Scribd Logo
Upload

Welcome to Scribd!

  • Występowanie I Dynamika Populacji Impatiens Parviflora W Rezerwacie "Ochojec" (Wyżyna Śląska)

    Uploaded by

    Edyta Sierka
    4 views9 pages
    Sierka E., Parusel J., Chmura D. (2009). Występowanie i dynamika populacji Impatiens parviflora w rezerwacie "Ochojec" (Wyżyna Śląska). [In:] Rezerwat przyrody "Ochojec" w Katowicach (Górny Śląsk), Katowice, 314-320.

    Original Title

    Występowanie i dynamika populacji Impatiens parviflora w rezerwacie "Ochojec" (Wyżyna Śląska)

    Copyright

    © © All Rights Reserved

    Available Formats

    PDF or read online from Scribd

    Did you find this document useful?

    Is this content inappropriate?

    Report this Document
    Sierka E., Parusel J., Chmura D. (2009). Występowanie i dynamika populacji Impatiens parviflora w rezerwacie "Ochojec" (Wyżyna Śląska). [In:] Rezerwat przyrody "Ochojec" w Katowicach (Górny Śląsk), Katowice, 314-320.

    Copyright:

    © All Rights Reserved
    Download as PDF or read online from Scribd
    Flag for inappropriate content
    4 views9 pages

    Występowanie I Dynamika Populacji Impatiens Parviflora W Rezerwacie "Ochojec" (Wyżyna Śląska)

    Uploaded by

    Edyta Sierka
    Sierka E., Parusel J., Chmura D. (2009). Występowanie i dynamika populacji Impatiens parviflora w rezerwacie "Ochojec" (Wyżyna Śląska). [In:] Rezerwat przyrody "Ochojec" w Katowicach (Górny Śląsk), Katowice, 314-320.

    Copyright:

    © All Rights Reserved
    Download as PDF or read online from Scribd
    Flag for inappropriate content
    of 9
    Paras) Reser yoy Ocho” w Katoeeach Gary Sas) Monsgraiaraukowe dydatyzra eu rum Decca Payady Camege ssa, Keowee 2009 Wystepowanie i dynamika populacji Impatiens parviflora w rezerwacie ,,Ochojec (Wyzyna Slaska) Occurrence and population dynamics of Impatiens parviflora in the ,Ochojec” Nature Reserve (Silesian Upland) EDYTA SIERKA, JERZY B. PARUSEL, DAMIAN CHMURA. COE erect biloiezne w rset przyrody daje modliwosei zachowania pozostalo- Sci naturalngj flory i fauny dla przysztych pokoles, Ten sposod ochrony, w mys Konweneji 0 réznorodnosci biologiczne, stawia — jako cel nadrzgdny — zachowanie cealego rodzimego bogactwa przyrodniczego, m. in, przez usuwanie lub ograniezanie istniejacych i potencjalnych zagrozeh rézmorodnosci biologiczne}, za jakie wznaje sig obce gatunki rosin, przybyle po odkryciu Ameryki (XV/ XVI wiek) i wykazujace tendencje do rozprzestrzeniania sig, zyli kenofity (neofity) (Tokarska-Guzik 2005). Chociaz nie jest znany przyklad wyginigcia rodzime- go gatunku, nawet w ekosystemach o charakterze malych \wysp, z powodu ekspansji gatunku obcego jako jedyne- go czynnika wywolujacego jego ckstynkeje (Sax i in 2002), to jednak negatywny wplyw gatunkbw obeyeh na rodzima florg i roslinnosé jest niewatpliwy. Badania pro- wwadzone m. in, przez Chmurg i Sierke (20062,b; 2007), w 6 rezerwatach przyrody na Wyzynie Slaskiej wykaza- |, Ze sposréd stwierdzonyeh 11 obcych gatunkéw rostin, najezescie} notowanym w ich granicach jest niecierpek drobnokwiatowy Impatiens parviflora, ktérego pokrycie, w zalemosei od typu zbiorowiska, jest czesto negatywnie skorelowane z pokryciem gatunkéw rodzimych. Na liczne wystepowanie Impatiens parviflora w rezer- wacie ,Ochojee” 2wrécili uwage Rostaiski i Tokarska- -Guzik (1995), wanajae go za gatunck lesny lub zaroslo- wy. Uzyskane przez nich wyniki badai wskazywaly row- nie na problem wnikania niecierpka drobnokwiatowe- 40 (jak réwniez. innych gatunkéw obcego pochodzenia) 2 terendw sasiadujaeych z rezerwatem, Rownie? badania ftosocjologiczne prowadzone przez Cabalg i Wike (1995) potwierdzily obecnosé nieciespka drobnokwiatowego w rezerwacie, gdzie wystepowal on w 2 typach zbiorowisk lesnych na 3 stwierdzone na tym obszarze ‘Celem podjetych badai bylo okrestenie: rozmieszezenia Impatiens parviflora na badanym obszarze: 314| Rezerwat i cztowiek Zagrozenia przyrody ~ spektrum zbiorowisk roslinnych, w ktérych wyste- puje Impatiens parviflora na terenie rezerwatu; = udzialu tego gatunku w strukturze warstwy zielne} wyréznionych zbiorowisk; — tempa i intensywnosci wnikania niecierpka drobno- kowiatowego do zbiorowisk lesnych rezerwatu z terenow sasiadujacyeh Material i metody Charakterystyka powierzchni badah Rozmieszezenie badanego gatunku i badania fitoso- cjologiczne przeprowadzono na calym obszarze rezer watu, Natomiast tempo rozprzestrzeniania sig niecierp- ka drobnokwiatowego oceniono na podstawie badai na stalych powierzchniach o wymiarach 10:m x 10 m. Wyniki prezentowane w artykule pochodza z powierzch- ni badaweze} zlokalizowanej réwnolegle do ul. Zakatck w Katowicach (50°12'27"N, 18°59°S1"E), ktéra zosta- {a zalozona w 2005 roku (rye. 1). Szezegdlowymi bada- niami na tej powierzchni objeto plat zdegenerowanego boru mieszanego Querco roboris-Pinetum ze wgled na mozliwosé odnotowania tempa wnikania niecierpka drobnokwiatowego do fitocenozy lesne} z sasiadujace- g0 z nig przydroza. Drzewostan w obrebie powierzchni wykazywal zwarcie 60%, a jego istotnym elementem byt dab ezerwony Quercus rubra. Gromadzenie danych Rormieszezenie niecierpka drobnokwiatowego od- wzorowano w oparciu obadania terenowe (2009), przepto- wadzone w regulamej siatce kwadratow 0 podstawowe} powierzchni 10 mx 10 m na ealym obszarze rezerwatu i jego najblizszego sasiedztwa. W