατί σκεφτό­
μουν ότι θά είχες πολλούς έπισκέπτες καί πολλά γράμ­
ματα άπό άλλους. Καί πράγματι, τώρα μόλις έμαθα ότι
ήρθε σέ σένα ό μεγάλος Επισκέπτης μέ έπιστολή πρό­
σκλησης...
Δέν περίμενες νά έρθει καί φέτος ή ποθούμενη άνοιξη,
άλλά βιάστηκες νά πάς ό ίδιος έκεΐ όπου είναι αιώνιος
άνοιξη!
Πρίν άπό λίγες μέρες ήθελες νά κατέβεις πιό κοντά στόν
Ιορδάνη ποταμό, γιά νά ζεσταθείς στό φως τού ήλιου στήν
Ιεριχώ. Βλέποντας όμως ότι οί ύποτακτικοί σου δέ συμφω­
νούν, άφησες τό κελλί καί άνέβηκες κοντά στόν αιώνιο
"Ηλιο πού ποτέ δέν δύει καί τά πάντα γλυκαίνει.
Έστειλες στόν ύποτακτικό σου στό σπήλαιο τήν μη­
444 Σ Π Ι Θ Ε Σ Α Π Ο Π Υ Ρ Ο Λ ΙΘ Ο
λωτή σου, πάτερ, όπως κάποτε ό Προφήτης Ήλίας την
ώρα τής άναλήψεώς του. Σάν νά σοΰ είχε πει ή καρδιά
σου ότι δέ θά κρυώνεις πλέον. Ένδύθηκες τώρα άλλο έν­
δυμα λευκότερο κι άπ’ τό χιόνι. Ένδυμα πού δέ φθείρε­
ται ποτέ. Άπέρριψες τό βαρύ καί άδύνατο σώμα καί έγι­
νες πιό έλαφρύς άπό τά πουλιά. Τώρα δέ χρειάζεται πιά
νά φωνάζεις τόν ύποτακτικό σου νά σέ σηκώσει, άφοϋ
έχεις ύψωθεΐ πιό πάνω άπό μας τούς έπί τής γής.
Νά μάς συγχωρεΐς όμως τούς άναξίους σου γιούς,
διότι τόσες πολλές οδύνες καί δυσκολίες σου προκαλέ-
σαμε σ’ αύτό τόν κόσμο. Ό Αγαθός Θεός νά σοΰ άντα-
ποδώσει άφθονα τήν πραότητα καί τό έλεος πού έδειξες
έναντι όλων καί ιδίως ήμών των Ρουμάνων, των τόσο
ταλαιπωρημένων καί βασανισμένων!
ι '* ν '-
Σημείωση:
Μήν απορείτε, αδελφοί, πού γράφω τίς σειρές αυτές
τώρα, τέταρτη ήμέρα άπό τήν κηδεία. Ό Πατέρας μας δέν
μας αποχωρίστηκε έντελώς. ’Άν καί άπεδήμησε σωματικώς,
νοερώς μάς φρουρεί άνωθεν. Όσο μεγάλη ήταν ή άγάπη
του γιά μάς, τόσο μεγάλη είναι ή παρρησία του μπροστά
στόν ούράνιο Θρόνο.
Έσβησε ή πνευματική μας φλόγα στή γή, γιά νά φωτί­
σει μέ μεγαλύτερη λαμπρότητα στήν αιώνιο ζωή. Έάν ακο­
λουθούμε όμως τίς συμβουλές του καί τό παράδειγμα τής
καθαράς ζωής του, δέ θά παύει νά φωτίζει καί νά παρηγο-
ρεΐ όλους μας μέ τήν πρεσβεία του.
Ή ούράνιος Εκκλησία είναι στενά συνδεδεμένη μέ τήν
επίγειο. Οί κεκοιμημένοι άπαρτίζουν τήν Εκκλησία των
Μ Ε Ρ Ο Σ Τ Ρ Ι Τ Ο Ν - Σ Η Μ Ε Ι Ω Σ Ε Ι Σ Η Μ Ε Ρ Ο Λ Ο Γ Ι Ο Υ ΚΑΙ Ε Π Ι Σ Τ Ο Λ Ε Σ 445
πρωτοτόκων, δηλαδή τή θριαμβεύουσα, γιατί τέλειωσαν
τόν άγώνα τής ζωής καί δέν έχουν πιά πολέμους καί τα­
ραχές. Εμείς όμως πού είμαστε έδώ, πρέπει άκόμη νά
παλέψουμε. Γι’ αύτό τόν λόγο ή έπίγειος Εκκλησία λέγε­
ται στρατευομένη, μά είναι ένωμένη μέ τήν ούράνιο.
ΕΙΣ ΑΝΑΜΝΗΣΙΝ ΤΟΥ ΑΓΑΠΗΤΟΥ ΜΑΣ Π. ΣΑΒΒΑ
ΜΕΓΑΛΟΣΧΗΜΟΥ ΙΕΡΟΜΟΝΑΧΟΥ
Στήν πρός Εβραίους έπιστολή ό Απόστολος Παύλος έπι-
τάσσει: «Μνημονεύετε των ηγουμένων ήμών, οϊτινες έλά-
λησαν ύμϊν τόν λόγον τοΰ Θεού, ών άναθεωροΰντες τήν
έκβασιν τής άναστροφής μιμεϊσθε τήν πίστιν». (Έβρ. 13, 7)
Καί ό Άγιος Ιωάννης ό Χρυσόστομος μάς διδάσκει τά
έξης: «Έάν θέλεις νά τιμήσεις τόν κεκοίμημένο σου, τίμη­
σε τον μέ προσευχές, μέ ψαλμούς καί μέ ζωή Χριστιανική.
Κάνε έλεημοσύνη γι’ αυτόν καί ζήτησε άπό τούς Ιερείς
νά τελέσουν Θεία Λειτουργία στό όνομά του. Όπουδή-
ποτε κι άν είναι έκεΐνος, αύτά είναι πολύ ώφέλιμα διότι
αν είναι μέσα στά βάσανα θά λυτρωθεί χάριν στις προ­
σευχές τής Εκκλησίας καί τίς δικές σου.
Καί μόλις λυτρωθεί, έκείνη ή ψυχή θά κάνει διαρκώς
έντονη προσευχή στόν Θεό γιά τό καλό καί τή σωτηρία
τής ψυχής πού είναι άκόμη έπί τής γής, μέσω τής όποιας
έχει άποκτήσει τή σωτηρία. Καί δέ θά σταματήσει νά
προσεύχεται ώσότου νά άπολαύσει καί ό ζών τήν σωτη­
446 Σ Π Ι Θ Ε Σ Α Π Ο Π Υ Ρ Ο Λ ΙΘ Ο
ρία (δηλαδή την εύτυχία πού έχει ήδη άποκτήσει ό κε-
κοιμημένος) στή Βασιλεία τού Θεού.»
Παρακαλώ τούς αδελφούς μας οί όποιοι διαβάζουν
τά λόγια αύτά νά μέ συγχωρέσουν γιατί δεν μπόρεσα νά
στείλω τό τετράδιο πριν άπό τό Ψυχοσάββατο. Αύτό
συνέβη έξαιτίας τής άδυναμίας μου.
Κάποια λόγια, γραμμένα μέ μολύβι, τά είχα στείλει καί
πριν στό Έλαιών. Τώρα πρόσθεσα κι άλλα. Ξέρω ότι
όλοι μνημονεύουν τόν άγαπητό μας Πατέρα, άλλά νιώθω
υποχρέωσή μου νά σάς τό θυμίσω. Ιδίως τώρα, στήν
άρχή τής Σαρακοστής πού γίνονται περισσότερες προ­
σευχές καί μπορεί ό καθένας νά τόν μνημονεύει στό κελ-
λί του. ’Άν καί δέν τελούνται μνημόσυνα κάθε μέρα στό
Ναό, μεμονωμένα δέν άπαγορεύεται ποτέ νά προσευχό­
μαστε γιά τούς κεκοιμημένους.
Μεγαλόσχημος Ιερομόναχος Ιωάννης,
Χοζεβά, 31η Δεκεμβρίου 1959
Σημείωση:
Ένα άπό τά πνευματικά παιδιά τοϋ π. Σάββα μοϋ είπε
ότι προσευχήθηκε πολύ γι’ αυτόν, γιά νά μάθει σε ποιά κα­
τάσταση βρίσκεται στόν άλλο κόσμο. Ένα χρόνο μετά την
κοίμησή του τόν είδε στόν ύπνο του κάπως πικραμένο. Τόν
ρώτησε πώς ήταν καί έκεΐνος είπε ότι δέν μπορούσε νά βρει
άνάπαυση όσο κάποια άπό τά δέντρα του είναι στήν κατο­
χή τοϋ άρχοντος. Εκείνος πού τόν είδε στόν ύπνο του δέν
κατάλαβε γιά ποιόν άρχοντα έπρόκειτο, άλλά μοϋ έλεγε ότι
ό Πατέρας έδειξε μέ τό δάκτυλο κάποια άπομακρυσμένα δέ­
ντρα τά οποία έπρεπε νά εξαγοραστούν.
Έγώ δέν πιστεύω στά όνειρα, άλλά ξέρω ότι έκεΐνος
Μ Ε Ρ Ο Σ Τ Ρ Ι Τ Ο Ν - Σ Η Μ Ε Ι Ω Σ Ε Ι Σ Η Μ Ε Ρ Ο Λ Ο Γ Ι Ο Υ ΚΑΙ Ε Π Ι Σ Τ Ο Λ Ε Σ 447
πού είδε αύτά είναι άξιόπιστος καί έκανε πολλή προσευχή
γιά τόν κεκοιμημένο. Γι’ αύτό τόν λόγο καμιά φορά στά
γραπτά μου προτρέπω πρός μετάνοιαν γιά τήν έλάφρυνση
τοϋ π. Σάββα. Ασχέτως αν κάποιοι άγανακτοϋν καί ούτε
τήν φωτογραφία του δέ δέχονται. Έγώ όμως, θέλω νά έκ-
πληρώσω τή δική μου ύποχρέωση έναντι τοϋ εύεργέτου
μας, ό όποιος μοϋ τό ζήτησε.
ΕΙΣ ΤΙΜΙΑΝ ΑΝΑΜΝΗΣΙΝ
ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΥ ΜΑΣ Π. ΣΑΒΒΑ
