Xkofwe e[fJI

1) ‘ig[’ pkDh ftZu nzfes gzi yzvK dh ;jh soshp fejVh j?<

T) Xow yzv, frnkB yzv, ;ow yzv, eow yzv, ;Zu yzv.

n) frnkB yzv, ;ow yzv, Xow yzv, ;Zu yzv, eow yzv.

J) Xow yzv, eow yzv, frnkB yzv, ;Zu yzv, ;ow yzv.

;) ;ow yzv, Xow yzv, eow yzv, frnkB yzv, ;Zu yzv.

2) ‘ig[’ pkDh dk ;jh ;o{g

T) ;b'e, 38 gT[VhnK, ;b'e

n) w{bwzso, pkDh dk f;ob/y, ;b'e, 38 gT[VhnK, ;b'e

J) w{bwzso, 38 gT[VhnK, ;b'e

;) pkDh dk f;ob/y, w{b wzs, 38 gT[VhnK, ;b'e

3) ;qh r[o{ rqzE ;kfjp ih d/ nkyoh d' okrK dh soshp

T) ekBVk, i?iktzsh n) gqGksh, i?iktzsh J) ;kozr, i?iktzsh ;) okwebh, i?iktzsh

4) ;[ywBh ;kfjp dh pkDh fe; okr ftZu doi j?<

T) okr wko{ n) okr nk;k J) okr rT[Vh ;) okr ;'ofm

5) ;qh r[o{ rqzE ;kfjp ftZu fBsB/w dhnK pkDhnK fezB/ gzfBnK sZe jB<

T) 1 s'A 14 gzB/ sZe n) 1 s'A 11 gzB/ sZe

J) 1 s'A 13 gzB/ sZe ;) 1 s'A 12 gzB/ sZe

6) f;Zy ofjs wo:kdk nB[;ko nzfwqs t/b/ dhnK pkDhnK fejVhnK jB<

T) ig[, ikg[, ;tZ:/ n) ig[, ikg[, ;tZ:/, u"gJh

J) ig[, ikg[, nBzd ;kfjp ;) ig[, ikg[, u"gJh, nkBzd ;kfjp

7) ;qh r[o{ rzqE ;kfjp ftZu doi okrK ftZu'A ;G s'A xZN pkDh fe; okr ftZu doi j?<

T) ekBVk n) fsbzr J) i?iktzsh ;) p;zs

8) w[rb PkPe jwk:{z fe; r[o{ ih d/ doPBK bJh nkfJnk<

T) r[o{ nwodk; ih n) r[o{ nzrd d/t ih

J) r[o{ noiB d/t ih ;) r[o{ okwdk; ih

9) T[dk;hnK d"okB r[o{ BkBe d/t ih dh ;kb; okw i"joh Bkb w[bkeks feZE/ j'Jh<

T) r:k n) pBko; J) jod[nko ;) gNBk

10) r[o{ BkBe d/t ih B/ fe; Bro dh ;EkgBk ehsh<

T) eoskog[o ;kfjp (ibzXo) n) eoskog[o ;kfjp (okth dfonk d/ ezY/ *s/)

J) ehosg[o ;kfjp ;) v/jok pkpk BkBe

11) r[o{ nwodk; ih HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH JhL B{z r[fonkJh *s/ fpokiwkB

j'J/.

T) 1553 n) 1552 J) 1556 ;) 1551

12) r[od[nkok ;zB ;kfjp fe; r[o{ ;kfjp dh :kd ftZu pfDnk j?<

T) r[o{ nwodk; ih n) r[o{ nzrd d/t ih J) r[o{ s/r pjkdo ih ;) r[o{ BkBe d/t ih

13) r[o{ jor'fpzd ;kfjp ih dk ihtB ekb HHHHHHHHHHHHHH j?.

T) 1595 s'A 1661 sZe n) 1595 s'A 1644 sZe

J) 1592 s'A 1645 sZe ;) 1606 s'A 1644 sZe

14) j/mK fdZfsnK ftZu'A fejVk ;jh BjhA j?<

T) phph tho' ih r[o{ jor'fpzd ;kfjp ih dh ;g[Zsoh ;h .

n) phph tho' ih r[o{ noiB d/t ih dh G{nk ;h.

