MATEMATIK SVM TAHUN 1

PERSAMAAN KUADRATIK SEMESTER 1

UNIT 3.0 : PERSAMAAN KUADRATIK DALAM SATU

PEMBOLEH UBAH

Objektif Am : Mempelajari serta mengetahui cara-cara menyelesaikan masalah yang

melibatkan persamaan kuadratik.

Objektif Khusus : 3.1.1 Mengenal pasti dan menerangkan ciri-ciri ungkapan kuadratik
dalam satu pemboleh ubah.

3.1.2 Menerangkan maksud punca suatu persamaan kuadratik.

3.1.3 Menentukan punca suatu persamaan kuadratik dengan kaedah

pemfaktoran.

3.1.4 Menyelesaikan masalah yang melibatkan persamaan kuadratik.

46
tc_fatimah@KVSandakan
 MATEMATIK SVM TAHUN 1
PERSAMAAN KUADRATIK SEMESTER 1

3.1 PERSAMAAN KUADRATIK

3.1.1 MENGENAL PASTI DAN MENERANGKAN CIRI-CIRI UNGKAPAN KUADRATIK DALAM SATU
PEMBOLEH UBAH.

UNGKAPAN KUADRATIK

1. Ungkapan kuadratik dalam satu pemboleh ubah ialah ungkapan yang berbentuk 𝑎𝑥 2 + 𝑏𝑥 + 𝑐 ,
dengan a, b dan c sebagai pemalar, a ≠ 0 dan x sebagai pemboleh ubah.

2. Ciri-ciri ungkapan kuadratik dalam satu pemboleh ubah:

(a) Kuasa tertinggi bagi x ialah 2.
(b) Hanya mengandungi satu pemboleh ubah.
Contoh :

(i) 3𝑥 2 + 5 (iii) 2𝑚2 + 4𝑚 + 7

(ii) 2𝑥 2 − 3𝑥 (iv) −2𝑦 2

CONTOH 1

Tentukan sama ada setiap yang berikut ialah ungkapan kuadaratik dalam satu pemboleh ubah atau
bukan. Nyatakan sebabnya.

Ungkapan kuadratik, satu pemboleh ubah 𝑦, 𝑏 = 0 dan

a) 2𝑦 2 + 4 𝑐 = 4.

b) 𝑚4 + 4𝑚2 + 7 Bukan ungkapan kuadratik, kuasa tertinggi bagi 𝑚 𝑖alah 4.

1 Bukan ungkapan kuadratik, lebih dari satu pemboleh ubah,

c) 𝑚2 + 4𝑛 + 5 𝑚 dan 𝑛.

d) 2(𝑚2 − 1)

47
tc_fatimah@KVSandakan
 MATEMATIK SVM TAHUN 1
PERSAMAAN KUADRATIK SEMESTER 1

PENEROKAAN 1
Objektif : Mengenal pasti ungkapan kuadratik.
Langkah-langkah : 1. Bentukkan kumpulan yang terdiri daripada empat orang.
2. Lengkapkan jadual di bawah secara berpasangan.
3. Bandingkan keputusan dengan pasangan yang lain dalam kumpulan.

Ungkapan Kuasa tertinggi Bilangan Adakah ini suatu ungkapan kuadratik?

pemboleh ubah pemboleh ubah
𝑥 2 – 4𝑥 + 3
8𝑝 2 + 10
5𝑥 + 6
2𝑥 2 + 4𝑦 + 14
16 − 𝑡 2
−3𝑥 2
𝑚2 + 4𝑚
3(𝑝 2 + 4)
1
+ 4𝑥 − 1
𝑥2

PENEROKAAN 2

Objektif : Mengenal pasti nilai pemalar, 𝑎, 𝑏, dan 𝑐.

