Professional Documents
Culture Documents
www.sindhsalamat.com 1
سرد الش جَ سفر :انر جليل
)ڪهاهيون(
امر جليل
ڪاڇو پبليڪيشن
www.sindhsalamat.com 2
سرد الش جَ سفر :انر جليل
شيڌ شالنت ڊجّٽل بَڪ اِڊِظو شلصلُ جَ ڪتاب ىهبر ( )591اوٌان اڳّان پّض ڪجُ
ٿَ ٌُ .ڪتاب ”شرد الش جَ شفر“ ىانّاري لّکڪ انر جلّل جُ ڪٍاڻّو جَ نجهَعَ
آٌُِ .اد رٌُ تً انر جلّل جُ ڪٍاڻُ ”شرد الش جَ شفر“ جڏٌو پٍرَِن دفعَ شٍڻَُء ۾
ڇپُ تً رشالُ تُ پابيدي پئجُ وئٌُ .و ڪتاب جَ ٽَّن اِڊِظو ڪاڇَ پبلّڪّظو پاران
ڇپاَِ وَِ آٌُ.
انر جلّل لکُ ٿَ رب ىً عرش تُ آٌُ ،ىً فرش تُ آٌُ ،رب ىً نصجد ۾ آٌُ ،ىً نيدر
۾ آٌُ .رب اىصان جُ َاىدر ۾ آٌُ .ڪل جڳ ۾ وڳَڙ تڏٌو پّداٿَّ جڏٌو ٌڪ کُ اىّڪ
روپ ڏِئُ ناڻٍو ٌڪ کُ وشاري ڇڏَِ .پيٍيجُ پيٍيجُ خدا جُ برتريَء الِء ناڻٍو رة جا
درِاًٌ وٌائُ ڇڏِا .قدرتُ آفتو ،زلزلو ،آتض فظائو ،شَىانّو ،۽ شهيڊن جُ ُاٿلڻ شان
اِترِقدر وڏي تعداد ۾ ناڻٍَ ىً نئا آٌو ،۽ ىً دربدر ٿّا آٌو جّڏي تعداد ۾ ناڻٍَ نذٌبو
جُ ىالُ ۾ جَٽّل جيگّو ۾ نئا آٌو ،۽ دربدر ٿّا آٌو .شائيس ،ٽّڪياالجُ ،۽ طعَر ۾
بُ اىتٍا اوشر جُ باوجَد نذٌبو جُ ىالُ ۾ وحظتياڪ ڪاررواَِن ختم ٿُ ىً شگٍَّن
آٌوُ .اٽليدو اىٍو ڪارروائّو ۾ اضافَ ٿَّ آٌُ .طالبان نذٌبُ جيَىّت جَ ٌڪ ڀّاىڪ
روپ آٌو.
ڪتاب جُ ڪهپَز ڪّل ڪاپُ شيڌ شالنت ڏاىٍو نَڪلڻ تُ فّصبَڪ جُ پّج
فئيس آف انر جلّل Fans of Amar Jaleelجُ اِڊنو شارىگ انداد ۽ شيدس دوشتو جا ٿَرائتا
آٌَّن .اوٌان شڀيُ دوشتو ،ڀائرن ،شڄڻو ،بزرگو ۽ شاڃاًٌ وىدن جُ قّهتُ نظَرن،
راِو ،صالحو ۽ رٌيهائُ جَ نيتظر.
www.sindhsalamat.com 3
سرد الش جَ سفر :انر جليل
فٍرست
91 ړٟ
ز٠طگي ٣ڒ ُ 11
www.sindhsalamat.com 4
سرد الش جَ سفر :انر جليل
ويساًٌ ،ويساًٌ
ؼ1946 ٟع رت ٟتالُء پعائٞعي اؼڔ٥ك ړعاچيَء ٝام پعائٞعي تُٛي ٜدا چار دردا پاس ړعڻ کام
پِ٥ء ٥ٝم کي اي ٟدي هي ٣اِء اؼڔ٥ك ړعاچيَء دي پ٤عي ٟدردي ۾ داص ٢ٛهٺي ڇ٠ي ٣ئائ٥م .ا٠گعيغم دي
دهر ۾ پعائٞعي دا چار دردا پاس ړعڻ کام پِ٥ءۿ ٣اِء اؼڔ٥ك دا ؼت دردا پاس ړعڻا پ٠٥طا ٣ئاۿ تڍٟ٣
هڃي ٝيٽعڪ ٿي١طي ٣ئي .ا ٟ٤٠ڇي ٟ٤١۾ اي ٟدي هي ٣اِء اؼڔ٥ك د ٥ؿٞار ړعاچيَء دي ة٤تعيٟ
اؼڔ ٟٚ٥۾ ٿي١طه .٥٣ٻيا ؼٺا اؼڔ٥ك ٣ئاۿ ؼي١ٽ پيٽعړػ اؼڔ٥كۿ ړعاچي گعاٝع اؼڔ٥كۿ
ړعؼچيٝ ٟـ١عي اؼڔ٥كۿ ةي هي ايػ پارؼي اؼڔ٥كۿ ۽ ٝاٝا پارؼي گعٚػ اؼڔ٥كٝ .ظ٣ب وعف
الڈه رکڻ هارا هاٚطي ٟپ١٤١ذ ٟٻارم کي ؼ١ڋ ٝطرؼي ۾ پڎ٣ائي١طا ٣ئا.
1940ع څاري ڄه ٝيڊيڔ ٙړاٚيخ دي ت٥ؼيٍ الِء معهرت ٝسؽ٥س ړئي هيئي ٣ئي .ڄه ٝيڊيڔٙ
ړاٚيخ ؼام ٚڳٚ ٥ڳ اي ٟدي هي ٣اِء اؼڔ٥ك دي َٞارت ٠٥٣طي ٣ئي .ٻئي تُٛيٞي ادارا ؼعړاري
٣ئأ .يك ٥ٛړي ٥هي ٥ت ٢اي١طڈ هٗت ۾ تُٛيٞي معهرت ٟدي پ٥رائي الِء اي ٟدي هي ٣اِء اؼڔ٥ك دي ٣ڒ
َا ٚيـام َٞارت ٺا٣عائي هي١طي .ت ٟ٤١ړعي اي ٟدي هي اؼڔ٥ك کي ڄه ٝيڊيڔ ٙړاٚيخ دي
ؼا٥٤ٝم ړ٥ٽ٥اك ةٛڊ٠گ ۾ َارمي وعح ؿٕٽ ړي ٥هي٥٣ ٥ۿ ۽ اؼڔ٥ك دي اق٥ٛړي َٞارت ڄه
ٝيڊيڔ ٙړاٚيخ کي ڇ٠ي هيئي ٣ئي٥ٝ .م کي ياد ٢٠ٿ ٥اچي ت ٢ړ٥ٽ٥اك ةٛڊ٠گ ۾ ٝع٣ٽ ٟد ٥يا گذعاتيٟ
د ٥ړ ٥اؼڔ٥ك ٠٥٣طه .٥٣ړ٥ٽ٥اك ةٛڊ٠گ اؼڔٚ٥ي َٞارت ٣ئيُ .اتي ٥ٝم کي پ٤عي ٟدردي ۾ داص٢ٛ
هٺي ڇ٠ي ٣ئائ٥م .ؼ 1946 ٥٣ ٟع.
اي ٟدي هي ٣اِء اؼڔ٥ك دي ٠ئي ٟةٛڊ٠گ الِء ؼعړار ة١طر رهڄ تي ؼُيط ١ٝغك ڀعؼام ړا ٗطيٜ
ؼعړار ي „ٔيػ ړيعائي پٽ ړعي ڈڍيۿ ۽ اؼڔ٥ك دي َٞارت د ٥ړ ٜؿعهع ړعاي .٥٣ ٥ؼُيط
١ٝغك دي ڀعؼام ايڊٚذي ڄ٠ـا ةٛڊ٠گ دي اٺيٞ٠ ٟتع ٔٛيٽ ۾ اؼام د ٥گ٤ع .٥٣اؼام دي ٔٛيٽ ۾ „صعي
ړٞعي د ٥رخ ؼڋه ؼ١ئ٥م ُام وعف ٥٣دتي پعاڻي ؼعړاري „ٔيػ کي ڄا٣ي اي ٟدي هي اؼڔ٥ك دي
اڇاهت ؿعهع ړئي ٣ئائ٥م .رت ٟتالُء اؼڔ٥ك ۾ پعائٞعي تُٛي ٜپعائڻ دهرام ٥ٝم اي ٟدي هي اؼڔ٥ك
دي اڇاهت کي „٣ؽتي „٣ؽتي ُاؼع٠طي ڇٺ١٣ .٥٣ ٥طؼتام دي ړ ٟ٤١داةَ ٥ٛالئ٘ي ٝام پٿعم دا پ٤اڈ
„ڻي گڍ ړيا ٣ئائ٥م .ؼ٥ي ٟرادؽتا٠ي ړاريگع پٿعم کي ٝاٽ ٝىاةٖ ٽُڔيۿ پٿعم ٝام ةالڪ ٺا٣ي١طا
www.sindhsalamat.com 5
سرد الش جَ سفر :انر جليل
٣ئا .ؼپعهائيغر ُٔٽ پٽي٥م ۽ ٔيتا کڻي ٣ڒ ٣ڒ ةالڪ دي چڔاس ړ١طا ٣ئا.
ؼ٥يٝ ٟغهر ۽ ٝؽتعي اؼع هي ٙاچي ٣٥ٚي ڈيڻي ٟ۽ ٝتعړ ٟؼام پٿع ُٽڔڻ ؿعهع ړ١طا ٣ئا .ؼ٥يٟ
ڈيڻي ٟ۽ ٝتعړ ٟد٣ ٥ڒ ٚئي ۽ ٣ڒ تاك ۾ „هاز ؿال تائي ٟٻڋڻ ۾ اي١طه .٥٣پ٥ئي ٟړٞعي دي
ةاٚڔ٠٥يَء ۾ اٝام ق١طك هد٤ي ڈڍي .٥٣ ٥اٝام گ٤ڻ ٥ړعي پٽاٽا ةكع ۽ ٻي٥م ڀاڅي٥م ق١طك تي پٛٿي
ٝاريۿ هي٤ي ڈٛي١طي ٣ئيۿ ها٠طي هي٤ي ٢٠ؼگ١٤طي ٣ئي .ړ ٜړار ٠٥٣ ٢٠طه ٥٣س ت ٢ق١طك تي هي٤ي
اصتارهم ۽ ؼچ ٙؼائي ٟد ٥رؼا ٥ٚپڎ١٣طي ٣ئي .ړڍ ٟ٣ړڍ ٟ٣ٽڒ ٻڋي ؼ٥يٝ ٟؽتعي ٟ۽ ٝغهرم کي
ڈيڻي ٟتي ٝتعړا ٣ڻ١طي ڇؼ١طي ٣ئيۿ ۽ االِء ڈا ؼ٥چي١طي ٣ئي!
گارڄم رهڄ هاري ةع٣ا٠ي ةٛڊ٠گ ٝام ؿٕٽ ړعي اؼي 1942 ٟع ۾ ايڊٚذي ڄ٠ـا ةٛڊ٠گ هاري ٔٛيٽ
۾ „يا ٣ئاؼي .ٟت ٟڇي ٟ٤١۾ ة ٢پٿعم کي ڈيڻي ٟ۽ ٝتعړ ٟؼام ٽڔي ةالڪ ٺا٣ڻ د ٥ړٛ٣ ٜي ر٣ي.٥٣ ٥
پعاڻي ڄٺ ٙؼعړاري َٞارت دٛٝ ٥ت ٥کچي ر٣ي .٥٣ ٥الڳيت ٥چار پ١خ ؼاك ؼاڳي تاك ۽ ؼاڳي ٚئي ؼام
اي١طڈ ڈيڻي ٟ۽ ٝتعړ ٟد„ ٥هاز ١٤١ٝذي ٻاك اهؼٿا (١٠ڌپڻ) د ٥زك ٥ٿي هي٣„ ٥ي .اي ٟدي هي ٣اِء
اؼڔ٥ك دي ٠ئيَٞ ٟارت ٣ٿ ٟؼام ُٽڔيۿ گ٤ڎي ٺا٣يٚ ٙکي ٟړعهڈي ٟةالړ ٟؼام تيار ړي٣„ ٙي.
اي ٟدي هي ٣اِء اؼڔ٥ك دي ٥ٝد٥دن اةتع زاٚت ڇؼي ٝام ؿطت ؼام ٝسؽ٥س ړ١طه „٣يام ت ٢ةعقْيع
دي ِ ٟ٣زكي ۾ اؼي ٟر٣ڻ هارا ا٣ڎي َاٚيـام َٞارت دي الئٖ ۽ ٗاة٣ ٢٠ ٙئاؼي٣ .ٟي١ئع تَٞ ٢ارت دي
ٝٿام ؼ١گٞعٝع تي ٚکي ٙاي ٟدي هي ٣اِء اؼڔ٥ك هاره پٿع پٽي ال٣ي ڈڍي ٥اٿائ٥م .اُم ١٣ڋ ؼي١ٞٽ ؼام
ٚکاي ٥اٿائ٥مۿ اي ٟدي هي ةٛڊ٠گ.
ا٣ڎي وعح رادؽٿام ۽ ديؽٞٛيع کام گ٤عاي ٙپٿع ۽ ٝارة ٙؼام ٺا٣ي ٙاي ٟدي هي ٣اِء اؼڔ٥ك دي
َاٚيـام َٞارت ٗتن ٢ص٥رم الِء ؼڻڀ ٥گع ٢٣ٿي پيئي „٣ي.
اي ٟدي هي ٣اِء اؼڔ٥ك دي ٠ئيَٞ ٟارت دي ٣ڒ زكي تي ؼڀ کام پ٤عي ٟؼ١ڋ اؼيٞتٛيَء
٠ادائغ ٗتن ٥ړي1947-48( .٥٣ ٥ع) ام هٗت ړعاچي پاړؽتام دي گاديَء هاره .٥٣ؼ١ڋ اؼيٞتٛيَء
دي پ١٤١ذي َٞارت ٝعړغي ؼعړار دي اؼتُٞاك ۾ ٣ئي دتي هٔاٗي يا ٗٝ٥ي اؼيٞتٛيَء دا ادالس
١ٛ٣طا ٣ئا .ام کام پِ٥ء ؼ١ڋ زڔٝ٥ت دي ڄائعيڔٽ٥ريٽ „ف ايذ٥ړيـ ٟاي ٟدي هي ٣اِء اؼڔ٥ك
دي ٣ڒ زكي تي ٗتن ٥ړعي „ٔيػ کٚ٥ي1950( .ع) ڇؼ١طيئي ڇؼ١طي ؼ١ڋي ادةي ة٥رڄ اي ٟدي هي
٣اِء اؼڔ٥ك دي ٻئي زكي تي ٗتن ٥ړعي „ٔيػ کٚ٥ي ڈڍيِ .ا٣ي ؼعړاري ٗتنا ٣ئاۿ ٣ع ٚساظ کام
٠ادائغ ٣ئا .پِ٥ء صيعم ؼام پي ڄةٛي ٥ڄي هارم اؼڔ٥ك دي ٣ڒ زكي تي ٗتن ٥ړعي هرت .٥پِ٥ء ت٢
٣ڔڎا دٔتع کٛيا پي ت ٢ړي ة١ط پي ٿيا .اؼڔ٥ك هي ٥تتا ٢٣ٿي١طه.
رهزگار ؼتب اٺاهي ٢٤ؼا ٟٚهاري دالهو١ي ړاٽي ړعاچي ٥ٝٽي „يػۿ (2001ع) دك ٻاك اهؼٿا
www.sindhsalamat.com 6
سرد الش جَ سفر :انر جليل
(١٠ڌپڻ) دا پيعا کڻڻ الِء ڈڒ کاڅي .ڄاړٽع اٝطاد ة٥ٛڂ ۽ ٝام اي ٟدي هي اؼڔ٥ك ڇؼڻ هياؼي .ٟاٝطاد
ة٥ٛڂ ۽ ٥ٝم ؼاڳي ؼاك (1953ع) اي ٟدي هي اؼڔ٥ك ٝام ٝيٽعڪ ړئي ٣ئي .اي ٜةي ةي ايػ ړعڻ
کام پِ٥ء اٝطاد اي اي ٟٽي يُ١ي ٠ڒۿ ړ ٟ۽ ڳٛي دي ةيٞاري ٟالِء َالج ۽ ؼعدعيَء ۾ ٻا٣عام اؼپيـالئيغ
ړي٥ۿ ۽ اڳتي ٛ٣ي ةيٌ١يع ڀٽ ٥دي ُٝاٚخ ٿي.٥
اي ٟدي هي ٣اِء اؼڔ٥ك دي ٥ٝد٥دن زاٚت ڇاچي أؽ٥ؼ١اڪ „٣يَٞ .ارت ڇؼي ڇاچه ڇک ٿي .٥ام
اؼڔ٥ك ؼام ١٤١ٝذي رهح د ٥رؿت٣„ ٥يۿ ديئ ٟرت ٟتالُء پعائٞعي اؼڔ٥ك ؼام „٣ي .اؼڔ٥ك هيعام
۽ تتا ٢٣زاك پي ڇٺ .٥هرا٠ڊم ۾ ڀڳ ٙٽٽٝ ٙيغمۿ ړعؼي ٟ۽ ڄيؽڔ ٟدا ڄ٢٣ۿ ړ١ؽٽعړـ ٟد ٥ر٣ذي
هي ٙؼاٝام .ړالؼ ٟد٥م ڄيؽڔ٥م پعاڻي٥م ۽ ُاڇه٣ي کاڅك -ړالس رهل اه٠ڋا٣ا -دز ٝ -ٽي -څارا -
ؼ١گٞعٝع د٥م ڇاړڻي٥م ّالًت ۽ پام دي پيڔ ٟ۽ ٿُڔ ٟؼام ٿڑي !ٙٽائٛيٽ ايتعي ٗطر ةطة٥دارۿ گ١طا
۽ ړعا٣ت „ٝيغ د ٟ٤١د ٥اه٣ي ٟتك٥ر ة ٢ړعي ٠ٿا ؼگ .٥٤ديئُ ٟادڎي ٙ۽ ةعةاد ٿي ٙؼ١ڋ ڇؼي ٥ٝم کي
ؿاٚ ٢٣ىيٓ دي ٣ڒ ةيت د٥٤ٕٝ ٥ل هامر ق٥رت ۾ ٌ٠ع اي١طه „٣يۿ تيئ ٟاي ٟدي هي ٣اِء اؼڔ٥ك دي
ړا٥٠م ړا٠گيعا
َ ٣اڻ٥ړي زاٚت ڇؼي ؼاڳئي ؿُع د٥٤ٕٝ ٥ل دك تي تعي „ي” .٥دتي ١٣خ ٣ئاۿ اتي
ړيا“.
اؼڔ٥ك دي ازاوي ۾ ّيع ٗا٠٥٠ي اڇاهت٥مۿ ۽ اڅ ۾ ڈڍي ٙاڇاهت ٟالِء „٠طك ريتيۿ ةذعيۿ ةالڪۿ ۽ ڀڳٙ
ٽٽ ٙؿٽع٠گ دا تضتا پيا ٣ئا .اؼڔ٥ك دي د ٟ٤١زكي تي پ١ذا ٢٣هر٣ي ٢اڳ ڄائعيڔٽ٥ريٽ „ف
ايذ٥ړيـٗ ٟتن ٥ړي٥٣ ٥ۿ ؼاڳئي زكي تي ٣ي١ئع ٣ڒ اي ٟدي اه دٗ ٥تن٣„ ٥ي .اؼڔ٥ك ا٠طر
چار ؼ ٥ها ٟٚديتعي زٝي ٟاهلل دي ٠اٚي ۾ ڐٻائي ړٝ ٟ٤١الم ٝؽيتۿ ۽ ٝؽيت ٝٿام پ١٤١ذ ٥گ٤ع ٺا٣عائي
ڈڍي٣„ ٥ي٣ .يٺ اهلل د ٥گ٤عۿ تٝ ٢ٿام ٝالم د ٥گ٤ع! اهلل دي ٠اٚي ۾ د١گي٥م ٻڋي٥م ۽ تاريض ٟ۾ پڎ٣ي٥م
٣ي٥م ؼي٣ .ٟي١ئعۿ ٝؽٞٛا ٟ٠الِء اٚڳ ٿٛڳ ٺا٣يٛٝ ٙڒ پاړؽتام ۾ اهلل دي ٠اٚي ۾ زٝي ٟ١۽ ٝاڻ ٟ٤دي
اٝالڪ تي ٠ادائغ ٗتنا ڇؼي ر٣يا „٣ي٥م .ړا د ٙ٤پ ٙړ٤٠٥يٝ .الم ڇ٠طي ٟڇا٠ط ٿي پيا „ .ٟ٣اؼڔ٥ك
دي ړذ ٢٤ٻي ٟزك ٟتي ةٗ ٢تنا ړي٣ ٙئا .اؼڔ٥ك دي ٽيٝ ٟاڈ ړاٺ ړٻاڈ الِء ڈڍي٣ ٙئي.
صتع ٛٝي تٝ ٢يٽعڪ ړالس ۾ ؼ١ڋي ؿاگعدم د ٥ړ ٙتُطاد ٣„) 9( ٥٠يِ .ام ز٘ي٘ت دي „ئي١ي ۾
اه٣ي ٟړعاچيَء ۾ ؼ١ڋي ٟد„ ٥ئي١طه ڇؼي ؼگ ٥٤ٿا٣ .يڊ ٝاؼتع دي „ٔيػ ړٕٛٝ ٟ٤١ػ دي „ٔيػ
ٝسؽ٥س ٿي1947 .ع کام پِ٥ء هرجي ۾ ٛٝي ٙاي ٟدي هي ٣اِء اؼڔ٥ك دي ٣يڊ ٝاؼتع دي „ٔيػ َاٚيـام
ٔع٠يچع ۽ ٣ع وعف دعړ١طڈ اٞٚاڈي ٟؼام ؼي١گاري٠٥٣ ٙطي ٣ئي .اٞٚاڈي ٟ۾ تذال ڇي١طڈ ۽ چٞڔ١طڈ
ٽعأي٥مۿ ړپۿ ؿيٛڊهمۿ ٻ ِال ۽ اُ٠ا ٟٝ۾ ٛٝيٗ ٙيٞتي ؼاه٠يئع ؼي١گاري٠٥٣ ٙطا ٣ئاِ .ا٣ي اُ٠ال اړعال
اؼڔ٥ك دي ړعړيٽۿ ٔٽتاكۿ ڄةيٽ١گ ۽ ڄراٝاٽڒ ؼ٥ؼائٽيَء دي ٽي ٟٞؼچي ١٣طؼتام ۾ ٿيٙ
www.sindhsalamat.com 7
سرد الش جَ سفر :انر جليل
٘ٝاة ٟٛ۾ کٽيا ٣ئا٥ٝ .د٥دن ٣يڊ ٝاؼتع دي „ٔيػ ۾ ردي ؼعړاري ٝيغ ۽ چئ ٟړعؼي ٟکام ؼ٥اِء
ړذ٣ .٥٣ ٢٠ ٢٤ڒ وعف ةطزيتا ريڒ رکي٣ ٙئاۿ د ٟتي پعاڻٔ ٟائي ٟٛدا ا٠تار ۽ ڳ١ڌي ٟ۾ ٻڋك پعاڻا
ردؽٽع پيا ٣ئا .څارم ۽ دز ؼام چړي ٙړٻاڈ صا٠ي ۾ ٥ٝم کي ٣ڒ ٽعأي (ړپ) ٌ٠ع „ئي .رٝاك
ړڌيۿ ٽعأيَء تام دز الٿ .ٜڈ١ڊيُ .ٜاړعي ٙاکع ًا٣ع ٿي پيا .اي ٟدي هي ٣اِء اؼڔ٥ك دي ڄراٝاٽڒ
ړٛب اُ٣ا ٽعأي 1932ع ۾ ړٛڔتي ۾ ړعاي ٙراة١طر ٠اپ ٽيگ٥ر ڄراٝا ٔيؽٽي٥ك ۾ زاق ٙړئي ٣ئي.
ةاٗي ا٥ٞ٠ك ړپۿ ٽعأي٥مۿ ؿيٛڊهمۿ ۽ اُ٠ال ړيڍا ٟ٤٠هيا .ړيع کڻي هي٥ۿ ړ ٟ٤١کي ړا صتع
ړ٤٠٥ي .ةعٝاٽيڒ دي ٔع٠يچع ۽ اٞٚاڈي ٟةاةت ة ٢ړ ٟ٤١کي ړا ؼڋ ٣ ٢٠ئي.
1947ع کام اڳ دتي دتي ١٤١ٝذي ٟيادم دا د٤ام „ةاد ٣ئاۿ ؼي د٤امۿ 1947ع کام پِ٥ء اةتع زاٚتٟ
ٽي٤ٺ ؼا ٟٚ۾ ُاداڈي ڈڍيا „ .ٟ٣ړ ٥ؼتب ت٣„ ٢ي دٝ ٥ام ٛٝ ٟ٣ڒ ۾ ص٥ش ٠ا٣يامُ .اتاه٣„ ٥ٚيام.
پ١٤١ذي هو ٟ۾ پاڻ کي دالهوٝ ٟسؽ٥س ړ١طه „٣يام.
اي ٟدي هي ٣اِء اؼڔ٥ك ٝام ئي ٥ٝم کي َ٘يطمۿ ي٘يٟ١ۿ ۽ اَتتارم ةاةت قٔ٥ي ٟدي هاټ د ٥ڇس
ٛٝي .٥٣ ٥ؼ 1946 ٥٣ ٟع١٤١ٝ .ذي َٞع ٣ئي ڇ ٢٣ؼاك١٣ .طؼتام دي هر٣اڱي ةاةت أ٥اٛٝ ٟ٣ڒ ۾ رڻ
ٻاري ڇ .٥٣ ٥٠قطي ٟدا رؿتا ٠اواۿ ٝستت٥م ۽ چا٣ت٥مۿ رهاداريۿ ٚساظۿ ازتعالۿ ۽ ڀعهؼا ؼياؼي ڀ١ڀٽ ۾
هٺذي هيا ٣ئا .ړ ٟ٤١کي ړ ٟ٤١تي اَتتار ٢٠ر٣يٝ .٥٣ ٥ام پ٤عي ٟدردي ۾ پڎ١٣طه ٥٣س .تڍ ٟ٣اي ٟدي
هي اؼڔ٥ك َارمي وعح ړ٥ٽ٥اك ةٛڊ٠گ ۾ ٛ٣ي ر٣ي .٥٣ ٥اي ٟدي هي ٣اِء اؼڔ٥ك دي پ١٤١ذي اقٛي
َٞارت ۾ ڄه ٝيڊيڔ ٙړاٚيخ کٚ٥ي٣ ٥ئائ٥م .اؼڔ٥ك دي ٠ئيَ ٟاٚيـام َٞارت ذري گ٤ٽ تيار ٿيڻ تي
٣ئي .ؼع „٥٣دا اؼام کي ا٠گعيغي پڎ٣ائي١طه .٥٣هچٚ٥ي ٗط هارهۿ اڈ٥ۿ ؼ٤ڻ ٥۽ قاف ؿٕاف ٠٥٣طه .٥٣
ړڍ ٟ٣ؼ٥ټۿ ت ٢ړڍ ٟ٣اڈ ٥پادا٥ٝمۿ ړڎت ٥۽ ٝٿي تي اڈي گا٠ڋي ٽ٥پي پائي اي١طه .٥٣ړالس ۾
اؼي ٟهي ٢٤ٻاهي ٢٤ؿاگعد ٠٥٣طا ٣ئاؼيٝ .ٟام ړاري ړ٥د٤ي کي ؼع „٥٣دا ڇاچه ڀائي١طه .٥٣
٣ڔڎي ڇي ٟ٤١ؼع „٥٣دا ؼ٥ٛار ٗٞيف ۽ ٝٿي تي د١اح ٽ٥پي پائي „ي .٥اؼي ٟؿاگعد هائڎا ٿي
هياؼي٥ٝ .ٟم کي چٽي وعح ياد „٣ي ت ٢ؼع „٥٣دا ڇاچه هؼاٝي ٙهؼاٝي ٙپي ڇٺ .٥پيعڄ هرتائيٟۿ پع څيام
ٻئي ړ ٟ٤١وعف ُ٣ئػ .رؼيػ ٙ٤ٝدڍ ٟ٣اؼي ٟړالس ٝام ٻا٣ع پي ٠ڔتاؼيٟۿ ؼع „٥٣دا ٥ٝم کي
ؼڍ ړي .٥پاڻ ړعؼيَء تي هيٺٝ .٥٣ ٥ام ؼع دي ڀعؼام هڃي ةيٺػ .ؼع „٥٣دا ړذ ٢٤ړذ٢٤
٣ٻڔ١طي ٥ٝم کام پډي٥ۿ ”ت٥م قتر د١٠ ٥ڊ ٝام داڳڻ کام پِ٥ء ڈا پڎ١٣طه „٣يٟ؟“
٥ٝم کي ڳا ٢٤ٚؼٞذ ٢٤۾ „ ٢٠ئيۿ چيٜۿ ”ٝام ت ٢ړذ ٢٤ة ٢٠ ٢پڎ١٣طه „٣يام“.
”اري ٢٠ڀائيۿ “.٢٠ؼع „٥٣دا چي٥ۿ ”ت٣٥يٝ ٟؽٞٛام پڎ١٣طا „٣ي٢٠ ٥ۿ ال اهلل اال اهلل اڳتي ڈا چ٠٥طا
„٣ي٥؟“
www.sindhsalamat.com 8
سرد الش جَ سفر :انر جليل
www.sindhsalamat.com 9
سرد الش جَ سفر :انر جليل
ديڍا ٟ٤٠ړيام پعکۿ تيڍا ٟ٤٠ؼچڻ ؼا٥٤ٝم .ؼ٣ ٥يُءۿ ؼ٥٣ ٥ۿ ؼ ٥ادٙۿ ؼ ٥اهللۿ ؼ ٥پعيٟۿ ؼ٥
پؽا٢٣ۿ ؼ ٥هيعيۿ ؼ ٥ها٣عه 1.ؼ ٥رالۿ ؼ ٥رزي .ٜؼ ٥ړاؿيۿ ؼ ٥ړُت .٥ؼ٣ ٥ع١٣ڋ ٥٣ئي „٣ي.
آپے آہو آپے چیتا ،آپے مارن دھایا
2
آپے صاحب آپے بردہ ،آپے مل وکایا
٣„ ٥٣يۿ ِام کام اڳتي ړ ٟ٤١کي ړا صتع ٠ا٣ي٣ .ڒ کي ا٠يڒ رهٽ ڇيئي ٝاڻ ٥٤هڃي ٠٥ٝذ٤ارم
۾ پيا „ .ٟ٣ا٠ت ةسع دي صتع ٢٠ړائيۿ ر٠گي ر٠گ څٞايا هاري رٝغ ؼٞذ ٢٤۾ „ئي٥ٝ .م کي ٠٥ٝذ٤ارم کام
ٝڔتي ٛٝي هيئي .پډ١طا „ٟ٣ۿ ت ٢ت٥م ړيع „٣يٟ؟١٣طه „٣يٟۿ ٣„ ٟٝ٥ٝيٟۿ ٝؽيسي „٣يٟۿ ي٥٤دي
ٽ د٠٥٤گاري١طه „٣يام :ړ ٥ړيئٟ„٣يٟۿ يا گ٥ت ٜد ٥گيا٠ي „٣يٟ؟ د٥اب ۾ ٝام ؼچ ٙؼائيَٟء دي ِؼ َ
چ٥يۿ ړ ٥ړيئ ٟچ٥ي ٝ -ام د٥ئي „٣يامۿ ؼ٥ئي „٣يام.
نا میں مومن وچ مستیاں
نا میں وچ کفر دیاں ریتاں
نا میں پاکاں وچ پلیتاں
3
موسی ،نہ فرعون
ٰ نا میں
رب َ ٢٠عش تي „٣يۿ ٔ ٢٠عش تي „٣يۿ رب ٝ ٢٠ؽذط ۾ „٣يۿ ١ٝ ٢٠طر ۾ „٣ي .رب ا٠ؽام دي اَ٠طر ۾
„٣ي .ړ ٙدڳ ۾ هڳ٥ڈ تڍ ٟ٣پيطاٿي ٥دڍ٣ ٟ٣ڒ کي ا٠يڒ رهٽ ڇيئي ٝاڻ٣ ٟ٤ڒ کي هؼاري ڈڍي.٥
پ١٤١ذي پ١٤١ذي صطا دي ةعتعيَء الِء ٝاڻ ٟ٤رت دا دريا ٢٣ه٣ائي ڈڍياٗ .طرتي „ٔتٟۿ زٚغٟٚۿ „تؾ ٔـائٟۿ
ؼ٠٥اٝيٟۿ ۽ ؼ١ٞڊم دي ُاٿٛڻ ؼام ايتعي٘طر هڇي تُطاد ۾ ٝاڻٝ ٢٠ ٥٤ئا „ٟ٣ۿ ۽ ٢٠درةطر ٿيا „ ٟ٣ديڍي
تُطاد ۾ ٝاڻٝ ٥٤ظ٣ت ٟدي ٠اٚي ۾ د٥ٽي ٙد١گي ٟ۾ ٝئا „ٟ٣ۿ ۽ درةطر ٿيا „ .ٟ٣ؼائ١ػۿ ٽيڔ١االديۿ ۽
ؿُ٥ر ۾ ةي ا٠ت٤ا اهؼع دي ةاهد٥د ٝظ٣ت ٟدي ٠اٚي ۾ هزـت١اڪ ړاررهاي٥م صت ٜٿي ٢٠ؼگ٤ي٥م „.ٟ٣
ُاٽ١ٛطه ا ٟ٤٠ړاررهائي ٟ۾ امأ ٥ٿي٣„ ٥ي .واٚتام ٝظ٣تي د٠٥١يت د٣ ٥ڒ ڀيا٠ڒ رهٽ „.ٟ٣
انر جليل
0444-41-41
B-702, Sand View Homes
Frere Town, Clifton
Karachi, Sindh
E-mail: amarjaleel@cyber.net.pk
amarjaleel36@gmail.com
www.sindhsalamat.com 10
سرد الش جَ سفر :انر جليل
غفا
ذري گ٤ٽ رهزا ٥٠ائي ٟٿي١طه „٣ي د ٥اٝام ةيڔ ٙٿي ١٤١ٝذي ّٕا ۾ ٛ٣ي اي١طي „٣يَ٥٣ .ء پڒ ړعڻ
اي١طي „٣ي تٝ ٢ام ديئعه „٣يامۿ يا ُٞ٠ت ٟؼام ڀعپ٥ر ٣يُء دڳ د٤ام ڈڍي ٛ٣ي ٥هي٣„ ٥يام.
د٤ڔيۿ ١٤١ٝذي ٝٿي تي ٣ٿ رکيۿ اٝام ّ٥ر ؼام ١٤١ٝذي ړ١ڋ ڇا ٟ٤٠ڇؼ١طي „٣ي١٤١ٝ .ذِ ٥ؼ ُع
ؼالٝت ڇؼيۿ ٿڋه ؼا ٢٣کڻيۿ پاٻٝ ٢٣٥ام ٥ٝم کي پيار ړ١طي „٣ي .۽ پِ٥ءۿ „ ٢٣کي ؼا ٢٣۾ ؼا٠ڌي ڈڍي١طي
„٣ي .اک ٝام ٚڎي „يٚ ٙڎڪ د١٤١ٝ ٥ذي ٝٿي تي ٝسعاب ٺا٣يۿ پ١٤١ذي د٠يا ڇا٥ٝ ٟ٤٠ٽي هي١طي „٣ي.
ڳا ٢٤ٚڈا ٣ي د ٥اٝام اړحع ١٤١ٝذي الِء پعيـام ر١٣طي „٣يَ٥٣ .ء ١٤١ٝذي ةاري ۾ الڳيت٥ۿ ٣ع رات
٣ڒ ڀ٥ائت ٥ص٥اب ڇؼ١طي „٣ي .ص٥اب ڇؼي ڄڅي هي١طي „٣ي .ړ١تي هي١طي „٣ي١٠ .ڊ ٝام ڈعڪ ڀعي
ُاٿي هي١٤طي „٣ي .ؼاٝت ۾ اچڻ الِء پاڻيَء د ٥گالس ڀعي پيئ١طي „٣ي .اٝام ص٥اب ۾ ٥ٝم کي ؼؽيَء ة١ا رڻ
۾ ر١ٚطي ڇؼ١طي „٣ي٣ .ڒ ٣ٿ ۾ هچي١٤١ٝ ٙذِ ٥ؼ ُعۿ ۽ ٻئي ٣ٿ ۾ ړ١ڊم د ٥تاج ڇؼ١طي „٣ي.
اٝام ٻ ٟڀ٥پ ٟکام ص٥اب دي تُتيع ړڌرائي ٣ئي .ٻ٤١ي ٝام ٣ڒ ڀ٥پ ٥ديؽي ٥٣ۿ ۽ ٻي ٥پعديؽي .٥٣
ديؽي ڀ٥پي ؼام َ٥٣ء ؼکع دي هيذ ٥٤ةکع ۾ ٛٝي ٣ئي٥ّ .ر ؼام ص٥اب ٻڋڻ ۽ زائچا ٺا٣ڻ کام پِ٥ء ةکع دي
ڀ٥پي اٝام کي ص٥ؿضتعي ڇ٠ي ٣ئي .چي٣ ٥ئائيٟۿ ”ت١٤١ذ ٥پٽ هڇي څٞار ٝاڻي١طهۿ ۽ٛٞٝڔت صطاداد
پاړؽتام د ٥ةادؿا ٢٣ٿي١طه“.
تُتيع دي ُٝاهمي ۾ ديؽي ڀ٥پي اٝام کام پ١خ ؼئ ٥رپياۿ ٣ڒ ړاري ړڔڎ ۽ ٣ڒ ړاره ٻڔع
هرت .٥٣ ٥دَ ٟي١ي گ٥ا ٟ٣ٻڔع ڇٺ٥٣ ٥ۿ ت٥ٝ ٟم کي ٻڋاي ٥٣ ٥ت ٢ٻڔع ٥٣ة٥ٝ ٥٤م د٤ڎه ٗ .٥٣اقائيَء ٻڔع د٥
ؼعۿ څڈ کام څار ړعي دڍ ٟ٣ٻڔع دي ٝٿي ٝام ٝيچاٚي ةطرام ڇيڍر ٠ڔعي „ي.٥٣ ٥
پعديؽي ڀ٥پي ؼام اٝام هيا٠ا ۾ َ٥رت ٟدي َاٞٚي ادالس ۾ ٛٝي ٣ئي١٤١ٝ .ذي ٝاُء پ١٤١ذي ز٠طگيَء د٥
ڳپ ٙزك ٥پاړؽتام ۾ ةعةاد ٿي هي٥َ ٙرت ٟدي ٔالح الِء اٗ٥ال ٝتسطن دي ادارم ؼام ړ ٜړ١طي گظاري٥
„٣ي٣ ٟ٣ .ڒ اي ٟدي اه ة٣ ٢الي٥٣ ٥ۿ ۽ هڇي ړاٝياةيَء ؼام ٣الي٥٣ ٥ۿ ۽ ٣يٞع ؿٚ٥ڊ کام تُعيٕي
ؼعٽيٕڔيٽ ۽ ؼ ٥٠٥ٻ ٥ٛزاق ٙړي .٥٣ ٥ا ٟ٤٠ڇي ٟ٤١۾ۿ پاړؽتام دي ةعةاد َ٥رت ٟدي ٔالح الِء اٝام کي
ٝيٽ١گ٥م اٽي١ڊ ړعڻ الِء پيعسۿ ٠ي٥يارڪۿ ٣يگۿ ١ٚڊمۿ دي١ي٥ا هّيعن هڃڻ ٥پ٠٥طه .٥٣پعديؽي ڀ٥پي ؼام
اٝام دي ٝالٗات هيا٠ا ۾ ٿي ٣ئي.
پعديؽي ڀ٥پي تُتيع ٻڋائڻ کام اڳ ڀ٥ائتي ص٥اب دا ٥٠ٽػ پ١٤١ذي ٚيپ ٽاٽ تي هرتا ٣ئا .پاهر پ٥ائ١ٽ
۽ ايڔؽي ٙدي „څار ؼام ٚ ٟ٣يپ ٽاٽ تي ر٠گي ٟزائچ ٥ٺا٣ي هرت .٥ا٠ٽعپعيٽيـ„ ٟف ڄريٞػ هاره ؼأٽ
www.sindhsalamat.com 11
سرد الش جَ سفر :انر جليل
ؼڔيٛڋه پٽ „٣ي .اهلل اه٣ام کي ٣ٿ ۾ ؿٕا ڇ٠ي „٣ي .اه٣ي١٤١ٝ ٟذي پٽ دَ ٥الج ړعي .٥کيػ ٠ارٙٝ
ړعي“.٥
٥ٝم کي ړاهڈ هٺي هيئي ٣ئي٥ٝ .م ازتذاج ړ١طي چيٝ” .٥٣ ٥ام ٠ار٣„ ٙٝيامٝ .ام ٠ار٣„ ٙٝيام“.
ڄاړٽع ؼارا٣ ٢٣ڔطل چي٥٣ ٥ۿ ”ت٥م ٺيڒ ٿ ٥چ٥ي٥ٝ .ٟم کي ي٘ي٣„ ٟي ت ٢ت٥م ٠ار٣„ ٙٝي“.ٟ
”ت ٢پِ٥ء اٝام ڈ ٥ٿي ؼٞذ٤ي تٝ ٢ام ٠ار٣„ ٢٠ ٙٝيامٝ “.ام اٿي ةيٺ٥٣ ٥س .چي٣ ٥يٜۿ ”٥ٝم ڇا٥ّ ٟ٤٠ر ؼام
ڇس ڄاړٽع ؼاراٝ .٢٣ام ت٥کي ايت١ارٌ٠ ٙٝع ٿ ٥اچام؟“
”ائي ٢٠ ٟڳا٤ٚائت٣„ ٥يۿ پٽ “.اٝام چي٥٣ ٥ۿ ”ت٥م ةطرام چئ ٢اه٣يٟۿ اه٣ي٥ٝ ٟم ڇا٥ّ ٟ٤٠ر ؼام ڇؼ“.٥
ٝام ړعؼيَء تي هي٤ي ر٣يػ.
”ٝيڊلۿ َطل ديئ ٟڳا٤ٚائي ٿ٥ۿ کيػ ڳا٤ٚائڻ ڇي “.٥ڄاړٽع ؼارا٢٣ۿ اٝام کي چي٥٣ ٥ۿ ”ٝام چا٣يام ٿي
اه٣ي ٟهيٽ١گ رهل ۾ هڃي هيٝ .٥٤ائي١ڊ ٢٠ړذٝ .٥ام َطل ؼام اړيالئيَء ۾ ڳا٤ٚائڻ چا٣يام ٿي“.
اٝام ٥ٝم کي پيار ړعي هيٽ١گ رهل ڇاٛ٣ ٟ٤٠ي هيئي ٣ئي.
ڄاړٽع ؼارا ٢٣ٻئي ٻا٥٤٠م ٽيت ٙتي رکي ّ٥ر ؼام ٥ٝم ڇا ٟ٤٠ڇٺَ٥٣ .٥٣ ٥ء ٥ٝم کي ڇاچي هڻي ٣ئي .چي٥
٣ئائيٟۿ ”٥ٝم کي پ١٤١ذي ةاري ۾ ٻڋاِءۿ َطل“.
”ڈا ٻڋايام؟“
”پ١٤١ذي اؼڔ٥ك دي ةاري ۾ ٻڋاِء .ړذ ٢٤پ١٤١ذي ړاٚيخ دي ةاري ۾ ٻڋاِء .ړذ ٢٤پ١٤١ذي
ي٠٥ي٥رؼٽيَء دي ةاري ۾ ٻڋاِء“.
”اتي ړذ ٢٤ةّ ٢يع ٚ٥ُٞٝي ٢٠ٿيٝ .٥٣ ٥ام ڇاچه َال رهادي ؿاگعد ٥٣س“.
”۽ ٥٠ړعي؟“
”٥٠ړعي ٥ٝم ڈڍي ڇ٠ي“.
”ڈ٥؟“
”ٝام ٥٠ړعي ړعي ٢٠ؼگ٤يػ“.
”ړ ٥صاص ؼتب ٥٣؟“
”٢٠ۿ ړ ٥صاص ؼتب ٥ٝ “.٥٣ ٢٠م کي ٠٥ٚطڈي ٟتام پگ٤ع ه١٣طي ٝسؽ٥س ٿي .٥٣ ٥چي٣ ٥يٜۿ ”ةػۿ ٝام
٥٠ړعي ړعي ٢٠ؼگ٤ي٥٣ ٥س“.
ڄاړٽع ؼارا ٢٣پ١٤١ذي ړعؼيَء تام اٿي ١٤١ٝذي پاؼي کام اچي ةيٺي ٣ئي .پيئڻ الِء ٥ٝم کي پاڻيَء
د ٥گالس ڇ٣ ٥٠ئائي.ٟ
”َطل “.ڄاړٽع ؼارا١٤١ٝ ٢٣ذي ړ٤ٛي تي ٣ٿ رک١طي چي٥٣ ٥ۿ ”٥ٝم کي ٻڋائڻ الِء ت ٥هټ گ٤ڻ ٥ړذ٢٤
www.sindhsalamat.com 13
سرد الش جَ سفر :انر جليل
کي ١٣خ ۾ کڻي صيا ٟٚ۾ گ ٜٿي هي .٥٣ ٥ړذ ٢٤څڻ ٟکيػ رهئي١طي ڇٺ.٥٣ ٥
٥٣ش ؼ١ڀاٚڻ کام پِ٥ء ٥ٝم څهت ٟ۽ څهتي ٟدي ڳا٤ٚي ٟکي ذ ٟ٣دي ٣ارڄ ڄؼڒ تام ِاريغ ړعي ڈڍي- ٥
ٞ٣يـ ٢الِء ڄٚيٽ ړعي ڈڍي٥ٝ .٥م ٝسؽ٥س ړي٥ۿ ةاةا کام َالهن ؿايط ئي ړ ٥ا٣ڎه پيُء ٠٥٣طهۿ د ٟ٤١ايڍي
ؿطت ؼام پ١٤١ذي پٽ ؼام پيار ړي٠٥٣ ٥طه! پعۿ ٥ٝم ةاةا کي ړڍ ٟ٣ة ٢ک١ٛطي ٢٠ڇٺ.٥٣ ٥
٣ڒ دُٔي ٥ٝم ةاةا کي چي٥٣ ٥ۿ ”١٤١ٝذي هڇي ۾ هڇي ص٥ا٣ؾ „٣ي تٝ ٢ام ٠ا٥ٝر ٝـڔعه يا چعچائي
ٿيام .پ١٤١ذ ٟچعچ ٟؼام اه٣ام کي ٽ٤ڒ ڇيئي کٛڻ تي ٝذت٥ر ړعي هد٤ام“.
١٤١ٝذي ڳا ٢٤ٚٻڋي ةاةا دي چپ ٟتي ڇاچي اداسۿ ۽ دك کي ٤ٝٽي ڈڍڻ د٤ڎي ٝعڪ تعي „ئي ٣ئي.
”١٤١ٝذي کٛڻ يا ٢٠کٛڻ ؼام ړٔ ٥عق ٢٠پ٠٥طه “.ةاةا ٥ٝم کي پاٻ ٢٣٥ؼام پيار ړ١طي چي٥٣٥ۿ ”تاريش
هڇه ٽ٤ڒ ڇيئي کٛڻ هارم کي „صع ۾ رهئي١طي ڇٺ٣„ ٥ي“.
ړذ ٢٤ديع دي ةيچي ٟړ١طڈ صا٥ٝؿيَء کام پِ٥ء ةاةا چي٥٣ ٥ۿ ”ت١٤١ذي څٞڻ کام اڳ ٝام ة ٢هڇه ٽ٤ڒ
ڇيئي کٛي ؼگ١٤طه ٥٣س“.
تڍٟ٣ۿ ةاةا دي دٛٞي دي ١ُٝيٰ ٥ٝم کي ؼٞذ ٢٤۾ „ ٢٠ئي ٣ئي .ړاٚيخ ۾ پڎ١٣طه ٥٣سۿ ٚيڔچع ٻڋڻ
ةطرام ةاةا دي دٛٞي دي ٥٤ٕٝل ةاةت ؼ٥چي١طه ٥٣س٣ .ڒ دُٔي ړاٚيخ اڅ ۾ ڈڍي ٝام ړعاچي
ي٠٥ي٥رؼٽي هي٥٣ ٥س .ةاةا الئتعيعيَء ۾ .٥٣ړ ٟ٤١ا٠ٽع٠يـ ٙ١ؼيٞي١ار الِء پيپع تيار ړعي ر٣ي٥ٝ .٥٣ ٥م کي
ڇؼي زيعام ٿي.٥٣ ٥
”ڇاچي َاڻ تڻ „٣ي “.چي٣ ٥يٜۿ ”اه٣ام ؼام ڳا٤ٚائڻ٣„ ٥ي“.
ةاةا دي ٟ٤١ٝتي اداس ٝعڪ تعي „ئي ٣ئي .ٽيت ٙتام پيپع کڻي ةعيٓ ړيػ ۾ هد١٤طي چي٣ ٥ئائيٟۿ
”٥ٝم کي ٽ٤ڒ ڇيئي کالئڻ دٗ ٥ؽ ٜت ٢٠ ٢ک١ي ٥اٿئي!“
ةاةا ٥ٝم کي پ١٤١ذي ڄپارٽٞي١ٽ دي ړٞعي ۾ هٺي „ي .٥پډيائيٟۿ ”١ٚچ ړئي اٿئي؟“
هراڻيٜۿ ”“.٢٠
”٥ٝم ة ٢٠ ٢ړئي „٣ي “.ةاةا چي٥٣ ٥ۿ ”اهك پاڻ ١ٚچ ړ١طاؼيٟۿ ۽ پِ٥ء ي٠٥ي٥رؼٽيَء کام ٻا٣ع ٛ٣ي
ڳا٤ٚائي١طاؼي“.ٟ
ړي١ٽي ٟهارم ؼام ٔ٥م تي ڳا٤ٚائڻ کام اڳ ةاةا پډي٥٣ ٥ۿ ؿاٝي ړتاب کائي١طيٟ؟ ؼٺا ٺا٣ي١طا
„“.ٟ٣
چي٣ ٥يٜۿ ”ديڔي اه٣ي ٟکائ٥ۿ ١٤١ٝذي الِء ة ٢گ٤عاي“.٥
ي٠٥ي٥رؼٽي ړي١ٽي ٟتام ١ٚچ „ئيۿ داكۿ چا٥٠ر ۽ ڀاڅيٝ .اٺ ٝيٺ ۾ ١ٚچ ړئيؽي .ٟرکي رکي ٣ڒ
ٻئي ڇا ٟ٤٠ڇؼي پئي هرت٥ؼيِ .ٟام دهرام ٥ٝم کي هرائي هرائي صياك „ي ٥٣ ٥ت ٢ةاةا کام ړذ ٢٠ ٢٤پډام.
www.sindhsalamat.com 15
سرد الش جَ سفر :انر جليل
پ١٤١ذي اڻ تڻ کي دك ۾ دٔ ٟړعي ڈڍيام .څهت ٟ۽ څهتي ٟدي ڳا ٢٤ٚتي څيام ٢٠ڇيام .کيػ اداي ٥پعيـام ٢٠
ړعيام! ام ۾ ړ٤ڎي هڇي ڳا٣„ ٢٤ٚي د١٤١ٝ ٥ذي َڅٞڻ کام پِ٥ء ةاةا ڇاچه اداس ۽ چپ چپ ر٣ڻ ٚڳ٣„ ٥ي!
ٿي ؼگ٤ي ٿ٥ۿ ٝام کيػ ٢٠هڻي٣ ٥ذام! ٠٥٣ئ ٟة ٢ةاةا ٽ ٟٻارم الِء پال١٠گ ړئي ٣ئي .ؿا٠يَء کام ٽي ؼاك پِ٥ء
اهچتٝ ٥ام اداي ٥ره٠گ ۾ پيطا ٿي پي٥٣ ٥س .ؼ١طس پال١٠گ اَٽ ؼيٽ ړعي ڈڍي ٣ي .ٜپعۿ ام ۾ ١٤١ٝذ٥
ڇه .٥٣ ٢٠ ٢٣د٠يا ۾ اچڻۿ ٢٠اچڻ ١٤١ٝذي هس ۾ ٥ٝ .٥٣ ٢٠م کي ةػ ٣ڒ ڳا ٢٤ٚد ٥ڇچ ٥٣تٝ ٢ام ةاةا الِء ١ٝس٥س
جاةت ٢٠ٿي٥٣ ٥س .د ٟ٤١ؼاك ٝام څائ٥٣ ٥سۿ ؼاڳئي ؼاك ةاةا هرٚڊ ٣ؽٽاريڔ ٙړا٠گعيػ دي قطارت
ړئي ٣ئيٝ .ام ٻار ٟ٣تيع ٟ٣ؼا ٟٚد٥٣ ٥س د ٥ةاةا ايؽ٥ؼيئيٽ پعهٔيؽع ٝام پعهٔيؽع ٿيٝ .٥٣ ٥ام
ؼتع ٟ٣ارڈ ٟ٣ؼا ٟٚد٥٣ ٥س د ٥ةاةا ڄئ ٟيڔٛٽي „ف „رٽػ ٘ٝعر ٿيٝ .٥٣ ٥ام ١ٝس٥س ٥٣ ٢٠س.
هر٣ي ٢اڳ دي ٝادعا „٣ي .پعديػ ۾ ر٣ذي هي ٙةاةا د٣ ٥ڒ پعاڻ ٥۽ گ٤اٽ ٥دهؼت ٻارم ٻچ ٟؼٞيت
پاړؽتام گٞ٤ڻ „ي .٥٣ ٥ړعاچيَء ۾ اؼام هټ اچي ر٣ي٥ٝ .٥٣ ٥م کي کٽٞٺڎا کارائي١طه ٥٣ۿ ۽ پکي ٟدا
ٚىيٕا ٻڋائي١طه .٥٣ؼ١طس ٚىيٕ ٟتي ٻيا گ٤ٽۿ ۽ پاڻ هڅيڒ ک١ٛطه ٣ .٥٣ڒ دُٔي ٥ٝم کي ڈڔيۿ ڀاړع ۾
ڀعي پ١٤١ذي ١٣خ ۾ هي٤اري٣ ٥ئائي .ٟةاةا ڇا ٟ٤٠ڇؼي ڳا٤ٚاي٣ ٥ئائي.ٟ
”يار رهزٙۿ ٢٠ت٥م پ١٤١ذي پٽ د٤ڎه „٣يۿ ۽ ٢٠ت١٤١ذ ٥پٽ ت ٥د٤ڎه „٣ي “.پِ٥ء اٝام ڇا ٟ٤٠ڇؼ١طي پډي٥
٣ئائيٟۿ ”٣يَء ٝادعا ڈا ٣ي! „ٝعيڔا ٝام ړ ٟ٤١ؿيطيَء د ٥پٽ چ٥رائي ت„ ٢٠ ٢يا „٣ي٥؟“
پاڻ هڇا هڇا ٽ٤ڒ ڇيئي کٛي پي .٥٣ ٥پعۿ ةاةا کٛي ٢٠ؼگ٤ي ٟ٣ .٥٣ ٥زؽعت هچام ٥ٝم ڇا ٟ٤٠ڇٺ.٥٣ ٥
تڍٝ ٟ٣ام ١٠ڌڈه ٥٣س .پعائٞعي اؼڔ٥ك ۾ پڎ١٣طه ٥٣سۿ پع ٥ٝم کي ؼڀ ړذ ٢٤ياد „٣يٝ .ام ړذ ٢٤ة٢
هؼاري ٢٠ؼگ٤ي٣„ ٥يام١٤١ٝ .ذ٣ ٥ڒ ٣ڒ تذؽػ ١٤١ٝذي هد٥د ۾ پعهام چڎ٣ي٣„ ٥ي٥ٝ .م ؼام گڍ هڇه
ٿي٣„ ٥ي.
ي٠٥ي٥رؼٽيَء ۾ ةاةا ؼام ١ٚچ ړ١طي ٣ڒ چٽ - ٥اڻچٽ ٥ڀَ٥ء ٥ٝم کي پعيـام ړ١طه ر٣يٝ .٥٣ ٥ام ةاةا
کام ړذ ٢٤پډي ؼگ١٤طسۿ يا ٣ٻڔي چپ ٿي هي١طس؟
١ٚچ کام پِ٥ء ةاةا پډي٥ۿ ”چا ٢٤٠پيئ١طيٟ؟“
پډي٣ ٥يٜۿ ”اه٣ي ٟپيئ١طا؟“
ةاةا هراڻي٥٣ ٥ۿ ”٥٣مِء ت ٢٠ ٢پيئ١طه „٣يامۿ اځ پي ٿا ڈڍي٥م“.
چا ٢٤٠ة ٢چپ ړعي پيتي ٣ئيؽي .ٟاالِء ڈ٥ۿ ٥ٝم ٝسؽ٥س ړي ٥٣ ٥ت ٢ړذ ٢٤ديع کام پِ٥ء ٝام پٛكعاط
تام ١ٚگ١٤طس.
پٛكعاط د ٥ؼٕع ړعاچي ي٠٥ي٥رؼٽيَء ۽ اهد٤ا ؼي١يٽ٥ري ٜدرٝيام ؿعهع ٿي.٥٣ ٥
”ٝاڻ ٥٤پٽ څٞڻ تي ص٥ش ٿي١طا „١٤١ٝ “.ٟ٣ذي څٞڻ تي اه٣ي ٟص٥ش ڈ ٢٠٥ٿيا ٣ئا؟“
www.sindhsalamat.com 16
سرد الش جَ سفر :انر جليل
چي٥٣ ٥ۿ ”٥ٝم ٝام ٻار دي اٝيط اٝڔام کام ٻا٣ع ٣ئي“.
”اٝام کي صتع ٣ئي ِام ڳا ٢٤ٚدي؟“ ٥ٝم پٛكعاط تام ةاةا ڇا ٟ٤٠ڇؼ١طي پډي.٥٣ ٥
”١٠ڌڈي١٠ ٟڌڈي ٟڳا٤ٚي ٟالِء کيػ ٔعقت ړٿي ٠٥٣طي ٣ئي!“ ةاةا دي „هاز د ٥پڎاڇه „ي٥٣ ٥ۿ ”اٗ٥ال
ٝتسطن دي ادالؼ ٟ۾ ؿعړت ړعڻ الِء َ٥٣ء اړحع ٛٝڒ کام ٻا٣ع ر١٣طي ٣ئي“.
„ؼٞا٠ي ړتاة ٟهاري ٗياٝت االِء ړڍ ٟ٣اي١طي .پعۿ ١٤١ٝذي الِء ٗياٝت „ئيۿ ۽ ؼڀ ړذ ٢٤تسػ
٠سػ ړعي ٛ٣ي هيئي .ړذ ٢٤ةاٗي ٢٠ةچي٥ۿ ٢٠زؽابۿ ٢٠ړتابۿ ۽ ٢٠ؼغاۿ ۽ دغا.
ةاةا ي٠٥ي٥رؼٽيَء ۾ اؼتُٕيٰ ڇئي ڈڍيۿ پاړؽتام ڈڍي ٛ٣ي ٥هي٥ۿ ۽ ٠يپاك ۾ د٥ڳي ٟؼام ٞ٣اٚي ٢دي
ّارم ۾ هڃي ر٣ي .٥هڃڻ کام اڳ ةاةا ٥ٝم کي ڇاچه پيار ړي.٥٣ ٥
ؼ١طس ؼڍړ١طڈ ؼي١ي ۾ ٚ ٟ٤١ٝڔائي١طي پډي٣ ٥يٜۿ ”١٤١ٝذي ړعي د٥ڳ پيا هٺ٢٠ ٥؟“
”َ ٢٠طلۿ “.٢٠ةاةا ٥ٝم کي اکي ٟتيۿ ڳ ٟٛتيۿ ٠عڈ تي پيار ړ١طي چي٥٣ ٥ۿ ”ت١٤١ذ ٥ړ ٥ڇه ٢٣ړ٤٠٥ي.
ةٛڔ ٢ړ ٟ٤١د ٥ړ ٥ڇه ٢٣ړ٤٠٥ي“.
ؼ١طس ٻئي ٣ٿ چ١ٞطي چي٣ ٥يٜۿ ”ت ٢پِ٥ء د٥ڳ ڈ ٥ٿا هٺ٥؟“
”ٝاُء دي ت٘طس د ٥ڳذ٥ٝ ٢٤م هټ اٝا٠ت “.٥٣ةاةا دٝ ٥ت ٜ٤د٥اب ١٤١ٝذي ؼٞذ ٢٤۾ „ ٢٠ي٥ٝ .٥٣ ٥م
تُذب هچام ةاةا ڇا ٟ٤٠ڇٺ.٥٣ ٥
”ڳذ ٢٤ڳذ ٢٠ ٢٤ر٣ي٣„ ٥يۿ َطل “.ةاةا ا٥ٚدَائي ٠گا ٟ٣ؼام ٥ٝم ڇا ٟ٤٠ڇٺ٥٣ ٥ۿ ۽ چي٥٣ ٥ۿ ”ت٥م „گا ٢٣ٿي
چڔ٣„ ٥ي ٟت ٢تاريش دي اةتطائي دهر ها٠گع تاريش دي اصتتاٝي دهر ۾ ا٠ؽام کي پيُء ةطرام ٝاُء دي ٠اٚي
ؼام پڔاري ٥هي١طهۿ ت١٤١ذي ز٠طگيَء ٝام ١٤١ٝذ ٥رهك صت ٜٿي٥ۿ َطل“.
ړڍ ٟ٣ړڍ ٟ٣ةاةا د ٥صه اي١طه „٣ي٣ .ع صه ۾ ٣ع دُٔي ٣ڒ د ٥ٛٞهردائي ٚک١طه „٣يۿ ”ت٥م ٥ٝم
کي ڇاچه ياد اي١طه „٣يٟۿ َطل“.
٥ٝم پ١٤١ذي ّٕا کي ةاةا دي ياد ؼام رهؿ ٟړعي ڈڍي٣„ ٥ي٣ .ڔڎي ڇي ٟ٤١ڄاړٽع ؼارا٢٣
ؼ١ٚ٥گيَء کي چي٣ ٥يٜۿ ”ي٘ي ٟړعي ؼارا٢٣ۿ ٝام ٺيڒ „٣يام .ؼ٥ٞري گڎٻڎ اٝام دي ٝٿي ۾ „٣ي“.
”ٝام ړٿي ٿي چ٥ام ت ٢ت٥م ٺيڒ ٠ا٣ي “.ٟڄاړٽع ؼارا ٢٣چي٥ۿ ”پعۿ ت٥م ړيئ ٟٿ ٥چ٥ي ٟتٝ ٢يڊل دي
ٝٿي ۾ گڎٻڎ „٣ي؟“
”َ٥٣ء ١٤١ٝذي ةاري ۾ اړحع ٣ڒ ڀ٥ائت ٥ص٥اب ڇؼ١طي „٣ي٥ٝ “.م چي٥ۿ ”َ٥٣ء ٥ٝم کي ؼؽيَء ة١ا رڻ ۾
ر١ٚطي ڇؼ١طي „٣ي١٤١ٝ .ذي ٣ڒ ٣ٿ ۾ هچي ٙؼع ۽ ٻئي ٣ٿ ۾ ړ١ڊم د ٥تاج ٠٥٣طه „٣ي“.
ڄاړٽع ؼارا ٢٣کي ړذ ٢٤تُذب ٚڳ .٥٣ ٥پډي٣ ٥ئائيٟۿ ”پعۿ ٝيڊل ت ٢ړڍ ٟ٣پ١٤١ذي ړ ٟ٤١ص٥اب
د ٥ذړع ٢٠ړي٣„ ٥ي!“
www.sindhsalamat.com 18
سرد الش جَ سفر :انر جليل
د٥ٞد کي ٥ٝم ٽ٥ڈيِ .٥٣ ٥ا ٥٣معهري ٥٣ۿ هر ٢٠ؼا ٢٣کڻڻ ٝـڔ ٙٿي پي.٥٣ ٥
”„ؼٞام تائي ٟرؼائي ١٤١ٝذي اٝڔام ۾ ٣ذي ٣ا ت ٢پِ٥ء ؿايط ٝام ٝعڻ تائي ٟت ٥کام ړڍ ٢٠ ٟ٣پډام
٣ا٥ٝ “.م اٝام کام پډي٥٣ ٥ۿ ”ت١٤١ڔعي ت٥م ٻڋاِء تٝ ٢ام ړ ٟ٤١د ٥پٽ „٣يام؟“
اٝام ړ١تي هيئي ٣ئي٥ٝ .م ڇا ٟ٤٠هڅي „ئي ٣ئي٥ٝ .م کي پاٻٝ ٢٣٥ام پيار ړ١طي چي٣ ٥ئائيٟۿ ”ڈا ِا٥٣
ړأي ٠ا٣ي تٝ ٢ام ت١٤١ذي ٝاُء „٣يام!“
”دٗ ٟ٤١ياٝت ٝامۿ ٝام گظري ر٣ي٣„ ٥يام ت ٟ٤١۾ ړأي ٠ا٣ي “.چي٣ ٥يٜۿ ”٥ٝم کي ٻڋاِء تٝ ٢ام
ړ ٟ٤١د ٥پٽ „٣يام؟“
اٝام ةي٥س ٿي ٣يڍا٥٣ ٟ٤٠ڇا ٟ٤٠ڇٺ٥٣ ٥ۿ ۽ پِ٥ء ڀڳ ٙٽٽ٤ٚ ٙذي ۾ پ١٤١ذي ؼاِء ڳا٤ٚاي .٥٣ ٥چي٣ ٥ئائيٟۿ
” ٛٝڔ ٟدي ٺ٤ڻ ۽ ڄ٣ڻ کام پِ٥ء ا٠يڒ ا٣ڎا ٻار څ١ٞطا „ٟ٣ۿ د ٟکي پ١٤١ذي پيُء دي صتع ٠٥٣ ٢٠طي „٣ي.
٥٣پ١٤١ذي ٝاُء کام پ١٤١ذي پيُء ةاةت ؼ٥اك ٢٠پډ١طا „“.ٟ٣
”١٤١ٝذي څٞڻ ؼام ٛٝ ٢٠ڒ ٺ٤ي٥٣ ٥ۿ ۽ ٢٠ئي ړٛٝ ٥ڒ ڄ٣ي “.٥٣ ٥چي٣ ٥يٜۿ ”١٤١ٝذي څٞڻ ؼام ٣ڒ
ؿضف د ٥ڀعل ڀچي پي“.٥٣ ٥
ٝام ؼٞذ٤ام ٿ ٥ت ٢ام کام پِ٥ء اٝام هري ړڍ ٟ٣ة٥ٝ ٢م کي ص٥اب ۾ ړپ ٢٤ڀعي ٙرڃ ؼام را٠ط ړ١طي ٢٠
ڇٺ٣„ ٥ي .ام کام پِ٥ء ٥ٝ ٟ٣م کي ؼؽيَء ة١ا رڻ ۾ ر١ٚطي ڇٺ٣„ ٥ي .پعۿ ا٣ي ڳا٤ٚي٥م ڄاړٽع ؼارا ٢٣ؼ١ٚ٥گيَء
کي ٻڋائڻ د٤ڎي٥م ٣ ٢٠ي٥م .ت١٤١ڔعيۿ َ٥٣ء ١٤١ٝذَ ٥ال ج ړ١طي „٣ي .اٝام دَ ٥الج ٢٠ړ١طي „٣يَ٥٣ .ء
٥ٝم کي هڻ١طي „٣يۿ ۽ ا٠ٽع٠يٽ تام ڄائ٥م ٥ٚڄ ړي ٙاٝام دي ص٥اب دي تُتيع ٚڳ١طي „٣ي .پعۿ تٟ٤١
٠٥٣طي ةٝ ٢ام „گا٣يَء دي اؼعار د ٥ذړع ؼارا ٢٣ؼام ړعڻ ١ٝاؼب ٢٠ٿ ٥ؼٞذ٤ام .ةٛڔ٢ۿ ړ ٟ٤١ؼام ة٢
ذړع ړعڻ ٢٠ٿ ٥چا٣يام .د ٟ٤١راز تام ٗياٝت ڇي ٟ٤١پڎده کچڻ٠ ٥ا٣يۿ ت ٟ٤١راز تام پڎده کڻڻ د ٥زٖ ٝام
٢٠ٿ ٥رکام١٤١ٝ .ذ ٥پيُء االِء ړيع „٣ي .پعۿ اق ٙ۾ ٝام پٽ ام ؿضف د٣„ ٥يام دٞ٣ ٟ٤١اٚي ٢دي ٣ڒ ّار
۾ هڃي د٥ڳ هرت٣„ ٥ي■ .
www.sindhsalamat.com 20
سرد الش جَ سفر :انر جليل
www.sindhsalamat.com 21
سرد الش جَ سفر :انر جليل
”٤ٝي ٟ١کام پِ٥ء تُ ٢گ٤عائي١طه „٣يٟۿ“ ٔعدهس ١٠ڊاکڎي „هاز ۾ چي٥ۿ ”چا ٢٤٠ة ٢٠ ٢پيئاري١طي ٟڈا؟“
”ک٥ڈ چا٢٤٠ۿ“ ٥ٝم هرا٠ڊي ڇا ٟ٤٠ک١ٛطڈ در کي هٿي ړعي ٝؽ ٥ة٥رچيَء کي چي٥ۿ ”اڈي ٝؽ٥ۿ چا ٢٤٠کڻي
اڂ“.
ٝؽَ٥ء پ١٤١ذ ٥گ١ذٝ ٥ٿ ٥ر٠ڋڻي دي دريَء ٝام ٻا٣ع ړڌ٠طي د٥اب ڇ٥٠ۿ ”زامع ؼائي“.ٟ
در ٻيڔڎيۿ ةاٚڔ٠٥يَء ۾ هڃي ةيٺػ٣ .يٺ ٤٠اري .ٜد١ٞا الش تي چادر هد٤ي ڈڍي ٣ئي ۽ پاڻ ةار٠يػ
اؼٽعيٽ دي ؼڎڪ تي ٻ٣٥اره ڇيئي ر٣ي ٣ئي.
ةار٠يػ اؼٽعيٽ دي ٣ڒ ؼڀ کام ٝـ٥٤ر ةٛڊ٠گ دي ؼڀ کام ةط٠ال ٔٛيٽ ۾ ٽي ړٞعا „٣ .ٟ٣ڒ
ړٞعي ۾ ٝام ر١٣طه „٣يام .ٻئي ۾ ٽ١ڊي ةاگي دي ٣ع دُٚغيغ زٝي١طار رئيػ ړعٝطاد صام د ٥پٽ دهؼت
ٝسٞط چاچڎ ر١٣طه „٣ي.۽ ٽئي ٟ۾ ا٘٠الةي ؿاَع ّالل زؽي„ ٟزادّ .الل زؽي„ ٟزاد ٣ڒ ړاٚيخ ۾
ٚيڔچعار „٣ي .ديئ ٟت ٢ؼ١طس ٠إٚ ٥ٚي ّالل ؼام ؿعهع ٿي١طه „٣يۿ ت١٤١ڔعي ٟ٣پ١٤١ذ ٥تضٛف „زاد
رکاي٣„ ٥ي.
١٤١ٝذي ړٞعي دي ةاٚڔ٠٥ي ةار٠يػ اؼٽعيٽ وعف „٣ي .قتر د٥ۿ دڍ ٟ٣اڃا پع ٢٠ ٢٣ڐٽ١طي „٣يۿ
ٝام ةاٚڔ٠٥يَء ۾ اچي ةي١٤طه „٣يامٔ .ٽ پاپ دي ڀعؼام اُؼعي ٙپپع دي ؼاهڪ ڇؼيۿ ٻا٥٤٠م کٚ٥ي ۽
ڈاتي ړڌي ٻ ٢چار ؼا ٢٣کڻيۿ پ١٤١ذي َپع ۾ „ړؽيذ ٟؼام رت قٕا ړ١طه „٣يام.
ړعاچيَء ۾ اَ ُؼع هي٣ ٙڒ گ٤ڎي ا٣ڎي ة ٢اي١طي „٣يۿ دڍ ٟ٣ؼ٥ٞري ٽعيٕڒ پ١٤١ذا ٿڔ ٙپيع پٿاري
گ٥٤ر ١٠ڊ ۾ گ٤ڎي ک ٟالِء ّأ ٙٿي هي١طي „٣ي ۽ ز٠طگيَء د ٥ڄ ٙ٠ٻار زيطر„ةاد دي ١ٝگ ٟ٤ها٠گع ړ١ڋ کڻي
قتر د ٥ا٠تٌار ړ١طه „٣يُ .ام ٣ڒ گ٤ڎيَء ۾ ٝاز٥ك ٝام ز٣عي ٟٛگيؽ ٟد٘ٝ ٥طار گ٤ٽ ٿي هي١طه „٣ي ۽
٣ع وعف ٝا ٺ ړائ١ات کي ڳڎړائي هي١طي „٣ي .پِ٥ء اهچت٥ۿ ړا ٽعال ٽ ٟٽ ٟړ١طيۿ ڄهڈ٠طي ۽ گ٥ڈ
ړ١طيۿ گ٥ديَء ٝام ٠ڔعي اي١طي „٣يٝ .اٺ دي ١٣ياَء ۾ څڻ ةڎڈي ٚڳ١طي „٣ي ۽ ؼ١طس ا٠طر ٝام ٽعيٕڒ
د ٥گ٥ڈ گٞ٤ؽام راړاس ها٠گع رڈي٥م ړ١طه ُاٿ١ٛطه اي١طه „٣ي.
ٻ ٢چار اه٤٠ا ؼا ٢٣کڻڻ کام پِ٥ء ةاٚڔ٠٥يَء تي ٺ٥ٺي٥م رکيۿ ٝام ٣يٺ ٤٠اري١طه „٣يامۿ دتي د١ٞا
د٤ڔي ٔٽ پاپ ۽ ؼڎڪ تي ٻ٣٥اره ڇي١طي ر١٣طي „٣ي .د١ٞا ۾ د١ؽي ړـؾ د١٘ٝ ٥اويػ „٣ي .قتر
هيَ٥٣ ٙء د ٟ٤١ا٠طاز ؼام چي ٢٤ٛتي ٣ٿ رکي ؼڎڪ تي ٻ٣٥اره ڇي١طي „٣يۿ ت ٟ٤١هي ٙديڔڍ ٟ٣ړ٥
ٝاي٥س ۽ ٠ااٝيط ٥٠د٥ام يا ؿٗ٥ي ٟپ٥ڈ ٥٣کيػ ٣ڒ ٌ٠ع ڇؼي هٺي ت ٢ديڔع رڈ ړعي د٥ام ٿي پ٥يٝ .ام
د٥ام „٣يامۿ پيؽي هاره „٣يام ۽ ؼڀ کام هڇي ڳا ٢٤ٚت٠ ٢خ ؼ١ڋي „٣يام .ك۾ تپي ٢٣٥ٚٿي هي١طا „ٟ٣ۿ تڍٟ٣
ؼيٽي هڅائي١طه „٣يام .د١ٞا ةاٚڔ٠٥يَء ڇا ٟ٤٠ڇؼ١طي „٣يٝ .ام اک ڀڃ١طه „٣يا٠ػ ۽ َ٥٣ء ٻ٣٥اره ڇاړڻ
هټ رکيۿ ٝٿي ٛ٣ي اي١طي „٣ي.
www.sindhsalamat.com 22
سرد الش جَ سفر :انر جليل
َ٥٣ء ړډي گاڇڈ ؼ١ڋي ڳا٤ٚائي ؼگ١٤طي „٣ي .اچڻ ؿعط ٻا٥٤٠م ١٤١ٝذي ړ١ڋ ۾ هد٤ي پډ١طي „٣يۿ
”ړي ٜڈي تٞاچي“.
د١ٞا ٥ٝم کي تٞاچي ؼڍي١طي „٣ي .پ٤عي ٟدُٔي دڍ ٟ٣ؼ١طس هٽي ٙؼٽي ٙدؽ ٜکي ڀاړع ۾ ؼ٥گ٥٤
ړي٥٣ ٥لۿ تڍ ٟ٣کيػ چي٥٣ ٥لۿ ”د١ٞاۿ ديڔڍ ٟ٣څال تٞاچيَء دي ؿا٣ي ؼ٥اري ة١طر رهڄ تام ١ٚگ٤ي ٣ا
۽ ٥٣ت٥کي ڇؼي هٺي ٣ا ت٠٥٣ ٢ط ت٥کي پ١٤١ذي ٟراڻي ٟدي „رٝيَء دي ړٞا٠ڊر ِام چيٓ ړعي ٣اۿ يُ١ي
پٽ راڻي ړعي ٣ا“.
د١ٞا تاك ړ١طي پډي٥٣ ٥ۿ ”اٝ ٥٣ئ ٥تٞاچي هري ړيع „٣ي؟“
”تٞاچي ؼ١ڋ د ٥ةادؿا٥٣ ٢٣ۿ“ د١ٞا کي ٻڋاي٥٣ ٥ل.
پډي٣ ٥ئائيٟۿ ” ٥٣ة ٢ت ٥ها٠گع َ٥رت ٟکي تاڈي١طه ٥٣ڈا؟“
”٣عړ٠” ٥ع ؼ١ڋي“ څال تٞاچي „٣ي ۽ ت َ َع دي ړاةّ ٢عيب زؽي٥َ ٟرت ٢٠ڈڍي١طه „٣يۿ“ د١ٞا کي
ٻڋاي٥٣ ٥لۿ ” ړي١ذ٤ع تي ؼيع ړ١طي څال تٞاچيَء دي ٌ٠ع ٥٠ري ٤ٝاڻيَء تي پئذي هيئي ٣ئيۿ ديڔا ت٥
ها٠گع ؼيڔؽي ٠٥٣طي ٣ئي .څال تٞاچي دا ال٠ ٢٣ڔعي هياۿ ٠يٺ ٥٠ريَء کي پ١٤١ذي ٟراڻي ٟدي پٛٽڻ ۾
ؿا ٙٝړعي دل پٽيائي“.ٟ
د١ٞا پډي٥٣ ٥ۿ ”څال تٞاچيَء کي ٥٠ريَء ٝام کِکي څٽ ٢٠اي١طي ٣ئي؟“
”“٢٠ۿ کيػ ؼٞذ٤اي٥٣ ٥لۿ ” ديئ٥ٝ ٟم کي ت١ٝ ٥ذ٤ام ړعا٣ت ٢٠اي١طي „٣يۿ تيئ ٟتٞاچيَء کي ة٢
٥٠ريَء ٝام ککي څٽ ٢٠اي١طي ٣ئي .دراق ٙد١ؽي تپؾ „ڇه ٕ٠اؼت ٠اة٥د ٿي هي١طي „٣ي“.
ام ڇي ٟ٤١کام پِ٥ء د١ٞا ٥ٝم کي تٞاچي ؼڍي١طي „٣ي.
د١ٞا ةار٠يػ اؼٽعيٽ تي ٻ٣٥اره ڇيئي ر٣ي ٣ئي .ةاٚڔ٠٥يَء ٣يٺام ٔٽ پاپ تي الش پي .٥٣ ٥الش دي
ڀعؼامۿ ؼُيط ١ٝغك دي ړ١ڊ کام هٺي ړ٣٥اټ ٥٣ٽ ٙتائي ٟةي گ٤عۿ ٝغهرۿ ٔ٘يع ۽ ٻاړڎم دا ”ٻا٣ع هارا“
ؼت٣ ٙئا٥ٝ .م ٚڱ ٟ۾ ؼياټ ٝسؽ٥س ړي.٥
هرا٠ڊي هاري در تي کڎړ ٥ٿي.٥
ٝام ةاٚڔ٠٥يَء ٝام ړٞعي ۾ ٥ٝٽي هيػٔ .عدهس ١٠ڊ ۾ ٣ئي .هار ه٣اڻي تي هڈا٠ئذي هيا ٣ئػ .ؼ١طس
ؼ١گٞعٝع د٤ڎي ٣ڒ ٻا ٟ٤٠پ١ٛگ کام ٻا٣ع ٚٽڔي ر٣ي ٣ئيۿ ٻي ړ١ڋ ٣يٺام ٣ئي.
در کي هٿي ړيٝ .ٜؽَ٥ء ړ١ت١طڈ ٣ٿ ٟؼام چا ٢٤٠دا ٻ ٢ړ٥ٽ ڇي١طي چي٥ۿ ”ؼائيٟۿ ٣يٺ ٔٽ پاپ تي
٣ڒ الش پي٣„ ٥ي“.
