SO SÁNH CƯƠNG LĨNH CHÍNH TRỊ THỨ NHẤT VÀ THỨ HAI

CỦA ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM

1. Nội dung chính của 2 bản cương lĩnh:

1.1. Cương lĩnh chính trị đầu tiên của Đảng Cộng sản:
- Do lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc soạn thảo và được Hội nghị thành lập Ðảng
(tháng 2/1930) thảo luận, thông qua.
- Gồm Chánh cương vắn tắt, Sách lược vắn tắt của Đảng, Chương trình tóm
tắt của Đảng và Điều lệ vắn tắt của Đảng Cộng sản Việt Nam hợp thành nội
dung Cương lĩnh chính trị của Đảng.
 Chánh cương chỉ rõ:
 Phương hướng chiến lược của cách mạng Việt Nam là “Tư sản dân
quyền cách mạng và thổ địa cách mạng để đi tới xã hội cộng sản”.
 Nhiệm vụ của cách mạng:
+ Về chính trị: đánh  đổ đế quốc chủ nghĩa Pháp và bọn phong
kiến, làm cho nước Nam được hoàn toàn độc lập, dựng ra Chính
phủ công nông binh và tổ chức quân đội công nông.
+ Về kinh tế: tịch thu toàn bộ các sản nghiệp lớn của bọn đế quốc
giao cho Chính phủ công nông binh; tịch thu ruộng đất của bọn đế
quốc làm của công và chia cho dân cày nghèo, mở mang công
nghiệp và nông nghiệp, miễn thuế cho dân cày nghèo, thi hành luật
ngày làm tám giờ.
+ Về văn hóa xã hội: dân chúng được tự do tổ chức, nam nữ bình
quyền, phổ thông giáo dục theo hướng công nông hoá.
 Lực lượng cách mạng: Công nhân, nông dân, tiểu tư sản, trí thức. Đối
với phú nông, trung, tiểu địa chủ và tư sản thì lợi dụng hoặc trung lập,
đồng thời phải) liên lạc với các dân tộc bị áp bức và vô sản thế giới.
 Lãnh đạo cách mạng: Đảng Cộng sản Việt Nam – đội tiên phong của
giai cấp vô sản.
 Phương pháp cách mạng Việt Nam: Cương lĩnh đã khẳng định: phương
pháp cách mạng cơ bản của Việt Nam là dùng sức mạnh tổng hợp của
quần chúng nhân dân để đánh đổ đế quốc phong kiến, đó là bạo lực cách
mạng.
 Quan hệ của cách mạng Việt Nam với phong trào cách mạng thế giới:
Cách mạng Việt Nam là một bộ phận của cách mạng thế giới. Vấn đề
đoàn kết quốc tế cũng là một nội dung quan trọng của Cương lĩnh chính
trị đầu tiên của Đảng. Đoàn kết quốc tế là một vấn đề có tính nguyên tắc
của cách mạng Việt Nam: “Trong khi tuyên truyền cái khẩu hiệu nước
 An Nam độc lập, phải đồng tuyên truyền và thực hành liên lạc với bị áp
bức dân tộc và vô sản giai cấp thế giới, nhất là vô sản giai cấp Pháp”.
 Toàn bộ Cương lĩnh đầu tiên của Đảng toát lên tư tưởng lớn là cách mạng
dân tộc dân chủ Việt Nam tất yếu đi tới cách mạng xã hội chủ nghĩa, độc
lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội; sự nghiệp đó là của nhân dân
dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam - Đảng Mác - Lênin.
1.2.Cương lĩnh thứ hai - Luận cương chánh trị của Đảng Cộng sản Đông Dương
- Tháng 10/1930, sau 8 tháng Đảng ra đời, Hội nghị lần thứ nhất Ban Chấp
hành Trung ương lâm thời có ý nghĩa như một Đại hội cũng tổ chức tại
Hương Cảng do điều kiện trong nước bị đế quốc đàn áp khủng bố gắt gao
phong trào cách mạng. Hội nghị (họp từ ngày 14/10 đến 31/10/1930) thông
qua bản Luận cương chánh trị, án nghị quyết của Trung ương toàn thể Đại
hội nói về tình hình hiện tại ở Đông Dương và nhiệm vụ cần kíp của Đảng,
Điều lệ Đảng, hợp thành nội dung Cương lĩnh thứ hai của Đảng.
 Luận cương xác định những vấn đề cơ bản của cách mạng Việt Nam:
 Về mâu thuẫn giai cấp ở Đông Dương: một bên là thợ thuyền, dân cày
và các phần tử lao khổ với một bên là địa chủ, phong kiến, tư bản và
đế quốc chủ nghĩa.
 Tính chất của cách mạng Đông Dương: lúc đầu “là một cuộc cách
mạng tư sản dân quyền… có tính chất thổ địa và phản đế” sau đó phát
triển bỏ qua thời kỳ tư bản tiến thẳng lên con đường xã hội chủ nghĩa.
 Nhiệm vụ của cách mạng tư sản dân quyền: đánh đổ các di tích phong
kiến để thực hành thổ địa cách nạng triệt để và đánh đổ đế quốc làm
cho Đông Dương hoàn toàn độc lập.
Hai nhiệm vụ này có quan hệ khăng khít với nhau, trong đó “Vấn đề
thổ địa là cái cốt của cách mạng tư sản dân quyền”.
 Về lực lượng cách mạng: trong cuộc cách mạng tư sản dân quyền, vô
sản giai cấp và nông dân là hai động lực chính, nhưng vô sản có cầm
quyền lãnh đạo thì cách mạng mới thắng lợi được.
 Về phương pháp cách mạng: Luận cương nhấn mạnh sự cần thiết phải
sử dụng bạo lực cách mạng: “võ trang bạo động”.
 Về vai trò lãnh đạo của Đảng: “Điều cốt yếu cho sự thắng lợi của
cách mạng Đông Dương là cần phải có một Đảng Cộng sản có một
đường lối chánh trị đúng, có kỷ luật, tập trung, mật thiết liên lạc với
quần chúng và từng trải đấu tranh mà trưởng thành. Đảng là đội tiên
phong của giai cấp vô sản, lấy chủ nghĩa Các Mác và Lênin làm gốc”.
 Về mối quan hệ giữa cách mạng Việt Nam với cách mạng thế giới:
Luận cương chính trị nhấn mạnh: vô sản Đông Dương phải liên lạc
mật thiết với vô sản thế giới, nhất là vô sản Pháp, với quần chúng cách
 mạng ở các nước thuộc địa, bán thuộc địa, nhất là Trung Quốc và Ấn
Độ. Cách mạng Đông Dương là một bộ phận của cách mạng vô sản
thế giới.

