Professional Documents
Culture Documents
Diyagram Ve Bakım Planı
Diyagram Ve Bakım Planı
MAKĠNE TEKNOLOJĠSĠ
Ankara, 2011
Bu modül, mesleki ve teknik eğitim okul/kurumlarında uygulanan Çerçeve
Öğretim Programlarında yer alan yeterlikleri kazandırmaya yönelik olarak
öğrencilere rehberlik etmek amacıyla hazırlanmıĢ bireysel öğrenme
materyalidir.
AÇIKLAMALAR .................................................................................................................... ii
GĠRĠġ ....................................................................................................................................... 1
ÖĞRENME FAALĠYETĠ–1 .................................................................................................... 3
1. MONTAJ DĠYAGRAMI ..................................................................................................... 3
1.1. Montaj Diyagramının Özellikleri .................................................................................. 3
1.2. Montaj Diyagramının Çizim AĢamaları ........................................................................ 4
1.3. Montaj Diyagramında Sabit Parçalar ............................................................................ 5
1.4.Montaj Diyagramında Hareketli Parçalar ...................................................................... 6
1.5. Montaj Diyagramında Montaj Numaraları.................................................................... 8
1.6. Montaj Diyagramında Parça Sayısı ............................................................................... 9
UYGULAMA FAALĠYETĠ .............................................................................................. 11
ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME .................................................................................... 13
ÖĞRENME FAALĠYETĠ–2 .................................................................................................. 14
2. BAKIM PLANI .................................................................................................................. 14
2.1. Bakım Planın Gereği ve Önemi .................................................................................. 14
2.2. Bakım Planı Hazırlanırken Dikkat Edilmesi Gerekenler ............................................ 14
2.2.1. Bakım Öncesi Temizlik ....................................................................................... 15
2.2.2. Yağlanacak Kısım ve Yağ Seviyelerinin Kontrolü .............................................. 15
2.2.3. Sıvı Seviyelerinin Kontrolü ................................................................................. 16
2.2.4. Elektrik, Elektronik ve Mekanik Donanım Kontrolü .......................................... 16
2.2.5. Bağlantı Elemanlarının Kontrolü ......................................................................... 17
2.2.6. Yardımcı Donanım Kontrolü ............................................................................... 17
2.2.7. Güvenlik Uyarıları ............................................................................................... 17
UYGULAMA FAALĠYETĠ .............................................................................................. 18
ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME .................................................................................... 20
MODÜL DEĞERLENDĠRME .............................................................................................. 21
CEVAP ANAHTARLARI ..................................................................................................... 22
KAYNAKÇA ......................................................................................................................... 23
i
AÇIKLAMALAR
AÇIKLAMALAR
KOD 521MMI191
ii
GĠRĠġ
GĠRĠġ
Sevgili Öğrenci,
Yedek parça sipariĢlerinin aksama olmadan yürütülebilmesi için parça adını, parça
numarasını tam olarak yazmalısınız ve makinedeki görevini eksiksiz olarak sipariĢte
açıklamalısınız.
Bu modül ile kullandığınız makinenin tamir, bakım ve onarımı ile ilgili bilgileri
öğreneceksiniz.
1
2
ÖĞRENME FAALĠYETĠ–1
ÖĞRENME FAALĠYETĠ–1
AMAÇ
ARAġTIRMA
1. MONTAJ DĠYAGRAMI
1.1. Montaj Diyagramının Özellikleri
BirleĢtirme, genel anlamda biraraya getirme veya birlikte tutma anlamında kullanılır.
Makine ve elemanları açısından birleĢtirme; birçok parçadan meydana gelen makineyi veya
makineyi meydana getiren kısımları, çeĢitli makine elemanlarını kullanarak veya
kullanmaksızın bir araya getirmek olarak tanımlanabilir.