J) phph tho' ih r[o{ s/r pjkdo ih dh G?D ;h.

;) phph tho' ih r[o{ jookfJ ih dh G{nk ;h.

15) ;qh r[o{ rqzE ;kfjp ih dh ;zgkdBk fe; n;EkB *s/ j'Jh<

T) okw;o ;kfjp, ;qh nzfwqs;o ;kfjp n) dwdwk ;kfjp, sbtzvh ;kp'

J) ji{o ;kfjp, BKd/V ;) jfowzdo ;kfjp, ;qh nzfwqs;o ;kfjp

16) j/m fbfynK ftZu'A fejVk ;jh BjhA j?<

T) ;qh r[o{ rzqE ;kfjp ih dh ;zgkdBk GkJh wBh f;zx ih B/ ehsh.

n) nkfd rqzE d/ 1430 gzBQ/ jB.

J) dwdwk ;kfjp fty/ r[o{ r'fpzd f;zx ih tZb'A ;zgkfds ;o{g B{z dwdwh phV fejk iKdk j?.

;) T ns/ n d't/A

17) j/mK fdZfsnK ftZu'A fejVk ;jh j?<

T) pkojwkj wkM ;qh r[o{ BkBe d/t ih dh ouBk j?.

n) pkojwkj s[ykoh ;qh r[o{ noiB d/t ih dh ouBk j?.

J) ‘bktK’ pkDh ;qh r[o{ okwdk; ih dh ouBk j?.

;) ‘bktK’ pkDh okr okwebh ftZu doi j?.

18) j/mK fdZfsnK ftZu'A fe; n;EkB *s/ r[o{ r'fpzd f;zx ih BjhA rJ/ ;B<

T) jfowzdo ;kfjp, gNBk ;kfjp n) nBzdg[o ;kfjp

J) dopko ;kfjp, ;qh nzfwqs;o ;kfjp ;) dwdwk ;kfjp, sbtzvh ;kp'

19) j/mK fdZfsnK ftZu'A fejVk ;jh BjhA j?<

T) GkJh r[odk; ih dhnK tkoK B{z ‘pkDh dh e[zih’ fejk iKdk j?.

n) GkJh r[odk; ih B/ ‘efpZs s/ ;tZ:/’ th ou/.

J) GkJh r[odk; ih B/ ;qh r[o{ rqzE ;kfjp ih dh ;zgkdBk ;w/A fbykoh dh ;/tk fBGkJh.

;) GkJh r[odk; ih foPs/ ftZu'A r[o{ nwodk; ih d/ Gshi/ bZrd/ ;B.

20) ;qh r[o{ noiB d/t ih B/ e'jV d/ o'rhnK bJh dtkykBk feZE/ pDkfJnk<

T) soBskoB ;kfjp n) d[yfBtkoB ;kfjp gfNnkbk

J) S/joNk ;kfjp ;) nzfwqs;o ;kfjp

21) ‘r[o{ dk uZe’ fe; Bro dk gfjbk Bkw ;h<

T) nBzdg[o ;kfjp n) nzfwqs;o ;kfjp J) ehosg[o ;kfjp ;) eoskog[o ;kfjp

22) fwjotkB e"D ;h<

T) fgqzEh uzd dk g[Zso n) pkpk r[ofdZsk ih dk g[Zso

J) r[o{ noiB d/t ih dk Gok ;) n ns/ J d't/A

23) r[od[nkok v/jok ;kfjp (gkfe;skB) fe; r[o{ dh :kd ftZu ;[P'fGs j?<

T) r[o{ okwdk; ih n) r[o{ noiB d/t ih J) r[o{ BkBe d/t ih ;) r[o{ nwodk; ih

24) f;Zy gozgok ftZu ft;kyh dk i'V w/bk fe; r[o{ d/ ;w/A P[o{ j'fJnk<
T) r[o{ noiB d/t ih n) r[o{ s/r pjkdo ih

