You are on page 1of 14

=cGt/fli6«o dfldnf tyf cGt/fli6«o ;+3– ;+:yfx?

;Gtf]if v8\sf
-s_ ;+o'Qm /fi6«;+3 tyf o;;+3 ;Da4 ljlzi6Ls[t ;+:yfx?
-v_ If]lqo ;+u7g - ;fs{, ljd:6]s, cfl;og , o'/f]lkog o'lgog, gf6f] _
g]kfnsf] ;+ljwfgdf cGt/fli6«o ;DaGw sfodsf] cfwf/M
 jt{dfg ;+ljwfgsf] efu $M /fHosf lgb]{zs l;4fGt, gLlt tyf bfloTj
 efu $, wf/f %), pkwf/f $M g]kfnsf] :jtGqtf, ;fj{ef}d;Qf, ef}uf]lns cv08tf, :jfwLGfTff / /fli6«o lxtsf] /Iff
ub}{ ;fj{ef}lds ;dfgtfsf cfwf/df cGt/fli6«o ;DaGw sfod ul/ ljZj ;d'bfodf /fli6«o ;DDffgsf] clej[l4 ug]{Tfkm{
/fHosf] cGt/fli6«o ;DaGw lgb]{lzt x'g]5 .
g]kfnsf] cGt/fli6«o ;DaGw ;DalGw gLlt M
 g]kfnsf] ;fj{ef}d;Qf, ef}uf]lns cv08tf,:jfwLGfTff / /fli6«o lxtsf] /Iff ug{ lqmoflzn /xFb} ;+o'Qm /fi6«;+3sf]
j8fkq, c;+nUgtf, k~rzLnsf] l;4fGTf,cGt/fli6«o sfg'g / ljZj zfGtLsf] dfGotfsf cfwf/df /fi6«sf] ;jf]]{kl/
lxtnfO{ Wofgdf /fvL :jtGq k//fi6« gLlt ;~rfng ug]{5 .
k~rzLnsf] l;4fGt
 ;g\ !(%% clk|n !*–@$ df O08f]g]lzofsf] jfª8'ªdf ePsf] ;Dd]ngåf/f kfl/t l;4fGt g} k~rzLnsf] l;4fGt xf] .
of] ;Dd]ngdf g]kfn;lxt @( d'n'sn] efu lnPsf lyP . g]kfnaf6 of] ;Dd]ngdf tTsflng o'jf/h lj/]Gb|n] efu
lnPsf lyP .
 of] l;4fGtdf x:tfIf/ ug]{ % k|d'vx? lgDgk|sf/ /x]sf 5g\ .
 ef/t M hjfx/nfn g]x?, k|wfgdGqL
 O08f]g]lzof M ;'sfgf]{, /fi6«klt
 3fgf M Sjfd] Pgqm'df, /fi6«klt
 OlhK6 M udfn cAb]n gf;]/, /fi6«klt
 o'uf]:nfleof M hf]z]km j|h l66f], /fi6«klt
 k~rzLnsf] l;4fGtdf b]xfosf s'/fx? pNn]lvt 5g\ .
s_ Pscsf{sf] :jtGqtf, ;fj{ef}d;Qf / If]qLo cv08tfsf] ;Ddfg ug]{,
v_ Pscsf{sf] cfGtl/s dfldnfdf x:tIf]k gug]{,
u_ cgfqmd0f,
3_ ;dfgtf / kf/:kl/s lxt sfod ug]{,
ª_ zflGtk"0f{ ;x–cl:tTj,
 gfd -NAM: Non-Aligned Movement_, t];|f] ljZsf] :yfkgf !(^! ;]K6]Da/ ^ df ePsf] lyof] .
 g]kfnsf] k//fi6« lgltsf k|jt{sM k[YjLgf/fo0f zfx x'g\ .
 g]kfnsf] cfw'lgs k//fi6« lgltsf k|jt{sM /fhf dx]Gb| x'g\ .
 g]kfn ;j{k|yd ;b:o ePsf] cGt/fli6|o ;+:yf OSofkm] -ECAFE_ xf]] .
 g]kfnnfO{ zflGt If]qsf] k|:tfa la=;+ @)#! kmfu'g !# df l:jsf/ ul/Psf] lyof] .
 g]kfnsf] zflGt If]qsf] k|:tfjnfO{ l5d]sL /fi6| ef/tn] clxn];Dd ;dy{g u/]sf] 5}g .
laleGg k|d'v d'n'sn] g]kfnnfO{ u/]sf ;xof]uM
 ef/tn] g]kfnnfO{ ;xof]u ul/Psf kl/of]hgfx¿M
jL/ c:ktfn, k|;'tL u[x, lqe'jg /fhky, jL/u~h ;'Vvf aGb/ufx, k"j{–klZrd, /fhdfu{sf] k"jL{ / klZrd v08,
jL=kL= sf]O/fnf :jf:Yo lj1fg k|lti7fg w/fg, lqz'nL hnljB't .
 rLgn] g]kfnnfO{ ;xof]u ul/Psf kl/of]hgfx¿M
eQmk'/ OF6f sf/vfgf, e[s'6L sfuh sf/vfgf, afF;af/L 5fnf–h'Qf sf/vfgf, sf7df8f}+sf] rqmky, c/lgsf]
/fhdfu{, bz/y /+uzfnf, jL=kL= :d[lt SofG;/ c:ktfn, lrtjg, jL/]Gb| cGt/f{li6«o ;Dd]ng s]Gb|, lghfdtL sd{rf/L
c:ktfn, 6«nL a;, gf/fo0f3f6–d'lUnª ;8s .
 a]nfotn] g]kfnnfO{ ;xof]u ul/Psf kl/of]hgfx¿M
w/fg–wgs'6f /fhdfu{, dx]Gb| /fhdfu{sf] gf/o0fu9–a'6jn v08, ;u/dfyf e"–pku|x s]Gb| a'9flgns07 :s"n,
g]kfn k|zf;lgs k|lzIf0f k|lti7fg .
 cd]l/sfn] g]kfnnfO{ ;xof]u ul/Psf kl/of]hgfx¿M
hgs lzIff ;fdu|L s]Gb|, s[lif cg';Gwfg s]Gb|, g]kfn l6Da/ skf]{/];G;, cfly{s ljsf; tyf k|zf;g s]Gb|, afnfh'
cf}Bf]lus If]q .
 hfkfgn] g]kfnnfO{ ;xof]u ul/Psf kl/of]hgfx¿M
lq=lj= lzIf0f c:ktfn, sf7df8f}+ gofF j;kfs{, ;femf oftfoft, s'n]vfgL hnljB't cfof]hgf, s0ff{nL, tLgs'g] –
;"o{lagfos ;8s v08, ag]kf–alb{jf;sf] lj=kL= /fhdfu{, k'n cflb .
bf}To ;DaGw
 g]kfn;Fu lj=;+= @))& -!(%)_ cufl8 $ b]z;Fu bf}To ;DaGw :yflkt lyof] .
!_ u|]6 la|6]g -;+o'Qm clw/fHo_ – !(#$ d] !& -:d/0f /xf];\ !*!^ dfr{ $ df g]kfn / la|l6z Oi6 Ol08of sDkgL;Fu
;DaGw :yflkt ePsf] lyof]_ .
@_ ;+o'Qm /fHo cd]l/sf – !($& clk|n @%
#_ ef/t – !($& h'g !#
$_ k|mfG; – !($( clk|n @)
 k|hftGq :yfkgf kZrft\÷lj=;+= @))& ;fn k5fl8 g]kfn;Fu bf}To;DaGw sfod ug]{ klxnf] d'n's lrg xf] – !(%% cui6
!
 cGo k|d'v d'n'sx?;Fu bf}To ;DaGwM
 /lzof – !(%^ h'nfO{ @) -cfw'lgs ?;;Fu !((! l8;]Da/ @* df_
 hfkfg – !(%^ h'nfO{ @*
 hd{gL – !(%* clk|n $
 :jL6h/Nof08 – !(%( gf]e]Da/ !)
 ci6]«lnof – !(^) km]a'|c/L !%
 ^ dxfb]zsf g]kfn;Fu klxnf] bf}To ;DaGw sfod ug]{ d'n'sx?M
 Plzof – ef/t – !($& h'g !#
 clk|msf – OlhK6 – !(%& h'nfO{ !^
 pQ/ cd]l/sf – cd]l/sf – !($& clk|n @%
 blIf0f cd]l/sf – ch]{lG6gf – !(^@ hgj/L !
 o'/f]k – a]nfot – !(#$ d] !&
 ci6]«lnof – ci6]«lnof – !(^) km]a'|c/L !%
-s_ ;+o'Qm /fi6«;+3 tyf o; ;Da4 ;+:yfx?
