ALMANYA

Resmî Adı: Almanya Federal Cumhuriyeti

Yönetim şekli: Federal Cumhuriyet
Başkent: Berlin
Resmî dil: Almanca
Yüz ölçümü: 356 970 km²
Nüfusu: 83.132.800 (2019)
Din: Hristiyanlık
Para birimi: Euro
Kişi başına düşen millî gelir: 41 244 Dolar
Yıllık nüfus artış hızı: %1,19
Ortalama yaşam süresi: 81,9 yıl
Şehir nüfus oranı: %75
Okuryazar oranı: %99,5
NELER ÖĞRENECEKSİNİZ
Bu bölümde Almanya’nın fiziki ve
beşeri özelliklerini, Almanya’nın
sanayileşme sürecini öğreneceksiniz.

Kazanım: 11.3.7. Sanayileşmiş

bir ülkeyi sanayileşme süreçleri
açısından değerlendirir.
COĞRAFİ KONUMU
Almanya, Orta Avrupa’nın kuzeyinde yer alan bir
ülkedir. Ülkenin kuzeyinde Baltık Denizi ve Kuzey
Denizi yer alır. 2389 kilometrelik kıyı uzunluğuna
sahiptir.

Almanya dokuz ülke ile komşudur. Bu ülkeler

Avusturya, İsviçre, Fransa, Lüksemburg, Belçika,
Hollanda, Danimarka, Polonya ve Çek
Cumhuriyeti’dir.
YERYÜZÜ ŞEKİLLERİ
Kuzeyden güneye doğru yükseltinin
arttığı Almanya, yeryüzü şekilleri
bakımından üç coğrafi bölgeye ayrılır.

Kuzey Almanya: Yüksekliği 50 metreyi

aşmayan ovalardan oluşan bir bölgedir.

Orta Almanya: Genelde yükseltinin 1000

metreyi geçmediği plato ve tepelerden
oluşan bir bölgedir.

Güney Almanya: Güney Almanya ise

diğerlerine göre oldukça yüksek bir bölgedir.
 SU KAYNAKLARI
Elbe
Yaygın bir akarsu ağına sahip olan Weser
Almanya’da Ren Nehri’nin ülkeden geçen
kesimleri ulaşım açısından oldukça
elverişlidir. Diğer önemli akarsular; Tuna,
Elbe, Oder ve Weser şeklinde sıralanabilir. Ren

Ülke sınırları içerisindeki en büyük göl Tuna

Konstanz Gölü’dür.
Konstanz Gölü
 İKLİM ve BİTKİ ÖRTÜSÜ
Almanya’da ılıman okyanusal ve karasal iklim
şartları hâkimdir. Ülkenin kuzey ve kuzeybatı Berlin’in sıcaklık ve yağış grafiği

kesimlerinde batı rüzgârları ve Gulfstream

sıcak su akıntısının etkisiyle ılıman okyanusal
iklim görülür. Ülkenin güney ve orta
kesimlerinde ise yükselti ve karasallığın
etkisiyle karasal iklim koşulları egemendir.
Ülke topraklarının yaklaşık üçte birini
oluşturan ormanlar, güneydeki dağlık
alanlarda geniş yer kaplar.
Almanya’nın güneyindeki dağlık alanda ormanlar geniş yer
kaplar.
NÜFUS ve YERLEŞME

Almanya, 83 milyonluk nüfusuyla

Rusya Federasyonu’ndan sonra
Avrupa’nın en kalabalık ikinci
ülkesidir. Diğer Avrupa ülkelerinde
olduğu gibi Almanya’da da nüfus artış
hızı düşük, genç nüfus oranı az,
ortalama yaşam süresi uzundur.
 Almanya’nın nüfusun %91’ini Almanlar oluşturmaktadır.
Almanya’da 0 -14 yaş grubunun toplam nüfusa oranı
%13’tür. Nüfusu hızla yaşlanmaya devam eden
Almanya’da +65 yaş grubu, toplam nüfusun %21’ini
meydana getirir.

