ΔΙΑΚΟΣΜΗΤΙΚΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΩΝ

«Μια συνταγή δεν έχει ψυχή. Εσύ, ως μάγειρας,

πρέπει να φέρεις την ψυχή στη συνταγή».

ΚΕΛΕΣΙΔΗΣ Ε. ΙΩΑΝΝΗΣ Σελίδα 0

 Παρασκευή αρωματικών λαδιών

Η σωστή γεύση

Τα κατάλληλα συστατικά είναι φαγητά γεμάτα αρώματα που έχουν σχετικά μικρή
περιεκτικότητα σε νερό. Δημοφιλή συστατικά είναι τα βότανα, τα μπαχαρικά, και τα
λουλούδια. Πρέπει να τα πλύνετε προσεκτικά έτσι ώστε να μην έχουν βρωμιά ή
μούχλα. Μετά πρέπει να στεγνώσουν γιατί όσο πιο χαμηλή είναι η περιεκτικότητα
του νερού στο λαδί, τόσο πιο μεγάλη θα είναι η ζωή του.

Το καλύτερο μέρος για να αναπτυχτεί το άρωμα

Πολλοί πιστεύουν ότι το άρωμα μπορεί να απελευθερωθεί καλυτέρα από ένα

συγκεκριμένο συστατικό με την βοήθεια της λιακάδας όταν αυτή απορροφάται από
το λαδί. Αυτό είναι λάθος. Η έκθεση του λαδιού στο Ήλιο οδηγεί σε χειρότερη
ποιότητα. Το αρωματικό λαδί πρέπει πάντα να διατηρείται σε σφραγισμένα βαζάκια
και σε σκοτεινά , δροσερά μέρη και κατά την παραγωγή και κατά την αποθήκευση
αργότερα.

Τα αρωματικά λάδια με βότανα, μυρωδικά, μπαχαρικά, εσπεριδοειδή κτλ. είναι

πλέων πολύ βασικά στην μαγειρική, τα χρησιμοποιούμε σκέτα ή σε dressing για
σαλάτες, σε μαρινάδες, να αρωματίσουμε φαγητά πριν τα σερβίρουμε, ακόμη και να
τα προσφέρουμε στους πελάτες μας σαν υποδοχή στο τραπέζι σαν αρχή του
γεύματος μαζί με κάποιο ζεστό ψωμί ή φρυγανισμένο.

Υπάρχουν δυο βασικοί τρόποι αρωματισμού του λαδιού:

1. ψυχρής έγχυσης
2. θερμικής έγχυσης

Σημαντικοί κανόνες:

1. Άριστης ποιότητας ελαιόλαδο.

2. Άριστης ποιότητας βοτάνων, αρωματικών, μπαχαρικών, φρούτων, λαχανικών.
3. Γυάλινα μπουκάλια η βάζα
4. Αεροστεγές κλείσιμο
5. Σκιερό έως σκοτεινό μέρος αποθήκευση
6. Ανακινούμε συχνά
7. Και στις δυο περιπτώσεις θα πρέπει αφού έχει αρωματιστεί το λαδί μας, καλά
είναι να αφαιρούνται τα συστατικά μας, ώστε να αποτρέπεται η αλλοίωση του

ΚΕΛΕΣΙΔΗΣ Ε. ΙΩΑΝΝΗΣ Σελίδα 1

 λαδιού μας από τυχόν υγρασία που μπορεί να έχουν τα φρέσκα βότανα μας.
Αυτό γίνεται με την χρήση κάποιας σήτας ή παραδοσιακά με ένα τουρμπάνι.

Η ψυχρής έγχυσης το λάδι δεν έχει υποστεί θερμική επεξεργασία (έως 60° C) και τα
συστατικά μας μπαίνουν είτε ολόκληρα η σε μεγάλα κομμάτια. Τα έλαια ψυχρής
έγχυσης διαρκούν 2-3 εβδομάδες όταν φυλάσσονται στο ψυγείο.

Παρακάτω θα δούμε ένα μικρό δείγμα πως αρωματίζουμε λαδί με χρήση ψυχρής
έγχυσης από εκεί και περά κάθε μάγειρας δίνει την προσωπική ταυτότητα του στα
αρωματισμένα λάδια με βάση τα πιάτα που παρασκευάζει.

Λαδί ρίγανης

100 gr. Φρέσκια ρίγανη

20 gr. κόκκους μαύρου πιπεριού
400 ml. παρθένο ελαιόλαδο
Βάζουμε στο μπουκάλι όλα τα υλικά και το σφραγίζουμε. Το τοποθετούμε σε
σκοτεινό και δροσερό ντουλάπι. Έτοιμο προς χρήση από 1 βδομάδα.

Χρησιμοποιείται σε: καλοκαιρινές σαλάτες και ψητά ψάρια.

Διατήρηση: 6 μήνες

Λαδί ψητών κρεατιών

1 lit. παρθένο ελαιόλαδο

100 gr φρέσκια ρίγανη
100 gr φρέσκο θυμάρι
Βάζουμε στο μπουκάλι όλα τα υλικά και το σφραγίζουμε καλά Το τοποθετούμε σε
σκοτεινό και δροσερό ντουλάπι. Έτοιμο προς χρήση μετά από 2-3 εβδομάδες.

Χρησιμοποιείτε σε μαρινάρισμα ψητών κρεατικών

Διατήρηση: 6 μήνες

Λαδί δενδρολίβανου

100 gr. φρέσκο δενδρολίβανο

20 gr. ολόκληρους κόκκους ροζ πιπεριού
500 ml. παρθένο ελαιόλαδο
Βάζουμε στο μπουκάλι όλα τα υλικά και το σφραγίζουμε καλά Το τοποθετούμε σε
σκοτεινό και δροσερό ντουλάπι. Έτοιμο προς χρήση μετά από 2-3 εβδομάδες.

Χρησιμοποιείται σε: κρέατα, πουλερικά, ψάρια ψημένα στη σχάρα και για
μαρινάρισα αρνιού.

Διατήρηση: 6 μήνες

ΚΕΛΕΣΙΔΗΣ Ε. ΙΩΑΝΝΗΣ Σελίδα 2

Η θερμικής έγχυσης όπου το λάδι έχει υποστεί θερμική επεξεργασία (έως 60° C)
όπως και τα συστατικά μπορεί να έχουν υποστεί και αυτά θερμική επεξεργασία ώστε
να έχουμε πιο έντονα αρώματα. Με αυτή την μέθοδο μπορούμε να δώσουμε και
χρώμα στο λάδι μας είτε με την χρήση βοτάνων, αρωματικών, μπαχαρικών,
λουλουδιών, λαχανικών.