”الش پي٣„ ٥ي تٝ ٢ام ڈا ړعيامۿ“ کُ٤عي „هاز ۾ چيٜۿ ”اؼام الؿ ٟالِء پعيـام ٿيڻ د ٥ٺيڔ ٥ک١ي٣„ ٥ي
ڈا“.
www.sindhsalamat.com 23
سرد الش جَ سفر :انر جليل
رک١طسۿ ت ٟ٤١هټ دهؼت ٝسٞط ٢٠هي١طه ۽ د٥َ ٟ٤١رت ؼام ٥٣ياري رک١طهۿ ت ٟ٤١هټ ٝام ٢٠هي١طس“.
”ڈ٥؟“
”ڈ ٥د ٥اؼام ؼڋري ٙت٤ظيت ٟدا َ ٜٛةعدار „٣ي٥مۿ“ هراڻيٜۿ ”د٥َ ٟ٤١رت ؼام دهؼت ٝسٞط رؼت٥
رک١طهۿ ت ٟ٤١کي ٝام ڀاڅائي ڀائي١طس .د٥َ ٟ٤١رت ؼام ٝام ٺ١٤طسۿ ت ٟ٤١کي ٥٣پ١٤١ذي ڀاڅائي
ؼٞذ١٤طه“.
ٔعدهس چي٥ۿ ”ٝام ت ٥کام ؼ٥اِء ٻي ٟهټ ة ٢ت ٢هي١طي „٣يام .دهؼت ٝسٞط کي ّيعت ٢٠اي١طي „٣ي؟“
”“.٢٠
”ڈ٥؟“
”ڈ ٥د ٥ؼ١طس ّيعت د ٥دظة ٥اؼام دي دهؼتيَء دٝ ٥ستاج „٣ي ٟ٣ُ .ؼچي دڳ د ٥ٺيڔ ٢٠ ٥ک١ي٥
„٣يۿ“ د٥اب ڇٜ٠ۿ ”٥٣مَء ړڍ ٟ٣ړڍ ٟ٣اؼام ٻئي ٣ڒ رم ة ٢گ٤عائي١طا „٣ي٥مُ .ام ؼام اؼام ٝام ړ٥ة٢
ياري ٢٠رک١طه „٣ي“.
ٔعدهس ړ٥ٽ صاٚي ړعي ٽيت ٙتي رکي.٥
کا٠ئػ پډيٜۿ ”رات ت٥م ړڍ„ ٟ٣ئي ٣ئيَٟء“.
”ؼاچا ٻار ٟ٣ک ٟٿيا ٣ئا“.
”ام هٗت ړ ٥ؿضف اؼام دي ڇاړڻ هټ ت ٢٠ ٢هيٺ“.٥٣ ٥
”٢٠ۿ“ ٔعدهس ةيغار ٿي١طي پډي٥ۿ ”ت٥م ا٣ڎي٥م ڳا٤ٚي٥م ٥ٝم کام ڈ ٥ٿ ٥پډي“.ٟ
”ام الِء ت ٢پٚ٥يػ دا َغرائي ٙٿ٥ري ديع ۾ اچي ٠ازك ٿي١طا ۽ الش دي ةاري ۾ اةتا ؼتتا ؼ٥اك ؿعهع
ړ١طا“.
ٔعدهس دي ٝؽتي چري ٿي هيئي .چيائيٟۿ ”ٝام هڃام ٿي .اداي ٥پٚ٥يػ کي َهر چڎ٣ي هيػ ت ٢ةڻ هڃائي
ڈڍي١طا“.
چيٜۿ ”تعسۿ ٠يعم ړعي هڃذامِء“.
” ٢٠ةاةاۿ“ ٔعدهس ړ ٟ١د٥م پاپڎي٥م دٛ٤ي١طي چي٥ۿ ”٥ٝم کي پ١٤١ذ ٥صا ٥٠صعاب ړعائڻ٠ ٥ا٣ي“.
”اه٥٣ۿ ت٥م ت ٢قٕا چعي „٣ي“.ٟ
”ٝ .٢٠ام هڃام ٿي“.
”پ١ذاةي ت ٢ڇاچا ة٤ادر ٠٥٣طا „ٟ٣ۿ“ کيػ ٽ٥ڪ ١٣ي.ٜ
”ت٥م ړذ ٢٤ة ٢چئ٢ۿ ٝام ٢٠تعؼ١طيػۿ“ َ٥٣ء پ١ٛگ تام اُٿيۿ ړعؼي ٟ۽ قٔ٥ي تام ؼ٥ٛارۿ ٗٞيفۿ رئ٥
هّيعن کڻڻ ٚڳي.
www.sindhsalamat.com 26
سرد الش جَ سفر :انر جليل
چيٜۿ ” ت٥م پعها ٢٠ ٢٣ړع ٔعدهسۿ اؼام هټ اؼام د ٥دهؼت ا٘٠الةي ؿاَع ّالل زؽي„ ٟزاد هيٺ٣„ ٥ي.
٥٣پٚ٥يػ دا ڇ٠ط کٽا ړعي ڈڍي١طه“.
” ٟ٣زعاٝيَء د١٤١ٝ ٥ذي ؼا٥٤ٝم ٠ا ٢٠ ٥ٚکڻۿ“ ٔعدهس ړعا٣ت هچام چي ٥ړپڎا کڻي ةاپ رهل ۾ ٛ٣ي
هيئي.
اؼام د ٥دهؼت ا٘٠الةي ؿاَع ّالل زؽي„ ٟزاد ړٽع ؼ١ڋي „٣ي ٥٣ .ڈاتي تي ٣ٿ ٣ڻي دَ٥يٰ ړ١طه
„٣ي ت ٢پاړؽتام ۾ ٣ع ٗ٥ل دي َ٥رت پيـ ٥ړعائي١طي „٣يۿ ؼ١ڋياڻي ړڍ ٟ٣ة ٢٠ ٢ړعائي١طي „٣ي.
دهؼت ٝسٞط چاچڎ ۽ ٥ٝم کيػ ؼٞذ٤اي٣„ ٥ي تَ ٢ي َع ِام ڳا ٢٤ٚتام ٤ٚي هڀۿ پع ؿاَع دي ڳ١ڌ ړيع کٚ٥ي! ٻ٢
چار دُٔا مط ۾ اچي اؼام کيػ پيـ ٥ړعائي١طڈ ٠خ ؼ١ڋي َ٥رت٥م گ٤عائي ة ٢ڇيکاري٥م „ٟ٣ۿ پع ٥٣اُٟ٤٠
َ٥رت ٟکي ؼ٥ا ٟٚد٥اة ٟ۾ ا٣ڎه ت١ٝ ٢ذ٤ائي هد١٤طه „٣يۿ د ٥٣ ٥ةّ ٢يع ؼ١ڋي ٣ئڻ د ٥اٗعار ړ١طي٥م „.ٟ٣
ړا ٢٤ٚرات ّالل زؽي „ ٟزاد ديع ؼام گ٤ع ٥ٝٽي٠ .٥٣ ٥ـي ۾ د١ٝ٥٤طه „ي٥ۿ ١٤١ٝذي ړٞعي دي در کي
هٿي ړعيۿ هٿيَء ٝام ړ١ڋ ا٠طر ړعيۿ ڳائيائيٟۿ ” ٥٣دٞا٥ٚۿ ديڔ ٥کٽي „ي ٥صيع ؼامۿ ٥٣دٞا“.٥ٚ
پِ٥ء اهچت ٥٣ ٥صا٥ٝش ٿي هي٠ .٥٣ ٥گا٥٣م ٔعدهس تي کپي هيػٔ .عدهس ٽ١گ ٽ١گ تي رکي ؼگعيٽ دا
ؼ٥ٽا ٣ڻي ر٣ي ٣ئئ .عدهس کي ؼ٥ؼيَء دي ؼ٥ٛارۿ گخ هاري ٗٞيف ۽ ک٤١ت ٥رئ ٥ړ١ڋ ۾ هيڎ٣ي.٥٣ ٙ
ّالل زؽي„ ٟزاد کا٠ئػ گ٤ٽي„ ٙهاز ۾ پډي٥٣ ٥ۿ ”ت٥م ؼ١ڋياڻي „٣يٟ؟“
ٟ٣ٺ ٢٤پ ٢٤پ١ذاةي گاڇڈ اردهَء ۾ هراڻي٥ۿ ”١٤١ٝذي ؿڔ ٙؼ١ڋياڻي ٟد٤ڎي ړ٥د٤ي „٣ي؟“
”ت ٢پِ٥ء ؼ١ڋي ړپڎا ڈ ٥پاتا اٿئيۿ“ ّالل زؽي„ ٟزاد ُاٿٛي پي٥٣ ٥ۿ ”پ١٤١ذي ّٛيي ةطم تي ؼ١ڋي ړپڎا
ڈ ٥پاتا اٿئي“.
ٔعدهس ړارهةاري ٤ٚذي ۾ چي٥٣ ٥ۿ ”١٤١ٝذي ٣ڒ ؼا٣يڎي „٣ي ٥٠رامَ٥٣ .ء ت٣٥ام دي ٺٽي ؼ١ڋ دي
„٣ي .اړيٛي ڈ ٟ٤ڈٝ ٟ٤ڎؼ ٟؼام ٛ٣ي هي١طي „٣ي“.
ام د٥اب کام پِ٥ء ّالل زؽي„ ٟزاد ةا ٢٣ٿي هي .٥٣ ٥پ١ذاةي ٟدي ةڻ ٻچي کي ص٥ب دك کٚ٥ي گاري٥م
ڇ٠ائي .ٟکيػ ٺارڻ دي ړي ٜت ٢چي٣ ٥ئائيٟۿ ”ةػ ړع ٔ٥ٚع .ت ٥پ١ذاةي ٟد٥م چٞچ٣„ ٥ي .ٟؼ١ڋ دّ ٥طار
„٣ي“.ٟ
کيػ ړ ٟ۾ چي٥٣ ٥لۿ ”ڀال ت٥م هڀ تٝ ٢ام ة ٢ؼ١ڋ د ٥د١٤ڊه ة١ٛط ړعيامٔ .عدهس ؼ١ڋياڻي ٠ا٣ي“.
ّالل زؽي„ ٟزاد کي ١٤١ٝذي ڳا ٢٤ٚدٝاغ ۾ هڃي ٚڳي ٣ئي ۽ پِ٥ء ٥٣دٞا ٥ٚڳائي١طه پ١٤١ذي ړٞعي
ڇاٛ٣ ٟ٤٠ي ٥هي.٥٣ ٥
ٔعدهس ةاپ رهل ٝام چي٥ۿ ”ت١٤١ذي دهؼت کي ٝاڻَ٥٤ء ٝام ڐيعائي ړت ٢٠ ٥ړعيام ت١٤١ٝ ٢ذ٠ ٥ا ٥ٚة٢
ٔعدهس ړ٤٠٥ي“.
www.sindhsalamat.com 27
سرد الش جَ سفر :انر جليل
ٝڎس اڅڔ ٢٤ٛدع ٟٝڄا٠ؽع تي ڇاچه گعل „٣ي .هؼڔيَء دي اڅ ة٥ت ٙچاڈ٣ڻ کام پِ٥ء دع ٟٝڄا٠ؽع کي ؼڍ
ړعي چيائيٟۿ ت٥م ايڊا٣ ٓٚٽٛع دي څيَء „٣يٟۿ ُ ٟ٣د٤ڎي ًا٣„ ٜٚي“.ٟ
چاچڎ ٽ٤ڒ ڇيئي کٛڻ ٚڳ.٥
پِ٥ء چيائيٟۿ ”ها ٢٣د ٥هٗت گظري .٥ړيتيعي ڇؼ١طا ر٣ياؼيٟۿ پيئ١طا ر٣ياؼي ٟ۽ اي١طڈ چ٠٥ڊم ۾ ة٤عه
هٺڻ الِء پعهگعال ة ٢ٺا٣ي١طا ر٣ياؼي“.ٟ
ٝام صا٥ٝش ر٣يػۿ دڍ ٟ٣ؼ١طس ڳا٤ٚي ٟ۾ دٚچؽپي ٢٠هرتٜۿ تڍ ٟ٣چيائيٟۿ ”ڇس ٢٠يار! ؼ١ڋ کي
٣ي١ئع اؼام د٤ڎم د٥ام ٞ٠ائ١طم دي معهرت „٣ي“.
” ٟ٣هٗت اؼام کي ړ ٟ٤١چاالڪ ٞ٠ائ١طي دي معهرت „٣يۿ“ ٥ٝم ةيغار ٿي١طي چي.٥
١٤١ٝ ٟ٣ذي ڳا ٢٤ٚدٝ ٥ىٛب ٢٠ؼٞذ٤ي .٥چيائيٟۿ ” ٝام گ٤ٽ چاالڪ „٣يام ڈا؟ ٝيامۿ ٝام اي ٜاي ٟاي
ٿي١طسۿ اي ٜاي ٟاي “.پِ٥ء ړعؼيَء تام ُاٿي ١٤١ٝذي ؼا٥٤ٝم اچي ةيٺ١٤١ٝ .٥ذي ړ٤ٛي تي ٣ٿ رک١طي
چيائيٟۿ ”اي ٜاي ٟاي ٿيڻ ؼام تع ۾ رَب هي٤ذي هي١طه .ٺڎړائٔ„ ٥يؽع ٥ٝچڎي ۾ ر١٣طا ۽ ؼڀ کام اٜ٣
ڳا ٢٤ٚت ٢صطا کام ة ٢هڇم ٝاڻ ٟ٤ؼام ٣ٿ ٝالئڻ د ٥ُٗ٥ٝ ٥پي١ٛٝ ٥طه .ا٣ا ړا گ٤ٽ ڳا٣„ ٢٤ٚي؟“
ڒ ړ١طه ر١٣طي“.ٟ
دڍ ٟ٣ةعداؿت ړعي ٢٠ؼگ٤يٜۿ تڍ ٟ٣چيٜۿ ”١٤١ٝذي ڳا ٢٤ٚة ٢ٻڋ٠طي ٟيا ة َ َ
”اڈي چعياۿ“ ٥ٝ ٟ٣م کي ړ ٟ٤ٛکام هٺي څه٠ڋاڈي١طي چي٥ۿ ”دڍ ٟ٣ة ٢پ١ذاب ۾ اؼيٞتٛيَء د ٥ادالس
ٿي١طهۿ تڍ ٟ٣ا٣ڎي٥م ا٣ڎي٥م راتي٥م ٤ٛٝائي١طاؼيٟۿ د ٥ؼڔ١طر اٌَ ٜة ٢ص٥اب ۾ ٤ٛٝ ٢٠ائي٥م ٠٥٣طي٥م.
ت٥کي ٣ي١ئع کام اڳ٥اټ دَ٥ت „٣ي“.
دهؼت ٝسٞط دا ٻئي ٣ٿ ړ ٟ٤ٛتام ال٣ي١طي چيٜۿ ”٣يٺ ڇاړڻ هټ ٔٽ پاپ تي ٣ڒ الش پي٥
„٣ي“.
دهؼت ٝسٞط کام ڈعڪ ٠ڔعي هي .٥ڳا٤ٚي٥م ړت٥تعم ها٠گع ٥٣ا ۾ گ ٜٿي هيػ١٠ .ڊا کڎي٥م اکي٥م
د٣ـت ۾ گ٥ك ٿي هيػ.
٠ڎيَء ٝام ؼ٤١ڎهۿ چيڔ ٥ٛ۽ گ٤ٽي٣ ٙڒ ٕٚي ٠ڔعي ؼگ٤يػۿ ”الش“.
”٣اۿ الش“.
”ړيع „٣ي؟“
”ٝ ٟ٣عڻ کام اڳ ةيام ٢٠ڇ“.٥٣ ٥٠
”٢٠ ٢٠ۿ“ ٟ٣د„ ٥هاز ړ١تڻ ٚڳ٥ۿ ”١٤١ٝذٝ ٥ىٛب „٣ي ت“à ٢
”ٝعد „٣ي“.
١٤١ٝ ٟ٣ذي ٟ٤١ٝ۾ ڇٺ .٥پِ٥ء چيائيٟۿ ”يار ړ ٟ٤١ڇچي ۾ ٢٠پئذي هڃئ٥م“.
www.sindhsalamat.com 29
سرد الش جَ سفر :انر جليل
”ڇړي ٟٿ٥؟“
”ڇړڻ دي ڳا ٢٤ٚة ٢ت٣„ ٢يۿ“ ٟ٣هراڻي٥ۿ ”پعديػ ۾ پٚ٥يػ دي هر چڎ٣ي هياؼي ٟت ٢ال ٢٣ړڌي
ڈڍي١طا“.
ړذ ٢٤ديع ؼ٥چڻ کام پِ٥ء چيائيٟۿ ”ڳ٥ٺ ٣ذي ٣ا ت ٢اُ٥ٚړ ٥ئي .٥٣ ٢٠ڇٝ ٢٣اڻٝ ٥٤ارائي دريا ٢٣۾
ړډ١طه“.
٥ٚڈ٣ائي ڈڍي٥مۿ تڍ ٟ٣ة ٢ړ ٥ٻڎڪ ُ ٢٠
”رات دڍ ٟ٣ت٥م ٥ٝٽي٣ ٥ئيٟۿ تڍ ٟ٣ڇاړڻ هټ ړ ٟ٤١کي ڇٺ٣ ٥يئ٢؟“ کا٠ئػ پډي.ٜ
”ٝام ذري گ٤ٽ ”„ئ٥ټ “ ٣ئػۿ“ ٣ ٟ٣ٻڔ١طي هراڻي٥ۿ ”پع ڀا٠يام ٿ ٥ت ٢ړ ٥ؿضف ڇاړڻ هټ ؼ٤ٞي٥
پي“.٥٣ ٥
”ٿ٥ري ديع کام پِ٥ء پٚ٥يػ داڂ تي اي١طي“.
”٣امۿ“ دهؼت ٝسٞط د ٥هات کٛي هي .٥پعيـا٠ي ٿ٤ٛي ٝ ٟ٤١ٝام ةکڻ ٚڳػ٣ .ڔطل پډيائيٟۿ ”ڈا
ړعڻ گ٤عدي“.
١٤١ٝذي د٥اب کام اڳ چيائيٟۿ ” َ ُٙ ٣ت ٢ايڔؽپعيػ ۾ ڀچي ٥ٛ٣م“.
هراڻيٜۿ ”ت٥م ز ٝي١طار „٣يٟۿ ٝام ٽي١ڊر ړالرڪ „٣يام .اؼام ٻئي ٥ٝڳا ٝٽع „٣ي٥م„ .زاد کام قالح
هٺڻ گ٤عدي“.
دهؼت ٝسٞط هراڻي٥ۿ ”„زاد ؼعٝائيطارم دي صالف „٣ي .اؼام کي ٝكيتت ۾ ڇؼي ص٥ش ٿي١طه“.
” ٥٣اؼام د ٥ؼ١گتي „٣ي .معهر ؼٺي قالح ڇي١طه“.
” ٥٣ا٣ڎي ت ٢ا٠ڋي قالح ڇي١طهۿ د ٥پاڻ ٻئي ٻ ٢ٽ١گا ڐاٿا پيا ٠٥٣طاؼي ٟ۽ „ ٥٣د ٥ٿي هي١طه“.
”ت٥م اداي„ ٥زاد تي ؿڒ ٿ ٥ړعي“.ٟ
”ؿڒ ٿ ٥ړعيام!“ دهؼت ٝسٞط چي٥ۿ ” ٽي٥م ڇي ٟ٤١ةي ايٞام ٺعه پي „ي٥ٝ .٥٣ ٥م کي ړ١ڋ کام هٺي
چي٣ ٥ئائيٟۿ ت٣٥ام زٝي١طارم ؼ١ڋ دي َ٥ال د ٥صا ٥٠صعاب ړي٣„ ٥يۿ ٝام ت١٤١ذ ٥صا ٥٠صعاب ړ١طس“.
دهؼت ٝسٞط کي ٺارڻ الِء چيٜۿ ” „زاد دڍ ٟ٣ٺعه پيئ١طه „٣يۿ تڍ ٟ٣هڅيڒ ا٘٠الةي ٿي پ٠٥طه „٣ي .ت٥م
ؼ١طس ڳا٤ٚي ٟد ٥صياك ٢٠ړ١طه ړع“.
”صتع اٿئيۿ“ دهؼت ٝسٞط رازداريَء هاري ٤ٚذي ۾ چي٥ۿ ”اؼام ٻ٤١ي کام ؼڎ٠طه „٣ي“.
”ړيئ“.ٟ
”ٽي٥م ڇي٥ٝ ٟ٤١م کي گاري٥م ڇي١طي چي٣ ٥ئائيٟۿ ت٥م اڈي ړ٤ڎه َيؾ ړ١طه „٣يٟۿ ٽڔي د٥م
ةازاري َ٥رت٥م „ڻي ص٥ش ٿي١طه „٣يٟۿ اؼام دي ٠كيت ٟ۾ ړاٚيخ د٥م ڈ٥ړعي٥م ٚکي .ٟ٣„ ٙهڃي
„ڱ٥ٺ ٥چ٥ٽ“.
www.sindhsalamat.com 30
سرد الش جَ سفر :انر جليل
„زاد د٥اب ڇ٥٠ۿ ”تيؽتائي ٟت٣٥ام ٻ٤١ي کي ١٤١ٝذي ؿاَعي ٻڋڻ گ٤عدي“.
”اؼام تي رز ٜړعۿ“ دهؼت ٝسٞط اهٻاؼي ڇي١طي چي٥ۿ ”ٝام ٿڔ٣„ ٙيام .اځ ١ٝذ١٤ط تائي١٠ ٟڊ
ړ١طس“.
دهؼت ٝسٞط ٛ٣ي ٥هي.٥
„زاد ٥ٝم کام پډي٥ۿ ”ت٥کي ړيئ ٟصتع پيئي ت٣ ٢يٺ الش پي٣„ ٥ي“.
هراڻيٜۿ ”د١ٞا ٻڋائڻ „ئي ٣ئي“.
”٥٣مۿ د١ٞا کي ړ٤ڎي صتع ت ٢ا٠ؽام ړڍٝ ٟ٣ع٠طه „٣ي ۽ ړڍ ٟ٣ديئعه ٿي١طه „٣يۿ“ „زاد چي٥ۿ
” ړا ٢٤ٚرات دڍ ٟ٣د١ٞا ٥ٝم هټ „ئي ٣ئيۿ تڍٝ ٟ٣اڻٔ ٟ٤ٽ پاپ تي ؼ١طس پيُء کي الش ؼٞذ٤ي ٝٿػ
ړپڎه هد٤ي ڈڍي“.٥٣ ٥
٥ٝم کي „زاد دي ا٣ا ڳا ٢٤ٚپؽ١ط „ ٢٠ئي.
ٝام پ١٤١ذي ړٞعي ۾ ٥ٝٽي „يػ.
ٔعدهس ٝيڒ اٽ ړعيۿ پاڻ کي چٞڔائي تيار ٿي ةيٺي ٣ئي .اک ۾ ٢٠اهداڳ٥٣ ٥س ۽ ٢٠ئي ٝ ٟ٤١ٝام
ٿڒ دي ٚکا پئي پيػ.
ڄريؽ١گ ٽيت ٙتام پعس کڻ١طي چيائيٟۿ ”ٝام هڃام ٿي“.
١٤١ٝذي د٥اب د ٥ا٠تٌار ړعڻ کام اڳ در کٚ٥ي ڇاړڻ ٤ٚي هيئي.
ٝام هڃي ةاٚڔ٠٥يَء ۾ ةيٺػ .اڃا ؼخ ٢٠اڀعي٥٣ ٥ۿ پع ت٠٥٣ ٟ٤١طي ة ٢ړا اڻڍٺي رهؿ١ي اه٠ط ٢٣کي ٝات
ړعي ر٣ي ٣ئي٣ .يٺ ٔٽ پاپ تي الش پي.٥٣ ٥
ٔعدهس ڇاړڻ ٤ٚيۿ ٔٽ پاپ تي „ئيۿ الپعها٣يَء ؼام الش کي ٺ٥ړع ١٣يائي ٟ۽ اڳتي هڅي هيئي.
الش چادر ال٣يۿ ٔعدهس دي ړڌ ٛ٣ڻ ٚڳ.٥
ام هٗت ٥ٝم کي „زاد د ٥د ٥ٛٞياد „ي ٥ت ٢ړ ٟ٤١ړ ٟ٤١هٗتۿ ړذ ٢٤ا٠ؽام ٿ٥ري ديع الِء ٝعي هي١طا
„ ٟ٣۽ پِ٥ء ديئعا ٿي پ٠٥طا „.ٟ٣
گ٤ڻ ٟڇي ٟ٤١کام پِ٥ء دڍٔ ٟ٣عدهس ؼام ٻي٤ع ٝالٗات ړيٜۿ تڍ ٟ٣کا٠ئػ الش دي ةاري ۾ پډا ړي.ٜ
ٔعدهس چي١٤١ٝ :٥ذٝ ٥ڎس رات دٝ ٥عي هي١طه „٣ي ۽ قتر د ٥ديئعه ٿي پ٠٥طه „٣ي.
ُام رات هري ٣ڒ الش اؼام دي ڇاړڻ هټ ٔٽ پاپ تي پي٥٣ ٥ۿ د ٟ٤١تي ٝاڻ ٟ٤چادر هد٤ي ڈڍي
٣ئي■ .
www.sindhsalamat.com 35
سرد الش جَ سفر :انر جليل
شيطان جَ سيگسار
ايڍا ړ ٜړ١طي ړ١طي ٝام ٿڔذي پي٣„ ٥يام .ؼعۿ ٝام ةيغار ٿي پي٣„ ٥يام پ١٤١ذي ز٠طگي کام.
ةطره ڀ١ڌاري ٻ٤١ي ٣ٿ ٟ۾ ٝٿ ٥دٛ٤ي هي٤ي ر٣ي ٟ٣ .٥دا ړؽعتي ړ٤ٛا اڳتي د٤ڔي „يا .ړأي ديع
تائي ٟچپ ر٣ي .٥پ ٥ړ١ڋ کڻي ٥ٝم ڇا ٟ٤٠ڇٺائي .ٟچيائيٟۿ ”ٝام ڈا ړعيام ؼع؟“
پډيٝ ٥ا٠ػۿ ”َ ٙٞړعي ؼگ١٤طيٟ؟“
”رهز دي ٝارا ٝاريَء هاري ٝاز٥ك ٝام ٠ڔعڻ الِء ٝام ؼڀ ړذ ٢٤ړ١طس “.ةطره ڀ١ڌاريَء چي٥ۿ ”اه٣ام
د٠يا دا ال٣ا چاڈ٣ا ڇٺا „٥ٝ .ٟ٣م کي ٻڋاي ٥تٝ ٢ام ڈا ړعيام“.
٥ٝم ّ٥ر ؼام ةطرهَء ڇا ٟ٤٠ڇؼ١طي چي٥ۿ ”ا٠ڔار ړعڻ ؼک“.
”ا٠ڔار ړعڻ ؼکام؟“ تُذب ٿيػ .ڳا ٢٤ٚؼٞذ ٢٤۾ „ ٢٠يػ٥ٝ .م ڇا ٟ٤٠ڇٺائي.ٟ
چيٜۿ ”ديڔ ٥ړ ٢٠ ٜهڻيئيۿ ؼ ٥ړ ٜړعڻ کام ا٠ڔار ړعي ڈڍ“.
ؼ٥ڂ ۾ پئذي هي .٥ړعؼيَء تام اٿي .٥ڈ ٟ٤ؼاچم ڈٔ ٟ٤ٽ ٟدٗ ٥طاهر ٝڎس ٥ٝم ڇا ٟ٤٠پٺي ړعي دريَء
هټ هڃي ةيٺ .٥پڎده ٣ٽائي دريَء ٝام ٻا٣ع ڇٺائي .ٟهک کڻي ڇ٣يٝ ٟاڈ تام ٣يٺ ٤٠اريائي٣ .ٟيٺ ٤٠اري١طي
پډيائي” .ٟؼعۿ ص٥دړـيَء کام دٛ٤ي١طا ڈٟ٣„ ٥؟“
هراڻيٜۿ ” ا٠ؽام پ١٤١ذي ٝعميَء ؼام د٠يا ۾ ٢٠اي١طه „٣ي .ت ٟ٤١ړعي پ١٤١ذي ٝعميَء ؼام ٣يَء د٠يا
ڈڍي هڃڻ د ٥کيػ اصتيار ړ٤٠٥ي.
ٟ٤١ٝهرائي ٥ٝم ڇا ٟ٤٠ڇٺائيٟۿ چپ ٟتي ٝعڪ ٣ئػ .چيائيٟۿ ”ڇاچه ةي٥س „٣ي ا٠ؽام!“
٥ٝم ؼام د٤ڔي ٛٝي٥ۿ چيائيٟۿ ”اه٣ام هټ اچي دك د ٥ٻ٥دٛ٣ ٢٤ڔ ٥ٿي هي١طه „٣ي“.
٣ٿ د٥ڈيۿ پٺيعه ١ٛ٣طيۿ ةطره ٛ٣ي ٥هي.٥
ٝام ا٣ا دَ٥يٰ ٢٠ړ١طس ت ٢ةطراٚطي ٟڀ١ڌاري ١٤١ٝذ ٥ړُٝ ٥ت٘ط ٥٣ۿ يا ١٤١ٝذٝ ٥عيط ٢٠ .٥٣ئي ٟ٣ؼام
١٤١ٝذ ٥ړ ٥رت د ٥رؿت ٟ٣ .٥٣ ٥ؼام ١٤١ٝذي ٝالٗات ة ٢زيعام ړ١طڈ زاٚت ٟ۾ ٿي ٣ئي .اه٣ام کي ٻڋائڻ
معهري ؼٞذ٤ام ٿ٣ .٥يُء ړذ ٢٤هر٣ي ٢اڳ دي ڳا٣„ ٢٤ٚيٝ .ام ٿائيٛي١ڊ دي ؼک٥ٿائي ٿيٞا ٿيعت
ي٠٥ي٥رؼٽيَء ٝام ٝاس ړٞي٠٥يڔيـ ٟ۾ اي ٜاي ړعڻ ۽ اتي ړذ ٢٤ؼاك پڎ٣ائڻ کام پِ٥ء ړعاچي ٥ٝٽي
ٻڋايا٥٠ۿ ٥ٝٽي اچڻ الِء ١٤١ٝذٗ ٥ىُي ړ ٥اراده ٝ .٥٣ ٢٠ام ٿائيٛي١ڊ ۾ ص٥ش ٥٣س٥ٝ .م کي
َ „ي٥٣ ٥س .ؼچ
ؼا ٢٣کڻڻ ۾ ٻ٥ؼٽ ٝسؽ٥س ٢٠ٿي١طي ٣ئيٝ .ضت ٓٛي٠٥ي٥رؼٽي ٟ۾ دَ٥ت تي ٚيڔچع ڇيڻ دهرام ا٠طر د٥
www.sindhsalamat.com 36
سرد الش جَ سفر :انر جليل
زاك اهري١طي دك ړ١تي ٢٠هي١طي ٣ئي٥ٚ٥ٝ .ي ٟ۽ ايذ١ؽي ٟد ٥ڄٽ هرائي ٢٠هي١طه ١٠ .٥٣ڊ ٢٠ڐٽ١طي ٣ئي.
٣ڔڎي ڇي ٟ٤١ړعاچيَء ٝام ايـي ٟايڊهرٽائيغ٠گ ړارپ٥ريـ ٟدي ٝي١يذ١گ ڄائعيڔٽع ا٥٠ر تيذاڻيَء
د ٥تٕكيٛي صه „يٚ .٥کي٣ ٥ئائي ٟت ٢چيٓ ړا٠ؽيپٽ رائيٽع دي پ٥ؼٽ صاٚي ٿي „٣ي .ت٥م ٣ڔطل اچي
ؼ١ڀاك .اڃا ٻڍتع ۾ ٥٣س دٝ ٥ٿام ا٥٠ر تيذاڻيَء دي ٽيٛيٕ٥م ړاك „ئي٣ .ڔطل پډيائيٟۿ ”ړڍ ٟ٣ٿ٥
اچيٟ؟“
چيٜۿ ”ؼ٥چيام پي“.٥
”ؼ٥چي ٟڈا پي “!٥ا٥٠ر تيذاڻي ۽ ٝام ةي هي ايػ پارؼي اؼڔ٥ك ۾ ؼت ؼاك ړالس ٝيٽ ر٣يا
٣ئاؼي٣ .ٟڒ ئي ةي١چ تي هي١٤طا ٣ئاؼيٝ .ٟيٽعڪ ة ٢گڍ ړئي ٣ئي ؼي .ٟهڇا ٿي ړعت ړار ؼام
ٚڳاؼي ٟتڍ ٟ٣ة٣ ٢ڔٻئي تي زذت ٣الئي ؼگ١٤طا ٣ئاؼي .ٟا٥٠ر تيذاڻيَء چي٥ۿ ”اي١طڈ ؼٝ٥ع تي اچي
د٥ائ ٟړع“.
ٝام ړعاچيَء ٥ٝٽي „يػ .ايـي ٟايڊهرٽائغ٠گ ړارپ٥ريـ ٟ۾ هڃي ؿا ٙٝٿيػ .ٻئي ڇي ٟ٤١ا٥٠ر
تيذاڻيَء ٥ٝم کي پاڻ ړارپ٥ريـ ٟوعٔام ٚيغ تي هرتٛٔ ٙيٽ تي هٺي „ي .٥د ٟ٤١۾ اڳ٥ڻ ٥چيٓ ړا٠ؽيپٽ
رائيٽع ر١٣طه ٥٣۽ ٣ڔڎي ڇي ٟ٤١پعاؼعار ٠٥ٞ٠ي ڇ٣يٝ ٟاڈ تي ٔٛيٽ دي ةاٚڔ٠٥يَء ٝام ٣يٺ ؼڎڪ تي
ړعي ٝعي هي .٥٣ ٥ؼ١طس زاك ړارپ٥ريـ ٟکام گعيذ٥ٽي ۽ ا٠ـ٥ئع٠ػ دا ٚکي ٟرپيا هٺي ٻارم ؼٞيت
„ٝعيڔا ٛ٣ي هيئي ٣ئي.
٥ٝم کي ٔٛيٽ ۾ ر١٣طي ڇ ٢٣پ١ڋر ٟ٣ڇي ٟ٤١کٝ ٟػ ٿيا ٣ئا د٣ ٥ڔڎي ڇي ٟ٤١ٽي چار ُٝتتع ٗؽ ٜدا
ٝاڻ٥ٝ ٥٤م ؼام ٛٝڻ „يا .ةٛڊ٠گ ٝي١يذ١ٞٽ دا ٝيٞتع ٣ئا٥ٝ .م کي ٟا٠طر „ڻي هي٤اري٥ٝ .٥م کام ٿائيٛي١ڊ دا
زاك از٥اك هرتائ٥م .ٿائيٛي١ڊ دي اَٛيٰ ي٠٥ي٥رؼٽي ٟد ٥از٥اك ٻڋي ٟ١٣دي دٚچؽپي صت ٜٿي هيئيٟ١٣ .
ٝام ٣ڒ څڻي چي٥ۿ ”اة ٥ڀائي ڇاچه ؼٺ ٥۽ ٠يڒ ؿضف “.٥٣
٥ٝم کا٠ئػ پډي٥ۿ ”ړيع اة ٥ڀائي؟“
هراڻيائيٟۿ ”ت ٥کام اڳ ٛٔ ٟ٣يٽ ۾ ر١٣طه “.٥٣
”اه٥ٝ “!٢٣م کي ياد „ي .٥چيٜۿ ”اة٥ةڔع ڀائي دي ڳا ٢٤ٚپيا ړعي“!٥
”٣اۿ اة٥ةڔع ڀائي “.ٿڋه ؼا ٢٣کڻ١طي چيائيٟۿ ”رهزي ٞ٠از د ٥پاة١ط “.٥٣
چيٜۿ ”ؼٺي ڳا٣„ ٢٤ٚي“.
پِ٥ء چيائيٟۿ ”ةٛڊ٠گ دي ةيؽٞي١ٽ ۾ پ١خ هٗت ٞ٠از د ٥ة١طهةؽت ړي٣„ ٙي“.
چيٜۿ ”ؼٺي ڳا٣„ ٢٤ٚي“.
٥ٝم کي ٟړيڒ کاراي .٥ؿعةت پياريٛ٣ ٥٣ .٥يا هيا.
www.sindhsalamat.com 37
سرد الش جَ سفر :انر جليل
ڇ ٟ٣پ١ڋر ٟ٣ڇي ٟ٤١کام پِ٥ء هري ٛٝڻ „يا .گظري ٙدُٔي د ٟ٤١ؿضف ٥ٝم ؼام هڅيڒ ؼ٥اك د٥اب
ړيا ٣ئاۿ ت ٟ٤١د٠ ٥ا ٥ٚزادي ي٥ؼٓ .٥٣زادي ي٥ؼٓ اچڻ ؿعط پډي” .٥ت١٤١ذي وتيُت ٺيڒ ت٣„ ٢ي
٢٠؟“
”ةٛڔ ٙٺيڒ „٣ي٥ٝ “.م زيعام ٿي١طي پډي٥ۿ ”ڈ٥ۿ ڈا ٿي٥؟“
چيائيٟۿ ”اؼام ت٥کي ةيؽٞي١ٽ ۾ ٣ڒ دُٔ ٥ةٞ٠ ٢از پڎ١٣طي ٢٠ڇٺ٣„ ٥ي .ؼٞذ٤ي٥ؼيٟۿ ؿايط ةيٞار
„٣ي“.ٟ
چيٜۿ ” ڳا ٢٤ٚڈا٣ي دٝ ٥ام رات د ٥ديع تائي ٟړ ٜړ١طه „٣يام .قتر د ٥ديع ؼام اٿ١طه „٣يامۿ ٠يعم
ة ٢هڃي „ٔيػ ۾ ړ١طه „٣يام“.
٣ ٟ١٣ڔٻئي ڇا ٟ٤٠ڇٺ .٥زادي ي٥ؼٓ پډي٥ۿ ”ت١٤١ذا ٻار ٿائيٛي١ڊ ٝام اڃا „ ٢٠يا „ ٟ٣ڈا؟“
٥ٝم کي ڇاچه تُذب ٚڳ .٥چيٜۿ ”٥ٝم کي ٻار ت ٟ٣„ ٢ئي ړ“.٢٠٥
٥٣ؼڀئي ٿ٥رڈه ڈعړيا .زادي ي٥ؼٓ پډي٥ۿ ”۽ ت١٤١ذي زاك؟“
٥ٝم کي االِء ڈ ٥ک ٙاچي هيئيۿ چيٜۿ ”٥ٝم کي زاك ة ٢ړ٤٠٥ي“.
زاديَء پډي٥ۿ ”ٝعي هيئي „٣ي؟“
ک ٙتي مته ړ١طي چيٜۿ ”ؿادي ړيام ٣ا تٝ ٢عي ٣ا “!٢٠
”ت ٢ڈا!“ زادي ي٥ؼٓ چي٥ۿ ”ت ٥اڃا تائي ٟؿادي ٢٠ړئي „٣ي؟ اڅڈهټ ٿي هي٣„ ٥ي“!ٟ
چيٜۿ ”ٝام ؿاديَء دي ٗاة٣„ ٢٠ ٙيام“.
١٤١ٝذي ڳا ٟ١٣ ٢٤ٚکي ٗىُي ؼٞذ ٢٤۾ „ ٢٠ئي .هي١طي هي١طي پډيائ٥مۿ ”ام دٝ ٥ىٛب „٣ي ت ٢ڈڎه
„٣ي“.ٟ
ام رات ٥ٝم پاړؽتام ٥ٝٽي اچڻ هاري پ١٤١ذي ٔيكٛي تي ڇاچه پډتاي .٥ايتعا ؼاك ٿائيٛي١ڊ ۾ ر٣يػ.
پع ړِ ٟ٤١ام ٗؽ ٜدي „ڇي پډا ٥ٝم کام ٢٠ړئي ٣ئي .ړ ٟ٤١کي ة١٤١ٝ ٢ذي ةاري ۾ ؼ٥چڻ دي ٔعقت ٢٠
٣ئي ت١٤١ٝ ٢ذي زاك ړٿي ٣ئيۿ ١٤١ٝذا ٻار ړٿي ٣ئاٝ .ام ړ١ٝ ٟ٤١طر ۾ۿ ړ ٟ٤١گعدا ۾ۿ ړٝ ٟ٤١ؽذط
۾ ڈٌ٠ ٢٠ ٥ع اي١طه „٣يام.
ٻئي ڇي ٟ٤١ةٛڊ٠گ ړاٝيٽيَء وعٔام ا٥٠ر تيذاڻيَء کي صه ٛٝي٥ۿ د ٟ٤١۾ ٚکي٣ ٥ئائ٥م” .هڇي أؽ٥س
دي ڳا٣„ ٢٤ٚي د ٥اه٣ام ٻارم ٻچ ٟهاري ةٛڊ٠گ ۾ ڈڎي ١ٕٚگي کي „ڻي ر٣ائي٣„ ٥ي٣ .يُء ؿعيٕ ٟدٝ ٥س٥ٛ
„٣ي .اه٣ي٤ٝ ٟعةا٠ي ړعي ڈڎي ةطرام پ١٤١ذي ٔعل دي ړ ٟ٤١ٻارم ٻچ ٟهاري ٝالزل کي ر٣اي ٥۽ ٟ٣کي
٣ڔطل اٿاري“.٥
ام کام َالهن صه ۾ ٻيا ړذ ٢٤اَتعاض اٿاري٣ ٙئاۿ ٝحالً ٟ٣کي ړڍ ٟ٣ةٞ٠ ٢از پڎ١٣طي ٢٠ڇٺ ٥هي٣„ ٥ي.
www.sindhsalamat.com 38
سرد الش جَ سفر :انر جليل
اڅ رات کام پِ٥ء گ٤ع ٥ٝٽ١طه „٣يۿ يُ١ي اڅ رات تائي„ ٟهارن گعدي ړ١طه „٣ي .قتر د ٥تٞال ديع ؼام ١٠ڊ
ٝام اٿ١طه „٣ي .ت ٟ٤١دٝ ٥ىٛب „٣ي ت ٢رات د ٥ؿعاب پيئ١طه „٣ي .هّيعن.
ا٥٠ر تيذاڻيَء پ١٤١ذي ال ٔعل ٝام ٣ڒ هړي ٙکي گ٤عاي٥ۿ ۽ ةٛڊ٠گ ړاٝيٽيَء ڇاٗ ٟ٤٠ا٠٥٠ي د٥اب
٥ٝړٛي .٥د٥اب ٥ٝړٛڻ کام اڳ ٟ٣صه ٥ٝم کي ڇيکاريٚ .٥٣ ٥کعاي٣ ٥ئائيٟۿ ”ٔٛيٽ اؼام دي ٔعل دي
ٛٝڔيت „٣ي .اؼام دي ٔعل ۾ اَٛيٰ اصالق ۽ اَٛيٰ تُٛي ٜيأتٝ ٢اڻ ٥٤ړ ٜړ١طا „ .ٟ٣اؼي ٟپاڻ ٻارم
ٻچ ٟهارا ٝاڻ٣„ ٥٤ي٥م .ړ ٟ٤١ةّٛ ٢ه ٗؽ ٜدي ٝاڻَ٥٤ء کي ٔٛيٽ االټ ٢٠ړ١طاؼي .ٟپاړؽتام دي „ئي ٟ۾
ړٿي ةٚ ٢کي ٙړ٤٠٥ي تٝ ٢اڻ ٥٤کي ړڍ ٟ٣ؼ٤ٞڻ گ٤عديۿ ړڍ ٟ٣گ٤ع اچڻ گ٤عدي ۽ ړڍ١٠ ٟ٣ڊ ٝام
اٿڻ گ٤عدي .ةاٗي ديؽتائيٞ٠ ٟاز پڎ٣ڻ يا ٢٠پڎ٣ڻ د ٥ؼ٥اك „٣ي ت ٢ا ٥٣ا· ۽ ؼ١طس ة١طي دي هڂ دُٝ ٥ا٥ٛٝ
„٣ي د ٟ٤١۾ ړ ٟ٤١کي ة ٢ٽ١گ اڈائڻ ٢٠گ٤عدي.
صه رها ٥٠ړعڻ کام پِ٥ء ا٥٠ر تيذاڻيَء ٥ٝم کي چي٥ۿ ”گ٤ٻعائذامِء ٢٠ۿ اداي ٥اڇاي ٥اٿائ٥م ت ٢ةٛڊ٠گ اقٙ
۾ دائ٥د اةعا٣ي ٜدي „٣ي .ديڔڍ٣ ٟ٣ذي ة ٢ت ٢اؼام کي پعها٠ ٢٣ا٣يٛٔ .يٽ ٔعل دي ٠اٚي ٚيغ ٿي٣„ ٙي.
دٻاه ۾ ٣عگغ ٢٠اچذامِء“.
ةٛڊ٠گ ړاٝيٽيَء دي َ
چيٜۿ ”ت ٥صه ړذ ٢٤ؼضت ٚکعاي٣„ ٥ي“.
” ٟ١٣دَ ٥الج ِا ٥٣ئي „٣ي “.ا٥٠ر چي٥ۿ ”٣يَء ٗ٥ل ٝارؿ ٙال تي ٣عي٣„ ٙي“.
چيٜۿ ”ړ ٟ٤١ړ ٟ٤١هٗت ؼيع کي ؼ٥ا ؼيع ٝٿي ۾ ٚڳي هي١طه „٣ي“.
ا٥٠ر کٛي .٥چيائيٟۿ ”ت٥م ٔڔع ٢٠ړع٣ .يُء ړ٥ٛگعا ٟٝد ٥دهر „٣ي“.
صه هق٥ك ړعڻ کام پِ٥ء ةٛڊ٠گ ړاٝيٽيَء د ٥ړ٥ةٝ ٢يٞتع ٥ٝم ؼام ٛٝڻ „ ٢٠ي .٥پع ُٝا ٥ٛٝٺعي.٥٣ ٢٠ ٥
ٝيٞتعم دي ٌ٠ع ٥ٝم تي پ٠٥طي ٣ئي ت٤ٗ ٢عي ٠گا ٟ٣ؼام ٥ٝم ڇا ٟ٤٠ڇؼ١طا ٣ئاٝ .ام پ١٤١ذي ړ ٜ۾ ا٣ڎه
ٝگٝ ٟؽت د٥ٝ ٥م ؼ١طس ؼضت رهيي د٥٠ ٥ٽيػ ٢٠هرت٥ٝ .٥م ديئ ٟديئ ٟکيٌ٠ ٟع ا٠طاز ړي٥ۿ تيئٟ
تيئ ٟؼ١طم ٕ٠عت هيئي هڅ٠طي .ؼ١طس ٕ٠عت د١٤١ٝ ٥ذي ړٜۿ ١٤١ٝذي قستۿ ١٤١ٝذي ١٠ڊۿ ١٤١ٝذي
„رال تي ړ ٥اجع ٢٠پيٚ .٥ڳ ٥پئي ت ٢ام ڳا ٟ١٣ ٢٤ٚکي هڅيڒ چڎ ڇياري ڈڍي ٣ئي.
٣ڒ دُٔي اؼٽ٥ڄي٥ز ۾ ړ ٜړ١طي ٥ٝم کي ړأي ديع ٿي هئي .اڅ رات کام پِ٥ء ديئ ٟئي گاڇي „ڻي
ةٛڊ٠گ ٻ ا٣عام ةي٤اريٜۿ ٻ ٢دا٠ٺا د٥ام ٥ٝم ڇا ٟ٤٠هڅي „يا .اک ڈ١ڀ ۾ ٥ٝم کي ک١ڀيۿ پاؼي کام پارڪ
ړي ٙهيگ ٟ۾ هي٤اري رها٠ا ٿي هيا .ړذ ٢٤ديع تائي٥ٝ ٟم کي ؼٞذ ٢٤۾ „ ٢٠ي ٥ت ٢ڈا ٿي ر٣ي٥ٝ .٥٣ ٥م کي
ړيڍا ٟ٤٠کڻي پئي هيا! هيگ ٟ۾ ٻ ٢ٻيا ٝاڻ ٥٤ة ٢هيٺا ٣ئا١٤١ٝ ٟ١٣ .ذي ړ ٟ٤١ؼ٥اك د ٥د٥اب ٢٠ڇ .٥٠څڻ
گ٠٥گ ٟ۽ ٻ٥ڈم ؼام ٝٿ ٥پئي ٝاري.ٜ
اڅ ١ٝي ړالڪ کام پِ٥ء ٟ١٣گاڇي „ڻي ٣ڒ اه٠طا٣ي گ٤ٽيَء ۾ ةي٤اري٥ٝ .م کي ٣يٺ الٿائ٥م .ام هڂ ۾
www.sindhsalamat.com 39
سرد الش جَ سفر :انر جليل
٣ڒ تٞال هڇي پع ادڎي ٙة١گٛي د٣٥ٚ ٥ي در کٛي .٥اٺ ڇ ٢٣ٻيا ٣ٿيار ة١ط ٥ٝم کي ٌ٠ع „يا .ک١ڀي کچڻ کام
هٺي ام ٙ٤ٝتائي٥ٝ ٟم پاڻ کي ةار ةار ٝالٝت پئي ړئي تٝ ٢ام پاړؽتام ڈا دي الِء ٥ٝٽي „يػ .ڈ„ ٥يػ!
رکي رکي ا٥٠ر تيذاڻيَء تي ړاهڈ پئي „ئيۿ ڈ٥ٝ ٥م کي گ٤عايائي !ٟڈ ٥زهر ڀعيائيٟۿ اچڻ الِء!
٥ٝم کي پڒ ٿي هيئي ت ٢ةٛڊ٠گ اق ٙ۾ دائ٥د اةعا٣ي ٜدي ٣ئيۿ ۽ دائ٥د اةعا٣ي ٜدي ٝاڻ٥ٝ ٟ٤م کي ٗيط
ړي .٥٣ ٥دائ٥د اةعا٣ي ٜؼام پچڻ ا٥٠ر تيذاڻيَء د ٥ړ .٥٣ ٢٠ ٜدائ٥د اةعا٣ي ٜا٠يڒ ڇه ٟ٣۾ ١٣طؼتام کي
گ٤عة٣„ ٙي .ةعوا٠ي ٢کي گ٤عة٣„ ٙي .پاړؽتام کي گ٤عة٣„ ٙي .ړعاچيَء ۾ هڇي ٺٺ ؼام ر١٣طه „٣ي.
ٝذاك „٣ي ؼعړار کي د٣ ٥ٿ هد٤يػ! ٥ٝم پ٤عي ٟدُٔ ٥ڄٽ ٝسؽ٥س ړي .٥االِء ڈ٥ٝ ٥م کي پڒ ٣ئي ت٢
٥ٝم کي ٝاري١طا ٢٠ۿ پع دٺ معهر ړ١طاۿ ا٣ڎي ؼيکت ڇي١طا دٝ ٥ام پ٤عئي ٟد٤از ۾ ٿائيٛي١ڊ ٥ٝٽي هي١طس.
٢٠ر١٣طس پاړؽتام ۾.
٣ٿيار ة١ط ٻ ٟړٞعم ٝام ڐيعائي١طا ٥ٝم کي ٣ڒ هڇي ٣اك ۾ هٺي „يا .ؼا٥٤ٝم قٔ٥ي تي ٣ڒ دا٠ٺ٥
د٥ام پٛٿي ٝاري هيٺ .٥٣ ٥واٗت٥ر ۽ الپعها ٢٣پئي ٚڳ .٥پعيام رکي ٙړعؼيَء وعف اؿاره ړ١طي چيائيٟۿ
”هي٤ي ر“.٢٣
٥ٝم ؼي١ي ۾ دك کي ايتعي ٗطر تيغيَء ؼام څڈړ١طي اڳ ړڍٝ ٟ٣سؽ٥س ٢٠ړي .٥٣ ٥صـڒ چپٟ
تي زةام ڐيعاي .ٜچپ ريگٞاك ٝسؽ٥س ٿيا.
” ٟ٣کي پاڻي پيئاري “.٥واٗت٥ر ؿضف پ١٤١ذٝ ٟاڻ ٟ٤کي چي.٥
٥ٝ ٟ١٣م کي پاڻيَء د ٥گالس „ڻي ڇٝ .٥٠ام ڳيت ڇيئي يڒ ؼا٣ي ؼ٥ٞره پاڻي پي هيػ .گالس ٥ٝٽائي
٣ڒ ٣ٿيارة١طکي ڇ .ٜ٠ؼا ٢٣۾ ؼا ٢٣پي .٥ام هٗت ٥ٝم کي ٗعةا٠يَء د ٥ٻڔع ياد „ي .٥د ٟ٤١کي ړ٤ڻ کام
اڳ پاڻي پيئاري١طا „.ٟ٣
دا٠ٺي د٥ام ٥ٝم ڇا ٟ٤٠ڇؼ١طي چي٥ۿ ”ا٥٠ر تيذاڻيَء د ٥الش پٚ٥يػ کي ؼڀاڻي گ٥را ٗتعؼتام ٝام
١ٛٝطه“.
” .٢٠ ٢٠ائي ٢٠ ٟړذامِء ٝؽٽع دائ٥د اةعا٣ي “.ٜړعؼي ڈڍي ٝام ٟ٣ڇا ٟ٤٠هڅي هيػ.
”هڀۿ هڃي ړعؼيَء تي هي٤ي ر ٟ٣ “.٢٣ؼضت ٤ٚذي ۾ چي٥ۿ ”ٝام ةطره ڀ١ڌاري „٣يام“.
”ٝام پ٤عئي ٟد٤از ۾ ٣يُء ٛٝڒ ڈڍي ٛ٣ي ٥هي١طس٥ٝ “.م ةطره ڀ١ڌاريَء کي هيذ ٥٤هڃي ٣ٿ د٥ڈي١طي
چي٥ۿ ”اه٣ي ٟا٥٠ر تيذاڻيَء کي ٝ ٢٠ارد“.٥
ةطره ڀ١ڌاريَء د٥م ڀعهم ڳتذي هي٥م .اکي٥م د١ذ٤ي٥م ړعي ٥ٝ ٥٣م ڇا ٟ٤٠ڇؼ١طه ر٣يٝ .٥ام ٣ٿ ٻڋي
ٻاڇائي١طه ر٣يػ” .ا٥٠ر تيذاڻيَء کي ٝ ٢٠اردٝ .٥ام پاړؽتام ڈڍي ٛ٣ي ٥هي١طس .ةػ ا٥٠ر کي ٝ ٢٠ارد“.٥
ةطره ڀ١ڌاري ړذ ٢٤ؼ٥چي١طيۿ ٥ٝم ڇا ٟ٤٠ڇؼ١طي ق ٢ٔ٥تام اٿيٗ .٥طاهر ۽ ړؽعتي .٥٣اک ٥ٝم ٝام ٢٠
www.sindhsalamat.com 40
سرد الش جَ سفر :انر جليل
ړڌيائي٥ٝ .ٟم ڇا ٟ٤٠هڅ٠طه „ي .٥هک ک ٟتي ةي٤ي ر٣ي .٥ؼ١طس ڳتي ٙڀعهم چري٥م ٿي هي٥م٥ٝ .م کي
تُذب ٿي .٥ړذ٣ ٢٤يٺ د٤ڔي ١٤١ٝذي ٟ٤١ٝ۾ ڇٺائي .ٟؼ١طس ؼضت چ٤عي تي ٠عٝي ًا٣ع ٿي پيئي.
١٤١ٝذ ٥ؼاڅ٣ ٥ٿ پ١٤١ذ ٟٻ٤١ي ٣ٿ ٟ۾ دٛ٤يائيٟۿ ؼڎٻاٽ ٟ۾ ا٠طر دي ڈڒ کي رهړي١طي چيائي” .ٟؼعۿ
ؼع َطل!“
٥ٝم تُذب هچام ةطره ڀ١ڌاريَء ڇا ٟ٤٠ڇٺ٥ٝ .٥م کي ٗىُي ياد ٢٠پئي „ي ٥ت ٥٣ ٢ړيع .٥٣
”ؼعۿ ؼع ٝام ةطراٚطي ٟڀ١ڌاري „٣يام “.ةطرهَء چي٥ۿ ”ؼع ٝام اه٣ام هټ پڎ٣ي٣„ ٥يامۿ ؼع َتطا· ٣ارهم
اؼڔ٥ك ۾“.
اي ٜاي ړعڻ کام پِ٥ء ٻ ٢ؼاك ک٥ٝ ٟم ؼع َتطا· ٣ارهم اؼڔ٥ك ۾ پڎ٣اي .٥٣ ٥ام ڳا ٢٤ٚکي هر٣ي ٢ٿي هيا
٣ئا .ا٠يڒ ؿاگعد ٣ئا .ړي ؼٺا ت ٢ړي ؿعارتي .ړي ذ٣ي ٟت ٢ړي دڍاۿ ړي چڱا ت ٢ړي ٚڱام٥ٝ .م
کي ةطره ڀ١ڌاري ياد ٢٠پئي „ي.٥
ةطرهَء ١٤١ٝذ٣ ٥ٿ ٢٠ڈڍي .٥ڇاچي َغت ڇاچي ازتعال ؼام „ڻي ٥ٝم کي ق ٢ٔ٥تي هي٤اريائي .ٟؼڀ١ي
٣ٿيارة١طم کي ٣اك ٝام ٛ٣ي ٥هڃڻ الِء چيائي .ٟپاڻ ١٤١ٝذي ڀعؼام يا ٻئي ق ٢ٔ٥تي ٢٠هيٺ .٥پاڻ ١٤١ٝذي
ؼا٥٤ٝم ٔعش تي هي٤ي ر٣يِ .٥ا ٥٣ؼڀ ړذ١٤١ٝ ٢٤ذي الِء زيعام ړ١طڈ ٥ٝ ٟ٣ .٥٣م کي ا٠يڒ ز٥اال ڇ٠اۿ
پع تڍ ٟ٣ة٥ٝ ٥٣ ٢م کي ياد ٢٠پئي „ي٥ٝ .٥م ٟ٣کي ياد ر٣ذي هي٥٣ ٥س.
ا٣ا ٣ئي ةطره ڀ١ڌاريَء ؼام ١٤١ٝذي پ٤عيٝ ٟالٗات ٥٣ .پاڻ ٥ٝم کي ٔٛيٽ تائي ٟڈڍڻ „ي٣ .٥يٺ
د٤ڔي ٥ٝم کام ٥ٝړاليائي .ٟچيٝ٥ا٠ػۿ ”ةطرهۿ ا٥٠ر تيذاڻيَء کي ړذ ٢٠ ٢٤ړذ“.٥
”ؼعۿ ړذ ٢٠ ٢٤ړت .٥ړذ ٢٠ ٢٤ٿي١طه .ؼعۿ اه٣ئ ٟڔع ٢٠ړعي “.٥چيائيٟۿ ”اه٣ي ٟةػ ٥ٝٽي ٢٠
هڃذ“.٥
در تائي ٟهڃي هري ٥ٝٽي „ي١٤١ٝ .٥ذ ٥ؼاڅ٣ ٥ٿ دٛ٤ي اکي ٟؼام ٚڳايائي .ٟچيائيٟۿ ”گؽتاصي ٿي
هيئي „٣ي àهڇي گؽتاصي ٿي هيئي „٣يُٝ .أيَء الئٖ ت٠ ٢ا٣يام پع ٥ٝم کي ُٝاف ړذ٥ٝ .٥م کي ُٝاف
ړذ ٥ؼع٥ٝ .م کي صتع ٣ ٢٠ئي“.
١٤١ٝذ٣ ٥ٿ چٞي ةطره ڀ١ڌاري ٛ٣ي ٥هي .٥ام رات ٥ٝم کي ١٠ڊ „ ٢٠ئي .ؼچي رات ٝام ةطره ڀ١ڌاريَء دي
ةاري ۾ ؼ٥چي١طه ر٣يػ ٟ٣ .دي رهيي ٥ٝم کي زيعام ړعي ڈڍي٣ .٥٣ ٥ڒ اؼتاد دي ايڍي َغت ړعڻ
هاره ڈ٥ړعه گٞعا ٢٣ړيئ ٟٿي هي !٥ؼ١طس ٣ٿيارة١طۿ گاڇي٥م ۽ دٻطٻ ٥ڇؼي ٥ٝم کي ا ٥٣ا٠طازه ٚڳائڻ ۾ ديع
٢٠ٿي ت ٢ةطره َال رهادي ةطُٝاش يا ّ١ڊه .٥٣ ٢٠ةطره ڀ١ڌاري ٣ع ٚساظ کام دائ٥د اةعا٣ي ٜدي ٽڔع د ٥ڄام
.٥٣ڄام ؼٞذ ٥٤ٿا ٢٠؟ ٠ئ٥م ٝساهره „٣يۿ پع ړذَ ٢٤عقي کام پاړؽتام ۾ ٛ٣ي پي٣„ ٥ي .دعائ ٜدي د٠يا
کي ړارهةار ها٠گع ٣الئڻ هاري کي ڄام ؼڍي١طا „.ٟ٣
www.sindhsalamat.com 41
سرد الش جَ سفر :انر جليل
ٻئي ڇئ„ ٟ٤١يػ ۾ ام ڳا ٢٤ٚد ٥ذړع ٥ٝم ا٥٠ر تيذاڻيَء ؼام ړعڻ ١ٝاؼب ٢٠ؼٞذ٤يِ .٥ام الِء ٥ٝم هټ
ړ ٥صاص ؼتب ة .٥٣ ٢٠ ٢ړذ ٢٤ڇي ٟ٤١کام پِ٥ء ا٥٠ر دڍ ٟ٣پډي” .٥ةٛڊ٠گ ړاٝيٽيَء دا ٝيٞتع ت١گ ت٢٠ ٢
ٿا ړع٠ئي؟“
تڍ ٟ٣هراڻي٣ ٥يٜۿ ”٢٠ۿ ٗىُي “.٢٠
ا٥٠ر ٽ٤ڒ ڇي١طي چي٥٣ ٥ۿ ”٣يَء ٗ٥ل ڇ٠ڊي دي زةام ؼٞذ١٤طي „٣ي .ؼڋري هيا “!٢٠
ةٛڊ٠گ ړاٝيٽيَء دي رهيي ۾ „ي ٙتتطيٛيَء د ٥اق ٙؼتب ٥ٝم تڍ ٟ٣ة ٢تيذاڻيَء کي ٢٠ٻڋاي ٟ٣ .٥کي
پ١٤١ذ ٟڄاړٽعم ۽ هړي ٟٛتي هڇه ٝام ٥ٝ .٥٣م کيػ ص٥ؿٕٞ٤يَء ۾ ر٣ڻ ڇ.٥٠
اٺ ٟڇ ٟ٣ڇي ٟ٤١کام پِ٥ء اڅ رات څاري ةطره ڀ١ڌاري ٥ٝم ؼام ٛٝڻ „ي .٥هيٺ٢٠ ٥ۿ هري ة١٤١ٝ ٢ذ ٥ؼاڅ٣ ٥ٿ
ٻ٤١ي ٣ٿ ٟ۾ دٛ٤ي١طي ٥ٝم کام ُٝأي گ٤عيائيٟۿ ”ؼعۿ ٥ٝم کي صتع ٣ ٢٠ئيۿ اق ٙصتع ٣ ٢٠ئيۿ ٥ٝم کي ُٝاف
ړعي ڈڍد“.٥
٣يڍه ؼاره ړؽعتي دا٠ٺ ٥د٥ام ٥ٝم کي ١٠ڌڈه ٻار ٝسؽ٥س ٿي٥ٝ .٥م کيػ ٝٿي تي ٣ٿ رکي پيار
ړي ٥ت ٢د٤چي پي .٥گ٥ڇم ڀع هي٤ي ر٣ي١٤١ٝ .٥ذ ٥ؼاڅ٣ ٥ٿ اکي ٟتي الئي چ١ٞطه ر٣ي .٥ام کام پِ٥ء
١٤١ٝذي٥م ا٠يڒ ٝالٗات٥م ةطره ڀ١ڌاريَء ؼام ٿي٥مۿ د ٟ۾ ٿ٥ري پيار ٛٝڻ ؼام ٣ ٥٣يتت١اڪ ڄام ٝام
پعيـام ٿي هي ٙٻار ٿي پ٠٥طه .٥٣اٝ ٟ٤٠الٗات ٟ۾ ٟ٣پ١٤١ذ ٥ا٠طر اهري هڅه٥ٝ .م کام ړذٚ ٢٠ ٢٤ڔاي.٥
ةطره ڀ١ڌاري هزيعم دا ړ ٜړ١طه .٥٣اؼيٞتٛي ٟ۽ ؼي١يٽ دي ٝيٞتعم دا ړ ٜړ١طه .٥٣د ٟڀڍم
ړ ٟٞ۾ پٚ٥يػ ؼ١طم ؼاپ ڇيڻ کام ړيٻائي١طي ٣ئيۿ ا٣ي ړ ٜکي ٟةطره ڀ١ڊاري ړعي ڇي١طه ٥ٝ .٥٣ټ
۾ ٟ٣کي ذري گ٤ٽ ٛٝڔي ؼىر تي ؼعړاري تسٕي ٛٝي .٥٣ ٙهزيعۿ ړتيعۿ ړا٥ٝراۿ ةغ٠ػ ٝي ٟ٣ ٟدا
ٜ٣پيا ٢ٚ۽ ٥٠ ٜ٣ا٣ ٢ٚئا .هڇا هڇا کڎپي ٙپٚ٥يػ „ٔيؽع ؼ١طس ؼالٝي ٣ئا ٥٣ .پٚ٥يػ „ٔيؽعم د٥م ةطٚي٥م
ړعائي ؼگ١٤طه ٥٣ۿ ةطٚي٥م رهړعائي ؼگ١٤طه .٥٣کي ٟپعه٥ٝؿ٥١م ڇياري ؼگ١٤طه .٥٣ؼ١طس ړٟٞ
دي ٔ٤عؼت ڇاچي ڀ٥ائتي ٣ئيّ .عيب ّعة ٟکي اةاڻ ٟړکٝ ٟام ةي دص ٙړعڻ ت ٢ديئ ٟاتي اٝيعم
ړتيعم د٥م پالزائ٥م ۽ ؿاپ١گ ٝاك ٺ٤ي ؼگٛٝ .ٟ٤ڔيت ٟتي ٗتنا ړعڻۿ ٠اياب ؿي٥م ۽ ٣يعهئ ٟ۽
٣ٿيار ٻا٣ع ٥ٝړٛڻ ۽ ٻا٣عام گ٤عائڻ الِء ړؽٽٞغ ايڔؽائيغ ۽ ٽيڔؽيـ ٟ۽ اٝيگعيـ ٟدي „ٔيؽع کي
ٝٺ ۾ رک١طه .٥٣دذ ٟتي دٻاُء هد٤ي اٝيعم ۽ ړتيعم ۽ هزيعم کي ٣اري ٙړيػ کٽي ڇيڻ ة ٢ةطرهَء دي
ٔ٤عؼت ۾ ؿا٣ ٙٝئاۿ معهرت پ٥ڻ تي ٥٣ؼياؼتطا ٟ٠کي ؼياؼي ٝضاٝ ٓٚارائي ڇي١طه .٥٣
ةطره ڀ١ڌاريَء دي ٣يتت١اڪ هد٥د ۾ چڱائي دي ړا چڻ١گ ٣ئيۿ د ٟ٤١هځ ۽ هاُء د٤ڎي ؼ١طس
ز٠طگيَء ۾ ازؽاس دي ده٤٠ي دکائي رکي ٣ئي .ړڍ ٟ٣ړڍ ٟ٣هڇه ړ ٥ڇه ٢٣ړعڻ کام پِ٥ء ٥ٝم هټ ٛ٣ي٥
اي١طه ٣ .٥٣ڒ ئي هائي هات ٠٥٣طي ٣ئػۿ ”ؼعۿ ٝام ڈا ړعيامۿ ٝام ڇاچه ٿڔذي پي٣„ ٥يامۿ ٟ٣ز٠طگيَء
www.sindhsalamat.com 42
سرد الش جَ سفر :انر جليل
ڀٽڔ١طه ر٣ي .٥ړا ٙ٤ٝا٣ڎي ة„ ٢ئي د ٥ةعوا٠ي ٢هڃيۿ اتام پاڻيَء دي د٤از ۾ راړيٽ ال٠چع ۽ راړيٽ
کڻي َعةؽتام دي ة١طر تي ٤ٚڻ د ٥ؼ٥چيائي١ٝ .ٟك٥ة ٥ة ٢ٺا٣يائيٟۿ پع ةعوا٠يٝ ٢ام صاوع ص٥ا٥ٝ ٢٣ټ ٢٠
ٛٝيػ.
٠يٺ رها٠گيَء د ٥ڇي ٟ٤١ؼع تي اچي پ٤تػ .دك ٣ ٟٝڻ١طي ايئعپ٥رټ پ٤ت٥ۿ اٝيگعيـ ٟ۽ ايئع پ٥رټ دي
ٻئي َٛٞي کيػ کٛي کيڔاري .٥کيػ ٝام ڇ٠ائ٥م د٤از ۾ چڎ٣ڻ دي اَالم کام اڳ ٥٣ڄپارچع الئ٠٥خ دي
٥٠يڔٛي ړ١ڊ ۾ گ ٜؼ ٜهيٺ ٥ر٣ي .٥ةػۿ ړ ٟ٤١ړٝ ٙ٤ٝ ٟ٤١ٺي٥م ڀڔ٥ڈيۿ هري چري٥م ړعي پئي
ڈڍيائي .ٟد٤از ۾ داص ٙٿيڻ د ٥اَالم ٿي .٥ةطره ڀ١ڌاري ؼڀ١ي ٝؽأعم کام „صع ۾ د٤از الِء رها ٥٠ٿي.٥
د٤از ۾ داص ٙٿي .ٙؼيٽ ةيٛٽ ٻڋي پ١٤١ذي ؼيٽ تي هي٤ي ر٣ي .٥اچائي ٽ ٟړالړ ٟدي ؼٕع ۾ ةطرهَء
٢٠ړذ ٢٤کاڅه ۽ ٢٠پيت ٢٠ .٥ئي ٟ٣ړ ٟ٤١ؼام ڳا٤ٚاي .٥چپ چاٽ هيٺ ٥ر٣ي .٥دطي دي ايئعپ٥رټ کام ٥٣ٽٙ
دي ٝعؼيڊيغ گاڇي کيػ ٝڔٝ ٢ڔع ٢ٝهٺي „ئي ٥٣ٽ ٙ۾ ؼ١طس ړٞعه اڳ٥اټ ةڒ ٿي٣ ٟ٣ .٥٣ ٙڒ ٻٟ
ړاّظم تي قسير ړئي .۽ چاٻي٥م هٺي پ١٤١ذي ړٞعي ۾ هڃي ٚيٽي پي .٥اکي٥م ڐاڈي ڈت ڇا ٟ٤٠ڇؼ١طه
ر٣ي .٥االِء ړ٤ڎي ٙ٤ٝگ٤يعټ „يػ١٠ .ڊ کڻي هيػ .ؼت ٟاٺ ٟړالړ ٟکام پِ٥ء اک کٛيػ .ةاپ رهل ۾
هڃي ٿڋي پاڻيَء دي ؿاهر ٣يٺام ةي٤ي ر٣ي .٥دڍ ٟ٣ړ١تڻي هٺي هيػۿ تڍ ٟ٣ٻا٣ع „ي٠ .٥يعم ړٞعي تي
گ٤عايائي٠ .ٟيعم ړعي چا ٟ٤٠د ٥ړ٥ٽ کڻي ٥٣ةاٚڔ٠٥يَء ۾ هڃي ةيٺ.٥
َٞعن الِء „ي ٙڀا٠ت ڀا٠ت دي ر٠گ ۽ ٠ؽ ٙدا ٝاڻ ٥٤ا· دي گ٤ع ت٥ة ٢٤تائب ٿيڻ الِء ړُتت ا· ڇا ٟ٤٠پي
هيا .ړذٝ ٢٤اڻ ٟ٤کي ةطرهَء رهئي١طي ۽ „ؼٞام ڇا٣ ٟ٤٠ٿ ُاڀا ړعي ٻاڇائي١طي ڇٺ.٥
ړٞعي د ٥در ة١ط ړعي ةطره ڀ١ڌاري ٣يٺ ٥٣ٽ ٙدي الةيَء ۾ هڃي ةيٺ .٥ړائ٠٥ٽع تام ٘ٝطس داي ٟدا
ةعهؿع ک١يائي .ٟالةيَء ۾ ٣ڒ وعف رکي ٙق ٢ٔ٥تي هي٤ي ةعهؿع پڎ٣ي هرتائي ٟ۽ هيڎ٣ي ؼيڎ٣ي کيؽي ۾
هڅائي٥٣ .ٟٽ ٙکام ٻا٣ع اچي ةازار ٝام هڇي ڳ٥ٿعي صعيط ړيائيٟۿ ۽ ٝڔٝ ٢ڔع ٢ٝکام ٻا٣ع ؿيىام دي ٺ٢٤ٛ
د ٥رخ ړيائي .ٟڇي ٟ٤١تت٥٣ ٢٠ ٙۿ پع پگ٤ع ۾ ؿ ٙٿي هي .٥پعيام کيػ ديئ ٟئي ٺٌ٠ ٢٤ٛع „ي٥ۿ ٟ٣هڇي هاڪ
ؿيىام کي گاري٥م ڇيڻ ؿعهع ړي٥م .ديتعي٥م گاري٥م ياد ٣ئػۿ ؿيىام کي ڇي١طه هي .٥ام دهرام اهؼي
پاؼي کام هڇا پٿع کڻي ڳ٥ٿعيَء ۾ هد١٤طه هي .٥تام د ٥ؿيىام دي ٺ ٢٤ٛؼام هڃي „٥٤ٝم ؼا٥٤ٝم ٿي .٥ڳ٥ٿعي
رکي ٻ٤١ي ٣ٿ ٟؼام ؿيىام کي گ٤عڈي ڀ٠٥ڊا ڇ٠ائي .ٟپِ٥ء پيعم ٝام ة٥ټ ال٣يۿ ٻئي پادر ٺ ٢٤ٛکي اڈالئي
١٣يائي .ٟد٥١م هړ٥ڈي هيػ .ڳ٥ٿعيَء ٝام پٿ ع ړڌي ٺ ٢٤ٛتي هؼائڻ ٚڳ .٥پٿع ٣ڻي ٣ڻي ڳ٥ٿعي صاٚي
ړعي ڈڍيائي .ٟپِ٥ء اهؼي پاؼي پي ٙپٿعي٥م کڻي ؿيىام دي ٺ ٢٤ٛکي ٣ڻڻ ؿعهع ړيائي.ٟ
ؿيىام دي َالٝتي ٺ ٢٤ٛکي پٿع ۽ پٿعي٥م ٣ڻ١طي ؼخ ٤ٚي هيػ .ٿڔذي چ٥ر ٿي پي .٥پگ٤ع ۾ ړپڎا
ٚٽا ۽ ا٠گ ا٠گ „ ٥ٚٿي پيػ .ؼخ ٤ٚڻ کام پِ٥ء هاپػ هري .٥پيعيُ ٟاگ٤اڈه پٿعمۿ دت ٟٛ۽ ٽڔعم تام ١ٛ٣طه
www.sindhsalamat.com 44
سرد الش جَ سفر :انر جليل
ر٣ي .٥ؿ٤ع تائي ٟپيع پٿ٥م ٿي هيػ٣ .ڒ دړام تام اؼپ١خ د٠ ٥عل چٞپ ٙهٺي پائي ڈڍيائي٥٣ .ٟٽ ٙدي
الةيَء ۾ داص ٙٿي ٥ت ٢ؼڀ١ي زيعت هچام ڇا٤٠ػ ڇٺ .٥رؼيپـ ٟتام پ١٤١ذي ړٞعي دي چاٻي هرتائي.ٟ
ړٞعي ۾ داص ٙٿيڻ کام پِ٥ء ؼڋه ةاپ رهل ۾ هڃي ړپڎم ؼٞيت ؿاهر ٣يٺام ةي٤ي ر٣ي.٥
ةطره ڀ١ڌاريَء دي ةاري ۾ ايتعي ٗطر تٕكي ٙؼام ڳا٤ٚي٥م ٝام ام ړعي اه٣ام کي ٻڋائي ؼگ٤ي٥
„٣يام د ٥گٞعا ٢٣گيا٠يَء کيػ رهزا ٥٠ڄائعي ٚکڻ دي ٣طايت ړئي ٣ئيۿ ديڔا کيػ „ئي١ي د ٥ړٜ
ڇي١طي ٥٣ .دڍ ٟ٣ڄائعي اٿالئي١طهۿ تڍ ٟ٣ڄائعيَء دي „ئي١ي ۾ کيػ پ١٤١ذي اقٛي ؿڔٌ٠ ٙع اي١طي .ةطره
پ١٤١ذي هقيت ٝىاةٖ ؼ٥ٞري٥م ڄائعي٥م ٥ٝم کي ڇيئي هي٣„ ٥ي .ا ٥٣ئي ؼتب „٣ي د ٥تٕكي ٙؼام ٝام
ؼ١طس از٥اك اه٣ام کي ٻڋائي ؼگ٤ي٣„ ٥يام.
ؼُ٥دي ٢۾ ر٣ڻ الِء ةطره ڀ١ڌاريَء هټ پ١ڋر ٟ٣ڇي ٟ٤١دي هيغا ٣ئي ٥٣ .پ١ڋر ٟ٣ڇي ٟ٤١الڳيت٥٣ ٥ٽ ٙدي
ړٞعي ۾ ٠يعم ړعي ڳ٥ٿعي کڻي ؿيىام کي ؼ١گؽار ړعڻ الِء رها ٥٠ٿي١طه .٥٣ؿيىام کي ړچي٥م
گاري٥م ۽ ڀ٠٥ڊا ڇيئي د٥١م ۾ ٺ ٢٤ٛکي پٿعۿ پٿعي٥م ۽ پادر ٣ڻيۿ پگ٤ع ۾ ؿ ٙٿيۿ ٣يڻ ٥ؼاڻ٥ۿ ۽ ٿڔ ٙةطره ؼخ
ٚٿي کام پِ٥ء ٥٣ٽ ٙدي ړٞعي ۾ پ٤چي ړپڎم ؼٞيت ٿڋي پاڻيَء دي ؿاهر ٣يٺام هڃي ةي٤ي ر١٣طه .٥٣
هيغا دٝ ٥طه پ٥ره ٿي .٥ةطره ڀ١ڌاري هاپػ هرڻ الِء د٤از ۾ ؼ٥ار ٿي .٥ړعاچي پ٤چڻ تائي ٢٠ ٟړذ٢٤
کاڅائي ٢٠ ٟپيتائيٟۿ ۽ ٢٠ئي ړ ٟ٤١ؼام ڳا٤ٚايائي .ٟگ ٜؼ ٜهيٺ ٥ر٣ي .٥ٿڔ ٙا٣ڎه د ٥هيٺي هيٺي ١٠ڊ کڻي
پي هيػ .ړعاچيَء دي ايئعپ٥رټ تي اٝيگعيـ ٟهارا ۽ ٻي ٥َٛٞ ٥ةطرهَء کي ةطزاك ڇؼي ڇاچه زيعام ٿي.٥
ؼڀ١ي کي ةيسط ٿڔ ٙپئي ٚڳ ٟ٣ .٥ايئعپ٥رټ تي ړ ٟ٤١ؼام ٢٠ڳا٤ٚاي٥ۿ پ١٤١ذٝ ٟاڻ ٟ٤ؼام رها ٥٠ٿي هي.٥
ةطرهَء دي ةاري ۾ هڅيڒ ٔڔع ؼ١طس ؼاٿي ٟکي ٿي پي ٟ٣ .٥پ١٤١ذي ړ ٜ۽ ړارهةار دي ةاري ۾
ړ ٟ٤١کام ړذ ٢٠ ٢٤پډي .٥ړ ٟ٤١ٻڋائڻ ة ٢چا٣ي ٥ت ٟ٣ ٢کي چپ ړعائي ڈڍيائي .ٟؼ١طس وتيُت ۾
„ي ٙتتطيٛيَء ؼڀ١ي کي پعيـام ړعي هڅه .پ١ذي ٟڇي٣ ٟ٤١ڒ هٔاٗي هزيع گ٤عايػَٞ .عن دي ؼُادت
زاق ٙړعڻ الِء کيػ ٝتارړ٥م ڇ٠ائي .ٟ۽ پِ٥ء چيائيٟۿ ”ړ٥ر٠گي ړعيڒ ڀعؼام ت ٥ديڔ ٥ڳ٥ٺ صاٚي
ړعاي٥٣ ٥ۿ ت ٟ٤١۾ ړذ ٢٤ړٽ١ب ٻاري ٟٻچي ٥ٝٽي „يا „١٤١ٝ .ٟ٣ذ ٟا٠ذي١ئعم کي ړ ٜړعڻ ٢٠ٿا
ڇي“.ٟ
ةطرهَء ړذ ٢٤ؼ٥چي١طي چي٥ۿ ”ؼعړارۿ ٥ٝم ِا ٥٣ړ ٜڈڍي ڇ٣„ ٥٠ي“.