;+o'Qm /fi6«;+3 ÷ gu/ ;ef
;+o'Qm /fi6«;+3 :yfkgfy{sf k|of;x? M
 ;g !($@ hgj/L ! M jflz+6g 3f]if0ff ;+o'Qm /fi6«;+3sf] efjgfnfO{ @^ d'n'sn] d't{?k lbPsf lyP .
 ;g !($% h'g @^ M ljZjsf %! d'n's4f/f j8fkqdf x:tfIf/, clGtd d'n's kf]Nof08,
 ;g !($% cS6f]j/ @$ M j8fkq sfof{Gjog÷;+o'Qm /fi6«;+3sf] ljlwjt :yfkgf .
 @$ cS6f]j/ M UNO Day
;+o'Qm /fi6«;+3sf] j8fkq M
 cWofo !(, wf/f !!!, zAb !),)))
 j8fkq xfn;Dd % k6s ;zf]+wg eO{;s]sf] 5 .
 ;+zf]lwt wf/f @#,@&, ^!-b'O{ k6s_, !)(
;b:otf M
 ;+:yfks ;b:o M %! -clGtd ;+:yfks d'n's kf]Nof08 _,
 s'n ;b:o M !(# -clGtd ;b:o blIf0fL ;'8fg, ;g @)!! h'nfO{ !$ df ;b:otf kfPsf]_,
 ;b:otf kl/Tofu ug]{ klxnf] d'n's M O{08f]g]lzof -;g !(^% df, ;g !(^^ af6 k'gM ;'rf?_,
 ;b:otf af6 x6fOPsf] M tfOjfg -;g !(&! df_ .
;+o'Qm /fi6«;+3sf] ah]6 M
 o;sf] ah]6 @÷@ jif{sf] nfuL !# lzif{sdf dxf;efn] kfl/t u5{ .
 ah]6df ;jf{lws of]ubfg lbg] & d'n'snfO{ Big 7 -k|d'v &_ elgG5 .
 ah]6df s'g} klg /fi6«n] al9df @@Ü / Go'gtd )=))!Ü of]ubfg ug'{kb{5 .
 ;+o'Qm /fi6«;+3sf] cfly{s jif{ ;]K6]Da/ dlxgf af6 ;'?jft x'G5 .
(Pacakge Deal)
 ;g !(%% l8;]Da/ !$ df ljZjsf !^ d'n'sn] Ps}lbg ;+o'Qm /fi6«;+3sf] ;b:otf k|fKt u/]sf lyP,
;f] 36\gfnfO{ (Pacakge Deal) elgG5 .
Kofs]h l8ndf kg]{ /fi6«x?
 ;fs{M g]kfn / >Ln+sf
 cflzofgM sDaf]l8of / nfcf];
 o'/f]k]nL o'lgogM O6fnL, cfo/Nof08, kf]r{'un, :k]g
 cGoM cli6«of, cNjflgof, lkmgNof08, lnljof, a'Nu]l/of, hf]8{g, x+u]/L, /f]dflgof
g]kfn / ;+o'Qm /fi6«;+3
 g]kfnn] ;g !($( km]|a'c/L % df ;+o'Qm /fi6«;+3sf] ;b:otfsf] nfuL cfj]bg lbPsf] lyof] .
 pQm cfj]bg kbd axfb'/ If]qL dfkm{t /~hgf lnlk -g]jf/L efiffsf]_ df n]vL k7fOPsf] lyof] .
 g]kfnsf] lgj]bg !($( km]|a'c/L !# df ;+o'Qm /fi6«;+3sf] dxf;efdf lg0f{ofy{ k|:t't ePsf],
 dxf;efsf x/]s lg0f{o b'O{ ltxfO ax'dtn] kfl/t x'g'kg]{ lgod ePsf]n] / g]kfnn] o'/f]lkog d'n'saf6 dt kfpg
g;s]sf sf/0fn] ;b:otf kfpgaf6 jl~rt x'g'k/]sf] lyof] .
 ;g !(%% l8;]Da/ !$ df Kofs]h l8n dfkm{t g]kfnn] ;+o'Qm /fi6«;+3sf] ;b:otf k|fKt u/]sf] xf] .
 g]kfn ;+o'Qm /fi6«;+3sf] &@cf}F ;b:o /fi6« xf] . g]kfnn] ;b:otf k|fKt ubf{ %& dt k|fKt u/]sf] lyof] .
 g]kfnn] o"=Pgsf] ;b:otf k|fKt ubf{ g]kfnsf k|wfgdGqL 6+sk|;fb cfrfo{ lyP .
 ;g !(%^ sf] !! cf}+ dxf;ef af6 g]kfnn] ;+o'Qm /fi6«;+3df ;xeflutf hgfpg ;'? u/]sf] xf] .
 ;g !(%^ df g]kfnaf6 ;+o'Qm /fi6«;+3sf] dxf;efdf efu lng] k|yd JolQm r' F8fk|;fb zdf{ x'g .
 g]kfnL ;]gf k|yd k6s zfGtL ld;gdf ;g !(%*df n]jgfgdf ko{j]Ifssf ?kdf ;xefuL eof] .
 g]kfnaf6 ;+o'Qm /fi6«;+3sf] nfuL klxnf] :yfoL k|ltlglw Clifs]z zfx x'g\ .
 g]kfn xfn;Dd ;+o'Qm /fi6«;+3sf] c:yfoL ;'/Iff kl/ifbdf ;g !(^(–!(&) / !(**–!(*( u/L b'O k6s ;b:o
e};s]sf] 5 .
 g]kfn cfly{s tyf ;fdflhs kl/ifbdf ;g !(*)–!(*#, ;g @)))–@))# / ;g @)!#–@)!^ ;Dddf u/L # k6s
lgjf{lrt e};s]sf] 5 .
;+o'Qm /fi6«;+3 ljljw
gfds/0f ug]{÷cjwf/0ffstf{ ˆ|of+snLg 8]nfgf] ?he]N6
;+o'Qm /fi6« ;+3sf] a8fkq tof/ ug]{ cfls{jfN8 Dofs n]O:y, cd]l/sL slj
k|wfg sfof{no Go'of]s{, cd]l/sf, dfgx6g 4Lkdf
cflwsfl/s efiff ^ j6f -cu|]hL, k|]mGr, rLlgoFf, ?;L, :k]lg; / c/aL_
;a}eGbf kl5 dfGotf kfPsf] efiff c/aL
k|yd dxflwj]zg !($^ hgj/L !), j]i6 ldlgi6/ xn, n08g
k|yd dxflwj]zgsf] cWoIftf ug]{ x]g/L kn :kfs{, k|wfgdGqL, a]lNhod
;+o'Qm /fi6«;+3sf] em08f k|of]u z'?jft !($& cS6f]j/ @)
klxnf] ljlzi6s[t ;+:yf cGt/f{li6«o >d ;+u7g, !($^
kl5Nnf] lalzi6Ls[t ;+:yf UNWTO, !(&%
;+o'Qm /fi6«;+3sf] lalzi6Ls[t ;+:yfsf] :yfkgf ] wf/f %& adf]lhd
a8fkqsf] wf/f
If]lqo ;+u7gsf] :yfkgf ;+o'Qm /fi6«;+3sf] a8fkqsf] wf/f %@ adf]lhd
o'= Pgsf] zflGt ;]gfnfO{ ANo' x]Nd]6;
o"=Pgsf] ;a}eGbf 7'nf] kbs gfG;]g
;+o'Qm /fi6«;+l3o dfga clwsf/ laZjJofkL !) l8;]Da/ !($*,3f]if0fkqdf wf/f ;+Vof #)
3f]if0ffkq hf/L ldlt
g]kfnn] WTO sf] ;b:otf k|fKt u/]sf] ldlt @# clk|n @))$ -!$& cf} /fi6«sf] ?kdf_
g]kfnn] ;b:otf k|fKt klxnf] ljlzi6s[t ;+:yf vfB tyf s[lif ;+u7g, !(%! gf]e]Dq/ @&
;+o'Qm /fi6«;+l3o dfga clwsf/sf] :yfkgf !(^^=
8|\ofu x\ofd/ zf]N8 k':tsfno Go"of]s{
c+ux? M ^ j6f -;s[o c+u M % j6f_
!= dxf;ef M k|dv " Joj:yfklso c+u
 ;o'Qm /fi6« ;+l3o dxf;efsf] clwj]zg k|To]s jif{ slDtdf ! k6s a:5 .
 of] dxflwj]zg x/]s jif{ ;]K6]Da/ dlxgfsf] t]>f] d+unaf/ ;'? eO{ dWo l8;]Da/ ;Dd rfn' /xG5 .
 dxf;efsf] a}7snfO{ ;'rf? ug{ ! ;efklt / @! pk–;efklt a}7ssf] z'?df g} r'lgg] k/Dk/f 5 .
 dxf;efsf] a}7sdf k|To]s ;b:o /fi6«af6 % k|ltlglw, % j}slNks k|ltlglw / cGo ;Nnfxfsf/ k7fpg] clwsf/ ePtf klg ef]6
! hgfn] dfq} lbg kfpg] lgod 5 .
 dxf;efsf] x/]s lg0f{o b'O{ ltxfO{ ax'dtsf] cfwf/df ul/G5 .
