DOĞAL

KAYNAKLAR
ve
EKONOMİ

cografyahocasi.com
NELER ÖĞRENECEKSİNİZ
Bu bölümde doğal kaynak çeşitlerini,
dünyada doğal kaynak-ekonomi ilişkisini
ve Türkiye’de doğal kaynak-ekonomi
ilişkisini öğreneceksiniz.

Kazanım: 11.2.11. Doğal kaynaklar ile ekonomi

ilişkisini açıklar.
Kazanım: 11.2.12. Türkiye’deki doğal kaynaklar
ile ekonomi arasındaki ilişkiyi analiz eder.
 Teknolojinin ve
insan aklının rolü
haricinde doğal
süreçlerle oluşmuş,
mal ve hizmet
üretimi için gerekli
olan kaynaklara
doğal kaynak denir.
 TAŞLAR
İnsanların taşlardan yararlanması insanlık
tarihi kadar eskiye dayanmaktadır. Paleolitik
Çağ'da avcılık ve toplayıcılık yaparak yaşamını
devam ettiren insanlar, avlanmak ve
hayvanlardan korunmak amacıyla taştan
kesici ve delici aletler yapmışlardır. Bu
dönemde obsidiyen (volkan camı), sileks
(çakmak taşı) gibi sert ve keskin kayaçlar
yaygın olarak kullanılmaktaydı. Günümüzde
ise oltu taşı, lüle taşı vb. kayaçların süs eşyası
yapımında; mermer, granit gibi kayaçların da
inşaat sektöründe kullanıldığı görülmektedir.
HAYVANLAR

Hayvanlar, Paleolitik Çağ'da avcılıkla yaşamını

devam ettiren insanlar için önemli bir besin
kaynağı iken Neolitik Çağ'da gücünden ve
çeşitli ürünlerinden yararlanılan bir kaynak
olmuştur. Hayvancılık faaliyeti geçmişten
günümüze önemini artırmıştır.
 Neolitik Çağ'da başlayan tarımsal faaliyetler sayesinde topraklar ekonomik
TOPRAK yönden değer kazanmıştır. Tarımın yanı sıra hayvancılık faaliyetlerinin
yapılıyor olması, çayır ve otlakların da değer kazanmasını sağlamıştır. Toprak,
eskiden olduğu gibi günümüzde de çanak çömlek yapımından ev yapımına
kadar birçok alanda kullanılan oldukça önemli bir kaynaktır.
MADENLER

Madenler, ilk zamanlarda obsidiyen ve çakmak taşının işlenmesiyle önem kazanmıştır. Öncelikle işlenen ve
yararlanılan madenler bakır, altın ve kalay gibi yumuşak olanlardır. Paleolitik Çağ'da taşlardan yapılan kesici ve
delici aletler, zamanla yerini metalik madenlerden yapılanlara bırakmıştır. Anadolu’da Hititler; demir, bakır,
gümüş gibi madenleri işleyerek demir çapa, saban, tekerlek çemberi, bıçak, balta ve orak gibi aletler yapmıştır.
 ORMANLAR

Ormanlar, Paleolitik Dönem'de toplayıcılık yapan insanlar için ağaçların meyvelerinden faydalanma ve ağaç
kovuklarını sığınak olarak kullanma adına önemli bir kaynak olmuştur. Ağaçlar, sonraki dönemlerde ateşin
bulunmasıyla yemeklerin pişirilmesi ve ısınma ihtiyacının giderilmesi amacıyla da kullanılmıştır. Ayrıca
madenlerin eritilmesini ve gemi yapımında da uzun yıllar kullanılmıştır. Orman endüstrisinin günümüzde ısınma,
enerji üretimi, mobilya, ilaç, kozmetik ve kâğıt üretimi gibi geniş bir kullanım alanının olduğu görülmektedir.
RÜZGARLAR

Rüzgâr gücünün kullanımı çok eskiye dayanmaktadır.

