Professional Documents
Culture Documents
k|sfzs
/ftf] aËnf lstfa @)^&
/ftf] aËnf :s"n
kf6g9f]sf, nlntk'/, g]kfn .
kmf]g g+= %%@@^!$, %%#$#!* ˆofS; M %%$&^!(
6fOk;]6, ;Hhf
/ftf] aËnf lstfa
d'b0| fM
hubDaf k|;] -k|f=_ ln=, xfQLjg, nlntk'/, kmf]g g+= %@%))!&, %@%))!*
sfpa"(L
/ c¿ syf
sgsdl0f bLlIft
cg'jfb M j;Gt yfkf • lrq M ;'efif /fO{
sgsdl0f bLlIft
kf6g9f]sf, nlntk'/
!! dª\l;/ @)%%
sfpa"(L
/ c¿ syf
l;of] / ;'O/f] 1
h'sfl;tsf] ;xdlt 11
:s"nsf lrKn]sL/f 24
agsL sfpa"(L 36
sf&df*f}¤-;lGw 45
e'hé 62
2
l;of] / ;'O/f]
4
l;of] / ;'O/f]
8
l;of] / ;'O/f]
10
h'sfl;tsf] ;xdlt
d Pslbg sf7df8f}F pkTosfsf] Pp6f s'gfdf /x]sf]
uf]bfj/Lsf] /dfOnf] hª\un 3'Dg uPsL lyPF . jiff{sf] kfgLn]
el/Psf vf]N;f / kfgLn] lgy|S' s leh]sf kf]yf| kf]yL| x'bF } d}n]
lxF8g\ ' lyof] . cf]9s
] f] Knfl:tssf] kGr}leq klg kfgL l5/]/
dnfO{ ;s;s nflu/x]sf] lyof] .
To:t}df d]/f] bflxg] uf]8fsf] h'Qfleq cln lrnfPsf]
h:tf] nfUof] . t'?Gt af6f5]psf] d'9f]df a;]F / xtf/–xtf/
tgf vf]n/] h'Qfdf]hf b'j} k'msfn]F . o;f] x]5{' t uf]8fsf]
a'9Lcf}nF f / dfOnLcf}nF faLrsf] sfkdf Pp6f ;fgf] v}/f]
/ªsf] h'sf 3'l;|P/ a;]sf] . To;n] cfˆgf] ;'8F nfO{ d]/f]
sdnf] 5fnfdf 3';fpg} nfu]sf] lyof] / d lrRofPF,
æva/bf/ ÛÆ
dnfO{ o:t} h'sfx¿n] klxn] klg 6f]ls;s]sf lyP . h'sf
nfUbf c¿ dflg;‰}F d klg cflQGy]F / To;nfO{ t'?Gt} tfg]/
;s];Dd 6f9f k'Ug] u/L 3f/Ldf ldNsfOlbGy]F . t/
o;k6srflxF To;f] gu/L To;l;t s'/f ug]{ ljrf/ u/]F .
