Professional Documents
Culture Documents
www.sindhsalamat.com 1
پشو پاشا ۽ ٻيون ڪهاڻيون :جمال ابڙو
جمال ابڙو
روشني پبليڪيشن
www.sindhsalamat.com 2
پشو پاشا ۽ ٻيون ڪهاڻيون :جمال ابڙو
سوڌ سالمث ڊجُٽل ةٌڪ اَڊَضن سلسلٍ جٌ ڪحاب همتر ( )202اويان اڳُان پُش ڪجٍ ٿٌ.
يٍ ڪحاب ”پضٌ پاصا ۽ ٻٌُن ڪًاڻٌُن“ جدَد سوڌي ڪًاڻٍَء جٍ هامُاري لُکڪ جماك
اةڙي جٍ افساهن ۽ ڪًاڻُن جٌ مجمٌعٌ آيٍ.
”پضٌ پاصا“ جٌ پًرٌَن ڇاپٌ 9191ع ۾ زهدگٍ پتلُڪُضن پاران ڇپاٌَ وٌَ ،ٻٌُ دفعٌ
طارق اصرف پاران 9191ع ۾ ”ةدمعاش“ جٍ هالٍ سان ڇپٌُ پر يڪ ئٍ ڏَوًن ۾ سڀ
ڪاپٌُن حُدرآةاد ۾ ئٍ وڪامجٍ وٌَن .ٽٌُن دفعٌ يٍ ڪحاب ورسٽٍ پتلُڪُضن
ڪراچٍ پاران 9191ع ۾ ڇپاٌَ وٌَ .سوڌَڪا پاران پڻ ڇپاٌَ وٌَ ۽ آخر ۾ روصوٍ
پتلُڪُضن پاران ڇپاٌَ وٌَ آيٍ.
جماك اةڙو ،جرقٍ پسود سوڌي ڪًاڻٍَء جٌ ةاهٍ آيٍ ،ين جرقٍ پسود جحرَڪ جٍ عروج
واري زماهٍ کان ڪًاڻٌُن لکڻ صروع ڪٌُن ،ين جرقٍ پسود جحرَڪ جٍ چڱن ۽ مثتث
اثرن کٍ ضرور قتٌك ڪٌُ ،پر ين ڪڏين ةى جرقٍ پسود جحرَڪ جٍ گًرجن کٍ
مصوٌعٍ اهداز ۾ آڏو رکٍ ڪًاڻٌُن هى لکٌُن .جماك اةڙي صرف 99ڪًاڻٌُن لکٌُن
جُڪٍ سوڌي ادب جٌن صايڪار ۽ الزواك ڪًاڻٌُن آين.
ٿٌرائحا آيٌُن سائُن ةدر اةڙي صاحب جا جوًن ڪحاب جٍ سافٽ ڪاپٍ مٌڪلٍ سوڌ
سالمث ڪحاب گًر ۾ پُش ڪرڻ جٍ اجازة ڏهٍ.
اويان سڀوٍ دوسحن ،ڀائرن ،سڄڻن ،ةزرگن ۽ ساڃايى وهدن جٍ قُمحٍ مضٌرن ،راَن،
صالحن ۽ ريومائٍ جٌ موحظر.
www.sindhsalamat.com 3
پشو پاشا ۽ ٻيون ڪهاڻيون :جمال ابڙو
فًرست
www.sindhsalamat.com 4
پشو پاشا ۽ ٻيون ڪهاڻيون :جمال ابڙو
مـان مـڙد
ىاـ تڍڟيً ٌٍڌق دّاٌڎق ڟذاـ! ڙاڈڟّ ڙاڈڟّ ڙٽّؾۿ نڕ ؼڊقؾ .پاڻ کي پاڻ ڇؼي صّش پيّ ٿياـ.
تيم ڐهيم ړعي قارـ کي ؼيٍگاري ٻاڟع ٌڔعاـۿ ڀاٌياـ تَ ؼڀڔّ پيّ ىّـ کي ڇؼي.
ړٍڠً ڈّړعيڡ دي ىّـ تي ٌٌع پيئي پڒ ٿي قيٍطؿ تَ معقر ىّـ تي فطا ٿي ڟٌّطيٌٍ .ڌڈي
ىعكّىڎي دؾۿ پّڢ تَ قٺي پٍڠٍذا ىٺڎا ٌاٽڒ ٺاڟيٍطي .گم دڠڎي ٌيٍگعيڡ کي پٍڠٍذّ ؼاٿي ؼيذڠيۿ
ڈا ڈا ٌَ ؼاڜػ صياني رڟاڜيّـ ړٍطق ڟّس .چعچا ڀّڳۿ ٽڠڔڎاۿ ارڇائيّـۿ دادنً دي دٌيا.
وتيعت ۾ چهّالئي اڙيئي ڟئو .ڀائيٍطق ڟئػ تَ ړي رٌگ رنيّـۿ ىً ىؽتيّـ ړذً .رقح پيّ
اڇاىٍطق ڟّ .ړڍڟً دتهً دي چّٽيڡ تيۿ ړڍڟً ړڔعـ دي ىٿاـۿ ړڍڟً ڈّنيً دي ؼيٍي تيۿ
ړڍڟً تَ ؼيٍڊ دي تعي ۾ ىعداـ ڙّنيٍطق قتٍطق ڟّس.
ىٍڠٍذي چهّني وتيعت ۽ دّاٌيڡ دي رٌگيً ٌٌعيً ىٌّکي ڟڒ ڟٍڋ ٽڔاڡ ړعڻ ٌَ ڇٌّ.
ىهڒ ىهڒ ىاـ ٿيٍطقۿ ڟڒ اڟڎي ىهڒ ۾ اچي ٌڔتػۿ دتي ةػ ىّـ ؼاـ ړيػ ٿي قيّ .ىٍڠٍذي
ړچڎيڡ قڟيڡ کي څڛ تَ ړٍڠً ىٺ ۾ ٌپّڈيۿ نښڎق ړعي ڈڍيّ .زٌطگيڡ دّ ٌچڔّ ٽپڔّ ديڔّ
ة م پيّ ڇيٍطق ڟّۿ تٍڠً څڛ تَ ړعٌگڠّ ڀڃيۿ ړٍڠً نّنّ نٍگڎق ړعي قڅق .زياتيڡ دّ ڟښاڣ ۽ زٌطگي
دي ؼعڟاڻ ؼڀ چّؼذي قيئي .ارةيً اٺؽٺاۿ ړعقڈيً تيٍائّـۿ ڟغاريً ذڟٍي تذّيغقـ ؼڀ دٻذي دفً
ٿي قيئّـ .ىّـ الڢ دٌيائي ىعي ىهياىيٽ ٿي قيئي.
قڂ “فعيڔا دا گڠاٽا اقٌطاڟا دڠٍگمۿ څٻڝيً قارا ٻيالۿ ٌاٌگ ةالئّـ ۽ ادگع .گّريهً دڠڎا
ؿيطيۿ ړارا رڇۿ اڈيّـ علاةً دڠڎيّـ اکيّـۿ ړيٍئً دڠڎا قارۿ كئي پيئي اچي .راتّ رات ٻڋي کڝي
كيط ړيائّـ .ڄٽ ۽ ڇر کاـ اڊ ٌَ کهيۿ ” ڟٍا-ڟّ!“ دا “قاز ٌغارـ دا راٌڀاټۿ ڀانً دا کڎړاۿ ڟٍياـڣ
پيّ ڐعړي.
ٌٍڠً چّٽيڡ ٌٍگاۿ ړٽاريّـ ڟٿً ۾ .داـ کڝي ڇؼاـ تَ ؼڀ عّرتّـۿ ىعد ڟڒ ةَ ٌَ .ڟّش
اڇاىي قيو .عذب دڠڎا “قاز ٿي ړڌيائّـٌٍ .ڌڈا دډ ٿي قڅايائّـ .ٿهڠي گگِي “قاز ۾ ڙائيۿ ڙائي
ٌچڛ نښيّـ .صٍذعـ ۽ ڀانً ؼاـ ىّـ کي څړا ڇيٍطيّـ گڠهيٍطيّـ ڟڒ غار ۾ “يّـ .اتي ړً
ړيغقر ىعدـ کي ڇٺوۿ دي ٻارـ دي قنعـ ؼاـۿ ڟيڍـ ؼارـ داٌّرـ کيۿ کهً ؼّڅق ةاڟَ ۾ پچائي رڟيا
ڟئا .ىٍٍِذي تَ کم ىاـ ٺڔاڣ ٌڔعي قيا.
اڟڃاڜً ىاـ ؼيذِيو تَ ىّـ کي معقر ړڠٍطيّـۿ ٌيٺ اڟّ قكت اچي قيّ .ؿّر ىچائيٍطيّـۿ
گّڈ ړٍطيّـۿ ىّـ کي ڟڒ ىٍطر دڠڎيڡ غار ۾ قٺي “يّـ .اتي ڀيو دڠڎي ڇائڛ ىّرت زائفاـ دّ قڇق
ةّتّ ٺڠيم ڟّ .اـ دي اڙياـ ڇٺو تَ رت دا گيڠا نښا پيا ڟئا .ٻَ څڝيّـ ٌيٍگعيّـ ڀّتػڝيّـۿ ړٽاريّـ
www.sindhsalamat.com 5
پشو پاشا ۽ ٻيون ڪهاڻيون :جمال ابڙو
کٍيّـ ةيٺيّـ ڟيّـ .ڟڒ څڝيڡ ڙٿڎ کاـ دڠهيۿ ةّتي قټ “ٌطق .رڈ ړعي ةيڠّش ٿيڛ قارق ڟّس تَ
ڟڒ ىػو دڠڎي ړ عاڈي ڇائڛ اچي ىّـ کي ڙعاٺڎي پاتي ۽ ڟڒ ٻڔعي کي ړٽار ڟڝي اتي ړٽار
ڟڝي اتي ړٺائّـ .پّڢ تَ ٌاڂ گاٌي دّ ڟٍگاىّ ىچي قيّ.
ىّـ کي ةعط ۾ اڟّ ىعهّؿ ٿيّ تَ اڟّ ةّتّ ىاتا ديّيڡ دّ ڟّۿ ؼاٺ ؼّڻ ړعي ىّـ کي ڟً
ړعاڈيڡ ىػو دي زعؿ ۾ داصم ړيّ ڟئائّـ .ىّـ کي تَ ڇٌطڻ پئذي قيا .چيو صطايا ٻڔع ڟذاـ تَ
چڗّۿ ڟڒ قار ړؽذي قڃا ڟاۿ يا عيع دڠٍو دّ عظاب تَ ٌَ ڇؼاـ ڟا .ړئيً ڟً ړعاڈي کّڳ ؼاـ
عـق ړٍطس!
اـ ىڠم پٍڠٍذي ؼٍڋ ديػ کي ؼاريو .پاڈي قاري رئٍطڈ ٌازٌيً ياد پيوۿ دٍڠً کي ؼٺ قرڟيً
دي پّڈڟي ؼاـ ٿي پعڜايائّـ .اال! دي ڟيٍئع ىٍڠٍذي رقةعق ائيً ٿئيۿ تَ ؼڀٍي دا ىيچاال ڀڃي پّڈڟي
دّ ٌعگڠٽ پٽيۿ اـ ٌازٌيً کي ديئٍطاـ ڇيارياـ .قيچاري ؿاديڡ دي ڐٍڊر ٿيۿ ىّـ قاٌگع ړؽذڛ
الڢ تيار ٿي ٌُّطيۿ ړٍّار ٿيڛ الڢ ٌَ .ائيً ڀاٌ+يو تَ اـ ٌازٌيً کي ةَ ٌڔاح قكت اڟڎائي ڀّائتا
دڠٍگهيۿ اگڠاڈا ٌعنچا اٌؽاـ ٌچٍطا ۽ قاڅٽ ړٍطا ٌٌع “يا ڟٌّطا.
گِڎي ٌَ گظري تَ ڇٌطري ڇائڛ ىّـ کي قٺي پٍڠٍذي ڀٌّگڎي ڇي قيئي .ړاري رڇۿ چپ پيا
نڎړٍػۿ ڟڒ ةډڎي ۽ ڀّائتيۿ ٻيّ اگڠاڈيۿ ؼچي گڠٍخ گڠٍخ .ىٍذڠائٍػ څٽ ٿي “ئي .چپً دّ ڄقؾ
ٺاڟيۿ پيال ڇٌط ړڌي کڝي چيي ڇٌائيً .نڏ دِڎي نښڎي ةطـ ۾ کڝي دڠهيائيً .ىّـ ؼاـ ڈاڈا ٌَ
ړيائيً .ړپڎا ڐاڈيائيًۿ نڕ ڐاڈيائيًۿ دؾ ڐاڈيائيًۿ ڈيڠّـ ڈيڠّـ ړيائيً.
ٻڋق ڟئو تَ ’قكت‘ ڐٽ دّ ىهو “ڟي .پع ڟت تَ قيعاـ قيع قڅ ڟئي .دڍڟً ىٍڠٍذي دّاٌيڡ کي
اڀاري ٌَ ؼگڠيۿ تڍڟً ىّچڎق کٍيائيً .ڟڛ دّ نٺ تَ رت ۾ ڙاڈڟّ ٌَ .څڜي ٌَ ؼائيًۿ پٍڠٍذا ڈڍيۿ قڃي
پعاقـ ۾ پيّ ڟّس.
ڟار ىڃي نچي ٿيڛ ةطراـۿ اٽهّ ىّـ تي ٺڔع ڀڃڛ نښي .چيۿ”ڟڠڎق تڠڎقۿ گڠع ؼاـ ؼچّ ٌَ “ڟيۿ
معقر ړٿي اڊ اڈي ڟٌّطس“ .ىّـ قاري ؼػ ۽ ؼانيّـ ةَ اچيّـ چٍتا ڟڝً ۽ ڀٌّڊا گڠعقڈي ڇيً.
چيۿ” ړاريڡ تي پيع پيّ ؼّـۿ دّ پٍڠٍذي قؼً دڠڎي ىّىم دّ ڟً ٌڀاڙي ؼاـ پهئَ اٽڔايّؼيً!“
ىٍڠٍذي زاؾ کي قالح ڇٌائّـ تَ ړڠيٍػۿ پع ڟً پّڈُيڡ کّڳ دّ ىڎئي ړّ ىّـ تي ڟعڊ
ڟاردي قيّ ڟّۿ ؼا “ٌا ړاٌا ړعڻ نښيٌ .يٺ ىّـ قاري ؼاني تيار ٿي تَ ىاـ ٿي ړڠاٌػ.
ړاقڈ تَ ڇاچي نښيو ڟيڡ ٽياړڎ ړيعۿ پع ڟّڡ چّي غيعت دّ ؼّاؾ “ڟي .ىّـ کي اکيً ۾
پاڜي ڀعدي “يّ .پٍڠٍذي پياري ديػ ۾ ىّـ ائيً ړڍڟً ٌَ ؼّچيّ ڟئّ تَ زائفً کي ةَ غيعت ٿيٍطي
“ڟيۿ ۽ ڟّ ةَ ىڎؼً کي ړارق ړعي ىاري ؼگڠً ٿيّـ.
www.sindhsalamat.com 6
پشو پاشا ۽ ٻيون ڪهاڻيون :جمال ابڙو
ڟڒ رات قدڠَ قٺي کڎي کٍيو ٌّ .عيع ةهڎقۿ اڜچاڻۿ پتّ ٌَ پّي تَ ړاڇي قڃاـ .ىٿاـ قري
ةادؿاڟي زائفً ديۿ دتي ديڔا ىهيوۿ ؼا کڝيّ كاةّ ړعيو .څڛ تَ ىاـ اٌؽاـ ٌَۿ پع ةي داـ ړؽعت
گاڟَ ڟئػ .ىٍڠٍذي دؽو دّ ذرق ذرق نٻي ڈڍيائّـ .پاڻ کاـ ةډاـ اچڛ نښو.
ٽڔً تي قړاىذڛ نښػ .ىٿاـ قري كڠع اڟّ ٿيّۿ دّ ىعاىهّ ةعداريڡ ۾ پيؾ ٿيّ .اقڈي پاڈي
دّـ ؼعدارڜيّـ پښڎ ٻڋي گڍ ٿيّـ .ىّـ کي ىّچڎا ڟڝي اقهّړيڡ زاؾ دي زّاني ړيائّـ.
صطا صطا ړعي ىٍڠٍذي گڠع قاريۿ دا ڟٌّئيً كتع دي ړٍڋيڡ تي ڟئيۿ ىعي پئي .ىّـ نک
ؿڔعاٌا ةذا “ٌطا .پع اچي ٻيّ ىيڛ ىتّ .ؼٍطس ٌٍڌيّـ قڇيّـ قارجاڜيّـ اچي اٽڔيّـ تَ ڟً دّاـ تي
زق ىٍڠٍذّ “ڟي .څڛ تَ ىاـ ړا ىهڠَ ڙڋي قؼتّ ڟئػٌ .يٺ ىّـ کي ةَ قرڟائي کٍيائّـۿ دٍڠً ؼانيڡ
دي زكي ۾ “ئّـ “يػۿ تٍڠً ىّـ کي قړڝڛ چاڟيّۿ پع ىّـ کي ړّ قٺي ړٌَّ! پّڈڟيّـ پّڈڟيّـ
دي پاڻ چار چار ىڎس رکيّ قيٺيّـ “ڟًۿ ؼي ةَ کڝيّ ٌڒ چٻّ ړًۿ چي ” ړٍّارق ٿّ رقئي “ڟيۿ ٌَ
ىائي ٌَۿ ړيع قٺٍطق!“
ىّـ کي تَ ةاڟَ قٺي قئيۿ پاڻ ړڠڎيّـ ړٍّاريّـ ڟيّـ .ڟار ؼيٍگار ړعيّ نّفعـ قاٌگع
قيچارـ ؿعيف گڠع قيٺم نچاڈـ ڈّړعـ کي صعاب ةَ ړًۿ ۽ ىٿاـ چّـ تَ ڟيڣ ڈّرق صعاب “ڟيۿ
اؼيً ٌَ قٺٍطيّؼيً! پّڢ ةَ ؼڀڔّ پيڣۿ ڇاڈُي ٽٍگيّـ پيّ اڟڎيً نّفعياڜيً کي ىٍٿّـ ړعي تَ اؼاـ
دّ ٌيٍگع كتّنيّ .ىٍڠٍذّ ؿاـ ڟيڡ ةَ عغتي ةعداؿت ړعي ٌَ ؼگڠيّ .ړّ قيچارق ىعكّؿ ٌيٍگع
ڟڒ قار ڀهذي پيّ تَ عيع الڢ ڈٽّ! پاڻ ڀيعي ٻٽاڋ پيّـ ڟڝٍطيّـ تَ اؼاـ ؼاـ ڟيتعا ړي ڟيتعا
ڈّړعا ٺڠيم “ڟً .ڀال دي ڟڒ ڟڒ کي ؼعيت ڟٌّطا تَ ړڠڎق ڈّړع ةچيم ڟٌّطق܁ ړً ةَ پاڻ تَ
پڍرـ ةَ پاڻ! ړڠڎق ٌَ ىهڒ دّ اٌڋق رقاج ڟّ .دڠٍگهي ړٍڠً داڢ داۿ ىٌّکي تَ ڟً ىهڒ دي
ىاڜڠً تي دّدڔيّـ ٿي “يّـ .چيو تَ چّچڎي ڇيئي کڝي ؼاڈياـ! ىٍڠٍذّ ىٺڎق ىهڒ ...ىاـ چپ ٿي
قيػ .ىٍڠٍذا نڕ ړاٌڊرادي قيا .ڟً دڠٍگهي ىهڒ دّـ زائفّـ تَ ڟيئً چٌّطيّـ ڟيّـ تَ اؼاـ
ٻٍي “ڟيّـ ۽ اؼاـ کي زق “ڟي تَ پٍڠٍذي پؽٍط دّ ؼٺّ ۽ ؼڠڝّ ٻخ قٺّـ .ىٍڠٍذي ىهڒ دي
ىػڎدـ کي ړڠڎق عظر ڟّ܁ ىٍڠٍذّ ړٍڋ ڟيٺ ٿي قيّ!
ڟڒ ىٍڊڈيڡ گاةّ ڇئي ىّـ کي صعيط ړيّ .کيػ ؼڕ ٌٿي ىهيّ .ؼطائيً ىّـ کي چٌّطي ڟئي
تَۿ ”ڇس تَ ىاـ ړڠڎي ٌَ پڠهّاـ “ڟياـ ...ىّـ ڟيئً ړيّۿ ىّـ ڟٌّئً ړيّ!‚ ىّـ کي ةَ ڟيت ٌَ ٿئي
دّ کڝي چّاٌػ تَ ړؽيعق ةَ ړٌَّ نڠيًۿ يا کڝي ؼٍطس قڇ دّ ذړع ڈيڎياـ .پاڻ ڀيعي ىّـ کي اٿي
قيٺي پئي نّئيٍطي ڟئيۿ چيۿ ړّ کع ٌَ اٿيئيۿ ړّ نډڛ ئي ٌَ اٿئي! څڛ تَ ىّـ کي ٌڔا دؾ ڟئيۿ
ٌڔا پٍڠٍذي عغت.
www.sindhsalamat.com 7
پشو پاشا ۽ ٻيون ڪهاڻيون :جمال ابڙو
ٻيڠع ڀښػ .ؼاڙي ړارۿ دٍڠً دي ڟٿ چڎڟاـۿ ؼّ چار ڇيٍڠً رڟائي قړڝيّ ڈڍيو .اٌڋيع
ٌٍگعي ڟئي .څړا ٿاٻا کائيٍطقۿ چقرـ قاٌگع قړاىٍطق اچي ڟڒ ٌئيً كتيهي ۾ ٌڔتػ .اتي دي
ؼعدارڻ داـ تاـ چڗيعي ٌٍڌي ٌيٽي ڟئي .ڟً کي ىاـ قڜي قيػ .کڝي ٌڔاح ۾ “ٌطائيً .ىاـ ٌَ رني
رني ٿڔّ ڟئػۿ ةغاقت ۽ ړـيڔؾ ڈڎڟيّـ ڟڝي ىعي قيئي .ىٿي ڈاٌّ ړعي قيڠي رڟيػ.
ڟّرياـ ڟّرياـ ىٍڠٍذي ةَ دؾ ؼاڜػ ٻذڠي قيئي .ڟيتعيً ؼاريً ړاريً ڀّتڝيً ۾ ڟّڡ ىّر
ڟئي .ىّـ کيػ صّش رکڛ دي ڟع ړا ړّؿؾ ړئيۿ ړيً گڠٽايو .ىاٌي پچائڛۿ ڈٍڊ ڐّڋ
ړعڻۿ پاڜي ڀعڻۿ دّڢ دا پگڠع ڟاڜا ؼٍگڠً نښم ړپڎا څقئڛۿ رات دّ کيػ زقر ڇيڛ .ؼچّ ڇيًٍِ ُڍ
ُڝٍطق ُّس .تڍًُ ةَ ُّڡ ىِڝّ ڇيئي ړڌٌطي ُئيۿ چي ‛گڠع قيٺي کائّ!‚ اٌطر ۾ قچ پئذي قيٍطا
ڟئو .پيار دّ اڟّ كطر ڇؼي رقئي قيڠٍطق ڟّس.
ړڍڟً کڝي ٌاز ړيو تَ ىّـ کي ةَ ؿڔار تي قٺي ؼاڻ ڟم! تَ ٌٽائي ڈڍيٍطيۿ ىّرڙّ ڈڎٻ
ڇيئي ړڌٌطي .ةػ! اـ ىڠم دؾ ٽڔع ٿيٍطي ڟئو .ڀال ړيئً ؼيذڠاـ تَ ڟً دّ پيار ؼچّ ڟّ.
پاڻ ڀيعي ڙانڠيً ړٍطيۿ ڙانڠَ ړٍطيۿ ”فالڜّ تَ ڇس ړڠڎق ٌَ ٺاڟّړّ دّاـ “ڟي!“ ړڍڟً
قري پٍڠٍذي ٌٍڌي ڟٌّطي دي عـق دّ ذړع ړٍطي ڟئي .ڟاڢ اهلل! ٌٿي څاتائيً تَ ىٍڠٍذي پيار ڀعيڡ
دؾ تي ړيڍا ٌَ زصو ٿي ړيائيً .ىاـ گگطاؿ ڀال ڈا ٿي چئي ؼگڠيػ! ىٍڠٍذي دظةً دّ قٽػ
ړؽيعق ةَ كطر ړٌَّ ڟّ .دٍؽي ىػڕ ٿي ڇريائيً .ؼاڈ ۾ پچعٌطي ىّـ ةَ ڟڒ نڗا چئي ڇٌّ ىاٌػ تَ
ۿ” تٍڠٍذي فالڜي ؼاڟيڎي ړڠڎي ٌَ ٺاڟّړڎي “ڟي! “ړاقڈ ۾ ړاراٽذي قيئيۿ نٺ کڝي اچي
قرتائيٍو .ڇاچا قيڛ ړڌيائيً ۽ چيڒ ڇٌائيً .رقئيۿ رقئي کڝي چپ ړيو .ړيئً ٌَ پٍڠٍذي ىهڒ
۾ اؼيً ىڔيم “زاديڡ ؼاـ زانً دي زصيً تي ائيً نّڻ ٻعړيٍطا ڟئاؼيً.
ؼاؾ گظري قياۿ ړئيً ٻار څاقؿ .کٿّ ٌٿي پښػ .ڇيٍڠً دّ ڟڍ ُڝڛۿ رات دّ اقداڙّ ٻارـ دّ
رقځ ۽ راڈق .ىٿاـ ةيگو قازتَ دّ ىغاج رکّ ٿيڛ نښّ .ڙانڠَ ڙانڠَ تي چڎڻۿ کڠعق ڙانڠائڛۿ گڠع ڈڍي
قڃڛۿ ىاـ تَ ىٍذڠي پيػ .تيئً ړو تي زقر رکيو .قكتي زاؾ دي دؾ قٺڛ دا دتً ړياـ تَ ٽّڋ
ڟڝيو .چي ”ڟً عيع ۾ ٌضعا!‚ څڛ تَ پاڻ ىّـ کاـ ٌٍڌي ڟئي.
پتّ تڍڟً پيّ دڍڟً ڟڒ ٌٍڌي ٌيٽي ٌيٍگع ؼاـ ؿادي ړعي “ئي .ةػ اڟا رات ىّـ الڢ كياىت
ڟئي .ىاٌطق ىاٌطق پي ٿيػ .اکيً “ڇق ىٍڠٍذي دؾ گڠعي زاؾ ٻئي ؼاـ ؼيخ تي قيٺي “ڟي!
ىٿاـ ٿي ړعيػ .پاڜي قدڠي ٿي ڇٌطڻ ڀښائّـ ۽ ؼڠعا ةَ ڙائيٍطا ٿي “يا .ڟذي ڟا پٍڠٍذّ ىهڒ
تَ ؼيخ تي گهً ةذاڢ ٻَ الؿا ڟذً ڟا!
www.sindhsalamat.com 8
پشو پاشا ۽ ٻيون ڪهاڻيون :جمال ابڙو
ڇيٍڠً اڟّ ٿيّۿ ىاـ ٌئيً ٌيٍگع دّ ىهڠَ ڙڋق ٌّړع ٿي پيػ .ڟئّ تَ ڟڒ ٿڑڎ دّ کاځۿ پع
ىٍڠٍذّ اٌطر کاڅق پيّ ڟّۿ رقح ۽ دظةً کي ړٍڌا نښم ڟئوۿ ڟٿ ؼاـ ؼيٍگار ړعائي قڃي کيػ زاؾ
اڙياـ قيڠاريٍطق ُّس.
ىٍڠٍذي ٻارـ الڢ ةَ “زار ىچي قيّۿ ؼارق ڇيٍڠً ىّچڎـ ۾ .کيً څارئي ڟٿاـ ړٽتّ ڇؼي ڟٍياـڣ
پيّ گڠٽتّ ڟئوۿ ڈّړعا ٌّړع ةڝذي قيا .ڈّريّـ پاڻ زقريّـ نّفعـ قاٌگع رنٍطيّـ ٿي قتيّـ .ىاـ ةَ
اچي پّڈڟّ ٿيػ .ٿڒ نعٍت پئي قؼيو .ڟيڝا ڟڍۿ ړو ٌَ اچيو تَ ٽڔع ٌَ ىهيو .ڈّريّـ ٻَ ٻَ ىػڎس
ړعي ڟهيّـ قيّـۿ ىّـ کاـ پډيائّـ ةَ ړٌَّ .ةاكي قيچارا ٻَ ڈّړعاۿ ىٍڠٍذي زاؾ تي ڙّڈڟا ڙاڈي
ةػ ړيّ قيڠً .چيو تَ ړٍڠً چڗي ڟٍڋ ؼٍطـ ؼڕ ړياـۿ پع ىٍڠٍذي زاؾ کڝي اکيّـ ڐّٽاريّـ.
چيۿ ”ىاـ ؼعدارۿ اڟّ ىٍڠٍذي ؿاـ قٽاـ “ڟيۿ دّ ىاـ ٌيٍگعـ کي اٿارياـ!“ ىٍڠٍذا تَ تاڋ نښي قيا.
رت دّ چڋ ڀعي ىاٺ ړعي قيٺػ.
ىٍڠٍذّ قڇق ڈّړع تَ دّاٌي کائي قيّ .اچي پعيا پيػٌٍ .ڌي تَ ڟڒ ڇيٍڠً رقئي اچي ڙعاٽڎي
پاتو .دؾ دّ زاؾ ړعي ڇٌائيٍو تَ فالڜي ىّـ کي ڈڔي پيئي .ىّـ ةَ کيػ ڀچائي ړڌيّ .ىٍڠٍذي
زاؾ اچي ړاقڈي تَ ىٍڠٍذّ ٌڒ قچدي قيّ .ىّـ کي پئي کم اچي تَ ڈّړعق دّاڻ دياڻۿ قڃي ؿادي
ړيائيًۿ ڟً پّڈُيڡ رـ دّ ړڠڎق ٌڒ قچيّ! چڗّ ړيائيًۿ قڃي گڠع ٺاڟيائيً .ڟا انتتۿ اؼاـ دي
ىهڒ دي ړا ڈّړعي ڀچي قڃي تَ ...قاكعي ٌڒ ړپذي قڃي ...ىاـ ړياڈي کٍڠڛ نښػ.
ڟڒ ڇيڠً ىٍڠٍذّ قڇق ٌيٍگع رئٍطق اچي پيعـ کي چٍتڎيو .چي ”اةا ؼيگڠَ ړع ڀڄ! اىڎ کي
صتع پئذي قيئي “ڟي تَ تّ ادي کي ڀچايّ “ڟي .ړڠاڈي کٍيّ ٿي اچيئي!‚ ىٍڠٍذّ ىً دڠچي پيّ.
پٽڎي کي ٌعڈ تي چيي ڇيئي کائٍػ ڟييـَ الڢ دطا ٿيػ.
پّڈڟّ کک ٿي قيّ “ڟياـۿ ؼتع ؼانً دّ .چيڎق پيّ نڎړيو .ڙم پيڠي قيا اٿوۿ ڀعقـ اڈاۿ در در
دّـ ٺّړعقـ کائيٍطق قتاـ .پٍڠٍذي اقالد کاـ دطا .ڙّڈڟا ةَ ؼڔي قيا اٿو .پيـاٌيڡ تي ڟٿ رکيّۿ
نٺ کٍيّ دقر دقر ړٍڠً کي پيّ ڙّنڠياـ .پارقٿّ ؼارقٿّ پً دّ ٽڔع ړڍڟً ىيهو ړڍڟً ٌَ ...اڟّ
“ڟي پډاڈيڡ ۾ زاؾ .ٽڔع ڙڀي الڢ دڈړاۿ ٿاٻا ۽ څړا .دٍڠً ٻار پيطا ړيا ۽ پانيا܀ دٍڠً ؼچي عيع
پيار ۽ صهّص ؼاـ صطىت ړئي܀ دٍڠً پٍڠٍذي ؼٌّڠً ۽ عكيت ڇٌي܀ دٍڠً ڇڊ ؼک ۾ ڙّڈڟا
ڙاڈي قتع ۽ ؿڔع ړيّ܀ دٍڠً پٍڠٍذّ صّـ اٌؽاٌي گهڎـ کي پياريّ܀ ڈا اـ الڢ ؼٍطس پٍڠٍذي
ىهڒ ۾ ۽ پٍڠٍذي ديّـ ؼاٿيڡ قټ ةَ داڢ ړاٌڠي! ...ىهڒ دي ىٽيڡ دّ ذرق ذرق ؼٍطس صطىت
ړعي تَ ةَ ڟً دي ڙڝً دّ ةار الڟي ٌَ ؼگڠي.
ىهڒ دّ صياؾ ايٍطيۿ ىٍڠٍذي دىاغ ۾ دّاال ڐاٽي پيّ !ٌَ ٌَ .ىٍڠٍذّ ىٺڎق ىهڒ اڟڎق ڙڛ چّر
ٌَ “ڟيۿ ؼتع قرڟيً ۾ معقر ىػٽيّ ڟٌّطق .ړّ دڠٍگهي ڀّتً دّ ىهڒ ٌَ “ڟي .ىٍڠٍذي دي ىهڒ دي
www.sindhsalamat.com 9
پشو پاشا ۽ ٻيون ڪهاڻيون :جمال ابڙو
ىڝيادار ىاڜڠً معقر ړّپً قاٌگع ړٍڋ ةَ ړپائي پٍٍِذيً گگطاؿ ىائعـۿ ڀيٍعـ ۽ ٌياڜيً دا ٌيع
ٽّڈيا ڟٌّطا .پع دي ٌَۿ تَ ...ىٍڠٍذّـ پّڈڟيّـ ٌؽّـ ڐٍڊ دي پيّـ .ڟغارـ ړّڟً تاـ ٻيّ ڈا ٿي
ړعي ؼگڠيػ! ٌـتع ڟڝي رت ړڌيو .رت دي څار ؼاـ ڟيڣ پيغاؿ نکيو” .دي تّڟاـ تائيً پڠچي
قڃي تَ پّڈُي دي رت دّ كطر ړذّ! ىڎس ٿذّ! “
www.sindhsalamat.com 10
پشو پاشا ۽ ٻيون ڪهاڻيون :جمال ابڙو
بـدتـمـيز
ىاـ ىئذؽٽعيٽ “ڟياـ .پئؽي قارق “ڟياـۿ ىډيڡ ىاٌي قارق ۽ ړذَِ ڟهٍطيڡ پچيٍطيڡ قارق.
ىٍڠٍذي ړڔڎي ةييار ٿي پيئي .ؼخ پئي نٿّۿ ڀچٍطق ڄاړٽع ڇي قيػ.
ڄاړٽع قازب دي ړيائيڡ دي ؼيغـۿ ىّؼو ڟئيۿ کٿّ ٌَ ٿي پښٌّ .عڈ ۾ گٍِخۿ چڎيّ چڎيّ
ٿي قيّ .ىعيل پڇ پڇ تيۿ ڟي دڈړً تي .ىّـ کي ڇؼي ىـڔيّۿ ”اچّ ؼائيً!“ .دنطاري ڇيئي
چيائيًۿ”ادڠّ ٿا ڟهّـ!“ .تڔڎ ړاٌَ ڟئيۿ قيڠي رڟيػ .چيّ ىاٌػۿ ”ڀهي ړو اړالئي قٺ!“
ڟڒ چڙي گاڇي چيڔٽ ړعي اچي ةيٺي .پالؾ دي تيهً تيۿ کٿم ۽ گعيڡ رنيڡ ۾ ةييار ٻيڝّ
ٿيّ پيّ ڟّ .دّڜػ ٽيڒ ڇيئي قٺي “يػ .اڅڈقټ عيع دّۿ کڍقـ پئذي قيّـ ُئػ.
اتع پئي نښّ پع ڟً دي كييف کي ٻيڎا ړٌَّ ڟئا .ىاس ړّريم پاؼيعيّـۿ ىٿاـ اٌؽاٌي ’چيڎق
‘ ...ؼيڣ دّ ةچاڣ ...اهلل ؼائيًڡ دي عٍايت دّ کهيم اًڠار.
ڇاچي نّڃ پّڃ ڟئػۿ زةاـ تارقـڡ ؼاـ پئي نښػۿ ” ڄاړٽع قازب ةاڟَ!“ ڄاړٽع ةَ ڇاٌڠٍػ
ړذَِ څياـ ڇٌّ ”.ؼّچا پيڣ! “ ىائيڡ ىڎس ڇاٌڠً ڇٺّۿ ىڎس زاؾ ڇاٌڠً .گڠڝّ ئي ړذَِ اـ گِڎيڡ ۾
ٌٌعـ ؼاـ ڙانڠايائّـ .ىائيڡ کي ديئً ٌَ ړّ ؼضاقت دّ غهتّ اچي قڃيۿ ” ڄاړٽعۿ ىٺي ؼّچا پئي܁“
ڄاړٽع ڟّ ړو ۾ رڅؾۿ چيائيًۿ ” ڟائّ!“ ىائيڡ پٍڠٍذي قڇي گگِي دي ٌٍڌڈي کيؽي ىاـ ٻَ ٽي “ٌا
ړڌي تعيڡ ۾ دڠهيا.
ىائيڡ دي ړڇ تيۿ ةييار دي قني عڠطۿ صاني چّنڎي ۾ۿ ڟٌّگڎقـ ڇيٍطيۿ پيـاب ړعي ڇٌّ.
ڐيٍگّـ ٿي قيّـ .ٻار ةَ رٌّۿ ڄاړٽع ةَ صفي ٿيّ .ىائيڡ ٻاڟع قڃي چّنّ ٌپّڈيّ ...ىٺي ؼّچا رڟذي
قيئي .ړٍڠً ٌَ قردائي.
ىعيل ړٍڊ ۾ ڄٺّ پيّ ڟّ .اڜڀي ڇاڈڟيۿ اڜڀا قارۿ اکيّـ پيٺمۿ قزـت ڀعيم ىٍڠً دي رقڢ
دقٌڠاٽيم .څڛ تَ زياتيڡ ڟٿ پيع ڟڝي دٌگ ړيّ ڟّ .ىّت دي ڟڍائيً پڃعي دا ٿڋا چٍتا څڛ تَ
قڅٌطاۿ قڇا ٿيٍطاۿ ڟً دي ړيغقر دؽو کي قړّڈيٍطاۿ ٌپّڈيٍطا ٿي قيا ...ؼٍطس ٌٍڌڈق پٽ ريڎڟيّـ
پائيٍطقۿ ؼڋق اچي ٿي ٌڒ کاـ دڠهيائيٍػ .ىاڜػ کڝي ٿي پعي ړيػ.
ڄاړٽع ؼٍطس پيٽ کي نئاڈيٍطي چيّۿ ” ڈا ٿيّ “ڟي܁“
” ڇڟّـ ڇيٍڠً ٿيّ “ۿ ڟٍياـڡ ۾ چڒ ‚...چپ چٻاڈيٍطيۿ ىٺ ڀڔّڈيٍطيۿ اٌتڠائي ايظاڣ دّ
اًڠار ړٍطيۿ ىعيل چيّۿ ” اڟڎي ړا دقا ڇيۿ ڟٍياـڣ ٺعي پّي!“
” ؼئي ڟڝاـۿ ؼئي ڟڝاـ܁“ .ڄاړٽع قاپاري اٌطاز ۾ چيّۿ ” چار رقپيا نښٍطا“.
ةييار ۽ ؼٍطس زاؾ قري ڟڒ ٻئي کي ڇٺّ .ٻئي چپ رڟيا .ڄاړٽع کي دّاب ىهي قيّ.
www.sindhsalamat.com 11
پشو پاشا ۽ ٻيون ڪهاڻيون :جمال ابڙو
ٌؽضّ نکڛ ؿعقع ړيائيًۿ عيٍڒ دي ىٿاـ ٌڠاريٍطي پډيائيًۿ ” گڠڝً ڇيٍڠً دي دقا کپيۿ
ؼتً ڇيٍڠً دي ړياـ܁“ ڄاړٽعۿ گگِي قاري ٌٍڌڈي کيؽي دي ٻاڈائي چڗيڡ وعح تاڈي قيّ ڟّ.
” چئً ڇيٍڠً دي ړعيٍػ!“ ىعيل پاڻ چيّ .ڄاړٽع ٌؽضي تي ړذَِ تعړيّ ۽
ړيپائٌّڊر ڇاٌڠً اىاڜيائيً.
ىائيڡ دقا قرتيۿ پيؽا ڙڝيۿ قري ڙڝيائيً .کهيم ڟٿ کڝي ړيپائٌّڊر ڇاٌڠً ړيائيً .ذري
گڠٽ ڟڎئي پئؽا ىيڎي قيػ .ىائيڡ دي ىٍڠً تي اعتعاضۿ پّڢ ىٍٿ ۽ “صع ۾ رقئڛ دڠڎا اڟڃاڻ اچي
قيا .ؼئي ٌَ نښي تَ ةَ ... ...
”ڄاړٽعۿ کائي ڈا܁“
”کيعۿ ړـيؾۿ ٌارٌگيڡ دي رس“.
ىائي قيچاري چپ ٿي قيئيۿ ” ڄاړٽع ڀت کائي!“
ڄاړٽع ةاڟَ ٿي قيّۿ ” ديڔي قڜيػ ؼّ کائي .تّڟاـ ٌَ ىڎٌط”ۿ ىعي تَ ىعي پع ڀت معقر کائّ!“
ىائيڡ ىڎس کي ٽيڒ ڇٌي܀ ؼػڠڔٍطقۿ ړٍذٍِطق قڃي پالؾ تي ړعيّ .ؼئي ړاٌَ نښيۿ ۽
کائڛ الڢ ړٍگڝيڡ دا داڜا پاڜيڡ ۾ ٽچڔٍطا ٌٌع “يا.
