MSP2013

‫راهنمای جامع ‪  Microsoft Project 2013‬درباره این کتاب الکترونیکی‬
‫صفحه ‪1‬‬ ‫‪www.khorramirad.info‬‬

‫راهنمای جامع ‪  Microsoft Project 2013‬درباره این کتاب الکترونیکی‬
‫درباره این کتاب الکترونیکی‬
‫این کتاب چهارمین نسخه از کتابهای راهنمای جامع ‪ Project‬است که طبق روال گذشته برای مطابقت با‬
‫نسخه جدید نرمافزار و همچنین بهبود آموزشهای آن تهیه شده است‪ .‬پیروی استقبال خوانندگان از مجموعه‬
‫کتابهای الکترونیکی مدیریت پروژه ‪ ،‬این نسخه از کتاب برای اولین بار به دو صورت چاپی و الکترونیکی منتشر‬
‫میگردد تا نیازهای گروه گستردهتری از مخاطبان را برآورده کند‪.‬‬
‫با وجود سابقه طوالنی کتابهای الکترونیکی در دنیا‪ ،‬نشر الکترونیکی در ایران به خاطر تردید ناشران در‬
‫خصوص رعایت حق نشر از سوی خوانندگان‪ ،‬همواره با تردیدهای فراوانی روبرو بوده است‪ .‬اعتماد اولیه به‬
‫خوانندگان ایرانی در مجموعه کتابهای الکترونیکی مدیریت پروژه تجربهای موفق بود و رعایت حق نشر از سوی‬
‫ایشان‪ ،‬که بر خالف انتظار بسیاری بود‪ ،‬زمینه را برای تداوم این حرکت فراهم کرد‪ .‬حفظ روند نشر الکترونیک‬
‫در آینده نیز به رعایت حق نشر از سوی تک تک خوانندگان‪ ،‬از جمله شما دارد‪ .‬لطفا به جای کپی دادن کتاب‬
‫به دوستان و همکاران خود‪ ،‬آدرس خرید نسخه الکترونیکی‪ www.khorramirad.info ،‬را به ایشان بدهید‪.‬‬

‫راهنمای جامع ‪  Microsoft Project 2013‬فهرست مطالب‬
‫فهرست مطالب‬
‫برای دسترسی به فهرست مطالب‪ ،‬پنل ‪ Bookmarks‬را در نرمافزار ‪PDF‬خوان خود باز کنید‪ .‬شیوه باز کردن این‬
‫پنل در برخی از نرمافزارهای متداول از این قرار است‪:‬‬
‫‪Foxit Reader‬‬ ‫‪PDF XChange Viewer‬‬

‫گزینه ‪View| Navigation Panels| Bookmarks‬‬ ‫‪ View| Bookmarks‬یا میانبر ‪Ctrl+B‬‬ ‫گزینه‬
‫‪Nitro PDF‬‬ ‫‪Adobe Reader‬‬

‫در نوار چپ‬ ‫کلیک روی آیکن‬ ‫در نوار چپ‬ ‫کلیک روی آیکن‬

‫راهنمای جامع ‪  Microsoft Project 2013‬مقدمه‬
‫مقدمه‬
‫مدیریت هر پروژه مهمترین عامل در موفقیت یا شکست آن است‪ .‬طبق آمار اکثر پروژهها در زمان مقرر یا با‬
‫هزینه و کیفیت مشخص شده تکمیل نمیشوند و معموال عامل اصلی این شکست ضعف مدیریت پروژه است‪.‬‬
‫برنامه ریزی و کنترل پروژه‪ ،‬یکی از مباحث مهم مدیریت پروژه است‪ .‬برنامهریزی و کنترل پروژه بدون ابزار‬
‫مناسب کار سادهای نیست و ‪ Project‬یکی از بهترین ابزارهای آن به شمار میرود‪.‬‬
‫پیشنیازهای کتاب‬
‫این کتاب طوری طراحی شده است که استفاده از آن برای سطوح مختلف ممکن باشد‪ .‬با این حال مطالب عمدتا‬
‫نیاز به پیشنیازهای زیر دارند‪:‬‬
‫مهارت نسبی در اصول برنامهریزی و کنترل پروژه‪ .‬اصوال این کتاب راهنمایی برای استفاده از نرمافزار‬ ‫‪‬‬
‫‪ Project‬در برنامهریزی و کنترل پروژه است‪ .‬اگر اطالعاتی از برنامهریزی و کنترل پروژه نداشته باشید‪،‬‬

‫قادر به استفاده از نرم افزار و در نتیجه کتاب‪ ،‬نخواهید بود‪ .‬با وجود آن برخی مباحث برنامهریزی و‬
‫کنترل پروژه‪ ،‬به خاطر اهمیت زیاد یا وابستگی زیاد مطالب کتاب‪ ،‬به طور مختصر توضیح داده شدهاند‪.‬‬
‫مقدمات کامپیوتر‪ ،‬اصول استفاده از سیستم عامل و مهارت نسبی در کار با رابطهای کاربر رایج‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫آشنایی با نرمافزارهای مجموعه ‪ Office‬نیز کمک زیادی به خواننده خواهد کرد‪.‬‬
‫گستره کتاب‬
‫این کتاب تمام سطوح مقدماتی‪ ،‬متوسطه و پیشرفته را در بر میگیرد‪ .‬هدف در تهیه این کتاب ارائه منبعی‬
‫کامال مفهومی و کاربردی بوده است که عالوه بر کاربری نرمافزار‪ ،‬اصول و مفاهیم کار و همچنین کارکرد هر‬
‫قابلیت نرمافزار را در شرایط کاری واقعی توضیح دهد‪.‬‬
‫برخی دیگر از مباحث مربوط به ‪ Project‬در این کتاب بررسی نشدهاند‪ ،‬که از این قرارند‪:‬‬
‫کار با قابلیتهای سازمانی نرمافزار‪ Project Server ،‬و نرمافزارهای همگروه‪ :‬با توجه به‬ ‫‪‬‬
‫گستردگی مطالب گفته شده‪ ،‬ارائه راهنمایی کاربردی در قالب حجم محدود یک کتاب ممکن نخواهد‬
‫بود‪ .‬از سوی دیگر‪ ،‬اکثر کاربران فقط با سیستم غیر سازمانی کار میکنند و نیازی به اطالعات گفته‬
‫شده ندارند‪ .‬به این خاطر‪ ،‬مطالب مربوط به سیستم سازمانی به هیچ وجه در کتاب بررسی نشدهاند‪.‬‬
‫برنامهنویسی ‪ :VBA‬این قابلیت بسیار مهم ‪ Project‬نیز عمال نیاز به کتاب مستقلی دارد و در این‬ ‫‪‬‬
‫کتاب بررسی نشده است‪ .‬در صورت عالقهمندی میتوانید به کتاب راهنمای جامع برنامهنویسی‬
‫‪VBA‬در ‪ ،Microsoft Project‬ترجمه نادر خرمی راد‪ ،‬از انتشارات دیباگران تهران مراجعه کنید‪.‬‬

‫مباحث خاص‪ :‬عمال تعریف تمام مباحثی که میتواند در مورد ‪ Project‬وجود داشته باشد کار سادهای‬ ‫‪‬‬
‫نیست‪ .‬برخی مباحث دیگر‪ ،‬مانند کار با بانکهای اطالعاتی نرمافزار‪ ،‬برنامهنویسی آن تحت ‪ .NET‬و‬
‫مانند آن‪ ،‬از جمله مباحث خاصی هستند که در کتابهای اینچنینی مطرح نمیشوند‪.‬‬
‫سه مبحث دیگر در نسخههای قبلی کتاب وجود داشتند‪ ،‬ولی در این نسخه برای جلوگیری از افزایش بیش از‬
‫اندازه حجم کتاب حذف شدند‪ .‬این مباحث بعد از انتشار این کتاب با تفصیلی بیشتر از گذشته و در قالب‬
‫کتابهایی جداگانه منتشر خواهند شد‪ .‬مباحث گفته شده از این قرارند‪:‬‬
‫مرجع فیلدها‪ :‬این مرجع تک تک فیلدهای غیرسازمانی ‪ Project‬را به طور مختصر توضیح میدهد‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫مرجع تنظیمها‪ :‬این مرجع تمام تنظیمهای کادر محاوره ‪ Options‬نرمافزار را توضیح میدهد‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫پروژههای نمونه‪ :‬این منبع برنامهریزی و کنترل چند پروژه نمونه را از ابتدا تا انتها ارائه میکند‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫مباحث تکمیلی‬
‫تسلط به نرمافزار به تنهایی برای موفقیت شما در نقش برنامهریز پروژه کافی نیست و باید عالوه بر آن بر مفاهیم‬
‫برنامه ریزی و کنترل پروژه به طور خاص و مدیریت پروژه به طور عام نیز مسلط باشید‪ .‬بهترین منابع برای‬
‫یادگیری مدیریت پروژه از این قرارند‪:‬‬
‫استاندارد ‪PMBOK‬‬ ‫‪‬‬
‫استاندارد ‪PRINCE2‬‬ ‫‪‬‬

‫در مورد استاندارد ‪ PMBOK‬میتوانید به کتابهای راهنمای دانش مدیریت پروژه )‪ ،(PMBOK‬راهنمای آزمون‬
‫‪ PMP‬و استاندارد مدیریت پروژه ‪ PMBOK‬و ‪ PMBOK‬به زبان ساده مراجعه کنید‪ .‬دو کتاب اول ترجمه نگارنده‬
‫این خطوط و ناشر آن ها انتشارات دیباگران تهران است‪ .‬کتاب سوم تالیف این نگارنده است و صرفا به طور‬
‫الکترونیکی منتشر شده است‪.‬‬
‫عالوه بر استانداردهای گفته شده مطالعه استانداردهای عملی ‪ PMI‬در خصوص زمانبندی و تدوین ساختار‬
‫شکست کار نیز اکیدا توصیه میشود‪:‬‬
‫‪Practice Standard for Work Breakdown Structures‬‬ ‫‪‬‬
‫‪Practice Standard for Scheduling‬‬ ‫‪‬‬
‫در نهایت میتوانید برای یادگیری توصیههای زیربنایی زمانبندی که برای حفظ کیفیت و اثربخشی آنها الزم‬
‫است به کتاب قواعد زمانبندی پروژه ‪ ،‬تالیف این نگارنده و منتشر شده از سوی انتشارات دیباگران تهران مراجعه‬
‫کنید‪ .‬مطالعه کتاب الکترونیکی رایگان راهنمای تدوین ساختار شکست کار پروژه بر اساس استانداردهای‬
‫‪ PMBOK‬و ‪ ،PRINCE2‬تالیف این نگارنده‪ ،‬نیز توصیه میشود‪.‬‬
‫با آرزوی موفقیت‬

‫نادر خرمی راد‬
‫‪info@khorramirad.com‬‬

‫راهنمای جامع ‪  Microsoft Project 2013‬فصل ‪ :1‬آشنایی با محیط نرمافزار‬
‫فصل ‪ :۱‬آشنایی با محیط نرمافزار‬
‫یکی از بزرگترین امتیازهای ‪ Project‬رابط کاربر بسیار خوب آن است که کار را سادهتر‪ ،‬سریعتر و لذتبخشتر‬
‫میکند‪ .‬هرچه باشد یک برنامهریز مدت زیادی را در حال کار با نرمافزار برنامهریزی سپری میکند و رابط کاربر‬
‫نرم افزار مانند محل زندگی و کار وی مهم و تاثیرگذار است‪ .‬همانطور که ترجیح میدهیم در فضایی کار کنیم که‬
‫مناسب باشد‪ ،‬قطعا ترجیح میدهیم که رابط کاربر نرمافزارهای پرکاربردمان نیز مناسب باشد‪.‬‬
‫در این فصل بعضی از مسایل بسیار پایهای مربوط به رابط کاربری نرمافزار را مرور میکنیم تا مبنایی برای‬
‫فصلهای آینده باشد‪.‬‬
‫رابط کاربر‬
‫اصول و منطق رابط کاربر ‪ Project 2013‬تفاوت عمدهای با نسخههای قبل ندارد‪ ،‬ولی ابزارهای بصری بسیار‬
‫متنوعی به آن اضافه شده است که قابلیتهای فراوانی در اختیارتان قرار میدهند‪ .‬شکل ‪ 1-1‬رابط کاربر‬
‫‪ Project‬را نشان میدهد‪.‬‬

‫شکل ‪ :1-1‬نمای کلی نرمافزار‬
‫ریبون‬
‫ریبون مفهومی است که جانشین نوارابزار و منو شده است‪ .‬نوارابزارها به نظر برخی از کاربران سادهتر و بهتر‬
‫هستند‪ ،‬ولی برای نرمافزارهای پیچیدهای که ابزارهای فراوانی دارند چندان مناسب نیستند و به همین خاطر‬
‫مایکروسافت را به فکر چاره انداخته است‪.‬‬

‫ریبون نواری زبانهای است‪ .‬منظور از زبانه‪ ،‬عنوانهایی است که باالی نوار نوشته شدهاند و اگر روی آنها کلیک‬
‫کنید‪ ،‬محتوای جدیدی در نوار نشان داده می شود‪ .‬این کار مانند این است که با کلیک کردن روی عنوان زبانه‪،‬‬
‫زبانه را جلو کشیده‪ ،‬ابزارهای آن را در اختیار گرفته باشید (شکل ‪.)1-2‬‬
‫شکل ‪ :1-2‬نمای ریبون ‪Project‬‬
‫زبانههای اصلی از این قرارند‪:‬‬
‫‪ :File‬این زبانه بر خالف سایر زبانهها تمام صفحه است‪ ،‬یعنی وقتی روی آن کلیک میکنید تمام‬ ‫‪‬‬
‫فضای صفحه به محتوای این زبانه اختصاص داده میشود‪ .‬ابزارهای ذخیرهسازی‪ ،‬باز و بسته کردن‬
‫فایلها‪ ،‬چاپ‪ ،‬به اشتراک گذاری (این مفهوم به قابلیتهای سازمانی و یکپارچه مربوط میشود که‬
‫موضوع این کتاب نیستند) و تنظیمهای نرمافزار در این قسمت قرار دارند‪.‬‬
‫‪ :Task‬ابزارهای کار با فعالیتها را ارائه میکند‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ :Resource‬ابزارهای کار با منابع را ارائه میکند‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ :Report‬ابزارهای گزارشدهی را ارائه میکند‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ :Project‬ابزارهای کلی پروژه را ارائه میکند‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ :View‬ابزارهایی که به شیوه نمایش مربوط میشوند را ارائه میکند‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫زبانههای گفته شده ابزارهایی را ارائه می کنند که تقریبا همیشه الزم هستند‪ .‬برخی ابزارهای دیگر در نماهای‬
‫خاص یا در زمان انتخاب عناصر خا ص کاربرد دارند و به همین خاطر فقط در همان شرایط نمایش داده‬
‫میشوند‪ .‬به عنوان مثال وقتی ‪ Project‬را باز میکنید و نمای گانت دیده میشود‪ ،‬زبانه‬
‫‪ Gantt Chart Tools Format‬نیز باز میشود و ابزارهای قالببندی این نما را در اختیارتان میگذارد‪ .‬اگر نمای‬
‫دیگری را باز کنید‪ ،‬این زبانه بسته میشود و زبانه مخصوص آن نما باز میشود‪.‬‬
‫تایمالین‬
‫تایمالین از قابلیتهای جدید ‪ Project 2010‬بود‪ ،‬از اولین ابزارهای بصری نسل جدید ‪ Project‬که در نسخه‬
‫‪ 2113‬به تکامل رسید‪ .‬این عنصر باالی بعضی نماهای ترکیبی و به عبارت دیگر زیر ریبون نمایش داده میشود‬
‫(شکل ‪.)1-3‬‬
‫شکل ‪ :1-3‬نمونهای از تایمالین‬
‫تایم الین محوری زمانی است که رویدادها یا فعالیتهای مهم پروژه و موقعیت فعلی آن را نشان میدهد‪.‬‬
‫تایمالین به طور پیشفرض تهی است و باید فعالیتها و مایلستونهای مورد نظر خود را عالمت بزنید تا در آن‬
‫نمایش داده شود‪.‬‬
‫تایمالین راهنمای مفیدی برای درک وضعیت پروژه است‪.‬‬

‫گزارشهای داخلی‬
‫یکی از عمدهترین تغییرات پراجکت ‪ ،2113‬اضافه شدن ابزارهای پیشرفته گزارشگیری و داشبوردهای اطالعاتی‬
‫است‪ .‬با این قابلیت اکثر ابزارهای بصری ‪ Excel‬به طور بومی در ‪ Project‬در اختیارتان خواهد بود و میتوانید‬
‫انواع گزارشها و داشبورهای اطالعاتی را به سادگی و با پویایی کامل بسازید (شکل ‪.)1-4‬‬
‫شکل ‪ :1-4‬نمونهای از داشبوردهای اطالعاتی ‪Project‬‬

‫می توانید نماهایی ترکیبی از داشبورها و نماهای استاندارد نیز بسازید تا اطالعات کلیدی دایما در مقابلتان حاضر‬
‫باشند (شکل ‪.)1-5‬‬
‫شکل ‪ :1-5‬نمایی ترکیبی از داشبورد و نمای معمولی‬

‫نما‬
‫‪ Project‬نماهای فراوانی دارد که یکی از پر کاربردترینِ آنها‪ ،‬نمای گانت )‪ (Gantt Chart‬است‪ .‬به همین خاطر‬
‫نمای پیشفرض نیز نمای گانت است‪ .‬عنوان نما در نوار خاکستری رنگ عمودیِ سمت چپ نرمافزار نشان داده‬
‫میشود (شکل ‪.)1-6‬‬
‫شکل ‪ :1-6‬نمایش عنوان نما در نوار عمودی سمت چپ‬

‫سمت چپ نمای گانت جدول و سمت راست آن نمودار گانت را نشان میدهد‪ .‬اگر روی نوار سمت چپ پنجره‬
‫کلیک کنید‪ ،‬منویی باز میشود و رایجترین نماها را نشان میدهد (شکل ‪.)1-7‬‬
‫شکل ‪ :1-7‬منوی انتخاب نما‬
‫معموال نماهای کاربردی از همین منو قابل انتخاب هستند‪ ،‬ولی اگر مایل باشید میتوانید به زبانه ‪ View‬ریبون‬
‫بروید تا گزینههای بیشتری در اختیارتان قرار گیرد (شکل ‪.)1-8‬‬

‫شکل ‪ :1-8‬زبانه ‪ View‬ریبون‬
‫در این زبانه دو بخش به نامهای ‪ Task Views‬و ‪ Resource Views‬وجود دارد که به ترتیب برای نماهای‬
‫فعالیتها و نماهای منابع به کار میروند‪.‬‬
‫یکی از اصول ریبون این است که هرچه ابزاری پرکاربردتر باشد‪ ،‬آیکن آن نیز بزرگتر باشد‪ .‬همانطور که در‬
‫که آیکن نمای ‪ Resource Sheet‬است‪،‬‬ ‫شکل نیز میبینید نمای گانت آیکن بزرگی دارد‪ ،‬در حالی که‬
‫کوچکتر از آن است‪.‬‬
‫گزینه ای که فعال باشد در ریبون با رنگ متمایزی نمایش داده می شود‪ .‬به این ترتیب ریبون نه تنها راهی برای‬
‫اجرای دستورها خواهد بود‪ ،‬بلکه برای درک وضعیت نرمافزار نیز کاربرد خواهد داشت‪ .‬در مثال قبل نمای گانت‬
‫فعال بود و به همین خاطر آیکن آن نیز در ریبون متمایز شده بود‪.‬‬
‫زیر یا کنار برخی آیکن ها فلش کوچکی قرار دارد که اگر روی آن کلیک کنید‪ ،‬منویی باز میشود‪ .‬اگر روی فلش‬
‫کنار هریک از نماها کلیک کنید‪ ،‬منویی باز میشود که آخرین گزینه همه آنها ‪ More Views‬است‪ .‬وقتی روی‬
‫آن کلیک کنید‪ ،‬کادر محاوره شکل ‪ 1-9‬باز میشود‪.‬‬

‫شکل ‪ :1-9‬کادر محاوره انتخاب نما‬
‫فرقی ندارد که گزینه را از منوی کدام نما انتخاب کرده باشید؛ به هر حال تمام نماهای موجود‪ ،‬در این محاوره‬
‫نمایش داده میشوند‪ .‬نما را انتخاب کرده‪ ،‬روی ‪ Apply‬کلیک کنید تا باز شود‪.‬‬
‫جداول‬
‫بسیاری از نماهای پراجکت جدول دارند‪ .‬هر جدول تعدادی سطر و ستون است‪ .‬سطرها با نام رکورد )‪ (record‬و‬
‫ستونها با نام فیلد )‪ (field‬نیز شناخته میشوند‪ .‬هر رکورد اطالعات عنصری را در خود جای میدهد؛ رکوردهای‬
‫هر جدول باید تا حدی کافی مشابه یکدیگر باشند‪ .‬اطالعات هر رکورد‪ ،‬مجموعهای از فیلدها است‪ .‬به عنوان‬
‫مثال‪ ،‬جدولی از مشخصات افراد را در نظر بگیرید‪ .‬در این جدول هر فرد رکوردی دارد و رکورد هر فرد شامل‬
‫فیلدهایی مانند نام‪ ،‬نام خانوادگی‪ ،‬شماره شناسنامه‪ ،‬شماره تلفن‪ ،‬محل تولد و مانند آنها میشود‪.‬‬

‫جدول نمای گانت‪ ،‬فعالیتها‪ ،‬مایلاستونها و خالصهفعالیتها را ذخیره میکند (بعدا درباره این ماهیتها‬
‫توضیح داده میشود)‪ .‬هرکدام از این آیتمها مشخصههایی مانند شماره ردیف‪ ،‬مدتزمان‪ ،‬تاریخ شروع‪ ،‬تاریخ‬
‫پایان‪ ،‬مقدار پیشرفت و مانند آنها دارند و هرکدام از آن مشخصهها داخل یک فیلد قرار دارد‪.‬‬
‫فیلدهای ‪ Project‬قابل حذف و اضافه کردن نیستند و فقط میتوان آنها را مخفی کرد یا نمایش داد‪ .‬تعداد‬
‫زیادی فیلد اختصاصی نیز وجود دارد که در ابتدا عملکرد خاصی ندارند و اگر کاربر الزم بداند میتواند آنها را‬
‫برای مقاصد خاص تنظیم کرده‪ ،‬به کار برد‪.‬‬
‫برای مخفی کردن ستون‪ ،‬روی آن کلیک راست کرده‪ ،‬از منویی که باز میشود ‪ Hide Column‬را انتخاب کنید‬
‫(شکل ‪.)1-11‬‬

‫شکل ‪ :1-11‬حذف ستون از جدول‬
‫برای نمایش دادن ستون‪ ،‬روی ستونی که قصد دارید کنار ستون جدید باشد کلیک راست کرده‪ ،‬از منویی که باز‬
‫میشود ‪ Insert Column‬را انتخاب کنید‪ .‬با این کار منویی در آن محل باز میشود و لیست فیلدها را نمایش‬
‫میدهد (شکل ‪.)1-11‬‬

‫شکل ‪ :1-11‬نمایش لیست فیلدها‬
‫میتوانید به جای روشی که گفته شد از ریبون ‪ Format| Columns| Insert Column‬را اجرا کنید‪ .‬با این کار هم‬
‫لیست فیلدها باز میشود‪.‬‬
‫اگر قصد دارید ستونی را جانشین یکی از ستونهای موجود کنید‪ ،‬میتوانید به جای نمایش ستون جدید و‬
‫مخفی کردن ستون قدیمی‪ ،‬روی عنوان ستون دابلکلیک کرده‪ ،‬فیلد جدید را از لیستی که باز میشود انتخاب‬
‫کنید‪.‬‬
‫برخی مشخصات ستون نیز قابل تنظیم هستند‪ .‬ابتدای روی یکی از سلولهای ستون مورد نظر خود کلیک کنید‬
‫و بعد از آن برای تنظیم آنها به قسمت ‪ Columns‬زبانه ‪ Format‬مراجعه کنید‪ .‬در آن قسمت آیکنهای‬
‫را فعال کنید‪ ،‬امکان‬ ‫وجود دارند که برای تنظیم ترازبندی محتوای ستون هستند‪ .‬اگر گزینه‬

‫شکستن محتوای سلولهای ستون فراهم می شود؛ یعنی اگر محتوا طوالنی باشد و در پهنای ستون جای نگیرد‪،‬‬
‫در چند خط نمایش داده میشود‪ .‬در همان قسمت روی ‪ Column Settings‬کلیک کنید تا منویی از گزینهها در‬
‫اختیارتان قرار گیرد (شکل ‪.)1-12‬‬
‫شکل ‪ :1-12‬تنظیمهای ستون‬
‫در مثال شکل قبل‪ ،‬یکی از سلولهای ستون ‪ Start‬فعال است و به همین خاطر تنظیمها به ستون ‪ Start‬اعمال‬
‫خواهند شد‪ .‬در منویی که باز شده است روی ‪ Field Settings‬کلیک کنید تا کادر محاوره شکل ‪ 1-13‬باز شود‪.‬‬

‫شکل ‪ :1-13‬کادر محاوره تنظیمهای فیلد‬
‫اکنون میتوانید عنوان جدیدی در کادر ‪ Title‬وارد کنید تا در باالی ستون نمایش داده شود‪.‬‬
‫توجه داشته باشید که فیلدهای معمولی یک نام دارند که تغییر نمیکند‪ .‬فیلدهای اختصاصی دو نام دارند که‬
‫یکی از آنها ثابت است و دیگری را کاربر تعریف میکند‪ .‬در کنار نام‪ ،‬که ماهیتی کمابیش ثابت است‪ ،‬عنوان نیز‬
‫وجود دارد‪ ،‬که فقط برای نمایش به کار میرود‪ ،‬و می توانید آن را به راحتی ویرایش کنید‪ .‬حتی اگر یک فیلد را‬
‫چند بار در جدول درج کرده باشید‪ ،‬میتوانید برای هرکدام از ستونهای آن عنوان جداگانهای انتخاب کنید‪ .‬اگر‬
‫فیلدی عنوان نداشته باشد‪ ،‬نامش به جای عنوان نمایش داده میشود‪.‬‬
‫پهنای ستون در قسمت ‪ Width‬کادر محاوره ‪ Field Setting‬قابل تنظیم است‪ .‬البته برای تنظیم پهنا راههای‬
‫دیگری نیز وجود دارد‪ .‬برای استفاده از روش ساده تر‪ ،‬ابتدا کادرهای محاوره را ببندید و بعد از آن اشارهگر ماوس‬
‫را به روی مرز سمت راست ستون در قسمت عنوان آن ببرید‪ ،‬تا شکل اشارهگر تغییر کند؛ بعد از آن میتوانید‬
‫کلیک کنید‪ ،‬و بدون رها کردن کلید ماوس آن را به راست یا چپ بکشید تا پهنای ستون بیشتر یا کمتر شود‬
‫(شکل ‪.)1-14‬‬

‫شکل ‪ :1-14‬تغییر پهنای ستون‬
‫اگر اشاره گر ماوس را روی مرز سمت راست ستون ببرید و دابل کلیک کنید‪ ،‬پهنا ‪ best fit‬میشود‪ ،‬یعنی‬
‫کمترین پهنایی که برای نمایش تمام محتوای آن کافی باشد انتخاب خواهد شد‪.‬‬
‫با روشی مشابه آنچه گفته شد میتوانید ارتفاع ردیفها را هم تغییر دهید (شکل ‪)1-15‬‬
‫شکل ‪ :1-15‬تغییر ارتفاع ردیف‬

‫میتوانید ترتیب ستونهای جدول را هم تغییر دهید‪ .‬برای این کار روی عنوان ستون کلیک کنید تا انتخاب‬
‫شود‪ ،‬بعد از آن اشارهگر ماوس را روی آن ببرید (در این حالت اشارهگر ماوس به صورتی که در شکل ‪1-16‬‬
‫نمایش داده شده است دیده خواهد شد)‪ ،‬کلیک کنید و بدون رها کردن کلید ماوس آن را به محل جدید‬
‫بکشید‪.‬‬
‫شکل ‪ :1-16‬ستون در حالتی که آماده جابجایی است‬
‫با همین شیوه میتوان ردیفها را هم جابجا کرد‪ .‬البته در جابجایی محل ردیفها دقت کنید‪ ،‬زیرا در ساختار‬
‫برنامه تاثیر میگذارد‪ .‬این مسئله در فصلهای بعدی بررسی خواهد شد‪.‬‬
‫فیلدها ماهیتهای مختلفی دارند‪ .‬هر فیلد نوع داده خاصی را میپذیرد‪ .‬به عنوان مثال‪ ،‬در حالت معمولی‬
‫نمیتوانید عبارتی انشایی را در فیلدهای تاریخ یا مدت زمان وارد کنید‪ .‬برخی فیلدها محاسباتی‪ ،‬برخی دستی و‬
‫برخی ترکیبی هستند‪ .‬فیلد ‪ Name‬که برای ثبت نام آیتم ها است نمونه خوبی از فیلدهای دستی به شمار‬
‫میرود‪ .‬منظور از دستی‪ ،‬این است که مقدار آن فقط دستی وارد میشود و اگر کاربر به آن مقداری ندهد‪،‬‬
‫مقداری نخواهد داشت‪ .‬فیلدی مانند ‪ SPI‬که شاخص عملکرد زمانی تحلیل ارزش کسب شده است‪ ،‬فیلدی‬
‫محاسباتی است‪ ،‬یعنی فقط نتیجه محاسبات نرمافزار را نشان میدهد و کاربر نمیتواند مقداری را در آن وارد‬
‫کند‪ .‬بسیاری ا ز فیلدها ترکیبی هستند‪ ،‬یعنی اگر کاربر مقداری را در آنها وارد کند‪ ،‬دریافت میشوند و مقدار‬
‫جدیدِ آن ها باعث تغییر فیلدهای ترکیبی و محاسباتی دیگر میشود‪ .‬از طرف دیگر‪ ،‬اگر فیلدهای دیگر تغییر‬
‫کنند‪ ،‬مقدار فیلدهای ترکیبی نیز ممکن است بر اساس محاسبات تغییر کند‪ .‬فیلد ‪ % Complete‬نمونهای از‬
‫فیلدهای ترکیبی است‪ .‬این فیلد برای ثبت پیشرفت است‪ .‬در ادامه کتاب توضیح داده میشود که راههای‬

‫مختلفی برای ثبت پیشرفت وجود دارد‪ .‬اگر به ‪ % Complete‬مقدار دهید‪ ،‬فیلدهای دیگری مانند شروع واقعی‪،‬‬
‫مدت زمان صرف شده‪ ،‬مدت زمان باقیمانده و مانند آنها مقدار می گیرند‪ .‬از طرف دیگر اگر به آن فیلدها مقدار‬
‫دهید‪ ،‬مقدار ‪ % Complete‬خودکار محاسبه خواهد شد‪.‬‬
‫انتخاب سلولها‬
‫در هر زمان‪ ،‬حداقل یک سلول انتخاب شده است و با کادر پررنگی که دور آن ترسیم میشود قابل تشخیص‬
‫خواهد بود‪ .‬به این سلول‪ ،‬سلول فعال گفته می شود‪ .‬اگر با صفحه کلید چیزی تایپ کنید‪ ،‬در سلول فعال وارد‬
‫میشود‪.‬‬
‫می توانید در یک زمان بیشتر از یک سلول را انتخاب کنید‪ ،‬با با استفاده از محدوده انتخاب شده عملیاتی انجام‬
‫دهید‪ .‬متداولترین عملیات‪ Cut ،Copy ،‬و ‪ Paste‬است‪ .‬عالوه بر آن‪ ،‬بعضی دستورهای مخصوص ‪ Project‬نیز‬
‫می توانند به جای کل برنامه‪ ،‬در محدوده انتخاب شده عمل نمایند‪ .‬به عنوان مثال در زمان بهروز کردن برنامه‪،‬‬
‫میتوانید پیش از اجرای دستور‪ ،‬محدودهای را انتخاب کنید و تعیین کنید که فقط محدوده انتخاب شده بهروز‬
‫شود‪.‬‬
‫یک راه برای انتخاب سطر و ستون‪ ،‬این است که روی عنوان آنها کلیک کنید‪ .‬راه دیگر استفاده از صفحه کلید‬
‫است‪ .‬وقتی کلیدهای ‪ Ctrl+Space‬را بفشارید‪ ،‬ستونی که سلول فعال در آن قرار دارد انتخاب میشود (شکل‬
‫‪.)1-17‬‬

‫شکل ‪ :1-17‬انتخاب ستون با صفحه کلید (مراحل از راست به چپ)‬
‫برای انتخاب سطر‪ ،‬از میانبر ‪ Shift+Space‬استفاده کنید (شکل ‪.)1-18‬‬
‫شکل ‪ : 1-18‬انتخاب سطر با صفحه کلید (مراحل از راست به چپ)‬
‫احتماال میتوانید حدس بزنید که با فشردن کلیدهای ‪ ،Ctrl+Shift+Space‬کل فعالیتها انتخاب خواهند شد‪.‬‬
‫برای انتخاب هر محدوده دلخواه‪ ،‬با ماوس روی اولین خانه محدوده کلیک کرده‪ ،‬اشارهگر را به سمت خانهای که‬
‫در گوشه دیگر محدوده قرار دارد بکشید‪ .‬به این ترتیب محدوده انتخاب میشود (شکل ‪.)1-19‬‬

‫شکل ‪ :1-19‬محدودهای که با حرکت ماوس انتخاب شده است‬
‫محدوده انتخاب شده با پسزمینه تیره نمایش داده میشود‪ .‬خانهای که در گوشه قرار دارد و رنگ آن تیره‬
‫نیست‪ ،‬سلول فعال است‪ .‬سلول فعال نیز یکی از سلولهای محدوده انتخاب است‪ ،‬ولی اگر بعد از انتخاب‬
‫عملیاتی انجام شود که مخصوص سلولهای منفرد باشد و نتوان آن را به مجموعه اعمال کرد‪ ،‬به سلول فعالِ‬
‫مجموعه اعمال خواهد شد‪ .‬به عنوان مثال اگر بعد از انتخاب محدوده شروع به تایپ کنید‪ ،‬عبارت در سلول فعال‬
‫تایپ خواهد شد و سایر سلولهای محدوده دست نخورده باقی خواهند ماند‪.‬‬
‫اگر بعد از انتخاب اولین گوشه محدوده اشاره گر ماوس را به پایین صفحه بکشید و کلید آن را رها نکنید‪ ،‬صفحه‬
‫جابجا میشود تا بتوانید محدوده بزرگتری را انتخاب کنید‪.‬‬
‫اگر مایل باشید میتوانید بعد از انتخاب اولین محدوده‪ ،‬کلید ‪ Ctrl‬را نگه داشته‪ ،‬محدوده دیگری را هم انتخاب‬
‫کنید (شکل ‪.)1-21‬‬

‫شکل ‪ :1-21‬انتخاب همزمان دو محدوده به کمک کلید ‪Ctrl‬‬
‫اگر سلول یا محدوده ای انتخاب شده باشد و بعد از آن با نگه داشته کلید ‪ Shift‬روی سلول دیگری کلیک کنید‪،‬‬
‫محدوده انتخاب از سلول فعال تا سلول جدید‪ ،‬امتداد مییابد (شکل ‪.)1-21‬‬
‫شکل ‪ :1-21‬بعد از انتخاب اولین سلول (شکل سمت راست) کلید ‪ Shift‬نگه داشته شده و روی سلول پایین کلیک شده‬
‫است (شکل سمت چپ)‪ .‬به این ترتیب محدوده بین دو سلول انتخاب شدهاند‬

‫اگر قصد دارید با کلید ‪ Shift‬محدوده را انتخاب کنید میتوانید پیش از انتخاب سلول دوم با استفاده از نوار‬
‫جابجایی‪ ،‬به سلولهایی که پیش از آن دیده نمیشدند بروید‪.‬‬
‫به جای استفاده از ماوس‪ ،‬میتوانید انتخابها را با کمک صفحه کلید نیز انجام دهید‪ .‬انجام برخی کارها با این‬
‫روش ساده تر است‪ .‬اولین قدم در استفاده از صفحه کلید‪ ،‬جابجا کردن خانه فعال با کمک کلیدهای جهتدار‬
‫است؛ یعنی می توانید کلیدهای چپ‪ ،‬راست‪ ،‬باال یا پایین را بفشارید تا خانه فعال جابجا شود‪ .‬با این کار فقط یک‬
‫خانه انتخاب میشود‪.‬‬
‫برای انتخاب خانههای متعدد با صفحه کلید‪ ،‬بعد از انتخاب خانه اول‪ ،‬کلید ‪ Shift‬را نگهداشته‪ ،‬محدوده انتخاب‬
‫را در جهتی که در نظر دارید امتداد دهید‪.‬‬
‫یک ترفند بسیار مفید و سریع‪ ،‬استفاده از کلید ‪ Ctrl‬است‪ .‬وقتی کلید ‪ Ctrl‬را نگه دارید و کلیدهای جهتدار را‬
‫بفشارید‪ ،‬به انتهای محدوده مقادیر خواهید رفت‪ .‬به عنوان مثال اگر کلید ‪ Ctrl‬را نگه دارید و کلید فلش پایین را‬
‫بفشارید‪ ،‬به پایینترین خط جدول (مانند آخرین فعالیت در نمای گانت) منتقل خواهید رفت‪.‬‬
‫میتوانید روشهای جابجایی سریع را با روشهای انتخاب ترکیب کنید‪ .‬به عنوان مثال اگر قصد دارید تمام‬
‫سلولهای ستون ‪ Start‬را از ردیف پنجم تا انتها انتخاب کنید‪ ،‬میتوانید پنجمین سلول ‪ Start‬را انتخاب کرده‪،‬‬
‫کلیدهای ‪ Ctrl‬و ‪ Shift‬را نگه داشته‪ ،‬فلش پایین صفحه کلید را بفشارید‪ .‬با این کار محدوده انتخاب از آن خانه‬
‫تا پایینترین خانه کشیده میشود‪ .‬در این ترکیب‪ ،‬کلید ‪ Shift‬باعث افزایش یافتن محدوده انتخاب تا مقصد و‬
‫کلید ‪ Ctrl‬باعث رسیدن به مقصد (پایینترین سلول) میشود‪.‬‬
‫قسمت عمدهای از شیوههای انتخابی که در این قسمت توضیح داده شدند در سایر نرمافزارهای تحت ویندوز و‬
‫به خصوص نرمافزارهای ‪ Office‬نیز قابل استفادهاند‪.‬‬

‫وارد کردن مقدار در سلولها‬
‫وقتی عبارتی را تایپ کنید‪ ،‬مقدار در سلول فعال وارد میشود‪ .‬مقدار بعضی سلولها قابل ویرایش است‪ ،‬در حالی‬
‫که برخی دیگر از سلولها اینگونه نیستند‪ .‬این مسئله دالیل مختلفی میتواند داشته باشد‪ .‬به عنوان مثال اگر‬
‫یک ستون اخت صاصی تعریف کرده باشید که مقدارهایش بر اساس فرمول به دست آیند‪ ،‬مقدار هیچکدام از‬
‫سلولهای آن قابل ویرایش نخواهد بود‪ .‬برخی دیگر از فیلدها‪ ،‬مانند ‪( Duration‬مدت زمان) هر دو نوع رفتار را‬
‫دارند‪ .‬مقدار مدت زمان فعالیتها را میتوان دستی وارد کرد‪ ،‬در نتیجه این سلولها قابل ویرایش هستند‪ ،‬در‬
‫حالی که مقدار مدت زمان خالصه فعالیتها بر اساس فعالیتهای زیرمجموعهشان محاسبه میشود‪ ،‬در نتیجه‬
‫قابل ویرایش نیستند‪.‬‬
‫بسیاری از فیلدها فقط با تایپ یا ‪ Paste‬شدن مقدار میگیرند؛ در حالی که برخی دیگر از فیلدها عالوه بر تایپ و‬
‫‪ ،Paste‬با استفاده از کادر بازشو نیز میتوانند مقدار بگیرند‪ .‬وقتی چنین سلولهایی را انتخاب کنید‪ ،‬در سمت‬
‫راست آنها یک فلش کوچک خواهید دید (شکل ‪.)1-22‬‬
‫شکل ‪ :1-22‬سلول انتخاب شده دارای کادر بازشو است و به این خاطر در سمت راست آن فلش قرار دارد‬
‫وقتی روی فلش کلیک کنید‪ ،‬یک کادر بازشو نمایش داده میشود و میتوانید مقدار سلول را از داخل آن انتخاب‬
‫کنید (شکل ‪.)1-23‬‬

‫شکل ‪ :1-23‬کادر بازشوی مقداردهی به سلول تاریخ‬
‫وقتی مقداری را در کادربازشو انتخاب کنید‪ ،‬آن مقدار در سلول قرار خواهد گرفت‪ .‬توجه داشته باشید که چنین‬
‫سلولهایی را به طور دستی و بدون استفاده از کادر بازشو نیز میتوان ویرایش کرد‪.‬‬

‫لیستهای سلسله مراتبی‬
‫بسیاری از اطالعات ‪ Project‬سلسله مراتبی هستند‪ .‬منظور از سلسله مراتبی‪ ،‬این است که برخی از عناصر‬
‫میتوانند زیرمجموعه برخی دیگر باشند‪.‬‬
‫شکل ‪ 1-24‬نمونهای از لیستهای سلسله مراتبی را نشان میدهد‪.‬‬
‫شکل ‪ :.1-24‬لیست سلسله مراتبی فعالیتها‬
‫معموال در هر لیست حداقل یک فیلد وجود دارد که سلسله مراتب را با تورفتگیها نشان دهد‪ .‬این فیلد در‬
‫لیست فعالیتها‪ ،‬فیلد ‪ Task Name‬است‪ .‬در سایر لیستها نیز معموال از فیلد نام برای این کار استفاده میشود‪.‬‬
‫هر عنصر که زیرمجموعه عنصر دیگری باشد‪ ،‬یک مرحله تورفتهتر از آن نشان داده میشود‪ .‬عنصری که‬
‫تورفتگیاش به اندازه عنصر قبلی باشد‪ ،‬هم سطح آن به شمار میرود (شکل ‪.)1-25‬‬

‫شکل ‪ :1-25‬سلسله مراتب عناصر‬

‫عناصر دیگری نیز به تشخیص سلسله مراتب عناصر کمک میکنند‪ .‬این عناصر‪ ،‬معموال با عنوان کدهای‬
‫ساختاری )‪ (Outline Code‬خوانده میشوند‪ WBS .‬نمونه ای از کدهای ساختاری است که سلسله مراتب لیست‬
‫فعالیتها را نشان میدهد‪.‬‬
‫در سمت چپ تمام عناصری که زیرمجموعه داشته باشند‪ ،‬عالمتی وجود دارد؛ زمانی عالمت یا نشان داده‬
‫میشود‪ ،‬که زیرمجموعههای آن مخفی شده باشند؛ اگر روی آن عالمت کلیک کنید‪ ،‬زیرمجموعهها نمایش داده‬
‫یا تبدیل میشود‪ .‬اگر روی آن عالمت کلیک کنید نیز زیرمجموعهها مخفی شده‪ ،‬عالمت‬ ‫شده‪ ،‬عالمت به‬
‫به یا تبدیل خواهد شد (شکل ‪.)1-26‬‬
‫شکل ‪ :1-26‬مخفی کردن زیرمجموعههای یک عنصر سلسله مراتبی‬
‫به عنصری که زیرمجموعه عنصر دیگری نباشد‪ ،‬سطح ‪ 1‬و به عناصری که زیرمجموعه عناصر سطح ‪ 1‬باشند‪،‬‬
‫عناصر سطح ‪ 2‬گفته میشود‪ .‬به این ترتیب سطح بندی تمام عناصر از ‪ 1‬به بعد مشخص میشود‪ .‬البته شماره‬

‫‪(Project‬‬ ‫سطوح در یک مورد‪ ،‬به جای ‪ 1‬از صفر شروع میشود‪ .‬این مورد زمانی است که خالصه فعالیت پروژه‬
‫)‪ Summary Task‬نمایش داده شده باشد‪ .‬این آیتم سطح صفر خواهد بود‪.‬‬
‫توجه داشته باشید که در شکلهای مثال این کتاب معموال سطح ‪ 1‬و ‪ 2‬با پسزمینه نمایش داده میشوند‪ .‬این‬
‫مسئله الزامی نیست و فقط برای افزایش خوانایی شکلها به کار میرود‪ .‬امکان تعیین رنگ برای پسزمینه در‬
‫نسخههای قدیمیتر از ‪ 2117‬وجود ندارد‪.‬‬

‫راهنمای جامع ‪  Microsoft Project 2013‬فصل ‪ :2‬تایپ فارسی و تاریخ شمسی‬
‫فصل ‪ :۲‬تایپ فارسی و تاریخ شمسی‬
‫یکی از مسایلی همیشگیِ کاربران ایرانی‪ ،‬تایپ فارسی و تاریخ شمسی است‪ .‬خوشبختانه پراجکت کامال از‬
‫سیستم یونیکد پشتیبانی میکند‪ .‬در نتیجه هیچ مشکلی در تایپ فارسی وجود ندارد و فقط الزم است که‬
‫ورودی زبان فارسی در ویندوز تنظیم شود‪ .‬در مورد تاریخ شمسی امکان پیشفرضی وجود ندارد و باید از یکی از‬
‫روشهایی که در این فصل توضیح داده میشود کمک گرفت‪.‬‬
‫تایپ فارسی در ویندوز ‪XP‬‬
‫برای تنظیم ورودی فارسی ویندوز ‪ XP‬مراحل زیر را انجام دهید‪:‬‬
‫‪ -1‬از منوی ‪ Start‬ویندوز به ‪ Control Panel‬بروید‪ .‬اگر چنین گزینهای وجود ندارد‪ ،‬کلیدهای‬
‫‪ Winkey+R‬را فشرده‪ ،‬در کادر محاورهای که باز میشود ‪ Control‬را تایپ و اجرا کنید‪.‬‬
‫‪ -2‬گزینه ‪ Regional and Language Settings‬را انتخاب کنید‪.‬‬
‫‪ -3‬در کادر محاورهای که به این ترتیب باز میشود‪ ،‬به زبانه ‪ Language‬بروید (شکل ‪.)2-1‬‬

‫ تایپ فارسی و تاریخ شمسی‬:2 ‫ فصل‬ Microsoft Project 2013 ‫راهنمای جامع‬
Regional and Language Options ‫ کادر محاوره‬:2-1 ‫شکل‬
.‫ را فعال کنید‬Install files for complex script and right-to-left languages ‫ گزینه‬-4
.‫ کلیک کنید‬Apply ‫ روی‬-5
37 ‫صفحه‬ www.khorramirad.info
‫‪ -6‬روی دکمه ‪ Details‬کلیک کنید‪ .‬با این کار کادر محاوره شکل ‪ 2-2‬باز خواهد شد‪.‬‬
‫شکل ‪ :2-2‬کادر محاوره ‪Text Services and Input Languages‬‬

‫‪ -7‬اگر گزینه ‪ Farsi‬در گزینهها وجود ندارد‪ ،‬روی ‪ Add‬کلیک کرده‪ ،‬آن را انتخاب کنید‪.‬‬
‫‪ -8‬در تمام کادرهای محاوره روی ‪ OK‬کلیک کنید و از همه آنها خارج شوید‪.‬‬
‫بعد از این می توانید با استفاده از آیکون تغییر زبان که در نوار ابزار ویندوز قرار دارد یا کلیدهای میانبر‬
‫‪ ،Alt+Shift‬زبان را عوض کنید‪.‬‬
‫تایپ فارسی در ویندوز ویستا‬
‫‪Persian‬‬ ‫تنظیم ویستا تفاوت خاصی با ویندوز ‪ XP‬ندارد؛ به جز آنکه زبان فارسی را به جای عنوان ‪ ،Farsi‬با‬
‫میشناسد‪.‬‬
‫برای تنظیم ویندوز ویستا‪ ،‬مراحل زیر را انجام دهید‪:‬‬
‫‪ -1‬از منوی ‪ Start‬ویندوز‪ Control Panel ،‬را اجرا کنید‪ .‬اگر چنین گزینهای وجود ندارد‪ ،‬کلیدهای‬
‫‪ Winkey+R‬را فشرده‪ ،‬در کادر محاورهای که باز میشود عبارت ‪ Control‬را وارد و اجرا کنید‪.‬‬
‫‪ -2‬گزینه ‪ Regional and Language Options‬را اجرا کنید‪ .‬اگر از نمای غیر کالسیک استفاده میکنید‪،‬‬
‫گزینه مربوطه در قسمت ‪ Clock, Language and Region‬قرار دارد‪.‬‬
‫‪ -3‬به زبانه ‪ Keyboards and Languages‬که در شکل ‪ 2-3‬نمایش داده شده است بروید‪.‬‬

‫شکل ‪ :2-3‬کادر محاوره ‪Regional and Language Options‬‬
‫‪ -4‬روی ‪ Change Keyboards‬کلیک کنید‪ .‬با این کار کادر محاوره شکل ‪ 2-4‬باز خواهد شد‪.‬‬

‫شکل ‪ :2-4‬کادر محاوره ‪Text Services and input Languages‬‬
‫‪ -5‬اگر گزینه ‪ Persian‬در لیست وجود ندارد‪ ،‬روی دکمه ‪ Add‬کلیک کنید (شکل ‪.)2-5‬‬

‫شکل ‪ :2-5‬انتخاب زبان‬
‫‪ -6‬گزینه ‪ Persian‬را انتخاب کنید‪.‬‬
‫‪ -7‬چند بار روی دکمههای ‪ OK‬را کلیک کنید تا از تمام کادرهای محاوره خارج شوید‪.‬‬
‫استفاده از زبان فارسی در ویندوز ویستا تفاوت خاصی با ویندوز ‪ XP‬ندارد‪.‬‬

‫تایپ فارسی در ویندوز ‪7‬‬
‫فعالسازی ورودی فارسی در ویندوز ‪ 7‬مانند ویندوز ویستا است‪.‬‬
‫تایپ فارسی در ویندوز ‪۸‬‬
‫برای فعال کردن تایپ فارسی در ویندوز ‪ 8‬به کنترل پنل رفته‪ ،‬گزینه ‪ Change Input Methods‬را اجرا کنید‬
‫(شکل ‪.)2-6‬‬

‫شکل ‪ :2-6‬پنجره زبانهای ورودی‬
‫بعد از آن روی ‪ Add a Language‬کلیک کرده‪ ،‬گزینه ‪ Persian‬را انتخاب کنید (شکل ‪.)2-7‬‬

