You are on page 1of 10

v€ cm cncH HC THONG GIRO DUC PHO THONG

NRM 1956 d MICN B^C VICT NRM

NGUYfiN THUY Q U V N H '

T fl sau Cdch mang thdng Tdm ndm


1945, nen gido due Vidt Nam da trai
qua ba cudc cai each vdo cae ndm: 1950,
trpng ciia sii nghidp gido due trong sU
nghigp xay dUng vd bao vd Td quoc, ngay
sau khi Cach mang Thdng Tam ndm 1945
1956 vd 1979. Viec nhin nhdn, danh gid ve thanh cong va nUdc Vigt Nam Ddn ehu
cac cupc cai each gido due dd dUpc thiic C6ng hda ra ddi, Dang vd Chinh phii Vigt
hign trong nhiing nfim qua Id r i t cdn thilt, Nam da thUc thi nhilu chinh sdch vd bidn
song, cho dg'n nay van eon thieu nhiing phap nhdm phat trien giao due trong mpi
nghien cUu ve vd'n d l ndy. Ddc bidt, v l culc hodn canh, ngay ca khi dd't nUdc eo chiln
cai each gido due ldn thfl hai nam 1956 thi tranh vd ddi dien vdi hang loat khd khfin,
nhflng cdng trinh nghien ciiu lich sii, vdn Mpt trong nhiing bien phdp do Id thiic hign
hia, gido due mdi ehi de cdp dg'n m6t so npi cac cupc cai each giao due. Cuoc cai each
dung cd ban. Cupc eai each ndy tdp trung giao due ldn ddu tien dUpc thiic hien vdo
chu ylu vdo ngdnh gido due phd thong - ndm 1950 vd nhflng k i t qua bUdc ddu cua
mpt ngdnh hoc quan trpng, dupc coi Id cupc eai each ndy da gdp phdn ddo tao vd
"ngdnh hpc xUdng sd'ng" trong hg thing boi dUSng nguon nhan lUc cho sU nghiep
giao due quoc ddn. Bdi vdy, trong bdi vilt "Khdng chiln vd kie'n quIe" trong thdi ky
ndy, chiing tdi di sau tim hilu nhiing npi khdng ehig'n chong Phap.
dung cai each trong he thing giao due phd
Din nam 1954, sau khi mien Bdc dUpc
thdng vd budc ddu dUa ra mot s i nhdn xdt
giai phdng, nhu cdu ve nguon nhan lUc de
v l dfic diem, k i t qua, tae dpng ciia cai cdch
xdy dung dd't nUdc sau khi hoa binh dUdc
den gido due phd thong d mien Bdc Vigt
Idp lai Id hg't siic biic thilt. Ygu cdu dd dat
Nam trong khdng chien chlhg My, ciiu
ra nhigm vu quan trpng cho t i t ca cac
nudc.
ngdnh phai giai quylt, trong dd ngdnh giao
1, Ygu cau biic thiet can phai tien due ddng mpt vai trd trpng yeu.
hanh cai each giao due Nen giao due cua Vigt Nam, trai qua 9
Nhdn thflc dupc vai tro va tdm quan nfim khang chien, kiln quIc da cd nhiing

*ThS. Vign Sii hpc


V& cAi c^eh hg fctfng gi^o due ph<3 thing..

budc phdt triln quan trpng. Tuy nhien, hg Bp Giao due khdi thao. De an neu nhi$m vu
thing gido due 9 nfim dUpc xdy diing trong sap nhdp hai h$ thing gido due cu 9 ndm d
thdi ky khdng chien cd tinh chit dan chii vflng tu do vd 12 nfim d viing mdi giai
vd tiln bp nhUng trong boi canh mdi cung phing vd Idp ra hg thong giao due 10 ndm,
hoc lp nhieu nhUde dilm nhU trang bi kien giao cho Bp Giao due td chfle thiic hidn.
thiic cho hpc sinh cdn qud thip va khdng Ciing tai Dai hoi gido due phd thdng todn
hign d^i; ciu tao chUdng trinh chua sdt vdi quIc, Chu tich H i Chi Minh da chi ro moi
ddc dilm tam ly, sinh ly lUa tudi hoc sinh quan hg gifla kinh tl" vd gido due: "Kinh tg'
vd thieu mot s6' bp mdn cdn thig't nhu ngoai c6 k l hoach, giao due cung phai c6 ke
ngfl, giao due cdng ddn, nhae, hpa, t h i hoach. Kg' hoach gido due phai gdn liln vdi
due... TrUdc yeu cdu mdi ciia nhidm vu k l hoach kinh tg'. Giao due phai eung cd'p
each mang ddi hdi gido due phai cd sii edn bo cho kinh tg'. Kinh t l tiln bd thi gido
chuyen big'n ldn ca v l s i lupng vd chit due mdi tiln bp dUdc. Ng'u kinh t l khong
lupng md h? thong gido due 9 ndm khdng phdt triln thi gido due cung khdng phdt
cdn dli dap flng dupc nfla. triln dupc. Giao due khong phdt triln thi
Mat khdc, khi mdi giai phdng, tren mien khong du cdn bp giiip cho kinh t l phat
Bdc vin t i n tai he thong trudng phd thong trien. Hai viec dd eo lien quan mdt thilt vdi
12 ndm do Phdp de lai cdn mang ndng tan nhau" (2),
tich ciia n l n giao due thiic dan cdn phai Thdng 8-1956, Chinh phu ban hdnh
xda bo. Nghi dinh 1027-TTg ngdy 27-8-1956 "Ban
Hdn nfla, so' ngUdi mii chfl tren miln chinh sdch gido due phd thong ciia nUde
Bae len tdi hdn 3 trieu ngUdi, phdn ldn la Vipt Nam Ddn chu Cong hoa". Ngay 30-08-
ngudi ddn lao dong trong vung mdi giai 1956, Bo Giao due ban hdnh Nghi dinh s i
phdng. Dieu nay doi hoi nganh giao due 596-ND v l Quy c h i trUdug phd thdng 10
phai c6 nhflng cai td phii hpp dl md rpng ndm theo tinh chd't cua nen gido due xa hoi
chii nghia. Cupc cai each giao due ldn thfl
quy md h$ thing gido due, trUdc h i t Id gido
hai eua nUdc Viet Nam Dan ehu Cong hda
due phd thong, thUc hidn sdp nhdp hai h^
chinh thflc diln ra va tap trung chii ylu
thong gido due cu, Idp ra hg thing gido due
vdo ngdnh giao due phd thong.
phd thdng mdi vdi tinh chd't ciia nen gido
due xd hpi chu nghia. 2. Noi d u n g cai each he tho'ng gido
Trong thdi ky mdi, ngdnh giao due edn due phd t h o n g n a m 1956
chuyin hUdng manh me nh^m giai quylt Cupc cai each giao due ldn thfl hai ndm
ngay trong thdi gian tUdng ddi ngan nhieu 1956 ddnh diu bUdc md ddu thdi ky xdy
nhi§m v\i thudc ve td chfle vd ndi dung diing nha trUdng xa hpi chu nghia va tdp
chuong trinh hoe. Bdi vdy, ndm 1956, Dang trung vdo nhiing noi dung cd ban sau:
vd Chinh phu chii trUdng thiic hign cai Xdc lap tinh chdt, muc tieu, nhiim
cdch gido due ldn thfl hai. vit, npi dung vd phuong chdm gido due
Thang 3-1956, thue hien Nghi quyet ciia cua nen gido due xd hpi chu nghia.
Hpi nghi ldn thfl 7 Ban Chip hdnh Trung Trong boi canh mien Bdc dang diy
Udng Dang khda H (1), tai Dai h^i gido due manh cuoc van ddng eai each rupng dit,
phd thing todn quoc, Chinh phu da thong khoi phuc va phdt triln kinh te', vdn hda dl
qua D l dn Cai each gido due ldn thfl hai do chudn hi xdy diing cd sd vdt chSt cho chii
Rghien cijru Lich sit, s i 7.2013

