Professional Documents
Culture Documents
Tailieuxanh Extract Pages From So 93-20-9356
Tailieuxanh Extract Pages From So 93-20-9356
SOME SOLUTiONS TO ENHANCE THE SErViCE QUALiTy OF PUBLiC SPACE SySTEM iN THE rESiDENTiAL ArEASOF HO
CHi MiNH CiTy
Public spaces in residential areas of Ho Chi Minh city play a crucial role in theurban residents’ spiritual life. The survey in 13
existing urban districts shows that: the service quality of these public spaces is at average level only; and it need appropriate
solutions in term ofconstruction investment and operation management. In this article, some proposed solutions aim to improve
the quality of these public spaces on two aspects: construction investment (economic tools and utilization of available urban
spaces) and operation management (model of Neighborhood Management Unit).
Keywords: service quality, public space in residential areas, Ho Chi Minh city.
Khoâng gian coâng coäng trong caùc khu daân cö (KGCCKDC) ñoùng vai troø quan troïng trong ñôøi
soáng tinh thaàn cuûa ngöôøi daân trong ñoâ thò. Qua khaûo saùt treân ñòa baøn 13 quaän noäi thaønh
hieän höõu cho thaáy: chaát löôïng phuïc vuï cuûa caùc KGCCKDC hieän chæ ôû möùc trung bình, ñoøi
hoûi giaûi phaùp veà ñaàu tö xaây döïng vaø quaûn lyù söû duïng phuø hôïp. Trong phaïm vi baøi vieát naøy,
moät soá giaûi phaùp ñöôïc ñeà xuaát nhaèm naâng cao chaát löôïng cuûa caùc KGCCKDC treân hai khía
caïnh: ñaàu tö xaây döïng (caùc coâng cuï kinh teá keát hôïp vôùi vieäc taän duïng caùc khoâng gian ñoâ
thò khaû duïng) vaø quaûn lyù söû duïng (moâ hình Ban quaûn trò theo ñôn vò khu phoá).
Töø khoùa: chaát löôïng phuïc vuï, khoâng gian coâng coäng trong caùc khu daân cö, TP.HCM.
SË 93 . 2018 89
ß a n g µ n h
Boä tieâu chí goàm 06 tieâu chí goàm 02 nhoùm nhö sau: 1) Nhoùm tieâu
chí ñaùnh giaù veà löôïng vaø 2) Nhoùm tieâu chí ñaùnh giaù veà chaát (trình
baøy taïi Hình 3)
Hình 1. Quy trình thu thaäp döõ lieäu vaø ñaùnh giaù thöïc traïng chaát löôïng Hình 3. Toång quaùt veà Boä tieâu chí ñaùnh giaù chaát löôïng phuïc vuï cuûa
phuïc vuï cuûa KGCCKDC trong khu vöïc KGCCKDC trong khu vöïc noäi thaønh hieän höõu cuûa TP.HCM – nguoàn:
nhoùm taùc giaû.