Πέρασαν δύο χρόνια άπό τότε πού άπεδήμησε ό πο-
λυαγαπημένος μας Πατέρας, ό όποιος ήταν πηγή παρη­
γοριάς ιδίως γιά μάς τούς Ρουμάνους. Τώρα τό καταπο­
νημένο του σώμα έχει λιώσει σάν κερί, όπως καί ή ζωή
του ήταν σάν λαμπάδα άπό άγνό κερί τοποθετημένη
στό πνευματικό κηροπήγιο.
Έσβησε ή πνευματική φλόγα πού καθοδηγούσε τά
βήματα τής ψυχής μας καί παρηγορούσε τήν δύστυχη
ζωή μας. Έσβησε έπί τής γής, γιά νά άνατείλει λαμπρότε­
ρα στήν αιώνιο ζωή. Στό κοιμητήριο τών Σαββαϊτών
όσιων {Πατέρων}, δίπλα στόν τάφο τού Αγίου Σάββα,
άπέμειναν μόνο τά λείψανα του Πνευματικού μας. Όμως
έμεινε ολόκληρος στήν καρδιά έκείνων πού τόν γνώρι­
σαν! Όπως ήταν πάντα, μέ τήν πραεία του μορφή καί
τά γλυκά του λόγια.
Οί ξένοι ίσως τόν ξεχάσουν γρήγορα, άλλά έμεΐς οί
448 Σ Π Ι Θ Ε Σ Α Π Ο Π Υ Ρ Ο Λ ΙΘ Ο
Ρουμάνοι τής Παλαιστίνης πού δέν έχουμε πολλούς Πα­
τέρες, δέν θά τόν ξεχάσουμε ώς τό θάνατο. Διότι, όπως
λέει ό Απόστολος Παύλος, αν καί έχουμε μυρίους παιδα­
γωγούς δέν έχουμε όμως πολλούς Πατέρες, διότι έν Χ ρ ι­
στώ Ιησού μάς γέννησε. Πράγματι, πολλούς άπό μάς
γέννησε {ό π. Σάββας} πνευματικώς διά τού βαπτίσμα-
τος τού Μοναχισμού. Ό λους μάς νουθέτησε καί στήριξε
μέ όλα τά μέσα καί σέ όλες τίς περιστάσεις.
Ήταν ώς φύλακας άγγελός μας καί ώς άνεξάντλητη
πηγή πού μάς γλύκαινε τίς συμφορές καί έσβηνε τό
φλογμό των παθών μας. Δέν ήμασταν άξιοι τής πατρι­
κής του άγάπης καί γι’ αύτό μάς έγκατέλειψε γρήγορα,
χωρίς νά μάς άφήσει άξιο διάδοχο νά τόν άντικαταστή-
σει. Μάς άφησε μόνους σάν πρόβατα χωρίς ποιμένα, πε­
ρικυκλωμένους άπό κινδύνους καί σκάνδαλα σ’ αύτά τά
δύσκολα χρόνια.
Πνευματικοί άδελφοί καί άδελφές, τά σύννεφα τής
βροχής άπομακρύνονται άπό μάς καί άντ’ αύτών, συσ­
σωρεύονται σέ όλο τόν κόσμο νέφη συμφορών καί ταρα­
χών. Ή άνθρωπότητα αιμοδιψής, σπαταλά όλη της τή
δύναμη στήν παραγωγή θανατηφόρων όπλων. Ή οικου­
μένη έγινε σήμερα καζάνι πού βράζει άπό μίσος καί άπι-
στία. Ό ταν ξεχειλίσει έξαιτίας τής φωτιάς τών παθών,
τότε θά άνάψουν όλα τά έθνη τής γής. Καί τότε νά μάς
φυλάει ό Θεός άπό τά δεινά τού πολέμου έκείνου. Οί ει­
δήσεις ώραία άκούγονται σάν τραγούδι στό ραδιόφωνο
καί ή ύπουλη πολιτική τίς στολίζει μέ ψέματα. Όμως ό
καημένος ό κόσμος κάθεται σήμερα πάνω σέ μπαρούτι.
Μόνο μία σπίθα (δηλαδή μία αιτία) άρκεΐ, γιά νά άνάψει
Μ Ε Ρ Ο Σ Τ Ρ Ι Τ Ο Ν - Σ Η Μ Ε Ι Ω Σ Ε Ι Σ Η Μ Ε Ρ Ο Λ Ο Γ Ι Ο Υ ΚΑΙ Ε Π Ι Σ Τ Ο Λ Ε Σ 449
ολόκληρος. Καί ή σπίθα αύτή μπορεί νά πεταχθεΐ άπερί-
σκεπτα κι άπό έκεΐ {μάλιστα} πού δέν προσδοκάς.
Μέ άλλα λόγια, θέλω νά πώ ότι ό θάνατος μάς παρα­
μονεύει κάθε στιγμή. Πρίν όμως νά έρθει ό πόλεμος, θά
έρθουν κι άλλες βαριές δοκιμασίες. Σέ κάποια μέρη οί
βροχές κατακλύζουν τόν κόσμο καί σέ άλλα μέρη γίνον­
ται δυνατοί σεισμοί καί άναβροχιά, τήν όποια μπορούμε
νά δούμε καί στήν περιοχή μας. Στή συνέχεια αύτών έρ­
χονται στερήσεις, πείνα καί μολυσματικές άρρώστιες
παντός είδους.
’Άς σκεφτοΰμε, άδελφοί, πώς ίσως αύριο κληθούμε καί
έμεΐς στήν αιώνιο ζωή όπου μάς περιμένει ό Πατέρας μας
Σάββας. ’Άς σκεφτοΰμε πώς θά κοιτάξουμε τό πρόσωπό
του ένώπιον τού Θρόνου τής Δικαιοσύνης, όπου άπο-
καλύπτονται όλα τά κρυπτά τού κάθε άνθρώπου. Νά
συλλογιστούμε τί άπάντηση θά δώσουμε ένώπιον τού
Θρόνου τής Δικαιοσύνης, όπου θά είναι παρών καί ό
πνευματικός μας Πατέρας. Αύτός πλήρωσε τό χρέος του
άπέναντί μας. Έπί ολόκληρα χρόνια άγωνιζόταν γιά ν’
άνακουφίσει τό φορτίο τών αμαρτιών μας καί νά γλυκά­
νει τήν πικρή μας ζωή.
Πρέπει λοιπόν κι έμεΐς νά έκπληρώσουμε τήν δική μας
ύποχρέωση άπέναντί του. Πρώτα άπ’ όλα, θά νιώσει
άνακούφιση καί παρηγοριά έάν προσέξουμε τήν ψυχή
μας. Τώρα ό ίδιος δέν μπορεί πιά νά κάνει τίποτα γιά
τόν έαυτό του, άλλά περιμένει νά καρποφορήσουν τό
έλεος καί ό κόπος πού έκανε γιά μάς, όπως ό γεωργός
περιμένει νά καρποφορήσουν τά σπαρτά του.
Μετά θάνατον οί κεκοιμημένοι περιμένουν βοήθεια
450 Σ Π Ι Θ Ε Σ Α Π Ο Π Υ Ρ Ο Λ ΙΘ Ο
άπό όσους ζώντες τούς είναι ύποχρεωμένοι. Τώρα ας
σκεφτοΰμε αδελφοί, ποιοι είναι οί πιό υποχρεωμένοι έ­
ναντι τοϋ πατρός μας; Μήπως έμεΐς οί τής Παλαιστίνης
Ρουμάνοι;
Άπ’ αύτό μπορούμε νά καταλάβουμε πώς άπό κανέ-
ναν άλλον δέν περιμένει, όπως άφ’ ημών, ό π. Σάββας
περισσότερη μνημόνευση καί προσευχή πρός άνακούφι-
σίν του. Άπό έκεΐ όπου περισσότερο «έσπειρε», περιμένει
κυρίως νά «φυτρώσει» συχνότερη προσευχή μέ άγάπη κι
ευγνωμοσύνη. Ή προσευχή ύπέρ των κεκοιμημένων
ώστόσο, δέ σημαίνει μόνο μνημόσυνα καί κεριά. Τό νά
μνημονεύουμε τούς άγαπητούς μας δέν είναι μόνο νά
γράψουμε τά όνόματά τους σέ χαρτάκια καί νά δώσουμε
χρήματα. Διότι δέν μπορούν όλοι νά πληρώσουν οποτε­
δήποτε γιά μνημόσυνα ή άλλες τελετές γιά τούς κεκοι-
μημένους. Οί νεκροί δέν περιμένουν χρήματα ώς θυσία
άπό τούς φτωχούς, άλλά μάλλον εύλαβή ένθύμηση τήν
ώρα των Ακολουθιών πού τελούνται στό Ναό καί των
προσευχών στό κελλί.1 Αύτή είναι μιά θυσία πού μπορεί
νά κάνει ό καθένας μας, όσο φτωχοί κι άδύναμοι κι άν
1. «Γιατί αύτό εύχαριστεϊ περισσότερο τόν φιλεύσπλαγχνο Κύριο
καί τόν κάνει νά δοκιμάζει μεγάλη χαρά, τό νά τρέχει ό καθένας στη
βοήθεια τοϋ πλησίον. Καί τό θέλει αύτό ό Εϋσπλαγχνος καί τό έπι-
θυμεΐ, γιά νά εύεργετοϋμε όλοι ό ένας τόν άλλο καί όταν ζοΰμε καί
μετά θάνατον. Γιατί άλλιώς δέν θά μάς είχε δώσει άφορμή νά μνη­
μονεύουμε κατά τήν τέλεση τής Θείας Λειτουργίας τούς θανόντες
καί νά κάνουμε μνημόσυνα καί τελετές στίς τρεις, στις έννέα, στίς