J) r[o{ nwodk; ih ;) r[o{ r'fpzd f;zx ih

25) r[o{ noiB d/t ih dh Pjhdh fe; w[rb pkdPkj d/ ;w/A j'Jh<

T) nepo n) PkjijK J) n"ozri/p ;) ijKrho

26) id'A r[o{ r'fpzd f;zx ih dk iBw j'fJnk T[; ;w/A r[o{ s/r pjkdo ih fe; fJbke/ ftZu gquko
:ksok eo oj/ ;B<

T) gNBk fty/ n) B/gkb fty/ J) Ykek fty/ ;) n;kw fty/

27) ;qh r[o{ rqzE ;kfjp ih dh nzfsw pkDh fejVh j?<

T) w[zdktDh n) ;b'e wLù J) okrwkbk ;) ;b'e P/y cohd e/

28) ‘ig[’ pkDh fe; okr ftZu j?<

 T) ;qh okr n) p;zs okr J) okr w[es pkDh ;) XBk;oh okr

29) f;Zy nodk; dh ‘fgqEw GrUsh’ tkbh gT[Vh HHHHHHHHHHHHHHHHH dk fjZ;k j?.

T) uzvh dh tko n) pfusq BkNe J) f;X r';fN ;) ;Zs/ pbtzv dh tko

30) f;Zy Xow fJZe fBt/ebk Xow j?, feT[Afe ^

T) fJj iks gks B{z BjhA wzBdk n) fJ;dk nkgDk Xow rqzE j?

J) fJj pqkjwDh fefonk^eowK ftZu ftPtk; BjhA oZydk ;) T[go'es ;ko/

31) ‘ntb nbj B{o T[gkfJnk e[dos e/ ;G pzd/’ gzesh s'A Gkt j? ^

T) gqwkswk ;G B{z g?dk eoB tkbk j?. n) nbj dh g?dk ehsh e[dos y{p;{os j?.

J) iks ^ gks B{z wzBDk fBokoEe j?. ;) T ns/ J d't/A

32) f;Zy f;XKsK nB[;ko fejVk ;jh BjhA j?<

T) Grsh xo ftZu ofj e/ th j' ;edh j?.

n) Xkofwe eow eoB bJh nkuoD dh gftZsosk io{oh j?.

J) foXhnK ^ f;XhnK ns/ eokwksK gqkgs eoB bJh Grsh io{oh j?.

;) Grsh eoB bJh gfotko ns/ ;wki B{z fsnkrD dh b'V BjhA j?.

33) j/mK fdZfsnK ftZu'A fejVk ;EkB r[o{ noiB d/t ih Bkb ;pzfXs BjhA j?.

T) soBskoB ;kfjp n) ehosg[o ;kfjp

J) S/joNk ;kfjp ;) r[o{ eh tvkbh (nzfwqs;o)

34) dfonk okth dk ;pzX fejV/^fejV/ r[o{ ;fjpkB Bkb j?<

T) r[o{ BkBe d/t ih ns/ r[o{ okwdk; ih n) r[o{ noiB d/t ih ns/ r[o{ nzrd d/t ih

J) r[o{ BkBe d/t ih ns/ r[o{ noiB d/t ih ;) r[o{ r'fpzd f;zx ih ns/ r[o{ s/r pjkdo ih

35) HHHHHHHHHHHHHHHH r[o{ s/r pjkdo ih dk Bkw fsnkr wZb s'A pdb e/ s/r pjkdo g? frnk.

T) eoskog[o dh bVkJh ftZu s/r d/ i"jo fdykT[D eoe/

n) nzfwqs;o dh bVkJh ftZu s/r d/ i"jo fdykT[D eoe/

J) ehosg[o dh bVkJh ftZu s/r d/ i"jo fdykT[D eoe/

;) GzrkDh dh bVkJh ftZu s/r d/ i"jo fdykT[D eoe/

36) r[o{ noiB d/t ih B/ ;w[Zuh pkDh B{z ‘nkfd rqzE’ ftZu fezB/ okrK ftZu ;zefbs ehsk<