گاڇي چيڔٽ ړٍطي رقاٌي ٿي .ىٺيڡ ؼّچا ۽ ٌارٌگيڡ دي رس کاـ پعي .ىائيڡ دّ ؼعتاجۿ
اةڠو دّ پيڣۿ ڟً ٌٍڌڈي ٌٌاؿ ؿيؽيڡ دّ ىعړغۿ اقٌطڟَ ۾ غائب ٿيٍطق قيّ.
ڄاړٽع ىّـ ؼاـ گڍدي ڟهيٌٍّ .ڌڈيڡ کي تپاؼيائيًۿ اڅىٍّ ړالؾ قيٺّ .ؼئي ڟٍيائيًۿ
دقائّـ ڇٌائيًۿ دقائّـ نکيائيً ۽ پّڢ ٻاڟع ٌڔتّ.
ىاـ ؼاڜػ گڍدي ٽاٌگي تائيً “يػۿ ڇڟيً رقپيً دّ ٌّټ کڝي ڟٿ ۾ ڇٌّىاٌػ .کهي قاپػ
ړيائيًۿ ”قاڟَ قازبۿ ىاـ اڟڎق ةطتييغ “ڟياـ!“
ٽاٌگّ رقاٌّ ٿي قيّ .ڐيٿا ڐعٌطا قياۿ ؼٍتً دي ٽاٽ ٽاٽۿ ٽاٌگي دي کڎکڎ ۽ ...ةيم گاڇيڡ دا
چيڔٽ ىهي ڟڒ ٿي قيا ” ...ةطتييغ ...ةطتييغ ...ةطتييغ “...
www.sindhsalamat.com 12
پشو پاشا ۽ ٻيون ڪهاڻيون :جمال ابڙو
پِيراڻـي
ٽڔع تاـ ةعقڟيً دي نڍ ٿي نٿي .ؼياري دي ؿعقعات ڟئيۿ داةهّ پٽً تاـ صـڒ ڟّا
ؼٍڠڎيّـ پٿعيّـ گڠهيّـ ٿي قيئي .ٻَ ٽي ڇاٌط ڟئاۿ دً تي ؼاىاـ نڍيم ڟّ .ڟڒ اٺ دٍڠً تي ةاٌػ
دّـ نٺيّـ ۽ ڇٌڊا ؼٍڋ ۾ قړعي الڢ کٍيم ڟئا .پٺياـ ٻَ ړتا پڇ نّڇيٍطا ڀښا ٿي “يا .ىػڎدـ دا پيع
اگڠاڈاۿ ؼٿڝّـ ڐاٽم ۽ نٍڊيّـ .ىٿً ۾ عانيـاـ ٽڔڎـ قارا ڀعت ڀعيم ىيعا ۽ گٍطا ٽّٽ .قڇا قارۿ
صـڒۿ اڜڀا ۽ چيڎڟَ پيم .زائفً کي ؼڠڝي کٿم ڀعت ؼاـ ڄگڠا گگِا .ڇاٌطـ تي قڇا ٻّرا رکيمۿ دً ۾
ڇاس دا قٽيم رؼا پيمٌٍ .ڌڈا ٻار ڇاٌطـ تي چڎڟيمۿ ىائٽً کي ؼٍڠا نڔڛ ڟٿ ۾ دً ؼاـ ڇاٌطـ کي
ڟڔهيٍطا ٿي “يا ۽ ؼعيهّ ”ڟي -ڟّـ‚ دّ “قاز پئي ړيائّـ .ؿڔهيً دا ؼڠڝا ۽ ؿاٌطارۿ ةطـ دي
ةيڠڒ ٺاڟّړي.
ڟڔڎي ڟٍڋ ىاٌذِاٌطق ړيائّـ .گّدڈيڡ ىاـ ؼڔم ىاٌيً دا ٽڔع ؼڀٍي کي ىهي قيا .ٻئي ةذڔي
ىاـ ؼڔم ڇڅ دا اڈا ٽڔع ړڌيۿ پاڜيڡ دي ديً ۾ قڅائّـ ۽ ؼڀٍي ٻَ ٽي چڋ ڀعياٌٍ .ڌڈي ٌّـ ؼانً
دي پيعاڜيڡ چيّۿ ”ؼٍڋ ۾ ؿيّـ کّڈ ۽ ؼٺيّـ ؼٺيّـ!‚ پڝػ ٽّٽ الڟي دٌّئً ڟاڜّ ىٿّ کٍڠيّ.
ىاڜػ صفي ٿي ڇاٌڠػ ٌڠاريّ .ٻيً ٻارـ دي “ڇق ىٺيً ىٺيً ؿيً دّـ صياني كىارقـ گڠيي قيّـ.
ؼٍڋ ۾ پالؾ دي دڠّپڎيً ۾ قيٺاۿ پالؾ تي ؼيڠيا ۽ پالؾ دا دّ تا ٺاڟي پاتائّـ .ةاٌػ دّـ
نٺيّـ ۽ ڇاؼً دا رؼا قړيائّـ .ړڌيّـ ړيائّـ ۽ ړيڝّـ ړڌيائّـ.
ؼيارق گظريّ ۽ ىّٽڛ دا ؼاٌتاڟا ٿيا .ٻارڈـ کي ؿيّـ ړٌَّ ىهيّـ.
قڃڛ کاـ اڳ ۾ پيعاڜيڡ دي پيڣ زاؾ دي ىٍڠً ۾ ڇٺّ .ؼٍطـ اڙياـ ؼڃ ۽ ةک ڐعي قيئي.
دّڜػ ڟيؽذي پيعاڜيڡ دي چّنڎي کي ڇٺّۿ دّ اڃاـ ڟاڜي څقئي قڅق ڟئائيً .ؼٍطس صاىّش ةيّس
اکيً ۾ اٌڔار ړيً ڟّ!
پيعاڜيڡ دّ پيڣ ڀع قاري ڙّٺ ۾ “يّ” .ؼالىانيڒ!‚ ړيائيًۿ ”ادق ړّ ’ؼٍگ‘ کپي܁“ پيڣ
دّ ىىهب څيڡ کي قړڝڛ دّ ڟّ .ؼٍڋ ۾ ؼڗً دي اڜاٺ .ړيتعـ دا پڎ ةاؼيم ڟئا’ .ؿم ةادؿاڟَ
پيع ؼڀ دي پچائي!‘ النّڡ دي پيڣ پٽ ڇي ڇٺّۿ ىډً دي ؼاقؾ“ .قاز گگِّۿ ڇاڈڟيڡ دا ڈڊا ڈڊا
کٍڀ ةَ ٌڔتا ڟئػ .ٻَ ٽي څڝا ةعقڟيڡ ؼاـ گڍدي قيا.
ةعقڟيً دا ړتا ؼٍڋيً کي ڇؼي ڈتا ٿي پيا .ڟّڡ ڟا ىچائي ڇٌائّـ .پيعاڜي پٺيڡ اگڠاڈي څٍڊا
کهيمۿ ڀچي قڃي ىاڣ دي چّني کي دڠهيائيً .النّڡ دي پيڣ کيػ ڟٿ الڢ ڇٺّ.
www.sindhsalamat.com 13
پشو پاشا ۽ ٻيون ڪهاڻيون :جمال ابڙو
پيعاڜيڡ دي پيڣ پڔائي ړٍطي چيّۿ ”ڄةعق (ڇٻعي) ٌاڟي!“ ړتً ڀٌّڒ ٌَ ڈڍي .ڙّٺ دي
ٻاڟعئيً رؼتي تائيً ڀٌّڔٍطا ڄقڈٌطا “ياۿ کيً ٻاُع ړڌي پڇ نّڇڻ نښا ۽ ةطـ کي څقڜي ٽڎي پکڎي
قيا .ڟًٍ پٍڠٍذّ فعض پّرق ړيّ.
ڙّٺ دي ٻاڟعاـ ’ؼٺ‘ رقپيً تي فيكهّ ٿيّ .اځ ةعقڟيً پٍڠٍذا تڍا پٽيا .ىڍي قيڎڟذي
ؼيڎُذيۿ ڇاٌطـ تي پئذي قيئي .ٻارڈـ ڙّٺ دّـ ڙانڠيّـ ٿي ړيّـ .ٽڔع دّـ ۽ ٽڔع دي ٻيعـ
دّـ .النّڡ دّ ڙّٺ قاټ تي ڟّ .پيعاڜيڡ دي ىاڣ پيعاڜيڡ ؼاـ ةهڔم نښي ٿي ڟهي .پڝػ ةَ کيػ
اږع ڇٌي ڟئي.
”اةا ڟاڜي ڙّٺ ٿا ڟهّـ!“ پڝػ ړٍڋ ؼاـ ڟائّ ړئي .ؼٍطس اٌطر کاڅق پيّ ڟّ .ىاڜػ
ىسؽّس ړيّ تَ ړا قڇي ؿي܂ ؼٍطس ڈاتيڡ ۾ اٽڔي ةيٺي “ڟيۿ دا ٻاڟع ٌڔعڻ الڢ اڅ ىا پئي
کائي .النّڡ قارا اڙيئي ةيٺا ڟئا .ىاڜػ ىـيً قاٌگع ؼٽ ڇيئي پيعاڜيڡ کي کڝي قرتّ ۽ ڈاتيڡ ؼاـ
چٍتڎايّ .ىاڣ ۽ څيڣ دّـ دنيّـ څڋ څڋ ړعڻ نښيّـ .ىاڜڠّ ىڎي قيا .پڝػ ڇړٍطڈ ڟٿً ؼاـ
پيعاڜيڡ دي ٻاٌڠً کي ڈڍايّ .ىاڣ دّ ڟٍياـڣ ڐؽي پيّۿ “ٌڊا قچدي پياۿ دؾ داٌڠً ړئيۿ ‛اڈيۿ ىٍٍِذّ
پيعاڜي ٌٍڌڈق!‚ ڈّړعيڡ ُياـڣ ڐاڈي داًٌِ ړئي .پکي ڀڎړّ ڇيئي اڇاىيا.
پٽ ۾ پيم پيعاڜيڡ کي النّڡ دي پيڣ دڠهيّ .پيعاڜيڡ دي پيڣ دي ٌڒ ۽ اکيً دّ پاڜي ؼٍطس
ڇاڈڟيڡ ىاـ ٿي ٽييّ ۽ ڐٿڔٍطڈ زاؾ کي دِهيائيً .نڍ رقاٌي ٿيۿ پيعڜيڡ اقٻاؼيً ۾ ”اةا ۽ اىا“ پّړاريّ.
ىاڜػ کي گڠهيٍطا قيا ۽ پعي کاـ “قاز ايٍطق رڟيّۿ ”اق دي صطاۿ ىٍڠٍذّ پيعاڜي ٌٍڌڈق! ...اق ٽڔع کي ةاڟَ
نښي ...ۿ ؼٍڋ قؼي ...ۿ ىٍڠٍذّ پيعاڜي ٌٍڌڈق!“ ڟً قار پئي پٽيا.
ڐٿڔٍطڈ پيعاڜيڡ کي گڠع کڝي قيا .ڟً ةم پئي کاڅاۿ ڈڎڟيّـ ٿي ڟٍيّـۿ ڀښي ڀښي ٿي قيئي .النّ
ڄقڈيٍطق ؿيّـ قٺي “يّ .زقر ؼاـ ؼٍطس قات ۾ ىكعي قڅائّـ دا ادڠڔي ؼاـ ٌڔعي “ئي .ٻاراڜيڡ
ړچيڡ ٌڎيڡ ىاـ گگِّ “قاز اچڛ نښّۿ اقٻاؼيً ۽ ؼڍړً ۾ ڀښمۿ ٽٽمۿ” اةا...ۿ اىاـ “...ٿي ٌڔتػ .ړٍڠً
کيػ ؼڍ ٌَ ڇٌّ .النّڡ کي ةاڟَ قٺي قيئيۿ ړاتي کڝي “يّ .اکيّـ ڐّٽاري چيائيًۿ ” ةػ ړع ٌَ تَ
ړػڠٍطقؼاـڢ“.
ىٽي ۾ پيم پيعاڜيڡ ؼچي رڟيم واكت ؼاـ چيش ړئي ... ...ىائي ڀاڙم پٍڠٍذي ٌٍڌڈيڡ څيڡ کي
ڈڔي ڈاتيڡ ؼاـ التّ .ٻڔعيڡ ړً اڀا ړعي ٻيڔاټ ړيّ ۽ ڐػع کي چٽڛ نښي.
پيعاڜي اځ ةَ ديئعي “ڟيۿ ؼٍطس ڟڒ پٽ پّنيػ قارق “ڟي ۽ ٻيّ ديم ۾ “ڟي.
www.sindhsalamat.com 14
پشو پاشا ۽ ٻيون ڪهاڻيون :جمال ابڙو
ىعيو ڇاچي قڜٍطڈ ڟئي .ؼڀ کي چٌّطي ڟئيۿ ” ىاىا!“ پٍذً ڈڠً ؼانً دي ٻارڈي ڟئي .قار
ړڔاۿ گالةي رٌگۿ ۽ ٌٍڌڈيّـ ٻاٌڠّـ اڟڎيّـ گّؾ ۽ قڜٍطڈ دّ ڈا ڙانڠَ ړذيۿ پيع اگڠاڈاۿ ىٿّ
اگڠاڈقۿ ؼٍڠڎي پّتي ڙچيڡ ۾ قدڠيّـ پيئي ڄقڈٌطيۿ کهٍطي ۽ کڎړٍطي ڟئيۿ دڠڎق فٌّّ .ړٍڠً
کاـ ٌَ ڄڅٍطي ڟئي .ڄقڈٌطي ڄقڈٌطي ړٍڠً کي پٺيڡ ۾ ىڒ ڟڝي قيٍطي .قٺي ٽڠڔڎا ڇيٍطي .ؼچي
پاڈي الڢ قٌطر ڟئي .ؼڀ کيػ چيڎائيٍطا ڟئاۿ چٌّطسۿ ”ىيڎ ي!“ ڟّڡ قري قات چٻّ ړعيۿ اکيّـ
ٿعڇائيۿ چيهڠَ تي ڟٿ رکيۿ چٌّطيۿ ” ىيڎا!“
دقړاـ څڛ ڙّٺ دي اقواؽ ڟّۿ ديڔّ ړو کاـ قاٌطق ٿيّۿ ؼّ اچي دقړاـ تي قڟٍطق ڟّ.
ړّ قٍطؾ تيۿ ړّ کٽ تيۿ ړّ ٻيع دي ڟٺياـ پٽ تي .ړٍڠً کي چٻي نُّي ړعؼي ڟٿ ايٍطيۿ
تَ ړّ ؼع ڟيٺاـ ړعي قيڠي رڟٍطق .پّڈڟا زلي تيۿ تَ ٌٍڌڈا ٻيڎيً تي پيا کٍگڠٍطا ۽ کاٌگڠارا
اڈهيٍطا .ړي گڠڝي ړو دا ٌپّڈيمۿ تَ ړي ڙڝتيً دا ڙاريم .ړٍڠً دّ رت چّؼيم ۽ رڙّـ
ڐٌّڊيم ۽ ړي قري اڜپّريڡ صّراڋ دي ړعي ړٻاٽيم .ړٍڠً دا ڀعقـ پّرانً قاٌگع ىٿي ڈڔيم
ڟٌّطا .ړّ ړاقڈيّ ايٍطقۿ ړّ ةيگع قڟي “يّ ڟٌّطقۿ تَ ړٍڠً تي تازي پّنيػ دي ؼيً “ئي
ڟٌّطي .ړي ةٍا ڙانڠَ دي پيا کهٍطا ۽ ٽّړّـ ړٍطاۿ ۽ ړي ڟيؽيم ړّئي قاٌگع اکيّـ پيا
ىچڔائيٍطاۿ ړي تَ ٌفعت ىاـ ړٍڋ پاؼيعق ړيّۿ پٺيعا قيٺا ڟٌّطاۿ څڛ تَ ديڔي ٿئي پيّ تٍڠً
ؼاـ قاؼىّ ئي ړٌَّ اٿً.
ىػيڎي ؼڀٍي الڢ ةٍا پئؽي ٌاٽڒ ڟئي .ړٍڠً ىّڈڟم دي ىٍڠً ۾ دّڟَ قدڠي قٺي ٽڠڒ
ڇيٍطي .ړڍڟً ړٍڠً ړاقڈيم دي ړهڠً تي ٽپّ ڇيئي قٺي نّڇيٍطي .ړڍڟً نڔي نڔي ړٍڠً
دّ ٌڒ کڝي دڠهٍطي .ؼڀ ڇٌط ٽيڎي قٺي کهٍطاۿ ىيڎي قٺي ڀچٍطي .دٍڠً ؼاـ زعړت ړئي
ڟٌّطائيًۿ تٍڠً دّ ڟّرياـ ڟّرياـ پاؼّ اچي قٺٍطي چيۿ ” ىاىا پئؽّ ڇي!“ دي پئؽّ ٌَ ڟٌّطـ تَ ةَ
پٍڠٍذي کٍڋي کيػ ؿي܂ قٺي ڇيٍطا.
ؼٍطيً قڇيً دنيً تاـ څڛ تَ ړّ ڙّرق ةار ىيڎي پٍڠٍذي ٌٍڌڈـ ڟٿً ؼاـ ريڎڟي کڝي پعي
ړٍطي ڟئي .ىيڎي ڟار اقم ٌَ ىڃيٍطي ڟئي .دي ړّ پئؽّ ٌَ ڇيٍطس تَ چٌّطيۿ ” ىاىا دّـڢ
ړڌاـڢ !“ پّڢ تَ پٍڠٍذً ٌٍڌڈـ ٌڠً ؼاـ قار پٽي ړڌٌطيػ .ړّ دڈړّ ڇيٍطس تَ قيچارا ړڌٌطيۿ
صاني ڟٿً ؼاـ انعقـ ړٍطيۿ پډاڈيڡ رقئي ةَ قڟٍطي .دٍڠً قكت چپ ٻاڟع ړڌيۿ ڟٿ اڊ تي رکي
ؼڍړا ڀعيٍطي ڟئي تَ ڙّٺاڜً دي رکيۿ ٺّٺ زٌطگيڡ دي ؼيّري ىستت گڍ ٿي اڈهّـ ڇيٍطي ڟئي.
www.sindhsalamat.com 15
پشو پاشا ۽ ٻيون ڪهاڻيون :جمال ابڙو
ىيڎيڡ کي ةي اصتيار دڠهيۿ ڟّا ۾ دڠپي کڝي ڟيٺ رکٍطس .ىيڎي ؿعىائذيۿ ىـڔٍطي ۽ پعچائيٍطڈ
کي ڟّرياـ ٿڏ ڟڝي ړڌٌطي .اڟّ ؼٍطس فتر دّ اًڠار ڟّ.
پيڣ الڢ تَ ةي ةڠا صغاٌّ ڟئي .ىاٺ ړيّ قيٺّ ىـڔٍطق ۽ صّش ٿيٍطق ڟّ .ٻيً دي چّڻ تي
پيڣ کي ةَ چيڎائيٍطي ڟئي .کيػ څڋ ڟڝٍطيۿ ٌڒ پٽيٍطي ۽ قيچارا ړڌٌطي ڟئي .دي پڝػ
ړاقڈدي ؿّړي ٌڠاريٍطس تَ ڄقڈي قڃي ړٍڋ ۾ کيػ چٍتڎٌطي ڟئي .ؼٍطس ڟار ىڃڛ دي اڟا
صاص ٌـاٌي ڟئي .پيڣ کي ةَ چٌّطيۿ ” ىاىا“!
پيعؾ ؿاڟَ ړّ ؿڠع دّ چڗّ ىڎس ړٌَّ ڟّ پع ؼڀ کيػ ؼائيً پيعؾ ؿاڟَ چٌّطا ڟئاۿ ؼيط
دّ ؼڍائيٍطق ڟّ! ڙّٺ دي پعئي ىڎس کي تَ ړّ نيکيٍطق ئي ړٌَّ ڟّ .ڟػّ غعيب پٍڠٍذي ىٿي
کٍڠڛ ۾ پّرق ڟّ .پيعؾ ؿاڟَ کي څڛ ؼعړار دق دڠاـ قٽاـ ؼعٽيفڔيٽ ىهيم ڟّ تَ تّـ افنم ۽ اعهيٰ
“ڟيً .ةّکڎق ىالا ةَ ؼٍطس ڟٿ چيٍطي ڇاڈڟي پيا ڇړائيٍطا ڟئا .عاؿ رقادي ىاڜڠّ تَ ؼٍطس ىّچڎي
ؼٽيا ڟئا .ؼڀٍي دّ ړو ڟّ کيػ’ پيعيً پّڻ‘ .ؼٍطس ڈڊي ۽ ةي ڄقني ڇاڈڟي کاڇيڡ وعؼ قريم
ڟٌّطي ڟئي .ؼطائيً ؼعىّ پائي تيم ڟڝي ٌڔعٌطق ڟّ .ړٍڋ ىٿي دڠهيۿ پّنڠَ ٻاڟع ړڌيۿ ٻاٌڠً دي
نّڇ ؼاـ پاڻ کي څړيٍطق ڟهٍطق ڟّ .ؼپاٽي دي کڎي پيع ؼاـ ٺڔاڣ ړٍطي ايٍطي ڟئػ .ړٍڋ ىٿي
ڟٌّطق ڟّس پع اکيّـ ٌّر قاٌگع ڐعٌطيّـ ايٍطيّـ ڟئػ تَ ړّ ىّـ تي کهي تَ ړٌَّ ٿّ.
ؿاڟَ نٍگٍِطق ڟّ تَ ىيڎي ةَ ىاٺ ٿي قيٍطي ڟئي .ؼٍطس قڃڛ کاـ پّڢ ړٍڋ ىٿي ړعيۿ پيع
ىٽيڡ ؼاـ گؽائيۿ ٻاٌڠً کي پّئتي ؼٽيۿ څڇڋ څڇڋ ړعي ڟهي ڇيکاريٍطي ڟئي .دي ؿاڟَ ړٍڋ
قرائي پّئتي ڇؼٍطق ڟّ تَ ىٍڠً ڐيعائي قات تي ڟٿ رکي کم کي رقړيٍطي ڟئي .اـ قكت ؼٍطس
ؿعارت ڇؼڛ قٽاـ ڟئي.
اځ ىيڎيڡ قيچاريڡ کي پئؽّ ړّ ٌَ ىهيّ ڟّ .پعياـ پيعؾ ؿاڟَ پئي “يّۿ پڠعيائيً تَ ڟيؽذي
قئي پع پّڢ ٻاٌڠً ؼڋي ړعيۿ ٌٍڌڈق ڟٿ قڅائيۿ ړٍڋ الڈيۿ ايالز ؼاـ چيائيًۿ ” ىاىا پئؽّ ڇي!“
ؿاڟَ کي څڛ تَ ٿاٻّ اچي قيّ! ٻاٌڠّـ نّڇيائيًۿ ىٿّ نّڇيائيًۿ ړٍڋ اڃا ةَ ىٿڀعق ړيائيً” .
ىاىا!“ ؿاڟَ کي گڏ قڟڛ نښيۿ ةاڟَ ٿي قيّۿ ”ړتي دي څيڡ ...تٍڠٍذي تَ “...ىيڎي ڟار ىڃڛ تي
ڟعيم ئي ړٌَّ ڟئي .ڟڔطؿ ٺٌّـّ ٺاڟيۿ ڟيٺئيً چپ کي چڒ ڟڝيۿ اکيّـ ڐّٽاري ةيڠي رڟي.
چيائيًۿ ”ىيڎا!“
پع اځ ؼٍطس ىلاةهّ ړٍڠً ٻئي داٌّر ؼاـ ڟّ .ةگڠڎ قاري رقىڎ ړيّ ؼڋق ڟهيّ “يّۿ ”اىتڛ
ٿي اڟهتيت کي ىاىّ ړعي܁“ ڟڒ ئي نت ؼاـ ىيڎي نيٿڎيّـ پائيٍطي قيئي .کاٌئػ ڟڒ داٌڠً
ٌڔتيۿ ”ؿائيً!“ ؿاڟَ ؼچّ ړاقڈ ۾ پئي ڇړيّ .چئً څڝً ٿي دڠهيػ .چيۿ ” ...اڟهتيت کي ىاىّ!
...اڟهتيت کي ىاىّ!“ ديئً ٿي ؿاڟَ اـ تي غّر ړيّۿ تيئً ٿي کيػ اڟا گار قڇي ٌٌع “ئي.
www.sindhsalamat.com 16
پشو پاشا ۽ ٻيون ڪهاڻيون :جمال ابڙو
پيڣ پٍڠٍذي څيڣ دي ىٿاـ قيٺّ رڟيّ .ىيڎيڡ اکيّـ کّني پيڣ کي داٌڠً ڇٌيۿ ”ىاىا ...ؿائيً ...
پيـّ!“ پڝػ ىيڎيڡ دي ىٿي تي ڟٿ رکيّ .ؼٍطس قار قار کڎق ٿي قيّ .ڟً اقم ٌَ رٌّ .ؼٍطس ةطـ
ىاـ چڝگّـ ٿي ٌڔتيّـ .ڟً دّـ ٌاؼّـ ڐّٽاردي قيّـۿ ىػڔّـ ڀيڎدي قيّـۿ ڇٌط ڇٌطـ ؼاـ ىهي قياۿ
اکيّـ ڟڒ ڟٍڋ کپي قيّـ .قيّـ ٌٍڌيّـ ٿيٍطيّـۿ قيّـ ٌٍڌيّـ ٿيٍطيّـ څڛ تَ ړات ڟئا ۽ چيائيً
”ؿاڟَ دّ ڐع!“
www.sindhsalamat.com 17
پشو پاشا ۽ ٻيون ڪهاڻيون :جمال ابڙو
بـدمـعـاش
ڟػّ قڇق ةطىعاش ڟّ .پڠعئيً ٌيتع دّ .ړّڈۿ دغاۿ فعيبۿ چّريۿ څاڈق ڟً دي ڇائي ڟٿ دا کيم
ڟئا .چپٽيً ۾ ڇقڟَ ړعي قٺٍطق ڟّ .زعاؿ دّ كياس پّيػ .صار ۾ چپ ړيّۿ ةيٺّ ڇؼٍطق .ڟڒ ڀعقـ
ڟيٺۿ اڊ چٍذڠيمۿ ٻيّ ڀعقـ ىٿيۿ ڇٌط ڇٌط ؼاـ ىهيمۿ ٌاؼّـ ڐّٽاريّۿ چيتي قاٌگع ؿڔار کي تاڈيّ
ةيٺّ ڟٌّطق .ةػ ةػ ړعي قٺي زيهّ ړٍطقٌ“ .ڊا ٻاڟع.
ڇائڛ دڠڎي ړڠاڈي ړهڠي تي کٍيّۿ ؿيٍڠً قاٌگع دٍِگ ۾ ڐعٌطق قتٍطق ڟّ .ؿم ٌَ ړيع
کيػ نهڔاري! ىاٺ ړعي ڙاټ اقچّ دڠهيۿ کيػ ڇؼٍطق .پيعـ کاـ ىٿي تائيً ٻَۿ ٽي دفعا .قٺي
گذگّڈ ړٍطق .قاگڠَ قاٌگع ڈاؾ ڇيئيۿ اچي ؿڔار تي ٽٽٍطق .ړڠاڈيً دّ ؿپڔّۿ ؼيڔٍڊ ٿي
قيٍطا.
چيهڠَ ؼٍڠيۿ ڈاتي قيڔعيۿ ړهڠا اڀاۿ ىډً کي تاڣ ڇيّۿ اکيّـ ړعڈيّـ ړيّۿ پيع پيع ۾
ىؽت ٿيّ قتٍطق .ړٍڠً تي فهڒ ٌَ “ڜيٍطقٌٍ .ڌي کاـ ئي ٌّد ڟّ .پڝػ ړٽي ڟڍ گڍ ڀڃي رکٍطق
ڟّسۿ زعاؿ دّ ؼڋق ٿئي .ٻعڈاټ پيا پٌّطس .نتّـ ىڔّـۿ چٍتاۿ گڠم گڠالـ .ڟذيػ ىاڣ تَ ڈڍائيػ!
ٌيٺ رڈيّـ ړعڻ ةٍط ړيائيً .پيّ ىار کائيٍطقۿ ړډٍطق ٌَۿ ڀاٌئيٍطق تَ پيڣ دي ڇاڈڟي پٽي رکيۿ پع
ڇچق ڟّس .اقڈق پاڈق تپائي ڇاٌائيً .پاڻ ديڍـ کي ؼٽيّ ړٽيّ ڟهيّ قيٍطق.
ٻارـ دا ىاڣ پيڣ رڈيّـ ړٍطا ايٍطا .ڟٿ ايٍطـ تَ ړٽي رکٍطس .پٍڠٍذّ ٿّرق ئي ڟئً! ٌَ تَ
ةَ پڝػ کي داٌڠً ڇيٍطا .پڝػ پاڻ ىاـ ئي ړڒ! ؼڀ ؼّر ؼاڈ ڟً ىاـ ئي ړڌٌطق ڟّ .ڇقڟَ ٻيً دا
ىار ڟً تيۿ ” ړّ اٌڠيً تي ړٌَّ “يّ ڟّ “.اڟڎق ؼاڈ ٿيٍطق ڟّسۿ اڟڎق ؼاڈ ٿيٍطق ڟّس ...ڇاچق
ؼاڈيٍطق ڟّس.
چٌّطق ڟّۿ ”ةيڠَ قڇق ٿياـ!“
ړيئً ٌَ قاڜئي دي چهڔڝي ړپڎي کي ڟٿ التّ ڟئائيً! قاڜئي چياټ قڟائي ړڌيػ .پڝػ
ةَ کڝي چٍتّ ڟٍيػ .پيڣ تي ڇاچي ړاقڈ “يػ.
”ڀيڝؽاـ ؼّئع!“ ٌٍڌق ڟّۿ ؼّر پي قيّ.
ڈّرق ڈٍّۿ ىيعق چّنّۿ ڐاٽم پٽڔّ .اـ نپ ړاٌَ دّ ؿي܂ قٺي .ٻيا ٻار دڠّؾ ڀعيّۿ چّس
چّس ړيّۿ گگِڎا قٺيّۿ پيا پّرائيٍطا ڟئا .ڟيڣ اړيهّ ىٿي تي ٻاٌڠً رکيّۿ اکيّـ ڐاڈيّـۿ ةيٺّ ڇؼٍطق.
ٺڔع دّ دٍڊۿ ٺڔع دي گاڇيۿ ٺڔع دّ اٺۿ ٌاړيهيڡ ؼاـ .دؾ چٌّطي ڟيػ تَ ڟٿ الئي ڇؼاـ .پع
www.sindhsalamat.com 18
پشو پاشا ۽ ٻيون ڪهاڻيون :جمال ابڙو
ړيع ٿّ ړٍڠً کي ڟٿ الئڛ ڇئي! ٌڒ دي چّٽڎي ڙاڈُي ٿي پٌّطيػ .قٺي ڟڒ پاؼي ڀچٍطق .ړٍڊ
۾ ىٍڠً ړعيۿ ڀت تي نڔا پائيٍطي .پيّ چپ ړڌٌطق ۽ ؼٍگڠَ اگڠٍطق.
ؼڔي ؼڔي راٌطيڔّ چّرايائيً .ؼاٌڌيّ پيّ ؼاٌڌيٍطق ڟّسۿ نڔي نڔي راٌط ړٍطق
ڟّسٌٍ .ڌڈق ړافّر دّ گڍڈقۿ قڇيً اکيً ؼاـۿ څڛ تَ ڀاڣ ڟّس .ړيئً ٌَ پڝػ کؽي قرتػ! ؼڍړا
ڀعيٍطيۿ ىار کائيٍطي کائيٍطيۿ ٽپا ڇيئي ڇيئيۿ راٌطيڔّ ڈڍائڛ دي ړيائيً .قيچارق گڍڈق پڝػ دي
پيعـ ڟيٺاـ چيڀاٽذي قيّۿ ڟً ڇاچيّـ رڈيّـ ړيّـ .پيڣ کي ”زعاىي“ ةَ چيائيً .پڝػ نتّـ ةَ
ڟٍيػ .اـ ڇيٍڠً ڇاچق رٌّۿ ڀښم گڍڈق کڝي پٍڠٍذي ىٍڠً قري ةَ رٌّ .ٽڔعڈا ىيڎيۿ اڙڎيڡ ۾ قيڎڟيۿ
پاري ۾ قدڠي ڈڍيائيً .ڇيٍڠً اڟّۿ قري ٌَ رٌّ.
پيڣ تَ ڇٺي ٌَ قڜٍطق ڟّس .ڀال نڗً دّ ړڠڎق ٽڔع ڟّسۿ دٍڠً تي پڝػ دا پادر ٌَ قؼيا
ڟئا .قڇق ٿيّ تَ نٺ کڝي کٍيائيًۿ چيۿ ”ىتاـ “يّ “ڟيً! “ پڝػ ؼيذڠي قيّۿ قري ٌَ ړډيّ .ٻيً
ىاڜڠً ؼاـ تَ ازني قيع ڟّس .ڀال ړيع ؼاڜػ چڗياـ ڟهيّ ڟّ! اٌطر ۾ څړار دّـ ڀعيّـۿ ؼاڟَ ؼاڟَ
ؼاـ ٌفعت ڐّړّـ ڇيئي ٌڔعٌطي ڟيػ .ىاڜڠً کي ىاريٍطيۿ ڐعيٍطيۿ چيچالئيٍطي ړذڠَ صياؾ ٌَ
ٿيٍطق ڟّس .ؼاڜػ ړّ گڠٽايّ ڟئائّـ! ٌفعت ؼاـ ٽيٽارۿ ړيتعي ةَ ړڌيۿ تَ ةَ اقتعي دي اقتعيۿ
ٌَ گڠٽذيۿ ٌَ قڅي .کيػ ڟڒ ړتّ ڟّۿ گهع ړعي پانيّ ڟئائيًۿ اڟّ ىئّ تَ رقئي قيٺّ.
ڟڒ قار دِهذي پيّ .گػڠهي “يػ ٿاڜي تيۿ اڃا ړچّ ڟّ ڄڅي قيّۿ چيۿ ”اهلل ؼائيً ڟي ڀيعق
ڈڍاڢ تَ تّةڠَ ړيو! “ پع دڍڟً کيػ ىعڂ قڅائّـ ۽ ىػٽ پياريائٌّػۿ تڍڟً ڄٽ نڠي قيػ .اڟّئي
ڟڒ ڀعقـ ڟيٺۿ اڊ چٍذڠيۿ ٻيّ ڀعقـ ىٿي .پّڢ ړئيً ڀيعا دِهيّۿ نّڇق ئي ٌَ اچيػ .اڊ کڝيّ
ٌڠاري تَ ؼاڟَ ؼڔيّ قڃي .دػڠڎي تػڠڎي پّنيػ “فيؽع دي ڈاتي ٌَ ٿئيۿ دّ ړذَِ چّيػ .چڗي
ىڎس دي چّريڡ ۾ دڠهيّ .پّنيػ تي ةار پيا .چيائٌّػۿ ” ىاؾ ىّٽاڢ!“ .قٺي “يػ گڠعۿ ڀيڝػ کي
اگڠاڈق ړيائّـۿ چيۿ ”قار پٽيٍػ!“
ړيػ ىاـ ڈٽي ٌڔتّ .ڀيڛ دي ىٍڠً ةَ ٌَ چڎڟيّ .چڗي ىڎس کي ىاريائيًۿ اڟي پّنيػ دا
“فيؽع ىاريائيً܀ رقپّش ٿي قيّ .ړڠڎق رقپّش ! اتي ئي ڟّۿ پع پّنيػ کاـ ڇاچق ڟّۿ ڇڟڔاڣ قدڠي
ڈڍيائيً.
ىاڜڠّ ىئّۿ څڛ ړتّ ىئّ .دڍڟً ىاڜڠً دي ڙچيڡ ىاـ رت ٺيٍڌيّـ ړعي قڟٍطق ُّۿ دڍڟً
ړپيم ٌڎگڠٽ ىاـ گعڈاټ دا “قاز ٌڔعٌطا ڟئاۿ دڍڟً قچيم رڙً ىاـ رت ڈاٽّـ ړعي ٌڔعٌطق ڟّۿ
۽ رت دي گپ ۾ ڈڎڟيّـ ڟڝٍطاۿ ةم کائيٍطا ڟئا تڍڟً ڟػّ ةيڠي ڇؼٍطق ڟّ .ڟڒ ڀعقـ ڟيٺۿ ٻيّ ىٿي
۽ اڊ چٍذڠي.
www.sindhsalamat.com 19
پشو پاشا ۽ ٻيون ڪهاڻيون :جمال ابڙو
څڃّـ ڐعيائيًۿ گڠّټ ړٍّرا ىاريائيً܀ ٌّٽً دّـ چڙيّـ ړعي ؼاڈيائيًۿ څڀيڡ کي ةيڠي
ڇٺائيً .ڟڔڎق ڀعقـ ڟيٺۿ ٻيّ ىٿيۿ اڊ چٍذڠي.
ڟڒ دقؼت تي ړاقڈيّۿ ڟڝي “ٌڊا ړڌي رکيائيٍػۿ ٽڔع ٽڔع ړعي قچيائيٍػ .پّڢ قٺي
ړّړّـ ړيائيً .اٺ پڠع ىاٌي ٌَ کاڅائيً .ىّٽي اچي فاتر پڎڟيائيً .ىډّـ ڟيٺ نڎړي “يػ .رت
ڀعيم ړڠاڈي کڝيۿ صّـ قاريڡ داڢ تي پّري ڈڍيائيًۿ څڛ تَ پٍڠٍذي ڇاچ ۽ ىؽتيڡ کي دفً ړيائيً.
...۽ پّڢ ...دڠهذي پيّۿ ڟڒ ړيػ ٌَ ةڝيػ .ؼّ ڇڟيً ۾ ڇٌائٌّػ .اڈدي قيّ .ىٽيڡ دي ىاٌيۿ
ىّةم ۾ رڅؾ داؾ .چعسۿ ڀٍگ دّ قاپارۿ ةچي ةازيڡ تي دڠيڎاۿ ؼڀ ٻٽۿ كيطي تّڈي ړاىّرا .گار دي
رئي .ړتي قاري ړار .ڟػّ گڍڟَ قاٌگع قڟٍطق رڟيّ گٍِڊ ڟٍيّۿ چپ چاٽ ړٍڋ ڟيٺ ړيّ پيّ
ڙػ ڠٍطق ڟّ .ڇيٍڠً ئي ٻَ چار گظريا .ديم کاـ ٻاڟعۿ پٿع ڀڃٍطيۿ ڟعق ڀعق ديعطار قازب ڇٌڊيّـ قڟائي
ړڌيػ .ڟً ړٍڋ ڐيعيۿ ڀعقـ ڈڔيۿ ڇاٌڠٍػ ڇٺّ .ديعطا قازب تي زڟع چڎڟي قيّ .گاريً دّ
څقڈيّ الُي ڇٌائيً .چيۿ” ڇؼيً ڈا ٿّ܁“ ڟً دّـ ٻئي اکيّـ چٍذڠيّـ ٿي قيّـ .ڇٌط ړعٽذي قيػ.
قٺي گذگّڈ ړيائيً .ٽپّ ڇيئي ړڎ ړي پيّ .ديعطار دي ٻاٌڠً ړڌي قڅائيً .ڟٍگاىّ ىچي قيّ.
كيطيً دي ٻيگڠي ىتي .ؼپاڟيً دّـ ةٍطقكّـ ڈڍائذي قيّـ .ڟػّ ڀچي قيّ.
ڟً قڃي پٍڠٍذي ړڠاڈي کّٽي ړڌي .چتائي اـ کي ڇٺائيً څڛ تَ اٌؽاٌي ىٿً دا گيڠا ٿي
ڙڝيائيً .ؼٍطس قاڃ چٻي ٿيۿ ٌڒ گٍِذيّ ۽ اڊ چٍذڠي ٿي .څړار ىاـ ىـڔيّ .ړڠاڈيڡ کي
ىٿي ړعي چيي ڇٌائيًۿ ؼٍطس ڐػع دي تک کي “ږّٺي ؼاـ داچيائيًٌ .ئيً ؼع ړّس ؿعقع ٿي
قيا .ؼتهً کي ىاريائيً .ةي ڇقڟيً کي ړٺائيً .گڠع ؼاڈيائيً .زائفً دا پارۿ ٻارـ دّ رقدـ .ةاڟَ دّـ
الٽّـ ...ڇؼٍطق ڇؼٍطق ڟهيّ قيّ .قري قري ڇؼٍطقۿ ٌَ صّؿي ٌَ صار .اڟا ئي اڊ چٍذڠيۿ قاڃ نڎيمۿ ڀعقـ
ڟيٺ ىٿي .پچڒ ړعي کڝي ٿڒ اڈهيٍطق.
ڟڒ نڗا ڇيٍڠً ڇٺي دّ څاڈق ڟٍيائيًۿ ؼچي گڠع کي کڝي ىٺ ۾ ړيائيً .دّ دتي ؼّ تتي
ڟيؽيم ۽ چپ .ڟي ڙاٺ اقچّ ړيّۿ ڀعقـ تاڜيّـۿ پئي “يّ ۽ قيّ .اږڛ ۾ ڟهٍطي پيع ڟيٺاـ ړّ
راٌطيڔّ اچي قيػ .اچائي ؼانً دي ٻار ىاڣ دي ړڇ تاـ داٌڠً ړئيۿ ”ړٍّ زالىي!“ ڟً ىػڎي ڇٺّ.