 ;+o'Qm /fi6«;+3 sf] dxf;efsf] k|yd cWoIf x'g] dlxnf lahof nIdL k08Lt -ef/t_ x'g\ . clxn] ;Dd $ hgf dlxnfn]
dxf;efsf] cWoIftf u/]sf 5g\ .
 ;+o'Qm /fi6« ;+3sf] dxf;efsf ;ldltdf ;a}eGbf a9L ;do af]Ng] So'jfsf lkm8]n Sof:6«f] -$306f @( ld_ x'g\ .
 ;a} eGbf sd af]Ng] e'6fgsf ljb]z dGqL bfjf l5l/ª -#) ;]s]08_ x'g\ .
@= ;'/Iff kl/ifb M sfo{sf/L c+u
 ;'/Iff kl/Ifbdf hDdf !% j6f ;b:o x'G5g\ . h;df
 :yfoLM % -cd]l/sf, ?;, rLg, a]nfot / k|mfG;_
 c:yfoLM !), c:yfoL ;b:o b]zx? dxf;ef4f/f k|To]s b'O b'O aif{df ef}uf]lns If]qsf] cfwf/df r'lgg]
 h;df Pk|mf] Plzofaf6 M% j6f b]z, Nofl6g cd]l/sfaf6 @, k"j{L{ o"/f]kaf6 ! / klZrd o"/f]k / cGoaf6 @
 @ aif{sf nfuL 5gf}6 ePsf ;'/Iff kl/ifbsf !) c:yfoL b]zx?
 ;g @)@) hgj/L ! – @)@! l8;]Da/ #! ;Dd sfod /xg] ;'/Iff kl/ifbsf c:yfoL ;b:ox? M leotgfd, P:6f]lgof, gfOh/,
6\o'lglzof, ;]G6 leG;]G6 P08 u|]gf8fOG;
 ;g @)@! hgj/L ! – @)@@ l8;]Da/ #! ;Dd sfod /xg] ;'/Iff kl/ifbsf c:yfoL ;b:o /fi6«x? M ef/t, O08f]g]lzof,
d]lS;sf], gj]{, s]Gof
 olb s'g} ;b:o ;'/Iff kl/ifbn] s'g} k|:tfjdf ;xdt 5}g eg] p;n] To;sf] lj/f]wdf dt lbg]5,o;/L :yfoL ;ldltsf] s'g}
;b:on] lbPsf] gsf/fTds dtnfO{ le6f] elgG5 .
 ;'/Iff kl/ifbsf % :yfoL ;b:o /fi6«x?nfO{ le6f] k|of]u ug]{ clwsf/ x'G5 . ;j{k|yd le6f] k|of]u ug]{ d'n's ;+o'Qm clw/fHo xf],
;g\ !(%^, OhLK6df / a9L k6s le6]f k|of]u ug{] ?; xf] .
 g]kfn ;'/Iff kl/ifbsf] c:yfoL ;b:odf -!(^(–!(&) / !(**–!(*(_ u/L @ k6s lgjf{lrt ePsf] 5 .
# cfly{s tyf ;fdflhs kl/ifb
 cfly{s tyf ;fdflhs kl/ifb ;+o'Qm /fi6«;+3 sf] dfgj clwsf/ ;DaGwL ljifo x]g{] c+u xf] .
 cfly{s tyf ;fdflhs kl/ifbdf hDdf %$ j6f b]zx? x'G5g . k|To]s b]zsf] kbfalw # aif{ x'g] 5 .
 o;sf % j6f If]lqo sfof{nox? 5g\ .
 clk|msfsf] nflu Oyf]lkofsf] /fhwfgL cflb; cfafafdf /x]sf] 5, Plzofsf] nflu a}+ss -yfONof08_, o'/f]ksf] nflu h]g]efdf,
blIf0f cd]l/sf tyf Sof/]ljog If]qsf] nflu lrNnLsf] ;flG6ofuf]df / klZrd Plzofsf] nfuL n]jgfgsf] a]?tdf If]qlo sfof{no
:yfkgf u/]sf] 5 .
 g]kfn xfn ;Dd of] c+usf] # k6s ;b:o eO;s]sf] 5 . clGtd k6s ;g\ @)!#–@)!^ ;Dd ;b:o ePsf] lyof] .
$ lhDdf hdfgL kl/ifb M sfo{lalxg c+u
 of] ;+o'Qm /fi6« ;+3sf] ;a}eGbf ;kmn cª\u xf] .
 cGo /fi6«x?x?sf] pklgj]zdf /x]sf /fi6«x?, :jtGqtf k|fKt ug{ lqmoflzn /fi6«x?nfO{ :jtGqtf lbnfpg k|oTg ug{' Pjd\
cfkm} zf;g ug{ c;Ifd /fi6«x?nfO{ cfkm} zf;g ;~rfng ug{ of]Uo agfpg ;xof]u ug{' g} o; kl/ifbsf] k|d'v sfo{ /xsf] lyof]] .
 of] c+un] clGtd k6s sfo{ ;Dkfbg u/]sf] b]z knfp xf], h;nfO{ o;n] ;g !(($ df :jtGq lbnfPsf] lyof] .
% cGt/{fli6«o Gofono
 o; Gofonodf !% hgf Gofolwif x'G5g . k|Tossf] kbfalw ( aif{sf] x'g]5 .
 o;df Gofolw; :yfoL b]zx? af6 / ;a} dxfb]z af6 ;dfa]z x'g] ul/ dxf;ef af6 dgf]gog ug{] Aoa:yf /x]sf] 5 .
 o;sf] k|wfg sfo{fno g]b/Nof08;\sf] x]udf /x]sf] 5 .
^= ;lrjfno
 ;+o'Qm /fi6«;+3sf] k|zf;lgs cª\u xf] . k|d'vsf] ?kdf dxf;lra x'g] Aoa:yf 5 .
 dxf;lrjsf] kbfjwL % jif{sf] ! sfo{sfn, yk % jif{sf] csf]{ sfo{sfn yk ug{ ;Sg] Joj:yf 5 .
 xfn;Ddsf dxf;lrasf] ;+Vof ( hgf .
 हालम्मका महासचिवहरुः
नाम देश अवचध
ट्रिग्वेली नवे सन १९४६ फ्रेब्रुवरी १- १९५२ नोभेम्बर
ड|याग ह्ययामरशोल्ड स्वीडेन सन १९५३ अचिल १०-१९६१ सेप्टेम्बर १८
उTथान्त वमाा सन १९६१ नोभेम्बर ३-१९७१ चडसेम्बर ३१
कु ता वाइल्ड हाइम अचिया सन १९७२ जनवारी १ - १९८१ चडसेम्बर ३१
ह्ययाचभयर प्यारे ज पेर सन १९८२ जनवरी १ - १९९१ चडसेम्बर ३१
वुत्रोस वुत्रोस घाली इचजप्ट सन १९९२ जनवरी १- १९९६ चडसेम्बर १
कोफी अन्नान घाना सन १९९७ जनवरी-२००६ चडसेम्बर ३१
बान की मुन द=कोट्ररया सन २००७ जनवरी १ देचख @)!& hgj/L !
