1.

Dijametri karlice

Karlični prsten djelimo na veliku i malu karlicu ( PELVIS MAIOR I PELVIS MINOR ). Razdvaja ih
tzv.granična linija ( LINEA TERMINALIS ). Ona polazi od gornjeg ruba simfize, prelazi preko češljastog
grebena preponske te preko krsnoslabinskog zgloba. Završava na promontorijumu.

Velika karlica se nalazi iznad granične linije i promontorijuma. Pripada trbušnoj duplji tako da joj
prednju stranu čine mišići trbuha, stražnju stranu kičma a bočne strane krila bedrene kosti. Mala
karlica predstavlja koštani dio porođajnog kanala. Cilindričnog je oblika i obložena jemišićima i
vezivnim tkivom. Prema gore se otvara ka velikoj karlici a sa donje strane je zatvorena mišićno
vezivnom prečagom. U njoj su smješteni spolni organi žene, rektum i mokraćna bešika. Na ulazu u
malu karlicu postoji nekoliko značajnih prečnika:

1. Anatomski ili pravi prečnik ( CONJUGATA ANATOMICA ) spaja vrh promontorijuma sa gornjom
ivicom simfize. Iznosi do 11,5 cm.

2. Akušerski prečnik ( CONJUGATA VERA ) polazi od promontorijuma i ide do najizbočenije tačke

stražnje strane simfize. Iznosi 10,5 cm.

3. Dijagonalni prečnik ( CONJUGATA DIAGONALIS ) ide od vrha promontoriuma do donje ivice simfize,
i iznosi 12-12,5 cm. Ovaj prečnik se za razliku od prethodna dva direktno može izmjeriti na porodilji,
pa otud i njegov veliki značaj.

4. Postoje još i 2 kosa prečnika ulaza u malu karlicu ( DIAMETAR OBLIQUA ). Jednake su dužine, iznose
12-12,5 cm. Prvi ili desni polazi od krsno bedrenog zgloba desne strane pa ide do bedreno češljastog
grebena sa lijeve strane.

5. Postoji još i poprečni prečnik karličnog ulaza ( DIAMETAR TRANSVERSUS MAXIMUS ) koji povezuje
dvije najudaljenije tačke na graničnoj liniji a iznosi 13-13,5 cm.

Donji otvor male karlice ima oblik romba. Na njemu razlikujemo 2 prečnika i to:

6. Pravi prečnik ( DIAMETAR RECTUS ) koji ide od vrha trtične kosti do donje ivice simfize.

On iznosi oko 9 cm ali se pod pritiskom prednjačećeg dijela ploda a zahvaljujući već pomenutoj
pokretljivosti krsno trtičnog zgloba može produžiti za oko 2 cm tako da iznosi oko 11-11,5 cm.

7. Na donjem otvoru postoji i još i poprečni prečnik koji spaja dvije sedalne kvrge ( DIAMETAR
TRANSVERSUS ) a iznosi 10,5-11 cm.

U spoljne mjere karlice spadaju:

1. DISTANTIO BISPINALIS spaja 2 spine iliace anterior superior i iznosi 25-26 cm.

2. DISTANTIO BICRISTALIS spaja dvije najudaljenije tačke na cristi iliaci i iznosi 28-30 cm.

3. DISTANTIO BITROCHANTERICA spaja 2 trohantera butnih kostiju i iznosi 30-32 cm.

4. CONJUGATA EXTERNA polazi od procesus spinosus 5.lumbalnog kralješka do gornjeg ruba simfize.
Iznosi 19 cm a oduzimanjem 9 cm dobiva se pravi akušerski prečnik conjugata vera.
2. Unutrašnji polni organi

U unutrašnje spolne org.žene spadaju:

1. Rodnica ( vagina ) to je miš.sluzokožna cijev dužine 8-10 cm, smještena između himena i uterusa.
Na poprečnom presjeku ima oblik slova H, pošto se stražnji i prednji zid ove cijevi dodiruju. U svom
stražnjem dijelu vagina završava slijepo, obuhvatajući grlić materice koji u nju ulazi kao čep u bocu. U
tom dijelu razlikuju se 4 svoda ili fornixa. To su prednji, stražnji i 2 bočna. Stražnji fornix je najvažniji
zbog toga što čini dno tzv. Duglasovog prostora pa se kroz njega može vršiti punkcija tekućine ili
sadržaja nakupljenog u Duglasovom prostoru. Ovo je naročito važno u dijagnostici vanmaterične
trudnoće. U sluznici vagine prisutni su tzv. Dederlejnovi bacili koji obezbjeđuju kis.sredinu u vagini.
Epitel vagine nema nikakvih žlj. Sluznica vagine kod žena koje nisu rađale je naborana dok kod žena
koje su rađale ona je glatka. Ako dođe do inf.vagine vlažnost se povećava što se ispoljava više ili
manjim obilnim bijelim pranjem. Funk.vagine su: oticanje sekreta i menstrualne krvi, obavljanje
spolnih odnosa, u toku poroda ona služi kao dio mekanog porođajnog kanala i tada se može
rastegnuti i do 20 cm.

2. Materica ( uterus ) – to je miš.org.u obliku spljoštene kruške vrhom okrenuta prema dole, odnosno
svojim vrhom materica ulazi u vaginu. Na njoj razlikujemo 3 dijela: tijelo, vrat i suženi dio. Njen zid je
građen od 3 sloja: endometrijum, miometrijum i parametrijum. Endometrijum je građen od bazalnog
i funkcionalnog dijela koji se ljušti za vrijeme menstruacije. Funk.materice su: oticanje sekreta i
menstrualne krvi, usađivanje i razvoj oplođene jajne ćel. a grlić materice u toku poroda predstavlja
dio mekog porođajnog kanala.

3. Jajnik ( ovarimum ) – jajnici su parni org.veličine šljive smješteni u maloj karlici u udubljenju koji se
zove FOSSA OVARICA. Oni su pričvršćeni za zadnji list širokih materičnih veza preko duplikature
peritoneuma nazvane mezoovarium. Do puberteta površina janika je glatka. Od puberteta sa
otpočinjanjem ovulacije površina jajnika postaje izbrazdana. Ispod epitela nalazi se kora jajnika. U
kori jajnika smješteni su u grupama folikuli iz kojih se u vrijeme ovulacije razvijaju zrele jajne ćel.
Smatra se da se svako žensko dijete rodi sa oko 200 000 prvobitnih mješkova u svakom jajniku. Kora
jajnika ide prema unutra i bez jasnih granica prelazi u srž jajnika u kojoj su smješteni kr.,limf.sudovi te
živci. Pod uticajem hormona prednjeg režnja hipofize u jajnicima se iz prvobitnih mješkova stvaraju
jajne ćel.i luče ovarijalne hormone estrogeni i gestageni.

4. Jajovodi ( tuba uterina ) – to su parni cjevasti org.dužine oko 10 cm. Pružaju se od rogova materice
idu ka bočnim zidovima karličnog prstena gdje se njihov vanjski ili ljevkasti dio završava sa oko 10
prstenastih nastavaka ( fimbria ili rojti ).Jajovod ima oblik lovačkog roga i sastoji se od 4 dijela. A to
su: ljevkasti dio, prošireni dio u kome dolazi do oplodnje, suženi dio jajovoda i dio jajovoda koji
prolazi kroz zid materice i otvara se u uterusu. Sluzokoža jajovoda je bogata brojnim udubljenjima i
uzdužnim naborima. Ispod epitela nalazi se miš.sloj koji je građen od brojnih uzdužnih i kružnih
miš.vlakana. Prisustvo miš.sloja omogućava peristaltiku jajovoda što je od velikog značaja u toku
ovulacije.

