BAØI 1

GDTC TRONG CAÙC TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC, CAO ÑAÚNG

VAØ TRUNG HOÏC CHUYEÂN NGHIEÄP

Phaân tích khaùi nieäm GDTC laø quaù trình giaùo duïc coù noäi dung ñaëc tröng
laø daïy hoïc caùc ñoäng taùc vaø giaùo duïc caùc toá chaát vaän ñoäng cuûa con ngöôøi.

I. MUÏC ÑÍCH VAØ NHIEÄM VUÏ CUÛA GIAÙO DUÏC THEÅ CHAÁT

1. Muïc ñích cuûa GDTC

Laø goùp phaàn ñaøo taïo ñoäi nguõ caùn boä khoa hoïc kyõ thuaät cho ñaát nöôùc coù
theå chaát cöôøng traùng, coù tri thöùc vaø tay ngheà cao, coù nhaân caùch con ngöôøi Vieät
Nam, ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu cuûa neàn kinh teá thò tröôøng.

2. Nhieäm vuï cuûa GDTC

Coâng taùc giaùo duïc theå chaát cho sinh vieân caùc tröôøng ñaïi hoïc nhaèm giaûi
quyeát 3 nhieämvuï cô baûn laø:

- Giaùo duïc cho sinh vieân veà ñaïo ñöùc vaø nhaân caùch con ngöôøi Vieät Nam.
Reøn luyeän tinh thaàn taäp theå, yù thöùc toå chöùc kyû luaät, naêng ñoäng vaø saùng taïo
trong hoïc taäp, xaây döïng cuoäc soáng laønh maïnh, saün saøng xaây döïng vaø baûo veä
toå quoác Vieät Nam Xaõ Hoäi Chuû Nghóa.
- Hình thaønh vaø hoaøn thieän caùc kyõ naêng, kyõ xaûo vaän ñoäng cô baûn cuûa
moät soá moân theå thao vaø trang bò cho sinh vieân nhöõng kieán thöùc chuyeân moân
nhö: lyù luaän cô baûn veà taäp luyeän vaø thi ñaáu theå thao, trang bò cho hoï nhöõng tri
thöùc caàn thieát veà vieäc söû duïng caùc phöông tieän, phöông phaùp trong giaùo duïc
theå chaát ñeå töï taäp vaø coù theå toå chöùc höôùng daãn taäp luyeän cho moïi ngöôøi.
Traàn Trung Khaùnh -1- GDTC 2
 - Phaùt trieån cô theå haøi hoøa, caân ñoái, cuûng coá vaø taêng cöôøng söùc khoûe,
phaùt trieån caùc toá chaát theå löïc ñaït tieâu chuaån reøn luyeän thaân theå cuûa quoác gia
theo löùa tuoåi.

II. TRAÙCH NHIEÄM CUÛA SINH VIEÂN

- Tham gia ñuû caùc buoåi hoïc TDTT, caû lyù thuyeát vaø thöïc haønh, theo thôøi
khoùa bieåu vaø keá hoaïch daïy hoïc cuûa nhaø tröôøng.
- Kieåm tra söùc khoûe vaø theå löïc ñònh kyø ñeå theo doõi tình traïng caùc cô
quan chöùc naêng cuûa cô theå.
- Tích cöïc hoïc taäp vaø tìm hieåu caùc taøi lieäu veà TDTT ñeå tieáp thu kieán
thöùc veà lyù luaän vaø phöông phaùp GDTC.
- Coù cheá ñoä sinh hoaït, vaø hoïc taäp nghæ ngôi hôïp lyù.
- Thöôøng xuyeân taäp TD buoåi saùng, TD giöõa giôø vaø töï taäp luyeän ñeå phaùt
trieån theå löïc theo söï höôùng daãn cuûa giaùo vieân TDTT.
- Cuûng coá söùc khoûe, naâng cao trình ñoä theå löïc treân cô sôû tieâu chuaån
RLTT theo löùa tuoåi vaø hoaøn thieän caùc moân TT.
-Tích cöïc tham gia caùc hoaït ñoäng TT quaàn chuùng töø lôùp, khoa, khoùa,
tröôøng vaø ngoaøi tröôøng.

BAØI 2

CHAÁN THÖÔNG THEÅ THAO

VAØ CAÙC BIEÄN PHAÙP PHOØNG NGÖØA

I. KHAÙI NIEÄM VAØ PHAÂN LOAÏI CHAÁN THÖÔNG

1. Khaùi nieäm chaán thöông

Traàn Trung Khaùnh -2- GDTC 2

 Chaán thöông laø nhöõng toån thöông veà thöïc theå, chöùc naêng trong taäp luyeän
vaø thi ñaáu theå thao gaây neân.

Ñoù chính laø söï toån thöông veà caáu truùc giaûi phaãu bình thöôøng cuûa moät toå
chöùc naøo ñoù do taùc ñoäng töø beân ngoaøi keùo theo söï suy giaûm, roái loaïn hoaëc
laøm maát ñi chöùc naêng sinh lyù bình thöôøng cuûa toå chöùc ñoù. Caùc taùc nhaân gaây ra
chaán thöông thöôøng raát ña daïng, coù theå laø caùc taùc nhaân cô hoïc, lyù hoïc hay hoaù
hoïc… Tuyø thuoäc vaøo vò trí, ñieàu kieän vaø nguyeân nhaân gaây ra chaán thöông maø
coù theå chia chaán thöông ra thaønh caùc daïng nhö: chaán thöông do saûn xuaát, chaán
thöông trong sinh hoaït, chaán thöông do tai naïn giao thoâng, chaán thöông trong
chieán tranh vaø chaán thöông theå thao. Tuy trong caùc daïng chaán thöông treân,
chaán thöông theå thao chæ xeáp vaøo haøng cuoái cuøng vaø chæ chieám töø 2-3% trong
toång soá caùc chaán thöông thöôøng gaëp nhöng cuõng phaûi ñaëc bieät chuù troïng ñeán
vaán ñeà naøy bôûi vì trong taäp luyeän theå duïc theå thao tæ leä maéc chaán thöông caàn
phaûi ñöôïc giaûm tôùi möùc toái thieåu. Thöïc teá ñaõ cho thaáy ôû nôi naøo maø caùc baùc
syõ, caùc huaán luyeän vieân vaø giaùo vieân ñaëc bieät quan taâm tôùi vaán ñeà naøy thì ôû
nôi ñoù chaán thöông thöôøng raát ít xaûy ra vaø vì vaäy trong coâng taùc phoøng ngöøa
chaán thöông caàn phaûi coù söï tham gia tích cöïc cuûa moãi baùc syõ, giaùo vieân vaø
huaán luyeän vieân. Beân caïnh ñoù ñeå ñaït hieäu quaû cao trong coâng taùc naøy nhöõng
ngöôøi coù traùch nhieäm cuõng caàn phaûi hieåu bieát moät caùch caën keõ vaø thaáu ñaùo veà
ñaëc ñieåm, nguyeân nhaân vaø ñieàu kieän gaây ra caùc chaán thöông.