ىاڣ دڠٽڔّ ڇيئي ٻار دي قات تي ڟٿ ڇٌّۿ کڝي ڈاتيڡ ؼاـ چٍتڎايائيً .قيچاريڡ دي اکيً ۾ پاڜي
ڀعدي “يّ .ٻار کي اڃا ةَ ڈاتيڡ ؼاـ ؼّگڠّ ړيائيً .اکيّـ کڝي ڟً ڇاٌڠً ٌڠاريائيً .ڈا تَ ڟّ ىاڣ
دي اکيً ۾! ڟػّ پٍڊ پاڟڛ ٿي قيّ .ٻار کي ڇٺائيًۿ ڀښم راٌطيڔي کي ڇٺائيًۿ ىاڣ دي ڀاړع کي
ڇٺائيً .ړيئً ٌَ ٻارڈق ىاڣ دي ڙچيڡ ۾ ٻاٌڠّـ قرايّۿ ڈپ ڟٍيّ پيّ ڟّ .ڟػّ ڇؼٍطق رڟيّ.
ڟً دا ڈڔيم ڀعقـ ڟّرياـ ڟّرياـ ؼڋ ۾ اچي قيا .ڟً دِػڔي ڀښم راٌطيڔّ کٍيّۿ
ٽڔع ىيڎي اڙتي قڅيّ .قڃي ىائيڡ دي ڟٿً ۾ ڇٌائيً.
www.sindhsalamat.com 20
پشو پاشا ۽ ٻيون ڪهاڻيون :جمال ابڙو
اٌڠيڡ ئي څاڈي ۾ ڟّ دِهيّ .ؼٍطس ړي ؼاٿي ىارياۿ ړي ىٿػ ةاړّ ٿيا .ىائيڡ
ؿاڟطي ڇٌيۿ ڀښم راٌطيڔّ پيؾ ٿيّ .کيػ دٍو ٽيپ “ئي .ڟػّ ىاٺ ڟّ .قاؼ ىاٺ .ؼٍطس ڀعقـ ؼڋ
۾ ڟئا .اکيّـ ڟڒ ړعيّـ ڟيػ .څڛ تَ پعي پعي پي ڇٺائيً .ىائيڡ کيۿ ٻارڈي کيۿ ؼٍطس ڀاړع کي ...
۽ پاري ۾ پيم گڍڈي کي .ؼٍطس ړًٍ ۾ “قاز اچي رڟي ا ڟئا ” .ړٍّ ...زالىي “...
کيػ ؼٍتع ديم تي ىّړهيّ قيّ .نّنّ ديعطار ديهع ةڝذي چڔّ ڟّۿ ڟً کيػ چّکٍڀّ
ٻڋايّ .کيػ اگڠاڈق ړعايّ ۽ کيػ ڇٌڊي نٍگڠائي .ڟً کي اقٌڋق ړعي ؼٍتع دي قڻ ۾ نڎړايّ قيّ.
ؼٍطس ڇٌڊ ړڌي قيئي .رت قڟي ڟهيّۿ چيائّـ تَ ؼّري ڟيػ .نّني ديهع کيػ ٿڍق ڟٍيّۿ چيائيًۿ ”
ةطىعاش!“
www.sindhsalamat.com 21
پشو پاشا ۽ ٻيون ڪهاڻيون :جمال ابڙو
مـوـھـن ڪـارو
ديً ىسيط دّ ىٍڠً ړارق ٿيم ڟّ .اڅ ىٿّ ړّڈيمۿ ىډّـ پٽيمۿ ڇاڈڟي ىعقٽيمۿ چښّـ قچيمۿ
ڟيؽيم اکيّـ ٻاڟع ڐّٽاريمۿ ىٍڠً ؼچيمۿ ړپڎا چيڠاڈيّـ .نڗً تي ىار دا ڄٻڎ .پٺي څڈڳ څڈڳ .ڇًٌ
تي رت دا ڐڎاۿ چيڎي رڟڎيم ۽ ڈهيم .ةػ ؼچّ کٍڀيم ڟّ .ؼٍڠّۿ ڟڎٻاٺيّـ کٿم ڙيعي قاٌگعۿ چڠعق
ڀياٌڒۿ اکيّـ ٻاڟعۿ ڙم اٌطرۿ قات ڐاٽمۿ ڟع ڟع ؼڔم زةاـ ؼاـ چپ پئي “ال ړيائيً.
ؼٍطس ةت اٌطاـ ۽ ٻاڟعاـ ڟڒ دڠڎق چيڠاڈيّـ ٿيم ڟّ .ڙچيڡ ۾ اڃا ةَ پادرـ دي ړٍڌي
پيم ڟئي .ړٍڠً ڀٽڔٍطڈ رقح قاٌگع اچي ؼاىڠّـ ةيٺّ .دڠڎق ڀّت .نڗً ىاـ ٽڎړاټ ٌڔعي قيا.
ڟيتت قٺي قيو.
ٽپ ڇيئي اٿي ةيٺػ .ؼپاٽّ ڟٿ ٌَ اچيوۿ رڈ ٌڔعي پيوۿ ” اڈي ديٍّۿ تّـ!“ څڛ تَ پڒ ئي ٌٿي
“يو .ديٍّڡ داٌڠً ړئيۿ ” ؼائيً ىٍڠٍذّ ٻچڎق!“ .کيػ ادڠڔّ اچي قيّ .ؼٍطس ڇکّيم اکيً ۾ ؼّرـ
دا ؼٿ اڀعي “يا ...۽ پّڢ گِو ۽ پاڜيٌ .ڒ دّ ٽيڛۿ کاڇيڡ دّ نڍڻۿ چپً دّ ؼؽڛ ۽ قڅڻۿ ړائٍات ٿي
څڇي .ىٍڠٍذا نڕ ٿي ڐڎړيا .ديٍّڡ دي ڙچيڡ ۾ ٻاٌڠً کڝي قرايو .چيّىاٌػ تَ ”ديٍّ ؿڠع ڟم تَ ڟهي
فعياد ړعيّـ!“
ديٍّڡ دّ ؼاڟَ ؼڔي قيّ .اکيّـ ڄٽ پچاـ ٻاُع ٌڔعي “يػ .قٺي ړٍڋ ؼاـ ٌَ! ٌَ! ړيائيً.
چيۿ ” پّنيػ تَ گڍڟَ تي چاڈڟيّ اٿو!“ ىّـ کاـ څرڈي ٌڔعي قيئي .څڛ تَ قځ ړعيۿ ”پّنيػ! قڂ
ؿڠع ۾! قيڠيً قطي! ...ديٍّ ڈتّ تَ ړٌَّ ٿيّ “ڟيً܁ ىتاـ ړم ٿڎي اٿئي!“
ديٍّڡ ىّـ ڇي رڙّ ٌڠاريّ .چيۿ ” ؼائيً ىاـ ديً ىسيط “ڟياـ!“ څڛ تَ ياد ٿي ڇياريائيً .ىّـ
چتائي کيػ ڇٺّ .ڟػّ قاكعي ديً ىسيط ڟٌّ .عڈ تي ؼذطـ دّ ړارق ٌـاـۿ ڀيڍيّـ گٺمۿ پيع ڐٽمۿ ٌيڒ
ٌيازيۿ ٌَ ړٍڠً دي ٻً ۾ ٌَ ٽً ۾ .ىّـ کي دهّق اچي قيّ .ڈّ ؼٍطس ؼٌّڠاريڡ کي پٽيّ قيّ܁ ڈّ
ؼٍطس ٌيازي ٌـاـ تي تئّ ىهيّ قيّ܁ ڈّ ؼٍطس اٌؽاٌي قكار کي چيڀاٽيّ قيّ܁ ڈّ ؼٍطس عغت کي
نتاڈيّ قيّ܁ ىّـ ديٍّڡ دي اٌؽاٌي دؽو کي ڇٺّ .ىّـ اـ ’ازؽً تلّيو‘ کي ڇٺّۿ دٍڠً کي څقڈ ۾
څقٌڋاڈيّ قيّ ڟّۿ دٍڠً کي گڍڟَ تي چاڈڟيّ قيّۿ دٍڠً کي ’اؼفم ؼافهيً‘ ةٍايّ قيّ ڟّ .ڟػّ ٌٍڠً کاـ
چّٽيڡ تائيً چٿيمۿ نٻيم ۽ ڀيهيم ڟّ .ڟً کاـ رکي رکي ڈعڋ تي ٌڔتا .ڟً ړّړّـ ٿي
ړيّـ .ديئً ړا کٍڀيم ؼعڻ ادڎيم ڈاٌگً تاـ زيهّـ ړٍطي ڟذي.
ةطـ ىاـ ؼيؽعاټ ٌڔعي ٿي قيا .نڗً دا اړيچار قارۿ ڟغارـ ؼّانً دّـ ٌـاٌّـ ةڝذيۿ اڀا
ٿي ةيٺا .ڈّ܁ ړٍڠً ܁ ړيئً܁
www.sindhsalamat.com 22
پشو پاشا ۽ ٻيون ڪهاڻيون :جمال ابڙو
ديٍّڡ ؼڍړا ڀعيا .چيۿ ”ؼائيً ڄىب ىاڜڠً دا ڟئا! “ ىٍڠٍذي ٌٌعـ دي ؼاىڠّـ ىاڜڠً دا
ىيڎ ڐعي قيا .ؿڠعي ىاڜڠّۿ پڎُيم ىاڜڠّۿ اىت-رؼّؾ .ڟٍتّڈيّـ ڟڝٍطاۿ ؿّر ىچائيٍطاۿ چقنڔيّـ
قڅائيٍطاۿ چٌّڔً ۽ گڠٽيً ىاـ ڐعٌطاۿ پّنيػ ؼعپعؼتيڡ ۾ۿ گڍڟَ تي چڎڟيم ديٍّڡ تاـ کهّـ ړٍطاۿ
ڟّړعا ڇيٍطاۿ پٿعيّـ چٽيٍطاۿ ٿڔّـ ڟڝٍطاۿ نعٍتّـ ړٍطا ٿي “يا .ديٍّڡ تيۿ ديً ىسيط تيۿ ىاڜڠّڡ
تيۿ ىاڜڠّڡ دي ٻچڎي تيۿ اٌؽاـ تيۿ “دؿ دي اقالد تي! گڍڟَ پڇ ىٿي ړعي ڟيٍگ ڇٌي .ڇٌط ؿيڔيۿ
ڙاټ اقچّ ړعيۿ ىٿي ٌڠاريائيً .څڛ تَ “ؼياـ دا قيچارا ړڌيائيً ...ديٍّڡ دّ ړٍڋ ڟيٺۿ رتّ رت
الش ةڝيّ ٿي قيّ .اٌؽاٌيت دّ الش گڍڟَ دي ړهڠً تيۿ گڍڟَ پؽتيّـ ٿي ڟٍيّـۿ ىاڜڠً ٽڠڒ ٿي
ڇٌا.
ىٍڠٍذا ڇٌط ڀڔّڈدي قياۿ ىٍڠٍذّـ ىٺيّـ ڀڔّڈدي قيّـ .قڃي ديٍّڡ دي ڀعؼاـ ةيٺػ.
ڀاٌيو تَ کڝي ڀاړع پاياٌػ .اکع ٌَ اړهيو .چيّىاٌػۿ ”ديٍّ تّـ ؿڠع قئيً ڈّ܁“
‛ؼائيً ىذاقر گڠهي قيا!‚
”ىذاقر܁“
”ؼائيً ىّـ ىٺم پيع دّ پڎ الٿّ!“
ىّـ کاـ داٌڠً ٌڔعي قيئيۿ ”ديٍّ!“
ديٍّ ؼچّ ؼائّ ٿي قيّ .ىٍڠٍذي ىٍڠً کي ڇٺائيً .قٺي ڀښّ .ىّـ ؼٽ ڇيئي کيػ دڠهي قرتّ.
ديٍّڡ کاـ داٌڠً ٌڔعي قيئيۿ ”االڈي“! ٻاٌڠً کڝي ىٍڠً کي ڇٌائيً .څڛ تَ ىاـ کيػ چياټ ڟڝي رڟيّ
ڟّس.
” ؼائيً پڎ ريـيي ڟّۿ اقۿ ديڔّ اتعادي قڇيعي قڅق ڟّ!“ ديٍّ ؼچّ ٿڎړڛ نښّ .څڛ تَ
ريـيي پڎ کي ياد ړعيۿ قري چّريڡ تي ؼٍڀعيّ ڟّ.
ىّـ کي ياد “يّۿ اڃا ٽيّـ ڇيٍڠًۿ پيع تي اڟّ پڎ قڅق قيّ ڟّ .ىؽيً ىؽيً قڇيعي دي ىعاد پٍي
ڟئي .قرڟيً کاـ پّڢ پيع ؼائيًڡ ىاڈ ړعي پٍذً څيئً ىٿاـ کيػ پٽ ڇٌّ ڟّ .پيع ڇٌّۿ ىهڔيت دّ
قارث .قڇيعقۿ قڇي ٺاٺ ۽ اڄىتع ؼاـ ريم دّ گاڇق ڀعائيۿ ٻاريً ٻچيً اچي ٌڔتّ ڟّۿ ىٍڊؾ نښي قيا.
دڟهً دّ زيپٽۿ ؿعٌائً دي څؿۿ څىانّـ ۽ کښيّـۿ ؼڠعا ۽ راڳ .قڇيعق قڇي چّځ ۽ ڟيخ ىاـ پئي
ڟهيّ .دؾ کّني صعڂ ړيائيً .ٻڔعيّـ ٿي ړٺيّـۿ ړڃعيّـ ٿي ٌچيّـ .گِّر ةَ گِّر ڟئي!
قڇيعي دي ڙٽً ۽ ڇاڈڟيڡ تاـۿ ړڃعي ڇڟيً ڇڟيً دا ٌّټۿ پٽيّ کٍيّ ٿي قيئي .ڀٍگ دي گِعڈ
گڠّټۿ چعس دا ؼّٽا .ىّانيً دا ٽّٽڔاۿ فليعـ دّ څىچعۿ نٽ نښي پئي ُئي .زائفً دا ؼڠعاۿ يارـ
دا ىډً تي ڟٿۿ كتي ۾ اقٌطاڟَ ۽ ڙاڟٽۿ گػ گؽاـ نښي پيئي ڟئي .ديښيّـ پئي نٿيّـ ۽
www.sindhsalamat.com 23
پشو پاشا ۽ ٻيون ڪهاڻيون :جمال ابڙو
چڎُيّـ .ړتً ةَ انٽيّـ ړيّـ .پڎ تَ ٌَ ڟّ! دعړا پي ړيائيً .ريـييۿ ةضيهيۿ زريطار .ديٍّ ڟاڜي
نډڛ نښّ .قٺي نيهڎاټ ړيائيًۿ چيۿ ”ؼائيً ىّـ کي ڈڍ .ىٍڠٍذّ ٻچڎق االئي ړيئً ٿيّ!“
” اڈي ړيعۿ گالب܁ ڈا ٿيّ اٿػ“ ىّـ کي ديٍّڡ دّ ٽً ؼانً دّ گالب دڠڎق ىعكّىڎق ياد پيّ.
انڠَ ڇٌّۿ اؼيً کيػ گالب ړعي ؼڍيٍطا ڟئاؼيً .ړپڠَ دّ ٽّٽ ىٿي ۾ قدڠّـۿ چّنڎق پايّۿ ړاٺيڡ
کي گِّڈق ړيّۿ ڄقڈيٍطق قتٍطق ڟّ .ىٍڠٍذي اقچتي ڟيطرديڡ تي ديٍّڡ دّ ڐٿڔڛ ةٍط ٿي قيّ .ڟيڍق
ؼارق ىڎسۿ چپ کڝي ړڌيائيً .اکيّـ ةَ عذب “ڟً .ؼّريڡ تي ؼڔيّـ قڃًۿ ڟيطرديڡ ؼاـ
ڈهڔيّ پّـ .قيچاري اٌؽاـ دّ ٻاڟعيّـ ڇکّۿ ڟيطرديڡ دي ڟٿڎـ ؼاـ پعڻ ٿيّ پئي .پّڢ تَ ٿّرائتّ
ٿي دنڎي کڝيّ ٻاڟع ړڌي.
ديٍّڡ ؼاـ ةَ ؼاڙي ړار ٿي .ٽيٍطي ٽيٍطي چيائيًۿ تَ ”ؼائيً ړانڠاړّـ ٻڎ ٻٽ پيّ
“ڟي .چّـ ٿا تَ صٍاؽ اٿػ .ؼعړاري ڄاړٽع ؼيّـ ٿّ گڠعي .ٻَ قيڠّـ نښٍطيّـ!“
ڙانڠَ ٻڋي ىٍڠٍذا ړپاټ کهي قيا .ديٍّڡ پٍڠٍذي ڇاڈڟي گالب دي صّؿتّڡ الڢ پٽائي ڟئي.
ديً ىسيط پٍڠٍذّ ىٍڠً ړارق انڠَ ڇٌي کي ةچائڛ الڢ ړعايّ ڟّ .اٌؽاـ پٍڠٍذي عغتۿ ڐم کي
ؼاٌڌڻ الڢ نٽائي ڟئي .ديٍّڡ پاڻ کي رتّرت زٌذيع -زيات دي ړڎيً کي ڙٍڌڻ الڢ ړعايّ ڟّ .ڟػًۿ
پادرـ دي ړٍڌيۿ اٌؽاـ دي ازني فعضۿ كاٌّـ-پيطائؾ کي كائو رکڛ الڢ پاتي ڟئي .ڟػً ڐٽ نعٍت
۽ ٿڔّـۿ ىاڣ دي ڟٍخ کي ڀعيم ۽ ڀعپّر رکڛ الڢ ؼٺيّـ ڟيّـ .ىتارڋ ڟئا ديٍّڡ دا ڟٿۿ دً ؼّـ
ىعكّىً دي رت ۾ ٻّڈيم پڎ کي الڟيۿ قڟوۿ دڠم ۽ ًهو کي ٌاٌگّ ړيّ ڟّ .ؼٍطس پاڋ ڟٿ
اتي قڃي کپيا ڟئا دتي قطيً دي ةي داـ ڟڍـ تي داٌطارـ دّ رت ڟاريّ قيّ .پع ىـڔٍطڈ ىکڎيً الڢ
تتّ پاڜي ٌَ ڟّ .دتي تتي پاڻ کي پٽ پٽيڠع ۾ قيڎڟيّ ٿي قيّۿ پع ٽڎٌطڈ غٍچً کي قنڠَ ۾ ؼاڈيّ ٿي
قيّ .ةاٌػ ۽ څٽ کي کٍڊيڎيّ ٿي قيّۿ پع گالب دي ؼعڟاڻ کي ٻّؼاٽيّ ٿي قيّ .ىئم کي ديئاريّ ٿي
قيّۿ ۽ ديئعي کي ىاريّ ٿي قيّ .اهلل ىارئي کي اٿاريّ ٿي قيّۿ انڠَ ڇٌي کي نيٽايّ ٿي قيّ .پٿع کي پّڅيّ
ٿي قيّۿ رقح کي ړٺّ ٿي قيّ .گاةي کاـ رٌڀّـ ړعايّـ ٿي قيّـ ۽ الت ۽ ىٍات کي کڎق ړيّ ٿي
قيّ .ىتارڋ ڟئا ديٍّڡ دا ڟٿ دً ؼڀ کاـ پڠعياـ اڟّ پهيتائيڡ دّ پڎ الٿّ ڟّ .ديٍّڡ دا ڟٿ دً
ؼڀ کاـ پڠعياـ اڟّ پهيتائيڡ دّپڎ الٿّ ڟّ .ديٍّڡ دي ڟٿً پٺياـ ؼّيً ۽ ڟغاريًۿ نکيً ۽ ړعقڈيً ڟٿ
کچٍطا ٌٌع “يا .دي ڟّائً کي چيعيٍطاۿ فنائً کي قچيٍطاۿ زىيًٍ کي کّنيٍطاۿ “ؼياًٌ کي ڐاڈيٍطاۿ
نڔم صطائً کي گڠهيٍطاۿ ؼٍطس ڀاٌڊق ڐّڈيٍطاۿ ؼٍطس چٍتا ٽّڈيٍطا قياۿ اڟي ړّڈا ۽ ڟٿعادق صطا
دً قطيً کاـ پتهيً دّ ٌاڂ ٿي کيڍيّۿ ديً ىسيط دي ڟٿً کاٌئً قاڙّـ کؽي قتيّـ.
ىّـ ديً ىسيط دي رتّ رت دؽو ڇاٌڠً ڇٺّ .ؼٍطس ڀاني ڀّني ىٍڠً ڇاٌڠً ڇٺّ ۽ ؼٍطس نڔم
كّتً دّ اٌطازق نښايّ .کيػ ڟڒ ئي اقـ ڟئي .گالب دي ۽ گالب دي ؼعڟاڻ دي.
www.sindhsalamat.com 24
پشو پاشا ۽ ٻيون ڪهاڻيون :جمال ابڙو
ىٍڠٍذي دؾۿ ديٍّڡ دي دؾ ؼاـ گڍ نڎڟڛ نښي .دؾ ۾ دڟڔّ ٿيّ .کڝي ديٍّڡ دي ڟٿ دڠهيو.
ٽٍگّـ ٿڎړڛ نښيّـۿ ؼاڟَ رقړذي قيّۿ گڠڎي کً ڟڒ ٻئي کي ڇٺّؼّـ .چپ چاٽ ؼڠڔٍطاۿ
قؼّؼا قيڎڟائيٍطاۿ ړٍڋيڡ اٌطر ٿيا ؼّـ .ڈّړع ىاڣ دي ڟٍخ ۾ اقٻاؼيّـ ٿي ڇٌيّـ .ىاڜػ کاـ رڈ
ٌڔعي قيئيۿ ” گالب پيڣ!“ ٻارڈي قٺي داٌڠً ړئيۿ ”اةا!“ ديٍّڡ داٌڠً ړئيۿ ”ىٍڠٍذا اةا!“ پّڢ تَ
زـع ىچي قيّ .ىاڣ پيڣ ٻاړارڻ نښا .ديً ىسيط داٌڠّـ ړيّـ .ړتي رقىڎ ړئي .ڟّا گڠّگڠٽ
الئي ڇٌاٌ .و پً ڈاڜي ٌاٌگي ٿي ةيٺي .ىاڣ قار ڈّڈي ڈڍيا .گالب ړّىائذي قيّ .اهلل ڇٌّ نٽذي قيّۿ
ىاڣ نٽذي قيئيۿ ديً ىسيط نٽذي قيّ.
پعي قڜً دي قڂ ۾ۿ كتي دي اٌطرۿ پٿعـ ىٿاـ ڇيئً دي دڠّىع ۾ كييتي پڎ تذال ڇيئي رڟيّ ڟّ.
ؼٍڠا ؼٍڠا تذال! څڛ تَ ؼيّـ ڟيّـۿ صٍاؽ دّـ ؼيّـ! ٻاڟع ىّانيً دا ٽڔڎا پئي پيا .پيع ڇٌي دي څو
ٿيۿ اهلل ڇٌي دي ىّت تي .ؼهفيً دا دگاڈا ٿي نښاۿ پيعؼائيً ىٺم دا دٌتڠا ٿي ڟٍيائّـ .ديً ىسيط دا
ٌاال قٺي نعٍتّـ ٿي ىّړهيائّـ.
www.sindhsalamat.com 25
پشو پاشا ۽ ٻيون ڪهاڻيون :جمال ابڙو
ُّ زػع ُّ .ىـِّر زعۿ صيعق صاقضيهي .ؼٍطس رت ٌئّـ ُّ .پيع قازب پاڙاري کي
اٌگعيغـ كيط ړيّ .زعـ ۾ ړڠعاؿ ىچي قيّ .صيعي دي رڙً ۾ دٍؽي ةاَُ ٿي ٻعي .ؼٍطس ةطـ ۾
څڛ تَ پيٽعقؾ پئي قُيّۿ قعؼ چڝگ دي معقرت ُئيۿ دا نښي چڔي ُئي .ؼٍطس گِع ۾ ىاڣ ۽
ٌٍڌڈي ڀيڛ ُئي .اًٌِ ةَ کيػ چيّ تَ ‛قڃي فليعـ ؼاـ ىم!‚
ؼٍڋ ؼٌّڠاري دڠٍو دّ ٽڔعق ةڝذي قئي .ريهّـ ړعيّـۿ څاڈا نښاۿ صّـ ىٿاـ صّـۿ ىٿاـ
اچي ىهٽعي ړڎړي .ةاَُ تي گاؼهيٽ پيّ.
صيعي دّ قاُڝي ىًٍِ ڐعي ُيتتٍاڋ ٿي پيّ .اکيّ ڙاڈُيّـۿ ‛ڀيڄ پاڙارا!‚ چٌّطي ىٍذِائً
رت ٿي ٽييّ .صـڒ چپً صّـ ٿي گِعيّ.
ړيئيً ىلاةال ٿيا .گّنيً دا ىيٍڠً ٿي قؼيا .ڙّٺً کي ةاُيّـ ڇٌيّـ قيّـ .ىهٽعيڡ دا ىڔڎ
اچي نٿا .ىهڔيتّـ ۽ نچّـ نٽيّـ قيّـ.
صيعي دي ٌٍڌڈيڡ ڀيڛ کاـ پډيّ قيّۿ ‛ڀاڜيً ړٿي܁‚ ىنتّط دّاب “يّۿ ‛ادق ىعي قيّ!‚ کيػ
زقؿ ىاـ چياټ نښيۿ ۽ قڃي ڐڠڔّ ړيائيً .ىاڜػ کي ىاريّ قيّ .پّڈُيڡ ٌٿي ڇؼيّ تَ ؼٍطس پٽ
ړٿي ُّ .ؼٍطس اگِاڈي دؽو ىاـ گّنيڡ کي پار ړيّ قيّ.
نّڈُا ڀعدي قياۿ زائفّـ ۽ ٻار -ىهٽعي دّاـۿ ٍُطق ؼکۿ ىٿً پڠعيطار ُئا .اڻ پعڜيهّـ
ىائعقـ ىائعقـ ةڝذي قيّـ .اصالؽ دّـ ړيغقر دّ ٿيّـ!!
پيع ؼائيًڡ دي ڐاؼيڡ دّ ازّاؾ “يّ.
ائيً ړّ ٿيڝّ ُّ܁ ړٍڠً کي اعتتار ړٌَّ “يّۿ چيۿ ‛اُي ؼڀ اٌگعيغـ دّـ چانتازيّـ
“ًُ‚.
فليع ړي ىاٺ ړعڻ قارا ُئا܁
صهيفً کيً ٻڋايّ ُّ تَ پيع ؼائيً ؼٍطـ دٍازي ٌياز ةَ پڎُي قيّ ُّ! ‛اٌگعيغـ دّ تڍق
پٽيٍطاؼّـۿ داؼّؼً دا ؼع نڝٍطاؼّـ!‚
ړيئي گعفتار ٿياۿ ړيئي ىاريا قيا.
ىهڒ ۾ ُيتت ڈاٌئذي قئي .زيطر“ةاد ىاـ ىهٽع زع قٺيّ پئي قئي.
‛اڈي ُي تَ ىاڜڠّ “ًُ!‚ ُڒ ُعاس ىاـ چيّ .ړيتعا ئي ؿيٍڠً ىڎس ىاردي قيا .ؼعدارـ
ىاـ ُڒ صيعق ٌَ دِهيّ .تسعيڒ ړچهذي قئيۿ ۽ ُاڜي ُػّ رُغـ ٿي پيا .ؿم ٌَ ړًٍِ دي پّياـ
www.sindhsalamat.com 26
پشو پاشا ۽ ٻيون ڪهاڻيون :جمال ابڙو
پّـ! ةڛ ئي ٌاس ړعي ڈڍيٍطسٌ .ياپا ُهٍطا ُئاۿ ‛ فالڜيڡ رات تٍٍِذا ىِياـ “ُيّـۿ ةػ ٻار ةَ ٌَ
ڈڍيٍطس!‚
ؼاؾ نٍگِي قياۿ صيعي ىهڒ ۾ ڇُڔاڣ قدِي ڈڍيّ .ړيػ ۽ ړهّر ړعي ڈڍيائيً .قڇيعا
قڈا گِع قيٺي ڇړٍطا ُئا .پّنيػ دّ ٌڒ ۾ دؿ اچي قيّ .صًٌّ پٺياـ صّـ -څاڈي پٺياـ څاڈا!
اړيهي ؼع پّنيػ دي دؼتً ؼاـ ىلاةال ړٍطي ٌڔعي قيٍطق ًُّ .اُع ًڠّر ٌععق ُڝي گِيعي ۾
ړاُي پٌّطق ُّۿ ۽ پّنيػ ُٽي کيػ داڢ ڇيٍطي ُئي .چّـ ٿا تَ گّني کيػ اجع ئي ړٌَّ ړٍطي
ُئي.
...۽ “زادي “ئي .اٌگعيغـ ةؽتعا گّؾ ړيا .پاړؽتاـ ٿيّۿ ۽ اؼالىي راځ “يّ .عذيب تتطيهي
ُئي .ؼڀٍي ٻڋق ٿيۿ ۽ ىڃيّ ٿيۿ ؼيذَِ گو ُئي.
پٍٍِذي زڔّىت دّ “قاز دؾ ۽ دىاغ ۾ گِع ړٍطق ٿي قيّۿ صيعي کي ةَ ٿڋائي اچي قئي.
صّـ څاڈا ةٍط ړيائيً .صٌّيً کي ڈٍڊ ړڌڻ نښّ پع ىذاؾ دّ صيعي دّ رعب گِٽذي! اڃا
ؼٍطس زڔو ُهٍطق ُّ .ڇًُ ُغارـ دي چٺي قيٍطي ۿ تَ پّرا ڇَُ کيػ گِع قيٺي ىهٍطا.
ؿادي ړيائيًۿ ُڒ ڙّٺاڜي زؽيٍَ ؼاـ .راڅً کي ؼڍ ڇٌائيً .ؼچي تع دي ىاڜڠً ؼڍ ڀعيّۿ
ةاكاعطي ړاځ ٿيا .پّنيػ کي صتع ُئيۿ پع ړيع پگِارـ تي ؼع ڇيٍطق! ؿادي صيع ؼاـ گظري.
ًُ دنيع ىڎس ۾ قڇي تتطيهي “ئي ’ ...فعؼٽ ړالس‘ گاڇق رزرق ٿيُّ .ڒ ةارعب ؿضف
ړعاچيڡ ڇاًٌِ ؼفع ړٍطق ٌٌع ٌَ “يّ .ړيع چٌّطق ُػّ ىـڠّر څاڈيم صيعق صاقضيهي ُّ! قڇـ
قړيهً ؼاـ ؼٍطس ىالكات ٿيۿ ‛ڈا پيؾ پّڻ ؼتتاـ ؼٍطس ڇقَُ ىعاؼ ٿي ؼگِيا ٿي܁‚
‛صٌّي ۽ ىعافي܁‚ پّڈًُ كاٌّ داًٌ پٍٍِذي ٿڔم ىٍڠً ۾ گٍِخ “ڜي چيّ.
‛كاٌّـ ۾ اُڎي ړا ةَ گٍذائؾ ړاٌڠي.
كاعطق ڐعي ٌٿّ ؼگِي .صطا تّةَ كتّؾ ړعي ؼگِي ٿّۿ ؼعړار ٌَ.
اځ صيعي تي گِيعق ُّ .ةٍطقؽۿ ةوۿ ىـيً گٍّـ ۽ اؼٽيً گٍّـ -چانيَِ ىهٽعڡ دا دّاـۿ ُّا.ي
فيع ړعي صيعي کي اوالع ڇٌّ قيّ .څڛ تَ ؼتم ؿيًٍِ داڙيّ .گّنيً دا ىيٍڠً قؼي قيا .صيعي
زؽيٍَ دي ىٍڠً تي ىستت دي “صعي ىڠع ٍُئي ...گّنيڡ دّ دّاب گّنيڡ ؼاـ ۽ ةو دّ دّاب ةو
ؼاـ .زؽيٍَ ىـڔٍطي کيػ ڙّنيّـ ڇيٍطي رُي .ړالړً دا ړالڋ ىلاةهّ ُهيّ ...۽ ُڒ
“صعي ةو صيعي دي ةطـ ؼاـ ٽڔع کاڅق ...زؽيٍَ گٍڀيع ٿي قئي ۽ ڈًِ ىِيًٍ دي قني عڠط زقر ؼاـ
زىيً تي ڈڎُيّـ ٍُيّـ.
ُڒ پّنيػ “فيؽع صيعي دّ ازّاؾ ٻڋايّۿ ‛پٽ کاـ ڇيڌ فٽ ىٿي قيڔعي ڈاتيۿ ؼيٍي تي
گّنيً دا ٻَ پٽاۿ رائفم ړهڠي ۾ۿ ةغم ۾ پؽتّؾۿ كط پّرق پٍّۿ ةطـ ىنتّطۿ ؼٍڠڎيّـ قٽيم ىډّـۿ ۽
www.sindhsalamat.com 27
پشو پاشا ۽ ٻيون ڪهاڻيون :جمال ابڙو
گٍِڊيڡ تي ڇاڈُيۿ رٌگ دّ ڙاڈُّۿ ٌڠايت ؿاٌطار ُيت دّ ىذؽيّۿ ىعداٌگيڡ ىٍذائػ اڈهّـ ٿي
ڇٌيّـُ .غارـ ؼٍطس ىٍڠً ڇٺّۿ اصتارـ ۾ ؼڀ ازّاؾ “يّ -ىهڒ ٺعي پيّ.
پّنيػ کهي کهي ُڒ ٻئي کي ىتارړّـ ڇٌيّـ .ىّـ کي االئي ڈّ افؽّس ٿيّ.
www.sindhsalamat.com 28
پشو پاشا ۽ ٻيون ڪهاڻيون :جمال ابڙو
ڪـارو پـاڻـي
ىاـ ٌٍڌق ڟٌّطق ڟّس .اىاـ ڙانڠَ ړٍطي ڟئي تَ اڙي ړارق پاڜي ايٍطق ڟّ .ړـيّر کاـ
ړڎړاټ ړٍطق ايٍطق ڟّ .ىاڜڠّۿ داٌّرۿ ٌاٌگۿ اڙياـ ڀچٍطا ايٍطا ڟئا .ڙّٺً دا ڙّٺ ٌاس ړٍطقۿ
اقڇړا گڠع ڄاڟيٍطقۿ زىيٍّـ ٻّڈيٍطقۿ ړاڟيٍطق ايٍطق ڟّ .ىعقـۿ ةگڠڎۿ ٌاٌگۿ ړتا ىاڜڠً ؼاـ گڍ
دڈـ تي اچي ڙاڟٽ ٿيٍطا ڟئا .ةک کاـ ىاڜڠّ کتڎـ دا پً کائيٍطا ڟئا .پيٽ اڀاىي ايٍطق ڟئًۿ قات ىاـ
اڈي گذي قڟٍطي ڟئً ۽ ىعي قيٍطا ڟئا .ؿڠعـ دا ڄاړٽع قري کيً چعيٍطا ڟئا .ىاـ ڄٽ کاـ اکيّـ
کڝي ةٍط ړٌّطق ڟّس .ړـيّر کي ڟڒ ڀّائتّ غار ؼيذڠٍطق ڟّسۿ دٍڠً ىاـ ڟڒ قڇي ړاري
ړاري ةالۿ ڇٌط کڎړائيٍطيۿ چيٍگڠاټ ړٍطيۿ ڐّړّـ ڇيٍطي ٌڔعٌطي ڟئيۿ ۽ ىاڜڠّ ديتاىڎـ
قاٌگع ٿڎٌطا ٿاٻڎٌطا نڔٍطا قتٍطا ڟئا .ىاـ اٿي گڠع دّ ړڎق اٌطراـ ةٍط ړعي ايٍطق ڟّس.
پّڈڟّ ؼّىع ةَ اڟائي ڙانڠَ ړٍطق ڟّ .ؼچّ ڇيٍڠً زلّ ٽيڔيّ قيٺّ ڟٌّطق ڟّ ٌَ .ڟئػ ٻار ٌَ
ٻچّۿ ٌَ زاؾ ٌَ زٌبۿ ٌَ گڠڝّ ڙانڠائيٍطق ڟّۿ ٌَ ؿڔايت ړٍطق ڟّ .رڙّ ٌڎ ؼاـ ړڍڟً ړڍڟً
ړڔڎ کي څڋ ڟڝٍطق ڟّۿ ۽ ړڍڟً ړاٌّـ کي ڟڔهيٍطق ڟّ .پٽڔّ الڟي ړاٌڀ ړڌيۿ ڈٍم
کٽ تي قيٺّ کٍگڠٍطق ڟّ .ؼٍطس اڈي ىٿيۿ اڈي ڇاڈڟيڡ ۽ اڈيً ىډً دي قڂ ۾ ٌٍڌڈيّـ گٍِذيم
اکيّـ ٽو ٽو ړٍطيّـ رڟٍطيّـ ڟيّـ .ڀاڜػ دي گڠعاـ ىاٌيڡ ڙڀّ ايٍطق ڟّس .اڜڀي چاٌّرـ دي
ىاٌيڡ کي ڇړٍطڈـ ڟٿً ؼاـ ڀّريۿ قات ۾ قدڠيۿ ىٿاـ کڝي نؽيڡ دّ چڋ ڀعيٍطق ڟّ -څڛ تَ
ڐڔيڡ کي ڙيت ڇٌائيً.
ڇاچيّـ ڙانڠيّـ ٻڋائيٍطق ڟّ -اڙيً نڎائيڡ دّـۿ دعىً دّـۿ اٌّر پاؿا دّـ ۽ ٻّڇ دّـ .ىاـ
پډٍطق ڟّ ؼاٌػ تَۿ ”ٌاٌا ٻّڇ ړڍڟً ايٍطي܁“ چٌّطق ڟّ تَۿ ”اةا صيع گڠع!“
ٻار ؼڀ ىعي قيا ڟئػ .ععس ٌٍڌق ڀاڣ ڟّس .ړڍڟً ٌَ ٌٍڌي ڀاڣ کاـ ړذڠَ گڠعيائيً! قيهّ
ٽعي قڃيػ تَ ةَ گِع ٌَ ړٍطق .ععس پيّ زاؾ کي ړً ىڠٽ ړٍطق ڟّ تَۿ ” ادي دّ صياؾ رکذاـڢ !“
پّڈڟّ ؼّىعۿ دٌيا کاـ ةي ٌيازۿ قيٺّ رٌگ ڇؼٍطق ڟّ .ڟٿ ٽٍگڛ کاـ عار ڟّس .ړاٌچ نيڎقـ نيڎقـ ٿي
قڃيػۿ چادر ڐاٽي قڃيػۿ تپ ؼيڔاٽي رکيػۿ اقم ٻڎڋ ٻاڟع ٌَ ړڌٌطق .ړڍڟً ٌَ ړذڠَ
وهتيائيًۿ ړڍڟً ٌَ ړذڠَ ڀاڣ ؼاـ زاؾ اقريائيً.
ةييار ٿيٍطق ڟّ تَ رني قيڎڟيّ پيّ ړٍذڠٍطق ۽ ړڝڔٍطق ڟّ .دي چئتّ ڟّس تَۿ ”ٌاٌا تّـ تَ
صّش “ڟيً!“ تَ ڇڊ ٿيٍطق ڟّسۿ کڝي ىاٺ ړٍطق ڟّ .دي چئتّ تَۿ ” ٌاٌا ىار! تّکي تَ ڇاچق تپ
“ڟي!“ تَ دعائّـ ړٍطق ڟّ .زياتيڡ دي ڟيڍي ؼاري نيتي ؼفع کاـ پّڢۿ ةػ اٌڠيڡ کي ڟيطردي
ؼيذڠيّ ڟئائيً“ .ڈاڟَ تپ ۾ ڀائيٍطق ڟّ تَ ىٿً کاـ ړّ انڔي ۾ قيٺّ “ڟي .اعتتار ٌَ ڟٌّطي رنيڡ
کاـ ىٍڠً ٻاڟع ړڌيۿ “ؼعقٌط اکيً ؼاـ ٌڠاريٍطق ڟّ .ړٍڠً کي ةَ ٌَ ڇؼيۿ گِّىاٽذي ىٍڠً کڝي
www.sindhsalamat.com 29
پشو پاشا ۽ ٻيون ڪهاڻيون :جمال ابڙو
اٌطر ړٍطق ڟّ .ؼٍطس قڇي ىنتّط دؾ اـ قكت دٍؽي ڐاٽٍطي ڟئي .ړيڍي ٌَ ړٍئعائي ڟئي ڟً
دي قڇيڡ دؾ ۾! ړڍڟً ڇڊ ٌَ ړڌيائيًۿ ړڍڟً ٌَ زاؾ قٌڊيائيً!
ڟڒ ڇيٍڠً ٌٍڌڈي ڀائٽيػۿ نچائي ړعيۿ ىتم چهو دي ٽّپيڡ ۾ کڝي پاڜيڡ دّ ٽڀّ نيٽايّ.