3. Vanjski polni organi

Spolne organe dijelimo na unutrašnje i vanjske. Vanjski spolni organi žene su:

1. Velike stidne usne ( LABIA MAIORA ) predstavljaju 2 kožna nabora bogata masnim tkivom koja
paralelno polaze od stidnog brežuljka idu prema dole i natrag te završavaju na oko 3 cm od čmara. Od
čmara su odvojene akušerskom međicom. U njima se nalaze žlj.koje luče sekret nazvan SMEGMA.
Vanjska strana velikih usana je od puberteta pokrivena stidnim dlačicama dok je unutrašnja strana
glatka bez dlačica. Kod žena koje nisu rađale velike usne pokrivaju male dok kod žena koje su rađale
velike usne su nešto razmaknute i ispod njih se vide male usne. Dvije velike stidne usne omeđuju
stidnu pukotinu ( RIMA PUDENDI ).

2. Male stidne usne ( LABIA MINORA ) nalaze se ispod velikih stidnih usana. To su 2 kožne duplikature
koje su sa unutrašnje strane glatke i vlažne, dok su sa vanjske strane pokrivene tankom kožom. Male
stidne usne ograničavaju predvorje ili trijem vagine. U svom gornjem dijelu one se spajaju
ograničavajući dražicu ili CLITORIS. Dok se u donjem dijelu spajaju u tzv.resicu malih usana. Male usne
su bogate brojnim žlj., kr.sudovima i živcima.

3. predvorje ili trijem ( VESTIBULUM VAGINE ) ograničen je sa gornje strane dražicom, sa bočnih
strana malim usnama, dolje resicom malih usana a prema ulazu u vaginu djevičanjakom ili ostacima
djevičnjaka.

4. Djevičnjak ( HIMEN ) je tanka, kožasta opna koja se nalazi na ulazu u vaginu i odvaja vanjske od
unutrašnjih spolnih organa žene. Na njemu se nalazi 1 ili više manjih otvora kroz koji otiče sekret a u
vrijeme menzesa menstrualna krv. Otvor može biti različitog oblika ( okrugao, polumjesečast,
prstenast, rešetkast ). Ukoliko je himen potpuno zatvoren mora se na njemu napraviti hirurški rez da
bi mogla proticati menstrualna krv i sekret. Prilikom prvog spolnog odnosa dolazi do rascjepa himena
što je praćeno manjim krvarenjem. Ukoliko je himen elastičan i prstenast ne mora doći do njegovog
pucanja niti do krvarenja tokom prvog spolnog odnosa. Takav himen se pocjepa tek prilikom poroda i
od njega ostaju himenalne kvržice ( CARUNCULAE HIMENALIS ). U određenom broju slučajeva rascjep
himena prilikom prvog spolnog odnosa može biti praćen jakim krvarenjem ukoliko je na himenu
postojao neki kr.sud. U tom slučaju je neophodno hirurški intervenisati.

5. Dražica ( CLITORIS ) predstavlja najosjetljiviji dio spolnih organa žene. Odgovara muškom spolnom
udu. Građen je iz 2 kavernozna tijela, bogat je kr.sudovima pa u slučaju povrede tokom poroda mora
se hirurški zbirnuti.

6. Trijemne žlj. ( GL.VESTIBULARES ) dijele se na velike i male žlj. Malu su tzv.SKENEOVE trijemne
žlj.čiji se izvodni kanali otvaraju u blizini otvora mokraćne cijevi. Velike trijemne žlj. ( GL.BARTHOLINI )
su parne žlj.čiji s izvodni kanali otvaraju u donjoj trećini predvorja odnosno malih usana. One luče
sadržaj koji vlaži predvorje i ulaz u vaginu. Prilikom spolnog nadražaja sekrecija ovih žlj.se pojačava.
Izvodni kanali ovih žlj.predstavljaju ulazne puteve za infekciju pa su česta zapaljenja i apcesi na tom
mjestu. Njih tretiramo konzervativno ( AB ) a u težim slučajevima operativno ( incizija ).

4. Posteljica

Posteljica ( placenta ) ima oblik pogače. Teška je oko 500 g, prečnika 20 cm a debljine 2-3 cm. Sastoji
se od 15-20 kotiledona. Str.koja je okrenuta prema plodu je glatka i naziva se PARS FETALIS. Sa te
str.polazi pupčana vrpca. Str.koja je okrenuta prema materici ( PARS MATERNA ) glatka je i režnjevite
površine i tamno crvene boje. Osnovna jedinica posteljice je čupica ( horion ). Kroz sredinu čupice
prolaze kr.sudovi. Zid čupice predstavlja ustvari membranu koja razdvaja krvotok majke od krvotoka
ploda. To su tzv.resorpcione čupice za razliku od fiksacionih čupica koji fiksiraju posteljicu za zid
materice. Funk.posteljice su:

1. preko posteljice se odvija cjelokupna ishrana i razmjena sup.između majke i ploda.

2. posteljica ima i respiratornu funk.iz krvi majke preko posteljice dolazi u krv ploda O2 a iz krvi ploda
odlazi CO2.

3. posteljica je i ekskretorni org.ploda to znači da svi štetni produkti metabolizma ploda odstranjuju
se preko posteljice u krv majke a preko bubrega majke izbacuju u spoljnu sredinu.

4. posteljica ima i odbrambenu ulogu jer ne dozvoljava da krupne čestice pređu iz krvi majke u krv
ploda. Tako kroz posteljicu ne mogu proći bak.ali to mogu virusi i uzročnik sifilisa. Veoma je opasno
ako različiti virusi prođu u prva 3 mj.trudnoće kada dolazi do formiranja org.ploda. To može dovesti
do urođenih anomalija ploda.

5. posteljica ima ulogu žlj.sa unutrašnjim lučenjem. Odmah po implantaciji zigota stvaraju se čupice
koje počinju lučiti BHCG. Prisustvo ovog hormona u mokraći žene koristi se za rano dokazivanje
trudnoće. Posteljica luči u znatnijoj mjeri hormon progesteron koji smanjuje osjetljivost materice na
unutrašnje i vanjske podražaje.

5. Menstrualni ciklus

Sve promjene koje se odigravaju između 2 uzastopne menstruacije na sluzokoži materice, nazivamo u
cjelini menstrualnim ciklusom. To je vrijeme od početka jedne do početka druge menstruacije.
Normalno je da ovaj ciklus traje 28 dana ali se neće smatrati patološkim ukoliko ne traje manje od 21
niti više od 35 dana. Prva menstruacija naziva se menarha a posljednja menopauza. Pojava prve
menstruacije dešava se pod uticajem hormona prednjeg režnja hipofize odnosno ovarijalnih hormona
koji se pod njihovim uticajem stvaraju u jajnicima. Količina ovih hormona je do puberteta mala da bi
mogla izazvati ovulaciju tj. izbacivanje zrele jajne ćelije. Od puberteta povečava se izlučivanje FSH i to
u prvoj polovini menstrualnog ciklusa on utiče na početak sazrijevanja jajnih ćelija u mješku jajanika.
Samo jedan od mješkova u toku 1 menstrualnog ciklusa u potpunosti sazre i pretvori se u tzv.
Degrafov folikul. On izbočuje površinu jajnika. Oko 14 dana menstrualnog ciklusa dolazi do ovulacije.
Iz opne Degrafovog folikula luči se hormon estradiol koji se izljeva u krvotok i utiču na sluznicu
materice u smislu njenog obnavljanja.