2. Phaân loaïi chaán thöông

Caên cöù vaøo thöïc theå toån thöông (toå chöùc giaûi phaãu) ñöôïc chia laøm hai
loaïi:
- Toån thöông phaán cöùng nhö gaõy xöông, sai khôùp…
- Toån thöông phaàn meàm nhö ñuïng daäp, raùch, thuûng, ñöùt cô, maøng cô, gaân,
bao hoaït dòch, toån thöông thaàn kinh, noäi taïng…

Traàn Trung Khaùnh -3- GDTC 2

 Caên cöù theo thôøi gian bò toån thöông (phaûn öùng cuïc boä hoaëc toaøn thaân)
ñöôïc chia thaønh hai giai ñoaïn laø giai ñoaïn caáp tính vaø giai ñoaïn phuïc hoài.
- Giai ñoaïn caáp tính: laø phaûn öùng cuïc boä hoaëc toaøn thaân cuûa cô theå xaûy ra
trong phaïm vi töø 24 – 48 giôø sau khi bò chaán thöông.
- Giai ñoaïn phuïc hoài: ñöôïc dieãn ra sau 48 giôø keå töø luùc bò chaán thöông vaø
luùc naøy phaûn öùng cuûa cô theå ñaõ keát thuùc ñeå chuyeån sang giai ñoaïn hoài phuïc.

Caên cöù vaøo vò trí chaán thöông (phuï thuoäc vaøo phaù vôõ tieåu moâ) ñöôïc chia
laøm hai loaïi:
- Chaán thöông kín: Nhö ñuïng, daäp, ñöùt cô, daõn hoaëc ñöùt daây chaèng.
- Chaán thöông hôû: Caùc veát thöông xöôùc hoaëc xaây saùt…

3. Taàm quan troïng cuûa coâng taùc phoøng ngöøa chaán thöông

Tuy “Phoøng beänh coøn hôn chöõa beänh” laø phöông chaâm chæ ñaïo trong
coâng taùc cuûa Ñaûng ta, nhöng treân thöïc teá phöông chaâm naøy coøn chöa ñöôïc
quaùn trieät trong coâng taùc phoøng ngöøa chaán thöông vaø chæ khi naøo coù vaän ñoäng
vieân bò chaán thöông naëng hoaëc töû vong thì vaán ñeà naøy môùi ñöôïc quan taâm
nhaéc nhôû vaø ñeà ra caùc bieân phaùp phoøng ngöøa.
Chuùng ta ñeàu bieát muïc ñích cuûa vieäc taäp luyeän theå duïc theå thao laø taêng
cöôøng söùc khoeû vaø naâng cao thaønh tích theå thao, nhöng neáu xaûy ra chaán
thöông thì vaän ñoäng vieân phaûi nghæ taäp vaø neáu bò naëng phaûi ñieàu trò taïi beänh
vieän thì seõ aûnh höôûng ñeán keá hoaïch huaán luyeän hoaëc phaûi boû ngheà hay thaäm
chí coøn daãn ñeán töû vong vaø ñieàu naøy ñaõ hoaøn toaøn ñi ngöôïc laïi vôùi toân chæ vaø
muïc ñích cuûa vieäc taäp luyeän theå duïc theå thao.
Beân caïnh ñoù vieäc ñaøo taïo moät vaän ñoäng vieân caáp cao khoù hôn raát nhieàu
so vôùi vieäc ñaøo taïo moät caùn boä khoa hoïc bôûi vì ñoái vôùi vaän ñoäng vieân yeâu caàu
vöøa caàn coù söùc khoeû, coù naêng khieáu theå thao, ñoàng thôøi thôøi gian ñaøo taïo laïi
daøi thöôøng phaûi maát haøng chuïc naêm vaø vieäc ñaøo taïo laïi daøi thöôøng raát toán

Traàn Trung Khaùnh -4- GDTC 2

keùm, coâng phu. Theo caùc taøi lieäu nöôùc ngoaøi thì chi phí ñaøo taïo cho moät vaän
ñoäng vieân coù thaønh tích töông öùng quoác teá toán ngang baèng vôùi chi phí ñaøo taïo
6 – 8 ngöôøi coù trình ñoä ñaïi hoïc. Vì vaäy khi huaán luyeän vieân ñeå vaän ñoäng vieân
bò chaán thöông naëng, khoâng theå tieáp tuïc taäp luyeän ñöôïc, hoaëc töû vong thì seõ
aûnh höôûng ñeán thôøi gian ñaøo taïo, gaây toán keùm veà kinh teá, aûnh höôûng ñeán taâm
lyù taäp luyeän vaø taùc ñoäng xaáu ñeán phong traøo.
Vì nhöõng lyù do treân, vieäc ngaên ngöøa chaán thöông ñaõ chieám moät vò trí
quan troïng vaø trôû thaønh moät noäi dung thieát yeáu, khoâng theå thieáu trong coâng
taùc huaán luyeän vaø phaùt trieån phong traøo.

