CÁC ĐƯỜNG TIỆM CẬN CỦA ĐỒ THỊ HÀM SỐ

I. Đặt vấn đề:

1
Cho hàm số y=f ( x )= x hãy tính x→ lim
0+¿ f (x)¿
¿, lim
x→ 0−¿f (x)¿
¿, lim f ( x ), vẽ đồ thị hàm số
x→ ±∞

1
y=f ( x )=
x

Ta có , x→ 0−¿flim ¿ lim ¿ lim f ( x )=0 (phần này power point cho xuất hiện
(x)=−∞ ¿ , x→ 0+¿ f (x)=+∞ ¿ , x→ ±∞

từng kết quả 1 nhé, để còn kịp tương tác với học sinh)

Vậy đường y=0, x=0 gọi là gì? Có đặc điểm gì?

II. ĐƯỜNG TIỆM CẬN NGANG.
y  f  x
Định nghĩa: Cho hàm số xác định trên một khoảng vô hạn ( là khoảng dạng
(a; ) ,( ; b)
hoặc (; ) . Đường thẳng y  y0 là đường tiệm cận ngang của đồ
thị hàm số y = f(x) nếu ít nhất một trong các điều kiện sau được thỏa mãn:
lim f  x   y0 lim f  x   y 0
x  hoặc x  .
Từ định nghĩa ta suy ra điều kiện để y=y0 là đường tiệm cận ngang của đồ thị hàm
số thì cần thỏa mãn hai điều kiện:
- Hàm số xác định trên một khoảng vô hạn
lim f  x   y0 lim f  x   y 0
- x  hoặc x  .

Một số đồ thị hàm số có tiệm cận ngang:

 III. ĐƯỜNG TIỆM CẬN ĐỨNG.
x  x0
Định nghĩa . Đường thẳng được gọi là đường tiệm cận đứng của đồ thị hàm
y  f  x
số nếu ít nhất một trong các điều kiện sau được thỏa mãn:
lim f  x    lim f  x    lim f  x    lim f  x   
x x0  x  x0  x  x0  x x0 
hoặc hoặc hoặc .
Một số đồ thị hàm số có tiệm cận đứng:
 IV. PHƯƠNG PHÁP GIẢI BÀI TẬP

Dạng 1: Tìm tiệm cận ngang ,tiệm cận đứng của đồ thị hàm
Thực hiện theo các bước sau

B1. Tìm tập xác định của hàm số f  x 

B2. Tìm các giới hạn của f  x  khi x dần tới các biên của miền xác định và dựa vào
định nghĩa của các đường tiệm cận để kết luận
Chú ý . Đồ thị hàm số f chỉ có thể có tiệm cận ngang khi tập xác định của nó là
một khoảng vô hạn hay một nửa khoảng vô hạn (nghĩa là biến x có thể tiến đến 
hoặc )
Đồ thị hàm số f chỉ có thể có tiệm cận đứng là x=a khi tập xác định của nó có
một trong các dạng sau: (a;b) ,[a;b) , (a;b], (a ;  ); ( ; a) hoặc là hợp của các
tập hợp này và tập xác định không có một trong các dạng sau: R , [c;  ), ( ; c],
[c;d]
Các ví dụ
2x  1
y
Ví dụ 1 Tìm tiệm cận của hàm số: x1

Lời giải.
2x  1
y
1. x1
B1: Tìm điều kiện xác định của hàm số: D=(−∞ ;−1) ∪(−1 ;+ ∞)
B2: Tính các giới hạn để tìm đường tiệm cận
lim y  2 , lim y  2
x x , suy ra đường thẳng y = 2 là đường tiệm cận ngang của đồ
thị (C).
lim y   , lim y  
x 1 x 1 , suy ra đường thẳng x = 1 là đường tiệm cận đứng của đồ
thị (C).
(kết quả cũng cho hiện từ từ để còn tương tác nhé)
Ví dụ 2 Tìm tiệm cận của hàm số:

x2  1
y
1. x 2. y  x  x2  1

Lời giải.
1. Tập xác định D=(−∞ ; 0)∪(0 ;+∞)
 1
x 1 
lim y  lim x2   lim 1
1
 1  y  1
x  x  x x x2 là tiệm cận ngang của đồ thị hàm số
khi x   .
1
x 1
lim y  lim x2  lim 1
1
1 y 1
x  x  x x  x2 là tiệm cận ngang của đồ thị hàm số khi
x   .

x2  1 x2  1
lim y  lim   , lim y  lim    x  0
x 0  x 0  x x 0  x 0  x
là tiệm cận đứng của đồ thị
 
hàm số khi x0 và x0 .
D   ; 1  1;  
2. Hàm số đã cho xác định và liên tục trên .
1
b  lim y  lim  x 2  1  x   lim 0
x x     y0
x
x 1  x
2
là tiệm cận ngang của đồ thị
hàm số khi x   .