Dao ®éng & Sãng c¬

Bµi 1. Dao ®éng c¬ ®iÒu hßa. Con l¾c vËt lý

1. Dao ®éng c¬ ®iÒu hoµ
- Dao ®éng: chuyÓn ®éng qua l¹i cña vËt xung quanh mét VTCB
- §Æc ®iÓm cña dao ®éng: • Tån t¹i VÞ trÝ c©n b»ng
• Lùc kÐo vÒ vÞ trÝ c©n b»ng
- XÐt dao ®éng cña con l¾c lß xo (Bá qua ma s¸t)
  x
  = −

= −

  
+ =0
     
+  = 0
 =  cos(  + )
 
 (pt d®®h)
§Æt: = 

Dao ®éng ®iÒu hoµ lµ dao ®éng cã ®é dêi
lµ hµm sè SIN hoÆc COS theo thêi gian
 Bµi 1. Dao ®éng c¬ ®iÒu hßa. Con l¾c vËt lý
2. Con l¾c vËt lý
 =
// +

O
|
 | =  sin ≈ 
d θ
$ = −
  = −
r Pt c¬ b¶n cña vËt r¾n quay quanh trôc O
r F⊥
F//  
 =  "# = "  = $ "  = − 
 
  %&'

+ = 0 Víi  = = 0cos( t+ )
 " (

Con l¾c ®¬n l θ

) 
I=ml2  = 
=
) )
m
 Bµi 2. Dao ®éng c¬ t¾t dÇn
Do ma s¸t biªn ®é gi¶m dÇn theo thêi gian=> t¾t h¼n
Lùc ma s¸t: FC=-rv
     +  
  = − − + 
+ + =0
     
 ,   
§Æt =  , = 2#: + 2# +  
 = 0
  
Pt dao ®éng t¾t dÇn:  =  . /01 cos(  + )
23 23
 =  . /01 =  − #  2= =

 − #
 Bµi 2. Dao ®éng c¬ t¾t dÇn
 =  . /01 cos(  + )
− . /01 ≤  ≤  . /01
Gi¶m lưîng loga
x
A0 ( )  . /01 08
A0e-βt 5 = ln = ln = ln .
A0cosϕ ( + 2)  . /0(178)

δ= βT
t
-A0e-βt §K cã dao ®éng
-A0 ω0> β míi cã dao ®éng

• ω0 ≤ β lùc c¶n qu¸ lín kh«ng cã dao ®éng

Biªn ®é gi¶m theo d¹ng hµm e mò -> 0
 Bµi 3. Dao ®éng c¬ cưìng bøc
§Ó dao ®éng kh«ng t¾t dÇn th× ta sÏ cung cÊp mét n¨ng lưîng
cho hÖ ®Ó bï l¹i phÇn n¨ng lưîng ®· mÊt. ViÖc cung cÊp NL
nµy ®ưîc thùc hiÖn b»ng c¸ch t¸c dông mét ngo¹i lùc biÕn
thiªn tuÇn hoµn: FCB=HcosΩt (Lùc cưìng bøc)
Lùc ®µn håi: Fdh =-kx, Lùc c¶n: FC=-rv
  
  = − − + + HcosΩt
 
  +   9 

+ +  = cos Ω = 
     
+
   
9 = 2#

+ 2# +   = cos Ω 
  
 Bµi 3. Dao ®éng c¬ cưìng bøc
Ph¬ng tr×nh kh«ng thuÇn nhÊt cã nghiÖm:
x = xtd + xcb
Sau thêi gian d® t¾t dÇn bÞ t¾t, chØ cßn l¹i d® cưìng bøc:
x = xcb=Acos(Ωt+Φ)
9 2#Ω
= Φ = − 
Ω − 
 (Ω −  ) + 4# Ω
Kh¶o s¸t dao ®éng c¬ cưìng bøc
 0 ∞
=0 Ω  − 2# 
Ω
9 Amax
A 0

 Bµi 3. Dao ®éng c¬ cưìng bøc
Ω 0  − 2# ∞
9 Amax
A 
0

TÇn sè céng hưëng: Ω = Ωch x¶y ra céng hëng -> A = Amax
Ω=> =  − 2#  Amax
9 β=0,05ω0
=
2#  − #
• β cµng nhá, ω0 céng hưëng β=0,25ω0
β=ω0
cµng nhän
ω0 Ω
• β=0 → Ω = ω0 céng
hëng nhän
 Bµi 4. Sãng c¬
1. Sù h×nh thµnh sãng c¬ trong m«i trưêng chÊt
Nh÷ng dao ®éng c¬ lan truyÒn trong m«i trưêng ®µn håi
gäi lµ sãng c¬ hay sãng ®µn håi
VËt kÝch ®éng: dao ®éng tö/nguån sãng
Phư¬ng truyÒn: tia sãng
Kh«ng gian sãng truyÒn qua: trưêng sãng

• sãng däc • sãng ngang

r¾n, láng, khÝ: ®µn håi
thÓ tÝch r¾n:®µn håi h×nh d¹ng
 Bµi 4. Sãng c¬
2. Phư¬ng tr×nh truyÒn sãng
r M T¹i O sãng ph¼ng
O v
( ) =  cos(  + )
y
T¹i M sãng chËm pha t’=t+y/v
D
( ′) =  cos[ ( − ) + ]
@
• Chu k× T vµ tÇn sè ν lµ chu k× vµ tÇn sè cña phÇn tö dao
®éng trong m«i trưêng
• Bưíc sãng:λ lµ qu·ng ®ưêng truyÒn sãng trong @
thêi gian 1 chu k× T ? = @2 =
A
Kho¶ng c¸ch ng¾n nhÊt gi÷a c¸c ®iÓm cã cïng pha
 Bµi 4. Sãng c¬
2. Phư¬ng tr×nh truyÒn sãng
Coi ϕ=0, hµm sãng t¹i ®iÓm y bÊt k× c¸ch O:
F HF
=  cos  ( − ) =  cos(  − )
G 8G
H
/I(J1/ F)
= . K
VÐc t¬ sãng
23 23
= L + = D eiy = cosy + isiny
? ?
sãng lan truyÒn tõ O ra /I(J1/,)
xa v« cïng: M(+, ) = M .

sãng lan truyÒn tõ v«

M(+, ) = M . /I(J17,)
cïng vÒ O :
 Bµi 4. Sãng c¬
• Sãng cÇu

Nguån sãng lµ nguån ®iÓm, mÆt

sãng lµ mÆt cÇu

• Sãng ph¼ng:
C¸c tia sãng song song víi
nhau, mÆt sãng lµ mÆt ph¼ng