II. NGUYEÂN NHAÂN VAØ CAÙC PHÖÔNG PHAÙP PHOØNG NGÖØA

CHAÁN THÖÔNG

1. Nguyeân nhaân

Ña soá caùc tröôøng chaán thöông trong taäp luyeän vaø thi ñaáu theå thao ñeàu do
hai nguyeân nhaân chính laø nguyeân nhaân beân trong vaø beân ngoaøi gaây neân.
Trong ñoù söï va chaïm beân ngoaøi laø taùc nhaân chính coøn nguyeân nhaân beân trong
laø ñieàu kieän phuï trôï laøm xuaát hieän chaán thöông.

2. Caùc nguyeân nhaân beân ngoaøi

- Do sai laàm trong phöông phaùp giaûng daïy cuûa HLV hoaëc giaùo vieân, chuû
yeáu do khoâng aùp duïng ñuùng caùc nguyeân taéc huaán luyeän cô baûn nhö: taäp luyeän
vöøa söùc, thöôøng xuyeân lieân tuïc, taêng tieán.
- Do caùc thieáu soùt trong vieäc toå chöùc taäp luyeän vaø thi ñaáu, chuû yeáu do söï
baát hôïp lyù trong caáu truùc baøi taäp cuõng nhö vieäc thieáu khoa hoïc trong vieäc saép
xeáp chöông trình thi ñaáu vaø söï vi phaïm cô baûn nhöõng nguyeân taéc, keá hoaïch ñeà
ra.

Traàn Trung Khaùnh -5- GDTC 2

 - Do khoâng ñaùp öùng vaø ñaûm baûo caùc yeâu caàu veà vaät chaát, kyõ thuaät trong
taäp luyeän vaø thi ñaáu nhö: Caùc yeâu caàu veà saân baõi, ñaëc bieät laø trang thieát bò
baûo hieåm trong voõ thuaät.
- Do caùc yeâu caàu veà khí haäu, ñieàu kieän veä sinh khoâng ñaûm baûo nhö duïng
cuï thi ñaáu khoâng ñöôïc veä sinh saïch seõ, phoøng taäp thieáu aùnh saùng, thoâng gioù
keùm.
- Do baûn thaân vaän ñoäng vieân coù haønh vi khoâng ñuùng ñaén nhö voäi vaøng,
thieáu söï taäp trung chuù yù, yù thöùc toå chöùc kyû luaät keùm.
- Do khoâng tuaân thuû nhöõng yeâu caàu veà y teá nhö khaùm söùc khoeû thöôøng
kyø hoaëc tröôùc moãi cuoäc ñaáu. Khoâng tuaân thuû nhöõng chæ daãn cuûa baùc só.

3. Caùc nguyeân nhaân beân trong

- Do nhöõng ñaëc ñieåm veà baåm sinh cuûa VÑV hay nhöõng bieán ñoåi veà traïng
thaùi chöùc naêng vaø caáu truùc cô theå döôùi aûnh höôûng cuûa caùc taùc nhaân beân ngoaøi
khoâng phuø hôïp.
- Do nhöõng roái loaïn veà khaû naêng ñònh hình trong khoâng gian vaø söï giaûm
suùt caùc phaûn öùng baûo veä, söùc taäp trung chuù yù cuûa VÑV, chuû yeáu laø do meät
moûi quaù söùc gaây ra nhöõng roái loaïn veà caûm giaùc vaø khaû naêng phoái hôïp vaän
ñoäng.
- Do nhöõng thay ñoåi veà traïng thaùi chöùc naêng cuûa moät soá heä cô quan sau
giai ñoaïn nghæ taäp (trong thôøi kyø naøy HLV phaûi tuaân thuû nghieâm ngaët chæ ñònh
cuûa baùc só)
- Do caáu truùc giaûi phaãu cuûa cô theå khoâng phuø hôïp vôùi yeâu caàu kyõ thuaät.

4. Phöông phaùp phoøng ngöøa chaán thöông

Ñeå ngaên ngöøa caùc chaán thöông trong taäp luyeän vaø thi ñaáu theå thao, caùc
HLV vaø giaùo vieân caàn thöïc hieän nhöõng noäi quy sau:

Traàn Trung Khaùnh -6- GDTC 2

 - Taêng cöôøng coâng taùc huaán luyeän nhaèm phaùt trieån toaøn dieän caùc 4 toá
chaát vaø trong quaù trình huaán luyeän caàn phaûi ñaëc bieät chuù yù ñeán vieäc phaùt trieån
caùc boä phaän cô theå coù caáu truùc giaûi phaãu khoâng phuø hôïp vôùi yeâu caàu kyõ thuaät
ñoàng thôøi thöïc hieän nghieâm tuùc nguyeân taéc taêng daàn vaø phaân taùn khoái löôïng,
ñeå töøng böôùc laøm cho caùc boä phaän naøy thích nghi daàn vôùi yeâu caàu kyõ thuaät
cuûa ñoäng taùc.
- Taêng cöôøng coâng taùc giaùo duïc ñeå laøm cho VÑV vieân hieåu roõ yù nghóa
vaø taàm quan troïng cuûa coâng taùc phoøng ngöøa chaán thöông, ñoàng thôøi chæ roõ cho
VÑV bieát nguyeân nhaân gaây ra chaán thöông trong moân theå thao mình taäp vaø
caùc phöông phaùp phoøng ngöøa, baûo hieåm vaø töï baûo hieåm.
- Nghieâm tuùc thöïc hieân caùc nguyeân taéc huaán luyeän vaø hieåu roõ veà moái
quan heä giöõa caùc noäi dung huaán luyeän chuû yeáu (kyõ thuaät, chieán thuaät, toá chaát,
ñaïo ñöùc).
- Khôûi ñoäng kyõ tröôùc khi tieán haønh moät buoåi taäp hoaëc thi ñaáu.
- Taäp trung cao ñoä trong suoát quaù trình huaán luyeän vaø thi ñaáu.
- Tuaân thuû nghieâm ngaët caùc ñieàu luaät , ñieàu leä thi ñaáu.