3
Vidalı birleĢtirmeler
Sökülebilen
Kamalı birleĢtirmeler
birleĢtirme
Pimli birleĢtirmeler
Araçlı
birleĢtirmeler
Lehimli birleĢtirmeler
Sökülemeyen
Kaynaklı birleĢtirmeler
birleĢtirme
Sabit birleĢtirme Perçinli birleĢtirmeler
Tesviye edilmiĢ
birleĢtirmeler
Araçsız Sıcak geçme
BirleĢtirmeler
birleĢtirmeler birleĢtirmeleri
Baskı kaynaklı
birleĢtirmeler
Kayan
birleĢtirmeler
Hareketli
birleĢtirme
Mafsallı
birleĢtirmeler
4
1.3. Montaj Diyagramında Sabit Parçalar
5
1.4.Montaj Diyagramında Hareketli Parçalar
7
1.5. Montaj Diyagramında Montaj Numaraları
8
1.6. Montaj Diyagramında Parça Sayısı
9
Yağ Tıpası 1.38 38
Bakır Conta 1.37 37
6 Slindir BaĢlı Vida M5x20 1.36 36
6 Yaylı Rondela 1.35 35
Conta 1.34 34
2 Silindirik Pim 1.33 33
Kama B5x5x18 1.32 32
Burç 1.31 31
Yağ Kecesi 1.30 30
Emniyet Sekmanı 40x1,75 1.29 29
Sıkma Kovanı 1.28 28
Pinyon DiĢli m=1,5,z1=14 1.27 27
Rulman 6202 1.26 26
Rulman 6203 1.25 25
Mil 1.24 24
Kapak 1.23 23
Altı KöĢe BaĢlı Cıvata 1.22 22
Röndela 1.21 21
Baskı Röndelası 1.20 20
Zincir DiĢli z=29,p=9,525(3/8”) 1.19 19
Kama A8x7x36 1.18 18
Yağ Keçesi 1.17 17
Emniyet Segmanı 1.16 16
Helis DiĢli Çark m=1,5z4=42 1.15 15
Kama B8x7x20 1.14 14
Ayar Pulu 1.13 13
Burç 1.12 12
Emniyet Segmanı 1.11 11
Sabit Bilyalı Yatak 6205 1.10 10
Mil 1.09 9
Emniyet Segmanı 17x1 1.08 8
Düz DiĢli Çark m=1,5z2=46 1.07 7
Kama B5x5x18 1.06 6
Emniyet Segmanı 40x1,75 1.05 5
Rulman 6203 1.04 4
Rulman 6201 1.03 3
Pinyon DiĢli Mili 1.02 2
Gövde 1,01 1
Resim Nu. Parça
Sayı Adı ve Açıklamalar Malzeme Açıklamalar
Standart Nu. Nu.
Tarih Adı Imza Sayı
Cizen
Kontrol
St.Kont.
Resim Numarası
Ölçek1:1
ĠKĠ KADEMELĠ REDÜKTÖR 1.00
10
UYGULAMA FAALĠYETĠ
UYGULAMA FAALĠYETĠ
11
KONTROL LĠSTESĠ
Bu faaliyet kapsamında aĢağıda listelenen davranıĢlardan kazandığınız beceriler için
Evet, kazanamadığınız beceriler için Hayır kutucuğuna (X) iĢareti koyarak kendinizi
değerlendiriniz.
DEĞERLENDĠRME
Değerlendirme sonunda “Hayır” Ģeklindeki cevaplarınızı bir daha gözden geçiriniz.
Kendinizi yeterli görmüyorsanız öğrenme faaliyetini tekrar ediniz. Bütün cevaplarınız
“Evet” ise “Ölçme ve Değerlendirme” ye geçiniz.
12
ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME
ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME
AĢağıda boĢ bırakılan parantezlere, cümlelerde verilen bilgiler doğru ise D, yanlıĢ ise
Y yazınız.
1. ( ) BirleĢtirmeler; sabit ve hareketli birleĢtirmeler olarak ikiye ayrılır.
2. ( ) Montaj diyagramında gerekli görüldüğünde alt montajlar oluĢturulabilir.
3. ( ) Montaj diyagramı numaralandırılırken hareketli parçalardan baĢlanır.
4. ( ) Montaj diyagramında parçalar numaralandırılırken aynı parçalar, parça sayısı
kadar numaralandırılır.
5. ( ) Montaj diyagramında parçalar montaj sırasına göre numaralandırılır.
6. ( ) Araçlı birleĢtirmeler, sökülebilen ve sökülemeyen birleĢtirmeler olarak ikiye
ayrılır.
7. ( ) Hareketli birleĢtirmeler, kaygan ve mafsallı birleĢtirmeler olarak ikiye ayrılır.
8. ( ) Sabit birleĢtirmeler, araçlı ve araçsız birleĢtirmeler olarak ikiye ayrılır.
DEĞERLENDĠRME
Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız. YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap
verirken tereddüt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri dönerek tekrarlayınız.
Cevaplarınızın tümü doğru ise bir sonraki öğrenme faaliyetine geçiniz.
13
ÖĞRENME FAALĠYETĠ–2
ÖĞRENME FAALĠYETĠ–2
AMAÇ
ĠĢ güvenliğini dikkate alarak bakım planı hazırlayabileceksiniz.
ARAġTIRMA
Makine ve üretim atölyelerinde çalıĢan makinelerin rutin bakım kartlarını
inceleyiniz.
2. BAKIM PLANI
2.1. Bakım Planın Gereği ve Önemi
Tezgâhların bütün parçaları; en iyi malzemeden, en modern iĢleme metodlarına göre
en üstün özellikler kazandırılmıĢ kesici takımlarla imal edilmektedir. Bunun için tezgâhın
kullanma talimatlarında ve katalogtaki önemli uyarıları dikkate almak, parçaların minimum
seviyede aĢınması ile yüksek tamlık derecesinde ve yüksek randımanda iĢ üretmesi demektir.
Yedek parça sipariĢlerinin aksaksız olarak yürütülebilmesi için parça adı ve parça
numarası tam olarak yazılmalıdır ayrıca makinedeki görevi eksiksiz olarak sipariĢte
açıklanmalıdır.