To;}n] lrRofPF, æva/bf/ ÛÆ
pm ;fFlRr g} 6Ss /f]lsof] / cfˆgf] nrsbf/
;'8F nfO{ dlt/ ;f]´ofpFb} 76\of}nf] kf/fn] af]Nof], æcf]xf],
s'/f ug]{ dflg; kf] k/]5 Û s:tf] uha Û eGgf];,\ d s]
u/f}F <Æ
11
sfpa"9L / c¿ syf
12
h'sfl;tsf] ;xdlt
14
h'sfl;tsf] ;xdlt
18
h'sfl;tsf] ;xdlt
19
sfpa"9L / c¿ syf
20
h'sfl;tsf] ;xdlt
21
sfpa"9L / c¿ syf
22
h'sfl;tsf] ;xdlt
23
sfpa"9L / c¿ syf
24
:s"nsf lrKn]sL/f
k'r' ev{/ Ps jif{ k'us ] L k'mlt{nL 5fp/L lyO{ . pm a:g]
u/]sf] :s"ndf k9\g] s]6fs]6Lb]lv k9fpg] lzIfs–lzlIfsf
;a} hgf p;nfO{ cf}wL dg k/fpFy] . 7"nf s]6fs]6Lx¿n]
rp/df es'G8f] v]ns ] f a]nf pm pgLx¿l;t} bf}8GyL . c¿
a]nf klxnf] sIffdf ;–;fgf s]6fs]6Lx¿nfO{ cfˆgf] e'8F L
d';fg{ lbP/ cf/fd ul//x]sL x'GyL . s'g} a]nf pm k':tsfno
sf]7fsf ;f]kmfdf d:t;Fu ;'lt/x]sL x'GyL . slxn]rflxF
kf7\oqmdnfO{ s;/L c‰ /fd|f] t'Nofpg] eGg]af/] rln/x]sf]
5nkmn ;'Gb} lk|lG;knsf] sf]7fdf al;/xGyL .
k'rs' f] ljz]iftf g} p;sf] c;fwf/0f lh1f;f lyof] . p;sf
cfFvf clt rgfvf lyP . :s"nsf x/]s ultljlwdf p;sf]
Wofg k'us ] f] x'GYof] . x:tsnf l;Sg] sIffaf6 s'g} cgf}7f]
cfjfh cfPsf] ;'Gg]lalQs} Tof] cfjfh s/f}tF L, l8«n jf /Gbf
s]sf] xf], a'´g p;nfO{ ToxfF k'luxfNg'kYof]{ . af:s]6an
v]Nbfv]Nb} sf]xL 3fOt] ePdf pm klxNo} ToxfF k'UyL .
klxnf]k6s :s"n cfPsfn] s'gfdf a;]/ /f]O/x]sf] aRrf5]p
klg pm g} k'us ] L x'GyL . :s"nsf] rp/dfly vnan
dRrfO/x]sf sfusf] ‰'G8g]/ klg pm g} s] eof] egL x]g{
bf}8GyL .
Ps lbg laxfg k'rs ' f] b[li6 :s"nsf] d"nu]6g]/ e'OdF f
b'Oj{ 6f lrKn]sL/fx¿df k¥of] . b]Vg t tL v}/f, lrKnf /
6gSs hLp ePsf hLjx¿nfO{ p;n] klxn] klg b]vs ] L lyO{ .
25
sfpa"9L / c¿ syf
28
:s"nsf lrKn]sL/f
34
:s"nsf lrKn]sL/f
35
sfpa"9L / c¿ syf
36
agsL sfpa"(L
axQ/ jif{sL sfpa"9L lrtjg lhNnfsf] kl6xfgL ufpFdf
al:yg\ . pgsf] 3/ af3, efn', u}8F f, xfQL / uf]xLx¿sf]
lgjf; /x]sf] lrtjg /fli6«o lgs'~hglhs} lyof] .
kxf8af6 a;fOF ;/]/ ‰/]sL sfpa"9L ljwjf lyOg\ . pgsf]
o; ;+;f/df cfˆgf eGg] sf]xL lyPgg\ . tL; jif{cl3 pgsf
nf]Ug] sfd ug{ eg]/ ef/tsf] aDaO{ ;x/ uPsf lyP, t/
To;kl5 ltgsf] s'g} cQf]kQf] ePg . sfpa"9Lsf] Pp6f nf6f]
/ alx/f] 5f]/f] lyof] . pm klg bz jif{cl3 hª\und} Pp6f
b'36{ gfdf k/L d¥of] .
sfpa"9L k'm;sf] ;fgf] ‰'kf| d] f al:yg\ . pgn] ufO{, e};F L /
afv|f kfn]sL lyOg\ . sf]7a] f/Ldf t/sf/L kmnfPsL lyOg\ /
v]tdf wfgds} klg /f]ks ] L lyOg\ .