Veà maët phaïm vi khoâng gian, beân caïnh vieäc ñaùnh giaù toång theå khu
vöïc noäi thaønh hieän höõu, baøi vieát naøy thöïc hieän ñaùnh giaù chaát löôïng 1.2. Moät soá vaán ñeà lieân quan ñeán thöïc traïng chaát löôïng phuïc vuï
phuïc vuï cuûa KGCCKDC taïi 03 khu vöïc trong khu vöïc noäi thaønh cuûa KGCCKDC taïi khu vöïc noäi thaønh hieän höõu cuûa TP.HCM
hieän höõu cuûa TP.HCM, bao goàm: (i) Khu vöïc Trung taâm, taïm goïi Töø keát quaû ñaùnh giaù chaát löôïng phuïc vuï cuûa caùc KGCCKDC trong
laø “Khu vöïc Saøi Goøn” (caùc quaän: 1, 3, 4); (ii) Khu vöïc Taây Nam, khu vöïc noäi thaønh hieän höõu cuûa TP.HCM, moät soá vaán ñeà quan troïng
taïm goïi laø “Khu vöïc Chôï Lôùn” (caùc quaän: 5, 6, 8, 10, 11); (iii) Khu caàn ñöôïc giaûi quyeát nhö sau:
vöïc Ñoâng Baéc, taïm goïi laø “Khu vöïc Gia Ñònh” (caùc quaän: Taân Bình, n Tæ leä dieän tích KGCCKDC bình quaân ñaàu ngöôøi laø 0,67m2/ngöôøi,
Bình Thaïnh, Phuù Nhuaän, Taân Phuù). Vieäc phaân nhoùm 03 khu vöïc thaáp hôn nhieàu so vôùi QCVN 01:2008/BXD (2,00m2/ngöôøi). Tæ leä
döïa treân yeáu toá veà: (i) ñaëc ñieåm lòch söû hình thaønh vaø (ii) vaên hoaù dieän tích KGCCKDC bình quaân ñaàu ngöôøi (ñoái vôùi ngöôøi daân coù
cuûa khu vöïc. theå tieáp caän KGCCKDC trong baùn kính ñi boä 200m, chieám 39,09%)
90 SË 93 . 2018
laø 1,71m2/ngöôøi, khoâng quaù thaáp so vôùi quy chuaån 2,00m2/ngöôøi. vuï KGCC. Trong khi ñoù, coù 03 yeáu toá aûnh höôûng ñeán chaát löôïng
Nhö vaäy, vaán ñeà kieán taïo theâm soá löôïng KGCCKDC ñeå phuïc vuï phuïc vuï cuûa caùc KGCCKDC caàn quan taâm ñeán khi nghieân cöùu ñeà
hôn 61,01% daân soá khoâng theå tieáp caän KGCCKDC theo tieâu chuaån xuaát giaûi phaùp (Hình 4), goàm:
caàn ñöôïc öu tieân hôn so vôùi vieäc kieán taïo theâm/môû roäng dieän tích
KGCCKDC hieän höõu ñeå ñaûm baûo phuïc vuï 39,09% daân soá treân theo n Coâng taùc quy hoaïch vaø thieát keá ñoâ thò: coù vai troø ñònh höôùng söï
quy chuaån 2,00m2/ngöôøi. phaùt trieån cuûa heä thoáng caùc KGCC noùi chung vaø KGCCKDC noùi
rieâng moät caùch coù heä thoáng, giuùp hoaïch ñònh veà vò trí, dieän tích (tieâu
n 301 KGCCKDCtrong khu vöïc noäi thaønh hieän höõu cuûa TP.HCM chí 1) vaø tính myõ quan (tieâu chí 6) cuûa KGCCKDC trong töông lai;
phaân boá khoâng ñeàu, cuï theå nhö sau:
q Khu vöïc Saøi Goøn: coù 24 KGCCKDC; tæ leä dieän tích trong baùn kính n Coâng taùc ñaàu tö xaây döïng: coù vai troø huy ñoäng vaø ñaûm baûo nguoàn
phuïc vuï so vôùi toång dieän tích cuûa khu vöïc Saøi Goøn ñaït 29,15%. löïc phuïc vuï vieäc kieán taïo KGCCKDC (taùc ñoäng ñeán tieâu chí 1 - dieän
q Khu vöïc Gia Ñònh: coù 153 KGCCKDC; tæ leä dieän tích trong baùn tích) vaø laø tieàn ñeà cho vieäc ñaït ñöôïc 5 tieâu chí coøn laïi. Vôùi nguoàn löïc
kính phuïc vuï so vôùi toång dieän tích cuûa khu vöïc Gia Ñònh ñaït 23,68%. coâng haïn cheá, ñeå hieän thöïc hoùa heä thoáng KGCCKDC (voán ít haáp
q Khu vöïc Chôï Lôùn: coù 124 KGCCKDC; tæ leä dieän tích trong baùn daãn ñoái vôùi nhaø ñaàu tö) ñöôïc xaùc ñònh trong caùc ñoà aùn quy hoaïch vaø
kính phuïc vuï so vôùi toång dieän tích cuûa khu vöïc Gia Ñònh ñaït 39,09%. thieát keá ñoâ thò, coâng taùc naøy coù vai troø toái quan troïng;
n Treân ñòa baøn khu vöïc noäi thaønh hieän höõu, dieän tích trung bình cuûa n Coâng taùc quaûn lyù söû duïng: giuùp ñaûm baûo söï beàn vöõng trong
KGCCKDC laø 0,42ha, ñaït thaáp so vôùi Tieâu chuaån thieát keá quy hoaïch vaän haønh cuûa heä thoáng KGCCKDC sau khi ñöôïc ñaàu tö xaây döïng
caây xanh söû duïng coâng coäng trong ñoâ thò ñöôïc qui ñònh taïi TCVN (phaïm vi aûnh höôûng: caû 05 tieâu chí veà chaát).