Sluznica uterusa se obnavlja iz bazalnih materičnih žljezda. Ovu fazu zovemo proliferativnom fazom ili
faza obnavljanja sluznice materice. Na mjestu gdje je došlo do oslobađanja jajne ćelije prvo se stvara
krvni ugrušak crveno tijelo ( CORPUS RUBRUM ). On pod uticajem drugog hormona prednjeg režnja
hipofize LH pretvara u žuto tijelo ( CORPUS LUTEUM ) koji luči progesteron, hormon čuvar trudnoće.
Nastankom žutog tijela počinje i lučenje trećeg hormona LTH od kojeg zavisi lučenje progesterona.

Progesteron je hormon koji priprema sluznicu uterusa za doćek oplođene jajne ćelije i njeno
usađivanje. Ovu fazu zovemo još i sekretorna faza jer progesteron obogati sluznicu materice svim
neophodnim supstancama potrebnim za normalan razvoj ploda. Ukoliko dođe do oplodnje materična
sluznica se pretvara u tzv.decidualnu onu u kojoj se razvija embrion. Ne dođe li do oplodnje, žuto
tijelo atrofira. Lučenje progesterona prestaje i dolazi do ljuštenja sluznice materice tj. menstrualnog
krvarenja. Ona se po pravilu javlja svakih 28 dana. Traje 3-5 dana a smatra se patološkim ukoliko je
duže od 7 dana. Pri tome žena izgubi 100-200 ml krvi. Za menstrualnu krv je karakteristično da se
nekoaguliše jer ne sadrži sve elemente za koagulaciju ( fibrin i fibrinogen ). Zbog ove činjenice ne
praktikuju se operativni zahvati u toku menzisa. Menstruaciju često prate neke fizičke i psihičke
promjene u organizmu žene kao što su jaki bolovi, grčevi, umor, anemija, povraćanje i razdražljivost.
6. Oplodnja

Pod oplodnjom podrazumjevamo spajanje muške splone ćelije spermatozoida sa jajnom ćelijom
žene.

Spermatozoid je muška splona ćelija koja ima posebnu građu i veliku pokretljivost. Sastoji se iz glave,
vrata i repa. Smatra se da u jednom normalnom ejakulatu ima oko 200-300 miliona spermatozoida
od kojih samo jedan u vrijeme ovulacije oplodi jajnu ćeliju dok večina ugiba na putu do nje.

Nezrela muška spolna ćelija ima oko 46 hromozoma i to 44 obična i 2 polna ( xy ). Zrela muška spolna
ćelija ima 22 obična i 1 spolni hromozom ( x ili y ) koji određuje budući spol djeteta.

Pa ako do oplodnje dođe sa sprmatozoidom koji ima x spolni hromozom nastaće ženski spol a ako to
bude spermatozoid sa y spolnim hromozomom onda će nastati muški spol.

Jajna ćelija je najveća ćelija u organizmu žene i čovjeka uopšte. Nezrela jajna ćelija ima 46
hromozoma a zrela 23 hromozoma. Ona sazrijeva u jajniku odakle u vrijeme ovulacije iz prsnutog
Degrafovog flikula dospjeva u trbušnu duplju gdje je prihvataju rojte ili fibrije i ubacuje u lumen
jajovoda. Ukoliko je tih dana žena imala spolne odnose u jajovodu će doći do susreta između
spermatozoida i jajne ćelije. Oplodnja se obično dešava u ampularnom tj.proširenom dijelu jajovoda.
Čim jedan od spermatozoida prodre u jajnu ćeliju njena površina se zgusne te za ostale
spermatozoide postaje neprolazna. Sadržaj spermatozoida i jedro jajne ćelije se izmješaju a uskoro se
jajna ćelija podjeli na 2 dijela. Kasnijim diobama broj ćelija se stalno udvostručava. Na taj način, od
oplođene jajne ćelije koja putuje kroz jajovod stvara se loptasta formacija koja se naziva morula. U
toku putovanja jajne ćelije kroz jajovod dioba se nastavlja relativno sporo tako da oplođena jajna
ćel.dospjeva u matericu u stadiju morule sa oko 12 ćel. Ovo putovanje traje oko 3 dana i tada kroz
materično ušće oplođena jajna ćel.dospjeva u materičnu šupljinu. Kada se nađe u njoj ne dolazi
odmah do usađivanja nego se ubrzava proces diobe pa od morule nastaje nova formacija koja se zove
blasto cista. Pod dejstvom citolotičkih fermenata koji se u njoj luče ova formacija najprije prijanja za
endometrij a odmah zatim razara njegov površinski sloj i zaroni u njegovu dubinu. Ovaj proces zove
se implntacija ili nidacija tj.usađivanje oplođene jajne ćel. Implantacija se najčešće vrši u deciduumu
( dejstvom progesterona promjenjenu sluzokožu materice ) prednjeg ili stražnjeg zida korpusa
uterusa.

Od momenta oplodnje i usađivanja oplođene jajne ćel., u decidumu materice nastaje trudnoća, a u
usađenoj formaciji nastaloj od jajne ćel.uskoro se formira začetak ( embrion ). Na njemu se
diferenciraju vanjski sloj nazvan trofoblast i sloj ćel.u unutrašnjosti nazvan embrionblast. Od
trofoblasta se razvijaju sastavni dijelovi ovuluma a od embrionblasta koji se diferencira na 3 klicina
lista ( ektoderm, endoderm i mezoderm ) nastaju svi org.i tkiva ploda. Na kraju 3 mj.embriogeneza
odnosno organogeneza završena je i od tada se začetak ( embron ) naziva plod ili fetus. Na njemu i u
njemu formirani su i mogu da se razlikuju svi org.koje posjeduje odrasla ljudska jedinka.

7. i 8. Sigurni i nesigurni znaci trudnoće

Dijagnoza trudnoće je ustanovljavanje da li trudnoća postoji ili ne. Postoje 3 grupe znakova trudnoće:
1. Nesigurni znaci trudnoće to su znaci ekstragenitalnog porijekla. Tu se ubrajaju prohtjevi za
kis.jelima, mučnina, gađenje, povraćanje, osjećaj raznih mirisa koji drugi ne osjećaju, pigmentacija
kože i sluznice. Mjenjanje raspoloženja, neuralgije itd.

2. Vjerovatni znaci potiču od genitalnih org.žene. To su amenorea, nabubrelost vagine i grlića

materice, povećane grudi, te uvečanje i razmekšanje uterusa.

3. Sigurni znaci trudnoće potiču od ploda. Javljaju se u 2 polovini trudnoće. To su pokreti ploda,
palpiranje pojedinih dijelova ploda preko trbušne stjenke majke, slušanje srčanih tonova ploda, šuma
pupčane vrpce. Kada je u pitanju dijagnostika trudnoće nakon izostanka jedne menstruacije mogu se
u cilju njenog dokazivanja uraditi biološke odnosno imunološke probe tzv.Grav indexi. Ovi testovi se
temelje na činjenici da posteljica luči BHCG koji se putem krvi preko bubrega majke izlučuje iz organ.u
urin. Prisustvo tog hormona u mokraći žene govori o pozitivnoj reak.odnosno graviditetu.

