ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1

Μετρήσεις Μήκους – Η Μέση Τιμή

α. Παρατηρώ, Πληροφορούμαι, Ενδιαφέρομαι

(Λύσεις σελ.1 σχολικού βιβλίου)

Όπως θα μάθεις αναλυτικότερα στη Β’ και Γ’ γυμνασίου:

Η μέτρηση είναι πρωταρχική και σημαντική διαδικασία για τη φυσική

επιστήμη. Οι ποσότητες που μπορούν να μετρηθούν ονομάζονται
"φυσικά μεγέθη". Η μέτρησή τους γίνεται με σύγκριση με ομοειδή
μεγέθη, που τα ονομάζουμε μονάδες μέτρησης.
Με αφορμή τις πληροφορίες αυτές και τις παρακάτω εικόνες από την
καθημερινή ζωή και τις δραστηριότητες των ανθρώπων στην αρχαία
Ελλάδα, γράψε τι παρατηρείς σε αυτές και τι είναι δυνατόν να μετρηθεί:
το μήκος, η μάζα και το βάρος, ο χρόνος, η χαρά, η λύπη, ο φόβος, … ;

Μαρία Ιωαννίδου
 ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1
Μετρήσεις Μήκους – Η Μέση Τιμή

Απάντηση:

Στην 1η εικόνα βλέπουμε έναν άνθρωπο να μετράει ένα μήκος

χρησιμοποιώντας ως μονάδα μέτρησης το πέλμα του.

Στην αγγειογραφία της 2η εικόνας βλέπουμε τον ζυγό, ένα όργανο

μέτρησης μάζας υγρών ή στερεών αντικειμένων. Κατά την διαδικασία της
ζύγισης γίνεται σύγκριση της μάζας των αντικειμένων δεξιά και αριστερα
στα δοχεία του ζυγού.

Στην 3η εικόνα έχουμε ένα είδος κλεψύδρας. Η κλεψύδρα

χρησιμοποιήθηκε στην αρχαιότητα ως όργανο μέτρησης του χρόνου.
Αποτελούνταν από δύο κατακόρυφα συνδεδεμένα δοχεία που επέτρεπαν
μια συγκεκριμένης διάρκειας ροή κάποιου υλικού συνήθως άμμου.

Στην 4η, 5η και 6η εικόνα βλέπουμε προσωπεία που εκφράζουν

διαφορετικά συναισθήματα, χαρά, λύπη και φόβο αντίστοιχα. Τα
προσωπεία ήταν μάσκες του αρχαίου θεάτρου που φορούσαν οι
υποκριτές και τα μέλη του χωρού.

Συμπεραίνουμε λοιπόν ότι το μήκος, η μάζα και ο χρόνος είναι μεγέθη που
μπορούμε να τα μετρήσουμε με συγκεκριμένα όργανα και μονάδες
μέτρησης σε αντίθεση με τα ανθρώπινα συναισθήματα που μπορούμε να
περιγράψουμε την ένταση τους αλλά όχι να αποδώσουμε μια
συγκεκριμένη τιμή.

Μαρία Ιωαννίδου
 ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1
Μετρήσεις Μήκους – Η Μέση Τιμή

β. Συζητώ, Αναρωτιέμαι, Υποθέτω

(Λύσεις σελ.1 σχολικού βιβλίου)

Συζήτησε με τους συμμαθητές σου, με τη βοήθεια του/της

καθηγητή/τριάς σου, για τα φυσικά μεγέθη. Το μήκος είναι ένα από αυτά;
Πώς γίνεται η μέτρηση του μήκους; Γράψε τις υποθέσεις σου.

Απάντηση:

Οι ποσότητες που μπορούν να μετρηθούν ονομάζονται φυσικά μεγέθη. Με

τον όρο μέτρηση ονομάζουμε την διαδικασία σύγκρισης ομοειδών
μεγεθών, που τα ονομάζουμε μονάδες μέτρησης.

Το μήκος είναι φυσικό μέγεθος με μονάδα μέτρησης το 1 μέτρο (m).

Ανάλογα με το μήκος που θέλουμε να μετρήσουμε υπάρχουν πολλα
πολλαπλάσια και υποπολλαπλάσια. Για παράδειγμα αν θέλουμε να
μετρήσουμε την απόσταση δύο πόλεων θα χρησιμοποιήσουμε το
χιλιόμετρο (χίλια μέτρα) ενώ αν θέλουμε να μετρήσουμε ένα μικρό
αντικείμενο όπως ένα κέρμα θα χρησιμοποιήσουμε το εκατοστό (ένα
εκατοστό του μέτρου) ή το χιλιοστο ( ένα χιλιοστό του μέτρου).