III. ÑAËC ÑIEÅM CHAÁN THÖÔNG ÔÛ MOÄT SOÁ MOÂN THEÅ THAO
VAØ PHÖÔNG PHAÙP PHOØNG NGÖØA

Theå duïc theå thao bao goàm raát nhieàu caùc moân chuyeân saâu khaùc nhau vaø
trong phaàn naøy chuùng toâi chæ giôùi thieäu moät soá noäi dung cuûa moân Ñieàn Kinh
mang tính phoå caäp vaø ñaëc ñieåm cuõng nhö phöông phaùp phoøng ngöøa chuùng.

MOÂN ÑIEÀN KINH

Ñaây laø moân theå thao thöïc duïng bao goàm 4 nhoùm chính laø chaïy, nhaûy,
neùm ñaåy, ñi boä vaø do ñaëc ñieåm kyõ thuaät cuûa töøng nhoùm raát khaùc nhau cho neân
tính chaát vaø ñaëc ñieåm cuûa chaán thöông cuõng coù söï khaùc bieät nhaát ñònh.

1. Caùc moân chaïy

Traàn Trung Khaùnh -7- GDTC 2

 Bao goàm caùc cöï ly chaïy ngaén, trung bình, daøi, vöôït raøo, tieáp söùc, vöôït
chöôùng ngaïi vaät… ÔÛ caùc moân naøy ngoaøi caùc chaán thöông thöôøng gaëp coøn xuaát
hieän moät soá hieän töôïng sinh lyù khoâng bình thöôøng nhö: choaùng troïng löïc, caêng
thaúng quaù ñoä, chuoät ruùt hoaëc ñau buïng trong taäp luyeän. Caùc chaán thöông chuû
yeáu bao goàm chaán thöông caáp tính nhö xaây saùt ñaàu goái do ngaõ treân ñöôøng
chaïy, giaãm giaøy ñinh vaøo chaân nhau do cheøn nhau ñeå vöôït leân hoaëc giaõn ñöùt
cô nhò ñaàu, cô kheùp ñuøi trong khi vöôït raøo.

* Bieän phaùp phoøng ngöøa

- Khôûi ñoäng chung vaø khôûi ñoäng chuyeân moân thaät kyõ.
- Chaïy caùc cöï ly 100m, 200m, 400m, chaïy vöôït raøo vaø chaïy tieáp söùc
phaûi coù ñöôøng chaïy rieâng cho töøng VÑV. Caùc cöï ly khaùc coù theå xuaát phaùt
chung vaø chaïy chung nhöng caám vöôït traùi, cheøn, ngaùng, hích.. trong khi chaïy.
- Khi toå chöùc taäp luyeän vaø thi ñaáu, trong saân baõi khoâng ñöôïc cho ngöôøi
qua laïi ñöôøng chaïy, khoâng ñöôïc toå chöùc nhieàu moân chaïy cuøng luùc treân cuøng
moät ñöôøng chaïy vaø chæ ñöôïc chaïy cuøng chieàu.
- Daây ñích phaûi meàm, ñoä cao ngang ngöïc ngöôøi chaïy. Ngöôøi giöõ daây
ñích phaûi bieát caùch caàm. ÔÛ ñích phaûi coù ngöôøi baûo hieåm vaø phaûi bieát caùch baûo
hieåm.
- Khi chaïy cöï ly daøi, chaïy vieät daõ vaø chaïy vuõ trang phaûi boá trí traïm y teá
doïc ñöôøng vaø xe cöùu thöông ñi cuøng vôùi ñuû duïng cuï, phöông tieän thuoác men
caáp cöùu.
- Phaûi giöõ traät töï treân ñöôøng chaïy, chæ daãn ñöôøng cho chu ñaùo ñeå traùnh
xaåy ra tai naïn cho ngöôøi ñi ñöôøng vaø tai naïn xe coä.
- Tröôùc khi chaïy vuõ trang phaûi kieåm tra vuõ khí trang bò vaø quaàn aùo theo
ñuùng quy ñònh.

2. Caùc moân nhaûy

Bao goàm nhaûy cao, xa, tam caáp vaø nhaûy saøo. Trong moân theå thao naøy
chaán thöông thöôøng bao goàm caùc chaán thöông caáp tính nhö giaõn daây chaèng
maùc seân, daây chaèng ñaàu goái, raùch suïc cheâm, gaãy xöông caúng tay, chaán thöông
khôùp vai…do ñöôøng chaïy khoâng baèng phaúng hoaëc trôn öôùt, hoá caùt quaù cöùng,
coù gaïch ñaù, thaønh hoá caùt cao hoaëc gaãy saøo trong khi nhaûy… Ngoaøi chaán

Traàn Trung Khaùnh -8- GDTC 2

thöông coøn coù theå xaûy ra do vaän ñoäng vieân chöa naém vöõng kyõ thuaät hoaëc khi
qua xaø rôi xuoáng khoâng ñuùng tö theá.

* Bieän phaùp phoøng ngöøa

- Tröôùc khi taäp caàn phaûi kieåm tra saøo, coät nhaûy, hoá caùt vaø ñöôøng chaïy.
- Ñoái vôùi ngöôøi môùi taäp thì duø nhaûy baát cöù kieåu nhaûy naøo, tröôùc heát
cuõng ñeàu phaûi ñeå xaø thaáp vaø sau khi ñaõ naém vöõng kyõ thuaät roài thì môùi naâng
daàn ñoä cao. Khi nhaûy xa caàn phaûi khôûi ñoäng chuyeân moân thaät kyõ, ñaëc bieät laø
ñoäng taùc öôõn ngöôøi treân khoâng vaø khi rôi xuoáng caàn coù ñoä hoaõn xung.
- Hoá nhaûy, vaùn nhaûy, ñöôøng chaïy laáy ñaø phaûi ñuùng kích thöôùc; ñöôøng
chaïy laáy ñaø vaø vaùn nhaûy khoâng ñöôïc ñeå trôn, coù reâu. Xung quanh hoá nhaûy
khoâng ñöôïc duøng vaät raén, saéc caïnh ñeå chaén, coïc nhaûy cao vaø nhaûy saøo ñeå
ñuùng giaõn caùch vaø saùt meùp hoá nhaûy, daây ngang (xaø ngang) ñeå xuoâi chieàu, deã
rôi. Caám duøng nöùa thay xaø ngang, ñaàu daây ngang khoâng ñöôïc buoäc gaïch, ñaù
(coù theå duøng tuùi caùt).
- Nhaûy phaûi theo thöù töï, khaåu leänh hoaëc tín hieäu; ngöôøi tröôùc ra khoûi hoá
ngöôøi sau môùi ñöôïc nhaûy.