co 8. kwadracie od- notowano zvarcie drzewostanu, warstwy podszytu oraz runaz zaznaczeniem obecnosei Impatiens parviflora oraz (jezeli gatunek byt obecny) jego procentowym pokry- ciem w skali 5%, 10%, 20%, 30%...100%. Dodatkowo wyZej opisang metoda scharakteryzowano kwadraty, kto- re znalazly sig poza przyjetym schematem gromadzenia danych, jezeli stwierdzono w nich obecnosé niccierpka yc. 1.Lokallzacja powlerachni badati na terenle rezerwatu pray: ody ,Ochojec’ Fig. Localization of the study plots In the area of the ,Ochojec” Nature Reserve, drobnokwiatowego. Ze wzgledu na mozliwosé identyfi- kacji drdg wnikania badanego gatunku na teren rezerwatu, w badaniach uwzgledniono rowniez obszary bezposred- nio sasiadujace z rezerwatem, Lacznie seczegélowym ba- daniom poddano 393 kwadraty. Dla kazdego analizowa- nego kwadratu podano koordynaty GPS z dokladnosciq do 1,5 m. Badania fitosogjologiczne przeprowadzono w roku 2008. W jednorodnych platach roslinnosci wy- konano 151 zdjgé fitosocjologieznych powszechnie sto- sowana metoda Braun-Blangueta (Scamoni 1967), Aby ocenié tempo wkraczania niecierpka drobnokwiatowego do réenych zbiorowisk w obrebie rezerwatu, do szezeg6- Jowych badaf wytypowano state powierzchnie badaweze. Dane dla oceny dynamiki populacji Impatiens parviflora gtomadzono spisujac wszystkie gatunki roslin wrazz.nie- cierpkiem drobnokwiatowym, przy czym okreslano ich pokrycie w skali 10% (10%, 20%, 30%...100%) wa za- mieszezonego schematu (rye. 2). W pracy przedstawione zostaly wyniki uzyskane na podstawie badah dynamiki populaeji Impatiens parvifiora na jednej z powierzchni badawezych. W analizach uwzgledniono trzy sezony wegetacyjne (w latach 2005, 2006 i 2007) w okresie oplymalnego rozwoju badanego gatunku, ij. w ezerweu. ‘Nazewnictwo roslin pryjgto wedtug Mirka i in. (2002), a zbiorowisk roslinnych wedlug Matuszkiewieza (2008). Opracowanie danych Rozmieszezenie Impatiens parviflora z zaznaczeniem Jego ilosciowosei zilustrowano na mapie, wykorzystujac pakiet MapInfo Professional. Dla okreslenia zaleznosci miedzy procentowym pokryciem badanego gatunku a pro- centowym zwarciem i pokryciem poszezegélnych warstw zbiorowisk roslinnych, w obrebie kidrych stwierdzono ego. wystepowanie, przeprowadzono analize korelacji rang Spearmana (P=0,05). Na podstawie badai fitosocjologicznych dokonano przegladu zbiorowisk roslinnych, w ktérych odnotowa- no obecnose Impatiens parviflora (amplituda synekolo- giczna) oraz okreslono udziat badanego gatunku w ich strukturze, fj. frekwencje gatunku tam, adzie bylo to uza- sadnione liczbq zdjeé fitosocjologicznych (wigeej niz 5). Dla wizualizacji zmian w liezebnosci populacji niecierp- ka drobnokwiatowego na badane] stalej powierzchni spo- rzadzono mapy konturowe w oparcit o regulama siatke wartosci (kriging jako metoda gridingu), wykorzystujge pakiet programéw Surfer 8.0 W celu analizy réznic we frekwenji (liczba zajetych poletek Imx Im) niecierpka drobnokwiatowego pomiedzy poszezeg6lnymi latami badai zastosowano analize kontyn- genji(statystyke G), Dla poréwnania og6lnego sredniego procentowego pokrycia niecierpka drobnokwiatowego w latach zastosowano test Kruskala-Wallisai test Nemenyi- -Damico-Wolfe-Dunna (Hothor i in, 2006), Natomiast © par tan dla sprawdzenia istotnosei ré¢nic migdzy udzialem Im- atiens parviflora w poszczegdinych latach badai na po- letkach podstawowych, w ktdrych niecierpek by! obecny przez.caly okres badari, zastosowano test Friedmana i post- hoc test Conover’a, Oceniono réwnie# rézmorodnosé ga- tunkowa podajae wartosé wskaénika Shanonna-Wienera. Dia okreslenia zaleznosci migdzy liczba gatunkéw, suma ich poktycia a procentowym pokryciem niecierp- ka drobnokwiatowego przeprowadzono analize korelacji rang Spearmana. Przyjeto poziom istotnosci p<0,05. Wyniki Na obszarze rezerwatu, jak rowniez w jego najbliz- szym sasiedztwie, stwierdzono