Για το λόγο αυτό έχουν κατασκευαστεί πολλα διαφορετικά όργανα

ανάλογα με τις απαιτήσεις της μέτρησης όπως η μετροταινία, ο χάρακας,
το παχύμετρο και άλλα.

Νομίζεις ότι μπορείς να κάνεις μετρήσεις μήκους με ακρίβεια; Πώς

μπορείς να αποφύγεις λάθη κατά τη μέτρηση; Ίσως η παρατήρηση των
παρακάτω εικόνων να σου δώσει απαντήσεις: Στην πρώτη εικόνα

Μαρία Ιωαννίδου
 ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1
Μετρήσεις Μήκους – Η Μέση Τιμή

φαίνεται η προσπάθεια δύο μαθητών να μετρήσουν το μήκος ενός βιβλίου

με μια μετροταινία. Στις επόμενες εικόνες φαίνονται λεπτομέρειες από
διάφορες προσπάθειές τους να μετρήσουν το ίδιο βιβλίο. Νομίζεις ότι όλες
οι προσπάθειές τους θα δώσουν την ίδια τιμή για το μήκος του βιβλίου;
Γιατί; Σχολίασε, βλέποντας προσεχτικά όλες τις εικόνες.

Απάντηση:

Στην εικόνα 1 βλέπουμε μια σωστή μέτρηση του βιβλίου αφού η

μετροταινία είναι σωστα τοπεθητημένη.

Στην εικόνα 2 όμως παρατηρούμε πως η μετροταινία δεν είναι σωστά

τοποθετημένη στην άκρη του βιβλίου με αποτέλεσμα η μέτρηση να δώσει
μικρότερο αποτέλεσμα από το πραγματικό.

Μαρία Ιωαννίδου
 ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1
Μετρήσεις Μήκους – Η Μέση Τιμή

Στην εικόνα 3 κάτω από την μετροταινία υπάρχει ένα μολύβι. Σε αυτήν
την περίπτωση το μήκος που θα προκύψει θα είναι μεγαλύτερο του
πραγματικού.

Στην εικόνα 4 όπως και στην 1 έχουμε μια σωστή μέτρηση.

Στην εικόνα 5 η ταινία έχει τοποθετηθεί στραβά με αποτέλεσμα μια

μεγαλύτερη τιμή από την πραγματική.

Στην εικόνα 6 η ταινία δεν έχει τοποθετηθεί ακριβώς στην αρχή του
βιβλίου αλλά λίγο πριν, άρα και πάλι θα προκύψει μεγαλύτερη τιμή από
την πραγματική.

Τέλος, στην εικόνα 7 η μέτρηση είναι λανθασμένη καθώς η ταινία έχει

διπλώσει.

Συζήτησε με τους συμμαθητές σου, με τη βοήθεια του/της

καθηγητή/τριάς σου, και γράψε τι πρέπει να προσέχεις για να μετράς
χωρίς λάθη το μήκος με μια μετροταινία.

Απάντηση:

Για την ορθή μέτρηση με μία μετροταινία θα πρέπει να τοποθετούμε την

ταινία ακριβώς στην αρχή του μήκους που θέλουμε να μετρήσουμε.
Επίσης, η ταινία θα πρέπει να είναι παράλληλη και τεντωμένη πάνω στο
μήκος αυτό χωρίς να παρεμβάλλονται άλλα αντικείμενα.

Μαρία Ιωαννίδου
 ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1
Μετρήσεις Μήκους – Η Μέση Τιμή

Αν προσπαθούν όλοι να αποφεύγουν αυτά τα λάθη, νομίζεις ότι όλες οι

μετρήσεις του μήκους του ίδιου αντικειμένου θα είναι ίδιες; Γράψε τις
υποθέσεις σου.

Απάντηση:

Ακομα και αν αποφευχθούν αυτά τα λάθη και πάλι οι μετρήσεις ενδέχεται

να παρουσιάζουν μικρές διακυμάνσεις που μπορεί να οφείλονται σε
ελάχιστες διαφορές στις μετροταινίες και σε λάθη στην καταγραφή της
μέτρησης (πχ. λόγω στρογγυλοποιήσεων, λάθος εκτίμηση της ακριβής
ένδειξης και άλλα).

γ. Ενεργώ, Πειραματίζομαι
(Λύσεις σελ.3 σχολικού βιβλίου)

Έλεγξε τις υποθέσεις σου, κάνοντας πειράματα.