3. Caùc moân neùm

Bao goàm neùm ñóa, löïu ñaïn, taï, neùm lao, taï xích… trong caùc moân naøy
chaán thöông chuû yeáu thöôøng xaûy ra do ngöôøi taäp neùm duïng cuï vaøo troïng taøi
hoaëc ñoàng ñoäi vì nhöõng khuyeát ñieåm trong khaâu toå chöùc taäp luyeän vaø thi ñaáu
nhö khoâng coù nhöõng quy ñònh cuï theå, roõ raøng hoaëc nôi taäp khoâng coù haøng raøo
baûo veä.

* Bieän phaùp phoøng ngöøa

- Duïng cuï phaûi ñuùng tieâu chuaån vaø phuø hôïp vôùi löùa tuoåi, giôùi tính.
- Khi toå chöùc thi ñaáu hoaëc taäp luyeän caàn phaûi coù nhöõng quy ñònh chaët
cheõ, coù khu vöïc rieâng, coù raøo baûo veä.
- Khôûi ñoäng kyõ ñoái vôùi caùc boä phaän tham gia hoaït ñoäng nhieàu nhö:
khôùp khuyûu, khôùp goái, vai, löng vaø thöïc hieän ñuùng caùc ñoäng taùc kyõ thuaät.
- Chæ neùm khi coù leänh vaø chæ ra leänh neùm khi höôùng neùm khoâng coù
ngöôøi. Khi neùm xong, coù leänh nhaët duïng cuï môùi ñöôïc ra nhaët. Caám neùm
ngöôïc chieàu nhau.
Traàn Trung Khaùnh -9- GDTC 2
 - Trong caùc giôø GDTC ngöôøi taäp caàn phaûi ñöôïc boài döôõng ñaày ñuû veà kyõ
naêng baûo hieåm vaø töï baûo hieåm khi thöïc hieän caùc baøi taäp.

BAØI 3

KYÕ THUAÄT ÑAÅY TAÏ

Kyõ thuaät ñaåy taï kieåu “löng höôùng neùm” vaø “vai höôùng neùm” ñeàu goàm
4 giai ñoaïn: Chuaån bò, tröôït ñaø, ra söùc cuoái cuøng vaø giöõ thaêng baèng sau khi
ñaåy. Döôùi ñaây phaân tích kyõ thuaät cuûa töøng giai ñoaïn (vôùi ngöôøi ñaåy baèng tay
phaûi)

I. CHUAÅN BÒ

1. Caùch caàm vaø ñaët taï

Caàm taï baèng tay thuaän, tieáp xuùc taï baèng trai tay vaø caùc caùc ngoùn, caùc
ngoùn tay môû ra töï nhieân, khoâng chuïm laïi vaø cuõng khoâng môû ra quaù nhieàu. Ñoái
vôùi ngöôøi môùi taäp taï coå tay coøn yeáu, neân ñaët taï gaàn vaøo loøng baøn tay, coå tay
ngöûa ñeå giöõ taï.
Taï ñöôïc ñaët saùt coå, treân hoõm xöông ñoøn, loøng baøn tay caàm taï höôùng veà
phía tröôùc vaø duøng caèm giöõ taï coá ñònh ôû vò trí ñoù cho ñeán khi keát thuùc tröôït ñaø.
Khuyûu cuûa tay caàm ñöôïc naâng cao ngang vai (hoaëc hôi thaáp hôn moät chuùt) vaø
hôi cheách veà tröôùc. Tay khoâng caàm taï hôi co ôû khuyûu giô cao treân ñaàu hoaëc
hôi cheách veà tröôùc.

2. Vò trí vaø tö theá chuaån bò

2.1. Kieåu löng höôùng neùm

Ngöôøi taäp caàm taï ñöùng saùt vaøo phía sau voøng ñaåy, löng quay veà höôùng
ñaåy, troïng taâm cô theå doàn vaøo chaân truï (phaân tích kyõ thuaät cuûa ngöôøi ñaåy tay
Traàn Trung Khaùnh - 10 - GDTC 2
phaûi). Chaân truï ñaët baèng caû baøn chaân, caïnh trong cuûa baøn chaân ñaët truøng vôùi
ñöôøng kính chia ñoâi voøng ñaåy vaø khu vöïc taï rôi. Chaân laêng chaïm ñaát baèng
muõi baøn chaân, ôû phía sau chaân truï. Sau khi ñöùng ñuùng vò trí nhö treân, caàm vaø
ñaët taï theo kyõ thuaät ñaõ neâu.

2.2. Kieåu vai höôùng neùm

Ngöôøi taäp caàm taï ñöùng vai beân khoâng thuaän höôùng veà höôùng ñaåy, troïng
taâm cô theå doàn vaøo chaân truï (chaân cuøng beân tay thuaän), chaân kia (ñöôïc goïi laø
“ñaù laêng”) co töï nhieân, choáng ñaát baèng muõi baøn chaân vaø hôi ñöa ra sau, sao
cho cô theå ôû tö theá ñöùng thoaûi maùi, thaêng baèng vaø khoâng caûn trôû caùc ñoäng taùc
tieáp theo. Sau khi ñöùng ñuùng vò trí nhö treân, caàm vaø ñaët taï theo kyõ thuaät ñaõ
neâu.

