Rotor

Rotor je pokretni dio mašine. Sastoji se od armature sa namotajima i osovine. Armatura je cilindričnog
oblika i sastavljena od tankih feromagnetskih limova i ravnomerno je ožljebljena po svom obimu.
Nalazi se na osovini mašine. Armatura je izrađena od dinamo limova, debljine od 0,3 do 0,5mm,
međusobno izolovanih lakom, hartijom ili slojem oksida, u cilju smanjenja vrtložnih struja i
zagrijavanja.. Paket limova rotora čvrsto je spojen sa osovinom mašine. Armaturni namotaj (indukt-
dio mašine u kojem se indukuje napon) čine izolovani bakarni provodnici, koji su, kod savremenih
mašina jednosmerne struje, postavljeni u žlebove rotora, u slojevima, paralelno osi obrtanja.
Provodnici mogu biti kružnog preseka (žični) ili pravougaonog preseka (štapni). Počeci i krajevi
namotaja rotora su izvedeni na tzv. komutator (kolektor). Kada radi, mašina se zagrijava zbog
proticanja el. struje kroz namotaje. Zagrijavanje je opasno za izolaciju, a i zagrijavanjem se gubici
povećavaju, tako je neophodno stalno hlađenje. To postižemo strujanjem zraka kroz proreze
armature,a također i ugradnjom ventilatora na bočnoj strani armature rotora. Komutator je postavljen
sa jedne strane rotora i obrće se zajedno sa njim.

Komutator je sastavljen od bakarnih segmenata koji su izolovani međusobno i u odnosu na osovinu.

Uloga komutatora je preusmeravanje smera struje kroz navoje rotora. Na površinu komutatora naleže
izvestan broj četkica, koje su mehanički učvršćene za stator, nepomične su i spojene sa dva priključna
kraja na statoru. Četkice su smeštene na simetrali između polova, u tzv. neutralnoj zoni. Segmenti
komutatora u električnoj su vezi sa namotajem indukta. Ćetkice su napravljen od mekšeg materijala
nego što je kolektor : tvrdi ugljen,grafitni ugljen, metalni ugljen itd. One moraju čitavom svojom
površinom ležati na kolektoru određenim pritiskom i ne smiju biti veće širine od 2-3 lamele.

Princip rada
Namotaj rotora se nalazi u magnetnom polju. Kada kroz njega protiče električna struja nastaje sila , F
= I (l x B), koja deluje na provodnike rotora, a zbog kružnog oblika rotora nastaje elektromagnetni
moment M = R x F = F R, gde je R prečnik rotora. Komutator (kolektor) i četkice služe za napajanje
rotorskog namotaja potrebnim smerom struje.