nghia xa hii, tiln de kinh te - xa hpi cho nhi$m vu xay dUng nUdc nhd vd ddii tranh
mpt nen giao due xa hpi chu nghla ehUa chinh tri thdng lpi" (3).
hinh thanh. D l phuc vi^ cho nhigm vu each Noi dung gido due cl tinh chd't todn
mang, cupc cai each giao due nfim 1956 di$n, gom boh mfit: dflc, tri, t h i , my, trong
nhdn manh den nhiing muc tidu, nhi^m vy dd coi tri due la eo sd, ding thdi tdng cUdng
ldn nhu sau: giao due tu tudng vd gido due dao dflc trdn
- DUa trgn ed sd tU tiidng Mde - Ldnin, cd sd coi trpng giang day tri thiic cd h$
ddo tao, boi dudng the he thanh nien va tho'ng. Neu nhU cuoc cai cdch giao due nfim
thilu nhi trd thanh nhiing ngudi phat triln 1950 n h l h manh dg'n ygu cdu boi diidng
ve mgi mat, nhiing cing dan tot trung tinh thdn ddn tde, long ygu nUdc, chi edm
thfinh vdi T l quoc, nhiing ngUdi lao dong thu giac, tinh thdn y l u ehuong lao dpng,
tit, can bp t i t , nhflng ngUdi chu tUdng lai ton trpng cua cing, tinh thdn tdp thi,
t i t cua nUde nha, cd tai, dflc, d l phat trien phUdng phdp suy ludn vd thdi quen 1dm
c h i do ddn chu nhan ddn va tien ldn xdy vi$c khoa hoc thi cupe cai cdch gido due ldn
dung chu nghia xa h i i d Viet Nam, ding ndy da khdi qudt, phdt triln len mpt bUdc.
thdi dl thiic hign thong n h i t nUde nhd trgn Xdc dinh cO cdu to chUc vd thiet lap
CO sd dpe lap vd dan chu. he thdng trUdng phd thong 10 ndm
- VI yeu edu cu t h i trUdc mdt dat ra eho Ndm 1950, tren ed sd nhflng thanh qua
hg thing trudng phd thong 10 nfim la trdn ban ddu trong viec thig't Idp nln gido due
cd sd xda bd nhflng tdn tich cua nen gido dan ehii nhdn ddn vd d l phfl hpp vdi hodn
due cii, pha'n dd'u v l mpi mat dl dUa chd't eanh khdng chie^n, cu§c cai each giao due
lUdng gido due ciia nhd trUdng phd thong ldn thfl nha't quy dinh ed cd'u hg thing
eao hdn, eung elp hoc sinh du so lUpng vd trudng phd thong Id 9 ndm gom 3 d p hpc:
chit lupng de ra tham gia phue vu cac cong Cd'p I: 4 nfim (Idp 1, 2, 3, 4) thay t h i cho
tac xdy diing nU6e nha hoac tig'p tue hoc Ign b^c tilu hpc cfl, khong k l 1 nfim hpc fi'u tri
cao de phuc vu cdng cupe kiln thig't d i t hay vd Idng; Cd'p II: 3 nfim (Idp 5, 6, 7) thay
nude. t h i eho bdc trung hpc phd thong eu 4 ndm;
Ve tinh chit ciia nen gido due, Dai hpi Cip III: 2 ndm GIp 8, 9) thay t h i cho bdc
giao due phd thing todn mien Bdc da trung hpc ehuygn khoa eu 3 nfim.
khdng dinh: Hg thong giao due mdi e6 tinh Nfim 1956, cupc cai cdch giao due ldn
chit xa hpi chii nghia, liy Chu nghia Mac - thfl hai tilp tue hodn ehinh he thing gido
Lenin 1dm nen tang tu tudng vd nh^m phuc due tijt phd t h i n g den dai hoe, trong dd, hd
vu nhdn dan lao dpng. thong giao due pho thong dUpc xae dinh ro
PhUdng cham giao due ndi chung vd giao Id hai he thdng giao due cu dUde sap nhdp
due pho thong ndi rieng Id gfin ly ludn vdi thdnh mot he t h i n g giao due mdi 10 nfim.
thiic tiln, gdn chat nha tnidng vdi ddi song Cd elu trudng phd thong 10 nfim gom 3
xa hpi. d p : Cd'p I: 4 nfim, tU Idp 1 den Idp 4; Cip
PhUdng hudng chinh tri ciia giao due Id II: 3 nfim, tfl Idp 5 den Idp 7; Cip XU: 3
"todn bo cong tde giao due phai phue tflng nfim, tfl Idp 8 d i n Idp 10.
dudng 111 chinh tri ciia Chinh phii Dan ehu Tre em phai hoc qua Idp vd Idng dl bilt
Cpng hda Vigt Nam va Dang Lao dpng Vidt dpe, biet viet, dim dUpc tfl 1 d i n 10 mdi
Nam, dap iing diing nhiing yeu cdu eua dUdc vao Idp 1. Rigng dm vdi miln nui, vi
vi cAi e^eh he thing giao due phd thing..

