TURİZM

NELER ÖĞRENECEKSİNİZ
Bu bölümde turizm kavramını, insanları
turizm faaliyetlerine yönelten faktörleri,
turizmin etkilerini, Dünya’nın yedi harikasını
ve milli parklar konusunu öğreneceksiniz.

Kazanım: 11.3.6. Ülkeler arası

etkileşimde turizm faaliyetlerinin
rolünü açıklar.
İnsanların dinlenme, eğlenme, görme,
tanıma vb. amaçlarla sürekli ikamet ettiği
yerden başka bir yere geçici bir süre
içinde yaptığı gezilere turizm; bu
faaliyetlere katılan kişilere de turist denir.
İNSANLARI TURİZM FAALİYETLERİNE YÖNELTEN FAKTÖRLER
Dinlenme ve Eğlence Doğal Güzellikler İş ve Toplantı Sağlık

Eğitim ve Öğretim Sportif Aktiviteler İnanç (Din) Tarihi ve Kültürel Değerler

Yandaki görsellerde insanları
turizm faaliyetlerine yönelten bazı
faktörlere yer verilmiştir. Buna göre
aşağıdaki soruları cevaplayınız.

• Görsellerin altında bulunan

noktalı yerlere insanları turizme Tarihi ve Kültürel Değerler Dinlenme ve Eğlence
yönelten faktörleri yazınız.

• Görsellerde verilenlerin
dışında başka hangi faktörler,
turizm faaliyetlerinde etkili
olmaktadır?
Cevap: Doğal güzellikler, iş ve
toplantı, sağlık, eğitim ve
öğretim, aile ve akraba ziyareti
İnanç (Din) Sportif Aktiviteler
 TURİZMİN EKONOMİK ETKİLERİ
Ülkelerin sahip olduğu turizm potansiyeli,
ekonomilerine ciddi anlamda katkı sağlar.
Gelişmekte olan birçok ülkenin ilerleme
ve kalkınmasında turizm oldukça önemli
bir yere sahiptir. Turizmin bu tür
ülkelerde istihdamın oluşması, dış borç
ödemelerine katkı sağlanması, alt ve
üstyapı hizmetlerinin iyileştirilmesi gibi
ciddi getirileri vardır. Bu açıdan
bakıldığında özellikle İspanya,
Yunanistan, Portekiz, Türkiye gibi
ülkelerin dış ticaret açığını turizmden elde
ettiği gelirlerle kapatmaya çalıştığını
söylemek mümkündür.
1950 yılından 2017 yılına kadar ülkeleri ziyaret eden turist sayısı
yaklaşık 50 kat artarak 25 milyondan 1 milyar 326 milyona çıkmıştır.

1950-2017 yılları arasında dünyadaki turist sayısı (UNWTO)

Dünya Turizm Örgütü’ne (WTO) ait 2017 yılı verilerine göre dünyadaki millî gelirin %7’sini
turizm sektörü oluşturmaktadır. 1 milyar 326 milyon turistin ziyaret ettiği dünya ülkeleri, 1
trilyon 340 milyar dolara yakın gelir elde etmiştir. Ayrıca çalışan insanların %10’luk kısmı
turizme bağlı sektörlerde faaliyet göstermektedir. Diğer ekonomik faaliyetlerde olduğu gibi
turizm sektöründen elde edilen gelirle turistlerin dünya üzerindeki dağılımı eşit değildir.
Aşağıdaki tablolarda bazı ülkelerin 2017 yılında ağırladığı turist sayılarıyla bu
turistlerden elde edilen gelirler gösterilmiştir (UNWTO).

• Tablodaki veriler göz önüne

alındığında en fazla turist
ağırlayan ülkeyi nedenleriyle
birlikte açıklayınız.
Cevap: En fazla turist ağırlayan
ülke Fransa’dır. Fransa’nın köklü
bir tarihi geçmişinin olması,
ikliminin ılıman olması ve yaz
turizminin gelişmiş olması,
yemek kültüründeki çeşitlilik,
modanın merkezi olması,
görkemli şehirlerinin varlığı,
tarihi ve doğal güzelliklerinin
fazla olması gibi nedenlerle çok
fazla turisti ağırlamaktadır.
Aşağıdaki tablolarda bazı ülkelerin 2017 yılında ağırladığı turist sayılarıyla bu
turistlerden elde edilen gelirler gösterilmiştir (UNWTO).
• Tabloda verilen ülkelere gelen
turist sayılarıyla elde ettikleri
turizm gelirleri karşılaştırıldığında
neler söyleyebilirsiniz?