İlk çağlarda yel değirmenlerinin, Sanayi Devrimi'ne
kadar da yelkenli gemilerin hareket ettirilmesinde
yaygın olarak kullanılmıştır. Günümüzde ise sörf
yapma ve yelkenli yarışmaları şeklinde turizm amaçlı
olarak devam etmektedir. Yenilenebilir enerji
kaynağı olan rüzgâr, gelişen teknoloji ve artan enerji
ihtiyacına bağlı olarak son yıllarda oldukça önem
kazanan bir kaynak hâline gelmiştir.
Rüzgârla Çalışan
Yel Değirmeni
 Dünyada rüzgâr gücünden elde edilen enerji üretiminin kurulu
kapasitesinin, 2000 yılından sonraki on yıl içinde kaydettiği büyüme
2012-LYS3 oranı % 30 civarındadır. Bu kurulu gücün yarıdan fazlası Avrupa
Kıtası’nda yer alır.
2000 yılından sonra, Avrupa ülkelerinde rüzgârdan enerji üretiminin
önem kazanmasındaki temel neden aşağıdakilerden hangisidir?
A) Endüstri devriminden bu yana kullanılan kömür rezervinin gittikçe
azalması
B) Kuzey Denizi’ndeki petrol üretiminin kıtanın taleplerini
karşılayamaması
C) Doğal gaz rezervleri bakımından fakir olması
D) Enerjiyi yerli kaynaklardan sağlama isteği ve çevre duyarlılığının
artması
E) Nükleer enerji potansiyelinin yüksek olması
SU
Geçmişte genellikle içme, kullanma, tarım vb.
alanlarda kullanılan su kaynakları günümüzde
enerji üretiminde oldukça önemli bir yere
sahiptir. Ayrıca turizm, balıkçılık, ulaşım ve
sanayi gibi alanlarda da suya ihtiyaç
duyulması, bu kaynağın ne kadar önemli
olduğunu açıkça ortaya koymaktadır.
 KÖMÜR

Kömür, odundan sonra kullanılan en eski enerji kaynaklarından biridir. 9. yüzyılda İngiltere’de konutları ısıtmak
için kullanılmasının yanı sıra enerji kaynağı olarak da demir cevherini eritmek amacıyla kullanılmıştır. Sanayi
Devrimi'ni başlatan bu maden, Sanayi Devrimi'yle birlikte demir-çelik üretiminde yaygın olarak kullanılmıştır.
Buharlı makinelerin, lokomotiflerin ve gemilerin icadıyla kullanım alanları son derece genişlemiştir. Günümüzde
konutların ısıtılması, demir-çelik sanayisi, termik santral gibi çok geniş kullanım alanına sahiptir.
 2015 – LYS3
XIX. yüzyılda Batı Avrupa ülkelerinde başlayan sanayileşme faaliyetleri,
zamanla Kuzey Amerika ve Doğu Asya ülkelerinde de gelişmeye
başlamıştır. Demir-çelik sanayisi bu faaliyetlerin lokomotifi olmuş ve
gelişen teknoloji ile birlikte farklı sanayi kolları doğmuştur.
Buna göre, demir-çelik sanayisinin gelişmesinde aşağıdaki doğal
kaynaklardan hangisi etkili olmuştur?
A) Linyit
B) Petrol
C) Ormanlar
D) Doğal gaz
E) Taş kömürü
 2013 – LYS3
Sanayi Devrimi öncesi Avrupa Kıtası’nda, ormanlar en önemli enerji
kaynağı durumundaydı. Sanayi Devrimi’yle birlikte sanayi
üretiminde enerji kaynağı olarak orman ürünlerinin yerini maden
kömürü almıştır.
Avrupa Kıtası’nda doğal kaynak kullanımında yaşanan bu
değişimin temel nedeni, aşağıdakilerden hangisidir?
A) Orman alanlarının azalması
B) Nüfusun artması
C) Kentleşmenin hız kazanması
D) Siyasî yapının değişmesi
E) Teknolojinin ilerlemesi
 İlk ve orta çağlarda sıcak su temini amacıyla faydalanılmıştır. Roma ve Osmanlı
JEOTERMAL imparatorlukları, egemen oldukları topraklarda sıcak suların çıktığı alanlara