tinh hinh con nhieu khd khfin, cho ndn thdi tudng, chinh tri; Thi hi$n vide k i t hpp ly
gian hpc d d p 1 miln nui Ifi 5 nfim. ludn vdi thiic tien; Chu y dac dilm cac Ifla
Bign c h i nien hpc: Nign hpc pho thong tudi hpc sinh; Dam bao sfl phoi hdp chdt
bao gom 9 thang hpc trong nhd trUdng che gifla eac b l m6n.
(chia ra 1dm tflng hpc ky de vigc hpc dd ChUdng trinh phd thong 10 nfim "dUpe
cdng thang va ti^n viee on tap, tdng k i t xay dflng tren cd sd hpc tdp kinh nghiem ve
kinh nghiem) va 3 thang nghi hi, Nign hpc ngi dung day hgc ciia Lien X6, phdn ndo
khai giang ngay 1-9 nam trUde va k i t thuc ciia Trung Quoc" va dflpc cai tie'n "khdng cd
ngay 31-5 ndm sau, nhU vdy de phfl hdp vdi ban chuyen khoa nhU chUOng trinh ciia
nign hpc d cac nUde, tien cho hpc sinh di hpc Phdp hay chUdng trinh Hodng Xuan Hdn"
nUdc ngodi dl hpc sinh dUpe nghi hd vdo (4). 6 d p I, sg' tiet hoc dupe quy dinh cu
nhflng thdng nong n h i t (6, 7, 8), S i tudn t h i eho cac min tfl 25 din 45 phiit, tdng a l
thuc hpc tfl 33 din 35 tudn, thdi gian trong tudn Id 1050 phflt. So tilt
Ve han tuoi: Hoc sinh muon dUpe hpc Idp hgc d d p n vd III Id 29-30 tiet/tudn, sau
1, it nhd't phai dii 7 tudi, hpc Idp 2 phai dii do, dilu chinh tdng so' tilt hgc vdn hda d
8 tudi, Idp 3 dli 9 tudi,,. tinh den ngdy 1-9 d p n Id 24 tilt, d p III la 25 tilt, moi tilt
ndm xin hpc, Han tuoi toi da cho m§i Idp Id hpc 45 phut, tdng s i thdi gian hoe trong
tudi it n h i t cpng them 4 tudi. Nfl sinh so tudn Id 1125 phut. Trong do, Quoc vfin 4-6
vdi nam sinh dupe gia ban tudi mpt nam; tiet, Todn 5-6 tie*, Ly hda 2-6 tilt, Ngoai
hpc sinh mien ndi thi dUde gia han tudi hai vfin 2-3 tilt, cdc m5n khae 1-2 tilt. So vdi
nfim. chUdng trinh phd thdng 9 nfim thi he thong
chUdng trinh phd thong 10 ndm nang hdn
Ve chUOng trinh vd sdch gido khoa
vl khli lupng kiln thflc vfi so tilt hpc. 0
Cu6e cai each ndm 1956 da quy dinh
mpt s i m6n nhU Toan Idp 4, kho'i lUpng
chuong trinh mdi, c h i dp day hpc, thi cii
kie'n thflc cdn nfing hdn chUdng trinh ciia
cho trudng phd th6ng 10 nfim,
Lign Xo,
N5i dung chUdng trinh mdi phai t h i
hign dudng ldi mdi cua gifio due p h i thdng Vl chUdng trinh d p I d mien nui, xuit
va dupe xay dUng trdn quan dilm duy vdt phdt tfl thiic t l dia phUdng vd nham nang
bign chflng va duy vdt lich sfl, nh^m bli cao chd't lupng ciia eae trUdng phd thong
dudng cd he thd'ng cho hoc sinh ve thg' gidi thupc viing ddn tpc, Chinh phu chu trUOng
quan khoa hoc vd nhdn sinh quan each thue hien ChUdng trinh 5 ndm, Da^ dilm
mang. ChUdng trinh hpc qudn tri^t nhigm chinh cua sU phdn phoi noi dung ChUdng
vu chinh tri va dUdng loi chinh sadi eiia trinh 5 nfim Id: ChUdng trinh ba Idp ddu:
Dang va Nhd nUde trong giai doan each Idp 1, Idp 2, Idp 3 noi ehung khong thay dli;
mang mdi. Noi dung chUdng trinh coi trpng ChUdng trinh Idp 4 chia 1dm 2 ndm: Idp 4B
viec k i t hdp li ludn vdi thUc tiln, ddnh mot vd Idp 4A nhdm giam tai he thong kiln
so gid edn thig't cho cong tde thiic hdnh, chii thflc Idp 4 tUdng doi nfing cho hpc sinh
y flng dung bai hpc vao cupc song xd hpi va miln nui, Ngodi ChUdng trinh 5 nfim day
san xuit vd dUpe xay dUng trdn nhiing bang tieng phd thong, Bp Giao due cung da
nguyen tie chinh: Cung d p cho hoc sinh vach ra dU an chUdng trinh 5 ndm day
nhiing kig'n thflc khoa hpc cd ban, hi$n dai b^ng tilng ddn t ^ . ChUdng trinh 5 nam
va c6 h§ tho'ng; Tang cudng giao due tU dupe thi nghigm day d 7 tinh miln niii vd
Rghien cihi JJeh siS-. stf 7.2013