ؼّىع ةيّس ٿي کيػ ٌڎ قڟائي ړڌيّ .پّڢ تَ ڈّړع قٺي چپ ړڌيّ .ؼّىع دي دؾ کي دِٻي اچي
قيئي .نٺ کي قٺي اٿڛ دي ړيائيً -ديئً رئٍطڈ ٻار کي ڈاتيڡ ؼاـ الڢ ڟياـڣ ٺاري .پع ائيً ړعي
ئي ړعيۿ تٍڠً کاـ اڳ ڈّړع دي ىاڣ قٺي ړڎړّ ړيّۿ چيۿ ” ڇائڛ ىاريّۿ ڟڠڎق تڠڎق ٌَ ىعي
ٿّۿ ٌَ ىٍذّ ٿّ ڈڍي ! اةڠو کي اقنّ ؼّنّ ڟڝٍطي كياس ئي ٌٿّ پّيػ ....ڟذيػ پٍڠٍذّ تَ “ٌڊـ کي
څع ةَ اچيػ!“
ىائي قئي ؼّىع کي دِيع ڇيٍطي ۽ نّڻ ٻعړيٍطي .قئي ؼٍطس دؾ کي قيڝً دي کاٌڀاڜيڡ
ؼاـ چٽيٍطي .قيچاري ؼّىع کاـ نٺ ئي ڈڍائذي قئي .ڇړٍطق ڇړٍطق قيڠي رڟيّ .اـ ڇيٍڠً
ؼٍطس دٌيا اقٌطڟَ ٿي قئي .ړٍڋ ڐيعائي نڔي نڔيۿ ٌڒ ىاـ قڟٍطڈ ڙّڈڟا “ږع ؼاـ اگڠي ڈٍڊي
ڈڍيائيًۿ ٌيٺ نٺ کڝي اٿيّ .ړٍڋيڡ کي ٽيڒ ڇيٍطقۿ گڠع ڈڍي ٌڔعي قيّ .ىلاؿ ۾ قڃي پٍڠٍذي
زاؾ ۽ ٻچڎـ دي قڂ ۾ قيٺّ ۽ دؾ کّني رٌائيً.
ؿاؿ دّ ععس گڠع “يّ .دّڜػ ىاٌي “ڜي اڙياـ رکيػ .گعڟَ ڀڃي قات ۾ قڅائيً .ڀاڣ کي ٌَ
ڇؼيۿ پډيائيً .ڙانڠَ ٻڋيۿ ڙيت ڇيئي ٌَ ؼگڠيّ .ىاٌي ڈڍي اٿي کڎق ٿيّ .زاؾ کي چڗي ڈٍڊ
ړيائيً .ڀاڣ کي ڙّني قڃي نڋائيً .پٽڔّ ال ڟي قڃي پيعـ تي رکيائيٍػ .ڀاڅائيػ ةَ رئّ الڟي
ةضـايػ .ٻئي ڀائع ڟڒ ٻئي کي چػڠٽي پيا .پيار ؼٍطس ڈاتيً ىاـ رقڻ ړعي ڐٽي ٌڔتّ .ڟڒ ٻئي
کي “ٿت ۽ “څر ڇيٍطا اچي گڠع ٿائيٍڔا ٿيا.
ٻّڇ ٻيڠع “ئي .ةيگار ڀښّ .ىّـ پاڻ ڇٺّ گڠع گڠع کاـ دطا ٿي قيّ .ىائٽ قڈڎي قيا .چّـ ٿا تَ
پاڜي ىّٽع کاـ ةَ تکّ ٿي “يّ .ړّڟَ پٍڋ تي ؼٍطس ړڎړاټ ٿي ٻڋق .ىاڜڠً ۾ ٻاړع-ړٽّ ڟّ.
ؼعړار ۽ قڇيعـۿ ىاڜڠً کاـ ةٍط ٻڋايا .اؼاـ دي ڙّٺ دا ىاڜڠّ ةَ قيا .تع دّ قڇيعق قٌگار قٺي قيّ.
قيچارا رات ڇيٍڠً قڟيا .اقداڙّ ۽ ةکۿ ٻچً دّ انڔّ ۽ اڜتڛ ړّڇرقـ ڟڝي ڟڝي ؿم ٿي پياۿ پع
كطرت دي ڟً تضعيتي واكت اڙياـۿ قيڠيً قطيڡ دي ىـيٍي دقر ۾ۿ اٌؽاـ دّـ ړيغقر ٻاٌڠّـۿ
ةعاج دي ڟً ةي اٌطاز پاڜيڡ کي رقړي ٌَ ؼگڠيّـ .ړچا ةٍط ڀعي پيا.
رقړيم پاڜي ىؽت ڟاٿي دياـ زٌذيع ٽّڈي اٌڋا څٌڋ ړاڟي پيّ .ىغقرـ قيچارـ دا ڈڠَ
ڈچي پياۿ زّقال صىا ٿي قيًۿ اڙياـ پاڜي .پٺياـ پاڜيۿ قٺي ڀښا .ٻچڎـ کي ٻاڟع ړڌڜّ ڟئً.
قڇيعـ تَ اڙيئي قڃي ؿڠع قؼايا ڟئا .ىغقريڡ دا پئؽا ةَ اٌڠً کي ڐٻيا .تڎ تڔڎ ۾ ٻارڈـ ۽ زانً کيۿ
دڈـ ۽ ړڎـ تي ړڌيائّـ .پاڜي قيّ قڅٌطق .دڠٽ گّڇي ديڍق ٿي قيّ .چار څڝا ىّٽي ڙّټ “يا .ؼٍڠا
www.sindhsalamat.com 30
پشو پاشا ۽ ٻيون ڪهاڻيون :جمال ابڙو
ؼٍڠا ٽپڎ ىٿً تي رکي ىّٽيا .پاڜي ىڎس تار ٿي قيّ .تعي دٍط ڈڍيائّـ .ىڍيّـ قڃائي ؼع ؼالىت کڝي
ىّٽيا .قاڟَ دي ړڎ ؼاـ ړئيپّـ نښي قيّـ .اڟا ړاٺي ٌَ ڟذي دّ کڝي دقٌڠي دکائذي .ړٍي
ړا ٌَ چڎڟي .ةکايم ٻارـ څىچع ىچائي ڇٌّ .ىائعقـ قيچاريّـ ىاٺۿ ىهّؾ ۽ ڟيؽيم .ؼڀ ؼاڟّرا
اچي ڟڒ ڟٍڋ ڙاڟٽ ٿيا .ىاؾ دي چڋ پئي پيئي .چّڅاري پاڜيڡ ئي پاڜي ڟّ.
ىاڜڠّ قيچارا درةطر ۽ ةي گِع ٿي قيا .ؼعړار تلاقيّـ ڇٌيّـ .قڇيعـ ؿڠعـ ۾ قيٺي ئي ڙّٺاڜً
دّ زكّ قرتّ .ړاىّرـ ړيطارـ داقا ړيا .ؼٍطـ ٻيگِي ىچي قيئي .قيا ڇکّيهً کي ڇکائيٍطاۿ ۽
ىئهً کي ىاريٍطا.
ٻّڇ راږا ړعي ڈڍيا .گڠع گڠع کاـ دطا ٿي قيّۿ ىٽ ىائٽ قڈڎي قياۿ ړڝّ ړڝّ ٿي قيا .ړّ
ړٍڠً دّ ٌَ رڟيّ .پّڈڟي ؼّىع کي ةَ اڃا ړي ڇيٍڠً ديئڝّ ڟّ .پيعيڡ ۾ اةاڜا ادڠا ڈڍيۿ قڃي
ڇقالقـ ۾ پيّ .ڀاڜػ ٻچڎا قٺيّۿ نڍيّ ٿي قيّ .ؼّىع دي قڊ ئي ٌَ کچي .ؼٍطس دؾ ڙّٺ دي ړٍڊـ
۽ ړکً ۾ اٽڔي پيئي .قري قري ىڎيۿ پٍڠٍذي ړکً ڇاٌڠً پئي ٌڠاريائيً .ىٽً ىائٽً کاـ
ىّړالئيٍطي ڟٍياـڣ ڐؽي پيػۿ څڛ تَ ق ڃڛ ړاڻ ٿي قيّ .گِع ۽ گِٽيّـۿ دت چّنڎق پائيۿ اگِاڈق
ئي اگِاڈقۿ راٌطيّـ ړيّـ ڟئائيًۿ دٍِگ ۽ نيّـۿ دت نّڈائّ ڙائيٍطيۿ ىيٍِّ چاريّـ ُئائيً܀
ٻٍيّـ ۽ ٻاراۿ دت دّاٌيڡ دا اىٍگ ۽ پگِع ڟاري ؼاقا ؼاقا ٻّٽا پيطا ړيائيًۿ ۽ اڟي کتڎ ۽
څاريّـ دً ڟيٺياـ ؼٍطس عائـَ ۽ ٽي ىعكّؿ پّريم ڟئا .ؼڀ کيػ ؼڍ ړعڻ نښا .ړيڍي ٌَ “س
ڟيػ تَ ؼٍطس پّڈڟي ٿڔم ىٽي عائـَ دي پاؼي ۾ پٌّطي܀ ٻچڎـ دي قڂ ۾ ٿڒ ئي نڠي قيٍطا܀
ؼانً دي ڇکي ۽ ڄگِي دطائي پّري ٿيٍطي! ؼّىع قري ةيڠي رڟيّۿ ؼٍطس دؽو دّ ذرق ذرق ڙّٺ
دي ىٽيڡ ۾ ڙُّذي قڃڛ الڢ “تّ ُّ .ؼٍطس اڈّ ىٿّۿ اڈي ڇاڈڟي ۽ اڈا ڀعقـ کٍڊڈ قٌڊڈ ٿيۿ قائڎـ
قاٌگع اڇاىي انتذائّـ ړعي رڟيا ڟئا .ؼٍطس دؾ ۾ چعيائپ قاري ړّڋ اٿي -څڛ تَ ړم ٿڎي
قئي ڟئي .ڀاٌيائيً تَ ٽٻيّـ ڟڝيۿ اٌطراـ ئي اٌطراـۿ قڃي عائـَ دي كتع کع دِهياـ܀ قڃي ړّ
ٿائيٍڔّ ٿياـ܀ قڃي “راؿ قٺاـ! ....ڀاڜػ کڝي ٻاٌڠً کاـ دڠهيػ .ؼّىع گڠهتّ قيّ .ؼٍطس كطؿ كطؿ
ڙّٺ دي ىٽيڡ ؼاـ چٍتڎٌطق ٿي قيّ .څڛ تَ ړاغظ دا ٻَ پتا کٌّع ؼاـ چٍتڎيم ڟئا܀ زقريڡ څار ړعڻ
۾ چچعديۿ ڐاٽي نيڎقـ نيڎقـ ٿي قيا.
ىڠيٍي کً کاـ پّڢ ڇاتع ڇٌّ ىهيّ .ڙانڠَ ړيائيً تَ ؼّىع ىعي قيّ!
”ڈا ٿيػ ܁“ چيۿ ” ړارق ىٍڠً “ ععس دّ ...قيچاري کي ؼڔائي ىاريائيً! ايياـ کاـ ئي
ٌڔعي قيّۿ ىاٌيڡ ٽڔع ديڔي ٻار ةچائً ؼّ ةَ نڔائي رکيۿ زياڣ ٌَ پّيػ دّ ڙڀّ کڝي ڀاڣ کي ڇئي!
قيچاري چار پٍخ ڇيٍڠً اـ ٌَ ڇٺّۿ ةکّـ ړڌي ىئّ! “ ڇاتع ڇٌي ؿط ىط ؼاـ ڙانڠَ ړئي܀ چيۿ”پّئيً
www.sindhsalamat.com 31
پشو پاشا ۽ ٻيون ڪهاڻيون :جمال ابڙو
ڇيٍڠً پّڈڟي ؼّىع پاڻ اٿي قڃي کاري ڟيٺاـ پارقٿّ ٽڔع کٍيّۿ ععس دي زاؾ ؼٽ ڇيئي کؽي
قرتػ! ععس ةيٺي ڇٺّ .قيچارق ....قڇق ڀاڣ ىستاج ٿي ىئّ ...ڟڍا ئي رني قيػ! “
اؼاـ ععس کاـ پډيّ .ؼٍطس پيٽ صّد پٺيڡ ؼاـ نښّ پيّ ڟّ .اکيّـ ڇرا ڇيئي قيّـ ڟيػۿ
ىٍڠً تي قزـت .څڛ تَ ړڝّ ٌَ چکيّ ڟئائيً .ړٍڋ کڝي ڟيٺ ړيائيً .ؼٍطس اکيً ىاـ پاڜي ٿي
قيّ ...ڇؼٍطڈـ دي اکيً ىاـ پاڻ ٿي قيّ ...ٻڋٌطڈـ دي اکيً ىاـ پاڜي ٿي قيّ .پاڜي کٽّ تَ رت قڟڛ
نښٌّ .ارا ڟئاۿ ٌيؽارا ڟئاٌ -طيّـ ٿي قيا .اڇقـ ۽ چړيّـ ٽپي قيا .ةٍط ۽ ړّټ ڄاُيۿ ٻّڈي قڅائّـ.
گٍتظـ ۽ ىٍارـ دا ةٍياد ٌڔعي قيا .ڟيٺاڟيّـۿ ىٿاڟيّـ ڟڒ ٿي قيّـ .زىيً ٺعي ڙڕ ٿي پئي.
ڟيڡ ٽيً ٻّڇ ڟئي ...ڙاڈڟّ پاڜي!
www.sindhsalamat.com 32
پشو پاشا ۽ ٻيون ڪهاڻيون :جمال ابڙو
مـھـربـاهـي
ُڒ ڇيٍڠً ؿاؿ دّ اؼيً چار يار ٺاڋ ڐاڋ ړعيۿ ٺڠي ٺڔي ړانيخ ىاـ ٿيٍطاۿ ايهفيڡ
۾ گِيڛ قياؼّـ .ړارا چـياۿ ړاريّـ پتهٌّّـ .اڈا ةّټ ۽ ؿيٍڠً گِّڈي قاريّـ كييكّـۿ قارـ
دا ىّڈ ىٿي تي نڍٌطا پئي “يا .ړٍڠً کي ةَ ىٽ جاٌي ړٌَّ ٿي ؼيذِيّ ؼيً .ڄاڈ ٺڔاڡ ُڝٍطاۿ
“ئي قئي تي ٽّړّـ ړٍطاۿ ٽڠَ ٽڠَ ړٍطا ٿي قيا ؼّـ .زىيً تي پيع ئي ٌَ ٿي ٽڔيّ .څرتي کي
څقڇيٍطيۿ “ؼياـ تائيً پِچٍطي اچي ايهفيڡ ۾ ٺڔاڣ ړيّؼيً.
گِڝيئي اؼاـ دِڎا ؿعيف زادا اتي ڄيم قاٌگع پئي ٽهيا .ٽاـڡ ۽ ڐٌّڊ ۾ ُڒ ٻئي دي ړپڎـ
۽ قارـ تي رؿڒ کائيٍطاۿ ُڒ دقړاـ کاـ ٻئي ٍُڋ اچي ړارٌع تي ةيٺاؼّـ .اچي ڙانِيً ۾
ڈٽياؼّـ .ٽائيًۿ ړّٽًۿ دئڔيٽً ۽ ړٽٍگ دي ذړعـ کي قنّڈيۿ اچي ىّٽعـ تي پياؼّـ.
كيكعۿ ړيڊنڒۿ ةيّڋ ړاٌَ ڈڍي ؼّـ .پٍذٌّذاَُۿ ڈاقٌذاَُ دي ىاڄؾ تي اچي ةسث ڈڎيّ .قڇي
دنچؽپيڡ ؼاـ پٍٍِذي عهو دّ اًڠار ړيّؼيً .اچي ُڒ ٻئي ؼاـ اٽڔيا ؼّـ .چيۿ ‛ ُم ڈي
ٻػڋق! تّکي ړِڎي صتع .ىاـ اڃا ُاڜي ُڒ “ىعيڔً رؼاني ۾ ڈاقٌذاَُ دي ړيڊنڒ دّ اؿتڠار
ڇؼيّ ٿّ اچاـ!‚ گِڝّ ئي ڐٍڊياؼّـ ۽ ڐّړياؼّـۿ اڀاىياؼّـ ۽ ؼچياؼّـٌ .يٺ ٌاڂ گِعـ ۽
ړهتً دّ ذړع ٌڔتّۿ ‛ُاڢ ڈي “ىعيڔا! الئيف اتي “ُي .پع يار ُي ’پاؾ راةؽيً‘ ڈا “ُي܁
ړًٍِ فهو دّ ٌانّ ٿّ ڀاٌئذي .پّڢ ڀال “ىعيڔا ۾ اـ تي ةٍطش ڈّ قڅي اٿً܁‚ پٍٍِذي اڜچاڜائيڡ
تي قيچار ړعڻ ىٍاؼب ٌَ څاتّؼيً.
‛ؼئٍييائً ۾ رکيّ ڈا “ُي܁‚ ٌفعت کاـ ٌڒ چٻّ ړيّؼيً‛ .ٿعڄ ړالس ىاڜِّ اچيّ گڍ
ٿيً .ىضكّص ؼّؼائٽي ُئڛ کپيۿ ڄريػ دي پاةٍطي ُئڛ کپي ‚.ىّـ اًٌِ ڙانِيً تي زقر ڇٌّ.
ڄاٌػ ړئتعيۿ نيي گّر ۽ ىيٽعق پّؾ دي ڙانِيً ۾ ُڒ ٻئي کاـ گّڢ کڝڛ دي ڙڝتيڡ اچي قرتّ.
رىڀا ؼٍڀاۿ فاړػ ٽعاټ دا ٌاال کٍياؼّـ .زليلت ۾ اؼاـ کي پّرق كطؿ کڝڛ صيعړّ ايٍطق ُّۿ
پع تڍًُ ةَ اُڎي ڀّړپائي ړيئً ًاُع ړتي܁ پّڢ تَ نيڊي پارٽٍع دي ڙانَِ ٌڔتيُ“ .ا! عّرتً
دّ ڈا ڈا ذړع ٌَ ړيّؼيً .ؼٍطـ اٌگ اٌگ کي ياد ړيّؼيً .ىائً ڀيٍعـ کي تَ عغت ڇيٍطا
ُئاؼّـ ۿ پع ُع ړا عّرت ىاڣ ٿّرق ئي ُئي! ةػۿ ةّري ةازار قڃڛ دّ صياؾ ٿيّ.
کّڈ ؼاريّـ عّرتّـۿ ٌٍڌيّـ قڇيّـ ٻارڈـ کي ؼاڻ ړيّـ گِعـ ۽ ٻچً الڢ معقرت “ُع
صعيطاريڡ ۾ رڅؾ ُيّـ .پئي دقړاًٌ تي چڎُيّـ ۽ نٿيّـ .چچ ىچ ړٍطيّـۿ ٽڠڔڎا ڇيٍطيّـ ٿي
قيّـ .ړيتضت ړيڍيّـ ٌَ دنفعيب “ًُ! ړًٍِ ىُّڝيڡ ؼاـ اکيّـ ىالئيۿ ىٍٍِذي دؾ ۾ ُڒ
افؽاٌّ ٺڠي ٿي قيّۿ دًٍِ دّ ’ُيعق‘ ىاـ ٿي ةڝيػ ۽ ’ُيعقئڛ‘ اـ پطىڝيڡ کي ٿي ړيو .پع ُي ةي
www.sindhsalamat.com 33
پشو پاشا ۽ ٻيون ڪهاڻيون :جمال ابڙو
قكّؼ ړيڍيّـ ٌ َ ةيلطر “ًُۿ کٍگًِ ةَ ړٌَّ .ىئٍعنيػ! يّرٽ ۽ “ىعيڔا دّـ ړيڍيّـ ٌَ
فنيهت ڀعيّـ “ًُۿ معقر ايٍڔعيخ ) (encourageړٍطيّـ.
اؼاـ دّ ُڒ دقؼت ڇاچق فار قرڄ “ُي .دِٽ ۾ ړهڠّ گؽائيۿ کڝي ٻٽّـ کّنيۿ دړاـ قاري
کي چيّ ڇيۿ ‛اؼيً تَ ُع كييت ڇيڛ الڢ تيار “ُيّـ ‚.پع يار عّرتّـ ةَ اُڎيّـ ىڔعيم “ًُۿ دّ صطا
پچيً! څڛ تَ قڇيّـ ؿعيف زاديّـ “ًُ .اُڎيّـ “ًُ تَ گِع ىاـ ؼيٍگار ړعي ٌڔعـ ڈّ ٿيّـ܁
ؼيٍگار تَ اؼاـ ةَ ړيّ ُّۿ ىاـ ړياڈي کٍڠ ڛ نښػ .صيع تڍًُ ةَ ىڎدۿ ىڎد “ُي .پاړؽتاـ ړٌَّ
ؼڋريُ .ا ڢ ڈي يّرٽ ۽ “ىعيڔا! يار ڇاچي فاؼٽ الئف “ُي اتيُ .ع ړّ ؼيارټ “ُيُ .تي تَ
رڙّ ٻّگِال ۽ ٻػڋق اچي ڐاٿا “ًُ .ىؽهياـ تَ ائيً ئي دكياٌّؼي “ُي.
ىاـ دقؼتً کي قٺي ړعؼتاـ ىسهي ڇي قيػۿ پع يار ُتي دّ ڈّړعيّـ تَ اکيّـ ڐّٽارڻ
۽ کتيّـ ٻػڋائڛ نښيّـ .چيۿ ‛ ىائيٍڊ يّئع اقـ ةغٌيػ!‚ ٌُّڠَ! ةيّكّؼ ڈؽيّـۿ ڀال اؼاـ ۾
ړِڎي گِٽ ُئي܁ پڎُيم ڙڎُيم ۿ ؿعيف صاٌطاـ دا اپٽػّ ڄيٽ اڃا ړّ ڐاُّ کپيً܁ ٌُّڠَ!
ىٍٍِذّ ىعيار اًٌِ کاـ گِڝّ ىٿي “ُي .اؼيً پڎُيم “ُيّـۿ څاڜػّ “ُيّـۿ پارکّ “ُيّـۿ ىٍٍِذا
ىائٽ داگيعدار “ًُۿ قزيع “ًُۿ ؼي ايػ پي “فيؽع “ًُ .ؼيڔعيٽعي “ًُ ۽ ؼفيع “ًُ .ىاـ ةَ
دهط ئي ًٍُ دٍِگهي ىاڜًِ ىاـ ٌڔعيۿ ٻاُعيً ىهڔً ۾ ؼعړاري “فيؽع ٿي قيٍطس .اؼيً
اقچي ڙاټ ؼيٍڌقـ قڅائيٍطاۿ پٍٍِذي ؿضكيت ۾ گو ؼوۿ ٻيً تي ٌفعت کائيٍطاۿ قري اچي
ايهفيڡ ۾ ٌڔتاؼّـ.
اؼيً ړيتعق ٌَ اقچا ۽ ىٿاٌڠ اـ ُئاؼّـ ٻيً ىاڜًِ کاـ! داُمۿ ةطتييغۿ گطال .غهيي ُڝي
اؼاـ دي ىهڒ دي قست صعاب ړعي ڈڍي اٿًۿ ؼطائيً ةييارۿ ړو ړعڻ کاـ ٻعق پيّ
چڎٍُطـ .ةڔّاؼيۿ دِښڎانّۿ دٍِگهي ړًٍِ داڢ دا! ؿڔع دّ پاڻ ۾ ئي څٍڊا پٽ نښي پئي
اٿًۿ ٌَ تَ ُڝي اؼاـ دي ؼڋريم ؼّؼائٽيڡ کي ڄاٌّا ڄقؾ ړعي ڈڍيً .اؼاـ دي زڔّىتۿ ديڔا
اؼاـ کي قاليت ىّړهيۿ ۽ قاپار دّ پعىٽّـ ڇئي ٿيۿ تًٍِ دا ُػّ تَ تضتا ړڌي ڈڍيً .گٌّڊاۿ
نّفعۿ ڈيڝً څاقاۿ ڈيڝً ۾ ٌپٍاۿ گڍَُۿ ؼڀٍي کي قاڈي چڋ ۾ ڇيئي ڈڍدي .ةهڊي ؼّائيٍػ!
ڇؼّ تَ ؼڠيۿ اؼاـ دّـ ىٿً ړيتعيّـ ٌَ ىڠعةاٌيّـ “ًُ .ړارصاٌا کّني کيً ړو ؼاـ ٌَ
نښايّـ تَ ٌُّط ىعي ڙعي قڃً .کيً ُاري ړعي ٌَ رکّـ تَ تتاَُ ٿي قڃً .اؼاـ الڢ ُاري ۽ ىغقر
ړّ کٽا “ًُ! ديؽتائيً اُي ړيتضت ةکيا “ًُۿ تيؽتائيً ُاري ىغقر کّڈُ .ڎتاؾ ړعي ٿا اؼاـ
کي ڄيچاريً! اؼاـ کي ڈاُي اؼيً پډاڈي ړارصاٌا ةٍط ړعي پٍڠٍذّ ؼعىايّ کڝي قاليت ۾ قڃي
قٍُطاؼيً ًُ .ىهڒ ؼاـ اؼاـ دّ ړّ ٌڔاح تَ ړٌّڠيۿ اُا اؼاـ دي ىٿً ړيڍي ىڠعةاٌي “ُيۿ
دّ ُػڠ ڎي ىهڒ ۾ پٍٍِذا كييتي دىاغ ۽ پيؽا نښائي کيً ديئعق رکي رُيا “ُيّـ .ىعمي پّي تَ
www.sindhsalamat.com 34
پشو پاشا ۽ ٻيون ڪهاڻيون :جمال ابڙو
کيً ديهً ۾ ةٍط ړعي گّنيّـ ُالئي ؼٍطـ ةڛ ٻچّ ٌاس ړعي ڈڍيّـ .اؼاـ دا ؼائٍؽطاـ زُعي
گئػ ۽ ايٽو ةو پيطا ړعي چڔا “ًُ .اُا اؼاـ دي ىڠعةاٌي ٌَ “ُي دّ اؼاـ اُڎا اقزار ړو ٌٿا
“ڜيّـ! دڍًُ ىٿً رڙّ گّنيّـ پئي ُهيّـ تَ ړيئً ٌَ ٿي ڀښاۿ قڇا “يا “ًُ رؼتو دا پٽ ! ُهيا “ًُ
زق قٺڛ .گيطي!
ىّـ ؼاـ ؼڀ دقؼت ؿاىم راڢ ُئا .اؼاـ ؼٍطـ گيطپڝي تي قڇا ٽڠڒ ڇيئي کهياؼيً .دؾ ۾
“يو تَ اُڎق ړّ چقر ىٍٍِذي ؼاىڠ ّـ اچي تَ ىػٍڌي ىعقڈي رکاٌػ .دهط پٍٍِذً ړپڎـ ۽ پٍٍِذي
پّزيـً دّ صياؾ “يو .اًٌِ گٍطـ کي ُٿ الئڛ ةَ ةيعغتي! ړيع اًٌِ ؼاـ ىيم دّؾ رکٍطق܁ ىاڜڠّڡ
دي تَ ةػّڢ ړٌّڠيً.
اؼاـ دّـ ٌٌعقـ قڃي ُڒ فليعياڜيڡ تي پيئّـ .دؽت دّ قڇق قٽّ ُٿ ۾ کٍيّـۿ اگِاڈق
ٻار ړڇ تي نڎړايّۿ ڄقڈي ڄقڈي پئي “ئي قيئي دّ اڳ قرتائيً .قار اڜڀاۿ نڕ ىيعاۿ ړپڎا ڐاٽمۿ
پڎق کٿمُ .ئي ٌٍڌي ٌيٽي! ىٍٍِذا دقؼت چپ چٽڛ نښا .ىيعي چّنيۿ کيع نښڛ ؼتب ؼڝڀي ۽
گعي ٿي پئي ُئي .دٌِّي پعاڜي چّنيۿ کيع ڇيٍطڈ ڈاتيڡ دي ؿطت اڙياـ ةي قس ۽ ىذتّر ٿي نښي.
ړٿاـ ٿيّـ اُي ٌڀاڙيّـ ايتعق کيع “ڜيً܁ ؼّ ةَ ةک تي! اؼاـ دي ؼڋريم عّرتً قټ تَ ؼطائيً
کيع دي ٻاڈائي‛ -دّ کيع گِڝّ ڇيۿ ؼّ تَ ڀهّ چئتّۿ ىػيٍڠً ةَ پيار ؼاـ ړيئً ٌَ کيع کڝي الُيٍطي
“ُي ‚.اُّ صياؾ ايٍطي ئي ىاـ انتت ىٍذِي پيػ .کيع ړڠڎي ٌَ چڗي ؿئ “ُيُ .ي عّرتّـ
ړيئً ٌَ رت کي ڐيعي کيع ړعيّ ڈڍيً .زياتي ڇيٍطڈ کيع! ٌع تَ ةيڔار “ُي .رڙّ چعي کائي
قتي ؼاـ قاٌگع زياـ ړٍطق .ىاـ دهط ئي پاڻ ؼٍڀاني قيػُ .ي پيٍّ ۽ ىفهػ تَ داٌّرـ کاـ ةَ پعي
“ًُ .ىاڜڠّڡ دا تَ ڐػع ئي ٌاًُ .ؿيىاـ دا ڈاڈتا!
اُا ىيعي گطني فليعياڜي ڐيعق ڇيئيۿ اچي اؼاـ دي اڙياـ ةيٺيۿ ‛ةاةػّ قازب پيؽّ!‚ ىار
پّيػ چڗي ٺاُّړڎي ُئي! “قاز تَ ړڠڎق ُئػ! ؼاٌّري پع ؼٍطس قڇيّـ ړاريّـ اکيّـ ڇاچيّـ
قڜٍطڈ ُيّـ .پٍتڎ تَ غنب دا ُئػ .ړيئً ٌَ پئي اًٌِ کي ُيٺ ىٿي ړيائيً.
دّاٌي ؼٍطس اٌگ اٌگ ۾ پئي ڐٿڔيۿ ؼٍطس ىيعا نڕ ړيڍا ٌَ چڗا ُئا .قات ۾ پاڜي
ڀعدي ٿي “يّ .ؼٍطس ٻار ىّـ کي اقم ٌَ قڜيّ .ړٍّ گطنّ .څٻي دڠڎي ؿڔمۿ چپ ڄقالۿ اکيّـ
چٍذِيّـۿ ٌڒ ةيٍّۿ ؼٍگَِ پئي قُيػ .ړيچڎ ۾ پيطا ٿيم ړيٍئّـ! ىّـ کي ڇاچي ةډاـ “ئي.
ىّڙّۿ ڈؽّۿ گڍَُ دّ اقالد معقر پيڡ تي قيّ ٌُّطق .ةهڊي ؼّائيً! ىّـ ٌٌعقـ ىاڜػ تي قڅيّـ.
اؼاـ دي فار قرڄ دقؼت کاٌئػ ؼّاؾ ړيّۿ
‛تّـ پٍيً ڈّ ٿي܁‚
‛ڈا ړذي قازب܁‚ ًُ ؼڋق ؼّنّ دّاب ڇٌّ.
www.sindhsalamat.com 35
پشو پاشا ۽ ٻيون ڪهاڻيون :جمال ابڙو
www.sindhsalamat.com 36
پشو پاشا ۽ ٻيون ڪهاڻيون :جمال ابڙو
ى اـ تً ڇيٍڠً ٌياز پڎڟٍطق ڟّس .تڠَ ؼيارق ڟٌّطق ڟّۿ ڟٍڋ ۾ قيٺي ئي ؼئيٽع پائيٍطق ڟّس.
ىٿاـ ىفهعۿ ړّټ ۽ اققرړّټ .ٺڔع دي ړٌّئعي کي اڅ تائيً ړهع نښّ پيّ ڟٌّطق ڟّ .پاڜي
اڟڎق دّ اقم پارقۿ ٿڋيڡ ڟّا دا ؼّؼٽ ةطـ کي څڛ تَ چيعيٍطا ٿي قيا .ړٻڎق ٿيۿ ڇړٍطق
ٿڎړٍطقۿ ىؽذط ڇي قيٍطق ڟّس .ڟيتعيً تڔهيفً کاـ پّڢ صطا کي انتت پٍڠٍذّ ړعي ؼيذڠٍطق
ڟّس .ڀائيٍطق ڟئػ تَ ةي ٌيازي ړڠڎا ٌَ ةيڔار “ڟً .در کّني ٻاڟع ٌڔعٌطق ڟّس تَ ٿڋ دّ وّفاـ
ىٍڠٍذّ فضع زقريڡ ىّـ کاـ کؽي قيٍطق ڟّ .زىيً ۽ “ؼياـ دي قڂ ۾ ٿڋ کاـ ؼّاڡ ٻيّ ړذڠَ ةَ ٌَ
ڟٌّطق ڟّ.
ٌٍڌڈق يارًُ ؼانً دّ صييؽّ اڙيئي ىاؾ قٺيّۿ ٻّڈـ ۾ ةيٺّ ڟٌّطق ڟّ .کيػ كييف ړاٌَ ڟئيۿ
پع ڟڒ ٿښڎيً ٌڔتم گعؿ ړّټ پيّ ڟئػ .ړاري گّڇ ۽ ىٿي تي ىيعق ړپڠَ دّ ٽّٽ .ىٽع ةَ ىاڋ
ؼاـ ڈاٌيا پيا ڟٌّط ڟئا .ٻئي ڟٿ ړډً ۾ قدڠيۿ پيعـ اگڠاڈق پاڻ کاـ ڄگڠي نٺ کٍيّـۿ ؼّڈڟّ ٿيّ
ةيٺّ ڟٌّطق ڟّ .ؼٍطس کاڇي کڎړٍطي ڟئي .ىٌّکي ڇؼي داٌڠً ړٍطق ڟّۿ ”ڟا ىػالـ! “ ڟػّ ىّـ کي
چيڎائيٍطق ڟّۿ ىاـ تڔڎق قڅي قيٍطق ڟئػ ۽ ڟّ پٺياـ چٌّطق رڟٍطق ڟّۿ ” ىػالـ! ...ىػالـۿ اق ...
ىػالـ!‚ ىاـ اققر ړّټ دي ړانعـ کي ٺاڟيٍطق اهلل ڇي قيٍطق ڟئػ ۽ ڟّ چقرـ ڇي .ىاـ قڃي ؿڔع
ادائي ړٍطق ڟئػ ۽ پٍڠٍذي قست ۽ صّؿسانيڡ دي دعا گڠعٌطق ڟئػ .ڟّ فكم دي ؼٍڀاؾ ړٍطق
ڟّ ۽ ڀيم ړعائيٍطق ڟّۿ تَ ؼڎي ٌَ قڃي.
”ڟا ىػالـ! “ ڟً ؼع ؼاـ الٌڌ ړعي چيّ .اقٌطڟَ ۾ ؼٍطس ړارـ چپً ىاـ اڈا چيڔڝا ڇٌط
ًاڟع ٿيا ۽ ڟّ ٽڠَ ٽڠَ ړعي کهڛ نښّ” .ةيڠَ تَ ؼڠيۿ تٍڠٍذي صتع ٿّ قٺاـ!‚ ىّـ ائيً چئي پيع قڅايّ ۽
زقر ؼاـ زىيً تي ڟٍيّ .ڟّ ڈعڋ ڀعي قٺي ڀښّ .ٽپا ڇيٍطقۿ ىٽع نتاڈيٍطقۿ يڒ ؼاڟيڡ ٽيڠارق گاؿ
ڀچي قيّ .ىػڎي ىّـ ڇي ٌڠاريائيً .قٺي ٽڠڒ ڇٌائيًۿ ”“ تَ صتع پّي! “ پّڢ تَ ” ىػالـ ۿ ىػالـ “! ړعي
قڅيڒ چيڎايائيً.
ڟڒ ڇيٍڠً ٌيٺ ىّـ کيػ ٿڏ ڟڝي ړڌي .پڠعيائيً تَ قائڎق ٿي قيّۿ ؼيذڠَ ئي ٌَ پيػ تَ
ڈّ ائيً ٿيّ .ؼٍطس کاڇي ٿّرق دٍتؾ ۾ “ئيۿ چپ ٻاڟع ٌڔتا ۽ ....ڟػّ ڇاچق رٌّ ....پئي ؼڍړا
ڀعيائيً .ىّـ کيػ اڙي ةَ قڈڟٍطق ڇٺّ ڟّ .کيػ ړّ ىاريٍطق ڟّ تَ ڟي ةَ گاريّـ ڇيٍطق ڟّۿ ةذا
ڇيٍطق ڟّ ۽ پعي ڀچي پٿع ڟڝٍطق ڟّ .ىاڣ ۽ ڀاڣ کي ةَ پٿع ڟڝٍطق ڟّ .ىّـ کي ٌڔي گاريّـ ڇٌائيًۿ
ٌڔي ڀچي قيّ .ةيٺّ ر ڟيّ ۽ رئٍطق رڟيّ .ىػالـ اهلل اړتع چيّ .ىاـ ٌياز پڎڟي ىّٽيػ تَ ةَ پئي رٌّ.
www.sindhsalamat.com 37
پشو پاشا ۽ ٻيون ڪهاڻيون :جمال ابڙو
ىّـ گڠڎي کً ةيڠي کيػ ڇٺّ .ڟً ٺٌّٺ “ڇق ڇيئي پٍڠٍذّ ىػٍڠً نڔائي ڈڍيّ .ىٍڠٍذي دؾ ۾ ٿي تَ
ديڔع ىّـ ؼاـ ةَ قڈڟيۿ ڀچي ۽ پٿع ڟڝي!
ٻئي ڇيٍڠً قري ؼاڙي ړار .ٻاڟع ٌڔتػ ۽ صييػ رڈ ړئيۿ ”“ ىػالـ!“ ۽ قٺي ڀښّ .صتع ٌَ
“ڟي ڟً کي ىػالـ کاـ اڟڎي ٌفعت ڈّ ڟئي .پڠع ؼخ څاري ىاـ صييؽي دي گڠع قٽاـ نٍگڠيػ .ڈٍم
کٽ تي اس ۾ پعاڜيڡ رنيڡ ڟيٺياـ قيڎڟيّ ؼيڎُيّ پيّ ڟّ .ىاڜػ ڈيڝا ړڌٌطي چيّۿ ”ىاؾ قٺي
ىّٽيّ “ڟي تَ ٻيڝّ ٿي ړعيّ “ڟيۿ ٽڔع ةَ ٌَ کاڅائيً .ىڠيٍي کاـ ٻيئڎ ٿّ اچيػۿ ىػالـ ٌّرؾ کاـ ٻڋايّ
ةَ ڟّ ىاٌػ!“ ىّـ ةَ رني ىٿي کڝي ڇٺّ .اٌڠيڡ ڐاٽم ړّټ ۾ پيعيً اگڠاڈق صييؽّ پيّ ڟّ .ؼٍطس
ړارق رٌگ اڃا ةَ ړاراٽذي قيّ ڟّ .اکيّـ ڙاڈڟيّـ ۽ ىغغ ةاڟَ .ؼٍطس کهيم قات ىاـ گذي ٿي
قڟي .اکيّـ ڐعي قيّـ ڟئػ ۽ ؼٍطس اڈا ؼڠڝا ڇٌط ڀّائتا ٿي نښا .ىّـ داٌڠً ړئيۿ ىاڜػ ڀچٍطي
“ئي.
پڝػ کي گڠعايّ قيّ اؼپتاؾ ڈڠَ ىيم پعي ڟئي .ڄاړٽع صعچي ةَ قٺٍطق ڟّۿ ڈّړع گِڎيً دّ
ىڠياـ ڟّ .ىّـ پٍڠٍذّ ړّټ الڟي ىٿاٌئػ قڅق .ړيڍي ٌَ ڟيطردي!
صييؽي کي ىػالـ قڟٍذاريّۿ ىيعق ړّټ الڟي ٌئّـ ړپڎق قيڎڟيّ .ىّـ عىع ةَ “ٌطق .ؼٍطس
ٌٍڌڈا ڇٌط اڃا ةَ ٿڋ دي ؿڔايت ړعي رڟيا ڟئا .کيػ ؼڋق ؼٍئّـ کٽ ؼيڠاريّ قيّ .ؼڀٍي كىار
ٻڋي ۽ ىػالـ انهڞ اړتع چيّ.
ىّـ قارق ړّټ ىػالـ کٍيّ.
ٻئي ڇيٍڠً صييؽي دّ ٌٍڌڈق ڀاڣ ىڠع قٺيّ ةيٺّ ڟّ .کيػ اڟّ ئي صييؽي قارق ړّټ پيم ڟّ.
www.sindhsalamat.com 38
پشو پاشا ۽ ٻيون ڪهاڻيون :جمال ابڙو
الري
ؿم ٌَ ړٍڠً کي الريڡ دّ ؼفع پهئَ پّي .ڟڒ گعىي ٻيّ گِٽ! ىٿاـ قري ىاڜڠً دي پيڠَ
پيڠاـ! داٌڠّـ پئي پيّـ” .اق الريڡ قارا! يار ڟم ؼاڟَ ٿّ ٌڔعي!‚ ىاڜڠّڡ ىٿاـ ىاڜڠّۿ پگڠع پئي قڟيّ.
الريڡ دي ڈت تي ةَ ىاڜڠّ ڟئا .قّةيطار قازب اڃا ړٌَّ “يّ ڟّ .صطا صطا ړعي ڟػّ قازب
تـعيف فعىا ٿيّ ۽ ىاڜڠً دي پيٽ ۾ ؼاڟَ پيّ .الري ڟهي .ړذڠَ ڟّا نښيۿ نّڇـ تي ړذڠَ
صالقائي ةَ ٿي .ةاكي ىٽيڡ دا ةَ ړڔع ڟئاٌ .اؼّـ ئي ڀعدي قيّـ.