Υλικά / Όργανα / Αντικείμενα:

μετροταινία, διάφορα αντικείμενα (πχ. τετράδια,

θρανίο, πίνακας, …)

Πείραμα Μέτρησε με τη βοήθεια ενός συμμαθητή

σου το μήκος ενός θρανίου χρησιμοποιώντας μια
μετροταινία, όπως στη διπλανή εικόνα. Γράψε την
τιμή της μέτρησής σου (σε εκατοστά του μέτρου με

Μαρία Ιωαννίδου
 ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1
Μετρήσεις Μήκους – Η Μέση Τιμή

ακρίβεια ενός δεκαδικού ψηφίου, πχ. 117,6 εκατοστά) στη δεύτερη στήλη
του παρακάτω πίνακα.

Ζήτησε από 9 άλλα ζευγάρια συμμαθητών σου να μετρήσουν και αυτοί το

μήκος του ίδιου θρανίου, χωρίς να ανακοινώνουν στους άλλους την τιμή
που μέτρησαν.

Γράψε επίσης στη δεύτερη στήλη (με την ίδια ακρίβεια), τη μία κάτω από
την άλλη, τις τιμές που μέτρησαν οι συμμαθητές σου.

Μήκος Μέση τιμή μήκους

(σε εκατοστά) (σε εκατοστά )
1
2
3
4
5
6 ……………
7
8
9
10
Άθροισμα

Μαρία Ιωαννίδου
 ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1
Μετρήσεις Μήκους – Η Μέση Τιμή

Απάντηση:

Μήκος Μέση τιμή μήκους

(σε εκατοστά) (σε εκατοστά )
1 129,8
2 130,3
3 130
4 131
5 130
1302,7
6 129,5 = 𝟏𝟑𝟎, 𝟐𝟕
10
7 131
8 130,5
9 130,6
10 130
Άθροισμα 1302,7

Σύγκρινε τις 10 τιμές του μήκους που έχεις γράψει στη δεύτερη στήλη του
πίνακα. Τι παρατηρείς; Αν διαφέρουν μεταξύ τους, πού νομίζεις ότι
οφείλονται οι διαφορές;

Απάντηση:

Παρατηρούμε πως υπάρχουν μικρές διαφορές ανάμεσα στις μετρήσεις

που μπορεί να οφείλονται στα σφάλματα κατά την μέτρηση που
αναφέραμε παραπάνω, όπως λανθασμένη τοποθέτηση της μετροταινίας
και λανθασμένη καταγραφή της ένδειξής της.

Μαρία Ιωαννίδου
 ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1
Μετρήσεις Μήκους – Η Μέση Τιμή

Άθροισε όλες τις τιμές του μήκους που έχεις γράψει στη δεύτερη στήλη
και γράψε το άθροισμα στο τελευταίο κελί της. Υπολόγισε τη μέση τιμή
του μήκους, διαιρώντας το άθροισμα με το πλήθος των τιμών (δηλαδή
10), και γράψε την στην αντίστοιχη στήλη του πίνακα με προσέγγιση ενός
δεκαδικού ψηφίου

Απάντηση:

Όπως, φαίνεται στον πίνακα παραπάνω το άθροισμα των τιμών μήκους

είναι 1302,7 και η μέση τιμή είναι 130,27 εκατοστά του μέτρου.

δ. Συμπεραίνω, Καταγράφω
(Λύσεις σελ.4 σχολικού βιβλίου)

Γράψε τα συμπεράσματά σου από τις παρατηρήσεις και τις μετρήσεις

σου.

Απάντηση:

Παρόλο που όλοι οι μαθητές μέτρησαν το ίδιο αντικείμενο με την ίδια

μετροταινία τα αποτελέσματα παρουσίασαν μικρές διαφορές. Συνεπώς,
σε κάθε μέτρηση μπορούν αν γίνουν λάθη για τους λόγους που έχουμε
αναφέρει ήδη (λανθασμένη τοποθέτηση της μετροταινίας και
λανθασμένη καταγραφή της ένδειξής της).

Μαρία Ιωαννίδου
 ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1
Μετρήσεις Μήκους – Η Μέση Τιμή

Γιατί νομίζεις ότι είναι χρήσιμος ο υπολογισμός της μέσης τιμής των
τιμών πολλών μετρήσεων;

Απάντηση:

Όπως είδαμε στο παράδειγμα σε κάθε μέτρηση μπορούν να γίνουν λάθη.

Ένας τρόπος να έχουμε ένα ασφαλέστερο αποτέλεσμα είναι να κάνουμε
αρκετές μετρήσεις του αντικειμένου μας και να υπολογίσουμε τη μέση
τιμή. Έτσι τα μικρά λάθη που ίσως κάνουμε ανά μέτρηση θα επηρεάσουν
λιγότερο το τελικό αποτέλεσμα.