Λαδί μαϊντανού

100 gr. φρέσκο μαϊντανό

500 ml. παρθένο ελαιόλαδο
μπλανσαρουμε τον μαϊντανό και με μία τρυπητή κουτάλα μεταφέρουμε τον μαϊντανό σε
ένα μπολ με νερό και πάγο. Έπειτα σουρώνουμε καλά τον μαϊντανό και πιέζουμε με τα
χέρια μας για να φύγει η περιττή υγρασία. Στην συνέχεια τοποθετούμε τον μαϊντανό στο
μπλέντερ, βάζουμε το ελαιόλαδο και χτυπάμε πολύ καλά. Τέλος περνάμε το λάδι με τον
βασιλικό. Πιέζουμε για να φύγει όλο το λάδι και το βάζουμε σε ένα μπουκάλι

Χρησιμοποιείται σε: φρέσκες σαλάτες

Διατήρηση: 1 εβδομάδα

Υ.γ το λάδι αυτό παίρνει ένα ελαφρύ πράσινο χρώμα

Με αυτό το τρόπο μπορούμε να κάνουμε διάφορα λάδια από αλλά αρωματικά φυτά
βότανα μπαχαρικά λουλούδια.

Χρωματισμός λαδιών
Στην μαγειρική είναι πολύ διαδεδομένη η χρήση χρωματισμένων λαδιών για ντεκόρ
και για άρωμα των πιάτων μας.

Η διαδικασία είναι η ιδία με το αρωματισμένο λάδι θερμικής έγχυσης με την

διάφορα ότι η ποσότητα των αρωματικών φυτών, βοτάνων, μπαχαρικών, λουλουδιών
και λαχανικών είναι μεγαλύτερη.

Παράδειγμα: λάδι μαϊντανού η ποσότητα του μαϊντανού είναι 200 gr. Και του
ελαιολάδου 300 ml.

ΚΕΛΕΣΙΔΗΣ Ε. ΙΩΑΝΝΗΣ Σελίδα 3

 Διαδεδομένα βότανα

Τα βότανα προσφέρουν την γεύση και το άρωμά τους στα φαγητά μας, τα κάνουν πιο
ελκυστικά και τα αναδεικνύουν. Μπορούμε είτε να τα βάλουμε μέσα στο φαγητό που
μαγειρεύουμε, αλλά μπορούμε να τα χρησιμοποιήσουμε για να φτιάξουμε
αρωματικό ξύδι, λάδι, ζάχαρη, τουρσί, αλάτι, βούτυρο, ελιές.

Θυμάρι

Είναι ένας μικρός θάμνος με δυνατό πλούσιο άρωμα και χρησιμοποιείται σε ψητά
κοτόπουλα, χοιρινά, μπριζόλες σάλτσες, ψάρια, λουκάνικα, ψητά μανιτάρια, σούπες,
μαρινάδες, πουρέ, μπιφτέκια, πατάτες φούρνου. Αρωματίζει τουρσιά, το λάδι και το
ξύδι.

Δάφνη

Χρησιμοποιήστε την σε σούπες, φαγητά κατσαρόλας, ζυμαρικά και όσπρια.

Αρωματίζει το ελαιόλαδο, το ξύδι, τις σάλτσες, τις ελιές Χρησιμοποιείται για να
συντηρήσει σύκα, σταφίδες και ξηρούς καρπούς.

Μαντζουράνα

Είναι ένα φυτό με έντονο, δυνατό άρωμα και υπέροχη γεύση κα κάποιες ποικιλίες της
θυμίζουν το θυμάρι ή την ρίγανη. Αρωματίστε σε χοιρινό, τα Κεφτεδάκια, τις σούπες,
τα ψάρια, το κοτόπουλο, τις πατάτες φούρνου, την ομελέτα, τα ζυμαρικά.

Δυόσμος

Έχει δροσερό φίνο άρωμα και χρησιμοποιείται ευρέως στη μαγειρική. Ταιριάζει
στους ρεβυθοκεφτέδες, στις γεμιστές πιπεριές με τυρί, σε ομελέτες, σε σάλτσες, σε
μπιφτέκια, σε κεφτέδες, στα ντολμαδάκια, στα κολοκυθάκια, σε σούπες. Φτιάξτε
πέστο για τις σαλάτες και τα κρεατικά.

Θρούμπι

ΚΕΛΕΣΙΔΗΣ Ε. ΙΩΑΝΝΗΣ Σελίδα 4

Θυμίζει πολύ την ρίγανη και το θυμάρι. Είναι το φυτό το οποίο χρησιμοποιείται σε
πληθώρα ελληνικών συνταγών και όχι μόνο. Ταιριάζει σε κοτόπουλα, στο χοιρινό, σε
κεφτέδες, στα μπιφτέκια, στις γαρίδες, στην γαλοπούλα, στο αρνάκι στην σαρδέλα,
στο χταπόδι, στις τσιπούρες και γενικά στα περισσότερα ψάρια, σε πίτσες, σε
σαλάτες, σε πατάτες φούρνου και τηγανητές πατάτες και σουβλάκια. Φτιάξτε φέτα
ψητή, αρωματίστε το λάδι, τις ελιές το ξύδι.

Εστραγκόν

Είναι θάμνος με λεπτό και χαρακτηριστικό άρωμα. Χρησιμοποιείται σε κοτόπουλο

και σε όλα τα κρετατικά, σε σάλτσες, σε πατατοσαλάτα, σε μανιτάρια, σε σούπες, σε
σως. Αρωματίστε το ξύδι, το λάδι, τις ελιές την μουστάρδα.

Σέλινο

Είναι ένα φυτό με έντονο άρωμα και χαρακτηριστική γεύση. Ταιριάζει στην
φασολάδα, σε κρεατόσουπα, σε ψαρόσουπα, σε σούπες λαχανικών, στις πατάτες
γιαχνί, στο λεμονάτο μοσχάρι, στο χοιρινό κατσαρόλας, σε ψάρι πλακί στο φούρνο,
στους γίγαντες, σε πρασόρυζο.

Μαϊντανός

Είναι ένα από το γνωστότερα λαχανικά που ταιριάζει σχεδόν σε όλα τα φαγητά της
Ελληνικής κουζίνας. Έχει λεπτό και φίνο άρωμα και γεύση. Χρησιμοποιείται σε
λαδερά, κρεατικά, μπιφτέκια, σε σπανακόπιτες, σάλτσες τομάτας, μαρινάδες,
σούπες, σαλάτες, ομελέτες, ταμπουλέ, λαχανοντολμάδες, γεμιστά.

Βασιλικός

Ο βασιλιάς των μυρωδικών χρησιμοποιείται από αρχαιοτάτων χρόνων στην

μαγειρική και στην φαρμακολογία. Έχει μοναδικό, υπέροχο άρωμα και δυνατή γεύση.
Στολίζει φουντωτός μπαλκόνια και κήπους και είναι από τα πιο δημοφιλή και
αγαπημένα βότανα ιδιαιτέρως στην χώρα μας. Χρησιμοποιείται σε πληθώρα
συνταγών, σε κεφτέδες, σε σαλάτες, σάλτσες, βραστά, ψητά, κοκκινιστά, σούπες.