Kod žena se u trudnoći zapažaju različite fizičke i psih.promjene koje nastaju kao posljedica razvoja
ploda i endokrinog djelovanja posteljice. Svi org.a naročito srce, pluća, bubrezi i jetra su izloženi
velikim naporima jer njihova funk.mora da zadovolji potrebe majke i ploda. Promjene na koži su u
vidu pojačane pigmentacije na licu, areolama dojki, na koži genitalija i na linei albi. Dojke su vidno
uvećane. Kod određenog br.žena javljaju se na koži svijetloružičasti rastezi tzv.strije. Ušće vagine,
sluznica vagine kao i grlić materice dobivaju lividnu boju. Često se javlja i otok nogu, izražene vene na
donjim ekstremitetima, a dolazi i do psih.promjena.

9., 10., 11., i 12. Porođajna doba

Akt poroda dijelimo u 4 porođajna doba:

1. Prvo porođajno doba ( doba širenja ) počinje sa prvom kontrakcijom uterusa tj.trudom i završava
sa širenjem i potpunim išćezavanjem grlića materice. Ovo doba traje kod prvorotki od 12-16 h a kod
višerotki 8-12 h. Aktivnim vođenjem poroda ovo vrijeme se skraćuje ( davanjem infuzija sa
uterotonikom sintocinonom ).

2. Doba rađanja djeteta počinje od potpunog išćezavanja grlića materice pa do rađanja ploda. Kod
prvorotki ovo doba traje 2 h a kod višerotki 1 h.

3. Placentarno doba traje od poroda ploda do poroda posteljice. Normalno je da proces odvajanja
posteljice od zida materice traje do 30 min.

4. Poslije vađenja posteljice i ovoja nastaje 4 porođajno doba koje traje oko 2 h. U ovom periodu
porodilja mora da bude pod stalnom prismotrom med.osoblja koje je vodilo porod jer može doći do
naglog krvarenja koje može da ugrozi i sam život porodilje. Zato čitavo ovo vrijeme mora biti dobra
komunikacija sa porodiljom.

Odmah poslije poroda treba detaljno i pažljivo pregledati posteljicu. Uvidjeti da li je posteljica čitava i
da li na njoj ima nekih patoloških promjena. Ovaj pregled se vrši tako da se jednom rukom uhvati
pupčana vrpca i pomoću nje se podigne posteljica da slobodno visi skupa sa ovojima. Potom prvo
gledamo ovoje i njihovu cjelovitost, ako su ovoji čitavi na njima se nalazi otvor kroz koji je prošao
plod. U isto vrijeme se gleda i fetalna strana posteljice. Tu gledamo mjesto pripoja pupčane vrpce,
dužinu i promjene na pupčanoj vrpci, te sve patološke promjene na fetalnoj strani posteljice. Nakon
što je pregledana fetalna, gleda se uterina strana posteljice. To se radi tako da se posteljica fetalnom
stranom položi na obje ruke a ovoji se odgurnu prema natrag. Prilikom pregleda gleda se da li na
posteljici postoji neki defekt ili eventualno fali neki kotiledon u cjelosti. Ako je posteljica čitava na njoj
postoji sivkasta opna decidue. Ukoliko je prisutan defekt njegovo dno je neravno, crvenkaste boje,
poput svježeg mesa. Takođe gledaju se i ivice posteljice te prate krvni sudovi. Postojanje prekinutog
krvnod suda bi nas upučivalo na mogućnost da postoji zaostali dio posteljice ili sporedna posteljica
( placenta sukcenturiata ). Kod svake sumnje na defekt posteljice mora se izvršiti revizija materične
šupljine najčešće ručno u anesteziji a ponekad i instrumentalno. U protivnom bile bi moguće
komplikacije kao što su atonično krvarenje, naknadno puerperalno krvarenje, infekcije, te tumor
posteljičnog tkiva HORION EPITELIOM. Nakon što se završi posteljično doba pristupa se šivanju
povreda ( epiziotomije ) i definitivno zbrinjavanje žene.

13. Amenoreja

Amenoreja predstavlja potpuni izostanak menstruacije. Može biti fiziološka ili patološka. Fiziloška je
ona do puberteta, u fertilnoj dobi amenorea može postojati zbog graviditeta, babinja ili laktacije.
Menopauza je takođe u ovoj grupi. Svi ostali oblici amenoree bi se smatrali patološki. Npr. amenorea
kod dugih i iscrpljujućih bolesti, kod TBC pluća i tumora. Moguća je kod kratkotrajnih akutnih
oboljenja. Po oporavku žene nakon njih menstrualni ciklus se ponovo uspostavlja. Do amenoree
može doći i kod pothranjenosti te dugotrajnog gladovanja. Stres takođe igra veliku ulogu u izostanku
menzesa a i promjena sredine življenja ili podneblja može dovesti do amenoree. Zaključujemo da je
menzes kao i čitav menstrualni ciklus u korelaciji sa funkcijom hipofize, jajnika, hipotalamusa te
korom velikog mozga. Ako dođe do poremećaja nekog od ovih organa doći će i do amenoree. Uvijek
je važno otkriti uzrok amenoree i tek onda djelovati terapijski.

14. i 15. Vulvitis i vaginitis

Vulvitis predstavlja upalu vulve – stidnice, nije rijetko oboljenje pogotovo kad se ima na umu da su tu
prisutne stidne dlake i predio anusa, koji su bogati mikrobima. Može nastati uslijed djelovanja fizičko
- termičkih, hormonalnih faktora, kod nekih unutrašnjih bolesti i kao posljedica infekcije virusima,
bakterijama, gljivicama, parazitima. Simptomi su crvenilo, otok, svrab, bol. Vulvitis se može javiti u
akutnoj i hroničnoj formi.

Neki od virusnih oblika su pojava Condylomata accuminata, nastale uslijed infekcije HPV virusom,
prenose se seksualnim putem, a izrasline je moguće ukloniti elektrokauterom, laserom ili
podofilinom. Herpes simpleks je takođe virusnog porjekla, terapija je simptomatska. Bakterijski
vulvitisi su posledica infekcije gonokokom, sifilisom ili TBC-om. Od gljivičnih vulvitisa srećemo one
uzrokovane kandidom i tineom.

Pediculosis pubis je naziv za pojavu stidnih ušiju, liječi se gambenzen heksahloridom, i scabijes se
može manifestirati na vulvi liječi se benzil benzoatom.

