ผลการเรียนรู้

1. บวก ลบ คูณ และหารพหุนามได้

2. บวก ลบ คูณ และหารเศษส่วนของพหุนามอย่างง่ายได้

จุดประสงค์ นักเรียนสามารถ
1. บวก ลบ พหุนามอย่างง่ายได้
2. คูณเอกนามกับพหุนามได้
3. หารพหุนามด้วยเอกนามได้
4. หาผลคูณของพหุนามได้
5. หาผลหารของพหุนามได้
6. รู้จักเศษส่วนของพหุนามและเศษส่วนพหุนามในรูปผลสาเร็จ
7. หาผลคูณของเศษส่วนของพหุนามอย่างง่ายในรูปผลสาเร็จได้
8. หาผลหารของเศษส่วนของพหุนามอย่างง่ายในรูปผลสาเร็จได้
9. หาผลบวกและผลลบของเศษส่วนของพหุนามอย่างง่ายในรูปผลสาเร็จได้
 บทที่ 2
พหุนามและเศษส่วนของพหุนาม

เอกสารทบทวน เรื่อง เอกนาม

1. จงเติมตารางต่อไปนี้ให้สมบูรณ์
เอกนาม เป็นเอกนาม ไม่เป็นเอกนาม สัมประสิทธิ์ของ ดีกรีของเอกนาม
เอกนาม
1.1 9x 2
1.2 6x 4
1.3 4x 3 y 2

1.4 2x y

1.5 2x3 y4
1.6 6x3 y2z4
1
1.7 xyz
2
1.8 1.7xy

1.9 13
1.10 z

2. จงวงกลมล้อมรอบเอกนามซึ่งคล้ายกับเอกนามที่กาหนดให้
เอกนามที่กาหนดให้ ตัวเลือก
2.1 6x 3 4z 9x2 3x 3 6z3

2.2 4x2 z5 8y2z5 x2z5 2xz 4x2z

2.3 xy
3x2 y yz
1
xy 16xz
2

2.4 16x3 y2z 2y2z 8x3z 16xy2z x3 y2z

2.5 0.6xy4 5xy4 0.6y4 0.6xz4 x4 y

ใบความรู้ที่ 1
จงหาผลบวกและผลลบของพหุนามต่อไปนี้ โดยใช้พหุนามแรกเป็นตัวตั้ง
ข้อ ผลบวก
1. 2x2 + 3x - 5 กับ – 7x2 + 1
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………..
2 3x2 - 2x + 6 กับ x2 + 7x + 3
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………..
3 x2 + 3y2 กับ 3x + y
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………..
4 x2 + 5x + 1 กับ - x2 + 3x -1
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………..
5 5a4 – 7a3 + 4a - 5 กับ -6a4 + 3a3 – 4a + 3
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………..
ผลลบ
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………..
ใบความรู้ที่ 2
จงหาผลคูณต่อไปนี้

(x – 8 )( 3x ) = ……………………………………………….. (9x2 – 7)(4x) = ………………………………………………………….

=…………………………………………………. =……………………………………………………………

(-x)(-10x2 + 6) = ……………………………………………………… (11x)( x + 7x ) = ………………………………………………………

= ………………………………………………………. = ………………………………………………………

(6x )( 3- 5x – 7x2 ) = ……………………………………………….. (x2 +x +1)(x2) = …………………………………………………………

=…………………………………………………. =……………………………………………………………

(-2x2)(8x - 9x2 ) = …………………………………………………… (9x2- 4)( 5x3 ) = …………………………………………………………

= ………………………………………………………. = ………………………………………………………

(14x2 – 13x) (-x3) = ………………………………………………… (3x2)( x3 -4x2 +3x -1 ) = ……………………………………………

= ………………………………………………… = ……………………………………………
 ใบความรู้ที่ 3

18x 3 27x 2 3x
จงหาผลหารของพหุนาม
3x
 4
ตัวอย่างที่ 9 จงหาผลหารของพหุนาม 21x 30x 3 15x 2
3x 2
จงหาผลหารต่อไปนี้
28x 20x 2 4x 3
1.
4x
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
45x 3 30x 2 25x
2.
5x
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
26x 3 65x 2
3.
13x
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
60x 2 36x 3
4.
12x 2
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
14x 4 35x 3 42x 2
5.
7x 2
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
18x 4 42x 3 24x 2
6.
6x 2
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………….
 ใบความรู้ที่ 4