اڙئيً صاٌي ۾ قڟڛ ةَ ڇاچق ؿعؼ قارق “ڟي .پّياـ صاٌا گڠٽ دردي قارـ الڢ “ڟً .ؼڀڔّ پيّ
چاڟي تَ ىاـ اڙي ڟذاـ .پّڢ کڝي پيٽعقؾ دي دٻي تي قيڠذي .دي ړٍڠً قاكفڔار کي اڙياـ داڢ
ىهي قيئي تَ پٺياـ قيٺم دّ ړٍڋ ؿعؿ کاـ ڟيٺ ٿيّ قڃي .ړّ تَ ڐڔائي کاـ چٌّطق تَۿ ” ڈا
ړذي يار! ىڎيئي ىؽافعي تَ ړعڜي “ڟي تّـ تَ ٿئيً زقر ‚.ائيً ؿعؿ کي پعچايّ ڈڍيً .غعيب تَ
پاڜڠي قڃي پٺياـ قيڠً.
“فيؽع تَ ڟڒ چّريۿ ٻيّ ؼيٍَ زقريۿ اڙياـ داڢ ٌَ ىهيً تَ ىـيع ٌاىّ ٺاڟيً .ڀاڈق تَ ؼٍطـ
ؼاال ةَ ړٌَّ ڇيً.
الريّـ پعاڜيّ ـۿ رؼتا “نّ ٌّر .ائيً پيّـ نڍـ ديئً ړذاقا .پاؼا پيا ڀچًٌ“ .ڊا قات ۾
اچيّ قڃً .چيڔهي قاري چيً چيً ةَ ڟهي اچي .ڟيٺائيً ۽ ىٿاٌڠيًڡ تي ائيً پئي نڍي ۽ نيي
ديئً چړي زئفاـ .اڅ ڄزـ ىعتتع ةيگع ۾ کٍيّ ڟهيۿ ةاكي ةييار ؼييارۿ زئفّـ ۽ ٻار ڈڍيٍطي ڟهي.
پيٽ ڀعيائيۿ پاؼيٍگع ٽيڝاۿ ڀاڈا ٻيڝا .الريً قارا چئذي پيا “ڟً .ىاڜڠً کي ؼڠّنتّـ ڇيً ڈّ܁ رڟائي
پکائي قارا “ڟً .ړڎي ړاىّري ؼاـ رؼائي اٿًۿ ةاكي ړاڻ ړٍڠً دي ړڌـ܁
اؼاـ دّ پڠعيّـ پگِع قيّ ؼڔي .دِّني اچي قرايّۿ دٍؽي ةاڟَ ٿي ٻعي .څڛ تَ کّري ىاـ
څع ٿي ٌڔتي .ړً ٿي ؼڎيا .صـڔيڡ اچي کٍيّ .چيڎي ٿي ٽڎړيۿ پاڜيڡ الڢ ؼاڟَ ٿي ٌڔتّۿ
ڙيت ٌَ “ئيٌ .ڎي ۾ څڛ تَ کڎا ۽ ڀتع ٿي کڎړيا .دِاړً ۽ دِّٻً “ٌڊا اکيڎي قڅا.
صتع تڍڟً پئيۿ دّ الري چيڔٽ ړعي ةيڠي رڟي .ؿم ٌَ ړٍڠً ؼاـ اڟڎي ٿئيۿ پٍچع ٿي
چڔّ ڟّ .ؼّ ةَ ؼڃ ۾ .ڟڒ دِّني دّ نښاتار زيهّۿ ٻيّ ړهع دي تپؾ! تّةَۿ اهلل ڇئي ةٍطق ؼڠي.
قڻ ٌَ ٽڛ .ړاٌّ دي ٿي اڊ ٌڔتي .دِّنّ ةَ ؼيٍڊ دي نڠعـ قاٌگع پّٺي تاـ ړڎړاټ ړٍطق ٿي
“يّ” .ؼعړار قيچاريڡ دّ ړڠڎق ڇقڟَ!“ نّړم ةّرڄ دي ڟڒ ىييتع قازب چيّۿ ”قڜً دّ صعڂ ةَ
ىٌٍّر ٿيم “ڟيۿ ۽ پڠعيطار ةَ رکيم “ڟً “.اؼاـ کي پٍڠٍذي ةّرڄ کاـ ؿڔايت ړاٌڠي .ڟًٍ تَ
پٍڠٍذي فعض ادائي ړعي ڈڍي ڟئي! ةاكي رڟي اؼاـ ؼاـ تعطيۿ ؼا تَ اؼاـ دي اعيانً دي ؿاىت
www.sindhsalamat.com 39
پشو پاشا ۽ ٻيون ڪهاڻيون :جمال ابڙو
ڟئي! پع يار دي ٿا ڟٿ پيع ڟڝي ړّ ىيڛ ىچايّـ تَ ىّچڎا ٿا کائّـ .چيۿ ”اقڟيً تَ ړي ڐڍئي
“ڟيّ!“ چڗّ ؼائيًۿ پع اڟي انغاؿ ةَ ړيؽتائيً܁ ىّچڎا ةَ ړيؽتائيً܁ ٌيٺ تَ ديژ تپٍطيٌ .يٺ تَ
اؼاـ دّ قارق ةَ ايٍطقٌ .يٺ تَ ړاري ڇاٌط دا ىانڒ ةَ ايٍطا .ٽيڠئي راتيّـ ړّ چّر دّـ ړٌَّ
“ڟً .اقڟاـ دي ةَ اقڜٽيڠيً “ڟي .دکي دکي ٌيٺ ٻعي .ردِي ردِي ٌيٺ ٻڎړي .ڟهڔي ؼهڔي
ٻاډ ةَ دتم ڐاڈيّـ قدڠي.
دِّني نڗً ۾ چّچڎي قدڠي ڈڍي .ؼخ دٍؽي ؼاڈيّ ٿيٌ .ڔا اقټ ٌڔّ ادڠّ .الريڡ دي
پاڈي ۾ ؼّڈڟا ٿياؼّـ .ړً تَ قيچارـ ڟڒ ٻئي کي ئي ٿي اقټ ةٍايّ .ؿڔع دّ ړڎيّ قيذِّ ڟّ.
پاڜي پي پيٽ ٿي ڐاٽّۿ پع اڀ نڠي ئي ٌَ .ىػ قڃي ڐٽيم پيع دي ىهو پٽي ٿيۿ ۽ اؼاـ دي اىيطـ دّ
ىعړغ ٌععق ڟڝي اڙتي قڅيّ .ڟڒ گعىيۿ ٻيّ پاڜي دّ اقٻعۿ ؼاڟَ دّـ ٌهيّـ ړو ئي ٌَ ړً .ڟّا څڛ
تَ “ړؽيذً ڟئي ړاٌَ .ىهڒ پاڜي ئي پاڜيۿ کارق ړهع اٺّ پاڜي .ڙّٺ دڠڎا ٻيٽۿ زىيًٍ دّ تَ
ىٍڠً ئي ړارق ٿي قيّ ڟّ .رڙّ ړي ړي ٽڔع رتم ڟئاۿ ةاكي ؼڀ ٻاڈق .ړٍگ ڙچيّـ ړڌيّ قيٺا
ڟئا .ؼيڒ تَ ٌَ ڟّ! ةػ ؼيالب ڟّۿ ړييّـ پي رؼتي تي “يّـۿ قيّـ .اةا صتع تڍڟً پئي دڍڟً
ڟڒ ٻارڈقۿ ړّڜيّـ ڟٿ ۾ ړيّۿ رؼتي دي ڟً ڀع ڀښّ .الري ةَ ؼعڈاټ ړٍطي ٿي قيئي .ةعيڒ تَ
ىّرڙّ ڟئػ ئي ړٌَّ .پتّ تڍڟً پيّ دّ ؿپڔّ ٿيّ .اةڠو قيچارق اڇاىٍطقۿ ةّالٽيّـ کائيٍطقۿ قڃي
پاڜي ۾ ړعيّ .الريڡ قارق الپعقاڟيڡ ؼاـ څقړيٍطق قيّ .څڛ تَ ړذَِ ٿيّ ئي ړٌَّ ڟّ .قّةيطار ڇٺّ
تَ ٻّڟڝي ٿي قڃيۿ ؼّ ړچيّـ گاريّـ ڇيئي الريڡ کي ىّٽايائيً .ٻارڈق قفا ٻڎڟَ ٻٽ پيّ ڟّ .پع
ؼعړار کي اـ دّ انڔّ ړٌَّ ڟّ .ىئّ تَ ؼّدق ڟٿئّـ ؼڝڀّ ٿيٍطق .ڈا دي اؼپتاؾۿ ڈا دّ عالج!
ةاكي ىـيع ٌاىي دي قٺ قٺاـ ٿي قيئي .گار دي رئي پي پئي .الريڡ قارـ ؼاـ ړً ڐػؽڎاټ ةَ ڟهي
“ئي .ىـيعـ کاـ زقريڡ قسيسّـ قرتيّـ قيّـ .ؼڀ ړّ ڄڅي چّيۿ ‛ړّرٽً دا رقنڎا ړي ؼٿعا
تَ ړٌَّ “ًُۿ پّنيػ ؼاـ ڐٽائڛ ةَ چښّ ٌَ “ُي‚ ړّڈيّـ ؼچيّـ قسيسّـ ڇٌيّـ قيّـۿ ړالڋ
نښي قيا .ٻارڈق پيّ رڟيّ .ؼٍطس ىاڣ پيڣ اچي قيا .قيچارـ ړيڠّـ ٿي ړيّـ .گاريّـ اٌڠً کي ةَ
ىهيّـ .دڈړاۿ دڟياـۿ ڇاڈڟي پٽ .قيچارـ قّةيطارـ کي پالٌط قڅاۿ چيۿ ”اؼاـ کي ٿاڜي تي ٌَ رقؾۿ
اؼپتاؾ ۾ ٿاٻا ٌَ کاراڢۿ اؼيً غعيب ٻچڎيّاؾۿ ڄاړٽعـ ۽ ړيپائٌّڊرـ کي ىٍڠً ڇيڛ دي ؼگَِ
ړاٌَ اٿئّـ .ڟػڎ ةَ ڐعايّـۿ ڐڔي ةَ ړاٌَ ىهي .اؼاـ دي ٻچي دّ الش ٌَ رقالڢۿ ةچي پيّ تَ قاڟَ
قاڟَۿ ٌَ تَ کٽي اؼاـ دي كؽيت! ړّرٽً دا ڀاڈا صعڂ ړٿاـ “ڜيٍطاؼّـ܁ ؿـطار ۽ ٌائڒ دّ قات
ىٺّ ړعائڛ دي قؼعت ړاٌَ اٿئّـ .ىادعيٽ دي ةَ ڇائڛ نښا قيٺا “ڟً .اؼيً ىـڔيً ڇتڎدي
قيٍطاؼّـۿ اةّ ٿيڣ! “ قڇيعق قڂ ۾ پيّۿ اٌڠيڡ ؼاـ ةَ ړً ڐػؽڎاټ ٿي .ريڎڟَ پيڎڟَ ٿيٌ .يٺ قّةيطار
قازب “ٌا ړاٌي ړٍطيۿ ٻئي څريّـ ڐػعيۿ اچي الريڡ ۾ داڢ ٌـيً ٿيّ .انٽّ ٿّرق ةَ ىٿاـ ٿڑيائيً.
www.sindhsalamat.com 40
پشو پاشا ۽ ٻيون ڪهاڻيون :جمال ابڙو
الريّـ ڀښمۿ رؼتا ڐٽمۿ ٌَ قڻ ٌَ ٽڛۿ ىٿاـ ىڍيڡ ړاتيڡ ؼاـ ړّسۿ ڟڒ ٌٍڌي ٌيٽي کاـ
رڟيّ ٌَ ٿيّ .چيۿ ” يار قزيع قڈا پٍڠٍذا تَ ةَ ڟڠڎق قيم!“ ڟڒ ڙّٺاڜي ؼٍطس ڟٿ کي قٺي زقر ڇٌّ .چيۿ
” زقر “قار! ڀاٌڊق ئي ٌَ ڐّڈ .قڇيعاۿ قزيع قاپاريۿ ڙانڠَ ىڎيئي ڙٍڌي پئي اٿئي!“ ائيً چئي کڝي اڊ
ڀښائيً.
ڙّٺاڜا تڠَ تائيً پڠچي رڟيا ڟئا .نچائيڡ دا ةضيا تيغي ؼاـ اڄيڎي رڟيا ڟئا .ؼڀٍي کي قات ۾
ىڕۿ ”گٌّگّ پاڜي ٌيٺ ٻّڈي!“ ىاـ ىـڔي قيٺػ .ؼخ نڠڛ قارق ڟّۿ اچي ڟڒ ڙّٺڎي کي اقڇق
ٿياؼّـ .ړتا ةَ ړافي دنيع ٿا ٿيً .ڟاٿيڡ ديڍيڡ الريڡ تي ٽٽي پيا .ړً تَ ىٍڠً ۾ چڒ قدِڛ
دي ړّؿؾ ړيػ .ؿاةػ ڟذي ړتً کي ڀٌّڔي ڀٌّڔي ړيڍق ٌَ ؼتق ٿي ڇٌائّـ! ٌٍڌڈا ٻارڈا
“قاز ړٍطاۿ اړيع ىاـ ڀچٍطا “يا .ړي اگڠاڈاۿ ړي رڙي چّنڎـ ۾ۿ ڀعؼاـ اچي ىٿً تي ڟٿ رکي
ةيڠي رڟياۿ ړي قري چّنڎـ دي پهّـ کي ڟيٺ ىٿي ړعي نّڇڻ نښا .ىعدـ ۽ زائفً ړو ړعڻ کڝي
ةٍط ړيّ .ړً تَ قيٺي ئي ړع کڝي ٌڠاريّ .پّڈڟيًۿ ىٿي ڇي ڟٿ قرائيۿ رئي کي اڙڀعق ړيّ.
ٌٍڌيًۿ ٌٌعقـ چّرائي پي ٌڠاريّ .ړي تَ ةيتاڋ ٿيۿ دقٌانيّـ ؼاىڠّـ ړعيۿ ةو دڠهي ةيٺيّـ
رڟيّـ .ڈا دي ڟٻڒۿ ڈا دّ زذاب! ړيع ٿّ ړٍڠً کي ؼڃاڜي .ڟت زياتيڡ دا اڟڃاڻ
دِهڔي ڇيئي رڟيا ڟئا .ىٽيڡ ىاـ ۽ ٻّٽً ىاـۿ ؼعڟاڻ ٿي “ئيۿ اٌڠً كطيو ؼٍڋيً ديۿ دي ڟغار
ؼانً کاـ ىڠعاڻ دي ىاٿعيڡ ۾ نّڈائّ ڙائيٍطاۿ ٌڎ قڅائيٍطاۿ څىاؾ ڟڝٍطاۿ ’ڟّ ديانّ‘ ٌچٍطاۿ ڙاڈڟي
ڙئّـ پانيٍطا ٿي “يا .قطيً کاـ ڟًٍ پي اپايّ ۽ ٌپايّ .کيً ؼڀ گع ياد ڟئا .دِار دِعړيۿ ؼّئع
ؼڠيۿ ڐّرق نٽيعي کي څاڜٍطا ؼڃاڜٍطا ڟئا .قٽً کاٌڀاڜيّـ ڟيّـۿ ڇڐا ڟئاۿ ړڠاڈيّـ ڟيّـ .ؼاقا ؼاقا
کيت ڟيخ ىاـ پي ؾ ڇيا ۽ نييا .ىضهّؽ دّ صانق اڙياـ الڇ ۽ ٌاز! ڙّٺاڜً دي ړاىياةيڡ دي پڔي
۽ پضتي ٌـاٌي! ڟػّ تَ پـتاـ پـت اپائيٍطڈ ڟئا .ڀال ړيع ڟٌّطق دّ اپائيٍطڈ کي ىٽائيٍطق܁ ادايّ
کم صعاب ړٍطقۿ ىٿّ ڐّڈيٍطق .ڟي تَ “ب زيات دا چـيا ڟئاۿ دتاـ ؼڀٍي ؼعړّـ ٿي ڀعيّـ .دي
اٌڠً کي ؼڔائيٍطا ؼي پاڻ ٌعڟَ ٿيٍطا .ڟّ تَ صانق “ڟً .ىضهّؽ قارا ىسٍت دا ىانڒ! اٌڠً کي
ړپڛ قارق ڙاٽي ڀع ړعٌطقۿ ىڝڔّ ٽٽي پٌّطسۿ چپ نڎړي ايٍطس .قڻ دّـ پاڈقـ “ڟً.
اتع دي گِٽ ۽ ڟّا ةٍڠَ ةٍط .ڟڒ ىٽي ٻيّ پگڠع .ةطـ ۾ ړؽيعق ۽ چڒ چڒ .الري ةيٺي تَ
ڟهڛ دّ ٌاـڣ ٌَ قٺي .ىٿاـ ىډعـ دّ زيهّۿ اقم رقڈي کڝي رڊ .ڙّٺاڜً پاڜيڡ دا قٽا ڀعي ڀعي پيا رڟيا.
ىډعـ کي تَ ٽاري ٌٿي ؼگڠيا .الريڡ ړعي گظاري .اٌڋ دي گڠّڈي تي ؼّارۿ اکيّـ ٻّٽيۿ ةّدڠَ
کڝٍطيۿ زعاؿ ؼٿيٍطيۿ پعائّ پگڠع ړڌٌطيۿ څقڈ اڇائيٍطيۿ اٌڋيڡ ىک قاٌگعۿ قاڣ ىٿي ۾ۿ قڃي
ٻّڟي ۾ پئي .پٍڠٍذي ئي ةار ڟيٺ ړٍذڠڛ نښي .ؼڀ ړٍڠً کي ؼاڈۿ اٌطر ۾ اڅىاۿ اکيً ۾ اال.
ؼٍطس ئي اٿاريم څقڈۿ ةاڟَ دّ ڀڀڎ ةڝذي کيػ قړّڈي قيئي .دريّـ ةٍط ٿي قيػۿ ىتيّـ ىٍذڠي
www.sindhsalamat.com 41
پشو پاشا ۽ ٻيون ڪهاڻيون :جمال ابڙو
قيػ .پّڢ تَ ڈتي ٿي پئي .تيئً قٺي تک ړيائيً .قيئي چٿيٍطي ۽ چڀيٍطيۿ ڀڀڎ قيّ قڅٌطق.
ؼٍطس ڄگڠي رؼيۿ تيغيڡ ؼاـ ٌٍڌي ٿيٍطي قئي.
گگڠَ اقٌطاڟيۿ زاؾ ةډڎاۿ ىٍڠً ۾ څقڈ ۿ نڕ نڕ ٿي ڇکيّۿ پع اچي گِع ڀيڎا ٿياؼيً تَ ڇاکڎا ئي
نڠي قيا .قتع دّ ڐم ىٺّ! رما ٿي رامي.
...پع ؼڀاڜي ؼاڙي الري ۾ ىّٽڝّ ڟئو .ىٍڠٍذّ تَ ڟٍيّـ کاڅي قيّ .ةاڟَ قٺي قيو .ڀاٌيو تَ
اٌڠيڡ ’قتع‘ ۽ ’رما‘ کي ڙٿڎ کاـ قٺي قچي ړٽيۿ چّرڻ ړعيۿ کڎيً ڟيٺياـ چيڀاٽي ڈڍياـ .رڙً
۾ چّچڎيّـ ٿي دکيّـ .نٽا الڟيۿ نٍگّټ ٻڋيۿ ىيٽ ٿڑي کّڟَ تي “يػٌ .ار ڐيٿي قاٌگع ٿي ڐعيّ.
صاني نّٽيّـ ٻڍي ٻڍيۿ ڀعتّ ٿي ٿئي ٌڔتيّـ .زعاؿ دّ ڟيت ڟاريًۿ ىانڠَ ۾ ٻڋديۿ پاڻ ۾ گڍدي
كعب ؼاـ اڙتي قڅيّـ .ٽيٽار ٿيۿ واكت قٺيۿ ىٿي اڀعيّـ .ڟڒ ئي ٌانيڡ ۾ کڝي پٍڠٍذّـ ؼڀ كّتّـ
قڅائّـ .اقدم ؿفاؼ پاڜيۿ اڙتي قڅي ؼچي کيڎيڡ تي ڈاٌئذي قيّ .ڀيٍڊ ۽ ڐّڈ ڙعي پڠت ٿي قيا.
نػ ئي نػ ٿي قئي .قٺي گم ڐم ٽڎياۿ چّڅاري ؼښٍڋ ۽ ؼعڟاڻ ٿي قئي .ؼڀٍي الڢ ڟڒ دڠڎيۿ ڟڒ
ديتعي!
www.sindhsalamat.com 42
پشو پاشا ۽ ٻيون ڪهاڻيون :جمال ابڙو
پِشـٌ پـاشـا
رياؼت دي عطان ت عانيَ دّـ ؿّخ ۽ ړعڈيّـ ڀتيّـۿ ؿڠع کاـ پعي ٽڔعيڡ دي ڀعؼاـ اڇقؾ
ٿيّـ ةيٺيّـ ڟيّـ .عيارت دّـ ڄگڠيّـ پٿعيهيّـ ڀتيّـۿ قيڔعا چپٿعا ىٍارا ۽ قڇا ؿاڟي درۿ ٺڠعائيٍطڈ
دي ارادـ ۽ ىٍكّةً دّ پّرق پّرق ٌلـّ چٽي رڟيا ڟئا .ٽڔعيڡ دي اقچائيۿ عيارت دي ةي رصي ۽ قڂ
قاري پّ ٺي دي رکائي څڛ تَ پاڻ ۾ ٻٽ ٿيۿ څاڜي قاڜي ڟً اٌكاؼ دي گڠع کي عاؿ ةؽتيڡ کاـ ڈٍي څار
ړعي رڟيّـ ڟيّـ .قيتع ړارق نّڟي ړڎـ قارق غيع ىهڔي دٍِگهّ څڛ تَ ىڔّـ االري دڈړا ڇيئي
رڟيّ ڟّ.
ڟً عطانت عانيَ ۾ ىهڒ دي كاٌّـ دي ڀڃ گڠڎ ړعي چٻيۿ چٿيۿ فتّائّـ جاةت ړيّـ
قيٍطيّـ ڟيّـ .ڟت كاٌّـ دي تـعير ٿيٍطي ڟّئي .كاٌّـ کي قټ -قړڎ ۽ قر ڇٌا قيٍطا ڟئا .اڟي
چٻيمۿ چٿيم ۽ ىعقٽيم ؼعقٽيم كاٌّـ ىعكّؿ ؿڠعيً دي ىٿاـ پٍذّڈ قاٌگع اڈاليا قيٍطا ڟئا .نّڟي
دڠٍگهي ۾ دڔڎيم ۽ پٿع دي ديّاريً ۾ ةٍط ٿيم دىاغً دا گّؾ ىّؾ ديال ڙّٺڎـۿ ىاٿعيً ۽ چعاگاڟً
دي کهيم ڟّائً ۾ ڇٌڊي دي زقر ؼاـ ڟاليا قيٍطا ڟئا .عطانت عانيَ دي چّٽيً ىاـ اڟي كاًٌٌّ دا
زٌذيعـ دي ٌڔعيۿ قڃي ىهڒ دي ؼعزطـ ۾ کپٍطا ڟئا ۽ ؼچّ ىهڒ زٌذيعيً دي ړڎـ ۾
دڔڎدي نّڟَ ٿي قيٍطق ڟّ.
اڅّړي ڇيٍڠً عطانت عانيَ دي ٻاڟعاـ زـاؿ ىاڜڠً دا اچي گڍ ٿيا ڟئا .ڄگڠيً ڇاڈڟيً ۽
ڄگڠً قارـ قارا ٽاړعق دّاـۿ څڛ تَ االئي ړٿاـ اچي ړڎړيا ڟئا .گعؿ ڟّا ۽ نڒ دي ړعي ؼڀٍي
دّـ ٻٽّـ ٻڋؾ ڟيّـ .ؼٍطـ اکيّـ ڙاڈڟيّـ ۽ ؼٍطـ زةاٌّـ صاىّش ڟيّـ .ؼٍطـ اٌطر ۾ اڅىا ڟئا.
ړّؼي دڠّني قر قر ړعي عطانت عانيَ دي ڀتيً ؼاـ ٽڔع پئي کاڅا.
اـ ڇيٍڠً”دا ةهّ ؿيٍڠً“ تي ړيػ ڟهڝّ ڟّ .ؼچ پچ ةَ ؿيٍڠً دڠڎق ىڎس ڟّ .ڄگڠّ ۽ كطاقرۿ
نڕ ىعقڈۿ رڋ دڠڎق چيڎڟانّ .ؼٍطس ڇاڈڟيۿ ىٿي ۽ ىډً دا قار ړڔا ڟئا .ؼٍطس ؼچي ةطـ تي
ڀّري ةخ ڟئي .ىائٽً ؼٍطس ٌانّ ” پـػّ “ رکيّ ڟّۿ پع داةهّ ىاڜڠّ کيػ ” پـػّ پاؿا“ ړعي ؼڍيٍطا ڟئا.
ؼٍطس ڈاتي قيڔعيۿ ٻاٌِّـ ىنتّط ۽ ڙچي ىنتّط ۽ ڙچي ڀعيم ُئي܀ ٽٍگّـ دِڎا پيم پاقاۿ
ؼٍطس ړاريً اکيً ىاـ ؿّصيۿ مطۿ ارڇائيۿ قاؼ گّئي ۽ الپعقاڟي ًاڟع ًڠّر ڈهڔي رڟيّـ
ڟيّـ.
عطانت ۾ غيع ىعيّني چعپع ڟئي .ؼپاڟيً دي اڂ قڀۿ ڟٿيارـ دي ڈڛ ڈڛۿ كاٌّـ داًٌ دا ړارا
دتا ۽ اڈا ړانع -ڀّتً قاٌگع اڂ قڀ نښي پيئي ڟئي .پّنيػ عيهطارۿ ؿاڟطـ کي قري قري ؼيذڠائي ۽
www.sindhsalamat.com 43
پشو پاشا ۽ ٻيون ڪهاڻيون :جمال ابڙو
ؼيکاري رڟيا ڟئا .عطانت دي ڀتيً دي اقټ ۾ ؼڀٍي دي ؼاىڠّـ کهيّ کاليّۿ دڈړً ۽ دٻاقـ دي څؿ ۽
اکعـ دي ڀڃ ڄاڟَ ٿي رڟي ڟئي .ڇٺّ قائٺّ جاةتيّـ ٺاڟيّـ ۽ ةٍايّـ ٿي قيّـ .كاٌّـ دا رکپاؾ كاٌّـ کي
ىعقڈي ۽ گِٽي رڟيا ڟئا .ائيً ٿي ڇٺّ تَ عطانتي ىـيٍعيڡ دي ڟڎٌي پعزـ اٌكاؼ کي ړڠڛ الڢ ٻڋي
ړئي ڟئي.
دخ قازب قاري ٿهڠي تيۿ قڇي گٍتظ ڟيٺياـۿ ڟڒ قڇي اڅ گّؾ ىيغ رکيم ڟئي .اـ دي پٺياـ
ڟڒ ڄگڠيۿ ٽيڒ قاري ړعؼيۿ دٍڠً دي ىٿاـ فنهيت ىاب دّ فّٽّ ٽٍگيم ڟّ .ىيغ تي قڇـ قڇـ
ٿهڠً ړتاةً دّـ چڙيّـ ۽ ڀع قارـ ړٻٽً ۾ اړيچار ړتاةً دّـ كىارقـ ڟيّـ .اقچتّ چّةطار
”صتعدار“ پڔاريّ -۽ ڟڒ ٌٍڌڈق ؼٍڠڎق دخ ڟڒ ٌٍڌڈي ةٍط درقازي ىاـ ٌڔعيۿ قڃي ړعؼي ۾ پيّۿ
څڛ تَ ړعؼي ۽ ىيغ ؼٍطس ةطـ کي ڙڎړائي قيّـ ڟيّـۿ ۽ ړتاةً کڝي ڙٿڎ کاـ دڠهيّ ڟئػ .ڟً
اکيّـ ىچڔائيۿ ڟيڍي ڟّڇي ٌڠاريّۿ ړذڠَ ړاغظ اٿاليا ۽ ” پـػّ “ کي ىضاوب ٿيّۿ ” ڈاۿ تّؼاـ
ٌازق “ڟي܁ ڈا ڐاؼايّ قيّ “ڟي܁“ پـػّڡ کي څڛ تَ ةاڟَ قٺي قيئي .ٽپّ ڇيئي اٿيّ -چيۿ“ ٌازق “ڟي
تّؼاـۿ ڐاٿم “ڟيً تّـ!“ دخ قازب کاـ څرڈي ٌڔعي قيئيۿ څڛ تَ ؼٍطس راز فاش ٿي پيّ ڟّ .قائڎق
ٿي دّاةطار ڇاٌڠً ڇٺائيًۿ ړتاةً ڇاٌَ ڇٺائيًۿ فنيهت ىاب دي فّٽّڡ ڇاًٌِ ڇٺائيًۿ عطانت دي
ڄگڠيً ديّاريً ڇاٌڠً ڇٺائيًۿ ۽ اـ ٌٍڌڈي درقازي ڇاٌڠً ڇٺائيً دتاـ پاڻ ړئي قاٌگع ٌڔتّ ڟّ.
پـػّڡ دي اڟا ٌٍڌي ڟٌّطي کاـ ئي عادت ڟئيۿ ديڔي چئتّ ڟّسۿ ؼّ قري ڐڠڔائي ڇيٍطق ڟّ
۽ قري اـ دي اةتڎ ړعي ڇيکاريٍطقٌٍ .ڌي ڟٌّطي کيػ چٌّطا ڟئاۿ ”تّـ ؿڔع گٍخ قاري چّٽيڡ تي
اقم ړٌَّ چڎڟي ؼگڠٍطيً!“ ةػ پـػّ چڝٍگ ٿي قيٍطق -چيۿ ”تّـ ړٌَّ چڎڟي ؼگڠٍطيً!“ پّڢ تَ
ؼڀٍي دي ڇٺيۿ ڈالٌگ ڇيٍطقۿ ريڎڟيّـ پائيٍطقۿ نٽڔٍطقۿ قڃي چّٽيڡ تي پڠچڠٍطق ڟّ .قري
ؼڠڔٍطق نڠٍطقۿ نڠڛ ؼاـ نّڟَ ړيّۿ اـ ىاڜڠّڡ تي ړاڟيّ ايٍطق .ڀائيٍطق تَ کيػ دؼيۿ ړيعائيۿ گِٽا
ڇيئيۿ چّي تَ ”ڇٺئَ! تّـ ړٌَّ چڎڟي ؼگڠٍطيً!“
ؼٍطس اٿڛ قيڠڛۿ کائڛ پڠعڻۿ ڙانڠائڛ ٻّنڠائڛ ؼڀ کڠعق ڟّ .ديڔي “يػۿ ىٍڠً تي قڟائي
ڇيٍطق .ىڎڻ قارق ىڎس ئي ٌَ ڟّ .ڟڒ دفعيۿ ڟتّ تتّۿ رئيػ گم صاـ دي اقواؽ قٽاـ نٍگڠيّ .اڀ کاـ
ؼاڟَ ٿي قيػ ٌَ .ړيائيً ڟو ٌَ توۿ ؼڋق قڃي رئيػ دّ گالس کٍيائيً .ؼڀٍي گڠڝّ ئي ”ىتاـ! ىتاـ“!
ړيػۿ پع ڟيڣ يار ٻَ ٽي گالس چاڈڟي قيّ .اتي ئي گالس اقٌڋق ړعي چيائيً تَ”ادا ڈّۿ ړّ چڠڎي
دّ گالس ڟّ ڈا܁“
پـػّ كطرت دي ڟڒ اڻ گڠڎيم تضهيق ڟٌٍّ .ڌي ڟٌّطي کاـ ئي ڈيښعقۿ انڎ ۽ ارڇق ڟٌّطق ڟّ .ڟّ
پڠاڈـ ۾ څائّ ۽ پڠاڈـ ۾ پهيّۿ ةػ پڠاڈ ڟئاۿ پٿع ڟئاۿ ۽ پـػّ ڟّ .اڀا اڀا ديئعا داڙٍطا پػڠڛ .رچقـ ۽ پـػّ
ةَ څڛ تَ چعٌطڈ پعٌطڈ پڠڛ ڟئّ .پڠڝً دي پيٽ ىاـ ٌڔتم تازا ٻچڎا! پڠڝً دي اقټ ۾ ۽ پڠڝً دي ىٿاـ
www.sindhsalamat.com 44
پشو پاشا ۽ ٻيون ڪهاڻيون :جمال ابڙو
قتٍطا ڟئا ڄقڈيٍطا ۽ ٽپٍطا .ائيً ٿي ىعهّؿ ٿيّ تَ پڠڛۿ پـػّ ۽ رچقـ ڟڒ ئي ؿئ ڟئاۿ ڟڒ ئي ڟّا ڟئيۿ
ڟڒ ئي زىيًۿ ۽ ڟڒ ئي پاڜي -دٍڠً ڟغارـ قرڟيً کاـ ڟً ىاٿعيڡ ۾ ىاڜڠّۿ ىاؾ ۽ اـ پئي پيطا ړيا.
پـ ػّ ائيً قڅيّ ديئً ړّ صـڒ داةهّ ٻّٽّ پٿعـ ىاـ ڐاٽي ٌڔتّ ڟذي .ڙاڈڟّ پٿعيهّ رٌگۿ
ڀّرا دڠٍڊقال قار .گهيهيڡ ؼاـ قتٍطق ڟّ پٿع چٽيٍطق ۽ ٻٽيع ىاريٍطقۿ ڟڒ ديڍـ ؼاـ قڈڟٍطق نيٽٍطقۿ
نيٿڎٌطق ڀچٍطق ۽ ڄقڈيٍطق .ڇؼٍطي ڇؼٍطيۿ دّاـ ٿي قيّ تَ ةَ دڠڎق ٻار!
پـػّڡ دي ذري ذري ىاـ زٌطگيڡ دا “جار پيا ٽپڔٍطا ڟئا .اقم ىاٺ ړعي ٌَ قڟٍطق .ړٍڠً کي
چڒۿ ړٍڠً کي چڠٍڊڈيۿ ړٍڠً کي رڟڎۿ ړٍڠً کي چڠڎ .پيّ اڈهّـ ڇيٍطق ۽ ڈهڔٍطق .ؼٍطس
اکيّـ پيّـ چيڔٍطيّـ ڟيّـ .پّرڟئي ىاـ ىغق پيّ ايٍطق ڟّس.
رزيطؾ ةَ ڟڔڎقئي ڟّ .پاڻ ڇي ىڠڎ ڟٌّطيػۿ تَ دڠٽ پـيياـ ٿيٍطق .ڟڒ ڇيٍڠً ىاڣ کي گڠٽ
قڅ ڙانڠيائيً .پّڢ تَ ڙّٺ ڈڍي ڀچي قيّ .ؼچّ ڇيٍڠً گڠع ٌَ “يّ .قتيّ نڔً ۽ ٽڔعـ ۾ ڟهٍطق .نڎيڡ
اڅ رات دّ گڠع “يّ .ىاڜػ اقؼيڎي ۾ چهڠَ تي قيٺي ڟئي .چهو ٺعي قيئي ڟئي .پـػّ ىاٺ ىاٺ ۾ چهو
تيار ړعيۿ ٌڎ “ڜي ىاڣ کي ڇٌّ ۽ ڀع ۾ قيڠي رڟيػ .ىاڜػ ؼٍطس قارـ ۾ “ږعيّـ ڐيعڻ نښي ۽ پـػّ
ؼٍطس پاؼي ۾ ؼيڠي پيّ.
پـػّڡ پيار ةَ ړيّ .رئيػ دي ٌياڜيڡ گهٍاز ؼاـ .اکيّـ چار ٿي قيػ .ؼٍطس نڗً ۾ ؼيؽعاټ
پئذي قيا .ڙهً ۾ ړّؼاڻ ۽ قار قار ۾ نڠػ .ةت ةٍذي قيّ .زٌطگيڡ قڟڔعق دّ ؼٍطس نڗً ۾ پيّ
ؼعړٍطق ڟّ ۿ يڔا يڒ ةٍط ٿي قيّ .ڟً دي وتعيت دّ قٺ پڔڎ قارق وّفاـ قيڎڟذي ؼيڎديۿ ٌٍڌڈق
ٿيۿ قڃي ړٍڠً ړٍڊ ۾ نڔّ .ڇيٍڠً دا ڇيٍڠًۿ اړيهّ ئي اړيهّۿ ةؽتي کاـ ٻاڟع ؼڔم قڜً
ڟيٺياـ صـڒ گاڟَ نتاڈيٍطق قتيّ .ؼياري دّـ ٿڋيّـ ڟّائّـ ۽ ادڎيم کيت کيػ ڟيطرد ۽ ڟو صياؾ
ىعهّؿ ٿيا.
ڟڒ ئي څڋ ؼاـ دتهً دي چّٽيً کاـ ٿيٍطقۿ تارـ دي دٌيا ۾ اڇاىڛ نښّ .څڛ تَ ړّ ازؾ دّ
“قاز کيػ اڃا ةَ اڙڀعق ؼڍي رڟيّ ڟّ .ىاٿعي ۽ ٌڠع ۽ کيت ۽ صّد پـػّ ؼڀ ڟيٺ پٿعـ ۾ ئي اٽڔيا
رڟيا .پع ؼٍطس ٻيّ ړذڠَ ڟّائً ۽ “ؼياًٌ ۾ۿ ؼتارـ کاـ ٿيٍطقۿ ىٿي ئي ىٿيۿ اڇاىٍطڈ راةيم قاٌگعۿ
زؽً دي وعؼۿ ةٍا اٽڒۿ نػ ئي نػۿ تعٌطق قيّ .پـػّڡ دي ڟً اڇٌط کٽّنيڡ کي ؼٍطس ؼٍگتيً
ڈڔي ڟيٺ “ڜيۿ زليلت دي ړٍڊـ ؼاـ زىيً دي تڠَ تي دڔڎي ڈڍيّ .کيػ ٻَ ٽي ٿڑّـ قڟائي
ړڌيائّـ .چيۿ ” گٍطي اقچي قڃي گڠع قيڠَ!“ پـػّڡ دا ٌـا ئي ٽٽي قيا .ڙڠع نڠي قيػ .ړاقڈ ىاـ
قڇيّـ قڇيّـ ٻعاٌگڠّـ ڀعيٍطقۿ اچي رئيػ دي زّيهيڡ قټ ٌڔتّ .قدڠَ قٺي گهٍاز دّـ ٻئي ٻاٌڠّـ
کڝي دڠهيائيً .چيۿ ” تّـ ىٍڠٍذي “ڟيً.گهٍاز دّـ پياؼي اکيّـۿ ڄگڠا ڄگڠا ؼاڟَ ۽ چرق چرق ةطـۿ
پـػّڡ دي ڟع ؼّاؾ دّ قڜٍطڈ دّاب ڟئا .پـػّڡ دي “ؼياٌي پيار قاري اڇاىٍطڈ راةيم پّياـ پيع ړيا.
www.sindhsalamat.com 45
پشو پاشا ۽ ٻيون ڪهاڻيون :جمال ابڙو
ؼٍطس ؼښٍڋ ڟّا ٿيٍطي قئي .ؼٍطس ٌعؿ ۽ ٌازڋ پکڎا ړّىائذي ڈڝٍطا قيا .ةاكي ؼڔم ڇاٌڊي اچي
پٿعـ ۾ پيئيۿ دٍڠً کي قكت دي ڙّري ۽ کڠعي چڔيڡ پيڠي ىاري دٌيا دي ذرـ ۾ ڙّڟي ۽ ڙاري
ڈڍيّ .پـػّڡ دي پٿعيهي وتيعت قري اقج تي اچي قيئي .گهٍاز قٽاـ ىّٽيۿ ړًٍِ دّـ ٻاٌِّـ
ىعقٽيائيًۿ ړًٍِ کي دِهي څقٌڋاڈيائيً ۽ ړٍڠً کي ړهڠي تي کڝي ڐيعيّـ پارايائيً .پٍڠٍذي
ؼٍگت ؼاـ قڇا قڇا ٽڠڒ ڇيئي کهيّۿ ؼٍطس ڟڒ ڟڒ ٽڠڒ ؼاـ څڛ تَ غو دّ ڟڒ څييم ٽڔعق
اٌطر ىاـ ٌڔعيۿ ڐڠڔّ ړعيۿ قڃي ٿي پٽ تي پيّ .رئيػ ديۿ ؿعقع کاـ قٺيۿ پـػّڡ ؼاـ ړاٌَ پيئي
ڟئي .پـػّ ڟع قكت پيّ پٍڠٍذيً ؼٍڠڎيً ڀّريً ىډً کي قٽيٍطق ڟّ .رئيػ کي ڇاچا دڒ ايٍطا ڟئا.
چيۿ ” ڀاڈي .ةيڔارۿ تّـ ړڠڎي الټ دّ پٽ “ڟيًۿ دّ قتيً ٿّ ىډّـ قٽيٍطق!“ پـػّ ڀڎړّ ڇيئي اٿيّۿ
چيۿ ”ڀاڈي “ڟيً تّـ! ةيڔار “ڟيً تّـ!“ پّڢ تَ ڟٍگاىّ ىچي قيّ .پـػّڡ تي چڎڟي قيا .پـػّ ةَ ٻً چئً
کي ؼٽيٍطق ړٽيٍطق ٌڔعي قيّ.