Almanya’ya çalışmak üzere göç eden ve ülkeye yerleşen

nüfus içerisinde en kalabalık grup Türklerdir. Almanya’da
1,6 milyon Türk nüfusu bulunmaktadır.
Almanya’nın en büyük şehri 3,6 milyona
yaklaşan nüfusuyla Berlin’dir. Hamburg, Münih Berlin
ve Köln ülkenin diğer önemli şehirleridir.
 TARIM

Almanya’da tarımsal faaliyetler modern yöntemlerle

yapılmaktadır. Gıda ihtiyacının %70’ini kendi karşılayan ülkede
tarımsal verim yüksektir. Almanya’da en çok buğday, arpa, mısır
ve şeker pancarı yetiştirilmektedir. Kuzeydeki verimsiz alanda
ise mısır, çavdar, patates, yulaf ve yem bitkileri tarımı
yapılmaktadır. Ülkenin hayvancılık, ormancılık ve balıkçılıkta da
önemli gelişme kaydettiğini söylemek mümkündür.
 YER ALTI KAYNAKLARI

Almanya, doğal kaynaklar bakımından fazla zengin

değildir. Bu nedenle sanayi faaliyetleri açısından
gerekli ham maddenin çoğunu dışarıdan almaktadır.
Ancak sahip olduğu önemli kömür yatakları sayesinde
sanayileşme sürecine ilk başlayan ülkelerdendir.
Almanya, günümüzde Avrupa’nın en büyük, dünyanın
da dördüncü büyük ekonomisine sahiptir.
ALMANYA’NIN SANAYİLEŞME SÜRECİ

İngiltere’de başlayan sanayileşme

süreci başta Avrupa olmak üzere
diğer kıtalara yayılmıştır. Avrupa
ülkelerinden olan Almanya da bu
duruma örnek gösterilebilir.
Almanya’da sanayileşmenin ön hazırlıkları, 18.
yüzyılın sonları ile 19. yüzyılın başlarında
gerçekleşmiştir. Ancak 19. yüzyılın başlarında
hâlâ bir tarım ülkesi olan Almanya’da nüfusun
büyük çoğunluğu tarım sektöründe, geriye
kalan kesim ise ticaret ve ev tipi üretim yapan
işlerde çalışmaktaydı. Bu dönemde Almanya’yı
oluşturan federe devletler arasında Gümrük
Birliği’nin kurulması ve sanayi teşvikleriyle
sanayileşmenin önü açılmıştır.
1850-1910 yılları arasında Almanya’da
nüfusun ekonomik faaliyet kollarına dağılımı
Berlin Sanayi Enstitüsü ve Endüstriyel Teknoloji
Okulunun kurulmasıyla yurt dışından teknik ve
endüstriyel bilgilerin ülkeye girişi sağlanmıştır.
Bu sayede Almanya’nın sanayileşmesi için
gerekli ortam oluşmuştur. Bu dönemde yabancı
sanayilerin taklit edilmesiyle geleneksel ev tipi
üretimin yerini fabrikalar almaya başlamıştır.
Bunun ilk örneği, 1784 yılında Düsseldorf’ta inşa
edilen tekstil fabrikasıdır. Daha sonra Aachen,
Krefeld, Saksonya gibi yerlerde tekstil sektörü
hızla gelişmeye başladı. 19. yüzyılın sonlarında Almanya’da kurulan bir fabrika
 RUHR HAVZASI
Alman sanayisinin temelini Ruhr
Havzası’nda bulunan zengin taş Ruhr
kömürü yatakları oluşturmuştur.
Dünya’nın en zengin altıncı taş
kömürü rezervine sahip olan
Almanya’da, bu enerji kaynağına
bağlı olarak demir-çelik sanayisi
çok gelişmiştir.
Buhar gücüyle çalışan makine
Buharlı makine kullanımı, fabrikalar ve enerji üretimi dışında
gemi taşımacılığını da etkilemiştir. Ren Nehri üzerinde
gemilerle ticaret yapan Almanya, ürettiği ürünleri buharlı
gemiler sayesinde daha geniş alanlara pazarlama imkânına
kavuşmuştur. Buharlı makinelerin kullanılmasıyla kömür
üretiminde ciddi artışlar yaşanmıştır.

1835 yılında Nürnberg ve Furth arasında ilk demir yolu hattı

açıldı. Böylece Almanya’da sanayileşme sürecinde önemli bir
adım atılmış oldu.
Almanya’da Ren Nehri üzerinde ulaşım ve taşımacılık yapılmaktadır.
1871 yılında Almanya İmparatorluğu’nun
kurulmasıyla sanayinin belirgin bir şekilde
büyüdüğü görülmektedir. Bu dönemden sonra
ağır sanayinin gelişmesiyle çelik üretiminde
artış kaydedildi. Buna bağlı olarak otomotiv,
gemi ve silah üretiminde artış sağlandı. Örneğin
1912 yılında Almanya’da 16 000 otomobil
üretilmiştir. İkinci Sanayi Devrimi adı verilen bu
dönemde çelik üretiminin yanı sıra kimya ve
elektrik sanayisi de gelişmeye başladı.
1830-1913 yılları arasında Almanya ve İngiltere’nin
dünya sanayi ürünleri üretimindeki payı
I ve II. Dünya savaşlarının yaşandığı dönemde Avrupa ve Almanya’da sanayi faaliyetleri ciddi anlamda
sekteye uğramıştır. Bu savaşları kaybeden Almanya, ekonomik yönden büyük yara almıştır. Ancak
savaştan sonra hükûmetin uyguladığı ekonomik ve politik hamleler sayesinde ülke ekonomisi eski
gücüne kavuşmaya başladı. 3 Ekim 1990 tarihinde Doğu ve Batı Almanya’nın birleşmesiyle sınırları ve
ekonomisi büyüyen ülke; Avrupa’nın üretim, ulaşım ve iletişim merkezi hâline geldi.

