t i ğ i

m a
m i s
N u
İLK ELEKTRON SİKKELER
na n
Y u
2 0 6
K LA
 t i ğ i
m a
m i s
N u
na n
Y u
2 0 6
K LA
 Sikkenin ortaya çıktığı dönemde Anadolu’da Lydia

i
Hakimiyeti, Mermnades Sülalesinin son iki kralı
t ğ i
söz konusu idi.
m a
Mermnades Sülalesi :
m i s
N
Gyges (c. 680-c.645)
u
na n
Ardys (c. 610-c.560),

u
Sadyattes (c. 615-c.610),
Y
2 0 6
Alyattes (c.610-c.560)

A
Kroissos (c.560-c.546)
L
KKroissos 546’da Kyros’a yenilir ve Sardes düşer.
 t i ğ i
m a
m i s
N u
na n
Y u
2 0 6
A
Ön yüzde dış bükey bir betim

K L
Arka yüzde çelik kalem darbı ile elde edilen
bir veya birden fazla kare çukuru
Elektron sikkeler B. Anadolu’ya atfedilmektedir.
Ve bu sikkelerin darpları Kroisos’tan öncedir.
Ama daha detaylı bilgi için sorulara cevap
t i ğ i
verilmesi gerekir .
m a
m i s
N u
– 1- Darp atölyeleri neresidir?

na n
– 2- Sikke kronolojileri nedir?

Y u
– 3- Niçin elektron kullanıldı?

0 6
– 4- Nasıl ortaya çıktılar?
2
K LA
– 5- Neden var olan sistem (düzensiz metal
parçalarından oluşan anonim sikke) yerini darp
edilmiş ve imzalanmış sikkeye bırakmıştır?
 En eski elektron sikkeler-
Bilinenler
t i ğ i
• En eski elektron sikkeler Batı Anadolu sikke
m a
i s
otoriterinin saf gümüş ve saf altın sikke için
m
terk
ettikleri sikkelerdir.
N u
a n
• Bu değişim M.Ö. VI yy 3. çeyreğinde
• Phokaia, Mytilene venKyzikos
olmuştur.

Y u bu metale

0 6
İskender dönemine
2
kadar sadık kalmıştır.

A
• Lampsakos ve Khios M.Ö. 500’lere kadar
L
K sınırlı elektron darpları da söz konusudur.
elektron sikke basmışlardır. Ayrıca MÖ. V. yy’da
 Elektron sikkeler
t i ğ i
• Tümü B. Anadolu’da bulunmuştur.
m a
ele geçen 45 sikkelik definedir. mi
s
• Tek istisna Phrygia’daki Gordion kazılarında

N u
a n
• O dönemde Phyrgia Lydia hakimeti
n
altında idi

Y u
ve buluntu şaşırtıcı değildir.Bu sikkelerin tümü

6
Sardes atölyesine atfedilebilecek sikkelerdir.

2 0
K L A
 Atölye problemleri
Hangi kentte üretildikleri hakkında lejantları yok.

t i ğ i
Var olan lejantlar da belirli atribüsyonlar için yeterli değil.

m a
i s
10 kadar tip arasında sadece bir kaç kenti ikonografik olarak

m
u
tanıyabiliyoruz:

n N
na
Miletos

Y u
2 0 6
K LA
 Ephesos

ğ i
Phokaia

at i
i s m
u m
n N
Y una
2 0 6
K LA
Bunlar konuşan
tipleridir.
 Griffon Teos veya Phokaia olabilir.
t i ğ i
m a
m i s
N u
na n
Y u
2 0 6
K LA
Kayhan 62
 Herhangi bir atölyeye
atfedilemeyecek tipler
bulunmaktadır.
t i ğ i
• İki horozlu tip
m a
• Keçi
m i s
• At
N u
•
na
Boğa başı/Protomesi n
Y u
2 0 6
K LA
 Kullanılan Ağırlık Birimleri
t i ğ i
• “Lydia-Miletos” ağırlık birimi : Lydia krallığının ve
m a
i
Ionia kentlerinin darpları olan bir çok emisyonun

m s
u
kullandığı (14gr. biraz daha ağır stater),

• “Phokaia” ağırlık birimi n N ve Anadolu’nun

u n a : Phokaia

Y
kuzeybatı kentlerinin benimsediği (16gr. dan ağır stater).

• “Samos”
2 0 6
ağırlık birimi : En son olarak ta Samos

K L A
üretiminin karakteristiği
– “Ağır Samos” ağırlık birimi (17gr.dan ağır)
– “Hafif Samos” (yaklaşık 13,30 gr.) ağırlık birimi
 Birimler (Denomination)
t i ğ i
• Stater
m a
• Trite (1/3 stater)
m i s
N u
• Hekte (1/6 stater)

na n
Y u
2 0 6
K LA
• Elektron sikkelerin üzerindeki tipler ayırtatiğ
i
i s m
m bir
edici değildir. Bu şekilde en bilinen

N u
sikkeleri dışındaki sikkeleri herhangi
kente atfetmek yanlış n
u n a olur.
• Ama yapılan son
6 Y çalışmalar sayesinde

2 0
birimlerin ayırt edilmesinde arka yüzde

L A
çelik kalem darpları belirleyici olduğu
K anlaşılmıştır.
 Atıf konusunda çok önemli bir
gelisme
t i ğ i
• Lydia_Miletos Ağırlık Sisteminde
m a
m i s
– Stater: 2 kare ck, arasında 1 dikdörtgen ck
– Trite ve Hekte : 2 kare ck
N u
n a
• Phokaia Ağırlık Sisteminde n
Y u
6
– Stater: 1 veye 2 kare ck,

2 0
– Alt birimlerde
A
: 1 kare ck
•LSamos
K Ağırlık Sisteminde
– Stater: 2 dikdörtgen ck
– Alt birimlerde : 1 kare ck
 Lydia Miletos’a atfedilecek sikkeler
(betimsel olarak)
t i ğ i
m a
Bu betim Geç Assur ve Geç Babil

i s
betimlere benzemekte.Özellikle

m
u
küre: Asur’lu Assurbanipal (M.Ö.

N
669-630), Babil’li Nabukodonosor

n
(M.Ö. 604-562) döneminde

na
karşımıza çıkmakta.

Y u
2 0 6 -Sardes’te cok bulunmuş

K LA
Dikdörtgen baş, stilize göz ve yele,
-Kraliyet hayvanı. Herakles soyundan
geldiklerini düşünmekteydiler.

ağzı açık ama dili gözükmüyor. Burun

kemerinin üzerinde şualı bir küre
 t i ğ i
m a
m i s
N u
na n
Y u
2 0 6
K LA
 t i ğ i
m a
i s
Çelik kalem

m
darplarına göre

u
Lydia Miletos

N
Ağırlık Sistemi

n
Lydia_Miletos

na
Ağırlık Sisteminde

Stater: 2 kare ck,

Y u
6
arasında 1

2 0
dikdörtgen ck

LA
Trite ve Hekte : 2

K
kare ck
 t i ğ i
m a
m i s
N u
na n
Y u
2 0 6
LA
Samos

K
Ağırlık
Sistemi-1

Stater: 2
dikdörtgen
ck
Alt birimlerde
: 1 kare ck