2. Điểm giống nhau của 2 bản cương lĩnh:

 Về phương hướng chiến lược của cách mạng, cả 2 văn kiện đều xác định
được tích chất của cách mạng Việt Nam là: Cách mạng tư sản dân quyền và
thổ địa cách mạng, bỏ qua giai đoạn tư bản chủ nghĩa để đi tới xã hội cộng
sản, đây là 2 nhiệm vụ cách mạng nối tiếp nhau không có bức tường ngăn
cách. Phương hướng chiến lược đã phản ánh xu thế của thời đại và nguyện
vọng đông đảo của nhân dân Việt Nam.
 Về nhiệm vụ cách mạng: đều chống đế quốc, chống phong kiến, lấy lại ruộng
đất và giành độc lập cho dân tộc.
 Về lực lượng cách mạng: chủ yếu là công nhân và nông dân. Có thể thấy đây
là hai lực lượng nòng cốt và cơ bản đông đảo trong xã hội góp phần to lớn
vào công cuộc giải phóng dân tộc nước ta.
 Về phương pháp cách mạng: sử dụng sức mạnh số đông dân chúng  Việt
Nam về cả chính trị và vũ trang nhằm đạt mục tiêu cơ bản của cuộc cách
mạng là đánh đổ thực dân, phong kiến, giành chính quyền về tay công nông.
 Về lãnh đạo cách mạng: xác định là giai cấp công nhân thông qua Đảng
Cộng sản là đội tiên phong
 Về vị trí quốc tế: cách mạng Việt Nam là một bộ phận khăng khít của cách
mạng thế giới, gắn bó chặt chẽ với các phong trào cách mạng nước ngoài.

3. Điểm khác nhau của 2 bản cương lĩnh:

Nội dung Cương lĩnh chính trị

Luận cương chính trị (10/1930)
so sánh (2/1930)
Phạm vi
phản ánh Việt Nam. Ba nước Đông Dương.

Mâu thuẫn
Mâu thuẫn dân tộc. Không chỉ ra
chủ yếu
Đánh đổ đế quốc Pháp,
Nhiệm vụ Đánh phong kiến và đánh đế quốc là
phong kiến và tư sản phản
hai nhiệm vụ có quan hệ khăng khít.
cách mạng.
 Làm cho Việt Nam độc lập,
thành lập chính phủ công-
nông. Làm cho Đông Dương độc lập, chính
Mục tiêu Tịch thu sản nghiệp của đế phủ công-nông, tiến hành cách mạng
quốc và tư sản phản cách ruộng đất triệt để.
mạng chia cho dân nghèo.

