TRIET HOC, SO 3 (262), THANG 3-2013

MOT CACH NHIN TOAN CAU HOA

CHO SV PHAT TRIN VAN HOA
NGUYEN TAI BONG (*)

Hien nay, viec phdt triin van hoa trong bdi ccinh toan cdu hoa cling can có ccich nhin clan Vac
va toan cdu. Vai ccich tiep can toan cdu hem, van hen dan tac co khci pang bac la ro hdn ctdc
trong van hoa cda minh thong qua (yid trinh ma rang hai nhap. Ddc tru'ng van hoa ctitVc thi
hien qua nhieu hinh that, trong do co tinh sang tao va tinh nhan van, va qua trinh di tit kinh
nghiam den quy 1414 tit mcinh dogn din chinh thi trong qua trinh hod,' thin nhiing dric &ling
nay cling la con diking trcinh tut hau trong sit phdt trien van hoa dan tac.

y
rong mot vai thap nien tra lai day,
qua trinh toan au hofi .ngay tang
tac &Ong mot cfich Ong Ion va sau
sac deen mai quo-c gia tren the -gioi.
Nhung mai lien he chang chit, trtt6c MI
lit tren linh vvc kinh tg, da bu8c chat
cfic quo'c gia vai nhau, Op phitn tao nen
xu hvang thong nhA the gi6i.
Ngay tit sau thg kSr XV, khi chit
nghia tti ban vtlan minh thing day, thi
cfic mitm mo'ng cho quit trinh quiic to
hofi da duct xfic lap thong qua ski ma
rang kh8ng neing cita thi. trvang. O
int& Anh vao giva thg 14 XIX, thttang
mai tit do va quo-c 4 hofi da thiic sv ma
man khi Richard Cobden va John
Bright van tong cho Niec bai ba dao
luat Corn Laws ye mua bfin ngil co'c:
Sau chitin tranh the gi6i letn this hai,
cfic ntt6c tv ban luon tim cfich, mot milt,
ma rang thi trtiang; mat khcic, lien tvc
xuA khliu tti ban. a do'i ph6 yeti he
thong cfic ntilt xa 1181 chit nghia, citing
thai vtiat qua nhiing han chg cita chinh
minh. Viec kett dr& chitin tranh lanh
(Wing nghia \red qua trinh tang ttic cita
toan au holt. Cfic quicc gia ngay tang
phu thu8c lan nhau chat the hart, ngu
tract day mai quan he Bac — Nam la
chit dao trong quan he kinh to guile te",
thi hien nay mai quan 110 Nam — Nam
ding &mg mot vai tro het sfic quan
trong. Bien &Ong cita mot qulk gia nay
21t c6 the IA ca h8i hay la tham kith cita
hang boat quo'c gia khfic. Nhiing ntioc
da trai qua khimg hoAng kinh to chau
A nam 1997, dac biet la klyang hoang
tai chinh va khitng hoang kinh to toan
cau trong vai 'gn qua thd nghiem didu
nay ro rang hdn ai het. Va theo sau linh
\Ric kinh tg, mai lInh Nap khfic tit chinh
tri. Mit van halt cling deu dang nAm
trong can 16c total cau hofi. ChInh dieu
nay dang tao ra nhiing net khfic biet xa
hoi va khfic Wet van h6a can ban giRa
(*) Tign sI, Ph6 vin trdong Vin Trigt hoc, Vin
Han lam Khoa hoc xa hQi Viet Nam.