KAYNAK hamam yaparak bu sulardan yararlanmışlardır. Günümüzde sağlık turizmine

yönelik kaplıca, ılıca gibi tesislerde; seralar ve konutların ısıtılmasından elektrik
üretimine kadar oldukça geniş bir kullanım alanına sahiptir.
 PETROL

19. yüzyılın en önemli enerji kaynağı olan kömür, 20.

yüzyılda yerini petrole bırakmıştır. ABD'de ilk petrol
kuyusu açılarak petrol üretimi başlamıştır. Benzinli ve
dizel motorların icat edilmesi sonucu üretimi de ciddi
anlamda artmıştır. Günümüzde petrol; motorlu
araçlarda, termik santrallerde elektrik üretiminde,
kara yolu yapımında, petrokimya sanayisinde ham
madde ve enerji kaynağı olarak kullanılmaktadır.
Petrol Çıkarımı
 Aşağıdaki haritada bazı alanlar numaralandırılarak koyu renkle gösterilmiştir.

2015-LYS3

Bu alanlardaki ham madde kaynaklarıyla ilgili olarak aşağıdaki

ifadelerden hangisi doğrudur?
A) I ve II numaralı alanlar zengin kömür kaynaklarına sahiptir.
B) II ve V numaralı alanlar önemli tarım alanlarına sahiptir.
C) III ve IV numaralı alanlar zengin petrol kaynaklarına sahiptir.
D) I ve IV numaralı alanlar ormanlar bakımından öneme sahiptir.
E) III ve V numaralı alanlar zengin ve temiz su kaynaklarına sahiptir.
İlk ve orta çağlarda sıcak
su amacıyla, Roma ve
Osmanlı devletinde
hamam olarak kullanılan
jeotermal kaynaklar,
Geçmişte güneş
günümüzde
enerjisinden sıcakABD, su
Filipinler ve Endonezya
gibi elde edilirken,
ülkelerde elektrik
günümüzde Almanya,
üretiminde kullanılır.
İtalya, Türkiye vb
ülkelerde
Su elektrik
değirmenlerinde
Kömür, geçmişte demir
üretiminde
geçmişte
cevherini un elde etmek
eritmek,
kullanılmaktadır.
amacıyla
evlerin ve tarım
ısıtılmasında,
alanlarındave
gemilerde kullanılan
trenlerdesu,
günümüzde günümüzde
kullanılırken, Norveç,
Türkiye Hindistan
Çin, vb. birçok ülkede
gibi
hidroelektrik santralleri
ülkelerde elektrik
aracılığıyla demir-çelik
üretiminde, elektrik
üretimindekullanılır.
sanayinde kullanılır.
 DÜNYADA DOĞAL KAYNAK-EKONOMI İLİŞKİSİ

a Vancouver/Kanada
Doğadaki mevcut kaynaklar, ülkelerin büyüme ve kalkınma sürecinde
üretim için gerekli bir faktördür. Dolayısıyla sahip oldukları bu kaynakları
planlı ve bilinçli bir şekilde kullanan ülkeler ekonomik yönden
kalkınmaktadır. Üretim ve kalkınma sürecinde ham madde ve enerji
ihtiyacını karşılayan kaynakların yanı sıra sermaye, çeşitli makineler, bilgi,
iş gücü ve Ar-Ge çalışmalarının da büyük önemi vardır. (Görsel)
 DÜNYADA DOĞAL KAYNAK-EKONOMI İLİŞKİSİ