PG6f]lgof] uO'6]/]; kf]r'{un @)!& hgj/L ! af6
 o'=Pgsf] dxf;lran] efu lng gkfpg] Ps dfq cË cGt/fli6«o Gofono xf] .
 bf]>f] sfo{sfnsf] nflu lgo'lQm gkfpg] dxf;lra a''qf]; a'qf]; 3fnL x'g\ .
 ljdfg b[3{6gfdf k/]/ lgwg x'g] dxf;lrj M 8\ofu x\ofd/zf]N8
 dxf;lranfO cem a9L clwsf/ lbg'k5{ eg]/ k|:tfa n}hfg] dxf;lra pTyfGt x'g\ .
 Blue print Agenda : An agenda for Peace and Development, 1992 k|ltkfbg ug{] dxf;lra a'qf]; a'qf];
3fnL x'g\ .
 o'=Pgsf] ;'/Iffsf] nflu k]z u/]sf] k|:tflat k|lta]bg Quiet Revolution sf]lkm cGgfgn] k]z u/]sf lyP .
नेपाल भ्रमण गने महासचिबहरुः
उथान्त कु ता वाइल्ड हाइम ह्ययाचभयर प्यारे ज दद कोयार- सन कोफी अन्नान- बान्की मुन
- सन १९६७ - सन १९८१ १९८७ सन २००१ -सन २०१२
 ;+o'Qm /fi6«;+3 ;+u ;DalGwt g]kfndf /x]sf] sfof{no PlzofnL zflGt tyf lgz:qLs/0f s]Gb| xf] .
 ;+o'Qm /fi6«;+3 sf] ;b:o geO{ :jtGq ?kn] dt lbg kfpg] /fi6« M :jL6\h/Nof08 -;g\ @))@ ;]K6]Da/ !) df UNO
sf] ;b:otf kfof]_
;+o'Qm /fi6«;+3sf pk–dxf;lrjx? M
 xfn ;Dd ;+o'Qm /fi6«;+3df kfFr hgf pk–dxf;lrjx? e};s]sf 5g .
 k|yd pk–dxf;lr n'O; km|]r]6\6] -Sofg8f_ M ;g !((* dfr{ – @))^ dfr{ x'g .
 xfnsf -%cf}+_ pk–dxf;lrj cldgf h]= df]xDdb -gfOh]l/of_ ;g @)!& hgj/L ! b]vL xfn ;Dd x'g .
;+o'Qm /fi6«;+3sf lalzli6s[t ;+:yf
lalzli6s[t ;+:yf ;+o'Qm /fi6«;+3sf] j8fkqsf] wf/f %& cg';f/ :yfkgf ug{ ;lsg] k|fjwfg 5 .
qm=;+= lalzli6s[t ;+:yf :yfkgf lalzli6s[t k|wfg sfof{no g]kfn ;b:o
;+:yfsf]
dfGotf
! cGt/fli6|«o >d ;+u7g clk|n !!, !$ l8;]Da/ h]g]ef !(^^
(ILO) !(!( !($^
@ vfB tyf s[lif ;+u7g cS6f]a/ !^, !($^ /f]d, O6fnL @& l8;]Da/
(FAO) !($% !(%!
# o'g]:sf] (UNESCO) gf]e]Da/ $, !$ l8;]Da/ k]l/; ! d] !(%#
!($^ !($^
$ laZj :jf:yo ;+u7g clk|n &, ! h'nfO{ !($* h]g]ef !) d] !(%$
(WHO) !($*
% laZj x'nfs ;+3 cS6f]a/ (, ! h'nfO{, ag{, !! h'nfO{ !(%^
(UPU) !*&$ !($* :jL6h/Nof08
^ cGt/fli6«|o b'/;~rf/ ;+3 (ITU) !*^% !($& h]g]ef % l8;]Da/
!(%&
& cGt/fli6«|o gful/s p8\8og ;+u7g -ICAO_ clk|n $, !($& dlG6|on, @(h'nfO{ !(^)
!($& Sofg8f
* laZj hnjfo' ;+u7g @# dfr{ !(%) h]g]ef !@ cu:6 !(^^
(WMO)
( cGt/fli6«|o d'b|f sf]if @& l8;]Da/ !($& jfl;+6g ^ ;]K6]Da/ !(^!
(IMF) !($%
!) laZj af}l4s ;Dklt ;+u7g-WIPO_ !(&) !(&$ h]g]ef
!! cGt/fli6«|o ;fd'lb|s ;+u7g (IMO) dfr{ !&, n08g #! hgj/L
!(%* !(&!
!@ cGt/fli6«|o s[lif lasf; sf]if (IFAD) gf]e]Da/ #), /f]d % d], !(&%
!(&&
!# cf}wf]lus lasf; ;+u7g (UNIDO) !(^^ leofgf, cli6|of !(*#
!$ laZj ko{6g ;+u7g @ hgj/L Dofl8«8, :k]g
(UNWTO) !(&%
!% laZj a}s ;d'x
-s_ k'glgdf{0f / lasf;sf] nflu cGt/fli6|«o a}s (IBRD) jfl;u+6g l8=l; ^ ;]K6]Da/ !(^!
-v_cGt/fli6«|o lasf; ;++3(IDA) !($% jfl;u+6g l8=l; ^ dfr{ !(^#
-u_ cGt/fli6|«o laQ lgud( IFC) !(^) jfl;u+6g l8=l; !(^^
-3_ax'klIfo nufgL k|Tofe'lt Ph]H;L (MIGA) !(%^ !((@
jfl;u+6g l8=l;
-ª_nufgL laafb ;dwfgsf] nfuL cGt/fli6|o s]Gb| (ICSID) !(**
jfl;u+6g l8=l;
!(^^
b]xfosf ;+:yfx?sf] :yfkgf / k|wfg sfof{no
qm=; ;+:yf :yfkgf k|wfg sfof{no
! UNDP !(^^ Go'of]s{
@ UNEP !(&@ g}/f]aL, s]Gof
# UN University !(&@ 6f]lsof]
$ UNHCR !(%) h]g]ef
% UNICEF !($^ Go'of]s{
^ WTO !((% hgj/L ! h]g]ef
gf]a]n zflGt k'?:sf/ k|fKt ug{] JolQm tyf ;+:yf
qm=; ;+:yf tyf AoflQm k|fKt u/]sf] ldtL
!= UNHCR ;g !(%$ / !(*!
@= 8ofu Xofd/ zf]N8 ;g !(^!
#= UNICEF ;g !(^%
$= ILO ;g !(^(
% UNO / sf]lkm cGgfg ;g @))!
^ World Food Program (WFP) ;g @)@)
;+o'Qm /fi6« ;+3n] dgfPsf dxTjk"0f{ aif{x?
!(^) clk|msf jif{
!(^% ;xof]u jif{
!(^& ko{6g aif{
!(^* dfga clwsf/ aif{
!(&$ hg;+Vof jif{
!(&% gf/L aif{
@)!^ bfn jif{
@)!& ljsf;sf nflu lbuf] ko{6g

If]qLo ;+u7g -;fs{, ljd:6]s, cfl;og, o'/f]lkog o'lgog_


;fs{ (South Asian Association for Regional Co- operation)
 दचिण एचशयाली िेत्रीय सहयोग सङ्गठन साका को cawf/0ffsf] k|0f]tf a+unfb]zsf /fi6|klt lhofp/ /xdfg @ d] !(*)
x'g\ .
 ;fs{sf] :yfkgf * l8;]Da/ !(*% df बंगलादेशको राजधानी ढाकामा ePsf] xf] .
 ckmuflg:tfg nfO{ !$ cf} ;Dd]ng @))& clk|n #÷$ df ;b:otf k|bfg u/]kZrft o;sf] ;b:o ;+Vof * k'u]sf] 5 .
 ;fs{sf] :yfkgf ;+o'Qm /fi6«;+3sf] a8fkqsf] wf/f %@ cg'?k ePsf] xf] .
 ;fs{ a8fkqdf !) wf/f, p4]Zo * l;4fGt÷lglt # /x]sf 5g .
 ;fs{sf] k|lts lrGx jgfpg] l8hfOg/ z}n]Gb| dx{hg,g]kfn x'g\ .
 ;fs{sf k|d'v c+ux? % j6f /x]sf 5g .
 ;fs{sf ko{a]Ifsx? DofgDof/, cd]l/sf, df}l/;;, ci6|]lnof, hfkfg, lrg, blIf0f sf]l/of,O/fg, o'/f]k]nL ;+3 x'g\ .