obecnosé niecierpka dro- bnokwiatowego w 98 kwadratach (rye. 3). Najliczniej gatunek ten wystepowat w sasiedztwie plynacej przez rezerwat rzeki Slepiotki i tam uzyskiwat wartosci do 80% pokrycia w kwadracie. Procentowy udziat niecierpka drobnokwiatowego w poszezegélnych kwadratach nie Jest istotnie statystyeznie zalezny od zwarcia drzewosta- nu i podszytu, Natomiast istotnie wplywa na zwiekszenie pokrycia w warstwie runa (rs = 0.48, p = 0,001). Na podstawie badan fitosocjologicznych wystepowa- nie niecierpka drobnokwiatowego stwierdzono w platach 11 sposrid 50 wyréznionych zbiorowisk, co stanowi 22% liczby zbiorowisk roslinnych rezerwatu, z ezego 4 zbio- rowiska reprezentowane byly przez. pojedyncze platy 10- Slinnosci (Impatientetum parviflorae, Polygono-Bidente- tum, zbiorowisko Urtica dioica, zbiorowisko Polygonum hydropiper) lub przez. diva platy (Rubetum idaei, Seirpe- tum sylvatici, zbiorowisko Solidago gigantea), Rezerwat i czlowiek|315, Zagrotenia prayrody 316 Pozostale zbiorowiska, w ktérych stwierdzono wy- stepowanie badanego gatunku to zbiorowiska lesne. We wszystkich 5 opisanych platach gradu subkontynental- nego Impatiens parviflora zostal odnotowany ze srednim wspélezynnikiem pokrycia wynoszacym 554,00. Czesto wystepowanie Impatiens parviflora odnotowywane bylo w platach legu jesionowo-olszowego (w 4 platach na 13 opisanych), nastepnie w borze mieszanym (w 4 na 34), a najrzadziej w zbiorowisku kwasnej buczyny (2 platy na 23). Frekwencje niecierpka drobnokwiatowego i jego po- krycie w zbiorowiskach lesnych prezentuje rye. 4 Badania na stale} powierzchni wykazaly wzrost udziatu Impatiens parviflora we florze tuna z roku na rok, chociaz nie byl to werost znaczacy (G = 1,311, p = 0,47) (yc. 5), Natomiast srednie pokrycie niecierpka drobnokwiatowego na calej powierzchni wzroslo w spo- séb istotny w pordwnaniu z pierwszym rokiem badaf z okolo 10% do okoto 13%. Jesli chodzi o liczbe pole- tek z udzialem tego gatunku w roku 2005 i w nastep- nych latach, to istotny wzrost stwierdzono w roku 2007 W pordwnaniu z pierwszym rokiem (tab. 1). Analizujac liczbe poletek podstawowych, w obrebie ktorych niecier- pek drobnokwiatowy zostal odnotowany nawet z najniz~ szym pokryciem w trakcie badai, stwierdzono zwigk- szenie liczby zaimowanych poletek z 38 do 46. Stad szacunkowo mozna przyjaé, Ze tempo rozprzestrzeniania sig badanego gatunku wynosi przeszlo 2.m? rocznie, Poza Impatiens parviflora w runie state} powierzchni badaw- czej wystepuja dwa inne obce gatunki Quercus rubra i Solidago canadensis. Wykazywaty one najwy2sza fre- kwenejg w roku 2005, odnotowano je odpowiednio na 22 8 poletkach podstawowych (tab. 2) W runie state} powierzchni badawezej odnotowywa- no 21 gatunkéw wystepujacych w latach 2005 i 2006, natomiast w roku 2007 ich liezba zwigkszyta sig do 17. Liste gatunkéw, kt6re odnotowano wigcej niz w jednym, poletku podstawowym prezentuje tabela 2. Najwieksza Srednig wartosé wspélezynnika réznorodnosei gatunko- we} Shannona-Wienera stwierdzono w 2005, a najmniej- sza w 2006 r. Tylko w 2005 roku odnotowano ujemna, statystycznie istotna korelacjg migdzy liczba gatunkow a pokryciem Impatiens parviflora na poletkach (rs = Tabela 1,Porbwnanie sredniego pokrycia Impatiens parviflora w poletkach zajetych praez ten gatunek i w obrebie wspélnych poletek oraz frekwenc}i migdzy latami 2005-2007 na powierzchni stale w rezerwacie ,Ochojec”. Pokazano Srednig + odchylenie standardowe. Roine litery prey wartosciach pokazuja roznice istotne na poziomie p00, Table 1. The comparison of mean cover of Impatiens parvifiora in the subplots occupied and within common subplots and frequency between the years 2005-2007 in the study plot in the ,Ochojec” Nature Reserve. Mean + standard deviation are shown, Different letters by the values indicate significant differences at the level p

    You might also like