Khu tfl tri Thai MIo tfl ndm hpc 1957-1958. nhd tnidng phg chudn).
Mot trong nhiing ndi dung quan trpng Ngodi cdc ky thi hpc ky vd thi len Idp,
eiia cai each gido due la bien soan sdch gido d p hpc phd t h i n g ed cac ky thi chinh nhu
khoa. Ve npi dung eung nhU hinh thflc, sau:
sdch giao khoa phai dam bao viec thtic hidn - Thi h i t cd'p: CuH Idp 4 thi het d p I va
chUdng trinh cho nen viec bien soan sdch cull Idp 7 thi het d p II.
giao khoa dUde td chfle va lanh dao chat
- Thi ehuyin d p : Sau khi thi het d p I
che. Vigc bign soan sdch dupc tdp trung vdo
va II, hpc sinh m u l h chuyin ldn cap hgc
m6t ed quan duy n h i t d d p Trung Udng. Bg
tiep theo phai qua ky thi chuyen d p .
da thanh lap Ban soan sach va ed k l ho^ch
giai quylt v i n de mdt cdch quy md vd cd hg Thi tg't nghigp: Cull Idp 10: hpc sinh
thing. Tdi lieu gido khoa eho hpc sinh phd thi tot nghilp trUdng pho thong. Sau khi
thong deu dung chung cho ca hai hd tho'ng kg't thuc ky thi t i l nghigp trUdng phd thong
4 ndm vd 5 nfim. Ngodi ra, Bp Giao due dat yeu edu, hpc sinh dUpc ed^p bdng Tot
cung eung d p them tdi hdu v l Quoc van, nghiep phd thing.
Sii, Dia thich hdp cho viee day hpc d mien Ve cong tde ddo tao, bdi dUdng gido
niii. vien
yd che dp day vd hgc Thiic h i l n cai each gido due, v l h de ddo
Vi^c giang day do thdy giao phu trach tao, boi dudng, dai ngo dm vdi dli ngu giao
dudi hinh thflc chu yeu Id Ign Idp giang bai. vign ddng mot vai trd quan trpng. Dong
Ngodi ra, thdy c6 t h i dUa hoc trd di tham thdi vdi viee ddo tao can bg bd sung kip thdi
quan vfi giang tai chd. Muc dieh giang day cho ke' hoaeh phdt triln gido due, ddi sing
Id Idm cho hpc sinh hilu, nhd Idu vd tiln bp vdt chit, tinh thdn va chi" do cdng tac eiia
nhanh; Gil Ien Idp dupc ton trpng; T i t ea giao vign phai gIp rflt cai thien. Chi thi so
nhiing hinh thflc ddnh ddp, si nhuc hgc trd 1003-TTg ngay 8-4-1956 Vi chinh sdch ddi
deu hi coi Id phi phap. vdi thdy gido da n h l h manh den vai tro,
nhigm vu va ehinh sach dli vdi ngUdi thdy
Hpc trd di hpc thi len Idp hgc Id chinh.
trong xa hii. Mfit khac, Ban chinh sach
Ngodi gid nghe giang d trUdng thi ca nhdn
giao due phd thong cua nUdc Viet Nam Dan
tu hpc tap Id chinh.
chu Cong hda da quy dinh: Thdy giao phai
Hinh thflc day hoc vdn la md hinh ra sflc hpc tap, di cao trinh do tfl tudng,
truyen tho'ng: thdy giang kiln thflc, hoc chinh tri, van hda va nghigp vu eua minh,
sinh c l gdng tilp thu. ddn dan hgc cho dUde phUdng phap vdn
Ve che dp thi cO, bang cdp dung quan dilm duy vdt bien chiing vd
Thi la mpt hinh thflc kilm sodt k i t qua quan dilm duy vdt lich sii, dflng phUdng
mpt thdi ky hpc tap eiia hoc sinh vd xdc phdp ly ludn lidn hg vdi thue t l md giang
nhdn sflc hgc eua hpc sinh sau thdi ky d'y. day, dong thdi phai lign k i t vdi giao due tU
Ding thdi, thi la m i t each bdo d o cing tde tudng, ehinh tri. Cdc gido vien phai xdc
cua nha trudng trUde nhdn dan va cung Id dinh y thiie phuc vu nhan ddn, vi nhan
su kilm tra cua Nha nude doi vdi eong tac ddn, vi Td quIc md ddo tao the he tre, t h i
eiia nha trUdng. Thi la mot viec bdt bupe hg nhiing ngUdi kiln thig't Td quoc sau ndy.
doi vdi hpc sinh (trfl trUdng hpp d^c bipt do VI quan h$ gifla giao vien vd hgc tro vd
Ve eii cAch hg ftgng gtAo due phd thing..