pgsf] 5f]/f] d/]kl5 l5d]sLx¿n] pgnfO{ ca PSn} a:g
x'bF g} , 3/–wGbfdf ;3fpg] Pshgf dfG5] /fVg'k5{ eg]sf
lyP . t/ sfpa"9Ln] dflggg\ . d PSn} 7Ls} 5' elgg\ .
geGb} pgL ;a} sfd cfk}mF uly{g\ . af/L cfk}mF vghf]t uly{g,\
3fF; sf6\lyg\, ufO{j:t' r/fpFlyg\ . 6\oa' j]n lau|bF fv]l/ Tof]
klg cfˆg} xftn] agfpFlyg\ .
sfpa"9L slxNo} la/fdL klb{glyg\ . pgL s;}l;t s]xL
dfUg hfGglyg\ . ufpFnn] fO{ kQf] g} x'bF g} Yof] pgL s] ul5{g,\
stf hflG5g\ eg]/ . sfpa"9LnfO{ klg 9'Ss} lyof], pgL ;w}F
cfˆg} w'gdf x'lGyg\ .
37
sfpa"9L / c¿ syf
38
agsL sfpa"9L
ufpFns
] f cfFvfdf pgL Pp6L ljwjL a"9L lyOg\ . t/
sfpa"9Lsf] u'KtL hLjg cs}{ lyof] . pgL cfˆgf] w]/h} ;f]
;do /fktL gbLkfl/sf] /fli6«o lgs'~hdf latfpFlyg\ . pgL
hª\und} /dfpg] aga"9L eO;s]sL lyOg\ .
sfpa"9Lsf] nf6f] 5f]/f] ¿vn] lylrP/ d/]sf] lyof] .
alx/f] klg ePsfn] p;n] ¿v 9n]sf] kQ} kfPg5 . 5f]/f]
d/]bl] v g} sfpa"9Lsf] hª\unL hLjg klg ;'? ePsf] lyof] .
k|To]s lbg pgL gbL t/]/ b'36{ gf ePsf] To; 7fpFdf
k'lUyg\ . nfdLtfn5]psf] ToxL 9n]sf] ¿vdf PSn} 6\jfNn
k/]/ al:yg\ . slxn] ToxLF a;L–a;L ?g] uly{g\ .
lrtjgsf] hª\un Psbd} afSnf] 5 . ToxfF w]/} lsl;dsf
hgfj/x¿ / r/fr'?ª\uL kfOG5g\ . hª\unsf tL kz'kG5Lx¿n]
sfpa"9L lgTo cfP/ nfdLtfn5]p PSn} w'dw'dtL a:g] u/]sL
b]vs] f lyP . skfn ;]t} k'mn]sL Tof] a"9L cfOdfO{ sf] xf]nL
eGg] pgLx¿nfO{ nfu]sf] lyof] . pgLx¿n] abL{ nufP/ /dg
3'Dg] ;]gfsf hjfgx¿nfO{ b]vs ] f lyP . v/v/fOsf] a]nf
hª\undf /u\/u\tL cfpg] ufpFn] dflg;x¿nfO{ klg b]vs ] f
lyP . hª\undf rf]/Llzsf/ ug{ cfpg] abdf;x¿nfO{ klg
pgLx¿ lrGby] . t/ tL a"9L cfOdfO{ eg] c¿eGbf a]Un}
lyOg\ . ;fdfGo kml/of nufPsL tL a"9L vfnL v'§f g}
cfpFlyg\ . pgL s;}nfO{ afwf k'¥ofpGglyg\, g ¿v sf6\lyg\
g hª\unaf6 s]xL lnP/ hflGyg\ .