Λεμονοθύμαρο

Αρωματικό μείγμα αποξηραμένου λεμονιού και θυμαριού, χρησιμοποιείται σε ψητά

κρεατικά, κοτόπουλα, ψάρια και λουκάνικα, σε σούπες, πατάτες φούρνου.

Δενδρολίβανο

Είναι ένα αρωματικό εύγεστο φυτό με πολλαπλές χρήσεις στην μαγειρική. Ταιριάζει
σε ψητά ψάρια, μπριζόλες, κοτόπουλο, χοιρινό, πατάτες φούρνου. Φτιάξτε ντρέσινγκ
για τις σαλάτες και αρωματικά ξύδια και λάδια, πατατοσαλάτα.

Ρίγανη

ΚΕΛΕΣΙΔΗΣ Ε. ΙΩΑΝΝΗΣ Σελίδα 5

Είναι το φυτό το οποίο χρησιμοποιείται σε πληθώρα ελληνικών συνταγών και όχι
μόνο. Ταιριάζει σε κοτόπουλα, στο χοιρινό, σε κεφτέδες, στα μπιφτέκια, στις
γαρίδες, στην γαλοπούλα, στο αρνάκι στην σαρδέλα, στο χταπόδι, στις τσιπούρες και
γενικά στα περισσότερα ψάρια, σε πίτσες, σε σαλάτες, σε πατάτες φούρνου και
τηγανητές πατάτες και σουβλάκια. Φτιάξτε φέτα ψητή, αρωματίστε το λάδι, τις ελιές
το ξύδι.

Μπαχαρικά

Μπαχαρικά θεωρούνται τα αποξηραμένα τμήματα κάποιων φυτών που περιέχουν

αρωματικές ή καυτερές ουσίες και χαρακτηρίζονται από έντονη μυρωδιά και πικάντικη
γεύση. Ανάλογα, λοιπόν, με το φυτό από το οποίο προέρχονται και τη χρήση τους, μπορούν
να είναι είτε αποξηραμένα φύλλα είτε σπόροι, καρποί, βολβοί, ρίζες, φλοιοί, άνθη ή ακόμα
και στήμονες. Χρησιμεύουν στα φαγητά για να αρωματίσουν, να χρωματίσουν ή και να
συντηρήσουν τις πρώτες ύλες που χρησιμοποιούνται και να προσθέσουν γεύση στο τελικό
πιάτο.

Ένας βασικός διαχωρισμός των μπαχαρικών σε κατηγορίες μπορεί να γίνει ως

εξής:
• Αποξηραμένα φρούτα ή καρποί (μαύρο πιπέρι)
• Περικάρπια (αστεροειδής γλυκάνισος)
• Φλοιοί (κανέλα)
• Αποξηραμένα βλαστάρια (γαρίφαλο)
• Στήμονες (σαφράν)
• Ρίζες (τζίντζερ)
• Ρητίνες (μαστίχα)

Ας δούμε, όμως, μερικά από τα πιο σπουδαία μπαχαρικά του κόσμου.

ΠΙΠΕΡΙ
Ίσως το πλέον διάσημο από όλα τα μπαχαρικά, το μαύρο πιπέρι έχει ιδιαίτερα
καυτερή γεύση και ταιριάζει σχεδόν με όλα τα φαγητά. Κατάγεται από τις τροπικές
περιοχές της Ασίας και χρησιμοποιήθηκε αρχικά στην ινδική, την κινεζική και την
ιαπωνική κουζίνα. Η ονομασία του στην ευρύτερη αυτή περιοχή είναι «pippali», ο
Θεόφραστος το αναφέρει τον 4ο αιώνα π.Χ. ως «πιπέρι», ενώ ήταν γνωστό ως
φάρμακο και στον Ιπποκράτη. Για την παρασκευή του χρησιμοποιούνται οι καρποί
του φυτού Piper nigrum, οι οποίοι μαζεύονται πριν ωριμάσουν, απλώνονται στον ήλιο
για να ξεραθούν και κατόπιν αλέθονται δίνοντας το μαύρο πιπέρι, ενώ αν
ξεφλουδιστούν πριν αλεστούν δίνουν το άσπρο πιπέρι.

ΚΕΛΕΣΙΔΗΣ Ε. ΙΩΑΝΝΗΣ Σελίδα 6

Υπάρχει όμως και το πράσινο πιπέρι αλλά και το ροζ, το οποίο ανήκει στην
οικογένεια Schinus molle, και στην πραγματικότητα είναι μακρινός -ως πολύ
μακρινός- συγγενής του πιπεριού. Οι ροζ κόκκοι του είναι περισσότερο αρωματικοί
παρά καυτεροί και αφήνουν στο στόμα μια υπόξινη γεύση. Γι’ αυτό το λόγο το ροζ
πιπέρι χρησιμοποιείται κυρίως για να αρωματίσει σάλτσες.

Ακόμα ένα είδος πιπεριού, που δεν έχει σχέση ούτε με το πιπέρι ούτε με τις πιπεριές,
είναι το πιπέρι Σετσουάν, που προέρχεται από το φυτό Zanthoxylum. Οι σπόροι του
έχουν ήπια γεύση και θυμίζουν αμυδρά τζίντζερ και γαρίφαλο. Το πιπέρι καγιέν, από
την άλλη, προέρχεται από τους αποξηραμένους καρπούς του είδους Capsicum
frutescens, συγγενεύει με το τσίλι και χρησιμοποιείται σε μικρές ποσότητες για να
δώσει γεύση και χρώμα.

ΠΑΠΡΙΚΑ
Προέρχεται από μια ποικιλία γλυκιάς -και όχι καυτερής- πιπεριάς και δίνει ωραίο
χρώμα και άρωμα στα φαγητά. Λέγεται πως η ουγγαρέζικη είναι η καλύτερη ποιοτικά
πάπρικα.

ΚΥΜΙΝΟ
Οι αποξηραμένοι καρποί του φυτού, ολόκληροι ή αλεσμένοι σε σκόνη,

ΚΕΛΕΣΙΔΗΣ Ε. ΙΩΑΝΝΗΣ Σελίδα 7

χρησιμοποιούνται στον αρωματισμό διάφορων φαγητών και κυρίως πιάτων της
αραβικής κουζίνας. Ταιριάζει τέλεια με αρνάκι.

ΤΣΙΛΙ
Βγαίνει από ένα είδος πιπεριάς με την ονομασία Capsicum annuum και δίνει καυτερή
γεύση στο φαγητό -ενίοτε και δάκρυα στα μάτια. Μπορείτε να το χρησιμοποιήσετε
ολόκληρο ή αλεσμένο, φρέσκο ή αποξηραμένο.