47
MOT CACH NHIN TOAN CAU HOA CHO SUPHAT TRIEN VAN HOA
cac nttac phfit trien va cfic ntt6c dang
phfit trien. Cfic ntidc dang phfit trien
chau A dang phi chiu met siic ep_
kh6ng 16 vd tang truang. Ned met cfich
hoa mg thi "tang truang" la chla khofi
yang dg hoa nhap vai thg gidi hien dai,
con vg thuc chgt, thi tang trttang, them
chi la tang twang voi to'c de t6i da c6
khi duct higu la cfich duy nhat de bio
ton quo'c gia dan tec. Cfic nu& nay
muo'n tang twang dgu bat buec phii
nang cao khoa Wong tti bin bang cfich
tang tST le tigt ki0m nei dia va nhep
khgu. von ntidc ngoai. Cac cuec khung
holing kinh to da chiing mink met digu
la tim laic tai chinh nei dia dia phgn
len cfic guile gia chau A qufi mong manh
Nit quit le thuec vao tit Win midc ngoai.
Ski le thuec lee kinh to tat ygu clan dgn
su le thuec vg chinh tri. Cfic mi6c phfit
trien sau khOng chi phi thay d6i cfic
digu luat, ma con phi thay doi nhanh
thong met phial the chg chinh tri fan
each thitc sinh hoat chinh tri de phii
hop voi he th6ng tu bin toan dm. Day
ding la met cfinh ciia ma toan cau hofi
and ra cho cfic milk ttt ban xen vao nei
tinh cua cfic ntt6c khfic. Va khi nen
kinh to cling vdi he th6ng chinh tri cua
no thay d6i, thi kgt au van hofi va
thang gifi tri cua xa hei 13i phi va, dio
len la digu kh6 trfinh khai. Ltic d6, viec
nhap khu cfic m8 thitc van hofi, gia tri
cling se a dang nhtt viec nhap khgu tut
bin vay.
Hien nay, toan cau holt lit met qua
trinh dien ra khong &Ong dgu ca vg
Wang de, nhip dieu va tinh chu Ong
48
giita cfic nutc phat trien va cfic nuac di
sa0. Met nghich 1ST xiy ra la, khi tat ca
cfic, chinh phu dgu muo'n dgy nhanh
tign trinh toan cau hofi thi met s6
kh8ng nhe nhang nguai dan cua cfic
nttoc phfit trien, dac biet la caa cfic nuac
Bang phfit trien, lei tim du moi cfich de
ngan then qui trinh nay dudi nhigu
hinh thiic tit tuyen truydn, dieu hanh,
bigu tinh den dung de va them chi la ca
bao loan! Vi sao khong it cfic to chile phi
chinh phit, cfic nghiep doan, clic nha
hoat &Ong )(a hei cua cfic nttoc chau
nhO Han Qu6c, Thai Lan, Indonesia,...
coi INgan hang Thg gidi va Quy Tien to
qu6c to nhu ke thia Mac du theo Wang
trinh caa Chinh pha. Uc, trong 30 nem
tan du holt kinh to 45% nhan loci bat
doi ngheo, song rat nhigu hoc gii quo'c
to STA trong khu vkic nets, tang de cep
nhigu hdn dein nhang mat trill ma qui
trinh than cau hoit dang mang lai. Ro
rang, kh8ng phii moi qu6c gia ddu duct
hung 1¢i tit trao lUu nay. Si bgt tong
bang trong toan cgu hofi, chu nghia bit°
he meu dich cua cfic ntidc phfit trien
cur g v6i ho sau ngan cfich doing nhu
khOng the xofi nhoa ve khoa hoc kg
thuat da lam tram trong them khoing
each eau ngheo pea cfic qu6c gia. Nguai
dan ciia cfic ntthc eau new tang giau
&lit, ngticli dan cita cfic ntthc ngheo new
cling ngheo hdn. Chinh guy& a mot s6
nutdc yang dang phfit trien new claw
suy ygu di; trong khi d6, cac tap doan
kinh to toan cau c6 pham vi iuth }Wang,
them chi lung doan ngity tang nhigu
han. NM/1g phin d61 toan ceu holt

ding tuyen be total cau holt vit mSu dich
41 do hien dang trip tiep litm ten hsi•
den nhan quyen, luSt lao gong vit moi
truang sinh thai, coi no la ngutin g6c cia
nhung tham cinh. Ngheo d6i, bgt binh
ding, tham nhiing va thohi tit° van
hofi. Ngotti ra, ding voi trao luu than cau
hofi, hang lost van de xa hei bite xtic
dang nei len, nhgt IA cfic \din de kiting
b6, tei phsm quoc te, tinh trung di dan
vit nsn ban ngttai xuyen qu6c gia.