;fs{sf] a8fkqdf x:tfIf/ ug{] x:tfIf/stf{x?
gfd b]z
d}d'g cAb'nf u}o'd /fi6|klt, dflNbE;
lhËd] l;ud] jfªr's /fhf, e'6fg
h'lno; l/r8{ hoaw{g] /fi6|klt, >Ln+sf
lhofpn xs /fi6|klt, kfls:tfg
>L % la/]Gb /fhf, g]kfn
/flha ufGwL k|wfgdGqL, ef/t
x';]g df]xDdb Pzf{b /fi6|klt, a+unfb]z

;fs{ ;lrjfno
 ;fs{ ;lrjfnosf] pb3f6g !^ hgj/L !(*& df ePsf] lyof] .
 ;fs{ ;lrjfno g]kfn काठमाण्डौdf 5 .
 साका सचिवालय नेपालमा राख्न िस्ताव गने राि पादकस्तान हो .
 ;lrafnosf] efiff cu|]hL xf] .
 चनणायको लाचग सवासम्मचत cfjZos नपने साका अंग सचिवालय हो .
 साका सचिवालय बाट माचसक रपमा चनस्कने पचत्रका :k]S6«d हो .
;fs{sf dxf;lrj
dxf;lrj b]z kbfjwL
cJa'n cx;g j+unfb]z !^ hgj/L !(*&–!% cS6f]j/ !(*(
sfGt ls;f]/ efu{j ef/t !& cS6f]j/ !(*(–#! l8;]Dj/ !((!
Oj|flxd x';]g hfsL dfnlbE; ! hgj/L !((@–#! l8;]Dj/ !((#
ofbj sfGt lznjfn g]kfn ! hgj/L !(($–#! l8;]Dj/ !((%
go'd x;g kfls:tfg ! hgj/L !((^–#! l8;]Dj/ !((*
lgxfn /f]lb|uf] >Ln+sf ! hgj/L !(((–!) hgj/L @))@
So"=P=Pd=P /lxd a+unfb]z !! hgj/L @))@–@* km/j/L @))%
n]GKof] 5]GSofk bf]h]{ e"6fg ! dfr{ @))%–@* km/jf/L @))*
lznfsfGt zdf{ ef/t ! dfr{ @))*–!)dfr{ @)!!
kmflydfy lwogf z}ob dfnlbE; !! dfr{ @)!! – km/j/L @)!@
cxd]b ;lnd dfnlbE; !@ dfr{ @)!@ – km/j/L @)!$
ch{'g axfb'/ yfkf g]kfn ! dfr{ @)!$ – @)!& km]a'c/L @(
cDhb x';}g kfls:tfg @)!& dfr{ ! – @)@) km]a'c/L @(
Pr O P;fnf lj/fs'g >Ln+sf ! dfr{ @)@) – xfn ;Dd
 dxf;lrasf] lgo'lQm # aif{sf] nflu x'g]5 .
 साका को दशौ महासचिव kmflydfy lwogf z}ob ले २०१२ जनवरी २२मा पदवाट राजीनामा ददइन.
;fs{ lzv/ j}7s
क्र.स देश स्थान चमचत नेपालबाट सहभागL भएका महत्वपूणा चनणायहर
१ बगंलादेश ढाका !(*% l8;]Da/ &–* राजा श्री ५चवरे न्र साका को आचधकाट्ररक स्थापना
२ भारत बेङ्लोर !(*^ gf]e]Da/ !&–!* राजा श्री५ चवरे न्र राजधानी भन्दा बाचहर बसेको
३ नेपाल काठमाण्डौ !(*& gfe]]Da/ @–$ राजा श्री ५चवरे न्र सचिवालयको स्थापना गने
४ पादकस्थान इस्लामाबाद !(** l8;]Da/ @(–#! राजा श्री ५चवरे न्र
५ माचल्दभ्स माले !(() gf]e]Da/ @!–@# िमकृ ष्ण िसाद भिराई अचभलेख के न्रको स्थापना
६ श्रीलंका कोलम्बो !((! l8;]Da/ @! चगट्ररजा िसाद १ ददन मात्र बसेको
कोइराला
७ बगंलादेश ढाका !((#clk|n !)–!! चगट्ररजा िसाद SAPTAको अबधारणा
कोइराला
८ भारत नयााँददल्ली !((% d ]@–$ मनमोहन अचधकारी
९ माचल्दभ्स माले !((& d] !@–!$ लोके न्रबहादुर िन्द महासचिबको पदाबचध ३ बषा
१० श्रीलंका कोलम्बो !((* h'nfO @(–#! चगट्ररजािसाद
कोइराला
११ नेपाल काठमाण्डौ @))@ hgj/L %–^ शेरबहादुर देउवा
१२ पादकस्तान इस्लामाबाद @))$ hgj/L $–^ सूयाबहादुर थापा सामाचजक वडापत्रमाहस्तािर
१३ बगंलादेश ढाका @))% gf]e]Da/ !@–!# श्री ५ ज्ञानेन्र शाह जलवायू अध्ययन के न्र
१४ भारत नयााँददल्ली @))& clk|n #–$ चगट्ररजा िसाद अफगानस्तानको िवेश
कोइराला
१५ श्रीलंका कोलम्बो @))* cui6 @–# चगट्ररजा िसाद
कोइराला
१६ भूटान चथम्पु @)!) clk|n @*–@( माधबकु मार नेपाल अन्तरिेचत्रय सम्पका दशक
१७ माचल्दभ्स माले @)!! gf]e]Da/ !)–!! बाबुराम भटराई साका चबउ बैङ्क को स्थापना
१८ नेपाल काठमाण्डौ @)!$ gf]e]Da/ @^–@& सुचशल कोइराला साका उजाा ब्यापार सम्झौता
१९ पादकस्तान इस्लामाबाद @)!^ x'g ;s]sf] 5}g
 साका को हाल सम्म १८ वटा चशखर सम्मेलन सम्पन्न भइसके को छ ५भने १९ औ चशखर सम्मेलन सन २०१६ मा पादकस्तानको
इस्लामाबाद मा हुने भचनएको, हुन सके न
 नेपालको तफा वाट सरकार िमुखको रपमा साका चशखर सम्मेलनमा भाग चलने पचहलो व्यचि िधानमन्त्री कृ ष्ण िसाद भट्टराई हुन\
 नेपालको तफा वाट राजा चवरे न्रले ४ पटक साका चशखर सम्मेलनमा भाग चलए भने सवैभन्दा वदढ ५ पल्ट भाग चलने चगट्ररजािसाद
कोइराला हुन\
 साका को १४ औं चशखर सम्मेलनमा पचहलो पटक िीन, जापान, दचिण कोट्ररया, अमेट्ररका र यूरोपेली संघलाइ पयााविेकको रपमा
सहभागी गराइयो
 साका को िथम चशखर सम्मेलनदेचख १४ औं चशखर सम्मेलनसम्म सहभागी हुने एकमात्र रािाध्यि माचल्दभ्सका रािपचत मौमुg
अब्दुल गैयुम हुन् .
c7f/f} ;fs{ lzv/ ;Dd]ng
 ;DkGg ldlt @^–@& gf]e]Da/ ;g\ @)!$ -@)&! d+l;/ !)–!!_
 gf/f – æzflGt / ;d[l4sf nflu uxg PstfÆ Deeper Integreation For Peace and Prosperity
 #^ aF'b] 3f]if0ff kq hf/L u/]sf] .