‫شکل ‪ :2-7‬انتخاب زبان فارسی‬
‫روی ‪ Add‬کلیک کنید تا زبان فارسی اضافه شود‪.‬‬

‫جهت متن‬
‫متاسفانه پراجکت از معدود نرم افزارهای مایکروسافت است که قابلیت تعیین جهت متن ندارد‪ .‬متنهای پراجکت‬
‫چپ به راست هستند و به این خاطر برای نوشتههای فارسی مشکالتی ایجاد میکنند‪ .‬به عنوان مثال‪ ،‬وقتی در‬
‫یک جمله فارسی کلمهای التین وجود داشته باشد‪ ،‬محل اجزای جمله جابجا میشود‪.‬‬
‫این مشکل راه حل سادهای ندارد و باید با تغییر دادن متن عبارتها‪ ،‬مشکالت را حداقل کنید‪ .‬برخی از‬
‫نرمافزارهای فارسیساز پراجکت‪ ،‬که عمدتا برای افزودن تاریخ شمسی به کار میروند‪ ،‬دارای قابلیتهایی برای‬
‫اصالح جهت متن هستند‪.‬‬
‫تاریخ شمسی‬
‫متاسفانه ‪ Project‬به خودی خود قابلیتی برای پشتیبانی از تاریخ شمسی ندارد‪ .‬با توجه به اینکه اکثر پروژههای‬
‫ایرانی بر اساس تاریخ شمسی کنترل میشوند‪ ،‬با مشکل مواجه خواهید شد‪.‬‬
‫برای حل این مشکل سه راه حل وجود دارد‪:‬‬
‫استفاده از شمسیسازهای تجاری‪ :‬شمسیسازها یا اصطالحا فارسیسازهای تجاریِ متعددی برای‬ ‫‪‬‬
‫‪ Project‬وجود دارند که پس از نصب امکان نمایش شمسیِ تاریخها را به نرمافزار اضافه میکنند‪ .‬آنچه‬
‫در این حالت اضافه میشود‪ ،‬یک حالت نمایشی جدید است و تاریخها به شیوه معمولی ذخیره‬
‫میشوند‪ ،‬در نتیجه اگر فایل را به دستگاه دیگری که فاقد شمسیساز است منتقل کنید‪ ،‬تاریخها با‬
‫معادل های میالدی دیده خواهند شد‪ .‬نکته مهم این است که اگر دو شرکت مختلف از دو فارسیساز‬
‫متفاوت استفاده کنند نیز با مشکلی مواجه نخواهند شد‪ .‬با وجود آنچه گفته شد‪ ،‬گاهی معادل شدن‬

‫تاریخها با مشکالتی روبرو میشود‪ .‬این فارسیسازها معموال با قفلهای سختافزاری یا نرمافزاری‬
‫فروخته میشوند‪.‬‬
‫استفاده از برنامههای ‪ VBA‬رایگان‪ :‬میتوانید یک برنامه ‪ VBA‬بنوسید که تاریخهای میالدی را از‬ ‫‪‬‬
‫فیلدهای مربوطه خوانده‪ ،‬آنها را پس از تبدیل در فیلدهایی اختصاصی که برای این کار در نظر گرفته‬
‫شده است بنویسد‪ .‬به این ترتیب میتوانید در جدولها ستونهایی برای مشخص کردن تاریخهای‬
‫فارسی داشته باشید‪ .‬این روش محدودیت های زیادی دارد؛ زیرا به عنوان مثال اگر بخواهید با استفاده‬
‫از فیلترهای استاندارد فعالیتها را بر اساس تا ریخ فیلتر کنید‪ ،‬از فیلدهای اصلی تاریخ که شمسی‬
‫نیستند استفاده خواهد شد‪ .‬نمودار گانت نیز با این ترتیب فارسی نمیشود‪ .‬برنامههای ‪ VBA‬آماده و‬
‫رایگان متعددی در اینترنت وجود دارد که میتوانید آنها را با کمی جستجو بیابید‪.‬‬
‫استفاده از فرمولهای شمسیساز‪ :‬یک راه دیگر این است که با فرمولنویسی فیلدهای اختصاصی‬ ‫‪‬‬
‫جدیدی بسازید که معادل شمسی فیلدهای تاریخ را نشان دهند‪ .‬این روش امتیازی بر استفاده از‬
‫‪ VBA‬دارد‪ ،‬و این است که اجرای آن در سیستمهایی که محدودیتهای امنیتی دارند و اجازه اجرای‬
‫‪ VBA‬را نمیدهند دچار مشکل نخواهد شد‪ .‬تمام نکات منفی شمسیسازهای ‪ VBA‬در این روش نیز‬
‫وجود دارد‪ ،‬به اضافه این که اجرای آن بسیار کندتر است و برای برنامههایی که تعداد فعالیت زیادی‬
‫دارند به هیچ وجه توصیه نمیشود‪ .‬این فرمولها را نیز میتوانید با جستجو در اینترنت بیابید‪.‬‬

‫راهنمای جامع ‪  Microsoft Project 2013‬فصل ‪ :3‬اصول برنامهریزی‬
‫فصل ‪ :۳‬اصول برنامهریزی‬
‫‪ Project‬نرمافزاری برای برنامهریزی و کنترل برخی جنبههای پروژه است‪ .‬به همین خاطر تا ندانید که‬
‫برنامهریزی و کنترل چیست نمیتوانید از نرم افزار به خوبی استفاده کنید‪ .‬مبحث گفته شده خارج گستره این‬
‫کتاب قرار میگیرد و انتظار میرود که آن را از منابع دیگر بیام وزید؛ با این حال در این فصل مدیریت پروژه و‬
‫ارتباط آن با نرمافزارهای برنامه ریزی را به طور بسیاری اجمالی و صرفا جهت یادآوری برخی مسایل زیربنایی و‬
‫تاثیرگذار مرور خواهیم کرد‪.‬‬
‫برنامهریزی پروژه چیست؟‬
‫برنامهریزی پروژه مجموعهای از پیشبینیها و سیاستگذاریهاست که به اجرای پروژه شکل میدهد‪ .‬هدف این‬
‫است که برای هر نوع اتفاق آماده باشیم و تصمیمگیریها را به لحظه آخر نسپاریم‪ ،‬زیرا معموال با اقدامهای‬
‫سریعتر می توان جلوی بروز مشکالت را گرفت و از فرصتها نهایت استفاده را کرد‪ .‬اجرای پروژه اصوال چیزی‬
‫نیست جز محقق کردن برنامه پروژه‪.‬‬

‫برنامه پروژه جنبههای مختلفی دارد که هرکدام یکی از وجههای اجرا را شکل میدهد‪ .‬استاندارد مدیریت پروژه‬
‫‪ PMBOK Guide‬این جنبهها را به ده گروه تقسیم میکند‪ ،‬که بعضی از آنها به درجات مختلف در پراجکت‬
‫قابل برنامهریزی هستند‪ .‬جدول بعد نقش پراجکت را در قبال حوزههای دانش مدیریت پروژه نشان میدهد‪.‬‬
‫نقش پراجکت‬ ‫حوزه دانش‬
‫‪-‬‬ ‫یکپارچگی‬
‫برنامهریزی گستره از طریق درج ‪ WBS‬در پراجکت منعکس میشود‪.‬‬ ‫گستره‬
‫هدف اصلی نرمافزارهایی ماندن پراجکت مدیریت زمان است‪.‬‬ ‫زمان‬
‫قسمتی از برنامهریزیها و ارزیابیهای هزینه را میتوان در پراجکت انجام داد‪.‬‬ ‫هزینه‬
‫‪-‬‬ ‫کیفیت‬
‫میتوان از پراجکت برای قسمتهایی از مدیریت منابع انسانی کمک گرفت‪.‬‬ ‫منابع انسانی‬
‫‪-‬‬ ‫ارتباطات‬
‫‪-‬‬ ‫ریسک‬
‫‪-‬‬ ‫تدارکات‬
‫‪-‬‬ ‫ذینفعان‬
‫پس همیشه در نظر داشته باشید که برنامهای که در پراجکت تهیه میکنید برای مدیریت پروژه کافی نیست و‬
‫فقط بخشی از برنامهها را شکل میدهد‪.‬‬

‫چرخه حیات برنامهریزی‬
‫اصوال برنامه ریزی پروژه یکی از اولین کارهاییست که باید انجام دهید‪ .‬گاهی اوقات تهیه برنامه زمانبندی را به‬
‫مدتی بعد از شروع پروژه موکول میکنند‪ ،‬که فقط نشاندهنده این است که وجود برنامه در پروژه جنبه صوری‬
‫دارد‪.‬‬
‫تا وقتی که اولین نسخه برنامه ها را کامل نکرده باشید نباید اجرای پروژه را شروع کنید؛ این یک قانون است‪.‬‬
‫اجرای پروژه چیزی نیست جز محقق کردن برنامهها‪ ،‬در نتیجه تا زمانی که برنامهای نباشد‪ ،‬اجرا نیز نمیتوان‬
‫کرد‪.‬‬
‫در آخر اینکه برنامهریزی پروژه بعد از تکمیل اولین نسخه برنامهها پایان نمییابد‪ ،‬بلکه تا پایان پروژه ادامه پیدا‬
‫میکند تا با اصالح و بهبود دایمی برنامهها امکان اجرای مناسب را به وجود آورد‪.‬‬
‫شکل ‪ 3-1‬چرخه حیات برنامهریزی پروژه را مطابق با استاندارد ‪ PMBOK Guide‬نشان میدهد‪.‬‬
‫‪PMBOK Guide‬‬ ‫شکل ‪ :3-1‬چرخه حیات برنامهریزی در استاندارد‬
‫اولین نسخه برنامهها همیشه باید کامل باشد‪ ،‬ولی گاهی نمیتواند تفصیلی باشد‪ ،‬زیرا آینده پروژه هنوز به‬
‫روشنی مشخص نشده است‪ .‬در این حالت مجاز هستیم که پروژه را به صورت کالن برنامهریزی کنیم و بعد از‬
‫آن به تدریج آینده نزدیک را به تفصیل برنامهریزی و بعد اجرا کنیم‪ PMBOK Guide .‬این روش که اصطالحا‬
‫‪ Rolling-Wave Planning‬نامیده میشود را مجاز میداند (شکل ‪.)3-2‬‬

‫زمان‬
‫تهیه برنامه کالن‬ ‫اصال و بهبود دایمی برنامه کالن و برنامههای تفصیلی‬
‫برنامه‬ ‫برنامه‬ ‫برنامه‬ ‫ب‬ ‫برنامه‬ ‫ب‬ ‫ب‬

‫تفصیلی‬ ‫تفصیلی‬ ‫تفصیلی‬ ‫تفصیلی‬
‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬
‫اجرا‬ ‫اجرا‬ ‫اجرا‬ ‫اجرا‬ ‫اجرا‬ ‫اجرا‬ ‫اجرا‬

‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬
‫طبق ‪PMBOK Guide‬‬ ‫شکل ‪ :3-2‬برنامهریزی تدریجی‬
‫استاندارد ‪ PRINCE2‬توصیه میکند که همیشه پروژه را مانند حالت دوم به صورت تدریجی برنامهریزی تفصیلی‬
‫کنید‪ ،‬با این حال برنامهریزی تفصیلی یکباره را نیز مجاز میداند‪ .‬ولی ‪ PMBOK Guide‬شما را تشویق میکند‬
‫که پروژه را یکباره به تفصیل برنامهریزی کنید‪ ،‬مگر اینکه امکان آن وجود نداشته باشد‪.‬‬
‫در هر حال تمام روشهای اصولی در موارد زیر مشترک هستند‪:‬‬
‫حتی اگر قرار نیست پروژه یکباره برنامه ریزی شود‪ ،‬باز هم باید برنامه کالن آن را در ابتدای کار تهیه‬ ‫‪‬‬
‫هیچ کاری را نمیتوان اجرا کرد‪ ،‬مگر اینکه پیش از آن به تفصیل برنامهریزی شده باشد‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫برنامهریزی را نباید پس از تکمیل اولین نسخه متوقف کرد و باید همواره با اصالح و بهبود دایمی آن‬ ‫‪‬‬
‫امکان اجرای مناسب را فراهم کرد‪.‬‬

‫نیاز به محیط ایدهآل‬
‫بعضی از کارشناسان و دستاندرکاران پروژهها با منفیبافی میگویند که وضعیت اجرای پروژهها در ایران مناسب‬
‫نیست و در نتیجه برنامهریزی و کنترل پروژه معنایی ندارد‪ .‬تمام دالیلی که از نظر آنها منجر به این قضاوت‬
‫میشود را میتوان برای حذف مدیریت پروژه‪ ،‬سرپرستهای اجرایی‪ ،‬نیروهای کارشناس‪ ،‬کارگران‪ ،‬ماشینآالت و‬
‫سایر منابع اجرای پروژه نیز به کار برد و عمال هیچ پروژهای را اجرا نکرد‪.‬‬
‫اگر پروژه نیاز به مدیر پروژه و سرپرست اجرایی داشته باشد‪ ،‬نیاز به برنامهریزی و کنترل پروژه نیز خواهد داشت‪.‬‬
‫فرقی ندارد که سیستم مدیریت پروژه شما چقدر آشفته یا ضعیف باشد‪ ،‬باز هم میتوانید در مقام برنامهریزی و‬
‫کنترل اطالعات مفیدی به مدیران ارائه و از این طریق بنیه تصمیمهایشان را تقویت کنید‪.‬‬
‫مدلسازی پروژه‬
‫متاسفانه تصور اکثر افراد از برنامهریزی اشتباه است‪ .‬در نظر آنان برنامه زمانبندی تصویری از اجرای پروژه است‬
‫که در ابتدای کار تهیه میشود و میتوان تا انتهای کار به آن نگاه کرد و تفاوتهای اجرا را با آن کشف کرد‪.‬‬
‫واقعیت این است که برنامه زمانبندی مدلی شبیهسازی شده پروژه است‪ .‬همانطور که برای طراحی سازه از‬
‫مدلهای شبیهسازی شده سازه استفاده میکنند‪ ،‬برای مدیریت پروژه نیز از مدلی شبیهسازی شده استفاده‬
‫میکنند که همان برنامه زمانبندی است‪.‬‬
‫برنامه زمانبندی ماهیتی کامال پویا است و نباید از آن انتظار داشت که همیشه ظاهری ثابت داشته باشد‪ .‬پیش‬
‫از شروع کار میتوان با دیدن مدل‪ ،‬روند کاری که برنامهریزی شده است را فهمید‪ .‬بعد از اینکه اجرای پروژه‬
‫شروع شود‪ ،‬باید دایما اطالعات واقعی را در برنامه وارد کرد‪ .‬بعد از این مرحله برنامه تغییر شکل میدهد و‬

‫وضعیت فعلی و آینده پروژه را نشان میدهد‪ .‬این مدل تاثیر اتفاقات واقعی را بر برنامهریزیهای آینده نشان‬
‫میدهد‪.‬‬
‫شبیهسازی پروژه در قالب مدلی که برنامه زمانبندی نام دارد کارکردهای مهمی دارد که از این قرارند‪:‬‬
‫در هر زمان میتوان وضعیت واقعی پروژه را به درستی ارزیابی کرد و فهمید‪ .‬شاید به نظرتان‬ ‫‪‬‬
‫عجیب بیاید‪ ،‬ولی بسیاری از مدیران و کارشناسان خبره نیز نمیتوانند بدون این ابزار وضعیت پروژه را‬
‫به خوبی ارزیابی کنند و فریب میخورند‪.‬‬
‫میتوان برای آینده برنامهریزی کرد‪ .‬وقعی اطالعات واقعی در برنامه وارد شوند‪ ،‬تاثیر آنها بر‬ ‫‪‬‬
‫آینده پروژه نیز مشخص میشود‪ .‬اگر وضعیت نامطلوبی در آینده مدلسازی شده پروژه دیده شود‪،‬‬
‫میتوان پیش از آنکه دیر شود چارهای برایش اندیشید‪.‬‬
‫میتوان راه حل یافت ‪ .‬یافتن راه حل برای رفع مشکالت فعلی و مشکالتی که در آینده رخ خواهند‬ ‫‪‬‬
‫داد کار سادهای نیست‪ .‬مد ل پروژه ابزار بسیار خوبی برای یافتن راه حل است‪ .‬برنامه زمانبندی از دو‬
‫طریق به این کار کمک میکند‪:‬‬
‫با نشان دادن حساسیتها‪ ،‬وابستگیها‪ ،‬توالیها‪ ،‬نیازها و سایر عوامل‪ ،‬به کشف سناریوهای‬ ‫‪o‬‬
‫حل مشکل کمک میکند‪.‬‬
‫‪ o‬میتوان سناریوهای حل مشکل را در برنامه وارد کرد و نتیجه آنها را ارزیابی کرد‪ .‬به این‬
‫ترتیب میتوان بهترین سناریو و به عبارت دیگر بهترین راه حل را انتخاب کرد‪.‬‬

‫هدفمندی برنامه‬
‫یکی دیگر از مشکالت رایج در برنامهریزی‪ ،‬این است که دادههای فراوانی را بدون هدف به برنامه اضافه میکنند‪.‬‬
‫مثال هزینهها‪ ،‬احجام کاری و نیر وی انسانی را با صرف انرژی فراوان استخراج میکنند و در برنامه قرار میدهند‪.‬‬
‫ولی برای چه؟‬
‫باید برای هر دادهای که در برنامه قرار داده میشود دلیلی پذیرفتنی داشت و این کار زمانی ممکن است که‬
‫اهداف برنامه ریزی و کنترل پروژه مشخص شده باشد‪ .‬به عنوان مثال ممکن است سازمانی بخواهد در هر زمان‬
‫بودجه الزم برای دو هفته آینده خود را بداند‪ .‬در این صورت باید ابزارهای الزم برای این کار مشخص شوند‪ ،‬که‬
‫یکی از آنها برآوردهای هزینه فعالیتهاست‪.‬‬
‫شاید گمان کنید هر دادهای که در برنامه قرار میگیرد ممکن است روزی به کاری آید و به هر حال وجود آن‬
‫ضرری ندارد‪ .‬خیر‪ ،‬وجود دادهها ضرر دارد! هرچه دادههای برنامه بیشتر باشند‪ ،‬برنامه پیچیدهتر خواهد شد و در‬
‫زمان کنترل مشکالت بیشتری ایجاد خواهد کرد‪.‬‬
‫نمونه خوبی از مشکالت ناشی از دادههای بیهدف‪ ،‬منابع است‪ .‬بسیاری از سازمانها به اشتباه اعتقاد دارند که‬
‫برنامه زمانبندی کامل و حرفهای‪ ،‬برنامهای است که منبع داشته باشد‪ .‬به این خاطر عدهای گرد هم میآیند و‬
‫برآوردهایی از منابع فعالیتها تهیه و آن را در برنامه وارد میکنند‪ .‬ولی کار در این حد باقی میماند! منابعی که‬
‫در برنامه وارد شدهاند به شیوهای هدفمند عملیاتی نمیشوند و در نتیجه محصولی نخواهند داشت‪ .‬در‬
‫قسمتهای بعدی کتاب خواهید دید که وجود منبع در برنامه چه پیچیدگیها و مشکالتی به وجود میآورد‪ .‬هر‬
‫برنامه ای نیاز به منبع ندارد‪ .‬باید کارشناسی خبره نیازها و امکانات را بسنجد و مشخص کند که بهتر است برنامه‬
‫با منبع نوشته شود یا بدون منبع‪.‬‬
‫تمام مسایل برنامه ریزی را باید بر اساس اهداف کنترلی تعیین کرد‪ .‬هیچ ماهیتی را نباید به برنامه اضافه کرد‪،‬‬
‫مگر اینکه کاربرد آن تعیین شده باشد و قرار باشد که در آینده عملیاتی شود‪.‬‬

‫تفصیل برنامه‬
‫اشتباه دیگری در حوزه برنامهریزی‪ ،‬این است که گمان میکنند هرچه تعداد فعالیتهای برنامه بیشتر باشد‪،‬‬
‫حرفهایتر و بهتر است‪ .‬خیر‪ ،‬در هر شرایط تعداد خاصی از فعالیتها مناسب است و این مسئله باید با‬
‫کارشناسی یک فرد خبره تعیین شود‪ .‬اگر تعداد فعالیتها بیشتر از حد اپتیمم باشد‪ ،‬کنترل را پیچیده و کند‬
‫میکند و احتمال بروز اشتباه افزایش مییابد‪ .‬اگر تعداد فعالیتها کمتر از حد اپتیمم باشد‪ ،‬رفتار مدل به اندازه‬
‫کافی دقیق نخواهد بود و در نتیجه محصولِ برنامه دقت کمتری خواهد داشت‪.‬‬
‫ابزار برنامهریزی‬
‫میتوان با قلم و کاغذ هم برنامهای حرفهای‪ ،‬هدفمند‪ ،‬عملیاتی و کاربردی به وجود آورد‪ ،‬طوری که حقیقتا در‬
‫گذشتههای دور نیز انجام می شد‪ .‬برخی مدیران پروژه خبره که کارشناسان کافی در اختیار ندارند و با‬
‫فنآوری های روز نیز آشنا نیستند کماکان چنین کاری را به خوبی انجام میدهند‪ .‬بعضی از آنها آشنایی‬
‫محدودی با نرمافزارها دارند و برنامهریزی و کنترل را در نرمافزارهایی عمومی مانند اکسل انجام میدهند و در‬
‫کار خود موفق نیز هستند‪.‬‬
‫بسیاری از کسانی که در حوزه برنامه ریزی و کنترل پروژه مشغول به کار هستند خود را بیش از اندازه درگیر‬
‫نرمافزارها میکنند‪ ،‬طوری که محصول واقعی کارشان محدود‪ ،‬ضعیف و بیکاربرد میشود‪.‬‬
‫همیشه جنبههای کاربردی کار را در نظر داشته باشید و اجازه ندهید که محیط نرمافزار شما را منزوی کند‪.‬‬

‫قواعد زمانبندی پروژه‬
‫اگر مایل هستید که با بایدها و نبایدهای برنامهریزی بیشتر آشنا شوید‪ ،‬میتوانید به کتاب قواعد زمانبندی‬
‫پروژه ‪ ،‬تالیف نادر خرمی راد و منتشر شده از سوی انتشارات دیباگران تهران مراجعه کنید‪ .‬در این کتاب ‪19‬‬
‫قاعده توصیه میشود که از این قرارند‪:‬‬
‫قاعده ‪ :1‬برنامه مدیریت زمانبندی تهیه و مستند شده باشد‬ ‫‪‬‬

‫قاعده ‪ :2‬گستره برنامه کامل باشد‬ ‫‪‬‬
‫قاعده ‪ :3‬از فعالیتهای ‪ Level of Effort‬با احتیاط استفاده شود‬ ‫‪‬‬
‫قاعده ‪ :4‬نام فعالیتها منحصر به فرد باشند‬ ‫‪‬‬
‫قاعده ‪ :5‬نام فعالیتها جملههایی فعلدار باشند‬ ‫‪‬‬
‫قاعده ‪ :6‬شبکه منطقی فعالیتها کامل باشد‬ ‫‪‬‬
‫قاعده ‪ :7‬فعالیتها معلق نباشند‬ ‫‪‬‬
‫قاعده ‪ :8‬اکثر فعالیتها پیشنیاز ‪ FS‬داشته باشند‬ ‫‪‬‬
‫قاعده ‪ :9‬از رابطه ‪ SF‬استفاده نشود‬ ‫‪‬‬
‫قاعده ‪ Lag :11‬فعالیتها زیاد از حد نباشد‬ ‫‪‬‬
‫قاعده ‪ :11‬تعداد فعالیتهای ‪Lag‬دار زیاد نباشد‬ ‫‪‬‬
‫قاعده ‪ :12‬از ‪ Lead‬با احتیاط استفاده شود‬ ‫‪‬‬
‫قاعده ‪ :13‬فعالیتها شناوری منفی نداشته باشند‬ ‫‪‬‬
‫قاعده ‪ :14‬شناوری فعالیتها از حدی بیشتر نباشد‬ ‫‪‬‬
‫قاعده ‪ :15‬فعالیتها ‪ Split‬نشوند‬ ‫‪‬‬
‫قاعده ‪ :16‬تعداد فعالیتهای دارای قید تاریخ زیاد نباشد‬ ‫‪‬‬
‫قاعده ‪ :17‬فقط مایلستونها مجاز به داشتن قید تاریخ هستند‬ ‫‪‬‬
‫قاعده ‪ :18‬مدت زمان فعالیتها زیاد نباشد‬ ‫‪‬‬
‫قاعده ‪ :19‬فقط از یک واحد زمانی استفاده شود‬ ‫‪‬‬
‫تمام این قواعد در طول کتاب و بسته به موضوعی که آموزش داده میشود به طور مختصر توضیح داده خواهند‬
‫شد‪.‬‬

‫راهنمای جامع ‪  Microsoft Project 2013‬فصل ‪ :4‬ساخت برنامه زمانبندی جدید‬
‫فصل ‪ :۴‬ساخت برنامه زمانبندی جدید‬
‫این فصل ساخت برنامه زمانبندی جدید و تنظیمهای اصلی و اولیه را توضیح میدهد‪.‬‬
‫ساخت برنامه جدید با کمک برنامههای موجود و الگوها یا از ابتدا انجام میشود‪ .‬هرچند که رایجترین راه همان‬
‫است که برنامه را از ابتدا بسازیم‪ .‬بعد از بررسی این موارد دو تنظیم مهم را بررسی خواهیم کرد‪ .‬یکی شیوه‬
‫برنامهریزی پروژه است که میتواند بر اساس تاریخ شروع و رو به جلو یا بر اساس تاریخ پایان و رو به عقب باشد‪.‬‬
‫در این مورد نیز شیوه اول رایج است و به ندرت پیش میآید که پروژهای را رو به عقب برنامهریزی کنند‪ .‬آخرین‬
‫تنظیم در مورد شیوه زمانبندی فعالیت هاست؛ قابلیت جدیدی که از نسخه قبلی پراجکت اضافه شده بود‪ .‬در‬
‫نسخههای جدید میتوان فعالیتها را به طور خودکار یا دستی برنامهریزی کرد‪ .‬برنامهریزی دستی فعالیتها با‬
‫اصول زمانبندی تناقض دارد و به همین خاطر توصیه می شود که به هیچ وجه از آن استفاده نکنید و در این‬
‫کتاب نیز توضیح داده نمیشود‪.‬‬

‫روشهای ساخت برنامه جدید‬
‫برنامههای جدید را با سه روش کلی میتوان ساخت‪:‬‬
‫با کمک برنامههای قبلی‬ ‫‪‬‬
‫)‪(template‬‬ ‫با الگو‬ ‫‪‬‬
‫از ابتدا‬ ‫‪‬‬
‫استفاده از الگو این امتیاز را دارد که تنظیمهای رایج شرکت‪ ،‬مانند تقویمها‪ ،‬محاسبات زمانی‪ ،‬قالببندی چاپ و‬
‫مانند آنها از ابتدا موجودند‪ .‬اگر الگویی وجود نداشته باشد میتوان از برنامههای قبلی به عنوان الگو استفاده‬
‫کرد‪ .‬در این صورت پیش از شروع کار باید فعالیتها و منابع برنامه قبلی را پاک کرد‪.‬‬
‫اگر الزم است که دایما برنامههای جدید بنویسید‪ ،‬بهتر است یک فایل خام بسازید که حاوی تمام تنظیمهای‬
‫مشترک باشد و از آن به عنوان الگویی برای ساخت تمام برنامهها استفاده کنید‪.‬‬
‫ساخت فایل جدید‬
‫اگر مایل باشید که برنامه را از ابتدا بنویسید‪ ،‬باید فایل جدیدی بسازید‪ .‬وقتی ‪ Project‬را باز کنید‪ ،‬به طور‬
‫پیشفرض صفحه شروع باز میشود (شکل ‪.)4-1‬‬

‫شکل ‪ :4-1‬صفحه شروع ‪Project‬‬
‫اگر مایل هستید که برنامه جدیدی بدون استفاده از کلیشه بسازید‪ ،‬روی ‪ Blank Project‬کلیک کنید‪.‬‬
‫هر زمان که مایل باشید میتوانید کلیدهای میانبر ‪ Ctrl+N‬را بفشارید تا فایل جدیدی ساخته شود‪ .‬این میانبر‬
‫در اکثر نرمافزارها به همین ترتیب کار میکند‪.‬‬
‫میتوانید به جای میانبر‪ ،‬به قسمت ‪ New‬زبانه ‪ File‬ریبون مراجعه کنید تا صفحه شروع باز شود‪.‬‬

‫هر برنامهای که در ‪ Project‬فعال باشد‪ ،‬نامش در نوار عنوان برنامه‪ ،‬بعد از عبارت ‪ ،Microsoft Project‬نشان داده‬
‫میشود‪ .‬وقتی برنامه جدیدی میسازید‪ ،‬نامی پیشفرض به صورت ‪ ProjectX‬خواهد داشت؛ ‪ X‬عددی است که‬
‫برای اولین برنامه جدید ‪ 1‬و برای بقیه ‪ 2‬و ‪ ...‬خواهد بود‪ .‬در زمان ذخیرهسازی میتوانید نامی به جز نام‬
‫پیشفرض به برنامه اختصاص دهید‪.‬‬
‫ساخت فایل با فایلهای قبلی‬
‫در پنجره شروع گزینهای به نام ‪ New from existing project‬وجود دارد که برای ساخت برنامه زمانبدی جدید‬
‫بر اساس یکی از برنامههای قبلی است‪ .‬میتوانید به جا ی استفاده از این گزینه فایل قبلی را با حالت معمولی باز‬
‫کنید‪ ،‬آن را ‪ Save As‬کرده‪ ،‬کار را ادامه دهید‪.‬‬
‫ساخت فایل با الگو‬
‫در صفحه شروع پراجکت تعدادی الگو همراه با پیشنمایشی از ظاهرشان نمایش داده میشوند‪ .‬وقتی روی گزینه‬
‫مورد نظرتان کلیک کنید‪ ،‬باز خواهد شد‪ .‬الگویی که به این ترتیب باز میشود مجموعهای از تنظیمها و اطالعات‬
‫است که باید اصالح شوند‪.‬‬
‫اگر الگوی مورد نظر خود را در صفحه شروع نیافتید‪ ،‬کلمات کلیدی آن را در کادر جستجوی باالی صفحه وارد‬
‫کنید تا در سرور مایکروسافت جستجو و در صورت وجود نمایش داده شود‪.‬‬

‫تعیین نوع برنامهریزی پروژه‬
‫اولین قدم برای ساخت برنامه جدید‪ ،‬تنظیم مشخصات کلی آن است‪ .‬بعد از اینکه برنامه جدیدی ساختید‪ ،‬از‬
‫ریبون ‪ Project| Project Information‬را اجرا کنید تا کادر محاوره شکل ‪ 4-2‬باز شود‪.‬‬
‫شکل ‪ :4-2‬کادر محاوره تنظیمهای کلی برنامه‬
‫تمام اطالعات این قسمت را میتوان بعد از تکمیل برنامهریزی و حتی در زمان کنترل پروژه نیز تغییر داد‪.‬‬

‫هر پروژه‪ ،‬تاریخ پایان و تاریخ شروعی دارد‪ .‬اصوال در برنامهها فقط یکی از این دو تاریخ مشخص میشود و تاریخ‬
‫دیگر بر اساس زمانبندی برنامه به دست میآید‪ .‬نوع برنامهریزی‪ ،‬در کادر ‪ Schedule from‬مشخص میشود‪ .‬اگر‬
‫گزینه ‪ Project Start Date‬را انتخاب کنید‪ ،‬فیلد ‪ Start Date‬فعال و فیلد ‪ Finish Date‬غیر فعال میشود و‬
‫میتوانید تاریخ شروع پروژه را تعیین کنید‪ .‬اگر گزینه ‪ Project Finish Date‬را انتخاب کنید‪ ،‬فیلد ‪Start Date‬‬
‫غیر فعال و ‪ Finish Date‬فعال میشود و میتوانید تاریخ پایان را وارد کنید‪.‬‬
‫برنامهریزی معموال بر اساس تاریخ شروع انجام میشود‪ .‬برنامهریزی بر اساس تاریخ پایان تفاوتهای زیادی با‬
‫شیوه معمول دارد‪ ،‬هرچند که از اصول مشابهی پیروی میکند‪ .‬کنترل پروژه برنامههای مبتنی بر تاریخ پایان نیز‬
‫پیچیدگیهای خاص خود را دارد‪ .‬اگر قبال برنامه ریزی بر اساس شروع را تجربه کرده باشید‪ ،‬باید مدتی تمرین‬
‫کنید تا بتوانید بر اساس پایان برنامهریزی کنید‪ .‬در هر حال برنامهریزی بر اساس تاریخ پایان توصیه نمیشود و‬
‫در این کتاب نیز مستقیما آموزش داده نمیشود‪ ،‬هرچند که میتوانید با دانستههای این کتاب بر اساس تاریخ‬
‫پایان نیز برنامهریزی کنید‪.‬‬
‫پروژههای مختلف را میتوان در یکی از گروههای زیر طبقه بندی کرد‪:‬‬
‫تاریخ شروع و پایان مشخص‪ :‬اگر قرار باشد برای پروژهای که قرارداد آن بسته شده است‬ ‫‪‬‬
‫برنامهریزی کنید‪ ،‬تاریخهای شروع و پایان از ابتدا برایتان معلوم خواهند بود‪ .‬این وضعیت‪ ،‬متداولترین‬
‫حالت است‪ .‬در این شرایط باید از برنامهریزی مبتنی بر شروع استفاده کنید‪ .‬بعد از اینکه برنامه را‬
‫کامل کنید‪ ،‬زمان پایان محاسبه می شود‪ .‬اگر زمان پایان برنامه بر زمان پایان مشخص شده در قرارداد‬
‫منطبق نباشد‪ ،‬باید آنقدر برنامهریزی را تغییر دهید‪ ،‬تا منطبق شوند‪.‬‬
‫تاریخ پایان و شروع مشخص نیست‪ :‬ممکن است در حال برنامهریزی پروژهای باشید که در مرحله‬ ‫‪‬‬
‫مطالعات اولیه است‪ .‬در چنین شرایطی‪ ،‬مشخص نیست که پروژه از چه تاریخی شروع خواهد شد‪ .‬از‬
‫طرف دیگر‪ ،‬چون پ روژه در مرحله مطالعاتی است‪ ،‬مدت زمان آن و در نتیجه تاریخ پایان نیز معلوم‬
‫نیست‪ .‬در چنین شرایطی‪ ،‬از برنامهریزی مبتنی بر تاریخ شروع استفاده میشود‪ .‬بعد از تکمیل‬

‫برنامهریزی‪ ،‬مدت زمان پروژه نیز به دست میآید که میتوانید آن را به کارفرما اعالم کنید‪ .‬در مورد‬
‫تاریخ شروع نیز می توانید هر تاریخی که مایل باشید را قرار دهید‪ .‬بعد از آن بهتر است فیلدهای ‪Start‬‬
‫و ‪ Finish‬جداول را‪ ،‬که تاریخها را نشان میدهند‪ ،‬حذف کنید‪ .‬اگر مایل باشید میتوانید یک فیلد‬
‫اختصاصی تعریف کنید که مدت زمان سپری شده از ابتدای پروژه تا زمان شروع هر فعالیت را نشان‬
‫دهد‪ .‬در مورد نمودار گانت نیز میتوانید آن را تنظیم کنید تا به جای تاریخها‪ ،‬مدت زمانهای‬
‫سپریشده را نشان دهد‪.‬‬
‫فقط تاریخ شروع مشخص است‪ :‬این حالت نیز زمانی پیش میآید که پروژه در مرحله مقدماتی‬ ‫‪‬‬
‫باشد‪ ،‬و در عین حال با پیشبینیهای انجام شده‪ ،‬تاریخی برای شروع پروژه تعیین شده باشد‪ .‬در این‬
‫حالت نیز از شیوه برنامهریزی مبتنی بر شروع استفاده میشود‪ .‬بعد از برنامهریزی میتوانید مدت زمان‬
‫و تاریخ پایان پروژه را به کارفرما اعالم کنید‪.‬‬
‫فقط تاریخ پایان مشخص است‪ :‬فرض کنید الزم است که پروژه در زمان خاصی تکمیل شده باشد‪،‬‬ ‫‪‬‬
‫تا به عنوان مثال از آن برای کار خاصی استفاده شود‪ .‬در این حالت میتوانید آن را به دو شیوه‬
‫برنامهریزی کنید‪:‬‬
‫‪ o‬برنامهریزی بر اساس تاریخ پایان‪ :‬پروژه ای که تاریخ پایان مشخص دارد و تاریخ شروع آن‬
‫مشخص نیست تنها حالتی است که استفاده از برنامهریزی مبتنی بر تاریخ پایان را توجیه‬
‫میکند‪ .‬ولی حتی در این حالت نیز مجبور به استفاده از این نوع برنامهریزی نخواهید بود‪.‬‬
‫‪ o‬برنامه ریزی بر اساس تاریخ شروع‪ :‬از تاریخ روز به عنوان تاریخ شروع استفاده کنید‪ .‬بعد از‬
‫اینکه زمانبندی مشخص شد‪ ،‬تاریخ پایانی به دست میآید‪ .‬آنقدر تاریخ شروع را جابجا‬
‫کنید تا تاریخ پایانی که محاسبه میشود بر تاریخ پایان مورد انتظار منطبق شود‪.‬‬

‫تعیین نوع برنامهریزی آیتمها‬
‫یکی از قابلیتهای جدید ‪ Project‬که از نسخه ‪ 2111‬به آن اضافه شده بود‪ ،‬برنامهریزی غیر خودکار آیتمها‬
‫(فعالیتها‪ ،‬مایلستونها و خالصهفعالیتها) است‪ .‬فیلدی به نام ‪ Task Mode‬وجود دارد که نوع برنامهریزی تک‬
‫تک آیتمها را مشخص میکند‪ .‬عالوه بر آن تنظیمی هم وجود دارد که نوع پیشفرض آیتمها را مشخص میکند‪.‬‬
‫برنامهریزی هر آیتم جدیدی که ساخته میشود مطابق تنظیم پیشفرض خواهد بود‪ ،‬ولی با تغییر پیشفرض‪،‬‬
‫تنظیم آیتمهایی که قبال ساخته شده باشند تغییر نمیکند‪.‬‬
‫متاسفانه تنظیم پیشفرض ‪ Project‬برنامهریزی غیر خودکار است و این شیوه برنامهریزی با منطق پویا و‬
‫عملیاتی برنامه ریزی تناقض دارد و استفاده از آن برای کاربران واقعی پراجکت توصیه نمیشود‪ .‬این قابلیت بیشتر‬
‫مناسب حال کسانی است که قصد دارند بدون داشتن اطالعات کافی از نرمافزار و اصول برنامهریزی‪ ،‬برنامههای‬
‫بسیار ساده پدید آورند‪ .‬به همین خاطر این قابلیت در این کتاب توضیح داده نمیشود‪.‬‬
‫در صورتی که قصد ندارید از برنامهریزی غیر خودکار استفاده کنید‪ ،‬بهتر است که پیش از ساختن آیتمها تنظیم‬
‫پیشفرض را اصالح کنید تا در ادامه کارتان مشکلی پیش نیاید‪ .‬برای تنظیم پیشفرض‪ ،‬روی گزینهای که پایین‬
‫و سمت چپ پنجره نرمافزار قرار دارد کلیک کنید تا منوی شکل ‪ 4-3‬باز شود‪.‬‬

‫شکل ‪ :4-3‬تنظیم پیشفرض برنامهریزی آیتمها‬
‫برای پیشفرض شدن برنامهریزی خودکار‪ ،‬گزینه ‪ Auto Schedule‬را انتخاب کنید‪.‬‬

‫راهنمای جامع ‪  Microsoft Project 2013‬فصل ‪ :5‬تدوین ‪ WBS‬و فعالیتها‬
‫فصل ‪ :۵‬تدوین ‪ WBS‬و فعالیتها‬
‫ساختار شکست کار )‪ (WBS‬مفهوم بسیار مهمی در مدیریت پروژه است و بدون در اختیار داشتن ساختار‬
‫شکست کاری مناسب عمال تمام برنامهریزیها و در نتیجه کل روند مدیریت پروژه دچار مشکل خواهد شد‪.‬‬
‫بررسی شیوههای تدوین ساختار شکست کار پروژه در گستره این کتاب قرار نمیگیرد‪ ،‬ولی توصیه میشود که‬
‫در این مورد به کتاب الکترونیکی رایگان راهنمای تدوین ساختار شکست کار بر اساس استانداردهای ‪PMBOK‬‬
‫و ‪ ،PRINCE2‬تالیف این نگارنده‪ ،‬مراجعه کنید‪.‬‬
‫این فصل تدوین ساختار شکست کار و فعالیتها را همزمان توضیح میدهد‪ ،‬زیرا این مفاهیم کامال متفاوت در‬
‫‪ Project‬با مفهوم زیربنایی یکسانی پیادهسازی میشوند‪ .‬با این حال باید تفاوتهای مفهومی این دو را همیشه‬
‫در نظر داشته باشید و اجازه ندهید که رویکرد ‪ Project‬ذهنیت نادرستی برایتان به وجود آورد‪.‬‬
‫تنظیم ‪WBS‬‬
‫ساختار شکست کار مناسب‪ ،‬خوانایی برنامه را افزایش میدهد و استخراج اطالعات کنترلی آن را هم سادهتر‬
‫میکند‪ .‬ساختار شکست کار بازنمایی گستره )‪ (Scope‬پروژه در برنامه زمانبندی و بسیاری دیگر از برنامههای‬
‫مدیریت پروژه است و باید با دقت و توجه کافی تهیه شود‪.‬‬

‫لیست فعالیتهای شکل ‪ 5-1‬که بدون سطح بندی هستن را ببینید‪.‬‬
‫شکل ‪ :5-1‬لیست فعالیتها‪ ،‬بدون سطحبندی‬
‫همین لیست بعد از دستهبندی و ایجاد سطحبندی‪ ،‬که عمال ساخت ‪ WBS‬است‪ ،‬به صورت شکل ‪ 5-2‬دیده‬
‫خواهد شد‪.‬‬

‫شکل ‪ :5-2‬لیست فعالیتها بعد از سطح بندی‬
‫همانطور که دیده میشود‪ ،‬در حالت دوم فعالیتهایی که برای تکمیل یک محصول میانی که اصطالحا‬
‫تحویلشدنی )‪ (deliverable‬نامیده میشوند الزم بودهاند‪ ،‬در دستهبندیهای مجزایی قرار گرفتهاند‪ .‬هر دو یا سه‬
‫دستهبندی نیز در دستهبندی کلیتری قرار گرفته است‪.‬‬
‫در این حالت هم مرور فعالیتها سادهتر میشود و هم اطالعات خالصهسازی شده عناصر ‪ ،WBS‬که خالصه‬
‫فعالیت نامیده میشوند در اختیارتان خواهند بود‪ .‬هر خالصه فعالیت‪ ،‬خالصهای از اطالعات فعالیتهای‬

‫زیرمجموعه خود را نشان میدهد‪ .‬به این ترتیب‪ ،‬وقتی فعالیتهای هم نوع را در یک دسته قرار دهیم‪ ،‬میتوانیم‬
‫به راحتی اطالعات مربوط به مجموعه آن ها را هم در اختیار داشته باشیم‪ .‬به عنوان نمونه‪ ،‬اگر کل فعالیتهای‬
‫پروژه را به مجموعههای ساختمان اصلی‪ ،‬ساختمان فرعی و محوطه تقسیم کنیم‪ ،‬دایما میتوانید بدانید که‬
‫هرکدام از مجموعهها چه مقدار پیشرفت کردهاند‪ ،‬چه انحرافهایی دارند‪ ،‬چه تاخیرهایی دارند و ‪...‬‬
‫فعالیتها را به شیوههای مختلفی میتوان دسته بندی کرد‪ .‬به عنوان مثال‪ ،‬میتوانید آنها را در یک سطح به‬
‫بلوکهای مختلف پروژه و در سطح بعدی به انواعی مانند ابنیه‪ ،‬تاسیسات مکانیکی و تاسیسات برقی خرد کنید‪،‬‬
‫یا برعکس‪ ،‬آنها را ابتدا به انواع و بعد به بلوکها خرد کنید (شکل ‪.)5-3‬‬

‫شکل ‪ :5-3‬دو نوع ‪ WBS‬برای یک مجموعه فعالیت‬
‫هر شیوه شکست امتیازهای خود را دارد‪ .‬در واقع معیارهای متفاوتی برای شکست پروژه وجود دارد و هرکدام نیز‬
‫کارکردهای کنترلی خاص خود را دارند‪ .‬مسئولیتها‪ ،‬منابع‪ ،‬واحدهای کارکردی‪ ،‬محل‪ ،‬زمان و ریسکها همگی‬
‫می توانند برای شکست پروژه به کار روند‪ .‬با این حال یک معیار در این بین بیشترین کاربرد را دارد و مدیریت‬
‫پروژه بدون آن موفقیت چندانی نخواهد داشت؛ این معیار تحویلشدنیهای پروژه است‪ .‬ساختار شکست کار‬
‫همیشه باید بر اساس تحویلشدنی های پروژه تنظیم شود و اگر نیاز به مدیریت دقیق سایر معیارها دارید‪ ،‬باید‬

‫ساختارهای شکست ثانویهای مطابق آنچه در فصل ‪ 14‬توضیح داده میشود بسازید‪ ،‬نه اینکه ساختار شکست‬
‫کار را تغییر دهید‪.‬‬
‫به عنوان نمونه به دو ساختار زیر توجه کنید‪:‬‬
‫ساختار ‪2‬‬ ‫ساختار ‪1‬‬

‫قالببندی‬ ‫فضای ‪1‬‬
‫قالببندی فضای ‪1‬‬ ‫قالببندی فضای ‪1‬‬
‫قالببندی فضای ‪2‬‬ ‫آرماتوربندی فضای ‪1‬‬
‫قالببندی فضای ‪3‬‬ ‫بتنریزی فضای ‪1‬‬
‫آرماتوربندی‬ ‫فضای ‪2‬‬
‫آرماتوربندی فضای ‪1‬‬ ‫قالببندی فضای ‪2‬‬
‫آرماتوربندی فضای ‪2‬‬ ‫آرماتوربندی فضای ‪2‬‬
‫آرماتوربندی فضای ‪3‬‬ ‫بتنریزی فضای ‪2‬‬
‫بتنریزی‬ ‫فضای ‪3‬‬
‫بتنریزی فضای ‪1‬‬ ‫قالببندی فضای ‪3‬‬
‫بتنریزی فضای ‪2‬‬ ‫آرماتوربندی فضای ‪3‬‬
‫بتنریزی فضای ‪3‬‬ ‫بتنریزی فضای ‪3‬‬
‫این دو ساختار مجموعه فعالیت یکسانی را به دو شیوه متفاوت دستهبندی کرده است‪ .‬ساختار ‪ 1‬مبتنی بر‬
‫محصولهای میانی و به عبارت دیگر تحویلشدنیهای پروژه است‪ ،‬در حالی که ساختار ‪ 2‬مبتنی بر نوع‬
‫کارهاست که مستقیما متناظر با محصولهای پروژه نمیشوند‪ .‬بنابر این باید به جای ساختار ‪ 2‬از ساختار ‪1‬‬
‫استفاده کنید‪.‬‬

‫ساختار شکست کار بازنمایی گستره پروژه است و باید همیشه جامع و مانع باشد‪ ،‬یعنی هم تمام کارهای پروژه‬
‫را شامل شود و هم کار اضافه ای در آن وجود نداشته باشد‪ .‬این مسئله در مورد برنامههایی که در میانه کار تهیه‬
‫میکنید نیز برقرار است‪ ،‬به این معنی که هیچگاه نباید برنامهای بنویسید که صرفا باقیمانده کارهای پروژه را‬
‫پوشش دهد‪ ،‬بلکه همیشه باید کل کارهای قرارداد و کارهایی که بعدا مطابق با قرارداد اضافه یا کم شدهاند را‬
‫منعکس کند‪.‬‬
‫نام تمام خالصه فعالیتها و فعالیتها باید منحصر به فرد باشد‪ .‬ساختارهای زیر دو حالت منحصر به فرد و غیر‬
‫منحصر به فرد را نشان میدهد‪:‬‬
‫ساختار ‪2‬‬ ‫ساختار ‪1‬‬

‫فضای ‪1‬‬ ‫فضای ‪1‬‬
‫قالببندی‬ ‫قالببندی فضای ‪1‬‬
‫آرماتوربندی‬ ‫آرماتوربندی فضای ‪1‬‬
‫بتنریزی‬ ‫بتنریزی فضای ‪1‬‬
‫فضای ‪2‬‬ ‫فضای ‪2‬‬
‫فضای ‪3‬‬ ‫فضای ‪3‬‬

‫نام عناصر در ساختار ‪ 1‬منحصر به فرد و در ساختار ‪ 2‬غیرمنحصر به فرد است‪ .‬به همین خاطر همیشه باید‬
‫مطابق ساختار ‪ 1‬عمل کنید و کامال از ساختار ‪ 2‬اجتناب کنید‪ .‬این مسئله عالوه بر اینکه مانع بروز بسیاری از‬
‫اشتباهها میشود و مطابق با استانداردها و آییننامههاست‪ ،‬امکان استفاده از قابلیت گروهبندی و همچنین‬
‫پیادهسازی ساختارهای شکست ثانویه را نیز فراهم میکند‪.‬‬
‫ماهیت خالصه فعالیت‬
‫‪ Project‬تمایزی زیربنایی بین فعالیتها و خالصه فعالیتها )‪ (Summary Tasks‬قایل نیست‪ .‬این دو ماهیت دو‬
‫حالت مختلفِ یک ماهیت کلیتر هستند که در این کتاب آیتم نامیده میشود‪ .‬به همین خاطر میتوان آنها را‬
‫به سادگی به یکدیگر تبدیل کرد ‪ .‬پریماورا سیاست متفاوتی دارد‪ .‬از نظر پریماورا‪ ،‬خالصه فعالیتها‪ ،‬که در آن‬
‫نرم افزار ‪ WBS Nodes‬نامیده می شوند‪ ،‬عناصری کامال متفاوت با فعالیتها و از دو جنس غیر مشابه هستند‪ .‬به‬
‫این خاطر در پریماورا ‪WBS Node‬ها و فعالیت ها در دو نمای مختلف تنظیم شده‪ ،‬قابل تبدیل به یکدیگری‬
‫نیستند‪.‬‬
‫هرکدام از دو سیاست گفته شده‪ ،‬امتیازها و نقاط ضعفی دارند‪ .‬سیاست پریماورا‪ ،‬به منطق کالسیک برنامهریزی‬
‫نزدیکتر است‪ ،‬در حالی که سیاست ‪ Project‬انعطاف پذیری بیشتری دارد و به نیازهای عملی برنامهریزان‬
‫نزدیکتر است‪.‬‬
‫گاهی الزم است در زمان برنامه ریزی فعالیتی را خردتر کنید‪ .‬در این حالت به راحتی میتوانید آن فعالیت را‬
‫تبدیل به خالصه فعالیت کنید و فعالیتهای ریزتری را زیرمجموعه آن تعریف کنید‪.‬‬

‫خالصه فعالیت پروژه‬
‫بهتر است ابتدا خالصه فعالیتی برای پروژه تهیه کنید؛ به این ترتیب تمام فعالیتها و خالصه فعالیتهای دیگر‪،‬‬
‫زیر مجموعه آن خواهند بود و در باالترین سطح ساختار فقط یک عنصر باقی میماند و خالصه شده اطالعات‬
‫کل پروژه را نشان میدهد‪.‬‬
‫برخی کاربران برای این منظور خالصه فعالیتی در سطح اول تعریف میکنند و خالصه فعالیتهای دیگر را‬
‫زیرمجموعه آن میکنند‪ .‬ولی راه حل اصولی تر استفاده از ماهیتی به نام خالصه فعالیت پروژه ‪(Project‬‬
‫)‪ Summary Task‬است‪ .‬خالصه فعالیت پروژه همیشه وجود دارد‪ ،‬ولی به طور پیشفرض نمایش داده نمیشود‪.‬‬
‫برای نمایش دادن آن در ریبون ‪ Format| Project Summary Task‬را فعال کنید (شکل ‪.)5-4‬‬
‫شکل ‪ :5-4‬نمایش خالصه فعالیت پروژه‬
‫با فعال کردن گزینه ‪ Show project summary task‬خالصه فعالیت پروژه در ردیف شماره صفر نمایش داده‬
‫شکل ‪ :5-5‬خالصه فعالیت پروژه‬