giiia hgc tro vdi hgc trd: Trd phai kinh thdy, n h i n manh: 'Vigc chin chinh nganh gido
thdy phai yeu trd; cdn cai thi$n khong due phd thong Id mdt cQng trinh to ldn vd
ngiing quan hg gifla thdy va trd de cho v i ^ Idu ddi. Vi vdy, phai kien quylt bdt tay vao
gido due dat k i t qua tit; Xay dflng quan h i vi$c chlh ehinh, khong nen chdm ch^p,
binh d4ng hflu ai gifla trd vdi tro, khong dong thdi cin phai tien hdnh tflng bflde,
phan bi$t thdnh phdn giai d p trong Idp cdn cfl vdo ygu cdu vd kha ndng ciia tiing
hgc. thdi ky ma lam, khing ndn n6ng*Vpi, qua
Ve quan li gido due: Cac cd quan gido loa" (5). Nlu so sdnh cupc cai edeh gido due
due (Nha, Khu, Sd, Ty) gIp rut chfim chinh ldn ndy vdi cudc cai each gido due ndm
td chfle va l l loi lam vide va tfing cUdng 1950 thi cd t h i nh^n thiy, n6i dung cai
cdng tde Idnh dao gido due, lanh dao viee edeh todn dign hdn, sdt vdi hodn canh thflc
giang day d cdc trUdng, ede d p : phdn cong tiln, mde du nln gido due trong khang
hdp ly, thudng xuygn tien hdnh kilm tra, chie'n eiing da dUpe xay dUng tfl muc tieu,
tdng ket kinh nghigm kip thdi phdt hien vd he tho'ng tdi ngi dung giao due theo dinh
giai quyet cdc v i n d§, boi dUdng edn bl... hudng xa hoi ehu nghia,
Dodn thanh nidn lao dgng trong trUdng vd M6t trong nhiing dilm khdc cd ban nhd't
Doan Hpc sinh phai giiip dd nhd trUdng eua culc Cai edeh gido due ldn thfl hai Id
trong vide dpng vidn thanh nien, hpc sinh viec xdc lap nin gido due mdi mang tinh
hpc tdp tiln bp, gifl diing ky ludt vd quy c h i chdt xd hpi chu nghla, xda bo hodn todn
cua nhd trUdng, eai thien khing ngflng dnh hudng cua nin gido dt^c thUc ddn, t h i
quan hg gifla trd vdi nhau va gifla thdy vdi hien qua vige td chfle he thing ed d u bae
tro. hpc phd thong 10 nam (thay cho 9 mam va
Vl quan hg gifla nhd trUdng vdi gia dinh 12 n&m trfldc day) va ban hdnh npi dung
vd xa hpi: Nhd trUdng phai tfing cUdng lien ehUOag trinh, sach giao khoa mdi chiu anh
hg vdi gia dinh trong vigc giao due hpc sinh. hudng cua hg thing gido dye xd hii chii
Cdc vin d l ldn quan h$ dlh vide gido due nghia, tnie tilp la Lign Xd.
tre em cdn dem thao ludn ring rai trong Vi khdng gian, cai each giao due dUde
nhan ddn vd nha trUdng, dong thdi cdn tiln h^nh d cac dia phUdng trgn toan miln
tranh thii y kiln ciia dai bieu gia dinh hpc Bfic do Chinh phu nude Vigt Nam Ddn chii
sinh ve nhflng vd'n d l d6, Hpc sinh dupe tao C6ng h6a kiem soat.
dilu ki$n tham gia nhiing cing tac n h i t
Vi thdi gian, cai each gido due ldn thfl
dinh ngodi xa hoi trong pham vi khong Idm
hai dupc ban hdnh tfl thdng 3-1956, song
anh hudng dg'n vide hgc cua cdc tre em,
thdi giaii chinh thflc thiie hien theo dudng
khdng tdeh rdi nhd trUdng vdi xa hdi.
111 eiia cupc eai cdch ndy Id tfl nam hpc
3. Mpt so n h a n xet 1956-1957:
Vdi nhflng npi dung cd ban nhU tren, Cudc cdi cdch gido due ldn thd hai dd
culc Cai each gido due nam 1956 t h i hien ddt CO sd cho viSc xdy diing vd hodn thiin
chu trUdng cdi cdch hi thdng gido due hi thdng gido due mdi - hi thdng gido due
mang tinh chdt xd hdi chu nghla vd chu phd thdng 10 nam theo tinh chdt xd hdi chu
ydu tdp trung vdo ngdnh gido due phd nghid. Cd t h i ndi, quan dilm ehi dao xuydn
thdng. Ban Chinh sach gido due pho thong suit eua ducfng loi xay dflng vd phdt triln
ciia nude Vidt Nam Dan ehii Cong hda da nln giao dye Viet Nam trong sii nghigp dd'u
H g h i ^ eihi iJeh sir, s i 7.2013