”چعي ٥ٿي٣„ ٥ي ٟڈا .ړ ٜړار ړ ٥ڈڍة٣„ ٥ي ڈا؟“ هٔاٗي هزيع چي٥ۿ ”َٞعن ړعڻ دٝ ٥ىٛب ِا٠ ٥٣ا٣ي
ت ٢ت٥م ړ ٜړار ڈڍيۿ ٣ٿ ٣ٿ تي رکي هي٤ي ر٣يٝ .ٟيام ٥٣ش ړع .اؼام دا ړعهڈي ٟرپيا ِام
پعهديڔٽ ۾ ٚڳ .ٟ٣„ ٙپالزا ٺ١٤طاۿ ؿاپ١گ ٝاك ٺ١٤طاۿ ړا ٚ٥ُٞٝي ڳا ٢٤ٚت٠ ٢ا٣ي .ٻيا ٽي هزيع ۽ ٻ ٢ٽي ايٜ
اي ٟاي ام ړ ٜ۾ ٥ٝم ؼام ؿعيڒ „“.ٟ٣
www.sindhsalamat.com 45
سرد الش جَ سفر :انر جليل
ةطره ڀ١ڌاري ٻ٤١ي ٣ٿ ٟ۾ ٝٿ ٥دٛ٤ي چپ چاٽ هيٺ ٥ر٣ي .٥هٔاٗي هزيع پاؼي کام هڃي ةيٺػ .چيائيٟۿ
”اؼي ٟة ٢تَٞ ٢عن تي هي١طا „٣ي٥مۿ زخ ړ١طا „٣ي٥م .اؼام پ١٤١ذي٥م ذٝيطري٥م ۽ ړ ٜړاج ڈڍي ڇ٠ا
„ ٟ٣ڈا! ديڔڍ ٟ٣ايئ ٟړعي٥م ت ٢پِ٥ء ؼعړار د ٥ړ ٜړيئ١ٛ٣ ٟطه! ٣يُء ٛٝڒ ړيئ١ٛ٣ ٟطه!“
ةطرهَء ړ١ڋ کڻي هزيع ڇا ٟ٤٠ڇٺ.٥
هزيع چي٥ۿ ” دي ٟدا ړ ٜپ١٤١ذي داِء تيۿ ۽ د٠يا دا ړ ٜپ١٤١ذي داِء تي .ٻ٤١ي ړ ٟٞکي هچڎائذي
.٢٠اٚڳ اٚڳ رکذي .ام ۾ ئي َأيت „٣ي“.
ةطرهَء هري ٻي٤ع هزيع کي ڳ٥ٺ صاٚي ړعائي ڇ .٥٠ام ړ ٜ۾ هڇه گ٥ڈ ٿي٥ۿ گٞ٤ؽام ٿي٥َ .٥رت ٟ۽ ٻارم د٥
رهځ راڈه ٿيٝ .٥عدم دا ٝٿا ڐاٽا .ةطرهَء کي پٽ٥م پاراتا ٛٝيا.
َ٥رت ٟد٥م „٥٣م ۽ زاري٥مۿ ٻارم د ٥رهځ ۽ رڈي٥مۿ پٽ٥م ۽ پاراتا ةطرهَء د ٥پيډ ٥ړ١طا ر٣يا .کيػ
اٿ١طي هي١٤طيۿ ؼ١٤ٞطي داڳ١طي پارات ٟدا پڎالَء ٻڋڻ ۾ پئي „يا .ادٝ ٟ٤ام اٿارڻ دا ٌ١ٝع اکي„ ٟڇه ڐعي
ڐعي پئي „يػ١٠ .ڊ ڐٽي هيػٝ .ا٠ي ٢٠هڻيػ .گع٠ ٢٣ڎيَء ٝام ٤ٚ ٢٠يػ .اڻ ٿا٠ئي١ڔ ٥ٿي پي .٥گٞعا ٢٣گيا٠يَء
ڇا ٟ٤٠هي .٥ؼ٥ٞري ړيٕيت ةيام ړعڻ کام پِ٥ء پډيائي” .ٟؿيىام ١٤١ٝذي د١ط ڈ ٢٠٥ٿ ٥ڈڍي؟“
گيا٠يَء هراڻي٥ۿ ” ديؽتائي ٟؿيىام کي ٝ ٢٠اري١طيۿ تيؽتائي ٟؿيىام ت٥کام ڀڍا ړ ٜړعائي١طه
ر١٣طه“.
ةطرهَء چي٥ۿ ”پ١ڋر ٟ٣ڇي ٟ٤١الڳيت٥ٝ ٥م ؿيىام کي ؼ١گؽار ړي“.٥٣ ٥
گٞعا ٢٣گيا٠يَء پډيػۿ ” ياد اٿئيۿ ٥ٝم ت ٥کام پډي ٥٣ ٥ت ٢صتع اٿئي ت ٢ؿيىام ړٿي „٣يۿ تڍ ٟ٣ت٥م
ِا ٥٣چئي رها ٥٠ٿي هي٣ ٥ئيٟۿ ت٣ ٢ا ٥ٝم کي صتع „٣ي ت ٢ؿيىام ړٿي „٣ي .ياد اٿئي؟“
ةطرهَء زيعت هچام گٞعا ٢٣گيا٠يَء ڇا ٟ٤٠ڇؼ١طي چي٥ۿ ”٣اۿ ٥ٝم کي ياد „٣ي“.
”پع ت٥کي صتع ٣ ٢٠ئي “.گيا٠يۿ ةطره ڀ١ڌاريَء دي ؼا٥٤ٝم هڃي ةيٺ .٥ؼ١طس ؼي١ي تي ٣ٿ رک١طي
چيائيٟۿ ”ؿيىام ٣تي ر١٣طه „٣ي .اؼام دي هد٥د ۾ ٠٥٣طه „٣ي“.
ةطره هائڎه ٿي هي .٥اتام ة١ا ٥ٝړالئڻ دي ٛ٣ي ٥هي .٥پ١٤١ذي ؼي١ي تي ٝڔ٥م ٣ڻ١طه ر٣ي .٥پ١٤١ذا هار
پٽي١طه ر٣ي .٥پاڻ کي گ٤عڈي ڀ٠٥ڊا ڇي١طه ر٣ي .٥اڅ رات څاري ٥ٝم هټ „ي٣ .٥ٿ ۾ ڳ٥ٿعي ٣ئػ .ام ٙ٤ٝة ٢پاڻ
کي ؼي١ي تي ٝڔ٥م پئي ١٣يائي.ٟ
” ٟ٣۾ ١٤١ٝذي٥م ڄائعي٥م „ “.ٟ٣چيائيٟۿ ”٥ٝړالئڻ „ي٣„ ٥يامۿ هڃام ٿ“.٥
پډيٝ ٥ا٠ػۿ ”ړيڍاٟ٤٠؟“
هراڻيائيٟۿ ”پ١٤١ذي هد٥د ۾ هيٺ ٙؿيىام کي ؼ١گؽار ړعڻ“.
پډيٜۿ ”ړڍ٥ٝ ٟ٣ٽ١طيٟ؟“
www.sindhsalamat.com 46
سرد الش جَ سفر :انر جليل
www.sindhsalamat.com 47
سرد الش جَ سفر :انر جليل
ڳيري جَ نَت
اؼالل „ةاد دي ؼتغي ١ٝڊي ٻا٣عام ؼڎي ٙڳعي ٙڀاڅي ٟدي ةطة٥دار ڄ ٢٣ڀعؼام اڅ اگ٤اڈا ٻارڈا هيٺا ٣ئاۿ ۽
ړ ٟړچعي ٝام ڐِٿ ٙ۽ ڳعي ٙٽٞاٽاۿ پٽاٽاۿ ةكعۿ گ٥ةي٥م ۽ گ٥گڎه هّيعن ڳٚ٥ي ر٣يا ٣ئاۿ ۽ پاڻ ۾ ڳا٤ٚي٥م ِ
ړعي ر٣يا ٣ئا.
ٻارم دي َٞع پ١ذ ٟڈ ٟ٤ؼا ٟٚدي ٚڳ ڀڳ ٣ئي .ؼ١طم ؼڃاڻپ ٚيڎهم ٚٽاۿ پيع پٿ٥مۿ هار هچڎيٙۿ چپ
ڇري ٙ۽ اکي ٟ۾ اُداؼيَء دا پاڈا! ٢٠ؼ١طم ړٝ ٥امي ٥٣ۿ ۽ ٢٠ئي ؼ١طم ړٝ ٥ؽت٘ت .٥٣ ٙزاك دي پيطاهار
٣ئا .زاك ۾ ديئعا ٣ئاۿ ۽ زاك ۾ ٝعي ر٣يا ٣ئا.
ؼ١طم ڳا٤ٚي٥م ٻڋي ٝام اچعج ۾ پئذي هيػ ٥٣ .ةٌا٣ع پ١ذ ٟڈ ٟ٤ؼا ٟٚدا ٣ئاۿ پع ڳا٤ٚيٝ ٟام ٚڳا
پئيۿ څڻ قطي ٟتي زاهي ٣ئا.
” َچ َ٥م ٿاۿ هري د١گ ٚڳي „٣ي!“
”٣اۿ هري د١گ ٚڳي „٣ي“.
”گظري ٙد١گ کام اڳ ٣ڒ ڳيعي کي گٚ٥ي ٚڳي ٣ئي“.
” ٟ٣د١گ کام اڳ ة٣ ٢ڒ ڳيعي کي گٚ٥ي ٚڳي ٣ئي“.
”د١گ کام اڳ ڳيعي کي گٚ٥ي ڈٚ ٥ڳ١طي „٣ي؟“
”ٝام ؼٞذ٤ام ٿ٥ۿ گٚ٥ي ڳيعي دي تالش ۾ ٠٥٣طي „٣ي“.
”ٝام ؼٞذ٤ام ٿ٥ۿ ڳيعه گٚ٥يَء د١ٝ ٥تٌع ٠٥٣طه „٣ي“.
”ٻ٤١ي ق٥رت ٟ۾ ڳيعي کي ٝعڻ ٥پ٠٥طه „٣ي“.
”ڳيعه د٠يا د ٥ؼڀ کام هڅيڒ ةي٥ٗ٥ف پکي „٣ي“.
”ړيئٟ؟“
”ڳيعه ديڔڍ ٟ٣ڳيعه ٣ ٢٠ذي ٣اۿ ۽ ڳيعي ةطرام َ٘ابۿ چٻعه ۽ گعڈ پکي ٣ذي ٣اۿ ت ٢گٚ٥يَء د٥
ؿڔار ٣عگغ ٢٠ٿئي ٣ا!“
”ڳيعي دي ٝعڻ کام اڳ اؼي ٟؼڎي ٙڳعي ٙڀاڅي ٟدي ڄٝ ٢٣ام ڐٿ ٙٽٞاٽاۿ پٽاٽا ۽ ةكع ڳٚ٥ي١طا
٣ئاؼي“.ٟ
”ڳيعي دي ٝعڻ کام پِ٥ء ة ٢اؼي ٟڐٿ ٙٽٞاٽاۿ پٽاٽا ۽ ةكعۿ ؼڎي ٙڀاڅي ٟدي ڄٝ ٢٣ام ڳٚ٥ي١طا „٣ي٥م“.
”ام دٝ ٥ىٛب „٣ي ت٢ۿ ڳيعي دي ٝعڻ د ٥اؼام دي ز٠طگيَء تي ړ ٥اجع ړ٤٠٥ي!“
www.sindhsalamat.com 48
سرد الش جَ سفر :انر جليل
اٝتسام دا ٠تيذا ٠ڔعڻ دي ٥ٝؼ٥ٝ ٜٽي „ئي .اصتارم دا صاص ٞ٠تع ۽ ؼپٛيٞي١ٽ ؿايٍ ٿي ر٣يا
٣ئا٠ .تيذا ٣ڒ ٻئي دي ړڌ ٠ڔعي ر٣يا ٣ئاۿ ت ٟ٤١ړعي اصتارم دا ړا ٜٚ۽ قٕس ٟدا قٕسا ا٠گٟ
ؼام ڈپذي ر٣يا ٣ئا٠٥٣ .ئ ٟد ٥رهزا ٥٠ٻ ٟچئ ٟڀ١گيٟۿ ڀيٟٛۿ ۽ ٝي١گ٥٤اڈم دي ٝؽٞٛام ٿيڻ د٥م صتعهم ۽
ٿع دي هاڻياڻي ٟد ٥اؼالٝي اق ٟٚ٥کام ٝتاجع ٿي ړٝ ٟ٤١ؽٞٛام هڇيعي ؼام رامي – ص٥ؿيَءۿ ۽ ة١ا
ړ ٟ٤١دٻڎ دهس دي ؿادي ړعڻۿ ۽ اؼالل ٗت٥ك ړعڻ دا اَالم ؼاڅي „ڱ٥ٺي ؼام ؿايٍ ٿي١طا ٣ئاۿ ؿايٍ
ٿيڻ ة١ط ٿي هيا .ؼياؼي ۽ ةي ٟاالٗ٥اٝي ص تعم دي اٞ٣يت گ٤ٽذي هيئي .ڇک هچام پ٥ڈ ٟ٣۽ ٺ٥ڈ ٟ٣ؼياؼي
ٝطارئ ٟي اٚساك زاٚت„ ٟڇه ٣ٿيار اُڈٛي ڈڍيا ۽ صا٥ٝؿيَء دي ٻعم ۾ گ ٜٿي هيا.
ٝام َاٞٚگيع اصتار د ٥ؼياؼي ٞ٠ائ١طه „٣يام١٤١ٝ .ذ ٥ړ٣„ ٜي ؼياؼي دٛؽا ٗٞٛت١ط ړعڻۿ ۽
ؼياؼي پارٽي ٟکام پِ٥ء ڄ٠عم يُ١ي رات دي ٝا٠يَء ۾ ؿعړت ړعڻ٥ٝ .م کي گ٤ڻ ٥ړعي دٛؽ ٟةطرام
رات دي ٝا٠يۿ يُ١ي ڄ٠ع ۾ ؿا ٙٝٿيڻ ؼام گ٤ڻي دٚچؽپي „٣ي .ؼ١ڋ دي ؼياؼي و٥ائٓ دي پڳ ٞ٣يـ٢
کام ؼعٝائيطارم دي ٣ٿ ۾ ر٣ي „٣ي .ؼياؼي رم اؼام د٤ڎم ړ١گا ٟٚدي هر ٢٠چڎ٣ي „٣ي د ٥داك –
ٝا٠يَء تيۿ ۽ ړڍ ٟ٣ةک ٟ۾ پا ٢٣ٿيڻ تي ٣عي٣ ٙذي .ؼ١ڋ دي ؼياؼت – چ ٢٤ٛ۽ چ٥رهۿ ٝغه ئي ٝغه .تٟ٤١
ړعي ؼياؼي گڍداڻي ٟکام پِ٥ء ديڔا ړچ٤عي ٿي١طي „٣يۿ ت ٟ٤١۾ ا ٥٣ؼڀ ړذ ٢٤ٿي١طه „٣يۿ
ديڔ ٥ٻئي ١٣ڋ ٢٠ٿي١طه „٣ي.
دڍ٠ ٟ٣تيذ٠ ٟڔعڻ دي ٥ٝؼ٠ ٜازك ٿيۿ تڍ ٟ٣ؼياؼي ٚيڊرم دي ةيام ةازي ة١ط ٿي هيئيۿ ؼ١طم
اهواٗ ٟ۽ ةيٺڔ ٟدا در ديڔي اڳ قسأي ٟالِء کٛي٠٥٣ ٙطا ٣ئاۿ ة١ط ٿي هيا .پعائي٥يٽ ړ ٜچا ٥ٚر٣ي.٥
٣ڔڎي ڇي ٟ٤١اؼام دي رهزا٠ي اصتار ”َاٞٚگيع“ دي ايڊيٽع قازبۿ د١اب ازٞط ڀائي ٝسٞط ڀائي
٥ٝم کي پ١٤١ذي „ٔيػ ۾ گ٤عاي.٥
ازٞط ڀائي ٝسٞط ڀائي اق ٙړاٺياهاڈ د ٥هيٺ٣„ ٙي ٥٣ .ٻيڎي ٟدي پ ٟد ٥هڇه هاپاري „٣ي ۽ گڍه گڍ
٣ڒ رهزا٠ي اصتار د ٥ايڊيٽع ة٣„ ٢ي .پاڻ پع٠ٽع پتٛـع ة٣„ ٢ي ٥٣ .ؼچ ٥ڇي ٟ٤١پام چٻاڈي١طهۿ ۽ پ ٟد٥م
ٻيڎي٥م هاڃ ۾ هد٤ي ڈڔي١طه „٣ي .ڇي ٟ٤١د ٥هڇه زك ٥ٽيٛيٕ٥م تي اؼٽاڪ ايڔؽچي١خ هارم ؼام
ٗيٞت ٟدي ال٣ي ٟ۽ چاڈ٣يٝ ٟتُ ٖٛڳا٤ٚائڻ ۾ هڃائي١طه „٣ي .۽ ةاٗي هٗت اؿت٤اري ادارم ؼام ٢٤ٚهچڎ ۾
گظاري١طه „٣يۿ دتام کيػ رهزا ٥٠پ١ذي ٟاٺي٣ ٟغاري ٟرپئي دا اؿت٤ار ٛٝي هي١طا „ ٥٣ .ٟ٣پ١٤١ذي هٗت
د٠ ٥اړال اديب ٞ٠ا ايڊيٽع ٣„ ٢٠يۿ ت ٟ٤١ړعي ٺيٺ ړارهةاري ٗؽ ٜدٝ ٥اڻ٣„ ٥٤ي ۽ اؼام کي هٗت ؼع
www.sindhsalamat.com 50
سرد الش جَ سفر :انر جليل
ړعه“.
ٛٝطيۿ ُ
”ؼائي ٟڈا ړيام؟ ٚيڊر ؼڳ٥را ڳا٤ٚائڻ ؿعهع ړ١طاۿ ت ٢پِ٥ء ٝام ة ٢صتعهم „ڻڻ ؿعهع ړ١طس٣ “.يٺ
ړ١ڋ ړعي „٣ؽتي هراڻي.ٜ
اځ ړ ٢٤ٛرهزي صطا دي ٣ٿ ۾ ٢٠ۿ پع ؼعړار دي ٣ٿ ۾ „٣ي .ؼ٥چي٣ ٜيُء ړاٺياهاڈي ؼيٺ
ديڔڍ ٟ٣ړاهڈدي پ٥يۿ ت ٢ديڔع ٟ٣څرتيَء تي ١٤١ٝذ ٥ديئڻ د١ذاك ړعي ڈڍي ٥ٝم کي رڻ ۾ رهٚي
ٝاري .پٚ٥يػ ۽ ؼي – „ِء – ڄي کام ديڔع ١٤١ٝذا ال ٢٣ړڌرائي ڈڍيٝ .ام رهح تائي ٟړ١تي هيػ.
”ؼائي“ٟۿ َعض ړيٜۿ ”اځ – ؼڀام ۾ ړٿي ٢٠ړٿي معهر ړ ٥دٛؽ ٥ٿي١طهۿ ٝارا ٝاري ٿي١طيۿ ۽
اصتار الِء ٣ڒ ة٤تعي ٟصتع ٛٝي هي١طي .ٺ٥ڈ٣ا پ٥ڈ٣ا ؼياؼتطام هڅيڒ ا٠تٌار ړعي ٢٠ؼگ١٤طا“.
ؼيٺ قازب گ٥٤ر ړعي ١٤١ٝذي ٟ٤١ٝ۾ ٤٠اري .٥ٻيڎيَء د ٥ړؾ ٣ڻيۿ ده٥٤٠م ١٤١ٝذي ٟ٤١ٝ۾ ڈڍي
پډيائيٟۿ ”ړ ٜړعڻ٣„ ٥ي؟“
”٣ا ؼائي“.ٟ
”ړ ٜړعڻ٣„ ٥ي؟“
”٣ا ؼائي“.ٟ
”ړ ٜړعڻ٣„ ٥ي؟“
”٣ا ؼائي“.ٟ
”اري ت ٢پِ٥ء ړ ٜړع ٠ي ٻاٽۿ“ ٟ٣ٻ٤١ي ٣ٿ ٟؼام څڻ پارات ٥ڇي١طي چي٥ۿ ”ٻاٽ ړ ٜړع“.
”ړ٤ڎه ړ ٜړعيام؟“ ٥ٝم رهئڻ٤ارړي „هاز ۾ چي.٥
”ةطةضت کک ړذ ٢٤ڳا٤ٚائيٟۿ ړ ٥ةيام ڇيٟۿ تڍ ٟ٣هڃي ١٤١ٝذ ٥ړ ٜؿعهع ٿي١طه“.
”ؼ١طي ٝاڻ٥ۿ“ ؼيٺ ٻئي ٻا٥٤٠م ٽيت ٙتي رکي اڳتي د٤ڔي „ي٥ۿ ”ړ ٜړعڻ دي ٠يت „ئي؟“
”٣ا ؼائيٟۿ ڈ٣„ ٢٠٥ي“.
”٣ي دٞا„ ٥٠ئي اؿڔ٥ك دي ٻچا ٥ٚګ د٥ۿ“ ٥ٝ ٟ٣م کي ؼٞذ٤ائڻ ؿعهع ړي٥ۿ ”٠ي ت٥م ٣ي ٟړع.
ٔـٽ ٞ٠تع ٻچي د ٥ا٠ٽعهي ٥ڳ١ي اڂ .ؼٞذ٤يٟۿ ړعه؟“
”يُ١ي ٣ي د ٥اڅڔ ٢٤ٛاٝتسا ٟ٠دا ٠تيذا پيا ٠ڔعمۿ ت ٟ٤١۾ پ٤عي٥م ٞ٠تع اي١طڈ ؿاگعد د ٥ا٠ٽعهي٥
هٺام؟“
”٣اۿ ائي ٟړ١ٛ٣ ٜطهۿ“ ؼيٺ اکي٥م ڐ٥ٽاڈي١طي چي٥ۿ ”ٝڑت دي ت١ض٥ان پاڻ هټ ٠ا٣ي“.
”ؼائيٟۿ“ ٝام ُاٿي ةيٺػ ”اد ٥٤ٿ ٥ړ ٢٠ ٟ٤١ړ ٟ٤١اٝتسام دي ٔعؼٽ ٞ٠تع ؿاگعد د ٥ا٠ٽعهي ٥هٺي
اچام“.
www.sindhsalamat.com 52
سرد الش جَ سفر :انر جليل
ٝام ؼيٺ ازٞط ڀائي ٝسٞط ڀائيۿ ايڊيٽعۿ پع٠ٽعۿ پتٛـع رهزاَ” ٢٠اٞٚگيع“ کي ؼالل ړعي پ١٤١ذي
ړئت ٟ۾ „يػۿ دتي ٥٠ر ٝسٞط ؼٛيٞا٠يۿ ؼٛيٞا٠ي چا ٢٤٠پي ر٣ي ٥٣ ٥۽ ٔٞٛي قٕسي کي تعتيب ڇيئي ر٣ي٥
.٥٣
ٝام دڍ ٟ٣ړئت ٟ۾ داص ٙٿيػۿ تڍ٥٠ ٟ٣ر ٝسٞط ؼٛيٞا٠ي چا ٢٤٠د ٥گالس رکي ٥ٝم ڇا ٟ٤٠ڇٺ.٥
پډيائيٟۿ ”ڈ„ ٥زادۿ ٟ٤١ٝتي پ٥ڻا چار هڳا پيا ٿئي؟“
”٥٠ړعي صىعي ۾ „٣ي“.
”پعها ٢٠ ٢٣ړع“.
”پعها ٢٠ ٢٣ړعيام ت ٢ڈا گ٤ع دي ڀاتي ٟکي ةک ٝاريام“.
”ا· ٣ڒ در ة١ط ړعيۿ ڇ ٢٣در کٚ٥ي١طه „٣ي“.
” ُا ٥٣زٝا ٥٠گظري هي .٥اڅڔ ٢٤ٛدر در تي چ٥ړيطار ڇ٠ڊه ک١ي ٥هيٺ٣„ ٥ي“.
٥٠ر ٝسٞط ؼٛيٞا٠ي پ١٤١ذي ړعؼيَء تام اُٿيۿ ١٤١ٝذي ڀعؼام اچي هيٺ .٥پ١٤١ذي ٺ٠٥ٺ ړعؼيَء دي
ٻا ٟ٤٠تي رکيۿ کاڇيَء ٣يٺام ٣ٿ ڇيئيۿ ١٤١ٝذي ٟ٤١ٝ۾ ٤٠ارڻ ٚڳ.٥
ړذ ٢٤ديع کام پِ٥ء چيائيٟۿ ”ت١٤١ذي ٟ٤١ٝ۾ ٔ ٜٛايڔٽع ٿيڻ دا „جار „“.ٟ٣
”يار ٝـڔعي ڈڍۿ“ کيػ پعي ړ١طي چيٜۿ ”ٝام ؼضت پعيـام „٣يام“.
٥٠ر ٝسٞط ؼٛيٞا٠يَء ڈاتيَء تي ٣ٿ ٣ڻ١طي چي٥ۿ ”د ٟ٤١ڇيٝ ٟ٤١ام پعهڄي٥ؼع – ڄائعيڔٽع ٿي١طسۿ
ت ٟ٤١ڇي ٟ٤١ت٥کي ٔ ٜٛا٠ڊؼٽعيَء د ٥ؼڀ کام ړاٝياب „رٽؽٽ جاةت ړ١طس “.پِ٥ء ١٤١ٝذي پٺي ٺپي١طي
چيائيٟۿ ”ت١٤١ذي ٟ٤١ٝ۾ ٻچا ٔ ٜٛايڔٽع ٿيڻ دا „جار „“.ٟ٣
”ديؽتائي ٜٛٔ ٟٺا٣يٟۿ تيؽتائيَ ٟاٞٚگيع اصتار دٞٛٔ ٥ي قٕس ٥ٺا٣ي١طه ر .٢٣ؼٞذ٤يئ٣ .٢اڻي اُپ
٣تام “.کيػ ڈڎٻ ړڌي.ٜ
٥٠ر ٝسٞط ؼٛيٞا٠ي پ١٤١ذي ړعؼيَء تي هڃي هيٺ ٥۽ گالس ۾ ةچي ٙچا ٢٤٠دا چڪ ڀعڻ ٚڳ.٥
ٝام پ١٤١ذي ړئتٝ ٟام ٠ڔعي ٠ي٥ز ايڊيٽع دي ړٞعي ۾ „يػ٠ .ي٥ز ايڊيٽع پ١ذ٠٥ذا ٢٣ؼا ٟٚد٥
پ٥ڈ٣„ ٥٣يۿ پع پاڻ کي ٥٠د٥ام ؼڍائي١طه ۽ ٚکعائي١طه „٣يَ .اٞٚگيع اصتار دي َٛٞي ۾ اچڻ کام اڳ ٥٣
د ٟ١۽ ڀ٥تٟۿ ڇائڻ ٟ۽ راړاؼٟۿ دي٥م ۽ دادهگعم دا ڀ٥ائتا ۽ ؼ١ؽي صيغ أؽا٠ا ٚک١طه ٥٣ۿ ۽ پڎ١٣طڈم دي
٣ا ٥٠ڐاڈي١طه .٥٣
١٠ڊ ڐٽائي١طه ۽ ؼ١طم َ
ٝام د ٟ٤١هٗت ٠ي٥ز ايڊيٽع دي ړٞعي ۾ پ٤تػۿ ام هٗت ٥٣ٻئي ڇي ٟ٤١دي اصتار الِء ٣ڒ ؼ١ؽي صيغ
صتع دي ؼعصي تيار ړعڻ دي ړ٥ؿؾ ړعي ر٣ي .٥٣ ٥ٽي – چار ڇاچا ڈعړائي١طڈ ۽ دك ڇاري١طڈ دٞال
ؼ١طس „ڇه رکيا ٣ئاۿ د ٟدي ٥٣چڱيَء ريت چڔاس ړعي ر٣ي .٥٣ ٥د٤ڎهڪ٣ :ڒ ٥٣ائي د٤از د ٥ؼعڻ
www.sindhsalamat.com 53
سرد الش جَ سفر :انر جليل
ؼام تكادلۿ ٥٣ائي د٤از اٺٽي٣ ٢٤غار ٔ٥ٽ ٟدي ة١ٛطيَء تام ِ
ړعي پاش پاش ٿي هي .٥اٺٽيٝ ٢٤اڻ٥ٝ ٥٤ت د٥
ؿڔار .ٻي صتع ٟ٣ريت ٣ئي :ؿتع ٝعغ دي „٠ي ٝام ٣اٿيَء د ٥ٻچُ ٥ڐٽي ٠ڔت٥ۿ ٗطرت د ٥ړعؿ٥ٞۿ ا٠ڋم
الِء ايٞام دٞٚ ٥س .٥ٽي ٟصتع ٣ئي٣ :ڒ ةعةاد َاؿٖ دي ري ٙگاڇيَء „ڇه ص٥دړـي ړعڻ د ٥درد٠اڪ
هاُٗ٥ۿ ري ٙگاڇي پٽڎي تام ٤ٚي هيئيۿ چار ؼئ ٥چ٥هيٝ ٢٤اڻ ٥٤زصٞي.
٥ٝم کي پ١٤١ذي ړٞعي ۾ ڇؼي ُ ٟ٣پعاؼعار ٠٥ٞ٠ي ٥ٝم ڇا٤٠ ٟ٤٠اري .٥گ١ڀيع „هاز ۾ چيائيٟۿ
” ديڔڍ ٟ٣ؼچ ٥پچ„ ٥زاد „٣ي ٟت ٢ڀٛي ړعي „ئي .ٟپع دي د٣„ ٟي ٟت٥ٝ ٢ٽي هڀ .اداي ٥ص١ٔ٥اڪ صتع
پڎ٣ائي ٣امُء ٢٠ڐاڈي هد٤امِء“.
”ٝام „زاد „٣يامۿ“ هراڻي” .ٜدي پٚ٥يٽيڔ ٙړعيؽپ٠٥ڊ٠ٽ اي١ڊ رپ٥رٽع „ف ڄيٛي َاٞٚگيع“.
”هي٤ي ر“.٢٣
ٝام هي٤ي ر٣يػ.
ٟ٣ٽيئي صتعهم ١٤١ٝذي „ڇه رکي٥م .پډيائيٟۿ ”ٻڋاِءۿ ړ٤ڎي صتع پڎ٣ي ٝاڻ ٟ٤دا څاڻا ٠ڔعي هي١طا؟“
”ٔي اٚساك ١٤١ٝذا څاڻا ٠ڔعي هيا „“.ٟ٣
”ړ٤ڎي صتع پڎ٣ي .ٻڋاِء ٻڋاِء .د٤ٽ ړع“.
”صتع پڎ٣ي “.٢٠
”ت ٢پِ٥ء؟“
ؼيٺ ازٞط ڀائي ٝسٞط ڀائي دي ڳا ٢٤ٚٻڋي ١٤١ٝذا څاڻا ٠ڔعي هيا „“.ٟ٣
ت ٢پِ٥ء دٛط ٻڋاِء .ا٣ا ئي صتع کڻي ؼعصي ړعي ٿا اؼتُٞاك ړعي٥م“.
٥ٝم صتعم هاره ړاّظ پعي ړ١طي چي٥ۿ ”١٤١ٝذي ٥٠ړعي ڄي١ذع زهم ۾ „٣ي“.
”ڈ٥؟“
”چي ٥اٿائي ٟت ٢ړ ٟ٤١ة ٢اٝتسام ۾ پ٤عي٥م ٞ٠تع „ي ٙؿاگعد د ٥ا٠ٽعهي ٥هٺي اڂ“.
”ت ٢پِ٥ء هاره ړعۿ“ ٣ ٟ٣ڔطل چي٥ۿ ”ؼ٤٠٥عي ٣ ٥ُٗ٥ٝٿام ٢٠هڃاِء .اځ ٻ ٢رزٚٽ ٠ڔتا „٣ .ٟ٣ڒ اي– ٜ
ةي – ةي – ايػ ٔائ ٙ١۽ ٻي ٥ةي – اي ؼ٥ك ا٠ذ١يئع٠گ دٝ .٥غي دي ڳا ٢٤ٚت ٢ٻ٤١ي ۾ ؼاڳي ٥ؿاگعدۿ ٠اٚي
گ٤اٝڻ پ٤عي٥م ٞ٠تع „ي٣„ ٥ي .هڃي ٣ٿ ړعي١ػ“.
”ائي ٟهري ړيئ٠٥٣ ٟطه٥ٝ “.م زيعت هچام ڇا٤٠ػ ٤٠اري١طي چي.٥
”ائي٣„ ٟيۿ“ ٟ٣قالح ڇ٠يۿ ”د٤ٽ ړعۿ هڃي ا٠ٽعهي ٥هٺي١ػ“.
”ړيئ٣ ٟٿ ړعيا٠ػۿ“ ڇک هچام چيٜۿ ”ؼ١طس ائڊريػ ړٿام „ڻيام“.
”ٺ٤ي ٥پٽ .ت٥م هڃي ا٥ْٚزا هڅاِء“.
www.sindhsalamat.com 54
سرد الش جَ سفر :انر جليل
”ؼائيٟۿ“ ٥ٝم گ٤اٝڻ کام پډي٥ۿ ”ڀال ٻ٤١ي اٝتساٝ ٟ٠ام ت٣٥ام کي ؼ ٥ٚ٥اٝتسام ړ٤ڎه ٝسؽ٥س ٿي٥؟“
”ةي – اي ؼ٥ك ا٠ذ١يئع٠گ دي اٝتسام ۾ ٝام پاڻ هيٺ٣ ٥يػ .ت ٟ٤١ړعي ؼٞذ٤ام ٿُ ٥ا ٥٣اٝتسام
ٝڎيئي ؼ٥٣ ٥ٚ٥ۿ“ ٟ٣ڇاچي ٔعاصطٚيَء ؼام ٻڋاي٥ۿ ”۽ اي – ٜةي – ةي ايػ دي اٝتسام ١٤١ٝذي ةطرام ١٤١ٝذ٥
٣ڒ ڄاړٽع دهؼت هيٺ“.٥٣ ٥
”يُ١ي ت٣٥ي“à ٟ
”٣اۿ ٝام اي – ٜةي – ةي – ايػ دي اٝتسام ۾ هيٺ ٥ئي ٥٣ ٢٠س“.
”صيعۿ“ ٥ٝم ٥٠ټ ةڒ د ٥پُ ٥١اٿالئي١طي چي٥ۿ ” ِا ٥٣ت ٢ٿي ٥اٝتسا ٟ٠دي تياري هّيعن دي ةاري ۾ از٥اك.
٣اڻي ٤ٝعةا٠ي ړعي ٻڋاي ٥ت٢ۿ ديئ ٟت ٢ت٣٥ي ٟصطا دي ٔن ٙؼام ڄاړٽع ا٠ذ١يئع ٿي پيا „٣ي٥ۿ اڳتي الِء
اه٣ام د ٥ړ٤ڎه پعهگعال „٣ي؟
”ٝام ٥٠ړعي ړ١طسۿ“ ٣ڔطل چيائيٟۿ ”ؼعړاري ٥٠ړعيٝ” .اؿاَء اهللۿ ٗ٥ل ۽ ٛٝڒ دي صطٝت
ړ١طهئ“.
گ٤اٝڻ ٥ٝم کي پيٽ ۾ „ڱع ٣ئي٥ٝ .ٟم ڇا٤٠ػ ٤٠اري ٥٣ .٥ٻئي ٻا٥٤٠م ٥٣ا ۾ ڐيعائي١طي چي٥ۿ ”ٝام گا٥ٝم
ؼچار دي پيُء د ٥پ٥ٽ٣„ ٥يامۿ يُ١ي گا٥ٝم ؼچار د ٥پٽ „٣يام .ت ٟ٤١ړعي ٝعي پ٠٥طسۿ پع ړ٥ڈ ٣عگغ ٢٠
ڳا٤ٚائي١طس“.
”ت ٢ڈاۿ ت٣٥ي ٟڄاړٽع ۽ ا٠ذ١يئع ٿي ٗ٥ل ۽ ٛٝڒ دي صطٝت ړعڻ ٠ٿا چا٣ي٥؟“
”ٝ .٢٠يام پ١٤١ذي پ١٤١ذي „ك اهالد دي صظٝت ړ١طس“.
”ت ٢پِ٥ء ؼعړاري ٥٠ړعي ڈ ٥پؽ١ط ړئي اٿَ َ“!٥
”ڈ ٥د ٥ؼعړار د ٥ٻيڎه ٻ٥ڈڻ کاٻي ٣ٿ د ٥ړ٣„ ٜي“.
”ړيئٟ؟“
ٟ٣گ٤ڎي ک ٟؼ٥چڻ کام پِ٥ء چي٥ۿ ”ا٠ذ١يئع ٿي١طس .ؼعړاري ؼي١ٞٽ د٥م ڳ٥ڻي٥م گطاٝ ٟٝام
کڻائي١طسۿ ؼعړاري ٢٣٥ٚهړڻ١طسۿ ٠اٗف َٞارت٥م تُٞيع ړعائي١طسۿ ۽ ٺيڔيطارم ؼام ٛٝي ُدٛي
ٚک ٟد٥م گ٥٤ٻي٥م ٣ڻ١طس“.
٥ٝم اچعج ٝام ڇا٤٠ػ ٤٠اري .٥تڍ ٟ٣ڇاچي ٤٠ٺائيَء ؼام چيائيٟۿ ”پاړؽتام پڔ ٥اؼالٝي ٛٝڒ „٣يۿ
ت ٟ٤١ړعي ١٤١ٝذ ٥ايٞام ة٣ ٢اذا ٔ ٟٝن ٙرةي ۾ „٣ي“.
”۽ ڄاړٽع ٿي ڈا ړ١طا؟“
”ٝام اهك ايٓ – „ر – ؼي – ايػ د ٥ړٿام ٢٠ړٿام ؼعٽيٕڔيٽ زاق ٙړ١طسۿ“ گ٤اٝڻ چي٥ۿ ”پِ٥ء
ٝام ؼعړاري اؼپتاك ۾ ٝعين ٟکي چيعي ڐاڈي ٝاري ڈڍي١طسۿ ۽ پعائي٥يٽ اؼپتاك ۾ کا٠ئ ٟهڇي٥م رٗ٥ٞم
www.sindhsalamat.com 60
سرد الش جَ سفر :انر جليل
هٺي ڇاچي څيام ؼام ؼ١طم َالج ړ١طس .دهائ٥م ۽ ا٠ذيڔـ ٟهّيعن ؼعړاري اؼتُٞاك ړ١طس“.
گ٤اٝڻ ړذ ٢٤ؼ٥چي کٛڻ ٚڳ٥ٝ .٥م کي اک ٣ڻ١طي چيائيٟۿ ”ړ ٟ٤١اؼپتاك د ٥ؼپعيڊ٠ٽ ٿي پيػ ت٢
پِ٥ء ٠عؼٝ ٟام دهؼت ٟؼٞيت َچ َه تي ٠٥٣طس“.
ايتعه ڳا٤ٚائڻ کام پِ٥ء گ٤اٝڻ صا٥ٝش ٿي هي.٥
٥ٝم ٥٠ټ ة٥ڪ کيؽي ۾ هد١٤طي چي٥ۿ ”گ٤اٝڻ قازب اه٣ام دا ٚک ٿ٥راۿ ٤ٝعةا٠ي د ٥اه٣ام پ١٤١ذ٥
ٗيٞتي هٗت ؼيڎائي ٥ٝم کي َاٞٚگيع اصتار الِء ا٠ٽعهي ٥ڇ“.٥٠
”ٝام ةٛڔ ٙةيڔار هيٺ٥٣ ٥سۿ ۽ پ١٤١ذٗ ٥ط هڇه ړعڻ د٥م تعړيت٥م ؼ٥چي ر٣ي٥٣ ٥سۿ“ ٟ٣د٥اب
ڇ٥٠ۿ ”ت٠٥٣ ٟ٤١طي ة ٢ت١٤١ٝ ٥ذٗ ٥يٞتي هٗت هڃاي٣„ ٥يۿ ت ٟ٤١ړعي ٥ٝم کي ٣ڒ ړ٥ٽ چا ٢٤٠د ٥پيار“.
”زامع زامعۿ اچ“.٥
اؼام ٣ڒ ٻاړڎي ۾ هڃي هيٺاؼي .ٟگ٤اٝڻ چا ٢٤٠دي ٣ڒ ړ٥ٽ ؼام اڅ ڄزم کارا ةؽڔٽ کائي هي.٥
٥ٝم دص ٙتي پيؽا ڇ٠ا.
٥٠
دڍ ٟ٣ٻا٣ع „ياؼيٟۿ تڍ ٟ٣گ٤اٝڻ پ١٤١ذي دٻٛيَء د٤ڎي هاڂ ۾ هٗت ڇؼ١طي چي٥ۿ ” ٟ٣هٗت رات دا َ
هڅي ايڔٽي١ٝ ٢٤ٽ ۽ اُڻ٤ٺ ؼيڔ١ڊ ٿيا „ .ٟ٣ت٥م هڃي ؼگ٤ي ٟٿ“.٥
٥ٝم کا٠ئػ ٥ٝړالئڻ کام اڳ َعض ړي٥ۿ ”ؼائي ٟديڔڍ٣ ٟ٣ڒ َطد ٔ٥ٽ ٥ڇيئي ؼگ٥٤ۿ صاص
ړعي ؼائيڊ پ٥ز ت ٢ت٣٥ام دا ٿ٥را .ا٠ٽعهي ٥ؼام گڍ ؿايٍ ٿي١طهۿ ت ٢ڇاچه ٺ١٤طه.
گ٤اٝڻ ڳا٠ ٢٤ٚٽائي١طي چي٥ۿ ”٥ٝم کي ٔ٥ٽي ؼام دٚچؽپي ٠ا٣ي” .ائي ٢٠ ٟړعي٥ۿ ؼائي ٟگ٤اٝڻۿ“ کيػ
رامي ړعڻ الِء چي.ٜ
”اځ ړ ٢٤ٛد٠٥٤ا ؼياؼتطام ة ٢ايڔٽعم ها٠گع ڐيعا کائيۿ ٣ٿ پيع ٣يٺ ٝٿي ړعيۿ ۽ اکي ٟ۾ صٞار
ڀعي ٔ٥ٽا ړڌرائي ۽ اصتارم ۾ ڈپارائي ر٣يا „ .ٟ٣ت٣٥ام ة ٢ړ ٥ايڔٽع ڈاٽ ٔ٥ٽ١َ ٥ايت ړعي٥ٔ” .٥ٽ٥
ړ ٜهڃائي ڈڍي١طهۿ ٝؽٽع „زاد“.
”ا ٥٣هري ړيئٟ؟“
گ٤اٝڻ چي٥ۿ ” ٝام گا٥ٝم ؼچار دي پيُء د ٥پ٥ٽ٣„ ٥يامۿ يُ١ي گا٥ٝم ؼچار د ٥پٽ گ٤اٝڻ „٣يام .تٟ٤١
ړعي ٝعي پ٠٥طسۿ پع ړ٥ڈ ٢٠ڳا٤ٚائي١طس“.
٣ٻڔ١طي کا٠ئػ پډيٜۿ ”٥ٝم اه٣ام دٝ ٥ىٛب ٢٠ؼٞذ٤ي٣„ ٥يۿ ؼائي“.ٟ
ٟ٣ٻئي ٣ٿ چي ٢٤ٛتي رک١طي چي٥ۿ ”ٝام گا٥ٝم ؼچار د ٥پٽ گ٤اٝڻ معهر „٣يامۿ پع اُ ٥٣گ٤اٝڻ ٢٠
„٣يام د ٟ٤١دي تالش ۾ ت٥م „٣ي“.ٟ
”ت ٢ڈاۿ ٣ي ؼڀ –“ ٝام دُ ٥ٛٞاړٛي ٢٠ؼگ٤يػ.
www.sindhsalamat.com 61
سرد الش جَ سفر :انر جليل
www.sindhsalamat.com 62
سرد الش جَ سفر :انر جليل
وٌم
ٝام ٤ٝا „تٞا گ٥ت ٜٻڋ دي ٗط ٟٝ۾ هڃي هي٤ي ر٣يػ .ڇاچه ٿڔذي پي٥٣ ٥س .رهح دي گ٤عائي ٟتائيٟ
ٿڔذي پي٥٣ ٥س .دٚ٥يام دي َتادتگا ٢٣دي چاڈ٣ي چڎ١٣طي ؼاڻ ٥ٿي پي٥٣ ٥س .دٚ٥يام دي َتادتگا٢٣
دت ٙدي چ٥ٽيَء تي ٺ٤ي٣„ ٙي٣ .ي١ئع هيعام ٿي هيئي „٣ي .ٻ٣ ٢غار ؼاك اڳ دڍ„ ٟ٣ةاد ٣ئيۿ تڍ ٟ٣ٻڋٝت
دي ؿاگعدم الِء گيام ۽ څيام د ي ي٠٥ي٥رؼٽي ٣ئي .دك دڍ ٟ٣ة ٢٤١د٠يا ٝام کچي هي١طي „٣ي .تڍٝ ٟ٣ام
اؼالل „ةاد کي ڈڍي ٽيڔؽيال ٛ٣ي ٥هي١طه „٣يام .ٻڋٝت دي ٗطي„ ٜجارم ۾ ر١ٚطه ر١٣طه „٣يامۿ ٝٽيَء ۽
پٿعم دي پيچعم تي گظري ٙد ٜ١دي ياد دي تكطيٖ ړ١طه „٣يام.
اکي٥م ة١ط ړعي ٝٿ٤ٝ ٥ا „تٞا گ٥ت ٜدي ٗط ٟٝ۾ رکي ڈڍي .ٜرهح د ٥ةي ا٠ت٤ا ړعهڅ ٺاپع ۾ ةطٚذي
هي .٥۽ پِ٥ءۿ څڻ ؼ٥ڂ د٥م ؼ٥ي ٟقطي٥م گظري هي٥م .تاريش دا اَڻ ٚکي ٙ۽ اَڅ ۾ ڈڍي ٙاڻپ٥را ةاب پ٥را ٿي هيا
– ٝڔ ٙٞٿي هيا .تڍ٥ٝ ٟ٣م ړ ٟ٤١دي ٘ٝطس ٗط ٟٝد ٥څات ٙؼڃات„ ٙهاز ٻڋه.
اکي٥م کٚ٥ي .ٜؼ١ڋهَء کي ؼا٥٤ٝم ڇٺ.ٜ
چپ ٟتي الزهاك ٝعڪ ٣ئػ .پډيائيٟۿ ”ړيئ٣„ ٟيٟ؟“
”ٺيڒ „٣يام “.کا٠ئػ پډيٜۿ ”ت٥م ړڍ ٟ٣کام „ئي „٣ي“!ٟ
”ړأي ديع کام „ئي „٣يام “.چيائيٟۿ ”ؼٞذ٤يٜۿ ؿايط ١٠ڊ ۾ „٣ي .ٟت٥کي داڳائڻ ١ٝاؼب ٢٠
ؼٞذ٤ي“.ٜ
ڇک دي ڈيت ؼا ٢٣ؼام هچڎي پيئي .دك چا٣ي ٥ت ٢چ٥ا٠ػۿ اُ٣ا ؿال ١٤١ٝذي ًا٣عي هد٥د دي „صعي
ړذ ٢٤ديع کام پِ٥ء ١٤١ٝذ٠ ٥ڔاح پئذي
ؿال ٣ئيۿ دڍ ٟ٣ت ٥ٽيٛيٕ٥م تي رهئڻ٤ارړي „هاز ۾ چي٥٣ ٥ۿ ُ
هي١طهۿ ۽ ٝام ٟ٣زياتيَء ۾ هري ؿايط ت ٥ؼام ٛٝي ٢٠ؼگ١٤طيػ “.اهچت ٥هزـت٥م در دريٝ ٟام ړا٣ي پي٥م
٣ي٥م٥ٝ .م „ٔيػ دي دريَء ٝام ٻا٣ع ٤٠اري .٥٣ ٥ريڊي ٥پاړؽتام زيطر„ةاد دي الم تي وعزي ٟوعزي ٟدا
ٿ٣٥ع „ؼٞام ڇا ٟ٤٠ٻا٥٤٠م ُاڀي٥م ړعي ةي٤ي ر٣يا ٣ئا .ړٞعي ۾ ٚڳ ٙاؼپيڔع ٝام ٝسٞط د ٟٞدي ڳايٙ
ړالل د„ ٥هاز „ي٥٣ ٥ۿ ”اه ړ ٟ٤١کي دٚڎي ڇيڻ ړ ٟ٤١کام څار ٿيڻ “.ام ؿال کام پِ٥ءۿ ٣ع رات اهداڳي دي
رات „٣ي .هر٣ي ٢ٿيا „ ٟ٣د١٠ ٥ڊ ٠يڻ ٟکام رٺ٣„ ٙي٣ .ي١ئع دڍ ٟ٣ة ٢ؼ٤ٞت٥ۿ ت ٢ا٣ڎي ٠٥ٞ٠ي ؼ٤ٞت ٥دُ ٥ا٣ا
١٠ڊ زياتيَء دي „صعي ١٠ڊ ٠٥٣طي .ؼذاڳي ٻئي د ٜ١۾ ٿي١طي.
”ڈا پي ٥ؼ٥چي “!ٟؼ١ڋهَء د„ ٥هاز ٻڋل .ؼ٥ڂ دي ٝعاٗتي ٝام ړ١ڋ کڻي ڇا٤٠ػ ڇٺ.ٜ
www.sindhsalamat.com 63
سرد الش جَ سفر :انر جليل
”ؼچي گڎٻڎ ڳا٤ٚائڻ ؼام ٿي١طي „٣ي٥ٝ “.م ؼڎٻاٽ ٟ۾ کيػ ؼٞذ٤ائي١طي چي٥ۿ ”ةػۿ ڳا٤ٚائڻ ڈڍي
ڇي“.
ؼضت ٤ٚذي ۾ پډيائيٟۿ ”ٻ٥ؼٽ ؼام ٺا ٢٣ړعي ڈڍيام“.
”ړيع ٿ ٥ت٥کي ٻ٥ؼٽ ؼام ٺا ٢٣ړعڻ الِء چ٥ي!“ چيٜۿ ”صا٥ٝش ر٣ڻ دٝ ٥ىٛب ٻ٥ؼٽ ؼام ٺا ٢٣ړعڻ
ت٠ ٢ا٣ي!“
”٥ٝم ؼام چاالړي ٿ ٥ړعي“!ٟ
”ڈا اٞٝ ٥٣ڔ٣„ ٟي؟“
”ت ٥تي ړ٤ڎه اَتتار!“
ؼ١طس ٣ٿ پ١٤١ذي ٣ٿ ۾ کڻ١طي چيٜۿ ”ا ٥٣څاڻ١طي ة٢ۿ تٝ ٢ام ت٥کام ؼ٥اِء ٝت٣„ ٜ٤يامۿ اڻپ٥ره
„٣يامۿ ت٥م ١٤١ٝذيَء ڳا ٢٤ٚتي اَتتار ٢٠ٿي ړعي“!ٟ
ا٠ڔار ۾ ړ١ڋ ٥ٚڇي١طي چيائيٟۿ ”٥ٝم کي ت١٤١ذي ړ ٟ٤١ة ٢ڳا ٢٤ٚتي اَتتار ٣„ ٢٠ي“.
”ت٥کي زٖ „٣ي ت ٢ت٥م ١٤١ٝذي ړ ٟ٤١ة ٢ڳا ٢٤ٚتي اَتتار ٢٠ړعي “.ٟچيٜۿ ”١٤١ٝذي ٝستت ٣ڒ
وعٔي „٣يٝ .ام تاريش دي ٣ع دهر ۾ ت١٤١ذي الِء ٝع٠طه ر٣ي٣„ ٥يام .تاريش دي ٣ع دهر ۾ ت٥م ٥ٝم کام دطا
ٿي١طي ر٣ي „٣ي“.ٟ
ؼ٥ڂ د٥م ريکائ٥م پيـا٠يَء تي پکڎدي هيػ .پضتي „هاز ؼام چيائيٟۿ ”ړا ةٝ ٢ستت ٣ڒ وعٔي ٢٠
ٿي١طي „٣ي“.
”ت٥م ةعزٖ „٣ي .ٟت٥م ازك کام „٣ي “.ٟچيٜۿ ”ت٥کي چا٣ڻ دي ڇه ٢٣۾ ٝام ړڍ ٟ٣ؼ٥ري ٟتيۿ ۽
ړڍ ٟ٣قٛيت ٟتي ٚٽڔ١طه ر٣ي٣„ ٥يام .ؼ١ڋهۿ ١٤١ٝذي ز٠طگيۿ ١٤١ٝذي ة١طگيۿ ١٤١ٝذي ٝستت ٣ڒ
وعٔي „٣ي“.
َ٥٣ء ُاداس ٿي پيئي.
١٤١ٝ ٟ٣ذي تك٥ر کي پ١٤١ذي ةي پ١ا ٢٣۽ ةي ّعض ٝستت ؼام „ةاد ړعي ڈڍي٣„ ٥ي .تڔٛيٕ ٟ۽
„زٝائـ ٟ۾ ٣ڒ گ٤ڎيَء الِء ة١٤١ٝ ٟ٣ ٢ذ ٥ؼاپ ٢٠ڈڍي٣„ ٥يَ٥٣ .ء ١٤١ٝذي ؿڔتي „٣يَ٥٣ .ء ١٤١ٝذي
واٗت „٣يَ٥٣ .ء ١٤١ٝذ ٥ؿُ٥ر „٣يَ٥٣ .ء ١٤١ٝذ ٥اؼتسڔال „٣ي٥ٝ .م ؼ١طس ٝستت کي پ١٤١ذي ٟرڳ ٟ۾
رت ةطرام ڄهڈ٠طي ٝسؽ٥س ړي٣„ ٥ي٥ٝ .م ؼ١طس چا٣ت کي پ١٤١ذي ؼا ٢٣ؼام ١ٛ٣طيۿ ۽ دك ۾
څڈړ١طي ٝسؽ٥س ړي٣„ ٥ي .اؼام ٻ٤١ي چا٣ت ٟدي ٠ئي ٟرؼ ٜدي ؿعهَات ړئي „٣يٝ .ام دڍ ٟ٣ة٢
٣ڒ وعٔي ٝستت د ٥ذړع ړ١طه „٣يامۿ ؼ١ڋه ةيسط اداس ۽ ُاٻاڻڔي ٿي پ٠٥طي „٣ي .ام ڇي ٟ٤١ة ٢ائيٟ
ئي ٿي٥ٝ .٥م ٣ڒ وعٔي ٝستت د ٥ذړع ړي٥ۿ ۽ َ٥٣ء اُداس ٿي پيئي.
www.sindhsalamat.com 65
سرد الش جَ سفر :انر جليل
ٝام ؼ٥ڂ ؼ١ٞڊ دي پاتاك ۾ گ ٜٿي هيػ .زٝام ۽ ٝڔام د٥م پاة١طي٥م صت ٜٿي هي٥م٥ٝ .م ةاب اٚىٖ ۾
اة١ٝ ٟك٥ر اٚسالج کي ؼ١گؽار ۽ ؿ٤يط ٿي١طي ڇٺ١ٝ .٥ك٥ر اٚسالج دَ ٥ن٥ه َن٥ه ړپي څار ړعڻ کام
پِ٥ء دڍ ٟ٣دالد ؼ١طس اکي٥م ړڌڻ „ياۿ تڍ„ ٟ٣ ٟ٣ؼٞام ڇا ٟ٤٠ڇٺ٥ۿ ۽ ا· ؼام ٝضاوب ٿي١طي چي٥ۿ ”٣ي
ةي صتع „٣ .ٟ٣ي د يڔي ړذ ٢٤ړعي ر٣يا „ٟ٣ۿ ت١٤١ذي را ٢٣۾ۿ ۽ ت١٤١ذي ص٥ؿ٥١ديَء الِء ړعي ر٣يا
„ ٟ١٣ .ٟ٣کي پ١٤١ذي رزٞت کام ٝسعهل ٢٠ړذامِء“.
٥ٝم ١ٝك٥ر اٚسالج د ٥رت „ؼٞام ڇاُ ٟ٤٠اڇا١ٝطي ڇٺ٥ٝ .٥م کام ڈعڪ ٠ڔعي هي.٥
ؼ١ڋهَء پډي٥ۿ ”ڈا پئي ؼ٥چيئ٢؟“
”االِء ڈا پئي ؼ٥چي “.ٜچيٜۿ ”١٤١ٝذي ٣ع ؼ٥ڂ تي ت١٤١ذي ؼ٥ڂ زاهي ٠٥٣طي „٣ي“.
”ڳا ٢٤ٚٽارڻ د ٥اؼتاد „٣ي“.ٟ
”ړ٤ڎي ڳا٢٤ٚ؟“
”ت ٥کام پډي ٜپئيۿ ت ٢ڈا ؼ٥چي ر٣ي٣ ٥ئي“.ٟ
”ڈا ړ١طئي ٟپډي“.
”٥ٝم کي ّيع ٿ ٥ؼٞذ٤يٟ؟“
”ٝام ر٠ي ړ٥ټ ها٠گع ُپع اؼعار „٣يامۿ ؼ١ڋه “.چيٜۿ ”١٤١ٝذي ؿڔؽت ٢هد٥د ٝام ٝاڻ ٥٤ت١٤١ذي ياد
دا „جار ڳٚ٥ي ١٤ٚطا“.
ٝعڪ چپ ٟتي تعي „يػ .چيائيٟۿ ”ام ؼام ١ٛٝطڈ ُد١ٛطڈ د ٥ٛٞت ٥پ١٤١ذي ٣ڒ ړ٤اڻيَء ۾ ة٢
اؼتُٞاك ړي“.٥٣ ٥
”١٤١ٝذي٥م ړ٤اڻي٥م ١٤١ٝذي هد٥د د ٥زك “.ٟ٣„ ٥چيٜۿ ”ت٥کي ړ ٥اَتعاض „٣ي“.
کٛي پيئي .پډيائيٟۿ ”ړيتعا دُٔا ٝستت دي ري٤عؼ ٙړعي چڔ٣„ ٥ي“.ٟ
چيٜۿ ”٥ٝم ٔ٘ه ٣ڒ ٝستت ړئي „٣يۿ ۽ ُا٣ائي ١٤١ٝذي „صعي ٝستت „٣ي“.
اکي ٟ۾ رهؿ١يَء دا ړعڻا ٤ٚي „يػ .پډيائيٟۿ ”٥ٝم ؼام ٝ ٢٠الئي١طيػ! ړيع „٣ي!“
”ؼ٥ٞري ؼ١ڋ کي صتع „٣ي تَ٥٣ ٢ء ړيع „٣ي “.ؼ١طس اکي ٟ۾ ٤٠اري١طي چيٜۿ ”ديڔڍ ٟ٣ت٥م ةيضتع
„٣يٟۿ ت ٢پِ٥ء هڇي ةط٠كيب „٣ي“.ٟ
ٽ٤ڒ ڇيئي کٛي پيئي٤ٝ .ا „تٞا گ٥ت ٜٻڋ دي ٗطٝ ٟٝام اٿ١طي چيائيٟۿ ”١ٛ٣طي ٢٠ ٟڈا؟“
ٝام اٿي ةيٺػ.
ٻا٣عي ٟدر ڇا ٟ٤٠هڅ٠طي چيائيٟۿ ”څائ٣„ ٥يٝ ٟؽٞٛا ٟ٠دي گ٤ع ۾ – گٞ٤ي ٟٿ ٥گ٥ت ٜٻڋ دي َتادتگاٟ٣
۾ – تسعيعم ۾ ذړع ړعي ٟؼ٘عاط د ٥۽ يؽ٥ع ٝؽير د .٥ت١٤١ذ ٥زـع االِء ړ٤ڎه ٿي١طه!“
www.sindhsalamat.com 66
سرد الش جَ سفر :انر جليل
”١ٝكب ؼڀ١ي د ٥ؼاڳي٣„ ٥ي “.ړ١ڋ هرائي ؼ١ڋهَء ڇا ٟ٤٠ڇؼ١طي چيٜۿ ”١٤١ٝذي ةاري ۾ ت٥م ة٢
پٚ٥يػ هارم ها٠گع ٿي ؼ٥چي“!ٟ
”ت١٤١ذا أُاك ئي ا٣ڎا „ “.ٟ٣ؼ١ڋهَء چي٥ۿ ”ړڍ ٟ٣ړٛيؽاۿ ړڍٝ ٟ٣ؽذطۿ ړڍ١ٝ ٟ٣طرۿ ۽ ړڍٟ٣
گعدهرام ۾ ر٣ي ٿ ٥پ٥ي„ .ٟصع ت٥م چا٣ي ٟڈا ٿ٥؟“
دٚ٥يام ي٠٥ي٥رؼٽي ۽ ٻڋٝت دي َتادت گا ٢٣دي ال٣ي ٤ٚڻ کام اڳ ٝام ةي٤ي ر٣يػ .ؼ١ڋه ٥ٝم کام
هک ک ٟپ٥ئتي ٣ئي .ؼ١ڋهَء ڇا ٟ٤٠ڇؼڻ کام ؼ٥اِء چيٜۿ ”ت٥کي چا٣ڻ کام پِ٥ء ٥ٝم کي ٻي ٥ړذ ٢٤چا٣ڻ کام
ٝڔتي ٛٝي هيئي „٣ي“.
٣ڔطل پډيائيٟۿ ”ت ٢پِ٥ء ايڍي ؿطت ؼام ٥ٝم کي ياد ڈ ٥ړ١طه „٣يٟ؟“
دٚ٥يام ٽڔعيَء دي تعائيَء ۾ ٗطيٜۿ پ٥ڈ٣ي ۽ گ٤اٽي ةڎ ڇا ٟ٤٠ڇٺ .ٜڇ٠طړٿا „٣ي ت ٢ڀڔـ ٥۽ ٻيا گ٥تٜ
دا گيا٠ي دٚ٥يام دي َتادتگا ٢٣۾ داص ٙٿيڻ کام اڳ پ٥ڈ٣ي ةڎ ٣يٺام ٣ڒ رات الِء چ ٥ٛړاٽي١طا ٣ئا.
”ٝام ت٥کي ياد ٢٠ړ١طه „٣يامۿ ؼ١ڋه “.پ٥ڈ٣ي ٗطي ٜةڎ ڇا ٟ٤٠ڇؼ١طي چيٜۿ ”ت٥م ٥ٝم کي ياد ر١٣طي
„٣ي٣ .ٟع ٞٚسيۿ ٣ع گ٤ڎيَءۿ هٗت دي ه٥١٣ار ۾ۿ ؼا ٢٣دي اچڻ ۾ۿ ؼا ٢٣دي هڃڻ ۾ۿ ت٥م ٥ٝم ؼام ٠٥٣طي
„٣ي“.ٟ
د٥اب ٢٠ڇ٠ائي .ٟچيٜۿ ”٣ڒ ڳا ٢٤ٚپډامِء ؼ١ڋه؟“
هراڻيائيٟۿ ”٥ٝم کام ړذ ٢٤پډڻ الِء ت٥کي ادازت دي ړڍ ٟ٣کام معهرت پيئي „٣ي؟“
”ت„ ٥صعي ڀيعي چي٥٣ ٥ۿ ړذ ٢٤ديع کام پِ٥ء ١٤١ٝذ٠ ٥ڔاح پئذي هي١طهۿ ۽ ٝام ٟ٣زياتيَء ۾ هري
ؿايط ت٥ؼام ٛٝي ٢٠ؼگ١٤طيػ “.ؼا ٢٣رهړي پډيٜۿ ”ت ٢پِ٥ء اځ ٥ٝم ؼام هيعا ٟ٠۾ ٛٝڻ ڈ„ ٥ئي „٣يٟ؟“
”ٝام ت٥ؼام ٛٝڻ ړٿي „ئي „٣يامۿ گ٥ت٥ٝ “.ٜم ؼ١ڋهَء د ٥هامر „هاز ٻڋه .چيائيٟۿ ”ٝام ت ٥هٽام هيئي
ړٿي „٣يامۿ د ٥ت ٥ؼام ٛٝڻ اچام“.
٥ٝم ٟ٤١ٝهرائي پ٥ئتي ڇٺ .٥اتي ؼ١ڋه ٣ ٢٠ئي .ؼا٥٤ٝم گيام ۾ هيٺ ٙگ٥ت ٜدي ٥ٝرتي ٣ئي■ .
www.sindhsalamat.com 67
سرد الش جَ سفر :انر جليل
رليف ڪيهپ
اکي٥م اُٿ ۾ ک٥ڈيۿ ٥٣رٚيٓ ړيٞپ دي هيذ ٥٤چپ چاٽ هيٺ .٥٣ ٥څڻ پٿع د ٥ةت :٥٣يا ٞ٣اٚي٢
ّٕائ ٟد ٥د٥ڳيۿ ُؼڔ ٙٻا٥٤٠م گ٥ڇم تي رکي٥م ٣ئػۿ ۽ ٻا ٟ٤٠تي ڇاڈ٣ي هڅي ٙکاڇي ٥٣ .ړأي ديع کام
ؼاڳي ا٠طاز ۾ اتي هيٺٝ .٥٣ ٥ام ؼٞذ٤ام ٿ٥ۿ قتر د ٥ؼ٥يع اؼي ٟدڍ ٟ٣رٚيٓ ړيٞپ ۾ ڄي٥ٽي ڇيڻ الِء
پ٤تا ٣ئاؼيٟۿ ٥٣اتيئي هيٺ.٥٣ ٥
ٻ ٢ڇ ي ٟ٤١اڳ اک ڈ١ڀ ۾ گٚ٥ي ٟد ٥هؼڔاره ٿي٥٣ ٥ۿ ۽ اک ڈ١ڀ ۾ ا٠يڒ ٝعدۿ َ٥رت٥م ۽ ٻار دړاٟ٠
ا٠طرۿ دړا ٟ٠کام ٻا٣عۿ ٔٽپاٿ ٟ۽ رؼت ٟتي ړعي پيا ٣ئا .ا٠يڒ ٝعي هيا ٣ئاۿ ۽ ا٠يڒ زصٞي ٿي پيا ٣ئا.
گٚ٥ي ٟدي هؼڔاري ۾ ٝتاجع ٿيٝ ٙاڻ ٟ٤دي اٝطاد الِء ا٠تٌاٝي ٢وعٔام رٚيٓ ړيٞپ ٗائ ٜړي ٥هي.٥٣ ٥
ٝضتٝ ٓٛسڔ ٟٞدي ړذٝ ٢٤الز ٟٝدي ڄي٥ٽي رٚيٓ ړيٞپ ۾ ٚڳائي هيئي ٣ئي .رٔيٖ گ١ذ٥ۿ ؼٛيٞام
ؼ١ڋي ۽ ٝام ٻ ٟڇي ٟ٤١کام ړيٞپ ۾ ړ ٜتي ٣ئاؼي .ٟڄي٥ٽي٥م هرا٣ي٣ ٙي٥مٝ .ام گٚ٥ي ٟدي هؼڔاري
۾ ٝعي هي ٙ۽ زصٞي ٿيٝ ٙاڻ ٟ٤دا تٕكي ٙردؽٽع ۾ ُاتاري ر٣ي٥٣ ٥س .ؼڀ کام هڅيڒ پي١٤١ٝ ٢٤ذي ٽيتٙ
تي ٣ئي١٤١ٝ ٥٣ .ذي ٽيت ٙدي ةٛڔ ٙؼا٥٤ٝمۿ ړذَ ٢٤پعڀعه هيٺ٥٣ ٥ۿ ۽ „ؼٞام ڇا ٟ٤٠ڇؼي ر٣ي.٥٣ ٥
ؼ٥چيٜۿ معهر ا٠ؽام دي دطيط ايذادمۿ ۽ د٤اٚت ٟدٝ ٥اري٣„ ٙيۿ ۽ ٥٣ش ز٥اس هڃائي هيٺ٣„ ٥ي.
ٝام ٽيت ٙڈڍي ٟ٣دي پاؼي کام هڃي ةيٺػ .پ١٤١ذ ٥تُارف ړعائڻ کام پِ٥ء ٥ٝم د٥ڳي ٟد٤ڎي ؿضف
کي چي٥ۿ ”پ١٤١ذ٠ ٥ا ٥ٚ۽ ايڊريػ ٚکاِءۿ ۽ ٻڋاِء ت ٢گٚ٥ي ٟدي هؼڔاري ۾ ت١٤١ذ ٥ړ٤ڎه ٘٠كام ٿي٣„ ٥ي؟
٥٣صا٥ٝش هيٺ ٥ر٣ي٥ٝ ٟ٣ .٥م کيۿ ۽ ١٤١ٝذي َ٤طي کي ړاة ٢اٞ٣يت ٢٠ڇ٠ي .اڳ ها٠گع „ؼٞام ڇاٟ٤٠
ڇؼ١طه ر٣يٝ .٥ام کيػ هک ک ٟهيذ ٥٤هڃي ةيٺػ .چيٜۿ ”ت٥م ٥ٝم کي گٚ٥ي ٟدي هؼڔاري دٝ ٥اري ٙٿ٥
ڇؼذي١٤١ٝ .ٟذي ڳا ٢٤ٚٻڋۿ ٝام گٚ٥ي ٟدي هؼڔاري کام ٝتاجع ٿيٝ ٙاڻ ٟ٤دا تٕكي ٙگڍ ړعي ر٣ي٥
„٣يام .ت٥م ٥ٝم کي پ١٤١ذي ةاري ۾ ٻڋاِء“.
٥٣تڍ ٟ٣ة ٢صا٥ٝش ر٣ي .٥اک „ؼٞام ۾ اٽڔي٣ ٙئػ .څڻ اڇاٝي هي ٙص٥اة ٟڇا ٟ٤٠ڇؼي ر٣ي.٥٣ ٥
ؼ٥چيٜۿ ؼ٥دائي „٣يۿ ديڔي ٿي گظري٣„ ٥ي ت ٟ٤١تي پډتائي ر٣ي٣„ ٥يۿ يا پډتاَء دي ازؽاس کام „زاد
ٿي هي٣„ ٥ي .پعۿ صا٥ٝش ر٣ي ٥٣پ١٤١ذ٘٠ ٥كام ړعي ر٣ي .٥٣ ٥ؼعړار وعٔام ٝئ ٙ۽ زصٞي ٟالِء ُٝاهمي
۾ هڇي رٗ ٜرکي٣ ٙئي٥ٝ .م هڇي هاڪ چي٥ۿ ”„ؼٞام ڇا ٟ٤٠ڇؼڻ ؼام ړذ٣ ٢٤ڎ زاق ٢٠ ٙٿي١طهِء .ړذ٢٤
ڳا٤ٚاِء .ړذ ٢٤ٻڋاِء“.
څڻ پٿع د ٥ةت .٥٣صا٥ٝش .د٥اب ٢٠ڇ٠ائيٟۿ ۽ ٢٠ئي ړ١ڋ هرائي ٥ٝم ڇا ٟ٤٠ڇٺائي.ٟ
www.sindhsalamat.com 68
سرد الش جَ سفر :انر جليل
”يارۿ ت٥م ة ٢ړَ ٥ذيب ٗؽ ٜدٝ ٥تاجع ٿيٝ ٙاڻ٣„ ٥٤ي٥ٝ “!ٟم ړذ ٢٤ړذ ٢٤ړاهڈ هچام رڈ ړ١طي
چي٥ۿ ”اڈي ت٥م ٻ٥ڈه ت٠ ٢ا٣يٟ؟“
„ ٟ٣ؼٞام ٝام اک ړڌيۿ ړ١ڋ هرائي ٥ٝم ڇا ٟ٤٠ڇٺ.٥
”ام دٝ ٥ىٛب „٣ي ت ٢ت٥م ٻ٥ڈه ٠ا٣ي “.ٟچيٜۿ ”ت٥م ٥ٝم کي پ١٤١ذي ةاري ۾ تٕكي ٙؼام ٻڋاِء“.
ُ ٥٣چپ چاٽ ٥ٝم ڇا ٟ٤٠ڇؼ١طه ر٣ي.٥
کيػ ؼعړار وعٔام ُٝاهمي دي رٗ ٜدا تٕكي ٙٻڋائي١طي چيٜۿ“ گٚ٥ي ٟدي هؼڔاري ۾
ديڔڍ ٟ٣ت٥م ٝعي هي٣„ ٥يٟۿ ت ٢ت٥کي پ١ذا٣ ٢٣غار رپيا ١ٛٝطا“.
ٟ٣دي هيعام چپ ٟتي ُاداس ُٝعڪ ٚيئ ٥پات ٥۽ ّائب ٿي هيئي٥ٝ .م کي پ١٤١ذي دٛٞي دي زٞاٗت د٥
ازؽاس ٿي.٥
چيٜۿ ” ديڔڍ ٟ٣ت١٤١ذي ٣ڒ ٽ١گ مايٍ ٿي هيئي „٣ي ت ٢ت٥کي ڇ٣ ٢٣غار رپيا ١ٛٝطاۿ ۽ ديڔڍٟ٣
ت١٤١ذي٥م ٻئي ٽ١گ٥م مايٍ ٿي هي٥م „ ٟ٣ت ٢پِ٥ء ت٥کي پ١ذ٥ي٣ ٢٤غار رپيا ١ٛٝطا“.
٣ڒ دُٔ ٥ٻي٤ع ٟ٣دي اُداس چپ ٟتي ؼياري دي ُاس ها٠گع ٝعڪ ٚيئ ٥پات ٥۽ ّائب ٿي هيئي .ڇٺ ٜت٢
ٟ٣د٥م ٻئي ٽ١گ٥م ؼالٝت ٣ي٥م.
٣ڔطل چيٜۿ ”مايٍ ٿي ٙٻا ٟ٤٠دُٝ ٥اهم ٥ؼعړار ڇ٣ ٢٣غار رکي٣„ ٥ي“.
ؼاڳيۿ ؼا٠ذ٤يَء د٤ڎي ُاداس ُٝعڪ ٟ٣دي چپ ٟتي تعي „ئي.
ٟ٣دا ؼ٥ٞرا َن٥ا ؼالٝت ٣ئا٣ .ٿۿ پيعۿ ړٟۿ ٠ڒۿ اکي٥م!
ٝام ٝٿ ٥ک١٤١طه رٚيٓ ړيٞپ ۾ پ١٤١ذي ړعؼيَء تي هڃي هيٺػ .ړذ ٢٤ؼ٥چيۿ ٣ڔطل اُتي هڃي
رٔيٖ گ١ذي کي ٻا ٟ٤٠۾ ٣ٿ هڅل .کيػ ڈڔي١طه رٚيٓ ړيٞپ کام ٻا٣ع هٺي „يػ .د٥ڳي ٟد٤ڎي
ؿضف ڇا ٟ٤٠اؿاره ړ١طي چيٜۿ ”يار گ١ذاۿ ٣يُء ؿضف ٥ٝم کي ٝتاجعيٝ ٟام ٿٚ ٥ڳيۿ پع ةطةضت پ١٤١ذي
ةاري ۾ ړذ ٢٤ة ٢٠ ٢ٿ ٥ٻڋائي“.
رٔيٖ گ١ذي ُام ؿضف ڇا ٟ٤٠ڇؼ١طي چي٥ۿ ”ٿي ؼگ٤ي ٿ٥ۿ گٚ٥ي ٟدي هؼڔاري ۾ ٟ٣دي ٝاُء ٝعي
هيئي ٣ذي“.
” ِا ٥٣ت٥م ړيئ ٟٿ ٥چ٥يٟ؟“ ٥ٝم تُذب هچام پډي.٥
”دڍٝ ٟ٣اُء ٝعي هي١طي „٣يۿ تڍ ٟ٣ٿ٥ري ديع الِء ؼڀ ړذٝ ٢٤عي هي١طه „٣ي “.رٔيٖ گ١ذي چي٥ۿ ”ٟ٣
هٗت ِام ؿضف الِء ؼ٥ٞري ړائ١اتۿ ٝاز٥كۿ ت٥مۿ ٝامۿ اؼي ٟؼڀئي ٝعي هيا „٣ي٥م“.
رٔيٖ گ١ذ ٥۽ ٝام ٟ٣دي پاؼي کام هڃي ةيٺاؼي٥ٝ .ٟم کيػ ؼٞذ٤ائڻ هاري ٥٠ع ۾ۿ ٞ٣طرديَء ؼام
چي٥ۿ ”يار ڳا ٢٤ٚٻڋۿ ُٝاهمي ۾ ؼعړار ت٥کي ٻي ٝاُء ت ٢ڇيئي ٢٠ؼگ١٤طي .ةاٗيۿ ُٝئٝ ٙاُء دي َي٥ض ت٥کي
www.sindhsalamat.com 69
سرد الش جَ سفر :انر جليل
٣ڒ ؿضف ٣ڒ رهئي١طي َ٥رت کي هٺي „يَ٥٣ .٥ء ٣ڍړي ٟؼام رهئي ر٣ي ٣ئي .ام ؿضف چي٥ۿ
” ٟ٣دي ٝاُء گٚ٥ي ٚڳڻ ؼام ٝعي هيئي „٣ي“.
َ٥رت ُؼڍړ ٟ۾ چي٥ۿ ”٥ٝم کي ړذ ٢٠ ٢٤گ٤عديۿ ړذ ٢٠ ٢٤گ٤عديٝ .ام ٝاُء دُٝ ٥اهم ٢٠ ٥هٺ١طيػ“.
”ةي٥ٗ٥ف ٢٠ٿيُءۿ ٔعص١طن“ ٝعد ړذ ٢٤ؼضت ٤ٚذي ۾ َ٥رت کي چي٥ۿ ”ت٥م ُٝاهم ٥هٺيٟۿ يا ٢٠هٺيٟۿ
ت١٤١ذي ٝاُء ٻي٤ع ديئعي ٢٠ٿي١طي“.
َ٥رت „٣ؽتي „٣ؽتي ٣ڍړي ٟؼام رهئي١طي ر٣ي.
کۿ ۽ پِ٥ءۿ ٥ٝ ٟ٣م کي ٝعي هي٥َ ٙرت دا تٕكي ٙٻڋايا –
ٝعد ٥ٝم ڇا ٟ٤٠ڇؼ١طي چي٥ۿ ”ت٥م تٕكيُ ِٚ ٙ
ٿا ٥٠ٿپا ٛٝي١طي ٣ئيۿ
َٞع ؼتع ؼاكۿ گ٤ع ٞ٠تع ٔالڻ٥ۿ گ٤ٽي ٞ٠تع ٔالڻيۿ گ٤عي٥َ ٥ٛرتۿ ٻئي پاڈي ۾ ٝاڻ ٟ٤دا َ
۽ ٻ٣٥اري پ٥چ ٥ړ١طي ٣ئي٥ٝ .ٽ١طيۿ گٚ٥ي ٟدي هؼڔاري د ٥ؿڔار ٿي هيئي .هارث ٔعص١طنۿ څيَء.
٥ٝم تٕكي ٙردؽٽع ۾ ٚکي ڈڍيا.
ٝعد پډي٥ۿ ”ُٝاهمي د ٥چيڒ ړڍ١ٛٝ ٟ٣طه؟“
”تٞال دٛط٥ٝ “.م ردؽٽع ٝڔ ٙٞړ١طي چي ” .٥ړ ٢٠٥ړ ٥هزيعۿ اي ٜاي ٟايۿ يا اي ٜپي اي چيڒ کڻي
ت ٥هټ اي١طه .چيڒ ڇي١طي اصتاري ٔ٥ٽ ٥گعأعم کام ٔ٥ٽا ړڌرائي١طهۿ ٔاتر پڎ١٣طهۿ دَا الِء ٣ٿ کڻ١طهۿ
اکي ٟ۾ „ب „ڻي١طه :۽ ِا٣ا ؼ٥ٞري ړارهائي ٽيٛي٥يغم هارم کام رړارڄ ړعائي١طهۿ ۽ ؿال هاري ٟصتعم ۾
ٛ٣عائي١طه“.