I. Dünya Savaşı II. Dünya Savaşı

Günümüzde sanayinin oldukça geliştiği bir ülke olan Almanya, dünyanın en büyük ekonomilerinden
birine sahiptir. Münih, Wolfsburg, Baden, Ingolstandt, Stuttgart, Berlin, Frankfurt, Düsseldorf, Leipzig,
Duisburg, Essen ve Bremen Almanya’nın önemli sanayi şehirleridir. Ülkede otomotiv, savunma, demir-
çelik, kimya, elektrik, beyaz eşya ve imalat makineleri sanayisi gelişmiştir. Diğer sanayileşmiş ülkelerde
olduğu gibi Almanya’da da hizmetler sektörünün önemi gün geçtikçe artmaktadır.

Alman otomotiv sanayisi, dünyanın en gelişmiş sanayileri arasındadır. Alman otomobll markalarından bazıları
Dünyanın en büyük limanlarından biri olan Hamburg Limanı, Almanya dış ticaretinin önemli noktalarından biridir.
 BİLGİ NOTU
Türkiye-Almanya İlişkileri
1960 yılından sonra ülkeye çalışmak üzere birçok Türk vatandaşımız
gitmiştir. Çalışan işçilerimizin bir kısmı işçi pozisyonundan işveren
pozisyonuna geçmiştir. Bu da ülkemize büyük oranda döviz akışı da
sağlamaktadır. Almanya Türkiye’ye otomobil, makineler, elektrikli
aletler, kimyasal ürünler, optik aletler satar. Türkiye’den gıda
maddeleri, tekstil ürünleri, renkli televizyon alıcıları, otomobil yedek
parçaları ve çeşitli ham maddeler alır.
 2012 – LYS4
Almanya, günümüzde dünya ekonomisine yön veren önemli bir ülkedir.
Almanya’nın, özellikle II. Dünya savaşından sonra hızla gelişmesinde
aşağıdakilerden hangisinin etkili olduğu söylenemez?
A) Ruhr ve Saar Havzalarındaki maden kömürü yataklarının
B) İstihdam edebileceği genç ve dinamik bir nüfusa sahip olmasının
C) Yaygın bir demir yolu ağına sahip olmasının
D) Kıta içindeki ve dışındaki pazar alanlarını iyi kullanmasının
E) Akarsularının taşımacılığa elverişli olmasının
2013-LYS3
Sanayi Devrimi öncesi Avrupa Kıtası’nda, ormanlar en önemli enerji kaynağı
durumundaydı. Sanayi Devrimi’yle birlikte sanayi üretiminde enerji kaynağı
olarak orman ürünlerinin yerini maden kömürü almıştır.
Avrupa Kıtası’nda doğal kaynak kullanımında yaşanan bu değişimin temel
nedeni, aşağıdakilerden hangisidir?
A) Orman alanlarının azalması
B) Nüfusun artması
C) Kentleşmenin hız kazanması
D) Siyasî yapının değişmesi
E) Teknolojinin ilerlemesi
 Dünyanın dördüncü büyük ekonomisine sahip olan Almanya, bu gücünü
2015-LYS3 sanayi alanındaki gelişmişliğinden almaktadır.
Almanya’nın bu gücü yakalamasında;
I. nüfus büyüklüğü,
II. nitelikli iş gücü,
III. nüfus artış oranının düşüklüğü,
IV. zengin doğal kaynak
faktörlerinden hangileri daha fazla etkili olmuştur?
A) I ve II
B) I ve III
C) II ve III
D) II ve IV
E) III ve IV
 Avrupa Birliği'nin ve G-8'in önemli ülkelerinden biri olan Almanya’da
sanayileşme XIX. yüzyılın ilk çeyreğiyle birlikte başlamıştır. Almanya bu süreçte
2019-AYT günümüzün önemli sanayi ülkelerinden biri hâline gelmiştir.
Aşağıdakilerden hangisi bu ülkenin sanayileşme sürecinde yaşanan
özelliklerden biri değildir?
A) Sürecin başında özellikle İngiltere'den ve diğer ülkelerden ithal edilen
makineler taklit edilmiştir.
B) Gümrük vergileri yüksek tutularak ülkenin yerli üretimi korunmuş ve
sanayileşme geliştirilmiştir.
C) Kömür madenleri kullanılarak demir-çelik üretimine önem verilmiş ve demir
yolları geliştirilmiştir.
D) Sanayi teşvik edilerek teknik eğitime önem verilmiş ve teknolojide ilerleme
sağlanmıştır.
E) Sürecin başından itibaren sanayi yatırımlarını devlet üstlenmiş, özel
sektörün yatırım yapmasına izin verilmemiştir.
ÖLÇME ve DEĞERLENDİRME
 BOŞLUK DOLDURMA
Ruhr
Almanya’nın sanayisinin gelişmesinde ……………………………. bölgesindeki kömür
ve maden yatakları önemli rol oynamıştır.