YanlıĢ malzeme kullanılarak yapılan bakım çalıĢmaları, tezgâha faydadan çok zarar
verir. Tavsiye edilen soğutma sıvısı ve yağların kullanılmasına özen gösterilmelidir. Ayrıca
bakım çalıĢmaları sırasında kulanılan el aletleri doğru seçilmeli ve bilinçli bir Ģekilde
kullanılmalıdır. Bilinçsizce sökülüp takılan makine elemanları, ciddi zararlar görebilir.
Makinelerde kullanılan soğutma amaçlı saf sıvılar zamanla ortamın etkisi ile
buharlaĢma yapacağından zaman zaman aynı özellikteki sıvılarla takviye edilmelidir.
Makinelerde kullanılan sıvılar soğutma amaçlı olduğu için klimalarla soğutularak sabit
sıcaklıklarda makine içinde dolaĢımı sağlanmalıdır.
Makinelerin ısınan kısımlarının soğutma sıvısından baĢka soğuk hava ile soğutulduğu
da dikkate alınmalıdır. Hava ile soğutma esnasında hava ile birlikte nem de makine
elemanlarına zararlar verebilmektedir. Bunun için de hava ile soğutmalarda da gerekli
filtrelerin kullanılmasına özen gösterilmelidir.
16
Tezgâha elektrik giriĢi operatörün çalıĢmasına engel oluĢturmayacak biçimde ve
gerekli muhafaza ile sağlanmalıdır.
Günümüz makineleri elektronik aygıtlarla donatıldıklarından sarsıntısız ve
temiz ortamda çalıĢtırılmalıdır (Montaj esnasında makineler zemine iyi
sabitlanmeli zemin ve makine arasına titreĢimi absorbe eden yalıtkan lastik
takozlar kullanılmalıdır.).
Makineler, kullanılan elektronik cihazları etkileyecek veri aktarımını aksatacak
manyetik ortamlardan uzak tutulmalıdır.
Yukarıdaki standart ortamlar sağlandığı takdirde tezgâhı uzun ömürlü ve verimli
kullanmak mümkündür.
Makineler; ana gövdeden baĢka hava üreten kompresörler, soğutma sıvısı tankları
mamul ve yarı mamul üretim taĢıyıcı bantlar ve yardımcı takım kutusundan oluĢur. Makine
üretiminin aksaksız yürüyebilmesi için bu yardımcı donanımların kusursuz çalıĢması gerekir.
Makinelerin rutin bakımlarında yardımcı donanımlarının da aynı Ģekilde kontrol edilmesi
büyük öneme sahiptir.
UYGULAMA FAALĠYETĠ
ĠĢ güvenliğini dikkate alarak bakım planı hazırlayınız.
ĠĢlem Basamakları Öneriler
18
KONTROL LĠSTESĠ
Bu faaliyet kapsamında aĢağıda listelenen davranıĢlardan kazandığınız beceriler için
Evet, kazanamadığınız beceriler için Hayır kutucuğuna (X) iĢareti koyarak kendinizi
değerlendiriniz.
DEĞERLENDĠRME
Değerlendirme sonunda “Hayır” Ģeklindeki cevaplarınızı bir daha gözden geçiriniz.
Kendinizi yeterli görmüyorsanız öğrenme faaliyetini tekrar ediniz. Bütün cevaplarınız
“Evet” ise “Ölçme ve Değerlendirme” ye geçiniz.
19
ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME
ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME
2. ( ) Yedek parça istenirken parça adı, parça numarası ve makinedeki görevi yazılarak
sipariĢ verilir.
3. ( ) Gerekli özelliklere sahip olmayan bakım malzemeleri (yağ, rulman, filtre) tezgâh
randımanını yükseltir.
DEĞERLENDĠRME
Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız. YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap
verirken tereddüt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri dönerek tekrarlayınız.
Cevaplarınızın tümü doğru ise “Modül Değerlendirme”ye geçiniz.
20
MODÜL DEĞERLENDĠRME
MODÜL DEĞERLENDĠRME
AĢağıdaki cümlelerde boĢ bırakılan parantezlere verilen bilgiler doğru ise D, yanlıĢ ise
Y yazınız.
10. ( ) Makine sürekli çalıĢıyorsa sık sık temizlik yapmaya gerek yoktur.
DEĞERLENDĠRME
Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız. YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap
verirken tereddüt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri dönerek tekrarlayınız.
Cevaplarınızın tümü doğru ise bir sonraki öğrenme faaliyetine geçiniz.
21
CEVAP ANAHTARLARI
CEVAP ANAHTARLARI
ÖĞRENME FAALĠYETĠ–1’ĠN CEVAP ANAHTARI
1 Doğru
2 Doğru
3 YanlıĢ
4 YanlıĢ
5 Doğru
6 Doğru
7 Doğru
8 YanlıĢ
1 YanlıĢ
2 Doğru
3 YanlıĢ
4 YanlıĢ
5 Doğru
6 YanlıĢ
7 Doğru
8 YanlıĢ
22
KAYNAKÇA
KAYNAKÇA
ÇERĠK Vefa, Makine Bilgisi ve Makine Elemanları, Cilt 1, Vefa Yayınevi
ġEN Zeki, Nail ÖZÇĠLĠNGĠR, Meslek Resmi, De-Ha, Ġstanbul 2004.
23