ُام ؿضف د٥م هاڈ٥م هڃي پاپڎي ٟؼام ٚڳي٥م ٥٣ .ص٥ؿيَء هچام ذري گ٤ٽ ٽ٤ڒ ڇيئي کٛڻ د٤ڎه ٿي
پي٥ٝ .٥م کي تُذب ٿي٥َ ٟ٣ .٥رت کي ٻا ٟ٤٠۾ ٣ٿ هد١٤طي چي٥ۿ ” َٔ ُٙ ٣عص١طن“.
٥ٝم ُام ؿضف کام پډي٥ۿ ”ٝعز ٢ٝ٥ت١٤١ذي ڈا ٣ئي“.
ٝ ٟ٣عړ١طي هراڻي٥ۿ ”١٤١ٝذي ؼػ ٣ئي“.
رهئي١طڈ َ٥رت ۽ ک١ٛطڈ ٝعد رٚيٓ ړيٞپ ٝام ٻا٣ع ٠ڔعي هيا.
٥ٝم ړيٞپ کام ٻا٣ع ڇٺ .٥د٥ڳي ٟد٤ڎه ؿضف چپ چاٽ هيٺ٥٣ ٥ۿ ۽ „ؼٞام ڇا٤٠ ٟ٤٠اري ر٣ي.٥٣ ٥
ام هڂ ۾ۿ چار هٽي ٙؼٽي ٙد٥ام پي ٢٤چيعي ١٤١ٝذي ؼا٥٤ٝم اچي ةيٺا٣ .ڒ د٥ام چي٥ۿ ”اؼام د ٥پيُء
ٝعي هي٣„ ٥ي“.
پډيٜۿ ”گٚ٥ي ٚڳي ٣ئػ“.
چيائيٟۿ ”“.٢٠
چيٜۿ ”ُٝاهمي الِء ٝاڻَ٥٤ء کي گٚ٥يَء دٚ ٥ڳڻ الزٝي „٣ي“.
ٟ٣ٻي٥٠ ٟد٥ا ٟ٠ڇا ٟ٤٠ڇٺ .٥د٥٠ ٟ٤١د٥ام دي ٗٞيف دا چاريئي ةٽڻ کٛي٣ ٙئاۿ اڳتي هڅي „ي.٥
www.sindhsalamat.com 71
سرد الش جَ سفر :انر جليل
چيائيٟۿ ”اؼام د ٥پيُء گٚ٥ي ٟدي هؼڔاري دهرام ٝعي هي٥٣ ٥ۿ َي ٟا٤٠يَء هٗت“.
ٝام ١ٝذ٤ي پيػ.
ؼٛيٞام ؼ١ڋيۿ د ٟ٤١گٚ٥ي ٟدي هؼڔاري ۾ ٝاك ٛٝڔيت دي ٘٠كام دا تٕكي ٙتسعيع پئي ړياۿ
پ١٤١ذي ٝيغ ڈڍي ٥ٝم هټ „ي .٥چيائيٟۿ ” َپ َع َڀع ه ٛ٣ي ١٤١ٝذي ڳا ٢٤ٚٻڋ“.
٥٠د٥ا ٟ٠ؼام ُٝظرت ړعي ٝام ؼٛيٞام ؼ١ڋيَء ؼام ړذ ٢٤پعڀعت ٥هڃي ةيٺػ.
ؼٛيٞام ؼ١ڋيَء چي٥ۿ ”ٝام ا ٟ٤٠چئ١ي ؿ٥دم کي ؼڃاڻام١٤١ٝ .ذي گ٤ع دي هيذ ٥٤ر١٣طا „“.ٟ٣
پډي” ٜپيُء ت ٢ؼچ ٥پچ٣ ٥ي٢٠ ٟ؟“
هراڻيائيٟۿ ” هيچاره ُٝظهر ٥٣ۿ اڅ ر٠گ دٝ ٥عيل ٣ .٥٣ي چاريئي ٝـٽ١ڊا کيػ رهزا ٥٠قتر د ٥پيع
ؼائيَٟء دي درگا ٢٣تي ڈڍي پاڻ ؼٽيتازيَء تي ٠ڔعي هي١طا ٣ئا“.
چيٜۿ ” َچ َ٥م ٿا ت ٢گٚ٥ي ٟدي هؼڔاري دهرام ٝعي هي“.٥٣ ٥
ؼٛيٞام چي٥ۿ ”٣اۿ گٚ٥ي ٟدي هؼڔاري دهرام ٿڎ٠طي ٿاٻڎ٠طي پيع ؼائيَٟء دي درگا ٢٣هٽام اٿي٣ ٥ي٥ۿ ۽
گ١طي پاڻيَء دي ٠اٚيَء ۾ ړعيۿ ٝعي هي“.٥٣ ٥
”٣ي ؿ٥دا „ٟ٣ۿ يا ٟ٣„ ٢٠ۿ ام ڳا ٢٤ٚکي ڈڍي ڇي “.چيٜۿ ”اهك ٥ٝم کي ٻڋاِء تُٝ ٢اهمي الِء گٚ٥يَء دٚ ٥ڳڻ
معهري „٣يۿ يا ٣„ ٢٠ي“.
هراڻيائيٟۿ ”رٔيٖ گ١ذي کام ٿا پډئ٥م .أالو٥م ٗؽ ٜد ٥ٺ٥ڈ٣„ ٥٣ي“.
اؼي ٟرٔيٖ گ١ذي هټ „ياؼي .ٟکائ١ػ قالح هرتي ؼي .ٟرٔيٖ چي٥ۿ ”گٚ٥ي ٟدي هؼڔاري دهرام ٝعي
هڃڻ ړأي ٠ا٣ي -گٚ٥يَء دٚ ٥ڳڻ معهري „٣ي“.
اؼي ٟٽيئي ٥٠د٥ا ٟ٠هټ „ياؼي٥ٝ .ٟم ٥٠د٥ا ٟ٠کي چي٥ۿ ”ؼاريۿ ُٝاهمي الِء ت٣٥ام دي پيُء دٝ ٥عڻ
ٔ٘ه ړأي ٠ا٣ي .کيػ گٚ٥يَء دٚ ٥ڳڻ معهري „٣ي“.
٥٠د٥ا٣ ٟ٠ڔٻئي ڇا ٟ٤٠ڇٺ .٥د٥٠ ٟ٤١د٥ام دي ٠ڒ ٣يٺام ٣يتت١اڪ ٝډ٥م ٣ي٥مۿ ت ٟ٤١چي٥ۿ ”٥ٝم
کي صتع ٣ئي ت ٢ت٣٥ام د٤ڎا ڀ٥ڪ ړ ٢٠٥ړٗ ٥ا٠٥٠ي ٘٠ى ٥معهر اٿاري١طا“.
ٻي ٟٽ ٟڅڻ ٟکيػ رهړڻ دي ړ٥ؿؾ ړئي.
ٟ٣چي٥ۿ ” ١٤١ٝذي ڀائعم کي ة ٢صتع ړ٤٠٥ي٣ .ي ڇس٥ٝ .م پ٥ؼٽ ٝارٽ ٜ۾ ٚکعاي٣„ ٥ي ت ٢گٚ٥ي کائڻ
کام پِ٥ء اؼام د ٥پيُء گ١طي پاڻيَء دي ٠اٚي ۾ ړعي پي٥٣ ٥ۿ ۽ ٝعي هي“.٥٣ ٥
٥ٝم پ٥ؼٽ ٝارٽ ٜرپ٥رټ ڇٺي .ةعاةعٚ .کي٥٣ ٙۿ گٚ٥ي ٚڳڻ کام پِ٥ء پ٥ڈ ٥٣گ١طي پاڻيَء دي ٠اٚي ۾ ړعي
پي٥٣ ٥ۿ ۽ ٝعي هي.٥٣ ٥
٥ٝم ٥٠د٥ا ٟ٠کي چي٥ۿ ”ةعاةع .ت٣٥يُٝ ٟاهمي دا ز٘طار „٣ي“.٥
www.sindhsalamat.com 72
سرد الش جَ سفر :انر جليل
ٗيٞت رکي „٣ي .ڀٚ٥ڎم ا٠ؽام دي ؼ٥ٞري مايٍ ٿيڻ ديۿ ۽ ؼ١طس َن٥ي َن٥ي دي؟“
ة١ا ړ ٟ٤١ؼتب دي ٥ٝم کي ٟ٣کام ڄٽ ٝسؽ٥س ٿيڻ ٚڳ٥ٝ .٥م ٣ٻڔ١طي ٣ٻڔ١طيۿ کيػ تٕكيٙ
ٻڋاياۿ ” ؼ٥ٞري ٝئٝ ٙاڻَ٥٤ء دُٝ ٥اهم٣„ ٥ي .پ١ذا٣ ٢٣غار رپياۿ مايٍ ٿي٣ ٙڒ ٽ١گ دا ڇ٣ ٢٣غارۿ ٻ٤١ي
ٽ١گ ٟالِء پ١ذ٥ي٣ ٢٤غارۿ ٣ڒ ٻا ٟ٤٠دا ڇ٣ ٢٣غارۿ ٻ٤١ي ٻا ٟ٤٠الِء پ١ذ٥ي٣ ٢٤غار“.
٣ڔطل پډيائيٟۿ ”مايٍ ٿي٠ ٙڒ دي ړا ٗيٞت ٚڳائي اٿائ٥م؟“
ڄڅ١طي ڄڅ١طي چيٜۿ ”ٗيٞت ٢٠ۿ ُٝاهم٘ٝ ٥عر ړي ٥اٿائ٥م“.
”ٺ٤ي ٥چٞچاۿ اداي ٥ؼياڻ ٢٠ ٥ٿيُء ٟ٣ “.ړاهڈ هچام چي٥ۿ ”مايٍ ٿي٠ ٙڒ د ٥ړيتعه ُٝاهم ٥رکي٥
اٿائ٥م؟“
ؼ٥ٞري ړيٞپ ۾ ةيٺٝ ٙاڻ ٥٤ړ١ڋ هرائي اؼام ڇا ٟ٤٠ڇؼڻ ٚڳاۿ ؼ٥اِء ړيٞپ کام ٻا٣ع هيٺ ٙؿضف
دي ٥٣ .پٿع دي ةت ها٠گع صا٥ٝش هيٺ٥٣ ٥ۿ ۽ صالئ ٟ۾ ٤٠اري ر٣ي .٥٣ ٥رٔيٖ گ١ذ ٥پ١٤١ذي ؼيٽ تام اٿي
„ي .٥ؼڎٻاٽ ٟ۾ چيائيٟۿ“ ٿڎي ٙٿ ٥ڇؼذي .هڅيڒ ٢٠ڳا٤ٚاِء .د١ط ڈڍاِء“.
”اڈي اه دارج پ١ذام .چٞچي کي ړ٤ڎي پٽي پي ٥پڎ٣ائي “.ٟرڈ ړ١طي ت٥ائي ؿضف چي٥ۿ ”هڀۿ هڃي
پ١٤١ذي ؼيٽ تي هي٢٤ۿ ۽ ردؽٽعم د ٥پيٽ َڀع“.
رٔيٖ گ١ذ٥ۿ گ١خ ک١٤١طه ٛ٣ي ٥هي.٥
ام کام اڳ دٝ ٥ام ړذ ٢٤چ٥امۿ ٟ٣چي٥ۿ ” ِام دٝ ٥ىٛب „٣ي ت ٢اؼام دي ُٝاؿعي ۾ ٠ڒ دي ړاة٢
ٗيٞت ٣„ ٢٠ي – اؼام دي ُٝاؿعيۿ ٢٠ ٢٠ۿ ت٣٥ام دي ُٝاؿعي ۾ ٠ڒ دي ړاةٗ ٢يٞت ٣„ ٢٠ي – ٠ڒ دي
ړاةٗ ٢يٞت ٣„ ٢٠ي؟“
٥ٝم کي ړذ ٢٤ؼٞذ ٢٤۾ ٢٠پئي „ي ٟ٣ .٥د٥ۿ ةٌا٣عۿ ٠ڒ ؼالٝت .٥٣
ٟ٣څڻ ١٤١ٝذي ٟاکي ٟ۾ ؼ٥اك پڎ٣ي هرتَ .٥ذيب ٗؽ ٜدي ړيٕيت ؼ١طس چ٤عي تي تعي „ئي٥ٝ .م
ز٠طگيَء ۾ اڳ ړڍ ٟ٣ة ٢ڇکۿ ړاهڈۿ ۽ ةْاهت د ٥گڍي ٙاً٤ار ا٣ڎي ٠٥ٞ٠ي ٢٠ڇٺ .٥٣ ٥ڳا٤ٚايائيٟۿ ت„ ٢هاز
ڳ٥رهۿ پڎاڇي د٤ڎهۿ ۽ ّٕائٝ ٟام اي١طي ٝسؽ٥س ٿي .٥چيائيٟۿ ”١٤١ٝذي څيَء ٝيٽعڪ ړئي ٣ئي .ڇاچي
ص٥ش ٣ئي .پ١٤١ذي الِء ٥٠ام ړتاب هٺڻ هيئي ٣ئي .تڍٟ٣ۿ تڍٟ٣ۿ دڍَ٥٣ ٟ٣ء ړتاب هٺي دړام ٝام
٠ڔتي ٣ئيۿ گٚ٥ي ٟد ٥هؼڔاره ٿي .٥٣ ٥اک ڈ١ڀ ۾ ٝئ ٙ۽ زصٞي ٿيٝ ٙاڻ ٟ٤دا ا٠تار ٚڳي هيا ....ديڔي
„ي ٟتيڍا ٟ٤٠ڀچي هيا“.
ةچي هياۿ ؼي ديڍاُ ٟ٤١ٝ ٟ٤٠
٣ڒ ٣ذ٥ل اؼام دي چئ١ي وعف گڍ ٿي هي٣ .٥ڒ ٞٚسي الِء ٟ٣ؼا ٢٣۾ ؼڍړ ٥رهړي ڈڍي ٥۽ پِ٥ء
ٟ٣چي٥ۿ ”١٤١ٝذي څيَء َالئ٘ي دي ُٝغز ؿضف هټ پ١ا ٢٣هرتي ٣ئي ٟ٣ ....ۿ ١٤١ٝذي څيَءۿ َالئ٘ي دي
ُٝغز ؿضف هټ پ١ا ٢٣هرتي ٣ئيُٝ ...غز ؿضف کيػ اٺيتاٚي ٢٤ړالڪ پ١٤١ذي ۽ پ١٤١ذي دهؼت ٟدي
www.sindhsalamat.com 74
سرد الش جَ سفر :انر جليل
ړا٠ؽٽيٽي٥ؿ ٟاي٥ي١ي ٥تيۿ ٗٝ٥ي اؼيٞتٛيَء دي َي ٟؼا٥٤ٝمۿ دتي ص١ٔ٥اڪ ړعي٥١مۿ ةٛڊهزرۿ ۽
رهڄ رهٚع رؼت ٥هڅائي ۽ هيڔعه ړعي ر٣يا „ٟ٣ۿ ٝام ٝعي هي٣„ ٥يام .اؼيٞتٛي ةٛڊ٠گ کام اهرتيۿ ؼ٥يٟ
ٝغهرۿ ٺيڔيطارم دي ٌ٠عداريَء ۾ ٣٥ٚي ؿيض ٟدٝ ٥نت٥ط ٥ٚڈ٥٣ۿ ړا٠ڔعيٽ ۽ ؼي١ٞٽ دي ة١يادم ۾
ةي٤اري ر ٣يا „ .ٟ٣د ٟ٤١رٔتار ؼام ړٛ٣ ٜي ر٣ي٣„ ٥يۿ ٝام ؼٞذ٤ام ٿ٥ۿ ٺيڔيطار ړذ ٢٤ڇي ٟ٤١ا٠طر
٣٥ٚي ؿيض ٟد٥ٚ ٥ڈ ٥٣اؼيٞتٛي ةٛڊ٠گ „ڇه ةي٤اري ڈڍي١طا.
ٝام ڇاچي َذب ٠٥ٞ٠ي ٝعي هي٣„ ٥يام! ٝعي هڃڻ دي ةاهد٥د ٝام پ٥ري ي٘ي ٟؼام ٝسؽ٥س ړعي
ؼگ٤ام ٿ٥ۿ ت ٢ړذ ٢٤ديع اڳ ٝام ديئعه ٥٣سۿ ۽ پ١٤١ذ ٟپيعم تي ةيٺ٥٣ ٙس .ړا٠ؽٽيٽي٥ؿ ٟاي٥ي١ي ٥تي
ړعي پ٥ڻۿ ۽ ٝعي هڃڻ کام اڳ ٥ٝم پ١٤١ذي ٝارهټ ٚ٥ٝيٰ ةضؾ ړاري الِء هاد٤اي.٥٣ ٥ ڐ٤ڔ ٥ړعيۿ ِ
ُپعاؼعار ٠٥ٞ٠يۿ اهچت ٥ئي اهچت٥ۿ ُ ٥٣ړيڍاّ ٟ٤٠ائب ٿي هي١ٛ٣ .٥٣ ٥طي چ١ٛطيۿ ڳا٤ٚائي١طي ٻ٤ٚ٥ائي١طي ٥٣
گ ٜٿي هي٥ٝ !٥٣ ٥م کي ڇاچه ت ُذب ٿي .٥٣ ٥ک ٟالِء ؼٞذ٤ي٥٣ ٥ل ت ٢ؿايط د١٤گ دي صياك ؼام د١٤گ
ڇاٛ٣ ٟ٤٠ي ٥هي٣„ ٥ي .پع پِ٥ءۿ ړأي ديع تائي ٟا٠تٌار ړعڻ دي ةاهد٥د دڍٚ٥ٝ ٟ٣يٰ ةضؾ ٥ٝٽي „ ٢٠ي٥ۿ
تڍٟ٣ۿ ٥ٝم د١٤گ ڇا ٟ٤١ٝ ٟ٤٠ړعي کيػ ؼڍ ړيٚ٥ٝ .٥٣ ٥يٰ ةضؾ !٥٣ ٥٣ ٥٣
ٚ٥ٝيٰ ةضؾ ړاري ةطرام د١٤گ ٝام ٻ ٢چار ةگ٤ڎ ٠ڔعي „يا ٣ئا١٤١ٝ .ذ ٥ؼاُ ٢٣ؼڔي هي .٥چپ
صـڒۿ ۽ ٠عڈ „ ٥ٚ„ ٥ٚٿي پي٥ٝ .٥م ز٠طگيَء ۾ اڳ ړڍ ٟ٣ة ٢ړ ٟ٤١ةگ٤ڎ کي دهةطه ٢٠ڇٺ .٥٣ ٥اکي٥م
ص٥ا٠ض٥ار – رت ٣اڻي٥مۿ ڇ٠ط چ١٤١تائي ۽ تکاۿ ړ ٟکڎاۿ ٠ڒ د٥م ٠اؼ٥م ڐ٠٥ڊاريٙۿ هات کٛيٙۿ ٣ٿ ديڍي
څڀ ٻا٣ع ٠ڔت٥ٝ ٥٣ !ٙم ڇا ٟ٤٠د ٢٣٥هد٤ي ڇؼي ر٣يا ٣ئاُ .اتام کؽڔي هڃڻ ۾ ٥ٝم پ١٤١ذي َأيت ۽
صيعيت ؼٞذ٤ي ٣ئي .اک ةچائي ٥ٝم ړا٠ؽٽيٽي٥ؿ ٟاي٥ي١ي ٥تي ٛ٣ڻ ؿعهع ړي – ٥٣ ٥اهك „٣ؽتي ۽ پِ٥ء
تک٥ۿ ڳپ ٙک ٟهک٥م کڻيۿ ړ١ڋ ڐيعائي ٥ٝم ةگ٤ڎم ڇا ٟ٤٠ڇٺ .٥٣ ٥ةگ٤ڎ ڳاڈ٣ي ٟاکي ٟؼام ٥ٝم ڇا ٟ٤٠ڇؼي
ر٣يا ٣ئا٥ٝ .م ٣ڔطل ٻي٤ع ٛ٣ڻ ؿعهع ړي .٥اؼالل „ةاد ۾ وعزي ٟوعزي ٟدا دا٥٠ر „ .ٟ٣ةگ٤ڎۿ گطڈۿ ؼ٥ئعۿ
ڀ٥ال هّيعن .پعۿ دڍ ٟ٣ړپڎا ٚٽا پائيۿ ۽ تي ٙڐٛي ٙړعي ؼا٥٤ٝم اي١طا „ٟ٣ۿ تڍ ٟ٣د٤ڎا ٝاڻ !٥٤ړأي اڳتي
٠ڔعي هڃڻ کام پِ٥ءۿ ٥ٝم هري دك ٻڋي پٺتي ٤٠اري .٥ڇٺ ٜت ٢ةگ٤ڎ اؼيٞتٛيَء دي َٞارت ڇا ٟ٤٠هڅي ر٣يا ٣ئا.
دڍ ٟ٣اؼيٞتٛيَء دي هيذ ٥٤پ٤تاۿ تڍ ٟ٣چ٥ړيطارمۿ اردٚي ٟ۽ ٠ائب ٗاقطم ڀچي هڃي ړعيٟ١ۿ ةٛڊهزرمۿ
۽ رهڄ رهٚعم پٺيام پ١ا ٢٣هرتي ٣ئيۿ ۽ ةگ٤ڎ اؼيٞتٛي ةٛڊ٠گ ۾ داص ٙٿي هيا ٣ئا.
تڍٟ٣ۿ ٥ٝم اهك „ؼٞا ٟ٠ڇا ٟ٤٠ڇٺ٥٣ ٥ۿ ۽ پِ٥ء څرتيَء ڇا .ٟ٤٠ام کام پِ٥ءۿ ڐ٤ڔ ٥ړعي ٝام ړعي پي٥
www.sindhsalamat.com 77
سرد الش جَ سفر :انر جليل
٥٣سۿ ۽ ٝعي هي٥٣ ٥س٥ٝ .م کي پ١٤١ذي اهچتي ٝعي هڃڻ کام هڅيڒ ٥ٝال ةضؾ ړاري دي گ ٜٿيڻ تي
تُذب „٣ي!
ٚ٥ٝيٰ ةضؾ ړاره اق ٙ۾ ايڍه ړاره ٥٣ ٢٠ۿ د ٥ړاره ؼڍدڻ ۾ اچي! ز٘ي٘ت ٟ٣ريت „٣يۿ د ٥اؼام
دي ڳ٥ٺ رئيػ ٣ڻ کڻ صاؿضيٛيَء ۾ ٻٚ٥ٝ ٢يٰ ةضؾ ٣ئا٣ .ڒ اؼام هاره ٝارهټۿ ۽ ٻيٝ ٥اؼتع رب ڇ٠ي َعف
رة ٟدُ ٥پٽ .اؼام هاره ٝارهټ ٚ٥ٝيٰ ةضؾ ر٠گ د ٥ؼا٥٠ره ٝ .٥٣اؼتع رب ڇ٠ي َعف رة ٟد ٥پٽ ر٠گ د٥
اڈيعڈه ٥٣ۿ پع ايڍه ة ٢٠ ٢د ٥ڇؼڻ ۾ ا٠گعيغ اچي! ٻ٤١ي ٚ٥ٝيٰ ةضـ ٟدي ؼڃاڻپ صاوع ٝاؼتع رب ڇ٠ي َعف
رة ٟد ٥پٽ ٚ٥ٝيٰ ةضؾۿ اڈ ٥ؼڍدڻ ۾ „ي٥ۿ ۽ اؼام هاره ٝارهټ ٚ٥ٝيٰ ةضؾۿ ړاره.
پعۿ ٚ٥ٝيٰ ةضؾ ړاره هي ٥ړيڍاٝ !ٟ٤٠ام ةعاةع ٝعي هي٣„ ٥يام – َيٝ٥ٗ ٟي اؼيٞتٛيَء دي َٞارت دي
ؼا٥٤ٝمۿ ړا٠ؽٽيٽي٥ؿ ٟاي٥ي١ي ٥تي .ام ۾ ړ ٟ٤١ةٗ ٢ؽ ٜدي ؿڒ ؿت ٢٤دي گ١ذائؾ ٣„ ٢٠يٚ٥ٝ .يٰ ةضؾ
ړاري الِء هاد٤ائي١طي ٝام دڍ ٟ٣ڐ٤ڔ ٥ړعيۿ ۽ ڐيعاٽي کائي ړاري ڇاٝع دي هيڔعي ؼڎڪ تي
ړعي پي٥٣ ٥سۿ تڍ ٟ٣اه٠ڋي ٟ٤١ٝړعي٥٣ ٥س .اؼيٞتٛي َٞارت دي زٕاًت ړ١طڈۿ ؼادم ړپڎم هارا
ړذ ٢٤ړٞا٠ڊه ٗؽ ٜدا ٝاڻ ٥٤رؼت ٥پار ړعي ٥ٝم ڇا ٟ٤٠هڅي „يا ٣ئا٥ٝ .م کي چعؼي يا ٣يعهئ١ي
ؼٞذ٤ي٣ ٥ئائ٥م٥ٝ .م کي ال٠گ ة٥ٽ ٟدي ٺ٥ړعم ؼام اُٿاري کڎه ړعڻ دي ړ٥ؿؾ ړئي ٣ئائ٥م٥ٝ .م
کي دك تي ٝاُء ڀيڻ د٥م گاري٥م ة ٢ڇ٠ي٥م ٣ئائ٥م .پع ٝام پ١٤١ذي داِء تي ائيٟۿ ديئ ٟڈپ! تڍٟ٣ۿ ١ٝذ٤ائٟ
٣ڒ ٿ٤ٛي ړٞا٠ڊه ٞ٠ا ؿضفۿ د٥ٝ ٟ٤١م کي ؼڀ کام هڅيڒ گاري٥م ڇ٠ي٥م ٣ي٥مۿ ۽ پاؼعاٽي ٟ۾ ال٠گ
ة٥ټ د٥م ٚت٥م َ١٣ي٥م ُ٣ي٥مۿ ڇاچي ڄراٝائي ا٠طاز ۾ ٥ٝم کام پعي ٿي هيُ – ٥اةتي پيع ٣ٽ١طه هي٥ۿ ۽ رڈي٥م
ړعي پ١٤١ذ ٟةعدؽت ٟؼاٿي ٟکي ة ٢پعي ٿيڻ دي ت٘ٛي ٟړ١طه هي٥ۿ ”٣ٽي هڃ٥ۿ پعي ٿي٥ۿ پعي ٿي٥ۿ ٣ٽ٥
٣ٽ“.٥
ؼ١طس ؼاٿي٣ ٟڔطل ٣ٽڻ ؿعهع ړي٣ .٥ڒ څڻي ٿ٤ٛي ړٞا٠ڊه کام پډي٥ۿ ”صيع ت٣„ ٢ي! ڳا٢٤ٚ
ڈا٣ي؟“
ړٞا٠ڊي ؼ٤ڔ١طيۿ ۽ ٥ٝم ڇا ٟ٤٠اؿاره ړ١طي چي٥٣ ٥ۿ ” ِا ٥٣ؿضف دؿ ٟٞد ٥ايذ١ٽ „٣ي – ٽائيٜ
ةٗ ٜؽ ٜد ٥ايذ١ٽ „٣ي .ؼ٥ٞره ةارهد ؼام ڀعي٣„ ٙي .ړ ٟ٤١ة ٢هٗت هڇي ٺڔاَء ؼام ڐاٽي پ٠٥طهۿ ۽ هڇي
تتا٣ي ٝچائي١طه“.
ا٣ا ڳا ٢٤ٚٻڋڻ ؿعط ؼ٥ٞرا واٗت٥ر ۽ قست١ٞط ړٞا٠ڊه ٣ڔطل څرتيَء تي ٚيٽي پيا ٣ئاۿ ائيٟۿ ديئٟ
ةٞتاريَء کام اڳ زٝي ٟتي ٚيٽي پئت٣„ ٥ي.
”ت٣٥ي ٟٽائي ٜة ٜتي ٌ٠ع رک “.٥ٿ٤ٛي ړٞا٠ڊه چي٥ۿ ”ٝام ة ٜڄؼپ٥زك ي٠٥ٽ کي اوالع ړعي اچام ٿ“.٥
ٿ ٥٤ٛړٞا٠ڊه ڄهڈ٠طه اؼيٞتٛي ةٛڊ٠گ ڇاٛ٣ ٟ٤٠ي ٥هي.٥٣ ٥
www.sindhsalamat.com 78
سرد الش جَ سفر :انر جليل
٥ٝم کام ؼڍ پ١ڋ تي ٚيٽي ٙړٞا٠ڊه ٞ٠ا ؿضف ١٤١ٝذي ةاري ۾ ٗياس „راي٥م ړعڻ ۾ ٝكعهف ٿي هيا
٣ئا.
”ؼا٥٤ٝم پي ٙٽائي ٜةٜۿ د٤ڎه ٝاڻ“!٥٤
”ؼائ١ػ ڇاچي تعٗي ړئي „٣ي!“
” ٥٣ٽائي ٜة٠ ٜا٣ي ٥٣ .ٽائي ٜةٗ ٜؽ ٜدٝ ٥اڻ٣„ ٥٤ي“.
”ٝ ٥٣اڻ٠ ٥٤ا٣يٝ ٥٣ .اڻَ٥٤ء د٤ڎهۿ يا ٝاڻَ٥٤ء دي ٠ؽ ٙد٤ڎه ٽائي ٜة٣„ ٜي“.
” ُاؼتاد چي ٥پئي ت ٥٣ ٢ةارهد ؼام ڀعي٣„ ٙيۿ ۽ ڐاٽي پ٥ڻ کام پِ٥ء هڇي تتا٣ي „ڻي١طه“.
”اؼتاد چي ٥پئي ت ٥٣ ٢ړ ٟ٤١دؿٛٝ ٟٞڒ د ٥ايذ١ٽ „٣ي!“
”ٞٝڔ٣„ ٟي“.
”ړ٤ڎي ٛٝڒ د٥؟“
”١٣طؼتام د٥ۿ اؼعائي ٙد“.٥
”„ٝعيڔا د ٥ة ٢ٿي ؼگ٤ي ٿ“.٥
”„ٝعيڔا ؼام اؼام دا ڇاچا دهؼتاڻا ٠اتا „“.ٟ٣
”رهس د٥؟“
”ؿايط“.
”ڀ٥تام د٥؟“
” .٢٠ڀ٥تام ؼام ة ٢اؼام دا ؼٺا تُ٘ٛات „“.ٟ٣
ام کام پِ٥ء ٥٣ؼڀيئي هڇي ؼ٥ڂ ۾ گ ٜٿي هيا ٣ئا .پاڻ ۾ ُؼػ ُپػ ړئي ٣ئائ٥مۿ ديڔا ٥ٝم کي
ؼٞذ ٢٤۾ „ ٢٠ئي ٣ئيٝ .ام ؼٞذ٤ام ٿ٥ۿ ٝضتٛٝ ٓٛڔ ٟدا ٠اال کڻي ٣ ٟ١٣ڔٻئي کام ١٤١ٝذي ةاري ۾ راِء
هرتي ٣ئي تٝ ٢ام ړ٤ڎي ٛٝڒ ۽ ؼاصت د ٥ٽائي ٜة٥٣ ٜس – پع ٥٣ړ ٟ٤١ة ٢راِء تي ٝتٕٖ ٢٠ٿيا ٣ئا.
۽ پِ٥ء ١ٝذ٤ائ٣ ٟڒ څڻي رڈ ړ١طي چي٥٣ ٥ۿ ”ٝام ؼ٥ٞره ٝاٝعه ؼٞذ٤ي هي٣„ ٥يام٣ .يُء ديؽي ؼاصت
د ٥ة٣„ ٜي“.
تڍ ٟ٣اهچت٥ۿ ٟ١٣پاڻ ۾ ڳا٤ٚائڻ ة١ط ړعي ڈڍي.٥٣ ٥
ٟ١٣دڍ ٟ٣پاڻ ۾ ڳا٤ٚائڻ ة١ط ړعي ڈڍي٥ۿ تڍ٥ٝ ٟ٣م ٻي٤ع ٚ٥ٝيٰ ةضؾ ړاري دي ةاري ۾ ؼ٥چڻ
ؿعهع ړيٝ .٥٣ ٥تام ؼٞذ ٥٤تٝ ٢عي هڃڻ کام پِ٥ء ٝاڻ ٥٤ؼ٥چڻ ڈڍي ڇي١طه „٣ي! .٢٠ ٢٠ائي٣„ ٢٠ ٟيٝ .ام
ديؽتائي ٟديئعه ٥٣سۿ ۽ ت٣٥ام ها٠گع ؼا ٢٣کڻي ؼگ١٤طه ٥٣سۿ تڍ ٟ٣ڀائي١طه ٥٣س تٝ ٢عي هڃڻ کام پِ٥ء
ؼڀ ړذ ٢٤صت ٜٿي هي١طه „٣ي! ز٥اس ۽ ا٠طري٥م ړ ٜړعڻ ڈڍي ڇي١طي٥م „ !ٟ٣پعۿ ٝام ُڀٛي٥٣ ٙس.
www.sindhsalamat.com 79
سرد الش جَ سفر :انر جليل
ړا٠ؽٽيٽي٥ؿ ٟاي٥ي١ي ٥تي ړعي َپ َ٥ڻۿ ۽ ٝعي هڃڻ کام پِ٥ء ٥ٝم ٝسؽ٥س ړي٣„ ٥ي ت٢ۿ ٝعي هڃڻ کام پِ٥ء
ٝاڻَ٥٤ء دي ؼ٥ڂ صت ٢٠ ٜٿي١طي „٣ي – ُاٽ١ٛطهۿ ٝعي هڃڻ کام پِ٥ء ٝاڻ ٥٤هڅيڒ ؼ٥چڻ ٚڳ١طه „٣ي!
گ٤ٽ ۾ گ٤ٽ ٥ٝم ؼام ت ٢ائي ٟئي ٿي٣„ ٥ي.
دڍ ٟ٣کام ٝعي هي٣„ ٥يامۿ الڳيتٚ٥ٝ ٥يٰ ةضؾ ړاري دي ةاري ۾ ؼ٥چي ر٣ي٣„ ٥يام١٤١ٝ .ذي ٝعي
هڃڻ کام ړذ ٢٤ديع اڳ تائي٥ٝ ٥٣ ٟم ؼام ؼاڻ .٥٣ؼ١ئ٥م ؼڋه ٝاڻّ .٥٣ ٥٤يتات ٥٣ ٢٠ۿ د ٥اهچت ٥ئي
اهچت ٥گ ٜٿي هيٝ .٥٣ ٥ام ؼ١طس اڳ ُپٺ کام ڀٛي ڀت هاٗٓ „٣يامٝ .ارهټ ٣ئڻ دي ٠اويۿ ٝام کيػ چڱي
وعح ؼڃاڻام ٿ.٥
ٚ٥ٝيٰ ةضؾ ړاري ٝيٽعڪ ړعڻ کام پِ٥ء ڳ٥ٺ رئيػ ٣ڻ کڻ صاؿضيٛيَء دي پعائٞعي اؼڔ٥ك ۾
ٝاؼتعي ړئي ٣ئي ٥٣ .ڇي ٟ٤١د ٥ٻارم کي پڎ٣ائي١طه ٥٣ۿ ۽ رات د ٥پاڻ پڎ١٣طه .٥٣پڎ٣ائي١طي ۽ پڎ١٣طيۿ
٥٣اي ٜاي ړعي هيٺ .٥ام دهرام ٟ٣ڳ٥ٺ دي ٝاٺي ٝاز٥ك ۾ َذيب ٗؽ ٜدي ةيچي١ي پکيڎي ڈڍي .ةٌا٣ع
ړذ ٢٠ ٢٤ړ١طه .٥٣پ١٤١ذي پڎ٣ڻ ۽ پڎ٣ائڻ هاري ړعت ؼام ړ ٜرک١طه .٥٣ةػۿ رهزا ٥٠ؿال د٥ۿ ةػ
اؼٽاٽ دي ڀعؼام قطيٖ دي ڄرائي٥ر ٥٣ٽ ٙ۾ هڃي هي١٤طه ٥٣ۿ ۽ ٝسٕٝ ٙچائي١طه ٝ .٥٣اڻ ٟ٤کي اصتارم
ٝام صاص صاص صتعهم پڎ٣ي ٻڋائي١طه ٥٣ۿ ۽ پِ٥ء ڳ٥ٿعيَء ٝام ړ ٥ړتاب ړڌي پڎ٣ي ٻڋائي١طه .٥٣
ړتاب ا٠گعيغي يا ٻئي ٻٚ٥يَء ۾ ٠٥٣طه ت ٢تڎي کڎي تعد ٥ٞړ١طه هي١طه .٥٣االِء ړ٤ڎا ړ٤ڎا ړتاب
ٝاڻ ٟ٤کي پڎ٣ي ٻڋائي١طه .٥٣ا ٟ٤٠ڇي ٟ٤١۾ ٝام ٥٠ړعيَء ؼا٠گي ڳ٥ٺ کام ٻا٣ع څړا کائي١طه ٥٣سۿ ۽ پِ٥ء
څړا کائي١طي کائي١طي اؼالل „ةاد کام اچي ٠ڔت٥٣ ٥س .ٻڋه ٥٣ل تٚ٥ٝ ٢يٰ ةضؾ صتيث ٗؽ ٜدي ړتاةٟ
دا تعدٞا ړعي ٝاڻ ٟ٤کي پڎ٣ي ٻڋائي١طه .٥٣ړذَ ٢٤عقي کام پِ٥ء ڳ٥ٺ دا ٝاڻُ ٥٤ا٣ي ٝاڻ ٢٠ ٥٤ر٣ياۿ
ديڔي قطي ٟکام ٣ئا .ؼ١طم ؼ٥ڂ ةطٚذي هيئي .ڳ٥ٺ دي چئ ٟچڱ ٟ۽ ةيٺ ٟٛکي ٚ٥ٝيٰ ةضؾ ړاري
دي ا٣ا زعړت پؽ١ط „ ٢٠ئي .پچ١طيَء هارا ٣ئا٣ ٟ١٣ .ٿ پيع ٣ڻي ٚ٥ٝيٰ ةضؾ کي ٘ٔ ٢٠ه ٥٠ړعيَء ٝام
ړڌرائي ڈڍي٥ۿ پع کيػ َالئ٘ي د٠ ٥اپؽ١طيطن ؿضف ٗعار ڇياريۿ پٚ٥يػ دي ٝطد ؼام ڳ٥ٺ ٝام در ةطر
ړعائي ڈڍي .٥ا ٟ٤٠هاردات ٟدي صتع ٥ٝم کي ڳ٥ٺ ٝام اي١طڈ چٺي ٟچپاٽيٝ ٟام پ٠٥طي ر١٣طي ٣ئي .۽ پِ٥ء
٣ڔڎي ڇيٚ٥ٝ ٟ٤١يٰ ةضؾ ړاره پاڻ اؼالل „ةاد کام اچي ٠ڔت – ٥ا٠كاف دي تالش ۾ۿ پع گ ٜٿي هي.٥
ٗٝ٥ي اؼيٞتٛيَء دي ؼا٥٤ٝم .ړا٠ؽٽيٽي٥ؿ ٟاي٥ي١ي ٥تي ٝام اه٠ڋي ٝ ٟ٤١ٝئ ٥پي٥٣ ٥س .ؼڍ پ١ڋ تي
ړٞا٠ڊ ه ٗؽ ٜدا ةعدؽتا ړذٝ ٢٤اڻ٥ٝ ٥٤م تي ٌ٠ع رکي ٔ٥دي ا٠طاز ۾ زٝي ٟتي ٚيٽيا پيا ٣ئا .تڍٟ٣ۿ ؼ١طم
ُاؼتاد ة ٜڄؼپ٥زكۿ يُ١ي ة ٟٞکي ٠اړاره ړعڻ هاري دٿي ؼام ًا٣ع ٿي .٥ديئ ٟئي ة ٜڄؼپ٥زك ړعڻ هارا
ړار٠طا ١٤١ٝذي هيذ ٥٤پ٤تاۿ ړٞا٠ڊه ٗؽ ٜدا دا٠ٺا زٝي ٟتام اُٿيۿ ٣ڔطل ُاتام ٛ٣يا هيا٘ٔ .ه ؼ١طم ُاؼتاد
٥ٝد٥د ر٣ي.٥
www.sindhsalamat.com 80
سرد الش جَ سفر :انر جليل
ة٠ ٜاړاره ړعڻ هارم ٝام ٣ڒ څڻ ٥ڄڅ١طي ڄڅ١طيۿ ڇاچي صتعداريَء ؼام ١٤١ٝذي هيذ„ ٥٤ي .٥ٻئي
وعف کام ٣ڒ ٻي ٥څڻ٥ۿ ٥٣ة ٥٤ؼاڳئي ا٠طاز ۾ ١٤١ٝذي هيذ„ ٥٤ي .٥ا ٥٣تٞاؿ٥ٝ ٥م کي ڇاچه دٚچؽپ
ٝسؽ٥س ٿي .٥٣ ٥ؼ١طم چعچائي ٟد٤ڎي چاك تي ٥ٝم کٛڻ چا٣ي٥٣ ٥ۿ پعۿ پِ٥ء ٝسؽ٥س ړي٥٣ ٥ل تٝ ٢عي
هڃڻ کام پِ٥ء ٝاڻ ٥٤ؼ٥چي ت ٢ؼگ١٤طه „٣يۿ پع کِٛي ٢٠ؼگ١٤طه „٣ي .پيع پيع ۾ کڻ١طاۿ ٻئي څڻا ١٤١ٝذي
هيذ„ ٥٤يا .اهزارم ؼام ٥ٝم کي چڔاؼي٣ ٥ئائ٥م .پِ٥ءۿ ٝاي٥ؼيَء هچام ٟ٤١ٝهرائيۿ پعيام ةيٺ ٙؼاٿيٟ
ڇا ٟ٤٠ڇؼي ٠اړار ۾ ړ١ڋ ٥ٚڇي٣ ٥ئائ٥م .ؼ٥ٞرا ړار٠طا ٥ٝم ڇا ٟ٤٠هڅي „يا ٣ئا .د٥ٝ ٟم کي اهزارم ؼام
تپاؼي٥٣ ٥ۿ تٝ ٟام ٣ڒ څڻي چي٥٣ ٥ۿ ”٣يُء ړ ٟ٤١ةٗ ٢ؽ ٜد ٥ٽائي ٜة٣„ ٢٠ ٜيٝ .اڻ٣„ ٥٤ي“.
ٟ١٣پڻ ٺ٥ړعم ؼام ٥ٝم کي ُاٿارڻ دي ړ٥ؿؾ ړئي ٣ئي٣” .يعهئ ٟد ٥هڇه هزل هرت ٥اٿائي“ٟۿ
١ٝذ٤ائ٣ ٟڒ څڻي چي .٥٣ ٥ٻ ٟڅڻ٥ٝ ٟم کي ک١ڀيۿ ٻا ٟ٤٠۽ ړ٤ٛي کام دٛ٤يۿ ڐيعائي ؼڋه ړعي ڈڍي٥
٥٣ۿ ۽ ١٤١ٝذ„ ٟ٤١ٝ ٥ؼٞام ڇا ٟ٤٠ٿي هي .٥٣ ٥تڍ ٟ٣کام ١٤١ٝذ„ ٟ٤١ٝ ٥ؼٞام ڇا٣„ ٟ٤٠ي٣ .ڒ څڻي
١٤١ٝذي ٻاٝ ٟ٤٠ٿي ړعيۿ ړارائيَء تي „ڱعي٥م رکي ١٤١ٝذي ٠تل تالش ړعڻ دي ړ٥ؿؾ ړئي
٣ئي .ؼ١طس ٟ٤١ٝتي تُذب تعي „يُ ٟ٣ .٥٣ ٥د٤ڔيۿ پ١٤١ذ ٥ړ١٤١ٝ ٟذي ؼي١ي تي رکيۿ دك دي
څڈړڻ د„ ٥هاز ٻڋڻ دي ړ٥ؿؾ ړئي ٣ئي .ړذ ٢٤ديع دي دؽتذ ٥کام پِ٥ء ٥٣ڈعړيۿ ٣ٽي هي.٥٣ ٥
پ١٤١ذ ٟؼاٿي ٟڇا ٟ٤٠ڇؼ١طي چي٣ ٥ئائيٟۿ ”٣يُء ؿضف ٝعي هي٣„ ٥ي“.
ړٞا٠ڊه ٗؽ ٜدي ُاؼتاد ٣ٿ دي اؿاري ؼام پ١٤١ذي ٣ڒ ٝاتست کي ؼڍ ړي .٥٣ ٥هيذ ٥٤اچڻ تي
کيػ چي٣ ٥ئائيٟۿ ”ړ ٟ٤١اؼپتاك کي ٣ڔطل ٔ٥م ړعي٥ۿ ۽ زاړ ٜهٗت دي ؼ٥اري اچڻ کام اڳ ٣يُء
الش ٣تام کڻائي ڈڍي“.٥
تڍ ٟ٣کام ٝام ړا٠ؽٽيٽي٥ؿ ٟاي٥ي١ي ٥تي پي٣„ ٥يامۿ ۽ ايٞتٚ٥ي١ػ د ٥ا٠تٌار ړعي ر٣ي٣„ ٥يامۿ ۽
پ١٤١ذي ٝارهټ ٚ٥ٝيٰ ةضؾ ړاري دي ةاري ۾ ؼ٥چي ر٣ي٣„ ٥يام.
٥ٝم کي ٣ڒ ڇيٝ ٟ٤١عڻٝ .٥٣ ٥ام ٝعي هي٣„ ٥يام .پعۿ ٚ٥ٝيٰ ةضؾ ړاره ړيڍا ٟ٤٠هي !٥ا٣ڎي ُپعاؼعار
٠٥ٞ٠ي ا٥ٚٽ ٿيڻ کام ة٤تع „٣ي تٝ ٢اڻٝ ٥٤عي هڃي! ت ٢پِ٥ءۿ ٚ٥ٝيٰ ةضؾ ړاره ٝعڻ ةطرام ا٥ٚٽ ڈ ٥ٿي هي٥
„٣ي! ِا ٥٣ت ٢چڱ ٥ٿي ٥دٝ ٥ام ٝعي هي٣„ ٥يام .ديئعه ٣ذام ٣اۿ تٚ٥ٝ ٢يٰ ةضؾ ړاري دي ٝائٽٟۿ صاص
ړعي پ١٤١ذي ٝاٝيَءۿ ُگالم پٺاڻيَء کي ړ٤ڎه د٥اب ڇيام ٣اۿ دَ ٟپٽَ َؼٽ ړعيۿ ڀاڈه َڀت٣ ٥ٿ ړعي
ٚ٥ٝيٰ ةضؾ ړاري کي داد ٔعياد الِء اؼالل „ةاد رها ٥٠ړي٥٣ ٥ۿ ۽ ١٤١ٝذي ز٥اٚي ړي !٥٣ ٥اؼالل „ةاد دي
راڅڋا٠يَء ۾ ٥٠ړعي ړ١طي ديئ ٟت٥ٝ ٢م کي ڇ – ٢٣پ١ڋر ٟ٣ؼاك گظري هيا „ٟ٣ۿ ةٛڔ ٢گظري هيا ٣ئاۿ
ت ٟ٤١ړعي ڳ٥ٺ ٣ڻ کڻ صاؿضيٛيَء ۾ ١٤١ٝذٝ ٟائٽ ٟکي پڒ ٣ئي تٝ ٢ام ا٣ڎه ړَ ٥ه َي٠٥٣ ٢٠ ٙطسۿ ۽
ٚ٥ٝيٰ ةضؾ ړاري کي ا٠كاف هٺي ڇيڻ ۾ هؼام ړي ٟگ٤ٽائي١طس :کيػ ا٠كاف کيؽي ۾ هد٤ي اؼالل
www.sindhsalamat.com 81
سرد الش جَ سفر :انر جليل
„ةاد ٝام رها ٥٠ړ١طس! پعۿ ا٠كاف کي ت ٢ڈڍي٥ۿ ٝام تٝ ٢عڳٚ٥ٝ ٥يٰ ةضؾ ړاري کي قسير ؼالٝت هاپػ
ړعڻ د٤ڎه ة٣„ ٢٠ ٢يام! ٝام ٝعي هي٣„ ٥يام .ړالڪ ڇيڌ کام ړا٠ؽٽيٽي٥ؿ ٟاي٥ي١ي ٥تيۿ اؼيٞتٛي
َٞارت دي َي ٟؼا٥٤ٝمۿ رؼتي تي ٝئ ٥پي٣„ ٥يامٚ٥ٝ .يٰ ةضؾ ړاره ړيڍا ٟ٤٠گ ٜٿي هي٣„ ٥يَ .ذيب
ٝادعا „٣ي!
ٚ٥ٝيٰ ةضؾ ړاره ڄپٽي ړٞـ١عيَء الِء درص٥اؼت کڻي اؼالل „ةاد „ ٢٠ي ٥٣ُ .٥٣ ٥پعائٞعي ٝاؼتعي
٥ٝٽائي هٺڻۿ ۽ پ١٤١ذ٠ ٥اَ ٥ٚالئ٘ي دي ٠اپؽ١طيطن ٝاڻ ٟ٤دي ٚؽٽ ٝام ړڌائڻ دي درص٥اؼت کڻي „ي.٥٣ ٥
ړذ ٢٤ڇي ٟ٤١کام ٥ٝم هټ ر٣ي .٥٣ ٙهڇي داک٥ڈ کام پِ٥ء اؼام پ١٤١ذي ڳ٥ٺ ٣ڻ کڻ صاؿضيٛيَء دي ايٜ
ُ
اي ٟايۿ يُ١ي ٗٝ٥ي اؼيٞتٛيَء ۾ پ١٤١ذي ڳ٥ٺ دي وعٔام چ٠٥ڊائي ٥ٝړٛيٝ ٙيٞتع کي ڳٚ٥ي ٣ٿ ړي.٥٣ ٥
دڍ ٟ٣ة ٢هٽػ هياؼيٟۿ ٥٣اؼام کي ڇاچه ٝكعهف ٌ٠ع „يٛٝ – ٥٣ ٥ڻ ۽ اؼام ؼام ڳا٤ٚائڻ کام پڎ ړڌي
ةيٺ ٥٣ُ .٥٣ ٥ايتعي٘طر ٝكعهف ٌ٠ع اي١طه ٥٣ۿ د ٥اؼيٞتٛيَء دي ادالس ۾ هڃڻ دي ة ٢کيػ ٔعقت ١ٛٝ ٢٠طي
٣ئي .ؿعهَات ۾ ٥٣دڍ ٟ٣ڳ٥ٺ ٣ڻ کڻ صاؿضيٛيَء ٝام چ٠٥ڊدي „ي٥٣ ٥ۿ تڍ ٟ٣ٻ ٢ٽي دُٔا اؼيٞتٛيَء دي
ادالس ۾ ؿعيڒ ٿي٣ .٥٣ ٥ڒ دُٔي َچ َ٥م ٿا ت ٢اؼيٞتٛيَء د ٥ادالس ١ٛ٣طي کيػ ١٠ڊ کڻي هيئي ٣ئي .ام
کام ُؼتت پِ٥ءۿ ٥٣ڇاچه ٝكعهف ٿي پي٥٣ ٥ۿ ةٛڔ٣„ ٢يۿ ٝكعهف ٿي پي٣„ ٥يۿ ۽ اؼالل „ةاد ۾ ٝكعهف
ز٠طگي گظاري١طه „٣يٚ٥ٝ ٟ٣ .يٰ ةضؾ ړاري ؼام ٛٝڻ ۽ ڳا٤ٚائڻ کام ة ٢٤١ا٠ڔار ړعي ڈڍي.٥٣ ٥
اؼي ٟة ٢ؼ١طس در دي چا٠ئٺ دٛ٤ي هي٤ي ر٣يا ٣ئاؼي٣ .ٟڔڎي ڇيٝ ٟ٤١كعهٔيت دهرام االِء ڈ ٥ٻا٣ع
٠ڔت .٥اؼام ٻ٤١ي تي ٌ٠ع پيػ ت ٢ةا ٢٣ٿي هي .٥رڈ ړ١طي پډي٣ ٥ئائيٟۿ ”اڈي ةطةضتَ٥ء! ړيع „٣ي ٥د٥
١٤١ٝذي الِء چچڎ ٿي پيا „٣ي٥؟“
اهك ٥ٝم ڳا٤ٚاي٥٣ ٥ۿ چي٣ ٥يٜۿ ”ؼائيٟۿ ٝام ڳ٥ٺ ٣ڻ کڻ صاؿضيٛيَء دي ٝـ٥٤ر ۽ ُٝعهف ٗاقائيَء
ٝعاد د ٥پٽ „٣يامۿ ۽ پ١ڋر ٟ٣ؼا ٟٚکام ٗ٥ل دي صطٝت ړعي ر٣ي٣„ ٥يام“.
ړاهڈ هچام چي٣ ٥ئائيٟۿ ”اڈيۿ ٥ٝم کي ههټ ڇيئي ٥ٝم تي ازؽام ړي ٥اَٿَ َ ٥ڈا!“
”٢٠ۿ ؼائي !٢٠ ٟا٣ا ڳا٠ ٢٤ٚا٣ي “.ڇاچي ٞ٠اڻي ٥٠ع ۾ چي٥٣ ٥لۿ ”٥ٝم ت ٢اه٣ام کي ههټ ة ٢٠ ٢ڇ :٥٣ ٥٠ړٟ٤١
کي ة ٢ههټ ٢٠ڇ١٤١ٝ .٥٣ ٥٠ذ ٥ههټ ڳ٥ٺ ۾ ٥٣ۿ ۽ چ٠٥ڊم دهرام ٝام ٣تي ٥٣سۿ اؼالل „ةاد ۾ۿ ۽ ٗ٥ل دي
صطٝت ړعي ر٣ي٥٣ ٥س“.
ړذ ٢٤ړذ ٢٤ٺعيٝ .٥٣ ٥ډ ٟتي تائ ٥ڇي١طي پډي٣ ٥ئائيٟۿ ”ړ٤ڎه ړ ٜاٿئي؟“
”ړ٥ٝ ٜم کي ٠ا٣ي “.چي٥ل ٥٣لۿ ” ړٚ٥ٝ ٜيٰ ةضؾ ړاري کي „٣ي١٤١ٝ .ذٝ ٥ارهټ „٣ي١٤١ٝ .ذيَء
ٝاٝيَء گالم پٺاڻيَء د ٥پٽ „٣ي١٤١ٝ .ذٝ ٥اٝ ٥ٝعي هي٣„ ٥ي“.
ٝيٞتع قازب د ٢٣٥هد٤ي ٚ٥ٝيٰ ةضؾ ړاري ڇا ٟ٤٠ڇٺ .٥٣ ٥ڇؼ١طي ئي ڇؼ١طي ؼ١طس اکي٥م رت
www.sindhsalamat.com 82
سرد الش جَ سفر :انر جليل
٣اڻي٥م ٿي پي٥م٠ .اؼ٥م ڐ٠٥ڊاردي هيػ .ڇ٠ط چ٤١تائيۿ تکاۿ ۽ ړات د٤ڎا ٿي پيػ١٤١ٝ .ذ ٥ؼا ٢٣هڃي
پيعم ۾ پي .٥٣ ٥ړ١ت١طي ړ١ت١طي چيٜۿ ” ؼائيٟۿ ٚ٥ٝيٰ ةضؾ ړاري اه٣ام کي ههټ ڇ ٟ٣ .٥٣ ٥٠اه٣ام الِء
هرڪ ة ٢ړي“.٥٣ ٥
١٤١ٝذي ڳا ٢٤ٚٻڋي اڻٻڋي ړ١طي ٥٣ؼڋه هڃي ٚ٥ٝيٰ ةضؾ ړاري دي ٝٿام ةيٺ.٥٣ ٥
ٚ٥ٝيٰ ةضؾ ړاره ة١ا ړ ٟ٤١تاجع دي ٝيٞتع قازب ڇا ٟ٤٠ڇؼي ر٣ي.٥٣ ٥
٥ٝم هڂ ۾ چي٥٣ ٥ۿ ” ؼائيٟۿ ٚ٥ٝيٰ ةضؾ ړاره ڳ٥ٺ ٣ڻ کڻ صاؿضيٛيَء ۾ پعائٞعي ٝاؼتع .٥٣اي ٜاي
„٣ي .کا٠ئػ ٥٠ړعي کؽيۿ کيػ ڳ٥ٺ ٝام درةطر ړي ٥اٿائ٥م“.
”٥ٝم کي صتع „٣ي – ٥ٝم کي صتع „٣يٝ “.يٞتع قازب ڇ٠ط ړعٽي١طي چي٥٣ ٥ۿ ”٥ٝم کي زيعت „٣يۿ
ت٣ ٢يُء اڃا تائي ٟدي ٙکام ٻا٣ع ڈ٣„ ٥ي!“
ړذ ٢٠ ٢٤ؼٞذ١٤طي ٥ٝم ٝيٞتع قازب کام پډي٥٣ ٥ۿ ”ؼائيٟۿ ديئ١طا ٗتالۿ ١٤١ٝذي ٝارهټ ٚ٥ٝيٰ
ةضؾ ڈا ړي٣„ ٥ي؟“
” ٟ٣ڳ٥ٺ ٣ڻ کڻ صاؿضيٛيَء دي ٝاڻ ٟ٤۾ ةيچي١يۿ ةي اوٞي١ا٠يۿ ۽ ةطا١ٝي پکيڎي „٣يٝ “.يٞتع
قازب چي٥٣ ٥ۿ ”٥ٝم کي ؼ٥ٞري٥م صتعهم ١ٛٝطي٥م ر٣ي٥م „ - ٟ٣ؼ١ڋ ۾ ٚڳ١طڈ څاڈم پٺيام ت١٤١ذي
ٝا“.٥٠
ٝارهټ د٣ ٥ٿ „٣يٛ٣ .يا هڃ٠ - ٥ڔعي هڃ - ٥ٻي٤ع ٟ٣وعف „يا „٣ي٥ۿ ت ٢ٽيپ کارائي١طه َ
ٝيٞتع قازب در ڐ٤ڔائي ا٠طر ٛ٣ي ٥هي٥٣ ٥ۿ ۽ هري ڇاچه ٝكعهف ٿي هي.٥٣ ٥
ٚ٥ٝيٰ ةضؾ ړاره ُاٿي ةيٺ ٟ٣ُ .٥٣ ٥ړ١ڋ د٤ڔائي ړا٠ؽٽيٽي٥ؿ ٟاي٥ي١ي ٥تي ٛ٣ڻ ؿعهع ړي.٥٣ ٥
هاټ تي ٥ٝم کا٠ئػ پډي٥٣ ٥ۿ ”ٚ٥ٝيٰ ةضؾۿ ت ٥ڳ٥ٺ ٣ڻ کڻ صاؿضيٛيَء دي ٝاڻ ٟ٤کي ڈا چي٣„ ٥ي؟“
ٟ٣د٥اب ٢٠ڇ.٥٣ ٥٠
٥ٝم کا٠ئػ پډي٥٣ ٥ۿ ”ت ٥ڳ٥ٺ هارم کي ِا ٥٣ت ٢٠ ٢ٻڋاي٣„ ٥ي ت٢ۿ ؼخ ٢٠اهڀع ٝام اڀع٠طه „٣يۿ ۽ ٢٠اه ٢٤ٚ۾
١٤ٚطه „٣ي -څرتي پ١٤١ذي گعدش ؼتب ړڍ ٟ٣اه٠ط ٢٣د٥ۿ ۽ ړڍ ٟ٣رهؿ١يَء د ٥ؼٕع ړ١طي „٣ي! ؼخ
اٽ٣„ ٙي“.
ٚ٥ٝيٰ ةضؾ ړاري ړ ٥د٥اب ٢٠ڇ .٥٣ ٥٠ړ١ڋ د٤ڔائيۿ ٥٣ړا٠ؽٽيٽي٥ؿ ٟاي٥ي١ي ٥تي ١ٛ٣طه ر٣ي٥
.٥٣
٥ٝم ٚ٥ٝيٰ ةضؾ کام پډي٥٣ ٥ۿ ”ت ٥ړٿي ڳ٥ٺ هارم کي ا ٥٣ت ٢٠ ٢ٻڋاي٣„ ٥يۿ ت ٢ڳ٥ٺ دي ُؼڔ ٙک ٢٣٥۾
ؼچ پچ پاڻي ړ٤٠٥ي – ۽ ٿ٣٥ع پ٥کي ڇاڈ٥٣مَء ۽ ق٥ف دي ُاٝيط ٚ ٢٠ڳائتي „٣ي!“
تڍٟ٣ۿ ٚ٥ٝيٰ ةضؾ ړاره ١ٛ٣طي ١ٛ٣طي َي ٟاؼيٞتٛيَء دي َٞارت „ڇه ةي٤ي ر٣ي ٟ٣ .٥٣ ٥ڇاچي
َذيبۿ پڎاڇي د٤ڎي „هاز ۾ چي٥٣ ٥ۿ ” ړڍ ٟ٣ړڍ ٟ٣ائي ٟة ٢ٿي١طه „٣يۿ د ٥پ٥کت ٥ت ٢ڇاڈ٥٣م ۽ ق٥ف د٥
www.sindhsalamat.com 83
سرد الش جَ سفر :انر جليل
www.sindhsalamat.com 84
سرد الش جَ سفر :انر جليل
ٝ - 24ارڂ 1843ع دي ٞ٠اؿالۿ ړا رهادي ٞ٠اؿال ٣ ٢٠ئي .اه ٢٤ٚوعف َعش کي څڻ ةا ٢٣دا ڀ١ڀٽ
هرائي هيا ٣ئا .ؼ١ڋ دي „ؼٞام تي ١٤ٚطڈ ؼخ رت دي الل ڈڍي ڇ٠ي ٣ئي٣ .يٺ څرتيَء کي ؼ١ڋڈيَء دي
ؼپ٥ت ٟ۽ ؼعړؾ د٥څم رت د ٥ريخ ڇٝ .٥٠از٥ك ٥ٝت ها٠گع ٝاٺ ۽ گ١ڀيع .٥٣ؼخ اڳ ة١٤ٚ ٢طه ٥٣ۿ پع ام
ؿال د٤ڎه اداس ۽ ا١ٞٚاڪ ٚ ٢٠ڳ١طه .٥٣ؿ٤ي طم دي ؿال ڈا „ئيۿ څڻ ّيب ٝام رهز ٟدي „صعي ؼٕع دي
قطا „ئيٛٔ .ڒ ۽ ٛٝڒ زيعت هچام دٻي ۾ اکي٥م اٽڔائي هي٤ي ر٣يا.
دٻي دٝ ٥يطامۿ دتي ٽپ٤عيَء تائي٥ٝ ٟت ۽ ز٠طگيَء دُٝ ٥عړٚ ٥ڳ٥٣ ٥ۿ اتي ٞ٠اؿال تائيٝ ٟڔٛيَء
د٤ڎي ٝاٺ اچي هاؼ ٥ړي .٥ؼچٝ ٥يطام َن٥م د ٥ړ٥س -گ٤ع ٣ .٥٣ع وعف الؿ ٟدا ا٠تار ٣ئاٌ١ٝ .ع
ا٣ڎهۿ د ٥دٚيع دٛ٣ذي هڃ ٟ۽ ڇه٠گع ڇري پ٥م! ٗتعؼتام د٤ڎي صا٥ٝؿي هاي١ٝ ٥ڊك کي اڳعي هيئي٥٣ .ائ٥م
ؼا ٢٣رهړي ةي٤ي ر٣ي٥م.
....تڍٟ٣ۿ ٝيذع ديڔب دي ړيٞپ ۾ ؼع چارٚػ ٠يپيئع د ٥ړٽڒ اچي پ٤ت٠ .٥يپيئع دٔ ٥تر د٥
ؼ٤عه پ١٤١ذي ؼع تي رکڻ الِء „ت ٟ٣ .٥٣ ٥اچڻ ؿعط دال چپ ٟتي „٠طهۿ ۽ ةي٥گ ٙهڅائڻ د ٥زڔ ٜڇ ٥٠چار
ؼپا٣ي ٝيذع ديڔب دي ت١تَ٥ء ٻا٣عام اچي ةيٺا .ةي٥گ ٟٛد ٥رخ رت „٥ٚد „ؼٞام ڇا ٟ٤٠ړعيۿ ڐڑڎم ۾
ؼا ٢٣ڐ٥ړيۿ ٔتر د„ ٥هاز „الپيائ٥م„ .هاز تک ٥۽ و٥ي٥٣ ٙۿ ۽ ؼ١گي ٟ١ها٠گع ؼ١ڋ دي ؼي١ي ۾ ٤ٚي هي.٥
ؼ١ڋ پاؼ ٥هراي٥ٝ .٥ت دٔ ٥عؿت ٥اٝام گ٤عي پعي ٿي ةيٺ٥٣ .٥ؿَ٥ء رت – ٣اڻيَء دي ٝٽيَء ٝام ٝ ٟ٤١ٝٿي
ړي......٥
ةي٥گ ٙد„ ٥هاز ٻڋيۿ ؼ١طس اتاه ٥ٚرهح ؼا٥٠ڻ دي ؼ١ڋهَء ها٠گع ةي٘اة ٥۽ ؿ٤غهر ٿي پي ٟ٣ .٥کاٻي ٻاٟ٤٠
هڅائي ٣ڒ ړ٤اڈي کڻي هرتي .ړ٤اڈيَء دي ڳ ٟکي ٗاة ٥ړعيۿ ک٥ڈيۿ „٣ؽتي „٣ؽتيۿ ٥٣ړارڈه ۽
ړ٥د٤ڎهۿ واٗت٥ر ۽ ٗط„هر د٥څهۿ الؿ ٟدي هڂ ۾ اٿي ةيٺ ٟ٣ .٥د ٥ؼچ ٥دؽ ٜرت دي ک٤١تي ۾ رڱي.٥٣ ٙ
هارم کام پيعم تائيٟۿ َن٥ه َن٥ه زص ٟٞکام چچعدي چ٥ر ٿي چڔ٥٣ ٥سٝ .اس ٚڱ ٟکام څار ٿي هي٥
٥٣س .ؼاڅي ٻا ٟ٤٠ړ ٟ٤ٛکام ړپذيۿ ٝـڔ ٟدي ٣ڒ ت١ط ۾ ٚٽڔي ر٣ي ٣يػ .تيعم ۽ ت٥ٛارمۿ
ةڎڈي ٟ۽ ڀاٟٚۿ ة١طهٗ ٟ۽ ؼ١گي ٟ١ؼ١طس ؼ١ڋ ؼ١ڋ پعڻ ړعي ڈڍي ٟ٣ .٥٣ ٥دي دؽ ٜتي چ٥ه٠ذا ٢٣گ٤عا
گ٤اه ٣ئا.
٥٣اٿي ةيٺ٥ۿ تَ ٢ظاب د ٥ازؽاس ٣يعي دي ړڻ ها٠گع ؼ١طس هد٥د ٝام پار ٿي هي .٥ړ١ڋ ۾ ړ١ڌي
www.sindhsalamat.com 85
سرد الش جَ سفر :انر جليل
تيع د ٥رڪ ڐاٿ٥٣ ٙسۿ ۽ تيع دي ٣يٺام ت٥ٛار د ٥اه ٥٤٠گ٤اُء ٥٣سۿ ديڔٝ ٥ـڔ ٟکي ړپي١طهۿ ْٝغي
ڇهريَء تائي ٟهڃي پ٤ت٥٣ ٥س.
٣„ ٟ٣ؽتي „٣ؽتي اکي٥م کٚ٥ي٥م .پ١تڻي ٟ۾ رت دا ذرڈا ياٗ٥ت دي داڻ ٟها٠گع پ٥ت٣ ٙئػ .تڔٛيٓ
کام ؼچٝ ٥از٥ك رپ دي ڐيٿي ها٠گع ڐع٠طه ٝسؽ٥س ٿيػ .اکي„ ٟڇه اه٠ط ٢٣اچي هيػ .ڈپع ڈپ ٟها٠گع
ړعي پيػ .گ٥ڇا هڃي رت ٣اڻي ٝٽيَء ؼام ٚڳػ٠ ٟ٣ .عڈ ړ٤اڈيَء دي ڳ ٟتي رکي ڈڍي٥ۿ ؼ١طس رڳ رڳ
ٝام رت ٽ١ٞطه ر٣ي.٥
پِ٥ءۿ گ٤ڎي ک ٟرکيۿ ؼگ ٢٤ؼاريۿ ړ٤اڈيَء دي ڳ ٟتي زهر ڇيئيۿ ٻي٤ع اٿي ةيٺ .٥ڐٽ کٛي پيػۿ ا٠طر ۾
َظاب دا „را ٛ٣ڻ ٚڳيػۿ پع ٢٣„ ٟ٣کي دك دي ٗيطصا٠ي ٝام ٠ڔعي چپ ٟتائي ٟاچڻ ٢٠ڇ – ٥٠دا٢٠ ٟ٤٠
ړيائي .ٟگ١٤ڊ هد٤يۿ ٝيذع ديڔب دي ړيٞپ ڇا ٟ٤٠ڇٺائي .ٟؼ١ڋ دي „زاد ٥٣ائ ٟ۾ ا٠گعيغم د ٥ر٠گا
ر٠گي د١٤ڊه د١ٚ٥٤طه ڇؼيۿ ؼ١طس هد٥د ۾ ٕ٠عت ۽ ز٘ارت د ٥ٻع٠طڈ دت ٙڐاٽي پي .٥هڈ٣ڻ الِء هک
هڅايائيٟۿ پع هڅائي ٢٠ؼگ٤ي٤٠ ٥٣ .٥ائيَٟء ها٠گع کا١ٝطهۿ ديَء ۾ د١ٛطه ر٣ي.٥
پِ٥ءۿ اړيٛي ؼعۿ دتي ؼ١طس ؼ٥ر٣ي ٢ؼعهيچ ؼاٿي ؼ١ڋڈيَء تام د١طڈي ٗعةام ړعي ؿ٤يط ٿي چڔا
٣ئاۿ ٥٣ؿ ٥زصٞي ؿي ٟ٤١ها٠گع گذگ٥ڈ ړعي دؿ ٟٞکي ٛٚڔاري٥ۿ پڔاري٥ۿ ......رڻ گذي٥ۿ راڈه ٿي.٥
ةي٥گ ٙدي ٠ڎيَء ۾ ڀامِء ت ٢پٛي د ٥ړ١ڊه اٽڔي پي .٥ؼع چارٚػ ٠يپيئع کام ڈعڪ ٠ڔعي هيٝ .٥يذع
ديڔب دي چپ ٟتائئ ٟتر دال اي١طي اي١طي ڈٛڔي پي ٥٣ .٥ٻيئي ۽ ړئپٽ ٟرچعڄؼ ٟت١تٝ ٟام ٻا٣ع
٠ڔعي „يا.
٥٣ؿَ٥ء کاٻي ٣ٿ ۾ ړ٤اڈيَء د ٥ڳٝ ٟنت٥ط ړعيۿ ٣ڒ څڪ ؼام ٚڎړ١طڈ ؼاڅي ٻا ٟ٤٠ړ٤ٛي کام
څار ړعي ڈڍي.
ا٠گعيغم کام دا٠ ٟ٤٠ڔعي هيئي .ؼع چارٚيػ ٠يپيئع زيعت ٝامۿ هڂ ٝيطام ۾ ةيٺ ٙؼ١ڋي ؼ٥رٝي
ڇا ٟ٤٠۽ پِ٥ء ٝيذع ديڔب ڇا ٟ٤٠ڇٺ.٥
ٝيذع ديڔب چي٥ۿ ”٣يُء ٥٣ؿ٣„ ٥ي .اڅ٥ړيَء د١گ ۾ۿ ٣ڒ ڄيٞيٽعس کام ؼ٥اِء راي ٙةعٽؾ „رٝيَء
دا ؼڀئي د٥څا ٥٣ؿَ٥ء ؼام زهر „زٝائيۿ ٝعي ٝات ٿيا „“.ٟ٣
د١گذ ٥پ٥ٛ٤ام ڄيٞيٽعس ٝٿي کام پيعم تائي ٢٣٥ٚ ٟدي زر ٢٣۾ د١٤ذ٤ي٥٣ ٙۿ ٥٣ٽ٤١ي هټ اچي ةيٺ.٥
ٝيذع ديڔب چي٥ۿ ” ٝام ؼتع ٟ٣د١گي ٟ۾ هڈ٣ي٣„ ٥يامۿ ٥ٝم ٥٣ؿَ٥ء د٤ڎه ةي ڄپ ٥۽ ؼعړؾ دع٠يٙ
٢٠ڇٺ٣„ ٥ي .ؼ١طس ةي پ١ا ٢٣ة٤ادري ڇؼيۿ ٥ٝم کي ؼاڻػ ٕ٠عت ٿي هيئي „٣ي“.
ڄيٞيٽعس ٝاٺيڻي ٤ٚذي ۾ چي٥ۿ ”٥٣ؿ ٥ديڔڍ„ ٟ٣ؼٞا٠ي ړتاة ٟکام اڳ پيطا ٿئي ٣ا ت ٢ؼ١طس ٠ا٥ٚ
زنعت ؿ٥ُٞم ؼام گڍ ٚکي ٥هڃي ٣ا ٟ٣ .دي دٚيعيَء دا داؼتام ڇ٠ط ړٿائ ٟها٠گع ؼ١ڋ ۾ قطي ٟتائيٟ
www.sindhsalamat.com 86
سرد الش جَ سفر :انر جليل
ٻڋايا هي١طا“.
”٠٥ٝکي صتع „٣يۿ“ ؼع چارٚػ ٠يپيئع چي٥ۿ ”٥ٝم کي ا٣ا صتع „٣ي ت ٢اځ رڻ تتي دڍ٥٣ ٟ٣ؿَ٥ء دي
ت٥ب د ٥ةارهد صت ٜٿي هي٥٣ ٥ۿ تڍ٣٥ٚ ٟ٣ ٟ٣ي ت٥ٽ ڀاړع ۾ ڀعيۿ ڐيعائيۿ اؼا٠ذ ٟؼپا٣ي ٟتي اُڈالئي
٣ئي“.
ٝيذع ديڔب ړيپٽ ٟرچعڄؼ ٟڇا ٟ٤٠ڇؼ١طي چي٥ۿ ”ړئپٽٟۿ ٥٣ؿَ٥ء اڅ٥ړي ٣ڒ ڇي ٟ٤١۾ اؼام
دا ايتعا ت ٢د٥څا ٝاريا „ ٟ٣د ٥ڳڻڻ کام ٻا٣ع „ٝ .ٟ٣ام ت٥کي زڔ ٜٿ ٥ڇيام ت ٢کيػ ٝاريۿ ؼ١طس ؼع
ؼ١گي ٟتي چاڈ٣يۿ ؼع چارٚػ ٠يپيئع „ڇه اچي پيؾ ړع“.
ړئپٽ ٟرچعڄؼٟۿ پ١٤١ذي د١گذ ٥پ٥ٛ٤ام ڄيٞيٽعس کي هٺيۿ ٝيطام ۾ ړا٣ي پي ٥٣ .٥ٻئي الؿ ٟکي
اهرا٠گ٤ي١طا ڀڳ٣ ٙٿيارم کي ٚتاڈي١طاۿ هڂ ٝيطام ڇا ٟ٤٠څهړي١طا هياۿ دتي ٥٣ؿٞ٣ ٥اٚيا دت ٙها٠گع ڳاټ
اهچ ٥ړي ٥ةيٺ.٥٣ ٥
اڃا ٥٣ٻيئي ٥٣ؿَ٥ء کام ړذ ٢٤پعڀعه ٣ئا ت ٢زر ٢٣۾ د١٤ذ٤ي ٙڄيٞيٽعس چي٥ۿ ”ړئپٽ ٟرچعڄؼٟۿ
٥٣ؿَ٥ء دي ة٤ادريَء د ٥ذړع ١٤١ٝذي ةغدٚيَء د ٥اَتعاف ٣„ ٢٠ي“.
ړئپٽ ٟرچعڄؼ ٟ٤١ٝ ٟهرائي ڄيٞيٽعس ڇا ٟ٤٠ڇٺ.٥
ڄيٞيٽعس چي٥ۿ اڅ٥ړيَء د١گ ۾ ٥٣ؿَ٥ء دتي دتي پيع رکي ٥ٿيۿ اتي څرتي څٻي ٿيۿ ړ١تي ٿي .ت٥ٛار
د ٥هار ړيائي ٟپئي ت„ ٢ؼٞام ٚعزي ٥ٿي.
”ت١٤١ذ ٟز٥اؼ ٟتي ٥٣ؿَ٥ء د ٥ص٥ف ڈا٠ئذي هي٣„ ٥يۿ“
ړئپٽ ٟرچعڄؼ ٟچي٥ۿ ”٣ي١ئع ٥٣زصٞي „٣ي“.
”٥ٝم اځ ڇي ٟ٤١تائي٘ٔ ٟه ص٥ف د٠ ٥ا ٥ٚٻڋه ٥٣ۿ“ ڄيٞيٽعس چي٥ۿ ”اځ دڍ٥٣ ٟ٣ؿَ٥ء کي هڈ١٣طي ۽ هار
ړ١طي ڇٺ ٥اٿٜۿ تڍ ٟ٣ص٥ف د٥٤ٕٝ ٥ل ؼٞذ٤ي ٥اٿ“.ٜ
ړئپٽ ٟرچعڄؼ ٟکي ٟ٤١ٝ۾ گ١٤ڊ پي ٥٣ .٥ٻيئي ٥٣ؿَ٥ء ڇا ٟ٤٠هڅ٠طا ر٣ياۿ ڳا٤ٚائي١طا ر٣يا٠ .يٺ ٥٣ؿَ٥ء
کي ؼڍ پ١ڋ تي اچي پ٤تا.
ړئپٽ ٟرچعڄؼ ٟپ١٤١ذي د١گذ ٥پ٥ٛ٤ام دي دك ٝٿي ړعڻ الِء چي٥ۿ ”ڄيٞيٽعسۿ ت٥م َ٤ط رهل دي
گٛيڊيئٽعم د٤ڎه ة٤ادر „٣ي .ٟت ١٤١ذا د١گي د٣٥ع ٌَي ٜرچعڄ دي ړار٠ا ٟٝؼام ڀيٽڻ الئٖ „ .ٟ٣ت١٤١ذ٥
هار „دٝض٥ر چيتي دي اڈ٣„ ٙي .ڇؼي ٟڈا ٿ٥ۿ ز ٥ٛٞړع!“
ڄيٞيٽعس ٥٣ؿَ٥ء ڇا ٟ٤٠ڇٺ٥ۿ ٥٣ؿَ٥ء ٣ٿ ؼام پ١تڻي ٟ۾ اٽڔي ٙؼڔ ٙرت دا ذرڈاۿ ٤ٝٽيۿ ال٣ي ڈڍيا.
اڀ کام ٺ٥ٺ ٿي ٙچپ ڇري پيا ٣ئػ .ڳيت ڇ٠ائيٟۿ ت ٢رت ٺي١ڊي٥م ړ١طه ڐڑڎم ۾ هڃي ڐاٿػ ٟ٣ .ڄيٞيٽعس
ڇا ٟ٤٠ڇٺ .٥ړ٤اڈيَء دي ڳ ٟتي ؼ١طس ٝٺ ٢٣٥ٚها٠گع ٗاة ٥ٿي هيئي٣„ .ؽتي „٣ؽتي ڐعي٥ۿ ۽ ړئپٽٟ
www.sindhsalamat.com 87
سرد الش جَ سفر :انر جليل
www.sindhsalamat.com 90
سرد الش جَ سفر :انر جليل
ڪو
زىدگي ٌڪ ُ
٣يَء َ٥رتۿ د١٤١ذا اڻڀا هار هکعيٙۿ اکي٥م اداس „ ٟ٣۽ ديڔا ڇؼڻ ۾ ڇٻعيۿ ړٞغهرۿ ٿڔ ٙٽٽ ٙ۽
ةيٞار ٿي اچي .ت ٟ٤١اځ قتر د٣ ٥ڒ زعاٝي ٻار کي د ٜ١ڇ٣„ ٥٠ي.