oxL /Ltn] s]xL dlxgf lat]kl5 tL hftL a"9Ll;t
hgfj/x¿ glhlsFb} uP . klxn]–klxn] pgL gbL t/]/ hª\un
k:tf xf]xNnf u/]/ ;a}nfO{ ;ts{ t'Nofpg] nª\u/" s/fpg
5f8\of] . r/fr'?ª\uLx¿ klg ca pgL cfpFbf g8/fO{
39
sfpa"9L / c¿ syf
e'Os
F f rf/f l6k]/ vfO{ g} /xGy] . dfp u}8F f;d]t
cfˆgf aRrfx¿;Fu cK7\of/f] gdfgL v/sf kfn'jf rkfO/xGy] .
sfpa"9Lsf] o; gofF lbgrof{af/] kl6xfgLsf ufpFnx] ¿nfO{
cQf]kQf] lyPg . ptf hª\unleq eg] hª\unL kz'kG5Lx¿l;t
sfpa"9Lsf] lrghfg a9\b} uof] / ldqtf ufFl;Fb} uof] .
hª\undf hgfj/x¿nfO{ afFRg slt sl7g /x]5 egL pgn]
a'´g nflug\ . ufpFnx] ¿ hª\unaf6 bfp/f / 3fF; sf6]/
n}hfGy] / ToxfF j:t'efp rg{ 5fl8lbGy] . t/ To;n] eGbf
a9L c;/ t ko{6sx¿n] of rf]/ lzsf/Lx¿n] kfy]{ .
ko{6sx¿sf ‰'G8sf ‰'G8 hLk / kfNt' xfQLdf r9]/ cfpFy] .
ptf rf]/lzsf/Lx¿ w/fk yfk]/ u}8F f, af3 / efn' dfy]{ .
o;k|sf/ dflg;x¿ hª\unL kz'kG5Lsf] zfGt
hLjgdf pTkft drfO/xGy] .
dflg;x¿sf o:tf lqmofsnfkn] ubf{ hª\unsf] k|fs[lts
cj:yf vnalnPsf] sfpa"9Ln] cfˆg} cfFvfn] b]lvg\ . ltvf{
nfUbf klg hgfj/x¿ nfdLtfndf uO{ kfgL vfg g;Sg] ePsf
lyP . lgw{Ss eP/ cfˆgf aRrfsf] x]/rfx ug{ klg gkfpg]
ePsf lyP . aflx/af6 x]bf{ hª\un ;'Gb/ tyf k|fs[lts
cj:yfdf /x]sf] b]lvP tfklg ToxfFleqsf kz'kG5Lx¿sf] cj:yf
b'Mvk"0f{ x'bF } uPsf] lyof] .
lrtjg–hª\unsf hgfj/x¿sf] To:tf] lahf]s b]v/]
sfpa"9Ln] pgLx¿nfO{ dbt ug]{ ljrf/ ul/g\ . 3fd pbfpg'
/ ufpFnx] ¿ p7\ge' Gbf klxn] g} sfpa"9L /fktL gbL t/]/
kfl/kl§ hflGyg\ . hª\unL dQf xfQLn] pgnfO{ ;'8F n] l6k]/
cfˆgf] lkF7o\ d" f a;fpFYof] . clg To;dfly r9]/ sfpa"9L
hª\unsf] lg/LIf0f uly{g\ .
40
agsL sfpa"9L
42
agsL sfpa"9L
44
sf&df*f}¤-;lGw
plxn] dxf1fgL d~h'>L ltAataf6 p8]/ g]kfn cfPsf
lyP xftdf hfHjNodfg t/af/ af]s/] . lxdfnosf pRr
z[ªv \ nf gf3]/ blIf0ftkm{ nfUbf hª\un}–hª\unsf 8fF8fx¿n]
3]l/Psf] Pp6f ljzfn xl/of] tnfpdfly pgsf] b[li6 k¥of] .