tranh gidnh doc Idp vd thing nhd't d i t nUde chu nghia. Bdi vdy, "nhflng biln do'i each
(1945-1975) la mpt nen gido due eiia ddn, mang trong sU nghiep gido due da lam cho
do dan, vi ddn. Nhflng diem ehinh cua m l trUdng hpc d mien Bfic, trUde kia la eong cu
hinh ndy la: Giao due Id d n g cu cua cua c h i dl thflc dan va phong kiln, ngay
chuyen ehinh v l san. Dang lanh d?io nhd nay da thflc sU trd thanh eong cy eua nln
trUdng, k l hoach hda, tdp trung hda, bao chuyen ehinh vl san phue vu cho dUdng 16i
d p trong giao due. Gido due cung dflpc xae va nhipm vu each mang cua Dang. Sii
dinh la mot b l phdn cua each mang vfin nghigp giao due da tao kha nfing thUc t l
hda - tu tudng. "Ddi vdi nhd trUdng xa hii cho hdng trieu ngUdi lao dong di vdo Wioa
chii nghia, v i n de goc rd la lap trUdng ly hpc va ky thudt, da gop phdn ndng cao
tudng, t i e dung eiia gido due trUdc h i t Id trinh dp giac ngo ehinh tri, tinh thdn Idm
thupc pham vi tu tudng" (6). chu, nfing s u i t lao dpng vd siic chig'n diu
Qua trinh thue hidn cupe cai each da cua cong nhan va ndng dan" (8).
dien ra cu6c d i u tranh ve quan dilm gido Vdi cudc Cai d e h giao due ldn thfl hai,
due nhlim gat bd nhiing quan dilm gido ngdnh giao due ndi ehung va gido due phd
due chiu anh hudng eiia giao due thiie dan, thing miln Bdc ndi rieng da dat dUOc
phong kiln cdn rdi rdt lai, khang dinh nhiiu thdnh tUu vd cd nhiing chuydn bidn
dudng Hi gido due mdi mang tinh chd't xa ldn trong cudc khdng chii'n chdng My, cdu
hdi ehii nghia. Trong cupc d i u tranh vdi nUdc. Vi quy mo, trong 3 ndm khoi phye
quan dilm giao due eu thiie hiln phildng kinh t l va cai tao xd hpi chu nghia, mang
chdm gido due "lidn hg ly ludn vdi thiic ludi tnidng phd thdng phat trien rpng khdp
tiln, gdn chdt nhd trUdng vdi ddi sing xa miln Bdc. Nam hpc 1956-1957, so hpc sinh
hii", ngdnh gido due dd dat dupe k i t qua phd thong la 952.700 em, nam hgc 1957-
bude ddu: "ldn ddu tidn vi tri cua lao d^ng 1958, tdng len 500.700 em. Nam hoc 1964-
san x u i t dUde khing dinh trong nhd 1965, mien Bdc el 9.295 trUdng, 63.621 Idp,
tnictng. Trong hgc sinh da phdt dpng dflpc 77.685 giao vien, 2.673.900 hpc sinh. Din
mot phong trao tham gia lao dpng ehdn tay. ndm 1974-1975 tfing len 11.653 tnidng,
Ldn ddu tien, quan diem gido due eu tach 129,447 Idp, 168,623 gido vidn, 5.151.500
rdi vdi ddi sd'ng, vdi san xud't hi t i n cong..." hgc sinh (so Idp vd hpc sinh tang gIp doi).
(7). Thflc t l nhiing diln hinh tidn tiln da So ngUdi theo hpc 5 cae tnidng Idp phd
chflng minh tinh diing dan cho dfldng Hi, thing (bao gom ca bd tuc van hoa) chilm
quan dilm, mue dich, nguygn ly, phflOng trgn 1/3 tdng s i dan todn mien Bdc (9).
cham giao due cua Dang va Nhd nUde, da
Khing chi md r i n g v l quy mo, hg thg'ng
khiln cho nha trUdng ngay cang gdn chat
giao due phd thing con co eac loai hinh da
vdi ddi sing va san xua't, gdp phdn tich cue
dang nhu trUdng quoc lap, dan Idp, tu thyc,
ndng cao chit lupng con ngUdi mdr phat
trudng phd thdng vfla hpc, vCCa Idm... Mat
triln toan dien.
khae, nganh giao dye phd thong con thanh
Vdi cupc Cai each giao due ldn thfl hai eing trong vide thflc hien chu tnidng eiia
ndm 1956 va culc van dpng xay ditng nhd culc cai each gido dye d l ra ve cd d u cac
trudng xa hpi ehu nghia dupe phdt dpng, bdc hgc. Bdi vi, "Mit n l n giao due pho
cdng tde gido due d nudc ta da chuyen thong tot Id 1dm cho hpc sinh phat trien
manh vdo quy dao cua nen giao due xa hdi edn dli todn didn, co' gang lam eho d p 2 va
Ve e&i eieh hg thing gi6o due phd thing... 21

d p 3 phdt trien mpt cdch tUdng dUdng dl vdn con mdt sdhan chi'nhSt dinh.
sfla chfla tinh trang ciia mdt nln giao due Vi quy md vd chdt lUOng gido due:
pho thong hidn nay Id ben dfldi phinh ra Ngdnh giao due phd thong cd nhiing bUde
ma ben trdn thi thdt lai" (10). phdt triln nhanh chdng, song, sU phdt
Ve chdt lUOng gido due, Hpi nghi cdn bp triln manh me ciia ngdnh khdng tUdng
chii chit trong ngdnh gido dye thdng 6- xflng vdi vide ndng eao chit lUpng gido dye.
1957 ddnh gid tinh hinh thflc hidn sau mpt Vide phat triln sU nghidp gido dye phd
nfim tiln hdnh eai cdch da khing dinh thong ed luc, c6 ncJi cdn ndng ve so lUdng
ngdnh gido dye cd nhiing tig'n b6 trong vigc hdn chit lupng. O nhilu ndi, vide md
nang cao chit Iflpng gido dye, dde biet Id trudng ldp 6 at, khong tinh din nhflng dilu
chit lupng vfin hoa. Cing tac chinh tri, tU kien eiia trfldng hgc dd ddn deh chit lUdng
tudng, gido due ve dao dflc trong tnidng hpc giao due hi giam sut. H6i nghi can bp Dang
dUde ehu y vd thu dUdc nhieu kit qua. SU trong ngdnh gido dye thdng 6-1957 danh
nghiep giao dye d miln Bdc da ddo tao vd gid tinh hinh thiic hien sau m6t ndm tid'n
boi dudng dflpc mdt dpi ngu can bp ngdy hdnh cai cdch da ehi ra mSt sd' t i n tai,
cang Idn d eac trinh d^ tfl phd thong eho thilu sot nghiem trpng nhU: chfla eoi trpng
din dai hpc cho cae nganh hdnh chinh, vigc gido dye tU tudng chinh tri, giao dye
kinh tl, ky thudt vd van hda. Dde biet, moi long ygu nUdc, ygu lao dpng cho hpc sinh,
nfim tnidng phd thong cdn bd sung vdo dpi ehua eoi trpng viec ket hdp li ludn vdi thuc
ngii nhflng ngUdi lao dpng hang ehyc van hanh, giao due vdi lao dpng, nha trUdng vdi
thanh nign ed trinh d6 vdn hda d p II va gia dinh va xd hdi, phdt triln giao due 6 at,
cd'p III. "Ldp ngUdi mdi ma nha trUdng dao qud kha nang kinh tl, anh hudng khing t i t
tao ra so ddng da xae dinh dUpc myc dich
tdi chit lupng giang day va hgc tdp.
cupc song, lao dpng dung cam, chiln dd'u
Bao d o tinh hinh vd nhidm vy eiia
kien eUdng, sfin sdng di bd't cfl nOi ndo, Idm
ngdnh giao dye phd thing dUdi dnh sdng
b i t cfl vide gi theo sfl phan cong eua Dang
cua Nghi quylt 22 ciing da ehi ra: "Ngi
vd Nhd nudc. Ddi ngu giao vien khfing
dung giao dye tofin dien nhdm chuin bi cho
ngitng dupc boi dUdng vl chinh tri, tU
ngUdi hpc di vdo lao dgng san xuit va chiln
tudng vdn hoa, nghidp vu va hieu bid't thiic
diu thudn lpi chua dupe kien tri, tien ldn
tiln... Cac trUdng ngdy cdng quan tri$t mot
tflng budc vflng chde. Nhd trUdng xd h^i
each sau sfic dudng 111, quan diem, muc
chii nghla ehua phdt huy ddy du chfle nang
dich, nguygn ly vfi phUdng cham giao due
cong ey eua chuyen chinh vo san" (12). Mfit
cua Dang" (11). Nhflng thdnh tich dat dfldc
khac, phUdng phdp day vfi hpc vdn ehu ylu
eho thd'y thdnh cong to ldn eiia cupc Cai
la theo truyen thing. Chd't lUdng gido due
cdch giao dye ldn thfl hai vd cung Id thanh
toan didn d trUdng phd thong ndi chung edn
cing cua d i t nUdc trong edng cupe xay diing
thip.
chu nghia xd hpi d miln Bdc, thiic hi§n diu
tranh tho'ng nhd't nUde nhd. Vi ndi dung chUOng trinh: ChUdng trinh
gido dye phd thong ciia culc cai edeh gido
Cu5c Cai each gido dye ldn thfl hai co dye 1956 trong qua trinh thuc hien da b|c
nhflng tde ding tich cUe de'n giao due miln 13 nhieu nhUdc dilm, bd't c4p- Sdch gido
Bdc, song do dieu kien khach quan ciing khoa chii yeu theo m l hinh ciia cac nUde xd
nhfl chu quan, ngdnh giao due phd thdng hpi ehu nghia sdm bic Id sU qua tai, nhii
Rghjgn eihi Lieh sir, stf 7.2013