ΚΑΝΕΛΑ
Αγαπημένο μπαχαρικό της μαγειρικής και της ζαχαροπλαστικής. Βγαίνει από το
φλοιό του δέντρου Cinamomum ceylanicum και χρησιμοποιείται είτε σε ξυλάκια που
βράζουν μαζί με το φαγητό και αφαιρούνται πριν από το σερβίρισμα είτε σε μορφή
σκόνης. Προσδίδει υπέροχο άρωμα στα κοκκινιστά, το ρυζόγαλο, ακόμα και στο
cappuccino!

ΚΕΛΕΣΙΔΗΣ Ε. ΙΩΑΝΝΗΣ Σελίδα 8

ΜΟΣΧΟΚΑΡΥΔΟ
Ο γνωστός σε όλους μας σπόρος του δέντρου Myristica fragrans ή μοσχοκαρυδιά,
όπως έχει καθιερωθεί στα ελληνικά, χαρακτηρίζεται από το έντονο άρωμα που
χαρίζει σε φαγητά και γλυκά. Κυκλοφορεί σε σκόνη ή και ολόκληρο, για να το
τρίψετε επιτόπου πάνω από το φαγητό. Στο απόγειο της γεύσης του όταν συμμετέχει
στην μπεσαμέλ, δίνοντας υπέροχο άρωμα σε ένα καλό παστίτσιο. Το περικάρπιο του
μοσχοκάρυδου (mace) αποτελεί και αυτό μπαχαρικό με παρόμοια αλλά πιο λεπτή
γεύση και έντονο πορτοκαλί χρώμα.

ΚΟΥΡΚΟΥΜΑΣ
Μπαχαρικό το οποίο προέρχεται από τη ρίζα του φυτού Curcuma longa. Πρώτα
βράζεται και κατόπιν ξεραίνεται στον ήλιο. Στη συνέχεια γυαλίζεται με τρίψιμο στο
χέρι και αλέθεται μέχρι να γίνει σκόνη. Χαρακτηρίζεται από ένα έντονο
πορτοκαλοκίτρινο χρώμα και είναι κύριο συστατικό του μίγματος κάρι και της
αγγλικής μουστάρδας.

ΤΑΜΑΡΙΝΔΟΣ
Από τον καρπό του δέντρου Tamarindus indica παίρνουμε αυτό το πολύ ιδιαίτερο
μπαχαρικό το οποίο κυκλοφορεί σε μορφή χυμού ή πηχτού χυλού. Οι πιο άγουροι
καρποί έχουν πολύ όξινη γεύση και είναι ιδανικοί για την παρασκευή τουρσί και τη
συντήρηση των τροφίμων, ενώ οι πιο ώριμοι έχουν πιο ευχάριστη γεύση χαρίζοντας
παράλληλα χρώμα και κολλώδη υφή στο φαγητό.

ΚΕΛΕΣΙΔΗΣ Ε. ΙΩΑΝΝΗΣ Σελίδα 9

ΑΣΤΕΡΟΕΙΔΗΣ ΓΛΥΚΑΝΙΣΟΣ
Το περικάρπιο του φυτού Illicium verum, με ένα ομολογουμένως εντυπωσιακότατο
σχήμα που θυμίζει αστέρι, έχει άρωμα γλυκάνισου το οποίο χαρίζει στο φαγητό όταν
βράζει μέσα στη σάλτσα μαζί με τα υπόλοιπα υλικά.

ΓΑΡΙΦΑΛΟ
Σπουδαίο καρύκευμα, προϊόν του δέντρου Eugenia aromatica ή Caryophyllea.
Προέρχεται από το λουλούδι αυτού του φυτού, το οποίο συλλέγεται όσο είναι ακόμη
μπουμπούκι και αποξηραίνεται. Χρησιμοποιείται ως τονωτικό σε αλκοολούχα ποτά,
σε λικέρ, στην παρασκευή αρωμάτων και ευρύτατα στη μαγειρική και τη
ζαχαροπλαστική. Ιδιαίτερα αρωματικό και ελαφρώς καυτερό, συνήθως αφαιρείται
από το φαγητό πριν σερβιριστεί ή χρησιμοποιείται σε σκόνη.

ΚΕΛΕΣΙΔΗΣ Ε. ΙΩΑΝΝΗΣ Σελίδα 10

ΣΙΝΑΠΙ
Ανάλογα με το είδος του προέρχεται από το φυτό Sinapis alba (το άσπρο), Sinapis
nigra (το μαύρο) και Sinapis arvensis (το άγριο). Χρησιμοποιούνται μόνο οι σπόροι
του φυτού (από τους οποίους γίνεται η μουστάρδα) και τα φρέσκα φύλλα του. Στην
κουζίνα χρησιμοποιείται κυρίως το άσπρο και το άγριο.

ΤΖΙΝΤΖΕΡ (ΠΙΠΕΡΟΡΙΖΑ)
Η ρίζα του φυτού Zingiber officinale roscoe. Διατηρείται φρέσκια για αρκετό καιρό
και μπορείτε να την ξεφλουδίσετε και να την τρίψετε μέσα στο φαγητό, χαρίζοντάς
του ένα πλούσιο, διαπεραστικό άρωμα. Συνδυάζεται τέλεια με σκόρδο και με όλα τα
φαγητά της ασιατικής κουζίνας. Μπορείτε επίσης να τη βρείτε αποξηραμένη ή σε
σκόνη.

ΜΑΣΤΙΧΑ
Παγκόσμια αποκλειστικότητα του νησιού της Χίου, η μαστίχα είναι μια ρητίνη που
συλλέγεται προσεκτικά από το χαραγμένο φλοιό του μαστιχόδεντρου. Σε μορφή
κρυστάλλων ή σκόνης, δίνει το χαρακτηριστικό άρωμά της -που δεν μοιάζει με
τίποτα άλλο- σε πολλά γλυκά και φαγητά.

ΚΕΛΕΣΙΔΗΣ Ε. ΙΩΑΝΝΗΣ Σελίδα 11

ΚΡΟΚΟΣ ΚΟΖΑΝΗΣ
Από τα πλέον σπάνια μπαχαρικά, οι στήμονες του φυτού Crocus sativus L. (ο κρόκος
ο ήμερος) ξεχωρίζουν για το υπόπικρο άρωμά τους που θυμίζει ελαφρώς ιώδιο και το
κατακίτρινο χρώμα που προσδίδουν στο φαγητό. Εξαιρετικής ποιότητας είναι ο
ελληνικός κρόκος Κοζάνης.

ΚΑΡΔΑΜΩΜΟ
Επιστημονικά γνωστό και ως Elettaria cardamomum ή απλά κακουλές. Το
χρησιμοποιούμε συστηματικά σε τσουρέκια και άλλα γλυκά για το άρωμα και την
ευχάριστη γεύση του που παραπέμπει σε λεμόνι, ενώ στη Μέση Ανατολή
χρησιμοποιείται για να αρωματίζει τον αραβικό καφέ.