‫فیلد ‪ Task Name‬خالصه فعالیت پروژه‪ ،‬به طور پیشفرض برابر با نام فایل برنامه است‪ .‬آن را مانند سایر‬
‫سلولها ویرایش کنید و به جای آن نام پروژه یا عبارتی عمومی مانند "پروژه" بنویسید‪.‬‬
‫همیشه به یاد داشته باشید که راه شناخت خالصه فعالیت پروژه این است که در ردیف شماره صفر قرار دارد‪.‬‬
‫سایر آیتمها از ردیف شماره ‪ 1‬شروع میشوند‪ ،‬حتی اگر خالصه فعالیت پروژه نمایش داده نشده باشد‪.‬‬
‫ساخت آیتم‬
‫پیش از این نیز گفته شد که منظور از آیتم‪ ،‬رکوردی است که می تواند فعالیت یا خالصه فعالیت باشد‪ .‬هرگاه به‬
‫اولین ردیف خالی جدول گانت بروید و به یکی از سلولهای آن مقدار بدهید (معموال این کار با سلول نام شروع‬
‫میشود)‪ ،‬به طور خودکار فعالیت جدیدی ساخته میشود‪ .‬بعد از ساخته شدن آیتم برخی از سلولها نیز به طور‬
‫خودکار مقدارهایی میگیرند‪.‬‬
‫اگر سطری را خالی رها کنید و بعد از آن در سطر دیگری فعالیتی بسازید‪ ،‬سطرهای مابین آنها همچنان خالی‬
‫باقی خواهند ماند‪ ،‬ولی فراموش نکنید که برنامه نهایی به هیچ وجه نباید سطر خالی داشته باشد‪ .‬وجود‬
‫سطرهای خالی بی معنی است‪ ،‬روند اجرای برخی دستورها را هم دچار مشکل میکند‪.‬‬
‫علت اینکه ‪ Project‬وجود سطرهای خالی را منع نمیکند‪ ،‬این است که کار در مراحل برنامهریزی سریعتر پیش‬
‫رود‪ .‬به راحتی میتوانید خالصه فعالیتی بسازید‪ ،‬زیرِ آن تعداد زیادی سطر خالی باز کنید و بعد به ترتیب در‬
‫آنها فعالیتهایی بسازید‪ .‬حتی می توانید سطرها را خالی رها کنید تا بعدا یادتان بماند که باید فعالیتها را‬
‫استخراج کنید و در آن محل وارد کنید‪.‬‬
‫شکل ‪ 5-6‬برنامهای را نشان می دهد که خالصه فعالیت پروژه آن نمایش داده شده است و سه آیتم نیز در آن‬
‫وارد شده است‪.‬‬

‫شکل ‪ :5-6‬برنامهای با سه آیتم‬
‫آنچه پیش از این گفته شد‪ ،‬این بود که چگونه میتوان فعالیت جدیدی در انتهای فعالیتهای موجود ساخت‪ .‬اگر‬
‫الزم باشد که فعالیت جدید را بین آیتم های موجود بسازید‪ ،‬باید ابتدا سطری خالی درج کنید‪ .‬یک راه برای درج‬
‫سطر خالی این است که یکی از سلولهای ردیفی که قصد دارید پایین ردیف جدید باشد را انتخاب کرده‪ ،‬کلید‬
‫‪ Insert‬صفحه کلید را بفشارید (شکل ‪.)5-7‬‬
‫شکل ‪ :5-7‬درج سطر خالی (مراحل از راست به چپ)‬
‫وقتی سطرها را کم و زیاد کنید‪ ،‬شماره ردیفها‪ ،‬کدهای ساختاری (به جز کد ‪ WBS‬اختصاصیسازی شده) و‬
‫تمام ارجاعها به طور خودکار اصالح خواهند شد‪.‬‬

‫راه دیگر برای درج فعالیت‪ ،‬این است که روی ‪ Task| Task‬کلیک کنید و از منویی که باز میشود ‪ Task‬را‬
‫انتخاب کنید‪ .‬با این کار یک فعالیت جدید در باالی ردیفی که قبال یکی از سلولهایش انتخاب شده بود اضافه‬
‫شکل ‪ :5-8‬درج فعالیت با دستور ریبون‬
‫در این حالت فعالیت جدید با نامی پیشفرض ساخته میشود و باید نام آن را ویرایش کنید‪.‬‬
‫اگر روی یکی از سلولها کلیک راست کنید‪ ،‬منویی باز میشود که در آن گزینهای با نام ‪ Insert Task‬وجود دارد‬
‫و با انتخاب آن فعالیت جدیدی باالی آیتمی که یکی از سلولهایش انتخاب شده بود ساخته میشود‪.‬‬
‫ساخت همزمانِ چند آیتم‬
‫میتوانید با روش هایی که در قسمت قبل گفته شد هر تعداد آیتم که مایل باشید را در میان آیتمهای قبل‬
‫بسازید‪ .‬ولی اگر قرار باشد که چند آیتم متوالی را بین آیتمهای موجود بسازید‪ ،‬میتوانید از راهی که در این‬
‫قسمت گفته میشود نیز استفاده کنید‪.‬‬

‫یکی از سلولهایی که می خواهید در ردیف پایین فعالیت جدید قرار داشته باشد را انتخاب کنید و بعد از آن‬
‫محدوده انتخاب را به اندازه تعداد فعالیتهایی که قرار است درج شوند به پایین امتداد دهید‪ .‬بعد از آن با یکی از‬
‫روشهای گفته شده در قسمت قبل سطر خالی یا فعالیت را بسازید (شکل ‪.)5-9‬‬
‫شکل ‪ :5-9‬درجِ همزمان چند فعالیت (مراحل از راست به چپ)‬
‫پاک کردن آیتمها‬
‫اگر یک یا چند سلول جدول را انتخاب کنید و کلید ‪ Delete‬صفحه کلید را بفشارید‪ ،‬محتوای آن سلول یا‬
‫سلولها پاک میشود؛ البته برخی برخی فیلدها نمیتوانند تهی باشند و در این صورت محتوای آنها پاک‬
‫نخواهد شد‪ .‬به هر حال‪ ،‬مسئله مهم این است که با این کار کل آیتم پاک نمیشود‪.‬‬

‫برای پاک کردن آیتم روی کلید سمت چپ آیتم (شماره ردیف) کلیک کنید تا کل ردیف انتخاب شود و بعد از‬
‫آن کلید ‪ Delete‬صفحه کلید را بفشارید‪ .‬برای سریعتر شدن عملیات میتوانید کل سطر را با میانبر‬
‫‪ Shift+Space‬انتخاب کنید‪.‬‬
‫اگر آیتمی که قرار است پاک شود فعالیت باشد‪ ،‬بالفاصله پاک می شود‪ ،‬ولی اگر خالصه فعالیت باشد‪ ،‬پیش از‬
‫پاک شدن آن پیغام اخطاری داده میشود (شکل ‪.)5-11‬‬
‫شکل ‪ : 5-11‬پیغام اخطاری که در زمان پاک کردن خالصه فعالیت داده میشود‬
‫‪Don’t tell‬‬ ‫برای پاک کردن خالصه فعالیت گزینه ‪ Continue‬را انتخاب کرده‪ ،‬روی ‪ OK‬کلیک کنید‪ .‬اگر گزینه‬
‫‪ me about this again‬را فعال کنید‪ ،‬دفعههای بعد چنین پیغامی داده نمیشود و خالصه فعالیت نیز مانند‬
‫فعالیتها بالفاصله پاک خواهد شد‪.‬‬
‫اگر خالصه فعالیتی را پاک کنید‪ ،‬تمام زیرمجموعههای آن نیز پاک خواهند شد‪ .‬در هر حال بعد از هر تغییر‬
‫میتوانید ‪ Undo‬را اجرا کنید (آیکن آن باال و سمت چپ پنجره و میانبر آن ‪ Ctrl+Z‬است) تا تغییرات لغو شوند‪.‬‬

‫در نسخههای پیش از ‪ 2117‬فقط یک مرحله را میشد لغو کرد‪ ،‬در حالی که در نسخههای بعدی تعداد مراحل‬
‫چنین محدودیتی ندارند‪.‬‬
‫یک راه دیگر برای پاک کردن آیتمها این است که آنها را انتخاب کنید (نیازی نیست که کل سطر انتخاب‬
‫شود)‪ ،‬جایی روی محدوده انتخاب شده کلیک راست کنید و از منویی که باز میشود ‪ Delete Task‬را انتخاب‬
‫تعیین سطح آیتمها‬
‫پیش از این گفته شد که ‪ Project‬تمایز زیادی بین فعالیت و خالصه فعالیت قایل نیست‪ .‬روند کار در نرمافزاری‬
‫مانند پریماورا این است که ساختار شکست کار در یک نما تنظیم شود و بعد از آن فعالیتها در نمای دیگری‬
‫تحت ساختار تنظیم شده ساخته شوند‪ .‬ولی در پراجکت ساخت خالصه فعالیتها و فعالیتها عمال همزمان‬
‫است‪.‬‬
‫وقتی آیتمی بسازید‪ ،‬می توانید سطح آن را تعیین کنید‪ .‬اگر سطح آیتم بعدی پایینتر از آیتم قبلی باشد‪ ،‬آیتم‬
‫قبلی خالصه فعالیت به شمار خواهد رفت‪.‬‬
‫برای اینکه سطح آیتمهایی که وارد شدهاند را تعیین کنید راههای مختلفی وجود دارد‪ .‬یک راه این است که یک‬
‫که در ‪ Task| Schedule‬ریبون هستند کلیک کنید‪.‬‬ ‫یا‬ ‫یا چند آیتم را انتخاب کرده‪ ،‬روی آیکنهای‬
‫کاهش میدهد‪ .‬به شکل ‪ 5-11‬توجه کنید‪.‬‬ ‫سطح را افزایش و‬ ‫آیکن‬

‫شکل ‪ :5-11‬تغییر سطح تعدادی آیتم (مراحل از راست به چپ)‬
‫در این شکل‪ ،‬ابتدا آیتم های ابنیه‪ ،‬تاسیسات مکانیکی و تاسیسات برقی انتخاب شدهاند‪ .‬انتخاب یک سلول از هر‬
‫فعالیت کافی است و نیازی نیست که کل ردیفها انتخاب شود؛ در این مثال سلولهای نام انتخاب شدهاند‪ .‬پس‬
‫کلیک شده است و در نتیجه این سه آیتم زیرمجموعه آیتم ساختمان شدهاند‪ .‬به این ترتیب‬ ‫از انتخاب روی‬
‫ساختمان که قبال فعالیت بود‪ ،‬به خالصه فعالیت تبدیل شد‪.‬‬
‫کلیک کنید‪ ،‬به سطح باالتری میآیند و دیگر زیرمجموعه آیتم‬ ‫اگر همان سه آیتم را انتخاب و روی‬
‫ساختمان نخواهند بود؛ در نتیجه ساختمان هم از خالصه فعالیت به فعالیت تبدیل میشود‪.‬‬
‫نکتهای که سرعت ورود اطالعات را افزایش میدهد‪ ،‬این است که وقتی آیتمی را وارد میکنید‪ ،‬به طور خودکار‬
‫هم سطح آیتم قبلی خود خواهد بود‪ .‬به عنوان مثال اگر زیر یکی از فعالیتهای ابنیه‪ ،‬تاسیسات مکانیکی و‬
‫تاسیسات برقی آیتم جدیدی اضافه کنید‪ ،‬هم سطح آنها و زیرمجموعه آیتم ساختمان خواهد بود‪.‬‬
‫روش دیگر برای تغییر دادن سطح فعالیتها‪ ،‬کشیدن آنها با ماوس است‪ .‬برای این کار ابتدا فعالیت یا‬
‫فعالیتهای مورد نظر خود را انتخاب کنید‪ .‬بعد از آن اشارهگر را به روی نام آن فعالیت ببرید‪ ،‬تا اشارهگر به‬
‫صورتی که در شکل ‪ 5-12‬نمایش داده شده است درآید‪ .‬بعد از آن میتوانید فعالیت را به چپ یا راست بکشید‬

‫تا سطح آن کاهش یا افزایش یابد ‪ .‬در این حالت خطی عمودی‪ ،‬سطح فعالیت را نسبت به فعالیتهای دیگر نشان‬
‫شکل ‪ :5-12‬تغییر سطح فعالیتها با کشیدن ماوس (مراحل از راست به چپ)‬
‫این روش نیز برای مجموعهای از فعالیتها قابل اجراست (شکل ‪.)5-13‬‬
‫شکل ‪ :5-13‬جابجا کردن چند آیتم با کشیدن ماوس (مراحل از راست به چپ)‬

‫آخرین و بهترین راه برای تغییر دادن سطح‪ ،‬استفاده از میانبرهای صفحه کلید است‪ .‬برای این کار‪ ،‬فعالیت یا‬
‫فعالیتهای مورد نظر خود را انتخاب کنید‪ .‬بعد از آن کلیدهای ‪ Shift‬و ‪ Alt‬را نگه داشته‪ ،‬برای باال بردن سطح‬
‫فلش سمت چپ و برای پایین بردن آن‪ ،‬فلش سمت راست را بفشارید‪.‬‬
‫جابجا کردن آیتمها‬
‫گاهی الزم است که آیتمها را جابجا کنید‪ .‬انجام این کار چندان پیچیده نیست‪ .‬برای جابجا کردن آیتم‪ ،‬باید آن‬
‫را به طور کامل انتخاب کنید؛ در غیر این صورت‪ ،‬تنها متن سلولهای انتخاب شده منتقل خواهند شد‪ .‬برای‬
‫انتخاب کردن کل فعالیت‪ ،‬روی دکمه سمت چپ آن کلیک کنید یا بعد از انتخاب یک یا چند سلول آن ردیف‪،‬‬
‫کلیدهای ‪ Shift+Space‬را بفشارید تا کل ردیف یا ردیفها انتخاب شوند‪.‬‬
‫یک راه برای جابجا کردن آیتمها این است که پس از انتخاب کامل ردیفها‪ ،‬اشارهگر ماوس را به روی دکمه‬
‫سمت چپ یکی از آنها ببرید تا شکل اشارهگر تغییر کند‪ .‬بعد از آن میتوانید کلیک کنید و بدون رها کردن‬
‫کلید ماوس‪ ،‬آن را به محل جدید بکشید و در پایان کلید را رها کنید (شکل ‪.)5-14‬‬
‫شکل ‪ :5-14‬جابجا کردن فعالیتها با ماوس‬

‫راه دیگر این است که بعد از انتخاب کامل آیتمها‪ Task| Cut ،‬را اجرا کنید یا میانبر ‪ Ctrl+X‬را بفشارید‪ .‬بعد از‬
‫آن روی یکی از سلولهای ردیفی که قصد دارید پایین آیتم های منتقل شده قرار داشته باشد کلیک کنید تا‬
‫انتخاب شود و ‪ Task| Paste‬را اجرا کنید یا ‪ Ctrl+V‬را بفشارید‪.‬‬
‫کپی کردن آیتمها‬
‫برای کپی کردن آیتمها از یکی از روشهای زیر استفاده کنید‪:‬‬
‫آیتمها را با همان شیوهای که برای جابجا کردن با ماوس گفته شده به محل جدید بکشید و قبل از‬ ‫‪‬‬
‫رها کردن کلید ماوس‪ ،‬کلید ‪ Ctrl‬صفحه کلید را فشار دهید و بعد از رها کردن کلید ماوس آن را هم‬
‫رها کنید‪.‬‬
‫به جای گزینه ‪ Cut‬از گزینه ‪ Copy‬استفاده کنید‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫به جای میانبر ‪ Ctrl+X‬از میانبر ‪ Ctrl+C‬استفاده کنید‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫ساخت کپی وابسته‬
‫کپیهای وابسته ترکیبهای پیچیدهای هستند که به ندرت کاربرد دارند‪ ،‬ولی میتوان با کمک آنها ترکیبهای‬
‫خالقانهای ساخت‪.‬‬
‫در حالت معمولی‪ ،‬وقتی محتوای سلولی را در سلول دیگری کپی کنید‪ ،‬ارتباطی بین این دو سلول باقی نمیماند‬
‫و میتوانید هرکدام از آن دو مقدار را به طور مستقل تغییر دهید‪ .‬اگر مایل باشید‪ ،‬میتوانید از داده کپی وابسته‬
‫بسازید تا هرگاه مبدا تغییر کرد‪ ،‬مقصد نیز به طور خودکار تغییر کند‪.‬‬

‫برای انجام آنچه گفته شد‪ ،‬ابتدا سلول یا سلولهای مبدا را انتخاب کرده‪ ،‬کلیدهای ‪ Ctrl+C‬را فشرده یا از‬
‫ریبون ‪ Edit| Copy‬را اجرا کنید‪.‬‬
‫بعد از آن سلول یا سلول های مقصد را انتخاب کنید‪ .‬روی سلول کلیک راست کرده‪ ،‬از منویی که باز میشود‬
‫‪ Paste Special‬را انتخاب کنید تا کادر محاوره شکل ‪ 5-15‬باز شود‪ .‬میتوانید به جای آن روی فلش پایین‬
‫‪ Task| Paste‬کلیک کنید و از منوی کوچکی که باز میشود ‪ Paste Special‬را انتخاب کنید‪.‬‬
‫شکل ‪ :5-15‬کادر محاوره ‪Paste Special‬‬
‫گزینه ‪ Paste Link‬را انتخاب کرده‪ ،‬روی ‪ OK‬کلیک کنید‪.‬‬

‫در گوشه پایین و سمت راست سلولی که کپی وابسته سلول دیگری باشد‪ ،‬مثلث خاکستری رنگ کوچکی نمایش‬
‫داده میشود‪.‬‬
‫نکته جالب این است که میتوانید کپیهای وابستهای از سلولهای ‪ Project‬در نرمافزارهای دیگرِ ‪ ،Office‬مانند‬
‫‪ Excel‬نیز بسازید‪ .‬به این ترتیب ارتباط خودکاری بین این نرمافزارها ایجاد میشود‪ .‬به عنوان مثال میتوانید‬
‫گزارشی در ‪ Excel‬یا ‪ Word‬بسازید که قسمتهای پویای آن به طور خودکار از برنامه ‪ Project‬بهروز میشوند و‬
‫نیازی نیست که هر بار آنها را وارد کنید‪.‬‬
‫ساخت فعالیتهای تکرار شونده‬
‫گاهی اوقات در پروژهها نیاز به تعریف فعالیت های تکرار شونده خواهید داشت‪ .‬به عنوان مثال‪ ،‬اگر قرار باشد‬
‫جلسه خاصی که هر سه شنبه بعد از ظهر برگزار میشود را در برنامه زمانبندی قید کنید‪ ،‬میتوانید برای آن‬
‫مجموعهای فعالیت تکرار شونده بسازید‪.‬‬
‫برای این کار روی فلش زیر ‪ Task| Insert| Task‬کلیک کنید تا منوی شکل ‪ 5-16‬باز شود‪.‬‬

‫شکل ‪ :5-16‬منوی میانبر ‪ Task‬در ریبون‬
‫گزینه ‪ Recurring Task‬را انتخاب کنید تا کادر محاوره شکل ‪ 5-17‬باز شود‪.‬‬

‫شکل ‪ :5-17‬کادر محاوره ‪Recurring Task Information‬‬
‫ابتدا نام مجموعه فعالیتهای تکرار شونده را در ‪ Task Name‬وارد کنید‪ .‬بعد از آن مدت زمان هریک از تکرارها‬
‫را در ‪ Duration‬مشخص کنید‪ .‬در ادامه کتاب با تنظیم مدت زمان آشنا میشوید؛ در حال حاضر در این حد‬
‫اشاره می شود که مدت زمان واحدی دارد که دنباله آن تایپ می شود‪ .‬یکی از واحدها روز است‪ ،‬که با عالمت ‪d‬‬
‫مشخص میشود‪ .‬در نتیجه اگر قصد دارید فعالیت تکرار شوندهای به مدت یک روز بسازید‪ ،‬باید مقدار ‪ 1d‬را وارد‬

‫در مرحله بعد باید الگوی تکرار را در قسمت ‪ Recurrence pattern‬مشخص کنید‪ .‬برای این کار ابتدا باید دوره‬
‫تکرار را تعیین کنید‪ .‬برای این کار چهار گزینه در سمت چپ این قسمت وجود دارد‪( Daily :‬روزانه)‪Weekly ،‬‬
‫(هفتگی)‪( Monthly ،‬ماهانه) و ‪(Yearly‬ساالنه)‪.‬‬
‫سمت راست قسمت ‪ Recurrence pattern‬بسته به گزینهای که سمت چپ انتخاب شده باشد تغییر میکند‪ .‬اگر‬
‫گزینه ‪ Daily‬را انتخاب کرده باشید‪ ،‬گزینههای شکل ‪ 5-18‬در اختیارتان خواهد بود‪.‬‬
‫شکل ‪ :5-18‬گزینه ‪Daily‬‬
‫تناوب تکرار در کادر ‪ Every‬مشخص میشود‪ .‬اگر گزینه ‪ 1‬را انتخاب کنید‪ ،‬فعالیت هر روز تکرار خواهد شد و‬
‫اگر ‪ 2‬را انتخا ب کنید‪ ،‬یک روز در میان تکرار میشود‪ .‬اگر به جای گزینه ‪ ،days‬گزینه ‪ workdays‬را انتخاب‬
‫کنید‪ ،‬فعالیت در روزهای تعطیل تکرار نمیشود‪.‬‬
‫برای تکرارهای هفتگی‪ ،‬گزینه ‪ Weekly‬را انتخاب کنید‪ .‬شکل ‪ 5-19‬گزینههای این حالت را نشان میدهد‪.‬‬
‫شکل ‪ :5-19‬گزینه ‪Weekly‬‬

‫دوره تناوب در کادر ‪ Recur every‬مشخص می شود‪ .‬اگر بخواهید فعالیت هر هفته تکرار شود‪ ،‬گزینه ‪ 1‬را وارد‬
‫کنید و برای تکرار یک هفته در میان‪ ،‬گزینه ‪ 2‬را انتخاب کنید‪ .‬در قسمت پایین گزینههایی برای مشخص کردن‬
‫روزهای هفته قرار دارد‪ .‬روزهایی از هفته که قصد دارید فعالیت در آن روزها تکرار شود را مشخص کنید‪ .‬به‬
‫عنوان مثال اگر در ‪ Recur every‬مقدار ‪ 3‬را وارد کرده‪ ،‬گزینههای ‪ Thursday‬و ‪ Wednesday‬را فعال کنید‪،‬‬
‫فعالیت هر سه هفته یک بار‪ ،‬در روزهای چهارشنبه و پنجشنبه اجرا خواهد شد‪.‬‬
‫برای تکرار ماهانه‪ ،‬گزینه ‪ Monthly‬را انتخاب کنید‪ .‬شکل ‪ 5-21‬گزینههای این حالت را نشان میدهد‪.‬‬
‫شکل ‪ :5-21‬گزینه ‪Monthly‬‬
‫برای تکرار ماهانه دو انتخاب وجود دارد‪ .‬انتخاب باال‪ ،‬ابتدا شماره روز و بعد از آن تناوب ماهها را مشخص میکند‪.‬‬
‫به عنوان مثال اگر گزینههای ‪ 1‬و ‪ 2‬را وارد کنید‪ ،‬فعالیت یک ماه در میان‪ ،‬در اولین روز ماه اجرا خواهد شد‪.‬‬
‫دومین گزینه تکرار را به جای شماره روز بر حسب روزهای هفته مشخص میکند‪ .‬به عنوان مثال میتوانید‬
‫تعیین کنید که فعالیت در اولین چهارشنبه هر ماه تکرار شود‪.‬‬
‫گزینه ‪ Yearly‬برای تکرارهای ساالنه است‪ .‬شکل ‪ 5-21‬تنظیمهای آن را نشان میدهد‪.‬‬

‫شکل ‪ :5-21‬گزینه ‪Yearly‬‬
‫در این حالت نیز دو گزینه برای مشخص کردن روز بر حسب شمارهای که در ماه دارد و بر حسب روزهای هفته‪،‬‬
‫وجود دارد‪.‬‬
‫‪Range of recurrence‬‬ ‫بعد از تعیین الگوی تکرار باید محدوده تکرار را تعیین کنید‪ .‬تنظیمهای آن در قسمت‬
‫قرار دارد‪ .‬تاریخ شروع تکرارها را در کادر ‪ Start‬وارد کنید‪ .‬برای تعیین پایان تکرارها دو راه وجود دارد‪ .‬یک راه‬
‫این است که گزینه ‪ End after‬را انتخاب کرده‪ ،‬تعداد تکرارها را در کادر مقابل آن وارد کنید و راه دیگر این است‬
‫که گزینه ‪ End by‬را انتخاب کرده‪ ،‬تاریخ پایان تکرارها را در آن وارد کنید‪.‬‬
‫پایین کادر محاوره کادری برای انتخاب تقویم مجموعه فعالیتهای تکرار شونده وجود دارد‪ .‬ساخت و استفاده از‬
‫تقویمها را در فصل ‪ 11‬خواهید آموخت‪ .‬در حال حاضر میتوانید گزینه ‪ None‬را انتخاب کنید تا مجموعه‬
‫فعالیتها از تقویم پیشفرض پروژه استفاده کنند‪.‬‬
‫وقتی روی ‪ OK‬کلیک کنید مجموعه فعالیتها ساخته خواهند شد (شکل ‪.)5-22‬‬
‫شکل ‪ :5-22‬مجموعه فعالیتهای تکرار شونده‬

‫همانطور که دیده میشود‪ ،‬مجموعه فعالیتهای تکرار شونده به صورت یک خالصه فعالیت درج میشوند که‬
‫هرکدام از فعالیتها زیر مجموعه آن هستند‪ .‬میتوانید روی عالمت کنار خالصه فعالیت کلیک کنید تا‬
‫زیرمجموعههای آن نمایش داده شوند (شکل ‪.)5-23‬‬
‫شکل ‪ :5-23‬فعالیتهای تکرار شونده‬
‫در کنار آیتم نشاندهنده مجموعه فعالیت تکرار شونده است‪ .‬این عالمت در ستون‬ ‫وجود عالمت‬
‫‪ Indicators‬قرار میگیرد‪ .‬ستون ‪ Indicators‬تنها ستونی است که به جای نام یا عنوان‪ ،‬با آیکن مشخص میشود‪.‬‬
‫آیکن آن است‪.‬‬
‫ارائه ‪WBS‬‬
‫تا این مرحله شیوه ساخت و تنظیم ‪ WBS‬را آموختید‪ ،‬که البته این آموزش به ناچار همراه با آموزش ساخت‬
‫فعالیتها بود‪.‬‬

‫گاهی الزم است که ساختار شکست کارِ تهیه شده را ارائه کنید‪ .‬برای این کار راههای مختلفی وجود دارد که در‬
‫این قسمت بررسی میشود‪.‬‬
‫یک راه برای کنترل ‪ ،WBS‬استفاده از جدول گانت است‪ .‬برای این کار ابتدا ستون ‪ Summary‬را به جدول اضافه‬
‫کنید (شکل ‪.)5-24‬‬

‫شکل ‪ :5-24‬اضافه کردن ستون ‪ Summary‬به جدول‬

‫این ستون برای خالصه فعالیتها مقدار ‪ Yes‬و برای فعالیتها مقدار ‪ No‬را نشان میدهد‪ .‬اگر آیتمها را فیلتر‬
‫کنیم تا تنها رکوردهایی که مقدار فیلد ‪ Summary‬آنها ‪ Yes‬است نمایش داده شود‪ ،‬عمال آنچه دیده میشود‪،‬‬
‫‪ WBS‬برنامه خواهد بود‪ .‬فیلتر کردن اطالعات در فصل ‪ 15‬به تفصیل آموزش داده میشود‪ .‬برای منظور فعلی‬
‫میتوانید روی فلش کوچکی که کنار عنوان ‪ Summary‬قرار دارد کلیک کنید تا منوی شکل ‪ 5-25‬باز شود‪.‬‬
‫شکل ‪ :5-25‬منوی فیلتر‬
‫گزینه ‪ No‬را غیر فعال کرده‪ ،‬روی ‪ OK‬کلیک کنید‪ .‬به این ترتیب رکوردهایی که فیلد ‪ Summary‬آنها مقدار‬
‫‪ No‬داشته باشد نمایش داده نخواهد شد‪ .‬شکل ‪ 5-26‬برنامه مثال قبل را بعد از فیلتر کردن فعالیتها نشان‬

‫شکل ‪ :5-26‬فیلتر کردن فعالیتها و نمایش خالصهفعالیتها‬
‫عالمت در کنار عنوان ‪ Summary‬نشان می دهد که فیلتری برای آن ستون درج شده است‪ .‬برای حذف فیلتر‬
‫و بازگرداندن نما به حالت اولیه روی عالمت کلیک کنید و از منویی که باز میشود‬
‫‪ Clear filter from Summary‬را انتخاب کنید‪ .‬برای حذف فیلتر میانبر سادهای نیز وجود دارد‪ :‬کلید ‪.F3‬‬
‫ساختار شکست کار بعد از فیلتر کردن آماده ارائه است‪ ،‬ولی میتوانید آن را کاملتر نیز بکنید‪ .‬اولین کاری که‬
‫میتوانید برای بهبود ارائه انجام دهید‪ ،‬این است که فیلد ‪ WBS‬را به جدول اضافه کنید (سمت چپ نام برای‬
‫این کار بسیار مناسب است)‪ .‬شکل ‪ 5-27‬نتیجه را نشان میدهد‪.‬‬

‫شکل ‪ :5-27‬اضافه کردن فیلد ‪ WBS‬به جدول‬
‫این فیلد کد ‪ WBS‬آیتمها را نشان میدهد‪ .‬این کد سلسلهمراتبی است‪ ،‬یعنی زیرمجموعه بودنها را هم نشان‬
‫میدهد‪ .‬آنچه در حالت اولیه میبینید‪ ،‬شیوه کدگذاری پیشفرض است‪ .‬اگر مایل باشید میتوانید شیوه‬
‫کدگذاری ساختار شکست کار را تغییر دهید‪ .‬این مسئله در فصل ‪ 14‬توضیح داده شده است‪.‬‬
‫اگر برنامه را در این حالت چاپ کنید‪ ،‬فیلدهای فراوانی در خروجی چاپی وجود خواهند داشت و نمودار گانت نیز‬
‫چاپ خواهد شد‪ .‬بهتر است پیش از چاپ تمام فیلدهای اضافه را مخفی کنید‪ .‬روی لبه نمودار گانت نیز کلیک‬
‫کنید و آن را بدون رها کردن کلید ماوس به سمت راست صفحه بکشید تا مخفی شود‪ .‬میتوانید برنامه را در‬
‫همین حالت چاپ کنید‪ ،‬ولی بهتر است قبل از آن قالببندی چاپ را مطابق توضیحات فصل ‪ 26‬وارد کنید تا‬
‫نمای بهتری به دست آورید‪.‬‬
‫این شیوه نمایش برای ‪WBS‬هایی که خالصه فعالیتهای زیادی داشته باشند بسیار مناسبتر از نمایش‬
‫گرافیکی است؛ ولی به هر حال بسیاری از افراد نمایش گرافیکی را بیشتر میپسندند‪.‬‬

‫‪WBS‬‬ ‫عالوه بر روش گفته شده‪ ،‬نرمافزارهایی جانبی هم وجود دارند که ‪ WBS‬را به تصویر میکشند‪ .‬نرمافزار‬
‫‪ Chart Pro‬نمونهای از نرمافزارهای گفته شده است‪.‬‬
‫ساخت مایلستون‬
‫مایلستون به رویدادهای مهم پروژه گفته میشود‪ .‬مایلستونها معموال فعالیتهایی با مدت زمان صفر هستند‪.‬‬
‫‪Task| Insert| Milestone‬‬ ‫وقتی مدت زمان فعالیتی را صفر وارد کنید‪ ،‬تبدیل به مایلستون میشود‪ .‬اگر روی‬
‫کلیک کنید‪ ،‬فعالیتی با مدت زمان صفر‪ ،‬و به عبارت دیگر یک مایلستون‪ ،‬درج میشود‪.‬‬
‫بهتر است برای هرکدام از رویدادهای قراردادی مایلستونی بسازید‪ .‬تحویل کارگاه‪ ،‬اجرایی شدن قرارداد‪ ،‬تحویل‬
‫موقت و تحویل دایم از این جمله هستند‪ .‬میتوانید مایلستونهای راهنمای دیگری نیز طراحی کنید؛ مسایلی‬
‫مانند تکمیل اسکلت‪ ،‬تکمیل سفتکاری‪ ،‬تکمیل نازککاری و مانند آنها‪ ،‬از مثالهای پروژههای ساختمانی‬
‫هستند‪.‬‬
‫اگر پروژه پیشنیازهای خارجی داشته باشند نیز بهتر است برای هرکدام مایلستونی بسازید؛ به عنوان مثال اگر‬
‫شروع کار قسمتی از پروژه وابسته به ابالغ آن از سوی کارفرما باشد‪.‬‬
‫بعضی کاربران یک مایلستون شروع و یک مایلستون پایان نیز برای پروژه میسازند‪ .‬چنین عناصری کاربردی‬
‫ندارند و نیازی به استفاده از آن ها نیست‪ .‬در عین حال‪ ،‬معموال شروع و پایان پروژه متناظر با رویدادهایی‬
‫قراردادی است که میتوانید از آنها استفاده کنید‪ ،‬تا بر مبانی قرارداد تاکید شود (اجرایی شدن قرارداد برای‬
‫شروع و تحویل موقت یا تحویل قطعی برای پایان)‪.‬‬
‫بعضی دیگر از کاربران در استفاده از مایلستونهای شروع و پایان (که به طور کلی بیفایده هستند) افراط‬
‫میکنند و آن ها را زیرمجموعه هر خالصه فعالیتی نیز اضافه میکنند‪ .‬این کار عالوه بر بیفایده بودن باعث‬

‫شلوغی برنامه نیز می شود‪ .‬در هر حال شروع و پایان خالصه فعالیت در آیتم خالصه فعالیت محاسبه و نمایش‬
‫داده میشود و نیازی به چنین مایلستونهایی نیست‪.‬‬
‫ساخت فعالیتهای وابسته‬
‫فرض کنید دو یا چند فعالیت وجود دارد که در زمانهای مختلفی اجرا میشوند‪ .‬این فعالیتها‪ ،‬نیاز به فعالیت‬
‫دیگری نیز دارند که باید با آغاز فعالیت اول شروع شود و تا زمان تکمیل فعالیت دوم ادامه داشته باشد (شکل‬
‫‪.)5-28‬‬
‫شکل ‪ :5-28‬فعالیت وابسته‬
‫ممکن است در چنین شرایطی راه حل پیش پا افتاده‪ ،‬یعنی ساخت یک فعالیت و تنظیم آن برای مطابقت با‬
‫زمان های مورد نظر را انتخاب کنید‪ .‬ولی مشکل عمده این راه حل‪ ،‬این است که اگر یکی از دو فعالیت اول تغییر‬
‫کند‪ ،‬فعالیت سوم به طور خودکار اصالح نخواهد شد‪ .‬در نظر داشته باشید که برنامه زمانبندی یک نقاشی ثابت‬
‫نیست‪ ،‬یک برنامه پویا است که تمام عناصر آن قابلیت تغییر دارند و باید طوری برنامهریزی کنید که این کار تا‬
‫جای ممکن به طور خودکار انجام شود تا هم زمان کمتری صرف شده و هم امکان بروز اشتباه حداقل شود‪.‬‬
‫به چنین فعالیتهایی ‪ Hammock‬یا ‪ Level of Effort‬گفته می شود و در این کتاب فعالیت وابسته نامیده‬
‫میشوند‪ .‬در برخی نرمافزارهای برنامه ریزی‪ ،‬مانند پریماورا‪ ،‬ابزاری برای ساخت این نوع فعالیت وجود دارد‪ .‬در‬
‫‪ Project‬چنین ابزاری وجود ندارد‪ ،‬ولی ابزارهایی کلیتر دارد که میتوان با کمک آنها فعالیت وابسته ساخت‪.‬‬

‫شکل ‪ 5-29‬فعالیت وابسته برنامه مثال قبل را نشان می دهد که بعد از افزایش دو روزه مدت زمان فعالیت دوم‪،‬‬
‫به طور خودکار اصالح شده است‪.‬‬
‫شکل ‪ :5-29‬اصال خودکار فعالیت وابسته‬
‫برای ساخت فعالیت وابسته مراحل زیر را انجام دهید‪:‬‬
‫‪ -1‬فعالیت را بسازید‬
‫‪ -2‬سلول تاریخ شروع فعالیت اول را انتخاب کنید‬
‫‪ -3‬کلیدهای ‪ Ctrl+C‬را برای کپی کردن آن بفشارید‬
‫‪ -4‬سلول تاریخ شروع فعالیت وابسته را انتخاب کنید‬
‫‪ -5‬از منوی میانبر یا منوی اصلی‪ Paste Special ،‬را انتخاب کنید‬
‫‪ -6‬گزینه ‪ Link‬را انتخاب کنید‬
‫‪ -7‬با مراحلی مشابه ‪ 2‬تا ‪ ، 6‬تاریخ پایان فعالیت دوم را در محل تاریخ پایان فعالیت وابسته به صورت‬
‫لینک شده ‪ paste‬کنید‬

‫توجه داشته باشید که بعد از ساخت فعالیت وابسته نباید مدت زمان آن را ویرایش کنید‪ .‬اگر وجود عالمت سوال‬
‫در کار مدت زمان فعالیت وابس ته برایتان نامطلوب است‪ ،‬باید پیش از انجام مراحل هفتگانه‪ ،‬مدت زمان دلخوانی‬
‫که نامطمئن نباشد به فعالیت بدهید تا عالمت سوال آن از بین برود‪.‬‬
‫کنترل زمان ساخت آیتم‬
‫ممکن است زمانی به مشکلی بر بخورید و برای حل آن نیاز به ره گیری برخی تغییرات و اقدامات داشته باشید‪.‬‬
‫برای این کار ابزارهایی در ‪ Project‬وجود دارد که یکی از آنها‪ ،‬فیلد تاریخ ساخت آیتم است‪.‬‬
‫میتوانید فیلد ‪ Created‬را به جدول اضافه کنید تا تاریخ ساخت هر آیتم را نشان دهد‪.‬‬

‫راهنمای جامع ‪  Microsoft Project 2013‬فصل ‪ :6‬تنظیم مدت زمان فعالیتها‬
‫فصل ‪ :۶‬تنظیم مدت زمان فعالیتها‬
‫معموال یکی از اولین کارهایی که بعد از تدوین ساختار شکست کار و فعالیتها انجام میشود‪ ،‬برآورد و ثبت‬
‫مدت زمانهای آنهاست‪ .‬در این فصل تمام اطالعاتی که در مورد ثبت مدت زمان فعالیتها و درک شیوه‬
‫محاسبه مدت زمان خالصه فعالیتها نیاز دارید مطرح خواهد شد‪.‬‬
‫نکته مهم دیگری که در مورد مدت زمانها وجود دارد‪ ،‬شیوه تبدیل واحدها به یکدیگر است که متاسفانه برای‬
‫بسیاری از کاربران مشکل ایجاد میکند‪ .‬این مشکل یا به خاطر مسلط نبودن به مفهوم زمان در نرمافزار یا اشتباه‬
‫گرفتن آن با تنظیم های تقویم است‪ .‬بهتر است مطالب این فصل را کامال بیاموزید تا در مباحث پیشرفتهتر دچار‬
‫مشکل نشوید‪.‬‬
‫روشهای تعیین مدت زمان‬
‫پیش از این توضیح داده شد که بین بسیاری از فیلدها وابستگیهایی وجود دارد‪ .‬فیلد مدت زمان نیز به بسیاری‬
‫فیلدهای دیگر وابسته است‪ .‬مهم ترین وابستگی‪ ،‬وابستگی به مقدار کار است که در فیلد ‪ Work‬مشخص میشود‪.‬‬
‫ترکیب این دو فیلد به همراه میزان تخصیص منابع تکمیل میشود‪.‬‬

‫به عنوان مثال فعالیتی را فرض کنید که برای مدت زمان آن مقدار ‪ 11‬روز وارد شده باشد و در تمام این مدت‬
‫دو نیروی تمام وقت به کار آن گمارده شده باشند‪ .‬در این صورت مقدار کار در تقویم استانداردی که روزی ‪8‬‬
‫ساعت کار دارد‪ 161 ،‬نفر ساعت خواهد بود‪ .‬حال اگر میزان تخصیصها (دو نفر تمام وقت) ثابت باشد و مقدار‬
‫کار را به ‪ 121‬نفر ساعت تبدیل کنیم‪ ،‬مدت زمان فعالیت به ‪ 7/5‬روز تبدیل خواهد شد‪.‬‬
‫همانطور که متوجه شده اید این رابطه زمانی برقرار است که برنامه منبع داشته باشد‪ .‬هر برنامهای منبع ندارد و‬
‫در مورد چنین برنامههایی مدت زمان وابستگی معنیداری با کار و میزان تخصیص نخواهد داشت‪.‬‬
‫در این فصل ابتدا تعیین دستی مدت زمان توضیح داده می شود‪ .‬این کار تنها روش برای تعیین مدت زمان‬
‫فعالیتهای برنامههای بدون منبع است‪ .‬در مورد برنامههایی که منبع داشته باشند نیز میتوان از این روش‬
‫استفاده کرد‪ ،‬ولی میتوان به جای آن مقدار کار و میزان تخصیصها را وارد کرد‪ .‬این مسئله در انتهای فصل‬
‫توضیح داده میشود‪.‬‬
‫تاثیر نوع برنامهریزی بر مدت زمان‬
‫در ادامه خواهید دید که برنامه ریزی هر آیتم خودکار یا دستی است و این تنظیم که در فیلد ‪ Task Mode‬وارد‬
‫میشود و از قابلیتهای جدید نسخه ‪ 2111‬بود چه تاثیرهایی در کار دارد‪ .‬در حال حاضر مسئلهای که باید در‬
‫این حوزه بدانید این است که فیلد مدت زمان فعالیتهایی که دستی برنامهریزی میشوند بعد از ساخت تهی‬
‫است و فیلد مدت زمان فعالیتهایی که خودکار برنامهریزی میشوند مقدار پیشفرض ‪ 1‬روز را نشان میدهد‪.‬‬
‫اگر برنامه ریزی فعالیتی از نوع خودکار باشد فیلد مدت زمان آن نمیتواند تهی باشد و نمیتوانید مقدار آن را‬
‫پاک کنید‪.‬‬
‫در هر دو حالت برنامهریزی می توان تاریخ شروع و پایان را وارد کرد تا مدت زمان بر آن اساس محاسبه شود‪.‬‬
‫انجام این کار کامال با منطق برنامهریزی در تناقض است و اکیدا توصیه میشود که از آن اجتناب کنید‪.‬‬

‫فیلد ‪ Task Mode‬به طور پیشفرض در نمای گانت نمایش داده میشود و نوع برنامهریزی فعالیت را با یکی از‬
‫دو آیکن زیر نمایش میدهد‪:‬‬
‫)‪(Auto Scheduled‬‬ ‫برنامهریزی خودکار‬
‫)‪(Manually Scheduled‬‬ ‫برنامهریزی دستی‬
‫واحدهای مدت زمان‬
‫مدت زمان فقط به یک صورت در بانک اطالعاتی برنامه ذخیره میشود‪ :‬دقیقه‪.‬‬
‫مدت زمان ها را به هر ترتیبی که وارد کنید‪ ،‬به دقیقه تبدیل شده‪ ،‬در فایل ذخیره میشوند‪ .‬در زمان نمایش نیز‬
‫مدت زمانها یی که بر حسب دقیقه هستند به واحدهای دیگر تبدیل شده‪ ،‬نمایش داده میشوند‪ .‬در نظر داشتن‬
‫این مسئله جلوی بروز بسیاری از مشکالتی که در آینده نزدیک به آنها اشاره خواهد شد را میگیرد‪.‬‬
‫مدت زمان را با واحدهای مختلفی میتوان وارد کرد‪ .‬عالمت واحدها از این قرار است‪:‬‬
‫دقیقه‪ min ،m :‬و ‪mins‬‬ ‫‪‬‬
‫‪hours ،hour ،hrs ،hr ،h‬‬ ‫ساعت‪:‬‬ ‫‪‬‬
‫روز‪ day ،dy ،d :‬و ‪days‬‬ ‫‪‬‬
‫هفته‪ week ،wks ،wk ،w :‬و ‪weeks‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ month ،mons ،mon ،mo‬و ‪months‬‬ ‫ماه‪:‬‬ ‫‪‬‬

‫بزرگی و کوچکی حروف اهمیتی ندارد‪ .‬واحد را باید بعد از مقدار وارد کرد و میتوان آن را با فاصله یا بدون‬
‫فاصله تایپ کرد‪ .‬از عالمت های متعددی که برای هر واحد وجود دارد‪ ،‬یکی پیشفرض است و بعد از وارد کردن‬
‫مقدار‪ ،‬عالمت به مقدار پیشفرض تبدیل میشود‪.‬‬
‫اگر قبال مقداری وارد نشده باشد و مقدار جدید را بدون واحد وارد کنید‪ ،‬واحد آن روز خواهد بود (این‬
‫پیشفرض را میتوان در تنظیمها تغییر داد) ‪ .‬اگر قبال واحدی وارد شده باشد و مقدار جدید را بدون واحد وارد‬
‫کنید‪ ،‬واحد قبلی برایش به کار خواهد رفت‪.‬‬
‫مدت زمانهای روزشمار‬
‫تمام واحدهای گفته شده مدت زمانهای کاری هستند‪ .‬یعنی اگر فعالیتی با ‪ 2 days‬وارد شده باشد و در روز‬
‫جمعه آغاز شود‪ ،‬یک روز کاری آن در روز جمعه انجام میشود‪ ،‬شنبه و یکشنبه که تعطیل هستند در نظر گرفته‬
‫نمی شوند و در نهایت در پایان دوشنبه که روز کاری است تمام میشود‪ .‬تعطیلیهای تقویم قابل تنظیم هستند‬
‫و این مسئله در فصل ‪ 11‬توضیح داده میشود‪.‬‬
‫عالوه بر واحدهای گفته شده‪ ،‬که واحدهای مبتنی بر زمانهای کاری هستند‪ ،‬واحدهای دیگری برای مدت‬
‫زمانهای فارغ از تعطیلی یا اصطالحا روزشمار نیز وجود دارد‪ .‬این واحدها مشابه واحدهای قبلی هستند‪ ،‬با این‬
‫تفاوت که در ابتدای پسوند آنها ‪( e‬ابتدای ‪ )elapsed‬قرار میگیرد‪ .‬به این ترتیب ‪ 1 edays‬به معنی یک روزِ‬
‫فارغ از تعطیلی خواهد بود‪.‬‬
‫اصوال اکثرِ مدت زمانها معمولی وارد میشوند و فقط برخی از آنها روزشمار هستند‪ .‬به عنوان مثال اگر احیانا‬
‫برای مدت گیرش بتن فعالیتی تعریف کرده باشید‪ ،‬باید مدت زمان آن را فارغ از تعطیلی وارد کنید‪ ،‬زیرا گیرش‬
‫بتن در صورت تعطیل بودن کارگاه متوقف نخواهد شد‪.‬‬

‫در نظر داشته باشید که رفتار مدت زمانهای روزشمار در برخی مواقع مطابق انتظار نیست و در نتیجه بهتر‬
‫است تا جای ممکن از آنها اجتناب کنید‪.‬‬
‫مدت زمان های کاری برای بسیاری از مخاطبان عجیب هستند‪ ،‬زیرا با تفاضل تاریخ پایان و شروع هماهنگ‬
‫نیستند‪ .‬مثال ممکن است فعالیتی ‪ 88/1/1‬آغاز شده باشد و ‪ 89/1/1‬تمام شده باشد‪ ،‬ولی فیلد مدت زمان به‬
‫جای ‪ 365‬روز‪ ،‬مقداری مانند ‪ 321‬روز نشان دهد‪ .‬مخاطبانی که با اصول برنامهریزی و کنترل پروژه آشنا‬
‫نیستند گمان می کنند که اشتباهی رخ داده است‪ ،‬در حالی که در واقع مدت زمان گزارش شده تعداد روزهای‬
‫کاری بازه ‪ 88/1/1‬تا ‪ 89/1/1‬است‪ .‬اگر الزم باشد میتوانید برای رفع این مشکل فیلدهای اختصاصی بسازید که‬
‫مدت زمانهای روزشمارِ فارغ از تعطیلی هر فعالیت را محاسبه کرده‪ ،‬نشان دهد‪.‬‬
‫مدت زمانهای تخمینی‬
‫نکته دیگری که در مورد مقادیر مدت زمان وجود دارد‪ ،‬مدت زمانهای تخمینی است‪ .‬اصوال تمام مدت زمانها‬
‫تخمینی هستند‪ ،‬ولی گاهی میزان تخمینی بودنِ آنها از حدی بیشتر است و نیاز به توجه خاص دارد‪ .‬در این‬
‫موارد می توانید در انتهای واحد عالمت سوال قرار دهید‪ .‬به عنوان مثال ?‪ 5 days‬به معنی مدت زمان ‪ 5‬روزهای‬
‫است که به آن شک داریم‪ ،‬تقریب آن زیاد از حد است‪ ،‬یا به هر دلیل دیگری نیاز به توجه و احیانا اصالح بعدی‬
‫تخمینی بودن مدت زمان هیچ تاثیری در محاسبات ندارد‪ ،‬فقط عالمتی را نمایش میدهد که مسئله را به شما‬
‫یادآوری کند‪ .‬البته نکته جالب در مورد مدت زمانهای تخمینی این است که اگر مدت زمان دیگری را تحت‬
‫تاثیر بگذارد‪ ،‬آن مدت زمان نیز تخمینی به شمار خواهد رفت‪ .‬اگر خالصه فعالیتی داشته باشید که حتی یکی از‬
‫فعالیتهایش مدت زمانی تخمینی داشته باشد‪ ،‬مدت زمان آن خالصه فعالیت و تمام خالصه فعالیتهای مادرش‬
‫نیز تخمینی میشوند و با عالمت سوالی که در انتهای مقدار نمایش داده میشود مشخص میشوند‪.‬‬