9257:2012; vôùi quy moâ nhoû nhö vaäy, nhu caàu cuûa ngöôøi daân soáng vaø
laøm vieäc trong baùn kính phuïc vuï cuûa KGCCKDC khoâng ñöôïc ñaûm
baûo. Keát quaû khaûo saùt cho thaáy: KGCCKDC coù dieän tích caøng lôùn thì
ñieåm soá ñaùnh giaù veà chaát löôïng phuïc vuï coù xu höôùng caøng cao; ñieàu
naøy hôïp lyù vì ñoái vôùi caùc KGCCKDC coù dieän tích lôùn, vieäc toå chöùc caùc
khu chöùc naêng vaø vieäc boá trí caùc tieän ích phuïc vuï seõ toát hôn.
n Tæ leä ngöôøi daân söû duïng KGCCKDC khoâng cao (döôùi 50% soá daân
soáng vaø laøm vieäc trong khu vöïc xung quanh KGCCKDC), nhaát laø
nhöõng ngöôøi treû tuoåi; nguyeân nhaân ñöôïc cho laø: caùc KGCCKDC
khoâng coù söùc haáp daãn (chaát löôïng phuïc vuï chæ ôû möùc trung bình). Hình 4. Sô ñoà moâ taû caùc yeáu toá beân trong (Boä tieâu chí) vaø caùc yeáu
toá beân ngoaøi aûnh höôûng ñeán chaát löôïng phuïc vuï cuûa KGCCKDC -
n Do thieáu vaéng caùc tieän ích (boùng maùt, maùi che,…) trong ñieàu kieän khí nguoàn: nhoùm taùc giaû.
haäu nhieät ñôùi noùng aåm, KGCCKDC ít ñöôïc söû duïng vaøo ban ngaøy,
nhaát laø buoåi tröa (chuû yeáu ñöôïc söû duïng vaøo saùng sôùm vaø chieàu toái).
n Ngöôøi daân coù xu höôùng haøi loøng vôùi chaát löôïng phuïc vuï cuûa KGCCKDC
hieän nay (caùc tieâu chí ñònh tính chuû yeáu ñaït möùc toát), laïc quan hôn nhieàu
so vôùi caùc chuyeân gia (caùc tieâu chí ñònh tính chuû yeáu ñaït möùc trung bình
vaø keùm); ñieàu naøy deã daãn ñeán heä quaû: ngöôøi daân seõ ít quan taâm vaø ít saün
saøng ñaàu tö nguoàn löïc cho vieäc kieán taïo vaø quaûn lyù söû duïng KGCCKDC
trong khu vöïc mình sinh soáng vaø laøm vieäc.