رئيػ ڟاڜي ڐّړّـ ڇيڛ ۽ ڇٌگ ڟڝڛ نښّ .ړٍڠً کي ٻڋائڛۿ ړٍڠً کي ىارائڛ ۽ ړٍڠً کي
نڍائڛۿ “زار ىچي قيّ .قطيً دي ةيٺم ؼيادڒ پاڜيڡ ۾ رئيػ دي ٿاڐّڈـ څٽ ىچائي ڇٌي .پـػّڡ
پٍڠٍذي ؼاٿيً کي اٌڠيڡ چقٌڌ کاـ ړڌي ٻاڟع ړيّ .چي ”ڟڍ ڟڝّـ اؼيًۿ پٺيڡ اگڠاڈي رڟّـ اؼيً ܀
پّڢ ةَ اؼيً ړييڝا ۽ رئيػ چڗّ ىڎس܁ چڗا ىڎس اؼيً “ڟيّـۿ رئيػ ٌاڟي!“ پـػّ ٌَ ڄڅڝّ ڟّۿ ٌَ
ؼؽت .رئيػ ديؽتائيً ؼٍڀعي ئي ؼٍڀعيۿ تيؽتائيً پـػّڡ ړيتعائي اڈٻٍگ دّاـ پٍڠٍذي پاؼي
ړعي قرتاٌ .ئّـ صّـ ۽ ٌّاـ اىٍگ! چيۿ ”کيت اؼاـ دا “ڟًۿ ړاريغ اؼاـ دا “ڟً .اؼيً ؼڀ
ړذڠَ “ڟيّـ .اؼاـ دي “ڇق ړّ ٌَ اچي! “
رئيػ ةاڟَ ٿي قيّ .پّڈڟا پّڈڟا قائڎا ٿي قيا .ڟٿ ٺّړي پئٍچات گڍ ٿي .ىػال فتّا ڇٌي .چيۿ
”اقڟيً ړافع “ڟيّ .تّڟاـ دي دٍازي ٌياز دائغ ٌاڟي .تّڟاـ کي غؽم ڇيڛ رقا ٌاڟي!“ ٌّدّاـ ؼڀ
اٿي کڎا ٿياۿ چيۿ ”ړافع تّـ “ڟيًۿ غؽم تّ کي ٌَ ايٍطق!“ قڇيعړي پئٍچات پتً دي ىاڈيڡ قاٌگع
ڄڟيۿ قڃي پٽ پيئي.
رئيػ ةاڟَ ٻاري ڇٌي .اٌاج کچي قيا .گڠع ؼڎي قيا .کيت اداڈ ٿي قيا .ىائّـ ۽ ٿيٍطڈ ىائعقـ
ٿڋيڡ ڈاٌّ ىاـ ړڌيۿ نڒ ۽ نّڡ دي زّاني ړيّـ قيّـ .ةػ ائيً ئي ”ٌٌاؿ زيات“ کي اکّڈيٍطڈۿ
پٍڠٍذي اکّڈڻ دّ ؼاىاـ پيطا ړيّ .اٌڋا څٌڋۿ تڔڎق تڔڎق -قڇي ةي چيٍيڡ ؼاـ .پّڈڟً پـػّڡ کي
ٺاڟَ الڢ ؼيذاڟيّ .پـػّ صفي ٿيۿ ٻئي ڟٿ کڝي کّنياۿ چيۿ ”اڃا ةَ ٿا چئّ تَ رئيػ چڗّ ىڎس “ڟي܁
ړٍڠً ؼاـ ٺاڟَ ړذي! ڈا تي ٺاڟَ ړذي!“
پـػّڡ زڔّىت دّ ؼڠارق قٺڛ چاڟيّ .ؼّچيائيً تَ ړا اٌڋيع ٌٍگعي تَ ړاٌڠي! ٌيٺ ةَ تَ
ىهڒ ۾ كاٌّـ “ڟي .کيػ اىيط دّ ړعڜّ ٌٌع “يّ .ڟً ؿڠع قڃڛ دي پڒ ړئي.
www.sindhsalamat.com 46
پشو پاشا ۽ ٻيون ڪهاڻيون :جمال ابڙو
پـػّ پڠعيائيً ؼڋق الني ىسيط ديً قټ قيّ .ڟػّ زادي ڟّ ۽ زافي ڟّ .ڙّٺ قارـ کاـ پيـگيڡ
تي اٌاج ۽ ىکڛ قٺٍطق ڟّ .پـػّ کاٌئػ كعض گڠعيّۿ پع النّ قفا چڎي قيّ .چيۿ ”اقڟيً الڟي پائي ةي
زياڡ ٿي ةيٺا “ڟيٌٍّ ٌَ .ڌ قڇائيڡ دّ ادبۿ ٌَ چڗي ىڎس دّ نساظ .رڙّ ڇٌڊي دي زقر تي نيڔّ نٍگڠي
قيا “ڟيّ .ړيع اقڟاـ چّرـ څاڈيهً کي پئؽّ ڇيٍطق!“ پـػّڡ دا تاڋ نښي قيا .اٌطر ئي ؼڎي قيػ .ڇٌط
ړعٽيۿ نّڈڟَ کڝي اڀي ړيائيً .چيائيً تَ ”چّر! څاڈيم! ةي زياڡۿ تّـ دڍڟً ڟتي “يّ ڟئيً تڍڟً تّ
قټ ڈا ڟّ܁ “ النّ ڇړڛ نښّ .دڠٽ ڇڟيً ڇڟيً دا ٻَ ٌّټ ړڌي کڝي پـػّڡ دي ڟٿ ۾ ڇٌائيً .پـػّڡ
ٌّٽً کي ىعقڈي ؼعقڈي کڝي الني د ي ىٍڠً ۾ ڟٍيّۿ ۽ پّياـ پيع ړيائيً .ؼّچيائيً تَ ڟً ړو ۾
پئؽا پٍڠٍذً کاـ ئي قٺتاۿ ٌَ ٻيً کاـ .ڟڔطؿ ٻَ چار رچقـ ړاڟي ؿڠع رقاٌّ ٿيّ.
پـػّ اتي پڠتّ دتي گٍط دا چيعۿ ړارصاٌا ۽ دقٌڠاـۿ ؿّر ۽ غم نښّ پيّ ڟّ .گڠٽيّـ ۽ رؼتا ايتعاۿ
دّ پتّ ئي ٌَ پّي تَ ړٿاـ “يا ۽ ړاڇي قيا ٌَ .قري ړّ پّرق ڇس ئي ڇئي .ڟع ړّ پٍڠٍذي ؿضكيت ۾
ئي قچڎيّ پيّ ڟّ .ؼڀڔّ قٺ پڔڎ ۽ ڀڃ ڀچاـ ۾ پّرق .ائيً ٿي ڇٺّ تَ ړٍڠً قڇي ىڔار ۽ چاالڋ
کيڍاريڡۿ ړٍڠً صاص ۽ ٌاپاڋ ىىهب ړاڻۿ ڟً ؼچي ؿڠع کيۿ اٌذڛ قاٌگع ٿي ڟاليّۿ دٍڠً اٌذڛ
دا پعزا ۽ ړهّـۿ ڟي ىّڙا ۽ ةي داـ ىاڜڠّ ڟئا .اٌذڛ دي رټ ۽ کٽ کٽ ۾ ڐعيۿ دڍڟً ڟي اٌؽاٌي ٌٽ
۽ ةّنٽ واكت ڈڍيۿ گعگِال ٿي پئي قياۿ تَ ىـيً دي تيغ رفتارىاـ ٽٽيۿ زقر ؼاـ قڃي ٿي پٽ تي
ڐڠڔّ ړيائّـ .دتي چٻا ٿي ړٽذي ړٍا ٿي پئي قيا ...پـػّ اچي ڟڒ ٌاؿ ړٺئي نيڊر قټ ٌڔتّ.
کاڅيڡ دا ړپڎاۿ کاڅيڡ دي قطريۿ ړاري عيٍڒ ۽ نڔڛ ڟٿ ۾ۿ فعيٍچ ړٽ ڇاڈڟيۿ څڛ تَ
ؼعٽيفڔٽ تي ىڠع .ىٿاـ ړڇ ۾ ٿيهڠّۿ څڛ ىٍڊيڡ تي ٽڒ .ړيعق ؼڠڝّ ؼيٍگاريم ۽ درتي ٽاٌگّ
ڟڔيّ زامع .پـػّڡ ڀاٌيّ ړٍڠً غهه ڟٍڋ اچي ٌڔتّ “ڟياـ .اڃا اڙڀعق قڅيّ تَ نيڊر قازب قاړّ
ړعي کيػ ٻاڟع تعؼڛ الڢ چيٌّ .يٺ کيػ اٌطر گڠعيائيً .زاؾ ازّاؾ قٺيۿ کيػ نيتّ نيڔچع ڇٌائيً.
چيۿ ” ىييتع ٿيّ .ؿاخ كائو ړيّ .چٍطق گڍ ړيٌٍّ .ڌـ کاتيطارـ ؼاـ ٺڠي ڟهّ .ڇؼّ ٌَۿ اقڟيً ؼڃا
“ڟيّۿ اڻ څاڻ “ڟيّۿ ةکيا “ڟيّۿ ةي قس “ڟيّ “ ...۽ االئي ڈا ڈا چئي قيّ .پـػّ ړذڠَ ٌَ ؼيذڠي
ؼگڠيٌّ .يٺ نيڊر قازب کيػ دنطاري ڇيئيۿ ٻاڟع تعؼايّ .چيۿ ”درصّاؼت نکائي قٺ .ىڎيئي چڗي
ٿيٍطي!“ پـػّ اڃا ٻاڟع ئي قيٺّ ڟّۿ تَ رئيػ گم صاـ اچي ٺڔاڣ ړيّ .ةٍا ڟٽڒ ؼڋق اٌطر ڟهيّ قيّ.
نيڊر قازب کيػ کهي کيڔع ړئي .ياراڜا ٽڠڒ ڇٌائّـ .رئيػ ؼئّ رقپيَ چٍطق ڇٌّۿ دّ نيڊر قازب
دي قطريڡ ۾ غائب ٿي قيّ .پـػّ ؼٽ ڇيئي اٿيّۿ ڇٌط ئي ڀڔّڈدي قيػ .چيائيًۿ ”ڀاڈي! ؼڃّ! ةکيّ!
ةي ايياـ! “
پـػّ ڟڒ قړيم قټ قيّ .قړيم قازب ٌٍڌق ٌيٽّ دّاٌڎق ڟّ .پئي ىـڔيّ .چيۿ ”يار اؼيً تَ
پيٽ دا پّڅاري “ڟيّـ .اىيعـ ىاـ ٽڔا ړٌَّ قٽيٍطاؼّـ .اڻ پڎڟيم ۽ اٻّدڠَ ئي اؼاـ دّ ؿڔار
www.sindhsalamat.com 47
پشو پاشا ۽ ٻيون ڪهاڻيون :جمال ابڙو
“ڟً .ڟي گهو ۽ غانيچا ؼڀ ٺښيڡ دّ ٺاڟَ اٿئي .ىهڒ دي كائطي ىّدب تٍڠٍذي ړاةَ ىطد ړاٌَ ٿي
ؼگڠٍطي .في ڇيً تَ ړّڈق ړيػ ٺاڟي ڇياـڢ .پّڢ کٽي تٍڠٍذي كؽيت .اقڟاـ دي ىكيتتۿ اؼاـ دي
ړيائي .ٻي ىطد ىّـ قټ ړاٌَ اٿئيٌ .ڔّ ىاـ قاٌطق “ڟياـ!“ ړيڍي ٌَ ىڔاري ڟئي ڟً دي قاؼ
گّئيڡ ۾! صّد فعيتيڡ دي اٌتڠا! دڠم دّ ڈيڠَ! پـػّ چپ چاٽ اٿي کڎق ٿيّ.
ةي دنيّۿ چرړٍطقۿ رڈڟٍطق اچي ڟڒ ٻئي قړيم قټ ٌڔتّ .قړيم قازب اڅيڎ عيع دّ ڟّ.
ؼٍطس ړٻٽً ۾ كاٌّـ دي ړتاةً کاـ قڅيڒ ىارړػ ۽ نيًٍ دا ړتاب ڟئاۿ فهؽفي ۽ ادب دي
ړتاةً دي چيع .ڟً دا ڀعقـ انتت ىٿڀعق ڈڔيم ڟئا .ؼٍطس ٌعڈ ۾ ڟع ڟع گڠٍخ پئي پيا .ؼٍطس ىٿّ اڅ
تائيً گٍذّ ڟّ.ڟّ ؼٍڠّ ؼڔڎق ڟّ.
ڙانڠايائيً ٿيۿ تَ ٌٌعقـ ڟيٺ ٿي ړيائيً .ڟع ڟع ڟٿ پئي ىڠٽائيً .اٌطر دي اڻ تڛ ىاس ئي
ړّري قيئي ڟيػ .ؼٍطس ٿڔم ۽ گڠٍذيم اکيّـ ٌااىيطيڡۿ ةيّؼيڡ ۽ ىّدڠاري دا دٻا ڟئا .پـػّڡ دي
ڙانڠَ ٻڋيۿ څڛ تَ صفي ٿي قيّ .ڄگڠيّـ ؼٍڠيّـ ٻاٌڠّـ ړعي ىيغ تي رکيائيً .ٻٍڠي ُٿً کي ىّڈيۿ
قاڈً کي ڟيٺ ڀعق چرړائيۿ کڝي ؼّاؾ ړيائيًۿ ‛پّڢ ڈا ړذي܁“ گڠڎي کً قات کهيم ئي ڈڍي
ڇٌائيً ” .پّڢ گڠڝّ ئي ړذڠَ چئي قيّ .چيۿ ” اقڟيً اڻ پڎڟيم “ڟيّۿ اڻ څاڻ “ڟيّۿ ړذڠَ ٌٿا ړيّ.
پڎڟڛ کاـ ؼّاڢ ڈا ٿيٍطق܁ اقڟيً ٌاؼيذڠَ “ڟيّ .اقڟاـ تي ًهو ٿيٍطق رڟٍطقۿ اىيع دّ غعيب تيۿ ڇاچي
دّ ڟيڝي تي .ڟيڣ كاعطق “ڟي .اقڟيً ىٌهّؿ “ڟيّۿ چعيا “ُيّۿ ڟيڝا “ڟيّ “...پـػّۿ ٽپ ڇيئي اٿي کڎق
ٿيّ .ؼٍطس اکيً ۾ ؿعارت ڀعدي “ئي .ٻئي تعيّـ ىيغ تي کّڈيۿ ديّ قاٌگع قړيم قازب دي ىٿاـ ٿي
ةيٺّ .قړيم قازب ڟيؽذي ړعؼيڡ ۾ دڠڔي قيّ .اکيّـ ىچڔائي پـػّڡ ڇاٌڠً ڇٺائيً .پـػّ
ؼاڜػ اکيّـ ىالئي چيّ تَۿ ” چعيّ “ڟيً تّـ! ڟيڝّ “ڟيً تّـ! ًهو “ڟي تّؼاـ! “ اديب قازب دي
ٺّڈڟَ ۾ څڛ تَ ړٍڠً ىتعړا ڟڝي ړڌيا ۿ ڟڒ ...ٻَ ...ٽي .ڟػّ ړعؼيڡ ۾ چرړٍطق قيّ .ړٍڋ نّڇي
نّڇي ړتاةً کي ڇٺائيً .ڇاٌڊيڡ دڠڎيً رڙً ۽ ؼچيم ٻاٌڠً ڇاٌڠً ڇٺائيًۿ څڛ تَ صاوعي ٿي ړيائيً.
پّڢ اڃا ةَ ړعؼيڡ ۾ دِڔي قيّ.
پـػّڡ کي ڇاچي ةډاـ “ئي .ڟياٌّ تي تّر ٿي پيػۿ څڛ تَ انٽي پئي “يػ .گڠڎيڡ کً الڢ دؾ
ؿڔؽتّ ٿي پيّ .صياؾ ړيائيً تَ ڟيڣ نيڊرۿ قړيم ۽ “فيؽع ؼڀ رئيػ ؼاـ ىهت “ڟً .داٌڠً
ړٍڠً کي ڇةي ܁ ؼّچيائيً تَۿ ” ٻيً تي ڀاڈي اؼيً تَ پاڻ تي ًهو پيا ړيّـً .انو اؼيً پاڻ “ڟيّـ
“...پـػّ اڟّ ؼّچي ڇاچق صّش ٿيّ .څڛ تَ ړّ ؼچّ ڟيعق نڋق ڟئائيً .ؼٍطس دىاغ تڔڎق تڔڎق ړو
ړعڻ نښّ ” .ڟي رئيػ ۽ نيڊر تَ رزو دّڙا “ڟًۿ پٍڠٍذي کڍ پاڻ پيا کّٽيً “.پـػّ ؼّچيٍطيۿ
ؼّچيٍطيۿ ؿڠع دي ٻاڟعئيً زكي ۾ اچي ٌڔتّۿ دتي رڙّ ړارصاٌا ڟئا .ڟً ؿّر ٻڋقۿ ڇٺائيً تَ
ڟغاريً غعيب اٿي کڎا ٿيا ڟئاۿ ؼٍطس ڟٿً ۾ دڠٍڊا ڟئاۿ ىتعړا ڟئا ۽ پاٌا .ڟػّ ٌععا ڟڝي رڟيا ڟئا.
www.sindhsalamat.com 48
پشو پاشا ۽ ٻيون ڪهاڻيون :جمال ابڙو
ؼٍطس اڙّاڻ ڟڒ ٿښڎي پّش ڟّۿ ڟّ ةهٍط “قاز ؼاـ چئي رڟيّ ڟّۿ ” ڟًٍ ړهً دّ ؼاڟَ اؼيً
“ڟيّـۿ ڟًٍ ړارصاًٌ دّ رقح اؼيً “ڟيّـ܀ اؼاـ دّ پگڠع ىّتي ٿّ ٺاڟي .اؼاـ دّ پّرڟيّ اىهڠَ
دٍػ “ڟي .ىّڈي “ڟيۿ ؼعىايّ “ڟي .اؼاـ دي گڍيم واكت اڻ کٽ “ڟيۿ دا ړً ړچعي ۽ اڻ پّريڡ
قرڟاؼت کي نّڈڟي ۽ ٻّڈي ڈڍيٍطي “! ...
پـػّڡ دي ڈاتي ڐّړذي قيئي .ؼٍطس ٌؽّـ ڐٍڊدي قيّـ .ؼٍطس اکيّـ چيڔڛ نښيّـ .څڛ
تَ ړّ ٌئّـ ٿڋق ٌّراٌي ړعڜّ ؼٍطس ةطـ ۾ پيڠٍطق دظب ٿيٍطق قيّ .پـػّ اتي ڇيٍڠً دا ڇيٍڠً رڟي
پيٌّ .يً اىيطـ ۽ ٌّـ اىٍگً ؼاـ ٽيٽار ٿيۿ ڟّ ڙّٺ ڇاٌڠً قاپػ قريّ.
پّيّـ ؼخ پٿعـۿ کيتً ۽ ڙّٺً کي ڙاڈڟّ ړعي رڟيّ ڟّ .پـػّ ڟڒ ڈپ تي چڎڟي ةيٺّ .ڙّٺاڜً
دا ڄٌب ؼٍطس چّگعد ةيٺا ڟئا .پـػّڡ دّ قار قار کڎق ڟّ .چّڅاري ڐعي ڇٺائيً .ؼٍطس ڟٿ ۾ نٺ ڟئي.
قٺي دّ اـ زقر ڇٌائيًۿ تَ اڅ ىاـ ڀچي پيئي .څڛ تَ اڇقڟي کاڅؾ پعاڜّ ٌٌاؿ ٽڎړّ ڇيئي ٽٽي پيّ .پـػّڡ
ٻئي ىٺيّـ ىٿي کٍيّـۿ ” ڈا اقڟيً ڟيڝا “ڟيّۿ چعيا “ڟيّۿ ةکيا “ڟيّۿ ةيڔار “ڟيّ܁ ياد رکّ اقڟيً
اٌؽاـ “ڟيّ! اقڟاـ درياڟَ ىّڈي ڈڍيا .اقڟاـ ٽڔع ٽاړي ڈڍيا .اقڟاـ پٿعـ ىاـ اـ پيطا ړيّ .اقڟاـ
ٺّٺ زىيً کي اکيڎيۿ کاٌئػ زقريڡ گم ۽ ٻّٽا څڝايا .اقڟاـ دتهً دي پيٽ ىاـ پاڜي ڄقڟي ړڌيّ.
اقڟاـ دٍڠً تي قار ړيّۿ تٍڠً ړٍڋ ٌّايّ .فعؿتً اقڟاـ کي ؼذطق ړيّ .كطرت اقڟاـ دي ٻاٌڠي
“ڟي .اقڟاـ پّرڟيت “ڟيّۿ پيطا ړٍطڈ “ڟيّ .پّرڟيّ ةادؿاڟَ “ڟي .اٿّ تَ اؼيً قاڙّـ قٺّـ .اٿّ تَ قٌڊ
قرڃ ړعيّـ .اچّ تَ ؼڀٍي کي صّؿساؾ ړعيّـۿ اچّ تَ ٺار ۽ ٿڋړار ړعيّـۿ اچّ تَ اـ ۽ ىيّي دا
اٌتار نښايّـۿ اچّ تَ ىائعـ ۽ ٻچً کي ةي اقٌّ ړعيّـۿ اچّ تَ اٌؽاٌيت دي قاڅاري دي دڳ کي قاؼ
ړيّـۿ ړٍڊا ۽ ړعڈ پٽي اڈاليّـ .اؼاـ دي “ڇق ړّ ٌَ ايٍطق .ديڔّ ايٍطق ړک پً ٿي قيٍطقۿ
نڎڟي قيٍطق .اؼيً ړڍڟً ٌَ ڟٽٍطاؼّـ .اؼيً ړڍڟً ٌَ ىعٌطاؼّـ .ڈّ تَ اؼيً ىاڜڠّ “ڟيّـۿ
پّرڟيت “ڟيّـ! “
ڙّٺاڜً ۾ ؼيڣ پئذي قيّۿ ؼٍطـ رت ۾ قنّنّ ڟّ .پـػّڡ دّ ڟڒ ڟڒ ديهّ ؼٍطـ ةطـ ۾ ٌئيً
ٌئيً صّـ دي پچڔاري ڟڝي رڟيّ ڟّ .ړيتعائي اڈٻٍگ دّاـ اچي پـػّڡ دا ٻاٌڠً ٻيهي ٿيا .پـػّڡ
دي “ڇق راڟّـ کهي پيّـ .ڟيڡ ٌئيً چڝٍگ قاچّڈي قاٌگع قچڎٌطي قئي .داةهّ دّاًٌ دا دٿا پـػّڡ
ؼاـ ىهٍطا قيا .غارـ ۽ چعـ ۾ ڟٿيارـ دي دٍِڔار نښي قيئي.
ڟڒ اقٌطاڟيڡ رات دّۿ ڄگڠي ۽ قر قړڎ غار ۾ ؼاٿيً قالزّـ ړيّـ .ىٍذڠائً ڟڒ انڎ
دّاـ ڟّۿ دٍڠً کي ىػ ىډً دي ؼاقؾ ۽ ڇاڈڟيڡ دي ريڠَ نٿي ڟئي .ؼٍطس ڟٿ ۾ گعاٺ ڐع قاري
چيڔٍطڈ ړڠاڈي ڟئي .ړٍڋ ڟيٺ ړيّۿ ڟڒ ڀتيڡ ړاٺيڡ دّـ ڈيتيّـ پئي الٿائيً .ٽيڍيڡ اڊ
ؼاـ ٌڠاري چيائيً تَ ”ديع ڈادي “ڟي܁ رئيػ دي ؼؽي “ !...ائيً چئي ړاٺي ړپي ٻَ اڅ ړيائيً.
www.sindhsalamat.com 49
پشو پاشا ۽ ٻيون ڪهاڻيون :جمال ابڙو
چيۿ ” گِع ۽ گطاؿ رڙّ ڟڒ تيهيڡ دّ کاځ “ڟً “.ؼڀٍي قٺي قاڟَ قاڟَ ړئي .پـػّڡ دي ٌعاني وتعيت
کي اڟا ڙانڠَ اقم ٌَ قڜي .چڠڎ ڇيئي ؼڀٍي کي چپ ړعايائيً .ړڎړّ ړعي چيائيً تَ ۿ ”ڈا اؼيً
ةَ رئيػ “ڟيّـۿ دّ کيت ؼاڈيّـ ۽ ىاڜڠّ ىاريّـ܁ اؼيً ٌَ صٌّي “ڟيّـۿ ٌَ څاڈيم “ڟيّـ .ڈّ پٍڠٍذي
پيع تي پاڻ ړڠاڈق ڟڝّـ܁“
پـػّ “راؿ ؼاـ ىاڜڠّ گڍ ړٍطق رڟيّ ۽ واكت قٺٍطق رڟيّ .کيً ؼيذڠائيٍطق ۽ ؼيکاريٍطق
رڟيّ .دطا دطا ىاٿعيً دا دّاـ پـػّڡ قټ ايٍطا رڟيا ۽ ٌّاـ اىٍگ ۽ ٌّاـ صياؾ کڝي پکڎٌطا رڟيا.
گهٍاز ڀاٌيّ تَ پـػّ ةػ ؼٍطس ئي پّڅا ړٍطقۿ پع قيچاري تڎپٍطي رڟي .ڇيٍڠً دّ اىيط ۽ رات
دّ اٌتٌار .ڟً پـػّڡ تي زق ٿي ڀاٌيّ .ڟً ئي تَ پـػّڡ دي ٺّٺ دؾ ۾ پيار پيطا ړيّ ڟّ! ڟً ٌٿي څاتّ تَ
اڟّ پيار قڅي ڟڒ چـيّ ةڝذي چڔّ ڟّۿ دٍڠً ىاـ ړيتعـ ئي ادڎيم غٍچً ؼعړيّـ ٿي ڀعيّـ.
قيچاري ٌياپا ىّړهي ىّړهي ٿڔذي پيئي .پـػّڡ ٌَ اچڝّ ڟّۿ ؼّ ٌَ “يّ .کيػ پـػّڡ دا اکع ياد پيا” .
ٌازقۿ اڂ تَ دٌيا کي پيار ړعڻ ؼيکاريّـ!“ اڟي اکع ؼٍطس ړًٍ ۾ قڅڛ نښاۿ ” ٌازق اڂ تَ دٌيا کي پيار
ړعڻ ؼيکاريّـ! ٌازق ةيتاب ٿيۿ اٿي .قاكعي معقرت ڟئي دٌيا کي پيار ؼيکارڻ دي! ڟّڡ قڃي پـػّڡ
۽ ؼٍطس ؼاٿيً ؼاـ ىهي.
پـػّ ۽ ٌازقۿ عّرتّـ ۽ ىعدۿ اتؽاڟَ ۽ اىٍگ ؼاـۿ ىاٿعيً ۽ گڠعـ کي گهغار ړعڻ نښا .گڍدي
اپائڛ نښا ۽ گڍدي کپائڛ نښا .قڇيعٽ ۽ قڇائي قاڣ ٿي قيئي .پّرڟيتً دي پئٍچات اڙتي قڅڻ نښي.
پئٍچاتي دړاـ ۽ پئٍچاتي اؼڔّؾ کهي قيا .ړٻٽي ۽ ړـتيۿ ىهڠَ ۽ قٌذڠّٽيڡ دا ىلاةال ٿيڛ نښا.
ؼٍطـ چڠعا چيڔڛ نښا ٻارڈا کهڛ ۽ کيڍڻ نښا .ؼادـ ؼّدـ ىاڜڠً دي ڟڒ ؼادي ؼّدي اڇاقت کڎي
ٿي قيئي .پّرڟيتً قڇي اتؽاڟَ ؼاـ ڟيڡ اڇاقت دّڈي ڟئيۿ دٍڠً ۾ ٿڋيّـ ڟيعقـ ٿي نښيّـ ۽ کٍڊقـ ۽
کيع ٿي قرڟايا .ڟًٍ پٍڠٍذً ؿض كي ٌفعً کي ړٽيۿ څىڒ ڟڝيۿ ڟً اڇاقت دي پيڎڟَ کي پڔّ ۽
پضتّ ړيّ ڟّ .اـ دّ گارقۿ پگڠع ۽ پيار ؼاـ ٺاڟيّ ڟّ .اٌؽاٌي ىستت ۽ ٻڋيڡ دي ڟً ؼادي ۽ ؼڠڝي
ړّټ ؼاـ رئيؽً گِڝا ٽڔع ڟٍياۿ پع ڙّٺاڜا پٍڠٍذي ڟً تضهيق دي ةچاڡ ۾ ؼع ڇيڛ الڢ تيار ُئا.
ؼچ تَ تضهيق ىئي تَ صانق ىئٌّ .لؾ ىئّ تَ ٌلاش دي ڈا ړٍطق܁ گِع ڄٺّ تَ ؼعقـ ۽ ؼعقٽا ړيئً
رڟٍطا .رڟي ڈا ړٍطا.
زيّاٌيت ڐٿڔڛ ۽ ڈڎيّـ ڟڝڛ نښي .قڇيعـ ۽ قياج صّرـۿ ٌاٌگً ۽ ؼاٌڊـ قاٌگع ڙّٺاڜً دي
ٻڋؾ ړّټ ۾ ڇرڈ ۽ کّٻڎا کّٽڛ گڠعياۿ پع پـػّ ۽ پئٍچات ؼٍطـ ڇٌط ٽّڈي ڈڍيا ۽ چٍتا ڀڃي قڅا .ڀال
ړيع پٍڠٍذي ةڠـت ىاـ ٌڔعي پعائي دقزخ ۾ قيٍطق! رئيؽً ڟٿ پيع ڟالئي ڈيڠَ ړيّۿ ۽ ٌيٺ قڃي
ؿڠعـ ۾ پٍاڟَ قرتائّـ .پـػّڡ دي واكت قيئي قڅٌطي ۽ ڙّٺً دا ڙّٺ قيا ؼٍطس پيار ڀعئي پيغاؿ دي
www.sindhsalamat.com 50
پشو پاشا ۽ ٻيون ڪهاڻيون :جمال ابڙو
نپيٽ ۾ ايٍطا .ىاٿعيّـ ؼتغ ۽ ؼايّـ ٿي قيّـ .اٌاج ۽ ىيّا داؿ ٿي قيا .پيار ۽ اىً دّـ ڟيعقـ ٿي
نښيّـ .اٌؽاٌيت ٽڎٌطي رڟي.
اصتارـ قڇيّـ قڇيّـ ؼعصيّـ ڇٌيّـ .ىاڜڠً ’داةهّ ؿيٍڠً‘ دا ړارٌاىا قڇي دنچؽپيڡ ؼاـ
پڎڟيا .اديب ۽ عّاىي نيڊر کيػ ڟيعق ؼڍڻ نښا .رئيؽًۿ ؼيٺيً ۽ ؼٍطـ زڔّىتي ٻانڔً ۾ ٿعٿهّ
پئذي قيّ .چيۿ ‛پـػّ ةاغي “ڟيۿ چّر “ڟيۿ څاڈيم “ڟيۿ ړافع “ڟي!‚ رياؼت دّ داؼّؼي کاتّ قٺ
پڔڎ ۾ نښي قيّ .ائيً اچي ىڎياۿ ديئً ىکيّـ چقٌڌ تيٌّ .س ٌّس ؿعقع ٿي قيئي .ڟع صّؿتّڡ کي
صىعٌاڋ ؼڍيّ قيّ .ړّڈيّـ رپّرٽّـ ىّړهيّـ قيّـ .قيچارا رپيّ رقز کڝٍطڈ ؼپاڟي ڀال ڈا ٿي ړعي
ؼگڠياۿ ڈا ٿي ڇؼي ؼگڠيا .ړاغظي رپّرٽً دي چڙيً ىاـ ڟڒ قڇي صياني ةطةطق ٺاڟيۿ ىٍڠً ةٍائيۿ
فّدي ړاررقائيڡ دّ زڔو ړيّ قيّ .ىڔار ۽ ړاٌئع ٌّاةً پيار ۽ ىستت دي ړّټ کي ړيعڻ الڢ
ڀائعـ کي ڀائعـ ؼاـ قيڎڟايّ .پٍڠٍذا پٍڠٍذً ؼاـ ٽڔعيا .قوً دا فّدي ڀائع ڟڒ ڟو قوً ڙّٺاڜي
تي پهٽذي پيا .ةي مييع اصتارـ قري ةَ قڇيّـ ؼعصيّـ ڇٌيّـ ۽ فّدي ړارٌاىً دي ؼاراڟَ ړئي.
پـػّ ةي صتع ٌَ ڟّ .ڟً کيت ۽ گڠع ؼاڈائڛ ٌٿي گڠعيا .ڟّ کيتً دّ ۽ ڐهً دّۿ ىائعـ دّ ۽ ؼٍطـ
ٻچً دّ رکپاؾ ڟّ .ڟً ڙّٺ قڃي ىٿي الڟً تي ٻڋايا ۽ پّڢ پٍڠٍذا ؼاٿي قٺي اڙڀعق قڃي نڒ دڠهي
ةيٺّ .رات دّ قڙڎقۿ ړاري ٻاټ اقٌطاَُ ۿ پڠاڈ ۽ پڠڛۿ پـػّ ۽ ڙّٺاڜاۿ قطيً دا ؼاٿي ۽ پعاڜا زاؾ ڀائيۿ
ڟڒ ٻئي دّ ڇچ ۽ ادڠّ ٿي ڟڒ ئي دؿيً دي ىلاةهي الڢ ٻاٌڠً ٻيهي ٿي ةيٺا .دتهً ۽ ىاٿعيً دا اپايم
دّاـۿ رائيفهّـ کڝي پڠڝً کي چاؾ ةٍائي ڈپي قيڠي رڟيا.
“څيڡ رات دّ رياؼتي فّج اچي الٌگڠائّ ٿي .داةهّ دّاًٌ څقڈيّ الئي ڇٌّ .اٌؽاٌيت ۽ زيّاٌيت
دّ ٽڔع ٿيڝّ ڟّ ؼّ ٿي قيّ .قطيً دا صـڒ پٿع رٌڗذي نعم ٿي قيا .فّج ۾ ٻاړع ړٽّ پئذي قيّ.
ڟّ ڀښڎـ قاٌگع ڀچڛ نښا .اٌؽاٌيت اڇقؾۿ ةهٍط ۽ ىٿاڟيً رڟي .صعيط ړيم دؽوۿ دؽو دي ئي ةچاڡ ۾
ىسّ رڟيا .نڔي ڈپيۿ پڠڝً کي “ڇ ةٍائيۿ ؼع دّ ؼاٌگّ رکي دّاةي زيهّ ړعي ڇٌائّـ .ڈتي قيڎڟَ
ڈڎي قيئي .فّدي ةو پٿعـ کي پٿّـ ړعي رڟيا ڟئا .گّنيً دي ةّڈاڈ ۽ دقٌڠيً دا ړڔع ڟئا.
ڙّٺاڜي ٌازقۿ پاڜيڡ دي کهي ۽ ةارقد دّ ٿيهڠّ کٍيّۿ پٿعـ ۽ پڠڝً تي ڄقڈٌطي ٿي رڟي .ڟڒ
ڟٍڋاـ ٻئي ڟٍڋۿ ڟع ڟع ڐعي پـػّڡ قټ ٿي “ئي ۽ قري ړٍڠً زصييم دي داٌڠً تي ڀښي ٿي قيئي .گّنيً
دي ىيٍڠً ۾ ؼٍطس ڟيت ۽ ڟيطرديۿ ؼادگي ۽ ؼٌّڠًۿ پيار ۽ فعضۿ کٍّڻ قاٌگع تذال ڇيئي رڟيا ڟئا.
گِيؽاـ دي نڎائي ڟهي رڟي ڟئي .پّيّـ پڠع ٿي چڔّ ڟّ .پّرڟيت پّرڟيتً ؼاـ قڈڟي رڟيا
ڟئا .ىغقرـ دّ ٺاڟيم ةار قد ىغقرـ کي ؼاڈي رڟيّ ڟّ .ؼٍطـ ىـتعڋ دؿيًۿ ړارق ۽ ړّدڠّۿ قڇيً
ڇاٺً قارقۿ ؿيىاـ ىحمۿ دقٌڠي دي ړڔعـ ۾ۿ کښيّـ ڟڝي رڟيّ ڟٌّ .ٿي څاتائيً تَ کارائيٍطڈ ۽
چړائيٍطڈ ڟٿ کيۿ ٌاٌگ قاٌگع ڇٌگي رڟيّ ڟّ.
www.sindhsalamat.com 51
پشو پاشا ۽ ٻيون ڪهاڻيون :جمال ابڙو
پـػّڡ پٍڠٍذّ ةارقد صالص ٿيٍطق ڇٺّ .ڟً پٍڠٍذا ىٺ ديتعا ىاڜڠّ ىعٌطا ڇٺا .کيػ کيت ةچائڝا
ڟئا .ىائعقـ ۽ “ئٍطي دّـ اىيطقـ ةچائڝيّـ ڟيّـ .اٌؽاٌيت دّ دڠٍڊق اقچّ رکڝّ ڟٌّ .ئّـ ٌياپّ ړٍڊ
ړڎڃ ۾ پڠچائڝّ ڟّ .اٌؽاٌيت دا پيغيتع ؼالىت رکڝا ڟئا ۽ دٍگ داري رکڝي ڟئي .ؼڀ ڙانڠيّـ
ڙڝيۿ ڟً ڟٽڛ دّ زڔو ڇٌّ .رڙّ ٿّرڈا ؼاٿي پعي پعي ړعي ةيڠاريائيًۿ دي رائفهّـ ڈّڈيٍطا رڟيا.
ديئً دؿيً دقکي ۾ رڟي .ٻيا ؼاٿيۿ صاىّؿيڡ ؼاـ زصييً کي کڝٍطاۿ غارـ ۽ چعـ ڇاٌڠً رقاٌا ٿي قيا.
ڟاڜي اٺ ٌّ داٌتاز قڃي ةچيا .پـػّ اؿارـ ؼاـ ڟڒ ڟڒ کي قاپػ ىّړهيٍطق رڟيٌّ .يٺ قڃي ٽي
څڝا رڟيا .پـػّۿ ٌازق ۽ ؼٍطـ ڟڒ قيذڠّ دقؼت ؿيعؾ .ٽيئي ؼاٿي الڙيتّ دطا دطا ڟٍڋـ تاـ گّنيّـ
ڈّڈيٍطا رڟيا .راتۿ دقٌڠّـ ۽ ةارقد دي ةاَُ ! ٿڒۿ زصو ۽ اڀ ! پـػّۿ ٌازق ۽ ؿيعؾ قڈٍُطا رُيا ۽ ُٽٍطا
رُيا .اقچتّ ةارقد ڐاٽّۿ چيڔاټ ٿيّ ۽ پـّ ةّالٽي کائي ړعيٌّ .ازق ۽ ؿيعؾ ڀچٍطا قيا .ؼٍطـ
گّنيّـ ڈٽڛ ةٍط ٿي قيّـ .فّدي ؼپاُي زقر ۽ ؿّر ؼاـ قڅڻ نښا .پـػّڡ دي زصيً ىاـ رت ٺيٍڌيّـ
ړعي قڟڛ نښٌّ .ازق قائڎـ قاٌگع ڟيڍي ڟّڇي ڇؼڛ نښي“ .ږعيً ؼاـ قڟٍطڈ رت کي رقړڛ نښي .قكت
تيغيڡ ؼاـ ؼؽي رڟيّ ڟّ .پـػّ ٽيڔّـ ڇيئي اٿي قيٺّ .ڟً “صعيً ٌياپّ ڇٌّ .چيۿ ‛دٍگ داري رکذّۿ
ړارصاٌي قارـ ؼاـ معقر ىهذّۿ فّدً ۾ پٍڠٍذّ پيغاؿ ىّړهذّ!‚ فّدي ؼپاڟي ىٿي چڎڟي رڟيا
ڟئا .ةاَُ دّ درياڟَ قڟي رڟيّ ڟّ .پـػّڡ ٌؽتً ڟٿً ؼاـ ةٍطقؽ کڝي پٿع دي ٽيڒ تي رکي .ڟّ ىـڔيّ.
چيۿ ‛ٌازق تّـ قڀ!‚ ٌازقڡ دي زةاـ ةٍط ۽ ٌڎي صـڒ ڟئي .ؼٍطس اکيّـ ڐاٿم ۽ چپ ٿّرا کيم ڟئا .ڟّڡ
پئي ؼڠڔي .ړٍڋ ؼاـ تڔڎق تڔڎق ٌڞۿ ٌَ ړيائيً .پـػّڡ رائفم کڝي ٺڔاڣ ړيّ .چيۿ ‛ىاـ ةَ اچاـ
ٿّ!‚ ڟّ قري ىـڔيّ ۽ ؿيعؾ کي “ږع ؼاـ اؿارق ړيائيً .ؿيعؾۿ ٌازقڡ کي ړعائيڡ کاـ دڠهيۿ ىٿي
دتهً دي چّٽيڡ ڇاٌڠً ڀښّ .پـػّڡ دي رقح کي دڠٻي اچي قئي .ڀاٌيائيً تَ ؼڍ ړعي ٌازقڡ کي
پٍڠٍذي پاؼي ۾ قيڠاريٌ .ازق پٿعـ تي گڠهتي ۽ رڟڎةي قيئي .ؼٍطس ړٍڋ پٺتي ڟّۿ ۽ اکيّـ پـػّڡ ۾
ڟيّـ .قڃي چّٽيڡ تي پڠتا .پـػّ پڠڛ دي اقټ ۾ گّني ڈّڈي رڟيّ ڟّ .فّج کيػ قړّڈي قيئي ڟئي.