‫وارد کردن مدت زمان‬
‫مدت زمانها را باید در فیلد ‪ Duration‬وارد کرد‪ .‬این فیلد پرکاربرد است و به همین خاطر به طور پیشفرض در‬
‫نمای گانت وجود دارد‪ .‬به راحتی میتوانید فیلد مدت زمان هر فعالیتی که مای ل بودید را انتخاب کرده‪ ،‬مدت‬
‫زمان را با رعایت مسایلی که در مورد واحدها گفته شد وارد کنید‪ .‬شکل ‪ 6-1‬برنامهای را نشان میدهد که مدت‬
‫زمانهای فعالیتهایش وارد شدهاند‪.‬‬
‫شکل ‪ :6-1‬مد زمانهای وارد شده در برنامه‬
‫همانطور که میبینید با وارد کردن مدت زمانها میلههای نمودار گانت نیز شکل میگیرند‪ .‬هر فعالیت میلهای در‬
‫نمودار گانت دارد که از تاریخ شروع آن فعالیت تا تاریخ پایانش امتداد مییابد و در نتیجه مدت زمان روزشمار‬
‫آن را هم نشان میدهد‪.‬‬

‫کنترل مدت زمان در نمودار گانت‬
‫به شکل ‪ 6-2‬توجه کنید‪ .‬در این شکل مدت زمان فعالیتی وارد شده است و میله گانت آن نیز دیده میشود‪.‬‬
‫شکل ‪ :6-2‬فعالیتی با مد زمان ‪ 5‬روز‬
‫در نمودار گانت دیده میشود که فعالیت از روز دوشنبه )‪ (M‬آغاز شده و در پایان روز جمعه )‪ (F‬تمام شده است‪.‬‬
‫اکنون تصور کنید که مدت زمان فعالیت که ‪ 5‬روز بود را به ‪ 6‬روز تبدیل کنیم‪ .‬چه اتفاقی خواهد افتاد؟ شکل‬
‫‪ 6-3‬نتیجه را نشان میدهد‪.‬‬
‫شکل ‪ :6-3‬تبدیل مد زمان فعالیت به ‪ 6‬روز‬
‫اگر انتظار داشتید که فعالیت در پایان روز شنبه تکمیل شود‪ ،‬اشتباه کردهاید‪ .‬روزهای شنبه و یکشنبه در تقویم‬
‫استاندارد ‪ Project‬تعطیل هستند و به همین خاطر یک روز کاری اضافه فعالیت در روز دوشنبه هفته بعد تکمیل‬
‫خواهد شد‪ .‬روزهای تعطیل در نمودار گانت با پسزمینه خاکستری نمایش داده میشوند تا مخاطب را راهنمایی‬
‫کنند‪ .‬در شکلهای قبل مشخص است که روزهای شنبه و یکشنبه تعطیل هستند‪.‬‬
‫اکنون اگر مدت زمان فعالیت را به مدت زمان روزشمار تبدیل کنیم‪ ،‬یعنی به جای ‪ 6 days‬مقدار ‪ 6 edays‬را‬
‫وارد کنید‪ ،‬تعطیلیها در نظر گرفته نخواهند شد (شکل ‪.)6-4‬‬

‫شکل ‪ :6-4‬تبدیل مد زمان فعالیت به روزشمار‬
‫از نمودار گانت مشخص میشود که تاریخ شروع اصلی فعالیت روز شنبه بوده است‪ ،‬ولی چون این روز تعطیل‬
‫بوده است در حالت های قبلی در روز دوشنبه‪ ،‬که اولین روز کاری بعد از تاریخ شروع ممکنِ فعالیت است‪ ،‬آغاز‬
‫شده بود‪ .‬در حال حاضر فعالیتی داریم که اولین روز کار آن در روزی غیر کاری است! میتوانید حدس بزنید که‬
‫اگر مدت زمان آن را یک روز دیگر اضافه کنیم‪ ،‬آخرین روز کار آن نیز در روزی غیر کاری خواهد بود (شکل ‪-5‬‬
‫‪.)6‬‬
‫شکل ‪ :6-5‬افزایش مد زمان روزشمارِ فعالیت‬
‫احتماال متوجه شدهاید که فیلد مدت زمان فعالیت در شکلهای قبل پسزمینه دارد‪ .‬یکی از قابلیتهایی که در‬
‫نسخه ‪ 2117‬به ‪ Project‬اضافه شد این است که وقتی مقدار فیلدی ویرایش میشود‪ ،‬آن فیلد و تمام فیلدهای‬
‫دیگری که به خاطر ویرایش آن تغییرکردهاند با پسزمینه آبی کمرنگ متمایز میشوند‪ .‬وقتی فایل را ذخیره‬
‫کنید یا کلید ‪ F9‬را بزنید‪ ،‬پسزمینهها محو خواهند شد‪ .‬پسزمینهها در زمان چاپ نیز وجود نخواهند داشت و‬
‫فقط برای اطالعرسانی به برنامهریز طراحی شدهاند‪ .‬بهتر است همیشه به پسزمینهها دقت کنید و ببینین که‬
‫اصالحات چگونه بر قسمتهای مختلف برنامه تاثیر میگذارند و تاثیرها را در ذهن خود تحلیل کنید‪.‬‬

‫تعیین شیوه تبدیل واحدها‬
‫به شکل ‪ 6-6‬توجه کنید‪ .‬در این شکل دو فعالیت با مدت زمانهای ‪ 21‬روز و ‪ 1‬ماه وارده شدهاند‪.‬‬
‫شکل ‪ :6-6‬فعالیتهای نمونه با مد زمانهای متفاو‬
‫نکته عجیبی به نظرتان نمیرسد؟‬
‫با اینکه مدت زمان دو فعالیت یکسان نیست‪ ،‬میلههای گانت آنها مدت زمانهای روزشمارِ یکسانی را نشان‬
‫میدهند‪ .‬تعطیلی های تقویم هرچه باشد‪ ،‬به هر دو فعالیت یکسان اعمال میشود‪ ،‬زیرا در بازههای یکسانی از‬
‫تقویم هستند و برای آنها تقویمهای متفاوتی نیز تعریف نشده است‪.‬‬
‫چنین مسایلی دایما در برنامهها به چشم میخورند و برای بسیاری از افراد مشکل ایجاد میکنند‪ .‬مسئله این‬
‫است که واحدهای مختلف زمانی باید با ضرایبی به یکدیگر تبدیل شوند‪ .‬وقتی مدت زمانی را بر حسب روز وارد‬
‫میکنید‪ ،‬باید با مجموعه ای از ضرایب به دقیقه تبدیل شود و در مورد ماه نیز چنین قاعدهای برقرار است‪ .‬انتظار‬
‫دارید واحدها با چه ضرایبی تبدیل شوند؟‬
‫توافقی عمومی در مورد ضرایب تبدیل وجود ندارد‪ .‬به همین خاطر گزینههایی برای این منظور وجود دارد و‬
‫میتوانید ضرایب دلخواه خود را در آنها وارد کنید‪ .‬برای دسترسی به گزینهها ‪ File| Options‬را اجرا کنید تا‬
‫کادر محاوره ‪ Project Options‬باز شود‪ .‬در این کار محاوره زبانه ‪ Schedule‬را انتخاب کنید (شکل ‪.)6-7‬‬

‫شکل ‪ :6-7‬تنظیمهای واحدهای زمانی‬
‫در این زبانه سه گزینه برای تنظیم ضرایب تبدیل واحدهای زمانی وجود دارد‪:‬‬
‫‪ :Hours per day‬ضریب تبدیل روز به ساعت‬ ‫‪‬‬
‫‪ :Hours per week‬ضریب تبدیل هفته به ساعت‬ ‫‪‬‬
‫‪ :Days per month‬ضریب تبدیل ماه به روز‬ ‫‪‬‬
‫با این سه ضریب‪ ،‬تکلیف شیوه تبدیل تمام واحدهای زمانی مشخص میشود و ‪ Project‬میداند که چگونه‬
‫هریک از آنها را به دقیقه تبدیل کند‪.‬‬

‫هر ماه به طور پیشفرض ‪ 21‬روز کاری در نظر گرفته میشود‪ ،‬به همین خاطر دو فعالیتی که یکی ‪ 21‬روزه و‬
‫دیگری یک ماهه بود مدت زمان کاری و روزشمار برابری داشتند‪.‬‬
‫ضرایب پیشفرضِ تبدیل واحدهای زمانی با ذهنیت مدتهای کاری ساخته شدهاند‪ ،‬در حالی که بسیاری از‬
‫مخاطبان واحدها را با ضرایب تقویمی تبدیل میکنند‪ .‬اگر گمان میکنید چنین مخاطبانی دارید‪ ،‬بهتر است‬
‫پیش از وارد کردن مدت زمانها مقدارها را به صورت زیر اصالح کنید‪:‬‬
‫‪8 :Hours per day‬‬ ‫‪‬‬
‫‪( 56 :Hours per week‬به معنی ‪ 7‬روز کاری‪ ،‬که هرکدام ‪ 8‬ساعته هستند)‬ ‫‪‬‬
‫‪31 :Days per month‬‬ ‫‪‬‬
‫توجه داشته باشید که این تنظیمها ارتباط مستقیمی با تقویم های کاری ندارند و فقط برای تبدیل واحدهای‬
‫زمانی به کار میروند‪.‬‬
‫بسیاری اوقات مدت زمان فعالیتها از کارشناسان حوزههای کاری دریافت میشود و احتمال دارد که مدت‬
‫زمان ها را به جای روز‪ ،‬بر حسب هفته یا ماه به شما بدهند‪ .‬در این صورت حتما باید از ایشان بپرسید که‬
‫منظورشان از هفته و ماه چیست و تنظیمهای واحدهای زمانی را طوری مشخص کنید که به ذهنیت اکثر آنها‬
‫نزدیکتر باشد‪ .‬معموال مقادیری که پیش از این پیشنهاد شد به ذهنیت اکثر افراد نزدیکتر است‪ .‬اگر گمان‬
‫میکنید استفاده از واحدهای زمانی متعدد سوتفاهم ایجاد میکند‪ ،‬تمام مدت زمانها را با واحد یکسانی مانند‬
‫روز وارد کنید‪.‬‬
‫پس از این توضیحات‪ ،‬برمیگردیم به برنامه نمونهای که تصویر آن پیش از این ارائه شده بود‪ .‬فرض کنید تعداد‬
‫روزهای ماه را به ‪ 31‬تبدیل کنیم‪ .‬نتیجه در شکل ‪ 6-8‬دیده میشود‪.‬‬

‫شکل ‪ : 6-8‬برنامه نمونه بعد از تغییر ضرایب تبدیل واحدهای زمانی‬
‫آیا انتظار داشتید که میله سفت کاری که یک ماه بود بلندتر از قبل ترسیم شود؟ ولی نتیجه این است که مقدار‬
‫فیلد ‪ Duration‬آن فعالیت تغییر کرده است و میله به اندازه قبل ترسیم شده است‪.‬‬
‫در ابتدای فصل منطق رفتاری ‪ Project‬در مورد مدت زمانها توضیح داده شد‪ .‬وقتی مدت زمان ‪ 1‬ماه وارد شده‬
‫بود‪ ،‬ضریب تبدیل ماه به روز ‪ 21‬بود‪ ،‬در نتیجه ‪ 1‬ماه با همین ضریب به دقیقه تبدیل و ذخیره شده بود‪ .‬بعد از‬
‫آن ضریب به ‪ 31‬تبدیل شد‪ ،‬ولی در این حالت مدت زمان جدیدی وارد نشده است‪ .‬در این حالت مقداری که‬
‫قبال بر حسب دقیقه ذخیره شده بود و بنا هم نیست که تغییری کرده باشد‪ ،‬با ضریب جدید به ماه تبدیل و‬
‫نمایش داده شده است‪ ،‬که نتیجه ‪ 1/67‬ماه است‪.‬‬
‫بنا بر این‪ :‬همیشه ضرایب تبدیل مد زمان را پیش از وارد کردن مد زمانها تنظیم کنید‪.‬‬
‫اگر در حالت فعلی دوباره مدت زمان ‪ 1‬ماه را در فیلد مدت زمان وارد کنید‪ ،‬نتیجهای که در شکل ‪ 6-9‬نمایش‬
‫داده شده است را خواهید گرفت‪.‬‬
‫شکل ‪ :6-9‬وارد کردن مد زمان ‪ 1‬ماه برای فعالیت دوم‬

‫در این حالت وقتی مدت زمان ‪ 1‬ماه را وارد میکنید‪ ،‬به تنظیمها مراجعه میشود و این مقدار بر حسب ضرایب‬
‫تبدیلِ فعلی به دقیقه تبدیل می شود‪ .‬نتیجه این است که این بار ‪ 1‬ماه برابر با ‪ 31‬روز میشود و میله فعالیت‬
‫بزرگتر از فعالیت ‪ 21‬روزه میشود‪.‬‬
‫بهتر است در هر برنامه فقط از یک واحد زمانی استفاده کنید‪ .‬بهترین واحد زمان برای اکثر پروژهها روز است‪.‬‬
‫مدت زمان خالصهفعالیتها‬
‫فیلد مدت زمان خالصهفعالیتها قابل ویرایش نیست‪ .‬در واقع خالصهفعالیتها برای خالصهسازی اطالعات‬
‫فعالیتهای زیرمجموعه خود هستند و در نتیجه تعداد فیلدهای قابل ویرایش آنها بسیار کمتر است‪.‬‬
‫وقتی مدت زمان و سایر مشخصههای زمانبندی را وارد کنید‪ ،‬تاریخ شروع و پایان فعالیتها مشخص میشود‪.‬‬
‫تاریخ شروع هر خالصه فعالیت برابر با زودترین تاریخ شروع زیرمجموعههایش و تاریخ پایان آن برابر با دیرترین‬
‫تاریخ پایان خواهد بود‪ .‬بعد از این که این دو تاریخ مشخص شوند‪ ،‬مدت زمان خالصه فعالیت بر این اساس‬
‫محاسبه خواهد شد‪.‬‬
‫آنچه گفته شد درباره منطق کالسیک برنامهریزی بود‪ .‬اگر برنامهریزی خالصه فعالیت خودکار نباشد‪ ،‬منطق‬
‫دیگری حاکم خواهد بود‪ .‬البته در نظر داشته باشید که وقتی آیتمی به خالصه فعالیت تبدیل میشود‪ ،‬نوع‬
‫برنامهریزی آن نیز به خودکار تبدیل می شود و اگر مایل باشید باید بعد از تبدیل آن به خالصه فعالیت‪ ،‬نوع‬
‫برنامهریزی آن را تغییر دهید‪.‬‬
‫شکل ‪ 6-11‬برنامه نمونهای را نشان می دهد که یک خالصه فعالیت با سه فعالیت زیرمجموعه آن دارد‪ .‬خالصه‬
‫فعالیت بر خالف روند معمول‪ ،‬برنامهریزی خودکار ندارد‪.‬‬

‫شکل ‪ :6-11‬برنامه نمونه‪ ،‬با خالصهفعالیتی که برنامهریزی خودکار ندارد‬
‫در این حالت با اینکه مدت زمان تمام زیرمجموعهها مشخص شده است‪ ،‬مدت زمان خالصه فعالیت مقدار‬
‫پیشفرض یک روز را نشان میدهد‪ .‬در نمودار گان ت نیز یک روزه ترسیم شده است‪ ،‬ولی نوار باریکی به اندازه‬
‫مدت زمان زیرمجموعههایش نیز ترسیم شده است‪ .‬می توانید هر مدت زمانی که مایل باشید را به این خالصه‬
‫فعالیت اختصاص دهید (شکل ‪.)6-11‬‬
‫شکل ‪ : 6-11‬برنامه نمونه‪ ،‬بعد از تعیین مد زمان خالصه فعالیتی که برنامهریزی خودکار ندارد‬
‫یا‬ ‫در این حالت نیز میله اصلی خالصه فعالیت‪ ،‬که به شکل‬
‫است‪ ،‬مدت زمان خالصه فعالیت را نشان می دهد‪ ،‬و میله باریکی که زیر آن ترسیم شده است خالصهسازی شده‬
‫مدت زمانهای زیرمجموعهها را ارائه میکند‪.‬‬

‫استفاده از این روش زمانی کاربرد دارد که برنامهریزی کل به جز باشد‪ .‬یعنی مدت زمانهایی برای برخی خالصه‬
‫فعالیتها مشخص شده باشد و به هر دلیل الزامی باشند‪ .‬در این صورت میتوان برنامهریزی خالصهفعالیت را غیر‬
‫خودکار و مدت زمان را برای آن مشخص کرد‪.‬‬
‫اگر ترکیب مشخصات زیرمجموعههای چنین خالصهفعالیتهایی با مشخصات خالصهفعالیت هماهنگ نباشد‪،‬‬
‫عالمتهای اخطاردهندهای نمایش داده میشوند‪.‬‬
‫با وجود اینکه چنین قابلیتهایی کامال جدید هستند و در نسخههای قبل از ‪ 2111‬نرمافزار وجود نداشتند‪،‬‬
‫استفاده از آنها به هیچ وجه توصیه نمیشود‪ ،‬زیرا با ماهیت پویا و عملیاتی برنامههای زمانبندی در تناقض‬
‫هستند و پتانسیل زیادی برای تبدیلِ برنامه به یک نقاشی بی کاربرد دارند‪ .‬تمام قابلیتهایی که با کمک‬
‫برنامهریزی غیر خودکار به دست خواهید آورد را می توانید با ابزارهای دیگری که با منطق برنامهریزی سازگاری‬
‫بیشتری دارند پیادهسازی کنید‪.‬‬

‫راهنمای جامع ‪  Microsoft Project 2013‬فصل ‪ :7‬تعریف روابط‪ ،‬قیدها و فرجهها‬
‫فصل ‪ :7‬تعریف روابط‪ ،‬قیدها و فرجهها‬
‫هر برنامه زمانبندی مدلی شبیه سازی شده از رفتار زمانی پروژه است که بر اساس شرایط دایما تغییر شکل‬
‫می دهد؛ این تغییرات اطالعات بسیار ارزشمندی در اختیارمان میگذارند‪ .‬این مدل با کمک عناصری زیربنایی‬
‫شکل میگیرد که روابط‪ ،‬قیدها و فرجهها هستند و در این فصل توضیح داده میشوند‪.‬‬
‫این فصل که نسبتا طوالنی نیز هست هر سه عنصر را به تفصیل توضیح میدهد و در مورد روابط نیز هرچهار نوع‬
‫را همراه با مسایل مربوط به تاخیرها و همپوشانیهایشان مطرح میکند‪ .‬با این حال واقعیت این است که یک‬
‫برنا مه معمولی که به خوبی تنظیم شده باشد احتماال از هیچ قید و فرجهای استفاده نکرده است‪ ،‬اکثر روابط آن‬
‫‪( FS‬یکی از چهار نوع رابطه) هستند و تاخیر و همپوشانی نیز به ندرت دارند‪.‬‬
‫برنامه مناسبی که قواعد زمانبندی پروژه را رعایت کرده باشد و خوشساخت باشد به سادگی تهیه نمیشود‪.‬‬
‫روابط‪ ،‬قیدها و فرجهها همگی با نامها و عبارتهایی مشابه آنچه در پروژههای واقعی میشنویم در اختیارمان‬
‫قرار میگیرند و بسیاری از برنامه ریزان بدون حساسیت کافی و با ترجمه ضعیف مفاهیم پروژه به این عناصر‬
‫برنامههایی به وجود میآورند که کیفیت کافی ندارند‪ .‬همانطور که یک ترجمه مناسب باید به جای تبدیل تک‬
‫تک کلمه ها از زبان مبدا به زبان مقصد‪ ،‬بر مفاهیم و معانی تمرکز داشته باشد‪ ،‬کار شما نیز باید به جای ترجمه‬
‫کلمه به کلمه مفاهیم پروژه به عناصر زمانبندی‪ ،‬بر ترجمهای عمیق‪ ،‬مفهومی و مبتنی بر معنا متمرکز باشد‪.‬‬

‫شاید مفهومی که در پروژه به شکل قید بیان میشود در ترجمهای مناسب تبدیل به رابطهای در ‪ Project‬شود و‬
‫نه یک قید‪.‬‬
‫مهم ترین موضوع این فصل مفهوم روابط است که باید آن را به خوبی بیاموزید و در کار با تحلیل کافی عملیاتی‬
‫کنید‪ .‬این کار در ابتدا زمان بسیار زیادی از شما می گیرد‪ ،‬ولی با مرور زمان به اندازه زبان مادری برایتان آشنا‪،‬‬
‫ساده و سریع خواهد شد‪.‬‬
‫مفاهیم کلی روابط‬
‫هر رابطه‪ ،‬منطقی را بین دو آیتم مشخص میکند‪ .‬به عنوان مثال‪ ،‬پیش از تکمیل دیوارچینی نمیتوان‬
‫سفیدکاری روی آن را شروع کرد‪ .‬پس بین این دو فعالیت رابطهای وجود دارد‪ .‬این رابطه دیوارچینی را به‬
‫سفیدکاری مربوط می کند و اصطالحا به فعالیت اول‪ ،‬که در این مثال دیوارچینی بود‪ ،‬پیشنیاز و به فعالیت دوم‪،‬‬
‫که در این مثال سفیدکاری بود‪ ،‬پسنیاز گفته میشود‪ .‬دیوارچینی پیشنیاز سفیدکاری است‪ ،‬یعنی تا زمانی که‬
‫دیوارچینی انجام نشده باشد نمی توان سفیدکاری را انجام داد‪ .‬البته این مثال فقط یکی از حالتهای رابطه و‬
‫پیشنیازی بود‪ ،‬در ادامه خواهید دید که روابط تنوع فراوانی دارند‪.‬‬
‫ماهیت روابط‬
‫روابط را میتوان از نظر ماهیت به دو گروه تقسیم کرد‪:‬‬
‫روابط اجتنابناپذیر‪ :‬روابط اجتنابناپذیر روابطی هستند که به لحاظ ماهیت فعالیتها شکل‬ ‫‪‬‬
‫می گیرند‪ .‬به عنوان مثال رابطه بین سفیدکاری و دیوارچینی از این نوع است؛ اصوال تا دیواری نباشد‬
‫نمیتوان آن را سفیدکاری کرد‪.‬‬

‫روابط ترجیحی‪ :‬گروه دیگری از روابط نیز در برنامهها وجود دارند که اجتنابناپذیر نیستند‪ ،‬ولی به‬ ‫‪‬‬
‫دلیلی ترجیح میدهیم در برنامه وجود داشته باشند‪ .‬به عنوان مثال میتوان درهای شیشهای داخل‬
‫ساختمانها را پیش از تکمیل کارهای سنگینتر نصب کرد‪ ،‬ولی در این صورت احتمال دارد که در‬
‫زمان اجرای آن فعالیتها بشکنند‪ ،‬در نتیجه رابطهای بین فعالیتهای سنگین و نصب درهای‬
‫شیشهای برقرار میکنند تا در زمان مناسبتر انجام شود‪ .‬نمونه رایجِ دیگر‪ ،‬نصب شیرآالت بعد از نصب‬
‫درها و یراق آالت است‪ .‬اگر امکان قفل کردن درها وجود نداشته باشد‪ ،‬ممکن است که شیرآالت پس‬
‫از نصب دزدیده شوند و به همین خاطر چنین رابطهای میسازند‪ .‬ولی به هر حال چنین روابطی‬
‫اجتنابناپذیر نیستند‪.‬‬
‫بهتر است در زمان تعریف روابط به نوع آن ها توجه شود و اگر امکان داشته باشد‪ ،‬با قرار دادن یادداشتی در کنار‬
‫آیتم‪ ،‬وجود روابط ترجیحی توضیح داده شود‪ .‬دلیل این امر این است که در صورت بروز انحراف در اجرا‪ ،‬میتوان‬
‫با بازبینی روابط ترجیحی‪ ،‬راهحلهای فراوانی برای جبران عقبافتادگیها پیدا کرد‪ .‬مثال اگر الزم باشد میتوان‬
‫شیرآالت را پیش از تکمیل یراق آالت نصب کرد تا کار تسریع شود و در عوض تعدادی نگهبان در کارگاه قرار‬
‫داد‪.‬‬
‫برای درج یادداشت‪ ،‬روی آیتم دابل کلیک کنید‪ .‬با این کار کادر محاوره ‪ Task Information‬باز میشود‪ .‬به زبانه‬
‫‪ Notes‬کادر محاوره بروید (شکل ‪.)7-1‬‬

‫شکل ‪ :7-1‬محل درج یادداشت‬
‫توضیحاتی که در نظر دارید را در این قسمت وارد کرده‪ ،‬روی ‪ OK‬کلیک کنید‪ .‬اگر آیتمی یادداشت داشته باشد‪،‬‬
‫آیکن در ستون ‪ Indicators‬نمایش داده میشود‪.‬‬
‫گروهی از روابط ترجیحی برای پیادهسازی روند اجرا طراحی میشوند‪ .‬به عنوان مثال پروژه احداث ساختمانی را‬
‫فرض کنید که ‪ 11‬طبقه دارد‪ .‬برای هر طبقه یک فعالیت دیوارچینی و یک فعالیت سفیدکاری ساخته شده است‬
‫و دیوارچینی هر طبقه پیشنیاز سفیدکاری همان طبقه شده است‪ .‬اگر روابط را در همین حد نگه داریم‪ ،‬ممکن‬
‫است اجرای بعضی سفیدکاری ها همزمان شود‪ ،‬در حالی که قصد داریم سفیدکاری را با یک گروه کاری انجام‬

‫دهیم و در نتیجه در هر زمان فقط یکی از طبقات سفیدکاری خواهد شد‪ .‬در این حالت معموال روابطی ترجیحی‬
‫بین سفیدکاری طبقات مختلف میسازند تا از پایینترین طبقه یا باالترین طبقه شروع شود و به ترتیب جلو رود‪.‬‬
‫چنین روابطی چندان مناسب نیستند‪ ،‬زیرا انعطافپذیری کافی ندارند‪ .‬اگر به عنوان مثال دیوارچینی طبقهای به‬
‫هر دلیل متوقف شود‪ ،‬سفیدکاری نیز در همان طبقه متوقف میشود‪ ،‬در حالی که در عمل میتوان آن طبقه را‬
‫رها کرد و سفیدکاری طبقات بعدی را انجام داد‪ .‬برای رفع این مشکل باید به جای تعریف رابطه‪ ،‬از تسطیح‬
‫منابع کمک گرفت‪.‬‬
‫انواع روابط‬
‫در ‪ Project‬و اکثر نرمافزارهای برنامهریزی‪ ،‬چهار نوع رابطه به شرح زیر وجود دارد‪:‬‬
‫‪ Finish-to-Start‬یا ‪ :FS‬فعالیت دوم بعد از پایان فعالیت اول شروع خواهد شد‪.‬‬ ‫‪o‬‬
‫‪ Start-to-Finish‬یا ‪ :SF‬فعالیت دوم زمانی آغاز خواهد شد که پیش از شروع فعالیت اول پایان یابد‪.‬‬ ‫‪o‬‬
‫‪ Finish-to-Finish‬یا ‪ :F‬فعالیت دوم زمانی شروع میشود که همزمان با فعالیت دوم تمام شود‪.‬‬ ‫‪o‬‬
‫‪ Start-to-Start‬یا ‪ :SS‬فعالیت دوم همزمان با فعالیت اول آغاز میشود‪.‬‬ ‫‪o‬‬
‫البته در ادامه خواهید دید که تعریف های باال تقریبی هستند و نیاز به اصالح دارند‪ ،‬ولی برای ایجاد تصویر اولیه‬
‫مناسبند‪.‬‬
‫شکل ‪ 7-2‬چهار نوع رابطه را نشان میدهد‪.‬‬

‫شکل ‪ :7-2‬انواع روابط‬
‫روابط معموال همپوشانی یا تاخیر نیز دارند‪ .‬به عنوان مثال‪ ،‬فرض کنید قرار است ستون شماره ‪ 11‬بعد از ستون‬
‫شماره ‪11‬ساخته شود‪ .‬در این صورت باید ستون ‪ 11‬را بتن ریزی کرد‪ ،‬قالب آن را باز کرد‪ ،‬با آن قالب ستون‬

‫شماره ‪ 11‬را قالببندی کرد و کار را ادامه داد‪ .‬بنا بر این باید بتنریزی ستون ‪ 11‬را پیشنیاز قالببندی ستون‬
‫‪ 11‬کنیم (از نوع ‪ .)FS‬ولی در عمل نمیتوان بالفاصله بعد از بتنریزی قالب را باز کرد و باید مدت زمانی صبر‬
‫کرد تا بتن به حدی کافی از گیرش برسد‪ .‬بنا بر این باید به رابطه تاخیری بدهیم تا به فرض قالببندی ستون‬
‫‪ 11‬دو روز بعد از بتنریزی ستون ‪ 11‬انجام شود‪.‬‬
‫شکلهای ‪ 7-3‬و ‪ 7-4‬چهار نوع رابطه را در دو حالت مختلف (با تاخیر و با همپوشانی) نشان میدهد‪.‬‬

‫شکل ‪ :7-3‬روابط با تاخیر‬

‫شکل ‪ :7-4‬روابط با همپوشانی‬
‫تاخیرها و همپوشانیها را می توان عالوه بر مدت زمان‪ ،‬بر حسب درصد نیز وارد کرد‪ .‬در این حالت درصدی از‬
‫فعالیت پیشنیاز به عنوان تاخیر یا همپوشانی به کار میرود‪ .‬مثال اگر فعالیت پیشنیاز ‪ 11‬روزه باشد و رابطهای‬

‫با تاخیر ‪ ٪21‬وارد کنید‪ ،‬در عمل ‪ 2‬روز تاخیر در نظر گرفته میشود‪ .‬تفاوت اصلی این دو حالت در این است که‬
‫اگر تاخیر و همپوشانی را به صورت مدت زمان وارد کنید‪ ،‬همیشه ثابت خواهد بود‪ ،‬ولی اگر آن را بر حسب‬
‫درصد وارد کنید و مدت زمان فعالیت اول تغییر کند‪ ،‬تاخیر و همپوشانی نیز اصالح خواهد شد‪.‬‬
‫تعریفی که پیش از این برای انواع روابط ارائه شد برای درک رفتار فعالیتهایی که فقط یک رابطه دارند کافی‬
‫است؛ ولی اگر تعداد روابط بیشتر باشد و به خصوص از روابط نامعمولی مانند ‪ SF‬استفاده شده باشد‪ ،‬باید تعاریف‬
‫دقیقتر و کاملتر را در نظر داشت‪.‬‬
‫پیش از یادگیری تعریف دقیق روابط‪ ،‬قاعده مهمی را یاد بگیرید‪:‬‬
‫اضافه شدن رابطهها هیچگاه باعث زودتر شروع شدن پسنیاز نمیشود‪.‬‬
‫به عبارت دیگر‪ ،‬وقتی روابط را اضافه میکنید‪ ،‬یا روی فعالیت تاثیری نمیگذارند‪ ،‬یا اجرای آن را به تاخیر‬
‫میاندازد‪.‬‬
‫آیتمهای برنامه زمانبندی همیشه تمایل دارند که در زودترین تاریخهای ممکن انجام شوند‪ ،‬ولی عناصر‬
‫زمانیندی‪ ،‬یعنی روابط‪ ،‬قیدها‪ ،‬تسطیح منابع و تقویمها‪ ،‬همگی عواملی هستند که آنها را مجبور به دیرتر انجام‬
‫شدن میکنند‪.‬‬
‫تعریف دقیق چهار نوع رابطه از این قرار است‪:‬‬

‫‪ :FS‬فعالیت پسنیاز پیش از پایان یافتن پیشنیاز آغاز نخواهد شد‬ ‫‪o‬‬
‫‪ :SF‬فعالیت پیشنیاز پیش از شروع پسنیاز‪ ،‬آغاز نخواهد شد‬ ‫‪o‬‬
‫‪ :SS‬فعالیت پسنیاز پیش از شروع پیشنیاز‪ ،‬آغاز نخواهد شد‬ ‫‪o‬‬
‫‪ :FF‬فعالیت پسنیاز پیش از پایان یافتن پیشنیاز‪ ،‬آغاز نخواهد شد‬ ‫‪o‬‬
‫شکل ‪ 7-5‬عملکرد روابط را نشان میدهد‪.‬‬

‫زمان‬ ‫‪FS‬‬ ‫زمان‬ ‫‪FS‬‬
‫فعالیت پیشنیاز‬ ‫فعالیت پیشنیاز‬
‫محدوده غیرمجاز شروع پسنیاز‬ ‫محدوده غیرمجاز پایان پسنیاز‬

‫زمان‬ ‫‪FF‬‬ ‫زمان‬ ‫‪FF‬‬

‫زمان‬ ‫‪SS‬‬ ‫زمان‬ ‫‪SS‬‬

‫زمان‬ ‫‪SF‬‬ ‫زمان‬ ‫‪SF‬‬
‫شکل ‪ :7-5‬عملکرد محدود کننده روابط‬

‫در این شکل ها محدوده غیر مجاز شروع و پایان هریک از روابط مشخص شده است‪ .‬وقتی بیش از یک رابطه‬
‫وجود داشته باشد‪ ،‬محدودههای غیر مجاز با هم ترکیب میشوند و محدودههای غیر مجاز بزرگتری میسازند‪.‬‬
‫محدودیتهای طراحی روابط‬
‫دو محدودیت کلی در طراحی روابط ‪ Project‬وجود دارد که از این قرارند‪:‬‬
‫‪ .1‬نمیتوان بین دو آیتم بیش از یک رابطه برقرار کرد‬
‫‪ .2‬روابط نباید دوری باشند‬
‫روابط دوری تناقض ایجاد میکنند‪ ،‬به همین خاطر در هیچ نرم افزاری مجاز نیستند‪ .‬منظور از رابطه دوری‪،‬‬
‫رابطه ای است که فعالیتی که مستقیم یا غیر مستقیم پسنیاز فعالیت دیگری هست را پیشنیاز آن کند‪.‬‬
‫مجموعه روابط زیر نمونهای از روابط دوری هستند‪:‬‬
‫‪1. Task 1‬‬ ‫‪3fs‬‬
‫‪2. Task 2‬‬ ‫‪1fs‬‬
‫‪3. Task 3‬‬ ‫‪2fs‬‬
‫در این ترکیب فعالیت اول پیشنیاز دومی‪ ،‬دومی پیشنیاز سومی و سومی پیشنیاز اولی شده است‪ ،‬یعنی‬
‫حلقهای از روابط به وجود آمده است‪ .‬اگر رابطهای که قصد دارید وارد کنید دور ایجاد کند‪ ،‬رابطه شکل نمیگیرد‬
‫و پیغام خطای شکل ‪ 7-6‬نمایش داده میشود‪.‬‬

‫شکل ‪ :7-6‬پیغام خطای ایجاد رابطه دوری‬
‫محدودیت دیگر این است که دو فعالیت بیش از یک رابطه نمی پذیرند‪ .‬اگر سعی کنید رابطه دوم را ایجاد کنید‪،‬‬
‫پیغام خطای شکل ‪ 7-7‬نمایش داده میشود‪.‬‬
‫شکل ‪ :7-7‬پیغام خطای ایجاد بیش از یک رابطه بین دو فعالیت‬
‫ولی ایجاد بیش از یک رابطه بین دو فعالیت الزاما تناقضی ایجاد نمیکند‪ .‬به عنوان مثال منطقا باید بتوان حالتی‬
‫ایجاد کرد که آیتم دوم زودتر از آیتم اول شروع نشود و زودتر از آن هم تمام نشود‪ ،‬یعنی ترکیبی از ‪ SS‬و ‪.FF‬‬
‫چنین کاری در پریماورا ممکن است‪ ،‬ولی ‪ Project‬اجازه آن را نمیدهد‪.‬‬

‫اگر منطقی که بین دو فعالیت حاکم است وجود بیش از یک رابطه را حکم میکند‪ ،‬یک راه حل این است که‬
‫فعالیتها را خرد کنید و برای زیرمجموعههای آن چند رابطه بسازید‪.‬‬
‫قاعده استفاده از انواع روابط‬
‫در طراحی و درج روابط به توصیههای مهم زیر توجه داشته باشید‪:‬‬
‫‪FS‬‬ ‫‪ .1‬اکثر روابط برنامه باید از نوع ‪ FS‬باشند – معموال توصیه میشود که حداقل ‪ 91‬درصد روابط از نوع‬
‫باشند‪ ،‬زیرا این رابطه به ماهیت واقعی اکثر پیشنیازیهای پروژه نزدیکتر است‪.‬‬
‫‪ .2‬ترجیحا از رابطه ‪ SF‬استفاده نکنید – با اینکه نرمافزارها امکان ساخت رابطه ‪ SF‬را دارند‪ ،‬توصیه‬
‫می شود که هیچگاه از این رابطه استفاده نکنید‪ ،‬زیرا معموال چنین ارتباطی بین کارهای پروژه وجود‬
‫ندارد‪.‬‬
‫‪ .3‬از تاخیر و همپوشانی زیاد استفاده نکنید – بهتر است تعداد روابطی که تاخیر یا همپوشانی دارند را به‬
‫حداقل برسانید‪ .‬حساسیت در مورد همپوشانی بیشتر از تاخیر است‪ .‬این کار مدیریت برنامه را سادهتر‬
‫میکند و به واقعیتهای اجرایی نیز نزدیکتر است‪.‬‬
‫‪ .4‬از تاخیرها و همپوشانیهای طوالنی استفاده نکنید – هیچگاه از تاخیرها و همپوشانیهای خیلی‬
‫طوالنی استفاده نکنید‪ .‬معموال توصیه میشود که این مقدار بیشتر از ‪ 5‬روز نباشد‪ .‬تاخیرها و‬
‫همپوشانی های طوالنی معموال تعبیری در پروژه ندارند و صرفا برای مخفی کردن ضعف روابط به کار‬
‫میروند‪.‬‬

‫قاعده آزاد نبودن فعالیتها‬
‫یکی از مهمترین قواعدی که در طراحی روابط توصیه میشود این است که هر فعالیت حداقل یک پیشنیاز‬
‫داشته باشد‪ ،‬به جز اولین فعالیت پروژه و هرکدام حداقل یک پسنیاز داشته باشند‪ ،‬به جز آخرین فعالیت پروژه‪.‬‬
‫البته در پراجکت میتوان روابطی ساخت که پیشنیاز یا پسنیازشان خالصه فعالیت باشد‪ .‬در این حالت‬
‫پیشنیازهای یک خالصه فعالیت پیشنیاز تمام زیرمجموعههای آن نیز به شمار میرود و پسنیازهایش نیز‬
‫پسنیاز تمام آن فعالیتها به شمار می رود‪ .‬این نوع روابط برای قاعده گفته شده کافی هستند و الزامی نیست که‬
‫روابط مستقیما به فعالیتها متصل باشند‪.‬‬
‫بسیاری از منابع توصیه میکنند که رابطههایی که به خالصه فعالیت متصل شده باشند نسازید‪ ،‬زیرا برنامه را‬
‫ناخوانا میکند‪ .‬با این حال استفاده هوشمندانه از این قابلیت ‪ Project‬باعث ساده شدن برخی از شبکهها میشود‪.‬‬
‫ممکن است فعالیتی پیشنیاز و پس نیاز داشته باشد‪ ،‬ولی این روابط به شکلی تنظیم شده باشند که تاثیرگذاری‬
‫مناسب نداشته باشند‪ .‬قاعده دیگر این است که هر فعالیت حداقل یک پیشنیاز از نوع ‪ FS‬یا ‪ SS‬داشته باشد تا‬
‫شروعش از سایر فعالیتها تاثیر بگیرد و حداقل یک پسنیاز از نوع ‪ FS‬یا ‪ FF‬داشته باشد تا پایانش بر سایر‬
‫فعالیتها اثر بگذارد‪.‬‬
‫قاعده جامع بودن روابط‬
‫در ادامه کتاب خواهید دید که از بین تمام روابط و سایر عناصر زمانبندی هر فعالیت‪ ،‬یکی از آنها سختگیرانهتر‬
‫از همه است و اصطالحا بر زمانبندی فعالیت حاکم است‪ .‬به این رابطه ‪ Driver‬گفته میشود‪ .‬میتوانید تمام‬
‫عناصر دیگر را حذف کنید و در این حالت زمانبندی آن فعالیت و سایر فعالیتها تغییری نمیکند‪.‬‬

‫این مسئله باعث میشود که بسیاری از کارب ران در تعیین روابط کوتاهی کنند‪ .‬به عنوان مثال ممکن است قرار‬
‫باشد که سیمکشی و نقاشی هردو پیشنیاز نصب کلیدها و پریزها باشند؛ ولی برنامهریز گمان کند که چون‬
‫نقاشی بعد از سیمکشی تمام می شود‪ ،‬کافی است که فقط نقاشی را پیشنیاز نصب کلیدها و پریزها کند‪ .‬در این‬
‫حالت اگر به دلیلی روند کار تغییری کند و سیم کشی پیش از پایان نقاشی تمام نشده باشد‪ ،‬عملکرد برنامه‬
‫مناسب نخواهد بود‪.‬‬
‫همیشه به یاد داشته باشید که مشخصات برنامه دایما در حال تغییر است و به همین خاطر ممکن است عنصری‬
‫که امروز بر زمانبندی یک فعالیت حاکم است‪ ،‬روز دیگر عقبنشینی کند و عنصر دیگری حاکم شود‪ .‬به همین‬
‫خاطر باید تمام روابط را وارد کنید‪ ،‬حتی اگر حاکم نباشند‪.‬‬
‫نکته مهم دیگری که در مورد روابط غیرحاکم وجود دارد این است که وقتی آنها را حذف کنید شناوری‬
‫پیشنیازها به طور کاذب افزایش پیدا میکند و در نتیجه اطالعات نادرستی از برنامه گزارش میشود‪ .‬در‬
‫قسمتهای بعدی کتاب با مفهوم شناوری آشنا خواهید شد‪.‬‬
‫تحلیل و طراحی روابط‬
‫بسیاری اوقات در مورد نوع رابطه مناسب دو فعالیت تردید به وجود میآید‪ .‬در این حالت یک پیشنهاد قدیمی‬
‫این است که انواع رابطه با در نظر گرفتن اولویتهای زیر انتخاب شوند‪:‬‬
‫‪FS‬‬ ‫‪.1‬‬
‫‪FF‬‬ ‫‪.2‬‬
‫‪SS‬‬ ‫‪.3‬‬
‫‪SF‬‬ ‫‪.4‬‬
‫به عبارت دیگر‪ ،‬سعی کنید بیشتر از همه از ‪ FS‬و کمتر از همه از ‪ SF‬استفاده کنید‪.‬‬

‫معموال کارشناسان اجرایی روابط بین فعالیتها را با جملههای انشایی اینچنینی به برنامهریزان اعالم میکنند‪:‬‬
‫فعالیت دوم ‪ 3‬روز بعد از شروع فعالیت اول شروع میشود‪.‬‬
‫در این حالت رابطه را چگونه باید طراحی کرد؟‬
‫فرض کنید فعالیت اول ‪ 6‬روزه و فعالیت دوم ‪ 8‬روزه باشد‪ .‬در این صورت تمام روابط شکل ‪ 7-8‬با جمله انشایی‬
‫گفته شده هماهنگ هستند‪.‬‬

‫شکل ‪ :7-8‬پیادهسازی ترکیب خاصی از یک رابطه‪ ،‬با هریک از چهار نوع رابطه‬

‫همانطور که می بینید در هر چهار حالت فعالیت دوم سه روز بعد از فعالیت اول آغاز میشود‪ .‬اگر برنامه ثابت‬
‫باشد‪ ،‬اهمیتی ندارد که از کدام رابطه استفاده میکنید؛ ولی برنامههای زمانبندی دایما در حال تغییر هستند‪.‬‬
‫به این خاطر باید رابطهای را انتخاب کنید که بهترین واکنش را به تغییرات داشته باشد‪.‬‬
‫البته به جز چهار حالت گفته شده‪ ،‬چهار حالت دیگر نیز وجود دارد که تاخیرها و همپوشانیهایشان به جای‬
‫مدت زمان بر حسب درصد وارد شده باشد‪ .‬در عمل باید آن چهار حالت را هم در نظر بگیرید‪ ،‬ولی در این‬
‫قسمت از کتاب برای زیاد نشدن شکلها مطرح نمیشوند‪.‬‬
‫برای تحلیل مسئله حالتهای زیر را در نظر بگیرید‪:‬‬
‫‪ .1‬شروع پیشنیاز جابجا شود و پایان آن ثابت بماند‬
‫‪ .2‬پایان پیشنیاز جابجا شود و شروع آن ثابت بماند‬
‫معموال تحلیل این دو حالت برای تصمیمگیری کافی است‪ ،‬هرچند که در شرایطی باید ترکیبهای پیچیدهتری‬
‫را هم در نظر گرفت‪.‬‬
‫شکل ‪ 7-9‬رفتار یکی از روابط را در تغییر پیشنیاز نشان میدهد‪ .‬برای هر فعالیت دو میله ترسیم شده است؛‬
‫میله هاشور خورده باال زمانبندی قبل از تغییر را نشان میدهد و میله توپر پایین زمانبندی بعد از تغییر است‪.‬‬

‫شکل ‪ :7-9‬رفتار رابطه ‪ FS‬در صور تغییر پیشنیاز‬
‫فرض کنید پیشنیاز سیمکشی و پسنیاز نصب کلید و پریز باشد‪ .‬سه روز بعد از شروع سیمکشی‪ ،‬کار سیمکشی‬
‫قسمتهایی از فضا تمام شده است و میتوان کلیدها و پریزهای آن قسمتها را نصب کرد‪.‬‬

‫اولین شکل حالتی را نشان میدهد که سیمکشی خیلی زودتر از موعد تمام شده است‪ .‬با این که سیمکشی‬
‫سریعتر پیش رفته است‪ ،‬نصب کلیدها و پریزها آغاز نشدهاند و حتی یک روز بعد از تکمیل سیمکشی آغاز‬
‫می شود‪ .‬احتماال منظور این بوده است که کارها تا جای ممکن موازی انجام شوند و در زمان صرفه جویی شود‪،‬‬
‫پس احتماال در این حالت نصب کلیدها و پریزها باید زودتر آغاز شود‪.‬‬
‫این یک دلیل برای مناسب نبودن این نوع رابطه در این مثال کافی است‪ ،‬ولی میتوانیم بررسی را ادامه دهیم‪.‬‬
‫اگر پایان سیم کشی تاخیرِ زیادی داشته باشد‪ ،‬نصب کلیدها و پریزها پیش از آن تمام خواهند شد‪ ،‬در حالی که‬
‫چنین چیزی منطقا ممکن نیست‪ .‬پس این نوع رابطه در حالت دوم نیز رد میشود‪.‬‬
‫اگر زمان شروع عقب یا جلو برود‪ ،‬مسئلهای غیر منطقی به وجود نمیآید‪ ،‬در حالی که ممکن است میزان‬
‫همپوشانی مناسب نباشد‪.‬‬
‫باید همین روند تحلیل را برای سه نوع رابطه دیگر هم انجام داد و رابطهای که هیچ مشکلی ندارد را انتخاب‬
‫کرد‪ .‬اگر چنین رابطه ای وجود نداشته باشد‪ ،‬یعنی اگر هرکدام از چهار نوع رابطه با تاخیر و همپوشانی زمانی و‬
‫درصدی (مجموعا ‪ 8‬حالت) رفتار مناسبی نداشته باشند‪ ،‬دو راه در پیش خواهید داشت‪:‬‬
‫‪ .1‬اگر رفتار زیاد از حد نامناسب نیست و پیشبینی میکنید که مشکل حادی در رفتار کلی برنامه ایجاد‬
‫نمیکند‪ ،‬از آن چشمپوشی کنید و بهترین حالت را انتخاب کنید‪.‬‬
‫‪ .2‬فعالیتهای پیشنیاز و پسنیاز را خرد کنید و بین آنها روابط متعددی ایجاد کنید‪ .‬در این حالت‬
‫میتوان با کمک تنوع روابط‪ ،‬رفتارهای پیچیدهتر را پیادهسازی کرد‪.‬‬

‫وارد کردن روابط‬
‫راههای مختلفی برای وارد کردن روابط وجود دارد که همگی در این قسمت توضیح داده میشوند‪.‬‬
‫اولین راه‪ ،‬استفاده از ماوس در نمودار گانت است‪ .‬برای این کار‪ ،‬اشارهگر ماوس را به روی نوار فعالیت پیشنیاز‬
‫در نمودار گانت ببرید‪ ،‬کلیک کنید و بدون رها کردن کلید ماوس‪ ،‬اشارهگر را به روی نمودار فعالیت پسنیاز رها‬
‫کنید (شکل ‪.)7-11‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫شکل ‪ :7-11‬ایجاد رابطه با استفاده از نمودار گانت‬
‫با این کار یک رابطه ‪ FS‬بدون همپوشانی یا تاخیر به وجود میآید‪ .‬نمودار گانت به طور پیشفرض رابطهها را با‬
‫فلشهایی نشان میدهد‪ .‬در صورت تمایل میتوانید روی فلش دبل کلیک کنید تا کادر محاوره شکل ‪ 7-11‬باز‬
‫شود‪.‬‬
‫شکل ‪ :7-11‬کادر محاوره ویرایش رابطه‬

‫با این کادر محاوره میتوانید نوع رابطه را تغییر دهید و همپوشانی یا تاخیر آن را نیز مشخص کنید‪.‬‬
‫‪Task‬‬ ‫راه دوم برای ایجاد رابطه‪ ،‬این است که روی فعالیت پسنیاز دابل کلیک کنید تا کادر محاوره‬
‫‪ Information‬باز شود‪ .‬زبانه ‪ Predecessor‬پیشنیازهای فعالیت را نشان میدهد (شکل ‪.)7-12‬‬
‫شکل ‪ :7-12‬لیست پیشنیازهای فعالیت‬
‫برای مشخص کردن پیشنیاز‪ ،‬باید از فیلد ‪ ID‬یا ‪ Task Name‬استفاده کنید‪ .‬در فیلد ‪ ID‬شماره ردیف و در‬
‫‪ Task Name‬نام فعالیت وارد می شود‪ .‬وقتی یکی از این دو را وارد کنید‪ ،‬فیلد دیگر مقدار خواهد گرفت‪ .‬وقتی‬

‫فیلد ‪ Task Name‬را انتخاب کنید‪ ،‬می توانید روی فلش کوچکی که در سمت راست آن قرار دارد کلیک کنید تا‬
‫لیست فعالیتها باز شود؛ وقتی روی یکی از فعالیتهای لیست کلیک کنید‪ ،‬انتخاب خواهد شد (شکل ‪.)7-13‬‬
‫شکل ‪ :7-13‬لیست فعالیتها‬
‫بعد از انتخاب پیشنیاز‪ ،‬روی فیلد ‪ Type‬کلیک کنید تا انتخاب شود‪ .‬وقتی روی فلش کوچک سمت راست آن‬
‫کلیک کنید‪ ،‬لیست انواع رابطهها باز خواهد شد و میتوانید گزینه مورد نظر خود را انتخاب کنید (شکل ‪.)7-14‬‬

‫شکل ‪ :7-14‬لیست انواع رابطه‬
‫اگر قصد دارید برای رابطه زمان همپوشانی یا تاخیر مشخص کنید‪ ،‬از فیلد ‪ Lag‬استفاده کنید‪.‬‬
‫راه سوم برای مشخص کردن روابط‪ ،‬استفاده از فرم پایین نمای گانت است‪ .‬برای استفاده از این فرم‪ ،‬عالمت‬
‫تایید کنار ‪ View| Split View| Details‬را فعال کنید‪ .‬اگر کادر مقابل گزینه مقداری به جز ‪ Task Form‬را نشان‬
‫میدهد‪ ،‬روی آن کلیک کنید و از منویی که باز میشود ‪ Task Form‬را انتخاب کنید‪ .‬شکل ‪ 7-15‬فرمی که به‬
‫این ترتیب در پایین پنجره ‪ Project‬باز میشود را نشان میدهد‪.‬‬