b Punto Fijo/Venezuela
Mevcut kaynaklar bakımından zengin olan Nijerya, Türkmenistan,
Venezuela, Irak, İran ve Cezayir gibi çok sayıda ülke ekonomik yönden
yeterince gelişmemiştir (Görsel). Bu ülkeler, sermaye ve teknolojinin
yetersizliği nedeniyle sahip oldukları kaynakları işlemeden veya yarı
işlenmiş şekilde ihraç etmektedir. Bazen sahip olunan mevcut kaynakların
zenginliği, birtakım olumsuzluklara neden olmaktadır.
 DÜNYADA DOĞAL KAYNAK-EKONOMI İLİŞKİSİ

c Ulan Batur/Moğolistan
Bazı ülkelerin yeterince kalkınamamasında sahip oldukları sınırlı
kaynakların yanı sıra bilim ve teknolojideki yetersizlik, ham maddenin
dışarıdan temini, iş gücü ve sermayenin azlığı gibi nedenler etkili
olmaktadır. Afrika Kıtası'ndaki bazı ülkelerle Moğolistan'ın örnek
verilebileceği bu tür toplumlarda refah seviyesi düşük, üretim de
sınırlıdır. (Görsel)
 DÜNYADA DOĞAL KAYNAK-EKONOMI İLİŞKİSİ

ç Taipei / Tayvan

d Singapur Sahip olduğu kaynaklar açısından fakir ülkeler, bazen zengin kaynaklara sahip
ülkelere göre büyüme performansı açısından daha iyi seviyede olabilmektedir.
20. yüzyılda İsviçre ve Japonya gibi mevcut kaynaklar bakımından fakir ülkeler,
Rusya gibi kaynak zengini olan bir ülkeye göre ekonomik yönden daha iyi bir
seviyeye ulaşmıştır. Yakın zamanda ise Güney Kore, Tayvan, Hong Kong ve
Singapur gibi ülkeler petrol, doğal gaz ve madenler bakımından zengin çok
sayıda ülkeyi ekonomik gelişmişlik yönünden geride bırakmıştır. (Görsel ç ve d)
 • Kaynak zengini olan bu ülkelerden hangileri mevcut duruma rağmen az gelişmiştir? Bu
durumun nedenleri neler olabilir?
Cevap: Venezuela, Suudi Arabistan, İran, Irak, Libya ve Nijerya az gelişmiştir. Bu ülkeler, sermaye ve
teknolojinin yetersizliği nedeniyle kaynakları işlemeden veya yarı işlenmiş şekilde ihraç etmektedir.
 • Sahip oldukları kaynak bakımından zengin olan bu ülkelerden hangileri mevcut kaynakları
kullanarak ekonomilerini geliştirmiştir?
Cevap: Kanada, Kuveyt, Birleşik Arap Emirlikleri ve Rusya mevcut kaynakları kullanarak ekonomilerini
geliştiren ülkelerdir.
 • Ülkelerin gelişmişlik seviyeleri ve rezervleri göz önünde bulundurulduğunda hangileri ham
madde ihracatı yapmaktadır?
Cevap: Venezuela, Suudi Arabistan, İran, Irak, Kuveyt, BAE, Libya ve Nijerya ham madde ihracatı yapan
ülkelerdendir.
Türkiye’de Doğal Kaynak-Ekonomi İlişkisi

Türkiye, doğal kaynaklar bakımından zengin bir ülkedir. Ülkemiz; yer şekilleri, su kaynakları, ormanları,
tarım alanları, madenleri ve enerji kaynaklarıyla önemli bir doğal kaynak potansiyeline sahiptir.
 Türkiye, maden çeşitliliği bakımından zengin bir ülkedir. Demir,
Mermer Ocağı
bakır, krom, kurşun, çinko, bor mineralleri ve mermer ülkemizdeki
(Afyonkarahisar) madenlerin başlıcalarıdır.
Türkiye’de iklimin ve yeryüzü şekillerinin kısa
mesafelerde değişmesi; toprak çeşitliliğini
beraberinde getirmiş, böylece tarımsal üretim
potansiyeli artmıştır. Türkiye topraklarından elde
edilen bazı ürünler ekonomide çok önemli bir yere
sahiptir. Bunların yanı sıra topraklar, sanayide ham
madde olarak pek çok alanda kullanılmaktadır.
 Türkiye'de orman ve otlakların varlığı
ekonomiye önemli katkılar sunmaktadır.
Dolayısıyla bu alanlar, hayvancılık faaliyetlerinin
yaygın olarak yapılmasına imkân tanımıştır.