σαράντα μέρες καί όταν συμπληρώνεται χρόνος», ’Έκδοσις τής ’Ορ­
θοδόξου Πίστεως, Περί των έν πίστει κεκοιμημένων, Ίωάννου Δα­
μασκηνού, Τυπογραφεΐον τοϋ Παναγίου Τάφου, Ιάσιο, 1715.
Μ Ε Ρ Ο Σ Τ Ρ Ι Τ Ο Ν - Σ Η Μ Ε Ι Ω Σ Ε Ι Σ Η Μ Ε Ρ Ο Λ Ο Γ Ι Ο Υ ΚΑΙ Ε Π Ι Σ Τ Ο Λ Ε Σ 451
είμαστε. Ό ταν οί «σταγόνες» τής προσευχής έκ μέρους
όλων μαζεύονται μία μία, γίνονται μέ τόν καιρό ώς νέφος
θυμιάματος εύωδιαστοΰ πού άνεβαίνει, πρός όφελος τού
κεκοιμημένου, πρός τόν Θρόνο τής Δόξης.
Έάν δέν μπορούμε περισσότερα, άς κάνουμε τουλάχι­
στον λίγες μετάνοιες κάθε μέρα γιά τήν άνάπαυση τής
ψυχής του, άναλόγως μέ τά έτη πού τόν είχαμε Πνευμα­
τικό. Καί όποιος δέν μπορεί ούτε αύτό νά κάνει, νά τόν
μνημονεύει τουλάχιστον νοερώς τήν ώρα τής προσευχής
καί στό Ναό καί στό κελλί.
Μ ήν άπορείτε πού σάς παρακινώ νά κάνετε αύτό γιά
τόν Πατέρα μας. Παρόλο πού δέν είχε κανένα έμπόδιο
γιά τήν άλλη ζωή, έμεΐς οφείλουμε νά κάνουμε προσευχή
γι’ αύτόν. 'Ώ,στε νά είναι πλήρης ή χαρά του καί άπο-
κτώντας μεγαλύτερη παρρησία πρός τόν Κύριο, νά μεσι­
τεύει καί γιά τή σωτηρία ημών.
Πολλές φορές έκεΐνοι πού είχαν πνευματική εύθύνη,
όπως είναι οί πνευματικοί Πατέρες καί οί Ηγούμενοι,
δυσκολεύτηκαν στόν άλλο κόσμο, έξαιτίας των πνευμα­
τικών τους παιδιών πού δέν είχαν διορθώσει τή ζωή
τους. ’Άν καί είχαν {οί ίδιοι} αγνή ζωή, οί ξένες αμαρτίες
γιά τίς όποιες έγιναν έγγυητές, τούς προκάλεσαν δυσκο­
λίες. Λοιπόν κι ό δικός μας Πνευματικός μπορεί νά έχει
κάποια έμπόδια έξαιτίας μας.
Νομίζω ότι πολλοί έξ ημών, έάν έξετάσουμε πιό προ­
σεκτικά τή συνείδησή μας, θά βρούμε τόν εαυτό μας
άτακτο, δηλαδή μέ πολλά πνευματικά έλαττώματα. Καί
τά δικά μας έλαττώματα μπορεί νά δυσκολέψουν τόν
Πνευματικό μας στόν ούρανό. Ιδίως άν έμεΐς ήμασταν
452 Σ Π Ι Θ Ε Σ Α Π Ο Π Υ Ρ Ο Λ ΙΘ Ο
άδιάφοροι γιά την ψυχή μας, λόγω τής ανοχής καί τής
μεγάλης συγκαταβάσεως που μάς έδειξε. Δηλαδή, με τό
νά μήν έπιπλήττει έμάς τούς άναίσχυντους καί νά μήν
άπομακρΰνει άπό τά ’Ά χραντα Μυστήρια τούς άνάξιους.
Ό 'Άγιος Ιεράρχης Κλήμης, ό διάδοχος τού Αποστόλου
Πέτρου αν καί είχε αγία ζωή, δεν βεβαιώθηκε πώς έχει
συγχωρεθεΐ ή συγκατάβαση πού έκανε σχετικά μέ τίς
Χειροτονίες τών Κληρικών. Διότι άφού προσευχήθηκε
πολύ μπροστά στόν τάφο τού Αποστόλου Πέτρου,
ακούσε φωνή άπό τόν τάφο: «Τά πάντα σου παραγρά­
φει ό Θεός, έκτος άπό τίς Χειροτονίες, γιά τίς όποιες θά
δώσεις λόγο!»
Απ’ αύτά μπορούμε νά καταλάβουμε πώς ό Πνευματι­
κός μέ άγνή ζωή λαμβάνει μέν συγχώρηση γιά τά δικά
του έργα, θά δώσει όμως λόγο ώς έγγυητής γιά τά πνευ­
ματικά του παιδιά. Έάν οί υιοί του δέν έκτελοϋν τά κα-
θήκοντά τους, τότε θά δώσει λόγο ό έγγυητής, δηλαδή ό
Πνευματικός τους. Λοιπόν άδελφοί καί άδελφές, όσοι
είμαστε πνευματικά παιδιά του π. Σάββα, ας άγωνιστοΰ-
με νά κάνουμε καλή άρχή, ούτως ώστε ν’ άποκτήσει κι
έκεϊνος μεγαλύτερη παρρησία στόν Θεόν. Καί τότε ας
είμαστε βέβαιοι ότι έφόσον βρει παρρησία, δέν θά στα­
ματήσει νά προσεύχεται, ώσότου άποκτήσουμε κι εμείς
τήν εύτυχία {πού άπολαμβάνει ό ίδιος}.
Καί τώρα στρέφοντας τή σκέψη μου πρός τόν μακα­
ριστό μας Πατέρα, λέγω μέ κατάνυξη:
Έφυγες άπό τόν κόσμο τούτο άγαπητέ μας Πάτερ,
άλλά μέσα στήν καρδιά μας είσαι πάντα ζωντανός!
ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟΝ - ΣΗ Μ ΕΙΩΣΕΙΣ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ 453
Ό σο ζοΰν Ρουμάνοι στούς Αγίους Τόπους, ή μνήμη
σου θά είναι άεί ζωντανή στίς καρδιές τους. Δέ θά σέ ξε-
χάσουν οί πνευματικοί μας άδελφοί κι άδελφές, τούς
οποίους είχες ψυχικώς άνακουφίσει καί παρηγορήσει
στίς συμφορές. Τήν ήμερα τής έορτής τού Αγίου Σάββα,
τά δυστυχισμένα σου παιδιά θά θυμηθούν ότι στή Μονή
έκείνη έζησε κάποτε ό θησαυρός τής παρηγοριάς τους!
Πολλοί θά πάνε νά δοΰν τό κελλί όπου έζησες καί έχυσες
ποτάμι τά δάκρυα γιά τίς άδυναμίες μας! Μοΰ φαίνεται
πώς πραγματικά σέ βλέπω ν’ άνεβαίνεις σιγά σιγά τά
πέτρινα σκαλιά πρός τό μικρό κελλί σου τό λουσμένο άπ’
τίς άκτίνες τού ήλιου, κοντά στόν τάφο του Αγίου Ίωάν-
νου τού Δαμασκηνού.
Τά χρόνια θά περάσουν κι οί άνθρωποι θά άλλάξουν,
άλλά ή μνήμη σου θά μένει άσβεστη μέσα στήν καρδιά
έκείνων πού σέ γνώρισαν καί σέ έκτίμησαν! Δέν θά νιώ-
σουμε πιά στή ζωή μας τή γλυκύτητα καί τήν παρηγοριά
όπως όταν ήσουν άνάμεσά μας. Ή πραεία σου μορφή
καί τά ήδέα σου λόγια, ήταν γιά όλους μας πηγή παρα­
μυθίας καί ένθάρρυνσης.
Ή πίκρα τών θλίψεων καί τών άδυναμιών μας γινόταν
έλαφρύτερη καί πιό γλυκεία, όποτε είχαμε τήν εύκαιρία
νά έξομολογηθοΰμε σέ σένα. Ακόμα καί τότε πού ήσουν
καταβεβλημένος άπό τήν άρρώστια, έμεΐς παρηγορού-
μασταν σκεπτόμενοι ότι βρισκόσουν άνάμεσά μας καί
γνώριζες τά βάσανά μας.
Τώρα έσβησε ή πνευματική μας φλόγα καί ή ζωή μας
είναι πιό πικρή χωρίς τήν Ό σιότητά σου. Έάν βρεις
παρρησία πρός τόν Κύριο, έχουμε τήν έλπίδα ότι δέ θά
454 Σ Π Ι Θ Ε Σ Α Π Ο Π Υ Ρ Ο Λ ΙΘ Ο
πάψεις νά κάνεις προσευχή γιά τούς υιούς σου, πού έμει­
ναν ορφανοί έπί τής γης. Έκει είσαι πλησιέστερα στόν
Κύριο τόν Όποιον ύπηρέτησες φιλότιμα σε όλη τήν ζωή
σου καί θά μεσιτεύεις γιά τίς ψυχές μας.
Ό ταν οί ορφανοί σου υιοί άνάβουν κανδήλια καί
λαμπάδες στόν τάφο τού Αγίου Σάββα, θά θυμούνται ότι
δίπλα βρίσκεται καί ό δικός σου τάφος. Τά δάκρυά τους
θά βρέχουν τίς πέτρινες πλάκες πού καλύπτουν τό τίμιο
καί καταπονημένο σου σώμα, πού έπί τόσα χρόνια συ­
ντριβόταν γιά έμάς τούς Ανάξιους.
Αίωνία ας είναι ή μνήμη σου στήν καρδιά των πνευ­
