62.

TWÓRCZOŚĆ STRAWIŃSKIEGO

Igor Fiodorowicz Strawiński, ros. И́горь Фёдорович Страви́нский (ur. 5/17 czerwca 1882 w Oranienbaum,
Cesarstwo Rosyjskie, zm. 6 kwietnia 1971 w Nowym Jorku, Stany Zjednoczone) – rosyjski kompozytor,
pianista i dyrygent.

Jego twórczość dzielimy na trzy okresy:

I rosyjski do 1920
 dominowały utwory baletowo-ork., w większości oparte na lud. podaniach, nawiązujące do ros. muzyki
lud. W Ogniach sztucznych i Ognistym ptaku S. nawiązał do N. Rimskiego-Korsakowa. W Pietruszce,
wykorzystującej barwny folklor jarmarczny, nastąpiła emancypacja rytmu. Osiągnęła ona punkt
kulminacyjny w Święcie wiosny, opartym na pogańskich wierzeniach i obrzędach. Prawykonanie Święta
wiosny (Paryż 1913) stało się głośnym skandalem.
 Na pierwsze kompozycje S. zwrócił uwagę impresario baletowy S. Diagilew; dla jego Baletów Ros. S.
napisał Ognistego ptaka, Pietruszkę i Święto wiosny
 Do ros. okresu twórczości zaliczyć można 4 Chants russes, burleskę Lis, balet Wesele i in.
 Symphonie in Es – 1907
 Ognisty ptak – balet 1910
 Pietruszka – balet 1911
 Święto wiosny – balet 1913
 Słowik – opera 1914
 Ragtime na 11 instrumentów – 1918
 Pulcinella – balet 1920
II neoklasyczny 1920-1950
 Po I wojnie świat. w twórczości S. nastąpił powolny odwrót od baletowo-ork. „fowizmu” ku stylowi
n e o k l a s y c z n e m u.
 nawiązywał do G.B. Pergolesiego (Pulcinella) i P. Czajkowskiego (Pocałunek wróżki), G. Rossiniego,
C.M. Webera, L. Delibesa (Gra w karty), M. Glinki i A. Dargomyżskiego (Mawra), chorału
gregoriańskiego (Symfonia psalmów) i baletu klasycznego (Apollo i muzy), muzyki Ch.W. Glucka, W.A.
Mozarta, G. Verdiego, Ch. Gounoda (The Rake's Progress) i J.S. Bacha (Dumbarton Oaks Concerto).
 Interesował się też jazzem (Ragtime, Piano Rag-Music, Hebanowy koncert i in.). Równocześnie,
poczynając od 3 Utworów na kwartet smyczk., trwały poszukiwania i eksperymenty w muzyce kamer.
 Symfonia na instrumenty dęte – 1921
 Wesele – balet 1923
 Oktet – 1923
 Oedipus Rex – oratorium 1927
 Apollo i Muzy – balet 1928
 Pocałunek wieszczki – balet 1928
 Symfonia psalmów na chór i orkiestrę – 1930
 Gra w karty – balet 1937
 Dumbarton Oaks Concerto – 1938
 Symphony in C – 1940
 Babel – kantata 1944, ostatnia część wielkiej suity Genesis (zob.), której części komponowali
również Arnold Schönberg, Aleksander Tansman czy Darius Milhaud *Symfonia w 3
częściach – 1946
 Hebanowy koncert na orkiestrę jazzową – 1946
 Concerto in D na orkiestrę smyczkową – 1947
 Orfeusz – balet 1947
 Msza – 1948

III dodekafonia 1950-1971

 Okres trzeci rozpoczął się ok. 1952, gdy S. nieoczekiwanie zainteresował się techniką s e r i a l n ą, z
którą zetknął się bliżej podczas organizowanych przez R. Crafta koncertów muzyki awangardowej w
Los Angeles (1951–52).
  W Kantacie 70-letni kompozytor zbliżył się do kierunku kompozyt. A. Schönberga i A. Weberna, z
którym związał się następnie w Septecie, In Memoriam Dylan Thomas, balecie Agon.
 The Rake's Progress – opera 1951
 Septet – 1953
 Canticum Sacrum – 1956
 Agon – balet 1957
 Threni – 1958
 Movements na fortepian i orkiestrę – 1960
 A Sermon, a Narrative and a Prayer – 1961

Ogólne cechy twórczości Strawińskiego:
 formotwórcza rola metrorytmiki (motoryczność, asymetria rytmiczna, polirytmia)
 w melodyce przewaga krótkich motywów stanowiąca reakcję na „unendliche Melodie” R. Wagnera,
 w harmonice wpływ folkloru słowiańskiego i przebiegi politonalne,
 mistrzowska instrumentacja
 a w sferze estetyki przeciwstawienie się tradycji neoromantycznej