Cevap: En çok turistin ziyaret

ettiği Fransa turizm gelirlerinde 5.
sıraya gerilemektedir. ABD ise
turizm gelirinde diğer ülkeleri
geçerek 1. sırada yer almaktadır.
Yine Çin ve Birleşik Krallık
ülkelerine gelen turist sayısı az
olmasına rağmen turizm gelirleri
daha fazladır. İtalya ve Türkiye’ye
gelen turist sayısına göre turizm
geliri az olan ülkelerdendir.
Aşağıdaki tablolarda bazı ülkelerin 2017 yılında ağırladığı turist sayılarıyla bu
turistlerden elde edilen gelirler gösterilmiştir (UNWTO).

• Turist başına bırakılan dövizin

en fazla olduğu ülkeyi nedeniyle
birlikte açıklayınız.

Cevap: Turist başına dövizin en

fazla olduğu ülke ABD’dir. Çünkü
Amerika Birleşik Devletleri’ne
giden turistler daha fazla harcama
yapmaktadır.
 BİLGİ NOTU
2020 Yılında Türkiye’ye yaklaşık 16 Milyon Turist Geldi
Dünyayı etkisi alan koronavirüs Ülkeler

salgını nedeniyle Türkiye'ye 2020'de 1 Rusya

gelen yurt dışı ziyaretçi sayısı 2019'a 2 Bulgaristan
göre yüzde 69 düşüşle 15 milyon 963 3 Almanya
bin 997 oldu. Elde edilen turizm 4 Ukrayna
geliri ise 12 milyar 59 milyon 320 bin 5 İngiltere
dolar olarak kayıtlara geçti.
EN ÇOK ZİYARETÇİ
GÖNDEREN ÜLKELER (2020)
TURİZMİN ULUSLARARASI İLİŞKİLERE ETKİSİ

Uluslararası ilişkilerde toplumların ve ülkelerin

arasındaki ilişkilerin gelişmesinde turizm önemli bir
etkiye sahiptir. Yakın ya da uzaktaki bir ülkeyi
görmek, tanımak, o ülkeyle iletişime geçmek
genellikle turizm sayesinde gerçekleşir. İnsanlar, yurt
dışına yapacağı turistik gezilerde öncelikle sosyal ve
politik ilişkilerin iyi olduğu ülkeleri tercih eder.

Örneğin Türkiye’ye en çok Avrupa ve Orta Doğu

ülkeleri ile Rusya’dan turist gelmesinde bu ülkelerle
sosyal ve politik ilişkiler yönünden olumlu bir seyir
izlenmesi etkili olmuştur.
TURİZMİN EKOLOJİK ETKİLERİ
Turizm faaliyetlerinin gelişebilmesi ve
sürdürülebilir olması, doğal ve kültürel çevrenin
korunmasına bağlıdır. turistler, seyahat ettiği
yerlerde insan eli değmemiş güzellikleri görmek
ister. Bu nedenle turizmin kaynağını oluşturan
çevrenin düzenli bir şekilde yönetilmesi ve bu
kaynakların kalitesinin artırılması gerekir.
Kaynakların yok edildiği, hava, su ve toprağın
kirletildiği sağlıksız bir çevre çekiciliğini
yitirecektir. Böyle bir çevrede turizmin
gelişmesinden söz edilemez.
TURİZMİN SOSYAL ve KÜLTÜREL ETKİSİ
Turizm sayesinde insanlar farklı ülke ve kültürleri tanıma imkânı bulur. Böylece farklı ülke
ve bölgeler arasındaki bağlar güçlenir. Farklı kültür, din, dil, etnik grup ve yaşam tarzları
insanların birbirlerini tanımasına ve toplumlar arasında hoşgörü ortamı oluşmasına katkı
sağlar. Düzenlenen festival, organizasyon, fuar vb. etkinlikler farklı toplumların birbirlerini
daha yakından tanımasını sağlar.
Holi Festivali