‫شکل ‪ :7-15‬فرم مشخصا فعالیت در پایین نمای گانت‬
‫این فرم به طور پیشفرض دو قسمت برای منابع و پیشنیازها دارد‪ .‬اگر مایل باشید میتوانید در فضای خالی‬
‫فرم کلیک راست کرده‪ ،‬از منویی که باز میشود ‪ Predecessors & Successors‬را انتخاب کنید تا فرم به جای‬
‫منابع‪ ،‬اطالعات پسنیازها را نشان دهد (شکل ‪.)7-16‬‬
‫شکل‪ :7-16‬اطالعا پیشنیازها و پسنیازها در فرم مشخصا فعالیتها‬

‫فعالیت پیشنیاز یا پس نیاز را انتخاب کرده‪ ،‬اطالعات رابطه را به همان ترتیبی که در قسمت قبل توضیح داده‬
‫شد وارد کنید‪ .‬بهتر است روابط را در قسمت پیشنیازها وارد کنید‪ .‬در این حالت رابطه با تعیین آیتم پیشنیاز‬
‫ساخته میشود‪ .‬اگر به قسمت پسنیاز بروید‪ ،‬باید رابطه را با تعیین پسنیاز بسازید‪.‬‬
‫به این ترتیب مشخص می شود که هر رابطه در فرم مشخصات دو آیتم نمایش داده میشود‪ .‬یکی در قسمت‬
‫پیشنیاز آیتم پسنیاز و دیگری در قسمت پسنیاز آیتم پیشنیاز (شکل ‪.)7-17‬‬
‫شکل ‪ :7-17‬نمایش رابطه در فرم آیتم پیشنیاز (باال) و آیتم پسنیاز (پایین)‬
‫راه چهارمِ ساخت رابطه‪ ،‬استفاده از ستونهای ‪ Predecessors‬و ‪ Successors‬است‪ .‬ستون ‪ Predecessors‬به طور‬
‫پیشفرض نمایش داده میشود‪ ،‬ولی اگر قصد دارید از ‪ Successors‬استفاده کنید‪ ،‬باید آن را به جدول اضافه‬
‫کنید‪ .‬مجددا پیشنهاد می شود که برای وارد کردن روابط از فیلد ‪ Predecessors‬استفاده کنید و از ‪Successors‬‬
‫برای کنترل روابط کمک بگیرید‪ .‬برای ساخت روابط‪ ،‬آنها را در یکی از فیلدهای گفته شده تایپ کنید (شکل‬
‫‪.)7-18‬‬

‫شکل ‪ :7-18‬تایپ کردن رابطه در فیلد ‪Predecessors‬‬
‫در این حالت وقتی رابطه را در یکی از دو ستون تایپ کنید‪ ،‬ستون دیگر نیز آن را برای فعالیت دوم نشان خواهد‬
‫داد‪ .‬در مثال قبل رابطه در فیلد ‪ Predecessors‬فعالیت دوم تایپ شده بود و فیلد ‪ Successors‬فعالیت اول نیز‬
‫بالفاصله آن را نشان داد‪ .‬اگر عبارت در فیلد ‪ Successors‬فعالیت اول وارد شده بود نیز در فیلد ‪Predecessors‬‬
‫فعالیت دوم دیده میشد‪.‬‬
‫گرامرِ وارد کردن رابطه به این صورت است‪:‬‬
‫]‪[ID] [Type] [Lag/Lead‬‬
‫‪Type‬‬ ‫به جای ‪ ID‬شماره ردیف فعالیت دیگر‪ ،‬که در ستون ‪ ID‬جدول نمایش داده میشود را قرار دهید‪ .‬به جای‬
‫نوع پیشنیاز‪ ،‬که با عبارتهای ‪ SS ،FF ،FS‬و ‪ SF‬شناخته میشوند را قرار دهید‪ .‬در پایان‪ ،‬اگر نیاز به زمان‬
‫همپوشانی یا تاخیر داشته باشید‪ ،‬میتوانید آن را به ادامه عبارت اضافه کنید‪ .‬به مثالهای زیر توجه کنید‪:‬‬
‫‪4SF+10%‬‬ ‫پسنیاز بعد از اینکه ‪ ٪11‬مدت زمان آیتم شماره ‪ 4‬سپری شد پایان یابد‬ ‫‪‬‬

‫‪4FF-5d‬‬ ‫پسنیاز زمانی آغاز شود که ‪ 5‬روز پیش از پایان آیتم شماره ‪ 4‬پایان یابد‬ ‫‪‬‬
‫‪4SS+1emo‬‬ ‫پس نیاز یک ماهِ روزشمار بعد از شروع آیتم شماره ‪ 4‬آغاز شود‬ ‫‪‬‬
‫‪4FS‬‬ ‫پسنیاز بعد از پایان آیتم شماره ‪ 4‬شروع شود‬ ‫‪‬‬
‫برای معرفی چند رابطه‪ ،‬باید بین آنها ویرگول بگذارید‪:‬‬
‫‪4SF,12SF+1d‬‬ ‫پسنیاز پیش از شروع ‪ 4‬و یک روز بعد از ‪( 12‬هرکدام که دیرتر است)‬ ‫‪‬‬
‫تمام نشود‬
‫‪4FF-5d,12FS‬‬ ‫پسنیاز پیش از پایان ‪ 12‬آغاز نشود و زمانی پایان یابد که بیشتر از ‪ 5‬روز‬ ‫‪‬‬
‫تا پایان ‪ 4‬باقی نمانده باشد‬
‫‪4SS+1emo, 12SS‬‬ ‫پس نیاز پیش از شروع ‪ 12‬شروع نشود و شروع آن حداقل یک ماهِ‬ ‫‪‬‬
‫روزشمار بعد از شروع ‪ 4‬باشد‪.‬‬
‫‪4FS,12FS,16FS‬‬ ‫پس نیاز پیش از پایان ‪ 12 ،4‬و ‪ 16‬شروع نشود‬ ‫‪‬‬
‫راه پنجم‪ ،‬که بهترین راه نیز هست‪ ،‬ایجاد رابطه با کمک ماوس و در جدول است‪ .‬برای این کار پیشنیاز و بعد از‬
‫آن پسنیاز را انتخاب کرده‪ ،‬روی آیکن که در ‪ Task| Schedule‬قرار دارد کلیک کنید (شکل ‪.)7-19‬‬

‫شکل ‪ :7-19‬ایجاد رابطه با انتخاب آیتمها و کلیک روی آیکن‬
‫با همین روش میتوانید در یک مرحله بین چندین فعالیت رابطه برقرار کنید (شکل ‪.)7-21‬‬
‫شکل ‪ :7-21‬ایجاد رابطه بین چند آیتم در یک مرحله‬

‫توجه داشته باشید که اگر فعالیت ها را با کشیدن ماوس انتخاب کرده باشید‪ ،‬به ترتیب از باال به پایین به هم‬
‫پیوند میخورند‪ .‬اگر مایل باشید میتوانید فعالیت ها را با هر ترتیب دیگری انتخاب کنید تا روابط به همان شکل‬
‫ایجاد شوند (شکل ‪.)7-21‬‬
‫شکل ‪ :7-21‬رابطه شکل پایین به خاطر ترتیب انتخاب فعالیتها (شکل باال‪ ،‬راست به چپ) ایجاد شده است‬
‫از کلیدهای میانبر ‪ Ctrl+F2‬نیز استفاده کنید‪.‬‬ ‫میتوانید به جای آیکن‬
‫آنچه در این قسمت توضیح داده شد‪ ،‬عمدهترین راههای ساخت رابطه بود‪ .‬با این حال راههای دیگری نیز وجود‬
‫دارد‪ .‬به عنوان مثال‪ ،‬میتوانید با گرفتن‪ ،‬کشیدن و روی هم انداختن عناصر نمودار شبکهای نیز رابطه ایجاد کرد‪.‬‬

‫کنترل روابط‬
‫تمام روشهایی که در قسمت قبل برای ایجاد روابط توضیح داده شد‪ ،‬برای کنترل آنها نیز قابل استفاده است‪.‬‬
‫اگر تعداد آیتمها و رابطههای برنامه چندان زیاد نباشد‪ ،‬یک راه برای کنترل روابط‪ ،‬نمودار گانت خواهد بود‪ .‬با‬
‫این حال‪ ،‬چنین کاری در اکثر برنامهها ممکن نیست‪ .‬شکل ‪ 7-22‬برنامهای را نشان میدهد که تعداد آیتم آن‬
‫زیاد است‪.‬‬
‫شکل ‪ :7-22‬برنامه نمونه‬

‫همانطور که دیده میشود‪ ،‬تعداد رابطهها آنقدر زیاد است که عمال فلشهای روابط خوانایی خود را از دست‬
‫دادهاند‪ .‬از آن گذشته‪ ،‬زیاد بودن تعداد این خط ها‪ ،‬حتی خوانایی کل نمودار را هم دچار مشکل کرده است‪ .‬برای‬
‫رفع این مشکل‪ ،‬روی قسمتی خالی از نمودار کلیک راست کرده‪ ،‬از منویی که باز میشود ‪ Layout‬را انتخاب‬
‫کنید تا کادر محاوره شکل ‪ 7-23‬باز شود‪.‬‬
‫شکل ‪ :7-23‬کادر محاوره ‪layout‬‬

‫در قسمت باالی کادر‪ ،‬گزینه سمت چپ را انتخاب کنید‪ .‬با این کار نمودار مثال قبل به صورت شکل ‪ 7-24‬دیده‬
‫شکل ‪ :7-24‬نمودار گانت بعد از حذف خطهای رابط‬
‫بهترین راه برای مرور روابط‪ ،‬استفاده از فرمهاست‪ ،‬زیرا بر خالف فیلدهای ‪ Predecessors‬و ‪ Successors‬جدول‪،‬‬
‫عالوه بر شماره فعالیتها‪ ،‬نام آنها را هم نشان میدهد‪.‬‬

‫همین مسئله نکتهای در بحث شیوه نامگذاری آیتمها به وجود میآورد‪ .‬به لیست زیر توجه کنید‪:‬‬
‫‪ .1‬ساختمان‬
‫‪ .1.1‬اسکلت‬
‫‪ .1.1.1‬طبقه ‪1‬‬
‫‪ .1.1.1.1‬ستون‬
‫‪ .1.1.1.2‬سقف‬
‫‪ .1.1.2‬طبقه ‪2‬‬
‫‪ .1.1.2.1‬ستون‬
‫‪ .1.1.2.2‬سقف‬
‫در این حالت تمام آیتمها کامال خالصه نامگذاری شدهاند و این مسئله لیستی کامال کوتاه و خوانا به وجود آورده‬
‫است‪ .‬ولی در این حالت نام های تکراریِ فراوانی در لیست وجود خواهد داشت و به عنوان مثال اگر سقف طبقه‬
‫اول پیشنیاز یک فعالیت و سقف طبقه دوم پیشنیاز فعالیت دیگری باشد‪ ،‬هردو در فرم مشخصات با عنوان‬
‫"سقف" مشخص میشوند و خوانایی فرم کاهش خواهد یافت‪.‬‬
‫برای رفع این مشکل میتوان لیست را به صورت زیر بازنویسی کرد‪:‬‬
‫‪ .1‬ساختمان‬
‫‪ .1.1‬اسکلت ساختمان‬
‫‪ .1.1.1‬اسکلت طبقه ‪ 1‬ساختمان‬
‫‪ .1.1.1.1‬ستون طبقه ‪ 1‬ساختمان‬
‫‪ .1.1.1.2‬سقف طبقه ‪ 1‬ساختمان‬
‫‪ .1.1.2‬اسکلت طبقه ‪ 2‬ساختمان‬
‫‪ .1.1.2.1‬ستون طبقه ‪ 2‬ساختمان‬
‫‪ .1.1.2.2‬سقف طبقه ‪ 2‬ساختمان‬

‫در این حالت خوانایی فرمها افزایش مییابد‪.‬‬
‫پاک کردن روابط‬
‫برای حذف روابط هر فعالیت‪ ،‬آن را انتخاب کرده‪ ،‬روی آیکون که در ‪ Task| Schedule‬قرار دارد کلیک کنید‪.‬‬
‫با این کار کل روابط آن (هم پیشنیازیها و هم پسنیازیها) حذف میشوند‪.‬‬
‫کلیک کنید‪ ،‬فقط روابطی که بین همان‬ ‫اگر مجموعهای از فعالیتها را انتخاب کنید و بعد از آن روی‬
‫فعالیتها وجود دارد پاک خواهد شد‪.‬‬
‫اگر میخواهید فقط پیشنیازیها یا فقط پسنیازی های یک فعالیت را حذف کنید‪ ،‬سلول مربوطه را در ستون‬
‫‪ Predecessors‬یا ‪ Successors‬انتخاب کنید و کلید ‪ Delete‬را بفشارید‪.‬‬
‫برای پاک کردن رابطه ای خاص‪ ،‬به فرم مشخصات فعالیت (پایین نمای گانت) مراجعه کنید‪ ،‬رابطه را در لیست‬
‫روابط بیابید‪ ،‬انتخاب کنید و کلید ‪ Delete‬صفحه کلید را بفشارید‪.‬‬
‫راه دیگر این است که روی خط رابطه در نمودار گانت دابل کلیک کنید و در کادر محاورهای که باز میشود‬
‫‪ Delete‬را بفشارید‪.‬‬
‫آخرین راه این است که عبارت موجود در فیلدهای ‪ Predecessors‬و ‪ Successors‬را ویرایش کنید و یک یا چند‬
‫رابطه را از داخل آن حذف کنید‪.‬‬

‫اصالح خودکار روابط‬
‫اگر آیتمهایی را جابجا کنید‪ ،‬برخی از آنها را پاک کنید یا آیتم جدیدی بسازید‪ ،‬شماره آیتمهای دیگر تغییر‬
‫میکند‪ .‬در این حالت تمام روابط و ماهیتهایی که به شمارهها ارجاع میدادند به طور خودکار اصالح میشوند و‬
‫شمارههای جدید جانشین شمارههای قدیمی میشود‪.‬‬
‫روابط پیدرپی‬
‫حالت خاصی از ایجاد رابطه وجود دارد که در زمان تغییرات به شیوه خاصی اصالح میشود‪ .‬این قابلیت در‬
‫نسخههای قدیمی پراجکت به طور پیشفرض فعال بود‪ ،‬ولی خوشبختانه در نسخه ‪ 2111‬غیر فعال است‪.‬‬
‫کلیک کنید یا میانبر ‪ Ctrl+F2‬را بفشارید‪،‬‬ ‫در حالت کلی اگر مجموعهای از فعالیتها را انتخاب کرده‪ ،‬روی‬
‫مجموعه روابطی پیدرپی ساخته میشود (شکل ‪.)7-25‬‬

‫اگر قابلیت گفته شده فعال باشد و یکی از فعالیتهای داخل زنجیره را به محل دیگری داخل زنجیره منتقل‬
‫کنید‪ ،‬روابط طوری اصالح میشوند که فعالیتها همچنان پیدرپی باقی بمانند (شکل ‪.)7-26‬‬
‫روابط بعد از جابجا شدن فعالیت ‪c‬‬ ‫شکل ‪ :7-26‬اصال‬
‫اگر فعالیت را به خارج زنجیره منتقل کنید‪ ،‬رابطه آن قطع میشود و فعالیتهای داخل زنجیره مجددا به طور‬
‫سری به هم مرتبط میشوند (شکل ‪.)7-27‬‬
‫شکل ‪ :7-27‬اصال روابط بعد از انتقال فعالیت ‪ c‬به خارج زنجیره‬

‫اگر فعالیت دیگری که خارج ز نجیره قرار دارد را به داخل آن منتقل کنید نیز روابط اصالح خواهند شد (شکل‬
‫‪.)7-28‬‬
‫شکل ‪ :7-28‬اصال روابط بعد از انتقال فعالیت ‪ f‬به داخل زنجیره‬
‫اگر فعالیت جدیدی داخل زنجیره بسازید نیز داخل زنجیره روابط قرار خواهد گرفت (شکل ‪.)7-29‬‬
‫شکل ‪ :7-29‬اصال روابط بعد از ساخته شدن رابطه جدید در داخل زنجیره‬

‫برای تنظیم این قابلیت به ‪ File| Options| Schedule‬مراجعه و گزینه ‪ Autolink inserted or moved tasks‬را‬
‫فعال یا غیر فعال کنید (شکل ‪.)7-31‬‬
‫شکل ‪ :7-31‬تنظیم قابلیت اصال روابط پیدرپی‬
‫در باالی مجموعه تنظیمهایی که گزینه گفته شده در آن قرار دارد‪ ،‬تنظیمی با پسزمینه تیره و با نام‬
‫‪ Scheduling options for this project‬وجود دارد‪ .‬در لیست بازشویی که مقابل آن قرار دارد نام فایل فعال دیده‬
‫میشود‪ .‬اگر مایل باشید میتوانید گزینه ‪ All new projects‬را در لیست انتخاب کنید تا تنظیمی که وارد‬
‫کردهاید پیشفرض تمام فایلهایی که بعدا ساخته میشوند به شمار رود‪.‬‬

‫با اینکه ممکن است قابلیت اصالح خودکار روابط پیدرپی به نظر جالب بیاید‪ ،‬معموال باعث بروز اشتباه یا‬
‫سردرگمی میشود‪ .‬به این خاطر پیشنهاد میشود که آن را فعال نکنید‪.‬‬
‫عملکرد قیدها‬
‫هر آیتم یک قید دارد‪ .‬قید پیشفرض "شروع در زودترین زمان ممکن" است که هیچ محدودیتی برای آیتم به‬
‫وجود نمیآورد (ولی همچنان قید نامیده میشود)‪ .‬می توان قیدهای دیگری نیز به فعالیت اعمال کرد‪ .‬هر قید به‬
‫نوعی روی زمانبندی فعالیت اثر میگذارد‪.‬‬
‫به عنوان مثال فرض کنید اجرای قسمتی از پروژه نیاز به مجوزی دارد که میدانیم در تاریخ خاصی صادر‬
‫میشود‪ .‬در این صورت می توانید به فعالیتِ آن قسمت قیدی دهیم که باعث شود زودتر از آن تاریخ شروع نشود‪.‬‬
‫با کمک قیدها میتوان کارهایی انجام داد و منطقهایی را در برنامه پیادهسازی کرد که با روابط ممکن نیست‪ .‬با‬
‫این حال در نظر داشته باشید که استفاده از روابط بین آیتمها پیوستگی و وابستگی ایجاد میکند‪ ،‬در حالی که‬
‫قیدها مستقال به آیتمها مشخصاتی نسبت می دهند‪ .‬به این خاطر بهتر است که پیش از ایجاد هر قید به این فکر‬
‫کنید که میتوانید آن را با رابطه جانشین کنید یا خیر‪ .‬اگر امکان پیادهسازی قید با رابطه وجود دارد‪ ،‬به هیچ‬
‫وجه از قید استفاده نکنید‪.‬‬

‫انواع قیدها‬
‫قیدهای رایج در برنامهریزی‪ ،‬که تقریبا تمام حالتهای مورد نیاز را پوشش میدهند‪ ،‬از این قرارند‪:‬‬
‫‪ ALAP‬یا ‪ :As Late As Possible‬در دیرترین زمان ممکن‬ ‫‪‬‬
‫‪ ASAP‬یا ‪ :As Soon As Possible‬در زودترین زمان ممکن‬ ‫‪‬‬
‫‪ FNET‬یا ‪ :Finish No Earlier Than‬زودتر از ‪ ...‬تکمیل نشود (به تاریخ نیاز دارد)‬ ‫‪‬‬
‫‪ FNLT‬یا ‪ :Finish No Later Than‬دیرتر از ‪ ...‬تکمیل نشود (به تاریخ نیاز دارد)‬ ‫‪‬‬
‫‪ MFO‬یا ‪ :Must Finish On‬در تاریخ ‪ ...‬پایان یابد (به تاریخ نیاز دارد)‬ ‫‪‬‬
‫‪ MSO‬یا ‪ :Must Start On‬در تاریخ ‪ ...‬شروع شود (به تاریخ نیاز دارد)‬ ‫‪‬‬
‫‪ SNET‬یا ‪ :Start No Earlier Than‬زودتر از ‪ ...‬شروع نشود (به تاریخ نیاز دارد)‬ ‫‪‬‬
‫‪ SNLT‬یا ‪ :Start No Later Than‬دیرتر از ‪ ...‬شروع نشود (به تاریخ نیاز دارد)‬ ‫‪‬‬
‫در ادامه کتاب با مفهوم شناوری و انواع آن آشنا خواهید شد‪ .‬شناوری دو نوع است‪ :‬شناوری کل و شناوری آزاد‪.‬‬
‫اگر فعالیتی به اندازه شناوری کل به تاخیر بیفتد‪ ،‬پایان پروژه به تاخیر نخواهد افتاد‪ ،‬ولی ممکن است پایان‬
‫برخی فعالیت های دیگر به تاخیر افتد‪ .‬اگر فعالیتی به اندازه شناوری آزاد به تاخیر بیفتد‪ ،‬نه پایان پروژه به تاخیر‬
‫میافتد و نه فعالیتهای دیگر‪ .‬نکتهای که در این مرحله باید بدانید‪ ،‬این است که ‪ ALAP‬در ‪ Project‬از شناوری‬
‫کل استفاده میکند‪ ،‬در حالی که در پریماورا از شناوری آزاد استفاده میکند‪ .‬دو حالت گفته شده تفاوتهای‬
‫فراوانی دارند و هرکدام برای شرایطی مناسب هستند‪ .‬بهتر میبود اگر نرمافزارهای ‪ Project‬و پریماورا دو قید‬
‫مختلف در نظر میگرفتند که هرکدام یکی از شناوریها را به کار ببرد‪.‬‬

‫قیدهای گفته شده برای فعالیتها به کار میروند‪ .‬میتوان برای خالصهفعالیتها نیز قید تعریف کرد‪ ،‬ولی فقط‬
‫قیدهای زیر را میتوان برای خالصهفعالیتها به کار برد‪:‬‬
‫‪As Soon As Possible‬‬ ‫‪‬‬
‫‪Finish No Later Than‬‬ ‫‪‬‬
‫‪Start No Earlier Than‬‬ ‫‪‬‬
‫تاثیر قیدها در زمانبندی‬
‫پیش از این توضیح داده شده بود که تمام آیتمهای برنامه تمایل دارند که در زودترین زمان ممکن انجام شوند‪،‬‬
‫ولی محدودیتهای مختلفی آنها را به تاریخهای دیرتر میراند‪ .‬این مسئله خصوصیت زیربنایی برنامههای‬
‫زمانبندی است و انعطافپذیری و کاربردی بودن برنامه وابسته به آن است‪.‬‬
‫با این وجود‪ ،‬رفتار برخی قیدها با این مسئله در تناقض است‪ .‬به عنوان مثال اگر از قید‬
‫‪Finish No Later Than‬‬
‫استفاده کنید‪ ،‬عمال راه به تاخیر افتادن آیتم را گرفتهاید‪ ،‬زیرا آیتم نباید از تاریخی که در قید مشخص شده‬
‫است دیرتر تمام شود‪.‬‬
‫از این توضیحات مشخص می شود که ممکن است برخی قیدها در برخی شرایط تناقضهایی ایجاد کنند‪ ،‬زیرا‬
‫برخی قیدها مانع دیرتر شدن تاریخهای فعالیت میشوند‪ ،‬در حالی که ممکن است الزم باشد که برخی روابط‬
‫فعالیتها را بیشتر از حدی که قید اجازه میدهد به جلو برانند‪.‬‬

‫قیدهایی که تناقضهای زمانبندی ایجاد نمیکنند از این قرارند‪:‬‬
‫‪As Soon As Possible‬‬ ‫‪‬‬
‫‪As Late As Possible‬‬ ‫‪‬‬
‫‪Finish No Earlier Than‬‬ ‫‪‬‬
‫‪Start No Earlier Than‬‬ ‫‪‬‬
‫همانطور که میبینید هیچکدام از این قیدها مانعِ دیرتر شدن تاریخهای فعالیتها نمیشوند‪ .‬قیدهای زیر توانایی‬
‫ایجاد تناقض دارند‪:‬‬
‫‪Finish No Later Than‬‬ ‫‪‬‬
‫‪Must Finish On‬‬ ‫‪‬‬
‫‪Must Start On‬‬ ‫‪‬‬
‫‪Start No Later Than‬‬ ‫‪‬‬
‫بنا بر این همیشه در نظر داشته باشید که اگر الزم است از قیدها استفاده کنید‪ ،‬قیدهای گروه اول را به کار‬
‫ببرید و از گروه دوم به شدت پرهیز کنید‪.‬‬
‫استفاده از قیدهای گروه دوم معموال ناشی از تعبیرهای اشتباه است‪ .‬به عنوان مثال ممکن است مسئلهای‬
‫حقوقی ایجاب کند که فعالیتی در تاریخی خاص شروع شود‪ .‬در این حالت نباید برای آن قید ‪Must Start On‬‬
‫ساخت؛ باید بسته به شرایط از قید ‪ As Soon As Possible‬یا ‪ Start No Earlier Than‬استفاده کرد تا فعالیت‬
‫بتواند آزادانه حرکت کند‪ .‬بعد از آن باید روندی پایشی برای آن در نظر گرفت که اگر تاریخ شروع آن به خاطر‬
‫به تاخیر افتاد ‪ ،‬اخطار دهد‪ .‬اگر فعالیت جابجا نشود‪ ،‬مشکالت بالقوه خودنمایی نمیکنند و نمیتوان در زمان‬
‫مناسب راه چاره پیدا کرد‪ .‬البته اگر چنین قیدهایی استفاده شود نیز انحرافهای اینچنینی بر اساس ایجاد‬

‫شناوری های منفی قابل ردیابی خواهند بود‪ ،‬ولی به دلیل سرایت شناوری منفی به فعالیتهای متعدد‪ ،‬رهگیری‬
‫مشکل خواهد بود‪.‬‬
‫اگر قرار است طبق قرارداد یا یکی دیگر از مبانی حقوقی پیمان‪ ،‬کاری را تا تاریخی خاص تمام کرد‪ ،‬از قید‬
‫‪ Finish No Later Than‬استفاده نکنید‪ .‬قید را ‪ As Soon As Possible‬تعیین کنید تا تاریخ پایان آن فعالیت را‬
‫دایما زیر نظر داشته باشید تا هرگاه بعد از تاریخ مقرر قرار گرفت به فکر چارهای برای اصالح روند اجرای پروژه و‬
‫بازگرداندن آن به وضعیت مطلوب باشید‪.‬‬
‫مدیریت تناقضهای ناشی از قیدها‬
‫همانطور که توضیح داده شد‪ ،‬نباید از قیدهایی که پتانسیل ایجاد تناقض دارند استفاده کنید و در عمل هم‬
‫نیازی به آنها نخواهید داشت‪ .‬ولی اگر از آن ها استفاده کنید و تناقضی به وجود آید‪ ،‬باید رفع تناقض را مدیریت‬
‫کرد‪.‬‬
‫پیش فرض این است که اگر بین قیدها و روابط تناقضی وجود داشته باشد‪ ،‬اولویت با قید باشد و زمانبندی بر آن‬
‫اساس محاسبه شود‪ .‬میتوان تنظیم را تغییر داد تا در صورت بروز تناقض اولویت به روابط داده شود‪ .‬برای تعیین‬
‫این تنظیم به ‪ File| Options| Schedule‬بروید و گزینه ‪ Tasks will always honor their constraint dates‬را‬
‫فعال یا غیر فعال کنید (شکل ‪.)7-31‬‬
‫این تنظیم فقط به فایل فعال اعمال میشود‪ .‬برای پیشفرض کردن آن در تمام فایلهایی که در آینده ساخته‬
‫خواهند شد‪ ،‬گزینه ‪ All new projects‬را در قسمت ‪ Schedule options for this project‬انتخاب کنید‪.‬‬

‫شکل ‪ :7-31‬تنظیم اولویت قید و رابطه در زمان بروز تناقض‬
‫برای اولویت دادن به روابط در صورت بروز تناقض‪ ،‬گزینه ‪ Tasks will always honor their constraint dates‬را‬
‫غیر فعال کنید‪.‬‬
‫تعریف قیدها‬
‫هرگاه روی فعالیتی دابل کلیک کنید‪ ،‬یا پس از انتخاب فعالیت گزینه ‪ Task| Properties| Information‬را اجرا‬
‫کنید‪ ،‬کادر محاوره ‪ Task Information‬باز خواهد شد ‪ .‬یک راه دیگر برای باز کردن کادر محاوره این است که‬

‫بعد از انتخاب آیتم کلیدهای ‪ Shift+F2‬را بفشارید‪ .‬برای مرور و ویرایش قید‪ ،‬به زبانه ‪ Advanced‬که در شکل‬
‫‪ 7-32‬نمایش داده شده است بروید‪.‬‬
‫شکل ‪ :7-32‬مرور و ویرایش قید‬
‫قیدی که برای فعالیت تعریف شده است‪ ،‬در کادر محاوره ‪ Constraint type‬نمایش داده میشود‪ .‬از نظر منطقی‬
‫میتوان برای فعالیت بیش از یک قید تعریف کرد‪ ،‬در حالی که در ‪ Project‬چنین امکانی وجود ندارد‪.‬‬
‫‪Constraint date‬‬ ‫برخی از قیدها‪ ،‬نیاز به تاریخ نیز دارند‪ .‬در چنین مواردی‪ ،‬تاریخ مربوط به قید در کادر بازشوی‬
‫مشخص میشود‪.‬‬

‫همانطور که پیش از این نیز توضیح داده شد‪ ،‬تمام مشخصاتی که در این کادر محاوره دیده میشود‪ ،‬از طریق‬
‫ستون های موجود در جدول نیز قابل استفاده است‪ .‬برای کار با قیدها‪ ،‬ستونهای ‪ Constraint Type‬و‬
‫‪ Constraint Date‬را باز کنید (شکل ‪.)7-33‬‬
‫شکل ‪ :7-33‬ستونهای تعریف نوع و تاریخِ قید‬
‫وقتی روی فلش کوچک کنار فیلد ‪ Constraint Type‬یکی از فعالیتها کلیک کنید‪ ،‬انواع قیدها در کادر بازشو‬
‫نمایش داده خواهند شد (شکل ‪.)7-34‬‬

‫شکل ‪ :7-34‬انتخاب قید‬
‫اگر روی فلش کوچکی که در کنار کادر بازشوی ‪ Constraint Type‬کادر محاوره ‪ Task Information‬قرار دارد‬
‫کلیک کنید نیز همین قیدها نمایش داده خواهند شد (شکل ‪.)7-35‬‬
‫شکل ‪ :7-35‬انتخاب قید در کادر محاوره ‪Task Information‬‬
‫توجه داشته باشید که مقدار فیلدهای ‪ Start‬و ‪ Finish‬طبق برنامه محاسبه میشوند‪ .‬اگر مقداری را در آنها وارد‬
‫کنید‪ ،‬منجر به ساخته شدن یک قید می شود‪ ،‬و ممکن است با این کار تاریخ مقداری را که انتظار دارید نمایش‬

‫ندهد‪ .‬به عنوان مثال‪ ،‬اگر در فیلد ‪ Finish‬تاریخی وارد کنید که سختگیری آن کمتر از تاریخی باشد که‬
‫پیشنیازها حکم میکنند‪ ،‬تاریخ پایان برابر با عنصر سختگیرتر خواهد بود و در نتیجه برابر با تاریخ قید نخواهد‬
‫شد‪.‬‬
‫آنچه توضیح داده شد را میتوان اینگونه خالصه کرد که وارد کردن تاریخ در فیلدهای ‪ Start‬و ‪ ،Finish‬راه‬
‫میانبری برای ساخت قید است‪ ،‬نه راهی برای تعیین تاریخ شروع و پایان فعالیتها‪ .‬قیدی که با فیلد شروع‬
‫ساخته میشود‪ Start No Earlier Than ،‬و قیدی که با تاریخ پایان ساخته میشود ‪Finish No Earlier Than‬‬
‫است‪.‬‬
‫مرور قیدها‬
‫استفاده بیجا از قیدها‪ ،‬مشکالت فراوانی به وجود می آورد‪ .‬اگر زمانی رفتار برنامه مطابق انتظار نباشد‪ ،‬یکی از‬
‫مسایلی که باید کنترل کرد قیدهاست‪.‬‬
‫در فیلد ‪ Indicators‬نمایش داده میشود‪ ،‬تا مسئله را‬ ‫وقتی فعالیتی قیدی به جز ‪ ASAP‬داشته باشد‪ ،‬آیکن‬
‫به برنامهریز یادآوری کند‪.‬‬
‫راه دیگر برای مرور قیدها‪ ،‬استفاده از فیلد ‪ Constraint Type‬است‪ .‬میتوانید فیلد را به جدول اضافه کنید تا قید‬
‫تمام فعالیتها در جدول دیده شود‪ .‬اگر تعداد آیتم ها زیاد است‪ ،‬روی فلشی که کنار عنوان فیلد قرار دارد کلیک‬
‫کنید‪ .‬قیدهای استفاده شده در منویی که به این ترتیب باز میشود نمایش داده میشوند و میتوانید با کمک آن‬
‫آیتمها را فیلتر کنید تا فقط آنهایی که قیدی به جز ‪ ASAP‬دارند نمایش داده شوند‪ .‬بعد از آن میتوانید‬
‫آیتمها را راحتتر کنترل کنید‪ .‬برای برداشتن فیلتر کلید میانبر ‪ F3‬را بفشارید‪.‬‬

‫عملکرد فرجه‬
‫فرجه )‪ (Deadline‬دیرترین زمان پایان مجاز آیتم را عالمت میزند و باعث میشود که شناوری فعالیت و‬
‫فعالیتهای وابسته به آن به تناسب آن تاریخ تنظیم شوند‪ .‬اگر زمانبندی طوری باشد که فعالیت بعد از تاریخ‬
‫فرجه تمام شود‪ ،‬مانعی برای آن ایجاد نمیشود‪ ،‬ولی اخطار داده میشود و از طرف دیگر شناوری منفی نیز به‬
‫وجود میآید‪.‬‬
‫تاثیر دیگر فرجهها در زمانبندی‪ ،‬این است که وقتی منابع را تسطیح میکنید‪ ،‬فعالیتهایی که فرجه دارند‬
‫طوری به تاخیر نمیافتند که پایان آنها بعد از فرجه قرار گیرد‪.‬‬
‫در برنامههای معمولی که با انتهای آزاد تنظیم میشوند نباید از فرجهها استفاده کرد‪.‬‬
‫تعریف فرجه‬
‫میتوانید برای تعریف فرجه از کادر ‪ Deadline‬که در ‪ Task Information‬قرار دارد استفاده کنید (شکل ‪.)7-36‬‬

‫شکل ‪ :7-36‬مرور و تعریف فرجه‬
‫به جای آن‪ ،‬میتوانید فیلد ‪ Deadline‬را به جدول اضافه کرده‪ ،‬مقدارها را به آن طریق وارد و کنترل کنید‪.‬‬
‫وقتی برای فعالیتی فرجه تعریف کنید‪ ،‬تاریخ فرجه به طور پیشفرض در نمای گانت نیز با یک فلش سبز رنگ‬
‫نمایش داده میشود (شکل ‪.)7-37‬‬

‫شکل ‪ :7-37‬شیوه نمایش فرجه در نمودار گانت‬
‫در ستون ‪ Indicators‬نمایش داده میشود‪.‬‬ ‫اگر پایان فعالیتی بعد از فرجه قرار گیرد‪ ،‬عالمت‬

‫راهنمای جامع ‪  Microsoft Project 2013‬فصل ‪ :8‬کنترل شناوریها‬
‫فصل ‪ :۸‬کنترل شناوریها‬
‫شناوری فعالیتها از مهمترین نتایج محاسبات نرمافزارهای برنامه ریزی است‪ .‬این محاسبه منجر به مشخص‬
‫شدن فعالیتهای بحرانی که از اطالعات مفید برنامه هستند میشود‪ ،‬ولی عالوه بر آن کارکرد بسیار مهم دیگری‬
‫نیز دارند‪ :‬شناوریها مهمترین عاملی هستند که کیفیت برنامهریزی شما را نشان میدهند‪ .‬همیشه باید به‬
‫شناوریها توجه داشته باشید و با کمک آن ضعفهای برنامه را بیابید و حل کنید تا برنامهای خوشساخت و‬
‫موثر به وجود آورید‪.‬‬
‫در این فصل دو ابزار بسیار مفید پراجکت که در نسخههای جدید به آن اضافه شدهاند و همخانواده مفهوم‬
‫شناوریها نیز هستند و در کنترل برنامه ریزی و بهبود آن کاربرد فراوانی دارند‪ ،‬یعنی ابزار کنترل مسیر فعالیتها‬
‫و ابزار کنترل عناصر حاکم نیز معرفی میشوند‪.‬‬
‫کنترل عنصر حاکم بر زمانبندی‬
‫همانطور که پیش از این نیز توضیح داده شد‪ ،‬فقط یکی از عناصرِ موثر بر زمانبندی هر فعالیت سختگیرانهترین‬
‫حالت را دارد و بر زمانبندی آن حاکم میشود‪ .‬البته شرایط خاصی را هم میتوان تصور کرد که بیش از یک‬
‫عنصر سختگیری کامال مشابهی داشته باشند و همراهِ یکدیگر حاکم باشند‪.‬‬

‫نکته مهمی که همی شه باید در نظر داشته باشید این است که حاکم نبودنِ سایر عناصر به معنی بی اهمیت‬
‫بودن آنها نیست‪ .‬این عناصر بر شناوریهای فعالیت مورد نظر و سایر فعالیتها تاثیر میگذارند و در زمانی که‬
‫زمانبندی به خاطر ورود اطالعات واقعی تغییر میکند نیز ممکن است حاکم شوند‪.‬‬
‫همیشه باید بعد از کامل شدن برنامهریزی شناوری فعالیتها را کنترل کنید‪ .‬وجود شناوریهای بزرگ معموال‬
‫نشاندهنده ضعف زمان بندی آن فعالیت است و باید دلیل را بررسی کنید‪ .‬معموال شناوریهای بزرگ به خاطر‬
‫جا افتادن روابط غیرحاکم هستند و بعد از درج آن گروه فعالیتها به حد مناسب میرسند‪.‬‬
‫مفهوم شناوری‬
‫شناوری در ‪ Project‬با عبارت ‪ slack‬و در ‪ Primavera‬و برخی دیگر از مراجع‪ ،‬با عنوان ‪ float‬شناخته میشود‪.‬‬
‫این دو اصطالح کامال معادل هستند‪.‬‬
‫فعالیتی را فرض کنید که مدتی بعد از پایان برنامهریزی شدهاش پایان یابد‪ .‬در این صورت چه اتفاقی خواهد‬
‫افتاد؟ آیا پایان پروژه نیز به تاخیر خواهد افتاد؟ به شکل ‪ 8-1‬دقت کنید‪.‬‬

‫به نظر شما اگر فعالیت ‪ C‬دو روز به تاخیر افتد چه اتفاقی میافتد؟ شکل ‪ 8-2‬نتیجه را نشان میدهد‪.‬‬
‫شکل ‪ :8-2‬برنامه نمونه بعد از ایجاد ‪ 3‬روز تاخیر در فعالیت ‪C‬‬
‫همانطور که می بینید تاثیری در پایان پروژه (با این فرض که پروژه فقط همین سه فعالیت را دارد) نداشت‪.‬‬
‫فعالیتهای دیگر مسیر طوالنیتری ایجاد کرده بودند که تاخیر ‪ C‬را پوشش میداد‪ .‬به عبارت دیگر‪ ،‬فعالیت ‪C‬‬
‫شناوری داشت‪.‬‬
‫شناوری کل‬
‫شناوری کل )‪ ،(total slack‬حد اکثر مدتی است که اگر فعالیت به آن اندازه به تاخیر افتد‪ ،‬پایان پروژه و سایر‬
‫پایانهای مهم (پایانهای مهم در ادامه توضیح داده میشوند) به تاخیر نخواهند افتاد‪.‬‬
‫زمانی که از اصطالح "شناوری" استفاده میشود و اشارهای به کل یا آزاد بودنِ آن نمیشود‪ ،‬معموال منظور‬
‫شناوری کل است‪.‬‬

‫شناوری کل در تعریف کالسیک مدت زمانی است که اگر فعالیت به آن اندازه به تاخیر افتد‪ ،‬پایان پروژه به‬
‫تاخیر نخواهد افتاد‪ .‬ولی ‪ Project‬به جز تاریخ پایان برخی تاریخهای پایانِ مهم را هم در این محاسبه منظور‬
‫میکند‪ .‬تاریخهای مهمی که در تعیین شناوری منظور میشوند از این قرارند‪:‬‬
‫‪ .1‬پایان پروژه‬
‫‪ .2‬پایان فعالیتهایی که پسنیاز ندارند (در صورتی که محاسبه مسیرهای بحرانی متعدد فعال شده باشد)‬
‫‪ .3‬فرجهها‬
‫‪ .4‬قیدهای تاریخدار‬
‫شناوری کل طوری محاسبه میشود که هیچکدام از این تاریخها به تاخیر نیفتند‪ .‬در نتیجه ممکن است به خاطر‬
‫وجود فرجه یا قید‪ ،‬شناوریهایی که محاسبه میشوند از شناوریهایی که به شیوه کالسیک به دست آمدهاند‬
‫کوچکتر باشند‪.‬‬
‫به دلیل اهمیت تاریخ فرجهها و قیدها باید در تنظیم آنها دقت کنید‪ ،‬زیرا طراحی غیر منطقی آنها شناوریها‬
‫را به طور کاذب کاهش میدهد و فعالیتهایی که به این ترتیب بحرانی میشوند در عمل بحرانی نخواهند بود‪.‬‬
‫شناوری آزاد‬
‫شناوری آزاد )‪ ،(free slack‬حداکثر مدت زمانی است که فعالیت میتواند به تاخیر افتد‪ ،‬در حالی که پایان پروژه‬
‫و پایان سایر فعالیتها به تاخیر نیفتد‪.‬‬

‫از این تعریف مشخص میشود که شناوری آزاد ه میشه کوچکتر یا مساوی شناوری کل خواهد بود‪ .‬اگر فعالیتی‬
‫بیشتر از شناوری آزاد و کمتر یا مساوی شناوری کل به تاخیر بیفتد‪ ،‬پایان پروژه به تاخیر نخواهد افتاد‪ ،‬ولی‬
‫فعالیتهای دیگری به تاخیر خواهند افتاد‪ .‬بدیهی است که فعالیتهای دیگری که در اثر تاخیر این فعالیت به‬
‫تاخیر خواهند افتاد نیز قسمتی از شناوری کل خود را مصرف خواهند کرد‪.‬‬
‫با تغییر زمانبندی‪ ،‬یعنی با ورود اطالعات واقعی که منجر به محاسبه مجدد زمانبندیها میشود‪ ،‬شناوریها‬
‫دایما تغییر میکنند‪.‬‬
‫برای درک بهتر این دو نوع شناوری‪ ،‬به شکل ‪ 8-3‬توجه کنید‪.‬‬
‫اگر فعالیت ‪ E‬تا ‪ 5‬روز به تاخیر بیفتد‪ ،‬عالوه بر این که پایان پروژه را به تاخیر نخواهد انداخت‪ ،‬تاثیری روی سایر‬
‫فعالیت ها نیز نخواهد گذاشت‪ .‬بنا بر این شناوری آزاد و شناوری کل فعالیت هر دو برابر با ‪ 5‬خواهند بود‪ .‬شکل‬
‫‪ 8-4‬برنامه را در حالتی نشان میدهد که پایان ‪ E‬به مدت ‪ 5‬روز به تاخیر افتاده است‪ .‬یک روز تاخیر به خاطر‬
‫شروع دیرهنگام فعالیت و ‪ 4‬روز دیگر به خاطر طوالنیتر شدن آن بوده است‪.‬‬

‫شکل ‪ 5 :8-4‬روز تاخیر در پایان ‪F‬‬
‫وضعیت فعالیت ‪ C‬متفاوت است‪ .‬این فعالیت نیز میتواند تا ‪ 4‬روز به تاخیر بیفتد و پایان پروژه را تحت تاثیر‬
‫نگذارد‪ ،‬ولی در این حالت فعالیت ‪ D‬نیز به تاخیر خواهد افتاد‪ .‬در نتیجه شناوری آزاد ‪ C‬برابر صفر و شناوری کل‬
‫آن ‪ 4‬روز خواهد بود (شکل ‪.)8-5‬‬
‫شکل ‪ 4 :8-5‬روز تاخیر در پایان ‪C‬‬
‫اکنون میتوانیم حالت پیچیدهتر شکل ‪ 8-6‬را بررسی کنیم‪.‬‬

‫در این برنامه ‪ C‬و ‪ E‬پیشنیاز ‪ D‬هستند‪ E .‬پیشنیاز سختگیرتری است و به این خاطر حاکم شده است‪ .‬در این‬
‫حالت اگر ‪ C‬بیشتر از ‪ 3‬روز به تاخیر بیفتد‪ ،‬بر زمانبندی ‪ D‬حاکم میشود و آن را به تاخیر میاندازد‪ .‬بنا بر این‬
‫شناوری آزاد ‪ C‬برابر ‪ 3‬روز خواهد بود (شکل ‪.)8-7‬‬
‫شکل ‪ :8- 7‬برنامه نمونه بعد از ‪ 3‬روز تاخیر در پایان ‪C‬‬
‫‪C‬‬ ‫در این حالت جدید شناوری آزاد ‪ C‬صفر خواهد بود و شناوری کل ‪ 1‬روز‪ .‬در حالت قبلی شناوری کل فعالیت‬
‫برابر با ‪ 4‬روز بود‪.‬‬

‫وقتی فعالیتی از شناوری آزادِ خود استفاده کند‪ ،‬فعالیتهای دیگر به تاخیر نمیافتد‪ ،‬ولی خالصهفعالیتهای باال‬
‫دست آن تغییر خواهند کرد‪.‬‬
‫شناوری کل اکثر فعالیتها بزرگ تر از صفر است‪ ،‬در حالی که شناوری آزاد بسیاری از فعالیتها صفر است‪ .‬اگر‬
‫اکثر فعالیتها شناوریهای آزادِ زیادی داشته باشند‪ ،‬معموال به معنی کامل نبودن روابط برنامه است‪.‬‬
‫شناوریه ای کل نیز معموال نباید از نظر مدت و از نظر تعداد زیاد باشند؛ در غیر این صورت به معنی ضعف‬
‫روابط برنامه خواهد بود‪.‬‬
‫شناوری شروع‬
‫شناوری کل و شناوری آزاد بیشترین اهمیت را دارند‪ ،‬ولی عالوه بر آنها دو مفهوم شناوری شروع و شناوری‬
‫پایان نیز وجود دارد‪.‬‬
‫اگر شروع فعا لیتی حداکثر به اندازه شناوری شروع به تاخیر افتد‪ ،‬پایان پروژه تغییر نمیکند‪ .‬به عبارت دیگر‪،‬‬
‫شناوری شروع از جنس شناوری کل‪ ،‬ولی فقط معطوف به شروع فعالیت است‪.‬‬
‫شناوریهای شروع بیشتر از روابط ‪ SS‬و ‪ SF‬تاثیر میگیرند‪.‬‬
‫شناوری پایان‬
‫شناوری پایان مانند شناوری شروع است‪ ،‬ولی معطوف به پایان فعالیت میشود‪.‬‬
‫این مقدار بیشتر از روابط ‪ FS‬و ‪ FF‬تاثیر میگیرد‪.‬‬

‫تاثیر روابط غیر حاکم بر شناوری‬
‫به شکل ‪ 8-8‬توجه کنید‪.‬‬
‫شناوری کل فعالیتها سمت راست میلهها نمایش داده شده است‪ .‬همانطور که میبینید شناوری کل ‪ E‬برابر با‬
‫‪ 7‬روز است‪ .‬اگر این فعالیت پیشنیاز ‪ D‬شود‪ ،‬تاثیری روی زمانبندی برنامه نمیگذارد (شکل ‪.)8-9‬‬
‫شکل ‪ :8-9‬ایجاد رابطه جدید در برنامه‬

‫در این حالت با اینکه زمانبندی تغییری نکرده است‪ ،‬شناوری ‪ E‬از ‪ 7‬روز به ‪ 5‬روز تبدیل شده است‪.‬‬
‫این مسئله نشان میدهد که تعری ف روابطِ غیر حاکم تا چه اندازه اهمیت دارد‪ ،‬زیرا با اینکه تاثیر آنها در‬
‫زمانبندی محسوس نیست‪ ،‬شناوریها را کامل تغییر میدهند‪ .‬هرگاه رابطهای منطقا حاکم باشد‪ ،‬حتما باید آن‬
‫را وارد کنید‪.‬‬
‫تاریخهای شروع و پایان‬
‫سه جفت فیلد شروع و پایانِ مهم در پراجکت وجود دارد که از این قرارند‪:‬‬
‫‪ Start‬و ‪Finish‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ Early Start‬و ‪Early Finish‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ Late Start‬و ‪Late Finish‬‬ ‫‪‬‬
‫فیلدهای اصلی ‪ Start‬و ‪ Finish‬هستند که شروع و پایان برنامهریزی جاری فعالیت را نشان میدهند‪ .‬این تاریخها‬
‫بر اساس مدت زمان ها‪ ،‬روابط‪ ،‬قیدها و تسطیح منابع مقدار میگیرند‪ .‬اگر فعالیتی شروع شود‪ ،‬فیلد ‪Actual‬‬
‫‪ Start‬تاریخ شروع واقعی را نشان میدهد‪ .‬اگر این فیلد مقدار داشته باشد‪ ،‬از عناصر زمانبندی چشمپوشی‬
‫میشود و ‪ Start‬نیز با آن برابر خواهد شد‪ .‬همین مسئله در مورد تاریخ پایان نیز برقرار است‪.‬‬
‫نکته اولی که باید بدانید این است که ‪ Start‬و ‪ Finish‬برنامهریزی فعلی را نشان میدهند‪ ،‬که معموال تحت تاثیر ِ‬
‫مقادیر واقعیِ وارد شده در برنامه نیز هست و احتماال مشابه برنامهریزی اولیه نیست‪ .‬اگر نیاز به مقادیر‬
‫برنامه ریزی اولیه دارید‪ ،‬باید خط مبنا ذخیره کنید و بعد از آن تاریخهای شروع و پایان برنامهریزی اولیه را از‬