Berlin’dir.
Almanya’nın en büyük şehri 3,6 milyona yaklaşan nüfusuyla ………………………….

Konstanz
……………………….. Gölü, Almanya sınırları içerisindeki en büyük göldür.

Almanya’ya çalışmak üzere göç eden ve ülkeye yerleşen nüfus içerisinde en

Türkler
kalabalık nüfusu ……………………………. oluşturmaktadır.

Kuzey
Almanya’nın kuzeyinde Baltık Denizi ve ………………………….. Denizi yer alır.
 DOĞRU-YANLIŞ
Almanya’da en çok buğday, arpa, mısır ve şeker pancarı
yetiştirilmektedir.

Almanya nüfus artış hızı yüksek olan ülkelerden biridir.

Almanya’da güneyden kuzeye doğru gidildikçe yükselti ve engebe artar.

Almanya, petrol ve doğal gaz kaynakları açısından zengin bir ülkedir.

Alman otomotiv sanayisi, dünyanın en gelişmiş sanayileri arasındadır.

1) Almanya’da sanayinin gelişmesinde katkısı en fazla olan yeraltı
kaynağı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Kömür
B) Petrol
C) Bor
D) Doğal gaz
E) Altın
Almanya, Avrupa Kıtası’nın ortasında yer alan ve yaklaşık 83 milyon nüfusu
ile Rusya’dan sonra Avrupa’nın en kalabalık ülkesidir.
2) Almanya ile ilgili olarak aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Sanayi faaliyetleri için gerekli olan ham maddeyi çoğunlukla başka
ülkelerden alır.
B) Nüfus miktarı fazla olmasına rağmen nüfus artış hızını artırıcı politika
uygular.
C) Avrupa’da sanayileşme hareketini başlatan ilk ülkedir.
D) Ülkenin ihtiyacı olan iş gücünün bir bölümü diğer ülkelerden karşılanır.
E) Almanya, günümüzde dünyanın dördüncü büyük ekonomisine sahiptir.
3) Almanya’nın beşeri ve ekonomik özellikleri arasında
aşağıdakilerden hangisi gösterilemez?
A) Hammadde ihracatı fazladır.
B) Nüfus artış hızı düşüktür.
C) Kentleşme oranı yüksektir.
D) Ulaşım ağı gelişmiştir.
E) Dışarıdan işçi göçü alır.
Almanya sanayisi gelişmiş ülkelerden biridir. Almanya’da sanayi
faaliyetleri genellikle Ruhr Bölgesi’nde gelişme göstermiştir.
4) Almanya’da aşağıdaki sanayi kollarından hangisi diğerlerine göre
daha az gelişme göstermiştir?
A) Otomotiv sanayisi
B) Kimya sanayisi
C) Demir-çelik sanayisi
D) Tekstil sanayisi
E) Makine sanayisi
5) Almanya’nın iklim özellikleri ve bitki örtüsü hakkında
aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Kuzey kesiminde ılıman okyanusal iklim etkilidir.
B) Her mevsim yağışlıdır.
C) Güneye doğru gidildikçe karasal iklim özellikleri görülür.
D) Doğal bitki örtüsü kaybolduğu için insan eliyle yetiştirilen ormanlar
yaygındır.
E) Güneye doğru gidildikçe orman alanları azalır.
 MEB Coğrafya 11
Ders Kitabı, 2019
Yazarlar
KAYNAK Kenan TÜRKEZ
Mutlu KARAKOÇ
Nurullah BALŞEN
Tolga PEKTAŞ