ε. Εφαρμόζω, Εξηγώ, Γενικεύω

(Λύσεις σελ.4 σχολικού βιβλίου)

Πώς θα μετρήσεις τη μεγαλύτερη και τη μικρότερη διάσταση ενός αβγού;

Απάντηση:

Χρησιμοποιώντας μια μετροταινία και

τοποθετώντας το αυγό παράλληλα πάνω σε
αυτήν όπως στην διπλανή εικόνα για την
μέτρηση της μεγαλύτερης διάστασης και
κάθετα για την μέτρηση της μικρότερης
διάστασης. Προσοχή κατά την μέτρηση να
κοιτάμε το αβγό κάθετα από πάνω για να αποφύγουμε να καταγράψουμε
λανθασμένα την μέτρηση.

Μαρία Ιωαννίδου
 ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1
Μετρήσεις Μήκους – Η Μέση Τιμή

Συγκέντρωσε εικόνες και πληροφορίες για τη μέτρηση του μήκους με

άλλους τρόπους και όργανα.

Απάντηση:

✓ Για πολύ μικρά μήκη χρησιμοποιούμε

μικρόμετρο ή παχύμετρο που φαίνονται στις
διπλανές εικόνες αντίστοιχα. Τα πιο
σύγχρονα όργανα έχουν και ψηφιακή οθόνη
που δείχνει το αποτέλεσμα για την αποφυγή
σφαλμάτων καταγραφής.

✓ Για μικρά μήκη μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε

υποδεκάμετρο, πτυσσόμενο μέτρο ή
μετροταινία όργανα που γνωρίζουμε
και έχουμε χρησιμοποιήσει όλοι μας.

✓ Για μεγαλύτερα μήκη κατάλληλο όργανο είναι η

συσκευή λέιζερ που μπορεί να μετρήσει αποστάσεις
ακόμα και πάνω από 50 μέτρα με μεγάλη ακρίβεια.
Επίσης, θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν και
μετροταινίες μεγάλου μήκους.

✓ Για πολύ μεγάλα μήκη θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν

συσκευές GPS που αντλούν πληροφορίες από

Μαρία Ιωαννίδου
 ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1
Μετρήσεις Μήκους – Η Μέση Τιμή

δορυφόρους και ραντάρ τα οποία μετρούν απόσταση μέσω της

ανάκλασης ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων.

✓ Μια άλλη μέθοδος μέτρησης μήκους είναι με την χρήση υπερήχων οι

οποίοι ανακλώνται και επιστρέφουν. Γνωρίζοντας την ταχύτητα του
ήχου και μετρώντας το χρόνο που μεσολάβησε μέχρι να επιστρέψει ο
ήχος υπολογίζεται η απόσταση.

Στη θάλασσα το εξειδικευμένο όργανο με χρήση υπερήχων για την

μέτρηση μήκους ονομάζεται sonar.

Πώς νομίζεις ότι λειτουργεί το όργανο μέτρησης

μήκους το οποίο φαίνεται στη διπλανή εικόνα;

Απάντηση:

Το όργανο μέτρησης μήκους της διπλανής εικόνας

λέγεται αποστασιόμετρο laser. Εκπέμπει μια ακτίνα
λέιζερ η οποία πέφτει πάνω στο αντικείμενο από το οποίο θέλουμε να
μετρήσουμε την απόσταση, ανακλάται και ανιχνεύεται και πάλι. Από τον
χρόνο που μεσολαβεί από την εκπομπή μέχρι την ανίχνευση υπολογίζεται
η απόσταση.

Πώς νομίζεις ότι μετράμε την απόσταση γης – σελήνης;

Απάντηση:

Μαρία Ιωαννίδου
 ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1
Μετρήσεις Μήκους – Η Μέση Τιμή

Από το 1981, ρίχνουμε ακτίνες λέιζερ στη Σελήνη, πάνω στον

ανακλαστήρα που τοποθέτησε η αποστολή Apollo 11, ο Νιλ Άρμστρονγκ
και ο Μπαζ Όλντριν. Η ακτίνα ανακλάται και επιστρέφει στη Γη όπου
ανιχνεύεται. Χρονομετράμε το μεσοδιάστημα αυτό και υπολογίζουμε την
απόσταση Γης – Σελήνης.

Η συνέχεια εδώ

With ❤ by lisari.net.gr

Μαρία Ιωαννίδου