Enterobius vermicularis je parazit koji prelazi na vulvu sa analnog područja. Najznačajnija forma
vulvitisa je Bartholinitis - upala glandule Bartholini kod koje nastaje često začepljenje izvodnog kanala
žlijezde, na taj način nastaje oteklina žlijezde koja je veličine kokošijeg jajeta, bolna, crvena a često se
formira i apsces. Terapija ovog stanja je hirurška, može se ukloniti žlijezda u cijelosti ili drenirati
apsces, te primjena antibiotika. Vulvitis djevojčica se javlja uslijed nepravilne higijene, a kod žena u
starosti uslijed izmjenjenog hormonalnog statusa terapija je antibiotska i antimikotična.
Vaginitis je upala vaginalne sluzokože i tkiva neposredno ispod sluzokože. Manifestuje se sljedećim
simptomima: otok, crvenilo, toplota, dok osjetljivost nije bitno ispoljena zbog oskudnih senzibilnih
živčanih vlakana u sluzokoži vagine. Klinički je najvažniji simptom hipertransudacije odnosno iscjedak.
Uzroci koji dovode do upale vagine i pojave iscjetka mogu biti mehanički, termički i hemijski. Različita
sredstva koja se upotrebljavaju za kontracepciju, terapiju iscjetka, vaginalno ispiranje potenciraju
nastanak infekcije. Ipak, najčešći uzroci vaginalnih promjena su Trichomonas vaginalis, Candida
albicans, banalni bacili i gonokok. Uzročnici vaginitisa se identifikuju pregledom vaginalnog razmaza,
koji uzimamo iz zadnjeg svoda vagine. Vaginitis senilis javlja se kod žena u odmaklim godinama,
odnosno u kasnoj menopauzi, kada prestaje funkcija jajnika, a sa time i ciklično obnavljanje i
razgrađivanje vaginalnog epitela. Zbog promijenjene flore, sluzokoža je stanjena jako, neelastična,
manje otporna prema infekciji, pa se razni infekti mogu nesmetano razvijati na takvoj podlozi.
Iscjedak je kod senilnog vaginitisa je većinom gnojan i sukrvav. Pri pregledu nađe se da je vaginalna
sluzokoža rigidna sa petehijalnim krvarenjima. Lako puca i krvari. Terapija je primjena estrogena u
vidu injekcija i lokalno, stavljanjem u vaginu preparta koji sadrže antibiotike i sulfonamide.

16. Perforacija uterusa

Proboj materičnog zida (perforatio uteri)

Perforatio uteri je povreda koja nastaje pri instrumentalnim manipulacijama u materici ili pri
pokušaju provokacije pobačaja. Ovu povredu najčešće čine neuki kriminalni aborteri, često i sama
žena koja želi da prekine neželjenu trudnoću. S tim ciljem zavlači čvrste i šiljaste predmete (vreteno,
žica, pinceta ) u matericu. Perforacija se može desiti i u bolnici pri kiretaži i instrumentalnoj reviziji
materice, pri sondiranju materice, dilatiranju cervikalnog kanala, histerosalpingografiji. Mogu se
povrijediti i susjedni organi male karlice i tada je to komplikovana perforacija. Terapija je hitna
operativna intervencija. Simptomi: žena osjeti jak bol poput uboda nožem, dolazi do kolapsa, žena
poblijedi, pritisak pada, puls sitan, ubrzan, jedva pipljiv, obilno unutrašnje krvarenje. Na trbuh se stavi
kesa s ledom i da mirno leži do operacije. Daju se antibiotici i uterotonična sredstva.

17. Vanmaterična trudnoća – ruptura jajovoda

Ruptrura jajovoda nastaje u ranom stadijumu ektopične bremenitosti, obično već u drugom, a rjeđe u
trećem mjesecu. Ruptura jajovoda je veoma česta, gotovno stalna, kod istmične ili intersticijalne
implantacije. O prskanja zida jajovoda dolazi zbog njegovog rastezanja usljed rasta ovuluma i s druge
strane, zbog urastanja trofoblasta i samim tim oštečenja istanjenog zida. Pri rupturi, istovremeno sa
prskanjem zida i cjepanjem peritomeuma jajovoda kidaju se usljed trudnoće prošireni, krvni sudovi
tube, te nastaje kolaps sa naglim profuznim intraabdominalnim krvarenjem. Zbog toga je ruptura
jajovoda praćena veoma dramatičnim i po život opasnim simptomima. Naročito burni simptomi i
izuzetno teško stanje se viđa kod rupture intersticijalne vanmaterične trudnoće. Tada sa tubom prska
i rog materice u koji se usadio ovulum, što je zbog veličine prekinutih materičnih krvnih sudova
praćeno naglim i vrlo obilnim krvarenjem.

Simptomi – Poslije izvjesnih napora ili bez nekog vidljivog razloga, obično poslije određenog perioda
amenoreje, praćeno ostalim znacima graviditeta i povremenim grčevitim bolovima i oskudnom
metroragijom, žena iznenada osjeti jak bol kao ubod nožem u donjem dijelu trbuha. Istog momenta
bolesnica klone, malaksa joj se, smrači joj se pred očima, ali ne izgubi svijest. Usljed kolapsa, koji tog
trenutka nastaje, bolesnica je nemoćna, bljedo pepeljaste kože, bljedih vidljivih sluzokoža. Zbog nagle
slabosti prinuđena je da legne. Njen puls je gotovo neopipljiv, filiforman, veoma ubrzan, a krvni
pritisak snižen, tako da se ponekad jedva može izmjeriti. Tjelesna temperatura je snižena često ispod
normale. U ležećem položaju, zbog naknadnog priliva krvi u vitalne moždane centre, vitalni centri se
oporavljaju, znaci kolapsa iščezavaju, te se stanje žene popravlja. Koža i vidljive sluzokože nisu više
upadljivo blijede, nego im se vraća normalna boja, puls se normalizuje, arterijski krvni pritisak se
vraća na normalu, a žena se privremeno bolje osjeća.

Kada poslije prve ili druge rupture jajovoda nastupi privremeno poboljšanje stanja kolapsa, krvarenje
se nastavlja, te se krv izljeva u trbušnu duplju, zbog čega se uskoru javljaju simptomi teške anemije i
znaci akutnog intraabdominalnog krvarenja. Žena je voštenoblijeda, nemoćan i malaksala. Arterijski
krvni pritisak opet pada. Puls je veoma ubrzan, mekan, jedva se opipava. Trbuh je iznad ravni
grudnog koša, elastično napet, na dodir pihtijasto podrhtava i veoma je osjetljiv. Pri ginekološkom
pregledu zadnji svod vagine na dodir je veoma osjetljiv („krik Duglasa“). Potiskivanje naprijed i naviše
grlića materice izaziva veoma intenzivan bol ( Prustov znaka ). Bolesnica je bez povišene temperature.
Zbog pritiska krvi izlivene u trbušnu duplju na dijafragmu bolesnica često osjeća bol u desnoj plećki
( Lafonov znak ). Veoma rijetko, kod izrazito mršavih žena, krv izlivena u trbuhu imbibira tkivo oko
pupka, te se plavetnilo projektuje spolja, na koži ( Cullenov znak ).

Terapija – Ruptura jajovoda zahtjeva hitnu operaciju uz transfuziju citrirane krvi i krvnih derivata.

18. Endometrioza

Endometrioza je ektopična lokalizacija endometrija u organizmu žene, odnosno njegova lokalizacija

izvan unutrašnje površine uterusa. Najčešća lokalizacija endometrioze je na jajnicima u 50%
slučajeva. Postoji više teorija nastanka endometrioze: transplantacijska, metaplazija ćelija
peritoneuma, limfogeno širenje, hematogeno širenje.

Makroskopski žarišta endometrioze izgledaju kao tamnoplava zrnca ili ciste, ispunjene sadržajem
čokoladne boje, nekad dosežu veličinu i oblik veće narandže.

Endometrioza se javlja u generativnom dobu žene od puberteta do klimakterijuma. Endometrijum i

izvan materične šupljine podliježe cikličnim promjenama, koje su uzrok subjektivnih tegoba.
Simptomi su: dismenoreja, meno i metroragija, dispareunija, opstipacija i bolovi pri defekaciji.

Poseban oblik endometrioze je njena lokalizacija u materičnom zidu, a naziva se adenomioza. Glavni
simptomi adenomioze su dismenoreja i menoragija.