SË 93 . 2018 91
ß a n g µ n h
Trong baøi vieát naøy, caùc giaûi phaùp ñöôïc ñeà xuaát
chæ taäp trung giaûi quyeát ôû 02 khía caïnh quan
troïng nhaát laø: ñaàu tö xaây döïng vaø quaûn lyù söû
duïng KGCC, goàm 02 nhoùm nhö sau:
n Nhoùm giaûi phaùp veà ñaàu tö xaây döïng/ kieán taïo
KGCCKDC trong khu vöïc noäi thaønh hieän höõu:
ñaây laø nhoùm giaûi phaùp mang tính baûn leà, hoã trôï
vieäc gia taêng caùc tieâu chí veà löôïng, ñoàng thôøi,
taïo nguoàn löïc ñeå ñaûm baùo caùc tieâu chí veà chaát
cuûa heä thoáng KGCCKDC;
n Löïa choïn 1: tieáp tuïc sôû höõu khu ñaát vôùi chöùc
naêng hieän höõu vaø khaû naêng phaùt trieån bò haïn Hình 6. Minh hoïa cô cheá chuyeån nhöôïng quyeàn phaùt trieån nhaèm muïc tieâu kieán taïo
KGCCKDC - nguoàn: nhoùm taùc giaû
cheá.
n Löïa choïn 2: tieáp tuïc sôû höõu khu ñaát vôùi chöùc
naêng môùi (coâng vieân - vöôøn hoa, saân chôi) vaø
ñöôïc pheùp chuyeån nhöôïng moät phaàn quyeàn
phaùt trieån baát ñoäng saûn sang khu vöïc khaùc phuø
hôïp treân ñòa baøn Thaønh phoá. Tuy nhieân, trong
tröôøng hôïp naøy, chuû sôû höõu khu ñaát coù traùch
nhieäm ñaàu tö xaây döïng, quaûn lyù, baûo trì caùc tieän
ích treân coâng vieân - vöôøn hoa, saân chôi phuïc vuï
coäng ñoàng.
Möùc ñoä öu ñaõi vaø tính linh ñoäng trong vieäc Hình 7. Sô ñoà khu vöïc naèm trong vaø ngoaøi baùn kính phuïc vuï (R=200m) cuûa heä thoáng
chuyeån nhöôïng quyeàn phaùt trieån taïi moät khu KGCCKDC trong khu vöïc noäi thaønh hieän höõu - nguoàn: nhoùm taùc giaû
92 SË 93 . 2018
ñaát seõ tuyø thuoäc vaøo: (i) Vò trí khu ñaát trong
khu vöïc naøo (Saøi Goøn, Chôï Lôùn hay Gia
Ñònh); (ii) Vò trí khu ñaát coù naèm trong phaïm
vi baùn kính 200m tính töø nhaø ga metro
(ñöôïc ñeà xuaát taïi noäi dung tieáp theo)
Caùc tieän ích caàn ñaàu tö, naâng caáp, caûi taïo
Hình 8. Sôñoà xaùc ñònh möùc ñoä öu ñaõi veà heä soá söû duïng ñaát vaø quyeàn phaùt trieån baát ñoäng saûn nhaèm naâng cao chaát löôïng phuïc vuï cuûa
nhaèm khuyeán khích vieäc kieán taïo KGCCKDC - nguoàn: nhoùm taùc giaû KGCCKDC
SË 93 . 2018 93
Treân cô sôû caùc vaán ñeà lieân quan ñeán chaát löôïng phuïc vuï cuûa heä caùc hình thöùc quaûng caùo,…).
thoáng KGCCKDC ñöôïc trình baøy taïi muïc 1, Ban quaûn trò khu daân cö
coù nhieäm vuï öu tieân giaûi quyeát caùc vaán ñeà cuï theå nhö sau: 1
Sôû Giao thoâng vaän taûi laø cô quan tham möu cuûa UBND TP.HCM, chòu
n Taêng cöôøng khaû naêng tieáp caän: vieäc xaây döïng caùc ramp doác, loái traùch nhieäm quaûn lyù nhaø nöôùc veà coâng vieân, caây xanh (bao goàm caû
vaøo, baõi ñeå xe, trang bò caùc baûng höôùng daãn phuø hôïp theo Tieâu caùc vöôøn hoa, saân chôi,…) treân ñòa baøn TP.HCM.