ตัวอย่างที่ 10 จงหาผลคูณ ( x + 2)( 2x – 5 )

วิธีทา

ตัวอย่างที่ 11 จงหาผลคูณ ( x + 4)( 3x2 – x )

วิธีทา

ตัวอย่างที่ 12 จงหาผลคูณ ( x - 3)( x2 + 2x - 5 )

วิธีทา
จงหาผลคูณต่อไปนี้
1. ( x + 3)( x + 6) 6. ( 2x - 3)( 2x2 + 1)
…………………………………………………………………… ……………………………………………………………………
…………………………………………………………………… ……………………………………………………………………
…………………………………………………………………… ……………………………………………………………………
…………………………………………………………………… ……………………………………………………………………
…………………………………………………………………… ……………………………………………………………………
2. ( x - 1)( x2 - 1) 7. ( 3x + 5)( 2x2 – 4x - 6)
…………………………………………………………………… ……………………………………………………………………
…………………………………………………………………… ……………………………………………………………………
…………………………………………………………………… ……………………………………………………………………
…………………………………………………………………… ……………………………………………………………………
…………………………………………………………………… ……………………………………………………………………
3. ( 3x + 1)( 2x + 3) 8. ( 2x2 + 7)( 9x2 + 1)
…………………………………………………………………… ……………………………………………………………………
…………………………………………………………………… ……………………………………………………………………
…………………………………………………………………… ……………………………………………………………………
…………………………………………………………………… ……………………………………………………………………
…………………………………………………………………… ……………………………………………………………………
4. ( x - 2)( 2x - 1) 9. ( 3x2 + 1)( 2x2 -2x + 1)
…………………………………………………………………… ……………………………………………………………………
…………………………………………………………………… ……………………………………………………………………
…………………………………………………………………… ……………………………………………………………………
…………………………………………………………………… ……………………………………………………………………
…………………………………………………………………… ……………………………………………………………………
5. ( x + 2)( 7x2 + 4) 10. ( 2x2 + 1)( x2 –x - 1)
…………………………………………………………………… ……………………………………………………………………
…………………………………………………………………… ……………………………………………………………………
…………………………………………………………………… ……………………………………………………………………
…………………………………………………………………… ……………………………………………………………………
…………………………………………………………………… ……………………………………………………………………
 ใบความรู้ที่ 5

ตัวอย่างที่ 1 จงหาผลหารของ 8x2 – 14x – 15 ด้วย 2x – 5

วิธีทา

ตัวอย่างที่ 2 จงหาผลหารของ y3 – 2y2 + 175 ด้วย y + 5

วิธีทา
จงหาผลหารต่อไปนี้
1. (3x + 5) ÷ (x – 1) 4. (-6x2 + 13x + 8) ÷ (2x + 1)

2. (x2 – 3x + 18) ÷ (x – 6) 5. (y3 – 6y2 + 8y - 3) ÷ (y - 1)

3. (18x2 – 21x) ÷ (6x – 7) 6. (20x4 - 26x3 + 3x - 1) ÷ (2x2 + 1)

 ใบความรู้ที่ 6

P
Q

8 xy 2 4x  2
4 x2 y x 2
จงใช้สมบัติการแจกแจงเขียนพหุนามต่อไปนี้ให้อยู่รูปการคูณของเอกนามกับพหุนามหรือพหุนามเอกนาม