Dijagnoza endometrioze se postavlja anamnestički, ginekološkim pregledom i UZ te laparoskopijom i

mikroskopskom analizom uzetog uzorka.

Prema rasprostranjenosti endometrioza se dijeli na slijedeće stadije: nulti, prvi, drugi, treći i četvrti
stadijum.

Terapija endometrioze ovisi od rasprostranjenosti žarišta i subjektivnih tegoba a sastoji se od

analgetika, sedativa, operativnog zahvata i primjene oralnih kontraceptivnih sredstava koja imitiraju
trudnoću.

19. Karcinom grlića materice

Karcinom grlića materice javlja se obično pred menopauzu, ali može se javiti i kod mladih žena. To je
najčešće maligno boljenje ženskih spolnih organa. Uzrok njegovog nastanaka HPV. Od intrauterinog
života pa do duboke starosti na grliću se odigravaju promjene pod uticajem hormona jajnika. Pod
uticajem različitih faktora dolazi do stvaranja atipičnih stanica. Iz ovih ćelija nastaju tumori.

Preinvazivni karcinom znači da su promjene samo u epitelu. Bolest u ovom stadiju može ostati duži
vremenski period.

Ovaj preinvativni oblik prelazi kasnije u invanzivni, ali ne nastaje odmah i ne daje odmah metastaze.
Zato je rana dijagnoza promjena na gliću od ogromnog značaja.

Metode traženja promjena na grliću materice su citologija i kolposkopija.

Medote verifikacije su ciljana biopsija, kiretaža, konizacija, odstranjenje grlića materice.

Kod mlađih žena konizacija je i dijagnostička i terapijska metoda.

Terapija karcinoma grlića materice zavisi od stadija u kome se nalazi.

Rak grlića dijelimo u 5 stadija:

0. preinvanzivni predstavlja stanje gdje nije došlo do invazije.

I stadijum je promjena samo na grliću. Proces nije zahvatio vaginu.

II stadij zahvaćen je zid grlića materice i gornji dio vagine, kao i dio parametrija. Materica je slobodna
i pokretna.

III stadijum čitav grlić je zahvaćen, gornja polovina vagine i parametrijuma, sve do zidova karlice.
Materica nije više pokretljiva.

IV stadij proces je zahvatio cijelu karlicu kao i sve šuplje organe stvarajući fistule. Bolesnica izgleda
vrlo loše, kahektičana je i ima jake bolove.

Terapija karcinoma ovisi o stadijumu.

Kod 0 stadija konizacija ili histerektomija. Kod I i II stadija vade se svi genitalni organi i pripadajući
limfni čvorovi i potom se vrši zračenje.

20. Karcinom endometrija

Karcinom tijela materice javlja se u starijih žena , obično više godina nakon menopauze, mada se
može naći i kod žena klimakteričnog doba. Građen je od endometrijuma. Primarno ognjište najčešće
je u fundusu, zatim u istmusu ili u blizini ušća jajovoda. Maligni proces se može razvijati prema
šupljini materice (egzofitična forma) ili prodire kroz mišić materice prema
parametrijumu( infiltrativna forma). Maligni proces se sa endometrijuma prenosi limfnim i krvnim
putem na gornju trećinu vagine i na regionalne limfne žlijezde.

Nulti ili preinvazivni stadijum: maligni proces lokalizovan samo u ćelijama endometrijuma.

Prvi stadijum: karcinomatozna lezija je samo na tijelu materice. I-a šupljina materice je duboka do 8
cm. I-b šupljina materice duboka više od 8cm.

Drugi stadijum: maligni proces pored tijela zahvatio i grlić.

Treći stadijum:karcinom je probio zid materice i maligni proces je zahvatio organe male karlice, ali
nije izašao van karlice.

Četvrti stadijum: karcinom je prešao na organe van male karlice.

Najvažniji simptom karcinoma tijela materice je krvarenje koje se javlja u starica koje su prije više
godina izgubile menstruaciju. Uz krvarenje javlja se i bijelo pranje koje izgleda kao iscjedak ispranog
mesa. U kasnijim stadijima bolesti mogu da se jave bolovi u krstima i maloj karlici. Ginekološkim
pregledom se ustanovi uvećan i smekšan uterus. Definitivna dijagnoza karcinoma tijela materice
postavlja se histološkim pregledom, kiretažom dobijenog materijala iz materične šupljine.

Terapija je operativna, radiološka ili kombinovana . Najbolje je napraviti totalnu histerektomiju sa

obostranim odstranjenjem adneksa. Karcinom tijela materice dosta rezistentan na terapiju
zračenjem.

21. Miomi materice

Miomi materice (myoma uteri) : su čvrsti, mesnati tumori, građeni od glatke muskulature i vezivnih
vlakana uterusa. Najčešći benigni tumori ženskih polnih organa (95%). Javljaju se poslije dvadesete
godine života pa rastu sve do klimakterijuma, a kasnije dolazi do spontane regresije i atrofije. Mogu
se pojaviti na bilo kom dijelu materice: korpusu, istmusu, grliću i na okruglim vezama materice.
Fibromiomi se obično pojavljuju u većem broju, različite veličine od zrna graška do dječije glave.
Mogu biti locirani u samom zidu materice ili ako rastu prema trbušnij šupljini odižući trbušnu
maramicu koja pokriva matericu ili rastu prema šupljini materice odižući endometrijum. Prema tome
dijele se na inramuralne( intersticijalne), subserozne i submukozne. Najčešći su intramuralni, pa
subserozni i na kraju submukozni. Subserozni i submukozni tumori mogu vremenom da se odvoje od
zida materice i da sa njim ostanu vezani širom ili užom peteljkom. Subserozni ukoliko su na peteljci,
mogu da se uvrnu i da izazovu kongestiju i nekrozu u njima sa nadražajem peritoneuma što dovodi do
akutnog abdomena, i mora se hitno operisati. Ako su na peteljci submukozni miomi djeluju na
matericu kao strano tijelo , izazivaju njene kontrakcije, što potiskuje tumor prema cervikalnom
kanalu. Cervikalni kanal se dilatira i tumor izlazi kroz njega u vaginu, a peteljka se sve više izdužuje.
Takav miom se zove miom koji se rađa- myoma nascens, trošne je konzistencije, lako krvari i
podložan je infekciji.

Poremećaj ishrane materičnih benignih tumora može dovesti do različitih degenerativnih promjena:
hijalina, cistična i masna degeneracija, te kalcifikacija i nekroza. Degenerativno promjenjeni miomi
mogu uzrokovati infekciju koju prati povišena tjelesna temperatura i groznica.

Simptomi mioma materice su u početku svog razvoja neznatni,ali kasnije kako rastu vrše pritisak na
susjedne organe što se manifestuje osjećajem punoće u donjem dijelu trbuha,čestim mokrenjem,
tegobama pri mokrenju, opstipacijom, bolom u krstima. Dolazi do menoragija kao i acikličnih
krvarenja što može dovesti do sekundarne anemije. Mogu biti uzrok steriliteta, ili ako žena zanese
mogu prouzrokovati pobačaj ili prijevremeni porođaj.

Dijagnoza se postavlja ginekološkim pregledom. Primjenjuje se sondiranje materice,

histerosalpingografijom i biološkim testovima za dokazivanje odnosno isključivanje graviditeta.