‫‪ Baseline Start‬و ‪ Baseline Finish‬بخوانید‪ .‬ذخیرهسازی خط مبنا و استفاده از آن در بخشهای بعدی کتاب‬
‫توضیح داده خواهند شد‪.‬‬
‫‪Early‬‬ ‫نکته دیگری که باید بدانید این است که هیچکدام از فیلدهای ‪( Early Start‬زودترین تاریخ شروع)‪،‬‬
‫‪( Finish‬زودترین تاریخ پایان)‪( Late Start ،‬دیرترین تاریخ پایان) و ‪( Late Finish‬دیرترین تاریخ پایان) را نباید‬
‫به جای فیلدهای اصلی شروع و پایان گزارش داد‪ .‬متاسفانه برخی کاربران برای اعالم تاریخهای شروع و پایان به‬
‫جای ‪ Start‬و ‪ Finish‬از ‪ Early Start‬و ‪ Early Finish‬استفاده میکنند که کامال اشتباه است‪.‬‬
‫فیلدهای زودترین و دیرترین تاریخ شروع و پایان فقط بر اساس روابط محاسبه میشوند و قیدها و تسطیح منابع‬
‫را در نظر نمیگیرند‪ .‬اگر قید ‪ ASAP‬باشد و تسطیح منابع نیز محدودیتی ایجاد نکند‪ ،‬شروع و پایان برابر با‬
‫زودترین تاریخ شروع و زودترین تاریخ پایان خواهد بود‪ ،‬ولی اگر قید به ‪ ALAP‬تبدیل شود‪ ،‬تاریخ شروع و پایان‬
‫با دیرترین تاریخ شروع و دیرترین تاریخ پایان برابر خواهند شد‪.‬‬
‫‪Finish‬‬ ‫واقعیت این است که فیلدهای ‪ Start Slack ،Late Finish ،Late Start ،Early Finish ،Early Start‬و‬
‫‪ Slack‬همگی برای دستیابی به شناوری کل و شناوری آزاد ایجاد شدهاند و کاربرد مستقیمی ندارند‪ .‬شناوری‬
‫پایان برابر است با اختالف ‪ Late Finish‬و ‪ Early Finish‬و شناوری شروع نیز برابر است با اختالف ‪ Late Start‬و‬
‫‪.Early Start‬‬
‫شناوری منفی‬
‫منظور از شناوری منفی‪ ،‬شناوریِ کلِ منفی است‪ .‬با توجه به تعریف شناوری‪ ،‬میتوان دانست که شناوری منفی‬
‫به این معنی است که فعالیت باید زودتر از زمانبندی تکمیل شود تا تاریخ پایان پروژه تغییر نکند‪ .‬به عبارت‬
‫دیگر زمان بندی برنامه طوری است که پروژه تاخیر دارد‪ .‬با این حال در شرایط معمول انتظار داریم تاریخ پایان‬

‫پروژه بر اساس وضعیت فعلی فعالیت تنظیم شده باشد و در نتیجه نیازی به زودتر تمام شدن آن نداشته باشیم‪.‬‬
‫چنین مسئلهای زمانی رخ میدهد که از قیدهای غیر انعطافپذیر و فرجهها استفاده کرده باشید‪.‬‬
‫به برنامه شکل ‪ 8-11‬توجه کنید‪ .‬شناوری کل فعالیتها سمت راست میلهها نمایش داده شده است‪.‬‬
‫اگر برای ‪ D‬فرجه ای تعریف شود که پیش از پایان آن قرار داشته باشد‪ ،‬شناوری آن و همچنین شناوری‬
‫پیشنیازش منفی خواهند شد (شکل ‪.)8-11‬‬
‫شکل ‪ :8-11‬تعریف فرجه‬

‫هر برنامه را به دو شیوه میتوان زمانبندی کرد‪:‬‬
‫زمانبندی با انتهای آزاد – در این حالت هیچ نوع قید غیر انعطاف پذیر و فرجهای نباید استفاده‬ ‫‪‬‬
‫کنید تا فعالیتها بتوانند به راحتی به تاریخهای دیرتر منتقل شوند‪ .‬به این ترتیب انحرافها بر اساس‬
‫مقایسه تاریخهای برنامهریزی جاری و تاریخهای برنامهریزی اولیه مشخص میشوند‪ .‬این شیوه‬
‫برنامهریزی سادهتر و رایجتر است‪ .‬توصیه میشود که همیشه از این شیوه برنامهریزی استفاده کنید‪.‬‬
‫زمانبندی با انتهای بسته – در این حالت تمام محدودیتهای قراردادی و ترجیحی در قالب قید و‬ ‫‪‬‬
‫فرجه وارد میشوند‪ .‬در نتیجه اگر انحراف به وجود بیاید تاریخهای برنامهریزی جاری الزاما جابجا‬
‫نمیشوند و راه کنترل بررسی شناوریهاست‪ .‬در این حالت شناوری منفی به معنی وجود انحراف‬
‫خواهد بود‪.‬‬
‫مهم ترین نکته این است که یکی از این دو روش را انتخاب کرده‪ ،‬کامال به آن متعهد باشید‪ .‬اگر شیوه زمانبندی‬
‫با انتهای آزاد را انتخاب کردهاید به هیچ وجه نباید عناصر محدود کنندهای مانند فرجه یا قیدهایی مانند ‪Finish‬‬
‫‪ No Later Than‬در برنامه وارد کنید‪.‬‬
‫فعالیتهای بحرانی‬
‫در حالت پیشفرض‪ ،‬به فعالیتهایی که شناوری کل آنها منفی یا صفر باشد‪ ،‬بحرانی گفته میشود‪ .‬علت این‬
‫نامگذاری این است که فاقد شناوری بودنِ آنها باعث میشود که کوچکترین تاخیرشان‪ ،‬باعث به تاخیر افتادن‬
‫تاریخ پایان پروژه (یا سایر تاریخهای پایانِ مهم) شود‪ .‬بنا بر این باید توجه ویژهای به فعالیتهای بحرانی داشت‪.‬‬
‫تا کنون متوجه شدهاید که شناوریهای فعالیتها دایما تغییر میکنند‪ .‬به همین خاطر ممکن است فعالیتی که‬
‫قبال بحرانی نبوده است به دالیل مختلف بحرانی شود‪ .‬به شکل ‪ 8-12‬توجه کنید‪.‬‬

‫میتوانیم قالببندی گانت را به طور دستی تغییر دهیم تا فعالیتهای بحرانی متمایز نمایش داده شوند‪ .‬به جای‬
‫آن میتوان گزینه ‪ Format| Bar Styles| Critical Tasks‬را فعال کرد تا قالببندی به طور خودکار انجام شود‬
‫(شکل ‪.)8-13‬‬
‫شکل ‪ :8-13‬فعال کردن گزینه ‪ Critical Tasks‬و نمایش آنها با رنگ متمایز‬
‫فعالیتهای بحرانی پررنگتر نمایش داده شدهاند‪ .‬در این حالت ‪ A‬و ‪ B‬بحرانی هستند‪ .‬حال فرض کنید مدت‬
‫زمان ‪ B‬دو روز کاهش یابد‪ .‬شکل ‪ 8-14‬نتیجه را نشان میدهد‪.‬‬

‫زمان ‪B‬‬ ‫شکل ‪ :8-14‬برنامه نمونه بعد از کاهش مد‬
‫در این حالت ‪ A‬و ‪ B‬از حالت بحرانی خارج میشوند و ‪ C‬و ‪ D‬بحرانی میشوند‪.‬‬
‫منطقِ زمانبندی در برنامه هایی که تعداد فعالیتِ زیادی داشته باشند پیچیده است و در نتیجه شناوریها دایما‬
‫تغییر میکنند‪ .‬بنا بر این با اینکه الزم است به فعالیت های بحرانی توجه داشته باشید‪ ،‬باید متوجه نیز باشید که‬
‫توجهِ زیاد به آنها و کمتوجهی به سایر فعالیتها میتواند بحرانیبودنها را تغییر دهد‪ .‬در نتیجه همیشه بحرانی‬
‫بودن فعالیتها را باید کنترل کرد‪ ،‬نه اینکه یک بار آن را استخراج کرد و دایما به کار برد‪.‬‬
‫هرچه شناوری کل فعالیتی کمتر باشد‪ ،‬پتانسیل بیشتری برای بحرانی بودن خواهد داشت‪ .‬به عنوان مثال‬
‫فعالیتی که نیم روز شناوری کل داشته باشد‪ ،‬هر لحظه ممکن است بحرانی شود‪ .‬به این خاطر بسیاری از کاربران‬
‫ترجیح میدهند که حد بحرانی نامیده شدن فعالیتها را تغییر دهند تا به عنوان مثال فعالیتهایی که نیمروز‬
‫شناوری کل دارند نیز بحرانی معرفی شوند‪.‬‬
‫برای تنظیم حد بحران به ‪ File| Options‬بروید و زبانه ‪Advanced‬را انتخاب کنید (شکل ‪.)8-15‬‬

‫شکل ‪ :8-15‬تنظیم حد بحران‬
‫حد بحرانی بودن فعالیتها را در آخرین گزینه‪ ،‬یعنی …‪ Task are critical if‬وارد کنید‪ .‬مقدار مناسب متناسب‬
‫با مدت زمان پروژه است‪ .‬این مقدار به صالحدید برنامهریز انتخاب میشود و قاعدهای کلی ندارد‪ ،‬ولی برای‬
‫راهنمایی می توانید برای هر سال از پروژه یک روز به حد بحرانی اضافه کنید و به عنوان مثال حد بحرانی‬
‫پروژهای ‪ 3‬ساله را حداکثر ‪ 3‬روز تعیین کنید‪.‬‬

‫مفهوم مسیر بحرانی‬
‫فعالیتهای بحرانی معموال در زنجیرهای دنبال هم قرار میگیرند‪ ،‬زیرا کم بودن شناوری از هر فعالیت به‬
‫پیشنیازهایش سرایت میکند و آنها را هم مستعد بحرانی بودن میکند‪ .‬به این زنجیره فعالیتها‪ ،‬مسیر بحرانی‬
‫گفته میشود‪ .‬توجه به مسیر بحرانی‪ ،‬به معنی توجه به توالی فعالیتهای حساس و تاثیرگذار است‪.‬‬
‫یکی از کارهای مهم در کنترل پروژه‪ ،‬گزارش دایمی مسیر بحرانی است‪ .‬البته نیازی نیست که کل مسیر بحرانی‬
‫را گذارش کنید؛ معموال اعالم فعالیتهای بحرانی محدوده زمانی خاصی‪ ،‬مثال یک هفته یا یک ماه‪ ،‬کافی است‪.‬‬
‫اگر برنامه به حدی کامل باشد که مسایل تدارکاتی و مدیریتی را هم پوشش داده باشد‪ ،‬نیازی به بررسی افقهای‬
‫بلند مدتتر نیست‪ ،‬ولی در غیر این صورت باید افقهای بلندتر را هم بررسی کرد تا اگر به عنوان مثال قرار است‬
‫مصالحی در زمانی صرفِ کاری بحرانی شود و تهیه آن مصالح زمانبر است‪ ،‬تهیه آن از زمان مناسب آغاز شود‪.‬‬
‫برای جلوگیری از فراموش کاری و بروز اشتباه‪ ،‬بهتر است که برای تهیه چنین مصالحی هم فعالیتی تعریف کنید‬
‫تا مدیریت آن سادهتر شود‪.‬‬
‫توجه داشته باشید که با وجود اینکه از عبارت "مسیر بحرانی" استفاده میکنیم‪ ،‬مسیر گفته شده الزاما توالی‬
‫فعالیتهایی که از ابتدا تا انتهای پروژه قرار گرفتهاند نیست‪.‬‬
‫ممکن است در زمان های خاصی از پروژه‪ ،‬فعالیت بحرانی وجود نداشته باشد‪ .‬اگر رابطه بین دو فعالیت بحرانی‬
‫تاخیر داشته باشد‪ ،‬احتماال در آن فاصله فعالیتی بحرانی وجود نخواهد داشت (شکل ‪.)8-16‬‬

‫شکل ‪ :8-16‬برنامه نمونه در حالتی که تاخیر رابطه حاکم است‬
‫در روزهای ششم و هفتم این برنامه هیچ فعالیتی بحرانی نیست‪.‬‬
‫گاهی قیدها حاکم میشوند میشوند و مسیر بحرانی را ناقص میکنند‪ .‬شکل ‪ 8-17‬نمونهای از این حالت است‪.‬‬
‫شکل ‪ :8-17‬برنامه نمونه در حالتی که قید حاکم است‬
‫فعالیت ‪ E‬در این مثال قید شروعی دارد که باعث شده است بعد از سایر فعالیتها پایان یابد‪ .‬هیچکدام از‬
‫فعالیتها نیز پایان آن را به تاخیر نخواهند انداخت‪ ،‬زیرا رابطهای تعریف نشده است‪ .‬در نتیجه هیچ فعالیت‬
‫بحرانی دیگری پیش از آن وجود ندارد‪.‬‬

‫تا این قسمت درباره امکان ناقص بودن مسیر بحرانی صحبت شد‪ .‬مشکل دیگری که در راه مسیر بودن مجموعه‬
‫فعالیت های بحرانی وجود دارد‪ ،‬این است که ممکن است در زمانی خاص بیش از یک فعالیت بحرانی باشد‪ .‬به‬
‫عنوان مثال به شکل ‪ 8-18‬توجه کنید‪.‬‬
‫شکل ‪ :8-18‬برنامه نمونه‪ ،‬با چند فعالیت بحرانی در یک تاریخ‬
‫رابطه جدیدی بین ‪ A‬و ‪ D‬با تاخیر دو روزه ایجاد شده است‪ ،‬طوری که سختگیری رابطه ‪ A‬و ‪ C‬دقیقا به یک‬
‫اندازه باشد و در نتیجه هردو حاکم باشند‪ .‬در این حالت در روزهای اول تا سوم بیشتر از یک فعالیت بحرانی و‬
‫عمال دو مسیر بحرانی وجود دارد‪.‬‬
‫کنترل مسیر بحرانی‬
‫رایج ترین راه برای کنترل مسیر بحرانی‪ ،‬استفاده از نمودار گانت است‪ .‬میتوانید نمودار گانت را اختصاصیسازی‬
‫کنید تا فعالیتهای بحرانی را با رنگ دیگری (معموال قرمز) نمایش دهد‪.‬‬
‫برای این منظور گزینه ‪ Critical Tasks‬را که در ‪ Format| Bar Styles‬قرار دارد فعال کنید‪ .‬بعد از این میلههای‬
‫فعالیتهای بحرانی به رنگ قرمز نمایش داده میشوند‪.‬‬

‫در ‪ Format| Bar Styles‬گزینه دیگری به نام ‪ Slack‬نیز وجود دارد که اگر آن را فعال کنید‪ ،‬شناوری آزاد همه‬
‫فعالیتها نیز در گانت نمایش داده میشود (شکل ‪.)8-19‬‬
‫شکل ‪ :8-19‬نمایش شناوریها در نمودار گانت‬
‫حتما در زمان برنامهریزی این گزینه را فعال و شناوریها را کنترل کنید‪ .‬وجودِ شناوریهای زیاد معموال به‬
‫معنی ناقص بودن روابط برنامه است‪.‬‬
‫میتوانید قالببندی جدول را هم تغییر دهید تا متن فعالیت های بحرانی را به رنگی مانند قرمز نمایش دهد‪.‬‬
‫برای این کار روی ‪ Format| Format| Text Styles‬کلیک کنید تا کادر محاوره شکل ‪ 8-21‬باز شود‪.‬‬

‫شکل ‪ :8-21‬کادر محاوره قالببندی جدول‬
‫در کادر بازشوی ‪ Item to Change‬گزینه ‪ Critical Task‬را انتخاب کنید‪ .‬قالببندی مورد نظر خود را در‬
‫قسمتهای پایین کادر محاوره تعیین کرده‪ ،‬روی ‪ OK‬کلیک کنید‪ .‬معموال برای نمایش فعالیتهای بحرانی از‬
‫رنگ قرمز استفاده می کنند‪ .‬بهتر است اندازه و نوع فونت را تغییر ندهید تا سادگی و یکنواختی ظاهر برنامه از‬
‫بین نرود‪.‬‬

‫یک راه دیگ ر برای کنترل‪ ،‬اضافه کردن فیلد به جدول است‪ .‬در قسمتهای قبل با فیلدهای شناوری و تاریخ‬
‫آشنا شدید‪ .‬عالوه بر آنها فیلدی به نام ‪ Critical‬نیز وجود دارد که فعالیتهای بحرانی را با مقدار ‪ Yes‬و‬
‫سایرین را با ‪ No‬نشان میدهد‪.‬‬
‫مشکالت مسیر بحرانی‬
‫مسیر بحرانی از نظر کن ترل پروژه اهمیت فراوانی دارد‪ ،‬زیرا مدیران را متوجه فعالیتهای مهم میکند‪.‬‬
‫کارشناسان برنامهریزی و کنترل پروژه وظیفه دارند که دایما فعالیتهای بحرانی را اعالم و توجه مدیران را به‬
‫آنها جلب کنند‪.‬‬
‫در قسمتهای بعدی کتاب خواهید دید که یکی از شاخصهای ارزیابی وضعیت پروژه‪ ،‬میزان تاخیر است‪ .‬میزان‬
‫تاخیر کامال وابسته به شناوریهای فعالیتها است‪.‬‬
‫شناوریها بیش از هر چیز وابسته به شیوه تعریف روابط هستند‪ .‬هرچه روابط کاملتر باشند‪ ،‬شناوریهای‬
‫واقعیتر و منطقیتری به دست خواهد آمد و به عبارت دیگر فعالیتهای بحرانی بهتر شناسایی میشوند‪ .‬طراحی‬
‫روابط (فصل ‪ )7‬بیشترین اهمیت را دارد‪ .‬اگر رابطه را به خوبی طراحی نکرده باشید‪ ،‬شناوریهای غیر معقولی‬
‫ایجاد میکنند‪.‬‬
‫اگر روابط به خوبی طراحی نشده باشند‪ ،‬فعالیت هایی که عمال غیر بحرانی هستند بحرانی گزارش میشوند و‬
‫تاخیرهای پروژه نیز به درستی محاسبه نخواهند شد‪.‬‬
‫این مسئله به حدی تاثیرگذار است که گاهی شرکتهایی که مشکلی در اجرای پروژه دارند روابط برنامههای‬
‫خود را طوری طراحی میکنند که تاخیرهای کمتری گزارش کند‪.‬‬

‫مسیرهای بحرانی متعدد‬
‫یکی از مسایل سردرگم کننده برای کاربران نرمافزارهای برنامهریزی‪ ،‬مسیرهای بحرانی متعدد است‪ .‬پیش از این‬
‫توضیح داده شد که در هر پروژه تعدادی فعالیت بحرانی وجود دارد که معموال مسیری میسازند‪ ،‬که مسیر‬
‫بحرانی نامیده می شود‪ .‬این مسیر یکه بوده‪ ،‬از آخرین فعالیت پروژه تا جایی که معموال ابتدای پروژه است امتداد‬
‫مییابد‪.‬‬
‫ممکن است برنامهریزی پروژه طوری باشد که برخی فعالیتها به طور مستقیم پسنیاز یا قیدی نداشته باشند‬
‫که ‪ Late Finish‬آنها را تحت تاثیر بگذارد‪ .‬در نتیجه‪ Late Finish ،‬آنها برابر با تاریخ پایان پروژه قرار داده‬
‫میشود‪ .‬در این حالت اگر گزینه ‪ Format| Bar Styles| Slack‬را فعال کنید‪ ،‬خطی از انتهای میله فعالیت تا‬
‫انتهای پروژه ترسیم میشود‪ .‬به این ترتیب‪ ،‬فعالیت دارای مقدار زیادی شناوری آزاد خواهد بود که برابر با‬
‫اختالف زمان پایان آن و زمان پایان پروژه است‪ .‬اگر مایل باشید میتوانید محاسبه مسیرهای بحرانی متعدد را‬
‫در ‪ Project‬فعال کنید‪ .‬در این حالت ‪ Late Finish‬فعالیتهای گفته شده برابر با تاریخ پایان برنامهریزی شده‬
‫خودشان قرار داده میشود‪ .‬به عبارت بهتر‪ ،‬شناوری کل فعالیتهایی که پسنیاز و قیدی نداشته باشند صفر‬
‫میشود‪ .‬بر این اساس‪ ،‬از هرکدام از فعالیتهای گفته شده‪ ،‬یک مسیر بحرانی آغاز میشود که میتواند تا ابتدای‬
‫پروژه ادامه پیدا کند‪.‬‬
‫به عنوان مثال به شکل ‪ 8-21‬توجه کنید‪.‬‬

‫مسیر بحرانی در این برنامه ‪ d2 ،c2 ،b2 ،d1 ،c1 ،b1 ،a1‬است‪ .‬در عین حال‪ ،‬فعالیتهای ‪ e1‬و ‪ c3‬انتهای آزاد‬
‫دارند‪ .‬اگر محاسبه مسیرهای بحرانی متعدد را فعال کنیم‪ ،‬این دو فعالیت نیز بحرانی خواهند شد (شکل ‪.)8-22‬‬

‫شکل ‪ :8-22‬برنامه بعد از فعال شدن مسیرهای بحرانی متعدد‬
‫در عین حال‪ ،‬اگر فعالیت ‪ c3‬را پیشنیاز ‪ d2‬قرار دهید‪ ،‬نتیجه مانند آنچه در شکل ‪ 8-23‬دیده میشود خواهد‬
‫بود‪.‬‬

‫شکل ‪ :8-23‬اضافه کردن یک رابطه‬
‫علت غیر بحرانی شدن فعالیت ها در این حالت این است که با ایجاد پسنیاز برای ‪ ،c3‬شناوری آن بر اساس‬
‫پس نیازش محاسبه شده و چون با آن فاصله دارد‪ ،‬بحرانی به شمار نخواهد رفت؛ این در حالی است که چون‬
‫محاسبه مسیرهای متعدد فعال است‪ ،‬در صورت نداشتن پسنیاز‪ ،‬شناوری آن صفر منظور شده‪ ،‬بحرانی میشود‪.‬‬
‫فعالیتهای ‪ b2‬و ‪ a2‬که پیش از این بحرانی بودند نیز به خاطر غیر بحرانی شدن ‪ ،c3‬دیگر بحرانی نیستند‪.‬‬

‫استفاده از این قابلیت زمانی کاربرد دارد که پروژه دارای چند فاز مختلف باشد که هرکدام به فعالیتی فاقد‬
‫پسنیاز منتهی میشوند‪ .‬توجه داشته باشید که اگر فعالیتهای دیگری وجود دارد که قصد ندارید مسیرهای‬
‫بحرانی جدیدی بسازند‪ ،‬میتوانید آن ها را به آخرین فعالیت برنامه متصل کنید‪ .‬در این حالت‪ ،‬اگر به هر دلیلی‬
‫قصد نداشته باشید که تکمیل فازها شناوری داشته باشند و به عنوان مثال قصد دارید آنها را جداگانه کنترل‬
‫کنید (مثال هرکدام پیمانکار جداگانهای دارد)‪ ،‬میتوانید از مسیرهای بحرانی متعدد استفاده کنید؛ ولی به طور‬
‫کلی استفاده از این گزینه پیشنهاد نمیشود‪.‬‬
‫برای فعال یا غیر فعال کردن گزینه به زبانه ‪ Advanced‬از ‪ File| Options‬بروید (شکل ‪.)8-24‬‬
‫شکل ‪ :8-24‬فعال یا غیر فعال کردن مسیرهای بحرانی متعدد‬

‫گزینه ‪ Calculate multiple critical paths‬را فعال یا غیر فعال کنید‪.‬‬
‫کنترل مسیر فعالیتها‬
‫یکی از قابلیتهای جدید ‪ Project 2013‬نمایش مسیر فعالیتهاست‪ .‬میتوانید با کمک این قابلیت پیشنیازها یا‬
‫پسنیازهای مستقیم و غیر مستقیم هر فعالیت و به عبارت دیگر تاثیرپذیریها و تاثیرگذاریها را به سادگی‬
‫ببینید‪.‬‬
‫برای نمونه به برنامه شکل ‪ 8-25‬توجه کنید‪.‬‬

‫برای بررسی پیشنیازهای مستقیم یا غیرمستقیم فعالیتها ‪ Format| Bar Styles| Task Path| Predecessors‬را‬
‫فعال کنید‪ .‬بعد از هرگاه روی یکی از فیلدهای فعالیتی کلیک کنید‪ ،‬پیشنیازهای مستقیم و غیرمستقیم آن در‬
‫نمودار گانت با رنگی متمایز نمایش داده خواهند شد (شکل ‪.)8-26‬‬
‫شکل ‪ :8-26‬متمایز شدن پیشنیازهای مستقیم و غیرمستقیم فعالیت ‪t10‬‬
‫برای غیر فعال کردن این قابلیت‪ ،‬دوباره روی همان دستور کلیک کنید‪.‬‬
‫‪Format| Bar Styles| Task Path| Successors‬‬ ‫برای مرور پسنیازهای مستقیم و غیر مستقیم فعالیتها روی‬
‫کلیک کنید‪ .‬از این به بعد هرگاه روی فعالیتی کلیک کنید‪ ،‬پسنیازهای آن به رنگی متمایز نمایش داده خواهند‬
‫شد (شکل ‪.)8-27‬‬

‫شکل ‪ :8-27‬متمایز شدن پسنیازهای مستقیم و غیرمستقیم فعالیت ‪t5‬‬
‫هرگاه فعالیتی بیش از یک پیش نیاز داشته باشد‪ ،‬در هر زمان یکی از آنها بیشتر از سایرین محدودیت ایجاد‬
‫میکند و در عمل اگر سایر روابط حذف شوند تغییری در زمانبندیها به وجود نخواهد آمد‪ .‬به چنین رابطهای‬
‫حاکم )‪ (driver‬گفته می شود‪ .‬درج روابط غیرحاکم اهمیت فراوانی دارد‪ ،‬زیرا هم بر شناوری پیشنیازها اثر‬
‫میگذارد و هم اینکه همیشه امکان دارد که به خاطر تغییرات زمانبندی رابطه حاکم تغییر کند‪.‬‬
‫دو قابلیت دیگری که به جز نمایش پیشنیازها و پسنیازهای مستقیم و غیرمستقیم هر فعالیت وجود دارد‪،‬‬
‫متمایز کردن پیشنیازهای حاکم و پس نیازهای حاکم است‪ .‬این دو قابلیت با دستورهای زیر فعال و غیرفعال‬
‫میشوند‪:‬‬
‫‪Format| Bar Styles| Task Path| Driving Predecessors‬‬
‫‪Format| Bar Styles| Task Path| Driving Successors‬‬

‫کنترل عناصر حاکم بر زمانبندی‬
‫هر فعالیت میتواند چند عنصر موثر در زمانبندی‪ ،‬شامل پیشنیازهای مستقیمی که به خودش متصل هستند‪،‬‬
‫پیشنیازهایی که به خالصه فعالیت هایش متصل هستند و قیدهای زمانی داشته باشد‪ .‬از این بین همیشه یک‬
‫عنصر سختگیرتر از سایرین است و اصطالحا ‪ Driver‬یا حاکم نامیده میشود‪ .‬وقتی زمانبندی فعالیتی به‬
‫نظرتان غیرعادی است‪ ،‬باید عنصر حاکم بر زمان بندی آن را کنترل کنید تا دلیل را متوجه شوید‪ .‬معموال این‬
‫کنترل منجر به چند الیه بررسی پیشنیازها میشود‪.‬‬
‫یافتن عنصر حاکم بر زمانبندی کار سادهای نیست‪ ،‬به همین خاطر در نسخههای جدید ‪ Project‬قابلیت‬
‫جدیدی مخصوص این کار اضافه شده است‪ .‬برای فعال کردن آن ‪ Task| Tasks| Inspect| Inspect Task‬را اجرا‬
‫کنید تا پنل ‪ Task Inspector‬در سمت چپ صفحه باز شود (شکل ‪ .)8-28‬برای بستن پنل میتوانید دوباره‬
‫روی همان گزینه یا روی عالمت ‪ X‬که در سمت راست پنل قرار دارد کلیک کنید‪.‬‬

‫‪Task Inspector‬‬ ‫شکل ‪ :8-28‬باز شدن پنل‬
‫در حالت عادی عنصر حاکم باید یک پیشنیاز باشد‪ .‬در مثال شکل قبل فعالیت پیشنیازی که حاکم بوده است‬
‫در جدول نمایش داده شده است‪ .‬نام آن عنصر که به طور پیشفرض با رنگ آبی نمایش داده میشود قابل‬
‫کلیک کردن است‪ .‬وقتی روی آن کلیک کنید در جدول گانت جابجا میشوید و فعالیت مربوطه انتخاب میشود‪.‬‬
‫پنل ‪ Task Inspector‬نیز به تبع عنصر حاکم بر زمانبندی آن فعالیت را نشان میدهد‪ .‬به این ترتیب میتوانید‬
‫تا چند مرحله به عقب بروید و زنجیرهای که منجر به زمانبندی فعالیتی خاص شده است را کنترل کنید‪.‬‬

‫اگر عاملی به جز پیشنیاز بر زمانبندی فعالیت حاکم باشد نیز مشخص میشود‪ .‬اگر به عنوان مثال خالصه‬
‫فعالیت مادر آن فعالیت پیشنیاز داشته باشد و پیشنیازهای آن سختگیرانهتر از پیشنیازهای فعالیت باشند (یا‬
‫فعالیت اصال پیشنیاز نداشته باشد)‪ ،‬رابطه خالصه فعالیت به طور غیرمستقیم بر زمانبندی فعالیت حاکم‬
‫میشود‪ .‬در این صورت به جای پیش نیاز نام خالصه فعالیت به عنوان عنصر حاکم نمایش داده میشود‪ .‬ممکن‬
‫است عنصر حاکم تسطیح منبع یا قید نیز باشد‪.‬‬

‫راهنمای جامع ‪  Microsoft Project 2013‬فصل ‪ :9‬تعریف و تخصیص منابع‬
‫فصل ‪ :۹‬تعریف و تخصیص منابع‬
‫میتوانید برنامههای زمانبندی را با منبع یا بدون منبع بسازید‪ .‬پیادهسازی منابع در برنامه کار سادهای نیست‪،‬‬
‫ولی اگر شرایط آن محیا باشد و به شکلی هدف مند انجام شود امکانات بسیار مفیدی در اختیارتان قرار میدهد‪.‬‬
‫متاسفانه اکثر برنامه هایی که منبع دارند منابع را کامال صوری به کار گرفتهاند و هدفمند نیستند؛ در نتیجه‬
‫وجود منابع منجر به تولید محصولی مفید نمیشود و صرفا مشکالت کار را افزایش میدهد‪ .‬همیشه در این‬
‫انتخاب جدی و حساس باشید‪.‬‬
‫در این فصل مباحث اولیه مربوط به منابع را بررسی خواهیم کرد‪ .‬بسیاری دیگر از این مباحث به خاطر‬
‫وابستگیهایشان به موضوعهای دیگر در طول فصلهای بعد توزیع شدهاند‪.‬‬
‫مزایای استفاده از منابع‬
‫وقتی به شیوه مناسبی از منابع استفاده کرده باشید میتوانید محصولهای زیر را به دست آورید‪:‬‬
‫برنامهریزی پویای توالیهای فعالیتها‪ :‬میتوانید به جای تعریف روابط ترجیحی‪ ،‬منابع مناسبی به‬ ‫‪‬‬
‫فعالیتهای همنوع اختصاص دهید و توالی فعالیت ها را با تسطیحِ آن منابع به وجود آورید‪ .‬در این‬

‫حالت‪ ،‬برنامه پویایی بیشتری خواهد داشت‪ .‬به عنوان مثال میتوانید کنترل کنید که اگر منبع خاصی‬
‫را افزایش دهید‪ ،‬چه تاثیری در هزینهها خواهد داشت یا چه مقدار زمان پروژه را کاهش میدهد‪.‬‬
‫پیشبینی منابع‪ :‬در این روش‪ ،‬میتوانید منابع مختلفی که در زمان اجرای پروژه مورد نیاز است را به‬ ‫‪‬‬
‫دست آورید‪ .‬به عنوان مثال می توانید بدانید که در هر زمان نیاز به چه تعداد کارگر یا سایر نیروهای‬
‫انسانی‪ ،‬قالب و سایر تجهیزات‪ ،‬بتن و سایر مصالح مصرفی‪ ،‬دارید‪.‬‬
‫برنامهریزی منابع‪ :‬در این روش میتوانید با تحلیل سناریوهای مختلف‪ ،‬بهترین حالت منابع مورد‬ ‫‪‬‬
‫نیاز را به دست آورید‪ .‬به عنوان مثال‪ ،‬اگر قالب عنصر تعیین کننده پروژه باشد‪ ،‬میتوانید شیوههای‬
‫مختلف اجرا را کنترل کنید تا متوجه شوید که در کدامیک‪ ،‬مقدار قالب مورد نیاز حداقل میشود‪ .‬این‬
‫امکان زمانی که انتخابهای متعددی برای اجرا وجود دارد مفید است‪ ،‬زیرا میتوان با کمک آنها‬
‫ترکیبِ اپتیمم منابع را یافت‪ .‬البته متاسفانه ‪ Project‬نیز مانند سایر نرمافزارهای برنامهریزی هیچ‬
‫امکانی برای اپتیمم کردن ندارد و باید با آزمایش و خطا به نتیجه برسید‪.‬‬
‫کنترل پیشرفت مبتنی بر منابع‪ :‬یک راه برای ثبت و کنترل پیشرفت پروژه‪ ،‬به کار بردن اطالعات‬ ‫‪‬‬
‫خام منابع است‪.‬‬
‫کنترل دقیقترِ هزینهها‪ :‬اگر قصد دارید هزینههای پروژه را کنترل کنید‪ ،‬دقیقترین حالت با کمک‬ ‫‪‬‬
‫منابع خواهد بود‪.‬‬

‫معایب استفاده از منابع‬
‫با وجود مزایایی که برای منابع گفته شد‪ ،‬باید در نظر داشته باشید که انجام این کار مشکالتی نیز دارد‪ .‬برخی از‬
‫مشکالت از این قرارند‪:‬‬
‫نا امیدی! اگر شرایط فراهم نباشد و پیشبینیهای الزم نشده باشد‪ ،‬هیچکدام از محصولهای منابع‬ ‫‪‬‬
‫محقق نخواهند شد‪ .‬اگر شما یا دیگران امید به آن محصولها بسته باشید‪ ،‬دچار مشکل خواهید شد‪.‬‬
‫سنگین شدن برنامه‪ :‬اگر با برنامه ای چند ده هزار آیتمی سر و کار داشته باشید‪ ،‬وجود منابع آن را‬ ‫‪‬‬
‫بسیار سنگین میکند و در نتیجه روند کار با برنامه طوالنی و خستهکننده خواهد شد‪.‬‬
‫افزایش پیچیدگی‪ :‬وقتی منابع را تعریف کنید‪ ،‬تنظیمهای بیشتری موثر میشوند و اگر تنظیمها را‬ ‫‪‬‬
‫به دقت تنظیم نکنید و در کار با برنامه احتیاط نکنید‪ ،‬با رفتارهای غیر منتظرهای روبرو خواهید شد‪.‬‬
‫طوالنی شدن روند برنامهریزی‪ :‬برای تعیین منابع نیاز به نوعی برآورد اولیه است‪ .‬استخراج این‬ ‫‪‬‬
‫اطالعات زمان برنامهریزی را افزایش میدهد‪.‬‬
‫مفهوم منبع‬
‫"منبع" از اصطالحات مهم مدیریت پروژه است‪ .‬به انواع مصالح‪ ،‬تجهیزات و نیروهای انسانی منبع گفته میشود‪.‬‬
‫در یک برنامهریزی دقیق‪ ،‬باید منابع مورد نیاز برای فعالیتهای مختلف تعریف شود‪.‬‬
‫به عنوان مثال‪ ،‬برای فعالی ت اجرای فونداسیون (اگر آن را به اجزای ریزتری خرد نکرده باشیم)‪ ،‬نیاز به‬
‫مقدارهایی از شماره میلگردهای مختلف‪ ،‬حجم خاصی بتن‪ ،‬مقداری قالب مناسب‪ ،‬تعدادی آرماتوربند‪ ،‬تعدادی‬

‫قالببند‪ ،‬تعدادی نیروی بتنریزی‪ ،‬تعدادی کارگر ساده‪ ،‬درصدی نیروهای فنی (مانند تکنسین و مهندس‬
‫اجرایی) و مانند آن است‪ .‬ممکن است الزم باشد که تمام منابع‪ ،‬یا تنها برخی از منابع که مهمتر و تاثیرگذار‬
‫هستند را در برنامه وارد کنید‪ .‬به عنوان مثال ممکن است در شرایط خاص فقط حجم بتن و آرماتور را در برنامه‬
‫وارد کنید‪ ،‬با این فرض که سایر منابع به اندازه کافی در دسترس هستند یا مدیریت دسترسی آنها ساده است‪.‬‬
‫بعد از تکمیل برنامهریزی‪ ،‬میتوانید مقدار مورد نیاز هرکدام از منابع را در تاریخهای مختلف به دست آورید‪.‬‬
‫آنچه گفته شد‪ ،‬یعنی به دست آوردن منابع مورد نیاز بر اساس برنامه زمانبندی‪ ،‬عالوه بر اینکه جنبه اطالع‬
‫رسانی دارد و میتواند برای برنامهریزی تدارکات و نیروی انسانی به کار رود‪ ،‬میتواند مبنای اصالح برنامه نیز‬
‫باشد‪ .‬به عنوان مثال ممکن است برنامهریزی اولیه طوری باشد که در دوره خاصی نیاز به قالبهای زیادی داشته‬
‫باشید‪ ،‬در حالی که بعد از آن تا پایان پروژه حجم قالب مورد نیاز بسیار کم باشد‪ .‬در چنین حالتی‪ ،‬ممکن است‬
‫بتوانید با به تاخیر انداختن برخی از فعالیت هایی که به قالب نیاز دارند‪ ،‬نیاز به قالب را کاهش دهید‪ ،‬در حالی که‬
‫زمان کلی پروژه تفاوت چندانی نکند‪ .‬به این کار تسطیح منابع گفته میشود و در همین فصل با آن آشنا‬
‫خواهید شد‪.‬‬
‫اصول طراحی منبع‬
‫تعداد منابع الزم برای هر فعالیت بسیار زیاد است‪ .‬به عنوان مثال‪ ،‬فعالیت آرماتوربندی‪ ،‬نیاز به چند نوع آرماتور‬
‫دارد که باید برای هرکدام منبع جداگانه ای تعریف شود‪ ،‬سیم آرماتوربندی‪ ،‬انبر آرماتوربندی‪ ،‬دستکش‬
‫آرماتوربندی‪ ،‬کفش ایمنی‪ ،‬کاله ایمنی‪ ،‬احتماال نور مصنوعی برای کار در شب‪ ،‬کارگر ساده‪ ،‬تعدادی کارگر ماهر‪،‬‬
‫درصدی استادکار آرماتوربندی‪ ،‬درصدی تکنسین‪ ،‬درصدی مهندس اجرایی‪ ،‬درصدی پشتیبانی نیروهای فنی‬
‫کارگاه‪ ،‬و در نهایت درصدی از سرپرست کارگاه و مدیر پروژه دارد!‬
‫قطعا اگر یک فعالیت آرماتوربندی را در ذهن تصور کنید میتوانید منابع دیگری به جز آنهایی که گفته شد‬
‫بیابید و به لیست باال اضافه کنید‪ .‬آنچه مسلم است‪ ،‬نمیتوان "تمام" منابع فعالیت را تعریف کرد‪ .‬نیازی هم به‬

‫این کار نیست‪ .‬مثال این که چه تعداد کفش ایمنی یا دستکش کار الزم است را میتوان به واحدهای کاری‬
‫دیگری محول کرد و از برنامه زمانبندی و مدیریت سطح باالی پروژه خارج کرد‪.‬‬
‫باید مطابق معمول هدف ها را در نظر داشت‪ .‬تعریف کدام منبع الزم است؟ ترجیحا فقط همان منبع را تعریف‬
‫توجه داشته باشید که اگر فعالیتها بیشتر از یک منبع نداشته باشند‪ ،‬کنترلشان بسیار سادهتر خواهد بود‪.‬‬
‫انواع منابع‬
‫معموال از اصطالح "منبع" برای اشاره به مصالح‪ ،‬تجهیزات و نیروهای انسانی استفاده میشود‪ .‬در عین حال‪،‬‬
‫بسیاری اوقات منظور از منبع‪ ،‬نیروی انسانی است‪ .‬از نسخه ‪ 2117‬پراجکت نوع جدیدی از منبع‪ ،‬یعنی منبع‬
‫هزینه نیز به مجموعه اضافه شده است‪.‬‬
‫منابع ‪ Project‬به سه گروه کلی تقسیم میشود‪:‬‬
‫‪ o‬منابع کاری‪ :‬نیروهای انسانی و تجهیزات در این گروه قرار میگیرند‪ .‬معموال میزان مصرف این منابع‬
‫در واحدهای زمانی محدود است‪ .‬به عنوان مثال‪ ،‬ممکن است در یک پروژه حداکثر ‪ 5‬مهندس اجرایی‬
‫وجود داشته باشد؛ در نتیجه بر نامه باید طوری باشد که در هیچ روزی به بیش از ‪ 5‬مهندس اجرایی‬
‫نیاز نداشته باشیم‪ .‬همین مسئله در مورد ماشین آالت و تجهیزات نیز برقرار است‪.‬‬
‫منابع مصرفی‪ :‬مصالح در این دسته قرار میگیرند‪ .‬برای کنترل این منابع‪ ،‬معموال به میزان تجمعی‬ ‫‪o‬‬
‫آن و سرعت افزایش نیاز دقت میشود‪.‬‬

‫‪ o‬منابع هزینه‪ :‬برای هر منبعی می توان هزینه تعریف کرد‪ ،‬ولی منبع هزینه ابزار خاصی برای تعریف‬
‫هزینههای مستقل از منبع است‪ .‬این کار قبال فقط با فیلد ‪ Fixed Cost‬قابل انجام بود که‬
‫انعطاف پذیری کافی نداشت‪ .‬با این حال منابع هزینه نیز در محاسبات تحلیل ارزش کسب شده لحاظ‬
‫نمیشوند و به همین خاطر کاربرد چندانی ندارند‪.‬‬
‫هر کدام از سه نوع منبع گفته شده‪ ،‬دو حالت معمولی و بودجهای دارند‪ .‬در این فصل فقط انواع معمولی منابع‬
‫تعریف میشوند‪.‬‬
‫شیوههای مصرف منابع مصرفی‬
‫منابع مصرفی میزان مصالح مورد نیاز برای یک فعالیت را مشخص میکنند‪ .‬برای مشخص کردن مقدار دو راه‬
‫وجود دارد‪:‬‬
‫مقدار ثابت‪ ،‬مستقل از زمان اجرا‪ :‬در این حالت‪ ،‬میزان منبع مصرفی مورد نظر از ابتدا مشخص‬ ‫‪o‬‬
‫میشود و مستقل از تغییرات مدت زمانِ فعالیت‪ ،‬ثابت باقی میماند‪ .‬به عنوان مثال‪ ،‬مقدار بتنی که‬
‫برای یک سقف الزم است‪ ،‬مقدر مشخصی است که ربطی به مدت اجرا ندارد‪.‬‬
‫مقدار متناسب با زمان‪ :‬مقدار مصرف برخی از منابع بستگی به مدت زمان فعالیت دارد و با کم و‬ ‫‪o‬‬
‫زیاد شدن آن تغییر میکند‪ .‬به عنوان مثال فعالیت نصب تیرهای یک اسکلت نیاز به تاورکرین یا‬
‫چرثقیلی دارد که تیرها را در هوا نگه دارد و جوشکاران نصب اولیه را انجام دهند‪ .‬اگر به هر دلیلی‬
‫مدت زمانِ این کار افزایش یابد‪ ،‬مدت زمانِ نیاز به تاورکرین یا جرثقیل نیز به همان نسبت افزایش‬
‫خواهد یافت‪.‬‬

‫تعریف منابع‬
‫اگر در زمان تخصیصِ منابع به فعالیت ها از منبعی اسم ببرید که قبال تعریف نشده است‪ ،‬به طور خودکار و با‬
‫تنظیمهای پیش فرض تعریف خواهد شد‪ .‬با این حال بهتر است که پیش از تخصیص منابع را تعریف و تنظیم‬
‫کنید تا بعدا دچار مشکل نشوید‪ .‬در آینده خواهید دید که اگر برخی مشخصات منابع را بعد از تخصیص تغییر‬
‫دهید‪ ،‬ممکن است برنامهریزی تغییراتی کند که انتظار ندارید‪.‬‬
‫برای کنترل لیست منابع‪ ،‬به نمای ‪ Resource Sheet‬بروید‪ .‬برای این کار میتوانید روی فلش پایین آیکن تعیین‬
‫نمای سمت چپ زبانه ‪ Resource‬ریبون کلیک کنید و از منویی که باز میشود ‪ Resource Sheet‬را انتخاب‬
‫کنید‪ .‬راه دیگر این است که روی نوار سمت چپ پنجره نرمافزار که نام نما را نشان میدهد کلیک راست کنید و‬
‫نما را از منویی که به این ترتیب باز میشود انتخاب کنید‪ .‬شکل ‪ 9-1‬نما را نشان میدهد‪.‬‬

‫شکل ‪ :9-1‬نمای ‪Resource Sheet‬‬
‫این نما تمام منابع برنامه را نشان میدهد‪ .‬میتوانید تمام منابعِ برنامه را در همین صفحه تعریف و تنظیم کنید‪.‬‬
‫برای ساخت منبع جدید روی فیلد ‪ Resource Name‬اولین ردیف خالی کلیک کنید و نام منبع را وارد کنید‪.‬‬
‫همیشه از نام هایی استفاده کنید که خوانا باشند و در آینده باعث سردرگمی نشوند؛ به این مسئله نیز توجه‬
‫داشته باشید که احتماال کسان دیگری به جز شما نیز با برنامه سر و کار خواهند داشت و در نتیجه عناوین باید‬
‫برای آنها نیز خوانا باشد‪ .‬میتوانید از عبارتهای فارسی نیز استفاده کنید‪.‬‬

‫بعد از ساخت منبع باید تنظیمهای آن را وارد کنید‪ .‬اولین تنظیم نوع منبع است که در فیلد ‪ Type‬مشخص‬
‫میشود‪ .‬کنار فیلد فلش کوچکی وجود دارد که وقتی روی آن کلیک کنید منویی باز میشود و سه نوع منبع را‬
‫در اختیارتان قرار میدهد تا یکی از آنها را انتخاب کنید (شکل ‪.)9-2‬‬
‫شکل ‪ :9-2‬انتخاب نوع منبع‬
‫تنظیمهای مربوط به تقویم و هزینه در قسمتهای بعدی کتاب توضیح داده میشوند‪ .‬در این قسمت فقط‬
‫تنظیم مقدار دسترسی توضیح داده میشود که برای منابع کاری کاربرد دارد‪.‬‬
‫تعیین مقدار دسترسی منابع کاری‬
‫اگر منبعی که تعریف کردهاید منبعی کاری (نوع ‪ ) work‬باشد‪ ،‬باید مقدار دسترسی آن را هم تعیین کنید‪ .‬این‬
‫مقدار در فیلد ‪ Max Units‬تعیین میشود (ممکن است تمام نامِ فیلد در عنوان دیده نشود)‪ .‬مقدار پیشفرض‬
‫‪ ٪111‬است‪ ٪111 .‬به معنی یک نیروی تمام وقت‪ ،‬دو نیروی نیمه وقت (هرکدام ‪ )٪51‬یا حتی چهار نیرویی‬
‫است که هرکدام یک چهارم روز در اختیار پروژه هستند‪ .‬اگر به عنوان مثال قصد دارید منبعی برای گروه‬
‫آرماتوربندها بسازید و در این گروه ‪ 21‬نیروی تمام وقت وجود دارد‪ ،‬باید مقدار ‪ ٪2111‬را وارد کنید‪.‬‬
‫اگر استفاده از درصد برایتان جالب نیست‪ ،‬می توانید برنامه را تنظیم کنید تا به جای آن از اعداد صحیح استفاده‬
‫کند‪ .‬برای این منظور به ‪ File| Options| Schedule‬بروید (شکل ‪.)9-3‬‬

‫شکل ‪ :9-3‬تنظیم شیوه مقداردهی به منابع کاری‬
‫در قسمت ‪ Show assignment units as a‬یکی از دو گزینه ‪( Percentage‬درصد) یا ‪( Decimal‬عدد صحیح) را‬
‫انتخاب کنید‪ .‬اگر عدد صحیح را انتخاب کنید ‪ 21‬نیروی تمام وقت به جای ‪ ٪2111‬با ‪ 21‬مشخص خواهد شد‪.‬‬
‫وقتی شیوه نمایش را تغییر دهید هیچکدام از مقدارهایی که قبال وارد شدهاند دچار مشکل نخواهند شد و‬
‫همگی با شیوه نمایش جدید دیده خواهند شد‪.‬‬
‫وقتی مقدار منبع الزم بیشتر از مقدار تعریف شده باشد‪ ،‬مابهالتفاوت آنها اصطالحا اضافهتخصیص نامیده‬
‫میشود‪ .‬در حالت پیشفرض وجود اضافهتخصیص نتیجه خاصی ندارد‪ ،‬ولی نشاندهنده مشکلی در برنامهریزی‬
‫پروژه است‪ .‬معموال اضافهتخصیصها را با تسطیح منابع برطرف میکنند‪.‬‬
‫فیلد ‪ Max Units‬در ردیفِ منابعی که کاری نباشند غیر فعال خواهد بود‪.‬‬

‫تعیین مقدار دسترسی متغیر‬
‫فرض کنید میدانیم که پروژه در ‪ 6‬ماه ابتدای کار فقط دو تاور کرین خواهد داشت‪ ،‬ولی بعد از آن دو تاور کرین‬
‫دیگر که در پروژه ای در حال اتمام مشغول به کار هستند آزاد شده‪ ،‬به پروژه منتقل میشوند‪ .‬در این صورت باید‬
‫مقدار دسترسی منبع تاور کرین را متغیر تعریف کنیم‪ ،‬طوری که در ‪ 6‬ماه ابتدای پروژه ‪ ٪211‬و بعد از آن‬
‫‪ ٪411‬باشد‪.‬‬
‫برای مشخص کردن حداکثر دسترسیهای متغیر‪ ،‬روی منبع مورد نظر دابل کلیک کنید تا کادر محاوره شکل‬
‫‪ 9-4‬باز شود‪.‬‬

‫شکل ‪ :9-4‬کادر محاوره تنظیمهای منبع‬
‫در قسمت ‪ Resource Availability‬جدولی برای مشخص کردن مقدار دسترسی وجود دارد‪ .‬به طور پیشفرض‬
‫یک ردیف در این جدول قرار دارد‪ ،‬که حداکثر دسترسی منبع را در تمام زمانها مشخص میکند و مقدارش‬
‫برابر با مقداری است که در فیلد ‪ Max Units‬دیده میشود‪ .‬اگر مایل باشید میتوانید ردیفهای دیگری وارد‬
‫کنید و دسترسیهای بازههای زمانی مختلفی را مشخص کنید‪ .‬به شکل ‪ 9-5‬توجه کنید‪.‬‬