ؼپاڟي ىٿػ چڎڟي قياٌ .ازقڡ ڟٍياـڣ ڐاڈي داٌڠً ړئي . . . .پـػّ! . . . .څڛ تَ “ؼياـ ڇري پيّۿ دتم
ڐاٽي پيا ۽ ىائعـ ړيڠّـ ړيّـٌ .ازق ؼٽ ڇيئي پّئتي ڀښي .پع ؿيعؾ دّ ىڎداڜّ ڟٿ کيػ دتم دي
ٻئي پاؼي گڠهي قيّ .ړٍڠً اقٌڠي کّڟَ ۾ پـػّڡ کاـ څارۿ اقٌطڟَ ۽ اٌڋړار ۾ .پٿعـ ۽ پڠڝًۿ گهً ۽
ٻّٽًۿ ىائعـ ۽ ٻچً ڟڒ گٍڀيع ۽ صاىّش ىاتو ړيّ .ؼّـ پگِعٌطق رڟيّ ۽ ىٺ اڀاىٍطق رڟيّ .فّج
دىتڠّ ڟٍيّۿ يا عهي! زصييم پـػّڡ کي ړٍطاكً ؼاـ ړٽيّ قيّ .گِٽيم ۽ ٻّؼاٽيم پـػّڡ پٍڠٍذي
“صعيً چاؾ کيڍي .چيۿ ‛ىٍڠٍذا ؼڀ ؼاٿي ىاردي قيا!‚ فّج پٍڠٍذي فتر تي ٌاز ړٍطيۿ دډ
قڅائيٍطيۿ پـػّڡ کي گعفتار ړعي ىّٽڛ نښي .قڇا قڇا ڀياٌڒ پعةت ڟغارـ ۽ ړعقڈـ ؼانً دي ةاڟَ ۽
ٻاډ کي قڅيڒ ؼاٌڌي ٌَ ؼگڠيا .ڇٌط ړعٽي اکيّـ ڐّٽاري فّدي دډ ۽ دىتڠي دي ڟع ڟڒ “قاز دّ
www.sindhsalamat.com 52
پشو پاشا ۽ ٻيون ڪهاڻيون :جمال ابڙو
دّاب قڇي ؼڍۿ زقر زقر ؼاـ چار چارۿ پٍخ پٍخ دفعا ڇيڛ نښا .غّغاڣ ىچائي ڇٌائّـ .ؼٍطـ گذگّڈ
ىاٿعيً ۽ غارـ ۾ ڙّٺً ۽ ةؽتيً ۾ زنغال پيطا ړعي قڅا.
رياؼتي فّج زنغنً کاـ ةي صتعۿ ٽاـڢ ڐٌّڊ ۾ ڀعديۿ قڇي ٺاٺ ۽ اڄىتع ؼاـ اچي ؿڠع پڠتي.
اصتارـ قري ةَ قڇيّـ قڇيّـ ؼعصيّـ ڇٌيّـ .فّج ۾ اٌعاؿ قرڟايا .پـػّڡ دي دؽو کي كاةّ ړعي .څاتّ
ٿي قيّ تَ ؼٍطس نښايم چڝٍ گ ادڠاىي قيٍطي .پع اڟا تَ نٻاڈ ڟئيۿ الؼ ڟئيۿ صّد فعيتي ڟئي .چعيائي
ڟئي .ةػ کعکڝي ٿيم ؼياج دي څڇٌطڈ ٿّڜيڡ کي چار ڇيٍڠً ديئٍطاـ ىهيّ .اځ ٌَ ړعي ؼڀاـ ړعي!
پـػّڡ کي ڐاؼائڛ الڢ صاص دخ ۽ “فيؽع ىلعر ړيا قيا .ړيٍي دّ ٌاٽڒ ڟهي پّرق ٿيّ .ړارـ
دتً قارـ پٍڠٍذ ّـ تلعيعقـ ړيّـ .دخ قازب قڇي ړعؼيڡ ۾ ړٽڠڎي دي پٺياـ قڇيً ڄگڠيً
ڀتيً دي قڂ ۾ قيٺّ ڟّ .ؼٍطس چّڅاري ړتاةً دّـ ٿڠيّـ ڟيّـ .چّةطار ؼٍطس ىٿاـ ةيٺّ ڟّ .ڟّ
اکيّـ ىچائيٍطق رڟيّ .ڟً گڠّريٍطڈ ړتاةً ڇاٌڠً ڇٺّۿ ړارـ دتً قارـ ڇاٌڠً ڇٺّۿ پّنيػ ڇاٌڠً ڇٺّۿ
۽ ړّرټ دي ڄگڠً قڇـ ؼاڳ دي درـ ڇاٌڠً ڇٺّۿ ڟً ىذعؿ قاٌگع اکيّـ دڠڔايّـ ۽ فتّا ڇٌي.
‛تّـ ڇقڟي “ڟيً .تّکي ڐاؼي ڇٌي قيٍطي!‚
پـػّ ذرق ةَ ٌَ نڍيّ .ؿيٍڠً دڠڎق ىڎس اٿي ةيڠي رڟيّ .ڇاچي ٿڋائيڡ ۽ قڇي يليً ؼاـ چيائيً
تَ ‛ڇقڟي تّـ “ڟيًۿ ڐاؼي تّکي ايٍطيۿ ىاـ ړڍڟيً ٌَ ىعٌطس!‚
ٻاڟعاـ قڇي زقر ؼاـ ٌععق نښّۿ ‛ پـػّ پاؿا زٌطف ةاد!‚ عطانت عانيَ دّ نّڟي دٍِگهّ څڛ تَ
ٽڎړّ ړعي ٽٽي پيّ .ؼٍطس قڇق ؿاڟي گٍتظ ٺڔاڣ ڇيئي ڐاٽي پيّ .اـ دي چّٽيڡ ىاـ ٌڔعٌطڈ
ړڎا ۽ زٌذيع ڈچي ىٽيڡ ۾ ىهي قيا .اٌؽاٌي دّش دّ اڀعٌطڈ ؼيٍڊ قڇا ړع کڝيۿ ٽڔع ڟڝٍطقۿ عطانت
عانيَ دي کٍڊرـ ىٿاـ قرائذي قيّ.
ڐاؼي گڠاټ ىاـ ؼّيً ۽ ڟغاريً پـػّ اڇاىٍطا ٌٌع “يا .ؼٍطـ ؼع تعيڡ تي ڟئا .ؼٍطـ ړپڎا
رږذي نعم ٿي قيا ڟئا .قيا گڍ ٿيٍطا .ړارصاًٌ ۾ۿ فّدً ۾ۿ کيتً ۽ دتهً دي ىاٿعيً ۾ ۽ غارـ ۾ .ؼٍطـ
ڟٿيارـ دي دڠڝڔار ۽ ٌازقڡ د ا االٽ ڟّائً ۾ قاچّڈا پيطا ړعي رڟيا ڟئا .تکا ۽ تيغ قاچّڈا ۿ دً ڟع
ڀتيڡ اڇاقت کي اکّڈي ٿي قڅق܀ قڇا ۽ اقچا قاچّڈاۿ دً زىيً دي ذرـ کي “ؼياًٌ تائيً پڠچايّ.
www.sindhsalamat.com 53
پشو پاشا ۽ ٻيون ڪهاڻيون :جمال ابڙو
پـاشـا
رقز قتر ؼاـ گگِّڡ دّ ڀّائتّ “قاز نِعقـ ُڝٍطقۿ راٌڀاټ ړٍطق ۿ ىغقرـ دي ةؽتيڡ تي
ڈاٌئذي قيٍطق ُّ .گعي ۽ تيم ڟاڜي فنا کي څڛ تَ قړّڈي کڝي ىٺ ۾ ړٍطق ڟّ .ؼچّ ڇيٍڠً ڟڍ
ڟڝيۿ ىغقر ةَ گّدڈيً ۾ اقٌڋا اةتا ٿيّ ړٍڊـ ۾ ړعيا پيا ڟٌّطا ڟئاٌٍ .ڊ ئي تَ ؼٍطـ ٿڔم نڗً دي
صّراڋ ڟئي! گگِّڡ دّ ةي قكتّ ۽ ةي ڟّدق زڔو کيً اڅ ٌٍڊ ىاـ اٿاريٍطق ڟّ .اکيّـ ىڠٽيٍطاۿ ٿيڎ
کائيٍطاۿ ڐيعيّـ پائيٍطا اٿٍطا ڟئا .ةػ څڛ تَ ړئا ٻعـ ىاـ ٌڔتا .اقٌطڟَۿ پّؼهّ ۽ ٿڋ -ړعړٍطاۿ
گاريّـ ڇيٍطاۿ رئي اڇائيٍطاۿ گڠٽيڡ ىاـ گڎړٍطا ايٍطا ڟئا .پيا ڟڒ ٻئي دي ىٿاـ ڄڟٍطا ۽ ٿاٻڎٌطا ڟئا.
ړارصاٌي دّـ ةي صّؼ ڀتيّـ الپعقاڟيڡ ؼاـ دتم ةڝيّـ ةيٺيّـ ڟٌّطيّـ ُيّـ .ىغقر قيٍطا ڟئا گڍ
ٿيٍطا .گپ ؼٍطـ پيعـ ڟيٺياـ پئي چڒ چڒ ړٍطي ڟئي .گّڈ ۽ ؿّر قيٍطق ڟّ قڅٌطق .ڐٽ نعٍت
۽ گاريً دّ څقڈيّ نښايّ ةيٺا ڟٌّطا ڟئا .نّڟي پعزـ دي کٽ کٽ ۽ ٻاډ دّ ڐعڈاټ قيٍطق ڟّ زقر
قٺٍطق .دقٌڠي دا ړڔع اٿٍطا قڅٌڋاۿ ديّ قاٌگع ؼچي ڙّٺ تي ڈائٍذي قيٍطا ڟئا.
پاؿا ةَ اتي ئي رڟٍطق ڟّ .ؼٍطس ؼچّ ةطـ ؿّخ گٍِڊيطار قارـ ؼاـ ڀعيّ پيّ ڟٌّطق ڟّ.
ؼٍطس ٿهڠً قڇـ ڀعـ ڟيٺياـ ٌٍڌڈيّـ اکيّـ پيّـ چيڔٍطيّـ ڟيّـ .ڟً دي ؿڔي ٌگاڟً ىاـ
ٌفعت پئي اڈهّـ ڇيٍطي ڟئي .اکيّـ اڟڎيّـ تيغ دّ څڛ تَ ړعڜا پيا ٌڔعٌطا ڟئػ .کاڇي ۽ چپ
ىٿي ړعيۿ ٻّپ ةډڎق ةڝائيۿ زلارت ىاـ ٿڒ کڝي اڈهيٍطق ڟّ ۽ چٌّطقۿ ‛ړتي دّ ڐع!‚
ڟػّ راٺّڈ نښّ پيّ ڟّ .ٽٍگّـ څڛ تَ ٿٍڀاۿ ٻاٌڠّـ قڇيّـ ۽ قار ٿهڠا .ړاريگع ةَ قاڟَ دّ ڟّ.
ؼچّ ڇيٍڠً پيّ قڟٍطق .ؿّخ ۽ ړڎڋ .ؼڀٍي کاـ ڇاچق ڟّ .ىانڔً کي ةَ کتيّـ ٻڋائيٍطق ڟّ .ڄٺ
ڟڝٍطق تَ ړو کاـ دّاب! پيؽي دي قٽػ دِٽ ٻاڈائي ٿيّ قڃي .پّڢ صار ۾ ڟٿ پيّ ىڠٽيٍطق ۽
پيّ ڟيٺ ىٿي ٿيٍطق.
ړٍڠً کي ړّ ٌَ قڜٍطق ڟّ .ؼڀ کاٌئػ ڈعړٍطا ڟئاۿ دي کڝي ړّ صار ةاز دّاـ
ؼاىڠّـ ٿيػۿ تَ عيع الڢ ؼتق ؼکي قيٍطق ڟّ .ىّړهً ۾ تَ معقر ړٍڠً ٌَ ړٍڠً ؼاـ قڈڟي
قيڠٍطق .ڟڝي ڟڍ گڍ ڀڃي رکٍطس .ٻڋي ړعيۿ ٽّال ٺاڟي ؼاڜػ قڈڟٍطا ڟئا .پاؿا کي ةَ ديڔي ؼٽ
۾ “يّۿ کڝي ةيڠي رڟٍطق .قڇق ؿاڟي پٿع يا نّڟّ ڇٌڊق ىٿي ړعيۿ ٽٍگّـ ڐاڈيۿ اڀّ ٿي ةيڠي رڟٍطق.
قارـ ؼاـ ؼٿيمۿ ىعقٽيم ؼعقٽيم ٻاٌڠّـۿ ٿهِي ةي ڄقني ڇاڈُيۿ قڇق اڀّ ىًٍِ .چڙي قاٌگع قيڎَُ الڢ
ُع قكت تيارۿ ڐّړّـ پيّ ڇيٍطق .گڏ پيئي قڟٍطيػٌٌ .ع اڟڎي تيغ څڛ تَ ړّ دڠٍگهي داٌّر ڈتّ
ٿيّ کائڛ الڢ تيار ةيٺّ “ڟي .اقچتّ قٺي راٌڀاټ ړٍطقۿ ٿڒ اڈهيٍطق ۽ چٌّطقۿ ‛ړتي دا ڐع!‚ ؼٍطس
www.sindhsalamat.com 54
پشو پاشا ۽ ٻيون ڪهاڻيون :جمال ابڙو
قڇا پيال ڇٌط کڎړٍطاۿ ڇاڈڟيڡ ىاـ ًاڟع ٿي پٌّطا ڟئا .ازغيتي ڀؤ ڈاٌئذي قيٍطق .ؼڀ قٺي ڀچٍطا.
پعي ةيڠي کيػ گاريّـ ڇيٍطا .ؼٍطس ٌڎيڡ ىاـ گڎ گڎ دّ “قاز ٌڔعٌطق .زقر ؼاـ کڝي ٿڒ ڐٽي
ړٍطق ۽ چٌّطقۿ ‛ړتي دا ڐع!‚ ؼٍطس اکيّـ پيّـ ٻعٌطيّـ ڟيّـ .ڇٌڊق ىٿي دڠهيۿ اڙتي قڅٌطق ۽
ڀڔّڈيم چپً ۾ چٌّطقۿ ړيع “ڟي دّ اځ ىعٌطق܁ ڀال ړڠڎق ؼع تاـ تتّ ڟٌّطق! ؼڀ ٽڎي پکڎي
قيٍطا.
ڟػّ اقم ړّ ٌَ ڙانڠائيٍطق ڟّ .پّنيػ الڢۿ ړاىّرـ الڢۿ ړارصاٌي قارـ الڢ -ةػ قٽػ اڟّ
ئي ڟڔڎق ديهّ ڟّۿ ‛ړتي دا ڐع!‚ زاؾ کي ةَ چٌّطق ڟّ تَۿ ‛ړتي دي څيڣ! ڇؼيً ٌَ ٿي ىٍڠٍذي
ؼٿڛ ڐاٽي پئي “ڟي!‚
کيػ ڟڔڎق چّڇڟً ؼاؾ دّ پٽ ڟّ .قارـ کاـ قٺيۿ کڝي ىٿي ړٍطق ڟّس .پٽػ ةَ ڟڒ
ڇيٍڠً ؼٽ ڇيئيۿ ڟٿّڈق کڝي ةيڠي رڟيّ .چيۿ ‛اڙتي قڅٌطيً تَ صيع ٌَ ڟٌّطڢ!‚ پاؿا دٌگ ٿي قيّ .چپ
ڀڔّڈيۿ اکيّـ چٍذڠيّـ ړعيۿ ڟّرياـ قڊ کٍيائيً .پٽػ ةَ ڟٿّڈق تيار ړعي چيّ تَۿ ‛ىتاـ “يّ
“ڟيًۿ ىّـ گڠڝّ ئي ؼٺّ “ڟي .ڟاڜي ٌَ ڈڍيٍطق ؼاـڢ!‚ پاؿا ةيڠي رڟيّۿ رڃ دڠڎا ڟٿ کڝي پٺياـ
ړيائيً .پاؼيعيّـ اکيّـ ړعي پٽ کي ڇٌائيً .ؼاڟَ رقړي ةيڠي رڟيٌّ .عڈ ۾ گٍِخ قدڠي ړٍڋ
نّڇيائيًۿ څڛ تَ ړا ڙانَِ ؼيذڠي قيّ! قٺي ٽڠڒ ڇٌائيًۿ چيۿ ‛قاكعي تّـ ړتي دّ ڐػع “ڟيً!‚
اٌڠيڡ ڇيٍڠً زاؾ کي چيائيً تَۿ ‛ىّـ کاـ ڟاڜي پائي ةَ ٌَ گڠعداـڢ .پٽڠيً تّ کي پاڜڠي
پانيٍطق!‚
دّڜػ قيچاري چئي قيٺي تَۿ ‛ةاكي تّـ ؼّ ؼڀئي پئؽا ٌـي ۾ قڃائيٍطيً!‚
‛ړتي دي څيڣۿ ىاـ کڝي يار کي ڇياـۿ تٍڠٍذّ ڈا܁‚
پاؿا ړا ةَ يار ړاٌَ رکيۿ پع پٽ دّ ړڍڟيً ةَ اقٌّ ړّ ٌَ ړيائيًۿ ىعڻ گڠڎيڡ تائيً
کاٌئػ ړذَِ پډيائيًۿ ٌَ ؼاڜػ ڙانڠايائيً.
کيػ ڟڔڎق ئي دقؼت ڟّ .ؼٍطس قڇق ړتّ! پاؿا دڠڎق ئي ةي ڄقنّ ۽ ؿّخ .ؼاڜػ گڍدي
ړارصاٌي ڇي قيٍطق ڟّ ۽ ؼچّ ڇيٍڠً در تي ؼٍطس اٌتٌار ړٍطق ڟّ .ؿاؿ دّ اٿيۿ ړػع ڀڃيۿ
اکيّـ پيّ ىچڔائيٍطقۿ ديؽتائيً پاؿا ٻاڟع ٌڔعي .چپ چاٽ پاؿا دي پٺياـ نښي پٌّطق .پاؿا ٌَ
ړڍڟيً گار ڇٌيۿ ٌڔّ څڋ ڟٍيّ ۽ ٌَ قري ړڍڟيً ىٿاٌئػ پيار دّ ڟٿ گڠيايائيً .ٻئي صاىّش
ڟئا ۽ ڟڒ ٻئي دي وتيعتً کاـ چڗيڡ وعح قاكف.
ىّړم دي ڇيٍڠً پاؿا قتٍطق ڟّ څړا کائيٍطقۿ ىاٺ ىيٺ ۾ ڟڒ گتي کاـ ٻئي تائيً.
پٍڠٍذي نيکي ايٍطڈ قيٍطڈ دي ىٍڠً کي پيّ داچيٍطق .څڛ تَ ړٍڠً کي ڙّني پيّ .ړتّ ةَ ؼٍطس
www.sindhsalamat.com 55
پشو پاشا ۽ ٻيون ڪهاڻيون :جمال ابڙو
پٺياـ ٿهڠّ قارـ قارق پڇ نٽڔائيٍطقۿ ؼڠڔٍطقۿ ٌّؼيٍطق ايٍطق ڟّ .ىاڜڠّ ٌفعت ىاـ چٌّطا ڟئا تَ
‛ٻئي ړتا !‚
پاؿاۿ ؿاؿ دّ ٌـي ۾ ٽاټ ٿيۿ ٿڔذي ٽٽذيۿ اچي ىاٌيڡ تي ړعٌطق .ړتي کي ةَ
پٍڠٍذي ٿاٌّ ىاـ گڍ کارائيٍطق .قيٍطق ڟّ گعَُ ڙڎړائيٍطقۿ ڟڝي ڇاڈڟي ىډّـ ڀعي ڈڍيٍطق.
دّڜػۿ دي ذرق ةَ ديع ړئي تَ ٿاٌّ کڝي اڈهيٍطق .چعي پعيۿ ؼّنّ ٿيۿ ڐاٽم ؼّټ دي کيؽي ىاـ
دارقـڡ دي ةّتم ړڌيۿ کڝي اڙياـ رکٍطق .ٽٍگّـ ٽيڎيۿ ڀت کي ٽيڒ ڇيئيۿ اکيّـ ةٍط ړعيۿ قٺي
راڳ ؿعقع ړٍطق .ؼٍطس ٿهڠّ ۽ گگِّ “قاز ىٿي ۾ ؼّر قدِي ڈڍيٍطق .ةي ؼعا ۽ ةي قكت “قاز
ؼٍطس ىٍذڠيم ڇاڈڟيڡ ۾ پيا اٽڔٍطا ڟئا .ؼٍ طس ڙتيم ڇاڈڟيڡ ىاـ ىاٌيڡ دا ڀّر ڈٍڊدي قڃي
پعي پٌّطا .ٿهڠيً ۽ کڠعيً “ږعيً ؼاـ ڇاڈڟيڡ کي ڈٍڊ ړّ ڇيئيۿ قري کڝي راڳ ؿعقع ړٍطق.
ؼٍطس راڳ دا اکع اقم ؼيذَِ ۾ ٌَ ايٍطا ڟئاۿ څڛ تَ ؼياري ۾ گطڈـ دّـ اقٌايّـ .ړػتّ ةَ
ؼٍطس ڀعؼاـ اکيّـ ةٍط ړيّ پيّ چړع کائيٍطق ڟّ .پاؿا دي اقچتي ۽ ڇاچي “قاز تي قٺي زقر ؼاـ
پڇ نّڇيٍطق .ةػۿ ديؽتائيً ةّتم داقرـ ڟٌّطقۿ تيؽتائيً ؼٍطس راڳ پيّ ڟهٍطقۿ ۽ پّڢ قيٍطق ڟّ
چرړٍطق .ٻئي څڝا اتي ئي ؼيڠي پٌّطا .پاؿا دّ ىّت تهي ڐاٽڛ ړعي ٿيّ .ؼچا ؼارا پٍخ ڇيٍڠً
پئي ڟٍڋ ۾ نډيّ .ىٍڠً ړاراٽذي قيػ .اکيّـ ةٍطۿ ڇٌط پيّ ړعٽيٍطق ڟّ .ړڍڟً تَ ىٺيّـ
ڀڔّڈيۿ زاؾ کي چٌّطق ڟّ تَۿ ‛ړذَِ ؼٍکيّ ڇيٍو .زڟع ڇيٍوۿ ړتي دي څيڣ !‚
ڄاړٽع ىٿائٍػ پهؽتع رکيّ .چيۿ ‛“پعيـً ٿيٍطيۿ کيػ اځ دّ اځ اؼپتاؾ ۾ “ڜيّ!‚ پاؿا ٻڋي
قرتّ .چيائيً تَۿ ‛اؼپتاؾ ۾ يا تّؼاـ گڍ دڠٍو ۾!‚ قٺي ڇٌط ړعٽيائيًۿ چيۿ ‛تّـ انڔّ ٌَ ړعۿ ىاـ
پاڜڠي ىعي قيٍطس!‚ ړٍڋ ڐيعائي چيائيًۿ ‛ړتي دّ ڐع!‚ ڄاړٽع ڟهيّ قيّ .دّڜػ کي اکيً ۾
پاڜي اچي قيّ .کيػ “پعيـً الڢ ىٍٿ ړيائيًۿ پع پاؿا ڟٍڋ ىاـ ئي ٺٌّـّ ړڌي ڇيکاريػ .چيۿ
‛ىاـ چڗّ ڀهّ ٿيػ تَ تّؼاـ قڅيڒ تعطي ٿيٍطي!‚
قتر دّ پاؿا ىعي قيّ .ٺيڒ اٌڠيڡ قكت دڍًُ گگِّ قڙّ ! ڟػّ ؼفيط ړفً ۾ ؼڋق ؼٍئّـ
پيّ ڟّ .ؼٍطس قات کهيم ڟّ ۽ ٌعڈ ۾ اڃا ةَ ةي “راىيڡ قارق ؿّر ۽ گٍِخ نښا پيا ڟئا .ؼٍطس
دٍازق کٍيّ قيّ .ڟً دي دٍازي ؼاـ گڍ ؼٍطس زاؾ ڟئيۿ پٽۿ ؼٍطس ړتّ ۽ ڙّٺ دا ٻَ چار
پيٍّ فليع ۽ ڟڒ پعاڜّ چّر ۽ ؿعاةي دٍڠً کي ړارصاٌي ىاـ ٌيڔاني ىهي ڟئي .ؼٍطس زاؾ ىاٺ
ڟئي .پٽػ اقم ړّ ٌَ رٌّ .دٍڠً دٍازي ٌياز کي ڇٺّ ةيڠي رڟيّ .چيۿ ‛دّڜػ دي دٍط ڈٽي .دڠڎق
ڟّۿ اڟڎق ړتّ ٿي ىئّ!‚
www.sindhsalamat.com 56
پشو پاشا ۽ ٻيون ڪهاڻيون :جمال ابڙو
پاؿا کي كتع داصم ړيّ قيّ .ؼڀ ڟهيا قيا .ؼٍطس ړتّ ةيٺّ رڟيّ .تازي ٌڔتم ىٽيڡ تي
قيڠي رڟيّ .صاىّؿيڡ ؼاـ كتع کي پئي ؼٍگڠائيً .ړٍڋ ىٿي ړعي ړّړع ړيائيً .ړذڠَ
ڇيٍڠً کاـ پّڢ ړتي کي ةَ ړٍڠً ىاري قڅق!
(اقمۿ ىئڔؽو گّرړيڡ دّۿ رقؼي زةاـ ۾ نکيمۿ اٌگعيغي تعديي تاـ ؼٍڋي ۾ قرتم)
ادا اياز !
جمال ابڙو
www.sindhsalamat.com 57
پشو پاشا ۽ ٻيون ڪهاڻيون :جمال ابڙو
ِ
سـيـوـڌ
کپعي ؿڠع دي ؼعړاري اؼپتاؾ دي الش گڠع ٻاڟعاـ ىٽيڡ ۽ څڅڈ ۾ ړارا ڙٍڋيم قارۿ چّٽيڡ
ؼيٍڋ ؼييتۿ څقڈ ۽ دِڒ ۾ پئي نيٿڎيا .اٌطر ڀٍگي ۽ ڄاړٽعۿ ىکيً دي ڀّـ ڀّـۿ ٌٍگّ الش
اگڠاڈي ڈاتي .ؼٍڋ دي څائيۿ ړٍڠً دي نڄۿ ؼڀ دّ ٌٍگۿ ؼت څاريً “ڇق ٌٍگي پئي ڟئي .ڟٿ
رقٌڊڈاۿ پيع ڐٽم .اکيّـ زيعتۿ زؽعت ۽ ڟيتت کاـ ڐاٽمۿ ؼٻادِيۿ ؼطقريۿ ؼگِڎۿ ړٌّئعق
ړؽڝي .پيار دي راڟَ ۾ ڟڒ ٻي كعةاٌي .ړؽڛ كتّؾ ړيائيًۿ ؼيٍڋ دي پت ٌَ قڃايائيً.
ٽڠڔڎا ڇئي چار “ږعيّـ ؼيٍڋ تي رکي اٌذاؿ ٻڋائيًۿ پع ٽڠڔڎا ړڠاڈيً دي ړڎړً ۾ ةطنذي
“ياۿ “ږعيّـ ړپذي قيّـۿ ؼيٍڋ ړّڈدي قئي.
اتي ئي ؼٍطس ڀاڣ ٻاڟع ڟّۿ اةي څائّۿ اىڎ دي رت ىاـ ٺڠيم ۽ کيع تي تاتيم .دٍڠً الڢ ٌٍڌي
ڟٌّطي کاـ ‛اهلل ڇيٍطق ادؾ کي ‚. . .ڙايّ ڟئائيً .ةي غيعت ڀاڣ دٍڠً ’غيعت‘ ىاـ ڀيڛ ىاري ڟئيۿ
ڟٿڔڎيً ڟٌّطي ائيً ڙاټ دِهيّ ةيٺّ ڟئّۿ څڛ ړّټ کٽيّ ڟئائيً.
اىڎ ڟئيۿ دٍڠً دي رازدار ؼاٿڛ اځ ړڠاڈيّـ دِهيۿ چاكً ؼاـ چيعدي رڟي ڟئي .دٍڠً څيڡ
دّـ ړچيّـ ڐڔيّـ ؼاڟَ ۾ ؼاٌڌيّـ ڟيّـ .دٍڠً قر قر ڇيئي کيػ ؼيذڠايّ ڟّ ۽ ؼيذڠيّ ڟّ.
ؼٍطس ڄډ پيعق ىڎسۿ دّ پٻً تي ٿيڎ کائيٍطقۿ نؤڜا ڐيعيٍطق ڟهٍطق ڟّۿ ڙانڠائيٍطق ڟّ تَ گگ قڟٍطي
ڟئػ .قر قر ړعي الش گِع ڇي ٿي ڇٺائيً .رڈ پئي پيػۿ ’اال ! ىٍڠٍذي ؼڠڝي پٍخ ڟغار نڠٍطي ڟئي‚.
چڙً دّ دّڈقۿ ٻَ دعيب زىيً ۽ عّرت دي دٍطۿ اڟا پٍذّڈ دٍڠً ۾ ٌچڝي ٽپڝي تيعڟً ؼاؾ دي
پطىڝيڡ څو کاـ ىّت تائيً گّگِذي قئي .نڒ نڔّٽيۿ نيٽ ړتّتعۿ گِڛ گِڛ گِٽّ ۽ ڙيچ ؼڠعا
ؼڀ اـ پٍذّڈ دي ؼاڟَ ٌپّڈۿ ؼّڈڟَ ۽ گِٽ ۾ گِٽذي گو ٿي قيا ‛.اهلل ڇيٍطق ادؾ کي !‚ ...۽ اهلل ادؾ
کي چڙا ۽ ٻَ دعيب ڇئي ڈڍيا ۽ اديڡ دي دٍط ىڎس دّ زق ٿي قئيۿ ىهڠَ ڙڋق زق.
ؿاديڡ دا دّڈاۿ ڟٿً کي ىيٍطيۿ چاٌطيڡ دي ٻاٌڠيًۿ صّؿيڡ ىاـ ڟع ڟع ىاڣ کي چٍتڎي ٿي پئي.
ٻاراڜي ٽڠيۿ ؿاديڡ کي ائيً ٿي ڀاٌيائيً څڝڒ گڍي گڍيڡ دّ قڟاـڣ .ىڎس کي ائيً ٿي ؼيذِائيً
ديئً ؼٍطس ڀا܂ يا پيڣ ۽ دڍڟً قڃي ؼاڜػ ؼتي تَ “څيڡ کاـ پّڢ ىاڜڠً ؼٍطس ړيڔّـ ٻڋيّـ
۽ چياٽً دا ڐڠڔا.
ٿڔم ٿڔمۿ پيهيۿ زٌطگي ائيً ٿي قئي ديئيً “رڟڎ دّـ ٻٽّـ .ڟع قتر ۾ ؼاٌذِيڡ دي
گِٽ ڟئي ۽ ڟع ؼاٌذڠيڡ ۾ قتر دّ ؼّر ڟٌّ .ار دي نّٽي ڟئيۿ ڙچيڡ ۾ رؼّۿ کّڟَ ۾ گِّتا ۽ رات
www.sindhsalamat.com 58
پشو پاشا ۽ ٻيون ڪهاڻيون :جمال ابڙو
دّ ريٍگٽۿ ٻي ڟغاريً دي ٻاٌڠيۿ ؼاٌذڛۿ ٻڠاريۿ داؾۿ کارۿ گاڟَۿ رقٌتّۿ زقر ۽ زقري .ؼٍطس زٌاٌّ
زؽً ٌَ څائّ ٌَ ىئّۿ ٌَ اؼعيّ ٌَ اڀعيّ.
دڍڟً ٻً ؼانً کاـ پّڢ ىاڣ قټ “ئي تَ ڟٍياٌؤ ڐؽي پيػ .پار ړڌي رٌي‛ .ادا!‚ چئي ڀاڜػ کي
چٍتڎي پئي .ڀاڣ ۽ ىڎس دي فعؽ دّ ؿطت ؼاـ ازؽاس ٿيػ .ٻارڈـ دّـ ٽّنيّـ ڇؼي ٻٽا ڙّڈڟا ڙاڈڻ
نښي.
اةاڜي گِع ؼٍطس ٻّؼاٽيم رقح کي “ٿتۿ ؼٍطس دؽو کي “راؿ ڇٌّ .دٍڠً گِع دي ڈپع ڈٍي
ړٍڋيڡ ړّټ ؼاـ ٻانڔپڝّ چٍتڎيّ پيّ ڟّ تٍ ڠً ؼاـ پاڻ ةَ چٍتڎي پئي .رقح رني قيػۿ ىيش
نښي قيػ .ائيً ئي ىسؽّس ړيائيً تَ قري ڙائيۿ ‛ٌو دي ٌيّري پڔيۿ اهلل ڇيٍطق اةي کيۿ ؼّ
قدڠٍطق څيئً کيۿ چٍڊ ڇٺّ کيع ىٺّ!‚ ؼٍطس دؾ دي ړٍڠً ړٍڊ ۾ ڟهڔڎق “رس ڀڃڛ دي تيٍاۿ
ٌسيف کٍّڻ قاٌگع اٌگڎ قٌگڎ اڀعي گو ٿي قئي.
ړارقٌڀار ړڔعـ ۾ۿ ڟهڔڎي ڟيع ؼٍطس ؼٍڠڎي چّني کي ؼٍطس ؼيٍي ىٿاـ گؽڔائي
رڟي ڟئي .عذيب اٌّکي ړيفيت چّني ىٍذڠاـۿ ؼيٍي ىٍذڠاـۿ ؼٍطس دؾ ۾ ؼيائذي قئي .ىيٍڠً
قؼيّۿ ڟّڡ ةيٺي رڟي .ٻارڈـ دا ٽّال ڙائڛ نښاۿ ‛اکعيڡ ۾ ړڔڎقۿ ىيٍڠً “يّ تڔڎق!‚ چّنّ ؼاڜػ
چػڠٽي قيّ .ڟً ىسؽّس ړيّ څڛ تَ ڟّڡ پاڻ ړڔڎق “ڟي ۽ ىيٍڠً ؼٍطس دؽو ؼاـ قړّڈيّ
قڃيۿ دٍڠً دي گؽتاخ “الڻ کيػ قڇ ڐػڎي دي ةـارت ڇٌي.
اگڠاڈـ پٺً ؼاـۿ ؼٍطس ڟو عيع دّڈ ۽ ديػ ىيڠارۿ ىيٍڠً ةڝذي کيػ قړّڈي قيّ .ؼٍطس
چپ کهيم رڟذي قيا .صتع تڍڟً پيػ دڍڟً ىيڠار اچي ڟٿ کاـ قرتػۿ ڈعڋ ڀعي ڀچي قئي.
ؼٍطس دٍؽي دظةّۿ عيً عّرتپڝّۿ زيات دّ ىّدبۿ كطر دّ عذيب ۽ ىٺّ ړعؿيّ دّ
قزـاٌيت دي څػع ؼاڈيّ ڟّۿ ؼّ پيار دي ىيٍڠً ۾ ؼائّ ٿيّ .دٍڠً کي چياٽً ۽ ړيڔً ڄيچاري دٻي
دؼاڈي ٿڋق ړيّ ڟّۿ تٍڠً کي ڟٿ دي گعىائؾ دياري ڈڍيّ .ڙهً ۾ تؤۿ تػً ۾ تٌّػۿ “گيذي رٌي.
چڝگ ڟئي دا دهڛ ۽ دالئڛ الڢ ٌؽٍگ ٌعقار ڟئي.
نّڋ نچاۿ ادي دي عغتۿ دؾ دي دؾ ۾ۿ ؼاڙيّ ىيڠار دڍڟً اڈا ړپڎا اقچيۿ قارـ کي ڐڝي
ڇيئيۿ اکيً ۾ ؼعىّ قدِي اچي نٍگٍِطق ڟّ تَ اکيّـ ڟيٺ ړعي ڈڍيٍطي ڟئي ۽ پّتي ڈڔي ىٿّ
چړيٍطي ڟئي .ةػ ىيڠار الڢ اڟّ ړافي ٌياپّ ڟّ .ڟً دّ ىً ةَ ٽڎي پٌّطق ڟّ تَ ُڒ ىعد ىسل
ؼٍطس الڢ ؼيٍگار ړعي .ؼٍطس اکيّـ ڟڒ ٽڒ دقر افق دي پعياـ قڃي کپٍطيّـ ڟيّـ.
پٍڠٍذيڡ ةاڟَ ۾ ڀؽو ٿيڛ نښي .ديئً رقړيائيً تيئً ڀڀڎ ڟئا .قري دّ ڙٍڌڈي ىهيػۿ صاني
ةاړػ ۾ ؼعصيۿ ړذمۿ ىكعيڡ دي تػڎۿ رڊ دي چپٽيۿ ىيٽ دّ ذرق تَ کڎي تپي “يػ .قيڠڛ
قڟَ ٿي “يػ.
www.sindhsalamat.com 59
پشو پاشا ۽ ٻيون ڪهاڻيون :جمال ابڙو
ىاڣ ؼاـ ؼهيائيً .عّرت دّ عّرت ؼاـ ؼهڛ څڛ صانق ۽ ىضهّؽ دّ ازني راز ؼهڛ ۽
ؼيذِڛ .ىاڜػ چٍتا ڟڝي ړڌيػ .قيڝً ؼاـ قچيائيٍػۿ ٌيٺ ٻٽ ٿي ةيٺػ .څيڣ ۽ ىاڣ دّ ىيالٽۿ
ڈا ٌَ ٿي څاتائّـ! ڈا ٌَ ٿي ؼيذڠيائّـ! زياتيڡ دي ؼڔي ؼعڡ ۾ پً ڈاڜيٍطي ړڍڟً ړا ؼعقر
دي گِڎي گِاري ڟئائّـۿ ؼا ةَ ړڠاڈيً دي پاڈي ۾ۿ گِڎيڡ دي ىععاج الڢ ړٍڋ ړپائڛۿ ٽڠڔڎا
ٽاړّڈاۿ څڛ تَ ديڔي ڇٌائّـ ٿي تٍڠً کاـ قڅ قرتائّـ ٿي.
ىيڠار ؼاـ ىهڛ قئي تَ ڟيعقـ ڟئػ ڟٍخ ۾ۿ څرتي ڟٍطقرق ڟئي܀ گم ٽڎيم ڟئػ دؾ ۾ .ؼښٍط
ڟئػ ؼاڟَ ۾ .ؼڋ ٻڋ پعائي ٿي چڔي ڟئي .ؼٍطس ؼچي ړائٍات پعائي ڟئي .قٽػ پڠتي تَ پاڜي
ٿي پئي .ڟٿ قڅائيٍػ تَ ُٽي ةيڠي رُي .ڇيڛ “ئي ُئيۿ ڇيئي ٌَ ؼگِي .قاؼىا قڅائيًۿ پهؤ
پاتائيٍػۿ ڟٿ الئڛ ٌَ ڇٌائيٍػ.
ىّٽي اچي ىاڣ کي نيهڎاټ ړيائيًۿ ‛پهؤ “دا ړعائيٍو!‚ اىڎ کي ٻاڇايائيً .دژ کي داٌڠً
ڇٌائيًۿ ٻارړاريائيًۿ چڗً ىٺً دا در کڎړايائيً .دٍڠً ؼٍطس دؽو کي ٌپّڈيّ ڟّ تٍڠً ؼاـ
دؽو ړيئً ىالئي! ىٺّڡ کي ڈڍي ڇيٍڀّڡ کاـ ړيئً ڇٌگائي .ڇٌگ ۽ ڇٌڀ ڟئػ ڇاج ۾ۿ ٌڔاح دي
. . .ؼاـۿ يا ٌڔاح ٽٽي يا ړٍڋ ٽٽي.
دتي ٻٍيڡ ۽ قٌيڡ تي ؼع ڇدً ٿاۿ اتي ٌيٍگعيً دّ ؼّدق ةَ ٿئي ٿّ .اىهڠَ دّ ىهڠَ ٿئي ٿّ.
ڟتي ٌيٍگعيً دّ ٌيالؿۿ ؼت كع“ـۿ ړّڇيً دي داؿۿ اتي ړيع ڇئي والؽ! ڄډ پيعق چّيۿ ‛ړڠي
قدڠّ ٌڔاح ٌَ ڈڍياـۿ ڀهي عيع کائي قڃيۿ ٻٍي ۽ قٌي ړٍڠً ڈڍي “ !‚ ٻَ ٻَ ڟٿ پيّ اڇاىي .ړّټ
دي “ڈ ۾ ةيغيعت دي ٌگاڟَ نڄ تي ٌَۿ نڄ دي كييت تي .دڈړا ۿ دڟياـۿ ڇٌگايّـ ڇاچۿ ةي فعىاـ -۽
ڟيڍاٌڠً ړچي تٍطۿ ٌياڜي ٌيٍگعيۿ ؼعڡ دي ؼاڈيم ؼڔم پيهي قؾ .دٍڠً دي ىً ۾ پڠعيّـ
ڀيعق پيار دي رس ڀعي ڟئي .اڇقؾۿ پٍڠٍذي زق تي كائوۿ ؼائي ٿيڛ دّ زقۿ گهً دي ړڌڻ دّ
زق .ړچيڡ تٍط ۾ زق ڈڔڛ دي ايڍي كّت ! پع ايذاب ۽ كتّؾ دّ څاڙّ ٻً ڟغارـ رقپيً ۾
ٿهڠي ىّٽي ؼٍگِع ٿي چڔّ ڟّ.