 ;fs{ lzv/ ;Dd]ng @–@ aif{df ;DkGg x'g] 3f]if0ff ul/Psf], cfaZos k/]df ;f] cufa} klg a:g ;lsg] Aoa:yf 5
साका िेत्रचभत्र रहेका िेचत्रय सङ्घठनहरको चववरण
s[lif ;"rgf s]Gb| 9fsf, a+unfb]z !(**
;fs{ Ifo/f]u tyf HIV/AIDS s]Gb| eQmk'/, g]kfn !((@
;fs{ phf{ s]Gb| O:nfdafb, kfls:tfg @))^
;fs{ ;f:s[lts s]Gb| >Ln+sf @))(
aftfa/0f tyf िाकृ चतक िकोप Joa:yfkg s]Gb| ef/t @)!$
 नेपालमा बसेको साका को १८औ चशखर सम्मेलन पचछ ४ वटा के न्र Mसाका जलवायु चवज्ञान अनुसन्धान के न्र , साका सामुचन्रक
तटबर्तत िेत्र के न्र , साका वन के न्र , साका िकोप व्यवस्थापन के न्र चमलाएर साका वातावरण तथा िाकृ चतक िकोप ब्यबस्थापन के न्र
राचखएको छ ।
 चशखर सम्मेलनले नेपालमा रहेको साका सूिना के न्र, भारतमा रहेको साका डकु मेन्टेसन के न्र र पादकस्तानमा रहेको मानव संशाधन
तथा चवकास के न्रलाई बन्द गने चनणाय गरे को छ।
साका ले हाल सम्म घोषणा गरे का बषा / दशकहर
साल बषा, दशकहर
सन १९८९ लागुपदाथा दुरपयोग र ओसारपसार चबरद्ध साका बषा
सन १९९० साका बाचलका बषा
सन १९९१ साका आबास बषा
सन १९९२ साका वाताबरण बषा
सन १९९३ साका अपाङ्ग बषा
सन १९९४ साका यूवा बषा
सन १९९५ साका गट्ररचब चनवारण बषा
सन १९९६ साका सािरता बषा
सन २०१६ साका सााँस्कृ चतक सम्पदा बषा
सन २०१०-२०२० अन्तरिेचत्रय दशक
SAPTA (South Asian Preferential Trade Agreement)
 blIf0f Pl;ofnL d'n'sx?df s/d'Qm Jofkf/ af/] ;g\ !((! Dff sf]nDaf]df ;DkGg 5}6f] lzv/ ;Dd]ngdf k|:tfj
ul/Psf] .
 ;fs{sf] ;f}ljWo Jofkf/ ;DaGwL ;Demf}tf ;fK6f 9fsfdf ;DkGg ;ftf} lzif{:y ;Dd]ngdf - ;g\ !((# clk|n !! _df
x:tfIf/ ul/of] .
 ;Demf}tf sfo{Gjogsf nflu ;a} ;b:o /fi6«x?af6 k|lqmofut cf}krfl/stf k'/f u/]kl5 ;Demf}tfsf] wf/f @@ cg';f/
;g\ !((% l8;]Dj/ & df klxn] lgwf{/0f ul/Psf] ;doeGbf @ jif{ cufl8g} of] ;Demf}tf nfu' eof] .
 ;fK6fn] ;fs{ If]qsf cltsd ljsl;t b]zx?nfO{ laz]if / cg's'n Jojxf/ k| bfg u/]sf] 5 .
 ;fK6f cg'df]bg ug]{ klxnf] /fi6« g]kfn xf] . -;g\ !((# ;]K6]Da/ @* _ eg] clGtd cg'df]bg ug]{ d'n's a+unfb]z -
!((% gf]a]Dj/ %_ xf] .
 ;fK6fsf] j8fkqdf @% j6f wf/f /x]sf 5g\ .
 g]kfnsf] tkm{af6 ;fK6fsf} j8f kqdf x:tfIf/ dx]z cfrfo{n] u/]sf x'g\ .
 ;fK6fsf dfWodaf6 ;fs{sf ;b:o /fi6«lar :jtGq Jofkf/sf] Joj:yf ug{sf] nflu g} blIf0f Pl;ofnL :jtGq Jofkf/
If]q South Asian Free Trade Area (SAFTA ) sf] kl/sNkgf ul/Psf] xf] .

SAFTA (South Asian Free Trade Area)


 blIf0f PlzofnL :jtGq Jofkf/ If]q -;fˆ6f_
 ;fˆ6f eGgfn] ;fs{ /fi6«x? ljr v'nf Jofkf/ ;+rfng ug{ ul/Psf] Ps ;Demf}tf xf] .
 o; ;Demf}tfn] ;b:o /fi6«x?lar lgjf{w ?kdf cGt/b]lzo Jofkf/nfO{ k|f]T;fxg u/]sf] 5 .
 ;g\ @))$ df ;fs{sf] !@ cf} lzv/ ;Dd]ngdf ^ hgj/L ;g\ @))$ df SAFTA Agreement df x:tfIf/
ePsf]
 ! hgj/L @))^ b]lv sfof{Gjogdf NofO{Psf] .
 ;fˆ6fsf] j8fkqdf g]kfnsf tkm{jf6 8f= e]if axfb'/ yfkfn] x:tfIf/ u/]sf 5g\ .
 SAFTA cGtu{t g} ! h'nfO{ ;g\ @))^ b]lv Trade Liberation Programme nfu' ePsf]

ljljw
 िट्ांगको देश भनेर भुटानलाई, पूवक
ा ो भेचनस भनेर भारतलाई, पूवाको मोचत भनेर श्रीलंकालाइ चिचनन्छ
 क्याण्डी नाि श्रीलङ्काको नाि हो
 भुटान पुग्ने पचहलो नेपाली िधानमन्त्री सुया वहादुर थापा हुन\
 साका चवश्वचवद्यालय भारतको नयााँददल्ली मा रहेको छ
 पुरषद्धारा मचहलाको शव पट्ररिण गना नपाइने साका राि पादकस्तान हो
 साका रािमै भुटानको सवैभन्दा ठू लो जलचवद्युत पट्ररयोजनाको नामताला, १०२० मेगावाट हो
 साका मा सवैभन्दा 7"nf]] / लामो संचवधान भएको देश भारत हो
 साका मा पचहलोपल्ट नोवेल पुरस्कर पाउने व्यचि रचवन्रनाथ टैगोर भारतका हुन\
 नेपाली भाषालाइ भारतले सन् १९९२मा संवैधाचनक मान्यता ददयो, आठौ अनुसुचिमा
 प्लाचिक ियोगमा िचतवन्ध लगाउने पचहलो साका राि वंगलादेश हो
 साका िेत्रको सबैभन्दा ठू लो ताल, चिल्का,९१६ वगा दकचम भारत
 गुणस्तट्ररय पयाटक चभत्रयाउनका लागी Controlled Tourism चनचत अबलम्बन गने साका देश भूटान हो
 साका देशहर मध्ये आफ्नf नागट्ररकलाई e- passport उपलब्ध गराउने देश माचल्दभ्स हो
 िेरापुञ्जी भारतको मेघालय राज्यमा पदाछ
 साका िेत्रमा सबैभन्दा बढी माचनसले बोल्ने भाषा चहन्दी हो
 साका देशहरमा सवैभन्दा वदढ सािरता भएको देश माचल्दभ्स हो
 साका को सवैभन्दा ठू लो मरभूमी थार मरभूमी हो
 साका मा ३ वटा नेपाल, भुटान र अफगाचनस्तान e"kl/j]li7t देश हुन भने जलपट्ररवेचित श्रीलंका, माचलदभ्स हुन
 चलचखत संचवधान नभएको साका राि भुटान हो
 दचिण एचशयाली सास्कृ चतक महासङ्घ को स्थापना कचहले भएको हो १०जनवरी १९९०
 साका जापान चवशेष कोष कचहले स्थापना भएको हो २७सेप्टेम्बर १९९३
 ;fs{n] klxnf]k6s ;DaGw sfod u/]sf] cGt/fli6|o ;+u7g UNCTAD, !((# xf] .
 ;a{ky| d Eof6 nfu' ug]{ ;fs{ /fi6« kfls:tfg xf] .