ματικών σου παιδιών καί τό πνεύμα σου ας Αγαλλιάζει
στό ούράνιον φώς, όπου όλοι οί Άγιοι εύφραίνονται πά­
ντοτε νΰν καί άεί καί εις τούς αιώνας τών αιώνων. Αμήν.
Μήν ταραχτείτε, όσοι διαβάσετε τίς προτροπές μου
πρός μετάνοια! Τά γράφω κατ’ έντολήν τού πνευματι­
κού μας Πατρός, ό όποιος άφησε έναν πνευματικό κήπο.
Όμως μερικά άπό τά δέντρα του ξεραίνονται, αν καί πε­
ριμένει άνυπόμονα καρπούς μετάνοιας άπό έκεϊνα. Τά
δέντρα {τά άκαρπα} είμαστε όλοι έμεΐς! Ή δική μας διόρ­
θωση είναι ή δική του άνάπαυση καί χαρά!
Μ έ βαθειά ευγνωμοσύνη,
ό άναξίότερος πνευματικός υιός,
Ιω ά ννης Μ εγαλόσχημος Ιερομόναχος
Σ κ ή τη Άγιας Ά ννης Χοζεβά, 1960
Μ Ε Ρ Ο Σ Τ Ρ Ι Τ Ο Ν - Σ Η Μ Ε Ι Ω Σ Ε Ι Σ Η Μ Ε Ρ Ο Λ Ο Γ Ι Ο Υ ΚΑΙ Ε Π Ι Σ Τ Ο Λ Ε Σ 455
ΠΡΟΣΘΗΚΗ
ΣΧΕΤΙΚΟΣ ΜΕ ΟΣΑ ΕΓΡΑΨΑ ΠΑΡΑΠΑΝΩ
Στή Μονή τού Αγίου Σάββα έζησε πρό πενήντα έτών
ένας Ιερομόναχος, όνόματι Ιωακείμ Σπετσιέρης. Ήταν
λόγιος καί είχε άγια ζωή. Αύτός έγραψε πολλά διηγήμα­
τα περί τών Όσιων Πατέρων πού είχε γνωρίσει στόν
Άγιο Σάββα καί στά άσκητήρια τού Αγίου Όρους. Ό ίδ ι­
ος έγραψε καί τόν βίο τής Όσιας Φωτεινής ή όποια
άσκήθηκε στήν κοιλάδα τού Ίορδάνου, κοντά στό μέρος
όπου βρίσκεται σήμερα ή Ρουμανική Σκήτη. Μεταξύ άλ­
λων, ό έν λόγω Ιερομόναχος μιλάει γιά έναν πνευματικό
Σωφρόνιο στό Άγιον Ό ρος πού πρόσφατα κοιμήθηκε.
Ιδού τί διηγείται γιά τόν Ό σιο Σωφρόνιο:
«Γνώρισα κι άλλον άγιο καί προχωρημένο πνευματικά
άνδρα, τόν Ηγούμενο τής Μονής Αγίου Παύλου, Σω­
φρόνιο Καλλιγά. Ό ταν τόν γνώρισα ήταν σχεδόν 80 χρο-
νών. Γεννήθηκε στό χωριό Καλλιγάτα Κεφαλλονιάς. Άπό
νεαρός άγάπησε τόν Μοναχισμό καί πηγαίνοντας στό
Άγιον Όρος έγινε Μοναχός καί μετά Ιερέας. Διετέλεσε γιά
πολλά χρόνια Ηγούμενος τής Μονής Αγίου Παύλου.
Ήταν πολύ Απλοϊκός καί εΐχε τέτοια πραότητα, ώστε ποτέ
δέν έπέπληξε τούς Μοναχούς. Κανείς δέν τόν είδε οργι­
σμένο, ούτε άκουσε αύστηρό λόγο άπό τό στόμα του.
Λόγψ τής έπιεικείας καί άνεξικακίας του, πολλοί τόν κακο­
λογούσαν καί έλεγαν πώς έξαιτίας του οί Μοναχοί ήταν
άτακτοι. Αύτός όμως άκολουθοΰσε τό παράδειγμα τού Σω~
τήρος, ό Όποιος δεχόταν μέ πραότητα τούς Αμαρτωλούς.
Όταν γνώρισα τόν Γέροντα Σωφρόνιο, ήταν ήλικιωμέ-
456 Σ Π Ι Θ Ε Σ Α Π Ο Π Υ Ρ Ο Λ ΙΘ Ο
νος κι έλεγε ότι συνέχεια κρύωνε. Ακόμα καί τόν Ιούλιο
στό δωμάτιό του έκαιγε ή σόμπα νύχτα-μέρα καί όταν κοι­
μόταν φορούσε μία χοντρή γούνα. Παρ’ όλα αύτά έτρεμε
συνέχεια. Τότε ήμουν ακόμη νεαρός καί μόναζα στό ίδιο
Μοναστήρι, τού Αγίου Παύλου. Πολλές φορές έπισκε-
πτόμουν τόν Γέροντα Σωφρόνιο κι άκουγα προσεκτικά τίς
καλές του συμβουλές. Δέν μπορούσα όμως νά παραμείνω
πολύ ώρα, γιατί έκανε υπερβολική ζέστη στό δωμάτιό του.
Πέθανετό 1881 σέήλικία 82 χρόνων. Πολλοί Μοναχοί
άπό τή Μονή Αγίου Παύλου, μεταξύ των όποιων κι ό
Ηγούμενος πού άνέλαβε ώς διάδοχός του, έλεγαν πώς ό
π. Σωφρόνιος δέν θά σωζόταν. Περίμεναν λοιπόν νά
δοΰν ένα σημάδι όταν θά έκαναν τήν ανακομιδή (κατά
τήν παράδοση στό Άγιον Όρος). Έλεγαν αύτά, γιατί
δέν γνώριζαν τά καλά έργα τού Γέροντος.
Τρία χρόνια μετά τήν κοίμησή του, όταν έγινε ή εκτα­
φή των οστών του, συναθροίστηκαν στό Κοιμητήριο
σχεδόν όλοι οί Μοναχοί τής Μονής Αγίου Παύλου, άλλά
καί πολλοί άλλοι άπό τή Νέα Σκήτη, άπό τή Σκήτη
Αγίας Άννης, άπό Καρυές, καί άπό άλλα μέρη. Ειδικά γιά
νά δοΰν τήν κατάσταση στήν όποια βρίσκονταν τά όστά
τού μακαριστού Γέροντος Σωφρονίου. Διότι θεωρείται,
πώς τήν ώρα τής έκταφής φαίνεται σέ ποιά κατάσταση
είναι ό κεκοιμημένος.
Αφού διάβασαν τίς διατεταγμένες εύχές, άνοιξαν τόν
τάφο όπου έκειτο τό σώμα τού μακαριστού Γέροντος. Ό
μεταξένιος μανδύας στόν όποιο εΐχε τυλιχτεί δέν είχε
φθαρεί καί φαινόταν φουσκωμένος, σάν νά ήταν μέσα
τό σώμα ολόκληρο. Βλέποντας αύτό έκεΐνοι πού είχαν
Μ Ε Ρ Ο Σ Τ Ρ Ι Τ Ο Ν - Σ Η Μ Ε Ι Ω Σ Ε Ι Σ Η Μ Ε Ρ Ο Λ Ο Γ Ι Ο Υ ΚΑΙ Ε Π Ι Σ Τ Ο Λ Ε Σ 457
άμφιβολίες, νόμιζαν πώς δέν είχε αποσυντεθεί τό σώμα
λόγω τής μεγάλης του άνοχής.
Κατεβαίνοντας στόν τάφο ό Μοναχός Σεραφείμ, ό
Οικονόμος τής Μονής, άνοιξε μέ μαχαίρι τόν μανδύα κι
αμέσως ό χώρος πλημμύρισε άπό εύωδία αγίων λειψάνων!
Ό λοι έμειναν έκπληκτοι! Ψηλαφώντας προσεκτικά, ό π.
Σεραφείμ είδε ότι τό σώμα είχε άποσυντεθεΐ, άλλά άπό τά
λείψανά του έβγαινε ούράνιος εύωδία, ώς σημάδι τής
άγιότητός του! Ό λοι οί παρόντες ζήτησαν νά πάρουν ώς
εύλογία ένα τεμάχιο τών λειψάνων τού Γέροντος Σωφρο­
νίου. Οί Προεστώτες τής Μονής μάζεψαν σέ φέρετρο όλα
τά όστά καί τά τοποθέτησαν μέ τιμές -ώς γνήσια λείψανα
Αγίου- στό Άγιον Βήμα τού Καθολικού.
Κατάλαβαν τότε όλοι, πώς ή άνοχή του είχε φέρει
καρπούς εύάρεστους στόν θεό . Διότι τά πνευματικά του
παιδιά είχαν μετανοήσει γιά τίς άταξίες τους καί μέ τα­
πείνωση άλλαξαν τήν ζωή τους. Έ τσ ι ό κεκοιμημένος
έλαβε τόν μισθό τών κόπων του».
Άπό αύτή τή διήγηση μπορούμε νά καταλάβουμε
αδελφοί, ότι παρόλο πού καμιά φορά οί πνευματικοί
Πατέρες ή οί Ηγούμενοι είναι υπερβολικά ανεκτικοί μέ
τά πνευματικά τους τέκνα, ό Θεός δέν τούς καταδικάζει,
έφόσον {βεβαίως} τά παιδιά τους μετανοούν καί κάνουν
προσευχή γιά τήν άνακούφιση τών κεκοιμημένων.
Γι’ αύτό κι έμεΐς, οί όποιοι γνωρίζουμε τή μεγάλη έπιεί-
κεια τού π. Σάββα καί τήν συγκατάβαση πού έκανε γιά
έμάς, άς άγωνιστοΰμε νά διορθώσουμε τήν ζωή μας μέ
ειλικρινή μετάνοια, ώστε νά μήν γίνουμε έμπόδιο τής
σωτηρίας καί μακαριότητός του.
458 Σ Π Ι Θ Ε Σ Α Π Ο Π Υ Ρ Ο Λ ΙΘ Ο Μ Ε Ρ Ο Σ Τ Ρ Ι Τ Ο Ν - Σ Η Μ Ε Ι Ω Σ Ε Ι Σ Η Μ Ε Ρ Ο Λ Ο Γ Ι Ο Υ ΚΑΙ Ε Π Ι Σ Τ Ο Λ Ε Σ 459