ٌياڜي ٌيٍگعي ړچي تٍطۿ پع دڍڟً ؼٍطس ٌسيف تٍتً ۾ عّرتپڝي دي “فاكي زق گڠعڻ دي
ةعكي كّت پڠتي تَ قځ ةڝذي قئي .چيڔاۿ چڝٍگّـ ۽ ٽاٌڊا دً ؼٍطس ىڎس دي اڅاري ىعداٌگيڡ
کي ړٍتائي ڈڍيّ .ڟّ والؽ ڇيڛ الڢ تيار ٿي قيّ .ڟً الڢ رڙّ ٻَ اکع چّڻ دي ديع ڟئيۿ پع دٍڠً
کاـ عّرتپڝي دّ زق کؽيّ ٿي قيّۿ دٍڠً داـ دي ةازي نښائي ڟئيۿ ديڔا اڟڎق ئي اٌؽاـ ڟئي دڠڎق
ىڎسۿ دا پاڻ ىٌهّؿ ڟئيۿ ؼا ةػ فليعياڜيً قاٌگع صيعات دي ىستاج ڟئي .ؼٍطس نفي ۽ ارادي
کي ړّ قزـ ړّ ٌَ ڟّ .ڈا تَ تّازـ ڟئّ ! ٌڔاح ٻً څريً دي ڟڔذڠڎي كتّنيت ڟئيۿ ڟڒ ٽّڈي
ؼگڠيّ ٿي اـ کي ٽاړئيً ٺڔع قاٌگع ۽ ٻئي الڢ ڙٽ ڟّ ڙچيڡ دّ.
www.sindhsalamat.com 60
پشو پاشا ۽ ٻيون ڪهاڻيون :جمال ابڙو
ٌلكاـ ړٍڠً کي ٿي ٿيّ .ةازاري اگَِ ړٍڠً دّ ٿي ړعيّ .دؽياٌي ةاغ ړٍڠً دّ نٽيّ
قيّ تَ ةَ ىعاقمي دي گِع ىڎس ړئي ړئي ۽ ؼچي دٌيا ؼٍطس اٌڠيڡ زق دي تائيط ړئي .اڟّ زق
ايڍق تَ ړّ اٽم ڟّ دّ ؼٍطس ىاڣ ۽ ڀاڣ ةَ ڟاردي قيا .كتّنيت دّ څاڙّ رپيً دي ةار ڟيٺ ؼّگِي
ؼٍگِع ٿي قيّ .ةاغ دّۿ گهؽتاـ دّۿ ىيّق ڇيٍطڈ ؿذع دّۿ ٺيڔّ عيع ڀع ٻً ڟغارـ ۾ ! ڀيڛ دٍڠً ڀاڣ
کاـ ٌياڜيً ٌٌعـ ؼاـ قطكّ گڠعيّۿ اکئيً “ب داري ڟّ .پع ؼٍطس ٌيعۿ ٌيئع کي ٽّڈي ړّ ٌَ
ؼگڠيا .ڀاڣ ةَ فيكهّ ڇٌّ تَۿ ‛رـ ړييڝيڡ کي څٍڊـ کاـ گڠهي ىڎس کي ڇيّ!‚ دٍڠً ٻَ ڟغار ىٺا
ړيا ؼّ ىڎس ىاـ قارق ةڝيّ ۽ دٍڠً دي دؽو دظةً ۽ داـ دّ ٌيالؿ ٿيّ ؼّ ړييڝّ.
اڟا “صعي رات ڟئيۿ ڈيڠَ ٌا اىيطيڡ ؼٍطس زػ ۽ زّاس ؼهب ړعي ڈڍيا ڟئا .دڍڟً
ىيڠار اؿارق ڇٌػ تَ چار “ږعيّـ کڝي ؼيٍڋ تي رکيائيً .ؼٍطس رقح ۽ دؽو ڟڒ كهب ةڝذي قيا.
دٍڠً کي اقڇق اچڛ ٌَ ڇٌّ ڟئائيًۿ تٍڠً ؼاـ ىّړالڜيڡ دّ اٌذاؿ ٻڋائيً .دؽو ۽ رقح دي “رتي
کڝي پيار دي كعةاـ گاڟَ ڇاٌڠً قڅي تَ ڀاڜػ ڇؼي قرتػ .ړڠاڈي کڝي قريّ تَ قيچاريڡ دي ديئڛ
دي ؼيّري تيٍا ادِڔّ ڇئي ىّٽي “ئي .پّتي الڟي ڀاڣ دي پيعـ کي چٍتڎي قئيۿ ‛ادا ىٍڠٍذاۿ ىّـ
کي ٌَ ىار!‚ ىاڜػ ةَ ڀښيۿ قڃي كع“ـ کڝي “ئيۿ ‛اةا! ڟي قؼيهّ ٿئي ‚.ىڎؼػ ةَ رڈ ړئيۿ ‛دڠڎي
“ ىٍڠٍذي “ۿ ىّـ کي ړاري ةَ كتّؾۿ ىتاـ ىٍڠٍذيڡ کي ىاريّ اٿئي!‚
‛چپ ړع ړييڝا ړاري “!‚
‛ڟم ڈي ىعتتع! تّ گِڝيّـ ړاريّـ ړيّـ “ڟً܁‚
تيؽيً ىاڜػ ةَ كع“ـ “ڜي “ڇق دِهيػ .ىاڣ کي څړّ ڇئي پعي ٿيهڠيائيًۿ نت ڀيڛ دي
ړهڠي تي ڇيئي ؼٍطس ىٿّ ڈڍائي پعي ړيائيً .ړڠاڈي کچي ڟيٺ ٿي .ڄٽ ۾ قيچاريڡ ڟٿ
“ڇق ڇٌّ .اقؾ چار “ږعيّـ پّڢ ړٍڋ .ىاڣ ۽ كع“ـ رتّ رت! ڀاڣ ۽ ىاڣ گڍدي ٌياڜيڡ دّ اڙٺ کّني
ؼٿڛ الٿي ڀاڣ دٌتڠّ ڟٍيّ.
اؼپتاؾ دّ الش گِعۿ ړپيم چّٽيۿ چاكً دي چع چعۿ ڀٍگيۿ ڄاړٽعۿ ىکيً دي ڀّـ ڀّـۿ
ٌٍگي ڈاتيۿ اديۿ ڀيڛۿ ٌياڜيۿ ؼت كع“ـ.
www.sindhsalamat.com 61
پشو پاشا ۽ ٻيون ڪهاڻيون :جمال ابڙو
فـرشـتـٌ
ىاـ اؼالؿ “ةاد ۾ ڟئػ .ڟٌّئً تَ ڟع ديّ دٍتعۿ پؽّـ پکڛۿ اؼالؿ “ةاد ۾ “ڟي ئيۿ پع ىاـ
اؼالؿ “ةاد قيّ ڟئػ ۽ اؼالؿ “ةاد ڟّٽم ۾ رڟيم ڟئػ .ٿڋق ايئعړٍڊيـٍڊ ړيعقۿ رٌگيً ٽي قيۿ
ڐّنطار پڎداۿ فّـۿ گڠٍٽيڡ تي چاٌڠَ زامع .ٽيئي قكت ىفت ىاٌيّـ .ؼٺا ؼڠڝا دقؼت“ .راؿ ئي “راؿ.
ړو ړّ ةَ ٌَۿ ؼّاڢ تلعيعقـ ٻڋڻ دي.
نيٽئي پيٽئيۿ اقچتّ ىٍڠٍذي وتيعت غيع ٿي قئي نّڃ پّڃ اٌطر ۾ “ٌڋ ىاٌڋۿ دؾ تي ةارۿ ةّدَِ ۿ
ىٌّذَِ ۽ ڐٿڔّ .ؼاَُ ٿي ٌڔتّ .ڀعپّ ٌاؿادۿ دّ ڟاڜي نيٽي پيٽي ٌفيػ ؿيش ٿي پيّ “ڟيۿ کي فّـ
ړيو .پٍڠٍذي ؼٻادڠي ؼانيڡ ؼاـ گڍ ڄقڈٌطق “يّ .گڠٻعائذي قيّ .ىڎس ىډڍق “ڟي ؼّ ڟڔطؿ
قريّ .چي ۿ ‛ڇاڟي کي قٺيّـ ٿّ اچاـ!‚ اؼيً ىاڜڠّ ڄاړٽع کي ڇاڟّ چئّـ.
گڠڎي ديع ۾ “يّ .چئيۿ ‛كاؼيي قازب اچي ٿّ!‚ ىّـ کاـ ڈعڋ ٌڔعي قيٌٍّ .ڌي ڟٌّطي
تاريش دي ړتاةً ۾ ىسيط ةً كاؼو دي تكّيع ڇٺي ڟئو .اگڠاڈي تعار ڟٿ ۾ۿ نّڟّ ٽّٽۿ گڠّڈي
تي ؼّار دٍڠً دّـ ٻئي ٽٍگّـ ىٿي ڟّا ۾ .ائيً ړٍطي ڟػّ قازب اچي قيّ .ڇاچق پيارق ىاڜڠّ.
ٌطيو ٿي چيائّـ يا ٌادؿ .پع ٌادؿ قڅيڒ ٿي نښّ .چڗي وعح ؼاـ ڇٺائيً زاؾ ازّاؾ ٻڋائيً .چيائيًۿ
‛ادةي دٻا܂ قڅي قيّ “ڟي!‚
چيوۿ ‛ ڄاړٽع قازب تّڟاـ دّ ىىهب “ڟي تَ صّـ دّ دٻاڣ قڅيم “ڟي .پع ىاـ تَ ؼانً کاـ
صّـ دي گڠٽ دٻاڣ دّ ؿڔار رڟيّ “ڟياـۿ ةػ صاىّش چپ ئي چپ “ڟياـ!‚ ىٺي ىعڋ ؼاـ
چيائيًۿ ‛صّـ دّ دٻاڣ ٌَۿ ادةي دٻاڣ قڅيم “ڟي!‚
ىّـ کي اوييٍاـ ٌَ ٿيّ .چيوۿ ‛ اڟّۿ قري ړّ ٌئّـ ايڊس دڠڎق ىعض ٌڔتّ “ڟي ڈا܁‚
‛ٌَ ٌَۿ پاړؽتاـ ۾ ڟيڡ ةيياري اڅڔهڠَ عاؿ “ڟي!‚ ړذَِ تعؼي چيائيًۿ ‛اـ دّ عالج
“ڟيۿ نکّ ٌَ ٿا تَ ڙانڠايّۿ صّب ڙانڠايّۿ زقر زقر ؼاـ ڙانڠايّ!‚
چيوۿ ‛ىاـ تلعيع ةاز ٌاڟياـ!‚ گٍڀيع ٿي اٿي کڎق ٿيّ ۽ قيّ ڟهيّ .قيٍطي قيٍطي پعڀّڡ کي
چيائيًۿ ‛پاڜڠي ڐاٽٍطق!‚ پعڀّڣ دّ ىٍڠً ؼؽي قيّ .چيائيًۿ ‛اؼالؿ “ةاد دّ قڇق ڄاړٽع ٿّ
“ڜياـ!‚
ٿّري ديع ۾ ؿّر ىتّ تَ قڇق ڄاړٽع اچي قيّ .ڟڒ قڇق دگادري كؽو دّ ڄاړٽع اٌطر “يٌّ .ڠً
کاـ چّٽيڡ تائيً اڈّ دتّۿ دڠڎق فعؿتّۿ کهٍطق ىـڔٍطق “يّ .اچڛ ؼاـ ڙعاٽڎي پاتائيً .ىٺيّـ ىٺيّـ
www.sindhsalamat.com 62
پشو پاشا ۽ ٻيون ڪهاڻيون :جمال ابڙو
ڙانڠيّـ ړيائيً“ .ٿت اوييٍاـ ڇٌائيً تَ صيع صيعيت “ڟي چّڅاري اىً اىاـۿ ىٺ ىستت ۽ ىّؼو
صّؿگّار “ڟي .چيائيًۿ ‛اٿّ کهّ ڙانڠايّۿ ڟتي ڟعړا “زادي “ڟيۿ ڟع زادت پّري ٿيٍطي “ڟي!‚
ىّـ ؼيٍي ۽ گهي تي ڟٿ ڐيعايا ۽ ىٿي دي قارـ کي ڈڔي ړيفيت ةياـ ړئي .چيائيًۿ ‛
ؼٺّ گڠعۿ ىّٽع ړارۿ قًيفّ قغيعف ىيؽع ٿي ؼگڠي ٿّ!‚ چيوۿ ‛ اهلل دّ ڇٌّ ؼڀ ړذَِ “ڟي!‚
‛ړڠڎا ړتاب پڎڟٍطا “ڟيّ܁‚
‛تاريشۿ ادبۿ فهؽفّۿ ؼياؼت ‚ . . .
‛گٍطا ړتاب ؼاڈي ڈڍيّ .كع“ـ پڎڟّ!‚.
‛ړيئي دفعا ىعٍيٰ ؼاـ ۽ ةاتفؽيع پڎڟيّ اٿو!‚
‛اهلل اهلل ړيّۿ ٌياز پڎڟّ!‚
‛پٍخ ئي قكت ةاكاعطگيڡ ؼاـ پڎڟٍطق “ڟياـۿ ةهڔَ ؿب صيغ “ڟياـ!‚
‛زخ تي ىّړهي ؼگڠذي ٿّ!‚
‛ړيّ اٿو!‚
‛ؼيع ړيّ ...ؼّاتۿ ړاغاـ زيارت قڃّ!‚
‛ڟٍطقؼتاـ پاړؽتاـ ةهڒ ٻاڟعياـ ىهڒ ةَ گڠيي ڇٺا اٿوۿ رقس ةَ قيّ “ڟياـ!‚
ڄاړٽع قازب دّ ىّڄ صعاب ٿي قيّ .چيائيًۿ ‛ قڇي ړا گڎ ٻڎ “ڟيۿ چڗيڡ وعح ىعائٍّ
ړعڜّ پٌّطق!‚ ائيً چئي ٻئي ڟٿ ىٿي کٍيائيً .ىّـ کاـ ڈعڋ ٌڔعي قيّ .ڟٿ ٌَ پع چٍتا ڟئػ ۽
ڟيٺياـ قردي پيم ڟيػ .ىّـ کاـ زقر ؼاـ چيش ٌڔتيۿ
‛عغرائيم!‚
www.sindhsalamat.com 63
پشو پاشا ۽ ٻيون ڪهاڻيون :جمال ابڙو
اؼيً ىڎقئي پعاڜيً صيانً قارا “ڟيّـ .ةيگو قازب تَ ٌّـ ؼانً دي عيع کاـ پڎدق ړيّ ۽ در
کاـ ٻاڟع گڠٽيڡ ۾ ړاٌَ ٌڔتي .ؼٍڋي قچّني وتلي دي ړهچع ۾ رچيم .اصالكيات کي “ؼياٌي
ىظڟتي دردّ .ىذاؾ دّ ړّ ڟاـ! ڈا܁ يا ڈّ܁ چّي .ديڣ! ۽ زامع! پئي پٌّطي .زذاب اڟڎق دّ
زةاـ ةٍط اکيّـ ڟيٺ .ؿاديڡ کاـ پّڢ ؼچّ ؼارق ىڠيٍّ صّد ىّـ کي اکيّـ کّني ړّ ٌَ ڇٺائيً.
ڟڒ قيعي ٻاڟع اږڛ ۾ ىاـ دقؼتً ؼاـ قيٺ ّ ڟئػ .ديپ اچي اٌطرئيً درقازي قټ ةيٺي .ةيگو
قازب نڠي ئي ٌَ .اٿي قيػ .ةعكعي ۾ قيڎڟيم پع نڠي ئي ړاٌَ! چئيۿ ‛ىاڜڠّ قيٺا “ڟً ړيئً
نڠاـ܁‚ ىاـ کيػ ؼعړار ؼڍياـ چيوۿ ‛ؼعړار ىاـ اقټ ړعي ٿّ ةيڠاـ .تّڟاـ اڙياـ ٿي نٍگڠي
قڃّ!‚ اٌطر ٿيا ؼّـ تَ پگڠع ۾ ؿم پعيـاـ ړعؼيڡ ۾ اڟهي پئي .پډيوۿ ‛ؼعړار صيع!‚ ائيً
چئي ىّـ کي نښّ څڛ ړپڎا ئي ړّ ٌَ ڟئو .ړعاچيڡ ۾ تَ ؼڀڔّ ؼڋري ٿّ قڃي .چهيً دي
پٺياـ ةيڠڛ قارا ۽ ړٍيغ دي ىععفت ‛ړَِ دق!‚ چّڻ قارا ٽئؽٽ ۽ راڋ ايٍڊ رقؾ ۾ ٿڎړٍطا
ڇٺاؼّـ .پع اؼاـ ؼٍڋ قارـ دي ىٽيڡ ۽ ړهچع ؼاـ اڟڎي ړا قاةؽتگي “ڟي دّ ڈچي ةَ ٌَ ٿا ڈچّـ.
پعٌػ ړعيو “غا صاـ ۽ ةيگو “غا صاـ گّرٌع وعفاـ ڄٌع دي دعّت اؼاـ کي ةَ ىهي .ؿّؽ ۽ اؿتياؽ
ڟٌّطي ةَ ړّ ٌَ قياؼّـ .ؼعړار دّ صياؾ ڟّ تَ ‛ڟيتعـ ؼارـ ىڎدـ ۾ گڠٻعاڟٽ ٿيٍطي ۽ ىغق ٌَ
ايٍطق‚.
قري اچّ قفائيڡ تي .قفائي ؼٿعائي اڟڎي دّ ىک پئي تعړٍطي .فعش پيا څقپٍطا ۽ اگڠتا.
ٻار اڟڎا دڠڎا گهڎا .ىيعائي گطالئي اقهي ٌَ .گٍط ړچعي يا رڙّ ىئم ړاړعقڂ تي ٌٌع پئي تَ دؾ
پئي ړچي ٿيٍطي ۽ “ت ادِڔا ايٍطا.
اؼاـ قټ ةٍگهي ۾ ٻَ ؼعقٌٽ ړّارٽع “ڟً .ڟڒ ڇيٍڠً ڟڒ ىائي ٻارـ دّ ٽّنّ قٺي اٌطر
ڟهي “ئي‛ .اق ةيگو قازب غعيب ٻچڎقاؾ ڟاـ! ٌڔي ٌڔي ٻچي ڟًۿ ةک پي ىعٌطي ڟًۿ ؼارا
ړو ړعؼاـ!‚ ڟڒ ىائي پاڻ گطني ىيعيۿ ٻيّ ٻار ړارا ړهّٽاۿ ىيعا ؼٍگِع .ةيگو قازب
کڝي ٌڒ تي ړپڎق ڇٌّ .ڟڍي ىاـ چيائيًۿ ‛ٌڔع ٻاڟع!‚ ىائي ‛ڟاڢ اهلل!‚ چئي ديڔي ؼّ پهٿي
ىاري قيڠي رڟيۿ ‛ړٿي داقاـ ړي ړعاـ! دٍِگم ٻيم دڠڎا ؿڠعۿ رؾ قيؽاـۿ ىعقيؽاـ! ىعكّؿ
ٻچاـ ٌّـ قيک!‚ ةيگو قازب ړعٿ ۽ ړعاڟت ىاـ ٌڠاري اٿي “ئي .ىاـ قڂ ۾ پيػۿ ‛ؼعړارۿ
ڇکً ىاريۿ ٻچً قاري “ڟيۿ پئي ڟٌّطي ړّارٽع ۾ ...ىاٌي اهلل دي “ڟي .ةچّ ؼچّ ٽڔع ڀّر پيا
کائيٍطا!‚
www.sindhsalamat.com 64
پشو پاشا ۽ ٻيون ڪهاڻيون :جمال ابڙو
‛ پع ڟي ىٍڠٍذي ؼاىڠّـ ٌَ ايٍطا! گڠع ۾ اٌطر ةَ ٌَ گِڎٌطا!‚ ىائيڡ ڟڔطؿ عيهي ىٌاڟعق
ړٍطي ٻارڈـ کي ړٽي ٻاڟع ړڌيّ .ةيگو قازب ؿّخ ٿي چيّۿ ‛تّـ ةَ ٌَ ايٍطيًڡۿ ٻاڟع ةاغ ۾
ايّاـ ۾ قفائي ړٍطي ړع!‚ ىائي ۽ ٻار ٌڔعي قيا تَ چيائيًۿ ‛اڃا ةاٌػ پئي اچي!‚ اٿي
صّؿتّڣ دار فهٽ ڟٍيائيًۿ ‛ پڒ ڀٍگياڜي “ڟي!‚
ىڠيٍا گظري قيا .ړعاچيڡ کي االئي ړڠڎي ٌٌع نښي قئي .ڟت تَ ةڠاريۿ ڀٍگيۿ ةٍگاني
ؼڀ صّش رڟٍطا ڟئا .ڟي ڟٍگاىا ړٍڠً “ٌطا .گّڈۿ فؽادۿ ةوۿ ةاڟيّـۿ كتمۿ ٌفعتً دا ديّۿ ړهفتً
۽ ړطقرتً دا ړارقٌڀار ړٿاـ ړع کڝيۿ چٍتا ړڌي گعڻۿ ڀٌّڔڛ ۽ ڇاڈڟڛ نښا ڟئا .ىاـ “فيػ
کاـ گِع ړار ۾ ڟٌّطي ةَ ڄٌم ۽ ڟيؽيم ڟئػ .گِع ڀعؼاـ پڠتػ تَ ڈڔا ڈٽي قيا .گيٽ دي ٻاڟعاـ
ړيئي گٍطا گطال ىاڜڠّ گِيعق ٺاڟيّ ةيٺا ڟئا .څاڈيمۿ ىډعۿ قڇا قار ىٍذِيم چيڎَُ ڀعيمۿ ٌيغاۿ نٺيّـۿ
ڇٌڊا .قڂ تي ڟڒ ٌٍڌڈق ىيعق ړچيهّۿ چپيً ڀعيمۿ ؼٍگِع ٻار ةيٺّ ڟّ .اٌطراـ اقزار “يّۿ ‛اق قيعا !
ٌڔا ايۿ ىعكّؿ اي!‚ څڛ تَ ةاَُ تي گاؼهيٽ پيّ .نٺيّـ اڀيّـ ٿيّـ ۽ ړٍڠً رڈ ړئيۿ ‛ؼپ
ٽار ‚!....ائيً ٺڔاڣ ڇيئي نّڟي در کهيّ .ڟڒ ةيگو قازبۿ ىٿّ اگڠاڈقۿ پيع اگڠاڈاۿ ؼٽ ڇيئي
ٌڔتي ۽ قڃي ٻار کي ړڇ ۾ کٍيائيً .ٺيٺ ؼڋيڡ ۾ چيائيًۿ ‛ؿيع ؿاَُ دّ ؿڔعق گڠع دا
ړڔڎ ىاريۿ زياڣ ٌٿّ اچيّ!‚ ىاڜڠً کي اعتتار ٌَ “يّۿ ‛ڟي تٍڠٍذّ ٻار “ڟي܁ تّـ ڟً دي ىاڣ
“ڟيً܁‚
‛ڈّ܁ ىاـ ىاڣ ٌَ ٿي نښاـ!‚ ىّـ کي ةَ داڣ تي نښايائيً .چيۿ ’ڟي فالڜي دّ گڠع “ڟيۿ .ؿعؿ
ړيّ!‘ اتي ىاـ ةَ ىا ڜڠً کي څړي اٌطر ٿيػ .عذيب تـڒ ر ۽ اوييٍاـ ؼاـ ىعړٍطي ؼٍطس
ٻاٌڠً ۾ ڟٿ قڅؿۿ چيوۿ ‛ؼعړار اٌطر ڟهّ!‚
ڇٺو تَ ٻار کي ڈاتي ؼاـ چٍتڎائي ڈڍيّ ڟئائيً .چيوۿ ‛ؼعړار ڀٍگياڜيڡ دّ ٻار!‚
‛ڀٍگياڜي ڟذي ړَ پٍذاپڛۿ پٍاڟگيع ...ىاڣ دي دڠّني تَ صاني ٿئي ڟا ٌَ܁‚ ىّـ ڇٺّ
ؼٍطس اکيً ۾ نڎڋ ڟئا ۽ ىائيڡ دا ڙّڈڟا تَ اڻ ڙڝيا اڻ دِهيا پي قڟيا .ىّـ ةاغ دي ىٽي کڝي
چيّۿ ‛ؼٍڋ دي ىٽيڡ کي ؼالؿۿ ؼٍڋقڡ دي ىٽياني پاڜيڡ کي ؼالؿۿ گِّگِاري ۽ گٽگڠڎ دي
ؼښطاؼيً کي ؼالؿ!‚
www.sindhsalamat.com 65
پشو پاشا ۽ ٻيون ڪهاڻيون :جمال ابڙو
الٽ
اکيً ىاـ قڟٍطڈ ٌـّۿ ړارا ڟڎٻاٽيّـ نڕۿ ڐڍيّـ ٽٍگّـۿ چٻّ ىػٍڠً ۽ گِڝّـ “قازۿ ةډاـ
قٺيّ قڃي .ڟيڡ ړاري ٺّٺ دڠڎي زٌطگيۿ تّ ةَ !
دڍڟً اٌڠي ؼاڙيڡ دقٌڠاٽيم ۽ ړاراٽيم اٌؽاـ دي ڀٌّگيڡ اڙياـ رقز ؿاؿ دّۿ ٽً
ىارٌگً قڂ ۾ ةاَُ دي الټ ڇؼتي ڟئي تَ ائيً ىسؽّس ړتّ ڟّۿ څڛ ٌخ زٌطگيڡ دي الټ
دعړي اٿي .اـ زٌطگيڡ دي الټ کي دعړائڛ الڢ ڟػً ڈا ڈا ٌَ ړيّ ڟّ.
الڈ دي ڇيع ۽ پً ىاـ ڀعيم تالقـ ۾ تڎڙٍطيۿ ڟي ةَ څڛ ڟڒ ړارق ړو پيطا ٿي پيّ ڟّ.
ؼاقاۿ ړٍي پاڜيڡ دا ڀعيم تالق تً ۾ زٌطگيڡ دّ ڟيڣ ڐڠالڣ! څڛ ړّڜيؽع دّ ٌؽعدڛٌٍ .ڌڈق ئي
ڟّ تَ پڔي رؼتي تاـ الريً دي تيغ رفتاريڡ ؼٍطس ذڟً کي ىائٽاڜي ذڟً تي فّكيت ڇئي ڈڍي.
ړاٌي دي گِّڈي رتي ؼّار ٿيۿ قات ؼاـ ڄقـ! ...ڄقـ! ...ړعي ٻاتيهي ٻّني ۾ ؼع ؼاـ چٌّطقۿ
‛داڜي دقس!‟ ...۽ زٌطگي ’داڜي دقس‛ دّ ىٌڠع ةڝذي قئي.
ڟّ ړٍڌيّـ ۽ څار ڈڍي ړهيٍع ٿيّ .صاړي پعاڜي ؼّټ دا قٽيم پاچاۿ ڟپ تي چتي نښمۿ
ٻيڎيڡ دّ اڅڈ قات ۾ۿ ڟيٍڊؾ ڟڝي ڟً زٌطگيڡ ۾ ‛داڜي دقس!‟ دّ ٌععق ؿعقع ړيّ ۽ ؼٍطس رڳ
رڳ ۾ ړاىياةي ۽ اىيط دّ تعقرق چيڔي قيّ .ةٍا پگِارۿ قعؼ پيٽ تيۿ اؼتاد کي زقر ڇيٍطيۿ الريڡ
دي ڈت تي ؼيڠٍطيۿ ٌٽڠڛ اس ۽ قچيٍطڈ پاري ۾ۿ الريڡ دي در تي نڎړٍطي نڎړٍطي ڟً کي
ؼٽيئعٌگ دڠهڛ اچي قيّ ۽ صّد اؼتاد ةٍذي قيّ .ڈا تَ زٌطگيڡ دي ةعؽ ڄقڈي ڟئيۿ ڟً دي ړاٺ
دڠڎـ ڟڍـ ۾! اؼتاد ةڝذڛ ؼاـ گڍق گڍ ’داڜي دقس‛ دّ ٌععق ٻيً دي ڟٿ نښي قيّ .دڍڟً څڅڈ دي
وّفاًٌ ۾ ٻيڎيڡ دي صّراڋ تيۿ ؼٍطس ڐڑڎ دؽ ؼاـ کٍئّـ کٍئّـ ړعڻ نښاۿ تڍڟً دٌيا ئي ىٽذڛ
نښي .ؼٍطس ٻانڔّ ؿيعقۿ دّ ؼؤ ؼؤ دفعا کيػ ’اؼتاد! اؼتاد!‛ چٌّطق ڟّۿ ؼّ ةَ چّي تَۿ ‛اؼتاد
“راؿ ړع! ...ړييڝّ رڙّ ىىهتيۿ ىٍڠٍذا ٻچا قري پڝػ پانيٍطق!‟ يارـ چيػۿ ‛ڟٻڇ ٌَ ړعۿ
پئؽا ړو ٌَ ايٍطڢ ! ...ةاكي ڟي ړو ايٍطا!‟ ۽ ؼٍطس ىٍڠً تي زڟع “نّد ىعڋ اچي قيٍطي ڟئي
...۽ قڇي ړـادي دؾ ؼاـ چٌّطق ڟّۿ ‛داڜي دقس!‟ ائيً چّڻ ؼاـ څڛ تَ ؼڀٍي ىضانف كّتً کي
ىعاؼ ۽ ىات ړعي ڈڍيٍطق ڟّ .ؼٍطس پٍڠٍذي زٌطگيڡ الڢ تڎٽ ٻيً دي تڎٽ ڇؼڛ کاـ اٌڋي ڟئي
۽ پٍڠٍذي ىات ڇؼڛ کاـ كىعي اٌڔاري.
www.sindhsalamat.com 66
پشو پاشا ۽ ٻيون ڪهاڻيون :جمال ابڙو
پّڢ دڍڟً ؼٍطس ڙم پيڠي قياۿ ڀعيم ٻاٌڠّـ ڇاٌڊيً دڠڎيّـ ٿي قيّـۿ دؿ گِٽذڛ نښّۿ تڍڟً
ڟً ؼيذِيّ تَ عالج ړعڜّ ئي پٌّطق ...۽ قيچاري ڈا ڈا ٌَ ړيّ ...چڔاسۿ فّٽّۿ ؼئي.
پڠعئيً ڇيٍڠً پٍذاَُ رپيا ڇئي ىّٽيّ تَ ڟٿ ۾ ٌؽضي قارق صاني پٍّ .ڟڒ قاري دؾ الڟي قيٺّۿ پع
زاؾ ۽ ٻارڈـ دّـ ٻّنيّـ ٻڋي ؼٍطس زٌطگيڡ الڢ پيار تازق ٿي قيّ.
ٻئي ڇيٍڠً دڍڟً ٌؽضي ىّدب دقائً دّـ ىذيّعي كييتّـ ٻڋائيً تَ ؼً ٿي قيّ .ړا
گڠڎي تَ ةازار ۾ ةت ةڝيّ ةيٺّ رڟيّ .ؼٍطس اکيّـ ٻّٽتيّـ قيّـۿ ىٍڠً گٍڀيع ٿيٍطق قيّ ۽ ڟّرياـ
ڟّرياـ ؼٍطس قدّد تي اٌؽاٌيت دي الټ تذال ڇيڛ نښيۿ چيائيًۿ ‛داڜي دقس!‟ اڟا تياڳ ۽
كعةاٌيڡ دي ’داڜي دقس‛ ڟئي.
ةٍا عالج ؼٍطس زٌطگي الريڡ دي تيم ؼاـ گڍق گڍ ٻعڻ نښي .چتايائٌّػۿ ‛ىياـ زياتي “ڇق
پئؽّ ړذَِ ٌاڟي ...ٻچً دّ ادِّ “ؼعق ةَ تّـ!‟ پع ڟػّ اٌڠً ؼڀٍي کاـ ؼياڜّ ٿي چڔّ ڟّۿ
’زٌطگيڡ کي زٌطگيڡ دّ تيم کتّ ٿي .يا کيػ ٻعڜّ ڟئّ يا ٻارـ کي!‛.
دڍڟً کيػ ةيڔار ؼيذڠي دّاب ڇٌّ قيّ تَ ڟً الريًۿ ىؽتعيًۿ اؼتادـۿ ړهيٍعـ دي
ؼيّري ةعادريڡ کي پعي کاـ ڇٺّ .اڟا ئي گڠيا گڠييۿ تيغيۿ قٺ قٺاـ ۽ ’داڜي دقس‛ ...پاڻ ڟڒ
ړٽيمۿ گعگِهّ ٿيمۿ اڈهيم ٌٽ ڟّ پٍڠٍذي ؼيّري گعگِالئي کڝي اچي چهڠَ تي قيٺّ.
ؼاراـ دا ڟڒ ڄنيّر (ڄرائيّر) دي ؼکي ؼتاةي زاؾ ڟئي .ٻَ ٻچا دً ٌائالـ دي چڌي ۽
ةـعټ پائي ڇٺي ڟئيۿ ؼي گِع دي ؼئي څاڙي ؼييت ؼالىت ڟئا .ڟي ؼچّ ىاٌڊاڻ دّ پاڻ ةٍايّ
ڟئائيً .اـ ۾ کيػ زيات ۽ زٌطگيۿ زٌطگي ۽ زيات دّ څٌڋنّ دهّق ٌٌع “يّ .زيات دي زٌذيع ۽
ؼٍطس دٍط دي گعگِهي ٿيم ړڎي دٍڠً ړڎيڡ دي داڢ تي ٌئيً پضتي نّڟي ړڎي پّڜي ڟئي.
ؼٍطس ڟيڝً ڟڍـ ڟي ٌئّـ ؼڍ ٻڋق .څٍطڈي څعړڛ نښيۿ تً ىاـ تا” “يّ .ؼٍطس ؼاَُ دي ؼگَِ
ڇؼڛ قٽاـ ڟئي .ڟً اٌلالب دّ ٌععق ڟٍيّ .ڈا تَ ٌععق ڟّۿ ‛ىعةّ پع پّرڟيّ ړتّ!‟ ڟػّ ڄرائيّر ىاـ
ڟاري ٿي قيّ .چڌي ةـعټ ىاـ گّڇ ٿي قئي ۽ ؼاراـ گاَُ دّـ پٺارړّـ چقئڛ نښي .عذيب ىٌٍع
ڟّۿ اٌؽاٌي ڟيت ۽ ىسٍت دّۿ زٌطگيڡ کي اداگع ړعڻ الڢۿ زيات کي كائو رکڛ الڢۿ قطيً کاـ
ؼاڙيّ.
دؽ قرتم ڟيڝً ڟڍـ پگڠع قڟايّ .زىيً پٍڠٍذي ىادري ؿفلت ؼاـ ڈاتي ڈهڠيارائي رت دي
صّراڋ پڠچائيۿ ؼخ پٍڠٍذي پّري كّت ؼاـ ڟڍي دڠڎي ٻخ ۾ ؼاَُ ڀعيّ ۽ ڀالري ىڠعاڻ پٍڠٍذي
رڳ کّني پاڜي پڠچايّ .ڈا تَ كّتّـ ړٺيّـ ٿيّـ ڟيّـ! زيات ۽ زٌطگيڡ دي اقؼع ۽ اقڀع قاؼىي.
ړڝي ىاـ ړاؼّ ۽ ړاؼي ىاـ اٌتار ٿيّ .ؼاراـ ۽ ڟً اڟڎق “ٌٍط ىسؽّس ړيّ څڛ ڟًٍ ٽيّـ
ٻچّ تضهيق ړيّ ڟّ .څرتيۿ ؼخۿ ؼٍڋق ۽ ؼاراـ دي ىڎس کاـ ؼّاڢ ٻيّ ةَ ڟڒ پيطا ٿيّ دّ اٌتار دّ
www.sindhsalamat.com 67
پشو پاشا ۽ ٻيون ڪهاڻيون :جمال ابڙو
اٌتار کڝيۿ ٻَ ڙّڜيّـ ڈڍي قيّ .ؼاراـ ىڎس کي چّړّ ڇٌيّـۿ ‛قڇيعـ کي ړذَِ چئّۿ ىٍٿ
ړعيً!‟ ڟػّ صاىّش رڟيّ .گِڎيڡ الڢ صياؾ “يػ تَ ’ديئً قڇيعق پٺيعق پيّ قڃيۿ ړياڈيڡ قاري
نٺ قڟائي ړڌاٌػ!‛ ’ ...ړيڍ ق ٌَ ةيڠّدق صياؾ! ىاـ ديم ۾ۿ ٻچا ةکً ۾ ‟...۽ قري ةَ ڟػّ غيعت
دّ ذصيعق ؼالىت ؼٍڀاري قاپػ قريّ.
پٍڠٍذا پکا ڐٽا ړعيۿ ړعڜا ئي پيػۿ اچي دػع دي پيٽ ىاـ رزؽ دي تالش ړيائيً .ؿفاؼ
پاڜيڡ ۾ چعٌطڈ ىتاري ىډيۿ فىعت دّ اٌعاؿۿ الڈ دي ةکئي ۽ ڇکئي عّاؿ الڢ! پکيۿ ةطړّـ ۽
تتع ڟً قيچاري پّرڟيت الڢ ڟي ةَ چٍط ڇيٍڠً دّ چٽڔّ .ىډي ٺيڔيطار ڐعي رکي ڈڍي ۽
ڐاؼايم ةطړّـ ؿڔار دي ىسافي مته ړيّـ .دڍڟً کيػ چيهَِ ۾ رؼّ قدِي ړّرټ قٺيّـ
ٿي قيا تَ ڀع قاري چٌڌ ۾ ؼّيً پکي ةٍطقكً ؼاـ چيع ړيا پي قيا.
ڟڒ ڇيٍڠً ديم ړاٽيۿ اقؼيئڎي ۾ قيٺم ؼاراـ قټ ىّٽي “يّ .ةطـ ٌٻمۿ ؼاَُ ٌپّڈيمۿ رڙّ
پؽاَُ پيّ کڝي .ؼاراـ دي ڟٿ ۾ ڟٿ ڇٌائيً .څڛ تَ پّرڟئيۿ اىيط ۽ ىسٍت دي اىاٌت ؼپعد
ړيائيٍػ .ؼاراـ دي اکيً ۾ چيڒ اچي قئي .اڟا چيڒ دٍڠً دي تست اٌؽاٌي عغؿ دي
كّت ڟٌّطي “ڟي.
ڈا ړيغقر ديّۿ ڈا “فتّـ ۽ ڈا ىلاةهّ! ڟع قكت اىيط دي ڇياٽي ڟٿ ۾ اڙڀعق .زٌطگي نّڃ
پّڃ ۽ ڙّنَِ دّ ړً! ٌا اىيطيڡ دّ دقٌڠّـ ۽ ړّڟيڎق قر قر ړيّ قيڎڟيّ قڃي ۽ ڟي ةار ةار صاني
ڟٿً ؼ اـ دقٌڠيً ۽ ړّڟيڎي دا ړڔع دقر ړيّ ڈڍي .ڈا تَ زقر ڟّ ړيغقر ڟٿً ۾ۿ ‛دڍڟً ڟٿ
ڟٿً ۾ ىهٍطا تڍڟً اڟي دقٌڠاـ ۽ ړّڟيڎاۿ ڟييـَ ڟييـَ الڢ نڠي قيٍطا!‟ ڟً ؼّچيّ.
ڀع ۾ ٺڠٍطڈ رؼتي تي ىٽيڡ دّ ړو پئي ڟهيّ .الڈ ىهڒ ۾ دت چّري ۽ ڀٍگ دي عاؿ ۽
کهو کال ةازار نښٍطي ڟئيۿ اتي چٍط غيعتيٍط اٌؽاـ تغاريّـ چقئي ىغدقري ړعي رڟيا ڟئا .ؼاراـ
ُق ؼاڜً ؿاىم ٿي قيا .ړّڇر دي ڟڛ ڟڝاـۿ تغاري دي چق܂ چقئاـۿ ىڎس ؿم ٿي رڟيا ڟئا.
۽ ھ
ٺيڔيطار قازب کٽ تي قيڠيۿ زلي دي گڎ گڎ ۾ۿ ‛ؿاةاس! ؿاةاس!‟ دي اڟو ؼضاقت ٌډاقر
ړعي رڟيّ ڟّ.
ڟڒ ؿاؿ دّ تغاري کڝي چقئيٍطي چقئيٍطي ڟػّ ىعي قيّ .ىغقرـ ړو کڝي ةٍط ړيّ .کڝي
کيػ ڀٌّگيڡ ڀيڎق ړيائّـ.
ؼٍطس الش څڛ صاىّش ٌياپّ ڇئي رڟيّ ڟّۿ تَۿ ‛ىّـ زياتيڡ دّ ىلكط څاتّ ۽ پاتّ ...دّ
ړذَِ تّ ۾ ةڠتعيً “ڟيۿ اـ کي ادار ۽ ؼڀ صعچي ڈڍ !‟ زٌطگيڡ دي ڙذِارت دي ړيڍي ٌَ
ؼّني ڀڃڝي .څو کاـ ىّت تائيً ڟڒ قاټ ڟڒ ڈالٌگۿ ٻيّ ؼڀۿ ‛داڜي دقس!‟
www.sindhsalamat.com 68
پشو پاشا ۽ ٻيون ڪهاڻيون :جمال ابڙو
قتر دا زيات “فعيً ړعڜاۿ گاَُ دي ڟع تيهي کي پّرق راؿً ڇيٍطاۿ گيٍاؿ اٌؽاـ دي كتع
کي ىٍّر ړٍطاۿ تالق دي پيٽ کي كّت دا ڀٍڊار ڇيٍطاۿ ڟهٍطا قيا .اڟّ ئي ړيچڎ ڀعيم تال”ۿ دتي
اڅ قطي اڳ ڟڒ ړيغقر ىيعاٌذڠڎق ړّڜيؽع اڀعيّ ڟّ .اځ اتي ٻَ ؼفيط ړٍّؾ کڎيا ةيٺا ڟئا.
.
www.sindhsalamat.com 69