Terapija: Miome na materici liječimo tek onda kad počinju izazivati izvjesne tegobe, kod bolesnice. U
protivnom bolesnica se samo redovno kontroliše i nadzire. U protivnom operativna terapija-
miomektomija, a kod starijih žena histerektomija.
22. Dopunski pregledi u giunekologiji

U dopunske ginekološke pregledu spadaju:

1. Rektalni pregled je jedan od dopunskih pregleda koji primjenjujemo kod djevojaka koje nisu imale
odnose. Radimo ga i kod raznih oboljenja u maloj karlici a neizostavan je kada je riječ o malignim
tumorima da bi smo vidjeli da li su zahvaćena parametrija. Obavezan je kod epiziotomije. To je ustvari
kontrolni pregled kojim provjeravamo da tokom šivanja epiziotomije nismo zahvatili rektum.
Vaginalni pregled je ipak podesniji.

2. Rekto-vaginalni pregled se vrši uvlačenjem kažiprsta u vaginu a srednji prst u rektum. Najčešće se
koristi da bi se ustanovilo ima li kakvih promjena između stjenke rektuma i vagine.

3. Pregled VS i ćelija cerviksa ( VCE ) – brisove uzimamo da bi odredili stepen čistoće vagine, grlića
maretice i cervikalnog kanala. Sluznica vagine je podložna raznim infekcijama. Postoje 6 grupa čistoće
vagine. Prve 3 grupe bi predstavljale normalnu vaginalnu floru te blažu upalu. Dok 4 grupa
predstavlja gonokoknu infekciju, 5 grupa trihomonalnu infekciju, a 6 grupa candidu. Kad se
uzimanjem brisova dokažu odgovarajuće upale, potrebno je pristupiti odgovarajućem liječenju uz per
oralne tab. I vaginalete. Kod 4 grupe izbor lijeka je AB ( pencilin ), kod 5 grupe metronidazol tab. I
vaginalete. Neophodno je jednodnevno liječenje partnera. Kod 6 grupe izbor lijeka je nistatin
vaginalete i nistatin masti. Uporne inf.se mogu tretirati i lavažama sa povidonom. Jedan od
najvažnijih pregleda za ženu uopšte je redovna kontrola papa brisa. Smatra se da bi spolno aktivna
žena i djevojke već od 18.god. trebalo bar 1 godišnje, ukoliko ljekar ne odredi drugačije, da ide na
papa bris. Uzima se i boji razmaz ćelija sa površine grlića i unutrašnjosti cervikalnog kanala. Tu se
prate promjene ćelija u smislu maligniteta. Te promjene svrstavamo u 5 grupa. Prva i druga se
smatraju normalnim nalazom, 3 grupa je sumnjiva pa se dijeli na 3A i 3B. 3A zahtjeva praćenje i
redovne tromjesečene kontrole, dok 3B zahtjeva ozbiljnu dijagnostiku u smislu biopsije ili konizacije.
Oba se šalje na PH analizu i zakazuju se kontrole radi dalje terapije. 4 i 5 grupa gotovo sigurno
ukazuju na malignitet.

4. Kolposkopija predstavlja posmatranje grlića materice posebnim aparatom koji se zove kolposkop.
Trebalo bi da ga ima svaka gin.ambulanta. To je aparat koji sistemom sočiva povećava posmatrano
mjesto za 10-20x. Vrlo je kolposkopija važna zbog toga što daje tzv.kolposkopske slike koje su veoma
bitne za praćenje, terapiju te otkrivanje raka grlića materice. Ona predstavlja pomoćnu metodu kao i
Šilerova jodna proba. Prije gledanja kolposkopom portio vaginalis namoči se razblaženom sirćetnom
kis.pa ćelije nabubre i bolje se vide eventualne promjene. Ova metoda skupa sa Šilerovom jodnom
probom nas upućuje na mjesto na grliću gdje treba napraviti biopsiju i poslati materijal na PH analizu.

5. Šilerova jodna proba – Pločaste ćelije koje pokrivaju sluznicu vagine i vaginalnog dijela grlića su
bogate glikogenom. On ima sposobnost da veže jod i tako dobiva tamno-smeđu boju. Ćelije na kojima
ima promjena ili su maligno alterirale, ne primaju jod jer su oskudne sa glikogenom. Zato one ostaju
svjetlije u odnosu na nepromjenjene ćelije koje su tamno-smeđe. Zavisno od papa nalaza takvo
svijetlo područje treba isjeći i poslati komadiće dobivenog tkiva na PH analizu. Zavisno od PH nalaza
ugovaraju se dalji kontrolni pregledi ili zakazuje radikalna operacija.

23. Pobačaj
Spontani pobačaj predstavlja spontani prekid trudnoće i gubitak ploda prije 24. nedelje trudnoće.
Najčešće, u oko 80% slučajeva, dešava se u prvih 13. nedjelja trudnoće .

10-25% svih klinički potvrđenih trudnoća završi se kao spontani pobačaj. Ako se uzmu u obzir i tzv.
„biohemijske“ trudnoće onda stopa spontanih pobačaja iznosi 50-75%. Biohemijska trudnoća je
trudnoća kod kojih se pobačaj desio neposredno poslije implantacije tj. u vrijeme očekivane
menstruacije ili nekoliko dana kasnije tako da žena misli da joj je menstruacija malo kasnila ili dobije
menstruaciju na vrijeme i ni ne zna da je imala pobačaj. Mogu se potvrditi samo laboratorijski –
pozitivnim nalazom beta hCGa u krvi ali se klinički ne mogu dokazati.

Uzroci i faktori rizika:

Hromozomske abnormalnosti ploda :

– 50-64% svih pobačaja u prvom trimestru trudnoće i oko 20% svih pobačaja drugog trimestra su
uzrokovani različitim aberacijama hromozoma ploda.

Godine majke – šansa da zdrava žena u reproduktivnom periodu ima spontani pobačaj iznosi 15-20%.
Starenjem se povećava šansa za nastanak spontanog pobačaja:

– Kod žena mlađih od 35 godina ona iznosi oko 15%

– Kod žena starosti 35-45 godina ona iznosi oko 20-35%

– Kod žena starosti preko 45 gdoina ona iznosi oko 50%

– Kod žene koja je već imala spontani pobačaj ona iznosi oko 25% (samo je blago povišen rizik u
odnosu na žene koje nisu imale spontani pobačaj)

Anatomski poremećaji (15-30%)

– Urođene anomalije materice.

– Insuficijencija unutrašnjeg materičnog ušća.

– Intrauterine priraslice (Sy Ascherman).

– Miomi materice.

Endokrini poremećaji:

– Šećerna bolest majke

– Bolesti štitne žlijezde

– Neadekvatna lutealna faza ili insuficijentno žuto telo

Infekcije

Sistemske bolesti majke: sistemski lupus eritematodes, antifosfolipidni sindrom.

Navike i stil života: pušenje, korišćenje droge, prekomjerno unošenje kafe (kofeina), malnutricija,
izloženost zračenju ili toksičnim supstancama.

Psihološki faktori: Faktori za koje nije dokazano da uzrokuju spontani pobačaj su rad van kuće u
neprijatnom okruženju, naporan fizički rad ili naporno fizičko vežbanje.

Simptomi pobačaja i klinička slika

– krvarenje,

– bolovi u donjem dijelu trbuha,

– isticanje polodove vode u drugom trimestru,

– izlaženje dijelova posteljice i ploda iz vagine,

– iznenadni prestanak svih simptoma trudnoće.

Ovi se simptomi mogu javiti u raznim kombinacijama i biti različite jačine. Zbog toga je svako
krvarenje u trudnoći znak koji obavezno treba razjasniti posjetom ginekologu.