D8i then vii qufi trinh toan cau hofi,
n.eu kinh to hoc top trung nghien citu
cfic quy lust kinh to cia toan cau hofi
kinh te, nhin nhOn toan cau holt nhu
met sot vtkin xa cult chu nghia ttt bin vtt
nett xa hei h9c dui trong phfit hien
nhUng bien del xa hei trong can 16c toan
cau hofi, thi triet h9c trulic het nhin
nhOn toan can hofi nhu met chinh the.
Dtioi g6c do triet hoc, toan cau holt
khong chin thuan chi la toan cau holt
kinh te, ma con lit tien trinh phfit trien
trong tong the nlyang seri day lien kelt
chung chit giaa cfic qu6c gia ve kinh tg,
chinh tri, xa hei, van hofi, gifi tri,...
trong met the gi6i thong nhgt. Do dOc
trung cis tti duy triet hoc lit nghien cau
tinh toan dien dui su vOt va sti phfit
trien ma toan cau hofi, dttlii con mat
triet hoc, se di* )(et den trong tinh
chinh the dm n6 cling nhti trong toan
be mei quan he ciut n6 v6i nhung linh
vtic khfic cita xa hei. Cfic qugc gia trong
khu vt/c not chung va Viet Nam n6i
rieng khong chi can tang trtthng, ma
hdn nea, phai la phfit trien. Met sit
phfit trien ben vi ng trong trot tit he
NGUYEN TAI DONG
th6ng toan cau khong the kh8ng tinh
den bid town phfit trien toan dien, deng
be v'g ca kinh te, chinh tri ran xa hei,
van hofi, gifi tri,... Hang lost van de
trtic tiep hoSc gifin tiep lien quan den
van h6a dang dOt ra &Mt hOi cfic nha
triet hoc phai giii quyet. Vi du, khi cfic
milt di sau dang phai chay theo met
m8 auk kinh to cita cfic nu6c di tru6c,
viec nhOp khau van h6a tit nide ngoiti
can thiep vtto van holt bin dia vtt khien
cfic tsp tuc cu suy yeu thi lieu ho phai
duy tri vit phfit trien bin sac van hofi
dan tec nlitt the ntto? Cfic nide di sau
lam sao xfic Binh duct ro chit the cita
qui trinh toan cau hofi, deng thOi chit
dung tham du met citch c6 y thftc Nit°
quit trinh nay? Cfic van de nen tang
trong he ttt tuang truyen thong, nhu
vgn de qu6c gia din tec, chit guy& dan
tec, tinh tit guy& dan tec, phan tang xa
hei, khoing cfich gittu ngheo,... can phai
duck giai guy& the ntto de thich hcjp veld
xu the tottn can hofi? DSc Wet, khi khong
met chinh phi nito kiem sofit duck quit
trinh tam cau hofi, thi vgn de con nguai,
ca nhan con ngttai n61 len nhtt met van
de nong bong nhgt. Con ngttai, gia tri
con ngttai, dal song con ngi.thi se phai
nhu the ntto? Cfic nhit triet hoc se phii
lam gl de ch6ng lsi st,t huSr hosi ve inSt
gilt tri cim tam cau hofi?