Langkah-langkah : 1. Lakukan aktiviti ini secara berpasangan.
2. Lengkapkan jadual di bawah.
3. Tentukan sama ada terdapat ungkapan kuadratik yang mempunyai nilai
pemalar
(i) 𝑎 = 0 (ii) 𝑏 = 0 atau 𝑐 = 0
4. Tentukan sama ada terdapat ungkapan kuadratik yang mempunyai nilai
pemalar
(i) 𝑏 = 0 (ii) 𝑐 = 0 (iii) 𝑏=𝑐=0
Ungkapan 𝑎𝑥 2 + 𝑏𝑥 + 𝑐 𝑎 𝑏 𝑐
kuadratik
2 − 2𝑥 + 3𝑥 2 3𝑥 2 − 2𝑥 + 2 3 −2 2
5𝑥 − 6𝑥 2
8 + 2𝑥 2
3𝑥 2
3𝑥(𝑥 − 4)

48
tc_fatimah@KVSandakan
 MATEMATIK SVM TAHUN 1
PERSAMAAN KUADRATIK SEMESTER 1

PERSAMAAN KUADRATIK

1. Persamaan kuadratik ialah satu persamaan algebra yang mempunyai ciri-ciri berikut:
(a) Terdapat hanya satu pemboleh ubah,
(b) Kuasa tertinggi pemboleh ubah ialah 2,
(c) Terdapat tanda kesamaan, ‘=’.

2. Persamaan kuadratik dalam bentuk am

𝑎𝑥 2 + 𝑏𝑥 + 𝑐 = 0
𝑎, 𝑏 dan 𝑐 ialah pemalar,𝑎 ≠ 0 dan 𝑥 ialah pemboleh ubah.

CONTOH 2

Cik Emi merancang untuk membuat dua jenis kad untuk digunakan dalam aktiviti Kelab Matematik. Ukuran
bagi kad-kad tersebut adalah seperti yang ditunjukkan dalam rajah di bawah.

𝑥 𝑐𝑚 (2𝑥 + 1) 𝑐𝑚

𝑥 𝑐𝑚 𝑥 𝑐𝑚

a) Bentuk satu ungkapan kuadratik bagi jumlah luas kedua-dua kad ini, L cm2, dalam sebutan 𝑥 .
b) Diberi jumlah luas kedua-dua kad ialah 114 cm2, bentuk satu persamaan kuadratik dalam sebutan 𝑥 .

Penyelesaian
a) L = 𝑥 2 + 𝑥(2𝑥 + 1) b) 3𝑥 2 + 𝑥 = 114
= 𝑥 2 + 2𝑥 2 + 𝑥 3𝑥 2 + 𝑥 − 114 = 0
= 3𝑥 2 + 𝑥

49
tc_fatimah@KVSandakan
 MATEMATIK SVM TAHUN 1
PERSAMAAN KUADRATIK SEMESTER 1

LATIHAN 1
No. Soalan Penyelesaian
1 Panjang sebuah segi empat tepat melebihi
lebarnya sebanyak 3 cm. Diberi bahawa luas
segi empat tepat itu ialah 130 cm2.

2 Luas segi empat tepat P ialah 8 cm2 lebih

besar daripada luas segi empat tepat Q.

8 𝑐𝑚

(𝑥 − 1) 𝑐𝑚

(𝑥 + 2) 𝑐𝑚
(𝑥 + 3) 𝑐𝑚 Q
P

3.1.2 MENERANGKAN MAKSUD PUNCA SUATU PERSAMAAN KUADRATIK.

1. Nilai-nilai bagi pemboleh ubah yang memuaskan suatu persamaan kuadratik dikenali sebagai punca-
punca bagi persamaan kuadratik tersebut.

PENEROKAAN 3

Tujuan: Menentukan nilai pemboleh ubah yang memuaskan suatu persamaan kuadratik.
Langkah:
1. Lengkapkan jadual di bawah. Seterusnya, kenal pasti nilai-nilai x yang memuaskan persamaan
kuadratik yang diberikan.