‫شکل ‪ :9-5‬تعریف دسترسیهای‬
‫‪ NA‬مخفف ‪ Not Available‬است‪ .‬منظور از ‪ NA‬در این قسمت‪ ،‬نامحدود بودن بازه است‪ .‬اگر به جدول دقت‬
‫کنید متوجه میشوید که پیش از دهم فوریه ‪ 2111‬مقدار دسترسی ‪ ٪111‬است‪ .‬از آن زمان تا ‪ 22‬آوریل‬
‫‪ 2111‬مقدار دسترسی ‪ ٪511‬و بعد از آن ‪ ٪211‬تعیین شده است‪.‬‬
‫‪Max‬‬ ‫وقتی مقدارهای متغیر را وارد کنید‪ ،‬مقدار دسترسی بازه ای که تاریخ جاری در آن قرار داشته باشد در‬
‫‪ Units‬نمایش داده خواهد شد‪.‬‬
‫‪Resource Graph‬‬ ‫در ادامه خواهید دید که بهترین راه برای درک وضعیت تخصیص منابع‪ ،‬مراجعه به نمای‬
‫است‪ .‬این نما مقدار دسترسی و مقدارهای تخصیص را به صورت تصویری در تاریخهای مختلف نمایش میدهد‪.‬‬
‫شکل ‪ 9-6‬نمودار منبعی را نشان میدهد که مقدار دسترسی آن با تنظیمهای شکل قبل به صورت متغیر تعریف‬
‫شده بود‪ .‬مقدار دسترسی با خط مشکی توپر نمایش داده میشود‪.‬‬

‫شکل ‪ :9-6‬نمایش میزان دسترسی منبع در تاریخهای مختلف‬
‫اگر تعجب کرده باشید که چرا مرحله افزایش و کاهش با اینکه هرکدام در یک مرحله بودند در شکل با دو‬
‫مرحله نمایش داده شده اند‪ ،‬به این خاطر است که مقیاس کنونی نمودار ماه است و هرکدام از مراحل در میانه‬
‫یکی از ماهها بودهاند‪ .‬اگر تغییر در ابتدا یا انتهای یکی از ماهها بود‪ ،‬در شکل نیز با یک مرحله نمایش داده‬
‫میشد‪.‬‬
‫شکل ‪ 9-7‬نمودار قبل را بعد از اضافه کردن تعدادی تخصیص نمایش میدهد‪.‬‬

‫شکل ‪ :9-7‬نمایش تخصیصها در نمودار منبع‬
‫میزان نیاز تخصیصها در هر دوره با میله ای نمایش داده شده است‪ .‬جایی که میله از خط دسترسی رد شده‬
‫است به معنی وجود اضافه تخصیص است‪.‬‬
‫اختصاص منابع به فعالیتها‬
‫پس از تعریف منابع میتوانید آنها را به فعالیتها اختصاص دهید‪ .‬هر منبع را میتوان به تعداد بیشماری‬
‫فعالیت اختصاص داد‪.‬‬

‫برای تخصیص منبع راههای مختلفی وجود دارد‪ .‬یک راه استفاده از فیلد ‪ Resource Name‬است که به طور‬
‫پیشفرض در نمای گانت دیده می شود‪ .‬وقتی سلول را انتخاب کنید‪ ،‬فلش کوچکی سمت راست آن نمایش داده‬
‫میشود‪ .‬میتوانید روی فلش کلیک کنید تا لیست منابعِ موجود نمایش داده شود (شکل ‪.)9-8‬‬
‫شکل ‪ :9-8‬لیست منابع موجود‬
‫در کادر کنار هرکدام از منابع که قصد دارید تخصیص داده شوند عالمت تایید بزنید‪ .‬بعد از این کار نام منابع در‬
‫سلول نمایش داده میشود (شکل ‪.)9-9‬‬
‫شکل ‪ :9-9‬نمایش نام منابع در سلول‬

‫اگر دوباره روی فلش کنار سلول کلیک کنید‪ ،‬باز هم لیست منابع باز میشود و این بار منابعی که تخصیص داده‬
‫شدهاند با عالمتهای تایید متمایز میشوند‪ .‬اگر عالمتهای تایید را بردارید‪ ،‬تخصیص پاک میشود‪.‬‬
‫می توانید به جای انتخاب منبع در لیست‪ ،‬نام آن را به طور دستی نیز تایپ کنید‪ .‬اگر قبال منبعی با آن نام‬
‫تعریف نشده باشد‪ ،‬با تنظیمهای پیشفرض ساخته خواهد شد‪ .‬در این حالت باید به ‪ Resource Sheet‬مراجعه‬
‫کرده‪ ،‬تنظیمهای منبع را وارد کنید‪.‬‬
‫توجه داشته باشید که اگر قصد دارید بیش از یک منبع را به فعالیتی اختصاص دهید و این کار را در یک مرحله‬
‫انجام ندهید‪ ،‬با مشکالتی مواجه خواهید شد‪ .‬برای این کار باید به تنظیمهای نوع فعالیت مسلط باشید؛ این‬
‫مهارت در فصل ‪ 11‬توضیح داده خواهد شد‪.‬‬
‫یک راه دیگر برای تخصیص منابع‪ ،‬این است که روی ‪ Resource| Assignments| Assign Resources‬کلیک‬
‫کنید تا کادر محاوره شکل ‪ 9-11‬باز شود‪ .‬میانبر ‪ Alt+F10‬نیز این کار محاوره را باز میکند‪.‬‬

‫شکل ‪ :9-11‬کادر محاوره تخصیص منبع‬
‫این کادر به طور پیشفرض تمام منابع را نشان میدهد‪ ،‬هرچند که می توان محتوای آن را فیلتر نیز کرد‪ .‬نکته‬
‫مهم این است که در زمان باز بودن این کادر محاوره میتوانید فعالیتهای مختلف را در جدول گانت انتخاب‬
‫کنید و در این صورت کادر محاوره تخصیص نیز اطالعات همان فعالیت را نشان میدهد‪ .‬در نتیجه نیازی نیست‬
‫که در زمان تخصیص منابع دایما این کادر محاوره را باز کنید و ببندید‪.‬‬
‫برای تخصیص منبع با کمک کادر محاوره تخصیص‪ ،‬فعالیت را در نمای گانت و منبع را در کادر محاوره‬
‫تخصیص منبع انتخاب و بعد از آن روی دکمه ‪ Assign‬کلیک کنید‪ .‬با این کار تخصیص انجام میشود‪ .‬فیلد‬
‫‪ Units‬کادر محاوره میزان تخصیص را نشان میدهد‪.‬‬

‫‪Units‬‬ ‫اگر مایل باشید می توانید میزان تخصیص را تغییر دهید‪ .‬برای این کار مقدار مورد نظر خود را در فیلد‬
‫کادر محاوره تخصیص وارد کنید‪ .‬اگر قبال منبعی را تخصیص نداده باشید و یکباره مقدار تخصیص را در فیلد‬
‫‪ Units‬کادر محاوره وارد کنید نیز مشکلی به وجود نخواهد آمد و تخصیص شکل خواهد گرفت‪.‬‬
‫وقتی مقدار تخصیص واحد نباشد‪ ،‬مقدارش داخل آکوالدی در فیلد ‪ Resource Names‬نوشته میشود‪ .‬میتوانید‬
‫تخصیصهایی با مقدارهای غیر واحد را به همین ترتیب داخل فیلد تایپ کنید (شکل ‪.)9-11‬‬
‫‪Resource Names‬‬ ‫شکل ‪ :9-11‬نمایش مقدارهای تخصیصِ غیر واحد در فیلد‬
‫اگر فعالیت و منبعی را انتخاب کنید که قبال به هم تخصیص داده شده باشند‪ ،‬دکمه ‪ Remove‬و ‪ Replace‬کادر‬
‫محاوره تخصیص فعال میشوند‪ .‬اگر روی ‪ Remove‬کلیک کنید تخصیص پاک میشود (فعالیت و منبع پاک‬
‫نمیشوند)‪ .‬اگر روی ‪ Replace‬کلیک کنید می توانید منبع دیگری را جانشین منبع قبلی کنید‪ .‬این ابزار به این‬
‫خاطر وجود دارد که وقتی منبعی را پاک کنید و منبع دیگری را اضافه کنید‪ ،‬بسته به تنظیمهای فعالیت‪،‬‬
‫اتفاقهای مختلفی میافتد که ممکن است برای مفهوم جانشین کردن مناسب نباشند‪.‬‬
‫میتوانید عالوه بر فعالیتها‪ ،‬به خالصهفعالیتها نیز منبع اختصاص دهید‪ .‬با این حال معموال پیشنهاد میشود از‬
‫این کار خودداری کنید‪ ،‬زیرا کنترل برنامه را بسیار مشکل میکند‪.‬‬
‫کنترل تخصیصها‬
‫نمودار گانت به طور پیشفرض نام و مقدار تخصیصهای هر فعالیت را کنار نمودار نشان میدهد (شکل ‪.)9-12‬‬

‫شکل ‪ :9-12‬نمایش نام و مقدار منابع در نمودار گانت‬
‫در پراجکت سه مفهوم کلی وجود دارد و بیشتر عناصر اطالعاتی اعضایی از یکی از این سه مفهوم هستند‪:‬‬
‫فعالیتها‪ ،‬خالصهفعالیتها و مایلستونها‬ ‫‪‬‬

‫منابع‬ ‫‪‬‬
‫تخصیصها‬ ‫‪‬‬
‫فعالیتها و منابع را به راحتی میتوان در نماهای مختلفی دید‪ ،‬ولی دسترسی به تخصیصها محدودتر است‪.‬‬
‫منظور از تخصیص‪ ،‬ارتباطِ منطقیِ بین یک فعالیت و یک منبع است‪.‬‬

‫نماهایی که تخصیصها را نمایش میدهند‪ Resource Usage ،‬و ‪ Task Usage‬هستند‪ .‬نمای اول لیستی از منابع‬
‫است که زیرمجموعه هریک از آنها تخصیصهایشان نمایش داده شدهاند‪ .‬نمای دوم لیستی از فعالیتهاست که‬
‫زیرمجموعه هر فعالیت منابعش دیده میشوند (شکل ‪.)9-13‬‬
‫شکل ‪ :9-13‬وضعیت یک برنامه در دو نمای ‪ Task Usage‬و ‪Resource Usage‬‬
‫توجه داشته باشید که آنچه زیرمجموعه فعالیتهای ‪ Task Usage‬نمایش داده میشوند تخصیص هستند و نه‬
‫منبع‪ ،‬در نتیجه اگر آنها را پاک کنید منابعی پاک نخواهند شد و فقط تخصیصها از بین خواهند رفت‪ .‬همین‬
‫مسئله در مورد نمای ‪ Resource Usage‬نیز وجود دارد‪ .‬تخصیصها نام جداگانهای ندارند و چون ارتباطی بین‬
‫یک منبع و یک فعالیت هستند‪ ،‬اگر در نمای فعالیتها باشند با نام منبع و اگر در نمای منابع باشند با نام‬
‫فعالیت سوی دیگر تخصیص مشخص میشوند‪.‬‬
‫فیلد ‪ Assignment Units‬میزان تخصیص را نشان میدهد‪ .‬این فیلد به طور پیشفرض در نما وجود ندارد و در‬
‫صورت نیاز باید آن را به جدول اضافه کنید‪.‬‬

‫در سمت راست این دو نما جدولی زمانمند وجود دارد‪ .‬منظور از زمانمند‪ ،‬این است که محور افقی جدول زمان‬
‫است و مقدار یک یا چند فیلد را در زمانهای مختلف نشان می دهد‪ .‬باالی جدول نیز مقیاس زمانی آن نشان‬
‫داده میشود که ماهیت و شیوه تنظیم آن تفاوتی با مقیاس زمانی نمودار گانت ندارد‪.‬‬
‫‪Work‬‬ ‫برخی فیلدها نسخه زمان مند نیز دارند‪ .‬به عنوان مثال وقتی وارد یکی از نماهای گفته شده بشوید‪ ،‬فیلد‬
‫را در حالت زمانمند خواهید دید‪ .‬نسخه غیر زمانمند این فیلد در جدولهای معمول نمایش داده میشود و در‬
‫آن حالت مقدار کار تاریخی خاص را نشان میدهد‪ .‬فیلدهای دیگری مانند ‪ Duration‬نسخه زمانمند ندارند‪.‬‬
‫در ادامه کتاب با جدول زمانمند بیشتر آشنا خواهید شد‪.‬‬
‫کنترل اضافهتخصیصها‬
‫بعد از اینکه زمان بندی برنامه کامل شود و منابع را هم تعریف کنید و تخصیص دهید‪ ،‬باید وجود‬
‫اضافهتخصیصها را کنترل کنید‪ .‬اگر اضافه تخصیصی وجود داشته باشد‪ ،‬باید آن را به نحوی حل کنید‪.‬‬
‫اگر یکی از منابع اضافهتخصیص داشته باشد‪ ،‬در ستون ‪ Indicators‬تمام فعالیتهایی که از آن منبع استفاده‬
‫میکنند عالمت به رنگ قرمز نمایش داده خواهد شد‪.‬‬
‫اگر به نمای ‪ Resource Sheet‬بروید نیز در فیلد ‪ Indicators‬منابعی که اضافهتخصیص داشته باشند عالمت‬
‫وجود خواهد داشت‪ .‬کل ردیف این منابع نیز به جای مشکی با رنگ قرمز نمایش داده میشوند‪.‬‬
‫یک راه دیگر‪ ،‬مراجعه به نمودار منابع است‪.‬‬

‫نمودار منابع‬
‫مراجعه به نمودار منابع راه بسیار خوبی برای کنترل وضعیت تخصیصها است‪ .‬اگر اضافهتخصیصی وجود داشته‬
‫باشد در این نمودار دیده خواهد شد‪ .‬ولی مهم تر از آن این است که وضعیت نامناسب توزیع کار منابع را نیز‬
‫می توان کشف کرد‪ .‬اگر منبعی چند ماه کار داشته باشد و بعد از آن چندین هفته بیکار باشد و دوباره کار آن‬
‫آغاز شود‪ ،‬وضعیت نامطلوبی را نشان میدهد‪ ،‬زیرا معموال نمیتوان افراد را برای مدت چند هفته تعدیل و بعد‬
‫دوباره استخدام کرد‪ .‬در این صورت باید برنامه را بازبینی کرد و راهحلی یافت‪.‬‬
‫برای کنترل نمودارها به نمای ‪ Resource Graph‬بروید (شکل ‪.)9-14‬‬
‫شکل ‪ :9-14‬نمودار یکی از منابع‬
‫در این نما‪ ،‬یکی از منابع همراه با نمودار میزان کارکردش نمایش داده میشود‪ .‬وقتی فلشهای باال و پایین‬
‫صفحه کلید را بفشارید یا چرخ ماوس را بچرخانید‪ ،‬نمودار سایر منابع نمایش داده خواهند شد‪.‬‬

‫نام منبع به همراه راهنمایی کوچک در سمت چپ نما نشان داده می شود‪ .‬نمودار آن در سمت راست قرار دارد‪.‬‬
‫در این نمودار به طور پیشفرض عناصر زیر وجود دارند‪:‬‬
‫خط افقی مشکی توپر‪ :‬این خط میزان دسترسی منبع را نشان میدهد که در فیلد ‪ Max Units‬یا‬ ‫‪‬‬
‫در کادر محاوره تنظیمهای منبع مشخص می شود‪ .‬این خط در حالت معمولی خطی صاف است‪ ،‬که‬
‫نشاندهنده دسترسی ثابت است‪ .‬ولی اگر میزان دسترسی متغیر تعریف کرده باشید‪ ،‬شکستگی خواهد‬
‫داشت‪.‬‬
‫خط عمودی نارنجی یا سبز‪ :‬تاریخ روز را نشان میدهد‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫میلهها‪ :‬هر میله میزان تخصیص یک دوره را نشان میدهد‪ .‬دوره در مقیاس زمانی باالی نمودار‬ ‫‪‬‬
‫مشخص میشود و به طور پیشفرض روز است‪ .‬در پروژههای معمولی که مدت زمانهای طوالنی دارند‬
‫استفاده از دورههای طوالنیتری مانند هفته یا ماه مناسبتر خواهد بود‪.‬‬
‫قسمتهای آبیرنگ میلهها‪ :‬قسمتهای آبیرنگ میلهها نشاندهنده مقدار تخصیصهایی است که‬ ‫‪‬‬
‫زیر خط دسترسی قرار دارند‪.‬‬
‫قسمتهای قرمزرنگ میلهها‪ :‬قسمتهای قرمزرنگ میلهها نشاندهنده مقدار تخصیصهایی است‬ ‫‪‬‬
‫که باالی خط دسترسی قرار دارند‪ .‬به عبارت دیگر این قسمت اضافهتخصیصها را نشان میدهد‪.‬‬
‫جدول پایین صفحه‪ :‬پایین میلهها جدول کوچکی وجود دارد و مقدار عددی مقدار تخصیص هر میله‬ ‫‪‬‬
‫را زیر آن نشان میدهد‪.‬‬
‫در ‪ Format| Data‬کادر بازشویی وجود دارد که محتوای نمودار را تعیین میکند‪ .‬توضیحهایی که داده شد در‬
‫مورد ‪ Peak Units‬بود؛ عالوه بر آن نمودارهای دیگری نیز میتوان ترسیم کرد و اطالعات دیگری را به صورت‬
‫تصویری دریافت کرد‪.‬‬

‫‪ Peak Units‬حداکثر تخصیص هریک از دورههای زمانی را گزارش میکند‪ .‬یعنی اگر به عنوان مثال دوره زمانی‬
‫ماه باشد و میزان تخصیص در تمام مدت ماه ‪ ٪111‬و فقط در یکی از روزهای آن ‪ ٪311‬باشد‪ Peak Units ،‬آن‬
‫ماه ‪٪311‬خواهد بود‪ .‬میتوانید فیلد ‪ Peak‬را به ‪ Resource Sheet‬اضافه کنید و همین اطالعات را دریافت کنید‬
‫(شکل ‪.)9-15‬‬
‫شکل ‪:9-15‬اضافه کردن فیلد ‪ Peak‬به نمای ‪Resource Sheet‬‬
‫همانطور که میتوانید حدس بزنید فیلد ‪ Peak‬در نمای ‪ Resource Sheet‬غیرزمانمند عمل میکند‪ ،‬در حالی‬
‫که قاعدتا باید دادههای زمان مندِ آن موجود باشند که نمودار ترسیم شده است‪ .‬بنا بر این میتوان به یکی از‬
‫نماهای زمانمند‪ ،‬یعنی ‪ Task Usage‬یا ‪ Resource Usage‬رفت و مقدار زمانمند آن را دید‪.‬‬
‫برای اضافه کردن فیلد به نما روی جدول زمانمند کلیک راست کرده‪ ،‬از منویی که باز میشود ‪ Detail Styles‬را‬
‫انتخاب کنید تا کادر محاوره شکل ‪ 9-16‬باز شود‪.‬‬

‫شکل ‪ :9-16‬کادر محاوره انتخاب فیلدهای زمانمند جهت نمایش در جدول زمانمند‬
‫گزینه ‪ Peak Units‬را در لیست سمت چپ انتخاب کرده‪ ،‬روی ‪ Show‬کلیک کنید‪ .‬برای حفظ سادگی جدول‬
‫گزینه ‪ Work‬را در لیست سمت راست انتخاب کرده‪ ،‬روی ‪ Hide‬کلیک کنید‪ .‬بعد از آن روی ‪ OK‬کلیک کنید‪.‬‬
‫به این ترتیب میتوانید میزان تخصیص دورههای مختلف را در جدول زمانمند ببینید (شکل ‪.)9-17‬‬

‫شکل ‪ :9-17‬نمایش میزان تخصیص در جدول زمانمند‬
‫مفهوم کار‬
‫به ازای هر تخصیص‪ ،‬کاری ایجاد میشود‪ .‬اگر منبعی را با میزان تخصیص ‪ ٪211‬به فعالیتی اختصاص دهید‪ ،‬در‬
‫هر روز به اندازه دو نیروی کاری تمام وقت کار انجام خواهد شد‪ .‬هر نیروی تمام وقت با تقویم استاندارد روزی ‪8‬‬
‫ساعت کار انجام می دهد (به جز روزهای تعطیل)‪ .‬در نتیجه روزی ‪ 16‬ساعت کار برای فعالیت تعریف میشود‪.‬‬
‫اگر فعالیت دو روزه باشد‪ ،‬مجموعا ‪ 32‬ساعت کار برای آن تعریف خواهد شد‪ .‬شکل ‪ 9-18‬وضعیت فعالیتی که‬
‫مثال زده شد را نشان میدهد‪.‬‬

‫شکل ‪ :9-18‬ارتباط کار و تخصیص‬
‫این شکل میزان تخصیص و مقدار کار روزانه را در سمت راست (جدول زمانمند) و مجموع آنها را در سمت‬
‫چپ (جدول معمولی) نشان میدهد‪ .‬شکل ‪ 9-19‬همان فعالیت را بعد از تخصیص یک منبع دیگر نشان میدهد‪.‬‬
‫شکل ‪ :9-19‬تخصیص دو منبع به یک فعالیت‬
‫همانطور که میبینید تخصیص دوم ‪ ٪111‬است و در نتیجه روزی ‪ 8‬ساعت و مجموعا ‪ 16‬ساعت کار ایجاد کرده‬
‫است‪ .‬مقدار کار فعالیت برابر است با مجموع کار تخصیصهایش و این مقدار در جدول سمت چپ دیده میشود‬
‫(‪ 48‬ساعت)‪ .‬ردیف فعالیت در جدول زمانمند مقدارهای دورهای را خالصهسازی میکند‪ .‬روز اول و روز دوم‬
‫هرکدام ‪ 24‬ساعت کار دارند‪.‬‬

‫تاخیرِ تخصیص‬
‫میتوانید فیلد ‪ Assignment Delay‬را به جدول تخصیصها اضافه کنید‪ .‬این فیلد فاصله بین شروع شدن کار‬
‫فعالیت و کار منبع را نشان میدهد‪ .‬مقدار آن به طور پیشفرض صفر است‪ ،‬در نتیجه کار تمام تخصیصها‬
‫همزمان با کار فعالیت شروع میشود‪ .‬شکل ‪ 9-21‬فعالیت مثال قبل را در حالتی نشان میدهد که به تخصیص‬
‫دوم آن یک روز تاخیر داده شده است‪.‬‬
‫شکل ‪ :9-21‬ایجاد تاخیر در تخصیص‬
‫جدول زمانمند نشان میدهد که تخصیص دوم در روز اولِ فعالیت کاری انجام نمیدهد‪ .‬چون این تغییرات بعد‬
‫از تخصیص اول انجام شده اند‪ ،‬مقادیر تخصیص اول به طور خودکار اصالح نشده است و کار آن به همان دو روز‬
‫اول محدود شده است‪ .‬رفتارهای اینچنینی را تنظیمهای فعالیت مشخص میکند‪.‬‬
‫اگر الزم باشد که تاخیری در تخصیص ایجاد کنید‪ ،‬میتوانید فعالیت را به دو یا چند فعالیت با توالیهای مناسب‬
‫خرد کنید و به هریک تخصیصهای بدون تاخیر بدهید‪ .‬در این حالت برنامه سادهتر باقی میماند و کنترل آن‬
‫مشکل کمتری در پی خواهد داشت‪.‬‬

‫توزیع تخصیصها‬
‫اگر مایل باشید میتوانید تخصیصهایی بسازید که رفتارشان کامال اختصاصیسازی شده باشد‪ .‬برای این کار به‬
‫یکی از جداول زمانمند بروید و مقدار کار دورهای هر تخصیص را مشخص کنید‪ .‬شکل ‪ 9-21‬فعالیت مثالهای‬
‫قبل را بعد از ویرایش کارهای روزانه اولین تخصیصش نشان میدهد‪.‬‬
‫شکل ‪ :9-21‬ویرایش مقدار کار روزانه تخصیص اول‬
‫در این مثال مقدار کار روزانه تخصیص اول به طور دستی در جدول زمانمند وارد شده است‪ .‬به تناظر این تغییر‬
‫میزان تخصیص روزانه هم به طور خودکار تنظیم شده است‪ .‬در فیلد ‪ Indicators‬چنین تخصیصهایی آیکن‬
‫نمایش داده میشود‪.‬‬
‫به جای این کار نیز می توانید فعالیت را به چند فعالیت خرد کنید و به هریک از فعالیتهای زیرمجموعه توالیها‬
‫و میزان تخصیصهای خاص خود را بدهید تا ترکیب آنها حالت دلخواهتان را بسازد‪ .‬امتیاز این کار در این است‬
‫که سادگی برنامه از بین نمیرود‪.‬‬
‫به طور کلی پیشنهاد میشود که حالت ساده تخصیصها را از بین نبرید‪.‬‬

‫راهنمای جامع ‪  Microsoft Project 2013‬فصل ‪ :11‬تنظیم تقویمها‬
‫فصل ‪ :۱۱‬تنظیم تقویمها‬
‫روابط‪ ،‬قیدها و فرجهها تنها عوامل موثر بر زمانبندی نیستند‪ .‬تقویمها نیز عناصر بسیار مهم و موثری هستند و‬
‫اگر آنها را به خوبی به کار بگیرید امکانات فراوانی در اختیارتان قرار میگیرد و برنامههایتان بسیار موثرتر‬
‫خواهند بود‪.‬‬
‫هر تقویم تعداد ساعتهای کاری تک تک روزها را مشخص میکند؛ در نتیجه روزهای تعطیل‪ ،‬یعنی روزهایی که‬
‫ساعتهای کاریشان صفر است نیز در تقویمهای کاری مشخص میشوند‪ .‬به این ترتیب برنامه میداند که‬
‫فعالیتی که نیاز به چهار روز کار دارد و بیست و هشتم اسفند آغاز میشود‪ ،‬در روز دوم نوروز تمام نمیشود‪.‬‬
‫انواع تقویم‬
‫هر پروژه تقویمی دارد‪ .‬این تقویم‪ ،‬تقویم رایج در اکثر کارها است و پیشفرض تمام فعالیتها به شمار میرود‪.‬‬
‫پس به یاد داشته باشید که تقویم پروژه چیزی نیست جز تقویمی پیشفرض برای کارها‪.‬‬
‫اگر برای فعالیتی تقویم تعریف نشود‪ ،‬از تقویم پروژه استفاده میکند‪ .‬گاهی روند کاری برخی فعالیتها با سایر‬
‫فعالیتها متفاوت است و در نتیجه باید برای آنها تقویمهای جداگانهای تعریف کرد‪ .‬مثال اگر کارگاهی سه‬

‫شیفت کامل دارد‪ ،‬تقویم پروژه ‪ 24‬ساعته خواهد بود‪ .‬ولی ممکن است از بتن آماده استفاده کند و ماشینهای‬
‫حمل بتن فقط شبها اجازه تردد داشته باشند‪ ،‬در نتیجه باید برای فعالیتهای بتنریزی تقویم ‪ 8‬ساعتهای در‬
‫شب تعریف کرد‪.‬‬
‫عالوه بر تقویم پروژه و تقویم فعالیت‪ ،‬تقویم منبع نیز وجود دارد‪ .‬هر منبع تقویمی دارد که شیوه کارکرد آن را‬
‫مشخص می کند‪ .‬اگر در یک تخصیص تقویم منبع و فعالیت یکسان نباشد‪ ،‬به طور پیشفرض اشتراک آن دو‬
‫تقویم ساعت های کاری تخصیص را مشخص خواهد کرد‪ .‬به عنوان مثال اگر تقویم فعالیتی حکم کند که از ‪5‬‬
‫بعدازظهر تا ‪ 5‬صبح کار کند و منبعی به آن اختصاص داده شده باشد که تقویمش حکم کند از ‪ 8‬صبح تا ‪8‬‬
‫شب کار کند‪ ،‬اشتراک آنها ‪ 5‬بعدازظهر تا ‪ 8‬شب خواهد بود‪ .‬بنا بر این ‪ ٪111‬از این نوع تخصیص برابر با روزی‬
‫‪ 3‬ساعت کار خواهد بود‪.‬‬
‫طراحی تقویم‬
‫طراحی تقویم اهمیت زیادی دارد‪ .‬اولین نکته ای که باید در نظر داشته باشید این است که تعطیلیهای تقویم‬
‫پروژه را اصالح کنید‪.‬‬
‫در تقویم استاندارد روزهای شنبه و یکشنبه تعطیل و سایر روزها ‪ 8‬ساعته هستند‪ .‬بسته به نوع پروژه باید‬
‫تعطیلی ها را به پنجشنبه و جمعه منتقل کنید‪ ،‬پنجشنبه را نیمه تعطیل کنید یا کال تعطیلیهای هفتگی را از‬
‫تقویم بردارید‪.‬‬
‫برای نیمه تعطیل کردن پنجشنبهها باید در آن ‪ 4‬ساعت کار (یا مقدار مناسب دیگری) تعریف کنید‪.‬‬
‫بعضی پروژهها یک هفته در میان جمعهها تعطیل هستند‪ .‬در چنین مواردی میتوانید تمام جمعهها را تعطیل‬
‫کنید و جمعههای کاری را به عنوان حاشیه اطمینان تعبیر کنید‪.‬‬

‫اکثر پروژهها در نوروز مدت قابل توجهی تعطیل هستند‪ .‬این تعطیلی تاثیر فراوانی بر پروژه دارد و حتما باید آن‬
‫را وارد کنید ‪ .‬اگر چنین کاری نکنید‪ ،‬کارهای مختلفی برای آن روزها برنامهریزی میشوند و پس از مدتی‬
‫عقبماندگی کاذبی در برنامه گزارش میشود‪.‬‬
‫بسته به حساسیت پروژه ممکن است الزم باشد که تعطیلی های رسمی دیگر را هم در تقویم وارد کنید‪ .‬اگر به‬
‫عنوان مثال قرار است پروژه هفتگی کنترل شود‪ ،‬دو یا سه روز تعطیلی در یک هفته ارزیابیها را دگرگون‬
‫میکند و باید وارد شوند‪.‬‬
‫پیادهسازی راندمان کاری‬
‫میتوانید با کمک تقویمها راندمان کاری فصلهای مختلف را نیز مشخص کنید‪ .‬پروژههای ساخت معموال در‬
‫زمستان با راندمانی ‪ 11‬تا ‪ 51‬درصد کمتر از فصلهای دیگر کار میکنند و در نتیجه یکسان در نظر گرفتن‬
‫زمستانِ چنین پروژههایی با فصلهای دیگر کامال غیر واقعبینانه خواهد بود‪.‬‬
‫برخی برنامهریزان راندمان را در مدتزمانها تاثیر میدهند‪ .‬به عنوان مثال اگر تعداد زیادی اجرای ستونِ یکسان‬
‫در پروژه وجود دارد‪ ،‬آنهایی که در فصل زمستان قرار میگیرند را ‪ 5‬روزه و سایرین را ‪ 4‬روزه وارد میکنند‪ .‬این‬
‫انتخاب زیاد مناسب نیست‪ ،‬زیرا تاریخ اجرای فعالیتها دایما جابجا میشود و معموال نمیتوان اطمینان داشت‬
‫که فعالیت خاصی در زمستان یا خارج زمستان انجام میشود‪ .‬به عنوان مثال ممکن است انحرافهایی در برنامه‬
‫ایجاد شده باشد و تعدادی از فعالیتهایی که قبال در زمستان بودهاند را به بهار سال بعد منتقل کرده باشد‪ .‬در‬
‫این صورت مدت زمان آن فعالیت ها کماکان طوالنی خواهد بود و مدت برنامه به طور کاذب زیاد نشان داده‬
‫میشود‪ .‬از طرف دیگر فعالیتهایی که از پاییز به زمستان منتقل شدهاند نیز مقدارهای مناسبی نخواهند داشت‪.‬‬
‫بهترین راه برای پیاده سازی راندمان کاری‪ ،‬استفاده از تقویم است‪ .‬اگر نتیجه تحلیلها این است که راندمان کار‬
‫در زمستان ‪ ٪21‬کاهش مییابد‪ ،‬روزهای کاری زمستان را از ‪ 8‬ساعت به ‪ 6/4‬ساعت تبدیل کنید‪ .‬به این ترتیب‬

‫هر فعالیتی که در زمستان قرار بگیرد به طور خودکار با راندمان ‪ ٪81‬برنامهریزی میشود‪ .‬ممکن است تمام‬
‫فعالیتهای پروژه تحت تاثیر سرمای زمستان نباشند‪ .‬در این صورت میتوانید تقویم مجزایی برای راندمان‬
‫زمستان بسازید و آن را به فعالیتهایی که از سرما تاثیر میگیرند نسبت دهید‪.‬‬
‫تعیین تقویم پروژه‬
‫همانطور که گفته شد‪ ،‬تقویم پروژه‪ ،‬تقویم پیشفرض برای فعالیتها و منابع است‪ .‬مقدار فیلد تقویم فعالیتها‬
‫گزینهای به نام ‪ None‬دارد که باعث میشود تقویم پروژه به فعالیت حاکم باشد‪ .‬به این ترتیب هرگاه تقویم پروژه‬
‫را تغییر دهید‪ ،‬زمانبندی تمام فعالیت هایی که تقویم مستقل نداشته باشند نیز به طور خودکار تغییر خواهد‬
‫کرد‪ .‬منابع چنین گزینهای ندارند و هرگاه منبع جدیدی تعریف کنید‪ ،‬مقدار فیلد تقویم آن برابر با تقویم پروژه‬
‫خواهد شد‪ .‬این مقدار بعد از تغییر تقویم پروژه تغییر نمیکند و فقط منابعی که بعد از آن تعریف شوند تحت‬
‫تاثیر قرار خواهند گرفت‪ .‬در چنین شرایطی اگر الزم باشد باید تقویم تک تک منابع را به طور دستی اصالح‬
‫برای تعیین تقویم پروژه ‪ Project| Properties| Project Information‬را اجرا کنید (شکل ‪.)11-1‬‬

‫شکل ‪ :11-1‬کادر محاوره ‪Project Information‬‬
‫تقویم مورد نظر خود را در کادر ‪ Calendar‬مشخص کنید‪ .‬تمام تقویمهایی که در سیستم یا برنامه تعریف شده‬
‫باشند در این کادر قابل دسترسی خواند بود‪.‬‬

‫تعیین تقویم فعالیتها‬
‫برای تعیین تقویم فعالیتها‪ ،‬فیلد ‪ Task Calendar‬را به جدول اضافه کنید‪ .‬تمام فعالیتها به طور پیشفرض در‬
‫این فیلد مقدار ‪ None‬دارند‪ ،‬که باعث میشود از تقویم پروژه استفاده کنند‪ .‬اگر مایل باشید میتوانید مقدار‬
‫دیگری به این فیلد اختصاص دهید‪.‬‬
‫نوع تقویم عالوه بر فیلد گفته شده‪ ،‬در فرم پایین صفحه و کادر محاوره ‪ Task Information‬نیز قابل تعیین‬
‫است‪.‬‬
‫تعیین تقویم منابع‬
‫برای تعیین تقویم منابع‪ ،‬فیلد ‪ Base Calendar‬را به جدول منابع اضافه کرده‪ ،‬مقدارهای مورد نظر خود را در آن‬
‫وارد کنید‪ .‬عالوه بر آن می توانید روی منبع دابل کلیک کنید و روی دکمه ‪ Change Working Time‬زبانه‬
‫‪ General‬کادر محاورهای که باز میشود کلیک کنید‪ .‬در کادر محاورهای که بعد از آن باز میشود کادری به نام‬
‫‪ Base Calendar‬وجود دارد که میتوانید تقویم مناسب را در آن مشخص کنید‪.‬‬
‫تقویم تخصیصها‬
‫تخصیصها تقویم جداگانه ای ندارند‪ .‬همانطور که پیش از این نیز گفته شد‪ ،‬تقویمی که به هر تخصیص حاکم‬
‫است‪ ،‬اشتراک تقویم فعالیتها و منابع است‪ .‬اگر مایل باشید میتوانید فیلد ‪ Ignore Resource Calendar‬را به‬
‫جدول فعالیتها اضافه کنید و در فعالیتهای مورد نظر به آن مقدار ‪ Yes‬دهید‪ .‬در تخصیصهای چنین‬
‫فعالیتهایی فقط از تقویم فعالیت استفاده خواهد شد‪ .‬البته این حالت چندان کاربردی نیست‪.‬‬

‫ساخت تقویم‬
‫در قسمت های قبل دیدید که برای تعیین تقویم هرکدام از عناصر‪ ،‬کادر بازشویی وجود دارد که تقویمهای‬
‫تعریف شده را نشان میدهد‪ .‬اگر مایل باشید میتوانید تقویمهای گفته شده را ویرایش کنید یا تقویمهای‬
‫جدیدی بسازید‪ ،‬که در این صورت تقویمهای جدید نیز به لیست اضافه میشوند‪.‬‬
‫تقویمهایی که میسازید و ویرایش میکنید به طور پیشفرض در فایل پروژه ذخیره میشوند و تاثیری در‬
‫برنامههای دیگر ندارند‪ .‬میتوانید این تقویمها را عمومی کنید‪ .‬برای کسب اطالعات در این مورد به فصل ‪23‬‬
‫مراجعه کنید‪.‬‬
‫اگر تقویم ی که قبال به عناصری تخصیص داده شده باشد را ویرایش کنید‪ ،‬تغییرات آن به طور خودکار در تمام‬
‫موارد اعمال خواهد شد‪.‬‬
‫برای مدیریت تقویمها ‪ Project| Change Working Time‬را اجرا کنید تا کادر محاوره شکل ‪ 11-2‬باز شود‪.‬‬

‫شکل ‪ :11-2‬کادر محاوره تنظیم تقویمها‬

‫برای ساخت تقویم جدید‪ ،‬روی ‪ Create New Calendar‬کلیک کنید تا کادر محاوره شکل ‪ 11-3‬باز شود‪.‬‬
‫شکل ‪ :11-3‬کادر محاوره ساخت تقویم جدید‬
‫اگر مایل باشید که تقویم جدید را بر مبنای یکی از تقویمهای موجود بسازید‪ ،‬باید گزینه ‪ Make a copy of‬را‬
‫انتخاب کرده‪ ،‬تقویم مورد نظر را در کادر روبروی آن مشخص کنید‪ .‬در غیر این صورت گزینه ‪Create new base‬‬
‫‪ calendar‬را انتخاب کنید‪.‬‬
‫بعد از وارد کردن نام تقویم در کادر ‪ ،Name‬روی ‪ OK‬کلیک کنید‪ .‬با این کار تقویم جدید در تمام کادرهای‬
‫بازشوی مربوط به تقویمها وجود خواهد داشت‪.‬‬
‫‪Change Working Time‬‬ ‫برای ویرایش تقویم‪ ،‬آن را در کادر بازشوی ‪ For Calendar‬که در باالی کادر محاوره‬
‫قرار دارد انتخاب کنید‪ .‬با این کار تنظیمهای تقویم در کادر نمایش داده میشوند‪.‬‬
‫برای تعیین تنظیمهای کلی تقویم‪ ،‬به زبانه ‪ Work Weeks‬که در پایین کادر قرار دارد مراجعه کنید (شکل ‪-4‬‬
‫‪.)11‬‬

‫شکل ‪ :11-4‬زبانه ‪Work Weeks‬‬
‫گزینه ]‪ [Default‬همیشه در این زبانه وجود دارد‪ .‬همانطور که دیده میشود‪ ،‬محدودیتی برای شروع و پایان آن‬
‫وجود ندارد‪ ،‬در نتیجه به کل تقویم اعمال میشود‪ ،‬مگر اینکه گزینه دیگری پس از آن تعریف شده باشد‪.‬‬
‫برای کنترل تنظیمهای گزینه‪ ،‬آن را انتخاب کرده‪ ،‬روی ‪ Details‬کلیک کنید‪ .‬با این کار کادر محاوره شکل ‪-5‬‬
‫‪ 11‬باز خواهد شد‪.‬‬

‫شکل ‪ :11-5‬تنظیمهای گزینه تعریف تقویم‬
‫در این کادر تک تک روزهای هفته را انتخاب کرده‪ ،‬ساعتهای کاری آن را در لیست سمت راست وارد کنید‪.‬‬
‫اگر ‪ Set days to nonworking time‬را انتخاب کنید‪ ،‬آن روزِ هفته غیر کاری میشود‪ .‬اگر ‪Set day(s) to these‬‬
‫‪ specific working times‬را انتخاب کنید‪ ،‬میتوانید ساعتهای کاری را در جدول وارد کنید‪ .‬ساعتهای کاری‬
‫استاندارد ‪ 8‬صبح تا ‪ 12‬ظهر و ‪ 1‬بعدازظهر تا ‪ 5‬بعدازظهر است‪ .‬شکل ‪ 11-6‬تقویم را در حالتی نمایش میدهد‬
‫که روز شنبه آن تبدیل به یک روز کاری معمولی شده است‪.‬‬

‫شکل ‪ :11-6‬تبدیل روز شنبه به یک روز کاری معمولی‬
‫پس از مشخص کردن تنظیمها روی ‪ OK‬کلیک کنید تا از کادر محاوره خارج شوید‪.‬‬
‫میتوانید این تنظیم را برای بازه های زمانی مختلفی مشخص کنید‪ .‬برای این کار باید پس از ]‪ [Default‬بازهها را‬
‫تعریف کنید‪ .‬به عنوان مثال به شکل ‪ 11-7‬توجه کنید‪.‬‬

‫شکل ‪ :11-7‬تعریف بازههای مختلف‬
‫در این حالت ‪ D1‬تنظیم روزهای هفته را در سال ‪ 2111‬و ‪ D2‬تنظیمها را در سال ‪ 2111‬تعیین میکند‪ .‬سایر‬
‫بازهها با ]‪ [Default‬تعیین میشوند‪.‬‬
‫اگر قصد دارید تعطیالت تقویم را وارد کنید‪ ،‬یا به عبارت دیگر استثناهایی برای روندکلیِ مشخص شده در‬
‫گزینههای زبانه ‪ Work Weeks‬مشخص کنید‪ ،‬باید به زبانه ‪ Exceptions‬مراجعه کنید (شکل ‪.)11-8‬‬

‫شکل ‪ :11-8‬تنظیم استثناهای تقویم‬
‫گزینهای برای آنچه در نظر دارید بسازید‪ ،‬شروع و پایان آن را در فیلدهای مربوطه وارد کنید‪ .‬بعد از آن روی‬
‫‪ Details‬کلیک کنید تا کادر محاوره شکل ‪ 11-9‬باز شود‪.‬‬

‫شکل ‪ :11-9‬کادر محاوره تنظیم استثناهای تقویم‬
‫قسمت ‪ ،Recurrence pattern‬شیوه تکرار تعطیلی را مشخص میکند‪ .‬برای این کار گزینههای روزانه‪ ،‬هفتگی‪،‬‬
‫ماهیانه و سالیانه وجود دارد‪ .‬پس از انتخاب واحد‪ ،‬میتوانید تنظیمهای دقیقتر را در سمت راست وارد کنید‪ .‬به‬

‫عنوان مثال‪ ،‬اگر پروژه مورد نظر یک هفته در میان جمعهها تعطیل است‪ ،‬گزینه ‪ Weekly‬را انتخاب کنید‪ .‬بعد از‬
‫آن در گزینههای سمت راست‪ Friday ،‬و ‪ 2‬را انتخاب کنید (شکل ‪.)11-11‬‬
‫شکل ‪ :11-11‬انتخاب جمعهها به طور یک هفته در میان‬
‫محدوده تکرار در ‪ Range of recurrence‬مشخص میشود‪ .‬برای مشخص کردن پایان محدوده میتوانید تاریخ‬
‫پایان یا تعداد تکرار را مشخص کنید‪.‬‬
‫‪Set working‬‬ ‫در پایان ساعتهای کاری روزهای مشخص شده در دو قسمت گفته شده را در باالی کادر‪ ،‬قسمت‬
‫‪ times for these exceptions‬وارد کنید‪.‬‬
‫ویرایش تقویم منابع‬
‫می توانید به جای ساخت تقویم جدید و اختصاص آن به منابع‪ ،‬تقویم آنها را ویرایش کنید‪ .‬این کار معادل این‬
‫است که یک کپیِ ویرایش شده از تقویم اختصاص یافته به آن منبع ساخته شده‪ ،‬به آن اختصاص یافته باشد‪.‬‬
‫بهتر است از این روش استفاده نکنید و به جای آن تقویمها را بسازید و نامگذاری کنید و برای هر منبعی که‬
‫الزم بود به کار ببرید‪.‬‬

‫‪Resource‬‬ ‫اگر مایل بودید تقویم منابع را مستقیما ویرایش کنید‪ ،‬روی منبع دابل کلیک کنید تا کادر محاوره‬
‫‪ Information‬باز شود‪ .‬به زبانه ‪ General‬رفته‪ ،‬روی ‪ Change working time‬کلیک کنید تا کادر محاوره ویرایش‬
‫تقویم باز شود‪ .‬عملکرد این کادر محاوره مانند کادرهای توضیح داده شده در قسمت قبل است‪.‬‬
‫عملکرد تقویمها‬
‫وقتی برنامه جدیدی میسازید‪ ،‬به طور پیشفرض تقویم ‪ Standard‬به عنوان تقویم آن پروژه شناخته میشود‪.‬‬
‫اگر الزم است که از تقویم دیگری به عنوان تقویم پروژه استفاده کنید‪ ،‬بهتر است که آن را در ابتدای کار تنظیم‬
‫هرگاه فعالیتی میسازید‪ ،‬مقدار فیلد تقویم آن ‪ None‬است‪ ،‬یعنی تقویم پروژه به آن اعمال میشود‪ .‬هرگاه تقویم‬
‫پروژه تغییر کند‪ ،‬به فعالیتهایی که تقویم مجزا نداشته باشند نیز اعمال میشود‪ .‬تمام منابع نیز به طور‬
‫پیشفرض با تقویم پروژه ساخته می شوند‪ ،‬ولی اگر تقویم پروژه را تغییر دهید‪ ،‬به منابعی که قبال ساخته شده‬
‫باشند اعمال نمیشود و الزم است که آنها را جداگانه تنظیم کنید‪.‬‬
‫فعالیتهایی که ف اقد منبع باشند‪ ،‬تنها بر اساس تقویم فعالیت برنامهریزی میشوند‪ .‬به عنوان مثال اگر تقویم‬
‫فعالیتی که قبال ‪ Standard‬بوده است را به ‪ 24 Hours‬تبدیل کنید‪ ،‬طول مدت اجرای آن یک سوم خواهد شد‪،‬‬
‫زیرا تقویم استاندارد ‪ 8‬ساعت کار در روز دارد‪ ،‬در حالی که تقویم ‪ 24 Hours‬سه برابر آن کار تعریف کرده است‬
‫(شکل ‪.)11-11‬‬

‫شکل ‪ :11-11‬دو فعالیت مشابه با تقویمهای متفاو‬
‫همانطور که در شکل دیده میشود‪ ،‬فیلد ‪ Duration‬برای هر دو فعالیت مدت ‪ 6‬روز کاری را نشان میدهد‪ ،‬در‬
‫حالی که فعالیت اول ‪ 6‬روزِ روزشمار به خود اختصاص داده است و فعالیت دوم فقط ‪ 2‬روزِ روزشمار امتداد یافته‬
‫است‪.‬‬
‫توجه داشته باشید که مدت زمان هر دو فعالیت بر حسب دقیقه ذخیره شده است‪ .‬این مقدار بر اساس تقویم‬
‫فعالیتها به روزهای تقویم ترجمه میشوند‪ ،‬در حالی که برای نمایش آنها در فیلد ‪ Duration‬از معیار دیگری‬
‫که واحدهای تبدیل زمانی است استفاده میشود‪.‬‬
‫اگر به فعالیتها منبع اختصاص دهید‪ ،‬پیچیدگی بیشتر می شود‪ .‬همانطور که پیش از این نیز گفته شد‪ ،‬هر‬
‫تخصیص به طور پیشفرض در مدت زمانی که بین تقویم های فعالیت و منبع مشترک است کار خواهد کرد‪ .‬به‬
‫عنوان مثال برنامه ‪ 11-12‬را در نظر بگیرید‪.‬‬

‫شکل ‪ :11-12‬اضافه کردن منبع به فعالیت‬
‫دو فعالیتِ این برنامه دقیقا مانند هم هستند‪ ،‬با این تفاوت که به فعالیت اول منبعی با تقویم استاندارد اختصاص‬
‫داده شده است‪ .‬اشتراک تقویم استاندارد و ‪ ،24 Hours‬برابر با تقویم استاندارد است‪ ،‬در نتیجه عمال مانند این‬
‫است که فعالیت دوم با تقویم استاندارد عمل کند‪ .‬به همین خاطر سه برابر فعالیت اول در تقویم امتداد یافته‬
‫است‪.‬‬
‫در مورد اتفاقاتی که در زمان تخصیص منبعی با تقویم جداگانه به فعالیت میافتد و پیش از این توضیح داده شد‬
‫استثنایی هم وجود دارد‪ :‬فعالیتهای نوع ‪.Fixed Duration‬‬
‫انواع فعالیتها در فصل آینده توضیح داده میشوند‪.‬‬

‫راهنمای جامع ‪  Microsoft Project 2013‬فصل ‪ :11‬تعیین نوع فعالیت‬
‫فصل ‪ :۱۱‬تعیین نوع فعالیت‬
‫پیچیدگیهای برنامههایی که از منبع استفاده میکنند بیشتر از برنامههای فاقد منبع است‪ .‬یکی از این‬
‫پیچیدگیها به تاثیر نوع رابطه در تعدیل تغییرهایی است که به وجود میآید و در این فصل بررسی خواهد شد‪.‬‬
‫اگر فعالیتی منبع نداشته باشد و مدت زمان آن را تغییر دهید‪ ،‬صرفا مدت آن اصالح میشود و با مقدار جدید در‬
‫روند زمانبندی قرار می گیرد‪ .‬ولی اگر فعالیت منبع داشته باشد و مدت زمان آن را تغییر دهید سوالهایی به‬
‫وجود میآید؛ آیا قرار است منبع بیشتر از گذشته کار کند و در نتیجه کار را سریعتر تمام کند؟ یا اینکه مقدار‬
‫کار کم شده است؟ اگر منبع جدیدی به فعالیت اضافه کنیم نیز سوالهایی مطرح میشود؛ آیا قرار است منابع‬
‫قبلی کمتر کار کنند؟ آیا کار فعالیت بیشتر شده است و برای جبران آن منبع را اضافه کردهایم؟‬
‫تنظیم نوع رابطه پاسخ به این نوع سوالها را مشخص میکند‪.‬‬
‫تنظیمها در برنامههای ساده‬
‫بهتر است برنامه های ساده را بدون منابع تنظیم کنید‪ .‬ولی اگر الزم بود که منبع نیز اضافه کنید و به هر دلیل‬
‫قصد نداشتید مهارتهای پیشرفته این فصل را بیاموزید‪ ،‬میتوانید این دو تنظیم را انجام دهید‪:‬‬