Giai cấp vô sản và nông dân là hai

Công- nông+ tiểu tư sản+trí
động lực chính của cách mạng mạng
thức.
tư sản dân quyền, trong đó giai cấp vô
Còn phú nông, trung, tiểu địa
sản là đông lực chính và mạnh, là giai
chủ và tư sản thì lợi dụng
Lực lượng cấp lãnh đạo cách mạng.
hoặc trung lập.
cách mạng => chưa phát huy được khối đoàn kết
=> phát huy được sức mạnh
dân tộc, chưa đánh giá đúng khả năng
của cả khối đoàn kết dân tộc,
cách mạng của tầng lớp tiểu tư sản,
hướng vào nhiệm vụ hàng
khả năng chống đế quốc và phong
đầu là giải phóng dân tộc.
kiến.
Đảng Cộng sản Việt Nam, Giai cấp vô sản với đội tiên phong là
Lãnh đạo
đội tiên phong của giai cấp. Đảng Cộng sản Việt Nam.
Cách mạng Việt Nam là một
Quan hệ
bộ phận khắng khít của cách
với cách Quan hệ với cách mạng Đông Dương
mạng thế giới, liên lạc với
mạng thế và cách mạng thế giới.
các dân tộc bị áp bức và vô
giới
sản thế giới.

Tuy nhiên, Luận cương cũng có những mặt hạn chế nhất định: Sử dụng một cách
dập khuôn máy móc chủ nghĩa Mác-Lênin vào cách mạng Việt Nam, còn quá nhấn
mạnh đấu tranh giai cấp. Còn Cương lĩnh chính trị tuy còn sơ lược vắn tắt nhưng
nó đã vạch ra phương hương cơ bản của cách mạng nước ta, phát triển từ cách
mạng giải phóng dân tộc tiến lên cách mạng xã hội chủ nghĩa. Cương lĩnh thể hiện
sự vận dụng đúng đắn sáng tạo, nhạy bén chủ nghĩa Mác-Lênin vào hoàn cảnh cụ
thể của Việt Nam kết hợp nhuần nhuyễn chủ nghĩa yêu nước và chủ nghĩa quốc tế
vô sản, giữa tư tưởng của chủ nghĩa cộng sản và thực tiễn cách mạng Việt Nam, nó
phù hợp với xu thế phát triển của thời đại mới, đáp ứng yêu cầu khách quan của
lịch sử .
=>Hai cương lĩnh trên cùng với sự thống nhất về tổ chức có ý nghĩa hết sức to lớn
cùng với sự ra đời của Đảng ta, là sự chuẩn bị tất yếu đầu tiên có tính chất quyết
định cho những bước phát triển nhảy vọt trong tiến trình lịch sử của dân tộc ta.
Chúng là nền tảng cho những văn kiện nhằm xây dựng, phát triển và hoàn thiện hệ
thống lý luận, tư tưởng.

4. Tại sao lại có điểm giống và khác nhau đó?

 Hai văn kiện tồn tại sự giống nhau vì:
 Cả Cương lĩnh và Luận cương đều thấm nhuần tư tưởng và chủ nghĩa
Mac - Lênin. Như Hồ Chí Minh đã từng nói: “Đảng Cộng sản Việt
Nam là sản phẩm của sự kết hợp chủ nghĩa Mac - Lênin với phong
trào công nhân và phong trào yêu nước Việt Nam”.
 Ảnh hưởng vĩ đại từ cuộc Cách mạng Nga năm 1917. Sau khi Cách
mạng Tháng 10 Nga thành công, đã thành lập Liên bang Cộng hòa Xã
hội chủ nghĩa Xô viết (Liên Xô) điều này đã chỉ hướng cho nhân dân
các quốc gia bị áp bức, nhân dân của các nước thuộc địa về con đường
đấu tranh giải phóng dân tộc, trong đó có Việt Nam.
 Sự khác nhau giữa hai cương lĩnh là do:
 Sự nhận thức của người khởi thảo khác biệt: Cách nhìn, tầm nhìn, tầm
nhận thức của Nguyễn Ái Quốc và Trần Phú
 Yêu cầu về thực tiễn cũng có những thay đổi: Đặc điểm, tình hình xã
hội Việt Nam nói riêng và Đông Dương nói chung cũng như mâu
thuẫn gay gắt trong xã hội Việt Nam lúc bấy giờ.

Nhìn chung, Cương lĩnh chính trị đầu tiên của Đảng đúng đắn và hoàn thiện hơn so
với Luận cương. Nguyễn Ái Quốc có cái nhìn liền mạch hơn khi chỉ rõ được mâu
thuẫn cấp thiết nhất. Còn Trần Phú tuy khởi thảo chi tiết hơn nhưng chỉ tập trung
vào vấn đề giai cấp.
Cả hai văn kiện tuy có nhiều điểm khác biệt, song, đều đóng vai trò rất lớn. Đó là
sự chuẩn bị tất yếu, đồng thời là nền tảng cho việc xây dựng lí luận, tư tưởng đến
tận bây giờ.