ΚΕΛΕΣΙΔΗΣ Ε. ΙΩΑΝΝΗΣ Σελίδα 12

ΣΟΥΜΑΚΙ
Κυκλοφορεί και με το όνομα «ρους ο βυρσοδεψικός». Τυπικό ανατολίτικο μπαχαρικό
με μπορντοκόκκινο χρώμα, ιδιαίτερα αγαπητό στους Πολίτες για την ξινούτσικη
γεύση που δίνει στο φαγητό.

ΜΠΑΧΑΡΙ
Τόσο ξεχωριστό που έχει δώσει το όνομά του σε ολόκληρη την κατηγορία των
μπαχαρικών. Προέρχεται από την Κεντρική Αμερική και το έφερε στην Ευρώπη ο
Κολόμβος, ανακαλύπτοντάς το για πρώτη φορά στην Τζαμάικα. Έχει μια
καταπληκτική αρωματική ιδιαιτερότητα καθώς συνδυάζει τόνους από πιπέρι, κανέλα,
γαρίφαλο και μοσχοκάρυδο, και αυτός είναι ένας από τους λόγους που στα αγγλικά
λέγεται «allspice», δηλαδή όλα τα μπαχαρικά μαζί. Έχει πικάντικη γεύση και πλούσιο
άρωμα, ενώ μπορεί να καταναλωθεί και ως αφέψημα. Στο φαγητό χρησιμοποιείται
ολόκληρο ή τριμμένο.

ΚΕΛΕΣΙΔΗΣ Ε. ΙΩΑΝΝΗΣ Σελίδα 13

ΜΑΧΛΕΠΙ
Άρρηκτα συνδεδεμένο με το πασχαλινό τσουρέκι, το οποίο χωρίς μαχλέπι θα ήταν
ακόμη ένα απλό γλυκό με αλεύρι, αβγά, γάλα και ζάχαρη. Προέρχεται από τους
σπόρους του Prunus mahaleb και το άρωμά του παραπέμπει σε πικρό αμύγδαλο.
Χρησιμοποιείται σε μικρές ποσότητες γιατί είναι πολύ δυνατό.

ΚΟΛΙΑΝΔΡΟΣ
Η χρήση των σπόρων του φυτού Coriandrum sativum, γνωστό και ως «κοριός» ή
«κουτβαράς», είναι πολύ διαδεδομένη στην ασιατική κουζίνα, ιδιαίτερα την
ταϊλανδική. Το άρωμά του είναι έντονο, με φανατικούς φίλους και εχθρούς, και
χρησιμοποιείται κυρίως στο κρέας και τα θαλασσινά.

ΓΛΥΚΑΝΙΣΟΣ
Οι σπόροι του φυτού Pimpinella anisum είναι διάσημοι για το άρωμά τους στους
λάτρεις του ούζου, ενώ αρωματίζουν πολύ διακριτικά διάφορες συνταγές της
μαγειρικής και της αρτοποιίας.

ΚΕΛΕΣΙΔΗΣ Ε. ΙΩΑΝΝΗΣ Σελίδα 14

Διάσημα μίγματα μπαχαρικών

ΚΑΡΙ
Γνωστό και αγαπημένο και σε εμάς τους Έλληνες εκτός από τους Ινδούς.
Παρεξηγημένα συνδυασμένο με τη μουσταρδί σκόνη που πωλείται συσκευασμένη
στα σούπερ μάρκετ, συνοδεύεται από τη λανθασμένη εντύπωση ότι πρόκειται για ένα
συγκεκριμένο μπαχαρικό. Στην πραγματικότητα είναι μίγμα μπαχαρικών με
αμέτρητες γευστικές, χρωματικές και αρωματικές παραλλαγές, ιδανικό για να
συνοδεύσει κρέατα, λαχανικά, πιλάφι, και αφήνει το στίγμα του όπου κι αν
χρησιμοποιηθεί. Η βάση του αποτελείται από κύμινο, κουρκουμά, κόλιανδρο,
καρδάμωμο, πιπέρι και κανέλα σε χιλιάδες διαφορετικούς συνδυασμούς.

Χρωματιστοί ζωμοί για ντεκόρ

Σύμφωνα με τον κλασικό ορισμό, ζωμός είναι ένα εύγευστο υγρό που προκύπτει από
κόκαλα, λαχανικά (κρεμμύδι, καρότο, σέλερι), αρωματικά (πιπέρι, δάφνη, θυμάρι,
μαϊντανό κ.λπ.) ή νερό, μέσω της διαδικασίας του σιγανού βρασμού.

Για το χρωματισμό των ζωμών ακλουθούμε την ιδία διαδικασία με το χρωματισμό

του ελαιολάδου με την διάφορα ότι θα πρέπει η θερμική επεξεργασία να γίνει μαζί με
το ζωμό.