Vrste spontanog pobačaja:

Prijeteći pobačaj (Abortus imminens)

– postoji oskudno ili osrednje krvarenje koje može biti praćeno slabim bolovima u donjem dijelu
trbuha. Grlić materice je zatvoren. Ultrazvučni pregledom konstatuje se vitalna trudnoća.

Započeti pobačaj (Abortus incipiens)

– postoji krvarenje koje je obilnije, bolovi u donjem dijelu trbuha, skraćen i dilatiran grlić materice.

Pobačaj u toku (Abortus in tractu)

– postoji krvarenje koje je obilnije, bolovi u donjem dijelu trbuha, skraćen i dilatiran grlić materice,
vidi se ovularno tkivo u grliću

Inkompletan pobačaj (Abortus incompletus)

– postoji krvarenje, bolovi u donjem dijelu trbuha, skraćen i dilatiran grlić materice. Ultrazvučnim
pregledom u materici se vidi zaostalo ovularno tkivo ali nema ploda.

Kompletan pobačaj (Abortus completus)

– postoji krvarenje, bolovi u donjem dijelu trbuha, skraćen i dilatiran grlić materice. Ultrazvučnim
pregledom u materici se ne vidi zaostalo ovularno tkivo ni plod..

Dijagnoza

Dijagnoza se postavlja na osnovu anamneze, palpatornog ginekološkog nalaza, ultrazvučnog pregleda

i biohemijskih analiza.

Terapija

Terapijski pristup zavisi od vrste spontanog pobačaja.

Ako se radi o prijetećem ili započetom spontanom pobačaju pri čemu je krvarenje slabo do umjereno
i žena je motivisana da zadrži trudnoću glavna terapijska mjera je mirovanje i pošteda od posla uz
korišćenje progesteronskih preparata ukoliko ginekolog smatra da je to neophodno.

Kod pobačaja u toku kao i inkompletnog pobačaja te Missed abortion, Blighted ovum-a potrebno je
hirurškim metodama prekinuti trudnoću (kiretaža materice).

Kod kompletnog pobačaja prethodno ultrazvučno potvrđene trudnoće nije neophodno primeniti bilo
kakve terapijske mjere.
Često uzrok spontanog pobačaja ostane nerazjašnjen i to remeti emocionalno zdravlje žene. Žena se
teško pshihički i emocionalno oporavlja i teže odlučuje da ponovo ostane trudna. Veoma je važno da
žena ostane u stalnoj emocionalnoj vezi sa partnerom i da ne prekida komunikaciju sa roditeljima,
familijom, prijateljima kao i izabranim ginekologom, jer joj oni mogu pomoći da rješi svoje psihičke i
emocionalne probleme.

Ako produkti začeća ostanu u maternici nakon spontanog pobačaja, može doći do krvarenja, obično
nakon stanke. Također se može razviti infekcija, uzrokujući vrućicu, bol, i ponekad sepsu.

24. Kontracepcija – ovo pitanje sam već otkucala i poslala za predmet Higijena sa zdravstvenim
vaspitanjuem tako da to mogu odgovarati kao što su već naučili...

25. Normalan položaj materice

Normalno materica leži u sredini karlice. Ispred nje se nalazi mokraćna bešika (vesica urinaria), a iza
nje je rektum. Njeno je dno okrenuto naprijed i naviše, a vaginalni dio naniže i natrag. Takav se
položaj materice naziva versio (saginjanje). U zavisnosti od toga gdje se nalazi dno materice postoje:
anteversio (tipičan položaj) materice - materica je pomjerena naprijed i retroversio - materica je
pomjerena nazad te lateroversio - materica je pomjerena na lateralnu stranu karlice, bilo desno ili
lijevo.

Na mjestu prelaza grlića u tijelo materice postoji tupi ugao, otvoren naprijed, dok vrh ugla odgovara
mjestu gdje se nalazi unutrašnji otvor grlića. Takav položaj grlića u odnosu na tijelo materice naziva se
sagibanje - fleksio, isto kao i saginjanje – versio materice. U zavisnosti od toga u kom se pravcu nalazi
otvor ugla, imamo antefleksio - normalan, tipičan položaj, retrofleksio - sagibanje materice natrag,
laterofleksio - sagibanje materice lateralno, desno ili lijevo.

Normalnim (tipičnim) položajem smatra se onaj u kojem je ugao između tijela i grlića materice
otvoren prema naprijed, tijelo materice takođe se nalazi naprijed, a vaginalni dio natrag i prema
dolje, pri čemu se spoljni otvor grlića nalazi u visini interspinalne linije, to jest linije koja spaja
sjedalne bodlje (antefleksio-versio uteri).

Možemo zaključiti da za matericu kažemo da je u normalnom položaju kada je u odnosu na vaginu

nagnuta prema naprijed, to jest nalazi se u položaju anteverzije i kada tijelo i grlić međusobno čine
ugao otvoren prema naprijed, to jest materica se nalazi u antefleksiji.

26. Descenssus et prolapssus uteri

Spuštanje i ispadanje materice (descensus et prolapsus uteri)

Spuštanje (descensus) materice podrazumijeva premještanje materice prema osovini karlice naniže.
U takvom slučaju, vanjski otvor grlića materice nije više u visini interspinalne linije, već niže, ali nije
izašao toliko da se može vidjeti na vaginalnom otvoru (introitusu vagine). Ukoliko je spuštenost tolika
da materica izlazi vani kroz introitus vagine, tada kažemo da se radi o njenom ispadanju (prolapsus
uteri). Ako se na polnom otvoru vidi samo grlić, onda se radi o djelimičnom ispadanju materice
(prolapsus uteri partialis, prolapsus uteri subtotalis), a ako cijela materica ispada, tada je u pitanju
potpuno ispadanje materice (prolapsus uteri totalis, prolapsus uteri completus).
Simptomi nepravilnog položaja materice najviše su izraženi kod retroverzije - fleksije materice i
manifestuju se kao menoragije, bijelo pranje, bolovi, poremećaj defekacije, poremećaji mokrenja.

Osim navedenih nepravilnih položaja materice, može doći i do okretanja (zavrtanja) materice oko
svoje osovine (torsio uteri) i izvrnuća materice (inversio uteri).
SADRŽAJ NASTAVNE JEDINICE NASTAVNA SREDSTVA, POMAGALA I METODE

III i IV stadij se ne operiše već samozrači.

Tretman i liječenje tumora materice

Konizacija je odstranjenje jedne trećine grlića materice u obliku konusa. U isto vrijeme neophodno je
napraviti i kiretažu preostalog dijela porcije.

Amputacija porcije primjenjuje se dosta rijetko jer je zamjenjuje konizacija.

Terapija zavisi od starosti bolesnice i od nalaza.

Kod mladih žena konizacija je ujedno i terapeutska metoda ako se na osnovu tkiva rezanog u
serijskim rezovima ne posumnja na invaziju. Takvu ženu redovno kontrolišemo i to u početku svaka 3
mjeseca, kasnije svako pola godine. Na kontroli uvijek gledamo u spekulima, uzimamo bris za
citodijagnostiku i eventualno vrši

mo kiretažu iz grlića. Kod žena iznad 40 god.najbolje je odstraniti uterus sa adneksima. Ako je stanje
pacijentice takvo da ona ne može podnjeti operativni zahvat, primjenjuje se terapija zračenjem.