Ülkemizin engebeli yeryüzü şekilleri ile çok

sayıda akarsuya sahip olması, hidroelektrik
üretimini olumlu yönde etkilemektedir.
Üretilen elektrik sayesinde ülkenin enerji
anlamında dışa bağımlılığı azalmaktadır.
Türkiye'nin coğrafi konumu, rüzgâr ve güneş
enerjisi potansiyelini yükseltmiştir.

Ülkemizin jeolojik açıdan genç bir araziye sahip

olması jeotermal enerji kaynaklarını artırmıştır.
 Güneş Enerjisi
Santrali (Kayseri)
• Elektrik üretimimizin önemli bir kısmı fosil kaynaklardan (%34'ü doğal gaz ve %31'i kömür) elde
edilmektedir. Bu doğal kaynakların Türkiye'de rezervlerinin az olması ekonomiyi nasıl etkilemektedir?
Cevap: Ülkemizde doğal gaz ve kömür rezervleri az olduğu için çoğunluğunu ithal ediyoruz. Bu durum ülkemizin
dışa bağımlılığını artırmakta ve ekonomimizi olumsuz yönde etkilemektedir.
• Türkiye'de her yıl enerji tüketimi yaklaşık %5 artmaktadır. Türkiye, elektrik enerjisi üretiminde dışa
bağımlılığını azaltmak için hangi kaynaklara yönelmelidir?
Cevap: Ülkemiz elektrik enerjisi üretiminde rüzgar, güneş, hidroelektrik ve jeotermal gibi yenilenebilir enerji
kaynaklarının oranını artırırsa dışa bağımlılığımız azalır.
• Güneş, hidroelektrik, rüzgâr ve jeotermal kaynakların elektrik üretimine yönelik oransal artışı ülke
ekonomisini nasıl etkiler?
Cevap: Yenilenebilir enerji kaynaklarının elektrik üretimindeki oranı artırılırsa ülkemizden döviz çıkışı azalır ve ülke
ekonomimiz gelişir.
Yukarıdaki haritada numaralandırılmış şekilde verilen illerle tabloda yer alan kaynakları eşleştiriniz.