II. TRÖÔÏT ÑAØ

1. Kieåu löng höôùng neùm

Baét ñaàu tröôït ñaø troïng taâm cô theå doàn vaøo chaân truï, chuû yeáu baèng nöûa
baøn chaân tröôùc, ñoàng thôøi chaân laêng ra sau – leân cao, ngöôøi ngaû veà tröôùc. Sau
khi chaân laêng gaäp laïi ñöa xuoáng döôùi – veà tröôùc, chaân truï gaäp laïi ôû khôùp goái;
luùc naøy cô theå caàn giöõ oån ñònh vaø thaêng baèng. Khi chaân laêng ra sau – leân cao
laø luùc chaân truï nhaûy tröôït ñaø, khi thöïc hieän ñoäng taùc tröôït ñaø chaân truï ñaïp
thaúng (baøn chaân truï tröôït laø laø treân maët ñaát veà phía sau).
Khi thöïc hieän tröôït ñaø chaân laêng ñaïp vaø duoãi thaúng goùp phaàn laøm taêng
toác ñoä vaø ñoä daøi böôùc tröôït ñaø. Chaân laêng choáng ñaát, ñoàng thôøi khi chaân truï
vöøa döøng ñeå troïng taâm cô theå khoâng tieáp tuïc chuyeån veà phía tröôùc. Phaûi phoái
hôïp nhòp nhaøng giöõa löïc ñaïp cuûa chaân truï vaø löïc keùo cuûa chaân laêng, toác ñoä vaø
ñoä daøi cuûa böôùc tröôït ñaø môùi ñaït möùc toái ña.
Khi thöïc hieän böôùc tröôït ñaø, thaân treân vaãn giöõ oån ñònh ôû tö theá ban ñaàu.
Keát thuùc tröôït ñaø baøn chaân truï ñaët treân maët ñaát, taïo thaønh goùc 450 ngöôïc
höôùng so vôùi höôùng ñaåy; troïng taâm cô theå vaãn doàn leân chaân truï, cô theå veà tö
theá chuaån bò ra söùc cuoái cuøng. ÔÛ tö theá chuaån bò ra söùc cuoái cuøng, troïng taâm
cô theå doàn leân chaân truï, baøn chaân taïo thaønh goùc 450 so vôùi truïc cuûa höôùng
ñaåy, chaïm ñaát baèng caû baøn chaân hoaëc nöûa baøn chaân tröôùc. Ñeå thuaän tieän cho
ñoäng taùc ñaïp chaân chuyeån hoâng veà tröôùc khi ra söùc cuoái cuøng, ñaàu goái chaân
truï phaûi eùp vaøo trong ñeå truïc doïc cuûa baøn chaân vaø truïc doïc cuûa ñuøi chaân truï

Traàn Trung Khaùnh - 11 - GDTC 2

khoâng truøng leân nhau. Chaân laêng co töï nhieân, chaïm chaân baèng muõi baøn chaân
(hoaëc baèng maù trong baøn chaân). Löng vaãn höôùng theo höôùng ñaåy, thaân treân
ngaû veà tröôùc; tay caàm taï vaãn giöõ chaët taï ôû vò trí quy ñònh, tay kia ñeå töï nhieân.

2. Kieåu vai höôùng neùm

Tröôït ñaø ñöôïc baét ñaàu baèng duøng söùc ñuøi ñeå ñaù chaân laêng theo höôùng
ñaåy, ñoàng thôøi kieãng chaân truï naâng cao troïng taâm cô theå, thaân treân hôi ngaû
ngöôïc chieàu chaân laêng ñeå giöõ thaêng baèng. Caàn phoái hôïp sao cho khi chaân
laêng ñaù leân tôùi ñieåm cao nhaát cuõng laø luùc chaân truï kieãng heát.
Tieáp theo laø thu vaø haï chaân laêng veà saùt chaân truï, ñoàng thôøi haï thaáp
troïng taâm cô theå (chaân truï ñaët treân ñaát baèng caû baøn chaân vaø khuîu goái). Sau
ñoù, chaân laêng ñaù tích cöïc leân cao, keùo ngöôøi theo höôùng ñaåy vaø nhanh choùng
haï xuoáng ñaát. Chaân truï ñoàng thôøi ñaïp duoãi heát khôùp goái vaø dôøi ñaát ruùt theo
chaân laêng taïo 1 böôùc tröôït, chuyeån cô theå veà nöûa tröôùc cuûa voøng ñaåy taï. Caàn
giöõ oån ñònh ñoä cao troïng taâm cô theå khi tröôït ñaø ñeå coù toác ñoä tröôït ñaø cao
nhaát. Ñoä daøi böôùc tröôït daøi ngaén laø tuøy theå löïc vaø kyõ thuaät cuûa moãi ngöôøi. Khi
chaân truï keát thuùc böôùc tröôït, chaân laêng cuõng kòp thôøi choáng muõi chaân treân ñaát
(theo höôùng ñaåy taï). Keát thuùc tröôït ñaø, chuyeån veà tö theá chuaån bò ra söùc cuoái
cuøng, trong taâm cô theå thaáp (nhö khi baét ñaàu thöïc hieän böôùc tröôït ñaø) vaø doàn
leân baøn chaân truï, chaân truï ôû tö theá gioáng nhö tröôùc khi thöïc hieän böôùc tröôït
ñaø. Chaân laêng co töï nhieân, choáng treân ñaát baèng muõi chaân nhöng khoâng phaûi
chòu söùc naëng cuûa cô theå, thaân treân hôi ngaû veà phía sau (so vôùi höôùng ñaåy taï).