Lan song toan cau hofi dang digit ra
nhanh vit msnh teen the gi6i, tso nen
met moi lien he citing chit giea tot ca
cac nicht vtt vimg liinh the. Tit tam cau
hofi kinh te, cfic nttcic new tang c6 quan
he m4t thigt, that= chi phu thuec 'An
49
MOT CAcH NHIN TOAN CAU HOA CHO SVPHAT T
nhau nhieu hdn tren cfic mAt van hofi,
16i song, ttt tang va chinh tri. Ben
canh do, cid ditac va cai mAt do toan
cau hofi dtia lai cho cfic viing lanh the
khfic nhau, cfic tang lap lao &Ong khfic
nhau, cfic nganh kinh t6 khfic nhau va
cfic nhom loi ich khfic nhau lai rat khfic
bit va vo ding phitc tap. Khi loi ich
dttoc dtia lai cho cfic chit the khfic nhau
kitting dila chu ygu teen cfic thg manh
truyen thong hay cfic nang lilt (Mac Liu
tien trong qufi khit, thi su thay del ma
toan ceu holt dtia lai khong chi sttu sec
ve mAt tinh chat, ma con mang tinh
phe quilt va mAt pham vi. Chinh do su
ph& tap do ma trong xa hOi hiAn dai
ton tai song song nhigu hiAn Wang mau
thuAn nhau kith gay gat, xet dtt6i go5c
dO tigp nhAn toan ciu hofi: GDP diu
nguai tang nhanh chong ding vai su
phfi san cite mot 130 phAn 16n dan
dien hinh la 'tong dan; viAc and Ong het
mite tong nghA cao song lai tei da hofi
Wang lao &Ong gian dart; tang truang
kinh to nhanh citing thai vai viAc nOi
Ong khoang cfich giau ngheo,v.v.. Thg
giOi clang thay dai vai nhung gOc do va
chigu quay khfic Ian trttolic day, va moi
ngtiai, du bSt cft lam viec gi, clang a
dau, du chit Ong hay khOng deu co nhu
cau nom bat &top su thay doi song
gong, nhanh chong do. DOI then vai the
giai clang thay d6i lien tuc, moi nganh
khoa hoc, xuSt phat tit nhung the mph
rieng cita minh dgu da tich cue tim
higu, trao d6i dg dtia ra dtiOc biic tranh
chung hay nhigu frac tranh lien tip ve
su bin del than cau, tit do each ra
50
N VAN HOA
nhung Jut; • di hop 1ST hdn cho quit trinh
toan cau h •
ong, tr • ng vien canh toan cau, viAc
xay dung of mo hinh toan ceu hofi
ho .n my c o tuctig lai hay dtia ra mot
lai giii dfi • chic chin cho moi van de
can giii qu et khong phai la nhiAm vu
cita trigt h • . Trigt hoc thuc thu kitting
ties hanh hung ding viAc duy Sr chi
nhii vAy. eu nhtt cfic nganh khoa hoc
khfic lAy k fich the a lam doi Wang
cita tti du , thi trigt hoc lAy chinh ttt
duy lam doi Wong dm tit duy, nghia IA
nhAn thfic lai quit trinh nhAn
Di4u nay n • i len tinh chAt dAc bit dia
tu duy trig hoc la chit trong dgn tinh
sang tao di chit the. Chi' the a day vita
la chit the nhAn thiic, vita la chit the
haiih dOng. Chinh digu nay ding not len
haj vai tro trong y6u diu tien cita trigt
ho0 trong • ua tranh toan cau hofi: Phfit
huy tinh s g tao va tinh nhan van.
Chang t deu bigt, toan cau hofi la
mOt qufi t h dien ra Wang dei lau dai
va da chick nhieu nganh khoa hoc phan
finh dual of goc do, khfic nhau; song,
cha d6n na , veil chtta co mot cfich hieu
cluing nhK ve toan cau hofi ding mint
vai tro cita no trong viAc phfit teen van'
116a, xa hoi va con ngttai. Digu nay phim
nap not le tinh chAt v8 cimg ph& tap
ciia bin t an qufi trinh toan ciu hofi.
VA da en qua trinh, thi se co ngttai
trtioc ke sa , co nhung chii the sang tao
va tham a trtioc, co nhung chit the
them gia au vet thAm chi chtia dtilc
tham gia. hem flea, ngu coi toan cau
hoft la mot san chdi vi dai thi chi nhung

ngtiOi tich cvc, cha &Ong chili cling nhti
c6 MIA nang cttia ra quy tat chili mai co
cc$ may gianh phan thing, hay not cach
khác - c6 cd may tgi u'u hofi dalc thanh
qui teen sac lao Ong trifu tticing 136 ra.