Βλέποντας ό Αγαθός Θεός τή μετάνοια μας, θά δώσει φορές ύπέφερε προσβολές καί ονείδη έξαιτίας ημών, τών
μεγαλύτερο μισθό στόν κεκοιμημένο πού κόπιασε κι άναξίων.
έμεϊς οί ίδιοι θ’ άποκτήσουμε -διά των προσευχών του- Τώρα κατά τή διάρκεια τής Σαρακοστής, παρόλο
μεγαλύτερη έλπίδα γιά τή σωτηρία μας.2 Ό ταν ό πού στόν Ναό δέν τελούνται μνημόσυνα,4 ό καθένας
{οποιοσδήποτε} κεκοιμημένος έχει κώλυμα ή ψυχικό μπορεί νά κάνει στό κελλί του λίγη προσευχή καί προ­
έμπόδιο, δεν μπορεί γιά κανέναν νά μεσιτεύσει. Ό ταν παντός καρπούς μετάνοιας.
όμως ή ψυχή του άνακουφίζεται μέσω των προσευχών
Ό έν Χριστώ ταπεινός άδελφός σας,
καί τής μετάνοιας των πνευματικών του παιδιών, τότε
Ιωάννης
άποκτά παρρησία καί προσεύχεται πολύ γιά τούς ζώ- Μεγαλόσχημος Ιερομόναχος
ντες. Μάλιστα, δέν παύει {νά προσεύχεται}, ώσπου νά
τούς κάνει συμμέτοχους στή δική του χαρά. Γι’ αύτό τόν
λόγο πολλοί άνθρωποι μέ αγία ζωή δέ δοξάζονται, δηλα­
δή δέν αγιάζονται άμέσως μετά τόν θάνατο, άλλά ύστερα
άπό πολλά χρόνια. Άλλοι πάλι, μόλις μετά τή Δευτέρα
Παρουσία. Ό ,τι έχουν «σπείρει» πάνω στή γη, «φυτρώ­
νει» πολλές φόρες μέ καθυστέρηση καί γι’ αύτό τόν λόγο
βρίσκονται σέ κατάσταση άναμονής3.
Τώρα περιμένει άνυπόμονα κι ό μακαριστός Πατήρ
μας νά καρποφορήσει κάπως ό πνευματικός του «κή­
πος» τόν όποιο φύτευσε καί φρόντισε έπί τής γης. Ό
κήπος αύτός είμαστε {μεταφορικώς} έμείς, όλα τά πνευ­
ματικά του παιδιά. Γιά τά όποια κόπιασε καί πολλές