T) 31 okrK ftZun) 30 okrK ftZu J) 32 okrK ftZu ;) 29 okrK ftZu

37) uoyVQhnK *s/ uVQB tkb/ eqwtko fgU^g[Zso ;B L

 T) GkJh Pkjpki f;zx s/ ;[p/r f;zx n) GkJh ;[p/r f;zx s/ Pkjpki f;zx

J) tho jehes okfJ s/ Pkjpki f;zx ;) T[go'es ftZu'A e'Jh th BjhA

38) f;Zy ofjs wo:kdk ftZu ‘whD/’ Ppd fezBQK bJh tofsnk frnk j?<

T) fgqEh uzd ns/ T[BQK d/ tzP bJh n) wjkd/t ns/ T[BQK d/ tzP bJh

J) Xho wZb ns/ T[BQK d/ tzP bJh ;) jfo ih ns/ T[BQK d/ tzP bJh

39) f;Zy ofjs wo:kdk d/ e[ZbQ HHHHHHHHH gzBQ/ jB<

T) 31 n) 32 J) 29 ;) 33

40) f;Zy ofjs wo:kdk nB[;ko ;zrs ftZu ehosB fe; pkDh iK ouBk dk j' ;edk j?<

T) ;qh r[o{ rqzE ;kfjp ih dh pkDh n) GkJh r[odk; ih dh ouBk

J) GkJh Bzdbkb ih dh pkDh ;) T[go'es ;ko/

41) f;Zy r[o{ ;fjpkBK tZb'A ;zrs ^ gzrs dh gqEk nkozG eoB dk T[d/P

T) iks gks dk ykswk n) f;Zy Xow B{z ;z;Ekrs o{g d/Dk

J) fJZem/ p?m e/ nkg;h ;wZf;nktK B{z jZb eoBk ;) T ns/ n d't/A

42) whoh ^ ghoh s'A Gkt j?

T) Grsh s/ Pesh dk ;[w/b n) Xow s/ okiBhsh dk ;[w/b

J) oki ^ :'r dk ;[w/b ;) T[go'es ;ko/

43) r[o{ s/r pjkdo ih dh Pjhdh dk T[d/P

T) fjzd{ Xow dh oZfynk n) f;Zy Xow dh oZfynk

J) Xkofwe nIkdh ;) T[go'es e'Jh th BjhA

44) fejVh pkDh r[o{ BkBe d/t ih dh BjhA j?.

T) nk;k dh tko n) ig[ J) gZNh ;) pkojwkj

wkM

45) ‘s[;K fJzBh bzwh dkVQh feT[A oZyh j'Jh j?<’ fJj Ppd fe;B/ fe;B{z fej/<
T) dks{ ih B/ ;qh r[o{ okwdk; ih B{z n) pkpk ;qh uzd ih B/ r[o{ nzrd d/t ih B{z

J) pkpk ;qh uzd ih B/ r[o{ okwdk; ih B{z ;) T[go'es ftZu'A e'Jh th BjhA

46) ‘ig[’ pkDh nB[;ko Xow fe; dk g[Zso j?<

T) jbhwh n) ;/tk J) dfJnk ;) ftfrnkB

47) f;Zy ofjs wo:kdk nB[;ko r[owfs ofjDh B{z fezB/ GkrK ftZu tzfvnk ik ;edk j?<
T) 2 n) 3 J) 4 ;) 5

48) pkpk pzdk f;zx pjkdo dh Pjhdh fe; w[rb pkdPkj d/ ;w/A j'Jh<
 T) n"ozri/p n) |o[y;hno J) Ieohnk ykB

;) T[go'es ftZu'A e'Jh th BjhA

49) \kb;k gzE B/ ;[bskB^T[b^e"w dk f\skp fe; wjkB f;Zy ioB?b B{z fdZsk<

T) ;qL iZ;k f;zx okwrVQhnk n) ;qL eg{o f;zx

J) ;qL iZ;k f;zx nkjb{tkbhnk ;) pkpk fpB'd f;zx

50) ;o's rqzE ‘wjkB ^ e'P’ HHHHHHHHHH dh ouBk j?<

T) GkJh tho f;zx n) GkJh ekBQ f;zx BkGk

J) gq'c?;o ;kfjp f;zx ;) gq'c?;o r[ow[Zy f;zx