Trigt hoc clic bigt nhgn manh dgn vai
tro sang tao cita cha thg trong hoat
Ong nhan thiic va trong hoat d(ing
thvc tign. Voi nhang dac trong lcii thg
cua minh, nha tinh trim ttidng hoa va
khai quit hoa, tinh chinh thg va ding
138, nang lac phin ttt va phe phan, nang
laic quy nap WI dv trigt hoc co
khi nang cung cap mgt ban clap va ttt
the chi). &Ong dg tich cgc tign vao moi
trtiang day bign &Ong nhtt ngay nay.
Trigt hoc la mit tong cu tot dd phe
phan (chit khong phii phe binh) — phe
phan ettidc hidu theo nghia tich ctIc
nhgt ciia tit nay — do vay, tinh chti thing
con dock the hign i3 chO moi chil the c6
khi nang lien tip danh gia lai bin
than, danh gia Igti moi tticing quan gift
minh va cac dgi tticing kirk cling flint
lien tic tiff phe phan, lam m6i bin than
dd thich hcip v6i nhang doi hal m6i. Cif
nhin vao thanh qua ma cac nha trigt
h9c Myr, chau Au, chau A thing g6p vao
vigc dinh holing phat trign xa hoi va
Agit trign kinh to thi cluing ta co thg
bigt dttic tong lao cua 119 thgnao.
Ben canh tinh chit &Ong, trong bgi
canh toan cau, trigt h9c con thg hign ro
hon bao gilt hgt tinh nhan van cira
minh. Ding thai v6i vigc lien tvc tai
nhan thitc ca qua trinh toan cau hoa dg
mang lai nhigu higu qua hign thiic Iron
cho plied trie'n kinh to va xa hoi thi
NGUYEN TAI BONG
mat khac, trigt hoc dac bigt chu trong
dgn nhan to con ngttai dao chic. Ygu to
con ngtiai chinh la ygu to quan trong
nhgt. 'Prong qua trinh toan cau hofi, con
ngttai khong the chi ton tai v6i tti cach
lao Ong (labor) hay ngthin von con
ngviii (human capital), ma tilt& hgt
con ngttai phii ton tai v6i ttt cach CON
NGTIOI vigt hoa, con ngtthi khong la
ding cu, nhu'ng la mvc dich. Toan cau
hoa chi thvc sv la toan cau hoa cila moi
ngttai khi nhang cid ma no mang tai
gitip cho con ngttai tranh khOi sv tha
hoa va the hign nhigu nhgt nhang gia
tri cao dep von co cira con ngttai. Trigt
hoc khong phii chi cung cop cho ngtiai
ta thg gi6i quan va phticing phap luan,
ngoai vigc mang lai cho con ngttai mgt
bac tranh mang tinh chinh the NTO thg
gi6i song va nhang phtidng phap ttt
duy, thi no con g6p phan quan trong
vao vigc xay dung nhan each - cd set cho
vigc xay dung mot nhan sinh quan cho
con ngttai not chung. DtiOi g6c d8 nay,
tn.& hoc &Ong nhgt vOi luan 1ST hoc, cite
1ST thuygt trigt hoc ding nhgt v6i quan
nigm dao disc va cac nguyen tic trigt
hoc dOng nhgt v6i nhang quy phgtm dao
disc. Citc h9c thuygt trigt hoc lon, cac
ton gilt° 16n dgu c6 citu canh la chin,
thifn, my. Dgi dign v6i nhang tic Ong
da chigu, nhigu khi la khgc ligt cua toan
cau hofi, cac chir thg tham gia qua trinh
nay builic phii tv xay ding cho minh
mot nhan sinh quan Inteing thin du
manh de' tV bio vg va phat trign minh.
tang nhigu bign doi, nhang bign
dii tang c6 van t6c va tan suit cao thi
51
MOT CACH NH1N TOAN CAU HOA CHO SU'FillAT TR&N VAN HOA
triet hoc cang co kha nang g6p phan
vao viec dinh httong cho hanh thing
cang nha xay clang cci sa cho hanh
Ong. Va triet hoc d6 phai la triet hoc
ltiy con ngtthi lam trung tam, triet hoc
giai phong con ngtthi.