III. RA SÖÙC CUOÁI CUØNG

1. Kieåu löng höôùng neùm

Khi chaân laêng chaïm ñaát (luùc hoaøn thaønh tröôït ñaø), chaân truï laäp töùc ñaïp
ñaát ñeå laàn löôït duoãi caùc khôùp coå chaân, goái, hoâng vaø ñaåy hoâng xoay theo
höôùng ñaåy (vöøa duoãi vöøa xoay). Khi chaân truï ñaïp duoãi, chaân laêng tì vöõng treân
meùp sau cuûa buïc, ñeå khoâng haï thaáp troïng taâm cô theå. Thaân treân vaø taï chuyeån
leân treân – veà tröôùc, vöøa chuyeån vöøa xoay ñeå thaân treân höôùng theo höôùng
ñaåy. Khi chaân truï gaàn duoãi heát, troïng taâm cô theå gaàn chuyeån sang chaân phía
tröôùc (chaân laêng), vai coù taï khoâng leân cao ñöôïc nöõa, thì tay caàm taï vaãn tieáp
tuïc ñaåy taï leân treân – veà tröôùc (ñaûm baûo cho taïñöôïc chuyeån ñoäng lieân tuïc vaø
Traàn Trung Khaùnh - 12 - GDTC 2
nhanh daàn). Khi tay ñaõ duoãi heát thì duøng söùc coå tay, baøn tay vaø cuoái cuøng laø
mieát vaøo taï ñaåy taï ñi, goùc ra taï khoaûng 380 – 420. Keát thuùc ñoäng taùc ñaåy taï,
vai beân phaûi thöôøng cao hôn vai beân traùi.

2. Kieåu vai höôùng neùm

Ñaây laø giai ñoaïn quan troïng nhaát, khi keát thuùc tröôït ñaø (chaân laêng chaïm
ñaát), laäp töùc thöïc hieän kyõ thuaät ra söùc cuoái cuøng. Chaân truï ñaïp duoãi trình töï töø
khôùp coå chaân, goái roài hoâng ñeå naâng troïng taâm cô theå ra tröôùc – leân treân, ñoàng
thôøi xoay hoâng veà höôùng ñaåy. Luùc naøy cô theå coù hình caùnh cung maët xoay veà
höôùng ñaåy vaø duøng söùc tay ñaåy taï di theo höôùng quy ñònh vôùi toác ñoä taêng
nhanh vaø taïo cho taï goùc bay so vôùi maët ñaát ñaït 380 – 420.

IV. GIÖÕ THAÊNG BAÈNG

1. Kieåu löng höôùng neùm

Sau khi taï rôøi khoûi tay, laøm ñoäng taùc giöõ thaêng baèng ñeå cô theå khoâng
theo quaùn tính, vöôït qua buïc veà tröôùc. Ñeå giöõ thaêng baèng ngöôøi ñaåy laäp töùc
nhaûy ñoåi chaân ñeå chuyeån chaân truï veà tröôùc, khuîu goái, haï thaáp troïng taâm cô
theå, thaân treân gaäp xuoáng, maét nhìn xuoáng buïc ñaåy. Chaân laêng sau khi nhaûy
ñoåi chaân giô cao, co goái. Neáu löïc quaùn tính veà tröôùc quaù lôùn coù theå nhaûy loø coø
taïi choã treân chaân truï ñeå trieät tieâu löïc keùo ngöôøi veà tröôùc.

2. Kieåu vai höôùng neùm

Sau khi taï rôøi khoûi tay laäp töùc khuîu hai goái, haï thaáp troïng taâm, thu haï
thaân treân vaø hai tay xuoáng döôùi, maét cuõng nhìn xuoáng döôùi ñeå cô theå khoâng bò
theo quaùn tính maø lao veà tröôùc, vöôït ra ngoaøi voøng quy ñònh. Cuõng coù theå laøm
ñoäng taùc nhaûy ñoåi chaân.

 THIEÁT BÒ SAÂN BAÕI, DUÏNG CUÏ, LUAÄT VAØ PHÖÔNG PHAÙP

TOÅ CHÖÙC THI ÑAÁU

1. Saân baõi, duïng cuï thi ñaáu

Traàn Trung Khaùnh - 13 - GDTC 2

 - Ñaåy taï tieán haønh trong voøng neùm coù höôùng neùm & khu vöïc neùm.
- Beà maët cuûa voøng neùm coù theå ñoå beâ-toâng, nhöïa ñöôøng, ñaát hoãn hôïp
(nhö ñöôøng chaïy).
- Ñöôøng kính cuûa voøng ñaåy taï (tính töø meùp trong cuûa ñöôøng vieàn) laø
2,135m.
- Goùc ñoä khu vöïc ñaåy taï 400.
- Khoaûng caùch giöõa caùc voøng cung laø 1m.
- Phaïm vi keû voøng khu vöïc ñaåy töø 6m - 21m.
- Treân maët voøng ñaåy taï, chính giöõa höôùng neùm coù ñaët coá ñònh moät buïc
goã hình voøng cung.
- Meùp trong cuûa buïc goã phaûi ñaët khôùp vôùi meùp trong cuûa voøng neùm.
- Buïc goã sôn maøu traéng coù chieàu daøi 1m22 (tính theo ñöôøng voøng cung
phía trong cuûa buïc goã), roäng 112 - 116mm, cao 98 - 102mm (H.9). Nhöng phaûi
nhôù laø ñöôøng voøng cung phía trong cuûa buïc goã khoâng ñöôïc cheânh leäch + 1cm,
chieàu cao khoâng ñöôïc cheânh leäch + 0,5cm.
- Taï hình caàu, troøn, khoâng loài loõm, söùt meû.
- Taï laøm baèng kim loaïi (saét hay ñoàng thau hoaëc baèng baát kyø kim loaïi
naøo nhöng khoâng meàm hôn ñoàng thau).
- Kích thöôùc vaø troïng löôïng taï nhö sau:

Nöõ Nöõ Nam Nam Nam

Caáu
13-16 tuoåi > = 17 13-14 tuoåi 15-16 tuoåi > = 17 tuoåi
taïo
tuoåi
Troïng
3kg 4kg 4kg 5kg 7,257kg
löôïng
Ñöôøng 85- 95- 95- 100- 110-
kính 100mm 110mm 110mm 120mm 130mm

* Troïng löôïng taï cho pheùp cheânh leäch:

Nam: 5 - 28gr (7,267kg - 7,285kg); nöõ 5 - 25gr (4,005kg - 4,025kg)

* Kieåm tra duïng cuï:

- Tröôùc khi thi ñaáu, ban troïng taøi phaûi kieåm tra laïi caùc duïng cuï. Duïng
cuï duøng cho thi ñaáu phaûi coù hình daïng, kích thöôùc vaø troïng löôïng ñuùng luaät
qui ñònh.
Traàn Trung Khaùnh - 14 - GDTC 2
 - Phaûi coù caân, thöôùc daây vaø caùc duïng cuï chuyeân moân chính xaùc cuûa
BTC thi ñaáu ñeå kieåm tra laïi troïng löôïng, kích thöôùc caùc duïng cuï duøng cho thi
ñaáu.