𝑥 2 − 3𝑥 + 2 = 0 𝑥 2 − 5𝑥 + 4 = 0
Nilai 𝑥 Nilai 𝑥 2 − 3𝑥 + 2 Nilai 𝑥
0 (0)2 − 3(0) + 2 = 2 0
1 0 1
2 0 2
3 2 3
4 6 4
Nilai 𝑥 ialah 1, 2 Nilai 𝑥 ialah

50
tc_fatimah@KVSandakan
 MATEMATIK SVM TAHUN 1
PERSAMAAN KUADRATIK SEMESTER 1

𝑥 2 − 2𝑥 + 1 = 0 𝑥2 + 𝑥 − 2 = 0
Nilai 𝑥 Nilai 𝑥
0 0
1 1
2 2
3 3
4 4
Nilai 𝑥 ialah Nilai 𝑥 ialah

𝑥 2 − 4𝑥 + 5 = 2 𝑥 2 + 2𝑥 − 2 = 1
Nilai 𝑥 Nilai 𝑥
0 0
1 1
2 2
3 3
4 4
Nilai 𝑥 ialah Nilai 𝑥 ialah

2. Perbincangan: Bagaimanakah anda dapat menentukan nilai pemboleh ubah yang memuaskan suatu
persamaan kuadratik?

Kesimpulan : 1. Terdapat satu atau dua nilai pemboleh ubah yang memuaskan suatu persamaan kuadratik.
2. Nilai-nilai pemboleh ubah yang memuaskan suatu persamaan kuadratik dikenali sebagai
punca bagi persamaan kuadratik tersebut.

51
tc_fatimah@KVSandakan
 MATEMATIK SVM TAHUN 1
PERSAMAAN KUADRATIK SEMESTER 1

CONTOH 3
Tentukan sama ada setiap nilai berikut merupakan punca bagi persamaan kuadratik yang diberikan atau
bukan.

a) 2𝑥 2 − 7𝑥 + 3 = 0; 𝑥 = 1, 𝑥 = 3 b) 3𝑥 2 − 7𝑥 + 5 = 3; 𝑥 = 1, 𝑥 =
1
3

(i) 𝑥=1
(i) 𝑥=1
Kiri: Kanan:
Kiri: Kanan:
2( )2 − 7( )+3 0 3( )2 − 7( )+5 3

1
(ii) 𝑥 = 3 (ii) 𝑥=3
Kiri: Kanan: Kiri: Kanan:

2( )2 − 7( )+3 0 3( )2 − 7( )+5 3

c) Tentukan sama ada setiap nilai yang berikut ialah punca persamaan kuadaratik 3𝑥 2 + 10𝑥 − 8 = 0 atau
tidak.

2
(i) 𝑥=4 (ii) 𝑥 = −2 (iii) 𝑥=
3

52
tc_fatimah@KVSandakan
 MATEMATIK SVM TAHUN 1
PERSAMAAN KUADRATIK SEMESTER 1

LATIHAN 2

Tentukan sama ada setiap nilai berikut merupakan punca bagi persamaan kuadratik yang diberikan atau
bukan.

a) 2𝑥 2 + 2𝑥 − 24 = 0; 𝑥 = 3 b) 𝑥 2 = 5𝑥 − 7; 𝑥 = −1

𝑥=3 𝑥 = −1

Kiri: Kanan: Kiri: Kanan:

1 d) (𝑥 − 1)(𝑥 + 4) = 0; 𝑥 = 2
c) (2𝑛 + 1)(𝑛 + 2) = 5; 𝑥 =
2
𝑥=2
1
𝑥=
2 Kiri: Kanan:

Kiri: Kanan:

e) 2(𝑥 − 3)(𝑥 − 5) = 0; 𝑥 = 5 f) 𝑥 2 − 3𝑥 + 2 = 0; 𝑥 = 1

𝑥=5 𝑥=1

Kiri: Kanan: Kiri: Kanan:

53
tc_fatimah@KVSandakan
 MATEMATIK SVM TAHUN 1
PERSAMAAN KUADRATIK SEMESTER 1

3.1.3 MENENTUKAN PUNCA PERSAMAAN KUADRATIK DENGAN KAEDAH PEMFAKTORAN.

REVISI 1

CONTOH 4

Tentukan punca persamaan kuadratik berikut dengan kaedah pemfaktoran.

a) 2𝑥 2 + 5𝑥 − 3 = 0

(2𝑥 − 1)(𝑥 + 3) = 0 2𝑥 2 + 5𝑥 − 3 = 0
Pendaraban faktor 3 : 1 × (−3)
3 × (−1)
1
𝑥 = 2 atau 𝑥 = −3
2𝑥 −1 −𝑥 2𝑥 − 1
(×) (×) (+)

𝑥 3 6𝑥 𝑥+3

2𝑥 2 −3 5𝑥

54
tc_fatimah@KVSandakan
 MATEMATIK SVM TAHUN 1
PERSAMAAN KUADRATIK SEMESTER 1

7
b) 𝑥 2 + 2 𝑥 = 2

Tulis 𝑥2 + 72 𝑥 = 2 dalam bentuk am 𝑎𝑥 2 + 𝑏𝑥 + 𝑐 = 0

Pendaraban faktor 4 : 1 × (−4)
2
2𝑥 + 7𝑥 − 4 = 0 4 × (−1)
2 × (−2)
(2𝑥 − 1)(𝑥 + 4) = 0
2 × (−2)
1
𝑥 = 2 atau 𝑥 = −4

Semak jawapan : Kalkulator

1. Tekan kekunci mode 3 kali.

c) (𝑦 + 2)(𝑦 + 1) = 2(𝑦 + 11)
2. Tekan kekunci EQN
𝑦 2 + 3𝑦 + 2 = 2𝑦 + 22 e
3. Pada paparan UNKNOWNS? 2 3
𝑦2 + 𝑦 − 20 = 0
Tekan

(𝑦 + 5)(𝑦 − 4) = 0 4. Pada paparan DEGREE 2 3

𝑦 = −5 atau 𝑦 = 4 Tekan 2

5. Pada paparan 𝑎?, masukkan nilai 1, kemudian tekan =

6. Pada paparan 𝑏?, masukkan nilai 1, kemudian tekan =

7. Pada paparan 𝑐?, masukkan nilai −20,

kemudian tekan =

8. 𝑦1 = −5 akan dipaparkan, tekan =

9. 𝑦2 = 4 akan dipaparkan.

d) 𝑥 2 − 3𝑥 = 0
𝑥 ialah faktor sepunya bagi ungkapan
𝑥(𝑥 − 3) = 0 kuadratik 𝑥 2 − 3𝑥.
𝑥 = 0 atau 𝑥 = 3