Hindistan’a özgü festivalin amacı baharın

gelişini kutlamak ve yeniden doğuşu
simgelemektir. Festivale verilen diğer isim
Renklerin Festivali’dir. Hint halkı rengarenk
toprak boyaları, önce yüzlerine sürerler,
daha sonra ise birbirilerine atarlar.
DÜNYANIN YEDİ HARİKASI
ZEUS HEYKELİ
RODOS HEYKELİ
KEOPS PİRAMİDİ
ARTEMİS TAPINAĞI
İSKENDERİYE FENERİ
HALİKARNAS MOZOLESİ
BABİL’İN ASMA BAHÇELERİ
 ZEUS HEYKELİ
 Zeus Heykeli, milattan önce 450 yıllarında antik olimpiyat oyunları için inşa edilmiştir.
 13 metre yüksekliğe sahip olan heykel, fil dişi ve metal parçalardan oluşmaktadır.
 Heykelden günümüze kalan parçalar, Fransa’da Louvre Müzesi’nde sergilenmektedir.

Yunanistan
 RODOS HEYKELİ
 Yunanistan’ın Rodos Adası’nda bronzdan yapılan ve yüksekliği 32 metre olan heykeldir.
 Güneş Tanrısı Helios için inşa edilen ve ayaklarının altından yelkenli gemilerin geçtiği bir
konumda yer alır.

Yunanistan’ın
Rodos Adası
 KEOPS PİRAMİDİ
 Milattan önce 2560 yıllarında Firavun Keops tarafından yaklaşık 30 yılda yaptırıldığı
tahmin edilen bir anıt mezardır.
 Her biri 2 ile 10 ton arasında değişen kireç taşı bloklarıyla inşa edilen ve yaklaşık 3
milyon taş bloğun kullanıldığı bir yapıdır.
 145 metrelik yüksekliğiyle 4300 yıl boyunca dünyanın en yüksek yapısı olmuştur.

Mısır
Yedi harika içerisinden günümüze ulaşan tek yapıt, Keops Piramidi’dir. Diğerleri
depremler, yangınlar ve savaşlarla tamamen ya da büyük ölçüde yok olmuştur.
 İSKENDERİYE FENERİ
 Makedonya Kralı Büyük İskender tarafından Mısır’ın İskenderiye kıyılarında
yaptırılmıştır.
 Milattan önce 290 yıllarında inşa edilen fener yaklaşık 160 metre yüksekliğindeydi.
 Fenerin aynası geceleri 50 kilometre uzaklığa kadar ışık saçıyordu.

Mısır
 BABİL’İN ASMA BAHÇELERİ
 Milattan önce 7. yüzyılda Babil Kralı Nebukadnezar tarafından, ölen karısı Semiramis
için yaptırılmıştır.
 Irak’ın güneyinde kurulan bahçeler, sütunlarla desteklenen taraçalardan oluşmaktaydı.
 Fırat Nehri’nden pompalanan sularla bahçelerdeki bitkiler sulanmaktaydı.

Irak
 ARTEMİS TAPINAĞI
 Lidya Kralı Croesus tarafından M.Ö 550 yıllarında Tanrıça Artemis için inşa ettirilmiştir.
 Tamamen mermerden oluşan ve bronz heykellerle süslenen bir tapınaktır.

İzmir
(Türkiye)
 HALİKARNAS MOZOLESİ
 Milattan önce 350 yıllarında Kral Mausollos için yaptırılan bir anıt mezardır.
 Yüksekliği 45 metre olan ve mermerden yapılan bu yapıt tamamen yıkılmıştır.
 Mozolenin mermer parçaları Bodrum Kalesi’nin yapımında da kullanılmıştır.

Muğla
(Türkiye)
 MİLLİ PARK

Ender görülen doğal güzelliklerin, bitki ve hayvan

türlerinin veya kültürel kaynakların korunması
amacıyla kurulan ve çoğunlukla insan yerleşimine
izin verilmeyen bölgelere millî park adı verilir.
Millî park uygulaması resmî olarak ilk kez 1872 yılında Yellowstone Millî
Parkı’nın kurulması ile Amerika Birleşik Devletleri’nde başlamıştır.
Türkiye’de ilk millî park uygulaması Yozgat Çamlığı Milli Parkı ile
başlamıştır.
DÜNYAKİ EN ÖNEMLİ MİLLİ PARKLAR
Büyük Kanyon Fuji-Hakone-Izu Yosemite