گ٤ڎيَء گ٤ڎيَء کي گ٤اتۿ ۽ پ ٙپ ٙکي پډتاُء ړعڻ الِء گ٤ڻ ٟئي دا٠ٺ ٟد٥ا ٟ٠ؼ١طس ؼاپ ڇ٥٠ۿ پع
ز٠طگيَء دي ڀ٥ائتي ؼٕع ۾ ٞ٣يـ ٢گڍ ر٣ڻ هاره ړ٥ة ٢ړ٣ ٢٠٥يػَ٥٣ .ء ر٠ڊي „٣ي .هئـيا „٣ي .ا٣ڎيٟ
َ٥رت ٟدي هد٥د ٝام د ٜ١هٺ١طڈ ٻار زعاٝي ؼڍائي١طا „.ٟ٣
٣ي١ئع َ٥٣ء هړٽ٥ريا رهڄ تي ؼي١ٽ ٝيعي چعڂ ٻا٣عام ةيٺي „٣ي .ؿ٥ړيؽ ٟدي دعړ١طڈ رهؿ١ي
ؿيـٝ ٟام پار ٿي١طي ؼ١طس گطٚيۿ ٝيعي هد٥د کي اداگع ړعي ر٣ي „٣ي .ؼ١طس ٠گا٥٣م َتادت گا٢٣
دي ڀت تي ُاړعي ٙةيتي ٝعي ٜدي ٝذؽٞي تي کت .ٟ٣„ ٙاٚيڔٽعڪ پ٥ك دي ٽي٥ب الئيٽ ۾ ُاړعيٙ
٘٠ؾ دي ٣ڒ ٣ڒ ٚيڒ ًا٣ع „٣يۿ کيػ چٽي وعح ٌ٠ع اچي ر٣ي „٣ي .ةيتي ٝعي ٜدي ١٣خ ۾ ١٠ڌڈهۿ
اةَ ٜ٤يؽيٰ „٣ي ۽ چپ ٟتي اةطي ۽ الزهاك ٝعڪ.
٥َ ٟ٣رت دا چپ ؼڔٟ٣„ ٙۿ دڳ ٢٤دڳ ٢٤تام ڐُٽ .ٟ٣„ ٙؼ١طس ٟ٤١ٝتي ٝاي٥ؼيَء د٥م ريکائ٥م
„َ٥٣ .ٟ٣ء هياړ٣„ ٙيۿ هيعاڳڻ „٣ي .ؼ١طس ٻا ٟ٤٠۾ ام ٻار د ٥الش „٣يۿ د ٟ٤١کي ٤ٝ ٥َ َ ٠ي١ا پ١٤١ذ ٟت ٟ۾
ؼا٠ڌي اځ قتر د ٟ٣ ٥د٠يا ۾ „٠طه ٣ئائي .ٟد٠يا دي گ٥ڈ گٞ٤ؽام ۾ ٻارڈه ٔ٘ه ٣ڒ رڈ د ٥امأ ٥ړعي
صا٥ٝش ٿي هي .٥٣ ٥ت ڍٟ٣ۿ ٥َ ٟ٣رت دي ؼي١ي ۾ ٞٝتا د ٥دگع ڇري پي ٥۽ ؼ١طس اٝيطم دا پاڈا ٣ڒ ئي
ز٘ي٘ت دي اُس ۾ گ ٜٿي هيا ٟ٣ .ٻا٥٤٠م ڐ٤الئي اڇر٠طڈ رڈ کي د٤ٽڻ چا٣ي .٥٣ ٥۽ پِ٥ءۿ ٻئي ٞٚسيۿ پ١٤١ذي
ئي ؼي١ي ۾ ٚ ٟ٤١ٝڔائي رهئي پئي ٣ئي – پ١٤١ذي ٝذت٥ريَء تيۿ ةي٥ؼيَء تيۿ ت١ٞا دي الش تي رهئيۿ رڈيۿ
١٣ذ٥م ٣اريۿ ٚڎڪ الڈيۿ „ٚي٥م اکي٥م هي٤اڻي دي َڈ َ ٥ؼام ُاگ٤ي دائيَء ڇا ٟ٤٠ڇٺ٣ ٥ئائي .ٟدك تي ةار ٛ٣ڔ٥
۽ درد دي پيڎا کام پاڻ کي „د ٥ٿي١طه ٝسؽ٥س ړيائي .ٟدائيَء ڇا٤٠ػ څيام ٢٠ڇ ٥٠۽ پ١٤١ذي ړ ٜ۾ ُرڅك
ر٣يَ٥٣ .ء گظري ٙپ١ذ٥ي ٢٤ؼا ٟٚکام َ٥رت ٟکي هي ٜړعائي١طي ۽ ړ٥١اري ٟدا ز ٙٞړيعائي١طي ر٣ي
٣ئي .پ١٤١ذي ١٣ع ۽ ٔ ٟدي ٝا٣ع ٣ئي .کيػ څاڻ ٣ئي تٝ ٢ئ ٙٻار دي څٞڻ تي يا څٞي ٣ڔطل ٝعي هڃڻ
تي ٣ع ړا َ٥رت ا٣ڎي ٠٥ٞ٠ي ئي ١٣ذ٥م ٣اري١طي ۽ „ ٢٣ه زاري ړ١طي „٣ي .ديئٚ ٟيٛيٰ ړئي ٣ئي .ٻار
دي الش تي دڳ ٝام پاڻي پيٽي١طي ٟ٤١ٝ ٟ٣هرائي ٚيٛيٰ ڇا ٟ٤٠ڇٺ.٥
ٚيٛيٰ ٽ٤ڒ ٻڋي گي١ڊيَء ۾ پاؼيعه پي ٙٻار د ٥الش ڇؼي ر٣ي ٣ئي .ٻار د٥م ٻئي اکي٥م ٻ٥ٽيٙۿ گ٥ڇا
ؼي١ي ؼام ٚڳ ٙ۽ ة١ط ٣ٿ ٟد٥م ٝٺي٥م کاڇيَء ٣يٺام ٣ئػ .ړڔا هار رت ۾ ڳ٣٥ذي ٻار دي ٠عڈ ۽ ٠٥ٚطڈيٟ
www.sindhsalamat.com 91
سرد الش جَ سفر :انر جليل
ڳاڈ ٥٣ٿي١طه هي .٥ٻار کي ٻا ٟ٤٠کام هٺي ٝٿي ړعيۿ ٝٿائ١ػ پاڻي پيٽيائي .ٟٻار د ٥کيع د٤ڎه ةطم اڈ ٥ادعه
ٿي ٻ٤ڔڻ ٚڳ .٥پاڻيَء دا ُڐڎا ةطم تي ٥ٝتي ٟها٠گع دعړڻ ٚڳػ٣ .ڒ ٻا ٟ٤٠دائي ؼارام دي ٝٺ ۾ ۽ ٻي
پاؼي کام ٚڎړي ر٣ي ٣يػ .ٽ١گ٥مۿ ١٠ڌڈي٥م ١٠ڌڈي٥مۿ ړ٠٥ئعي٥م ړ٠٥ئعي٥مۿ ٣ڒ ٻئي کام څارۿ ړ١ڋ ۾
ص ٟ٤١ٝ .ٜکاٻي ړ٤ٛي تي پي٥٣ ٥س.
ٚيٛيٰ د٥م اکي٥م ٻار ۾ اٽڔي پي٥م .دڍ ٟ٣کام ؼ١طس پ٤عي٥م ٤ٝي ٥١ة١ط ٿي .٥٣ ٥تڍ ٟ٣کام ٟ٣
التُطاد اٝيطهم ٻار ۾ اٽڔائي ڈڍي٥م ٣ي٥م .کيػ ةط٠اٝيَء دَ ٥ڀ ُ ٥٣ ٢٠ ٥ڈ ٥دَ٥٣ ٥ء اڳ ئي ةط٠ال ٣ئيۿ ٠اٚي
چڎ٣ي ٣ئي .کيػ پڒ ٣ئي ت ٢ؼ١طس پيٽ ۾ ٺ١٤طڈ ٻار ڈ٥ړعه ٠٥٣طه ٥٣ .گ٥ك گ٥كۿ ٠عل ٠علۿ پـ ٜد٤ڎه
ړ٠٥ئعه ۽ قست١ٞط ٠٥٣طهَ٥٣ .ء پ١٤١ذي الك کي ا٣ڎي ٠٥ٞ٠ي پاٚي١طيۿ ٠پائي١طيۿ د ٟ٤١دا قطي ٟتائيٟ
ٝحاك ڇ٠ا هي١طاَ٥٣ .ء ړعاچيَء ٝام ٛ٣ي هي١طي .پيـ ٥ڈڍي ڇي١طي٣ .ع ٞٝڔ ٟړ٥ؿؾ ړعي پ١٤١ذي
ڀيا٠ڒ ۽ داّطار ٝاميَء د ٥پاڈ ٥پ١٤١ذي ٻار تي پ٥ڻ ٢٠ڇي١طي .۽ پِ٥ءۿ پ١ذ٥م ٤ٝيٚ ٥١ڳ١طيئي ٟ٣پيـ٥
ړعائڻ ڈڍي ڇ .٥٠ؼيٺي ٟ۽ ؼعړاري „ٔيؽعم د٥م ٥ٝٽعهم در تام ٥ٝٽائي ڈڍيائي٣ .ٟع هٗتۿ ٣ع گ٤ڎي
ړ ٟ٤١هيچار ۾ گٜۿ اٝيطم دي ريگؽتام ۾ صياةا ٟ٠د ٥تك٥ر کڻي ٝعړ١طي ر١٣طي ٣ئي – اٝڎ ١٤١ٝذي
پياري اٝڎۿ ت٥م ١٤١ٝذي الِء ايڍي ٝس١ت ٢٠ړ١طي ړع .ڇسۿ ت١٤١ذي ٣ٿ ٟ۾ ٚڑ٥م پئذي هي٥م „ٟ٣ۿ
ت١٤١ذي „ڱعي ٟدا ڇهڇا گؽي هيا „َ٥٣ .ٟ٣ء د٥اب ۾ ٝعړ١طيۿ پيار کام ةيتاب ٿي پ١٤١ذي پٽ د ٥چ٤عه
چٞڻ ٚڳ١طي ٣ئي ۽ ٣ڒ ڇيٟ٤١ۿ ٣ڒ ڇي ٥٣ ٟ٤١ڄهڈ٠طه اي١طهۿ اٝڎۿ ٝام ٝ .....امۿ ي٠٥ي٥رؼٽيَء ۾ پ٤عي٥م ٞ٠تع
„ي٣„ ٥يام٣ .ي١ئع ت٥کي ٝس١ت ٢٠ړعڻي پ٠٥طيۿ ٣ي١ئع ٝام ړٞائي١طسۿ ٝس١ت ړ١طس د٠يا د٣ ٥ع ٣ڒ
ؼک ؼٞيٽيۿ ٝيڎيۿ گڍ ړعي ت١٤١ذي „ڇه اچي رک١طسَ٥٣ .ء ک١ٛطيۿ پ١٤١ذي الك کي ؼي١ي ؼام
ٚڳائي١طيۿ ؼ١طس چ٤عه چٞڻ ٚڳ١طيَ٥٣ .ء ائي ٟئي ؼ٥چي١طي ر١٣طي ٣ئي .اٝيطم دي ريگؽتام ۾ صياةاٟ٠
کي تالش ړ١طي ر١٣طي ٣ئي٥ٝ .ټ ۾ کيػ ٛٝي ريگؽتام دي رڀ ۽ ؼڃۿ ؼاڻ ٥ړ١طڈ ُاڀ٥ٝ .ټ ۾ ٛٝيػ
٣ڒ ٛ٣ڔڎي رڈۿ ٣ڒ داٟ٤٠ۿ د ٟ٤١کي َ٥٣ء د٤ٽي ٢٠ؼگ٤ي.
”„ُء هڃام ٿي ٚيٛيٰ “.ؼارام دي „هاز تي ٚيٛيٰ دي صيا ٟٚد ٥ؼٛؽ ٥ٛڈچي پي.٥
”ړيڍاٟ٤٠؟“
”گ٥را ٗتعؼتام دي ړ ٟ٤١کڍ ۾ الش ڐڳائي١طيػ “.دائي ؼارام ٻار د ٥الش ٽ٥اك ۾ چ٤ائيۿ ړاري
ړپڎي ۾ هيڎ٣ي پ١٤١ذي ڳ٥ٿعيَء ۾ هد٤ي ڈڍيَ٥٣ .٥٣ ٥ء هڃڻ الِء تيار ٣ئيٚ .يٛيٰ دي دك رکڻ الِء چيائيٟ
”ت٥م دٚذاِء ړع ٚيٛيٰ“.
دٚذاِء! دك ٚيٛيٰ دي هس ۾ ٣ ٢٠ئي .رکي رکي ُاڅٝا پي کاڅائي .ٟدك صيا ٟٚدي ؼ١ٞڊ ۾ ٚڎ١٣طي ر٣يػ.
هيچارم دي هيع ؼ١طس ؼڔ٥م دي ړ١ارم کي ٚٽي ڈڍي٥ۿ ۽ َ٥٣ء ه ٟٞ٣۾ هړ٥ڈدي هئي -ٻار دي الش
www.sindhsalamat.com 93
سرد الش جَ سفر :انر جليل
تي ڳذ ٟ٤کي ١٤ٚطه ڇٺائي - ٟڈت ٟړت ٟکي ٻار د٥م ٻ٥ٽي٥م چٻاڈي١طي ڇٺائي - ٟه ٟٞ٣دي ړارم
ړ ٟ٣٥تام ة ٢ړاُ ٥٠اڇا١ٝطا „يا -ړيڔ٥م ړ١طا „يا -ٻار دي ؼي١ي تي هي٤ي پ١٤١ذي٥م ړاري٥م
٥٠ړطار چ١٤ت٥م ٻار دي اکي ٟ۾ ٽ١تيۿ ڈڔي ٻا٣ع ړڌيائ٥م -ٻار دا تارا ړا٥٠م دي چ١٤١ت ٟ۾ ٣ئا.
ٚيٛيٰ کام دا٠ ٟ٤٠ڔعي هئيۿ ” ٢٠ؼارام “.٢٠
ؼارام ڳ٥ٿعي رکي ٚيٛيٰ ڇا٤٠ ٟ٤٠اري١طي چي٥ۿ ”اړيالئيَء کام ڇړي ٟٿي ٚيٛيٰ؟“
”٣ا ؼارامۿ ڇړام ٿيۿ“ ٚيٛيٰ دك دي ڳا ٢٤ٚزةام تي ٠„ ٢٠طي.
”پ٥ٛ٤ام ؼام ٢٠ڐٽائي٣ ٟا تٚ ٢ئي ٟ٣ڇکئي هٗت ۾ ت١٤١ذي ړ ٜاچي ٣ا“.
”١ُٚت ٥ٝړ ٙپ٥ٛ٤ام تيۿ“ ٚيٛيٰ ٕ٠عت هچام چي٥ۿ ”د٥ٚۿ زعاٝيۿ ١٤١ٝذي ړٞائيَء ٝام ٽي زكا پاڻ
کڻ١طه ٥٣ۿ ؼ٥ئع“.
”ٽي زكا پاڻ ت٣ ٢ڎٽ ٢٠ړ١طه .٥٣ام ٝام ٻ ٢زكا زط دي پٚ٥يػ کي ة ٢کارائي١طه “.٥٣
”ت٥کي صتع ٠ا٣ي ؼارام .ړٞي“.٥٣ ٥١
”پع ت١٤١ذي الِء گعاڪ ٔؽٽ ړالس „ڻي١طه “.٥٣
”ٝام ٿعڄ ړالس „٣يام ڈا!“
”ٚ ٢٠ئي ٢٠ۿ“ ؼارام هراڻي٥ۿ ”ت٥م تٝ ٢عڳٔ ٥عؿت ٟدا هم ٥ة ٢ٽ٥ڈي ڈڍي“.ٟ
ٚيٛيٰ دي ُاداسۿ ةي ره ٟ٤١ٝ ٖ٠تي ٛ٣ڔي ٝعڪ تعي „ئيٝ .عڪ „ئيۿ تعؼيۿ ٛ٣ي هئي پع ٢٠ ٟ٣
ڳا٤ٚاي.٥
ؼارام ڳا٤ٚاي٥ۿ ”ٝام هڃام؟“
” ٢٠ؼارامۿ“ ٚيٛيٰ پاڻ کي ٺ٥ٺي ٟتي ٝٿي ړ١طي چي٥ۿ ”ړذ ٢٤ديع الِء ٢٠هڀ“.
”ڈ٥ۿ ړذ ٢٤پډڻ ٥اٿئي؟“
”٣ا“.
”ڈا؟“
”ٝام َ٥٣ “......ء ٣ٻڔي پئي .د ٥ٛٞپ٥ره ړعي ٢٠ؼگ٤ي.
”ڇس ٚيٛيٰۿ „ُء ت٥کي ٣ڔڎي قالح ڇيام ٿيۿ“ دائي ؼارام ٚيٛيٰ دي پ١ٛگ ڇا ٟ٤٠هڅي „ئيۿ ”هري
ړڍ ٟ٣ة ٢ٻار څڻڻ دي ّٛىي ٢٠ړذامِء„ .پعيـ ٟړعي ٻچي دا٠ي ړڌرائي ڈڍۿ يا ٣ع ٕ٣تي پاة١طيَء
ؼام اٛٝطاس د ٥دالب هٺ١طي ړع“.
ٚيٛيٰ کيػ د٥اب ٢٠ڇ .٥٠دائيَء ڳ٥ٿعي کڻي ٚيٛيٰ ڇا ٟ٤٠ڇٺ ٥۽ در ڇا ٟ٤٠هڅي هئي.
”١٤١ٝذي دك ٠ٿي چا٣ي ؼارام“
www.sindhsalamat.com 94
سرد الش جَ سفر :انر جليل
چا٣ي ٥پع ؼ١طس „هاز ة ٢ؼڎي صاڪ ٿي هيٚ .٥٣ ٥يٛيٰ دي گ٥ڇم ٝام ؼت ٠ڔع٠طه هي ٥۽ َ٥٣ء اه٠ڋي ٟ٤١ٝ
پچع٠طڈ هاريَء تي هڃي ړعي .ؼ١طس هد٥د ٝام اذيت ٠اڪ تڔٛيٓ دي ړعي ؼيؽڎاټ ٠ڔعي هي.٥
ؼچي ٗ٥ت ؼام پاڻ کي ړ١ڊيَء ۾ ڐاٿٝ ٙډيَء ها٠گع اُڈ ٙڇ٠ائي.ٟ
۽ اهچت٥ۿ ړ ٟ٤١از ّيتي ١٘ٝاويػ ؼخ دي گٚ٥ي کي ؼٽ ڇ٠ي .ؼخ گ٤ڎي ک ٟالِء څرتي ۽ „ؼٞام دي
هڂ ۾ ٚٽڔي پي ٥۽ پِ٥ء „ؼٞام ڇا٥ٝ ٟ٤٠ٽڻ ٚڳ .٥هاريَء دي ڈٚ٥ي ٟ۾ هيع هاري صا٥ٝؿي ٥ٝٽي „ئي .ريگؽتام
ړ٣٥يڎي ۾ ةطٚذي هي ٥۽ ړ٣٥يڎه ڐع٠طه گ٤ع٠طه ړٞعي دي ڈت ٿي پي٥ۿ د ٟ٤١دي هڂ ۾ هڇه ؼائي ر٠گ
د ٥گ٥ٛب ٚٽڔي ر٣ي.٥٣ ٥
ٚيٛيٰ ةي اصتيار ٿي ٻار دي الش ؼام چ١تڎي پئي .هار چٞيۿ چ٤عه چٞيائي١ػ١٠ .ڌڈا پتڔڎا ٣ٿ کڻي
چٞڻ ٚڳي ۽ اهچت٣ ٥ڒ ؼڍړ٥ۿ ٣ڒ „ ٢٣ا٠طر ٝام ُاڀعيػ ۽ َ٥٣ء پ١٤١ذي ٻار دي الش کي ١٣خ ۾ کڻي
رهئي پئي .ؼ١طس اکيٝ ٟام اؿڒ ه١٣طاۿ ٻار دي ٠ازڪ ڳ ٟٛ۽ ٠عڈ کي „ ٥ٚړ١طا ر٣يا.
دڍ ٟ٣ؼي١ي ۾ اڻچاڻ چتا دا „صعي ؿُ ٢ٛگ٥٤ر ٠عاؿا دي رک کي ڀاړع پائي ؼ٤ٞي پياۿ ۽ دڍٟٝ ٟ٣
د٠٥ٝ ٥ذ٤اره ةي چي ٟؼ١ٞڊ دي ړ ٟ٤١صا٥ٝش هيع ها٠گع ٥ٝٽي هي٥ۿ تڍٚ ٟ٣يٛيٰ دي ذ ٟ٣۾ ٻار دٝ ٥ؽئ٥ٛ
ړ ٟ٤١ڇ٠ط ړٿا دي راړاس ها٠گع ڇ٠ط ؿيڔي ةي٤ي ر٣ي.٥
َ٥٣ء ڈعڪ ڀعي اُٿي هيٺي .ٻار د ٥الش ١٣خ ٝام ال٣ي پ١ٛگ تي ٚيٽايائيٝ .ٟٿػ چادر هد٤ي ڈڍيائي.ٟ
د ٟ٤١ړ ٜدي ٣ال ڀعي ٣ئائيٟۿ ؼٝ ٥عزٝ ٥ٛـڔٌ٠ ٙع „يػ .ړيع „٣ي ديڔ ٥ٻار کي ٗتعؼتام تائيٟ
کڻي هي١طه -ړيع „٣ي ديڔ١ٝ ٥اؼب داِء تي ٗتع ک٥ٽائي١طه .ړيع „٣ي ديڔ ٥ٻار دي څٞڻ ۽ ٝعڻ د٥
اوالع اصتياريَء هارم کي ڇي١طه – ړيع „٣يۿ ړيع ة٢٠ ٢ۿ ړ ٥ة.٢٠ ٢
َ٥٣ء ةيچي ٟٿي ُاٿي ړٞعي دي ٣ع ړا ؿيِء ؼ١طس ٌ٠عم دي دائعي ۾ ڀ٥١اٽي٥م کائڻ ٚڳي .دك ړٟ٤١
څٻڻ ۾ ١٤ٚطي هيػ .د ٟ٤١ةيپ١ا ٢٣درد ٝام دام „دي ړعائي ٣ئائيٟۿ ت١٤١ذي تڔٛيٓ هؼاري ڈڍيائي.ٟ
پ١ٛگ دي پاٽيَء تي هي٤يۿ ٻئي ٺ٥ٺي٥م گ٥ڇم تي رکيۿ ٟ٤١ٝٻئي ٣ٿ ٟ۾ دٛ٤ي ؼ٥ڂ ۾ ّعق ٿي هئي.
تڍ ٟ٣ٽٽ ٙصيا ٟٚدا ؼٛؽال ٻي٤ع دڎڻ ٚڳػ .پ١٤١ذي ٻار کي رؼٝ ٜىاةٖ دٔ١ائڻ د ٥اراده ؼ١طس ذ ٟ٣۾
پضت ٥ٿي هي .٥ؼ٥چيائي :ٟپ١٤١ذي ٻار دي الش کي ؼپعد صاڪ ړعڻ الِء ا ٥٣ړي ړ١طي څڻ ٻار څ١ٞطي
ٝ ٢٠ئ ٥٣ ٥ةٛڔ ٢ڐ ٢٣٥د٥ا٠يَء ۾ اد ٙؼام هڃي ٛٝي .٥٣ ٥ٻار کي ّؽ ٙڇياري١طيۿ ړٕ ٟ۾ هيڎ٣ي١طي .الش تڍي
۾ ٢٠پع ا٠ذ ٟٞاؼالٝي دي ڇهٚي ۾ ٗتعؼتام ٥ٝړٛي١طي .د ٟ٤١هٗت ٣ذ٥ل ٝاڻ ٟ٤د ٥د١ازي کي ړ٥٤ٛ
ڇي١طه ٗتعؼتام ڇا ٟ٤٠رها ٥٠ٿي١طهۿ تڍَ٥٣ ٟ٣ء اهڈ١گارهم ڇيئي رهئي پ٠٥طيۿ ؼڍړا ڀعي١طي ڀعي١طي ؼ١طس
ؼا ٢٣درد دي ٿ٣٥ع ؼام هچڎي پ٠٥طه.
صيا ٟٚدي ؼٛؽٛي د٥م ړڎي٥م ٣ڒ ١٣ڋ اچي ٿي پيػ ٟ٤١ٝ ٟ٣ .هرائي ٻار دي الش تام چادر ال٣ي
www.sindhsalamat.com 98
سرد الش جَ سفر :انر جليل
ڈڍي .ړذ ٢٤ديع تائي ٟة١ا اک ڈ١٤تڻ دي ٻار دي ړٝ٥اي ٟ٤١ٝ ٙ۾ ڇؼ١طي ر٣ي٣ .يٺ د٤ڔيۿ ٻار دي
ؼعد ڳ ٙتي چٞي ڇي١طي چيائي :ٟت٥م زنعت َيؽيٰ ٣„ ٢٠ي١٤١ٝ ٟذا الكۿ د٠يا دي ٣ع َ٥رت ت١٤١ذي ٝاُءۿ
٣ع ٻار ت١٤١ذ ٥ڀاُء „٣ي.
ٻار تي ٻي٤ع چادر هد١٤طي ٚيٛيٰ ٔيك ٥ٛړي ٥تَ٥٣ ٢ء پ١٤١ذي زؽ ٟ۽ د٥ا٠يَء د ٥صياك ٢٠ړ١طيۿ ٣ع
رات اٺ ٟاٺ ٟگعا٣ڔ ٟهټ هي١طيۿ پ١٤١ذ٣ ٥ڍ گڍ پائٞاك ړعائي١طي ۽ دهٚت گڍ ړ١طي ر١٣طي٣ .ڒ
ڇي ٟ٤١پ١٤١ذي الك دي ٗتع تي تاج ٝس ٙاڇائي١طي.
صيا ٟٚدي ام ؼٛؽٛي کي ٻار دٔ١ائڻ دٝ ٥ؽئ ٥ٛڳڎړائي هي .٥ړ ٥ت٠٥٣ ٢طه ديڔ١٤١ٝ ٥ذي ٝطد
ړ١طهۿ ٟ٣ڇکئي هٗت ۾ ١٤١ٝذي ړ ٜاي١طهۿ ٟ٣ؼ٥چي ٟ٣ .٥تك٥ر ۾ ٣ع ام ٝعد دي تك٥يع „ڻي ِٝٽائي
ڈڍي د ٟ٤١ؼام ړڍ ٟ٣ؼ١طس صاص تُ ٖٛر٣ي .٥٣ ٥کيػ ٣ڒ رؼاٚي د٥ٔ ٥ٽ ٥گعأع ياد „ي٥ۿ ديڔ٥
ؼاڻػ ؼچي ٝستت دي دَ٥يٰ ړ١طه ٥٣ۿ ۽ ٣ڒ ڇي ٟ٤١کيػ دهک ٥ڇيئي ؼ١طس اگ٤اڈا ٔ٥ٽا ړڌي هرتا
٣ئائي .ٟا٥ٔ ٟ٤٠ٽ ٟدي „ٝط٠يَء ٝام ٣٥ٝ ٟ٣يع ههك د ٥ړٞپٛيٽ ؼ٥ټ ؼتايٚ .٥٣ ٥يٛيٰ چپ ٟ۾ ٔ٥ٽ ٥گعأع
کي ٻ ٢چار ُاگ٤اڈي٥م گاري٥م ڇيئي ؼ١طس صياك ال٣ي ڈڍي٥ۿ دهکيتازۿ زعاٝيۿ ١٤١ٝذي ړ٤ڎي ٝطد ړ١طهۿ
ٟ٣ؼ٥چي.٥
َ٥٣ء ڄريؽ١گ ٽيت ٙدي „ئي١ي اڳيام هڃي ةيٺي .ذ١٣ي ۽ دؽٞا٠ي ړـٞڔؾ کام پِ٥ء ة١ٝ ٢ذ٤ػ
د١ؽي ړـؾ ٥ٝد٥د ٣ئي .دؽ ٜؼ١ت ٙد٤ڎه ړ٠٥ئعه ۽ ؼ١گ ٝعٝع د٤ڎه ٚؽ٣ ٥ئػ .ڈاتي تام ٣ٿ
تعړائي١طي ؼٿعم تائي ٟکڻي هئي٣ .ڒ دُٔ ٥پعهٔيؽع ديٝ ٟسٞطۿ ديڔ٣ ٥ڒ ړاٚيخ ۾ دي١ي تُٛي ٜد٥
اؼتاد ٥٣ۿ ت٣ ٟ٤١ڒ رات کيػ ڀاړع ۾ ڀعي١طي چي :٥٣ ٥ت١٤١ذ ٥دؽ ٜهاهلل اٚسٞعا دي پاري د٤ڎه
چٛڔ١طڈ ۽ ڈٛڔ١طڈۿ ڇ٠ط تؽتير دي داڻ ٟد٤ڎا „ .ٟ٣ؼتسام اهللۿ اهلل د ٥ؿام „٣ي .ؼ١طس چپ چ١ٞطي
چي٣ ٥ئائيٟۿ ”ت١٤١ذا چپ ههلل دهزخ دي ةا“.ٟ٣„ ٢٣
ٚيٛيٰ کا٠ئػ ؼ ٥رپيا هٺي پعس ۾ هڅا ٣ئا .پعهٔيؽع کيػ ٻا ٟ٤٠کام ڈڔي١طه پ١٤١ذي الئتعيعيَء ۾ هٺي
هي .٥٣ ٥الئتعيعيَء دي ّاٚيچيَء تي ٚيٛيٰ کي ٚيٽائي ؼ١طس دؽ ٜکي چ١٤ڊم ۽ چڔ ٟؼام ؼاڻ ٥ړعي
ڈڍي٣ ٥ئائيٚ .ٟيٛيٰ ةعداؿت ړعي ٢٠ؼگ٤ي ٣ئيۿ تڍ ٟ٣چي٣ ٥ئائيٟۿ ”٥ٝم کي ٝاري ڈڍي١طي ٟڈا؟“
پعهٔيؽع هراڻي٥٣ ٥ۿ ”ت٥م ١٤١ٝذي زاك „٣يٚ ٟيالۿ اؼام دي دي ٟ۾ „٣ي ت٥َ ٢رت٥م ت٣٥ام دٚ ٥تاس „ٟ٣ۿ ٝام
ٚتاس کي ديئ ٟچا٣يام اؼتُٞاك ړعي ؼگ٤ام ٿٚ “.٥يٛيٰ کيػ د٥اب ڇ٥٣ ٥٠ۿ ”ٝام ر٠ڊي „٣يام“ۿ ٢٠ۿ ت٥م
١٤١ٝذي زاك „٣يٟۿ پياريۿ ؼ ٥رپيا ت١٤١ذ ٥زٖ ٤ٝع „٣ي٥ٝ .م ت٥ؼام ٣ڒ رات الِء ٝتاع ړي٣„ ٥يٚ “.يال
چي٣ ٥ئػۿ ”ت٥م ت ٢ؼ١ي „٣يٟۿ پعهٔيؽعۿ“ ”ٝام ؼ١ي „٣يام ٢٠ؿيُ٥ۿ ٝام اؼالل د ٥ؼچ ٥پعؼتار „٣يام “.ڈ٥
ٿ ٥پ١٤١ذي دك کي ړ٥ڈا دالؼا ڇئيٟۿ پعهٔيؽع .گ١ا ٢٣کي گ١ا ٢٣ؼٞذ٤ي ړع ت ٢هڅيڒ ٝغا ٝاڻي١طي.ٟ
www.sindhsalamat.com 99
سرد الش جَ سفر :انر جليل
پعهٔيؽع ٔضع ؼام هراڻي٥٣ ٥ۿ ٝام دي١ي تُٛي ٜدٝ ٥ا٣ع „٣يام٥ٝ .م هټ „ٝعيڔ ٟي٠٥ي٥رؼٽي ړيٛيٕ٥ر٠يا
د ٥ٿياالدي ٽيچ١گ ڄپٝ٥ٛا „٣ي ۽ صتع اٿئيۿ ه· ٟ٣ؼاك زڔٝ٥ت ٥ٝم کي پيعس ۾ ٿي١طڈ ؼيٞي١ار ۾
اؼالل ۾ دطيط ڐيع ڐار دي َ٥١ام تي ڳا٤ٚائڻ الِء ٥ٝړٛي ر٣ي „٣يٝ” .اؿاَء اهلل“ پعهٔيؽع ٚيٛيٰ کي ڳعاٺڎي
پائي١طي پډي٥٣ ٥ۿ ”ت٥م ٣ڒ رات الِء ٔ٘ه ٣ڒ ؼ ٥رپيا ڈ ٥هٺ١طي „٣ي ٟپياري؟“ۿ ا١٤١ٝ ٥٣ذ ٥ريٽ „٣يۿ
”ت١٤١ذ ٥ريٽ تٞال گ٤ٽ „٣ي“ۿ پعهٔيؽع ؼ ٥رپيا هق٥ك ړ١طي چي٥ٝ” ٥٣ ٥م کي ړتاة ٟؼام َـٖ „٣يۿ
پع اځ ههلل دك گ٤عي ٿي ت ٟ٣ ٢الئتعيعيَء دا ؼ٥ٞرا ړتاب هړڻي ٥ٝڈي ت١٤١ذي ٝٿام ٗعةام ړعي ڈڍيام“.
ٚيٛيٰ کي پعهٔيؽع ياد „ي .٥پعهٔيؽع د ٥دطيط دي١ي ٌ٠عي ٥ياد „يػ .ؼ٥چيائيٟۿ ٝ ٥٣ؽذط دي ٟٛٝ
ها٠گع دٗيا٥٠ؼي ٣„ ٢٠يۿ ٝاڄرم ٥ٚ٥ٝي „٣يۿ ړٞپٛيٽ ؼ٥ټۿ ٔٛيٽ ٣يٽ ۽ ٽاِء ؼام اؼالل ۾ دطيط الڈم د٥
پعچار ړ١طه „٣ي٥٣ .ۿ ٔ٘ه ١٤١ٝ ٥٣ذي ٝطد ړ١طه.
پعهٔيؽع کام پِ٥ء ٻي ٟدي ةاري ۾ ة ٢ؼ٥چيائيٟۿ پع ړ ٟ٤١تي ة٥ٗ ٢ي اٝيط رکي ٢٠ؼگ٤ي٣ .ڒ
ٝيذؽٽعيٽۿ ٣ڒ هړيٙۿ زط دي ق٥ةيطار دي ةاري ۾ ة ٢ؼ٥چيائيٟۿ پع ؼڀئي کيػ ٝىٛتي ٌ٠ع „يا٥٣ .
ؼڀئي ؼ ٥رپيا ڇيئي کيػ ڇيڌ ؼ ٥رپي ٟديتعه اؼتُٞاك ړ١طا ٣ئا.
ام ؼ٥ڂ ۾ ؼچ ٥ڇي ٟ٤١ڳاري ڈڍيائي .ٟؼخ ٤ٚي هي٥ۿ ؼا٠ذ٤ي „ئيۿ تڍ ٟ٣ةَ٥٣ ٢ء پعهٔيؽع ديٝ ٟسٞط کي
ٻي ٟڅات ٙؼڃات ٙگعا٣ڔ ٟؼام ڀيٽي١طي ر٣ي .ائي ٟړعڻ ؼام دك ۾ اٝيط پ٥ري ٿيڻ دي پڒ ٝنت٥ط
ٿي١طي هئي„ .صعۿ رات دي ٠ائيٚ ٟڳي ٟ٣پاڻ ۾ ٛ٣ڻ دي ٿ٥رڈي ؼگ ٢٤ؼاري .پعهٔيؽع ؼام ٛٝڻ د ٥پڔ ٥پ٢٤
ړعي هڃڻ الِء تيار ٿي ةيٺي .اڻڀ ٟهارم تي ٻ ٢چار دُٔا اةتي ؼتتي ڐڻي ڐيعائيۿ َ٥٣ء „٣ؽتي „٣ؽتي هک
کڻ١طي ړٞعي ٝام ٠ڔعي هرا٠ڊي ۾ هڃي ةيٺي .هرا٠ڊي ٝام ٟ٤١ٝڐيعائي الش ڇا ٟ٤٠ڇٺائي.ٟ
ؿ٤يط ٛٝت رهڄ تام ٽيڔؽي ړعيۿ پعهٔيؽع ديٝ ٟسٞط ؼام ٛٝڻ الِء ؼٚ٥ذع ةازار ڇا ٟ٤٠هئي.
پعهٔيؽع دي ٔٛيٽ د ٥در کڎړائيۿ ڀت کي ٽيڒ ڇيئي ةي٤ي ر٣ي .ٽ١گٝ ٟام ؼت ٠ڔعي هي٣ ٥ئػ.
دك ؼي١ي ۾ د٤ڔي ٿي١طي پئي هيػ .ړٞغهر ٣ئي .پاڻ کي چڱي وعح ؿاك ۾ هيڎ٣ي ڈڍيائي .....ٟٻ ٢چار
پاڈي دا ڈ٥ړعا ڇاړڻ ١٤ٚطي ٚيٛيٰ کي گ٥٤ري١طا ٣يٺ ٛ٣يا هيا ٟ١٣ .اړحع ٚيال کي پعهٔيؽع دي ٔٛيٽ
تي اي١طي ڇٺ .٥٣ ٥پعهٔيؽع پاڈي هارم کي پڒ ڇياري ڈڍي ٣ئي تَ٥٣ ٢ء ؼ١طس ؿاگعدياڻي ٣ئيۿ ۽ کا٠ئػ
ٽي٥ؿ ٟهٺڻ اي١طي ٣ئي.
پعهٔيؽع ٿ٥ري ديع کام پِ٥ء در کٚ٥ي هٿي ٝام ٚيئ ٥پائي١طي چي٥ۿ ”ړيع „٣يۿ يا اصي؟“
”ٝام ٚيٛيٰ „٣يام پعهٔيؽع قازب“.
”اهلل د ٥ؿامۿ ٗعةام “.پعهٔيؽع ٚيٛيٰ کي ا٠طر „ڻي١طي چي٥ۿ ”ا٣الً ه ؼ٤الً ٝعزتا“.
ٚيٛيٰ کي ؼاڻ ړعي پ١٤١ذي الئتعيعيَء ۾ „ي .٥کيػ „رال ړعؼيَء تي هي٤اري١طي پډيائيٟۿ ”اځ چئٟ
www.sindhsalamat.com 100
سرد الش جَ سفر :انر جليل
٤ٝي ٟ١کام پِ٥ء „ئي „٣ي ٟپياريۿ ٔعاق ۾ اؼام کي ٝذ ٥١ړعي ڈڍي٣ ٥يئي .ڀال ڇي صتعۿ ةار ٛ٣ڔ٥
ړيئي؟“
”٣ا“.
”ؼتسام اهلل“.
”ٝام ړ ٜؼام „ئي „٣يامۿ پعهٔيؽعٚ “.يٛيٰ ؼاٗ ٢٣اة ٥ړ١طي ڳا٤ٚي” .٥ړٜۿ ړ٤ڎه ړٜ؟“ پعهٔيؽع
„رال ړعؼيَء دي ٻا ٟ٤٠تي هي٤ي ٚيٛيٰ کي ڀاړع ۾ ڀعي١طي چي٥ۿ ”ړ ٟ٤١کي پاس ړعائڻ ٥اٿئي؟ اي- ٜ
اي ٔائي ٙ١دا پيپع ڇؼي ر٣ي٣„ ٥يام .زڔ ٜړع ت ٢ه· ؼڀ١ي کي ٣ڒ څڪ ۾ پاس ړيام يا ٔي“.ٙ
”ٝام ٻئي ړ ٜؼام „ئي „٣يام“.
”زڔ ٜړعۿ“ پعهٔيؽع پ١٤١ذ ٥ةار ٚيٛيٰ تي ڈڍي ڇ.٥٠
”ٝام ةيٞار „٣يام پعهٔيؽعۿ“ ٚيٛيٰ کيػ ٻا ٟ٤٠پعي ړ١طي چي٥ۿ ”اځ اؼع د ٥ٻار څڻي ٥اٿ“.ٜ
”اځ!“ پعهٔيؽع کام رڈ ٠ڔعي هئيۿ ”اځ ۽ هي ٟ٤ړالړ ٟکام پِ٥ء ٥ٝم هټ „ئي „٣يٟۿ ٥ُ٠ذ ةااهلل“.
”ٝام ؼ ٥رپيا ړٞائڻ „ ٢٠ئي „٣يام .ٻئي ړ ٜؼام „ئي „٣يام“.
پعهٔيؽع د ٟ٤١د٥م ٝډ٥م ٝيطامۿ ۽ ٟ٤١ٝتي ٔعي١چ ړٽ ڇاڈ٣ي ٥٣س .ڇاڈ٣ي ٤ٝٽي١طي پډيائيٟۿ
”چئ٢ۿ زڔ ٜړعۿ ړ٤ڎه ړ ٜاٿئي“.
”ت١٤١ذي ٝطد گ٤عدي“.
”ٝطد!“ پعهٔيؽع پائيپ دکائي هاڃ ۾ هڅه ۽ اڅ ٻ٥ٽي ٙهات ؼام چ٥ڻ ٚڳ٥ۿ ”ت٥م زڔ ٜړع ٚيٛيٰۿ ٟ٣
الئتعيعي دا ؼڀئي ړتاب هړڻي ٥ٝڈي ت١٤١ذي ز٥اٚي ړعي ڈڍيام“.
”٥ٝم کي پيؽ ٟدي معهرت ٠ا٣ي“.
پعهٔيؽع ړؾ ٣ڻي پائيپ هات ٝام ړڌ٠طي چي٥ۿ ”ت ٢پِ٥ء زڔ ٜړعۿ ١٤١ٝذي َعةؽتا٠ي ز٥ر“.
”ٻار کي دٔ١ائڻ ۾ ١٤١ٝذي ٝطد ړعۿ“ ٚيٛيٰ چي٥ۿ ”ٝام َ٥رت „٣يامۿ اړيٛي „٣يامۿ ا ٥٣ړٝ ٜام
ړعي ٢٠ؼگ١٤طيػ“.
پعهٔيؽع ديٝ ٟسٞط ٚيٛيٰ کي د٥اب ٢٠ڇ .٥٠ړعؼيَء دي ٻا ٟ٤٠تام اٿيۿ ٽيت ٙدي ړ١ڊ تي هڃي هيٺ.٥
ٚيٛيٰ چي٥ۿ ”ٝام چا٣يام ٿي پعهٔيؽعۿ ت١٤١ٝ ٢ذي ٻار د ٥الش اؼالٝي دؼت٥ر ٥ٝدب دٔ ٟٿئي“.
”ت١٤١ذْٝ ٥غ صعاب „٣ي ٚيٛيٰ“.
”١٤١ٝذْٝ ٥غ صعاب „٣ي ت ٢پِ٥ء د٠يا دي ٣ع ٝاُء دْٝ ٥غ صعاب „٣ي“.
اهچت ٥پعهٔيؽع ٟ٤١ٝهرائي ٚيٛيٰ دي ٣يڊ ٣اري ٟ٤١ٝ ٙ۾ چتائي ڇٺ .٥پائيپ د ٥ړؾ ٣ڻي الپعها٣يَء
ٝام چيائيٟۿ ”زعاٝي ٻارم دا الش دٔ ٢٠ ٟٿي١طا „“.ٟ٣
www.sindhsalamat.com 101
سرد الش جَ سفر :انر جليل
ٚيٛيٰ کي ٣يامَء ۾ ةڎڈي ٚڳي .دك زصٞيۿ رهح گ٤ائ ٙٿي پيػ.
”١٤١ٝذي ڳا ٢٠ ٢٤ٚهڻي ٠٥٣طِء ٚيٛيٰۿ“ پعهٔيؽع ؼياؼت ٣الئي١طي چي٥ۿ ”پع .ديڔي ړذ ٢٤چي ٥اٿ ٜؼ٥
ؼچ تي ٝت١ي „٣ي“.
”اؼام ر٠ڊي ٟالِء ؼچ ۽ ړ٥ڈ دي هڂ ۾ صياٚي دي٥ار ٠٥٣طي „٣يۿ پعهٔيؽع قازب“ۿ ٚيٛيٰ ّك٥
دٻائي١طي چي٥ۿ ”د٤ٝ ٟ٤١ي١ي ٥ٝم کي پيٽ ٿي٥٣ ٥ۿ ت٤ٝ ٟ٤١ي١ي د٥م اړحع راتي٥م ت ٥هټ گظاري٥م ٣ي٥م“.
”ت١٤١ذٝ ٥ىٛب „٣ي ت“à ٢
”١٤١ٝذٝ ٥ىٛب „٣ي ت ٢ٻار ت١٤١ذ ٥ة ٢ٿي ؼگ٤ي ٿ“.٥
پعهٔيؽع کام ڈعڪ ٠ڔعي هي٥ۿ چيائيٟۿ ”ت٥م ٥٣ش ۾ ٠ا٣يٚ ٟيٛيٰٝ .ام دي١ي تُٛي ٜدٝ ٥ا٣ع ۽ ت٥م
چئي ٟٿي تٝ ٢ام ٣ڒ زعاٝي ٻار د ٥پيُء „٣يام! ٥ُ٠ذ ةاهلل“.
”ٝام ٥٣ش ۾ „٣يامۿ ت٥م ئي ٥٣ش ۾ ٠ا٣ي“ٟۿ ٚيٛيٰ کيػ ڈڎٻ ڇي١طي چي٥ۿ ”ٝام ت٥کام پ١٤١ذي ٻار الِء
ت١٤١ذي ٛٝڔيت ٝام زك ٥هٺڻ „ ٢٠ئي „٣يام“.
پعهٔيؽع هڅي اچي ٚيٛيٰ دي ړ٤ٛي تي ٣ٿ رکيٚ .٥يٛيٰ ڇا٤٠ػ ٤٠اري .٥پعهٔيؽع چي٥ۿ ”ت٥م چعي „٣يٟۿ
ٚيٛيٰ“.
”٣اۿ ٝام چعي „٣يام .چعي „٣يامۿ تڍ ٟ٣ت ٢اٝيط کڻي ت ٥هټ „ئي „٣يامٚ “.يٛيٰ ڀعي„ ٙهاز ۾ ڳا٤ٚاي.٥
”ت٥م ؼٞذ٤ي ٟڈ٠ ٥ٿي ٚيٛيٰ“ۿ پعهٔيؽع کيػ ؼٞذ٤ائي١طي چي٥ۿ ”ت١٤١ذ ٥ٻار ٠ادائغ „٣ي“.
”۽ ت٥م؟“
”ڀ٥ٝ ٙم کي گاري٥م ڇيٚ .يٛيٰۿ“ پعهٔيؽع ٚيٛيٰ دي چ٥ټ پچائي چي٥ۿ ”پع ت١٤١ذ ٥ٻار ٠ادائغ „٣ي“.
”ڈ٠ ٥ادائغ „٣ي؟“
”ڈ ٥د ٥ت١٤١ذي ٻار د ٥ړ٥ة ٢پيُء ړ٤٠٥ي“.
”زنعت َيؽيٰ کي ة ٢پيُء “.٥٣ ٢٠
”الز٥ك ههلل“
”ٝام ؿيىام ٣„ ٢٠يامۿ ر٠ڊي „٣يام“.
”ڳا ٢٤ٚٻڋ ٚيٛيٰٝ .ام ديڔي ړذ ٢٤ت٥کي ٻڋائي١طس ؼٝ ٥ظ٣ب دي دطيط ۽ ٗطي ٜالڈم دي ز٥اٚي
ؼام ٻڋائي١طس“.
”ڈا ٻڋائي١طيٟ؟“
”٠ادائغ ٻارم د ٥د٠يا دي ړ ٟ٤١ة ٢ؿي تي زٖ ٠٥٣ ٢٠طه „٣ي“” .ڈ٥؟ „صع ڈ٥؟“ ٚيٛيٰ ړعؼيَء تام اٿي
پعهٔيؽع دي ؼا٥٤ٝم ةيٺيۿ ” ڈا ٠ادائغ ٻار ا٠ؽام ٠٥٣ ٢٠طا „ٟ٣؟ ڈا َال ٠ادائغ ٻارۿ ٻارم کام ڇؼڻ ۾ ٝضتٓٛ
www.sindhsalamat.com 102
سرد الش جَ سفر :انر جليل
٠٥٣طا „ٟ٣؟ ڈا ٠ادائغ ٻارم ۽ َال دي ٠عڈ تي زعاٝي زالٚي ٚکي٠٥٣ ٙطه „٣ي؟“
”ٝام ةسث ۾ هٗت هڃائڻ ٠ٿ ٥چا٣يامۿ“ پعهٔيؽع چي٥ۿ ”ٝام ت ٥کي ٔ٘ه ٣ڒ ؼ٤ڻي قالح ڇي١طس“.
”ړ٤ڎي؟“
”ړ ٟ٤١دائيَء کي صعچي ڇيئي ٻار د ٥الش گ ٜړعائي ڈڍ“.
”٥٣مۿ“ ٚيٛيٰ ّاٚيچي تي ٿڒ اڈالئيۿ ”ت ٢ت٥م ١٤١ٝذي ړاةٝ ٢طد ٢٠ړ١طي“.ٟ
”ٝام ړ٥ة ٢ړ ٜاؼالل دي اق ٟٚ٥صالف ٢٠ړ١طه „٣يامۿ“ پعهٔيؽع پائيپ پيئ١طي چي٥ۿ ”ٝام ٠ادائغ
ٻار دي ړٕ ٟدٔ ٟ۾ ٣ٿ هد٤ي ُٝاذ اهللۿ صطا ۽ صطا دي رؼ٥ك کي ٠اراض ړعڻ ٠ٿ ٥چا٣يام“.
ٚيٛيٰ تيع د٤ڎي تيغ ٠گا ٢٣پعهٔيؽع تي هڅي ۽ الئتعيعيَء د ٥در ڐ٤ڔائي ٔٛيٽ ٝام ٻا٣ع ٠ڔعي هئي.
ٚيٛيٰ ٔٽ پاپ تي اچي ةيٺي .ړٞغهري „٣ؽتي „٣ؽتي هڅي ر٣ي ٣ئيۿ ؼچ ٥ؿ٤ع اکي„ ٟڇه هيعام
ٿي١طه هيػ .پاڻ کي ةي٥س ۽ الچار ٝسؽ٥س ړيائي .ٟاړيٛي ؼع ايڍه هڇه ړ ٜړعڻ دي پاڻ ۾ ؼعت ٢٠
ؼاريائي ٟدٝ ٟ٤١عد کي ٝكَ٥١ي ٝستت دي ٝال ؼام ٝذت٥ر ړي٣ ٥ئائيٟۿ ام ٝعد دي ةطٚي٠ ٙگاٟ٣
ؼ١طس اٝيطم تي پاڻي ڐيعي ڈڍي .٥ا٠طر ۾ ٻ٥ؼٽ ٝسؽ٥س ړيائي.ٟ
چا٣يائي ٟت ٢د٠يا دي ٝعدم کي ٣ڒ ٝيطام ۾ کڎه ړعي کي ٟص٥ب دك کٚ٥ي گاري٥م ڇئي.
پِ٥ء ائي ٟئيۿ ة١ا ړ٘ٝ ٟ٤١كط ديۿ ٠ي ٥ٽائ٥م ڇا ٟ٤٠هڃڻ ٚڳي .ٻ٤١ي ړ ٟ٤ٛتي ړاري ؿاك چڱي
وعح هيڎ٣ي ڈڍيائي .ٟؼ١طس ذ ٟ٣دي ړ١ڊ ړڎڃ ۾ ٝظ٣ب صالف ٕ٠عت ۽ ٻار کي دٔ ٟړعائڻ دٝ ٥ؽئ٥ٛ
پاڻ ۾ ُاٚذ٤ي ر٣يا ٣ئاَ٥٣ .ء پعهٔيؽع کي دك ئي دك ۾ گاري٥م ڇي١طي ر٣ي.
دڍ٣ ٟ٣ع ړا هاټ ة١ط ٌ٠ع „يػ تڍ ٟ٣کيػ اهچت ٥ئي اهچت ٥ؼيٺ ٽيڔٞطاس څرٝطاس ديؽاڻيَء
د ٥صياك „ي٠ .٥ٻ ٙةطم ۾ ٻٝ ٙسؽ٥س ړيائي .ٟؼاڻي ٟٽ١گ ٟ۾ ؼا ٢٣پيػۿ ةٛت ٟد٥م د٤ڔي٥م رهؿ١ي٥م
ؼ١طس ٠گا ٟ٣۾ دعړي اٿي٥م.
٣ ٟ٣ٿ دي اؿاري ؼام ٽيڔؽي ةي٤اري .ٽيڔؽيَء هاري کي د٥ڈيا ةازار ڇاٛ٣ ٟ٤٠ڻ الِء چئيۿ پاڻ کي
پ٥ئي ٟؼيٽ تي ڈڍي ڇ٠ائيٝ .ٟٿ ٥ٽيڒ ؼام ٚڳائي اکي٥م پ٥ري ڈڍيائي .ٟٽيڔؽي ة١طر رهڄ تي ڄهڈڻ ٚڳي
– ٠يام ؼائي ٟدا اؿت٤ار پ٥ئتي ڈڍي١طي هئي.
ؼيٺ ٽيڔٞطاس کي قاةڻ ۽ ة١اؼپتي گي ٢٤دا ړارصا٠ا „ .ٟ٣هڇم هڇم „ٔيؽعم ۽ پٚ٥يػ ؼام گ٤اٽي
دهؼتي اٿػ .دهؼتيَء د ٥زٖ دهٚتۿ ٚيٛيٰ د٤ڎي٥م َ٥رت٥م ۽ ؿعاب د٥م ة٥ت٥ٛم پيؾ ړعي ادا ړ١طه
„٣ي .ؼيٺ کي ٣ڒ هٽي ٙؼٽيٙۿ ٿ٤ٛيۿ ة١طري زاك „٣يۿ دٝ ٟ٤١ام ؼت پٽ ۽ اٺ څيئع „١٣ػ .ؼيٺ
پ١٤١ذي زاك کام ايتعه ئي ڇړ ١طه „٣يۿ ديتعه ا٠ڔ ٜٽيڔػ „ٔيؽع کامَ٥٣ .ء ٻارم دي کيػ ةڇ ړ١طي
ر١٣طي „٣ي ۽ ړڍ ٟ٣ړڍ ٟ٣پاڻ ة ٢ٻ ٢چار ةذا ه٣ائي ړڌ٠طي اٿػ.
www.sindhsalamat.com 103
سرد الش جَ سفر :انر جليل
رات د ٥ديع تائي ٟة١اؼپتي گي ٢٤دي ړارصا٠ي ۾ ړ ٜدي ٠گعا٠ي ړ١طه „٣ئ„ .يػ ؼي١گاريٙ
اٿػ د ٟ٤١۾ ٚيٛيٰ د٤ڎي٥َ ٟرت ٟکي گ٤عائي١طه ر١٣طه „٣ي.
ٚ ٥٣يٛيٰ کي ړارصا٠ي دي پ٥ئي ٟدر کام „ٔيػ ۾ گ٤عائي١طه .٥٣کيػ ٻٚ٥ي ړي ٙرٗ ٜکام ٻ ٢رپيا
هڅيڒ ڇي١طه ٥٣پع کيػ پ١٤١ذي ؼا٥٤ٝم گ٥ؿت کائڻ دي ادازت ٢٠ڇي١طه .٥٣ام د٣ ٥ڒ ڇيٚ ٟ٤١يٛيٰ
کائ١ػ ؼتب ة ٢پډي٥٣ ٥ۿ د ٟ٤١تي ؼيٺ هراڻي٣ ٥ئػۿ اري ڀائي ٝام هيـ٣„ ٥١يام .کتع اٿئي اؿام الِء
گ٥ؿت زعال „٣يۿ ديئ ٟت٣٥ام الِء ؿ٥ئعۿ ٚيٛيٰ کي څاڻ ٣ئي ت ٢ؼيٺ دك د ٥قاف ۽ ؼپتيٝ ٥اڻ.٥٣ ٥٤
ٽيڔؽي دڍ ٟ٣د٥ڈيا ةازار هټ پ٤تي ت ٟ٣ ٢ٽيڔؽي ڄرائي٥ر کي گي ٢٤دي ړارصا٠ي هټ ةي٤ڻ الِء
چي.٥
٥٠ړعم چاړعم ۽ پٺاڻ چ٥ړيطارم ٚيٛيٰ کي ؼڃاڻي هرت٥ۿ ٣ڒ پٺاڻ چ٥ړيطار ڄهڈ٠طه ؼيٺ دي
„ٔيػ ۾ هي .٥ؼيٺ ڳ٥ڈ٣ي صيا ٟٚ۾ گ.٥٣ ٜ
پٺاڻ چي٥ۿ ص٥چي ؼيٺ ؼابۿ ٚيٛيٰ ؼاب „يا ٣ي“.
”اڈي هڈي اس ک ٥ا٠طر ٚي ړي „ئ٠ ٥ي الال“.
ال ٥ٚڄهڈ٠طه هي ٥۽ ٚيٛيٰ کي ؼيٺ دي „ٔيػ ڇا ٟ٤٠ه ٺي „ي.٥
”ص٥چيۿ ت ٜا٠طر دائ٥ۿ“
ٚيٛيٰ „ٔيػ د ٥در کٚ٥ي ا٠طر داص ٙٿي.
ؼيٺ ڇ٠ط ړڌ٠طي چي٥ۿ ”اري ڀائي ړيئ٣„ ٟيٚ ٟيٛيٰ“.
”ٺيڒ „٣يام“.
”ڇاچم ڇي ٟ٤١کام پِ٥ء درؼ ٟڇ ٥٠اٿئي“.
”پيٽ ؼام ٣ئػ ٢٠ۿ“
”٣اۿ ٣اۿ ا٣ا ت ٢کتع „٣يۿ ٻار ړيعايِ٥ء يا ٢٠؟“
”څڻيٜۿ پع د ٜ١هٺ١طيئي ٝعي هي“.٥
”چڱ ٥ٿي“.٥
ٚيٛيٰ ړاهڈ ٝام ؼيٺ ڇا ٟ٤٠ڇٺ .٥پع ٣ڔطل ړاهڈ مته ړعي هرتائي.ٟ
”هي ٢٠ ٢٤ڀائيۿ ت٥م څاري ٿ٥ره ئي „٣ي“.ٟ
ٚيٛيٰ ړ٥ڂ تي هي٤ي ر٣ي.
ؼيٺ پاؼي ۾ هي١٤طي پډيػۿ“ ړٞذ٥ر پئي ڇؼذيٚ ٟيٛيٰ“.
”اځ قتر د ٥ٻار څڻي ٥اٿ“.ٜ
www.sindhsalamat.com 104
سرد الش جَ سفر :انر جليل
”“.٢٠
”ت ٢پِ٥ء!“
”ٝام پ١٤١ذي ٻار د ٥الش ړٗ ٟ٤١تعؼتام ۾ دٔ ٟړعائڻ چا٣يام ٿي“.
”٣عي رال!“ ؼيٺ ٚيٛيٰ ڇا ٟ٤٠زيعت ٝام ڇؼ١طي پډي٥ۿ ”ت٣٥ام ٝـٞٛام زعاٝي ٻار کي ة ٢دٔ ٟړ١طا
„٣ي ٥ڈا؟“
”زعاٝي ٻار د ٥ړ٥ةٝ ٢ظ٣ب ٠٥٣ ٢٠طه „٣ي .ؼ١طس الش ؼاڈي ة ٢ؼگ٤ذي ٿ٥ۿ دٔ ٟة ٢ړعي ؼگ٤ذي
ٿٚ “.٥يٛيٰ تٛش ٤ٚذي ۾ هراڻي.٥
”کيعۿ ت٥م ت ٢ڀائي د٥ر „٣يٟۿ ت٥ؼام ړيع پچ١طه!“
”٥ٝم ؼام پچڻ دي معهرت ٠ا٣يٝ .ام چا٣يام ٿي ت ٢ت٥م ١٤١ٝذي ٝطد ړع“.
”ړ٤ڎي؟ ڈا دي ٝطد؟“
”ت١٤١ذي ړارصا٠ي ۾ ٝؽٞٛام ٝغهر ۽ چ٥ړيطار „ .ٟ٣ا ٟ٤٠دي ٝطد ؼام ٝام پ١٤١ذي ٻار د ٥الش
ړ ٟ٤١ةٗ ٢تعؼتام ۾ دٔ ٟړعائڻ چا٣يام ٿيٚ “.يٛيٰ چي ٥۽ اٝيط ڀعي٠ ٙگا ٟ٣ؼام ؼيٺ ڇا ٟ٤٠ڇؼڻ ٚڳي.
ؼيٺ ؼ١طس ڀع ٝام اٿي پعي هڃي ةيٺ.٥
”ت٥م گ٤ٻعائي ٟڈ ٥ٿ ٥ؼيٺۿ“ ٚيٛيٰ چي٥ۿ ”ٻار ١٤١ٝذ٣„ ٥يۿ ت١٤١ذ٠ ٥ا٣ي“.
ؼيٺ ٣ڒ ةکاي٠ ٙگاٚ ٢٣يٛيٰ تي هڅي ۽ ړذ ٢٤ؼ٥چي چيائيٟۿ ”ا ٥٣ړ„ ٜؼام „٣يۿ ٚيٛيٰ“.
”اه ٢٣ؼيٺۿ ت١٤١ٝ ٥ذي ُٝـڔ„ ٙؼام ړعي ڈڍي“.
”پع “......
”پع ڈا؟“
”ام ړ ٜ۾ ٝام ت١٤١ذي ٝطد ٢٠ړ١طس“.
”ڈ٥؟“
”ڈ ٥دٝ ٥ام ١٣طه „٣يام .ا ٥٣ړ١٤١ٝ ٜذي څرل صالف „٣ي“.
ٚيٛيٰ اکي٥م ة١ط ړعي ڈڍي٥م .صيا ٟٚ۾ ّعق ٿي هئي .ؼيٺ دي د٥اب ؼ١طس دك دي َارمي ص٥ؿيٟ
کي ړأ٥ر ړعي ڈڍي .٥دك چا٣يػ ت ٢ؼيٺ د ٙٞٛٝ ٥د ٥چ ٥ٚ٥چاڪ ړعي کيػ پيٽ ۾ ٚت٥م ه٣ائي
ړڌيۿ ٟ٣ؼيٺ الِء ا ٥٣ړي ړي٥٣ ٥ۿ ديڔ ٥ٻي٥م ڈ٥ړعي٥م ٢٠ړ١طي٥م ٣ي٥مَ٥٣ .ء دائغ ۽ ٠ادائغ
٠٥ٞ٠يۿ ٔىعتي ۽ ّيع ٔىعتي ٠٥ٞ٠ي ؼيٺ کي رامي ړ١طي ر١٣طي ٣ئي.
ٚيٛيٰ دي ذ ٟ٣۾ صيا ٟٚد„ ٥تؾ ٔـام ڐاٽي پي .٥ا٠يڒ صياك ٣ڒ ٻي ړڌ ؼ١طس ذ ٟ٣کي ؼ٥يٟ
ؼ٥داَء ڇي١طا گ ٜٿي١طا هيا.
www.sindhsalamat.com 106
سرد الش جَ سفر :انر جليل
تڍٚ ٟ٣يٛيٰ پ١٤١ذي دك کي پعچاي .٥صيا ٟٚکي ٗاةَ٥ء ۾ „٠طائي٣ .ٟڒ اه ٥٤٠ؼا ٢٣کڻي چيائيٟۿ ”ٝام
پ١٤١ذي ٻار د ٥الش ړ ٟ٤١ؿٞـام ۾ ؼاڈائڻ الِء ة ٢تيار „٣يام“.
”پاٽ ٤ٝا پاٽ“.
”ڈا د ٥پاٽ!“
”ٻي څرل د ٥الش د ٥ړعيا ړعل ړعڻ پاٽ „٣ي“.
”ٝام ر٠ڊي „٣يام هئـيا „٣يام ؼيٺ قازبۿ“ ٚيٛيٰ ز٣ع اهتي١٤١ٝ” ٥ذ ٥ٻار زعاٝي „٣ي١٤١ٝ ٢٠ .ذ٥ۿ ٢٠
١٤١ٝذي ٻار د ٥ړٝ ٥ظ٣ب „٣ي“.
”٣ي رال ړٛذڳۿ“ ؼيٺ ٠ڒ تي „ڱع ڐيعائڻ ٚڳ.٥
”صطارا ١٤١ٝذي ٝطد ړع ؼيٺۿ“ ٚيٛيٰ کيػ َادغي ړ١طي چي٥ۿ ت٥م ر٣ائيَء هاره „٣يٟۿ ت١٤١ذي ٣ع
١٣ڋ پ٤چ „٣ي .ړ٥ة ٢ت١٤١ذ ٥هار ه٠گ ٥ړعي ٢٠ؼگ١٤طه“.
”ڇس ڀائي ٚيٛيٰ“ۿ ؼيٺ رکي ٤ٚذي ۾ هراڻي٥ۿ ”اؼي٣„ ٟي٥م ١٣طه ٥ٚڪ ت٥م ٥ٝم کام ړڋه ړٜ
ړعائي ؿ٤ع ۾ گڎٻڎ ړعائڻ ٿي چا٣ي .ٟرال رال ړعي ٣ي١ئع تٝ ٢ػ ٝػ ٣ڔڎي د١گ ة١ط ٿي „٣يۿ ت٥م
٣ڒ زعاٝي ٻار الِء ٻي د١گ ٚڳائڻ ٿي چا٣ي“!ٟ
ٚيٛيٰ صاٚي ص اٚي ٠گا ٟ٣ؼام ؼيٺ ڇا ٟ٤٠ڇؼڻ ٚڳي .ؼ١طس اکي ٟ۾ ړ ٟ٤١ةٗ ٢ؽ ٜدا دظةا ٣ ٢٠ئا.
ٚڎڪ ٣ ٢٠إ٠ .عت ٣ ٢٠ئي.
َ٥٣ء پ٥ئي ٟپيع ؼيٺ دي „ٔيػ ٝام ٻا٣ع ٠ڔعي هئي .ړارصا٠ي د٥م ٝـي٥١م هاُء هيال ړعي ر٣ي٥م
٣ي٥م.
د٥ڈيا ةازار رات دي صا٥ٝؿيَء ۾ گ ٜٿي هي١طي „٣ي.
ٚيٛيٰ ړارصا٠ي ٝام ٻا٣ع اچي ةيٺي .اٚيڔٽعڪ پ٥ك ۾ ٣ڒ ٝيعا٠ذ٤ڎه ةٛب ٚٽڔي ر٣ي٥ٝ ٟ٣ .٥٣ ٥ٽع
رړـا ةي٤اري ۽ ؿ٤يط ٛٝت رهڄ ڇا ٟ٤٠رها٠ي ٿي هئي.
٥ٝٽع رړـا ۾ کيػ دائيۿ ؼارام ياد „ئي .ؼ٥چيائي ٟت ٢کيػ گ٤ع ٝام هٺ١طي هڃي ۽ ٻار د ٥الش
ؼ١طس ز٥اٚي ړعي ڈڍيَ٥٣ .ء ام ړ ٜدي ٝا٣ع ٣ئي ٣ع ٤ٝي١ي ٻ ٢چار الش گ ٜړ١طي ر١٣طي ٣ئي.
ام صياك کي ؼ١طس ازٚي مط ڳڎړائي هي .٥ؼاڳي اه٠ط ٢٣کيػ هړ٥ڈي هئيۿ د ٟ٤١۾ ړاة ٢هاټ ٌ٠ع
„ ٢٠يػَ٥٣ .ء را ٢٣تالش ړ١طي ر٣ي٣ .ڒ را ٢٣۾ ٿاٻا کائڻ کام پِ٥ء ٻيَء را ٢٣۾ ٔعار تالش ړيائيٟۿ ام را٢٣
۾ ر٠ڊړ٥م ٛٝيػ ت ٢ٽي ٟرا ٢٣۾ ڈ٥ٽڔاري الِء هاد٤ايائي٣ .ٟڒ ړٽي ٙرا ٢٣ٻيَء ړٽي ٙرا ٢٣۾ داص ٙٿي
کيػ ١ٝذ٤ائي١طي ر٣ي.
ٿڔ ٙٽٽٙۿ ؼاڻي ؼاڻيۿ َ٥٣ء پ١٤١ذي داِء تي ٥ٝٽي „ئي .در د ٥ړ ٓٛکٚ٥ي١طي ؼ٥چيائي ٟت ٢ا٠طر
www.sindhsalamat.com 107
سرد الش جَ سفر :انر جليل
هڃيۿ اهڈ١گارهم ڇيئي رهئي پ٠٥طي .پع دڍ ٟ٣ا٠طر داص ٙٿي ت ٢چا٣ي١طي ة ٢رهئي ٢٠ؼگ٤ي .چا٣ي١طي ة ٢ٻ٢
ٚڎڪ الڈي ٢٠ؼگ٤ي.
ړ٣ ٟئي٣ .ع هٗت گعدش ۾٣ .ع هٗت ڐيعاٽي ٟ۾٣ .ع
تڍٚ ٟ٣يٛيٰ کي صياك „ي ٥ت ٢ؼ١طس ز٠طگي ٣ڒ ُ
ٞٚس ٥ڀ٥١اٽي٥مۿ ٣ع گ٤ڎي ٣ڒ چڔعۿ ٟ٣چادر ٣ٽائي ٻار ڇا ٟ٤٠ڇٺ .٥ٻار د ٥ړ٥١ك د٤ڎه چ٤عه ړٝ٥ائذي
هاڱائي ٿي هي .٥٣ ٥پيٽ ڐ٥ړذي هي٥٣ ٥س ۽ ؼچ ٥ةطم ؼعد ۽ ؼضت ٿي پي٥٣ ٥س.
ٟ٣ٻار د ٥ال ش ړاري ړپڎي ۾ هيڎ٣ي ١٣خ ۾ ک١ي٥ۿ ۽ در ة١ط ړعي صاٚي رؼت ٟتي ٠ڔعي „ئي .رات
دي اه٠ط ٢٣۾ ړٿي ړٿيۿ پعي پعيۿ ٣ڒ ٻ١٣ ٟڋۿ ٽي٥ب الئيٽ رهؿ٣ ٟئي.
َ٥٣ء صاٚي رؼت ٟتي ١ٛ٣طي ر٣ي .ړڍ ٟ٣ړڍ ٟ٣ړا ٥ٝٽع ٝٿا٠ئػ رهؿ١ي هد٤ي اڳتي هڅي ٿي هئي.
ٟ٣دك ئي دك ۾ ٔيك ٥ٛړعي ڈڍي ٥تَ٥٣ ٢ء ائي ٟئيۿ پ١٤١ذي ٻار د ٥الش ١٣خ ۾ کڻي ١ٛ٣طي ر١٣طيۿ ١ٛ٣طي
ر١٣طيۿ ديؽتائي ٟٽ١گ ٟ۾ ؼا٠٥٣ ٢٣طس ١ٛ٣طي ر١٣طيۿ ٿڔذ١طي ړعي پ٠٥طي ت ٢رڈ١٣طي ر١٣طيۿ څرتيَء
تي کؽڔ١طي ر١٣طي .ةطم ڈٛذي هي١طسۿ پع ٻار کي ١٣خ ٝام ٢٠ال٣ي١طي.
رؼتٝ ٟام رؼتا ڐٽ١طا ر٣يا .راٝ ٟ٣ام را٥٣م ٠ڔع٠طي٥م ر٣ي٥مَ٥٣ .ء ړعي ٠ا٣يۿ ١ٛ٣طي ر٣ي „٣ي.
االِء ړيئٟۿ االِء ړٿام ؼ١طس ڇٻعي ڇي ٙ۾ ايتعي ؼگ٢٤ۿ ايتعه َغل ڀعدي هي٣„ ٥ي! ٻار کي ؼي١ي ؼام
چ٤ٽائي َ٥٣ء ١ٛ٣طي ر٣ي „٣ي ١ٛ٣طي ١ٛ٣طي ُٝ ٟ٣سؽ٥س ړي٣„ ٥ي څڻ تَ٥٣ ٢ء ز٠طگيَء دي اةتطا کام
١ٛ٣طي ر٣ي „٣ي ۽ ا٠ت٤ا تائي١ٛ٣ ٟطي ر١٣طي.
ؼ١طس اڻڀا هار هکعيٙۿ اکي٥م ُاداس „َ٥٣ .ٟ٣ء ڇؼڻ ۾ ڇٻعيۿ ړٞغهر ٿڔٙۿ ٽٽ ٙ۽ ةيٞار ٿي اچيَ٥٣ .ء
هړٽ٥ريا رهڄ تي ؼي١ٽ ٝيعي چعڂ ٻا٣عام ةيٺي „٣ي .کيػ ٻا ٟ٤٠۾ پ١٤١ذي ٻار د ٥الش „٣ي .ؼ١طس
٠گا٥٣م َتادت گا ٢٣دي ڀت تي ُاړعي ٙةيتي ٝعي ٜدي ٝذؽٞي تي کت .ٟ٣„ ٙةيتي ٝعي ٜدي ١٣خ ۾
١٠ڌڈه زنعت َيؽيٰ „٣ي ۽ ؼ١طس چپ ٟتي اةطي ۽ الزهاك ٝعڪ■ .
www.sindhsalamat.com 108
سرد الش جَ سفر :انر جليل
جيم
ړٞٚ٥ت ٥ايئعپ٥رټ دي ڄپارچع الئ٠٥خ ۾ داص ٙٿي١طيۿ ٥ٝم ؼ٥چي٥٣ ٥ۿ پ٥ئتي ٟ٤١ٝهرائي ٢٠ڇؼ١طس.
ا٥ٚداع چ٥ڻ هارم ۾ پ١٤١ذي ٽئي ٟهد٥د کي ڳٚ٥ڻ دي ړ٥ؿؾ ٢٠ړ١طس .پعۿ ٝام ائي ٟړعي ٢٠ؼگ٤يػ.
٥ٝم ؿطت ؼام ٝسؽ٥س ړي٥ۿ څڻ ړ٣„ ٥يۿ ديڔ٥ٝ ٥م کي ا٥ٚداع چ٥ڻ „ي٣„ ٥ي„ .صعي دُٔ٣ ٥ٿ ٥ٚڇي
ٞ٣ي ـ ٢الِء اهد ٙ٤ٿيڻ٣„ ٥ي .ازؽاس دي ؿطت کي ٥ٝم پ١٤١ذي ًا٣ع ۽ ةاو ٟدي دٚي ٟٛؼام رد ړعڻ دي
ړ٥ؿؾ ړئي .ٻ ٢چار ٻعا٠گ٥٤م کڻي ٝام اڳتي ٠ڔعي هيػ .تڍٟ٣ۿ اهچتٝ ٥سؽ٥س ړيٜۿ تٝ ٢ام ٣ڒ
هک هڅيڒ کڻي ٢٠ؼگ١٤طس ٟ٤١ٝ .هرائي پ٥ئتي ڇؼڻ کام ؼ٥اِء ر٣ي ٢٠ؼگ١٤طس .ديڔڍ ٟ٣ائي ٟړعڻ
دي ړ٥ؿؾ ړيٜۿ ت ٢پِ٥ء پ١٤١ذي ةاو ٟ۽ ًا٣ع ؼٞيت پعزا پعزا ٿي هي١طسۿ ڀعي پ٠٥طسۿ ڀچي پ٠٥طس.
٥ٝم ٟ٤١ٝهرائي پ٥ئتي ڇٺ ٢٠ .٥تُذب ٿي٥ۿ ۽ ٢٠ئي ٥ٝم کي اچعج ٝسؽ٥س ٿي٘ٔ :٥ه تكطيٖ د ٥ازؽاس
پضت ٥ٿي .٥ر٠ذ١ي اڀي٥ادم ا٥ٚداَي ةاٚڔ٠٥ي دي پعئيَٟء ړ١ڊ ۾ۿ ؼڀ١ي کام پعڀعت ٥ةيٺي ٣ئيٞ٣ .يـ ٢ها٠گع
اڈي ؼاڈ٣ي ۾ۿ هار ړ ٟ٤ٛکام ٣يٺ تائي ٟکٛي ٙ۽ ڳچيَء ۾ ٣يڊي ر٠گ هارم ٿ٥ٝ ٟ٤ٛتي ٟدي ٝا٤ٚا! دك
چا٣ي ٥کيػ چڱي وعح ڇؼي ڈڍيام .ديَء ۾ دڎي ڈڍيام .ؼ٥چيٜۿ ړذ ٢٤ديع کام پِ٥ءۿ دڍ٥٣ ٟ٣ائي د٤از
ؼعي ١ٚڔا دي څرتيَء تام پعهاز ړ١طهۿ تڍَ٥٣ ٟ٣ء ةٝ ٢عاٗتي ۾ هيٺ٤ٝ ٙا „تٞا گ٥ت ٜٻڋ ها٠گع ٥ٝم کام پعي
ٿي هي١طي ۽ ز٠طگيَء ۾ هري ړڍٌ٠ ٟ٣ع ٢٠اي١طي .اؼي ٟز٠طگيَء ۾ ديڔي ړذ ٢٤ڇؼ١طا „٣ي٥م ۽
ٝسؽ٥س ړ١طا „٣ي٥مۿ ؼ ٥څرتيَء دي ز٥اٚي ؼام ڇؼ١طا ۽ ٝسؽ٥س ړ١طا „٣ي٥م .ديڔڍ ٟ٣ائي٢٠ ٟ
٣ذي ٣اۿ ت ٢پِ٥ء ديڔع پ١٤١ذي ٽئي ٟهد٥د کي ٝام ٽيڔؽيال ۾ ٻڋٝت دي هيعام ک١ڊرمۿ ۽ َتادتگا ٟ٣۾
معهر ڇؼام ٣ا٘ٔ .ه ا٠ؽام دالهو ٢٠ ٟٿي١طا „َ .ٟ٣تادتگا٢٣ۿ درؼگا٢٣ۿ ؿ٤ع ۽ يادگار ة ٢دالهو ٟٿي هي١طا
„.ٟ٣
ؼاڅي ٣ٿ ۾ دٛ٤ي ٙةعيٓ ړيػ ٥ٝم ٔعش تي رکي ڈڍي٣ .٥ٿ ٝٿي ړيٜۿ چپ ٟ۾ چي” :ٜٻئي دُٔي
ٝام ا٥٠راڅا پ٥را دي ړ ٟ٤١ڀڔـَ٥ء دي گ٤ع د ٜ١هٺ١طسۿ ۽ پِ٥ء هڈ٥ڈي دي درد کام ڈ٥ٽڔاره هٺيۿ ٠عهاڻ
زاق ٙړ١طس“.
ر٠ذ١يَء ٣ٿ ٝٿي ړي٥ۿ ؼ١طس ٣ٿ ۾ ؼ٥رج ٝکي د ٥گ٣ .٥٣ ٙڒ دُٔ ٥ٻي٤ع ت١ٞائ ٟد ٥تاج ٝسٙ
تُٞيع ٿي پي .٥ؼ٥چيٜۿ ؼعي ١ٚڔا ۾ ر٣ي پ٥ام .پ٥ئتي ڈڍي „ي٣ ٙع رؿتي ؼام تُ٘١ٝ ٖٛىٍ ړعي ڈڍيام.
ٞ٣يـ ٢الِء ٣تي پ١ا ٢٣هٺي ڈڍيام! ا٣ڎه صياك گظري ٙهي ٟ٤ڇي ٟ٤١۾ ا٠يڒ دُٔا ٥ٝم کي „ي .٥٣ ٥پع ٣ع دُٔي
ړڍ١٤١ٝ ٟ٣ذي گ٤ع هاريَء د ٥تك٥ر اکي„ ٟڇه تعي پئي „يٞ٠ .٥اڻيۿ ٠ٻ ٙ۽ ٝاٺيڻيۿ د ٟ٤١ز٠طگي ۾ ٔ٘ه
www.sindhsalamat.com 109
سرد الش جَ سفر :انر جليل
٣ڒ ؿڔايت ړئي „٣ي ت٢ۿ ٝام اه٣ام الِء اځ ة ٢اهپعي „٣يام .پ١٤١ذ ٟؼام هڈ٣ت٣„ ٥يۿ ٺ٤ت٣„ ٥يۿ ړا
ڳاٝ ٢٤ ٚڃتي „٣يۿ ړا ڳاٝ ٢٤ٚڃارائتي „٣يۿ ړڍ ٟ٣ړاهڈائت٣„ ٥يۿ پع اه٣ام ائي ٟړڍ ٢٠ ٟ٣ړي٣„ ٥ي.