e) 𝑥 2 − 25 = 0
(𝑚 − 5)(𝑚 + 5) = 0 𝑎2 − 𝑏2 = (𝑎 + 𝑏)(𝑎 − 𝑏)
𝑥 = 5 atau 𝑥 = −5

55
tc_fatimah@KVSandakan
 MATEMATIK SVM TAHUN 1
PERSAMAAN KUADRATIK SEMESTER 1

LATIHAN 3

1. Tentukan punca bagi setiap persamaan kuadratik berikut dengan kaedah pemfaktoran.

a) 𝑥 2 − 3𝑥 − 10 = 0 b) 3𝑥 2 − 5𝑥 + 2 = 0

c) 2𝑥 2 + 8𝑥 − 24 = 0 d) 2𝑥 2 + 3𝑥 − 9 = 0

e) 4𝑥 2 − 3𝑥 − 10 = 0 f) −3𝑥 2 − 𝑥 + 14 = 0

g) 𝑥 2 − 5𝑥 = 0 h) 𝑥2 − 4 = 0

56
tc_fatimah@KVSandakan
 MATEMATIK SVM TAHUN 1
PERSAMAAN KUADRATIK SEMESTER 1

2. Tulis setiap persamaan kuadratik yang berikut dalam bentuk am. Seterusnya selesaikan persamaan
kuadratik tersebut.

a) 𝑚(𝑚 + 2) = 3 b) 3𝑝(11 − 2𝑝) = 15

1 5
c)
2
𝑦 2 = 12 − 𝑦 d) 𝑎 + =6
𝑎

8 f) (ℎ − 2)(ℎ − 1) = 12
e) =2+𝑘
𝑘

g) (2𝑥 − 1)2 = 3𝑥 − 2 h) (𝑟 + 1)(𝑟 + 9) = 16𝑟

57
tc_fatimah@KVSandakan
 MATEMATIK SVM TAHUN 1
PERSAMAAN KUADRATIK SEMESTER 1

3.1.4 MENYELESAIKAN MASALAH YANG MELIBATKAN PERSAMAAN KUADRATIK.

CONTOH 5

Marina ingin membuat rangka sebuah kotak berbentuk kuboid dengan menggunakan rod kayu. Harga rod
kayu ialah RM5 per meter. Tapak kuboid tersebut berbentuk segi empat sama. Tinggi kuboid ialah 30 cm
lebih daripada panjang tapak. Jumlah luas permukaan kotak ini ilah 4 800 cm 2. Bajet Marina untuk
membina rangka sebuah kotak ialah RM15. Tentukan sama ada Marina mempuyai bajet yang mencukupi
atau tidak.

Penyelesaian
Merancang strategi

Memahami masalah
 Tentukan ungkapan
luas permukaan kuboid.
Panjang tapak = 𝑥 cm 𝑥 cm  Bentuk persamaan
kuadratik.
Tinggi kuboid = (𝑥 + 30) cm  Selesaikan persamaan
(𝑥 + 30) cm

kuadratik berkenaan.
Jum. luas permukaan = 4 800 cm2  Tentukan ukuran kotak
dan bajet.
Bajet = RM15 sebuah kotak

Melaksanakan strategi

Jum. luas permukaan = 2(𝑥)(𝑥) + 4(𝑥)(𝑥 + 30)

= 2𝑥 2 + 4𝑥 2 + 120𝑥 Ukuran kotak ialah 20 cm × 20 cm × 20 cm

= 6𝑥 2 + 120𝑥 Panjang sisi kotak

= 8 × 20 cm + 4 × 20 cm
= 360 cm
6𝑥 2 + 120𝑥 = 4 800
= 3.6 m
6𝑥 2 + 120𝑥 − 4 800 = 0
𝑥 2 + 20𝑥 − 800 = 0 Bajet = RM15 × 3.6 = RM18
(𝑥 + 40)(𝑥 − 20) = 0
𝑥 = −40 atau 𝑥 = 20
𝑥 = −40 tidak diterima, maka 𝑥 = 20.

Kesimpulan Marina tidak mempunyai bajet yang mencukupi untuk membina rangka kotak itu.

58
tc_fatimah@KVSandakan
 MATEMATIK SVM TAHUN 1
PERSAMAAN KUADRATIK SEMESTER 1

LATIHAN 4

Selesaikan setiap masalah yang berikut.

1. Sebuah segi tiga mempunyai panjang tapak 𝑥 cm dan tinggi (𝑥 − 3) cm. Diberi luas segi tiga itu ialah
54 cm2,
a) Bentukkan satu persamaan kuadratik

b) Cari nilai 𝑥 c) Nyatakan tinggi segi tiga itu

2. Rajah berikut menunjukkan segi empat tepat 𝐴𝐵𝐶𝐷.

𝐴 𝐵

𝐶 𝐷
𝑥 cm
Perimeter segi empat tepat itu ialah 220 cm. Jika panjang dan luas bagi segi empat tepat itu masing-
masing ialah 𝑥 cm dan 3000 cm2,
a) Bentukkan satu persamaan kuadratik

b) Cari nilai 𝑥 c) Nyatakan panjang dan lebar segi empat

tersebut.