ΚΕΛΕΣΙΔΗΣ Ε. ΙΩΑΝΝΗΣ Σελίδα 15

 Αλάτια αρωματικά-χρωματιστά
Αλάτι , το άλας της γης , ο λευκός χρυσός , που στην αρχαιότητα η αξία του ήταν
τέτοια που το χρησιμοποιούσαν ως μέσω συναλλαγής.
Ένα προϊόν το οποίο είναι πολύ στενά συνδεδεμένο με τις ζωές των λαών,
με τις συνήθειές τους, με τις παραδόσεις τους, με τις θρησκείες τους.
Όλοι ανεξαιρέτως οι πολιτισμοί το χρησιμοποιούσαν στις τελετουργίες τους
τροφοδοτώντας με αυτή τους την τακτική προλήψεις, λαϊκές ρήσεις, γνωμικά,
κατάρες, παραβολές.
Χωρίς αυτό δεν θα ήταν δυνατή η ύπαρξη ζωής.
Αλάτι – και είναι απαραίτητο όσο το νερό και το οξυγόνο.
Στη χώρα μας όλοι γνωρίζουμε την φράση “φάγαμε ψωμί και αλάτι” ,που ερμηνεύει
τους στενούς δεσμούς που αναπτύχθηκαν ανάμεσα σε δύο ανθρώπους που σε
κάποιες στιγμές της ζωής τους αντιμετώπισαν κοινές δύσκολες καταστάσεις.
Επίσης οι φράσεις:
“σε ξένο φαΐ αλάτι μη ρίχνεις” αποτρέποντάς μας να ανακατευόμαστε σε ξένες
υποθέσεις,
“τον έκαναν τ’ αλατιού” όταν κάποιον τον έδειραν πάρα πολύ.
Ο μέγας Ιπποκράτης ήταν ο πρώτος που αναγνώρισε τις θεραπευτικές ιδιότητες του
αλατιού και χρησιμοποιούσε αλάτι για να θεραπεύσει λοιμώξεις, συμφορήσεις και
άλλα νοσήματα.
Ο Παράκελσος έγραφε ότι εμείς οι άνθρωποι χρειαζόμαστε αναμφισβήτητα το
αλάτι διότι χωρίς αλάτι θα αποσυντεθούν τα πάντα.
Στους αρχαίους Έλληνες συμβόλιζε τη φιλία και την αλληλεγγύη και με αυτό
επισφράγιζαν τις συμφωνίες τους, ενώ το χρησιμοποιούσαν στις θυσίες και στις
προσφορές τους προς τους θεούς. Είχαν δε τη συνήθεια να σκορπίζουν αλάτι σε
όσους αγρούς αφιέρωναν στους θεούς τους.
Η ιστορία του αλατιού είναι συνυφασμένη με την ιστορία του ανθρώπινου
πολιτισμού και από πολύ νωρίς είχε γίνει γνωστή στον άνθρωπο η χρήση του αλατιού
ως συντηρητικού, κάτι που συνέβαλε στη διατήρηση των τροφίμων και βοήθησε
στις μεγάλες μετακινήσεις του, αφού πλέον είχε βρεθεί ο τρόπος να συντηρούνται οι
τροφές για μεγάλα χρονικά διαστήματα.
Με το πέρασμα του χρόνου όμως επικράτησε η άποψη ότι το αλάτι κάνει κακό στον
οργανισμό και η κατανάλωσή του σχετίζεται με την υπέρταση και τα καρδιαγγειακά
νοσήματα. Σύμφωνα όμως με σύγχρονες μελέτες αυτές τις επιπτώσεις έχει μόνο το
ραφιναρισμένο αλάτι, δηλαδή εκείνο που έχει δεχτεί χημική επεξεργασία και του
έχουν αφαιρεθεί όλα τα ωφέλιμα μεταλλικά στοιχεία, ενώ παράλληλα του έχουν
προστεθεί στοιχεία τελείως ακατάλληλα για τον οργανισμό μας.
Το φυσικό ανεπεξέργαστο θαλασσινό αλάτι περιέχει πάνω από 80 άκρως
απαραίτητα για τον οργανισμό μας μεταλλικά στοιχεία.
Με την χημική όμως επεξεργασία το αλάτι χάνει όλα τα μεταλλικά στοιχεία και είναι
πια ακατάλληλο. Το δε φυσικό αλάτι όχι μόνο δεν βλάπτει τον οργανισμό αλλά
τα οφέλη είναι αρκετά σημαντικά καθώς είναι αδύνατον για το ανοσοποιητικό μας
σύστημα και τα επινεφρίδιά μας να λειτουργήσουν σωστά με έλλειψη αλατιού.
Εκείνο, που πρέπει εμείς να προσέχουμε είναι να χρησιμοποιούμε πάντα θαλασσινό
ανεπεξέργαστο αλάτι, να μην χρησιμοποιούμε ραφιναρισμένο αλάτι και να
απομακρύνουμε από τη διατροφή μας τις επεξεργασμένες τροφές, διότι αυτές είναι
που πολλαπλασιάζουν τις ποσότητες αλατιού στον οργανισμό μας και όχι το αλάτι
που θα βάλουμε στις σαλάτες μας ή στην κατσαρόλα με το φαγητό μας που

ΚΕΛΕΣΙΔΗΣ Ε. ΙΩΑΝΝΗΣ Σελίδα 16

ετοιμάζουμε καθημερινά για την οικογένειά μας.

Η σωστή χρήση του θαλασσινού ανεπεξέργαστου αλατιού:

 ενισχύει την ισορροπία των επινεφριδίων

 ενισχύει την ισορροπία του θυρεοειδή,
 διατηρεί το νευρικό μας σύστημα υγιές
 τα μεταλλικά του στοιχεία μαζί με το νερό βοηθούν όλα τα κύτταρά μας να
αποβάλουν τις τοξίνες τους
 το νάτριο του βοηθάει τα επινεφρίδια να διατηρούν φυσιολογική αρτηριακή
πίεση στο σώμα
 επιτρέπει την αποτοξίνωση από το βρώμιο με το χλώριο

Οι κατηγορίες του αλατιού είναι

1. το ορυκτό αλάτι και
2. το θαλασσινό αλάτι
τα είδη του θαλασσινού αλατιού είναι
α. το φυσικό αλάτι και
β. το άνθος αλατιού
Το άνθος αλατιού θεωρείται και είναι το καλύτερο αλάτι, δεν
έχει υποστεί καμία κατεργασία και περιέχει όλα τα άκρως απαραίτητα ιχνοστοιχεία
για τον οργανισμό μας όπως
α. φθόριο
β. μαγνήσιο
γ. κάλιο
δ. ασβέστιο
ε. ένα πλήθος βιταμινών και συλλέγεται με το χέρι, όταν συγκεντρώνεται στην
επιφάνεια του νερού στις αλυκές.
Έκανα αυτήν τη σχετικά μεγάλη εισαγωγή για να γνωρίσουμε λίγο αυτό το
συστατικό των τροφών μας, το αρκετά παραγνωρισμένο, όπως τόσα και τόσα
άλλωστε και για να μπω στο κυρίως θέμα μου που είναι ο αρωματισμός του αλατιού
με βότανα.
Ο αρωματισμός του αλατιού με βότανα είναι μια νοστιμότατη και υγιεινότατη
πρακτική, νοστιμίζοντας εξαιρετικά τα διάφορα φαγητά μας ενώ παράλληλα τους
προσθέτει πολλά ιχνοστοιχεία και βιταμίνες.
Το αλάτι έχει την ιδιότητα να απορροφά τα αρώματα των βοτάνων και να μας
προσφέρει μια πλούσια και πολύ-πολύ νόστιμη γεύση.
Είναι μια ιδανική τακτική για να δώσουμε μια διαφορετική νότα νοστιμιάς και
θρεπτικής αξίας σχεδόν στα περισσότερα φαγητά μας.
Μια πρότυπη δοσολογία είναι:
1. μία κουταλιά βότανα για μία κουταλιά αλάτι.
Το αλάτι που χρησιμοποιούμε είναι:
1. χοντρό θαλασσινό χωρίς καμία επεξεργασία
τα βότανα που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε είναι:
βασιλικός, δεντρολίβανο, θυμάρι, ρίγανη, θρούμπι, μαντζουράνα, φασκόμηλο,
σκόρδο, πιπέρι, τσουκνίδα, λεβάντα, μέντα, δυόσμο, κόλιαντρο, κάρδαμο, τζίντζερ,
μοσχοκάρυδο, κρεμμύδι, λιναρόσπορο, σουσάμι, μουστάρδα, μάραθο, γλυκάνισο,
γαρίφαλο, κανέλα, φλούδα λεμονιού, φλούδα πορτοκαλιού, φλούδα νερατζιού
φλούδα μανταρινιού

