อตฺต (ตน) ปุงลิงค์ เอกวจนะ พฺรหฺม (พรหม) ปุงลิงค์ ภควนฺตุ (พระผู้มีพระภาค) ปุงลิงค์ อรหนฺต (พระอรหันต์) ทฺวิลิงค์ มน (ใจ) ทฺวิลิงค์

ป. อตฺตา ป. พฺรหฺมา พฺรหฺมาโน ป. ภควา ภควนฺตา ภควนฺโต ใน ปุงลิงค์ แจกอย่างนี้ ใน ปุงลิงค์ แจกอย่างนี้
ทุ. อตฺตานํ ทุ. พฺรหฺมานํ พฺรหฺมาโน ทุ. ภควนฺตํ ภควนฺเต ภควนฺโต ป. อรหา อรหํ อรหนฺตา อรหนฺโต ป. มโน มนา
ต. อตฺตนา ต. พฺรหฺมุนา พฺรหฺเมหิ ต. ภควตา ภควนฺเตหิ ทุ. อรหนฺตํ อรหนฺเต อรหนฺโต ทุ. มนํ (มโน) มเน
จ. อตฺตโน จ. พฺรหฺมุโน * พฺรหฺมานํ จ. ภควโต ภควตํ ภควนฺตานํ ต. อรหตา อรหนฺเตหิ ต. มนสา มเนหิ
ป. อตฺตนา ป. พฺรหฺมุนา พฺรหฺเมหิ ป. ภควตา ภควนฺเตหิ จ. อรหโต อรหตํ อรหนฺตานํ จ. มนโส มนานํ
ฉ. อตฺตโน ฉ. พฺรหฺมุโน * พฺรหฺมานํ ฉ. ภควโต ภควตํ ภควนฺตานํ ป. อรหตา อรหนฺเตหิ ป. มนสา มเนหิ
ส. อตฺตนิ ส. พฺรหฺมนิ พฺรหฺเมสุ ส. ภควติ ภควนฺเต ภควนฺเตสุ ฉ. อรหโต อรหตํ อรหนฺตานํ ฉ. มนโส มนานํ
อ. อตฺต อ. พฺรหฺเม พฺรหฺมาโน อ. ภคว ภควา ภควนฺตา ภควนฺโต ส. อรหติ อรหนฺเต อรหนฺเตสุ ส. มนสิ มเนสุ
• หิ วิภัตติ แปลงเป็น ภิ ได้ทุกศัพท์ * เป็น พฺรหฺมสฺส บ้าง ศัพท์ทลี่ ง วนฺตุ มนฺตุ อิมนฺตุ ปัจจัย แจกอย่าง ภควนฺตุ อ. อรห อรหา อรหนฺตา อรหนฺโต อ. มน มนา
ศัพท์ที่ลง อนฺต ปัจจัย ใน ปุ. แจกอย่าง ภควนฺตุ ก็ได ในอิตถีลิงค์ เป็น อรหนฺตี แจกอย่าง นารี ใน ปุ. แจกอย่าง ชน และใน นปุ. แจกอย่าง กุล
(เว้น ป. เอก. เป็นรูป -อํ เช่น กรํ) เว้น ต. ถึง ส. เอก.
ราช (พระราชา) ทฺวลิ งิ ค์ ในปุงลิงค์ แจกอย่างนี้ ศัพท์มโนคณะ ๑๒ ภวนฺต (ผูเ้ จริญ) ทฺวลิ งิ ค์ ในปุงลิงค์ แจกอย่างนี้ สตฺถุ (พระศาสดา, ครู) ปุงลิงค์ กมฺม (กรรม) นปุงสกลิงค์
ป. ราชา ราชาโน มน ใจ ตป ความร้อน ป. ภวํ ภวนฺตา ภวนฺโต ป. สตฺถา สตฺถาโร ป. กมฺมํ กมฺมานิ
ทุ. ราชานํ ราชาโน เจต ใจ ตม ความมืด ทุ. ภวนฺตํ ภวนฺเต ภวนฺโต ทุ. สตฺถารํ สตฺถาโร ทุ. กมฺมํ กมฺมานิ
ต. รญฺา ราชูหิ วย วัย ปย น�ำ้ นม ต. ภวตา โภตา ภวนฺเตหิ ต. สตฺถารา สตฺถุนา สตฺถาเรหิ ต. กมฺมุนา กมฺเมหิ
จ. รญฺโ ราชิโน รญฺํ ราชูนํ สิร หัว อย เหล็ก จ. ภวโต โภโต ภวตํ ภวนฺตานํ จ. สตฺถุ สตฺถุโน สตฺถารานํ จ. กมฺมุโน กมฺมานํ
ป. รญฺา ราชูหิ อุร อก ยส ยศ ป. ภวตา โภตา ภวนฺเตหิ ป. สตฺถารา สตฺถาเรหิ ป. กมฺมุนา กมฺเมหิ
ฉ. รญฺโ ราชิโน รญฺํ ราชูนํ วจ วาจา เตช เดช ฉ. ภวโต โภโต ภวตํ ภวนฺตานํ ฉ. สตฺถุ สตฺถุโน สตฺถารานํ ฉ. กมฺมุโน กมฺมานํ
เป็นปุงลิงค์ทงั้ หมด เว้น มน เป็นทฺวลิ งิ ค์ (ปุ. นปุ.)