٢٠ړا ڳاٝ ٢٤ٚڃارائي١طا „٣ي٥ۿ ٢٠هڈ١٣طا „٣ي ٢٠ .٥ړاهڈةا „٣ي !٥ةػۿ اهپعا اهپعا ۽ اد١تي ٚڳ١طا „٣ي .٥پعڀاتۿ
١٤١ٝذي څيُءۿ ؼڀ١ي کام هڅيڒ پياريۿ ي٠٥ي٥رؼٽي ۾ پڎ١٣طي „٣يۿ ٥ٝم کي ؼڍي١طي „٣يۿ چاچا .ؼتب
ٻڋائي١طي چ٠٥طي „٣ي ت ٢پيئع ت ٢پٽ ٟؼام ٝستت ړ١طا „ .ٟ٣اه٣ام ت٥ٝ ٢م کي هڅيڒ چا٣ي١طا „٣ي.٥
ؼاٿيَء کام ؼئ ٥دُٔا هڅيڒَ .ذيب ةاةا „٣ي !٥ةػۿ ٝام اه٣ام کي ؼڍي١طيػۿ چاچا! ۽ ؼاٿيۿ ١٤١ٝذ ٥پٽ
اي١طڈ ؼاك ا٠ذ١يئع ٿي١طه .ړڍ ٟ٣ړڍ ٟ٣زيعت هچام ۽ هري ړاهڈ هچام چ٠٥طه „٣ي” :اه٣ي ٟړ٤ڎي
ٗؽ ٜدا ةاةا „٣ي٥ۿ د ٢٠ ٥پڎ٣ڻ الِء ٿا چئ٥ۿ ٢٠ړ ٟ٤١ڳا ٢٤ٚکام دٛ٤پ ٙٿا ړعي .٥پ١٤١ذي ړا ڳا ٢٤ٚة ٢٠ ٢ٿا
ٝڃعاي .٥اه٣ي ٟړ٤ڎي ٗؽ ٜدا ةاةا „٣ي٥؟ ڇاچا ړي َذيب „٣ي “!٥۽ ١٤١ٝذي ٣يڔٛيۿ اړيٛي ڀيڻۿ
د ٟ٤١اٝام دي هٔات کام پِ٥ء ٥ٝم کي ٝاُء ها٠گع پاٚي ٥۽ ؼ١ڀاٚي٣„ ٥ي ۽ ١٤١ٝذي ڇک٣ ٟاڻي ؼ١ڋۿ ؼک ٢٠
ؼ١ڀعي هيذ٤ڎ ۾! ٽ٥ڈي ؼگ١٤طس ا٣ي رؿتا! ٟ٣ ٢٠زياتي ۾ ت٣ ٢عگغ .٢٠
١٤١ٝذي٥م ٠گا٥٣م ٣غاريَ ٟتادت ٟد ٥ت٘طس کڻي ر٠ذ١ي اڀي٥ادم دي هد٥د ؼام هڃي ٛٝي٥م ٣ي٥م.
ړؽٽٜۿ ؼيڔي٥رٽيۿ اٝيگعيـ ٟ۽ پاؼپ٥رټ دي ړا پاة١طي /زط ة١طي زائ٣ ٢٠ ٙئي .ؼٞذ٤ام ٿ٥ۿ ٥ٝم
هڇي هاڪ چي” :٥٣ ٥ت٥مۿ ١٤١ٝذي الِء دکا (ڇک) د ٥ؼتب ٣„ ٢٠يٟۿ ر٠ذ١ي!
تڍٟ٣ۿ ړ١٤١ٝ ٟ٤١ذي ړ٤ٛي تي ٣ٿ رکي ٥۽ „هاز „ي٥ۿ ”„١٠ط!“
٥ٝم ٟ٤١ٝهرائي ڇٺ٥ۿ ١٤١ٝذي „ڇه گيڎه ړپڎم هاره ؼاڳي ٥ڀڔـ ٥ةيٺ .٥٣ ٥د ٟ٤١کي ٥ٝم هي ٢٤ڇيٟ٤١
اڳ پ٤عي ٟدُٔي ړٞٚ٥ت ٥ايئعپ٥رټ دي ارائي٥ك الئ٠٥خ ۾ داص ٙٿيڻ کام پِ٥ء ڇٺ.٥٣ ٥
ام کام اڳ د ٥چ٥ام تٝ ٢ام „١٠ط ٣„ ٢٠يامۿ ڀڔـَ٥ء چي٘ٔ” ٥ه زؽطۿ الٚچۿ دؿ١ٞيَءۿ دهٚت ۽ د٠يا ؼام دك
ٚڳائڻ دکا د ٥ؼتب “.ٟ٣„ ٢٠
٥ٝم ٣ڔطل ٻي٤ع ٟ٤١ٝهرائي ر٠ذ١يَء ڇا ٟ٤٠ڇٺ٥ۿ َ٥٣ء اتي ٥ٝد٥د ٣ ٢٠ئيۿ دتي گ٤ڎي ک ٟاڳ ٥ٝم کيػ
ڇٺ.٥٣ ٥
”„١٠ط!“ ڀڔـَ٥ء ١٤١ٝذي ړ٤ٛي تي ٣ٿ رکي٥ٝ .٥م ٟ٤١ٝهرائي کيػ ڇٺ ٟ٣ .٥چي٣” :٥ڒ الزاقٙ
ٝستت دي دؽتذ ٥ة ٢دکا د ٥ؼتب ٿي پ٠٥طي „٣يۿ د ٟ٤١دي تالش ۾ ا٠ؽام ٣ڒ د ٜ١کام ٻئي دٜ١
تائي ٟؼٕع ړ١طه ر١٣طه „٣ي ۽ ٠عهاڻ ړڍ ٟ٣ة ٢زاق ٙړعي ٢٠ؼگ١٤طه „٣ي“.
”ةعيٓ ړيػۿ پٛيغ!“ پٺيام ؼيڔي٥رٽي „ٔيؽع د„ ٥هاز „ي٥ٝ .٥م ڈعڪ ڀعي ؼيڔي٥رٽي „ٔيؽع
ڇا ٟ٤٠ڇٺٝ ٥٣ .٥عړي ر٣ي .٥٣ ٥ةعيٓ ړيػ کيػ ڇيئي ڈڍي ٟ٣ .ٜةعيٓ ړيػ اؼڔي١ع ۾ هد٤ي ڈڍي٥
۽ ٥ٝم کي ةعٗي در ٝام ١ٚگ٤ڻ الِء چي .٥ةعيٓ ړيػ دَ ٥ڔػۿ ٣ع ؿيَء ؼٞيتۿ اؼڔي١ع اؼڔعي ٟتي
www.sindhsalamat.com 110
سرد الش جَ سفر :انر جليل
ٌ٠ع „ي .٥ام هڂ ۾ ٝام ةعٗي در ٝام ٠ڔعيۿ ٻئي پاؼي هڃي ةيٺػ .ؼيڔي٥رٽي „ٔيؽع ةعيٓ ړيػ کڻي
٥ٝم کي ڇ .٥٠ڄپارچع الئ٠٥خ ٝام ٥ٝم ٻا٣ع ٤٠اري٥ۿ ڀڔـ٥ٝ ٥م کي ٌ٠ع „ ٢٠ي .٥ٻڍ٠طڈ دك دي „صعي ص٥ا٣ؾ تي
٥ٝم هزيٽعس گيٛعي ڇا ٟ٤٠ڇٺ .٥هزيٽعس گيٛعي دي پ٥ئي ٟړ١ڊ ۾ ر٠ذ١ي ةيٺي ٣ئيَ٥٣ .ء گ٤ڎي ک ٟالِء
اپؽعائ ٟها٠گع ٥ٝم ڇا ٟ٤٠ڇؼ١طي ر٣يۿ ۽ پِ٥ء ٻئي ٣ٿ د٥ڈيۿ َ٥رت ٟ۽ ٝعدم دي ا٠ت ٢٣٥۾ گ ٜٿي هيئي.
تڍُ ٟ٣ؼعٻاٽ ٟ۾ ٥ٝم ڀڔـَ٥ء د„ ٥هاز ٻڋهۿ ” ٣ڒ الزاقٝ ٙستت دي دؽتذ ٥دکا د ٥ؼتب ٿي پ٠٥طي
„٣ي .د ٟ٤١دي تالش ۾ ا٠ؽام ٣ڒ د ٜ١کام ٻئي د ٜ١تائي ٟؼٕع ړ١طه ر١٣طه „٣يۿ ۽ ٠عهاڻ ړڍ ٟ٣ة٢
زاق ٙړعي ٢٠ؼگ١٤طه „٣ي“.
ړذ ٢٤ديع کام پِ٥ءۿ پاړؽتام هر٠طيۿ ٥ٝم د٤از ۾ ٚکي٥ۿ ”٣ڒ الزاقٝ ٙستت دي دؽتذَ٥ء ۾ ٝام
٠عهاڻ تام ٣ٿ کڻام ٿ ٥۽ دکا کي ٞ٣يـ ٢الِء ٗت٥ك ړعيام ٿ“.٥
ؿعهَات:
ؼعي ١ٚڔا دي ةي ٟاالٗ٥اٝي ٥٣ائي اڇي ړٞٚ٥ت ٥تي چڱا ٝؽأع ٚٿا ٣ئاٝ .ام ؼٞذ٤ام ٿ ٥د٤از ۾ ؼ٥ار
اڅه اڅ ٝؽأعم دي ١ٝغك ؼعي ١ٚڔا ٣ئي .ذري گ٤ٽ ؼڀيئي ؼياح ٣ئاۿ ٝضتٝ٥ٗ ٓٛيت ٟدا ٝعد ۽ َ٥رت٥مۿ
ٝام ؼياح ٥٣ ٢٠سۿ ٝام ي٠٥يؽڔ ٥وعٔام ؼعي ١ٚڔا دي ٔاقالتي تُٛي ٜکاتي ۾ ٽيٛي٥يغم ذريُي پڎ٣ائڻ
دي ؼکيا ڇيڻ الِء ٥ٝړٛي ٥هي٥٣ ٥س٤ٝ .ا „تٞا گ٥ت ٜٻڋ الِء ةي ا٠ت٤ا َ٘يطت ۽ ازتعال ؼتب ٥ٝم پ١٤١ذي دك
۾ ؼعي ١ٚڔا الِء ٞ٣يـ ٢زب ۽ اړيع ٝسؽ٥س ړئي „٣ي٠٥٣ .ئ ٟة ٢ؼعي ١ٚڔا ١٤١ٝذي الِء ٝكعۿ ي٠٥ام
۽ رهل کام هڅيڒ پعاؼعارۿ ٘ٝطس ۽ دك دي هؼ٥ؼ ٟالِء ؿا٠تيَء د ٥ديػ „٣ي .دڍ ٟ٣کام دك د٠يا ۽
د٠ياداريَء تام کچي هئي „٣يۿ ٥ٝم ٞ٣يـ ٢الِء ؼعي ١ٚڔا ۾ ر٣ي پ٥ڻ ۽ „صعي ايال گ٥ت ٜدي گيام ۽ څيام ۾
گظارڻ ةاةت ؼ١ذيطگيَء ؼام ؼ٥چي٣„ ٥ي .زياتيَء ۾ ٣ڒ هٗت ا٣ڎه ة ٢اي١طه „٣يۿ دڍ ٟ٣ؼڀ ړذ٢٤
ةي١ُٞيٰ ۽ ةي٘ٞكط ٝسؽ٥س ٿيڻ ٚڳ١طه „٣ي .تڍ ٟ٣دك ٠ئي ٟهاټ ۽ ٠ئي ٟالِء هاد٤ائڻ ٚڳ١طي „٣ي .ؼچ دي
ڳ٥ال ۽ ةي ١ُٝيٰ ۾ ړا ١ُٝيٰ تالش ړعڻ دي دؽتذ ٥ز٠طگيَء الِء ٥ٝت کام ړذٝ ٢٤طت دي ٛ٤ٝت د٥
ؼتب ٿي پ٠٥طي „٣ي.
ا ٟ٤٠ئي ڇي ٟ٤١۾ۿ دڍ٥ٝ ٟ٣م ؼچ دي ڳ٥ال ۾ ز٠طگيَء الِء ٥ٝت کام ړذٝ ٢٤طت دي ٛ٤ٝت وٛب ړئي
٣ئيۿ ٥ٝم کي ي٠٥يؽڔ ٥وعٔام ؼعي ١ٚڔا ٥ٝړٛي ٥هي .٥٣ ٥پاڻ کي ړٞٚ٥ت ٥ايئعپ٥رټ دي ارائي٥ك الئ٠٥خ
۾ ڇؼي ي٘ي ٢٠ ٟپئي „ي .٥ؼڀ ړذ ٢٤ص٥اب ها٠گع ٝسؽ٥س ٿي ر٣ي .٥٣ ٥ا٣ڎي ص٥اب ها٠گعۿ د ٟ٤١تي
ٞ٣يـ ٢ز٘ي٘ت د ٥گٞام ٿي١طه „٣ي .اٝيگعيـ ٟړائ٠٥ٽع هټ ٝام پ١٤١ذي هاري د ٥ا٠تٌار ړعي ر٣ي٥
٥٣س٥ٝ .م کام اڳ ړ ذٝ„ ٢٤عيڔي ؼياح ةيٺا ٣ئاۿ د ٟکي ؼعي ١ٚڔا ۾ تا ٙٝدي َٛيسطگيَء هاريَء
تسعيڒ ؼام دٚچؽپي ٣ئي .اٝيگعيـ ٟد ٥َٛٞ ٥ؼ١طس پاؼپ٥رټ ۽ ٻيا ړاّظ داچي ر٣ي ٥٣ ٥۽ ٥٣
www.sindhsalamat.com 111
سرد الش جَ سفر :انر جليل
َٛيسطگيَء هاري تسعيڒ ۾ ٿي ٙص٠٥عيغيَء ةاةت پاڻ ۾ ةسث ړعي ر٣يا ٣ئا .تڍٟ٣ۿ ړ١٤١ٝ ٟ٤١ذي
ړ٤ٛي تي ٣ٿ رکي ٥۽ چي١٠„” ٥ط“.
٥ٝم کي تُذب ٿي٥ۿ ٥ٝم ٟ٤١ٝهرائي ڇٺ٥ۿ ١٤١ٝذي ؼا٥٤ٝم گيڎه چادر ۾ ٣ڒ ڀڔـ ٥ةيٺ .٥٣ ٥ؼ١طس
ڇاڈ٣يۿ ٝډ٥م ۽ ٝٿي دا هار ړ٥ڈي٣ ٙئا .ڳچيَء ۾ ٣يڊم ٝڻڔ ٟدي ٝا٤ٚا ۾ ٣ٿ ۾ ړـڔ٥ك ٥٣س .پيعيٟ
اگ٤اڈه .٥٣االئي ڈ٥ٝ ٥٣ ٥م کي ؼڃات ٙؼڃاتٝ ٙسؽ٥س ٿي ٟ٣ .٥ٻي٤ع چي٥ۿ ”„١٠ط“.
„١٠ط! „١٠طۿ ٠ا٥ٝ ٥ٚم کي ٻڋك ٻڋك ٝسؽ٥س ٿي٥ۿ پع ٝام ت١٠„ ٢ط ٣„ ٢٠يام .ؼ٥چي :ٜپڒ ڀٛي٣„ ٥يۿ پع ام
کام اڳ د ٥چ٥ا٠ػ ت١٤١ٝ ٢ذ٠ ٥ا١٠„ ٥ٚط ٣„ ٢٠يۿ اٝيگعيـ ٟدي „ٔيؽع ٥ٝم کام پاؼپ٥رټ ۽ ؼٕع دا ٻيا
ړاّظ گ٤عيا.
٥ٝم ٟ٤١ٝهرائي اٝيگعيـٔ„ ٟيؽع ڇا ٟ٤٠ڇٺٝ ٥٣ .٥عړي ر٣ي٥ٝ .٥٣ ٥م ةعيٓ ړيػ ٝام پاؼپ٥رټ ۽
گ٤عة ٙړاّظ ړڌي ړائ٠٥ٽع تي رکيا ۽ ٟ٤١ٝهرائي ڀڔـَ٥ء ڇا ٟ٤٠ڇٺ .٥ڀڔـ٥ٝ ٥د٥د ٥ٝ .٥٣ ٢٠م ٟ٣الِء
هاد٤ائي١طي ٣يڍا٥٣ ٟ٤٠ڇا ٟ٤٠ڇٺ٥ٝ .٥م کي ڇاچه تُذب ٿي ٥٣ .٥اک ڈ١ڀ ۾ اهد ٙ٤ٿي هي.٥٣ ٥
اٝيگعيـ ٟ۽ ړؽٽ ٜکام ها٠طه ٿيۿ ٝام ارائي٥ك الئ٠٥خ کام ٻا٣ع „يؽغ ٔاقالتي تُٛيٞي ؼعؿتي د٥
٣ڒ „ٔيؽع دياؼ١طر ٥ٝم کي هٺڻ „ي١٤١ٝ ٥٣ .٥٣ ٥ذ ٥ؼڃات .٥٣ ٙؼاك ک ٟاڳ ٥٣اؼالل „ةاد ۾ ٔاقالتي
تُٛيٞي ٌ٠ال دي ةاري ۾ ؼڍاي ٙړإ٠ع٠ػ ۾ „ي٥ٝ ٟ٣ ٥م ؼام ڳعاٽڎي پائي ٛٝي .٥ؼعړاري گاڇي ۾ „ڻي
هي٤اريائيٟۿ چيائي” :ٟت١٤١ذي ر٣ڻ الِء ٻ ٢ة١طهةؽت ړيٟ٣„ ٙۿ گاك رهڄ تي ٥٣ٽ ٙري٥ٞړا ۾ َارمي وعح
٣ڒ ړٞعه ةڒ ړعاي٣„ ٙيۿ ۽ ايگعيعي٣ ٟاؼٽ ٙ۾ ة٣ ٢ڒ ړٞعه ت١٤١ذي ٠اٚي ٝضك٥ص ٿي٣„ ٙيۿ
ړٿي ر١٣طيٟ؟“
گاك رهڄ ؼعي ١ٚڔا د ٥ؼڀ کام ٝكعهف رؼت٣„ ٥ي .ړعاچي دي وارق رهڄ يا ايٕٛي ها٠گع دړاٟ٠ۿ
٥٣ٽ ٟٛ۽ ريؽٽ٥ر٠ٽ ٟؼام د١٤ذاي ٙرؼت٥ٝ .٥م دياؼ١طر کام ايگعيعي٣ ٟاؼٽ ٙدي ةاري ۾ پډي.٥
چيائي٠ ” :ٟاري ٙدي گ٤اٽ ٟهڻ ٟ۾ هړ٥ڈي ٙؼا٠تيڔي داِء „٣يۿ ةٛعس رهڄ دي ڀعؼام „٣يۿ دتام
ؼ٥ٞري ؿ٤ع دي ړ١ڊ ړڎڃ الِء ةؽ٥مۿ ٽيڔؽي٥م ۽ رړـا ٛٝي ؼگ١٤طا „“.ٟ٣
٥ٝم ٺ ٢٤پٔ ٢٤يك ٥ٛړعي ڈڍي ٥ت ٢ايگعيعي٣ ٟاؼٽ ٙ۾ ر١٣طس .پ١٤١ذي ٔيكٛي ةاةت ام هٗت ٥ٝم کي
ړ ٥صاص ؼتب ؼٞذ ٢٤۾ „ ٢٠ي٣ .٥٣ ٥اؼٽٝ ٙتُ ٖٛدياؼ١طر د ٥د٥ٝ ٥ٛٞم کي هڻي هي ٥٣ ٥ت٣ ٢اؼٽ٠ ٙاريٙ
دي گ٤اٽ ٟهڻ ٟ۾ هړ٥ڈي ٙؼا٠تيڔي داِء „٣يۿ دياؼ١طر پډي” :٥ة٥ر ت ٢٠ ٢ٿي١طيٟ؟“
چيٜۿ ” “٢٠۽ پِ٥ءۿ هڅيڒ ړذ ٢٤چ٠٥طي چ٠٥طي پاڻ کي رهړي هرت .ٜچ٥ڻ پئي چا٣يٜۿ ز٠طگي دڍٟ٣
گ٥ڈ دي ؼ١ٞڊ ۾ ٚڎ٣ي هي١طي „٣يۿ تڍ ٟ٣ا٠ؽام ٠اري ٙدي گ٤اٽ ٟهڻ ٟ۾ هړ٥ڈي ٙړ ٟ٤١ؼا٠تيڔي پ١ا٢٣
گا ٢٣الِء هاد٤ائي١طه „٣ي .پعۿ ٥ٝم ړذ ٢٠ ٢٤چي .٥صا٥ٝش ر٣يػ .ؼ٥چي :ٜا٣ڎي ؼا٠تيڔي ١٣ڋ ؼ٥ڂ دا
www.sindhsalamat.com 112
سرد الش جَ سفر :انر جليل
ؼ ٛؽال ٻي٤ع د٥ڈي١طسۿ ړڎي٥م ړڎي ٟؼام ٝالئي١طسۿ ٠ذات د ٥رؼت ٥ڄٽ ۽ دالؼ ٟدي د١٤گ ۾ ٢٠
ڳٚ٥ي١طسۿ ٝام دکا (ڇک) دي ةاري ۾ ؼ٥چي١طسٝ .ام دکا کام ٠ذات دي ةاري ۾ ؼ٥چي١طس.
ايئع پ٥رټ کام ايگعيعي٣ ٟاؼٽ ٙتائي ٟاڅ ړالڪ ک ٟد ٥رؼت .٥٣ ٥هاټ تي ٥ٝم کي ڀڔـَ٥ء د ٥صياك
„ي٥ٝ .٥م ةطم ۾ ؼيؽڎاټ ٝسؽ٥س ړي٥ۿ اک ڈ١ڀ ۾ ؼ١طس اهد ٙ٤ٿيڻ ١٤١ٝذي ؿُ٥ر ۾ ڈيت ها٠گع
چڀ١طه ر٣ي٥ٝ .٥م دياؼ١طر کام پډي:٥
”„١٠ط ړيع „٣ي؟“
”„١٠ط!“ دياؼ١طر ړذ ٢٤تُذب هچام پډي٥ۿ ”ړ٤ڎه „١٠ط؟“
چي” ٜړ٥ة١٠„ ٢ط“.
هراڻيائيٟۿ ”٣ڒ ٠ا٣„ ٥ٚي“.
„١٠ط دي ةاري ۾ ٥ٝم دياؼ١طر کام هڅيڒ ړذ ٢٠ ٢٤پډي .٥ړار دي دريَء کام ٻا٣ع ٥ٝم ةا٠ػۿ ٠اريٙ
دي ؼڔ ٙپٟ١ۿ ۽ ٠اري ٙدي ؿ٤تيعم تي ةيٺ ٙړچ ٟگ٤عم ڇا ٟ٤٠ڇٺ .٥ړچ ٟگ٤عم د ٥ؼٛؽ ٥ٛتيغيَء ؼام
پ٥ئتي ر٣ذ١طه هي .٥ړٞٚ٥ت ٥د ٥ؿ٤ع هيذ ٥٤اي١طه هي٥ٝ .٥م پ١٤١ذي هد٥د ۾ پعاؼعار اڻتڻ کي هيع ها٠گع
ؼ٥ڂ دي ړ١ارم تائي ٟهڅ٠طي ٝسؽ٥س ړ ي١٠„ .٥ط! ړيع „٣ي „١٠ط! ديئ ٟپ٤عي٠ ٟگا ٢٣۾ ړا ق٥رتۿ
ړا ٥ٝرتۿ ړ ٥گ٤عۿ ړا گ٤ٽي ڇٺ ٙهائٺٚ ٙڳ١طي „٣يۿ ۽ ام الِء ړ ٥ؼتب ؼٞذ ٢٤۾ ٢٠اي١طه „٣يۿ تيئٟ
„١٠ط ة١٤١ٝ ٢ذي الِء اهپعه ٠ا١٠„ .٥٣ ٢٠ ٥ٚط ٠ا٥ٝ ٥ٚم کي ٻڋك ٻڋك ٝسؽ٥س ٿي٥ٝ .٥م ٝسؽ٥س ړي ٥ت ٢ا٠ ٥٣ا٥ٚ
٥ٝم اڳ معهر ٻڋه „٣يۿ يا ام ٠اٚي ؼام ١٤١ٝذ ٥ړ ٥هاؼى ٥معهر „٣ي.
گاك رهڄ کام ؼاڅي وعف ٝڎياؼي ٟت ٢دياؼ١طر چي٣” :٥ي ةٛعس رهڄ „٣ي ٟ٣ .رهڄ تي اهك اٗ٥ال ٝتسطن
دي „ٔيػ اي١طيۿ ام کام پِ٥ء ؼعي ١ٚڔا ةعاڄ ړاؼٽ١گ ړارپ٥ريـٟۿ ٽيٛي٥يغم اؼٽيـ ٟ۽ „صع ۾
ا٠ٽع٠يـ ٙ١ة١طرا ٠ائيڔي ٣اك „٣ي.
”پعۿ اٗ٥ال ٝتسطن دي „ٔيػ کام اڳۿ ٣ڒ پارڪ ۾ رؼتي ؼام ٚڳٚ ٥ڳ ٤ٝا „تٞا گ٥ت ٜٻڋ د ٥ؼ٤٠٥عي
ٝذؽ ٥ٞرکي“.٥٣ ٙ
ٝام ؼٞذ٤ام ٿ٥ۿ دياؼ١طر ١٤١ٝذي ٟاکي ٟ۾ تذؽػ پعکي هرت٥٣ ٥ۿ چيائي٣” :ٟيُء ړٞٚ٥ت٥
ي٠٥ي٥رؼٽيَء د ٥پارڪ „٣ي“.
پډيٜۿ ”۽ ٤ٝا „تٞا گ٥ت ٜٻڋ؟“
هراڻيائيٟۿ ”هڅيڒ پعاڻٝ ٥ذؽ٣„ ٢٠ ٥ٞي .پ١ذا ٢٣ؼٺ ک ٟؼا ٟٚتائي ٟړٿي ؼگ٤ذي ٿ“.٥
ةٛعس رهڄ هيڔعهۿ قافۿ ٻ٤١ي وعٔ ٟکام ؼاهڪ هاره .٥٣ةڎ ۽ پپع دي هڻ ٟپٺيام ٗطي ٜ۽ دطيط
َٞارت ٟد ٥ؼٛؽ .٥٣ ٥ٛاٗ٥ال ٝتسطنۿ ةعاڄ ړاؼٽ١گ ړارپ٥ريـٟۿ ٽيٛي٥يغم اؼٽيـٟۿ هزارت تُٛي ٜد٥
www.sindhsalamat.com 113
سرد الش جَ سفر :انر جليل
ړعيڔي ٜٚ٥ه٠گ ١ٚگ٤يۿ دڍ٣ ٟ٣ڒ پ١خ ړ١ڊي ةيسط ؼ٤ڻي َٞارت هٽام ١ٚگ٤ياؼي ٟت٥ٝ ٢م ٻاٟ٤٠
هڅائي ڄرائي٥ر دي ړ٤ٛي تي ٣ٿ رکي ٟ٣ .٥ړار دي رٔتار گ٤ٽ ړعي ڈڍي .دياؼ١طر کيػ ؼ٤١اٚي
ٻٚ٥يَء ۾ ړذ ٢٤چي ٟ٣ .٥پاؼي کام ړار ةي٤اري ڈڍي١٤١ٝ .ذي٥م ٠گا٥٣م پ١خ ړ١ڊي َٞارت تي کُتٙ
٣ي٥م .دياؼ١طر چي٥ۿ ”٣ي ة١طرا ٠ائيڔي ا٠ٽع٠يـ٣ ٙ١اك „٣ي“.
ړار ٝام ٻا٣ع ٠ڔعي ٣اك ڇا ٟ٤٠ڇؼڻ الِء ٥ٝم ٥ٝٽع د ٥در کٚ٥ي ڈڍي .٥ة١طرا ٠ائيڔي ٣اك رؼتي دي
ؼاڅي وعف .٥٣اؼي ٟرهڄ دي کاٻي پاؼي کام ةيٺا ٣ئاؼي .ٟړ١ڋ د٤ڔائي ړار ٝام ٻا٣ع ٠ڔتػۿ ٔٽ
پاپ تي پيع رکي ړ١ڋ ٝٿي ړي ٜت ٢ذري گ٤ٽ ڈعړي ړار ؼام هڃي ٚڳػ١٤١ٝ .ذي „ڇه گ٤ٽ ۾ گ٤ٽ
ٽي چار ٔٽ ڄگ٤ا پٿع دا ٗطل ٣ئا٣„ .ؽتي „٣ؽتي ړ١ڋ ٝٿي کڻي ڇؼ١طه هيػ .هائڎه ٿي هيػٔ .ٽ پاپ ؼام
ٚڳٚ ٥ڳۿ ة١طرا ٠ائيڔي ٣اك دي ة ٢٤١ؼا٥٤ٝمۿ رؼتي دي ٻئي پاؼي ٤ٝا „تٞا گ٥ت ٜٻڋ د ٥اٽڔ ٙٽي٢٤
چاٚئ ٢٤ٽ ٗط„هر ةت ةيٺ .٥٣ ٥ايڍه هڇه ةت ٥ٝم اڳ پ١٤١ذي ؼ٥ٞري څٞار ۾ ٢٠ڇٺ.٥٣ ٥
”٣يُء اقٛي ٝذؽٞي د٣„ ٙ٘٠ ٥يۿ“ دياؼ١طر چي٥ۿ ”اقٛي ٝذؽ ٥ٞپا٠ ٥ٚعهدا ۾ „٣ي“.
”پا٠ ٥ٚعهدا!“
”ٻڋٝت دي ٗطي„ ٜجارم ٝام ٣ڒ ١٣ڋ „٣ي“.
”ړٞٚ٥ت ٥کام ړيتعه پعي „٣ي؟“
”چاٚي ٢٤کٝ ٟي“ٙ
ٝام زيعتۿ تذؽػ ۽ اچعج هچام ٤ٝا „تٞا گ٥ت ٜٻڋ دي ٗط„هر ٝذؽٞي ڇا ٟ٤٠ڇؼ١طه ر٣يػ .ة١طرا
٠ائيڔي ا٠ٽع٠يـ٣ ٙ١اك ٥ٝم کام هؼعي هي .٥ؼٞذ٤ام ٿ٥ۿ ړيتعيَء ديع تائي٤ٝ ٟا „تٞا گ٥ت ٜٻڋ دي ةت
ڇا ٟ٤٠ڇؼ١طه ر٣ي٥٣ ٥س.
دياؼ١طر د„ ٥هاز ړ ٟتي پي .٥چيائيٟۿ ”٣ي ٻي ٥دُٔ٣„ ٥ي د ٥ت٥م ٤ٝا „تٞا گ٥ت ٜٻڋ د ٥ةت ڇؼي
زيعام ٿي٣„ ٥ي“.ٟ
چيٜۿ ”زيعام “.٢٠
چيائيٟۿ ”٥ٝم کي ت ٢ائي ٟئي ٚڳ٣„ ٥ي“.
٥ٝم کيػ ٻڋائڻ چا٣ي ٥ت ٢ٽيڔؽيال ۾ ةٝ ٢ام ٤ٝا „تٞا گ٥ت ٜٻڋ دي ٝذؽ„ ٟٞڇه تُذب هچام ةي٤ي
ر١٣طه „٣يام ۽ ٽڒ ٻڋي ٝذؽ ٟٞڇا ٟ٤٠ڇؼ١طه ر١٣طه „٣يامٝ .ام پ١٤١ذي ذ١٣ي ړيٕيت کي ؼٞذ٤ي ٢٠
ؼگ١٤طه „٣يام٥ٝ .م کي ٝسؽ٥س ٿي١طه „٣ي تٝ ٢ام ٤ٝا „تٞا گ٥ت ٜٻڋ „ڇه اڳ ة ٢ازتعال ؼام ةي٤ي چڔ٥
„٣يام .زٝام ۽ ٝڔام دي پاة١طي ٟکام „زاد ٿي ٝام ڇا١٤٠ػ ڇؼ١طه ر٣ي٣„ ٥يامٝ .ام دڍ ٟ٣ة٤ٝ ٢ا „تٞا
گ٥ت ٜٻڋ دي ړَ ٟ٤١ڔػ ڇا ٟ٤٠ڇؼ١طه „٣يامۿ تڍ ٟ٣پ١٤١ذي ذ١٣ي ړيٕيت الِء الؿُ٥ر ۾ تكطيٖ دي
www.sindhsalamat.com 114
سرد الش جَ سفر :انر جليل
َ ٙٞکي ٝسؽ٥س ړ١طه „٣يام .پع ٥ٝم دياؼ١طر ؼام ا٠طر د ٥زاك ٢٠اهري .٥صا٥ٝش ر٣يػ.
دياؼ١طر چي٤ٝ” :٥ا „تٞا گ٥ت ٜٻڋ دي َڔػ پٺيام ايگعيعي٣ ٟاؼٽ٣„ ٙي“.
ؼعي ١ٚڔا ۾ ٤ٝا „تٞا گ٥ت ٜٻڋ دي ٝذؽ ٟٞکي ٤ٝا „تٞا دَ ٥ڔػ ؼڍي١طا „ٝ .ٟ٣ذؽٞي الِء َڔػ
دٕٚ ٥ي ديت٥ڻيڒ اهپعه ٥٣ۿ پع هڻ١طڈ .٥٣
دياؼ١طر پډي٥ۿ ”ة١طرا ٠ائيڔي ٣اك ڇؼ١طيٟ؟“
چيٜۿ ”ٔي اٚساك ٢٠ۿ ٻئيۿ ړ ٟ٤١دُٔي ڇؼ١طس“.
پاؼي کامۿ کاٻي وعف هي١طڈ ؼڎڪ تي ايگعيعي٣ ٟاؼٽ٣ ٙئي٣ .اؼٽ ٙړاٺ دي ؿ٤تيعيٟۿ ٿ١ڀ ٟ۽
ړا ٟٝتي ةيٺ٣ ٙئي .ڈت ٥٤ٚاري ۽ ڳاڈ٣ي ٟؼعم هاري ٣ئي .ؼچ پچ ٠اري ٙ۽ پپع دي گ٤اٽ ٟهڻ ٟ۾
هړ٥ڈي٣ ٙئي .ؼڍ پ١ڋ تام ت ٢ة ٢٤١ڇؼڻ ۾ ٢٠پئي „ئي .ٻٝ ٢اڈ َٞارت ٣ئي .گعائ٠٥ڊ ٔ٥ٛر ۽ ٔعؼٽ ٔ٥ٛرۿ هرا٠ڊم
۽ ړاريڊارم د٥م ڳاڈ٣ي٥م رهّ١ي ٽائي٥ٛم ؿيـي ها٠گع چٞڔي ر٣ي٥م ٣ي٥م .دياؼ١طر ؼاٝام کڻائي
٥ٝم کي ؼڋه رؼيپـ ٟ۾ هٺي „ي٣ .٥اؼٽ ٙدي رؼيپـ١ؽٽ ۽ هارڄم ٣ڒ پ٥ڈ٣يۿ ؼٻاد٤ڎي َ٥رت ٣ئي٠ .ا٥ٚ
٥٣س ؼ٥ٛا٠ا دياؼڔيعاۿ پع ٣عړ ٥ؼڍي١طه ٥٣س ٝال٤ٝ .ا „تٞا گ٥ت ٜٻڋ دي پ٤عي ٟدردي دي پيعهړار
٣ئيۿ ت ٟ٤١ړعي ڀڔـ١ي ٣ئي.
رؼيپـٔ„ ٟيػ دي ردؽٽع ۾ ٥ٝم پ١٤١ذي ٠اٚيۿ ٛٝڒ دي ٠اٚي ۽ ؼعي ١ٚڔا ۾ اچڻ دي ٘ٝكط ۽
ٗيال دي َعقي ٝتُ ٖٛړا ٟٞٚ۾ ا٠طراج ړي .٥چاٻي ٟهاري ة٥رڄ تام ٣ڒ چاٻي ال٣يۿ ٥ٝم کي ڇي١طي ٝال
چي٥ۿ ”ت١٤١ذ ٥ړٞعه ڇ٥٣م ٞ٠تع „٣ي“.
”ڇ٥٣م ٞ٠تع!“ چپ ٟتي ٝعڪ تعي „ئي .چي” :ٜڇ٥٣م ٞ٠تع اؼام دي ٛٝڒ ۾ پٛؽتعم کي ڇ ٥٠هي١طه
„٣ي“.
ٝال ٤٠ايت څيعج ؼام ا٠گعيغيَء ۾ چيَ” :٥ال وعح ؼام تيع٥٣م ٞ٠تع ةط٠كيتيَء دٞ٠ ٥تع ؼٞذ٤ي٥
هي١طه „٣يۿ پع ائي٣„ ٢٠ ٟيۿ ٞ٠تع ٝڎي٥ئي ٞ٠تع „ .ٟ٣ا٠ؽام پ١٤١ذ ٟاَٞا ٟٚؼتب ڀ٥ڳي١طه يا الٿ زاقٙ
ړ١طه „٣ي“.
چيٜۿ ”ام ةاري ۾ تٕكي ٙؼام ڳا٤ٚائت“.٥
ؼ٥ټ ړيػ ۽ ةعيٓ ړيػ کڻي دياؼ١طر ۽ ٝام ڇ٣يٞ٠ ٟتع ړٞعي تي „ياؼي .ٟڇ٥٣م ٞ٠تع ړٞعه
گعائ٠٥ڊ ٔ٥ٛر تي ٥٣۽ ٝال دي رؼيپـٔ„ ٟيػ کام پعي .٥٣ ٢٠ړٞعي کي اڳيام ٣ڒ ١٠ڌڈه ةاّيچ٥٣ ٥ۿ
د ٟ٤١۾ ٥ٝؼٞي گ ٟٛکام ؼ٥اِء ؼڀ کام هڅيڒ ٞ٠ايام ٣ڒ ٗطي ٜةڎ ٥٣ۿ د ٟ٤١کي ړپڻ ةطرام تُٞيع ٙ٤ٝ
َٞارت د ٥زك ٥ړي ٥هي .٥٣ ٥ةڎ دي ٿڎ ؼام ٚڳٚ ٥ڳ ؼي١ٞٽ دي چت٥تعي تي پٿع ٝام تعاؿي٤ٝ ٙا „تٞا
گ٥ت ٜٻڋ د ٥ؼ٤ڻ ٥۽ ؼڔ٥م هاره ٝذؽ ٥ٞرکي٣ ٥ئائ٥م .چت٥تعي تي ٤ٝا „تٞا دي ٗط ٟٝ۾ گ ٟٛد٥م پ١کڎي٥م
www.sindhsalamat.com 115
سرد الش جَ سفر :انر جليل
۽ ٥ٚةام دي رک پيئي ٣ئي .ړٞعي ۾ ٣ڒ وعف تٞال ؼادهۿ پع ؼ٤ڻ ٥پ١ٛگ پي ٥٣ ٥۽ پ١ٛگ دي ڀعؼام ٚکڻ
الِء ٝيغ ۽ ړعؼيٝ .يغ ؼام ٚڳٚ ٥ڳ دري ٣ئي .پعده ٣ٽائي دري کٚ٥ي ڇٺٜۿ ٻا٣عام گ٤اٽ ٥د١٤گ ٥٣ۿ ؼاها
چ٤چ هڻ ۽ وعزي ٟوعزي ٟدا ٿ٣٥ع.
دياؼ١طر پډي٥ۿ ”ړيئ ٟٿ ٥ڀا٠ئيٟ؟“
د١٤گ ڇا ٟ٤٠ڇؼ١طي چيٜۿ ”٥ٝم کي ٣ڒ ا٣ڎي ئي ١٣ڋ دي تالش ٣ئي“.
پډيائيٟۿ ”٥٣ٽ ٙري٥١ړا هاره ړٞعه ړي١ؽ ٙړعائي ڈڍيام يا رکام؟“
ڇا١٤٠ػ ڇؼڻ ة١ا چيٜۿ ”ړي١ؽ ٙړعائي ڈڍ“.
هاڂ ۾ هٗت ڇؼ١طي چيائيٟۿ ”ڈ ٢٤ٿي ر٣يا „ٟ٣ۿ اڅ ړالڪ ۾ ؼخ ٤ٚي هي١طه„ .رال ړ١طي ٟيا گاك
ٔيػ تي ؼ١ٞڊ دي ړ١اري ؼام ؼيع ړعڻ ١ٛ٣طيٟ؟“
چيٜۿ ”ٝام ٣اؼٽ ٙ۾ ئي تعؼ١طسۿ ٔي اٚساك ړيڍا ٢٠ ٟ٤٠هي١طس“.
پډيائيٟۿ ”رات دي ٝا٠ي ٣اؼٽ ٙ۾ ئي کائي١طيٟ؟“
چيٜۿ ”٣ا“.
ٝٿ ٥ک١٤١طي چيائيٟۿ ”٣ ٟ٣اؼٽ ٙ۾ ړ ٟ٤١ةٗ ٢ؽ ٜد ٥گ٥ؿت ٢٠پچائي١طا „ٟ٣ۿ ٔ٘ه ڀاڅي٥م ۽ داٚي٥م
پچائي١طا „ .ٟ٣گڍ اهٻاري ٙچا٥٠ر ۽ ڐٛڔا ڇي١طا „“.ٟ٣
چيٜۿ ”ٝام ٝاز٥ك دي ؼ١گطٚيَء ؼتب گ٥ؿت ص٥ر „٣يامۿ ٠٥٣ئ ٟگ٥ؿت پؽ١ط ٢٠ړ١طه „٣يام“.
ٝعړي ٥ٝم ڇا ٟ٤٠ڇٺائيٟۿ هڅي اچي ١٤١ٝذي ؼا٥٤ٝم ةيٺ٥ۿ چيائيٟۿ ”٣ڒ َذب د٤ڎي ڳا٢٤ٚ
ٻڋايامِء!“
کيػ ړعؼيَء تي هي٤ڻ الِء چيٜۿ ٥٣ړعؼيَء تي هي٤ي ر٣يٝ .٥ام ٚکڻ هاري ٝيغ تي هي٤ي ر٣يػ.
دياؼ١طر چي٥ۿ ”٣ ٟ٣اؼٽ ٙد ٥ا٠تٌال ٻڋٝت دي ڀڔـ ٥پ٥څاري ٟدي ٣ٿ ۾ „٣ي ٟ١٣ .ړذَ ٢٤عقي کام
ّيع ٛٝڔي ٟکي ٣تي ر٣ائڻ کام ړيٻائڻ ؿعهع ړي“.٥٣ ٥
٥ٝم کي َذب ٚڳ٥ۿ ٻڋٝت دي ة١يادي اق٥ك ۾ گ٥ت ٜد ٥گيام ړ ٟ٤١دي ة ٢الِء ٥١ٞٝع ٣„ ٢٠ي .د٠يا دي
٣ع ٛٝڒ ۽ ٝظ٣ب دي ٝاڻَ٥٤ء د ٥ٻڋٝت ۾ „څر ڀاُء ړي ٥هي١طه „٣ي.
دياؼ١طر چي٥ۿ ” ّيع ٛٝڔي ٣اؼٽ ٙ۾ ؿعاب پيئ١طا ٣ئا ۽ گ٥ؿت هاپعائي١طا ٣ئاۿ دٛ٤ڻۿ ٍ١ٝړعڻ دي
ةاهد٥د“.
”پِ٥ء؟“
”پِ٥ء ٔيك ٥ٛړيائ٥م تّ ٢يع ٛٝڔي ٟکي اکي٥م ة١ط ړعي ر٣ڻ الِء ٣اؼٽ ٙ۾ داِء ٢٠ڇي١طا“.
”٥ٝم کي ړيئ ٟڇ٠ائ٥م؟“
www.sindhsalamat.com 116
سرد الش جَ سفر :انر جليل
٣اك ۾ ٥ٝد٥د ٣ئا ۽ چا ٢٤٠پي ر٣يا ٣ئا١ٝ .ذ٤ائ ٟړذ ٢٤ةعٝي ٣ئا ۽ ړذ ٢٤داپا٠ي ٣ئا .پِ٥ء صتع پئي ت٥٣ ٢
ؼڀئي ٻڋٝت دا پيعهړار ٣ئا ۽ ٤ٝا „تٞا گ٥ت ٜٻڋ ةاةت ړ ٟ٤١ړإ٠ع٠ػ ۾ ؿعړت ړعڻ „يا ٣ئا.
ړائ٠٥ٽع تام چا ٢٤٠دٝ ٥گ کڻي ٝام ٣ڒ ٥٠يڔٛي ړ١ڊ ۾ هڃي هيٺػ .دريَء ٝام ٻا٣ع ٤٠اريٜۿ هڻ ٟدي
ٽاريٝ ٟام رهؿ١يَء دا تعهرا ڈڻ١طاۿ ا٠طر داص ٙٿي ر٣يا ٣ئا .پعيام ړ ٟ٤١ړ٥رس ۾ ڳائڻ دي ري٤عؼ ٙد٥
„هاز اچي ر٣يٕٚ .٥٣ ٥ي ت ٢ؼٞذ ٢٤۾ ٢٠پئي „ياۿ پع ٚئ ٢۽ ؼع رؼي .٥٣ ٥ٛؿايط ړٝ ٥ظ٣تي گيت !٥٣
چا ٢٤٠پيئ١طي „١٠ط د ٥صياك دك تي تعي „ي٥ٝ .٥م کي ٚڳ٥ۿ ٥ٝم ا٠ ٥٣ا ٥ٚاڳ ٻڋه „٣ي .ام ٠اٚي ؼام
١٤١ٝذ ٥ړ ٥هاؼى ٥معهر ر٣ي٣„ ٥ي .پع ړٿي؟ ٢٠چا٣ڻ دي ةاهد٥د الؿُ٥ر دي ؼ٥ڂ ٥ٝم کي ةيچيٟ
ړعڻ ٚڳي٥ٝ .م ا٠طر ۾ اڻتڻ ٝسؽ٥س ړئي .پِ٥ء ٥ٝم دڍ ٟ٣ڄائ١١گ ٣اك ڇا٥ّ ٟ٤٠ر ؼام ڇٺ ٥ت٥ٝ ٢م کي
ٝسؽ٥س ٿي ٥تٝ ٢ام ٣تي اڳ اچي چڔ٣„ ٥يام .ؼاڳئي ١٣ڋ هي٤ي چا ٢٤٠پي چڔ٣„ ٥يام .دريَء ٝام ڈڻي
اي١طڈ رهؿ١يَء دا ړعڻا ڇؼي چڔ٣„ ٥يام .ري٤عؼ ٙهاره گيت ٥ٝم اڳ ة ٢ٻڋه „٣ي! پعۿ ړيئ٠ !ٟاٞٝڔٟ
„٣يٝ .ام پ٤عي٥م دُٔ ٥ؼعي ١ٚڔا „ي٣„ ٥يام! ٣تي ديڔي ړذٝ ٢٤ام ڇؼي ر٣ي٣„ ٥يامۿ ديڔي ړذ٢٤
ٻڋي ر٣ي٣„ ٥يامۿ پ٤عي٥م دُٔ ٥ٻڋي ر٣ي٣„ ٥يام .پع !٢٠ړ٥ؿؾ دي ةاهد٥دۿ دٚي ٟٛدي ةاهد٥د ٝام پاڻ کي
ٗائ ٙړعي ٢٠ؼگ٤يػ٥ٝ .م کي پڒ ٿيڻ ٚڳي تٝ ٢ام اڳ ة ٢ايگعيعي٣ ٟاؼٽ ٙ۾ اچي چڔ٣„ ٥يام .ڄائ١١گ
٣اك دي ٥٠يڔٛي ړ١ڊ ۾ هي٤ي ٝگ ٝام چا ٢٤٠پي چڔ٣„ ٥يام .ړذ ٢٤ة١٤١ٝ ٢ذي الِء اهپعه يا ٠ئ٥م ٢٠
„٣ي .ؼڀ ړذ١٤١ٝ ٢٤ذي الِء پعاڻ٣„ ٥يۿ ٥ٝم کي پ١٤١ذي هد٥د ۾ ړ١تڻي ٝسؽ٥س ٿي .څڻ اهچت٥
٥ٝؼ٥ٞم ةطٚذي هي٥م .ت ٢٤ؼياري دي رات ٝاز٥ك تي ڈائ١ذي هئي! ٥ٝم ٝگ ٝام گعل گعل چا ٢٤٠دا چڪ
ڀعي هرتا .چا ٢٤٠هات ۽ ٠ڎيَء کي ؼاڈي١طيۿ ١٤١ٝذي هد٥د ۾ ؿا ٙٝٿي هئي .ړ١تڻي گ٤ٽ ٿيڻ ٚڳيۿ ٥ٝؼ٥ٞم
څڻ هري ةطٚذڻ ٚڳي٥م .گ٤ٽۿ ٻ٥ؼٽ ۽ گعٝيَء د ٥ازؽاس هڅڻ ٚڳ .٥ړذ١٤١ٝ ٢٤ذي ٠عڈ ۽ پيـا٠يَء تي
چعڻ ٚڳ٥ٝ .٥م ٣ٿ ٠عڈ تي رکي ڈڍي.٥
١٤١ٝذ٠ ٥عڈ پگ٤ع ۾ „ .٥٣ ٥ٚپگ٤ع دا ڐڎا ٠٥ٚطڈي ٟتام ه١٣طاۿ ړ ٟ١دي پاپڎي ٟتائي ٟهڃي پ٤تا ٣ئا.
ړعؼيَء تام اٿي دريَء ڇا ٟ٤١ٝ ٟ٤٠ړعي ةي٤ي ر٣يػٞٗ .يف دا ٝٿيام ٽي ةٽڻ کٚ٥ي ڈڍي .ٜگ٤اٽ ٟهڻٟ
ٝام ڈڻي اي١طڈ رهؿ١يَء دي تعهرم ؼام ٥ٝؼي٘يَء د„ ٥هاز هڅڻ ٚڳ .٥گيت چٽ ٥ٿيڻ ٚڳ٥ٝ .٥م پ١٤١ذي هد٥د
ٝام پڎالُء ٻڋه .ت ٥ا ٥٣ؼ٤١اٚي گيت اڳ ة ٢ٻڋه „٣ي .ا٥٠راڅا پ٥را ۾ ٘ٝطس ةڎ دي ڈا ٥٠۾ هي٤ي ت ٥پاڻ ا ٥٣گيت
„الپي٣„ ٥ي!
صاٚي ٝگ ٝيغ تي رکي ٝام ڄائ١١گ ٣اك ٝام ٠ڔعي هيػ.
هرا٠ڊم ۽ ړاريڊارم د٥م ةتي٥م ٻعي پي٥م ٣ي٥م .هرا٠ڊي دي ڳاڈ٣ي ٟرهّ١ي ؼعم تي ړاٺ دي
ؿ٤تيعي ٟ۽ ٿ١ڀ ٟدا َڔػ پعاؼعار ٚڳي ر٣يا ٣ئا .ړاريڊار ۾ ٚڳ ٙةتي٥مۿ ٻ٤١ي پاؼ ٟکام ٣ڒ ٻئي دي
www.sindhsalamat.com 118
سرد الش جَ سفر :انر جليل
ؼا٥٤ٝم ٣ ٢٠ي٥م .هڈ ٥ٽي ڈڍي ٚڳاي٣ ٙي٥مۿ ړاريڊار ٝام ١ٚگ١٤طيۿ ٻ ٟچئ ٟٻعا٠گ ٟ٤کام پِ٥ءۿ ١٤١ٝذ٥
پاڈ ٥کاٻي کام ؼاڅي ۽ هري ؼاڅي کام کاٻي پاؼي ٿي پئي هي .٥پِ٥ءۿ ٝام ړاريڊار ۾ ا٣ڎي ١٣ڋ ةي٤ي
ر٣يػۿ دتي ١٤١ٝذ ٥پاڈ ٢٠ ٥ؼاڅي پاؼي ٥٣۽ ٢٠کاٻي پاؼي ١٤١ٝ .٥٣ذ ٥پاڈ١٤١ٝ ٥ذ ٥ؼاپ ڈڍي هي.٥٣ ٥
زؽعت ١٤١ٝذ٘ٝ ٥طر ٿي پئي■ .
www.sindhsalamat.com 119
سرد الش جَ سفر :انر جليل
اَ ُؼع هي ٙاهچت ٥اک کٛي پيئي„ .ؼٞام اهپعه ٌ٠ع „يٝ .٥از٥ك ٥ٝڳ ٥۽ ٥ٛٝك ڇؼڻ ۾ „ي .٥پ١٤١ذي څرتي
پعائي ٝسؽ٥س ٿيڻ ٚڳي٣ .ع وعف کام ړ٣٥يڎي ړا ٢٣ړئي ٣ئي .ړ٣٥يڎي دي ت ٟ٤۾ ٣عړا ؿيِء
اَڻچٽي ۽ ُٝت ٜ٤ٿي١طي هيئي .هاي١ٝ ٥ڊك ُپعاؼعارۿ صا٥ٝش ۽ ړاڪ ٝس ٙد٤ڎه دهکيتاز ٿي١طه هيُ .٥گ٤ٽ ۽
ٻ٥ؼٽ ۾ ١٤١ٝذ ٥ؼا١ٝ ٢٣ذ٤ڻ ٚڳ.٥
٥ٝم کُڍ تام ٣يٺ ٤٠اري .٥اَڻچٽي ٝاز٥ك ۾ ره٣ ٖ٠ئي٥ٝ .ڳا ٝاڻ ٥٤څ٠ڋي څاڈيَء الِء رؼت ٟتي ٠ڔعي „يا
٣ئا .ٽعيٕڒ دي گ٥ڈ گٞ٤ؽام ۾ ةؽ٥م ةط رهز ٟها٠گع ڀچي ر٣ي٥م ٣ي٥م .رهزا٠ي ه٥١٣ار ۾ ړاةً ٢ا٣عي ڐيع
گ٤يع ٌ٠ع „ ٢٠ئي٥ٝ .م کي پ١٤١ذي زاك تي زيعت ٿي.
اڱڻ ٝام ةاةا د„ ٥هاز „ي٥ۿ ”ؼت ٥پي٣„ ٥ي ٟڈاۿ ٝاِء ؼ١٤١ٝ( ٟذا پٽ)“.
هراڻيٜۿ ”داڳام پي“.٥
”هاټ (ڈا) داڳام پيُ !٥ؼع ؼا٠٥ٝڊيَء د ٥هئائػ („هاز) ڈ ٢٠ ٥پي ٥اچي؟“
”١٤١ٝذ ٥ؼا ٢٣ٿ١ٝ ٥ذ٤ي ةاةاُ .ؼع ؼا٠٥ٝڊي ړيئ ٟڳايام“.
ةاةا ا٠گعيغم دي „صعي ٠ـا٠ي ؼٞذ٤ي ٥هي١طه „٣ي1921.ع کام 1936ع تائي ٟؼ١ڋ دي ا٠گعيغ
اريگيـ ٟا٠ذ١يئع ةي١ذا ٟٝڄگٛػ د١ٝ ٥ـي ر٣ي چڔ٣„ ٥ي .ةي١ذا ٟٝڄگٛػ کي ؼ١ڋيَء ۾ ٚکيٙ
درص٥اؼت ٟد ٥ا٠گعيغيَء ۾ تعد ٥ٞړعي ڇي١طه .٥٣ةاةا دا يادگار تعدٞا ةي١ذا ٟٝڄگٛػ پاڻ ؼام کڻائي هي٥ۿ
۽ هڃي ١ٚڊم ٝي٥زي ٜ۾ رکايائي.ٟ
ةاةا رڈ ړعي پډي٥ۿ ”ي ٥اه – ړي ؼٟ؟ (ت٥م ص٥ش ت٣„ ٢ي١٤١ٝ ٢٠ ٟذا پٽ؟)“
”ٚڳام ت ٢ص٥ش پي٥ۿ پع ٥ٝم کي ؼا ٢٣کڻڻ ۾ تڔٛيٓ ٿي ر٣ي „٣ي“.
”اٝيذيٽٛي (٣ڔطل) ٣يٺ اڂ“.
ٝام ٣يٺ ٤ٚي هيػ .اڱڻ ۾ گ٤ع دا ڀاتي ٥ٝم کي هرائي هيا.
ةاةا پډي٥ۿ ”ؼا ٢٣ڈ ٢٠٥ٿ ٥کڻي ؼگ٤ي“.ٟ
”ٝام ؼٞذ٤ام ٿ٥ۿ ١٤١ٝذي ٠ڎيَء ۾ ړا ؿيِء اٽڔي پيئي „٣ي“.
” َپٛي د ٥ړ١ڊه ٚڳ٠٥٣ ٥طسۿ“ ١٤١ٝذيَء ٠ا٠يَء ک١ڊه هات ٝچڔائي١طي چيَ٥٣ .٥ء ٣ڒ ؼئ ٥ؼتعٟ٣
ؼا ٟٚدي „٣ي.
www.sindhsalamat.com 120
سرد الش جَ سفر :انر جليل
ڄاړٽع ؼعؼعي تپاس کام پِ٥ء هي ٢٤رپيا هٺي کيؽي ۾ هڅا .ةاةا کي چيائيٟۿ ”پ٥ڈ٣اۿ ت١٤١ذي پٽ کي
ړذ ٢٤ة ٢ړ٤٠٥ي .ةٛڔ ٙچاڪ چڱ ٥ڀ٣„ ٥ٛي“.
”چڱ ٥ڀ٘ٔ ٥ٛه ڇؼڻ ۾ ٿ ٥اچيۿ“ ةاةا ١٤١ٝذيَء ڳچيَء تي ٣ٿ رک١طي چي٥ۿ ” ٟ٣کي ٠ڎيَء ۾ ارٿٞيٽڒ
(زؽاب) „٣ي“.
ڔع ٿ ٥ړعي .هٺي هڃي١ػ“.
”ړذ ٢٤ړ٤٠٥يػۿ“ ڄاړٽع چي٥ۿ ” َُ ٝ
ةاةا کي اوٞي١ام ٢٠ٿي .٥ڄاړٽع کي چيائيٟۿ ”هاټ ١ٝي الټ (پيؽ ٥ړ٤ڎي ؿيِء „٣ي) ُٚڒ ٝاِء ؼ ٟه٠ػ
٥ٝر (٣ڒ دُٔ ٥ٻي٤ع ١٤١ٝذي پٽ کي تپاس)ِ„ .ء ريڊيۿ ٽيڒ رپيغ ٽ٥ي١ٽي (ٝام هڅيڒ هي ٢٤رپيا ڇيڻ الِء تيار
„٣يام)“.
ٻي٤ع ٔي دا هي ٢٤رپيا هٺي ڄاړٽع کيؽي ۾ هد٤ي ڈڍيا .پِ٥ء ٻي٤ع ١٤١ٝذي تپاس ؿعهع ړيائي.ٟ
١٤١ٝذي هات ۾ ٿعٝا ٝيٽع هد٤يۿ ٠تل تي ٣ٿ رکيائي .ٟاک هاڂ تي رکيائي١ٝ .ٟٽ ک ٟ۾ هات ٝام ٿعٝا
ٝيٽع ړڌي ٽيتٚ ٙيٞپ دي رهؿ١يَء ۾ داچيائي.ٟ
پډيائيٟۿ ”ةک ٚڳيئي ٿي“.
٣اړار ۾ ړ١ڋ ٥ٚڇي.ٜ
”اُڀ ٚڳيئي ٿي؟“
٣اړار ۾ ړ١ڋ ٥ٚڇي.ٜ
”ةک ةٚ ٢ڳ١طي اٿػۿ ُاڀ ةٚ ٢ڳ١طي اٿػۿ“ ةاةا ڳا٤ٚاي .٥چيائيٟۿ
”ة َ ِٽ (پع)ۿ ١٤١ٝذي پٽ کي ٠ڎيَء ۾ اَرٿٞيٽڒ „٣يۿ يُ١ي زؽاب „٣ي .ړذ ٢٤ة ٢کائي پي ٠ٿ ٥ؼگ٤ي.
ؼا١ٝ ٢٣ذ٤يػ ٿ“.٥
٥ٝم ڄاړٽع کي چي٥ۿ ”ائيٝ ٟسؽ٥س ړيام ٿ٥ۿ څڻ ت٠ ٢ڎيَء ۾ ړا ؿيِء اٽڔي پيئي „٣ي“.
”٥٣م “.ڄاړٽع ړ١ڋ ٥ٚڇي .٥پِ٥ء پ١٤١ذي ؼاڅي ٣ٿ ڇؼڻيَء ؼامۿ (ديڔا ؼگعيٽ ٟدي ده٤٠ي ۾ ٣يڊي
ٿي هيئي ١٤١ٝذي ٟاکي ٟکي اٿالئڻ ٚڳ٥ٝ .٥م کي ڄاړٽع دي „ڱعيٝ ٟام څٽ „ئي.
چيٜۿ ”اکي ٟ۾ ړذ ٢٤ړ٤٠٥ي ڄاړٽع١٤١ٝ .ذيَء ٠ڎيَء ۾ ړا ؿيِء اٽڔي پيئي „٣ي“.
پډيائيٟۿ ”ؼگعيٽ ڈڔي١طه „٣يٟ؟“
هراڻيٜۿ ”هاڻ دي کٽ ڈڔڻ کام ؼ٥اِء ٻي ړاة ٢ؿيِء ٢٠ڈڔي١طه „٣يام“.
”اکي„ ٟڇه ت ِ ِ
عهرا ڇؼ١طه „٣ي“.ٟ
” .٢٠ړذ ٢٤ڇي ٟ٤١کام ٔ٘ه ڇي ٟ٤١دا تارا ڇؼ١طه „٣يام.
”ړڍ ٟ٣ڐيعي „ئي اٿئي“.
www.sindhsalamat.com 122
سرد الش جَ سفر :انر جليل
۽ اؼٽيٿؽڔ٥ٽ د ٥ٿڋڈه ٿڋڈه ١٤١ٝ ٢٣٥ٚذي ړع٠گ٤ي ۽ پاؼعي ٟتي رکڻ ٚڳ٥ٝ .٥م کي ڄاړٽع دي
ةئ٥ٗ٥يَء تي صار ٚڳا .چيٝ٥ا٠ػۿ ” يارۿ ؼا١٤١ٝ ٢٣ذي ٠ڎيَء ۾ اچي ڐاٿ٣„ ٥يۿ ۽ ت٥م ٚڳ ٥پي٣„ ٥ي١٤١ٝ ٟذي
پٺيَء کي!“
”هڇه ؼا ٢٣کڻ“.
”هري ؼاڳي ڳا !٢٤ٚؼائيَ ٟعض ړي ٜت١٤١ٝ ٢ذي ٠ڎيَء ۾ ړذ ٢٤اٽڔي پي٣„ ٥ي٣ .يٺ د ٥ؼا٣ ٢٣يٺ
۽ ٝٿي٥م ٝٿي ر٣ذي هي٣„ ٥ي“.
”ړ٥ؿؾ ړع“.
٥ٝم هڇي ؼا ٢٣کڻڻ دي ړ٥ؿؾ ړئي .اکي ٟاڳيام اه٠ط ٢٣اچي هيئيٝ .ٿ ٥هڃي ړاٺ دي تضتي
ؼام ٚڳ .٥ڄاړٽع د ٥اؼٽيٿؽڔ٥ٽ ړٝ ٟ١ام ٠ڔعي ١٤١ٝذي پٺيَء ٣يٺام پ٥ردي هي.٥
” ُاٿيۿ“ ڄاړٽع رڈ ړئيۿ ”ةي٥ٗ٥ف!“
ڄاړٽع دي رڈ ٻڋي ةاةا ا٠طر ٛ٣ي„ ٥ي .٥چيائيٟۿ ”ڄه٠ٽ دڈړٝ ٥ائي ؼڒ ؼ١٤١ٝ( ٟذي ةيٞار پٽ کي
دڈړ ٢٠ ٥ڇي)“.
”ت٥م هڃي ٻا٣ع هي٢٤ۿ پ٥ڈ٣اۿ“ ڄاړٽع هاڂ ۾ هٗت ڇؼ١طي چي٥ۿ ”ٝام ړ١ؽٛٽ١گ ٔغيـ٣„ ٟيامۿ ړ٥
ٚ٥ُٞٝي ڄاړٽع ٣„ ٢٠يام“.
ةاةا ٻا٣ع ٛ٣ي ٥هي .٥ڄاړٽع ٥ٝم کي اُٿاري هي٤اري ٥۽ اؼٽيٿؽڔ٥ٽ ؼام ١٤١ٝذي٥م پاؼعي٥م تپاؼڻ
ٚڳ .٥تپاؼي١طي دڍ ٟ٣ړڇ هټ پ٤ت٥ۿ تڍ٥ٝ ٟ٣م کام ةعداؿت ٿي ٢٠ؼگ٤ي .٥چيٜۿ ”٥ٝم کي ؼضت
ړتڔتائي ٿي ٿئي ڄاړٽع .ړڇ هٽام اَ ٥٣ذيب اهزار پعي ړعۿ ٢٠ت ٢ړٿي کٛي ٢٠هي٤ام“.
ڄاړٽع اؼٽيٿؽڔ٥ٽ دي ت٥تڎي اڳيام ڐيعائي ١٤١ٝذي ؼي١ي تي رک١طي چي٥ۿ ”ک١گ“.٢٤
”ړ ٟ٤١تي؟“
”ک١گ .٢٤ک١گ٤ڻ ة٠ ٢ٿ ٥څاڻي“!ٟ
٥ٝم ک١گ٤ي.٥
”اڈي ةاةا ١٤١ٝذي ٟ٤١ٝ۾ ڈ ٥ٿ ٥ک١گ٤يٟۿ“ ڄاړٽع ٠اراض ٿي١طي چي٥ۿ ”ٻئي پاؼي ٟ٤١ٝړعي
ک١گ“.٢٤
٥ٝم ٻي٤ع ک١گ٤ي٥ۿ ڀت ڇا ٟ٤١ٝ ٟ٤٠ړعي.
”اڈي ک١گ٤ي ٟٿ٥ۿ يا ٺٺٚ٥ي ٿ ٥ړعي“!ٟ
”ةي هٗت ٥ک١گ٤ڻ ةػ ائي ٟئي ٠٥٣طه „٣ي“.
”زهر ؼام ک١گ٢٤ۿ ٣يئ - ٟکئ٥م کئ٥مۿ کئ٥م کئ٥م “.ڄاړٽع ک١گ٤ي ڇياري.٥
www.sindhsalamat.com 124
سرد الش جَ سفر :انر جليل
٥ٝم ڄاړٽع دي ا ٙ٣ړ١طي زهر ؼام ک١گ٤ڻ ؿعهع ړي .٥ک١گ٤ڻ دي دهرام ڄاړٽع ٥ٝم کي
تپاؼي١طه ر٣ي .٥ام هڂ ۾ ٥ٝم ٝسؽ٥س ړي ٥ت١٤١ٝ ٢ذي ٠ڎيَء ۾ ڐاٿ٠ ٙا٥ُٛٝل ؿيِء ٠ڎيَء ۾ هڅيڒ پضتي
ٿي١طي هيئي .ؼا١ٝ ٢٣ذ٤ڻ ٚڳ.٥
ڄاړٽع چي٥ۿ ”ک١گ٤ڻ ة١ط ړع“.
٥ٝم ک١گ٤ڻ ة١ط ړعڻ دي ړ٥ؿؾ ړئيۿ پع ک١گ ٢٤ز٠طگيَء ۾ ّ ٟٞها٠گع اچڻ ؿعهع ړي٥ۿ ت ٢ةػ
اي١طي ر٣ي.
”اڈي ک١گ٤ڻ ة١ط ړع“.
”کئ٥م کئ٥مۿ کئ٥م کئ٥م“.
”اڈي چيٝ٥امِء ت ٢ک١گ٤ڻ ة١ط ړع“.
”کئ٥م کئ٥مۿ ؼت ٙؼ٥ر ۽ ُپعاڻي ک١گ ٢٤کي ٢٠داڳائت٣„ ٥يۿ ڄاړٽع قازب“.
ڄاړٽع قازب پ١٤١ذي صا٠ي ٝام ٣ڒ گ٥ري ۽ ٽيت ٙتام پاڻيَء د ٥گالس کڻي „ي .٥ام هڂ ۾ ٝام زهر
ؿ٥ر ؼام ک١گ١٤طه ر٣يػ٥ٝ .م کي گ٥ري ۽ پاڻيَء د ٥گالس ڇي١طي چيائيٟۿ ”ڐڒ“.
”هاټ (ڈا ڐڒ!“ ةاةا ١٤١ٝذي ک١گ٤ڻ د„ ٥هاز ٻڋي ا٠طر ٛ٣ي„ ٥ي.٥
چيائيٟۿ ” ٔعگيٽ ٠اټ (هؼار ١٤١ٝ )٢٠ذي پٽ کي ٠ڎيَء ۾ ارٿٞيٽڒۿ يُ١ي زؽاب „٣ي .ؼا ٢٣ت ٢چڱي
وعح کڻي ٿ٥ۿ گ٥ري ٠اټ پاؼيت ٙکائي١طه (گ٥ري کائي ٢٠ؼگ١٤طه“).
”پ٥ڈ٣اۿ ت٥م ٻا٣ع هي .٢٤صتعدار د ٥ٻي٤ع ا٠طر „ي٣„ ٥يُ .ٟؼئي ٣ڻ١طه ٝامِء“ ةاةا کي ڀچائڻ کام پِ٥ء ڄاړٽع
٥ٝم کي گ٥ري ڇي١طي چي٥ۿ ”هات ۾ هد٤ي چ٥س .ڳڎړائڻ دي معهرت ٠ا٣ي“.
٥ٝم گ٥ري هات ۾ هد٤ي چ٥ؼڻ ؿعهع ړئي.
ک١گ ٢٤ة١ط ٿي هيئي.
ئ “.٢ڄاړٽع ٥ٝم کي ٻي٤ع ٚيٽائي ڈڍي .٥پيٽ ۽ ؼي١ي تام ٗٞيف پعي ړعي ڈڍيائي.ٟ
”ٚيٽي َپ ُ
٥ٝم ڄاړٽع کي چي٥ۿ ”١٤١ٝذي ٣اٺي ړاٺيَء تي ٢٠هڃذامِءٝ .عض د ٥ؼتب ڳٚ٥ي دٛط ړا دها ڇي.
ٝام ٝعي ٥ٿ ٥هڃام٣ .اِء! ١٤١ٝذي ٠ڎيَء ۾ ڐاٿ ٙؿيِء ٗاة ٥ٿي١طي ٿي هڃي“.
ڄاړٽع قازب پ١٤١ذ ٟٻ٤١ي ٣ٿ ٟد٥م „ڱعي٥مۿ اَڱ٥ٺ ٟکام ؼ٥اِءۿ ١٤١ٝذي پيٽ ۾ ٽ١تڻ ؿعهع ړي٥م.
١٣ياه کام ؿعهع ړعي دم کام ٣يٺ ٠عم تائيٟۿ ۽ پيٽ دي ٣ڒ پاؼي کام ٻئي پاؼي تائيٟ
َ ا ٥٣ؼٛؽ٥ٛ
داري رکيائي .ٟائيٝ ٟسؽ٥س ړيٜۿ څڻ ڄاړٽع ١٤١ٝذي پيٽ تي َُ ٣ع ړا٣ي ر٣ي.٥٣ ٥
”ڈا پي ٥ڳٚ٥يٟۿ ڄاړٽع“.
ڄاړٽع د٥اب ٢٠ڇ„ .٥٠ڱعي ٟد٣َ ٥ع ړا٣ي١طه ر٣ي.٥
www.sindhsalamat.com 125
سرد الش جَ سفر :انر جليل
١٤١ٝذ ٥اه٠طا ٥٣هات رهؿ ٟړيائي .ٟړذ ٢٤ديع تائي٠ ٟڎيۿ ٠ڎيَء د١ٚ ٥گ ٢٤۽ ٠ڎ گ٤ٽ داچڻ کام پِ٥ء َچٞٽ٥
١٤١ٝذي هات ٝام ړڌيۿ ٽارڂ هؼائي ڈڍيائي.ٟ
ةاةا پٻ ٟتي ١ٛ٣طه ړٞعي ۾ ١ٚگ٤ي „ي .٥ڄاړٽع کام پډيائيٟۿ ”١٤١ٝذي ؼ( ٟپٽ) دي هچ – ړٽ
يُ١ي „پعيـ ٟت ٢٠ ٢پي ٥ړعي“.ٟ
ڄاړٽع هراڻي٥ۿ ”ت١٤١ذي پٽ کي ړاةً ٢ا٣عي ةيٞاري ٣„ ٢٠ي “.پ١٤١ذا اهزار رک١طي چيائيٟۿ
”ت١٤١ذي پٽ کي ه٣„ ٜ٣ي“.
”هاټ ه“!ٜ٣
”ه“.ٜ٣
٥ٝم چي٥ۿ ”١٤١ٝذ ٥ؼا ٢٣ٿ١ٝ ٥ذ٤ي ڄاړٽع٥ٝ .م کي ائي ٟٿٝ ٥سؽ٥س ٿئيۿ څڻ ةيعز ٜصاردي ٗ٥ت٥م
١٤١ٝذي ٠ڎيَء تي ٟ٤١٠ڇيئي ١٤١ٝذيَء ٠ڎيَء ۾ ڐاٿ ٙؿيِء کي چچعڻ دي ړ٥ؿؾ ړعي ر٣ي٥م „“.ٟ٣
”ا ٥٣ؼڀ ه٣„ ٜ٣يۿ“ ڄاړٽع چي٥ۿ ”١٤١ٝذ ٥هٗت صعاب ٢٠ړيٝ .٥ام ړ١ؽٛٽ١گ ٔغيـ٣„ ٟيام .ړ٥
ٚ٥ُٞٝي ڄاړٽع ٣„ ٢٠يام“.
”١٤١ٝذ ٥ؼا ٢٣ٿ١ٝ ٥ذ٤ي ڄاړٽعۿ“ ٥ٝم تڔٛيٓ هچام چي٥ۿ ”١٤١ٝذي ٠ڎيَء ۾ ڐاٿ ٙؿيِء ڐيعي٥م پائي
ر٣ي „٣ي“.
”ؼڀ ه٣„ ٜ٣يۿ ”ڄاړٽع ړاهڈ ١ٝذ٤ام چي٥ۿ ”هڃ ٥هڃ .٥پ٥ڈ٣اۿ هٺي هڀ پ١٤١ذي پٽ کي“.
ةاةا دا ړ٤ٛا ا٠گعيغ ايڔٽعم ها٠گع ُاڀا ٿي هيا .چيائيٟۿ ”ٝاِء ؼ ٟڄاِء – اي١ڊ ي ٥ٽي ٙگ ٥گ١٤١ٝ( !٥ذ ٥پٽ
ٝعي ر٣ي٣„ ٥يۿ ۽ ت٥م چ٥ي ٟٿ ٥هڃ“)!٥
ڄاړٽع قازب ٝيغ دي پاؼي ۾ کت ٙةٽڻ تي „ڱع رکي .گ١٤ٽيَء ٻعڈاټ ړي٣ .٥ڒ ڈٔ ٢٤ٽ ٥راهڻ د٤ڎه
پٽي٥ا ٥ٚا٠طر „ي .٥ڄاړٽع اؼام ڇا ٟ٤٠اؿاره ړ١طي کيػ چي٥ۿ ” ٟ٣پ٥ڈ٣يۿ ۽ پ٥ڈ٣ي دي د٥ام هٞ٣ي پٽ
کي څړا ڇيئي اؼپتاك ٝام ٻا٣ع ړڌي ڈڍي“.
ةاةا رڈ ړئيۿ ”هاټ! ا٠ؽٛيٽ!“
راهڻ اؼام کي اؼپتاك ٝام َغت ؼام ړڌي ڈڍي.٥
ةاةا ۽ ٝام دع٠ي٥٣ ٙش ٝسٞط ؿيطي رهڄ تي اچي ةيٺاؼي.ٟ
ةاةا چتائي ١٤١ٝذي ٟ٤١ٝ۾ ٤٠اري .٥پډيٝ٥ا٠ػۿ ”ڈا پي ٥ڇؼي ٟةاةا“.
چيائيٟۿ ” ڀا٠ي٥٣ ٥ل ؿايط ٝڔع پي ٥ړعي .ٟپع .٢٠ت١٤١ذا ال٠ ٢٣ڔعي هيا „ .ٟ٣ت١٤١ذي ٠ڎيَء ۾ معهر
ړا ؿيِء اٽڔي پيئي „٣ي .ت ٥ؼام ٽعة( ٙهيڋم) „٣ي“.
چيٝ٥ا٠ػۿ ”ٝام ٝعي هي١طهؼامِء ةاةا١٤١ٝ .ذ ٥ؼا ٢٣ٿ١ٝ ٥ذ٤ي .ٻ٥ؼٽ ۾ رهح ؼاڻ ٥ٿي١طه پي ٥هڃي“.
www.sindhsalamat.com 127
سرد الش جَ سفر :انر جليل
”گاڄ از گعيٽ (اهلل هڇه „٣ي)ۿ“ ةاةا چي٥ۿ ” ِا ٥٣ايڔٽعم د٤ڎه ڄاړٽع ٥ٝم کي ٔعؼٽ ؼائيٽ (پ٤عيٟ
ٌ٠ع) ۾ ڈؽ ٥ڇؼڻ ۾ „ي .٥٣ ٥دڍهٝ .عض ة ٢ؼڃاڻي ٢٠ؼگ٤ي !٥هاټ هاټ ڄاړٽع ٣يئع (٣تي ړ٤ڎا ړ٤ڎا ٢٠
ڄاړٽع پيا „“.)ٟ٣
دك ٻڍ٠طي پئي هيئي .اکي„ ٟڇه ٣ع ړا ُچع٠طڈ ۽ اَ ُ
ڻچع٠طڈ ؿيِء د٤ڔي ٿي١طي هيئي .ائي ٟپئي
ٝسؽ٥س ٿي ٥څڻ ٝاز٥ك تي ؼچ پچ ړ٣٥يڎه ٤ٚي „يٝ .٥٣ ٥ام ةاةا کي چي٥ۿ ”٥ٝم کي گ٤ع هٺي َٝ .ُٙ ٣ام „رال
ؼام ٝعڻ چا٣يام ٿ“.٥
”ڄيٿ! ٝ ٥٠ ٥٠اِء ؼ٥ٝ( ٟت! ١٤١ٝ ٢٠ذا پٽ)“ ةاةا ٥ٝم کي پيار ڀعي٠ ٙگا ٟ٣ؼام ڇؼ١طي چي٥ۿ ”ڄه٠ٽ اهٚڊ
ٔادر ؼاري (پ١٤١ذي ړعاڈي پيُء کي ا ٥٣چئي ڇک ٢٠ڇي)“.
ةاةا هيچار ۾ پئذي هي٠ .٥عڈ تي گ١٤خ ِچٽا ٿي ةيٺػ٥ٝ .م ؼٞذ٤ي٥ۿ ٝ ٥٣ؽٽع ةي١ذا ٟٝؼام گظاري ٙهٗت
ياد ړعي ر٣ي٥٣ ٥ۿ پع ائي .٥٣ ٢٠ ٟةاةا چي٥ۿ“ ٥ٝم کي ٣ڒ گعيٽ „ئيڊيا (ڇاچه ؼٺ ٥صياك) „ي٣„ ٥ي“.
”١٤١ٝذي ړٕ ٟدٔ ٟد٥؟“
”ي ٥ؼٛي (ت٥م ڀ٥ڪ „٣ي“.)ٟ
”ٝام ٝعي هڃام ت١٤١ٝ ٢ذ ٥الش ؼ١ڋهَء ۾ ٥ٚڈ٣ائي ڈڍدامِءۿ ةاةا“.
” ٥٠ٽاڪ ڄيٿ (٥ٝت دي ةاري ۾ ٢٠ڳا٤ٚاِء“).
ړعي ړعي پ٠٥طس.
١٤١ٝذي ٟٽ١گٝ ٟام ؼت ٠ڔع٠طه هي .٥ؼا ٢٣ؼاڻ ٥ٿي١طه هي .٥ڀا٠ي ٜڐ٤ڔَ ٥
ړ٤اڻي صت ٜٿي هي١طيِ٠ .ڎيَء ۾ ڐاٿ ٙؿيِء دي ةاري ۾ ړاة ٢صتع ٢٠پ٠٥طي.
تڍ ٟ٣ةاةا د„ ٥هاز ړ ٟپي .ٜچيائيٟۿ ”٥ٝم ڄؼائيڊ (ٔيك )٥ٛړي٣„ ٥يۿ ت ٢ت٥کي اهڇ هيڄ کي
ڇيکاري١طس“.
”اهڇ هيڄ ړ٤ڎه؟ ديڔِ ٥د َ ٟړڌ٠طه „٣ي؟“
”را٠گ را٠گ (ّٛه) .د ٟة٤عال صام ڀ٥پ ٥ړڌ٠طه „٣ي“.
”اهڇ هيڄ ړيع „٣ي؟“
”پٛيٽ ٥دٔ ٥ادر „٣ي (أالو٥م د ٥پيُء „٣ي) “.ةاةا چي٥ۿ ”٣ڒ ٌ٠ع ۾ ٝعض ؼڃاڻي هٺ١طه „٣ي“.
”ت ٢پِ٥ء ُ١ٝڌ ۾ ئي اهڇ هيڄ ڇا ٟ٤٠هٺي ٛ٣ي٣ ٟا“.
ړعاڈي کام هؼعي هي .)٥ديع ٠ي٥ر ٝائي١ڊ (پعها ٢٠ ٢٣ړع)“.ُٙ ٣َ .