ΚΕΛΕΣΙΔΗΣ Ε. ΙΩΑΝΝΗΣ Σελίδα 17

Και
α. βάζουμε όλα τα ξερά βότανα που θα επιλέξουμε μαζί σε ένα γουδί και τα
λιώνουμε μέχρι να γίνουνε σκόνη
β. προσθέτουμε το αλάτι και αν είναι χοντρό το τρίβουμε πιο πολύ στο γουδί- αν
θέλουμε- αλλιώς ανακατεύουμε όλα μας τα υλικά μαζί και
γ. τα αποθηκεύουμε σε σκουρόχρωμο γυάλινο βάζο που να κλείνει καλά και το
διατηρούμε σε σκοτεινό και ξηρό μέρος.
Κάθε φορά που το χρησιμοποιούμε καλό είναι να το ανακατεύουμε.
Τα αποτελέσματα στη γεύση σίγουρα θα μας εντυπωσιάσουν.
Και τώρα μια συνταγή σαν παράδειγμα:
300 γρ. θαλασσινό αλάτι
τα βότανα που ακολουθούν είναι αποξηραμένα
50 γρ. φασκόμηλο
20 γρ. θυμάρι
10 γρ. μαντζουράνα
10 γρ. βασιλικό
5 γρ. μαύρο πιπέρι φρεσκοτριμμένο
5γρ. πιπερόριζα και
ακολουθούμε την τακτική παρασκευής που περιέγραψα παραπάνω.
Ακολουθούν μερικοί συνδυασμοί και σε πια φαγητά μπορούν να χρησιμοποιηθούν:
α.
αλάτι με φασκόμηλο, θυμάρι, μαντζουράνα, ρίγανη, δυόσμο, κόλιανδρο

για τις σούπες μας, τις σαλάτες μας και τα βραστά κρεατικά
β.
αλάτι με αστεροειδή γλυκάνισο, γαρίφαλα, κανέλα και μαύρο πιπέρι

για τα κοκκινιστά κρέατα και τους κεφτέδες

γ.
αλάτι με καυτερή πιπεριά, κόκκινο πιπέρι, πιπερόριζα, αστεροειδή, γλυκάνισο,
κόλιανδρο, μαντζουράνα, τζίντζερ, ρίγανη, θυμάρι, δυόσμο

για ζεστές και καυτερές χειμωνιάτικες σούπες τις κρύες μέρες του χειμώνα,
πικάντικες σαλάτες, βραστά και ωμά λαχανικά, βραστό κρέας, βραστό κοτόπουλο.
δ.
αλάτι με σκόρδο, πιπέρι, φασκόμηλο, δεντρολίβανο, ρίγανη θυμάρι

για μαρινάρισμα κρεάτων και πουλερικών και για όλα τα ψητά

h7ps://akispetretzikis.com/el/diary/arwmaJka-alaJa-gia-to-faghto-mas

h7ps://www.diaforeJko.gr/dite-pos-borite-na-Piaxete-to-diko-sas-aromaJko-alaJ-
magirevmatos/

Ο χρωματισμός μπορεί να γίνει είτε με χρώμα ζαχαροπλαστικής, είτε με

μπαχαρικά, είτε πούρε από λαχανικά ή βότανα κτλ

ΚΕΛΕΣΙΔΗΣ Ε. ΙΩΑΝΝΗΣ Σελίδα 18

 ΒΡΩΣΙΜΑ ΛΟΥΛΟΥΔΙΑ
Τα τελευταία χρόνια βλέπουμε την χρήση βρώσιμων λουλουδιών στη διακόσμηση
των πιάτων.
Παρακάτω παραθέτω κάποια βρώσιμα λουλούδια
Βρώσιμα λουλούδια καλούνται τα λουλούδια εκείνα που είναι κατάλληλα προς
κατανάλωση από τον άνθρωπο.

1) Τα βρώσιμα λουλούδια που χρησιμοποιήσουμε στην κουζίνα θα πρέπει να

είναι βιολογικής καλλιέργειας χωρίς χρήση χημικών κατά την καλλιέργεια
τους και συντήρηση τους.
2) Οι επιλογή των βρώσιμων λουλουδιών θα πρέπει να γίνεται με βάση την
σωστή γνώση των λουλουδιών ώστε να αποφύγουμε την χρήση τοξικών
λουλουδιών μη βρώσιμων.
3) Ακλουθούμε τους μήνες ανθοφορίας και τα συλλέγουμε πρωινές ώρες.
4) Πριν τη χρήση, ελέγξτε σχολαστικά τα λουλούδια για πιθανά έντομα, πλύνετε
τα με προσοχή και στεγνώστε τα με χαρτί κουζίνας. Aν πρόκειται να τα
χρησιμοποιήσετε άμεσα, βάλτε όσα έχουν μακριά κοτσάνια σε νερό και
φυλάξτε τα σε μέρος δροσερό, ενώ τα μικρά τοποθετήστε τα ανάμεσα σε
υγρές πετσέτες. Για να τα διατηρήσετε μερικές ημέρες παραπάνω, μπορείτε να
τα βάλετε σε αεροστεγώς κλεισμένα δοχεία μακριά από το φως και τις υψηλές
θερμοκρασίες ή σε ειδικές για τρόφιμα σακούλες, που θα τοποθετήσετε στο
ράφι του ψυγείου για τα λαχανικά. Mπορείτε ακόμα να τα διατηρήσετε σε
λάδι ή ξίδι ή να τα αποξηράνετε (σε καλά αεριζόμενο και σκοτεινό μέρος).

ΠΡΟΣΟΧΗ

Μη βρώσιμα λουλούδια

Ο νάρκισσος, η πετούνια, το μοσχομπίζελο, η μυρτιά, το ροδόδεντρο, η αζαλέα

και η πικροδάφνη.