2. «Τά καλύτερο άπό όλα τά μνημόσυνα πού μπορούμε νά κά­

νουμε γιά τούς κεκοψημένους μας, είναι ή προσεκτική ζωή μας, γιά
νά κόψουμε τά έλαττώματά μας... έκτος άπό τήν δική μας άνακού-
φιση, έχει ώς άποτέλεσμα καί τήν άνακούφιση των κεκοιμημένων
προπάππων όλης τής γενεάς μας». Αγίου Παϊσίου τοϋ Αγιορείτου
Λόγοι Α'-Οικογενειακή Ζωή. 4. Μνημόσυνα δέν τελούνται κατά τίς ημέρες πού δέν τελείται
3. Άναμονής τής τελικής Κρίσεως, κατά τήν Δευτέρα Ένδοξο Θεία Λειτουργία. Τέτοιες περιπτώσεις είναι οί ημέρες τής Μεγάλης
Παρουσία τοϋ Κυρίου Ίησοϋ Χρίστου. Τεσσαρακοστής (πλήν Σαββάτου, Κυριακής).
 Επίλογος τοϋ συγγραφέως,
Αγίου Ίωάννου
τοϋ Νέου Χοζεβίτου

ΠΡΟΣ ΓΝΩΣΙΝ
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ ΑΔΕΛΦΟΥΣ

Λ
π’ όλα όσα έχω ήδη γράψει, ίσως φάνηκε σε κά­
ποιους ότι γράφω πρός έπίπληξίν τους, μολονότι
έγώ δέν τά γράφω πρός έπίπληξίν των άλλων, άλλά κυ­
ρίως πρός διόρθωσιν των έλαττωμάτων μου καί έπειτα
πρός όφελος έκείνων οΐ όποιοι θά τά διαβάσουν.
Οί παρούσες σειρές μάλιστα, ομολογώ ότι είναι μάλ­
λον πρός έπίπληξίν τής κακής μου συνήθειας ή όποια δέ
δίστασε νά φτιάξει τή φωλιά της άκόμα καί στό βάθος
τής έρήμου.
Αυτή ή νόσος... {των παθών} μέ άκολουθεϊ παντού
καί σκέφτομαι ότι, γράφοντας συνέχεια λόγους τών
Αγίων Πατέρων, ίσως ντραπεί καί φύγει άπό μένα, μέ τή
Χάρη τού Θεού καί τίς πρεσβείες τών Αγίων.
Αυτό εύχομαι καί σέ όλους τούς πνευματικούς μου
Ό Ά γιος Ιω άννης
Αδελφούς καί Αδελφές... "Ωστε νά μή χάσουν τή σωτηρία...
κάτω άπό τό άσκητήριό του.
Επειδή κάποιοι θέλουν νά μέ έπισκεφτοΰν στή Σκήτη
κι άλλοι θέλουν νά μέ δουν νά περπατώ καί πάλι μέσα
462 Σ Π Ι Θ Ε Σ Α Π Ο Π Υ Ρ Ο Λ ΙΘ Ο

στην πόλη, έγραψα τούς στίχους αυτούς ώς άπάντηση

πρός όλους.
Αγωνιστείτε γιά νά μπορέσουμε μάλλον νά συναντη­
θούμε πέρα από τόν τάφο {στην άνω Ιερουσαλήμ}, διότι
έδώ συναντιόμαστε μόνο γιά λίγες στιγμές, αλλά άν συ­
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
ναντηθούμε έκεΐ, θά είμαστε γιά πάντα μαζί! ΠΡΟΛΟΓΟΣ 11
ΑΝΤΙ ΠΡΟΛΟΓΟΥ 17

Ό Αγαθός Θεός νά μάς βοηθήσει όλους.

Α μήν
Ό ταπεινός σας ευχέτης,
Μ εγαλόσχημος Ιερομόναχος
Ιω ά ννη ς Ια κώ β
Σκήτη Αγίας ’Άννης, Χοζεβά,
1958
Α' ΜΕΡΟΣ
ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ ΜΕΛΕΤΕΣ
ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΚΑΙ Μ ΕΛΕΤΗ ΤΩ Ν ΘΕΙΩΝ ΓΡΑΦΩΝ
ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΜΕΛΕΤΗ ΤΩΝ ΘΕΙΩΝ ΓΡΑΦΩΝ 21
ΟΡΑΜΑ ΕΝΟΣ ΜΑΘΗΤΟΥ ΤΟΥ ΟΣΙΟΥ ΠΑΪΣΙΟΥ ΒΕΛΙΤΣΚΟΦ-
ΣΚΙ ΑΠΟ ΤΗ ΜΟΝΗ ΝΕΑΜΤΣ ΓΙΑ ΤΟ ΟΦΕΛΟΣ ΤΗΣ ΑΝΑ-
ΓΝΩΣΕΩΣ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ 192
ΔΙΑΦΟΡΑ

ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΒΟΛΗ ΤΟΥ ΠΕΡΙΣΤΕΡΙΟΥ ΠΟΥ ΕΧΑΣΕ ΤΟ ΤΑΙΡΙ

ΤΟΥ 24
ΑΔΕΛΦΙΚΗ ΕΥΧΗ ΠΡΟΣ ΤΙΣ ΡΟΥΜΑΝΕΣ ΑΔΕΛΦΕΣ ΑΠΟ ΤΟ
ΟΡΟΣ ΤΩΝ ΕΛΑΙΩΝ 36
ΤΟΝΩΤΙΚΟ ΦΑΡΜΑΚΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΨΥΧΗ: Η ΜΝΗΜΗ ΘΑΝΑ­
ΤΟΥ 229
ΓΙΑ ΤΟΝ ΤΙΜΙΟ ΣΤΑΥΡΟ 209
ΟΡΙΣΜΕΝΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΤΙΜΙΟ ΣΤΑΥΡΟ 213
ΤΟ ΘΑΡΡΟΣ ΤΗΣ ΠΙΣΤΕΩΣ 51
ΤΟ ΟΡΑΜΑ ΤΟΥ ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΙΩΑΣΑΦ ΑΠΟ ΤΗΝ ΜΟΝΗ ΑΓΙΟΥ
ΣΑΒΒΑ ΠΟΥ ΤΑΞΙΔΕΨΕ ΣΤΟΥΣ ΟΥΡΑΝΟΥΣ, ΣΤΟ ΟΥΡΑΝΙΟ
ΟΡΟΣ ΤΩΝ ΕΛΑΙΩΝ 131
ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΤΟΥ ΟΡΑΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΙΩΑΣΑΦ ΑΠΟ
ΤΗ ΜΟΝΗ ΑΓΙΟΥ ΣΑΒΒΑ 139
464 Σ Π Ι Θ Ε Σ Α Π Ο Π Υ Ρ Ο Λ ΙΘ Ο ΠΕΡΙΕΧΟΜ ΕΝΑ 465