 संयुि राि संघको सदस्यता िाप्त गने पचहलो साका सदस्य राि भारत हो
 संयुि राि संघको सदस्यता िाप्त गने clGtd साका सदस्य राि वंगलादेश हो
ljljw
;fs{ /fi6« ;+o'Qm /fi6«|;+3df g]kfn;Fu bf}To ;fs{ /fi6|n] Joxf]g{] vfBGg df}Hbft
k|a]z ldlt ;DaGw vr{
g]kfn !$ l8;]Da/ !(%% — !)=&@Ü *))) 6g
ef/t #) cS6f]a/ !($% !# h'g !($& #)=#@ Ü #,)^,))) 6g
kfls:tfg #) ;]K6]Da/ !($& @) dfr{ !(^) @@=%@ Ü *)))) 6g
ckmuflg:tfg !( gf]e]Da/ !($^ ! h'nfO !(^! %Ü @*$) 6g
a+unfb]z !& ;]K6]Da/ !(&$ *clk|n !(&@ !)=&@ Ü *)))) 6g
>Ln+sf !$ l8;]Da/ !(%% ! h'nfO{ !(%& !)=&@ Ü *))) 6g
e'6fg @! ;]K6]Da/ !(&! # h'g !(*# %Ü $)) 6g
dlNbE; @! ;]K6]Da/ !(^% !cui6 !(*) %Ü #^) 6g
hDdf $*%^)) 6g
;fs{ /fi6« If]qkmn ?k}of efiff wd{
ef/t #@,*&,%() au{ ls=ld ?ko] lxGbL lxGb'
kfls:tfg &,(^,)(% au{ ls=ld ?kL pb"{ O:nfd
ckmuflg:tfg ^,$&,%)) au{ ls=ld ckmufgL kl;{og, b/L O:nfd
g]kfn !,$&,!*! au{ ls=ld ?k}ofF g]kfnL lxGb'
a+unfb]z !,$#,((* au{ ls=ld 6fsfF a+ufnL O:nfd
>Ln+sf ^%,^!) au{ ls=ld ?kL l;xfnL af}4
e'6fg $^,^@) au{ ls=ld g]u'N6|d hf]ªvf af}4
dflNbE; @(* au{ ls=ld ?lkmof lbj]xL O:nfd

BIMSTEC
 of] ;+u7gsf] :yfkgf BISTEC -lj:6]s_ sf] ?kdf ;g\ !((& h'g ^ df ePsf] lyof] .
 BISTEC eGgfn] Bangladesh, India, Srilanka, Thailand, Economic Cooperation a'lemGYof] .
 kl5 ;g\ !((& l8];]Da/ @@ df, Dofgdf/ ylkPkl5, of] ;+u7g BIMSTEC (Bangladesh, India, Myanmar,
Srilanka, Thailand, Economic Cooperation) eof] .
 o;nfO{ Bridge between SAARC and ASEAN klg elgG5 .
 ;+:yfks /fi6|« M %, a+unfb]z, ef/t, >Ln+sf, yfONof08, Dofgdf/
 ;b:o /fi6«x? M&, a+unfb]z, ef/t, >Ln+sf, yfONof08, Dofgdf/, g]kfn / e'6fg /x]sf 5g .
 ;lrjfno M 9fsf, a+unfb]zdf 5 .
 g]kfn / e'6fgn] @))$ km]|a'|c/L * df o;sf] ;b:otf lnPsf lyP .
 ladi6]ssf] * km|]a|'c/L @))$ df yfONof08sf] km's]6df a;]sf] lab]z dlGq:t/Lo a}7sn] g]kfn / e'6fgnfO{ ;b:otf
lbg] lg0f{o u/]sf] lyof] .
;Dd]ng
 k|yd ;Dd]ng M @))$ h'nfO{ #! b]lv cui6 !, yfONof08, of] lzv/ a}7sn] BIMSTECsf] k'/fgf] gfd kl/jt{g u/L
xfnsf] gfd Bay of Bengal Initiative for Multisectoral Technical and Economic Cooperation sfod u/]sf]
lyof]
 rf}yf] ;Dd]ng M ;g\ @)!* cui6 #)–#! df -@)&% efb| !$ / !% ut]_ g]kfn, sf7df8f}+
 of] ;Dd]ngn] !* a'Fb] sf7df08f}+ 3f]if0ffkq hf/L u/L cGTo eof] .
 o;sf] gf/f zflGt, ;d[l4 / lbuf] ljsf; tkm{ pGd'v a+ufnsf] vf8L If]q lyof] .
 ;g\ @)#) ;Dddf ul/la lgjf/0f ug]{ k|lta4tf
 ;g\ @)@) df BIMSTEC Tourism Conclave sf] cfof]hgf ug]{
 of] ;Dd]ngn] @ j6f ;xof]usf If]q a9fP/ !^ j6f k'¥ofof] . Mountain Economy / Blue Economy
u/L @ j6f ;xof]usf If]q yk
 o;sf] ;Dd]ng $÷$ jif{df cfof]hgf x'G5
 k|yd dxf;lrj M ;'gLy gfsfGbjfnf, >Ln+sf
 xfnsf -bf];|f] dxf;lrj_ a+unfb]zsf df]xDdb ;flxb'n O:nfd x'g\, ;g\ @)!& cui6 !@ af6
 dxf;lrjsf] sfo{sfn # jif{sf] x'G5
 % cf} ;Dd]ng l>n+sfdf ;g\ @)@@ df x'g]5 . l>n+sf xfn cWoIf /fi6« xf]
 !^cf}F BIMSTEC dGqL:t/Lo a}7s @)!* cui6 @( df ePsf] lyof] .
ASEAN (Association of South East Asian Nations)
 cfl;ofgsf] cawf/0ff Nofpg] JolQm dn]lzofsf tTsflng k|wfgdGqL bft'ª t'Ë cAb]n /xdfg x'g\ .
 cflzog blIf0f k"jL{ Plzofsf] Ps cfly{s tyf /fhlglts ;+u7g xf] .
 :yfkgf M ;g !(^& cu:6 * -a}ªss, yfONof08_ df ePsf] xf].
 gf/f "One Vision, One Identity, One Community" M Ps b[li6, Ps kl/ro, Ps ;d'bfo
 k|wfg sfof{no M O08f]g]l;of, hsftf{
 ;b:o /fi6« M yfONof08, O08f]g]lzof, dn]lzof, l;+ufk'/, lkmlnlkG; Dofgdf/, a'|gO ,nfcf];, sDaf]l8of, leotgfd ul/
!) j6f 5g .
 clGtd ;b:o /fi6« M sDaf]l8of ;g\ !((( xf] .
 o;sf] j8fkqdf %% wf/f 5g\ eg] # j6f c+usf] Joj:yf u/]sf] 5 .
 cfl;ogsf] k|d'v c+ux? ;/sf/ tyf /fHo k|d'vx?sf] a}7s, lab]z dGqLx?sf] a}7s / ;lrjfno
 k|d'v k|zf;lgs cu+ ;lrjfno xf] .
 cfl;ogsf lqd'{ltdf O08f]g]l;of, yfONof08 / dn]lzof kb{5g .
 cflzog ±# M rLg, hfkfg, blIf0f sf]l/of
 g]kfn;+u} ;+o'Qm /fi6«;+3sf] ;b:otf lng] cflzog /fi6« M sDaf]l8of, nfcf];
 cflzogsf] Psdfq e"kl/j]li7t /fi6« nfcf]; xf] .
 cfl;ogsf] ko{a]Ifssf] ?kdf kk'jf Go' lugL / k'jL{ l6df]/ /x]sf 5g
 If]qkmn / hg;+Vof b'a}df 7'nf] b]z O08f]g]lzof xf]
 If]qkmndf ;fgf] b]z l;uf+k'/ xf] eg] hg;+Vofdf ;fgf] b]z a'|gfO{ xf]
 cflzofgn] blIf0f k"lj{ PlzofnL If]qnfO{ ;g !(&! Dff zflGt, :jtGqtf / t6:ytf egL 3f]if0ff u/]sf lyP h;nfO{
ZOPFAN, Zone of Peace , Freedom and Neutrality elgG5 .
lzv/ ;Dd]ng
 k|yd M ;g\ !(&^ km]a|'c/L @#–@$, O08f]g]lzof, jfnL, :yfkgf sfndf !) !) ai{fdf ug{] lg0f{o ePtf klg !((@ sf] rf}yf]
lzv/ ;Dd]ng kl5 cfaZostf cg';f/ ug{ ;lsg] Joj:yf u/]sf] xf] .
 xfn lzv/ a}7s jif{df @ k6s a:5 .
 #^ cf}F lzv/ ;Dd]ng @)@) clk|n df leotgfd df eof]
 #& cf}F lzv/ ;Dd]ng @)@) gf]eDj/ !!—!% df leotgfd df eof] .
 #* cf}F lzv/ ;Dd]ng @)@! clk|n df a'|gfO{df x'g] .