59
tc_fatimah@KVSandakan
 MATEMATIK SVM TAHUN 1
PERSAMAAN KUADRATIK SEMESTER 1

3. Sebuah segi segi empat tepat mempunyai panjang 8 cm lebih daripada lebarnya, x cm. Jika luas segi
empat tepat itu ialah 209 cm2,
a) Bentukkan satu persamaan kuadratik

b) Cari nilai 𝑥 c) Nyatakan perimeter segi empat tepat tersebut

4. Rajah berikut menunjukkan segi empat tepat 𝐴𝐵𝐶𝐷 dan 𝐸𝐹𝐺𝐻.

𝐷 (2𝑥 + 4) m 𝐶 (4𝑥 + 1) m
𝐻 𝐺

(2𝑥 + 5) m 2𝑥 m

𝐴 𝐵 𝐸 𝐹

Diberi bahawa kedua-dua segi empat tepat itu mempunyai luas yang sama.

a) Bentukkan satu persamaan kuadratik

b) Cari nilai 𝑥

60
tc_fatimah@KVSandakan
 MATEMATIK SVM TAHUN 1
PERSAMAAN KUADRATIK SEMESTER 1

LATIHAN PENGUKUHAN

1. Tentukan sama ada setiap ungkapan berikut merupakan ungkapan kuadratik dalam satu pemboleh
ubah atau bukan.
a) 𝑝 2 − 4𝑝 + 1 b)
1
𝑦 2 − 4𝑦 + 9 c)
1
− 2𝑏 + 𝑎2
2 3

d) −𝑚 + 1 e) 𝑏 2 + 2 𝑎2 +2𝑎+1
f)
3

2. Sebuah bas dipandu dengan laju (5𝑥 − 3) 𝑘𝑚𝑗 −1 . Cari jarak yang dilalui oleh bas tersebut jika masa
yang diambil ialah (3 + 𝑥) jam.

3. Diberi salah satu punca bagi persamaan kuadratik 𝑥 2 + 𝑝𝑥 − 18 = 0 ialah 2. Hitung nilai 𝑝.

4. Selesaikan persamaan
2
6  m  2m 2  m .
3

61
tc_fatimah@KVSandakan
 MATEMATIK SVM TAHUN 1
PERSAMAAN KUADRATIK SEMESTER 1

5. Tunjukkan bahawa persamaan kuadratik (𝑚 − 6)2 = 12 − 2𝑚 boleh ditulis sebagai 𝑚2 − 10𝑚 +

24 = 0. Seterusnya selesaikan persamaan (𝑚 − 6)2 = 12 − 2𝑚.

6. Rajah 5.1 menunjukkan sebuah bekas air berbentuk kiub penuh berisi air. Air tersebut dicurahkan ke
dalam bekas berbentuk silinder seperti yang ditunjukkan dalam Rajah 5.2. Diberi bahawa tinggi silinder
tersebut adalah dua kali ganda jejarinya.
Carikan tinggi , dalam cm, silinder itu.

62
tc_fatimah@KVSandakan
 MATEMATIK SVM TAHUN 1
PERSAMAAN KUADRATIK SEMESTER 1

7. Selesaikan persamaan kuadratik berikut:

1−2𝑥 𝑥−1
a) − = b) (𝑥 + 3)2 = 𝑥 + 5
5𝑥 6

8. Persatuan Sejarah Kolej Vokasional Sandakan telah melukis dua buah mural yang berbentuk segi
empat tepat sempena Hari Kemerdekaan Malaysia.
(2𝑥 − 1) 𝑚
(3𝑥 + 1) 𝑚

(𝑥 − 3) 𝑚 (𝑥 − 1) 𝑚

a) Ungkapkan beza luas antara kedua-dua buah mural, 𝐿 m2 dalam sebutan 𝑥 .

b) Diberi beza luas antara dua buah mural tersebut ialah 10 m2, hitung nilai 𝑥

c) Hitung perimeter bagi mural yang lebih kecil.

63
tc_fatimah@KVSandakan