Serengeti Banff Torres del Paine

 Günümüzde teknolojik gelişmeler, refah düzeyinin artması,
ulaşım sektöründeki gelişmeler gibi durumlar turizme katılan
2020-AYT
insan sayısını artırarak bu sektörün gelişmesini sağlamıştır.
Uluslararası turizmin gelişmesi ülkeler arası etkileşimde önemli
bir role sahip olduğu gibi, olumsuz bazı sonuçlar da ortaya
çıkarabilmektedir.
Aşağıdakilerden hangisi bu olumsuz sonuçlardan biri değildir?
A) Geleneksel yaşam biçiminde değişim
B) Yerel dilin yapısında bozulma
C) Konukseverliğin yerini ekonomik çıkarların alması
D) Doğal ve kültürel koruma alanlarının sayısının artması
E) Turizm faaliyetlerinin doğal dengede tahribat oluşturması
2019-AYT Uluslararası turizm, ülkeler arası etkileşimde önemli bir
rol oynar. Bu etkileşim sonucunda birtakım olumlu
sonuçlar ortaya çıkar.
Aşağıdakilerden hangisi bu sonuçlardan biri değildir?
A) Döviz girdisinin artması
B) Kültürel etkileşimin artması
C) İstihdam olanaklarının artması
D) Yoğun yapılaşmanın artması
E) Ülkeler arası ticaretin canlanması
 Turizm; ülke nüfuslarının demografik yapısını etkilemekte ve bu faaliyetin
gelişmesi, yeni iş türlerinin ortaya çıkmasına sebep olmaktadır. Yine bu etkinlik,
2014-LYS4 eski işlerini kaybedenlerin ya dışarıya göçüne sebep olmakta ya da yeni iş gücü
çekip yerleşik nüfusun büyüklüğünü değiştirmektedir. Bu durum yaşa ve
cinsiyete bağlı olduğundan, nüfusun büyüklüğü kadar bileşimini de
etkilemektedir. Mesleki hareketliliğin artması geniş aileleri bölerek aile
bağlarının zayıflamasına yol açabilmektedir.
Buna göre aşağıdakilerden hangisi, turizmin toplumsal ve kültürel etkilerine
örnek gösterilemez?
A) Nüfusun yapısı üzerindeki etkisi
B) Meslek türlerinin ve şekillerinin değişmesi
C) Kültürel değerlerin değişmesi
D) Geleneksel yaşam tarzı üzerindeki etkisi
E) Tüketim alışkanlıklarının tekdüzeleşmesi
 Bir ülkedeki K ve L şehirlerine her yıl yurt içi ve yurt dışından binlerce insan
2015-LYS3
gelmektedir. K şehrine gelenler, bu şehirde belirli bir süre kalmakta ve şehrin
farklı doğal güzelliklerinden yararlanmakta iken L şehrine gelenler, farklı
ürünleri görmek ve alışveriş yapmak için bu şehre gelmektedir.
Bu şehirlerin etki alanlarının farklılık göstermesindeki temel unsurlar
aşağıdakilerin hangisinde verilmiştir?
K şehri L şehri
A) Turizm Ticaret
B) Ticaret Ulaşım
C) Sanat Ticaret
D) İletişim Sanayi
E) Ulaşım Turizm
 Aşağıdaki grafikte, 2004 yılında bazı ülkelere gelen turist sayıları ve bu ülkelerin turizm
gelirleri gösterilmiştir.

2010-LYS4

Bu grafiğe göre, aşağıdaki bilgilerden hangisi doğrudur?

A) Turist başına en çok döviz kazanan ülke İtalya’dır.
B) İtalya’ya gelen turist sayısı Çin’den fazladır.
C) ABD’nin elde ettiği turizm geliri, grafikteki üç Avrupa ülkesinin toplamından fazladır.
D) Avrupa’da turizmden en fazla gelir elde eden ülke İspanya’dır.
E) İtalya’nın turizm geliri, Fransa’dan fazladır.
ÖLÇME ve DEĞERLENDİRME
 BOŞLUK DOLDURMA
İnsanların dinlenmek, eğlenmek, gezip görmek, bilgi edinmek ve sağlık gibi
turizm
amaçlarla yaptıkları faaliyetlere …………………………….. denir.
Mısır’da
İskenderiye Feneri, Makedonya Kralı Büyük İskender tarafından ……………………….
yaptırılmıştır.
Yozgat Çamlığı
Türkiye’de ilk millî park uygulaması ……………………………………. Milli Parkı ile
başlamıştır.
Yellowstone
Millî park uygulaması resmî olarak ilk kez 1872 yılında ……………………………… Milli
Parkı’nın kurulması ile ABD’de başlamıştır.