ตัวอย่าง 5x – 25 = 5(x – 5) หรือ (x  5)5

1. 3x + 27 =

2. 6x  2y =

3. 14x  28y =

4. 3y + 9xy =

5. –x2 + x =

6. 10x2  35 =

7. 4x2 + 2x =

8. x2 + 8x3 y =

9. -20x2  40x =

10. 2x2 y  16x2 =

 พิจารณา เศษส่วนของพหุนาม ต่อไปนี้

15 x 2 y 2

3 xy 3
2x  4
=
x2  2x

15 x 2 y 2
เรียก ว่า เศษส่วนของพหุนามในรูปผลสาเร็จ ของ
3 xy 3

2x  4
เรียก ว่า เศษส่วนของพหุนามในรูปผลสาเร็จ ของ
x2  2x

ตัวอย่าง จงเขียนเศษส่วนของพหุนามต่อไปนี้ให้เป็นเศษส่วนของพหุนามในรูปผลสาเร็จ

18 xy 4
1.
6 x 3 y 2

10 y 2  5 y
2.
8y  4

3( x 2  1)
3.
6x3  6x
จงเขียนเศษส่วนของพหุนามต่อไปนี้ให้เป็นเศษส่วนของพหุนามในรูปผลสาเร็จ

2x  8
1.
x 4

2x  4
2.
x 2

5  10 x
3.
2  4x

2x  5y
4.
4 x  10 y

x 2  xy
5.
xy

6x2  4 x
6.
3x  2

x2
7.
x2  x

2( x  7)
8.
2 x  14

5 x  15 y
9.
x  3y

x 2 y  xy
10.
xy ( x  1)
 ใบความรู้ที่ 7

การคูณเศษส่วนของพหุนามทาได้

เมื่อมี P,Q,R และ S เป็นพหุนาม โดยที่ Q ≠ 0 และ S ≠ 0 จะได้ว่า เช่นเดียวกับการคูณเศษส่วน

P R PR
 
Q S QS

พิจารณาการหาผลคูณของเศษส่วนของพหุนามต่อไปนี้
4 xy 10 4 xy  10
 
5 x 5 x
40 xy

5x
40 xy 40 xy
จะได้ เป็นผลคูณ แต่เขียน ให้เป็นเศษส่วนของพหุนามในรูปผลสาเร็จได้ดังนี้
5x 5x
40 xy 8y
=
5x 1
= 8y
40 xy
ดังนั้น เราอาจใช้ หรือ 8y เป็นคาตอบ
5x
โดยทั่วไปนิยมเขียนผลคูณของเศษส่วนของพหุนามเป็นเศษส่วนของพหุนามในรูปผลสาเร็จ

30 5x2
ตัวอย่าง จงหาผลคูณของ กับ
x 6y

วิธีทา
 5x2 x 5
ตัวอย่าง จงหาผลคูณของ กับ
2 x  10 10 x

วิธีทา

x2  X x 1
ตัวอย่าง จงหาผลคูณของ กั บ
3 x2 x 1

วิธีทา

7
ตัวอย่าง จงหาผลคูณของ กับ x - 3
6 x  18

วิธีทา
จงหาผลคูณของเศษส่วนของพหุนามต่อไปนี้โดยทาให้เป็นเศษส่วนของพหุนามในรูปผลสาเร็จ

3 xy 2 x 8 x2 x  3
1.  4. 
5 y 3x  9 2x

6x x  3 x2 6 x2  9 x
2.  5. 
3x  9 2 2x  3 4 x3

3 x  x x2  x
3. 
x 1 x 1
 ใบความรู้ที่ 8

การหารเศษส่วนของพหุนามทา

ได้เช่นเดียวกับการหารเศษส่วน

เมื่อมี P,Q,R และ S เป็นพหุนาม โดยที่ Q ≠ 0 R ≠ 0 และ S ≠ 0 จะได้ว่า

P R P S
  
Q S Q R

นิยมเขียนผลหารของเศษส่วนของพหุนามเป็นเศษส่วนของพหุนามในรูปผลสาเร็จ

3x 15 x 2
ตัวอย่าง จงหาร ด้วย
4 16

วิธีทา

2 2x  6
ตัวอย่าง จงหาร ด้วย
x x

วิธีทา

y4 y2
ตัวอย่าง จงหาร ด้วย
4y  8 7 y  14

วิธีทา
จงหาผลคูณของเศษส่วนของพหุนามต่อไปนี้โดยทาให้เป็นเศษส่วนของพหุนามในรูปผลสาเร็จ

3a 18a2b a2 a5
1.  4. 
7 21 2a  1 6 a  3

5 x 20 x 2 y 3 x2  3 x x 1
2.  5. 
8 32 y x  4y 2x  8y

x2 x5
3. 
2x  1 6x  3