”اهٚڊ ٝئ ٟعگيٽ (٥ٝم ُ
تڔٛيٓ کام ١٤١ٝذي٥م اکي٥م ة١ط ٿي هي٥م٣ .عړ„ ٥هاز اهپعه ٿي هي٥ٝ .٥م کي ُؼڋ ٢٠پيئي ت ٢ةاةا
ړ٤ڎي ؼ٥اريَء ۾ چاڈ٣ي ٥ٝم کي اهڇ هيڄ هټ هٺي „ي.٥
”ٻاٚڔا اکي٥م ک٥ك„ “.هاز تي اکي٥م کٚ٥ي .ٜاهڇ هيڄ ٤١ٝذي ؼا٥٤ٝم څرتيَء تي پٛٿي ٝاري هيٺ .٥٣ ٥ةطم
www.sindhsalamat.com 128
سرد الش جَ سفر :انر جليل
ڀڀ٥ت ٥٣س٥ٝ .م کي ائيٚ ٟڳ٥ۿ څڻ ٣ ٥٣ڍ چ ٜد ٥ٺ٤ي٥٣ ٢٠ ٙۿ ةٛڔ ٢ؼ١ڋ دي چيڔي ٝٽيَء دٝ ٥ذؽ٥٣ ٥ٞ
– ٗطي ٜدهر دي ک١ڊرم د ٥پت١٤١ٝ ٟ٣ .٥٣ ٥ٛذي ٟاکي ٟ۾ اکي٥م هد٤ي ڈڍي٥م٥ٝ .م ؼ١طس ٠گاٝ ٟ٣ام ٠ئ٢
ٝسؽ٥س ړي.٥
هيڄۿ ڈ٥ړع د٥م اکي٥م ٺيڒ „ .ٟ٣ارٿٞيٽڒ (زؽاب) ٠ڎيَء ۾ اٿػ.
ةاةا کام ر٣ي ٢٠ ٥ٿي .٥چيائيٟۿ ” َ
٠ڎيَء ۾ۿ چ٥ي ٿ٥ۿ ړا ؿيِء اٽڔي پيئي اٿػ“.
هيڄ هراڻي٥ۿ ”ا٠طر ۾ د٤اتي پائڻ الِء اکي٥م ڳڎکي ٟد ٥ړ ٜڇي١طي٥م „“.ٟ٣
”ال َالج „٣ي!“ ةاةا ةيسط زيعت هچام چي .٥ؼ١طس ٤ٚذي ۾ ڇک .٥٣اکي٥م ّ ٜکام „ٚي٥م ٿي پيػ.
”٣ا “.هيڄ هراڻي٥ۿ ” ت١٤١ذي پٽ دٝ ٥عض ال َالج „٣ي .د٠يا د ٥ړ٥ة ٢ڄاړٽع يا زڔي ٜؼ١طس َالج
ړعي ٢٠ؼگ١٤طه“.
ةاةا زؽعت ؼام ٥ٝم ڇا ٟ٤٠ڇٺ ٥٣ .٥اهچت٥ٝ ٥م کي ةيسط .پ٥ڈ ٥٣۽ مُيٓ ٌ٠ع „ي .٥اکي ٟد٥م پتٛي٥م
پاڻيَء ۾ ٻڍي هيػ٣ .يٺي٥م چپ ړ١تڻ ٚڳػ„ .هاز ڀعدي „يػ .هيڄ اهڇ کام پډيائيٟۿ ”هيڄۿ ١٤١ٝذي ُپٽ
کي ړ٤ڎي ةيٞاري „٣ي“.
هيڄ هراڻي٥ۿ ”ت١٤١ذي پٽ دي ؼا ٢٣۾ ٟ٣٥ٝد ٥دڈه اٽڔي پي٣„ ٥ي■ “.
www.sindhsalamat.com 129
سرد الش جَ سفر :انر جليل
ٻارم کي االِء ړيئ ٟڀڻڒ پئذي هيئي ت ٢پاڈي دي ړ ٟ٤١گ٤ع ۾ ٣ڒ ړاري „ڻي ر٣ائي ٣ئائ٥م
د ٟ٤١کي ُاؼع هي ٙړ٤يۿ ڳڀا ڳڀا ړعي ها ٢٣۾ اڈالئي ڈڍي١طا .ٻارم الِء ا٣ا صتع زيعت ا٠گيغ ٣ئي .ٻارم
کي ا٣ا ڳا ٢٤ٚاق ٙؼٞذ ٢٤۾ ٢٠پئي „ئي ت ٢ړاريَء کي اُؼع هي ٙڈ ٥ړ٤ي ڈڍي١طا؟ ر٠گ د ٥ړاره ٣ئڻ ڈا
ڇه٣„ ٢٣ي؟ ٣ڒ ٻار ڇاچه ٔڔع١ٝط ٿي پي .٥ړڍٝ ٟ٣ٿ ٥پئي ک٤١يائيٟۿ ړڍ٠ ٟ٣ڒ ٝام گي١گا پي
ړڌيائي ٟ٣ .ٟٻي ٟٻارم کي چي٥ۿ ”يارۿ ١٤١ٝذي ١٠ڌي ڀيڻ ٝتيعي ة ٢ڇاچي ړاري „٣ي ٟ٣ .کي ة ٢ت ٢٠ ٢ړ٤ي
ڈڍي١طا؟“
”چهٚڻۿ ت١٤١ذي ڀيڻ ړيتعي ړاري „٣ي؟“ ٣ڒ ١٠ڌڈي ٠ي١گع پډي.٥
چهٚڻ هراڻي٥ۿ ”ؼخ ٤ٚڻ کام پِ٥ء ړ ٟ٤١کي ٌ٠ع ٢٠اي١طي „٣ي“.
”اة٥ك٠ “.ي١گع هائڎه ٿي هي .٥پډيائيٟۿ ”ت١٤١ذي ڀيڻ ٽ١ڊڻ ت٠ ٢ا٣ي؟“
”٢٠ ٢٠ۿ ٽ١ڊڻ ٠ا٣ي “.چهٚڻ هراڻي٥ۿ ”ٽ١ڊڻ کام ړذ ٢٤گ٤ٽ ړاري „٣ي“.
اهچت ٥ٻارم ٣ڔطل ٣ڒ ٙ٤ٝپاڻ ۾ ڳا٤ٚائڻ ؿعهع ړي .٥ؼٞذ ٢٤۾ ٢٠پئي „ي ٥ت ٢ړ ٟ٤١ڈا پئي
ڳا٤ٚاي٣ .٥ڒ ٻار ړذ ٢٤ةعدؽت ٟ٣ .٥٣ ٥د٠ ٥اٝ ٥ٚتعړ ٟ٣ .٥٣ ٥ؼڀ١ي کي ٝاٺ ړعائي١طي چي٥ۿ ”ُٝا٥ٛٝ
گڎٻڎ „٣ي .اؼام کي پ١٤١ذي پ١٤١ذي گ٤ع ۾ ړاري ٟدٔ ٥ڔع ړعڻ گ٤عدي“.
ٻار ٔڔع ۾ پئذي هيا .و١ٞچي چي٥ۿ ”١٤١ٝذي ٝاُء ڇاچي ړاري „٣ي“.
”١٤١ٝذي ٝاُء ت١٤١ذي ٝاُء کام هڅيڒ ړاري „٣يٝ “.تعړي چي٥ۿ ”١٤١ٝذي ٝاُء ؿيطياڻي „٣ي“.
هڇي ةسث ٝتازحي ۽ ؼ٥ڂ هيچار کام پِ٥ء ٔيك ٥ٛٿي ٥ت ٢ؼڀ کام اڳ ٻار پ١٤١ذي پ١٤١ذي گ٤ع هي١طا.
گ٤ع ۾ ديڔا ة ٢ړاري َ٥رت ٠٥٣ط ي ام کي صىعي کام „گا ٢٣ړ١طا .ام کام ٣ڔطل پِ٥ء پاڈي دي ړٟ٤١
گ٤ع ۾ ٗيط ړاريَء کي ةچائڻ دي ړا تعړيب ؼ٥چي١طا.
ٻار پ١٤١ذ ٟپ١٤١ذ ٟگ٤عم ڇا ٟ٤٠رها٠ا ٿي هيا .ڄهڈ٠طي ۽ ؼ٤ڔ١طي ؼڀ کام اڳ چهٚڻ پ١٤١ذي گ٤ع
پ٤ت٣ .٥يڍا٥٣ ٟ٤٠ڇا ٟ٤٠ڇٺائي .ٟپِ٥ء هڇي هاڪ ٝاُء کام پډيائي” .ٟاٝام ٝتيعي ړٿي „٣ي؟“
ٝاُء هراڻي٥ٝ” .٥م کي ړ٤ڎي صتع ت ٢ړ١ي ڈ٥ري ړٿي „٣ي .گ٤ٽيَء ۾ څړا پئي کائي١طي ٠٥٣طي“.
چهٚڻ گ٤ٽيَء ۾ ړا٣ي پي .٥ؼ١طس پ١ذ ٟؼا ٟٚدي ڀيڻ ٝتيعي پاڈي دي ٻي ٟٻارڈي ٟؼام را٠ط ړعي
ر٣ي ٣ئي .چهٚڻ ڀيڻ کي ١٣خ ۾ کڻي هرت ٥۽ گ٤ع ٥ٝٽي „ي .٥ڀيڻ کي ٝاُء دي ١٣خ ۾ ڇي١طي چيائيٟۿ ”ٚڔائي
www.sindhsalamat.com 130
سرد الش جَ سفر :انر جليل
ٝتعړي دي ٝڔعا٠ي ٝاُء ٝظړع کي ٠٥ٝثۿ ۽ ٠٥ٝث کي ٝظړع ړعي ڳا٤ٚائي١طي ٣ئي .اق ٙچعي
ٿي پيئي” .اڈي „ئ٥م ړاره „٣يام! „ئ٥م ړاره „٣يام!“
ٝتعړ ٥ڄهڈ پائي „ئي ٥١کڻي „يٝ .٥اُء کي ڇيکاري١طي چيائي” .ٟتُ٥م ړاري „٣يٟۿ ١٤١ٝذي ٝاُء .ڇسٟ٣ .
„ئي١ي ۾ ڇس .ت٥م ړاري „٣ي“.ٟ
ٝاُء ٝتعړي کي ڈڔي پ١٤١ذي ؼا٥٤ٝم ةي٤اري ٥۽ پِ٥ء کيػ ٠ڒ تي ٽڔع ه٣ائي ړڌيائيٝ .ٟتعړ٥
رت د٥م ٺي١ڌي٥م ه٣ائي١طه ٛ٣ي ٥هي.٥
ړذ ٢٤ديع کام پِ٥ء ؼ٥ٞرا ٻار گ٤عام ٝار ٥ٝچڎه کائي ٥ٝٽي „يا ۽ پاڻ ۾ زاٚي از٥اٚي ٿيا .ړ ٥ا٣ڎه ٻار
ٌ٠ع „ ٢٠ي ٥د ٟ٤١دي چڱيَء چ٥کي ٝعٝت ٢٠ٿي ٣ذي .ړ ٟ٤١دي ٝٿي تي ڄهكۿ ړ ٟ٤١دي ٠عڈ تي گٝ٥ڎهۿ
ړ ٟ٤١د ٥چپ ڐاٽٙۿ ړ ٟ٤١د ٥ړٝ ٟعهڈي٣ !ٙع ٻي ٥ٻار ١ٝڊړائي پي ٛ٣ي .٥گ٤ع ۾ ؼڀ١ي کي ٺا٥٣ړي
ٝار ٛٝي ٣ئي .پاڻ ۾ گڍدي هيٺا .ٻارم کي ٝادعا ؼٞذ ٢٤۾ „ ٢٠ئي .چهٚڻ دي ڀيڻ ٝتيعي قٕا ٽ١ڊڻ د٤ڎي
ړاري ٣ئي .پع ٝاڻػ کيػ ړاري ٝڃڻ الِء تيار ٣ ٢٠ئي! ٝتعړي دي ٝاُء ؿيطياڻي ٣ئي .ڇاٝع د٤ڎي
ړاري ٣ئيۿ پع پاڻ کي ړاري ٝڃڻ الِء تيار ٣ ٢٠ئي .و١ٞچي دي ٝاُء ٝي ٟ٤١د٤ڎي ړاري ٣ئيۿ پع ړاري
چ٥ڻ تي و١ٞچي کي ٺا٥٣ړي ٝار ړڌيائي .ٟام ڳا ٢٤ٚتي ؼڀ١ي کي زيعا٠ي گ٤ٽ ۽ پعيـا٠ي هڅيڒ ٿي
پيئي.
پ١٤١ذي پعيـا٠ي دهر ړعڻ الِء ٻارم ٔيك ٥ٛړي ٥ت ٥٣ ٢ړيئ ٟة ٢ړعي ړاريَء کي هڃي ڇؼ١طا.
د ٟ٤١کي ُاؼع هي ٙړ٤ي .ڳڀا ڳڀا ړعي ها ٢٣۾ ه٣ائي ڈڍي١طا .ٻارم اق ٙ۾ ڇؼڻ پئي چا٣ي ٥ت ٢ړاري
ړيتعي ٗطر ړاري ٣ئي د ٥پ١خ ڈ ٢٤دا٠ٺا د٥ام کيػ ړ٤ڻ الِء ړا٠ڀ ړڌي ةيٺا ٣ئا .ړاريَء کي
ڇؼڻ کام پِ٥ء کي ٟصتع پئذي ؼگ١٤طي ت ٢ړاريَء دي ړاري ر٠گ ۽ ٝتيعيَءۿ ۽ و١ٞچي ۽ ٝتعړي دي
ٝائ ٟدي ړاري ر٠گ ۾ ړ٤ڎه ٔعق ٥٣؟ ام کام پِ٥ء ٥ُٛٝ ٥٣ل ړعڻ دي ړ٥ؿؾ ړ١طا ت ٢ڈا دڳ د٤ام
۾ ړاري ر٠گ تي ة١طش پئذي هئي „٣يۿ صاص ړعي َ٥رت دي ړاري ر٠گ تيۿ د ٥ديڔا ة ٢ړاري
َ٥رت زهر „هرم کي ٌ٠ع اي١طي ت ٟ٤١کي ړ٤ي ڈڍي١طا!
ٻارم ذري گ٤ٽ اٗ٥ال ٝتسطن د٤ڎي ايذ١ڊا پ١٤١ذي ؼا٥٤ٝم رکي ۽ ام تي َ ٙٞړعڻ دٔ ٥يك ٥ٛړعي
ڈڍي .٥ؼڀ کام اڳ ٻار ام ک٥د١ا ۾ پئذي هيا ت ٢ړاريَء کي ړ٤ڎي گ٤ع ۾ ٗيط ړعي هي٤اري٣ ٥ئائ٥م .پاڻ ۾
ٻ ٢ٻ ٢ٿيۿ ٽٚ٥ي٥م ٺا٣ي پاڈي دي گ٤عم ۾ اداي ٥ؼذاي ٥ړا٣ي پيا .ړ ٢٠٥ړ ٥ة٤ا ٥٠ٺا٣ي هٺ .ٟةاك ړ ٟ٤١دي
گ٤ع ۾ اڈالئي ٣ڔطل در کڎړائيَ .ٟچ٥مۿ ”„٠ٽيۿ اؼام د ٥ةاك اه٣ام دي گ٤ع ۾ اچي ړعي٣„ ٥ي “.پِ٥ء ٚڳي
هڃ ٟةاك ڳٚ٥ڻ کيۿ پع ٠گا٥٣م الئيٽ ٣ائ٥س ها٠گع ڐيعائي١طا ر .ٟ٣ړٞعه ړٞعه داچي١طا ر.ٟ٣
ړڍ ٟ٣پاڻي پيئڻ د ٥ة٤ا ٥٠ړعي هڃي ړ ٟ٤١گ٤ع د ٥در کڎړائي .ٟچ٥م ”ٝاؼيۿ ُاس اقٝ ٙاري هڅه
www.sindhsalamat.com 132
سرد الش جَ سفر :انر جليل
„٣ي.
ٝعاد َٛي ٝي١ڋره ٻارم ؼام ٛٝي ص٥ش ٿي .٥ؼال دي ١ُٝيٰ ؼٞذ٤ائڻ کام اڳ ٟ٣ٻارم کي چي٥ٝ” .٥م
کي ا ٥٣ڇؼي ڇاچي ص٥ؿي ٿي „٣ي ت ٢ؼ١ڋ ۾ اڃا ا٣ڎا ٻار څ ٟٞٿا د ٟکي َ ٜٛد ٥اه٣„ ٥٠ي “.ام کام پِ٥ء
ٝاؼتع ٝعاد َٛي ٝي١ڋري ٝحاك ڇيئي ٻارم کي ؼال دي ١ُٝيٰ ؼٞذ٤ائي ٟ٣ .چي٥ۿ ”ؼال دي ١ُٝيٰ „٣ي ٣ڒ
ةي٥س ٻڔعيَء کي ص٠٥ض٥ار ةگ٤ڎ دي پ١ا ٢٣۾ ڇيئي ڈڍڻ“.
ٝاؼتع ٝعاد َٛي ٝي١ڋري دي ڇٝ ٙ٠حاك تي ؼ٥چي١طي ۽ هيچار ړ١طي ٻار ڄٺ ٙڅرل ؿاال ۾ ٥ٝٽي „يا.
تيؽتائي ٟکي ٟڇٝ ٙ٠حاك دي ١ُٝيٰ ؼٞذ ٢٤۾ اچي هيئيٝ ٟ١٣ .سؽ٥س ړي ٥ت ٢ړاري ٗيطياڻي ةي٥س
ٻڔعي ٣ئي ۽ پتاؿ ٟد ٥ؼعدار ص٠٥ض٥ار ةگ٤ڎ .٥٣ړاري ٗيطياڻيَء کي يا ت ٢ړ٤ي ڈڍي١طاۿ يا پتاؿ ٟدي
ؼعدار دي پ١ا ٢٣۾ ڇيئي ڈڍي١طا.
”پعۿ ړاريَء ڇه ٢٣ړ٤ڎه ړي٣„ ٥ي؟“ چهٚڻ اهچت ٥ؼ٥اك پډي ٻار کي هائڎه ړعي ڈڍي ٟ١٣ .٥د٥
ؼ٥ٞره څيام ړاريَء دي ړاري ر٠گ وعف ٥٣ۿ چهٚڻ د ٥ؼ٥اك ٻڋي ٻار َذب هچام ٣ڔٻئي ڇا ٟ٤٠ڇؼڻ
ٚڳا.
”ړاريَء دي ڇه ٢٣ةاةت اؼي ٟپِ٥ء ؼ٥چي١طاؼيٝ “.ٟتعړي چي٥ۿ ”ؼڀ کام اڳ ڇؼڻ گ٤عدي ت ٢ړاري
ٗيطياڻي ړيتعي ٗطر ړاري „٣ي د١٤١ٝ ٥ذي ؿيطياڻي ٝاُء ٣ڻي ١٤١ٝذ ٥ةي٠ ٥١ڒ ڀڃي هڅه „٣ي“.
ام ڳا ٢٤ٚؼڀ١ي ٻارم کي ١ٝذ٤ائي هڅه .ړاري ٗيطياڻيَء تائي ٟپ٤چ ٟت ٢ړيئ ٟپ٤چ !ٟکيػ ڇؼ ٟت٢
ړيئ ٟڇؼ !ٟپاڻ ۾ قالح ٝـ٥ري کام پِ٥ء ا٣ا ذٝيطاري ٝتعړي کڻي هرتي .ام ړ ٜ۾ ٝطد الِء ٟ٣و١ٞچي
۽ ة٥ڈي١ڊي کي ؼاڻ ک١ي .٥ةاٗي ٻار څرل ؿاال ۾ هي٤ي ر٣يا.
ٝتعړيۿ و١ٞچي ۽ ة٥ڈي١ڊي پعيام ئي پعيام ديئ ٟپتاؿي دي گ٤ع تي الٝارا ڇ٠ا .ڀعپاؼي کام ٺ٤يٙ
ٻي ٟدائي ٟد ٥دائغه هرت .٥ائي ٟړ١طي ٥٣ٽيئي پاڻ کي ١٣طي ۽ ا٠گعيغي ٔ ٟٞٛدا داؼ٥س ٝسؽ٥س
ړعڻ ٚڳا .ؼ١طم ٞ٣ت هڅي هيئي .ڀٚ٥ي ها٠گع ةذٛيَء دي ٿ١ڀ ٟ۽ هڻ ٟتي چڎ٣ي هياُ .اتام ديئ١ط پتاؿي
دي گ٤ع د ٥دائغه هٺ١طا ر٣يا .پِ٥ء دڍٝ ٟ٣الم کي چڔع ڇيئي ٝؽيت دي ٠٥ٝاري تي چڎ٣ي هياۿ تڍ ٟ٣اتام
کي ٟڇؼڻ الِء ديئ١ط پتاؿي دي گ٤ع د ٥ؼٺٌ١ٝ ٥ع ٛٝي٥ۿ کي ٟاڱڻ هائکٌ٠ ٥ع پي „يٝ .٥ڎس هڃي هيٺا ٣ئا
پتاؿ ٟدي دعڳي ۾ د ٟ٤١د ٥ادالس اهواق ۾ پي ٛ٣ي .٥ت ٟ٤١ړعي پڋر ۾ ړٝ ٥عد ١ٛ٣طي ڐع٠طي ڇؼڻ ۾ ٢٠
پي „ي .٥ةاٗي دڍ ٟ٣ة ٢ړا زائٕام پڋر ٝام ١ٚگ٤ي پي ت ٟ٤١ړذ ٢٤گ٤ڎي ک ٟتعؼي ٣ڒ وعف ڇٺ ٥پي ۽ پِ٥ء
رئي ؼام اکي٥م ُاگ٤ي اڳتي ٛ٣ي پي هيئي٥ّ .ر ړعڻ ؼام ٻارم ٝسؽ٥س ړي ٥ت ٢ام وعف ړا ړ٥ٺي
٣ئي ٟ١٣ .کي پڒ ٿي هيئي ت ٢ړاري ام ړ٥ٺيَء ۾ ٣ئي ٟ١٣ .ړ٥ٺيَء د ٥رخ ۽ ٘٠ـ ٥ذ٠ ٟ٣ـي ٟړعي
ڈڍي ٥۽ ٝؽيت دي ٠٥ٝاري تام ٣يٺ ٤ٚي „يا.
www.sindhsalamat.com 134
سرد الش جَ سفر :انر جليل
ديئ١ط پتاؿي دي گ٤ع پٺيام ؼ٥ڈ٣ي گ٤ٽي ٣ئي .ٻارم کي ا٠طازه ٚڳائڻ ۾ ديع ٚ ٢٠ڳي ت ٢ړاري دٟ٤١
ړ٥ٺيَء ۾ ٗي ط ٣ئي .ت ٟ٤١ړ٥ٺيَء دي پ٥ئي ٟڀت ؼ٥ڈ٣يّٛ .يي ۽ ةطة٥دار گ٤ٽيَء ۾ ٣ئي .ٽيئي ٻار گ٤ٽيَء ۾
پ٤چي هيا .گ٤ٽيَء ؼام ا٠يڒ گ٤عم د٥م ڀتي٥م ةيٺ٣ ٙي٥م .ٿ٥رڈي ؼ٥ڂ هيچار کام پِ٥ء ٽيئي څڻا ړاريَء
هاريَء ړ٥ٺيَء دي ڀت ٻا٣عام هڃي ةيٺا .ا ٥٣ڇؼي ؼ١طم هاڈ٥م ٽڎي پي٥م ت ٢ڀت ۾ ٝٿي ٣ڒ رهؿ١طام ٥٣۽
رهؿ١طام ڀعؼام ةذٛيَء د ٥پعاڻ ٥پ٥ك ةيٺ.٥٣ ٙ
گ٤ٽيَء ٝام ړ ٟ٤١دي ١ٚگ٤ڻ د ٥اٝڔام ام ړعي گ٤ٽ ٥٣د ٥گ٤ٽيَء ۾ گ٥ڇي ديڍه گ١طه پاڻي ةيٺٙ
.٥٣ٻار ديئ ٟت ٢هڇي ٜ٤ٝتي ٠ڔت٣ ٙئا ت ٟ٤١ړعي کي٣ ٢٠ ٟئي ړ١ي پاڻيَء دي پعها٢٣ۿ ٢٠ئي ّالًت
ديۿ و١ٞچي ۽ ة٥ڈي١ڊي دي ړ ٟ٤ٛتي پيع رکي ٝتعړ ٥ةذٛيَء دي پعاڻي پ٥ك تي چڎ٣ي هي .٥دڍ ٟ٣چ٥ټ
چڎ٣ي٥ۿ تڍ ٟ٣ڳاټ اڳتي ړعي رهؿ١طام ٝام ړ٥ٺيَء ۾ د٤اتي پاتائي ٥٣ .ٟړأي ديع تائي ٟا٠طر ڇؼ١طه
ر٣ي ٥۽ پِ٥ء „٣ؽتي „٣ؽتي ٣يٺ ٤ٚي „يٝ .٥اي٥س پي ٚڳ .٥چيائيٟۿ ”ړ٥ٺيَء ۾ ړاري ت ٢ړ٤٠٥ي“.
”ائي ٟهري ړيئ “!ٟو١ٞچ ٥ڀٚ٥ي ها٠گع ةذٛيَء دي پ٥ك تي چڎ٣ي هي .٥رهؿ١طام کي هيذ ٥٤ٿي ا٠طر
د٤اتي پاتائي .ٟړأي ديع تائي ٟا٠طر ڇؼڻ کام پِ٥ء ٟ٣ړ١ڋ ٣يٺ ړعي ٝتعړي ۽ ة٥ڈي١ڊي ڇا ٟ٤٠ڇٺ ٥۽
هري د٤اتي پائي رهؿ١طام ٝام ا٠طر ړ٥ٺيَء ۾ ڇؼڻ ٚڳ .٥ړذ ٢٤ديع کام پِ٥ء هائڎه ٿي ٣يٺ ٤ٚي „ي.٥
چيائيٟۿ ”ةعاةعۿ ړ٥ٺيَء ۾ ړاري ړ٤٠٥ي“.
ة٥ڈي١ڊي کي ٝتعړي ۽ و١ٞچي دي ڳا ٢٤ٚتي اَتتار „ ٢٠ي ٥٣ .٥و١ٞچي ۽ ٝتعړي دي ړ ٟ٤ٛتي پيع
رکي ةذٛيَء دي پ٥ك تي چڎ٣ي هي .٥رهؿ١طام هټ پ٤چي د٤اتي پائي ا٠طر ړ٥ٺيَء ۾ ڇٺائي .ٟهري ڈعڪ
ڀعي ٻ٤١ي ؼ١گتي ٟڇا ٟ٤٠ڇٺائيٟۿ ٻي٤ع رهؿ١طام ٝام ړ٥ٺيَء ۾ ڇٺائي .ٟړذ ٢٤ديع کام پِ٥ء ا٠ڔار ۾ ٝٿ٥
٥ٚڇي١طي ٣يٺ ٤ٚي „ي .٥چيائيٟۿ ”يارۿ ړ٥ٺيَء ۾ ړاري ت ٢ړ٤٠٥ي“.
و١ٞچ٥ۿ ٝتعړ ٥۽ ة٥ڈي١ڊه څرل ؿاال ۾ ا٠تٌار ړ١طڈ پ١٤١ذ ٟؼاٿي ٟڇا٥ٝ ٟ٤٠ٽي هيا .ا ٟ٤٠ؼام زاٚي
از٥اٚي ٿيا .چهٚڻ پډي٥ۿ ”ت ٢پِ٥ء ړ٥ٺيَء ۾ ڈا ٥٣؟“
ٝتعړي هراڻي٥ۿ ”ړ٥ٺيَء ۾ کيع د٤ڎي ٣ڒ اڈي ڈ٥ړعيَء کي کٽ ؼام ٻڋي ڈڍي٣ ٥ئائ٥م“.
٣ڒ ٻار پډي٥ۿ ”ت٥کي پڒ „٣ي ٝتعړا تَ٥٣ ٢ء ړاري ٣ ٢٠ئي“.
ٝتعړي هراڻي٥ۿ ”َ٥٣ء کيع د٤ڎي اڈي ٣ئي“.
و١ٞچي چي٥ۿ ”َ٥٣ء ٝکڻ ها٠گع اڈي ٣ئي“.
”ٝکڻ ٝيعه ٠٥٣طه „٣ي“.
ٝتعړي چي٥ۿ ”َ٥٣ء کيع د٤ڎي ٣ئيۿ قٕا اڈي“.
”ڈ٥ړعي ٥ٝم ة ٢ڇٺي ٣ئي “.ة٥ڈي١ڊي چي٥ۿ ”َ٥٣ء څه٠ئعي د٤ڎي اڈي ٣ئي“.
www.sindhsalamat.com 135
سرد الش جَ سفر :انر جليل
و١ٞچيۿ ة٥ڈي١ڊي ۽ ٝتعړي دي ؿا٣طيَء کام پِ٥ء ٻارم کي پڒ ٿي هيئي ت ٢ړ٥ٺي ۾ ٗيط ړيٙ
ڈ٥ړعي ړاري ٣ ٢٠ئيۿ ةٛڔ ٢اڈي ٣ئي .ٻارم کي تـ٥يؾ هٺي هيئي٣ .ڔڎي ک١ڊي ۽ ٺ٥ڈ٣ي ٻار چي.٥
” ائي ٟت٠ ٢ا٣يۿ راڅ ٟر٠گ ٟدا ٠اال ٝٽائي ڈڍيا „ !ٟ٣ړاري ر٠گ کي اڈ ٥۽ اڈي ر٠گ کي ړاره ؼٞذ٤ڻ
ٚڳا „ٟ٣؟“
ک١ڊي دي ڳا ٢٤ٚتي ٻارم ّ٥ر ړي٥ۿ هيچار ړيٝ ٟ١٣ .٥سؽ٥س ړي ٥ت ٢ر٠گ ٟهڇي گڎٻڎ ړعي هڅي
„٣يّ ٥٣ .الل ٝسٞط درزيَء دي دړام تي هيا .کا٠ئػ اڈي ړپڎي ۽ ړاري ړپڎي دا ٻ ٢ٽڔع هرتائ٥م.
ٟ١٣پاڻ ۾ ړذ ٢٤أ ٜ٣يكال ړعي هرتا .اهك ٝاؼتع اٝطاد َٛي ٝي١ڋري هټ هياٝ .اؼتع ٻارم کي ڇؼي
ص٥ش ٿي .٥پډيائي” .ٟهري پ١٤١ذي َ ٜٛ۾ امأ ٥ړعڻ „يا „٣ي ٥ڈا؟“
ٝتعړي ړاري ر٠گ د ٥ړپڎه ٝاؼتع کي ڇيکاري١طي پډي٥ۿ ”ؼائيٟۿ اؼام کي ٻڋاي ٥ت ٟ٣ ٢ړپڎي
د ٥ر٠گ اڈ ٥ت٠ ٢ا٣ي؟“
”اڈي! چعيا ةعيا ت ٢٠ ٢ٿي پيا „٣يٝ “!٥اؼتع زيعام ٿي١طي چي٥ۿ ”ٝٿ ٥ت ٢دائيت ٥اَ َ
ٿ٢٠ ٥؟“
”اؼام دي ٝٿي دٔ ٥ڔع ٢٠ړعي ٥ؼائيٝ “.ٟتعړي چي٥ۿ ”اؼام کي ٻڋاي ٥ت ٢ړپڎي د٣ ٥يُء ٽڔع
ړ٤ڎي ر٠گ د٣„ ٥ي؟“
ٝاؼتع ؿڔذي پي .٥ړپڎه ٣ٿ ۾ کڻي داچي ڇٺائي .ٟپِ٥ء چيائيٟۿ ”ړاري ر٠گ د٣„ ٥ي – ؼئ٥
ٔيكط ړاري ر٠گ د٣„ ٥ي“.
هري اڈي ر٠گ د ٥ړپڎه ٝاؼتع کي ڇيکاري١طي ٝتعړي پډي٥ۿ ”۽ ٟ٣ړپڎي دي ٽڔع د ٥ر٠گ
ړ٤ڎه „٣ي؟“
ٝاؼتع زيعت هچام اڈي ر٠گ هاري ړپڎي د ٥ٽڔع ٣ٿ ۾ کڻي داچي ڇٺ .٥چيائي” .ٟؼئٔ ٥يكط اڈ٥
ر٠گ „٣ي – ة١ا ړ ٟ٤١ؿڒ ؿت ٢٤دي“.
ٝاؼتع ٝعاد َٛي ٝي١ڋري کي زيعام پعيـام ڈڍي ٻار ٻا٣ع ٠ڔعي „يا .پ١٤١ذي ٔيكٛي تي َ ٙٞړعڻ
الِء ديئ١ط پتاؿي دي گ٤ع د ٥رخ ړيائ٥م .اڳ٥اڻي ٝتعړيۿ ة٥ڈي١ڊي ۽ و١ٞچي کي ڇيئي ڈڍي ٣ئائ٥م.
هاټ تي ړ ٟ٤١ة ٢ړ ٟ٤١ؼام ړ ٢٠٥ڳا٤ٚايٝ .٥اٺ ړعي ١ٛ٣طا ر٣يا .ديؽتائي ٟديئ١ط پتاؿي دي گ٤ع
ٻا ٣عام پ٤تا تيؽتائي ٟپتاؿ ٟدي ؼعدار پ١٤١ذي ٔيكٛي کام ؼڀ١ي کي „گا ٢٣ړعي ڈڍي .٥٣ ٥ؼ١طس
ٔيك ٥ٛراڅٗ ٟت٥ك ړي.٥٣ ٥
ٝاي٥س ٿيڻ دي ةاهد٥د ٝتعړ٥ۿ ة٥ڈي١ڊه ۽ و١ٞچ ٥اهواق ۾ ړا٣ي پيا .ٻيا ٻار اهواق دي در ٻا٣عام
ةي٤ي ر٣يا .ايتعي ۾ ؼ٥ٞري دڳ د٤ام دي ٻارم کي ة ٢ؼ٥ٞري ٝاٝعي دي ڀڻڒ پئذي هيئي .هيا اهواق دي
در ٻا٣عام گڍ ٿي١طا! وعزي ٟوعزي ٟدا ٻار ٣ئاۿ ړي ؼ٤١ڎاۿ ړي ٿ٤ٛڎاۿ ړي ة١طراۿ ړي ڄگ٤ڎاۿ ړي
www.sindhsalamat.com 136
سرد الش جَ سفر :انر جليل
www.sindhsalamat.com 137
سرد الش جَ سفر :انر جليل
ڪييسر
اڃا ٝام اصتار دي „ٔيػ ٻا٣عام ٝػ پ٤ت٥٣ ٥س د ٥ؼا٥٤ٝم دَا کي دٔتع ٝام ٻا٣ع اي١طي ڇٺ١٤١ٝ .ٜذي
ړٛيگ „٣ي .اؼي ٟٻئي ٔيچع رائيٽع „٣ي٥م .ؿ٤ع ۾ ړ١ٔ ٥ڔـ٣ ٟذيۿ ڄرأ ٢ٝيؽٽي٥ك ٣ذيۿ تُٛيٞي
ړإ٠ع٠ػ ٣ذيۿ هڇم اؼٽ٥رم تي اڅ ٗيٞت ۾ ٝاك هړعه ړعڻ الِء ؼيٚ ٙڳ٣ ٙذيۿ ٠ئئ ٟاؼٽ ٔڊ
ريؽٽ ٥ر٠ٽ کٛي ٣ذيۿ اؼي ٟٻئيۿ دَا ۽ ٝامۿ ړڍ ٟ٣ړڍ ٟ٣گڍ ۽ ړڍ ٟ٣دطا دطا ُٗ٥ٝي تي پ٤چي ٔيچع
تيار ړ١طا „٣ي٥مٝ .ام ړذ ٢٤ړذ٥ٝ ٢٤ڳ٥ۿ ړذ ٢٤ړذٝ ٢٤ٽع „٣يام .ت ٟ٤١ړعي ؼچي ٤ٝي١ي ۾
ٝـڔ ٙؼام ٣ڒ ٔيچع ٚکي ؼگ١٤طه „٣يامۿ ؼ ٥ة١٤١ٝ ٢ذي ايڊيٽع کي پؽ١ط ٢٠اي١طه „٣ي .ا٠يڒ هيڔ٥م
ړڌي هٺ ١طه „٣ي .دَا ٣ع ٕ٣تي ذري گ٤ٽ ٣ڒ ٔيچع ٚکي هٺ١طي „٣ي .ؼ١طس ٚکئ ٙيچع ٣ع „چع تي
اصتار دي ؼ١ڊي ايڊيـ ٟ۾ ؿايٍ ٿي١طه „٣يۿ ۽ ڇاچي ؿ٥ق ؼام پڎ٣ي ٥هي١طه „٣ي.
٥ٝم کي ڇؼي پعيام کام ٣ٿ ٥ٚڇيائيٟۿ ۽ پِ٥ء پاڻ ڇا ٟ٤٠اچڻ د ٥اؿاره ړيائي٥ٝ .ٟٽع ؼائيڔ ٙپارڪ
ړعي ٝام دَا ڇا ٛ٣ ٟ٤٠ي ٥هيػ .دَا ړذ ٢٤ړذ ٢٤ړارڈي ۽ ړذ ٢٤ړذ ٢٤ٿ٤ٛڎي „٣ي١ٛ٣ .طي ١ٛ٣طي
پيع هچڎي پ٠٥طه اٿػ ۽ ٣ڔطل ٣ڒ َطد ٿاٻ ٥کائي هٺ١طي „٣ي .ٿاٻ ٥کائڻ کام پِ٥ء اتع ةطرام ڇکڻ ٛ٣ي
هي١طي „٣ي .کاري در ةطرام ٝٺي در ٛ٣ي هي١طي „٣ي .قطر ةطرام ؼٚ٥ذع ةازار کام هڃي ٠ڔع٠طي „٣ي.
ٝتام ؼٞذ ٥٤ت ٢پ١ڋ تي زهر ٠٥٣طه اٿػ! دَا هټ ٗطي ٜدهر دي ههړػ هيگ ٟړار „٣يۿ د ٟ٤١دي ةاري ۾
ٝاڻ ٟ٤د ٥راي٣„ ٥ي تُ ٢ا٣ا ړار ٻي ٤ٝاڀاري د١گ دهرام ٣ٽٛع دي اؼتُٞاك ۾ ٣ئي .هاهلل َا ٜٚةك٥اب .پ١ڋ
ړ١طي „٣ي ت ٢دَا پاڻ ٿاٻا کائي١طي „٣ي .کٽاري ههړػ هيگ٣ ٟالئي١طي „٣ي ت ٢ؼ١طس ړار ٿاٻ ٟد٤ڎا
د٤ٽڔا کائي١طي „٣ي.
”ت٥ة ٢٤تائب ٿيُءۿ څڻيَء در دَا گ٤ع “.دَا چي٥ۿ ”ايڊيٽع ړات ړ٤اڈا تکا ړعي هيٺ ٥اٿئي“.
چيٜۿ ”دَاۿ ت٥کي ڇؼڻ کام پِ٥ء ٥ٝم دَا گ٤عڻ ڈڍي ڇ٠ي „٣ي“.
ڒ اهالري١طي چي٥ۿ ”ت ٥کام هڅيڒ ذٚيٝ ٙاڻ٥ٝ ٥٤م ز٠طگيَء ۾ ٢٠ڇٺ٣„ ٥ي“.
دَا َُ ٝ
”ؿڔع ړع ت ٢ڇؼي هرت ٥اٿئي” .چيٜۿ“ ة١ا ڇؼڻ دي ٝعي هڃي٣ ٟا ت ٢ت١٤١ذ ٥رهح ٥ٝم کي ڇؼڻ الِء
ڀٽڔ١طه ر٣ي ٣ا“.
ؼچ پچ ٝڒ ه٣ائي ړڌيائي .ٟپِ٥ء چيائيٟۿ ”ؼڋه ايڊيٽع ؼام هڃي ٛٝذامِء – ٝتام هڃي چٞپا ړٛيَء
دي چٞچاگيعي ړعي .ٟٿي ؼگ٤ي ٿ ٥ت ٢ايڊيٽع اځ ت٥کي ٽپع ٻڋائي“.
www.sindhsalamat.com 138
سرد الش جَ سفر :انر جليل
٥ٝم اصتار دي „ٔيػ وعف ڄڪ پاتي٥ٝ .م کي ايتعي پڒ ٣ئيۿ ت ٢ايڊيٽع ٔ١ا ٔ١ي ٥ٝم کي ړ ٟ٤١ة٢
ق٥رت ۾ ٥٠ړعيَء ٝام ٢٠ړڌ٠طه٥ٝ ٟ٣ .م کي ٝيعټ تي ٢٠ۿ ةٛڔ ٢اي ٜاي ٟاي ؼعدار ؿعڈ صام ړپتئي دي
چ٥ڻ تي ٥٠ړعيَء ۾ رکي .٥٣ ٥ياد رکذ ٥تٝ ٢يعټ هاري کي ؼ٥الئيَء ؼام ړ ٟکام ڈڔي ٻا٣ع ڐٽ ٥ړعي
ؼگ٤ت٣„ ٥يۿ پع ؼٕارؿيَء کي ٣عگغ .٢٠ت ٟ٤١ړعي ٥ٝم کي پڒ ٣ئي ت ٢ايڊيٽع ٔ١ا ٔ١ي ٥ٝم کي ٥٠ړعي
ٝام ٠ڋڻڔ ٥يا اهلل ؼائيَٟء دٝ ٥اڻ ٥٤ؼٞذ٤ي ړڌي ٢٠ؼگ١٤طهٝ .ام ؼعدار ؿعڈ صام ړپتئي دٝ ٥اڻ٥٤
٥٣س .ةػ ٥ٝم کي ٣ڒ ڳا ٢٤ٚد ٥ڄٽ ر١٣طه ٥٣ۿ ۽ ر١٣طه „٣ي ت ٢ايڊيٽع ٔ١ا ٔ١ي ړ ٟ٤١ڇي١٤١ٝ ٟ٤١ذي
٠االئٖ ٣ئڻ د ٥ذړع ؼعدار ؿعڈ صام ړپتئي ؼام ٢٠ړعي هي٤ي .ٻئي پياٚي ڀائي „١ٔ .ٟ٣ا ٔ١ي ٝيڊيا
ذريُي ؼعدار ؿعڈ صام ړپتئي کي پتٛؽٽي ڇي١طه „٣ي٥ٝ .ټ ۾ ؼعدار ؿعڈ صام ړپتئ١ٔ ٥ا ٔ١ي کي اصتار
الِء امأي اؿت٤ارۿ امأي ړاّظ دي ړ٥ٽاۿ پع٠ٽ١گ پعيػ الِء ٝـي٥١م گ٤عائڻ د٥م پعٝٽ٥م هٺي ڇي١طه
„٣ي .ديڔي ٥٣هړڻ١طه ر١٣طه „٣ي .ت ٟ٤١ړعيۿ ٥٣ٻئي څڻا ٣ڔٻئي دي ڳا ٢٤ٚٽاري ٢٠ؼگ١٤طا „.ٟ٣
٥ٝم کي ةػ ِا ٥٣ئي ڄٽ ر١٣طه „٣ي ت١ٔ ٢ا ٔ١ي ړ ٟ٤١ڇي١٤١ٝ ٟ٤١ذي ؿڔايت ؼعدار ؿعڈ صام ړپتئي
ؼام ٢٠ړعي هي٤ي.
ٝام ڄهڈ٠طه ايڊيٽ٥ري ٙاؼٽاف رهل ۾ داص ٙٿيػ .چٞپا ړٛي ؼڋه اچي ٝٿي ۾ ٚڳي .ړ ٟ٤١ړٜ
ؼا٠گي پ١٤١ذي ړيتٝ ٟام ٻا٣ع „ئي ٣ئي٥ٝ .م کي ڇؼي ٟ٤١ٝتي ٝعڪ تعي „يػ .چيائيٟۿ ”اځ ت١٤١ذ٥
صيع ٠ا٣يۿ ةا .ٜٚايڊيٽع ړات ړ٤اڈا تيار ړعي ت١٤١ذي ا٠تٌار ۾ هيٺ٣„ ٥ي .اځ ت١٤١ذ ٥ؼع هيٝ .٥ام
ؼڀاڻي ت٥کي ٔيئع هي ٙپارٽي ڇي١طيػ“.
ٝام ړياڈي ک١٤١طي ةي٤ي ر٣يػ .اصتار ۾ ړ ٜړعڻ هارم د ٥صياك „٣ي ت ٢چٞپا ړٛيَء ؼام
١٤١ٝذ ٥ړ ٥أيئع ٛ٣ي ر٣ي٣„ ٥ي .ؼ١طم صياك اق ٙ۾ صال „٣يّٛ .ه „٣ي .چٞپا ړٛي ک١ٛطي
ڳا٤ٚائي١طي ۽ گ١ٞ٤طي ڐع٠طي ٥ٝم ؼام „٣يۿ پع َـٖ پي „ئي اي دي ٣ڒ پائٛيٽ ؼام ړ١طي „٣ي.
ٽع ڈ ٥ٿي هي٣„ ٥يٟ؟“ چٞپا ړٛيَء چي٥ۿ ”ا٠طر هڀ“.
” َُ ٝ
ةالئ ٟ۽ ٝكيتت ٟکي ٽارڻ هاري٥م ديڔي ة„ ٢يت٥م ٥ٝم کي ياد ٣ي٥مۿ ٥ٝم پڎ٣ي پاڻ تي ؿ٥ړاري
ڈڍي٥مٝ .ام ايڊيٽع دي ړٞعي ۾ داص ٙٿيػ٥ٝ .م کي ڇؼڻ ؿعط ةا ٢٣ٿي هي .٥چيائيٟۿ ”صطا دي هاؼىي
اؼام دي د١ط ڈڍ ةاٜٚۿ ٻي ړا هڃي ٥٠ړعي ړع“.
ڈا ٻڋايا٠ػ ٣ا ت ٢ٻي ړا ٥٠ړعي ړعڻ د٤ڎه ٣ذام ٣ا ت ٢پِ٥ء ت ٥د٤ڎي کڎهس دي ٥٠ړعي ڈ٥
ړعيام ٣ا! ڈڎٻ٥م ڈ ٥ؼ٤ام ٣ا! ٣ڒ دُٔي ز٠ا ٟ٠ة٥ٽ ٟدي دړام تي ٥٠ړعي ړئي ٣ي .ٜوعزيٟ
وعزيٗ ٟؽ ٜد٥م َ٥رت٥م ۽ ڈ٥ړعي٥م ؼي١ڊك هٺڻ اي١طي٥م ٣ي٥م .ڄي١ڊي٥م َ٥رت٥م ٞ٣يـ ٢هڇي کڎيَء هارا
ؼي١ڊك هٺ ١طي٥م ٣ي٥م٥َ .رت ٟکي ؼي١ڊك پارائڻ هاره ړ٥ٝ ٜم کي ڇاچه هڻ١طه .٥٣ا ٟ٤٠ڇي ٟ٤١۾ ٝام ڇاچه
www.sindhsalamat.com 139
سرد الش جَ سفر :انر جليل
رهٝا٠ٽڒ ٠٥٣طه ٥٣س .ؼ٥چي١طه ٥٣س ړڍ ٢٠ ٟ٣ړڍ٣ ٟ٣ڒ ؼ٤ڻيۿ ٣٥ٝ ٟٝڻي ڈ٥ړعي اَٛيٰ ٗؽ ٜدي
ړار ۾ چڎ٣ي اي١طيۿ ۽ ٣ڒ اي ٜاي پاس ٥٠د٥ام کي ة٥ٽ ٟدي دړام تي ړ ٜړ١طه ڇؼي ٥ٝم تي َاړٟ
ڈڔ ٟٿي پ٠٥طي .پِ٥ء ٥ٝم ؼام ڀچي ٛ٣ي پيار د ٥پعڻ ٥ړ١طي .اصتارم ۾ اؼام د٥ٔ ٥ٽا ڈپتا .ٽي هيَء هارا
ړيٞعائ٥م کڻي اؼام دي ړڌ ١ٛ٣طا .اؼام دا ا٠ٽعهي ٥رړارڄ ړ١طا د ٟ٤١۾ اؼيً ٟا ٜٚؼٞاج دا
څاڃ٥ڈا ړڌي ڈڍي١طاؼي .ٟپعۿ ائي ٟٿي ٢٠ؼگ٤يِ .٥ام ةطرام ړذ ٢٤ٻي ٥ٿي پي.٥
٣ڔڎي ڇي٣ ٟ٤١ڒ ؼ٤ڻي ٣٥ٝ ٟٝڻي َ٥رت چٞڔ١طڈ ٥ٝٽع ۾ چڎ٣ي „ئيٗ .ط دي ڄگ٤ي ٣ئي .تٟ٤١
ړعي ڄگ٤ي کڎيَء هاره ؼي١ڊك ٢٠گ٤عيائي١٠ .ٟڌي کڎيَء هاره ؼي١ڊك گ٤عيائي٥ٝ .ٟم کيػ ٻ ٢چار ؼي١ڊك
ڒ ؼي١ڊك پارائي ٝام ؼ١طس پيع دٛ٤ي هي٤ي ر٣يػَ٥٣ .ء هائڎي ٿي ٥ٝم ڇاٟ٤٠ؼ٤ڻي ؼڊهك پيع ۾ پاراياُ ٣ِ .
ڇؼڻ ٚڳي .ؼ٥چيٜۿ ؼ٥يٗ ٟياٝت٥م اي١طي٥مۿ گظري هي١طي٥مۿ پع ٝام ؼ١طس پيع ٢٠ڈڍي١طس .ؼ١طس پيع
دٛ٤ي ز٠طگيَء دا ةاٗي ڇي ٟ٤١گظاري ڈڍي١طس .پعۿ ام دي ةعَڔػ ړذ ٢٤ٻي ٥ٿي پيٝ .٥اَ ِٚ
ڒ هڂ ۾ پئذي
ٝائيَء د ٥پيع ١٤١ٝذ٣ ٟٿٝ ٟام ڈڍايٝ .٥ائيَء دي پيع ؼام گڍ ٥ٝم کام ٥٠ړعي ة ٢ڈڍائذي هيئي.
ام کام پِ٥ء ؼعدار ؿعڈ صام ړپتئي دي ؼٕارش ؼام ٥ٝم کي ٔ١ا ٔ١يَء هټ ٥٠ړعي ٛٝي .ايڊيٽع دي
ړاهڈ چري ړعڻ الِء پډيٜۿ ”ؼائي٥ٝ ٟم کام ړا ڀ ٙچڒ ٿي هيئي „٣ي ڈا؟
”ڀ ٙچڒ کام ؼ٥اِء اځ تائي ٟت ٥ړي ٥ئي ڈا٣ي!“ ايڊيٽع چي٥ۿ ”ؿ٤ع ۾ َذب اؼعار ٿي ر٣يا „ٟ٣ۿ ۽
ت٥م ةي صتع گ١ٞ٤طه پي ٥هتي“!ٟ
”ؼڀ ړذ ٢٤ؼاڳي ٥ئي ت٣„ ٢ي ؼائي “.ٟچيٜۿ ”اُ٣ي ئي ٥٠دۿ ا٣ي ئي پٚ٥يػ هاراۿ اُ٣ي ئي ړا٥ٝراۿ اُ٣ي
ئي څ٠ڋاۿ ُا٣ي ئي څاڈي٥م .ؿ٤ع ۾ ړ٤ڎا َذب اؼعار ٿيا „ٟ٣؟“
١٤١ٝذي ٟاکي ٟ۾ اکي٥م هد٤ي چيائيٟۿ ”صتع اٿئي ت ٢گظريٕ٣ ٙتي کام ؿ٤ع ۾ ٣ڒ ا٣ڎي اداري ړٜ
ؿعهع ړي٣„ ٥ي دتي ٝاڻ ٥٤پ١٤١ذي زةام هړڻي ر٣يا „“.ٟ٣
٥ٝم کي ڳا ٢٤ٚؼٞذ ٢٤۾ „ ٢٠ئيۿ ٔ٘ه ايتعه ړډي” .ٜزةام؟“
”زةام ١ُٝيٰ څڀ “.ايڊيٽع چي٥ۿ ”ٝاڻ ٥٤پ١٤١ذي څڀ هړڻي ر٣يا „٘١َ .ٟ٣عيب ا٣ڎا ادارا ة ٢ک١ٛطا دتي
ٝاڻ ٥٤پ١٤١ذا ړ ٟ۽ پ١٤١ذي٥م اکي٥م هړڻ١طا“.
ٝام ڳا ٢٤ٚٻڋي ڀ٥١اٽذي هيػ .چيٜۿ ”ٝام ٣اڻي هڃي ٿ ٥زةام صعيط هاري اداري تي ٣ڒ زةعدؼت ٔيچع
تيار ړعيام“.
”ړا معهرت ړ٤٠٥ي “.ايڊيٽع ڈڎٻ ړڌ٠طي چي٥ۿ ”ٝػ دَا زةام صعيط ړعڻ هاري اداري تي ٔيچع
تيار ړعي ٥ٝم کي ڇيئي هيئي „٣ي“.
ايڊيٽع ٥ٝم کي دَا دٔ ٥يچع ڇيکاريٝ .٥ام ز٠طگيَء ۾ ؿع١ٝطه ٝڎيئي گ٤ٽ ٿي١طه „٣يام .پعۿ اُم ڇيٟ٤١
www.sindhsalamat.com 140
سرد الش جَ سفر :انر جليل
ؼ٥چيٜۿ ِا٣ا کَ َ١٤١ٝ ٙذي الِء ١ٝاؼب „٣ي .هٺي پائي ڈڍي١طس ۽ ٔ١أ١يَء „ڇه پڇ ٥ٚڇي١طه ر١٣طس.
ؼ١طس ةڔ٥اس ٻڋڻ کام ةچي پ٠٥طس .پعۿ ام کام اڳ دٝ ٥ام هڅي هڃي ک ٙهٺامۿ ٣ڒ ٻئي ؿضف ړتي
دي ک ٙصعيط ړعي هرتي ۽ دړام ٝام ٛ٣ي ٥هي.٥
”٠يڒ ړ ٜ۾ ديع ٢٠ړتي „٣ي١٤١ٝ “.ذي پاؼي کام ةيٺُ ٙپعاؼعار ؿضف چي٥ۿ ”ت٥م ؼ٥چي١طه
ر٣ذي هئيٟۿ ۽ ٻي ٥ؿضف ړتي دي ک ٙهٺي ٛ٣ي ٥هي“.٥
ړ١ڋ هرائي ٥ٝم اڈي چادر ۾ هيڎ٣ي ٙاد١تيَء ڇا ٟ٤٠ڇٺ .٥پډيٜۿ ”ت٥کي ړيئ ٟصتع پيئي ت٥ٝ ٢م ړتي
دي ک ٙهٺڻ پي چا٣ي؟“
د٥اب ڇيڻ ةطرام ٘ٔ ٟ٣ه ُٝعړي ٥ٝم ڇا ٟ٤٠ڇٺ.٥
”۽ ٣يَء ک٣„ ٙي ٣ڒ رڃ دي “.ک ٟٛهړڻڻ هاري ٣ڒ ک ٙکڻي هرتي ٣ئيۿ ۽ ٝاڻ ٟ٤کي ڇيکاري ر٣ي٥
ٟ٣ .٥٣چي٥ۿ ” ٣يَء ک ٙپائي اه٣ي ٟؿا ٢٣ڀٽائيَء ۽ ؼچٙۿ ۽ ٻي ٟپيعم ٝعؿطم دي ٝيٛي ۾ ٝطاريَء دي دڐٛيَء
تي ٠چي ؼگ١٤طا .ؿ٤عم ۾ ٠چي ؼگ١٤طا .ڳ٥ٺ ٟ۾ ٠چي ؼگ١٤طا .ٿ٥ري ؼٕارش ؼام اه٣ام کي دا٥٠رم دي
ةاّيچي ۾ رڃ دي پڃعي ۾ هي٤ي ٝاڻ ٟ٤دي دك ه٠طرائڻ هاري ٥٠ړعي ةٛٝ ٢ي ؼگ١٤طي .ةػۿ اه٣ام کي ٣ڒ
ڳا ٢٤ٚکام پاؼ ٥ړعڻ ٥پ٠٥طه“.
ٝاڻ ٟ٤پډي٥ۿ ”ړ٤ڎي ڳا ٢٤ٚکام پاؼ ٥ړعڻ ٥پ٠٥طه؟“
ک ٟٛهړڻڻ هاري چي٥ۿ ”ةػ رڃ دي ک ٙپائي ړ ٟ٤١هڇيعي يا ؼعدار دي هر ٢٠چڎ٣ذ .٥ؼعدار ؼائيٟ
ت٣٥ام کي ړت ٟؼام هڈ٣ائي چيعائي ڐاڈائي ٽ٤ڒ ڇي١طه ۽ ٝڇ ٝعهڈي١طه“.
٣ڒ ٞ٠اڻ٥ۿ ړذ ٢٤اياڻ ٥اڳتي „ي٥ۿ ۽ رڃ دي ک ٙهٺي ٛ٣ي ٥هي.٥
ڔع دي ک ٙڇيکاري١طي ٝاڻ ٟ٤کي زيعام ړعي ڈڍي ٟ٣ .٥چي٥ۿ ”ٻڔع
ام کام پِ٥ء ک٥ٛم هړڻڻ هاري َٻ َ
د٠يا ۾ ړؽذڻ الِء اي١طه „٣ي .ړا ٢٠ړا ړاتي ؼ١طس ړ١ڋ دي ١ٝتٌع ٠٥٣طي „٣ي .ړاؼائي ؼ١طس
تاڪ ۾ ٚڳ٠٥٣ ٙطا „ .ٟ٣ت ٟ٤١ړعي ړ ٥ة ٢ؿضف ٻڔع دي ک ٙهٺي پائڻ الِء تيار ٢٠ٿي١طه „٣يۿ ؼ٥اِء
٣ڒ ؿضف دي“.
ٝاڻ٣ ٥٤ڒ ٻئي ڇا ٟ٤٠ڇؼڻ ٚڳا .ړيع ٠٥٣طه اُ٣ ٥٣ڒ ؿضف ديڔ ٥ٻڔع دي ک ٙپائي پاڻ کي
ٝارائڻ چا٣ي١طه!
ک ٟٛهاري ٝاڻ ٟ٤کام پډي٥ۿ ”اه٣ام کي ِ
رهز ٝسـع تي اَتتار „٣ي؟“
”٣اۿ „٣يٝ “.اڻ٣ ٟ٤اړار ۾ ړ١ڋ ٥ٚڇي.٥
”ت ٢پِ٥ء اه٣ام کي ِا٣ا ة ٢صتع ٠٥٣طي ت ٢رهز ٝسـع اه٣ام کي پٛكعاط تام ١ٚگ٤ڻ ٥پ٠٥طه؟“ ک ٟٛهړڻڻ
هاري پډي.٥
www.sindhsalamat.com 143
سرد الش جَ سفر :انر جليل
ُپعاؼعار ؿضف اڳتي هڅي هي٥ۿ ۽ ک٥ٛم هړڻڻ هاري دي ؼا٥٤ٝم هڃي ةيٺ٥ۿ ک٥ٛم هړڻڻ هاري زيعت
هچام پعاؼعار ؿضف ڇا ٟ٤٠ڇٺ٥ۿ ۽ پډي٥ۿ ”ت٥کي ړ٤ڎي ٗؽ ٜدي ک ٙگ٤عدي؟“
پع اؼعار ؿضف پ١٤١ذي دؽ ٜتام اڈي چادر ٣ٽائي ڈڍي ٟ٣ .دي دؽ ٜتي ک٣ ٢٠ ٙئي .دړا٠طار
گ٤ٻعائذي ٻٗ ٢طل پعي ٿي ةيٺ.٥
ُپعاؼعار ؿضف دي ٣ٿ ۾ پالؼٽڒ دي ڳ٥ٿعي ٣ئي ٟ٣ .ڳ٥ٿعي دړا٠طار کي ڇيکاري١طي پډي٥ۿ ”ت٥م
ک٥ٛم اَهك صعيط ړعيۿ پِ٥ء هړڻ١طه „٣ي٢٠ ٟ؟“
دړا٠طار زيعام ٿي١طي هراڻي٥ۿ ”٣ا“.
” ِ ٟ٣ڳ٥ٿعيَء ۾ ١٤١ٝذي ک٣„ ٙيُ “.پعاؼعار ؿضف چي٥ۿ ”ٝام معهرت١ٞط „٣يام .پ١٤١ذي ک ٙهړڻڻ
„ي٣„ ٥يام“.
”ٝام ٢٠ٿ ٥ؼٞذ٤ام ت ٢اځ تائي ٟړ٥ٝ ٟ٤١م کام ٝاڻ٥٤مَء دي ک ٙگ٤عي ٣ذي!“ دړا٠طار ٞ٣طرديَء
هچام چي٥ۿ ”أؽ٥سۿ ٝام ٝاڻَ٥٤ء دي ک ٙصعيط ٢٠ړ١طس .ړ٥ئيۿ ٠ا٠گۿ هڈ٥مَءۿ ٝ٥ٚڎ هّيعن دي ک٣ ٙذي
٣ا ت ٢ت ٥کام ٣ڔطل صعيط ړعي هٺام ٣ا“.
ُپعاؼعار ؿضف پ١٤١ذي کٚ ٙٿ ٙدؽ ٜچادر ؼام هيڎ٣ي ڈڍيۿ ۽ ړ١ڋ د٤ڔائي دړام ٝام ٻا٣ع
هڃڻ ٚڳ .٥در هټ پ٤ت ٥ت ٢دړا٠طار ؼڍ ړعي ةي٤اريػۿ ”تعس“.
َذب ؿضف ةي٤ي ر٣يُٝ .٥ڎي دړا٠طار ڇا ٟ٤٠ڇٺائي.ٟ
”ٝام ت١٤١ذي ک ٙصعيط ړ١طس “.دړا٠طار چي٥ۿ ”٣ڒ ؼ٥ئعۿ ٝاڻَ٥٤ء دي ک ٙهٺي پائڻ الِء اړحع ٥ٝم
هټ اي١طه „٣يٝ .ام ت١٤١ذي ک ٙؼ٥ئع کي هړڻي ڈڍي١طس“.
ُپعاؼعار ؿضف دي ٟ٤١ٝتي ٝعڪ تعي „ئي ٥٣ .پ١٤١ذي ک ٙهاري ڳ٥ٿعي دړا٠طار کي ڇيئيۿ پيؽا
هٺيۿ دړام ٝام ٻا٣ع ٛ٣ي ٥هي■ .٥
www.sindhsalamat.com 145
سرد الش جَ سفر :انر جليل
نٽيَء جا ناڻٍَ
دُٞي د ٥ڇي .٥٣ ٟ٤١قتر د ٥هٗت ٝ .٥٣ام ٥ٝڳي ْٝغ ؼام اصتارم دا قٕسا ڇؼي ر٣ي٥٣ ٥س .ؼ٥ٞري
رات ٥ٝم ص٥اب ۾ پاڻ کي ُاڇا١ٝطي ڇٺ .٥٣ ٥قتر د ٥اٿيػ تٝ ٢ٿ ٥دائيت .٥٣ ٢٠ ٥اصتارم دي ر٠گي ٟقٕسٟ
تي ڇ٠ڊم ٝـٽ١ڊم پ٥ٛ٤اٟ٠ۿ ةطُٝاؿٟۿ چ٥رمۿ ڐ٥رمۿ ٗاتٟٛۿ څاڈيٟٛۿ دا٠ـ٥رمۿ ؼڋم ؼياؼتطا ٟ٠۽ اڻ ؼڋم
ؼياؼتطا ٟ٠دا ر٠گي٥ٔ ٟٽا ڇؼي ٝام ا هلل ؼائيَٟء دي ٗطرت دٗ ٥ائ ٙٿي ر٣ي٥٣ ٥س .دڍ ٟ٣کام َ٥رت ٟدي
٠اپاڪ ٔ٥ٽ ٟکام اصتارم کي پاڪ ۽ قاف ړي ٥هي٣„ ٥يۿ تڍ ٟ٣کام ٤٠ايت ڀ٥ائت ٟ۽ ٣يتت١اڪ ٝعدم دا
ر٠گي٥ٔ ٟٽا اصتارم دي ؼ ٟ٤٠٥ؼ٥ڀيا ۾ امأ ٥ړعي ر٣يا „.ٟ٣
ٝام ّ٥ر ؼا م ٣ڒ ٤٠ايت ص١ٔ٥اڪ ۽ صتيث پ٥ڈ٣ي ٺ٥ڈ٣ي دي تك٥يع ڇؼي ر٣ي٥٣ ٥س د ٟ٤١اؼي
ؼا ٟٚدي َٞع ۾ ؼ٥ر ٟ٣ؼا ٟٚدي ڈ٥ړعيَء ؼام ؿادي ړئي ٣ئي .اصتار دي قٕس ٟتام ړ٥١ار دي
تك٥يع ّائب ٣ئيۿ ۽ پ٥ڈ٣ي گ٥٤ټ دي تك٥يع ٞ٠ايام ٣ئي د ٟ٤١پ١٤١ذي ڇاڈ٣يَء دا هارۿ ړياڈيَء تي
ڈڍي ٙهارم دي د٤ت ړً ٟ٤١ا ٜٚدي دك ها٠گع صناب ؼام ړاري ړعي ڈڍي ٣ئي .ام هٗت اهچت٥
ٻا٣عي٥م در کڎړي.٥
٥ٝم چي١ي کي چي٥ۿ ”يار چي١اۿ ؼٞذ٤ام ٿ٥ۿ پاڈي هارا ٗعض دي هقٚ٥ي ړعڻ „يا „“.ٟ٣
چيٝ ٥١ٽيَء ٝام ٝاڻ ٥٤ٺا٣ي ر٣ي .٥٣ ٥پډيائيٟۿ ”در کٚ٥يام ڈا“.
”٣ڒ ٽيٛي٥يغم ڄراٝي دا پيؽا ٛٝيا „ “.ٟ٣چيٜۿ ”در کٚ٥ي ڈڍۿ اځ ٗعض ال٣ي١طاؼيٟۿ ۽ ړذ ٢٤يارم
کي ٗعض ۾ ٝتتال ړ١طاؼي“.ٟ
چي١ي چي٥ۿ ”ٝاڻَ٥٤ء دي ٟ٤١ٝتي ٠ڒ ٔٽ ړعي ٣ڒ ١ٝٽ ۾ در ٿ ٥کٚ٥يام“.
چي١٤١ٝ ٥١ذ١٠ ٥ڌه ڀاُء „٣ي .ڇ ٟ٣ؼا ٟٚد٣„ ٥ي .ةيسط ذ٣ي٣„ ٟي .ڇک ُؼک ۾ ١٤١ٝذ ٥ٻا ٟ٤٠ٻيٛي
„٣ي٥ٝ .م کي ٥ٛٝك ٿيڻ ٢٠ڇي١طه „٣يٝ .ام ړ ٟ٤١ړ ٟ٤١هٗت چي١ي الِء ڇاچه ُاداس ٿي پ٠٥طه „٣يام٥ٝ .م
کي صتع „٣ي ت ٢چي٣ ٥١ڒ ٣ ٢٠ڒ ڇي ٟ٤١پ١٤١ذي ذ٣ا٠ت ؼتب ٝاردي هي١طه .اؼام دُٝ ٥اؿعه ؼىسي
ؼ٥ڂ هارم الِء ٤٠ايت ٥ٝزهم ۽ ١ٝاؼب ُٝاؿعه „٣ي .اؼام دي ُٝاؿعي ۾ ذ٣ي ٟذ ٟ٣الِء ٝالٝت ۽ ٥ٝت کام
ؼ٥اِء ړذ٣„ ٢٠ ٢٤ي .ړذ َ ٢٤عقي کام چيٝ ٥١ٽيَء ٝام ٝاڻ ٥٤ٺا٣ڻ ٚڳ٣„ ٥يۿ ؼ١طس ٺا٣يٝ ٙاڻٝ ٥٤ائيڔٙ
اي١ذي ٥ٛ۽ ؿاړع َٛيَء دي ٺا٣يٝ ٙاڻ ٟ٤کام ٝضت٠٥٣ ٓٛطا „.ٟ٣
ٻي٤ع در کڎړي.٥
چي١ي ٝاڻَ٥٤ء د٠ ٟ٤١ٝ ٥ڒ ة١ا ڈڍي ڇ .٥٠ٻئي ٣ٿ ٝٽيَء ۾ ڀعي٣ ٙئػ .ٻا٣عي ٟدر ڇا ٟ٤٠هي١طي چيائيٟۿ
www.sindhsalamat.com 146
سرد الش جَ سفر :انر جليل
”ٽي١ا د ٥پيُء ٠٥٣طه .رات٥ړي پارٽيَء ٝام ةچي ٙړيڒ د ٥ٽُڔع کڻي „ي٠٥٣ ٥طه“.
ٽي١ا ۽ ٽي١ا د ٥پيُء اؼام دا پاڈيؽعي „ .ٟ٣ٽي١ا ٣ڒ پعائي٥يٽ ٔعل ۾ اؼٽي ٥١گعأع „٣ي .هچٚ٥ي ٗط
ةت هاري ؼا٥٠ري ؼ٥ٛڻي ڈ٥ړعي „٣يۿ ۽ ڇاچي ؼٺي „هاز ۽ ا٠طاز ؼام ڳا٤ٚائي١طي „٣ي .ؼ١طس پيُء
هړٽع ڄؼ٥زا رٽائعڄ ري٥ٛي گار ڄ „٣ي .پ١٤١ذي هٗت دٝ ٥ـ٥٤ر ړعړيٽ د ٥را٠طيگع „٣ي .د٥ا٠يَء ۾
ړعاچي ړعؼچي ٟړعړيٽ ٽي ٜالِء کيڍ٠طه ٥٣۽ تٞال تيغ ةا١ٚگ ړ١طه .٥٣ړڍ ٟ٣ړڍ ٟ٣ؼ١طس
گ٤ع تي پارٽي٥م ٿي١طي٥م „ٟ٣ۿ د ٟ۾ ٽي١ا دي ٔعل دا ٝالزل ؿا ٙٝٿي١طا „ٟ٣ۿ ۽ رات د ٥ديع تائيٙ٣ُ ٟ
١٣گا ٥ٝړ١طا „ .ٟ٣قتر د ٥ا ړحع ائي ٟٿي١طه „٣ي د ٥ٽي١ا د ٥پيُء هړٽع ڄؼ٥زا رات٥ړي پارٽيَء ٝام
ةچي ٙړيڒ دُ ٥ٽڔع کڻي اؼام هټ اي١طه „٣ي١٣ ٙ٣ُ .گاٝي الِء ُٝظرت ړ١طه „٣يۿ ۽ قتر دي چا٢٤٠
اؼام ؼام پيئ١طه „٣ي .هړٽع ڄؼ٥زا دي چي١ي ؼام پڔي دهؼتي „٣ي ٥٣ .چي١ي کي ٝٽيَء ٝام ٝاڻ٥٤
ٺا٣ڻ الِء وعزي ٟوع زي ٟد٥م قالز٥م ۽ ٝـ٥را ڇي١طه „٣ي ٥٣ .چي١ي کي چ٠٥طه „٣يۿ ”ړڍ ٟ٣ړڍٟ٣
ا٣ڎا ٝاڻ ٥٤ة ٢ٺا٣ي١طه ړعۿ د ٟکي ُ ٟ٤١ٝتي ړ ٟ١ةطرام ؼ٥ئع دا َه َځ ٣ذ“.ٟ
چي١ي در کٚ٥ي .٥در ٻا٣عام هړٽع ڄؼ٥زا ةطرام اؼام د ٥ٻي ٥پاڈيؽعي ؼٝ٥ار چا٠ڊي ٥ةيٺ .٥٣ ٥در ٝام ٥ٝم
کي اڱڻ ۾ اصتار پڎ١٣طي ڇٺائي ٟت٣ ٢ڔطل ا٠طر ٛ٣ي„ ٥ي .٥ؼ٤ڔي ر٣ي .٥٣ ٥ام کام اڳ د ٥کا٠ئػ زاك
از٥اك هٺامۿ ؼٝ٥ار چا٠ڊئي چي٥ۿ هَ٥ٚء د ٥هري ْٝغ صعاب ٿي پي٣„ ٥يۿ کيػ کٽ ؼام ٻڋي ٣يڍا„ ٟ٤٠ي٥
„٣يام“.
پډيٝ٥ا٠ػۿ ”دهره پي ٥اٿػ ڈا“.
رهئڻ٤ارړي „هاز ۾ چيائيٟۿ ”٣ا“.
ؼٝ٥ار چا٠ڊي٣ ٥ڒ ؼعړاري „ٔيػ ۾ پٽ ي٥ا٣„ ٥ٚي .ؼ١طس هڇه پٽ هٝ ٥ٚيٽعڪ د ٥ؿاگعد „٣ي.
ڇي ٟ٤١د ٥اؼڔ٥ك هي١طه „٣يۿ ۽ رات د٣ ٥ڒ هاؿ١گ هاري دي دړام تي ړپڎا اؼتعي ړ١طه „٣ي.
ٝاڻ ٟ٤د ٥صياك „٣ي ت ٢ه ٥ٚيا ت ٢اڅ چعي٣„ ٥يۿ يا ٝٿػ د ٟڀ٥ت د ٥اجع „٣ي .پع ه ٥ٚاؼام کي چعيٚ ٢٠ ٥ڳ١طه
„٣ي ٥٣ .اؼڔ٥ك د ٥ؼٺ ٥ؿاگعد „٣يۿ ۽ اؼڔ٥ك دي هاٚي ةاك ٽي ٜدٝ ٥يٞتع „٣ي .ةػ ړ ٟ٤١ړٟ٤١
هٗت دهره پ٠٥طه اٿػ .ؼچ ٥دؽ ٜاهك ړ١تڻ ٚڳ١طه اٿػۿ ۽ پِ٥ء پگ٤ع ۾ ؿ ٜٿي هي١طه اٿػ .ا٣ڎي ړيٕيت
۾ ٥٣گ٤ع کام ٻا٣ع ڀچڻ دي ړ٥ؿؾ ړ١طه „٣يۿ ۽ ٔ٘ه ٣ڒ د ٥ٛٞهردائي هردائي هات ٝام ړڌ٠طه
„٣يۿ ”ٝام ؼڀ ؼٞذ٤ام ٿ٥ۿ ٝام ؼڀ ؼٞذ٤ام ٿٝ .٥ام چ٠٥ڒ تي ةي٤ي ؼچ ڳا٤ٚائي١طس“.
ٝائٽ ٝٽ ڇاچه ؼٞذ٤ائي١طا اٿػ ت ٢ةاةالۿ ؼچ ڳا٤ٚائڻ د ٥رهاج صت ٜٿي هي٣„ ٥يۿ ۽ ٥٣مَء ة ٢اؼام
ٝؽڔي ٟ١د ٥ڀال ؼچ ؼام ړ٤ڎه هاؼى – ٥ڈ ٥ٿ ٥ؼچ د٠ ٥ا ٥ٚکڻي اؼام ؼڀ١ي کي ٝكيتت ۾ هد٤ي.ٟ
پعۿ دهري دهرام هَ٥ٚء کي ړذ ٢٤ؼٞذ ٢٤۾ ٢٠اي١طه „٣ي٣ .ڒ ئي هائي هات ٠٥٣طي اٿػۿ تٝ ٢ام ؼڀ
www.sindhsalamat.com 147
سرد الش جَ سفر :انر جليل
هَ٥ٚء کي ٝٿي تي پٽي ٻڋي ٝام کيػ پ١٤١ذي گ٤ع هٺي „يػ .چيٝ ٥١اڻَ٥٤ء دي ٟ٤١ٝتي ٠ڒ ٚڳائڻ ۾
اڃا ړاٝياب ٢٠ٿي .٥٣ ٥هَ٥ٚء دي ٝٿي تي پٽي ڇؼي چي١ي هَ٥ٚء کام پډي٥ۿ ”ٝٿي ٝام ٝيچا ٥ٚړڌڻ دي
ړ٥ؿؾ پئي ړيئ ٢ڈا؟“
هَ٥ٚء دي صـڒ چپ ٟتي ُٝعڪ تعي „ئي.
٥ٝم چي١ي کي چي٥ۿ ”٣يُء اؼام د ٥ؼ١گتيۿ ه٥ٚۿ چ٠٥ڒ تي ةي٤ي ؼچ ڳا٤ٚائڻ دي ٥ٝڄ ۾ „٣ي .ت١٤١ذي
ړ٤ڎي قالح „٣ي“.
چي٣ ٥١ڔطل گ١ڀيع ٿي هي .٥ؼ٥ڂ ۾ گ ٜٿي هي .٥اؼام ؼڀ١ي ٝسؽ٥س ړي٣„ ٥ي ت ٢چي ٥١پ١٤١ذي
وتُي َٞع کام تٞال گ٤ڻ ٥ذ٣ي٣„ ٟي .ؼ١ڋهَء ٣ڒ دُٔي چي٥٣ ٥ۿ ”چي١ي دي رهٽ ۾ ړ ٟ٤١ذ٣ي ٟي٠٥ا٠ي
دي٥تا ٻي٤ع د ٜ١هرت٣„ ٥ي“.
چي١ي ٽ٤ڒ ڇي١طي چي٥٣ ٥ۿ ”ٝام هتائي ٔ٘يع د ٥هارث „٣يام“.
ؼ١ڋهَء اٿي کيػ پيار ړي .٥٣ ٥پِ٥ء َ٥٣ء دڍٛ٣ ٟ٣ي هيئي ٣ئيۿ تڍ ٟ٣چي١ي ٥ٝم کي چي٥٣ ٥ۿ ”ؼ١ڋه
ت١٤١ذي الِء ٝيعي ٣يؽڔ٣„ ٙيَ٥٣ .ء ت١٤١ذي ٣ڒ ٣ڒ تسعيع تي زاهي ر١٣طي .پعۿ صٛي ٙدتعام ۽ ٝيعي
٣يؽڔ ٙها٠گع ت٣٥ام ٻ٤١ي دي پاڻ ۾ ؿادي ٿي ٢٠ؼگ١٤طي“.
٥ٝم کي ٚڳ١طه „٣ي ت ٢چي ٥١اڻ ٚکي ٙتاريش دي „ئي١طي ۾ ڇؼي ؼگ١٤طه „٣ي ٥٣ .اي١طڈ هٗت د ٥اٝيٟ
„٣ي٣ ٟ٣ .ڒ دُٔي هَ٥ٚء کي چي٥٣ ٥ۿ ”ت٥م ڈا دي ةاري ۾ چ٠٥ڒ تي ةي٤ي ؼچ ڳا٤ٚائي١طي !ٟڈا دي ةاري ۾
– څرتيَء دي ةاري ۾ۿ „ؼٞام دي ةاري ۾ۿ ا٠ؽام دي ةاري ۾ۿ َ٘يطي دي ةاري ۾ۿ ٝستت دي ةاري ۾ – ز٠طگي
دي ةاري ۾ۿ ٥ٝت دي ةاري ۾ – ت٥م ڈا دي ةاري ۾ چ٠٥ڒ تي ةي٤ي ؼچ ڳا٤ٚائي١طي“!ٟ
تڍ ٟ٣ه١ٝ ٥ٚذ٤ي پي.٥٣ ٥
گظري ٙدُٞي تي چي٣ ٥١ڔطل گ١ڀيع ٿي هي .٥ړذ ٢٤ديع هَ٥ٚء ڇا ٟ٤٠ڇؼ١طه ر٣ي.٥
”ڇؼي١ػ ڈا ٿ “!٥چيٜۿ ”ه ٥ٚچ٠٥ڒ تي ةي٤ي ؼچ ڳا٤ٚائڻ دي ٥ٝڄ ۾ „٣ي“.
چي ٥١ڳ٥ٿٝ ٙٽي ۽ اڅ ٺ٤يٝ ٙذؽ ٟٞڇاٛ٣ ٟ٤٠ي ٥هي٠ .٥ڒ ة١ا ٝاڻَ٥٤ء دٝ ٥ذؽ ٥ٞکڻي „ي٠ .٥ڒ ة١ا ٝاڻ٥٤
َذيب پئي ٚڳ.٥
”ت٥مۿ ٝام ۽ ادا چ٠٥ڒ تي ةي٤ي ؼچ ڳا٤ٚائي ٢٠ؼگ١٤طاؼي .ٟاؼام الِء ؼچ ڳا٤ٚائڻ د ٥دهر گظري هي“.٥
چي١ي ٝٽيَء دي ٝاڻَ٥٤ء ڇا ٟ٤٠اؿاره ړ١طي چي٥ۿ ”ٝ ٟ٣اڻَ٥٤ء دي ٟ٤١ٝتي دڍ٠ ٟ٣ڒ ٚڳي هي١طهۿ تڍٟ٣
٣يُء ٝاڻ ٥٤چ٠٥ڒ تي ةي٤ي اؼام ؼڀ١ي پارام ؼچ ڳا٤ٚائي ؼگ١٤طه“.