o;cl3sf cfˆgf kj{tLo p8fgx¿df pgn] Toqf] bx slxNo}
b]vs] f lyPgg\ . To;}n] o;af/] a'´g pgL tTsfn wtL{df
cf]ln{P . ToxfFsf] e"–agf}6nfO{ /fd|/L a'l‰;s]kl5 pgn] o;
7fpFdf tnfpsf] ;§f Pp6f pkTosf ePdf /fd|f] x'g] 7x/
u/] . To;kl5 rf]ef/sf] r'g9'ªu\ ] 8fF8fnfO{ cfˆgf] t/af/n]
sf6]/ ToxfF Pp6f uN5L agfOlbP . Ps dlxgfleq tnfpsf]
;f/f kfgL au]/ uof], clg sf7df8f}F pkTosf aGof] .
o; gofF pkTosfdf sfnfGt/df ¿vla?jf pld|P/ 3gf
hª\un aGg uof] . 3'dGt] hfltx¿ lzsf/ v]Nb} oxfF cfpg
nfu] . t/ pkTosfsf] df6f] dlnnf] / pAhfp ePsf] kQf]
kfPkl5 pgLx¿ oxLF a;f]af; ug{ yfn] . l5§} g} oxfFsf
hª\un cfafb x'bF } uP / ltgsf 7fpF wfgsf v]t / af/Lsf
sfGnfx¿n] lng nfu] . s]xL ztfAbLleq} sf7df8f}F pkTosfdf
s}of}F ;'Gb/ ufpF / gu/x¿ ag] . oxfFsf afl;Gbfx¿n] a8f]
;d[4 ;+:s[ltsf] ljsf; u/] . pgLx¿sf] snf, ;ª\uLt /
jf:t'lzNk b]v/] j/k/sf /fHosf dflg;x¿ 8fxfn] hNby] .
o; pkTosfsf] ;a}eGbf 7"nf] gu/ sf7df8f}s F } gfdn] lrlgg
yfNof] / cfˆgf ;Eo gful/sx¿, Jo:t xf6–ahf/ tyf
45
sfpa"9L / c¿ syf
48
sf7df8f}—F ;lGw
50
sf7df8f}—F ;lGw
52
sf7df8f}—F ;lGw
56
sf7df8f}—F ;lGw
58
sf7df8f}—F ;lGw
59
sfpa"9L / c¿ syf
60
sf7df8f}—F ;lGw
61
sfpa"9L / c¿ syf
62
e'hé
e'hË' Pp6f ;k{ lyof] . clg Pp6f AofÍsf] Dofg]h/
klg . e'hË To:tf yf]/} hLjx¿dWo] kb{Yof], h;n]
dflg;x¿sf] ;+;f/df sfd ug]{ df}sf kfPsf] lyof]–
Tof] klg k};fsf] b'lgofFdf . jf:tjdf e'hË g]kfn AofÍ
clGnld6]8sf h]xg] bf/ sd{rf/Lx¿dWo]df ulgGYof] . To;} x'gfn]
kbf]Gglt eP/ pm AofÍsf] sLlt{k/' –zfvfsf] Dofg]h/ aGg
k'us] f] lyof] .
cfˆgf] clkm;df laxfg ;a]/} k'Ug' p;sf] lgod lyof] .
pm c¿ sd{rf/Lx¿ cfpg'eGbf klxn] g} cfˆgf] sfd ;'?
uYof]{ . t/ cfh clkm;lt/ nfUbf pm dgdf s]xL kL/
af]ls/x]sf] h:tf] b]lvGYof] . u]6df a:g] uf8{n] ægd:sf/ ;/ ÛÆ
eGbf klg p;n] gd:sf/ kmsf{Pg, g t e'OF k'l5/x]sL
lbbL;Fu g} ;w}‰F F} xfF;/] d'G6f] xNnfof] .