nhdt kiln thflc, d e h xa vdi thUc tien eua Boi canh lich sOt trong giai doan diu
d i t nUdc. Sau dd, trong dilu kien chiln tranh gianh dpe ldp vd thflc hidn thong
tranh cdn nhilu khd khfin, npi dung nhd't d i t nflde tfl ndm 1945 de'n nfim 1975
chUdng trinh da dUpe cfit giam nhieu eho dd c6 nhflng tac dgng khac nhau din giao
phu hdp, song "do tinh gian npi dung qud dye bao gom ca nhiing thudn ldi vd khd
mflc, nhiing kie'n thflc ed ban, cd he thong khdn. Nhidm vu ciia each mang Vigt Nam
khong dupc bao dam" (13). Dilu ndy da anh trong tflng giai doan lich sfl cung ddi hdi
hudng trUe tiep dlh nQi dung chUcJng trinh ngdnh gido due phai dfla ra nhflng chu
vd ddc bigt Id chit lUpng gido dye cho hgc trUdng, chinh sdch vd c6 nhiing dilu Chinh
sinh. Mat khdc, chUdng trinh dUdc chinh cho phfl hpp d l tilp tuc xay diing vd phdt
stta nhilu ldn ciing cho thd'y "mot mfit triln, Bdi vdy, cupc Cai each ldn thfl hai
phan dnh tinh trang thieu dn dinh vd chdp ndm 1956 xuat phdt tii thiic tiin vd Id mpt
vd khdng tranh khdi cua chUdng trinh; tdt yeu lichsd.
nhUng mat khac dilu ay cung chflng td Cai cdch gido due Id mot sU thay doi sdu
rfing ehung ta da luon luon cd y thflc rut sac ve cd cd'u hg t h i n g giao due, phfldng
kinh nghigm v l chUdng trinh de kip thdi phap gido dye vd n l i dung giao due. Diing
sfla chfla, bo sung" (14). trUde yeu cdu, nhilm vu cdch mang dat ra,
Co cdu ngdnh hgc cdn mdt cdn ddt, n h i t culc eai each ndy da ed nhflng tde ddng rat
Id gifla cd d u ngdnh hoc phd thong vd bd ldn den hg thong giao dye phd thdng mien
tue vfin hda, gifla giao due mien nui vfi Bdc nhu xda bo nhflng tan tich lae hdu ciia
miln xuoi. Cu t h i la, "trong k l hoach va td nen giao due thue ddn, ddt cd sd cho vide
chfle quan ly sU nghidp gido due phd thong, xay diing vfi hoan thiln hd thd'ng gido due
chflng ta cdn coi nhe nganh hpc bd tuc van mdi theo tinh c h i t xa hoi ehu nghia, gop
hoa dUa de'n tinh hinh mat cdn doi nghiem phan vao sU phat trien nhanh ehdng cua
trpng gifla ngdnh hpc phd thing va bd tuc nen gido dye dd't nudc.
vdn hda. Cdng tde bd tuc vdn hda phat trien Nhflng thanh tUu md cupc Cai each gido
thilu hdn tue, ehUa viing ehde, el nhiing due ldn thfl hai dat dfldc cd y nghla rdt to
luc sut kIm klo ddi... gido dye d miln nui ldn vd delg.i nhiiu bdi hgc kinh nghiim quy
con gap nhieu khd khan, tri trd, ke't qua gid. VI cd ban, day Id mdt cupc eai each da
dat dupe eon xa vdi yeu cdu eiia cdch mang dat dupe nhilu thanh cong (hdn Id nhflng
vd ygu cdu "miln nui tid'n kip miln xuoi" han chd', t i n tai) trong vide dat dUpe myc
(15). tieu, nhiem vy da d l ra. Va nhU vay, cupc
Nhflng han che cua cupc cai cdch giao cai each khing ehi tac dpng din sfl nghigp
dye sdm bpc 11 sau mot vdi ndm thflc hidn. phat trien giao due cua mien Bdc md cdn
Ndm 1960, Dang vd Nha nUdc ta da nhdn gdp phdn vdo viee thflc hien eac nhi$m vy
thd'y dupc dieu ndy song vi dieu kign chiln phat triln kinh t l , vfin hda, xd h i i vfi dd'u
tranh khong t h i thflc hign dUpc ngay mot tranh thing n h i t nUdc nhd, tao ra tiln de,
cupe cai each khae ngn ve cd ban nhflng tU nen tang cho viee xay dflng vd phdt triln
tudng cd ban cua euge cai each vdn dUde giao due cung nhu cai cdch giao dye ve sau,
thflc hign cho din nam 1979 va cd mpt s i
Cupc eai each giao due nay cd mit vai
dieu chinh cho phfl hpp vdi tinh hinh thflc
trd, vi tri quan trong ddi vdi sU phdt triin
tl. cua gido due mien Bdc Viit Nam trong
Ve cAi caeh he thing giAo due phd thing,..