chuaán xaây döïng Vieät Nam TCXDVN 264:2002 veà nhaø vaø coâng trình 2
Cô cheá chuyeån nhöôïng quyeàn phaùt trieån baát ñoäng saûn (Transfer of
Development Right)
n Nguyeân taéc cô baûn xaây döïng coâng trình ñeå ñaûm baûo ngöôøi taøn
taät tieáp caän söû duïng; tuyeät ñoái khoâng boá trí raøo chaén xung quanh * Trung taâm Nghieân cöùu vuøng vaø ñoâ thò (CRUS)
KGCCKDC. ** Vieän Nghieân cöùu phaùt trieån TP.HCM (HIDS)
n Taêng cöôøng möùc ñoä ña daïng trong coâng naêng söû duïng: soá löôïng
vaø dieän tích KGCCKDC phaûi ñöôïc buø ñaép baèng caùch ña daïng hoùa
trong coâng naêng söû duïng trong caùc thôøi ñieåm khaùc nhau trong ngaøy, Taøi lieäu tham khaûo
cuï theå: (i) Taêng cöôøng coâng naêng nghæ ngôi, giaûi trí vaøo nhöõng thôøi Taøi lieäu tham khaûo tieáng Vieät
ñieåm thôøi tieát baát lôïi (möa, naéng,…) baèng vieäc boá trí caùc khu vöïc coù Hoaøng Anh Tuù (2013). Nghieân cöùu ñònh höôùng phaùt trieån heä thoáng vöôøn - coâng
maùi che. Caùc khu vöïc coù maùi coù theå söû duïng caùc maùi laø taám solar vieân trong toå chöùc khoâng gian ñoâ thò taïi TPHCM. TPHCM: Sôû Khoa hoïc vaø Coâng
panel ñeå phaùt ñieän, coù caùc hình thöùc quaûng caùo; (ii) Taêng cöôøng ngheä.
hieäu quaû söû duïng KGCCKDC trong ñieàu kieän nhieät ñôùi noùng aåm, Lyù Theá Daân (2008). Phaùt trieån khoâng gian coâng coäng – Cuù huyùch cho söï phaùt trieån
naéng nhieàu thoáng qua vieäc troàng theâm caây xanh,… cuûa Thaønh phoá Hoà Chí Minh. Taûi veà töø ñòa chæ http://kienviet.net/2008/06/28/
Phaïm Thuùy Loan (2016). Khoâng gian coâng coäng trong ñoâ thò - Töø lyù luaän ñeán thieát
n Taêng cöôøng möùc ñoä an toaøn: boá trí caùc camera giaùm saùt an ninh keá. Haø Noäi: Vieän Quy hoaïch xaây döïng.
trong phaïm vi caùc KGCCKDC. Traàn Vaên Khaûi (1999). Caûi thieän ñieàu kieän giao tieáp trong toå chöùc khoâng gian kieán
truùc nhaèm naâng cao chaát löôïng moâi tröôøng ôû vaø sinh hoaït coâng coäng trong caùc ñoâ
n Taêng cöôøng möùc ñoä veä sinh: löu yù taêng cöôøng cheá ñoä veä sinh thò ôû Vieät Nam. Luaän aùn Tieán só kyõ thuaät taïi Ñaïi hoïc Xaây döïng Haø Noäi.
haèng ngaøy, boá trí caùc trang thieát bò thuøng raùc trong khuoân vieân cuûa Toâ Kieân (2018). Khoâng gian coâng coäng trong thaønh phoá ñaùng soáng vaø nhaân vaên. Taïp
caùc KGCCKDC, boá trí caùc nhaø veä sinh theo hình thöùc xaõ hoäi hoùa (coù chí Quy hoaïch ñoâ thò. Hoäi Quy hoaïch phaùt trieån ñoâ thò Vieät Nam.
94 SË 93 . 2018
ß a n g µ n h
SË 93 . 2018 95