چي١ي د„ ٥صعي د ٥ٛٞٻڋي ٥ٝم کي پ١٤١ذي ةطم ۾ ړ١تڻي ٝسؽ٥س ٿي٥ٝ .م ڄڅ١طي ڄڅ١طي „ئي١ي ۾
پ١٤١ذي َڔػ ڇا ٟ٤٠ڇٺ – ٥پڒ ړعڻ الِءۿ ت١٤١ٝ ٢ذي ٟ٤١ٝتي ٠ڒ „٣يۿ يا ٣„ ٢٠ي! ■
www.sindhsalamat.com 149
سرد الش جَ سفر :انر جليل
١٤١ٝذ١٠ ٥ڌه ڀاُء پعيتٞطاس پعيتٝ ٥اڈيَء دي ٝٿا٣ي ٟړٞعي دي ڇاکڻي دريَء ؼام ٻڋه هيٺ٥٣ ٥ۿ ۽
ص٥فۿ َذب ۽ زيعت هچام ٣يٺ اڱڻ ڇا٤٠ ٟ٤٠اري ر٣ي.٥٣ ٥
٣يٺ اڱڻ ٝام ١٤١ٝذي ؼتع ٟ٣ؼا ٟٚدي ڀيڻ ؼاهتعيَء دي رڈيٟۿ „زيٟۿ ۽ ٠يغاري ٟدا رهح ٔ١ا ړ١طڈ
„هاز اچي ر٣ي ا ٣ئا .ؼاهتعيَء دي رڈيٟۿ „زي ٟ۽ ٠يغاري ٟدا „هاز َ٘يطم ۽ اَتتارم کي گ٤ڎي گ٤ڎي دا گ٤اَء
٣ڻ١طا „ؼٞا ٟ٠ڇاُ ٟ٤٠اڇا١ٝطا پي هيا .ؼاهتعيَء د ٥ٻاڇائڻ ٝذا٣طم دي هزـي ٽ٤ڔڎمۿ ړيڔڎاٽٟۿ ۽ ُ٠عم
۾ ٻڍ٠طه پي هي .٥ٻڋه ٣يٜۿ „ؼٞا٠ي ړتاة ٟ۾ پڎ٣ي٣ ٥ي ٜتٗ ٢ياٝت ڇي ٟ٤١ؼخ ؼ٥ا ٠يغي تي ٤ٚي اي١طه –
څرتي تپي ٽا ٥ٝٿي پ٠٥طي – هڻ پاڈئ٥م پٽذي هي١طاۿ ۽ دت ٙړپ ٢٤دي ذرم ها٠گع هاچ٥ڈم ۾ هيڎ٣ذي هي١طا.
اَتتار ٢٠اي١طه .٥٣ؼڀ ړذ ٢٤ڇ٠ط ړٿا ها٠گع ٚڳ١طه .٥٣ي٘ي ٟړڍ ٟ٣ة ٢تڔٞي ٙتائي ٟپ٤چي ٢٠ؼگ١٤طه
.٥٣پع اُم ڇي٥ٝ ٟ٤١م ړ١ڋړ٥ټ ۾ ٠ا٠ڒ پاڈي تي ٗياٝت کي ٠ازك ٿي١طي ڇٺ .٥ؼخ ؼ٥ا ٠يغي تي ٤ٚي „ي.٥
څرتي تپي ٽا ٥ٝٿي پيئي .هڻ پاڈئ٥م پٽذي هياۿ ۽ دت ٙړپ ٢٤دي ذرم ها٠گع هاچ٥ڈم ۾ هيڎ٣ذي هيا.
١٤١ٝذ ٥ڇ ٟ٣ؼا ٟٚد ٥ڀاُء پعيتٞطاس پعيت ٥ڇاکڻي دريَء ؼام ٻڋه هيٺ٥٣ ٥ۿ ۽ اکي ٟؼام ٗياٝت دٌ١ٝ ٥ع
ڇؼي ر٣ي .٥٣ ٥رکي رکي ړ١تي پي هي .٥ٻڋك رؼيٝ ٟام پاڻ کي ڈڍائڻ دي ڈڔتاڻ ۾ ؼاڻ ٥ٿي پيٝ .٥ذا٣ط
٥ٝم کي اڅ ٝئ ٥ړعيۿ ؼ١گ٤ع ٣ڻيۿ ړعؼيَء ؼام ٗاة ٥ړعي هيا ٣ئاٝ .يغ تي ١٤١ٝذي „ڇه „ؼٞا٠ي ړتاةٟ
د ٥ؼٚ٥ي ؼ١ڋيَء ۾ تعد ٥ٞکٛي ٙپي ٥٣ ٥د ٟ٤١تي پعيت ٥۽ ١٤١ٝذي رت زاؿيي ها٠گع ٣اري٣ ٙئي.
پعيتَ٥ء ڇاکڻي دريَء هٽام ُ ٟ٤١ٝهرائي ٥ٝم ڇا ٟ٤٠ڇٺ٥ۿ ۽ ړ١ت١طڈ „هاز ۾ چي٥ۿ ”داداۿ ڇس ت ٢ؼ٤ي! ٣يتعا
ٝاڻ ٥٤ؼاهتعي کي ڈا پيا ړ“!ٟ
کيػ ٽارڻ الِء چيٜۿ ”ٝام ٟ٣هٗت „ؼٞا٠ي ړتاة ٟد ٥ؼٚ٥ي ؼ١ڋيَء ۾ تعد ٥ٞپڎ٣ي ر٣ي٣„ ٥يام“.
پعيت ٥څڻ ٻاڇاي .٥چيائيٟۿ ”ت٥م اچي ڇس ت ٢ؼ٤ي!“
پاڻ کي ؼ١گ٤عم ٝام „د ٥ړعڻ الِء َڈڎي ١٣ي .ٜړعؼي هڃي َپ ِٽ پيئي .پيعم ؼام پاڻ کي څړي١طي
ڇاکڻي دريَء هټ هڃي پ٤تػ .ڀڳ ٙؿيـ ٟتام رڈ١٣طي رت٥رت ٿي هي٥٣ ٥س .پ١٤١ذي پ٥يام ٔعش تي رت
د٥م ريکائ٥م ڈڍي „ي٥٣ ٥س .ړ١ڋ کڻي دريَء دي ٻ٥١ڈي تي رکي٣ .ٜيٺۿ اڱڻ ڇا٤٠ ٟ٤٠اري .ٜديڔي ڇٺٜۿ
ت ٟ٤١ايٞام ۽ َ٘يطم دا ړ٥ټ ړيعائي هڅا .ؼا ٟٚدي تپؽيا ک ٟپ ٙ۾ ڀؽ ٜٿي هيئي .ا٥ٛ٤ٚړ ٟدا درس
www.sindhsalamat.com 150
سرد الش جَ سفر :انر جليل
څهڈ ۾ ١ٛٝطي ڇٺ .ٜپيْٞتعمۿ اهتارمۿ ۽ گيا٠ي ٟدا گيام ۽ ةيام ةي١ُٞي ٿي پيا .تُذب ٚڳ ٥اکي ٟتيۿ ديڔي
ا٠ڋي٥م ٢٠ٿي٥م! دك اةاةي ٙها٠گع ڐتڔي پيئيۿ پع ؼي١ي دي ٕٗػ ٝام ٠ڔعي ٢٠ؼگ٤ي .ړ١ڋ کڻي „ؼٞام
ڇا ٟ٤٠ڇٺٜۿ ۽ چيٜۿ ”ايتعي ٗطر ت ٢ت ٥ړڍ ٟ٣ړ ٟ٤١پيْٞتع کي ة„ ٢٠ ٢زٝاي !٥٣ ٥ت ٢پِ٥ء ٥ٝم ٠ٻ ٙکي ايڍي
„زٝائؾ ۾ ڈ ٥هڅه اٿئي؟ ڈ ٥هڅه اٿئي؟ ٥ٝم کي پيْٞتعي ڇي١طيٟ؟ ٥ٝم کي څرٝاتٞائ ٟدي ٗىار ۾
ةي٤اري١طيٟ؟ ٥ٝم کي پعٝاتٞائ ٟؼام ٝالئي١طيٟ؟ ٝام ڀچي پ٠٥طس ُ -ڀعي پ٠٥طس .ت ٥ؼام ةْاهت تي ٤ٚي
اي١طس .ت١٤١ذ ٥ت ٢ړذ ٢٤ةگاڈي ٢٠ؼگ١٤طسۿ پع پاڻ کي ُاداڈي ڈڍي١طس٥ٝ .م کي ايڍه „ ٢٠زٝاِءۿ ايڍه ٢٠
„زٝاِء“.
پعيت٣ ٜيٺ د٤ڔي پ١٤١ذ١٤١ٝ ٟ٤١ٝ ٥ذي ړ٤ٛي تي رکي ڈڍي.٥
اڱڻ دي هڂ ۾ ٝذا٣طم ؼاهتعيَء کي ک١ڀي ق١طك تي ٚيٽائي ڈڍي٣ .٥٣ ٥ڒ هڇه ٣ذ٥ل ق١طك کي
هړ٥ڈي هي .٥٣ ٥د٥ش هچام اهلل ٌَي٣„ ٜي دا ُ٠عا ٣ڻي ر٣يٝ .٥٣ ٥عڻي١گ ؼاهتعي ة ٢اهلل کي پڔاري ر٣ي
ڔ ٟ۽ چ٠٥ڊڈي ٟؼام چچعي ر٣يا ٣ئا .ز٥ا
٣ئي .د٥څا د٥ام ١٣ت٥ڈي٥م ٣ڻي ر٣يا ٣ئاۿ ۽ ؼاهتعيَء کي َچ َ
دي څيَء دي ةيسعٝتي ړعي ر٣يا ٣ئا .ڈت ٟړت ٟها٠گع ٣ڔٻئي کي ٣ٽائي ؼاهتعيَء کي ؼ٥گ ٥٤پي
ړيائ٥م .ؼچي ؼ٥ٞري ؼاهتعيَء کي ١٤١٠ڊمۿ چ١٤ڊمۿ ۽ چڔ ٟؼام رت ٥ڈاڻ ړعي ڈڍي٣ ٥ئائ٥م.
ؼاهتعي ةي زاك پيئي ٣ئي„ .هاز گ٤ڎيَء گ٤ڎيَء د ٥گ٤اُء کائي ٝعڻي١گ ٿي هي٥٣ ٥س .اهلل کي اٚتذا الِء
چپ چ٥ريائي ٟپيۿ پع َچڔ ٟؼام چچعي ٙچپ ٟتائي ٟاهلل د٠ ٥ا ٥ٚاړٛي ٢٠پئي „يػ .اکي٥م ة١طۿ هار
هکعيٙۿ َ٥٣ء چ٥تاڪ ق١طك تي پيئي ٣ئيَ٥٣ .ء „٣ؽتي „٣ؽتي ٝعي ر٣ي ٣ئيٝ .ذا٣طم د ٥د٥ش ۽ دظة٥
هي ٥پئي هڅ٠طه ٥٣ .ت٥ٛارهمۿ ص١ذع ۽ ة١طهٗ٥م ُاڀي٥م ړعي ١٠گي اةٛيػ ها٠گع ١٣ت٥ڈي٥م ٣ڻي ر٣يا ٣ئاۿ ۽
اهلل اړتع دا ُ٠عا ة١ٛط ړعي ر٣يا ٣ئا٣ .ڔڎم هزـي ٟکيػ ڈڍي ٥پئيۿ ت ٢ٻي ٟکيػ چچعي ٥پئي.
پعيت ٜرهئڻ٤ارړي „هاز ۾ پډي٥ۿ ”داداۿ ٣ي ؼاهتعيَء کي ڈا پيا ړٟ؟“
”ٝذا٣ط اؼام دي ڀيڻ کي پاڪ پ٥يتع پيا ړ “.ٟړعهڅ ٻع٠طڈ دت ٙدي الهي ها٠گع ١٤١ٝذي هد٥د ۾
ړا٣ي پي .٥گيام ۽ څيام دي تپؽيا ؼڎي رک ٿي هي„ .٥ؼٞا٠ي قسيٕ ٟدا قٕسا ٝيؽاردي هيا .ةي١ُٞي ٿي
پيا .پيْٞتعي ١٤١ٝذي هس دي ڳا٣ ٢٠ ٢٤ٚئي .هر٣ي ٟدا هر٣ي ٢پاڻ کي تيار ړي٣ ٥ي ٜت ٢ز٠طگي گ٥ت ٜٻڋ د٥
ڀڔـ ٥۽ ؼچ ٙؼعٝؽت دٝ ٥عيط ٿي گظاري ڈڍي١طسٝ .ظ٣ت ٟدي ڈڔتاڻ کام پاڻ کي „د ٥ړعي
ڈڍي١طس .د„ ٟ٤١زٝائؾ ۾ ص٘ٛڻ٤ار ٥ٝم کي هد٤ي ڈڍي٥٣ ٥ۿ ؼا „زٝائؾ ٥ٝم ٝاڻَ٥٤ء دي ؼ٤پ کام ٻا٣ع
٣ئيۿ ٝظ٣ب دي ٠اٚي ۾ در٠طگي ڇؼي ١٤١ٝذي اَت٘اد دا ړ٥ټ ړعي پيا٥ٝ .م کي پ١٤١ذي ٤ٚذي ٝام ز٣ع
دي ړ٥ڈاڻ ٝسؽ٥س ٿي .چيٜۿ ”پعيتٜۿ اؼام دي ڀيڻ ؼاهتعي ڇاچي ڀاڳ ٟهاري „٣ي دٝ ٥ذا٣طم ٣ٿام
د١ت دي ز٘طار ٿي ر٣ي „٣ي“.
www.sindhsalamat.com 151
سرد الش جَ سفر :انر جليل
د٤ڎا اڈا هار هکعي٣ ٙئا .اکي ٟ۾ ص٥ف ٥٣س٣ .عاس ٥٣س .ؼ١طس ٟ٤١ٝدا گ١٤خ تاريش دي ا١ٞٚاڪ
داؼتا ٟ٠ها٠گع هامر ٿي پيا ٣ئا .هزـت هچام ړ١تي ر٣ي ٣ئي١٤١ٝ .ذي „ڇه اچي ةيٺي .اکي ٟ۾ ةي٥ؼي
٣يػ.
”ڈا پيئي ڇؼيٟۿ ديذ١٤١ٝ ٙذي ٝاُءٝ .ام ت١٤١ذ ٥پٽ گ٥پاٚطاس گ٥پ٣„ ٥يام “.څڻ ؿٞـام گ٤اټ ٝام
پئي ڳا٤ٚاي .ٜچيٜۿ ” ڇاکڻي دريَء ؼام ت١٤١ذ ٥ؼڔيٛڋه پٽ پعيتٞطاس پعيت ٥رؼي ٟؼام ٻڋه ةيٺ٣„ ٥يۿ ۽
تاريش د ٥چـٞطيط گ٥ا ٢٣ٿي ر٣ي٣„ ٥ي“.
اٝڎ ړ١ت١طڈ „هاز ۾ چي٥ۿ ”٣يُء ڇي ٟ٤١اؼام کي ت١٤١ذي ړعي ڇؼڻ ٥پي٣„ ٥ي“.
گ٥ڇم ڀع گؽڔيۿ ٥ٝم پ١٤١ذ ٟ٤١ ٝ ٥اٝام دي پيعم تي رکي ڈڍي .٥اي١طڈ هٗت دي ا٠طيـ ٟکي څيام ۾
رک١طي اؼام دي ړٽ١ب ؼ١ڋ ٝام ٚڍي هڃڻ دٔ ٥يك ٥ٛړيُ .٥٣ ٥ام ڇي١٤١ٝ ٟ٤١ذي ٝڱي١طي ٝيعام ۽ ٥ٝم
ؼ١ڋهَء ۾ پيع پؽائيۿ ۽ ؼ١ڋ ديػ دي ٝٽي ٝٿي ۾ هد٤ي ٗؽ ٜکاڅه ٥٣ت ٢اؼي ٟذات پاتۿ دي ٟڅرلۿ ؼڀ
ړذ ٢٤ڈڍي١طاؼيٟۿ پع ؼ١ڋ ديػ دي څرتي ٢٠ڈڍي١طاؼي١٤١ٝ .ٟذي ٥٣ڇ „ڇه اؼام د ٥ړٽ١ب هرا٣ذي هي٥
.٥٣اٝام ٥ٝم کي اړي ٥ٛڈڍي ١٣طؼتام هڃڻ الِء تيار ٢٠ٿي .اٝام ر٣ي پيئي ت ٢اٝام ؼام گڍ پعيت ٜ۽
ؼاهتعي ة ٢ؼ١ڋ ۾ ر٣ي پيا ٣ئا.
٣يٺ د٤ڔيۿ ١٤١ٝذي ٟ٤١ٝ۾ ٤٠اري١طي اٝام چي٥ۿ ”صتع اٿئي؟ ؼ٥ٞري ٠ا٠ڒ پاڈي کي ةا ٢٣هړ٥ڈي
هئي „٣ي!“
ٝام پ١ڊ پ٤ڻ ها٠گع اٝام ڇا ٟ٤٠ڇؼ١طه ر٣يػ .اٝام اڃا ړذ٣ ٢٤يٺ د٤ڔي „ئي .گُ٤ٽي ٙگُ٤ٽي„ ٙهاز ۾
چيائيٟۿ ”۽ صتع اٿئي گ٥پ٥ۿ ٝيعام کي ةٝ ٢ذا٣ط ک١ڀي کڻي هيا „“.ٟ٣
”اهلل ڇاچه ٻاد٤اره ۽ ٤ٝعةام „٣ي “.ړعهڅ ۽ ړاهڈ ۾ ړڎ١٣طي چيٜۿ ”ٝيعام ڇاچي ڀاڳ ٟهاري „٣ي د٥
ٝذا٣طم ٣ٿام ٝؽٞٛام ٿي ر٣ي „٣ي“.
اٝام ١٤١ٝذي ذ١٣ي ړيٕيت ڇؼي ڄڅي هيئي .ڇکئي کام ڇکئي هٗت ۾ ة٥ٝ ٟ٣ ٢م کي ا٣ڎي وعح قتع
ڳ ۾ َـٖ دي اهتار دي چا٠ئٺ ڈڍي١طي ٢٠ڇٺ٥ٝ .٥٣ ٥م کي
ړَ ٙد َ
د ٥ؼاپ ڈڍي١طي ۽ هڐ١ٛطي ٢٠ڇٺُ “ ٥٣ ٥
رت ٣اڻي ٠عڈ تي ٝٺي ڇي١طي چيائيٟۿ ”ائيَ ٢٠ ٟچ ُئ “– ٢ائيُ ٢٠ ٟ
چئٝ .٢اري١طي هيعل ٢٠ړ١طِء“.
”٥ٝم „ؼٞا٠ي ړتاة ٟد ٥ؼٚ٥ي ؼ١ڋيَء ۾ تت پڎ٣ي٣„ ٥ي “.اُڀ ٥ؼا ٢٣ک١يٜۿ چيٜۿ ”„ؼٞا٠ي ړتاب
قسير „ٟ٣ۿ يا ٝذا٣ط قسير „ِ .ٟ٣ام ڳا ٢٤ٚدٔ ٥يك ٥ٛړيع ړ١طه؟“
„ؼٞام ڇا„ ٟ٤٠ڱع کڻ١طي چيائيٟۿ ”ام دٔ ٥يك ٥٣ ٥ٛړ١طه“.
” ٥٣ړ٤ڎا ٔيكال ړ١طه؟“ „تؾ ٔـام د ٥رديٝ ٙاده ١٤١ٝذي رڳ رڳ ۾ ڄهڈڻ ٚڳ .٥چيٜۿ ”اؿعف
اٞٚضٗ٥ٛات دا أُاك ڇؼي اهلل ا٥ٚٽ ٿي هي٣„ ٥ي -ڀڳ٥ام هڃي ة ٟ۾ ر٣ي٣„ ٥ي٣ .يَء د٠يا رال رزي ٜدي هس
www.sindhsalamat.com 153
سرد الش جَ سفر :انر جليل
۾ ٠ا٣ي“.
”٠اؼتڒ ٢٠ٿيُء ٠ -اؼتڒ ٢٠ٿيِء “.اٝام ڳعاٺڎي پائي ٥ٝم کي ٝٺي٥م ڇي١طي ر٣ي -رهئي١طي ر٣ي.
چيائيٟۿ ”اؼي٣ ٟتام ٛ٣يا هي١طاؼيٛ٣ - ٟيا هي١طاؼي“.ٟ
” .٢٠ړڍ ٟ٣ة “.٢٠ ٢ؼ٥ر ؼ١٤طي ؼ١٤طي ٝام پٿع ٿي پي٥٣ ٥س .ديڔا څيام ۽ گيام دي ٥ٝڈي ٝيڎي ٣يٜۿ
ڳ ۾ َـٖ دي اهتار
ړَ ٙد َ
ؼا ړعهڅ ۾ ڀؽ ٜړعي ڈڍيٝ .ٜامۿ ديڔ١٣ ٢٠ ٥طه ٥٣سۿ ۽ ٝ ٢٠ؽٞٛام ٥٣سۿ ُ
دُٝ ٥ت٘ط ٥٣سۿ ړ ٟ٤١ةٝ ٢ظ٣ب کي ؼچ ۽ زٖ کام ٝٿا٥٣م ٢٠ؼٞذ١٤طه ٥٣سٝ .ظ٣ت ٟدي هيڎ٢٣
۾چچعدي هيػ.
ٟ٤١ٝاٝام دي پيعم تي رکي ڈڍي .ٜڇک هچام چيٜۿ ”ا٣ڎي٥م ٣غاريٗ ٟياٝت٥م ٥ٝم ٝٿام ٠ازك ٿيٟۿ پع
ٝام ؼ١ڋ ديػ دي څرتي ٢٠ڈڍي١طس“.
”ٝاڻٝ ٥٤عهم ٿي پيا „ٟ٣ۿ گ٥پ “.٥اٝام ١٤١ٝذا ز٠ذيع ال٣ڻ چا٣ياۿ پع ال٣ي ٢٠ؼگ٤ي٣ .ٿ ڐٽذي پيػ.
چيائيٟۿ ”گ٤ٽيَء گ٤ٽيَء ۾ اؼام د٥م ٚچ٥م الٿي٥م اٿائ٥م“.
”اهلل ڇاچه ٤ٝعةام ۽ رز ٜړعڻ هاره „٣ي٥ٝ “.م ڇک هچام ڇر٠طي چي٥ۿ ”٣اٿي ٟتي ؼ٥ار ٚـڔع کي ٟ٣
اةاةي ٟٛکام ؿڔؽت کارائي ٣ئي .ت٥م ڇؼذامِء پئي اٝامۿ چ١٤ت ٟ۾ پٿعي٥م کڻي اةاةي ٙهٚع ړعي اي١طاۿ ۽
ٝعهئ ٟکي ٝاري هد١٤طا“.
ُام هٗت اڱڻ ٝام „ ٢٣ة١ٛط ٿي٥ٝ .م „٥٣م ۽ دا٥٤٠م ٻڋي٥م „ ٟ٣ُ „ .ٟ٣۽ دا ٟ٤٠۾ َعش ۽ ٔعش کي
ړ١ت١طي ڇٺ ٥اٿ .ٜپعۿ ُا٣ا ٣ڒ „ ٢٣ؼ٥ٞري ٟ٣„ ٟکام ٝضت٣ ٓٛئيُ .ا٣ا „ ٢٣ةڎڈيَء ها٠گع ١٤١ٝذي رهح ٝام
„رپار ٿي هيئيٝ .ام ز٠ذيعم ۾ دڔڎئ ٙعش تي ةي٥س پي٥٣ ٥س .اٝام ۽ پعيت ٜڇاکڻي دريَء ٝام ٣يٺ اڱڻ
ڇا ٟ٤٠ڇؼڻ ٚڳا.
٥ٝم اٝام کي چي٥ۿ ” ٝظ٣ت ٟدي ٠اٚي ۾ د٠يا هڇا ٠اٽڒ ڇٺا „٥ٝ .ٟ٣ٽي „ُء ١٤١ٝذي ٝاُءٝ .ظ٣ب دي ٠اٚي ۾
١ٛ٣طڈ ؼيڔ١ڊ ؿ ٢٠ ٥ڇس“.
اٝام څڻ پ١ڊ پ٤ڻ ٿي هيئي .دريَء هٽام ٟ٤١ٝهرائي ٥ٝم ڇا ٟ٤٠ڇٺائي .ٟچيٜۿ ”ت ٥کي دٛ٤ي٣ ٥ي٢٠ ٜۿ ت٢
ٝظ٣ب دي ٠اٚي ۾ ١ٛ٣طڈ ڄراٝي د ٥ؼيڔ١ڊ ؿ ٢٠ ٥ڇس!“
ٚڎڪ االِء ړڍ ٟ٣کام ؼڔي هيا ٣يػ! ړ١ت١طڈ „هاز ۾ چيائيٟۿ ”ٝيعام کي „ڻي ؼاهرتعيَء ڀعؼام
ق١طك ٿي ڐٽ ٥ړي ٥اٿائ٥مٝ .ام ؼٞذ٤ام ٿيٝ .....ام ؼٞذ٤ام ٿيٝ ....ام ؼٞذ٤ام ٿي “.....د ٥ٛٞپ٥ره
ړعي ٢٠ؼگ٤ي.
”ت٥م ڈا ٿي ؼٞذ٤ي ٟديذ١٤١ٝ ٙذي ٝاُء؟“ چيٜۿ ”ت٥م ڈا ٿي ؼٞذ٤يٟ؟“
اٝام ړ١ت١طي چي٥ۿ ”ٝام ؼٞذ٤ام ٿيۿ ٝام ؼٞذ٤ام ٿيۿ ٝيعام ٝعي هيئي „٣ي“.
www.sindhsalamat.com 154
سرد الش جَ سفر :انر جليل
”اهلل ٤٠ايت رز ٜهارهۿ ۽ ڇاچه ٤ٝعةام „٣ي “.رهئڻ چا٣يٜۿ پع رهئي ٢٠ؼگ٤ي .ٜةعداؿت د ٥ة١ط ڀڃي ړ٥
ؼيالب ١٤١ٝذي هد٥د ٝام ڐاٽي ٠ ٢٠ڔت .٥ازك کام ٣ڒ کي ا٠يڒ ۾ هرا٣ي ا٠ؽا٣ ٟ٠ڔٻئي تي ڇاچا ًٜٛ
ړيا „ - ٟ٣هؼ١طي٥م هيعامۿ ۽ ٛٝڒ اُداڈي ڈڍيا „ .ٟ٣اٝام دي پيعم تي ٟ٤١ٝرک١طي چيٜۿ ”ٝيعام ۽
ؼاهتعي ڀاڳ ٟهاري٥م „ ٟ٣دٝ ٥ذا٣طم ٣ٿام پاڪ پ٥يتع ٿي ٝعي هي٥م „“.ٟ٣
٣يٺ د٤ڔيۿ اٝام ٥ٝم ؼام چ١تڎي پيئي .ڐتڔ١طيۿ ٝات ٜړ١طيۿ ١٣ذ٥م ٣اري١طي اٝام چي٥ۿ ”٥ٝم
کي ٝاري ڈڍ گ٥پاك – ٥ٝم کي ٝاري ڈڍ٥ٝ .م ۾ ؼ ٟ٤ؿڔتي ړ٤٠٥ي٥ٝ .م کام َؼٺ٠ ٥ٿ ٥ٿئي .گ٤ٽ ٥ڇيئي
٥ٝم کي ٝاري ڈڍ٥ٝ .م تي ړ ٙ٤ړع گ٥پ٥ٝ .٥م کي ٝاري ڈڍ“.
”ت١٤١ذي ٝعڻ د ٥دهر گظري هي١٤١ٝ ٥ذي ٝاُء١٤١ٝ “.ذي هد٥د ۾ ٻع٠طڈ دت ٙڐاٽي پي .٥ردي ٢٣٥ٚ ٙؼ٥ٞرا
ة١ط ڀڃي هڅ٠طه „ي .٥چيٜۿ ”ت٥م اةط تائيٟۿ ٞ٣يـ ٢الِء ديئعي ر١٣طيَٟءۿ ١٤١ٝذي ٝاُء .هي٤ي ٟقطيَء دي „صع
تائي ٟد٠يا دا ؼ٥ٞرا ٝظ٣ب ريتٟۿ رهايتٟۿ ۽ رؼ ٟٞ۾ ةطٚذي هي١طا .ړي ٞ٠ازهم ٥٠ڈي پڎ١٣طاۿ ړي هڃي
١ٝطر هؼائي١طا 1.ړٽع پڻي تي ٠يٺ َـٖ ّاٚب اي١طه“.
”ت٥م ص٥اب پي ٥ڇؼي ٟگ٥پ “.٥اٝڎ کي ٣ڍړي „ئي .چيائيڻۿ ”ت٥م ص٥اب پي ٥ڇؼي“.ٟ
ڳ ۾ َـٖ دي اهتار ڇٺ 2“.٥٣ ٥ؼا ٢٣هي ٥پي ؼ٥ڈ ٥٣ٿي١طه .چيٜۿ ”ٝام ؼ١طس ص٥اب دي
ړَ ٙد َ
”ص٥اب ُ
تُتيع „٣يامٝ .ام ٝظ٣ت ٟ۾ هيڎ ٢٣کام ٝڔت („زاد) ٿي هي٣„ ٥يام١٤١ٝ .ذي الِء دهزخ دڈړ٥ۿ ۽ ة٤ـت دالؼ٥
3
„٣ي.
اهچت ٥پعيتٞطاس ڇاکڻي دريَء هٽام رڈ ړئي .چيائيٟۿ ”داداۿ ٥٣ت ٥هارا ٿي ؼ١گتي „٢٠ ٟ٣ۿ ړٞا٥ٚۿ
دا٥٠ۿ ۽ دي٥١ۿ ؼي „يا „٣ .ٟ٣ٿ ٟ۾ ړ٤اڈي٥م ۽ ص١ذع اٿ“.ٟ
چيٜۿ ” ٥٣ٽيئي دهؼتيَء د ٥زٖ ٠ڀائڻ „يا „ٟ٣ۿ پعيت“.٥
”٢٠ۿ دادا “.٢٠پعيت ٜزيعام ٿي١طي چي٥ۿ ”ٻي ٟها٠گع ٟ١٣ةٚ ٢ٽا ال٣ي ڈڍيا „ٝ .ٟ٣يعام ۽ ؼاهتعيَء تي
هڃي ړعيا „“.ٟ٣
”اهلل هڇه ٤ٝعةام ۽ ٤٠ايت رز ٜهاره „٣ي “.ؼ٥ڈ ٥٣ؼا ٢٣کڻي پ٥الر ۾ ڇٺٜۿ ۽ چيٜۿ ”ا٠ت ٢٣٥۾ ١٤١ٝذ٥
دا٠ي دؿ ٟٞالال ٠كيع ڇؼيٟۿ تڍ٥ٝ ٟ٣م کي صتع ړذامِءٗ ٟ٣ .ؽ ٜک١ي٣„ ٥ي ت ٢اؼام دي ٝاُء کي ٢٠
ڈڍي١طه“.
ُام ٙ٤ٝاهلل اړتع دا زةعدؼت ُ٠عا ة١ٛط ٿيا .د ٟ٤١ړٞعي ۾ اٝامۿ ٝام ۽ پعيت٣ ٜئاؼي ٟت ٟ٤١ړٞعي
۾ ؼت اٺ د٥څا د٥ام ړا٣ي „يا .اچڻ ؿعط ٥ٝم کي ٚت٥م ۽ ٝڔ٥م ٣ڻي اڅ ٝئ ٥ړعي ڈڍيائ٥م .ٻ ٟڅڻٟ
پعيت ٜکي ٿڑڎهم ه٣ائي ړڌي٥م .ٻٚ٥يَء ٝام گاري ٟد ٥ذصيعه صت ٜړعي ڈڍيائ٥م٥ٝ .م کي هارم کام هٺي
ؼڋه ړعي ةي٤اريائ٥م .ائيٚ ٟڳ ٥څڻ پ٥الر ۾ هڃي پي٥٣ ٥س .پيع ٿڎيا پيۿ هچڎيا پي٣ .ڔڎي ةعدؽتي
www.sindhsalamat.com 155
سرد الش جَ سفر :انر جليل
ٝذا٣ط ٥ٝم کي ٻ٤١ي ٽ١گ ٟدي هڂ ۾ ٚت ٣ڻ١طي چي٥ۿ ”اڈي ٝاُء دا٠.....ـي ۾ „٣ي ٟڈا؟“
اٝام ةعدؽتي ٝذا٣ط دي پيعم تي ړعي پيئيۿ ٻاڇائي١طي چيائيٟۿ ”گ٥پاك کي ٝ ٢٠اري٥ۿ گ٥پاك کي ٢٠
ٝاري“.٥
”٢٠ۿ ٢٠اٝڎ “.٢٠ڐتڔي پيػۿ چيٜۿ ”گُ٤عي ٟٿي ت ٢ايـ٥ر ۽ اهلل کام ُگ٤ع -رال ۽ رزي ٜکام گُ٤ع .ؼ٥ئعم
کام ڈا ٿي گ٤عيٟ؟“
ُٝڔٟۿ ٺ٠٥ـٟۿ ُ َٚت ٟ۽ ٚٺي ٟد ٥هڇ ڐڎه هؼي پي .٥ا٠گ ا٠گ ۽ َؼ١ڋ َؼ١ڋ چٿي چ٥ر ړعي ڈڍيائ٥م .رت
ٺي١ڊي٥م ړعي ٝٿي کام پيعم تائي٥ٝ ٟم کي „ ٥ٚړعي ڈڍي.٥
اٝام ٝذا٣طم کي ٣ٿ د٥ڈڻ ٚڳي .ايالز ړ١طي ر٣ي” .اڈي اةاۿ گ٥پاك کي ٝ ٢٠اري-٥گ٥پاك کي ٝ ٢٠اري“.٥
٣ڒ ٝذا٣ط رڈ ړ١طي چي٥ۿ ”هاڻيي دي پٽ کي ٢٠ڈڍي١طاؼي .ٟڀيڻ دي .....کي ڳڀا ڳڀا ړ١طاؼي“.ٟ
اٝام کي٣ ٟٿ د٥ڈي ايالز ړ١طي چي٥ۿ ”گ٥پاك ١٣طه ٠ا٣ي ......گ٥پاك ١٣طه ٠ا٣ي“.
”ړٝ ٟ٤١ؽٞٛام ؼام ٣ ......يئ ٢ڈا؟ هڐٛيٝ ٙذا٣ط اٝام کي هارم کام هٺي څه٠ڋاڈي١طي چي٥ۿ ”ٻڋاِء
پ٥ڈ٣ي .ړ٤ڎي ٝؽٞٛام ؼام ُؼ٤ٞي ٣ئيَٟء دٝ ٟ٤١ام ٣يُء زعاٝي څائ ٥اٿئي؟“
اهچت ٥ړايا پٛٽذي هيئي .اٝام ؼٽ ڇيئي هار ٝذا٣ط دي ٝٺ ٝام ڈڍائي هرتا٣„ .ؽتي „٣ؽتي اُٿي
ةيٺيٝ .ذا٣ط دي ٟ٤١ٝ۾ گ٥٤ر ړعي ڇٺائي .ٟپِ٥ء ړ١ڋ هرائي ٥ٝم کي ٟ٤١ٝ۾ گ٤عڈي ڀ٠٥ڊه ڇ٠ائي.ٟ
ِا ٥٣ؼڀ ړذ ٢٤ايتعي٘طر دٛطي ٿي پي٥ۿ د ٥ص٠٥ض٥ار ٝذا٣ط هٺذي هيا .دتي دتي ةيٺ٣ ٙئاۿ اتي پ١ڊ
پ٤ڻ ٿي هيا .اهچت ٥اٝام ٥ٝم کي ٿڏ ه٣ائي ړڌي .اکيٝ ٟام څڻ اُ َ
اله پي ٠ڔتػ .گ ُ٥٤ر هد٤ي ٥ٝم ڇاٟ٤٠
ڇؼ١طي چيائيٟۿ ”ت٥م د ٥چ٠٥طه „٣يٟۿ ٝام ١٣طه ٠ا٣يامۿ ٠ ٟٝ٥ٝا٣يام ٝõام د٥ئي „٣يام ؼ٥ئي „٣يام.
٣اڻي ٟ١٣کي د٥اب ڇيۿ ؼچ ٙدا پٽ ٟ١٣ .کي ٻڋاِء ت ٢ت٥م ړ ٟ٤١د ٥پٽ „٣يٟ؟“
ام هڂ ۾ االِء ړيئ ٟپعيت ٜپاڻ کي رؼي ٟکام „د ٥ړعي هرت .٥ڄهڈ پائي ړٞعي دي ړ١ڊ ۾ پي ٙڀڳٙ
ړعؼيَء دي ٽ١گ کڻي „ي٥ۿ ۽ اٝام دي ؼا٥٤ٝم ةيٺٝ ٙذا٣ط کي ٝٿي تي ه٣ائي ړڌيائيٝ .ٟذا٣ط د٥م
هاي٥م ةتاك ٿي هي٥مٝ .ذا٣ط دي ٝٿي ٝام رت د ٥ڐ٣٥اره ڐٽي پي٥ۿ ۽ ٥٣ٻ٤١ي ٣ٿ ٟ۾ ٝٿ ٥دٛ٤ي هي٤ي ر٣ي.٥
ٝذا٣طم ۾ هاُء هيال ٝچي هيئي .اک ڈ١ڀ ۾ ٝذا٣طم پعيت ٜکي ؼ٥گ ٥٤ړعي هرت .٥کيػ چٞاٽٟۿ ٚتٟۿ ۽
ٺ٠٥ـ ٟؼام ؼاڻ ٥ړعي ڈڍيائ٥م .پِ٥ء کيػ ٽ١گ ٟ۽ ٻا ٟ٤٠کام دٛ٤يۿ ٽ١گا ٽٚ٥ي ړعيۿ ٥ٚڇي١طا ړٞعي
ٝام ٻا٣ع کڻي هياٚ .ڳ ٥پي ٥٣کيػ ٽِپ ُڎ تام ُاڈالئي ڈڍي١طا .دڔڎي ٙز٠ذيعم ۾ رهح ړ١تي هي .٥ڀا٠يٜۿ
اٝام رهئي١طيۿ پٽي١طيۿ ۽ ٽ ِ ُپڎ تي ٠ڔعي پعيت ٜکي چ١تڎي پ٠٥طيٝ .ذا٣طم کي ا· رؼ٥ك دا هاؼىا ڇي١طي.
پعيت ٜکي ةچائڻ دا دت ٟړ١طي .پعۿ اٝام ائي ٢٠ ٟړيَ٥٣ .٥ء ړٞعي ٝام ٻا٣ع ٠ ٢٠ڔتيَ٥٣ .ء ٝاميۿ زاكۿ
۽ ٝؽت٘ت ٙدٝ ٥ذؽ ٥ٞٿي پيئي .اک ڈ١ڀڻ ة١ا ةي٥س پعيت ٜڇا ٟ٤٠ڇؼ١طي ر٣ي.
www.sindhsalamat.com 156
سرد الش جَ سفر :انر جليل
ٝذا٣ط د٠٥١ي ړيٕيت ۾ ٣ئا .زهر زهر ؼام ٽ١گا ٽٚ٥ي ٿي ٙپعيت ٜکي ٥ٚڇڻ ٚڳا .اهلل اړتع دا ُ٠عا ة١ٛط
ړ١طا ر٣يا .تڍٝ ٟ٣ٿي ڐاٽٝ ٙذا٣ط رڈ ړ١طي چي٥ۿ ”تعؼٝ .٥اُء دي ......کي اڱڻ ۾ اڃا ٢٠اڈالئذ“.٥
زصٞي ٝذا٣ط اهلل اړتع دُ٠ ٥عه ٣ڻي اٿي ةيٺ .٥پاڻ کي ١٠گ ٥ړ١طي ٝذا٣طم کي چيائيٟۿ ”ٝاُء
دي ......دي چڌي ال٣ي“.٥
تاريش پاڻ هردايٝ .٥ذا٣طم ١٤١ٝذي ١٠ڌڈي پعيت ٜد ٥اُ ٥٣ئي زـع ړي ٥ديڔ ٥زـع ازك کام هس
هارا ةي٥ؼ ٟؼامۿ ًا ٟٝ٥ٌٛٝ ٜٚؼامۿ ۽ ٗ٥ي ړٞغهرم ؼام ړ١طا „يا „٥ٝ .ٟ٣م „ؼٞام ڇا ٟ٤٠ڇٺ٥ۿ ۽ چي٥ۿ
”٣ي١ئع ړ٣ ٥عړيٚ٥ػۿ ٣ي١ئع ړ ٥ارد ٟةي٥ؼ ٟدي ٝطد الِء ڈ ٢٠٥ٿ٥ٝ ٥ړٛيٟ؟“
پعيت ٜرڈي٥م ړي٥م ٣ي٥مۿ پع ٥ٝم ُ ٢٠ٻڋي٥م ٣ي٥م .ړي رڈي٥مۿ ړي „٥٣مۿ ړي دا٥٤٠م زٝام زاك ۾
ٻڋي ٢٠ؼگ٤تي٥م „ .ٟ٣ا٣ڎي ٟرڈيٟۿ ا٣ڎيٟ٣ُ „ ٟۿ ا٣ڎي ٟدا ٟ٤٠دا پڎاڇا „ئي١طي دي گ٤ڎي گ٤ڎيَء ۾ گ٠٥ذ١طا
„ٟ٣ۿ ۽ ٝظ٣ت ٟدي ٠اٚي ۾ ا٠ؽا٠يت دي ٿي ٙتظٚي ٙتي گ٥ا٣ي ڇي١طا „- ٟ٣ؼچ ٙؼائيَٟء دي ٣ڒ ؼٽ
دي تكطيٖ ړ١طا „ٝ :ٟ٣ظ٣تٛٝ ٟڒ ۾ ٝاڻ١ٝ ٥٤ذ٤ايا.
ؼڋ ٻڋ هڃائڻ کام اڳ ٥ٝم پعيت ٜکي „صعي دُٔي ڳا٤ٚائي١طي ٻڋه ٟ٣٥ٝ .٥٣دي دڈي ها٠گع صا٥ٝش ٿي
هڃڻ کام اڳۿ ٥ٝم ڇا ٟ٤١ٝ ٟ٤٠ړ١طي پعيت ٜچي٥٣ ٥ۿ ”ٝذا٣طم اهلل دي ٠اٚي ۾ ٥ٝم کي ة ٢پاڪ پ٥يتع
ړعي ڈڍي٣„ ٥ي“.
” ٢٠پعيتٜۿ ٟ١٣ .٢٠هټ اهلل ړ٤٠٥ي٥ٝ “.م ز٠ذيعم ۾ ڐتڔ١طي چي٥ۿ ”اهلل دا ة١طاۿ اهلل دي ة١طم تي ا٣ڎه
ً ٢٠ ٜٛړ١طا „٣ .ٟ٣ي صطا دي صطائيَء ٝام ڈڎهاڳ ٿي ٠ڔت ٙهزـي „“.ٟ٣
ٝذا٣طم پعيت ٜکي ٽ١گا ٽٚ٥ي ړعي کڻي هرت .٥کيػ ٥ٚڇا ڇيئيۿ اهلل اړتع دُ٠ ٥عه ٣ڻي کُڍ تام اڱڻ ۾
اُڈالئي ڈڍي.٥
اٝام گ٥ڇم ڀع ١٤١ٝذي ڀعؼام ٔعش تي هي٤ي ر٣ي٥ٝ .م اکي٥م ة١ط ړعي ڈڍي٥م .ړائ١ات کي
څه٠ڋاڈي١ڋڈ زٚغ ٥ٚچره ٿي هي٥ٝ .٥م ٝسؽ٥س ړي ٥ت ٢ديئ ٟيؽ٥ع ٝؽير قٛيب تام „ؼٞا ٟ٠وعف کچي هي٥
٥٣ۿ تيئ ٟپعيت ٜاڱڻ ۾ ړعڻ ةطرام „ؼٞا ٟ٠ڇاٛ٣ ٟ٤٠ي ٥هي٣ ٥٣ – ٥٣ ٥ڒ ؼام ٛٝي ٣ڒ ٿي هي .٥٣ ٥تڍٟ٣ۿ
دك دي ړ ٟ٤١ړ١ڊ ٝام „هاز „ي :٥ا٠ت ةسع دي صتع ٢٠ړائيۿ
ر٠گي ر٠گ دٞايا.
♦
اهلل „دٝي ةڻ „يا.
ٝذا٣طم ٟ٤١ٝهرائي اٝام ۽ ٥ٝم ڇا ٟ٤٠ڇٺ .٥ؼڎٻاٽ ٟ۾ قالح ٝـ٥را ړعڻ ۾ ٚڳي هياٝ .ام ؼٞذ٤ي
هيػ٣ .ي١ئع ١٤١ٝذي ٝعڻ د ٥هاره .٥٣پعۿ ٝام ديئعه ړٿي ٥٣س! ٝام ت ٢ؼاهتعيَء د ٥پ٤عي٥م ؼڍ ۽ پ٤عي٥م
ُؼڍړ ٥ٻڋي ٝعي هي٥٣ ٥س!
www.sindhsalamat.com 157
سرد الش جَ سفر :انر جليل
دٝ ٟ٤١ذا٣ط دٝ ٥ٿ ٥پعيت ٜڐاڈي هڅه ٥٣ۿ ت٥ٝ ٟ٤١م ڇا ٟ٤٠اؿاره ړ١طي ٻيٝ ٟذا٣طم کي چي٥ۿ ”ٟ٣
ڀيڻ دي .....کي ۽ پ٥ڈ٣يَء کي ٣يٺ هٺي “.٥ٛ٣
ړذٝ ٢٤ذا٣طم ٥ٝم کي هارم ۾ ٣ٿ هد٤ي ڈڔي١طاۿ ۽ اٝام کي څړا ڇي١طا ٣يٺ اڱڻ ڇا ٟ٤٠هٺي هيا.
هزـي ا٠ت٥ٝ ٢٣٥م کي ۽ اٝام کي ڇؼيۿ د٥ش ۾ اچي ُ٠عا ٣ڻڻ ٚڳا -اهلل اړتع -اهلل اړتع .ائي ٟپي
ٝسؽ٥س ٿي ٥څڻ ړٝ ٥ارړٝ ٥اري٣ ٥ئائ٥م .ړ٤اڈي٥م ۽ ص١ذع ُاڀا ړعي ١٣ت٥ڈي٥م ٣ڻڻ ٚڳا.
ڀت ڀعؼام پعيت ٜد ٥الش اه٠ڋي ٔ ٟ٤١ٝعش تي پي .٥٣ ٥اڱڻ دي هڂ ۾ ؼاهتعي ۽ ٝيعام دا الش ق١طك
تي پيا ٣ئا .ٻ٤١ي د٥م اکي٥م کٛي٣ ٙي٥م – څڻ ړُٝ ٟ٤١ذغي الِء „ؼٞام ڇا٤٠ ٟ٤٠اري ر٣ي٥م ٣ي٥م .دك
چا٣ي ٥ت ٢هڅي هڃي چ٥امۿ ”ُٝذغا ٔ٘ه پيْٞتعم الِء رهٞ٠ا ٿي١طا „ٟ٣ۿ چعي٥م! اکي٥م ة١ط ړعي ڈڍي“.٥
ز٠ذيعم ۾ ڐتڔيػ .پعۿ ړذ ٢٤ړعي ٢٠ؼگ٤يػ٥ٝ .م „ؼٞام ڇا ٟ٤٠ڇٺ٥ۿ ۽ چي٥ۿ ”ړڍٝ ٟ٣اڻ ٟ٤الِء
ة ٢ړ ٥ړعؿ ٥ٞړعي ڇيکاري١طه ړع“.
٥ٝم ړ١ڋ کڻي اڱڻ ۾ةيٺ ٙد٠٥١ي ا٠ت ٢٣٥ڇا ٟ٤٠ڇٺ .٥ړأي چ٤عا څات ٙؼڃاتٌ٠ ٙع „ياۿ پعۿ ٟ١٣۾ الال
٠كيع .٥٣ ٢٠ديڔب „ةاد کام ړ١ڋړ٥ټ تائي ٟالال ٠كيع کام هڇه ١٤١ٝذ ٥ړ ٥دؿ٣ .٥٣ ٢٠ ٟٞذ٥ل ۾ الال
٠كيع کي ٢٠ڇؼي ٥ٝم کي تُذب ٿي .٥اهچت ٥ړ١ڋړ٥ټ دا ٻ ٢ةط٠ال ٔ٥ٚع ١٤١ٝذي ٝٿام اچي ةيٺا٥ٝ .م کي
ٟ٤١ٝ۾ ٿڔ٥م ٣ڻ١طي ۽ ةذا ڇي١طي چيائ٥مۿ ”صتع اٿئي اؼام ت٣٥ام د٣ ٥يِء زـع ڈ ٥ړي٣„ ٥ي؟“
٥ٝم کي ٟد٥اب ٢٠ڇ.٥٠
چيائ٥مۿ ” ٣ڔڎي هاڻيي دړا٠طار ٝؽٞٛام ڈ٥ړعيَء ؼام ٣ٿ چعا٠ط دي ړ٥ؿؾ ړئي ٣ئي .اؼيٟ
ام د ٥ةط ٥ٚهٺي ر٣يا „٣ي٥م“.
”رهزا ٥٠هزـي ٝؽٞٛام پ١٤١ذيئي ٝظ٣ب دي ٝؽٞٛام ٠ياڻي ٟدي ٚچاٚٽ ړ١طا „ “.ٟ٣ړاهڈ ۽
ړعهڅ هچام پډيٝ ٥امِ ۿ ”ا٠ ٟ٤٠ياڻي ٟد ٥ةط ٥ٚړ ٟ٤١کام هٺ١طا „٣ي٥؟“
٥ٝم کي ٚت ه٣ائي١طي چيائ٥مۿ ” ِا ٥٣اؼام ٝؽٞٛا ٟ٠د ٥پ١٤١ذُٝ ٥ا٣„ ٥ٛٝي“.
”ٝؽٞٛام زٝي١طار ۽ ١٣طه ؼيٺي٥م گڍدي ؼڍدي ٣اري ٟدي َ٥رت ٟکي ةي „ةعه ړ١طا „ِ .ٟ٣ا٣ا ڳا٢٤ٚ
ړا چړي٠ ٙا٣ي “.االِء ړٿامۿ االِء ړيئ١ٔ ٟا ٿي١طڈ هد٥د ۾ ٻي٤ع ؼعړـي ۽ ةْاهت دي ةا ٢٣ڀڎړي
پيئي .چيٜۿ ”وت٘ا ٔ٘ه ٻ٠٥٣ ٢طا „ٟ٣ۿ ٝذا٣طه – ٣ڔڎه پيڎ٣ي ٙٻي ٥پيڎ٣ي١طڈ .ؼ٥ٞرم ٝظ٣ت ٟدا پيعهړار
ا ٟ٤٠ٻ ٟوت٘ ٟ۾ هرا٣ي“.ٟ٣„ ٙ
”اڈي! اڃا ةڒ پي ٥ړعي “!ٟړک ۾ ٚت ه٣ائي ړڌيائ٥م.
”هؼاري هيٺا „٣ي٥؟“ درد ۾ چيچالئي١طي چيٜۿ ”ؼاك اڳ♦ۿ ؼاڳئي ڄؼٞتع ٤ٝي١ي ۾ ْٝعةي پاړؽتام
دي واٗت٥ر ٝؽٞٛاٝ ٟ٠ـعٗي پاړؽتام دي ړٞغهر ٝؽٞٛا ٟ٠ؼام ړ٤ڎا ړ٥ٛر ړيا ٣ئا؟ ړ٤ڎه ٠تيذ٥
www.sindhsalamat.com 158
سرد الش جَ سفر :انر جليل
٠ڔت٥؟ ړيڍا ٟ٤٠هيٝ ٥ـعٗي پاړؽتام؟ ةي ا٠ت٤ا ً٥ٝ ٜٛټ ۾ ٥ٌٛٝل کي واٗت٥ر ړعي هد١٤طه „٣يِ .ا٣ا
تاريش „٣ي ۽ ة١گالديؾ د ٥هد٥د ًا ٜٚصالف ٥ٌٛٝل دي واٗت دي گ٥ا٣ي „٣ي“.
”اڈي ٝاُء دي ......دا ړپڎا ال٣ي ٥ت ٢ةڔ٥اس ة١ط ړعي “.ړذٗ ٢٤ا٥٠م دا گٞاؿتا اَچي هارد ٿيا.
چيائ٥مۿ ”اگ٤اڈه ړعي ٥تاريش دي پٽ کي“.
ٗا٥٠م دي گٞاؿت ٟکي ڇؼي د٠٥١ي ٣ذ٥ل ٥٣ش ٝام ٠ڔعي هي .٥اهلل اړتع دا اُٿ ڇاري١طڈ ُ٠عا ٣ڻڻ
ٚڳا٥ٝ .م ٣ڔڎي ٝذا٣ط کي چي٥ۿ ”اؼي ٟدي ُاد٤اٝي هياؼي ٟت ٢ڈا ٿي پي٥؟ هري ةاک ڐٽ١طيۿ هري ؼخ
چڎ١٣طه õتاريش د٣ ٥ڒ ٠ئ٥م ةاب ٚکت“.٥
ٗا٥٠م دا گٞاؿتا ۽ ا٠كاف دا ٺيڔيطار ١٤١ٝذي „ڇه اچي ةيٺاٝ .ذا٣طم ١٤١ٝذا ز٠ذيع ال٣يۿ ٥ٝم کي
ړپڎم کام „د ٥ړعي ڈڍي .٥اهچت٣ ٥ڒ گٞاؿتي ةيط دٚ ٥ڔڻ ٥ٝم کي ٟ٤١ٝتي ه٣ائي ړڌي٥ٝ .٥م ٢٠
اک ڈ١ڀيۿ ۽ ٢٠ؼيؽڎاټ ڀعي .٥ة١ا ړ ٟ٤١ارادي دي ٝام ذ١٣ي وعح دؽٞا٠ي َظاب ؼ٤ڻ الِء تيار ٥٣س.
گٞاؿت١٤١ٝ ٟذي دؽ ٜد ٥ړَ ٥ن٥ه ٢٠ڈڍي .٥ةيط دا ٚڔڻ هؼائي١طيۿ ٚت٥م ۽ ٺ٠٥ـا ٣ڻ١طي ٥٣ؼ٤ڔي
پيا.
٥ٝم اکي ٟتام رت اگ٤ي ا٠ت ٢٣٥۾ الال ٠كيع کي ڳٚ٥ي٣ ٟ٣ .٥ڒ دُٔي چي٥٣ ٥ۿ ”ٝام ت٥کي ۽ ت١٤١ذي ٝاُء
کي ٢٠ڈڍي١طس .دڳ د٤ام „ڇه ٝام ت٣٥ام ٻ٤١ي کي ١٠گ ٥ړعي ٽيڔتٽيڔ ٥ړعائي١طس“.
د٠٥١ي ا٠ت ٢٣٥۾ ٥ٝم ٻي٤ع الال ٠كيع الِء هاد٤اي .٥اؼام دي ٽيڔتٽيڔي الِء کيػ ام کام هڅيڒ
١ٝاؼب هٗت ١ٛٝ ٢٠طه! پعۿ الال ٠كيع ٥ٝم کي ٌ٠ع „ ٢٠يِ .٥ا٠ ٥٣يڒ ړ ٜگٞاؿت ٟپ١٤١ذي ٣ٿ ۾ کڻي هرت٥
ٚ .٥٣ت٥م ٣ڻ١طيۿ څړا ڇي١طي ٥ٝ ٟ١٣م کي اٝام „ڇه „ڻي ةي٤اريَ٥٣ .٥ء ارهڈ ها٠گع هيعام ٣ئي.
٥ٝم ٗا٥٠م دي ٣ڒ گٞاؿتي کي چي٥ۿ ” ٝام زٝام زاك „٣يام .ت٥م ٥ٝم کي اداڈي ؼگ٤ي ٟٿ١٤١ٝ .٥ذي
ٝاُء ٝامي „٣يَ٥٣ .ء تاريش د ٥زك ٥ٿي هيئي „٣ي .ت٥م کيػ اداڈي ٢٠ؼگ١٤طي .ٟتاريش ؼام اځ تائيٟ
ړ ٥پچي ٢٠ؼگ٤ي٣„ ٥ي“.
”اڈي ة١ط ړع پ١٤١ذي ةڔ٥اس ٔالؼأي “.ةيط دي ٚڔڻ ٟد ٥هؼڔاره ٿي .٥ک١٤١ٝ ٙذي دؽ ٜتام
پٽذي هيئي .ؼ٥ئع د٤ڎي گٞاؿتي چي٥ۿ ”ٝام ت١٤١ذي ٝاُء کي ١٠گ ٥ړعيۿ ؼڀ١ي دي ؼا٥٤ٝم“ ......
”ت٥م ام کام ؼ٥اِء ړذ ٢٤ړعي ة٠ ٢ٿ ٥ؼگ٤ي “.ٟچيٜۿ ”ت٥م پ١٤١ذي ٔىعت کام ٝذت٥ر „٣ي“.ٟ
”اهن! ةطةضت هاڻيا!“ ٻ٤١ي ٣ٿ ٟد٥م „ڱعي٥م „ڱعي ٟ۾ هد٤ي ديئ ٟهاٚي ةاك کي ٻ٤١ي ٣ٿ ٟدي ٝڒ
٣ڻتي „٣يۿ تيئٗ ٟا٥٠م دي گٞاؿتي ٥ٝم کي ٠٥ٚطڈيَء تي ٝڒ ه٣ائي ړڌيٝ .ڒ ه٣ائي ړڌڻ کام پِ٥ء ٥٣
١٤١ٝذي ړعڻ د ٥ړذ ٢٤گ٤ڎي٥م ١ٝتٌع ر٣ي٥ٝ .٥م کي ٻ٤١ي پيعم تي ةيٺ ٙڇؼي گٞاؿت ٥هائڎه ٿي هي.٥
”يار ت٥م ة ٢ړٞاك ٿ ٥ړعيٗ “!ٟا٥٠م دي ٺيڔيطار رڈ ړعي گٞاؿتي کي چي٥ۿ ”ک ٙال٣ي ڈڍ ٝاُء
www.sindhsalamat.com 159
سرد الش جَ سفر :انر جليل
دي ......دي“.
”ړ ٟ٤١دي ک ٙال٣ي١طه ٗا٥٠م د ٥گٞاؿت٥؟ ١٤١ٝذي ک ٙال٣ي١طه؟ ٝامۿ د ٟ٤١د٠ ٥ا ٥ٚگ٥پاك „٣ي؟
ٝامۿ د ٟ٤١دي ڀيڻ ۽ ٝڱي١طيَء کي ٗا٥٠م دي گٞاؿت„ ٟڇه ةگ٤ڎم چيعيۿ ڐاڈيۿ ٝاري ڈڍي٥؟ ٝامۿ د ٟ٤١دي
ڀاُء پعيت ٜکي چچعي چچعي ڈت تام اڱڻ ۾ اڈالي ٥هي٥؟ ٝامۿ د ٟ٤١دي ٝاُء ً ٜٛدي اهگ٤ڎ دا ا٠يڒ رهٽ
ڇؼي ٟ٣٥ٝدي دڈي ها٠گع صا٥ٝش ٿي هيئي „٣ي؟“ ٗا٥٠م دي ٺيڔيطار ڇا ٟ٤٠ڇؼ١طي چيٜۿ ”ت٥م ڀٛيٙ
„٣يٟۿ ا٠كاف دا ٺيڔيطارۿ ١٤١ٝذي دؽ ٜتي ړاة ٢ک ٙړ٤٠٥يٝ .ام گ٥پاك ٠ا٣يامٝ .ام زٝام ۽ ٝڔام
دي پاة١طي ٟکام „زاد ٿي هي٣„ ٥يام“.
گٞاؿت ٟدي ٥ٚڅ ڈت ٟړت ٟها٠گع ُاٚع ړعي „ئي .ؼ١طم ٣ڒ ٣ڒ څڪۿ ٣ڒ ٣ڒ هار ١٤١ٝذي
ٌ٠عيي کي ٝنت٥ط ړ١طه ر٣ي .٥دؽٞا٠ي اذيت ٟؼام صياٟٚۿ ؼ٥ڂ ۽ ٌ٠عي ٟکي چچعي ٢٠ؼگ٤ت٣„ ٥ي.
اٽ١ٛطهۿ ا٣ڎي َ ٙٞؼام ًا ٜٚدي ؿڔؽت دي تكطيٖ ٿي١طي „٣ي -پِ٥ء ڀ ٙت ٢اذيت ؼ١٤طي ؼ١٤طي
اؼيٝ ٟعي ڈ ٢٠٥هڃ٥م!
اد٤ا١ٝطڈ اکي ٟؼام ق١طك تي پي ٙؼاهتعي ۽ ٝيعام دي الؿ ٟڇا ٟ٤٠ڇٺ .ٜڀت ڀعؼام رت دي تالَء ۾
پي ٙپعيت ٜدي الش ڇا ٟ٤٠ڇٺ٥ٝ .ٜم ٝسؽ٥س ړي٥ۿ ړذ ٢٤ديع ۾ ٝام ٝعي هي١طس .پعۿ ١٤١ٝذ ٥رهح ٢٠
ٝع٠طه .رهح کي ة٘ا ٛٝي٣„ ٙيۿ ۽ دؽ ٜکي ٔ١ا .ة٘ا ۽ ٔ١ا د ٥ؼاپ هڅيڒ ١ٛ٣ ٢٠طه „٣ي .ٻ٤١ي کي ٣ڔٻئي
کام ُٝڔتي ١ٛٝطي „٣ي .ڈ٥ٽڔاره ١ٛٝطه „٣يُ .ام ُٝڔتيَء د٠ ٥ا٥ٝ ٥ٚت „٣يٝ .ام ٝعي ر٣ي٣„ ٥يام١ٔ .ا ۽
ة٘ا کي ٣ڔٻئي کام ُٝڔتي ٛٝي ر٣ي „٣ي .دؽ ٜدي ٥ٝت کام پِ٥ء ١٤١ٝذي رهح د ٥ؼٕع ؿعهع ٿي١طه.
ړُ ٙيگ ۾ ٥ٝٽي اي١طه ۽ اڻپ٥ري ً ٜٛالِء ٥ٌٛٝل د ٥ړعدار ادا
ؼت دڳ د٤اڳي ١٤١ٝذ ٥رهح هري َ ٟ٣
ړ١طه.
٥ٝم هؼا١ٝطڈ اکي ٟؼام اٝڎ ڇا ٟ٤٠ڇٺ .٥هزـي ٟاٝام دي ٠ڒ ٝام ة٥ٚ٥ۿ ۽ ړ ٟ١دا هاال پٽي ال٣ي هرتا
٣ئا .اٝام د٥م اکي٥م رت ۾ رڱي ٙپعيت ٜدي الش ؼام چ١تڎي پي٥م ٣ي٥م.
ؼ٥ئع د٤ڎي گٞاؿتي چي٥ۿ ”اڈي اهۿ الدي١يت دا پعچارڪ ٝ -ام ٣ي١ئع ت٥ؼام ا٣ڎي ُدٺ ړ١طس د٥
ؼ٥ٞرا گ٥ت ٜٻڋۿ ؼچ ٙ۽ ١ٝك٥ر ٝٿي ٝام ٠ڔعي هي١طِء“.
”ت٥م ديڔي ړذ ٢٤ړ١طيٟۿ ؼ ٥ت١٤١ذي ۽ ت١٤١ذي ُٝاؿعتي ٌ٠ال صالف ١٤١ٝذي ا٠ڔار کي
پضت ٥ړ١طه “.هؼا١ٝطڈ الټ ڀڎړ ٥کاڅه .چيٜۿ ”ت٥م پ١٤١ذي َ ٙٞؼام ٠اا٠كأي ۽ ً ٜٛدي تاريش ۾ ٔ٘ه
٣ڒ ةاب د ٥امأ ٥ړعي ؼگ١٤طي .ٟام کام اڳتي ړذ ٢٤ة - ٢٠ ٢ړذ ٢٤ة“.٢٠ ٢
ٗا٥٠م د ٥گٞاؿت ٥ةا ٢٣ٿي هي٣ ٟ٣ .٥ٿ هڅائيۿ ؼٽ ڇيئي اٝام دي ٚڱ ٟتام ٚٽا ال٣ي ڈڍياٝ .ذا٣طم
ٔٛڒ ؿگاف ُ٠عا ١٣يا .اٝام ة١ا ړ ٟ٤١رد َ ٙٞديۿ ڀ٥ائتي صا٥ٝؿيَء ؼام پعيت ٜدي الش ڇا ٟ٤٠ڇؼ١طي
www.sindhsalamat.com 160
سرد الش جَ سفر :انر جليل
ر٣يَ٥٣ .ء گ ٜٿي هيُ ٙپع اؼعار ړاَ٥٣ء دي دڈي دي َالٝت ٿي پيئي .ړاَ٥٣ء دي دڈي ٝام „ ُٟ٣ۿ ۽ قطائٟ
دا صا٥ٝش „هاز اي١طا ر٣يا ٥ٝ -م ُٻڋاۿ ٻئي ړ ٢٠ ٟ٤١ٻڋا.
١٣ت٥ڈي٥م ٣ڻ ١طڈ ٝذا٣ط دائعي ۾ ةي٤ي ر٣ياۿ ۽ اؼام دي اذيت ٟدا ١ٝتٌع ٿي پيا .گٞاؿت ٟدي
ٺيڔيطار ١٠ڌم گٞاؿت ٟکي ةيط دي ٚڔڻ ؼام اؿاره ړي ٥٣ .٥اٝام کي ک١ڀي کڻي „يا .کيػ „ڻيۿ
١٤١ٝذي „ڇه ةي٤اري ڈڍيائ٥م .ا٣ڎه ڀيا٠ڒ ً٥ٝ ٜٛم تاريش دي ړ ٟ٤١ة ٢دهر ۾ ةعداؿت ٢٠ړيٝ .٥٣ ٥ام
اٝام دي اه گ٤ڎ ڇؼي ٢٠ؼگ٤يػ .ؼ١طس ٗط ٟٝ۾ هي٤يۿ ٟ٤١ٝاٝام دي پيعم تي رکي ڈڍي٥ٝ .ٜم ٣ڒ دٜ١
کام ٻئي د ٜ١تائي ٟا٠كاف الِء ڀٽڔ١طي چ١گيغۿ ٣الړ٥ۿ ائيالۿ ّغ٥٠يۿ ّ٥ريۿ اةطاٚي ۽ ٠ادر ؿا ٢٣دا ًٜٛ
ڇٺا ۽ ؼٺا „ .ٟ٣پعۿ ا٣ڎهۿ رهح ٔ١ا ړ١طڈ ً٥ٝ ٜٛم ړڍ ٟ٣ړ ٢٠٥ڇٺ١٤١ٝ .٥٣ ٥ذي ٥ٕٛٝج ٿي١طڈ ذ ٟ٣۾
ديٝ٥االئي ړعدار „ڄيپػ د ٥تك٥ر ُاڀعي „ي ٥د ٟ٤١اٝڎ دي اهگ٤ڎ ڇؼڻ کام پِ٥ء پ١٤١ذي٥م اکي٥م ړڌي
ڈڍي٥م ٣ي٥م.
” ُاٿي ڈي ٝاُء دا٣ “......ڔڎي ٝذا٣ط ٥ٝم کي ړک ۾ ال٠گ ة٥ټ ؼام ٚت ه٣ائي ړڌيٝ .ذا٣ط هارم
کام هٺيۿ ٥ٝم کي اُٿاري ةي٤اري.٥
ؼ٥ئع د٤ڎي گٞاؿتي چي٥ۿ ”ٻک هد ٢٤ڈي ٝاُء کي ......ؼ٥چي ٟڈا ٿ ...... ٥ٻک هد ٢٤پ٥ڈ٣يَء کي ......هر٢٠ۿ
صطا دٗ ٥ؽ٣„ ٜيۿ پ١ذا ٢٣څڻا ڈڍي١طه ٝا٠ػ“.
٥ٝم ڀا٠ي٥ۿ څرتي ڐاٽي پ٠٥طي٥ٝ .م کي ۽ اٝام کي پ١٤١ذي ١٣خ ۾ پ١ا ٢٣ڇي١طي -ړا „ؼٞا٠ي ٗ٥ت
اؼام کي ُاڇاري کڻي هي١طي! تڍ ٟ٣اهچت ٥څڻ هاچ٥ڈه هري „ي .٥گ٥ڈ ۽ گذگ٥ڈ د ٥پڎالُء „ي .٥اؼٽي ٟگٝ ٟام
گٚ٥ي ٟدي هؼڔاري د„ ٥هاز „ي .٥د٠٥١ي ٝذا٣طم ۽ ٗا٥٠م دي ٺيڔيطارم ۽ گٞاؿت ٟ۾ ٽاړ٥ڈه پئذي
هي.٥
تڍٟ٣ۿ ٣ڔڎي ٝذا٣ط هڇي هاڪ چي٥ۿ ”اڈيۿ ٢٠ڀچ٥ۿ ٢٠ڀچ .٥پ١٤١ذ ٥الال ٠كيع „٣ي“.
ڀچ١طڈ ٝذا٣ط ةي٤ي ر٣يا .ديڔي ٝذا٣ط ڀچي هيا ٣ئاۿ ؼي ٥ٝٽي „يا .گٞاؿتا ړپڎا ڈ١ڊي اٿي ةيٺا.
ؼڀ١ي ٻا٣عي ٟدر ڇا ٟ٤٠ڇٺ.٥
در دي هڂ ۾ ١٤١ٝذ ٥دا٠ي دؿ ٟٞالال ٠كيع ةيٺٗ - ٥٣ ٥طاهرۿ دا٠ٺ٥ۿ ۽ ةي رز٣ .ٜٿ ۾ اؼٽي ٟگ٣ ٟئػ.
َ٘ ٟ٣اب ها٠گع ٣ڒ ٠گا ٢٣۾ ٝاز٥ك د ٥دائغه هٺي ڈڍي ٟ٣ .٥د٥م اکي٥م ٥ٝم تي څٞي هي٥م .ڀعي ٙةازار ۾
٣ڒ دُٔي ٥ٝم کي چي٣ ٥ئائيٟۿ ” ِا ٥٣رال رزي ٜ۽ ايـ٥ر اهلل هاره چه٠گ ة١ط ړع ......ت٥م چ٠٥طه „٣ي٢٠ ٟۿ
ت ٢څرتي ت١٤١ذي ٝاُء „٣ي؟ ٝام ت١٤١ذي ٝاُء تي رهز ٝٽ١طه „٣يام ٝ ......ام ت١٤١ذي څرتي ٝاُء کي ٿڒ ٿ٥
٣ڻام“.
تڍ٥ٝ ٟ٣م کيػ ړذ ٢٠ ٢٤چي٘ٔ .٥٣ ٥ه ُٝعړي ڇا٤٠ػ ڇٺ .٥٣ ٥الال ٥ٝم کي ړ١ڋ کام دٛ٤ي١طي چي٥
www.sindhsalamat.com 161
سرد الش جَ سفر :انر جليل
٥٣ۿ ” ٣يُء پاڪ ٛٝڒ ت ٥د٤ڎي ړأع ۽ ٛٝسط الِء ٢٠ٺ٤يٛ٣ .٥٣ ٥ي ٥هڀ ٣تامۿ ٢٠تٝ ٢ام ت١٤١ذيَء ٝاُء کي
ت١٤١ذي ؼا٥٤ٝم “ ......
الال ٠كيع د ٥د١٤١ٝ ٥ٛٞذ ٟړ ٟ١۾ گ٠٥ذڻ ٚڳ .٥ړذٝ ٢٤ذا٣طم اٝام کي ک١ڀي کڻي هرت٥ۿ ۽ ٔعش
تي ٚيٽائي ڈڍي .٥ٻي ٟړذٝ ٢٤ذا٣طم ُ٠عا ٣ڻ١طي ٥ٝم کي اچي ړ١ڋ کام هرت .٥گٞاؿت ٟدي ٺيڔيطار
چي٥ۿ ”اڈي ٝ ٟ٣اُء دي ......کي پ٥ڈ٣يَء دي ٝٿام هڃي هد“.٥٤
تڍ ٟ٣ٻي٤ع اؼٽي ٟگٝ ٟام گٚ٥يٛ٣ ٟڻ د „ ٥هاز „ي .٥الال ٠كيع اؼٽي ٟگ ٟد ٥رخ „ؼٞام ڇا ٟ٤٠ړعي
٣ذ٥ل زيعت هچام ٟ٤١ٝهرائي ُ ٟ٣ڇا ٟ٤٠ڇٺ ٟ٤١ٝ .٥ٽاٝڻي ٣ڻي ڳاڈ ٥٣ٿي هي٥٣ ٥س .اکيٝ ٟام ُاالَء
َ ڈڍي.٥٣ ٥
پئي ٠ڔتػ .هٽي ٙؼٽي ٙٻا٥٤٠م ٢٣٥ٚٿي هي٥م ٣ئػ .الال ٠كيع „٣ؽتي „٣ؽتيۿ هک هک کڻ١طي ؼاهتعي ۽
ٝيعام دي الؿ ٟوعف هڅڻ ٚڳ .٥هيذ ٥٤پ٤چي ٟ٣ٽڒ ٻڋي الؿ ٟڇا ٟ٤٠ڇٺ .٥پ١ڊ پ٤ڻ ٿي ٻ٤١ي کي ڇؼ١طه
ر٣يٝ .٥از٥ك تي ٥ٝت د٤ڎي صا٥ٝؿي ڈا٠ئذي هيئي .څڻ قطي٥م گظري هي٥م.
الال ٠كيع ړ١ڋ ڐيعائي ٥ٝم ڇا ٟ٤٠ڇٺ٥ۿ ۽ پِ٥ء اؼام ڇا ٟ٤٠هڅڻ ٚڳ .٥اؼٽي ٟگ ٟړ٤ٛي تي رکي ڈڍي
٣ئائي١٤١ٝ .ٟذي ؼا٥٤ٝم اچي ةيٺ .٥د ٢٣٥هد٤ي ٥ٝم ڇا ٟ٤٠ڇؼ١طه ر٣ي٥ٝ .٥م کي تُذب ٿي٥ۿ دڍٟ٣ ٟ٣
ٔعش تي پي ٙةي٥س اٝام ڇا ٢٠ ٟ٤٠ڇٺ .٥اُم ڇي ٟ٤١االِء ڈٝ ٥ٿي تي اڈي پڳ ٻڋي „يٝ ٟ٣ !٥٣ ٥ٿي تام پڳ ال٣ي
هرتي .د٤ٽڔ ٥ڇيئيۿ ڈ١ڊي پڳ کٚ٥ي ڈڍيائي .ٟپِ٥ء „٣ؽتي „٣ؽتي ٣يٺ د٤ڔي٥ۿ ۽ گ٥ڇم ڀع ٔعش تي
هي٤ي ر٣ي .٥پ ٽڔي دي اڈي ړپڎي ؼام اٝام کي چړي ڈڍيائي .ٟديڔي ړذ١٤١ٝ ٢٤ذي ٟاکي„ ٟڇه ٿي
ر٣ي٥٣ ٥ۿ ١٤١ٝذي ؼٞذ ٢٤کام ٻا٣ع .٥٣
الال ٠كيع ٔعش تام ُاٿي٥ۿ ۽ پاؼي هاري ړٞعي ۾ ٛ٣ي ٥هي .٥ک ٟ۾ ٻا٣ع ٥ٝٽي „ي١٣ .٥ڋ تام چادر ال٣ي „ي٥
.٥٣ؼاهتعي ۽ ٝيعام دي الؿ ٟتي چادر هد٤ي ڈڍيائيٝ .ٟذا٣طم ۽ گٞاؿت ٟد٥م هاي٥م ةتاك ٿي هي٥م.
الال ٠كيع رت دي تالَء ۾ پي ٙپعيت ٜڇاٛ٣ ٟ٤٠ي ٥هي٣ .٥يٺ د٤ڔي پعيت ٜد ٥رت ۾ رڱي ٙالش ٻا ٟ٤ُ٠۾
کڻي هرتائي .ٟاڱڻ دي هڂ ۾ پي ٙق١طك تائيٛ٣ ٟي„ ٥ي ٥د ٟ٤١تي چادر ؼام چړي ٙؼاهتعي ۽ ٝيعام دا
الش پيا ٣ئا.
پعيت ٜٻا ٟ٤٠۾ ٥٣س د ٥ڈاك ڇيئي ق١طك تي چڎ٣ي ةيٺ .٥گ٥٤ر ړعي گٞاؿت ٟ۽ ٝذا٣طم ڇاٟ٤٠
ڇٺائي .ٟاؼٽي ٟگ٣ ٟڒ ٣ٿ ؼام اُڀي ړ١طي رڈ ړيائيٟۿ ”٣ڔطل ٛ٣يا هي٥ۿ ٢٠ت ٢ؼڀ١ي کي ڀڳڎا ړعي
ڈڍي١طسٛ٣ .يا هڃ٥ۿ ٠ڔعي هڃ٠ ...... ٥ڔعي هي“.٥
الال ٠كيع پاڻ پ١٤١ذي ٟرڈي ٟ۾ ړ١تي هيٝ .٥ذا٣طم ۽ ٗا٥٠م دي گٞاؿت ٟ۾ ٽاړ٥ڈه پئذي هي .٥دٟ٤١
کي ديڍا„ ٟ٤١ٝ ٟ٤٠ي٥ۿ هٺي ڀڳ .٥ړذ ٢٤څڻا ٻا٣عي ٟدر دي چا٠ئٺ اهرا٠گ٤ي١طي ړعي پيا .ٻيا څڻا کيٟ
ٚتاڈي١طاۿ چٿي١طا اڳتي ٠ڔعي هيا„ .صع ۾ چٿيٝ ٙذا٣ط ريڎ٣ي٥م پائي١طا پاؼي هاري گ٤ٽيَء ۾ گ ٜٿي هيا.
www.sindhsalamat.com 162
سرد الش جَ سفر :انر جليل
اڱڻ صاٚي ٿي هي .٥ڀچ١طيۿ ٝذا٣ط پ١٤١ذا الٿٚ ٙٽاۿ ة٥ټ ۽ چٞپ ٙاڱڻ ۾ ڈڍي هيا ٣ئا.
الال ٠كيع دي ٻا ٟ٤٠۾ پعيت ٜد ٥الش ٣ي ٥٣ .٥پ١٤١ذي داِء تي پ١ڊ پ٤ڻ ٿي هي .٥٣ ٥اک ڈ١ڀڻ ة١ا ٥٣
ٽڒ ٻڋي ٥ٝم ڇا ٟ٤٠ڇؼ١طه ر٣ي .٥ړذ ٢٤ديع کام پِ٥ء ٣يٺ د٤ڔي اؼٽي ٟگ ٟق١طك تي رکي ڈڍيائي.ٟ
پعيت ٜد ٥الش ٻا ٟ٤٠۾ ئي ٥٣سۿ د ٥الال ٠كيع ق١طك تام ٣يٺ ٚٿ٣„ .٥ؽتي „٣ؽتي ٥ٝم ڇا ٟ٤٠هڅڻ ٚڳ.٥
١٤١ٝذي ؼا٥٤ٝم اچي ةيٺ٥ٝ .٥م ڇا ٟ٤٠ڇؼ١طه ر٣ي .٥پِ٥ء ٻا٥٤٠م اڳتي ړعي پعيت ٜد ٥الش ٥ٝم کي ڇيئي
ڈڍيائي٣ .ٟيٺ د٤ڔي اٝام دا پيع چٞيائي.ٟ
٢٠تُذب دي ړا زط ر٣يۿ ۽ ٢٠زيعت دي٥ٝ .م ٝ ٟ٤١ٝٿي ړعي „ؼٞام ڇا ٟ٤٠ڇٺ .٥الال ٠كيع گ٤ڎي
ک ٟالِء ١٤١ٝذي ړ٤ٛي تي ٣ٿ رکي٥ٝ .٥م ڇا ٟ٤٠ڇؼ١طه ر٣ي٥ۿ ۽ پِ٥ء اڱڻ ٝام هک هک کڻ١طي ٻا٣ع ٛ٣ي ٥هي.٥
ام کام پِ٥ء ړ١ڋړ٥ټ هارم الال ٠كيع کي ٻي٤ع هري ړڍ ٢٠ ٟ٣ڇٺ٣„ ٥ي■ .
www.sindhsalamat.com 163