1 8
7 6
5 10
2 4
3 9
 






 2011 – LYS3
Doğal kaynaklarının zengin olması ve bunların etkin kullanımı,
ülkelerin gelişmesindeki temel etkenlerden biridir.
Buna göre aşağıda verilen ülke ve doğal kaynak eşleştirmelerinden
hangisi yukarıdaki genellemeye uymaz?
A) İsveç – Demir
B) Güney Afrika Cumhuriyeti – Altın
C) Japonya – Deniz ürünleri
D) Rusya Federasyonu – Doğal gaz
E) İngiltere – Taş kömürü
 I. Rafting ve kano gibi faaliyetlerin yapılabileceği akarsuların
bulunması
2016-LYS4 II. Jeotermal alanlardaki su kaynaklarının enerji üretiminde
kullanılması
III. Demir-çelik ürünlerinin ihracatta büyük bir paya sahip olması
IV. Rafinerilerde üretilen akaryakıtın ihtiyacın büyük bölümünü
karşılaması
Yukarıdaki faaliyetlerden hangilerinin bir ülkede yapılabilmesi
için ilgili doğal kaynağa sahip olunması zorunludur?
A) I ve II
B) I ve III
C) II ve III
D) II ve IV
E) III ve IV
 2016 – LYS3
Günümüzde dünya enerji ihtiyacının önemli bir bölümünü karşılayan
fosil kaynakların tüketimi her geçen yıl artmaya devam etmektedir.
Bu enerji kaynakları rezervleri itibarıyla sınırlı kaynaklardır. Artan
enerji ihtiyacı ve mevcut rezervler düşünüldüğünde bu enerji
kaynaklarının önümüzdeki yıllarda tükenmesi beklenmektedir.
Aşağıdaki enerji kaynaklarından hangisi bu grup içerisinde yer
almaz?
A) Petrol
B) Doğal gaz
C) Hidrojen
D) Kömür
E) Kaya gazı
 2016 – LYS3
Doğal kaynakların birçoğunun yenilenebilir özellikte olmaması,
verimsiz ve aşırı kullanımı bu kaynakların sürdürülebilir bir şekilde
kullanılmasını gerekli kılmıştır.
Aşağıdakilerden hangisi bu kaynakların sürdürülebilirliğine uygun
bir örnek olarak gösterilebilir?
A) Barajların çevresinin ağaçlandırılması
B) Şehirlerin doğal gaz ile ısıtılmaya başlanması
C) Doğal alanların millî park şeklinde korunması
D) Fosil enerji kaynaklarının çıkarılmasında yeni
teknolojilerin kullanılması
E) Havza planlamaları ile su kaynaklarının korunması
 2019 – AYT
Dünyada pek çok ülkede doğal gaz rezervi bulunmakta ve
çıkarılmaktadır. Yüksek doğal gaz rezervi ve üretimi olan ülkelerin
dünya pazarındaki etkisi de fazla olmaktadır.
Bu enerji kaynağının üretimi ve pazarlanmasında aşağıdaki
ülkelerden hangisinin küresel etkisi daha fazladır?
A) Japonya
B) Çin
C) Nijerya
D) Rusya
E)Meksika
 2020 – AYT
Enerji üretiminin sağlandığı doğal kaynaklardan bir bölümü belirli
bir rezerve sahip olup bu kaynakların zaman içerisinde
tükeneceği öngörülmektedir.
Aşağıdaki enerji kaynaklarından hangisi bu öngörü içerisinde
değerlendirilemez?
A) Petrol
B) Doğal gaz
C) Taş kömürü
D) Jeotermal
E) Linyit
 2020 – AYT
Ekonomik açıdan yeterince kalkınmamış bazı ülkeler çeşitli ham
madde kaynaklarına sahip olmalarına rağmen bunları işleyerek
mamul maddeye dönüştürecek sanayileri yetersiz olduğu için, ihtiyaç
duydukları işlenmiş ürünleri diğer ülkelerden satın alırlar.
Kalkınmamış bazı ülkelerde görülen bu durum üzerinde,
aşağıdakilerden hangisinin etkisi daha fazladır?
A) Doğal kaynaklarının yetersiz olması
B) Sahip oldukları nüfus miktarının düşük olması
C) Teknoloji ve nitelikli insan gücünün yetersiz olması
D) Ülke yüzölçümlerinin küçük olması
E) Tarım topraklarının yetersiz olması
 Aşağıdaki haritada bazı alanlar numaralandırılarak gösterilmiştir.

2020-AYT

Taş kömürünün sanayide enerji kaynağı olarak kullanımı, ilk

olarak bu alanların hangisinde başlamıştır?
A) I B) II C) III D) IV E) V
ÖLÇME ve DEĞERLENDİRME
 BOŞLUK DOLDURMA
Teknolojinin ve insan aklının rolü haricinde doğal süreçlerle oluşmuş, mal ve
doğal kaynak denir.
hizmet üretimi için gerekli olan kaynaklara …………………………..

yenilenebilir
Güneş, rüzgar, su ve dalga ……………………………. enerji kaynakları arasında yer alır.

Kömür
………………………., Sanayi Devrimi'ni başlatan madendir.