Ender görülen doğal güzelliklerin, bitki ve hayvan türlerinin veya kültürel

Milli Park
kaynakların korunması amacıyla kurulan bölgelere …………………………… adı verilir.
 DOĞRU-YANLIŞ
Dünya’nın ilk millî parkı, Afrika Kıtası’ndaki Kenya Dağı Millî Parkı’dır.

Fransa, turistlerin en fazla ziyaret ettiği ülkedir.

Yedi harika içerisinden günümüze ulaşan tek yapıt, Keops Piramidi’dir. Diğerleri
depremler, yangınlar ve savaşlarla tamamen ya da büyük ölçüde yok olmuştur.

İstihdamın oluşması, dış borç ödemelerine katkı sağlanması, alt ve

üstyapı hizmetlerinin iyileştirilmesi turizmin politik etkileri arasındadır.
Turizm sektöründen elde edilen gelir ile turist başına gelir miktarı
sıralamasında ABD ilk sırada yer almaktadır
Bu yıl İstanbul Kitap Fuarı’nın 25. yılı kutlandı. Edebiyat ve kültür alanında
225 etkinlik düzenlendi. 800’e yakın yazar, sanatçı, bilim insanı, gazeteci ve
politikacı kitapseverlerle buluşma imkânı buldu. Fuar’a ayrıca Almanya,
Amerika Birleşik Devletleri, Avusturya ve daha birçok ülkeden yayınevleri ve
yayıncılar birliği temsilcileri katıldı.
1) Bu haber insanları turizm faaliyetlerine yönelten faktörlerden hangisine
örnek olarak gösterilebilir?
A) Doğal güzellikleri görme
B) Sportif aktivitelere katılma
C) Eğitim imkanlarını keşfetme
D) Kongre ve sempozyumlara katılma
E) Tarihi ve kültürel değerleri görme
2) Aşağıdakilerden hangisi Dünya’nın yedi harikası arasında yer almaz?
A) Rodos Heykeli
B) Tac Mahal
C) Zeus Heykeli
D) İskenderiye Feneri
E) Artemis Tapınağı
3) Turizm faaliyetlerinin geliştiği yerlerde diğer bazı sektörlerin gelişme
gösterdiğini söyleyebiliriz.
Bu duruma örnek olarak;
I. konaklama hizmetleri,
II. yeme-içme sektörü,
III. ulaşım hizmetleri
verilenlerden hangileri gösterilir?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
C) I ve II
D) II ve III
E) I, II ve III
I. Artemis Tapınağı
II. Babil’in Asma Bahçeleri
III. Zeus Heykeli
IV. Kral Mozoles’in Mezarı
V. İskenderiye Feneri
VI. Keops Pramidi
VII. Rodos Heykeli
Yukarıda Dünya’nın yedi harikası adı verilen turistik mekanlar verilmiştir.
4) Anadolu Yarımadası üzerinde bu eserlerden hangilerine ait kalıntılar
bulunmaktadır?
A) III ve VII B) II ve IV
C) I ve IV D) IV ve V
E) VI ve VII
• Dünya’nın ilk ve en eski milli parkıdır.
• Boz ayılar, kurtlar ve bizonlar olmak üzere birçok canlı için doğal yaşam
alanıdır.
• Dünya’nın en büyük gayzerlerine ev sahipliği yapmaktadır.
5) Yukarıda bazı özellikleri verilen milli park aşağıdakilerden hangisidir?
A) Serengetti
B) Ihlara vadisi
C) Yosemite
D) Yellowstone
E) Manyas kuş cenneti
 KAYNAKLAR
MEB Coğrafya 11 GÜN Yayınları
Ders Kitabı, 2019 Coğrafya 11, 2019
Yazarlar
Kenan TÜRKEZ Yazarlar
Mutlu KARAKOÇ Mehmet BARANAYDIN
Nurullah BALŞEN Yusuf AYDIN
Tolga PEKTAŞ Gülten TEKBAŞ