;]tf dfa{n la5\ofOPsf] e'OdF f ;nNn ;'lNsFb} e'hË
cfˆgf] sf]7ftkm{ nfUof] . gub sfpG6/x¿sf] nx/ /
C0fzfvfsf] kNnf]kl§ p;sf] sf]7f lyof] . cfˆgf] sf]7fdf
k;]kl5 e'hË un}r F fdf xtf/–xtf/ l3;|/] d]rsf] Pp6f
v'§faf6 dfly r9\of] / 6]an' cl3lNt/ d]rsf] Pp6f xftdf
a]l/P/ a:g k'Uof] .
p;sf cufl8 6]an' df sfuhkqsf] rfª lyof] . ;k{n]
Pp6f kmfOn kN6fP/ k9\g yfNof] . kmfOndf cfFvf nufpFb}
hfFbf pm 3/L–3/L cfˆgf] b'Or { R' r] lha|f] aflx/
63
sfpa"9L / c¿ syf
66
e'hË
eg]/ s] ug]{ < C0f kfpgsf nflu ;a} hfltsf hLjnfO{ Pp6}
lgod nfu" x'G5 .Æ
g}gL Gofp/Ln] a8f] b/f] eP/ hjfkm lbOg\, ætkfO{n+ ]
d]/f] cj:yf a'l‰lbg'k5{ . d k9]nv ] s
] L, Pp6L ;dy{, jo:s
Gofp/L x'F . d g]kfnL / cª\uh]| L b'j} /fd|/L af]Ng ;S5' .
;]qm]6l] /on sf];{ klg u/]sL 5' . olQs}sf e/df klg d}n]
C0f kfpg'k5{ . dflg;x¿n] dfq C0f kfpg'k5{ eGg] s]xL
5 < pgLx¿ o;} klg wgL 5g\ . pgLx¿n] tkfO{n+ ] rfx]h:tf]
rn–crn ;DklQ lwtf] /fVg ;S5g\ eGb}df pgLx¿n] dfq
C0f kfpg] < KnLh, d]/f] ;d:of a'l‰lbgf];,\ / dnfO{ C0f
lbgf];\ .Æ
Psl5g t e'hËsf] af]nL g} k'm6]g . g]kfn AofÍ
clGnld6]8sf] æzfvfk|dv ' sfo{ljlw k'l:tsfÆn] s] eG5,
p;nfO{ yfxf lyof] . t/ oL Gofp/Lh:tf] u|fxsl;t s;/L
Jojxf/ ug]{ eGg]rflxF To; k'l:tsfdf n]lvPsf] lyPg . g}gLn]
eg]sf s'/fx¿ ;To lyP . Psflt/ ;a} ;/–;'ljwf hlt
dflg;n] dfq} kfpFb} cfPsf t x'g\ g} . csf{lt/ clt
kl/>dL hLjn] klg cufl8 a9\g v"a ;+3if{ ug'k{ 5{ g} .
e'hËn] k|ltlbg cg'ej u/]s} s'/f lyP tL . t}klg
Gofp/LnfO{ C0f lbg' hf]lvdsf] sfd lyof] === t/ k]ml/
pgnfO{ C0f glbg] xf] eg] g}gL o; ;+;f/df s;/L cl3
a9\g] < cflv/df uP/ e'hËn] Gofp/Lsf] C0f :jLs[t ug]{
lgwf] u¥of] . p;n] cfˆgf] k'R5/n] snd ;dfTof] /
kmfOndfly :jf§ n]lvlbof] æC0f :jLs[tÆ .
lagflwtf] C0f :jLs[t u/]/ cfˆgf] hflu/ tyf c¿ w]/}
yf]s bfpdf nufpFb} 5' eGg] e'hËn] a'‰s ] f] lyof] . sf7df8f}F
68
e'hË
72
e'hË
75
sfpa"9L / c¿ syf
76
sf}jf / ;'Gb/L k/]jL
Pp6f ;fgf] sfnf] 6f6f] kf6g ;x/glhs}sf] afF;3f/Lsf]
;f]‰d} fly ;fF‰kvsf] cfsf;df b]vf k¥of] . Tof] 6f6f] tn–tn
v:t} hfFbf ;fgf] 8Nnf]h:tf] b]lvof] . ‰g\–‰g\ tn ‰bf{ Tof]
Pp6f r/f] /x]5 eGg] k|:6 eof] . kv]6f gvf]nLsg r/f]
cfsfzaf6 9'ªu\ f]‰F} vl;/x]sf] lyof] .