Met trong nhfing dec trung eita ta
duy triet hoc la tti duy tritu tacmg. Xutit
phfit tit thgc to va thanh qua cim nhung
khoa hoc khfic, nha triet hoc tam trim
tticing hofi nhftng sit vet, hien Wong
mang tinh miinh doan, nhe le, khong
lien tuc de gift lai nhung dieu mang
tinh quy luet. Viec sit dung ph-acing
phfip ttt duy nay nhtt the nao se co anh
'Wang reit 18n d6i voi viec tham gia va
dinh htiong qufi trinh toan cau hofi.
Chung ta dee biet, kinh nghiem cb vai
tro het sitc quan trong. Met phitn loin tri
thiic dagc chuyen tai la tri thitc kinh
nghiem, to phan tri thitc con nook tim
dttqc ciing la tri tit& kinh nghiem, kinh
nghiem cim nhung ngaiii di trade gitip
cluing ta trfinh dttqc nhung sai lam de
di nhanh hcm. Dec biet, trong qui trinh
toan cau hofi, biet hoc hei va rut kinh
nghiem lit met phudng each khong the
thieu de tang traang met each nhanh
nha. Song, cling can phiti nhin nhan
mot shi thgc la hien nay ciing nhtt tra6c
day, kinh nghiem chtia bao gia thing
100%. Kinh nghiem la thing quy, song
se la met sai lam lon n6u chi hoc thuec
long va fip dung may m6c kinh nghiem
Kinh nghiem chi dfing quy, chi phfit
huy het tfic dung n6u ta bi6t lay d6 lam
ban dap de valt len teen citi von tan
man, cu the va &lc nit tii cluing nhitng
52
bai hoc mang tinh chic chin va pho7
quit cao. Chu th4 nao (da chit the d6 la
met quo'c gia/vimg lanh the, met tap
doan kinh te, mot giai tang xa hei hay
met nhom di ich ...) chi thing lai d kinh
nghiem thi mai mai se tut lieu va them
chi tut lieu ngay cang xa so vOi cfic chit
the khfic. Trong boi canh toan cau h6a
hien nay, tut lieu la bai town kh6 co lcji
nha.
Do triet hoc light di tim met quan
nieM mang tinh thinh the nen no se rat
co ich trong viec ly giii lai mot kat cfic
Win de gai goc clang n61 len trong boi
clMh toan cau ,h6a, ma met trong so" d6
chith lit Win de qu6c gia dan t(ic
(nation-state). Day la mit yin de lau
&Pi va vo cftng nNty cam. Gang voi thing
chaffy cite ldi ich, each 1ST giai ciut cite chit
the va cfic nhom chit the va quo/c gia
clan tec nhtt the nao se guy& dinh thfii
do pita ho c of voi toan cau hofi - tich cgc
hoec tieu egc. Khi tam cau holt tao ra
flitting Men chuyen chtta Bing co trong
lich sit ve sg tham nhep lan nhau gifta
cfic qu6c gia, giva cfic dan tee, gift cfic
vung van hofi thi met kat cat quan
niem cu ve quiic gia din tec chin nhung
sa hong kith math me tit thgc an. Met
kat cfic khfii niem cci ban, nha quoric gia,
chit quyan quec gia, lanh the, bien giOi
lanh the, quyen tg guy& dfin tec, vai
tro nha nide,... dai hei can phiti xem xet
ca ivg not ham lin ngoai dien. Neu chi
dit g tii mot g6c nhin co lep hoec xem
xOt met nhom stt vet hien tticing rieng
be thi se rat a c6 phial tYng tieu cgc doi
voi nhung thay doi ve mot s6 hien

Wong chua tang Op, tit de co thfii de bi
quan, cheeng dgi tlidng lai. Song, au co
met ciii nhin tang quat, thi tinh chat
thieng lieng ciut cai goi la qui:cc gia dan
tee khong he mg di bai su thay dal mitt
nei dung nhung thanh to ben trong hay
thay 8oi nha ciia kat au nhung thanh
to do. VI \Tay, that tien doi hai trial hoc
phii cung cap met cfich nhin thing va
dit hien dei de 1ST giii cfic Win a dang
va sap xiy ra, ti do mai co the ling he
thing nhung dieu can ling he va phin
doi thing nhung dieu can phin clog trong
than cau hofi.