 #( cf}F lzv/ ;Dd]ng @)@! df ;]K6]Da/df a'|gfO{df x'g] .
dxf;lrj M
 k|yd M O08f]g]lzofsf x6f{gf] w;f{gf] -;g\ !(&^ h'g & – !(&* km]a|'c/L !*_
 !$ cf}+ M 8f6f] lnd hf]s xf]O, a'|gfO{ hgj/L !, @)!* af6
 cfl;ogsf dxf;lrasf] kbfalw % aif{sf] x'G5 .
cfl;ofgsf b]zx?sf] lrgf/L
b]z /fhwfgL d'b|f
! O08f]g]lzof Hfsftf{ ?lkofF
@ l;uf+k'/ l;ufk'/ 8n/
# yfONof08 A}fªss Eff6
$ dn]lzof SjfnfnDk'/ l/lu+6
% lkmlnlkG; dgLnf k];f]
^ a'|gfO{ aGb/;]/L a]ujfg 8n/
& leotgfd Xgf]O{ 8f]ª
* Dofgdf/ ofFu'g Sof6
( nfcf]; leolG6og lsk
!) sDaf]l8of Gxf]Dk]g l/ofn

o'/f]k]nL ;+3
 !(%& dfr{ @% df ePsf] /f]d ;lGw adf]lhd o'/f]k]nL cfly{s ;d'bfosf] :yfkgf ePsf] xf] .
 o'/f]k]nL cfly{s ;d'bfosf] lalwjt :yfkgf !(%* hgj/L ! df ePsf] xf] .
 !((! l8;]Da/ !) df, g]b/Nof08\;sf] Dofli6«rdf o'/f]k]nL cfly{s ;d'bfosf /fi6«x?n] Pp6f ;GwL u/], h;nfO{
Dofli6«r ;GwL elgG5 . of] ;GwLn] o'/f]k]nL cfly{s ;d'bfonfO{ o'/f]k]nL ;+3df kl/jt{g u/\of] .
 t;y{ o'/f]k]nL ;+3 ;g\ !((# gf]eDa/ ! df :yfkgf eof] .
 o;sf] k|wfg sfof{no a]lNhodsf] a|;]N;df /x]sf] 5 .
 c+u M $
 o'/f]k]nL ;+3sf ;+:yfks ^ j6f /fi6|«nfO Inner Six elgG5 h'g a]lNhod, nSh]dau{, g]b/Nof08, k|mfG;, O6fnL /
hd{gL x'g .
 xfn o'/f]k]nL o'lgog df @& /fi6«| /x]sf 5g .
 ;a}eGbf kl5 ;b:o ePsf] /fi6| qmf]Plzof, @)!# h'nfO ! xf] .
 a]nfotn] ;g\ @)!^ h'g @# df ;DkGg hgdt ;+u|x dfkm{t o'/f]k]nL o'lgog af6 5'§Lg] 3f]if0ff u/]sf] lyof] eg]
cf}krfl/s ?kdf @)@) hgj/L #! Df x'g]5 .
 o'/f]k]nL /fi6|n] k|of]u ug{] d'b|nfO{ o'/f] elgG5 .
 xfn;Dd o'/f] d'b|f k|of]u ug{] d'n'ssf] ;+Vof !( -clGtd /fi6« lny'cflgof hgj/L !, @)!%_ k'u]sf] 5 .
 o'/f] d'b|f k|of]u ug{] klxnf] d'n's hd{gL xf] .
 o'/f]k]nL /fi6«df @))@ hgj/L ! b]lv o'/f] d'b|f k|rngdf NofOPsf] xf] .
 If]qkmnsf] lx;an] o'/f]lkog o'lgogsf] ;a}eGbf 7'nf] /fi6| k|mfG; xf] eg] ;a}eGbf ;fgf] /fi6| dfN6f xf] .
 a9L k|ltJolQm cfo ePsf] /fi6« nSh]dau{ xf] eg] sd k|lQJolQm cfo ePsf] /fi6« a"Nu]l/of xf] .
 o'/f]k]nL o'lgogsf] s]lGb|o a}s hd{gLsf] k|mofª\skm6{df /x]sf] 5 .
 o'/f]k]nL o'lgogn] ;g\ !(*^ af6 !@ tf/] em08f k|of]u ug{ yfn]sf] xf] .
OG6/kf]n
 cGt/fli6«o k|x/L ;+u7g
 p2]Zo M cGt/fli6«o :t/df x'g]÷eP u/]sf ck/flws ultljlwnfO{ lgoGq0f ug'{
 k|f/Dedf ;g\ !(@# ;]K6]Da/ & df cGt/fli6«o ls|ldgn k'ln; sld;g eg]/ :yfkgf ePsf] lyof] .
 OG6/kf]n gfd af6 o;sf] :yfkgf ;g\ !(%^ df ePsf] xf] .
 k|wfg sfof{no k|mfG;sf] lnof]gdf /flvPsf] 5 . ;+:yfks ;b:o d'n's M !^
 ;b:o d'n'sM !($ -clGtd ;b:o efg'cft' / lsl/af6L, @)!* gf]e]Dj/ @! _ .
 efiffsf dfWod M $ -c+u|]hL, c/ljs, k|m]Gr, :k]lg;_
 OG6/kf]nsf hGdbftf M hf]xfg ;f]a]/, ci6«]lnof
 g]kfnnfO{ Sof]6f] hfkfgdf ;DkGg #^ cf}+ dxf;efn], ;g\ !(^& ;]K6]Da/ @& df !)) cf}+ ;b:osf] ?kdf k|j]z u/fof] .
OG6/kf]nn] hf/L ug]{ gf]l6;M
!_ /]8 sg{/ gf]l6; M km/f/ cleo'Qm vf]Hgsf] nflu jf/]G6 hf/L ePsf cleo'Qm vf]Hg hf/L ul/g] gf]l6;
@_ An' sg{/ gf]l6; M ck/flwx?sf] k"j{ ck/flws ultljlwsf af/]df hfgsf/L lbg k|bfg ul/g] gf]l6;
#_ u|Lg sg{/ gf]l6; M vt/gfs ck/flwn] Ps 7fpFdf s'g} ck/fw u/]df csf]{ 7fpFdf klg ug{ ;Sg] ;'rgf lbg ul/g]
hgr]tgfd'ns gf]l6;
$_ ANofs sg{/ gf]l6; M ;gfvt ePsf d[t dfgjsf zj klxrfgsf nflu hf/L ul/g] gf]l6;
%_ PNnf] sg{/ gf]l6; M x/fPsf Pjd\ j]kQf JolQmx?sf] vf]lhsf nflu hf/L ul/g] gf]l6;
^_ cf]/]~h sg{/ gf]l6; M n'sfPsf xftxltof/, lj:kmf]6s kbfy{ j:t' x'g ;Sg] ;Defljt vt/fsf nlu ;r]t u/fpgsf nflu
hf/L ul/g] gf]l6;
&_ kk{n sg{/ gf]l6; M ck/flwn] pk/fw ug{ k|of]u u/]sf lrhj:t' jf cGo hfgsf/L ug{ hf/L ul/g] gf]l6;
*_ l8ˆo'hg gf]l6; M cg';Gwfgsf] qmddf /x]sf, kqmfpsf nflu jf/]G6 hf/L gePsf km/f/ cleo'Qmx?sf] vf]lhsf nflu
hf/L ul/g] gf]l6;
(_ :k]zn gf]l6; M OG6/kf]n / ;+o'Qm /fi6«;+3 ;'/Iff kl/ifb\n] cGt/fli6«o cft+sjfbL ;+u7g cnsfobfsf ;b:ox?sf]
vf]lhsf nflu ;+o'Qm ?kdf hf/L u/]sf] gf]l6;
g]6f]M gy{ P6\nflG6s l6«6L cu{gfOh]zg
 of] Ps k"FhLjfbL /fi6«sf] ;+u7g xf] .
 ;+:yfks ;b:o d'n's M!@ -a]lNhod, Sofg8f 8]gdfs{, k|mfG;, u|]6 la|6]g, cfO;Nof08, O6fnL, gj]{, nSh]Dau{,
g]b/Nof08\;, kf]h'{un, cd]l/sf_
 :yfkgf ldlt M ;g\ !($( clk|n $
 k|wfg sfof{no M a]lNhod, a|;]N;
 s'n ;b:o M #)
 k|wfg sfof{no M a]lNhod, a|;]N;
 clGtd ;b:o M Dof;]8f]lgof
gfd (NAM): gg\ cnfOgd]G6 df]ed]G6 -t];|f] ljZj_
 :yfkgf M ;g\ !(^!
 ;+:yfks /fi6« M @%, g]kfn ;+:yfks /fi6« xf] .
 k|wfg sfof{no M hsftf{, O08f]g]lzof
 xfn ;b:o ;+Vof M !@%
 clGtd ;b:o /fi6« M a|flhn ;g\ @)!& af6
wGojfb

You might also like