v:tf–v:tf afF;3f/Ldf alh|g} nfu]sf] lyof] . Tolt g}
a]nf To; r/fsf kv]6f v'n] / afF;sf 6'Kkfx¿nfO{ 5n]/
;'OoF F p8\b} To;n] cfk"mnfO{ arfof] . To;kl5 v]t /
3/sf 5fgfdfly kv]6f lkmFhfP/ la:tf/} p8\b} afF;3f/L5]psf]
Pp6f gf;\kftLsf] ¿vlt/ ;f]l‰of] / Pp6f xfFufdf Tof] pqg
k'Uof] .
sfnf] r/f] To;/L xfFufdf pqFbf klxNo}bl] v al;/fv]sL
k/]jLl;t 7Ss/ vfof] . æpkm\ ÛÆ eg]/ ‰s{b+ } k/]jL clns
klt{/ ;/L . p;nfO{ sfnf] r/fsf] tfn dg k/]g .
v}/f KjfFvsf 8f]/f] 3fF6Ljl/kl/ ePsf] Tof] sfnf] r/f]
eg] nfh dfGg] vfnsf] lyPg . k/]jLnfO{ pm 7f]lSsg
cfPsf] dg k/]g eGg] s'/fsf] jf:t} gu/L p;n] cfˆgf]
kl/ro lbg yfNof], æs:tf] x'gx' G' 5 < d]/f] gfd sf}jf .
x'gt hftn] d …Hofs–8Ú r/f] x'F . tkfO{s + f] gfdrflxF
s] xf] <Æ
æhlt xQ] u/] klg d elGbgF d]/f] gfd, ltdLh:tf ;f]dt
gePsfnfO{ ÆÛ
77
sfpa"9L / c¿ syf
sf}jfn] ga'‰h] :tf] u/L eGof], æd < ;f]dt gePsf] < To:tf]
t xf]Og xf]nf Û s;/L d ;f]dt gePsf] ePF, eGg';\ t <Æ
æltdL ;'Gg ;S5f} < To;f] eP ;'g,Æ k/]jLn] hjfkm lbO{ .
ærf/fsf] vf]hLdf d}n] k"/} kf6g ;x/sf] rSs/ dfg'k{ /]sf]
lyof] . lbgel/ p8\bf–p8\bf yfs]/ d oxfF ;"of{:tsf] cfgGb
lnFb} cfˆg} ;'/df al;/x]sL lyPF . sxfFaf6 cfP/ ltdLn] ‰G8}
dnfO{ tn v;flnlbPsf] Û xfdL k/]jfx¿ eg]sf sf]dn k|sl[ tsf
r/fx¿ xf},F ltdL sf}jfx¿h:tf xf]Ogf}F . ltdLx¿ t uFjf/ xf},
;w}F SofF SofF / s"F s"F u/]/ xNnf dRrfpF5f} . 5]p5fpsf
;a}nfO{ l‰F´ofpF5f} . dfG5]x¿ ;d]t ltdLx¿b]lv lbSs dfG5g\,
ltdLnfO{ yfxf 5 <Æ
k/]jLnfO{ sf}jfsf] d'vdf s]xL d':sfg v]ln/x]h:tf]
nfUof] . pm Psl5g /f]lsO{ . æc‰} eg"F < ls k'Uof] < w]/}
klxNo}bl] v g} ltdLx¿h:tfnfO{ of] ;a s'/f eGg dg
nflu/x]sf] lyof] .Æ
æxf]Og, xf]Og s]xL 5}g, eGb} hfg';\ g a}gL .Æ
ædnfO{ ;fOgf] nfO/xg kb}g{ ld:6/ Û xfd|f] s'g} gftf
k/]h:tf] nfUb}g Û d k/]jL x',F ;'Gb/L k/]jL, a'´of} < ltdL
sf}jfx¿ df+;fxf/L xf}, c¿sf df;' vfG5f} . xfdL k/]jLx¿ t
zfsfxf/L xf},F lg/fldif . csf]{ s'/f, ltdLx¿ sfnf 5f} . sfnf]
/ª cGwsf/ / b'i6tfsf] /ª xf] .Æ
olt eg]/ k/]jL s]xLa]/ zfGt eO{ .