2. Kyõ thuaät moân ñaåy taï

- Goùc ñoä bay hôïp lyù cuûa taï laø töø 380 ñeán 420.
- Trong kyõ thuaät ñaåy taï “löng höôùng neùm”, giai ñoaïn tröôït ñaø ñöôïc thöïc
hieän nhôø söï phoái hôïp giöõa ñoäng taùc ñaù chaân laêng ra sau vôùi ñoäng taùc ñaïp chaân
truï.
- Thöù töï duøng söùc trong giai ñoaïn ra söùc cuoái cuøng laø ñaïp chaân truï -
xoay hoâng, xoay vai vaø ra tay.

3. Luaät ñaåy taï

- Trong khi tröôït ñaø ñaåy taï, VÑV voâ tình ñeå taï rôi ra ngoaøi voøng tröôït,
vaãn coi laø phaïm luaät.
- Ñöôøng kính voøng ñaåy taï daøi 2,135m.
- Khu vöïc taï rôi trong ñaåy taï coù goùc ñoä laø 400.
- Thaønh tích ñaåy taï ñöôïc ño töø ñieåm chaïm gaàn nhaát cuûa taï rôi ñeán meùp
trong cuûa buïc goã.
- Troïng löôïng taï thi ñaáu chính thöùc cuûa thanh nieân nam 7,257kg - nöõ
4kg.
- Khi tröôït ñaø ñaåy taï, VÑV ñeå taï rôøi coå bò coi laø phaïm luaät.
- Trong thi ñaáu ñaåy taï, neáu coù nhieàu VÑV coù thaønh tích cao nhaát baèng
nhau thì troïng taøi caên cöù vaøo thaønh tích cao hôn ôû caùc laàn ñaåy coøn laïi ñeå xeáp
haïng.
- Trong thi ñaáu ñaåy taï, thöù töï ñaåy cuûa VÑV ñöôïc saép xeáp theo troïng taøi.
- Trong khi ñaåy taï, VÑV töïa chaân vaøo meùp trong cuûa buïc goã khoâng bò
coi laø phaïm luaät.
- Cho pheùp VÑV ñaåy taï baèng moät tay taïi choã hoaëc laáy ñaø trong voøng
neùm. Khi VÑV ñaõ vaøo tö theá chuaån bò, taï phaûi chaïm vaøo phía döôùi caèm. Khi
neùm khoâng ñöôïc ñöa taï ra beân ngoaøi hoaëc sau vai.

4. Phöông phaùp toå chöùc thi ñaáu ñaåy taï

Traàn Trung Khaùnh - 15 - GDTC 2

 * Noäi dung cuûa chuaån bò cho moät cuoäc thi ñaáu goàm

- Thaønh laäp BTC.

- Bieân soaïn ñieàu leä thi ñaáu.
- Chuaån bò cô sôû vaät chaát.
- Thaønh laäp ban troïng taøi.
- Hoïp chuyeân moân.

* Soaïn thaûo ñieàu leä

- Muïc ñích, yeâu caàu, nhieäm vuï cuoäc thi, tính chaát thi ñaáu.
- Noäi dung thi ñaáu, theå thöùc thi ñaáu, thaønh phaàn vaø tieâu chuaån döï thi.
- Chöông trình thi ñaáu, caùch tính thaønh tích, khen thöôûng vaø kyû luaät.
- Nhöõng qui ñònh khaùc (thôøi gian, ñòa ñieåm, hoà sô thi ñaáu, thôøi haïn noäp
ñaêng kyù, cheá ñoä kinh phí ...).

* Laäp baûn baùo caùo toång keát giaûi

- Teân goïi cuoäc thi, cô quan toå chöùc vaø tieán haønh thi ñaáu, thôøi gian, ñòa
ñieåm toå chöùc cuoäc thi.
- Soá löôïng ñoaøn, ñoäi, VÑV tham gia, soá löôïng VÑV ñaït ñaúng caáp.
- Tình hình saân baõi, duïng cuï thi ñaáu, thôøi tieát, khí haäu trong thôøi gian thi
ñaáu.
- Hoà sô thi ñaáu, nhöõng VÑV vaø ñoaøn töø thöù 1 ñeán 6, kyû luïc vaø thaønh
tích cao nhaát ôû moãi moân thi.
- Tình hình chaát löôïng, trình ñoä kyõ thuaät vaø theå löïc cuûa VÑV, tình hình
khaùn giaû, keát luaän vaø kieán nghò.

* Saép xeáp chöông trình goàm

Soá löôïng VÑV vaø troïng taøi, ñieàu kieän saân baõi, duïng cuï thi ñaáu, thôøi tieát,
thôøi gian nghæ giöõa thi loaïi vaø thi chung keát.
* Noäi dung leã khai maïc goàm

Chaøo côø, tuyeân boá lyù do, giôùi thieäu ñaïi bieåu vaø caùc ñoaøn VÑV, dieãn
vaên khai maïc, tuyeân theä cuûa VÑV vaø troïng taøi.
Traàn Trung Khaùnh - 16 - GDTC 2
Traàn Trung Khaùnh - 17 - GDTC 2