nhflng nfim khang chiln eho'ng My, eflu ldn thfl hai cdn cd vai trd, vi tri vd y nghia
nfldc, trong vi$e thuc hidn nhflng nhiem vu lich sd ddt vdi sU phdt triin cda ddt nUdc
ciia cupe cdch mang ddn tde dan chu nhan trong thdi ky xdy dflng vd bao v$ miln Bdc,
dan. Tfl do cho thiy, cu6c eai each giao dye thflc hien thong n h i t Td quIc.

CHU THICH
(1). H6i nghi 1 ^ thii 7 cua Ban Chlfp h i n h (8). Trung tam Luu trii QuS'e gia III, Phong
Trung Udng Dang kh6a II (thing 3-1955) da ngu Bo Giao due, Ho sd 684, Di ctiOng, k^hoach, bien
nhiem vu phai phat trien nhanh chdng giao diic, bdn cua Bg Gido due vi tong kit kinh nghiim 20
mot m i t l i c h ^ chinh v i cung c l giao dye ph^ ndm x&y dUng gido due d Viet Nam tii nam 1945-
thflng, t h i n g nhi^t hai h? t h i n g giio dye ciia viing 1965.
til do cu v i ciia viing m6i giai ph6ng, doi v&i can b6
(9). Trung tam Luu trii QuSc gia III, Ph6ng B9
giao due cSn "boi dueng v l tU tuflng, chinh trj v i
Giao due. Ho sd 3387, Bdo cdo cua B0 Gido due vi
chieu di sinh hoat v i t chtft..." (Nghj quylt Hgi
tinh hinh vd nhiem vu ngdnh Gido due, Mdu gido,
nghi l i n thii 7 d i a Ban Chtfp h i n h Trung Udng
Pho thdng n&m 1974-1975.
Dang (3-1955).
(10). Nghi dinh s i 1027 ngiy 27-8-1956 Ban
(2). Bii noi chuydn t ^ Dai h$i giio dye pho h i n h Ban chinh sach giao due ph6 thdng cua nildc
thSng t o i n quoc ngiy 23-3-1956. Bao Nh&n ddn, Vif t Nam D i n chu C^ng hda.
86 753, ngiy 26-3-1956. Trich theo; Ho Chi Minh
(11). Trung tam LUu trii Quoc gia III, Phdng
todn tap, t i p 8 1955-1957, Nxb. Chinh trj Quffc
Ba Giio due, H6 sd 684, Di ciicfng, Mhog,ch, bien
gia, H i N§i 1996, tr. 137-138.
bdn cua Bg Gido due vi tdng kit kinh nghiem 20
(3). Nghi djnh ao 1027/TTg ngiy 27-8-1956 v6 ndm x&y diMg gido due d Viit Nam tit ndm 1945-
Chfnh sich giao due phd th6ng cua ni(6c Vi§t Nam 1965.
Dan chu Cdng hoa.
(12). Trung tam Liiu trii Qudc gia III, Phdng B$
(4). Nguyin Hiiu Chi, Qud trinh phdt triin li Giio due, H6 sd 3387, Bdo cdo cua B6 Gido due vi
lug,n chuong trinh gido due phd thdng d Vi^t Nam, tinh hinh vd nhiim uu.ngdnh Gido due, Mdu gido,
Vien Khoa h9c Giio dye, 2002, tr. 13. Pho thdng nam 1974-1975.
(5). Nghi dinh ao 1027 ngiy 27-8-1956 Ban (13). Bo Giao due v i dio t^o, 50 ndm phdt trien
h i n h Ban chinh sach giao dye phd thflng eua nUde sU nghiep gido due ud ddo tao (1945-1995), Nxb
Vi§t Nam Dan chu Cong hoa. Giao dye. Ha Noi, tr.79.
(6). NguySn Khanh Toin, "Nhi tnlcing xa hpi (14). Nguyen Hiiu Chf, Qud trinh phdt triin li
ehu nghia", Gido due nh&n ddn, s i 1, t h i n g 10- lu$n chuang trinh gido dye phd thdng d Vi$t Nam,
1958, tr. 7. Vi^n Khoa hoc Giao dye, H i N§i, 2002, tr. 13.
(7). Trung tam LUu trfl QuSc gia III, PhSng B$ (15). Trung tam Luu trii QuIc gia III, Phdng B0
Giao due, H 3 sd 2811, Gidi thieu mdt sff diim thiiC Giao dye, H 5 sd 3387, Bdo cdo cua Bd Gido due vi
te tai cdc tricing phd thdng cdp III tii n&m 1955- tinh hinh vd nhiem vy, ngdnh Gido due, Mdu giao,
1965. Phi thdng ndm 1974-1975.

You might also like