ΚΕΛΕΣΙΔΗΣ Ε. ΙΩΑΝΝΗΣ Σελίδα 19

 Α
Aγκινάρα

Aγριοραδίκι

Aκακία

ΚΕΛΕΣΙΔΗΣ Ε. ΙΩΑΝΝΗΣ Σελίδα 20

Άλυσσο

Αλπικά
γαρίφαλα

Αμυγδαλιά

ΚΕΛΕΣΙΔΗΣ Ε. ΙΩΑΝΝΗΣ Σελίδα 21

Αρμπαρόριζα

Άνθη
κολοκυθιάς

ΚΕΛΕΣΙΔΗΣ Ε. ΙΩΑΝΝΗΣ Σελίδα 22

 B
Βαλεριάνα

Βασιλικός

ΚΕΛΕΣΙΔΗΣ Ε. ΙΩΑΝΝΗΣ Σελίδα 23

Βατόμουρα
των Ίνκας

Βιγόνια

ΚΕΛΕΣΙΔΗΣ Ε. ΙΩΑΝΝΗΣ Σελίδα 24

Bιολέτα

Βήχιο-
Τουσιλάγκο-
Χαμολεύκα

ΚΕΛΕΣΙΔΗΣ Ε. ΙΩΑΝΝΗΣ Σελίδα 25

Βοϊδαγκάθι

Bacopa

ΚΕΛΕΣΙΔΗΣ Ε. ΙΩΑΝΝΗΣ Σελίδα 26

Black Eyed
Susan

Butea superba

ΚΕΛΕΣΙΔΗΣ Ε. ΙΩΑΝΝΗΣ Σελίδα 27

 Γ
Γαρίφαλο

Γεράνι ή
Μολόχα

ΚΕΛΕΣΙΔΗΣ Ε. ΙΩΑΝΝΗΣ Σελίδα 28

Μολόχα των
ασκητών

Γιασεμί
(αραβικό) ή
Φούλι

ΚΕΛΕΣΙΔΗΣ Ε. ΙΩΑΝΝΗΣ Σελίδα 29

Γλαδιόλα

Γλήχωμα

ΚΕΛΕΣΙΔΗΣ Ε. ΙΩΑΝΝΗΣ Σελίδα 30

Γλυκάνισο

Γλυστρίδα

ΚΕΛΕΣΙΔΗΣ Ε. ΙΩΑΝΝΗΣ Σελίδα 31

 Δ
Δενδρολίβανο

Δενδρομολόχα

ΚΕΛΕΣΙΔΗΣ Ε. ΙΩΑΝΝΗΣ Σελίδα 32

Δίανθος ή
Αγριογαρύφαλ
ο

Δίκταμο

ΚΕΛΕΣΙΔΗΣ Ε. ΙΩΑΝΝΗΣ Σελίδα 33

 Ε
Έλαιο Τίλιου
(Φλαμούρι)

Επιλόβιο

ΚΕΛΕΣΙΔΗΣ Ε. ΙΩΑΝΝΗΣ Σελίδα 34

Ερύγγιο ή
Ερύγγιο το
παράλιο ή
Αγκάθια ή
Μοσχάγκαθο ή
Φειδάγκαθο ή
Παπαδίτσα ή
Της Αγάπης το
Βοτάνι ή
Hρύγγιο το
παράλιο ή
Γαλανάγκαθο

ΚΕΛΕΣΙΔΗΣ Ε. ΙΩΑΝΝΗΣ Σελίδα 35

 H
Ηλίανθος

Hμεροκάλη

ΚΕΛΕΣΙΔΗΣ Ε. ΙΩΑΝΝΗΣ Σελίδα 36

Ηράνθεμο

ΚΕΛΕΣΙΔΗΣ Ε. ΙΩΑΝΝΗΣ Σελίδα 37

 Θ
Θρούμπι

Θυμάρι

ΚΕΛΕΣΙΔΗΣ Ε. ΙΩΑΝΝΗΣ Σελίδα 38

 I
Iβίσκος

ΚΕΛΕΣΙΔΗΣ Ε. ΙΩΑΝΝΗΣ Σελίδα 39

 K
Kαλέντουλα

Κάπαρη

Καπουτσίνος

ΚΕΛΕΣΙΔΗΣ Ε. ΙΩΑΝΝΗΣ Σελίδα 40

Καρδαμίνη

Kατιφές

ΚΕΛΕΣΙΔΗΣ Ε. ΙΩΑΝΝΗΣ Σελίδα 41

Κενταύρια

Κόκκινο ή
Μωβ
τριφύλλι

ΚΕΛΕΣΙΔΗΣ Ε. ΙΩΑΝΝΗΣ Σελίδα 42

 Λ
Λεβάντα

Λεμονανθοί

ΚΕΛΕΣΙΔΗΣ Ε. ΙΩΑΝΝΗΣ Σελίδα 43

Λωτός

ΚΕΛΕΣΙΔΗΣ Ε. ΙΩΑΝΝΗΣ Σελίδα 44

 M
Μάραθος

Mέντα

ΚΕΛΕΣΙΔΗΣ Ε. ΙΩΑΝΝΗΣ Σελίδα 45

Mηλιά

Μπέλλα

ΚΕΛΕΣΙΔΗΣ Ε. ΙΩΑΝΝΗΣ Σελίδα 46

Mπιζέλι

Mποράντζα

ΚΕΛΕΣΙΔΗΣ Ε. ΙΩΑΝΝΗΣ Σελίδα 47

Mucuna

N
Νεροκάρδαμο

ΚΕΛΕΣΙΔΗΣ Ε. ΙΩΑΝΝΗΣ Σελίδα 48

 Π
Παιώνια

Πανσές

Παπαρούνες

ΚΕΛΕΣΙΔΗΣ Ε. ΙΩΑΝΝΗΣ Σελίδα 49

Πασχαλιά

Περγαμόντο

ΚΕΛΕΣΙΔΗΣ Ε. ΙΩΑΝΝΗΣ Σελίδα 50

Πορτοκαλιά

Πρίμουλα

ΚΕΛΕΣΙΔΗΣ Ε. ΙΩΑΝΝΗΣ Σελίδα 51

 P
Ρίγανη

Ροδακινιά

ΚΕΛΕΣΙΔΗΣ Ε. ΙΩΑΝΝΗΣ Σελίδα 52

Ρομπίνια

ΚΕΛΕΣΙΔΗΣ Ε. ΙΩΑΝΝΗΣ Σελίδα 53

 Σ
Σάλπιγγα

Σαμπούκος

ΚΕΛΕΣΙΔΗΣ Ε. ΙΩΑΝΝΗΣ Σελίδα 54

Σχοινόπρασσο

ΚΕΛΕΣΙΔΗΣ Ε. ΙΩΑΝΝΗΣ Σελίδα 55

 Τ
Τριαντάφυλλο

Τριφύλλι

Τουλίπα

ΚΕΛΕΣΙΔΗΣ Ε. ΙΩΑΝΝΗΣ Σελίδα 56

 Y
Υάκινθος

Υπέρικο έρπον
(Χελωνόχορτο)

ΚΕΛΕΣΙΔΗΣ Ε. ΙΩΑΝΝΗΣ Σελίδα 57

Yπομονή

ΚΕΛΕΣΙΔΗΣ Ε. ΙΩΑΝΝΗΣ Σελίδα 58

 Φ
Φασκομηλιά

Φασολιά

ΚΕΛΕΣΙΔΗΣ Ε. ΙΩΑΝΝΗΣ Σελίδα 59

 X
Χαμομήλι

Χρυσάνθεμο

ΚΕΛΕΣΙΔΗΣ Ε. ΙΩΑΝΝΗΣ Σελίδα 60

Χρένο

ΚΕΛΕΣΙΔΗΣ Ε. ΙΩΑΝΝΗΣ Σελίδα 61