Ο ΣΗΜΕΡΙΝΟΣ ΠΥΡΓΟΣ ΤΗΣ ΒΑΒΕΛ 156 Η ΑΝΟΗΤΗ ΚΑΤΑΡΑ ΚΑΙ Η ΕΠΙΚΛΗΣΗ ΤΟΥ ΠΟΝΗΡΟΥ 42
ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ I. ΜΟΝΗΣ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΧΟ- Η ΛΥΠΗ-ΚΕΝΤΡΙΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ ΨΥΧΗΣ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΚΕΝΤΡΙ ΘΑ­
ΖΕΒΙΤΟΥ 161 ΝΑΤΟΥ 54
ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΓΕΡΟΝΤΙΚΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΦΡΟΝΗ­ ΚΑΠΟΙΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΠΑΘΟΣ ΤΗΣ ΜΕΘΗΣ 76
ΣΗ ΤΩΝ ΦΑΝΤΑΣΙΩΝ 167
Η ΣΦΡΑΓΙΔΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ 84
ΠΗΓΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ("Ωσπερ πελεκάν... θεία Εύχαριστία) 177
ΠΡΟΣ ΓΝΩΣΙΝ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ ΑΔΕΛΦΟΥΣ 461
ΣΤΗ ΘΥΡΑ ΤΟΥ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΥ (Μεγ. Τεσσαρακοστή) 180
ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΚΗ ΣΥΝΗΘΕΙΑ ΤΗΣ ΣΥΚΟΦΑΝΤΙΑΣ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ
ΤΟ ΑΓΑΠΗΤΟ ΓΕΝΝΗΜΑ ΤΟΥ ΦΘΟΝΟΥ 84
ΠΕΡΙ ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΕΩΣ
ΔΙΗΓΗΣΗ ΠΑΤΡΟΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΜΕΓΙΣΤΗΣ ΛΑΥΡΑΣ
ΜΙΑ ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΗ ΓΝΩΜΗ ΠΟΥ ΒΛΑΠΤΕΙ ΠΟΛΛΟΥΣ 125 ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ ΓΙΑ ΠΩΣ ΣΩΘΗΚΕ ΜΙΑ ΜΟΝΑΧΗ ΠΟΥ
ΠΩΣ ΕΝΝΟΟΥΝ ΟΙ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΤΗΝ ΑΜΑΡΤΙΑ 127 ΕΙΧΕ ΠΕΣΕΙ ΣΤΗΝ ΑΜΑΡΤΙΑ 106
ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΤΟΝ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΚΑΘΡΕΠΤΗ 188 ΓΙΑ ΤΟ ΠΑΘΟΣ ΤΗΣ ΠΟΡΝΕΙΑΣ 108
Η ΛΥΠΗ ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΜΑΡΤΙΕΣ 103 ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΕΝΑΣ ΜΙΚΡΟΣ ΚΛΟΝΙΣΜΟΣ ΑΠΟ ΤΗ ΡΙΖΑ ΤΗΣ
Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΤΟΥ ΑΣΩΤΟΥ ΥΙΟΥ 152 ΠΙΣΤΕΩΣ (ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΟ ΤΟΥ ΑΓ. ΠΑΪΣΙΟΥ ΤΟΥ
ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΠΩΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΑΤΑΝΟΕΙΤΑΙ ΤΟ ΕΠΙΤΙ­ ΜΕΓΑΛΟΥ) 110
ΜΙΟ ΠΟΥ ΟΡΙΖΕΤΑΙ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΗ (ΔΗΛΑΔΗ ΤΟ ΠΑΘΟΣ ΤΗΣ ΟΡΓΗΣ 198
Η ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΠΟΙΝΗ) 92
Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗ Σ ΑΣΘΕΝΕΙΑΣ
ΓΙΑ ΤΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΕΠΙΤΙΜΙΟΥ 92
ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ Η ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΣΗ ΑΠΟ ΤΗ ΘΕΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΟΦΕΛΟΣ ΤΗΣ ΑΣΘΕΝΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΩΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΑΤΑ-
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΜΕΤΑΝΟΟΥΝΤΑΣ 97 ΝΟΕΙΤΑΙ Η ΣΩΜΑΤΙΚΗ ΝΟΣΟΣ 90
ΓΙΑ ΤΗΝ ΩΦΕΛΕΙΑ ΤΟΥ ΕΠΙΤΙΜΙΟΥ 100
ΠΕΡΙ ΚΑΤΑΚΡΙΣΕΩΣ
ΠΡΟΣ ΕΚΕΙΝΟΥΣ ΟΙ ΟΠΟΙΟΙ ΚΑΤΑΦΡΟΝΟΥΝ ΤΟ ΕΠΙΤΙΜΙΟ
ΤΗΣ ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΕΩΣ 102 ΑΣ ΜΗΝ ΚΑΤΑΚΡΙΝΟΥΜΕ (ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ) 72

ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΜΕΤΑΝΟΙΑΣ-Η ΑΝΑΝΕΩΣΗ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΒΑΠΤΙ- ΜΙΑ ΠΛΑΝΗ ΠΟΥ ΚΡΥΒΕΤΑΙ ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΕΙΟ ΕΥ-
ΣΜΑΤΟΣ 170 ΛΑΒΕΙΑΣ Π3

ΠΩΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΝΝΟΟΥΜΕ ΤΗ ΣΥΓΧΩΡΗΣΗ ΠΟΥ ΔΙΝΕΤΑΙ ΑΣ ΜΗΝ ΚΑΤΑΚΡΙΝΟΥΜΕ ΤΟΥΣ ΙΕΡΩΜΕΝΟΥΣ 184
ΚΑΤΑ ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΕΩΣ 215 Ο ΦΘΟΝΟΣ ΤΩΝ ΑΔΕΛΦΩΝ 186
ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΓΙΑ ΤΗ ΓΝΗΣΙΑ ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΗ ΚΑΙ ΔΥΟ ΠΑΡΑ­
ΔΕΙΓΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΟ ΨΕΜΑ 220 ΠΕΡΙ ΠΡΟΣΕΥΧΗΣ
ΣΧΟΛΙΟ ΕΙΣ ΤΟΝ ΛΟΓΟ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΧΡΥΣΟ­
ΠΕΡΙ ΠΑΘΩΝ
ΣΤΟΜΟΥ ΠΕΡΙ ΝΗΨΕΩΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΕΥΧΗΣ 61
ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΡΑ 199 ΚΑΠΟΙΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΝΟΕΡΑ ΠΡΟΣΕΥΧΗ 69
466 Σ Π Ι Θ Ε Σ Α Π Ο Π Υ Ρ Ο Λ ΙΘ Ο ΠΕΡΙΕΧ Ο Μ ΕΝ Α 467

ΠΕΡΙ ΕΛΠΙΔΟΣ ΚΑΙ ΑΠΕΛΠΙΣΙΑΣ ΠΕΡΙΣΤΕΡΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΙΟΡΔΑΝΗ 284

ΟΙ ΑΙΤΙΕΣ ΠΟΥ ΜΑΣ ΟΔΗΓΟΥΝ ΣΤΟ ΠΑΘΟΣ ΤΗΣ ΑΠΕΛΠΙΣΙΑΣ 58 ΠΑΛΑΙΕΣ ΕΙΚΟΝΕΣ 286

Η ΕΛΠΙΔΑ ΤΗΣ ΣΩΤΗΡΙΑΣ - Ο ΣΤΥΛΟΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΜΑΣ 117 Η ΚΑΤΑΝΥΞΗ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ ΜΟΥ 288

ΛΟΓΟΣ ΕΛΠΙΔΟΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΠΗΛΠΙΣΜΕΝΟΥΣ 119 ΑΠΟΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΣΤΟΝ ΙΟΡΔΑΝΗ 289

ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΓΙΑ ΤΟ ΠΑΘΟΣ ΤΗΣ ΑΠΕΛΠΙΣΙΑΣ 173 ΤΟ ΠΟΙΜΝΙΟ ΧΩΡΙΣ ΠΟΙΜΕΝΑ 291
Ο ΡΟΥΜΑΝΙΚΟΣ ΥΜΝΟΣ 292
ΚΑΤΑΚΛΕΙΔΑ Α' ΜΕΡΟΥΣ
ΟΙ ΤΗΣ ΕΡΗΜΟΥ ΣΥΝΤΡΟΦΟΙ 295
ΣΤΟΥΣ ΑΛΗΘΙΝΟΥΣ ΕΡΑΣΤΕΣ ΤΗΣ ΠΡΟΓΟΝΙΚΗΣ ΠΙΣΤΕΩΣ 232 ΜΙΚΡΕΣ ΑΦΟΡΜΕΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΒΛΑΒΗΣ 296
Η ΦΩΝΗ ΤΩΝ ΠΟΥΛΙΩΝ 298
ΤΥ ΜΕΡΟΣ
ΟΙ ΚΗΡΥΚΕΣ ΤΟΥ ΠΟΝΟΥ 299
ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ ΜΑΣ 300
ΤΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΕΡΗΜΟΥ ΤΗΣ ΜΟΝΗΣ ΧΟΖΕΒΑ 239 ΕΙΚΟΝΑ ΑΘΩΟΤΗΤΑΣ 305
ΤΟ ΓΡΑΝΙΤΕΝΙΟ ΚΑΣΤΡΟ ΤΟΥ ΧΟΖΕΒΑ 240 ΣΤΟΥΣ ΕΝ ΤΩι ΙΟΡΔΑΝΗι ΑΔΕΛΦΟΥΣ ΜΟΥ 306
ΠΑΛΑΙΑ ΔΙΗΓΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΡΗΜΟ ΤΟΥ ΧΟΖΕΒΑ 244 ΣΚΕΠΤΟΜΕΝΟΣ ΤΟΝ ΙΟΡΔΑΝΗ 307
Η ΕΠΙΔΡΟΜΗ ΤΩΝ ΠΕΡΣΩΝ ΣΤΟ ΧΟΖΕΒΑ 249 ΛΥΠΗΡΑ ΣΗΜΕΙΑ ΣΤΟΝ ΙΟΡΔΑΝΗ ΠΟΤΑΜΟ 310
Η ΚΟΙΜΗΣΗ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΤΟΥ ΧΟΖΕΒΙΤΟΥ 253 ΣΤΗΝ ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ ΕΟΡΤΗ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΥ ΜΑΣ ΠΑΤΕΡΑ
ΣΑΒΒΑ 313
Ω, ΑΝΘΡΩΠΕ! 256
ΣΤΙΧΟΙ ΣΤΟΝ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΠΑΤΕΡΑ ΣΑΒΒΑ 316
ΣΚΟΠΕΛΟΙ ΣΤΗΝ ΟΔΟ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΜΑΣ 258
ΣΤΙΧΟΙ ΣΤΗΝ ΤΙΜΙΑ ΜΝΗΜΗ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΥ ΜΑΣ ΠΑ­
ΤΟ ΘΗΡΙΟΝ ΤΗΣ ΑΠΟΚΑΛΥΨΕΩΣ 260
ΤΕΡΑ ΣΑΒΒΑ 320
ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ 262
ΣΤΟΡΓΙΚΟΙ ΣΤΙΧΟΙ ΣΤΟΝ ΜΑΚΑΡΙΣΤΟ ΜΕΓΑΛΟΣΧΗΜΟ ΙΕ­
Η ΕΙΚΟΝΑ ΤΗΣ ΜΟΝΗΣ ΧΟΖΕΒΑ 262 ΡΟΜΟΝΑΧΟ ΣΑΒΒΑ 322
ΣΤΙΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΕΣ ΜΟΥ ΑΔΕΛΦΕΣ 265 ΑΔΕΛΦΙΚΗ ΠΡΟΤΡΟΠΗ 323
Η ΞΕΧΑΣΜΕΝΗ ΟΑΣΗ 269 Η ΜΟΝΑΔΙΚΗ ΡΟΥΜΑΝΙΚΗ ΠΑΡΗΓΟΡΙΑ 324
ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΗΝ ΕΡΗΜΟ 271 Η ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΗ ΧΩΡΙΣ ΑΜΦΙΒΟΛΙΕΣ 327
ΕΝΑΣ ΣΤΑΥΡΟΣ ΣΤΟΝ ΙΟΡΔΑΝΗ ΠΟΤΑΜΟ 272 ΕΝΑ ΠΑΡΑΞΕΝΟ ΒΑΠΤΙΣΜΑ ΣΤΟΝ ΙΟΡΔΑΝΗ ΠΟΤΑΜΟ 330
Η ΕΣΧΑΤΗ ΕΠΙΘΥΜΙΑ 274 Η ΣΥΓΚΑΤΑΒΑΣΗ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΥ ΙΩΑΣΑΦ ΑΠΟ ΤΗ
ΘΥΣΙΑ ΜΕ ΑΜΑΡΤΙΑ 276 ΜΟΝΗ ΑΓΙΟΥ ΣΑΒΒΑ ΣΤΟΝ ΙΟΡΔΑΝΗ ΠΟΤΑΜΟ 334
ΣΥΜΒΟΥΛΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΜΕΤΑΝΟΗΤΟ ΙΩΑΝΝΗ 280 ΜΙΑ ΠΑΡΑΞΕΝΗ ΘΥΣΙΑ 339
ΣΗΜΕΡΑ 281 ΑΠΑΝΤΗΣΗ Σ’ ΕΝΑΝ ΑΠΟΡΗΜΕΝΟ ΠΑΤΕΡΑ 344
ΤΟ ΚΥΛΙΣΜΑ ΤΟΥ ΑΙΩΝΑ 283 ΜΑΡΤΥΡΑΣ ΛΑΟΣ 345
468 Σ Π Ι Θ Ε Σ Α Π Ο Π Υ Ρ Ο Λ ΙΘ Ο

ΑΝΟΙΧΤΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΣΚΛΗΡΟΥΣ ΚΤΗΤΟΡΕΣ 349

Η ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΤΩΝ ΕΠΙΒΟΥΛΩΝ - Η ΠΑΡΑΙΤΗΣΗ 354
ΤΟ ΑΟΡΑΤΟ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ 357
Ο ΑΓΙΟΣ ΝΑΡΚΙΣΣΟΣ Ο ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΙΕΡΟΣΟΛΥΜΩΝ ΞΕΝΙΤΕ­
ΜΕΝΟΣ 363
ΤΟ ΑΝΘΟΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΗΣ ΚΑΡΧΗΔΟΝΑΣ 369
Η ΚΟΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΟΣΙΑΣ ΜΑΡΙΑΣ ΤΗΣ ΑΙΓΥΠΤΙΑΣ 374
ΔΙΗΓΗΣΗ ΑΠΟ ΤΟΝ ΙΟΡΔΑΝΗ ΠΟΤΑΜΟ 379
ΚΑΤΑΝΥΚΤΙΚΟΙ ΣΤΙΧΟΙ ΣΤΟΝ ΑΓΙΟ ΝΙΚΟΔΗΜΟ 382
ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ ΕΟΡΤΗ ΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΜΟΛ­
ΔΑΒΙΑΣ ΙΑΚΩΒΟΥ ΣΤΑΜΑΤΕ 390
ΤΟ ΟΡΑΜΑ ΤΗΣ ΜΑΚΑΡΙΑΣ ΜΟΝΙΚΑΣ 394
ΣΤΟ ΤΑΦΟ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΔΑΝΙΗΛ ΤΟΥ ΗΣΥΧΑΣΤΟΥ ΑΠΟ ΤΗ
ΜΟΝΗ ΒΟΡΟΝΕΤΣ 397
ΔΑΚΡΥΑ ΣΤΗΝ ΕΙΚΟΝΑ ΤΟΥ ΟΣΙΟΥ ΣΕΡΑΦΕΙΜ 398
ΑΠΟ ΤΟΝ ΒΙΟ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΝΗΦΩΝΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΟΥ ΚΩΝ­
ΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ 401

Γ ΜΕΡΟΣ
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΤΟΥ
ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΤΟΥ

ΛΟΓΟΣ ΠΟΛΥ ΩΦΕΛΙΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΕΥΧΗ ΤΟΥ ΙΗΣΟΥ 417

ΑΠΑΝΤΗΣΙΣ Σ’ ΑΥΤΟΥΣ ΠΟΥ ΜΕ ΕΠΙΘΥΜΟΥΝ 419
Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ΠΡΟΣΚΑΛΕΙ ΤΗΝ ΑΜΑΡΤΩΛΗ ΨΥΧΗ 420
ΣΤΩΜΕΝ ΚΑΛΩΣ 423
ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗ 425
ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΑΓΙΟΡΕΙΤΗ ΜΟΝΑΧΟ Π.Κ. 429
ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΤΟΥ 432
ΕΠΙΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΩΣ-ΠΡΟΣ ΓΝΩΣΙΝ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΝΑ­
ΓΝΩΣΤΕΣ ΑΔΕΛΦΟΥΣ 461
Ανέκδοτα
στην Ελληνική,
κείμενα έπιστολών
καί ποιήματα
Άγιου Ίωάννου
τοϋ Νέου
Χοζεβίτου

ΕΚΔΟΣΗ
ΜΟΝΗ ΧΟΖΕΒΑ
•· ' * "ν ,
V. ν* , .4 > £ · ,; ·^
- V Γ - ΐ*
 «Ή έπιστήμη έγινε πλούσια, ένώ ή πίστη φτωχή. Ό
σημερινός πολιτισμός κόντυνε τά ροϋχα των άνθρώπων,
έκοψε τά γένια καί τά μαλλιά. Κατόπιν έκοψε καί την Ιερά
Παράδοση!
Έν όλίγοις, μ’ αύτή την άθλια πρόοδο γιά την όποια
καυχάται ό κόσμος πλήθυναν περισσότερο άπό ποτέ τά
δάκρυα, μεγάλωσαν φρικτά τά κοιμητήρια λόγω των πο­
λέμων, σκοτείνιασε ό ορίζοντας άπ’ τόν καπνό των κινη­
τήρων, γέμισε ό ουρανός άπό τά τεράστια «πτηνά» μέ τό
σιδερένιο ράμφος που είναι έτοιμα νά σκοτώσουν κόσμο.
Καί γιά νά προλάβουν νά ολοκληρώσουν τόν πύργο τής
Βαβέλ, δηλαδή τά έπινοήματα τής έπιστήμης, οί παχου­
λοί άρχοντες τών κρατών κάνουν συνέχεια συνόδους γιά
τήν ειρήνη! Ό Θεός όμως, βλέποντας τό τέχνασμά τους,
σύγχυσε τά μυαλά τους, όπως σύγχυσε τίς γλώσσες των
στή Βαβέλ καί δέν μπορούν πιά νά συνεννοηθούν».

Άγιος Ιωάννης
ό Ν έος Χοζεβίτης

Ι8ΒΝ 978-618-81448-7-3