sf}jfn] ;f]Wof], ætkfO{s
+ f] eGg' olQ xf], ld; ;'Gb/L
k/]jL <Æ
æ5, eGg] s'/f y'k}| afFsL 5 . n ;'g— xfdLnfO{ dflg;x¿
lsg oltla£g dfof u5{g\ eGg] ltdLn] a'´g'k5{ . xfdL
78
sf}jf / ;'Gb/L k/]jL
82
sf}jf / ;'Gb/L k/]jL
ltdLnfO{ of] s'/f yfxf 5 ls 5}g < xfdL ePgf}F eg] of]
;x/ b'uG{ wn] el/P/ sf]xL klg a:g g;Sg] x'G5 . tL 7"nf
vKk/ ePsf dflg;x¿n] klg of] s'/f /fd|/L a'´g'kg]{ xf] .
t/ s] ug'{ Û pgLx¿n] sfunfO{ dg gk/fpg] s;d}
vfPh:tf] 5 . dflg;x¿sf lbdfusf 9f]sf klg ltd|f ‰}F aGb
5g\, a'´of} <Æ
ædnfO{ dflg;x¿l;t bfFHg] sfd gu/ t ÛÆ k/]jLn] lj/f]w
hgfpFb} egL . p;sf] o; egfOdf dflg;x¿k|ltsf] p;sf]
wf/0ff cln ablnFb} uPsf] a'l‰GYof] .
sf}jf eGb} uof], ædflg;x¿sf] clt lk|okfq aGg' klg
/fd|f] xf]Og . To;n] ;d:of v8f u5{ . x]/ d}ofF, dflg;x¿
k/]jfnfO{ oltla£g dg k/fpF5g\ ls pgLx¿ k/]jfnfO{
vfG5g\ klg . ahf/df cfhsfn a|fO] n/ s'v/' f 5\ofk5\ofKtL
kfOg] eP/dfq} xf], gq dflg;x¿n] Pp6} k/]jf klg 5f8\g]
lyPgg\ . of] s'/f klg ofb u/ ls dflg;x¿ cfk"mn] dg
gk/fpg] sf}jf, rLn, lu4h:tf r/fx¿nfO{ vfFbg} g\ . t/ ltg}
dflg; sflnh, 9's/' , dh'/ / k/]jfx¿nfO{ eg] 5f8\bg} g\ .
ca cfP/ sf}jfsf s'/fn] k/]jLnfO{ lgs} 3t k¥of] .
dflg;x¿n] k/]jfnfO{ p;f] t s]xL u/]sf lyPgg\, t/
a]nfavt l5d]ssf k/]jfx¿ u'8F af6 x/fpg] u/]sf] t xf] g} .
cFWof/fdf 3/a]6Lsf] xft cfP/ k/]jfnfO{ u'8F af6 ;dft]/
n}hfG5 / To;/L ;dft]/ nu]sf k/]jfnfO{ dflg;x¿ /flt
…/f]:6Ú agfP/ vfG5g\ eGg] k/]jLn] ;'gs] L;Dd lyO{, kTofPsL
lyOg .
To;kl5 sf}jfn] cfˆgf hfltsf u'0fx¿sf] avfg ug{
yfNof] . æxfdL sf}jf t ;fx|} ldng;f/ k|f0fL kf] xf}F t . xfdL
83
sfpa"9L / c¿ syf
88
sf}jf / ;'Gb/L k/]jL
91