Rüzgar
…………………… gücü ilk çağlarda yel değirmenlerinin, Sanayi Devrimi'ne kadar da
yelkenli gemilerin hareket ettirilmesinde yaygın olarak kullanılmıştır.
Petrol
………………….....motorlu araçlarda, termik santrallerde elektrik üretiminde, kara
yolu yapımında, petrokimya sanayisinde kullanılmaktadır.
 DOĞRU-YANLIŞ
Sahip oldukları doğal kaynakları planlı ve bilinçli bir şekilde kullanan
ülkeler ekonomik yönden kalkınmaktadır.
Türkiye bor, mermer ve krom gibi madenler bakımından oldukça
zengindir.
Sahip olduğu doğal kaynaklar açısından fakir olan ülkelerin hepsi geri
kalmış ülkeler arasında yer almaktadır.
Günümüzde oltu taşı, lüle taşı vb. kayaçların süs eşyası yapımında; mermer,
granit gibi kayaçların da inşaat sektöründe kullanıldığı görülmektedir.

Ülkemizin jeolojik açıdan genç bir araziye sahip olması, taş kömürü
yataklarının zengin olmasını sağlamıştır.
Doğada kendi kendine yenilenemeyen kaynaklara tükenebilir
kaynaklar denir.
1) Buna göre aşağıdakilerden hangisi tükenebilir doğal kaynaklara
örnek değildir?
A) Rüzgar
B) Doğalgaz
C) Madenler
D) Petrol
E) Kömür
Ülkelerin gelişmişlikleri üzerinde sahip oldukları doğal kaynakların
önemli etkisi vardır. Ancak bazı ülkelerin doğal kaynakları zengin
olmadığı halde gelişmişlik seviyeleri yüksektir.
2) Aşağıdaki ülkelerden hangisi bu duruma örnek olarak
gösterilebilir?
A) Almanya
B) Kanada
C) Rusya
D) Japonya
E) İngiltere
I. Doğal kaynakların farklı alanlarda kullanılması, önemini arttıran
etkenlerden biridir.
II. Kanada, ABD ve Rusya gibi gelişmiş ülkeler doğal kaynaklarını verimli
kullanmaktadırlar.
III. Teknolojik gelişmeler doğal kaynak israfını artırmıştır.
3) Doğal kaynaklarla ilgili olarak yukarıdaki açıklamalardan hangileri
yanlıştır?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
C) Yalnız III
D) I ve II
E) II ve III
4) Aşağıdakilerin hangisi ekonomiye katkı sağlayan doğal kaynaklar
arasında yer almaz?
A) Hawaii’de volkanik faaliyetlere bağlı olarak oluşan topraklar üzerinde
endemik bitki türlerinin yaygın olması ve buna bağlı olarak turizm potansiyeli
oluşturması
B) İsviçre’nin Dünya’nın en gelişmiş bankacılık sistemlerine sahip olması
C) Almanya’da akarsuların yatak eğiminin az olmasına bağlı olarak akarsu
taşımacılığının gelişmesi
D) Norveç’te ilginç buzul şekilleri ve fiyortların turizm faaliyetlerine neden
olması
E) Nil Nehri Havzası’nın tarımsal yönden verimli olması sebebiyle tarihin
çeşitli dönemlerinde önemli bir yerleşim merkezi durumunda olması
Orman alanları bakımından zengin olan
ülkelerde mobilya, kağıt, kereste gibi
sanayi kuruluşlarının sayısı fazladır.

5) Buna göre yukarıda verilen sanayi kuruluşlarının hammaddesi, haritada

verilen yerlerin hangisinde daha fazladır?
A) I ve II
B) I ve III
C) II ve III
D) II ve IV
E) III ve IV
 KAYNAKLAR
MEB Coğrafya 11 GÜN Yayınları
Ders Kitabı, 2019 Coğrafya 11, 2019
Yazarlar
Kenan TÜRKEZ Yazarlar
Mutlu KARAKOÇ Mehmet BARANAYDIN
Nurullah BALŞEN Yusuf AYDIN
Tolga PEKTAŞ Gülten TEKBAŞ