Met trong nhung nhein chit the chiu
nhieu tfic thing tieu chic nhat dui qufi
trinh toan cau hofi chinh la cfic nuec
dang pilot trien. Da c6 rat nhieu
nghien situ ciia cfic hoc gii va vo s6 sit
len tigng ding nhtt Minh Ong phin doi
Cita xa hei dan stt ve vies cfic rinds
dang phfit trien phi gfinh chiu heu
qui caa toan cau hofi: Khoing cfich tut
heu giaa cfic nudc phfit trien va dang
phfit trien ngay ding tang, thim hoa
moi ft-lb:mg, can thiap ve met chinh
sash cua cfic ntidc phfit tridn d6i v6i cfic
ntidc dang phfit trien, ski can tra daa
cfic chit txt bin nu6c ngoiti del v6i tign
trinh dan chit hofi d cfic nxt6c dang
phfit trien, mac de la thuec way ding
Ion clan then met khi nang mg chii
guy& v6 hinh, v.v.
Buck vao hoi nittip quo re; ViOt Nam
da thu dugs nhung thtaih qui rat dfing
khich 10 vd met kinh tel Song, nhung
cfii chide tit toan cau hofi chtta nhieu
deli mac co the del bAng nhung nguy cd
NGUYEN TAI DONG
ve mat van hem va xa hei da bee le ra
trong quit trinh total cau hofi. Ben canh
do, gi6ng nhtt da s6 cac nu& dang phfit
trien khitc, Vi0t Nam ma rang cea don
nhen moi luong van hofi teen the gi6i.
Song, chinh dieu nay cling slat ra bai
town ve vies giu gin va phfit huy bin sac
van hofi dan tee. Xet tit goc de kinh tg,
de co the phfit trien dttoc, cfic nti6c
thuec the/ gidi thd ba phii tang cuang
nhep khau von tit txt bin nu& ngoai,
song tren khia canh van hofi, ail khong
duqc phep nhep khau van hofi, nhep
khau tti Wang. Giao lu'u van hofi qugc
to trong do cac nu6c, cfic vang van hofi
hoc hoi fan nhau la vo ding can thigt.
Met nen van holt dish that hay them
chi chi la met net clap van hofi, ding
dttqc co xat vdi ben ngoai thi tang lam
n6i bat dac trong ding nhtt tinh qugc to
hofi cua no. Song, ngu nhung tti
Wang, nhung phong cfich van holt duct
nhep khau vao cfic nigic dang phfit
trien nlat la nhung thudng phim thi de
se lit met cfich tieu cuc nhg de tieu di0t
van hofi truygn thong bin dia. Qugc gia
nao ding vey, toan cau hofi van holt la
de lam phong phti them cho nen van
hoa cua minh, de nen van hofi daa minh
dgi thoai vai cfic nen van hofi khfic, chit
khong phii la de nhep khau nhung
McDonald hay KFC van hod - nghia la
bfin nhung m6 thitc van hofi an sin
dttqc sin xuat theo day chuyen. Chinh
vi vay, hdn bao gia het, trial hoc can
thVc sit ding hign vao vies gig gin, phfit
huy va qu6c to hofi bin sac van hofi cita
dan tic minh.
53