ส. รญฺเ ราชินิ ราชูสุ ส. ภวนฺเต ภวนฺเตสุ ส. สตฺถริ สตฺถาเรสุ ส. กมฺมนิ กมฺเมสุ
อ. ราช ราชาโน ศัพท์ทลี่ ง วนฺตุ มนฺตุ อิมนฺตุ ปัจจัย แจกอย่าง ภควนฺตุ อ. โภ ภวนฺตา ภวนฺโต โภนฺตา โภนฺโต อ. สตฺถา สตฺถาโร อ. กมฺม กมฺมานิ
ในอิตถีลิงค์ เป็น ราชินี แจกอย่าง นารี อายสฺมนฺต ุ มีอายุ ธิตมิ นฺต ุ มีปญั ญา ในอิตถีลิงค์ เป็น โภตี แจกอย่าง นารี ศัพท์ที่ลง ตุ ปัจจัย แจกอย่าง สตฺถุ กมฺม แจกอย่าง กุล ก็ได้
คุณวนฺต ุ มีคณุ ปญฺวนฺต ุ มีปญั ญา
ศัพท์สมาสทีม่ ี ราช ศัพท์ตอ่ ท้าย เช่น มหาราช, จกฺขมุ นฺต ุ มีจกั ษุ ปุญฺ วนฺต ุ มีบญุ ปิตุ (บิดา) ปุงลิงค์ มาตุ (มารดา) อิตถีลิงค์ โค (วัว) ไม่บ่งลิงค์
นาคราช, เทวราช, อุปราช แจกอย่างนี้ ป. ปิตา ปิตโร ป. มาตา มาตโร ป. โค คาโว
(แจกอย่าง ชน เว้นบางวิภัตติ) ธนวนฺต ุ มีทรัพย์ สติมนฺต ุ มีสติ
ทุ. ปิตรํ ปิตโร ทุ. มาตรํ มาตโร ทุ. คาวํ คาวุํ คาโว
มหาราช (มหาราชา) ปุงลิงค์ ศัพท์ทลี่ ง ตุ ปัจจัย แจกอย่าง สตฺถุ ต. ปิตรา ปิตุนา ปิตเรหิ ปิตูหิ ต. มาตรา มาตุยา มาตราหิ มาตูหิ ต. คาเวน โคหิ คาเวหิ
ป. มหาราชา มหาราชาโน กตฺต ุ ผู้ท�ำ เนตุ ผู้น�ำไป
... ... ... ... ... ... จ. ปิตุ ปิตุโน ปิตรานํ ปิตูนํ จ. มาตุ มาตุยา มาตรานํ มาตูนํ จ. คาวสฺส คุนฺนํ คาวานํ
อ. มหาราช มหาราชาโน าตุ ผู ร
้
้ ู วตฺ ต ุ
ผู ก
้ ล่ า ว ป. ปิตรา ปิตเรหิ ปิตูหิ ป. มาตรา มาตราหิ มาตูหิ ป. คาวสฺมา คาวมฺหา คาวา โคหิ คาเวหิ
ทาตุ ผู้ให้ โสตุ ผู้ฟัง ฉ. ปิตุ ปิตุโน ปิตรานํ ปิตูนํ ฉ. มาตุ มาตุยา มาตรานํ มาตูนํ ฉ. คาวสฺส คุนฺนํ คาวานํ
ศัพท์เหล่านี้ ใช้เฉพาะ ป. เอก.: มฆวา (ชือ่ พระอินทร์) นตฺต ุ หลาน หนฺต ุ ผู้ฆ่า
ปุมา (ผูช้ าย) ยุวา (ชายหนุม่ ) สขา (เพือ่ น) สา (หมา) เว้น เหตุ ชนฺต-ุ ผูเ้ กิด แจกอย่าง ครุ (ชนฺตุ ถ้าใช้ ส. ปิตริ ปิตเรสุ ปิตูสุ ส. มาตริ มาตราสุ มาตูสุ ส. คาวสฺมึ คาวมฺหิ คาเว โคสุ คาเวสุ
ใช้เฉพาะ เอก.: อทฺธา (กาลยาวนาน, หนทางไกล) เป็นนามนาม แปลว่า สัตว์เกิด, สัตว์ =ชน ผูเ้ กิด) อ. ปิตา (ตาต) ปิตโร (ตาตา) อ. มาตา (อมฺม) มาตโร (อมฺมา) อ. คาว คาโว
ภาตุ (พีน่ อ้ งชาย) ชามาตุ (ลูกเขย) แจกอย่าง ปิตุ ธีตุ (ธิดา) แจกอย่าง มาตุ โคณ (วัวตัวผู้) ปุงลิงค์ คาวี (วัวตัวเมีย) อิตถีลิงค์
• PaliDict ๙ กรกฎาคม ๒๕๖๒ • ก ติ ป ย ศั พ ท์ ๑ ๒ ศั พ ท์