‫نوع فعالیت را ‪ Fixed Duration‬تعیین کنید‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫حالت ‪ Effort Driven‬فعالیت را غیر فعال کنید‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫رفتار برنامه در این حالت به انتظار اکثر افراد نزدیکتر است‪ .‬برای تعیین تنظیمها‪ ،‬کل فعالیتها را انتخاب‬
‫کرده‪ ،‬روی ‪ Task| Properties| Information‬کلیک کنید‪ .‬به زبانه ‪ Advanced‬کادر محاورهای که باز شده است‬
‫بروید‪ ،‬در ‪ Task type‬گزینه ‪ Fixed Duration‬را انتخاب کنید و گزینه ‪ Effort Driven‬را غیر فعال کنید‪.‬‬
‫رابطه فعالیتها و منابع‬
‫عامل اصلی پیچیدگی‪ ،‬تغییر منابع است‪ .‬فرض کنید فعالیتی دارای یک منبع با میزان اختصاص ‪ ٪111‬باشد‪.‬‬
‫اگر یک منبع ‪ ٪111‬دیگر نیز به آن اختصاص دهیم‪ ،‬چه منطقی باید به مسئله حکمفرما باشد؟‬
‫موارد زیر جوابهایی برای این سوال هستند‪:‬‬
‫‪ .1‬کارِ فعالیت بیشتر از پیش بینی اول شده است و به همین خاطر منبع جدیدی برای کمک به منبع‬
‫قبلی اضافه کردهایم تا فعالیت در همان زمان برنامهریزی شده تمام شود‪.‬‬
‫‪ .2‬می خواهیم قسمتی از کار منبع اول را به عهده منبع دیگری بگذاریم و از منبع اول برای کار دیگری‬
‫کمک بگیریم‪.‬‬
‫‪ .3‬میخواهیم فعالیت با منابع بیشتری انجام شود تا در زمان کوتاهتری پایان یابد‪.‬‬
‫تمام شرایط گفته شده کاربرد دارند؛ به همین خاطر‪ ،‬در ‪ Project‬شیوههای مختلفی برای تغییر منابع پیشبینی‬
‫شده تا هر کاربر بتواند آنچه را الزم دارد انجام دهد‪ .‬با توجه به آنچه گفته شد‪ ،‬باید منطق کار ‪ Project‬و روابط‬

‫موجود را به خوبی بدانید تا هم بتوانید در شرایط الزم محصول مورد نظر خود را به دست آورید وهم اینکه‪،‬‬
‫سردرگم نشوید‪.‬‬
‫نوع رفتار هر فعالیت به تفکیک و با تنظیمهای خاصِ همان فعالیت که در فیلدهایش ذخیره میشوند مشخص‬
‫میشود‪ .‬در این فصل رابطه بین فعالیتها و منابع در دو حالت ساده و پیشرفته توضیح داده میشوند‪.‬‬
‫ارتباط ساده‬
‫در این قسمت ارتباط بین منابع و فعالیت در حالت ساده توضیح داده میشود‪.‬‬
‫به طور کلی رابطهای که برای این منظور گفته می شود و در مراحل بعد خواهید دید که رابطه چندان کامل و‬
‫دقیقی نیست‪ ،‬از این قرار است‪:‬‬
‫‪Duration = Work / ΣUnits‬‬
‫‪Unit‬‬ ‫منظور از ‪ ،Unit‬میزان اختصاص هر منبع به فعالیت است‪ .‬اگر منبعی ‪ ٪251‬اختصاص یافته باشد‪ ،‬مقدار‬
‫آن ‪ 2/5‬خواهد بود‪ .‬اگر یک منبع ‪ ٪251‬و یک منبع ‪ ٪151‬اختصاص یافته باشد‪ ΣUnits ،‬برابر با ‪ 4‬خواهد بود‪.‬‬
‫فرض کنید میزان کار فعالیت و منابعِ آن در تقویم‪ ،‬روزی ‪ 8‬ساعت تعریف شده باشد‪ .‬اگر منبعی به طور نیمه‬
‫وقت‪ ،‬یعنی با میزان اختصاص ‪ ٪51‬تخصیص داده شده باشد‪ ،‬به این معنی است که منبع روزی ‪ 4‬ساعت کار‬
‫میکند‪ .‬اگر فعالیت ‪ 8‬روز کار داشته باشد‪ ،‬با ‪ 2‬روز کار منبع تکمیل میشود‪ .‬اگر به این فعالیت ‪ 8‬ساعته‪ ،‬دو‬
‫منبع ‪ ٪25‬یا دو منبع ‪ ٪51‬اختصاص داده شده باشد‪ ،‬کار به ترتیب در ‪ 2‬و ‪ 1‬روز تمام خواهد شد‪.‬‬
‫می توان مقدار کار فعالیت را مشخص کرد تا مدت زمان آن به دست آید‪ .‬ولی خیلی اوقات مدت زمان را وارد‬
‫میکنند تا مقدار کار بعد از اولین تخصیص منابع به دست آید‪.‬‬

‫فرض کنید به فعالیتی زمان ‪ 11‬روز داده شده باشد‪ .‬اگر به آن سه منبع با اختصاصهای ‪ ٪251 ،٪111‬و ‪٪51‬‬
‫اختصاص داده باشیم‪ ،‬مجموع ‪Unit‬ها برابر با ‪ ٪411‬یا ‪ 4‬خواهد بود‪ ،‬که معادل با این است که چهار نفر به طور‬
‫تمام وقت در هر روز کار کنند‪ .‬اگر روز کاری ‪ 8‬ساعت باشد‪ ،‬این کار معادل با روزی ‪ 32‬ساعت خواهد شد‪ .‬چون‬
‫فعالیت ‪ 11‬روزه است‪ ،‬به این معنی است که فعالیت مجموعا ‪ 321‬ساعت کار دارد‪.‬‬
‫آنچه تا این زمان گفته شد‪ ،‬درباره حالتی بود که برای اولین بار منابع را به فعالیت اختصاص دهید‪ .‬در قسمت‬
‫قبل توضیح داده شد که برای اختصاصهای بعدی‪ ،‬منطقهای مختلفی میتواند وجود داشته باشد‪ .‬منطقهای‬
‫مختلف به دو طریق مشخص می شوند‪ :‬یکی فعال بودن یا نبودن گزینه ‪ Effort Driven‬فعالیت است و دیگری‬
‫‪ Task Type‬مشخص شده برای آن فعالیت‪.‬‬
‫دو فیلد گفته شده‪ ،‬مانند تمام فیلدها از طریق ستونهای جدول و فرم ‪ Task Information‬قابل دسترسی‬
‫هستند (شکل ‪.)11-1‬‬

‫شکل ‪ :11-1‬تعیین مقدارهای ‪ Effort Driven‬و ‪ Task Type‬در کادر محاوره ‪Task Information‬‬
‫گزینه ‪ Effort Driven‬زمانی موثر است که منبع جدیدی را به فعالیت اختصاص دهید یا یکی از منابع اختصاص‬
‫داده شده را حذف کنید‪ Task Type .‬زمانی موثر است که تعداد منابع ثابت بوده‪ ،‬مقدارهای تخصیص‪ ،‬مدت‬
‫زمان یا مقدار کار را تغییر دهید‪.‬‬
‫عملکرد هرکدام از گزینهها‪ ،‬به قرار زیر است‪:‬‬
‫‪ :Fixed-Duration‬در این حالت مدت زمان ثابت است و اگر کار را زیاد کنید‪ ،‬مقدار تخصیص زیاد‬ ‫‪‬‬
‫خواهد شد‪ .‬اگر مقدار تخصیص را زیاد کنید‪ ،‬کار افزایش پیدا خواهد کرد‪ .‬اگر در این حالت مدت زمان‬
‫را افزایش دهید‪ ،‬مقدار کار افزایش خواهد یافت‪.‬‬

‫‪ :Fixed-Units‬در این حالت میزان تخصیص ثابت است و اگر مدت زمان را افزایش دهید‪ ،‬کار افزایش‬ ‫‪‬‬
‫خواهد یافت‪ .‬اگر کار را افزایش دهید‪ ،‬مدت زمان افزایش مییابد‪ .‬با افزایش میزان تخصیص‪ ،‬مدت‬
‫زمان کاهش مییابد‪.‬‬
‫‪ :Fixed-Work‬با ثابت بودن کار‪ ،‬اگر مدت زمان افزایش یابد‪ ،‬میزان تخصیص کم میشود و اگر میزان‬ ‫‪‬‬
‫تخصیص افزایش یابد‪ ،‬مدت زمان کاهش مییابد‪ .‬افزایش کار در این حالت‪ ،‬باعث کاهش مدت زمان‬
‫عملکردهای گفته شده در جدول زیر خالصه شدهاند‪:‬‬
‫‪Task Type‬‬ ‫‪ΣU+‬‬ ‫‪D+‬‬ ‫‪W+‬‬
‫‪Fixed Units‬‬ ‫‪D-‬‬ ‫‪W+‬‬ ‫‪D+‬‬
‫‪Fixed Duration‬‬ ‫‪W+‬‬ ‫‪W+‬‬ ‫‪ΣU-‬‬
‫‪Fixed Work‬‬ ‫‪D-‬‬ ‫‪ΣU-‬‬ ‫‪D-‬‬
‫در این جدول ‪ W ،D‬و ‪ ΣU‬به ترتیب مخفف مدت زمان‪ ،‬کار و مجموع مقدار تخصیصهای منابع است‪ .‬عالمت‬
‫مثبت یا منفی بعد از حروف به معنی افزایش یا کاهش مقدار آنهاست‪.‬‬
‫شرایط را اینگونه میتوان خالصه کرد‪:‬‬
‫با ثابت بودن هرکدام از سه فاکتور (که با ‪ Task Type‬مشخص میشود)‪ ،‬تغییر هر فاکتور با اصالح‬ ‫‪‬‬
‫فاکتور دیگری که ثابت نیست اصالح میشود‪.‬‬
‫اگر فاکتور ثابت تغییر کند‪ ،‬مدت زمان اصالح خواهد شد‪ ،‬مگر زمانی که مدت زمان تغییر کرده باشد‪،‬‬ ‫‪‬‬
‫که در این حالت مجموع تخصیصها اصالح میشود‪.‬‬

‫پیش از این نیز توضیح داده شد که گزینه ‪ Effort Driven‬زمانی موثر است که تعداد منابع کم یا زیاد شود‪ .‬اگر‬
‫فعالیت ‪ Effort Driven‬نباشد‪ ،‬با افزایش یا کاهش منابع‪ ،‬میزان کار افزایش یا کاهش مییابد‪ .‬در غیر این‬
‫صورت‪ ،‬با افزایش تعداد منابع‪ ،‬مدت زمان کاهش مییابد‪ ،‬مگر در مواردی که فعالیت ‪ Fixed-Duration‬باشد‪ ،‬که‬
‫در این حالت میزان تخصیصها اصالح میشود تا مجموع آنها بعد از معرفی منبع جدید‪ ،‬به اندازه قبل باشد‪.‬‬
‫جدول شکل ‪ 11-2‬کارکرد منابع را در شرایط مختلف توضیح میدهد‪.‬‬
‫‪Task Type‬‬ ‫‪Effort Driven‬‬ ‫‪Not Effort Driven‬‬
‫‪Fixed Units‬‬ ‫‪D-‬‬ ‫‪W+‬‬
‫‪Fixed Duration‬‬ ‫‪U±‬‬ ‫‪W+‬‬
‫‪Fixed Work‬‬ ‫‪D-‬‬
‫شکل ‪ :11-2‬کارکرد منابع در شرایط مختلف‪ ،‬بعد از اضافه شدن منبع جدید‬
‫آنچه توضیح داده شد را میتوان اینگونه خالصه کرد که اگر فعالیتی ‪ Effort Driven‬باشد‪ ،‬به این معنی است‬
‫که تغییر تعداد منابعِ آن برای اصالح مدت زمان است؛ یعنی میزان کار ثابت است و هدف از تغییر‪ ،‬کاهش زمان‬
‫یا کاهش هزینه ناشی از منابع میباشد‪.‬‬
‫توجه داشته باشید که فعالیتهای ‪ Fixed-Work‬نمیتوانند ‪ Effort-Driven‬نباشند‪ ،‬زیرا ‪ Effort-Driven‬نبودن‬

‫به معنی متغیر بودن میزان کار است‪ ،‬که با ‪ Fixed-Work‬بودن تناقض دارد‪.‬‬

‫جدول زیر تغییرات کار‪ ،‬زمان و میزان تخصیص را به همراه مثال نشان میدهد‪.‬‬
‫‪U+‬‬ ‫‪D+‬‬ ‫‪W+‬‬
‫‪FU+ED‬‬ ‫‪D-‬‬ ‫‪W+‬‬ ‫‪D+‬‬
‫‪FU-ED‬‬ ‫‪D-‬‬ ‫‪W+‬‬ ‫‪D+‬‬
‫‪FD+ED‬‬ ‫‪W+‬‬ ‫‪W+‬‬ ‫‪ΣU-‬‬
‫‪FD-ED‬‬ ‫‪W+‬‬ ‫‪W+‬‬ ‫‪ΣU-‬‬
‫‪FW+ED‬‬ ‫‪D-‬‬ ‫‪U-‬‬ ‫‪D-‬‬
‫)‪(10d, 80h, r1‬‬ ‫‪U+‬‬ ‫‪D+‬‬ ‫‪W+‬‬
‫‪FU+ED‬‬ ‫)‪(5d, 80h, 2r1‬‬ ‫)‪(20d, 160h, r1‬‬ ‫)‪(20d, 160h, r1‬‬
‫‪FU-ED‬‬ ‫)‪(5d, 80h, 2r1‬‬ ‫)‪(20d, 160h, r1‬‬ ‫)‪(20d, 160h, r1‬‬
‫‪FD+ED‬‬ ‫)‪(10d, 160h, 2r1‬‬ ‫)‪(20d, 160h, r1‬‬ ‫)‪(10d, 160h, 2r1‬‬
‫‪FD-ED‬‬ ‫)‪(10d, 160h, 2r1‬‬ ‫)‪(20d, 160h, r1‬‬ ‫)‪(10d, 160h, 2r1‬‬
‫‪FW+ED‬‬ ‫)‪(5d, 80h, 2r1‬‬ ‫)‪(20d, 80h, ½r1‬‬ ‫)‪(20d, 160h, r1‬‬
‫‪Effort-Driven‬‬ ‫منظور از ‪ FW ،FD ،FU‬و ‪ ED‬به ترتیب ‪ Fixed-Work ،Fixed-Duration ،Fixed-Units‬و‬

‫است‪ .‬مدت زمان‪ ،‬کار و منابع نیز به صورت یک سهتایی مرتب نمایش داده شدهاند‪ .‬به عنوان مثال‪(5d, 80h, ،‬‬
‫)‪ 2r1‬به معنی مدت زمان ‪ 5‬روز‪ ،‬کار ‪ 81‬ساعت و ‪ ٪211‬تخصیص منبع ‪ r1‬است‪.‬‬

‫مقدارهای اولیه‪ (10d, 80h, r1) ،‬است و هر جدول تغییر این سهتایی مرتب را بر اساس تغییر یکی از سه‬
‫فاکتورها‪ ،‬نشان میدهد‪.‬‬
‫مثالهای اضافه شدن منبع جدید در جدول زیر نمایش داده شده است‪.‬‬
‫‪Effort Driven‬‬ ‫‪Not Effort Driven‬‬
‫‪Fixed Units‬‬ ‫‪D-‬‬ ‫‪W+‬‬
‫‪Fixed Duration‬‬ ‫‪U±‬‬ ‫‪W+‬‬
‫‪Fixed Work‬‬ ‫‪D-‬‬
‫)‪(10d, 80h, r1‬‬ ‫‪Effort Driven‬‬ ‫‪Not Effort Driven‬‬
‫‪Fixed Units‬‬ ‫)‪(5d, 80h, r1 & r2‬‬ ‫)‪(10d, 160h, r1 & r2‬‬
‫‪Fixed Duration‬‬ ‫)‪(10d, 80h, ½r1 & ½r2‬‬ ‫)‪(10d, 160h, r1 & r2‬‬
‫‪Fixed Work‬‬ ‫)‪(5d, 80h, r1 & r2‬‬
‫توضیحات این قسمت برای آغازِ درک عملکرد برنامه است و در تمام شرایط به درستی عمل نمیکند‪ .‬عملکردِ‬
‫دقیق در قسمت بعد توضیح داده شده است‪.‬‬

‫ارتباط پیشرفته‬
‫اگر آنچه در قسمتهای قبل گفته شد را در حالتهای مختلف آزمایش کرده باشید‪ ،‬احتماال به تناقضهایی‬
‫برخوردهاید‪ .‬این تناقض ها به این دلیل است که توضیحات گفته شده در مرحله قبل‪ ،‬که اصوال توضیحی‬
‫استاندارد است‪ ،‬در اجزای زمانمند برقرارند‪ ،‬نه در کل تخصیص‪.‬‬
‫برای شروع کار‪ ،‬پنج فعالیت با پنج حالت گفته شده بسازید‪ .‬برای آنها نامهایی انتخاب کنید که مشخص کننده‬
‫نوعشان باشد‪ .‬به همه مدت زمان ‪ 11‬روز و منبع ‪ R1‬اختصاص دهید‪ .‬به این ترتیب همگی ‪ 81‬ساعت کار‬
‫خواهند داشت‪ .‬به نمای ‪ Task Usage‬رفته‪ ،‬ستونهای ‪ Duration ،Work ،Task Name‬و ‪ Resource Name‬را‬
‫باز کنید (شکل ‪)11-3‬‬
‫شکل ‪ :11-3‬نمای ‪Task Usage‬‬
‫جدول زمانمند (سمت راست) مقدار فیلدی را در روزهای مختلف نشان میدهد‪ .‬همانطور که در شکل نیز دیده‬
‫میشود‪ ،‬جدول به طور پیشفرض مقدار ‪ Work‬را نشان می دهد‪ .‬در راستای افقی نیز هر ستون به یک روز تعلق‬
‫دارد‪ .‬فیلدهای مختلف مانند ‪ Work‬میتوانند زمانمند باشند و همراه یا به جای ‪ Work‬در جدول نمایش داده‬
‫شوند‪.‬‬

‫همانطور که در شکل نیز دیده میشود‪ ،‬چون منبع ‪ ٪111‬تخصیص یافته و هر روز کاری ‪ 8‬ساعته تعریف شده‬
‫است‪ ،‬در هر روز ‪ 8‬ساعت کار به عهده منبع گذاشته شده است‪ .‬اگر به عنوان مثال منبع ‪ ٪51‬اختصاص یافته‬
‫بود‪ ،‬مقدار کار آن در هر روز ‪ 4‬ساعت میبود‪ .‬اگر مایلید آنچه گفته شد را آزمایش کنید‪ ،‬باید برای این کار‬
‫فعالیت های جدیدی بسازید‪ ،‬چون ویرایش منابع تابع شرایط مختلفی است که موضوع این قسمت میباشد و به‬
‫راحتی نمیتوانید منبعی که در ابتدا ‪ ٪111‬اختصاص یافته بود را ‪ ٪51‬درصد کنید و انتظار داشته باشید که‬
‫نتیجه مانند زمانی باشد که از ابتدا آن را ‪ ٪51‬اختصاص دادهاید‪.‬‬
‫ستونهای خاکستری رنگ‪ ،‬روزهای تعطیل را نشان میدهند و در آنها منبعی کار نمیکند‪ .‬توجه داشته باشید‬
‫که روزهای تعطیل در مدت زمان شمرده نمیشوند‪.‬‬
‫ابتدا شرایط ساده‪ ،‬یعنی تغییر سه فاکتور گفته شده را آزمایش خواهیم کرد‪ .‬برای شروع‪ ،‬مدت زمان تمام‬
‫فعالیتها را به ‪ 5‬روز تبدیل کنید‪ .‬نتیجه در شکل ‪ 11-4‬نمایش داده شده است‪.‬‬
‫شکل ‪ :11-4‬تبدیل مد زمان فعالیتها به ‪ 5‬روز‬
‫همانطور که دیده میشود‪ ،‬میزان تخصیص فعالیت ها در چهار نوع اول‪ ،‬ثابت باقی مانده و منبع مورد نظر هر روز‬
‫مانند گذشته ‪ 8‬ساعت کار می کند‪ .‬این مسئله باعث شده است که کار فعالیت از ‪ 81‬ساعت به ‪ 41‬ساعت تبدیل‬

‫شود‪ .‬آخرین نوع‪ ،‬عملکرد متفاوتی دارد‪ .‬در این نوع‪ ،‬کار همان ‪ 81‬ساعت باقی مانده است‪ ،‬در نتیجه میزان‬
‫تخصیص فعالیت ‪ ٪211‬شده و هر روز ‪ 16‬ساعت کار انجام میدهد‪.‬‬
‫با ‪ Undo‬کردن فعالیتها را به حالت اولیه باز گردانید‪ .‬این بار مقدار کار را از ‪ 81‬ساعت اولیه‪ ،‬به ‪ 41‬ساعت‬
‫تبدیل کنید (شکل ‪ .)11-5‬برای این کار‪ ،‬مقدار فیلد ‪ Work‬فعالیت را اصالح کنید‪ ،‬نه مقدار تخصیص را‪.‬‬
‫شکل ‪ :11-5‬تبدیل کار به ‪ 41‬ساعت‬
‫در انواع ‪ 2 ،1‬و ‪ ، 5‬میزان کارکرد روزانه فعالیت‪ ،‬که متناظر با میزان تخصیص آن است‪ ،‬ثابت باقی مانده؛ در‬
‫نتیجه چون مجموع آن‪ ،‬یعنی کار فعالیت کم شده‪ ،‬تعداد روزها نیز کاهش یافتهاند‪.‬‬
‫در انواع ‪ 3‬و ‪ ،4‬مدت زمان ثا بت مانده و در نتیجه مقدار کارکرد روزانه منابع‪ ،‬یا به عبارت دیگر میزان تخصیص‬
‫آن کاهش یافته است‪.‬‬
‫تغییرات را ‪ Undo‬کنید‪ .‬این بار میزان تخصیص منبع را ‪ ٪151‬کنید‪ .‬نتیجه در شکل ‪ 11-6‬نمایش داده شده‬
‫است‪.‬‬

‫شکل ‪ :11-6‬افزایش میزان تخصیص منبع‬
‫وقتی منبع با ‪ ٪111‬تخصیص روزی ‪ 8‬ساعت کار کند‪ ،‬با ‪ ٪151‬تخصیص‪ ،‬روزی ‪ 12‬ساعت کار خواهد کرد‪.‬‬
‫همانطور که دیده میشود‪ ،‬کارکرد روزانه منبع در تمام حالتها ‪ 12‬ساعت شده است‪ .‬توجه داشته باشید که‬
‫مقدار کار برخی از فعالیتها ضریبی از ‪ 12‬نیست و در نتیجه کارِ منبع در آخرین روز کمتر است‪.‬‬
‫میزان کار در انواع ‪ 2 ،1‬و ‪ ،5‬ثابت باقی مانده و چون منبع با توان بیشتری کار میکند‪ ،‬مدت زمان کاهش یافته‬
‫است‪ .‬در انواع ‪ 3‬و ‪ ، 4‬تعداد روزها ثابت باقی مانده و چون منبع با توان بیشتری کار میکند‪ ،‬مقدار کار فعالیت‬
‫افزایش یافته است‪.‬‬
‫پیش از ادامه کار‪ Undo ،‬کنید تا فعالیتها به حالت قبلی بازگردند‪ .‬به تمام فعالیتها منبع جدیدی به نام ‪ R2‬با‬
‫میزان تخصیص ‪ ٪111‬اضافه کنید (شکل ‪.)11-7‬‬

‫شکل ‪ :11-7‬معرفی منبع جدید‬
‫در انواع ‪ 1‬و ‪ ، 5‬کارکرد روزانه (میزان تخصیص) منابع ثابت باقی مانده‪ .‬با این حال‪ ،‬میزان کار فعالیت برابر با‬
‫مجموع کار تمام منابع آن است و چون منابع زیاد شدهاند‪ ،‬مدت زمان کاهش یافته است‪.‬‬
‫در انواع ‪ 2‬و ‪ 4‬نیز کارکرد روزانه منابع ثابت باقی مانده‪ ،‬ولی این بار مدت زمان تغییر نکرده و به تناظر آن میزان‬
‫کار فعالیت‪ ،‬یعنی مجموع کار منابع آن‪ ،‬افزایش یافته است‪.‬‬
‫در فعالیت نوع ‪ ،3‬مدت زمان و کا ر ثابت مانده‪ ،‬در نتیجه کاری که پیش از این وجود داشت‪ ،‬بین دو فعالیت‬
‫تقسیم شده و در نتیجه میزان تخصیص و به تناظر آن کارکرد روزانهشان کاهش یافته است‪.‬‬
‫فایل قبلی را ببندید‪ ،‬فایل جدیدی بسازید و فعالیتهای مشابهی در آن تعریف کنید‪ .‬این بار به تمام آنها مدت‬
‫زمان ‪ 11‬روز‪ ٪111 ،‬منبع ‪ R1‬و ‪ ٪151‬منبع ‪ R2‬تخصیص دهید‪ .‬توجه کنید که این کار را با فعالیتهایی که‬
‫در مرحله قبل تعریف شده بود انجام ندهید‪ ،‬چون در این صورت رفتار یکسانی نخواهند داشت‪ .‬شکل ‪11-8‬‬
‫محصول مورد نظر را نشان میدهد‪.‬‬

‫شکل ‪ :11-8‬فعالیتهای تعریف شده برای ادامه تمرین‬
‫در این حالت‪ ،‬منبع اول که ‪ ٪111‬تخصیص داده شده است‪ ،‬روزی ‪ 8‬ساعت و منبع ‪ ٪151‬تخصیص داده شده‪،‬‬
‫روزی ‪ 12‬ساعت کار میکند‪ .‬به این ترتیب با توجه به ‪ 11‬روزه بودن فعالیتها‪ ،‬همگی ‪ 211‬ساعت کار دارند‪.‬‬
‫در این حالت‪ ،‬تغییر مدت زمان‪ ،‬کارِ فعالیت و اضافه کردن منبع جدید‪ ،‬عملکردی دقیقا مشابه حالتهایی که‬
‫پیش از این توضیح داده شد دارد‪ .‬هرچه قرار باشد به میزان تخصیص اعمال شود‪ ،‬به اندازه یکسانی به تمام‬
‫میزان تخصیصها اعمال میشود‪ .‬آنچه کمی فرق دارد‪ ،‬تغییر میزان تخصیص تک تک منابع است‪.‬‬
‫میزان تخصیص منبع ‪ R2‬را در تمام فعالیتها به ‪ ٪211‬تبدیل کنید‪ .‬محصول در شکل ‪ 11-9‬نمایش داده شده‬
‫است‪.‬‬

‫شکل ‪ :11-9‬افزایش میزان تخصیص یکی از منابع‬
‫میزان تخصیص ‪ ٪211‬با تقویم استاندارد‪ ،‬برابر با روزی ‪ 16‬ساعت کار است‪ .‬همانطور که دیده میشود‪ ،‬کارکرد‬
‫روزانه ‪ R2‬در تمام روزها (به جز آخرین روز در مواردی که مقدار کار سهم ‪ R2‬ضریب ‪ 16‬نباشد)‪ ،‬برابر با ‪16‬‬
‫شده است‪.‬‬
‫در انواع ‪ 2 ،1‬و ‪ ،5‬سهم کاری که به عهده ‪ R2‬بوده ثابت باقی مانده است‪ ،‬در نتیجه مدت روزهایی که ‪ R2‬کار‬
‫میکند‪ ،‬کاهش یافته است‪ .‬با این حال‪ ،‬چون مدت زمان ‪ R1‬کم نشده است‪ ،‬مدت زمان کل فعالیت نیز تغییر‬
‫نکرده است‪ .‬در جدول سمت چپ مشخص است که میزان کار ‪ R2‬همان ‪ 121‬روز باقی مانده است‪.‬‬
‫در انواع ‪ 3‬و ‪ ،4‬مدت زمان کارکرد ‪ R2‬ثابت باقی مانده است و در نتیجه مجموع کار آن از ‪ 121‬ساعت به ‪161‬‬
‫ساعت تبدیل شده‪ ،‬کار فعالیت را نیز افزایش داده است‪.‬‬
‫این بار بدون ‪ Undo‬کردنِ مراحل قبل‪ ،‬تخصیص ‪ R1‬را به ‪ ٪311‬تبدیل کنید (شکل ‪.)11-11‬‬

‫شکل ‪ :11-11‬افزایش میزان تخصیص ‪R1‬‬
‫در این مرحله ‪ R1‬نیز با همان سیستمی که در مرحله اول بر ‪ R2‬حاکم بود تغییر کرد‪ .‬با این حال‪ ،‬در انواع ‪2 ،1‬‬
‫و ‪ ،5‬پیش از این مدت زمان ‪ R2‬کمتر از فعالیت بود‪ ،‬ولی چون ‪ R1‬بیشتر از آن بود‪ ،‬بر فعالیت حاکم شده و‬
‫مدت زمان آن را تعیین کرده بود‪ .‬در این مرحله‪ ،‬چون مدت زمان ‪ R1‬کمتر از ‪ R2‬شده است‪ R2 ،‬حاکم شده و‬
‫مدت زمان فعالیت را تعیین کرده است‪ .‬به این ترتیب‪ ،‬مدت زمان فعالیتهای سه نوع گفته شده‪ ،‬بر خالف دفعه‬
‫قبل‪ ،‬کاهش یافته است‪.‬‬
‫بدون ‪ Undo‬کردن‪ ،‬منبع جدیدی به نام ‪ R3‬به تمام فعالیتها اضافه کنید (شکل ‪ .)11-11‬در نوع ‪ ،2‬مدت‬
‫زمان فعالیت ثابت مانده‪ ،‬به منبع جدید نیز در تمام آن مدت کاری برابر با میزان تخصیصش داده شده است‪.‬‬
‫مجموع آن کار‪ ،‬به کار فعالیت اضافه شده است‪.‬‬

‫شکل ‪ :11-11‬اضافه کردن منبع جدید‬
‫در انواع ‪ 1‬و ‪ ، 5‬کار فعالیت ثابت مانده‪ ،‬قسمتی از آن به ‪ R3‬داده شده است‪ .‬این قسمت‪ ،‬برابر با میزان تخصیص‬
‫آن (‪ ٪111‬در این مثال) به تخصیص کل منابع قبلی است‪ .‬میزان کارکرد روزانه منابع و به عبارت دیگر میزان‬
‫تخصیص آنها ثابت است‪ ،‬در نتیجه مدت زمان همه آنها و تناظر مدت زمان فعالیت‪ ،‬کاهش یافته است‪.‬‬
‫در نوع ‪ ،4‬کارکرد منابع قبلی هیچ تغییری نکرده است و به منبع جدید در تمام مدت زمان فعالیت‪ ،‬کارکردی‬
‫متناظر با میزان تخصیصش داده شده است‪ .‬به این ترتیب کار فعالیت نیز افزایش یافته است‪.‬‬
‫در نوع ‪ ،3‬مقدار کار مانند انواع ‪ 1‬و ‪ 5‬ثابت مانده است‪ ،‬ولی در آندو مدت زمان کاهش یافته است‪ ،‬در حالی که‬
‫در نوع ‪ ، 3‬میزان کارکرد روزانه طوری کاهش یافته است که منابع با میزان کارکرد روزانه جدید‪ ،‬مجموع کاری‬
‫برابر با آنچه پیش از این انجام میشد‪ ،‬انجام دهند‪.‬‬
‫با توجه به تمام آنچه توضیح داده شد‪ ،‬مشخص میشود ک ه عامل پیچیده کننده این است که مدت زمان فعالیت‬
‫برابر با حداکثر مدت زمان منابع آن است‪.‬‬

‫راهنمای جامع ‪  Microsoft Project 2013‬فصل ‪ :12‬تسطیح منابع‬
‫فصل ‪ :۱۲‬تسطیح منابع‬
‫تسطیح منابع بزرگترین محصولی است که در برنامههای دارای منبع در اختیارمان قرار میگیرد‪ .‬با کمک آن‬
‫میتوانیم نیازی که به منابع داریم را بهینه کنیم‪ ،‬فعالیتها را به شیوهای واقعبینانه زمانبندی کنیم و‬
‫پیشبینیهای بیشتری از برنامه دریافت کنیم‪.‬‬
‫اگر در برنامه ای منبع تعریف کنید‪ ،‬ولی هیچگاه منابع را تسطیح نکنید‪ ،‬به احتمال زیاد به این معنی است که‬
‫منابع صوری و بیدلیل وارد شدهاند‪.‬‬
‫لزوم تسطیح منابع‬
‫تعریف منابع کاربردهای متعددی دارد‪ .‬یکی از قابلیتهایی که با در اختیار داشتن منابع فراهم میشود‪ ،‬امکان‬
‫تسطیح است‪.‬‬
‫وقتی منبعی اضافه تخصیص داشته باشد باید یکی از کارهای زیر را انجام داد‪:‬‬
‫افزایش میزان دسترسی منبع‪ :‬سادهترین راه این است که منبع مورد نظر را افزایش دهید‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫تغییر تخصیصها‪ :‬گاهی می توان به جای یک منبع‪ ،‬منبع دیگری را به فعالیتی اختصاص داد‪ .‬اگر با‬ ‫‪‬‬
‫این کار حجم کار منبع اول کاهش یابد و در منبع دوم نیز اضافه تخصیص به وجود نیاید‪ ،‬راه مناسبی‬
‫برای از بین بردن اضافه تخصیصها خواهد بود‪ .‬معموال این کار را در مورد منابع انسانی انجام‬
‫میدهند‪.‬‬
‫اصال برنامه‪ :‬میتوانید با جابجا کردن فعالیتها‪ ،‬کاری کنید که فعالیتهایی که منبع مورد نظر را‬ ‫‪‬‬
‫به خود اختصاص داده اند توزیع بهتری داشته باشند و در نتیجه نیاز به منبع در طول زمان خرد شده‪،‬‬
‫حداکثر نیاز آن به حد موجود برسد‪ .‬این کار ممکن است مدت زمان پروژه را افزایش دهد‪.‬‬
‫به راه حل آخر‪ ،‬تسطیح منابع گفته میشود‪ .‬می توانید این کار را به طور دستی‪ ،‬یا با استفاده از ابزار موجود در‬
‫‪ Project‬انجام دهید‪.‬‬
‫برنامه فرضی شکل ‪ 12-1‬را در نظر بگیرید‪.‬‬
‫شکل ‪ :12-1‬برنامه فرضی‬

‫نام فعالیتها در سمت چپ نمودار نوشته شده است‪ .‬سه فعالیت اول دارای منبع ‪ Rs‬هستند‪ .‬فرض کنید‬
‫حداکثر مقدار این منبع‪ ٪311 ،‬باشد‪ .‬در این صورت اگر به ‪ Resource Graph‬بروید‪ ،‬نمودار شکل ‪ 12-2‬را‬
‫خواهید دید‪.‬‬
‫شکل ‪ :12-2‬نمودار منبع ‪ Rs‬در برنامه نمونه‬
‫همانطور که در نمودار منبع دیده میشود و از طریق گانت نیز قابل استخراج است‪ ،‬میزان منبع مورد نیاز در‬
‫روزهای ‪ 4 ،3‬و ‪ ، 5‬بیشتر از مقدار تعیین شده است‪ .‬اگر به نمودار گانت بازگردید‪ ،‬متوجه میشوید که این مسئله‬
‫به خاطر همپوشانی فعالیتهای ‪ c‬و ‪ d‬است‪ .‬برنامه نشان میدهد که فعالیت ‪ d‬شناوری زیادی دارد‪ ،‬در نتیجه‬
‫میت وانیم آن را به تاخیر بیاندازیم‪ .‬در این حالت‪ ،‬منبع تسطیح میشود‪ ،‬بدون اینکه مشکلی ایجاد شود‬

‫(شکل‪ .)12-3‬در این مثال‪ ،‬از روتین تسطیح منبع ‪ Project‬استفاده شده است‪ .‬همانطور که دیده میشود‪،‬‬
‫تسطیح منابع در این حالت مدت زمان پروژه را تغییر نداده است‪.‬‬
‫شکل ‪ :12-3‬نمودار گانت و نمودار منبع‪ ،‬پس از تسطیح‬
‫شکل ‪ 12-4‬برنامه نمونه دیگری را نشان می دهد‪ ،‬که مانند برنامه قبلی است‪ ،‬با این تفاوت که مدت زمان‬
‫فعالیتهای ‪ f‬و ‪ g‬آن کاهش یافته‪ ،‬در نتیجه شناوری فعالیت ‪ d‬از بین رفته است‪.‬‬

‫شکل ‪ :12-4‬برنامه نمونه دوم‬
‫در این حالت‪ ،‬تسطیح منابع‪ ،‬از طریق ایجاد تاخیر در شروع فعالیت ‪ ،d‬به خاطر شناوری نداشتن فعالیت گفته‬
‫شده‪ ،‬کل پروژه را به تاخیر میاندازد (شکل ‪.)12-5‬‬
‫شکل ‪ :12-5‬برنامه نمونه دوم‪ ،‬بعد از تسطیح منابع‬

‫اگر مدت زمانی که به پروژه اضافه شده است قابل پذیرش نباشد‪ ،‬باید با استفاده از راههای دیگر‪ ،‬آن را کاهش‬
‫دهید‪.‬‬
‫کاربردهای تسطیح منابع‬
‫پس از تعریف فعالیتها و زمانبندی آنها‪ ،‬منابع را به طور کامل تعریف کنید تا منابع الزم برای پیش رفتن‬
‫طبق زمان بندی نتیجه شده به دست آید‪ .‬در این حالت ممکن است بتوانید با کمی اصالح برنامهریزی‪ ،‬که تاثیر‬
‫چندانی روی زمان ندارد‪ ،‬نیاز به منابع را کاهش دهید که متناظر با کاهش هزینههاست‪ .‬از سوی دیگر‪ ،‬ممکن‬
‫است نیاز به برخی منابع بیشتر از امکان باشد‪ ،‬که در این صورت میتوانید آنها را تسطیح کرده‪ ،‬تاخیر ایجاد‬
‫شده را با سایر منابع اصالح کنید‪.‬‬
‫به عنوان مثال فرض کنید در حال برنامه ریزی یک پروژه احداث اسکلت بتنی هستید که در آن ‪ 8‬نوع قالب‬
‫مختلف (قالب ستون با قطرهای مختلف‪ ،‬قالب دیوار و قالب سقف) وجود دارد‪ .‬یکی از کارهایی که میتوان در‬
‫برنامهریزی انجام داد‪ ،‬این است که میزان قالبهای مورد نیاز را تعیین کرد تا مدیریت پروژه آنها را خریداری‬
‫کند‪ .‬در این وضعیت حداقل کردن هزینه قالبها اهمیت زیادی دارد‪ .‬برای اینکه به بهترین نتیجه دست یابید‪،‬‬
‫باید آزمایش و خطا کنید‪ .‬دایما باید حداکثرهای مختلفی برای انواع قالب تعریف کرده‪ ،‬پروژه را تسطیح کنید تا‬
‫در نهایت با کمترین تعداد قالب به تاریخ پایان مناسب برسید‪.‬‬
‫کاربرد دیگری که منابع در برنامه ریزی دارند‪ ،‬تعیین سلسله مراتب اجرا است‪ .‬نازک کاری یک پروژه را در نظر‬
‫بگیرید‪ .‬فعالیتهای مختلفی مانند گچ و خاک‪ ،‬سفید کاری‪ ،‬زیرسازی رنگ‪ ،‬رنگ آمیزی‪ ،‬فرش کف‪ ،‬زیرسازی‬
‫سقف کاذب و نصب پنلهای س قف کاذب در تمام فضاها تکرار میشوند‪ .‬هرکدام از این فعالیتها با یک یا چند‬
‫اکیپ انجام میشوند‪ ،‬به این معنی که هر فعالیت در هر زمان فقط در یک یا چند (به تعداد اکیپها) فضای‬
‫فیزیکی در حال انجام است‪ .‬چنین حالتی را چگونه برنامهریزی خواهید کرد؟‬

‫بسیاری از کاربران برای این حالت از روابط استفاده میکنند؛ گردش کاری در نظر میگیرند‪ ،‬به این صورت که‬
‫به عنوان مثال نازک کاری از باالترین طبقه آغاز شده‪ ،‬فضاها را به صورت ساعتگرد از فالن مبدا تکمیل و به‬
‫پایین حرکت میکند‪ .‬مشکل بزرگی که وجود دارد‪ ،‬این است که تمام این فعالیتها با یکدیگر رابطه دارند و‬
‫کافی است که یکی از آنها در یکی از فضاها دچار مشکل شود؛ در این حالت تمام فعالیتهای دیگرِ برنامه نیز‬
‫در همان فضا گرفتار می شوند‪ .‬این در حالی است که در واقعیت‪ ،‬نیروهای اجرایی فضایی که تکمیل نشده است‬
‫را رها کرده‪ ،‬به فضاهای دیگر میروند‪ .‬اعمال این مسئله در برنامهای که برای سلسله مراتب گفته شده از روابط‬
‫استفاده کرده باشد‪ ،‬مستلزم بازبینی تمام روابط است‪ ،‬که کار بسیار مشکل و وقتگیری میباشد‪ .‬عالوه بر آن‪،‬‬
‫فعالیتهای بحرانیِ گزارش شده در چنین برنامهای نیز قابل استناد نمیباشد‪.‬‬
‫از سوی دیگر‪ ،‬فرض کنید به خاطر تاخیری که در یکی از فعالیتها‪ ،‬مانند فرش کف‪ ،‬به وجود آمده است‪ ،‬تعداد‬
‫اکیپهای کاری آن را افزایش میدهیم تا همزمان در دو فضای فیزیکی کار کنند‪ .‬اعمال این مسئله به برنامه نیز‬
‫نیازمند بازبینی تمام روابط است‪.‬‬
‫تمام مشکالت گفته شده با استفاده از تعریف مناسب منابع و تسطیح آنها حل میشود‪ .‬در این حالت بین‬
‫هیچکدام از فعالیتهای هم نوع‪ ،‬رابطهای ترجیحی تعریف نمیشود (به عنوان مثال‪ ،‬گردش کاری برای‬
‫سفیدکاری تعریف نمیشود و تنها پیشنیازهای منطقی آن وارد می شوند)‪ .‬نتیجه این است که تعداد منبع مورد‬
‫نیا ز بیشتر از تعداد اکیپ خواهد بود‪ .‬وقتی برنامه را تسطیح کنید‪ ،‬اکیپهای موجود بین فضاهای کاری توزیع‬
‫می شوند‪ .‬هرگاه فضایی دچار وقفه شود و دوباره برنامه را تسطیح کنید‪ ،‬آن فضا به بعد موکول شده‪ ،‬سایر فضاها‬
‫در برنامه قرار میگیرند‪ .‬اگر الزم باشد اکیپی اضافه کنید‪ ،‬حداکثر موجودی منبع را اضافه کرده‪ ،‬آن را تسطیح‬
‫میکنید تا توزیع جدید مشخص شود‪.‬‬
‫به برنامه شکل ‪ 12-6‬توجه کنید‪.‬‬

‫فرض کنید توالی فعالیتهای گروه ‪ a‬مناسب است‪ .‬فعالیتهای ‪ a1‬تا ‪ a7‬به ترتیب پیشنیاز ‪ b1‬تا ‪ b7‬هستند و‬
‫توالیِ به وجود آمده در گروه ‪ b‬در شرایط فعلی‪ ،‬به خاطر همین پیشنیاز است‪ .‬ولی این توالی مناسب نیست‪،‬‬
‫زیرا فرض بر این است که یک اکیپ فعالیتهای گروه ‪ b‬را اجرا میکند‪ ،‬در حالی که در بسیاری از زمانها چهار‬
‫فضا فعال است‪.‬‬
‫برای فعالیتهای گروه ‪ b‬منبعی به نام ‪ BR‬تعریف میکنیم که حداکثر مقدار آن ‪( ٪111‬یک واحد) است‪ .‬برنامه‬
‫پس از تسطیح به صورت شکل ‪ 12-7‬خواهد بود‪.‬‬

‫شکل ‪ :12-7‬فعالیتهای گروه ‪ b‬بعد از تسطیح بر اساس یک اکیپ کاری‬
‫اکنون فرض کنید قرار است برنامه را تجدید نظر کنیم تا فعالیتهای گروه ‪ b‬با دو اکیپ کاری تعریف شوند‪ .‬باید‬
‫حداکثر منابع را ‪ ٪211‬تعریف کرده‪ ،‬برنامه را دوباره تسطیح کنیم‪ .‬نتیجه در شکل ‪ 12-8‬دیده میشود‪.‬‬

‫شکل ‪ :12-8‬تسطیح منابع بر اساس دو اکیپ کاری‬
‫نتیجه تسطیح بر اساس سه اکیپ کاری در شکل ‪ 12-9‬نمایش داده شده است‪.‬‬

‫شکل ‪ :12-9‬تسطیح بر اساس سه اکیپ کاری‬
‫انجام آزمایشهای اینچنینی‪ ،‬با استفاده از تسطیح منابع بسیار ساده است‪ ،‬در حالی که اگر از روابط استفاده‬
‫کرده باشید‪ ،‬بسیار مشکل خواهد بود‪.‬‬
‫ابزار تسطیح منابع‬
‫نرم افزار ‪ Project‬قابلیت تسطیح منابع نیز دارد‪ .‬متاسفانه این قابلیت همیشه کارکرد مناسبی ندارد و در‬
‫برنامههای پیچیده دچار مشکل میشود‪ .‬نتایج آن هم به اندازه کافی بهینه نیستند؛ به عنوان مثال برنامهای که با‬

‫روتین بهتری تسطیح شده باشد میتواند زمانی کوتاهتر از آنچه ‪ Project‬محاسبه میکند داشته باشد‪ .‬در‬
‫برنامههای پیچیده‪ ،‬روتین تسطیح منابع قادر به رفع تمام اضافه تخصیصها نیست‪ ،‬در حالی که انتظار میرود‬
‫روتین تسطیح منابع به قیمت افزایش مدت زمان‪ ،‬هرگونه اضافه تخصیصی را از بین ببرد‪ .‬به این دلیل‪،‬‬
‫شرکتهای مختلف ‪plug-in‬هایی برای ‪ Project‬نوشتهاند که کار تسطیح منابع را به شیوههای بهتر انجام دهد‪.‬‬
‫تسطیح منابع یک فعالیت‬
‫اگر در ستون ‪ Indicators‬فعالیتی عالمت وجود داشته باشد‪ ،‬به این معنی است که حداقل یکی از منابعِ آن در‬
‫مدت زمان فعالیت اضافه تخصیص دارد‪.‬‬
‫میتوانید یک یا چند فعالیت را انتخاب کرده‪ Resource| Level| Level Resource ،‬را اجرا کنید‪ .‬با این کار کادر‬
‫محاوره شکل ‪ 12-11‬باز میشود‪.‬‬

‫شکل ‪ :12-11‬کادر محاوره تسطیح‬
‫منابعی که به فعالیت اختصاص یافته باشند در لیست نمایش داده میشوند و میتوانید یک یا چند منبع را از‬
‫این لیست انتخاب کنید تا تسطیح شوند؛ به طور پیشفرض تمام منابع فعالیت انتخاب شدهاند‪ .‬توجه داشته‬
‫باشید که منابعی که به فعالیت اختصاص نیافته باشند در این لیست نمایش داده نخواهند شد‪.‬‬
‫وقتی روی ‪ Level Now‬کلیک کنید‪ ،‬منابعِ انتخاب شده با تنظیمهای پیشفرض تسطیح خواهند شد‪ .‬به این‬
‫ترتیب باید اضافه تخصیص های منابعی که به فعالیت اختصاص یافته بودند‪ ،‬حداقل در مدت زمان فعالیت‪ ،‬اضافه‬
‫تخصیص نداشته باشند‪ .‬با این حال گاهی ممکن است تسطیح موفقیت آمیز نباشد و مقداری از تسطیح باقی‬
‫بماند‪ .‬در چنین حالتهایی اگر از ابزار تسطیح کلی استفاده کنید احتمال موفقیت بیشتر خواهد بود‪.‬‬

‫اگر ‪ Resource| Level| Level Resource‬را به جای نمای گانت در نمای ‪ Resource Sheet‬اجرا کنید‪ ،‬لیست‬
‫تمام منابع در لیستِ کادر محاوره نمایش داده میشود‪ ،‬ولی به طور پیشفرض منبع یا منابعی که پیش از اجرای‬
‫دستور انتخاب کرده بودید آماده تسطیح خواهند بود‪.‬‬
‫تسطیح تمام منابع‬
‫معموال نیازی نیست که تسطیح را محدود به چند منبع کنید و الزم است که تمام منابع را تسطیح کنید‪ .‬در این‬
‫صورت میتوانید ‪ Resource| Level| Level All‬را اجرا کنید تا تمام منابع با تنظیمهای پیشفرض تسطیح‬
‫شوند‪.‬‬
‫حذف اثر تسطیح‬
‫هر زمان که الزم باشد میتوانید روی ‪ Resource| Level| Clear Leveling‬کلیک کنید تا کادر محاوره شکل‬
‫‪ 12-11‬باز شود‪.‬‬
‫شکل ‪ :12-11‬کادر محاوره حذف اثر تسطیح‬

‫اگر ‪ Entire project‬را انتخاب کنید اثر تسطیح در کل برنامه از بین میرود و اگر قبال فعالیتهایی را انتخاب‬
‫کرده باشید و گزینه ‪ Selected tasks‬را انتخاب کنید‪ ،‬فقط اثر تسطیحِ همان فعالیتها از بین خواهد رفت‪.‬‬
‫تنظیمهای تسطیح‬
‫برای مشخص کردن تنظیمهای تسطیح ‪ Resource| Level| Leveling Options‬را اجرا کنید‪ .‬با این کار کادر‬
‫محاوره شکل ‪ 12-12‬باز میشود‪.‬‬

‫شکل ‪ :12-12‬کادر محاوره تنظیمهای تسطیح‬
‫گزینههای کادر محاوره از این قرارند‪:‬‬
‫‪ :Automatic / Manual‬خودکار یا دستی بودن تسطیح را مشخص میکند‪ .‬اگر گزینه پیشفرض‪،‬‬ ‫‪‬‬
‫یعنی ‪ Manual‬انتخاب شده باشد‪ ،‬منابع فقط با اجرای دستور تسطیح که در قسمتهای قبل توضیح‬
‫داده شد تسطیح خواهند شد‪ .‬اگر گزینه ‪ Automatic‬انتخاب شده باشد‪ ،‬منابع دایما به طور خودکار‬

‫تسطیح می شوند‪ .‬در این حالت با هر تغییر در برنامه‪ ،‬همراه با محاسبه زمانبندی‪ ،‬محاسبات تسطیح‬
‫نیز انجام میشوند‪ .‬با توجه به اینکه تسطیح منابع کار سنگینی است‪ ،‬گزینه خودکار در اکثر شرایط‬
‫قابل استفاده نیست و برنامه را بیش از اندازه سنگین میکند‪ .‬از سوی دیگر‪ ،‬خودکار بودن تسطیح تا‬
‫حدی کنترل برنامهریز را بر برنامه کاهش میدهد‪ .‬به همین خاطر تنها در شرایط خاص از این گزینه‬
‫استفاده میشود‪.‬‬
‫‪ :Look for overallocations on a‬این کادر بازشو‪ ،‬دورهای را که برای کنترل اضافه تخصیصها به‬ ‫‪‬‬
‫کار میرود مشخص میکند‪ .‬این دوره میتواند دقیقه‪ ،‬ساعت‪ ،‬روز‪ ،‬هفته یا ماه باشد‪ .‬مقدار پیشفرض‪،‬‬
‫که در اکثر موارد بهتر ین انتخاب است‪ ،‬روز است‪ .‬وقتی یک دوره زمانی را انتخاب کرده باشید‪ ،‬اضافه‬
‫تخصیصهای دورههای کوتاه تر از آن تسطیح نخواهند شد‪ .‬به عنوان مثال اگر روز را انتخاب کرده‬
‫باشید و مجموع تخصیصهای یک روز بیشتر از حداکثر نباشد‪ ،‬تسطیح نمیشود‪ ،‬در حالی که ممکن‬
‫است در بعضی ساعت های روز اضافه تخصیص وجود داشته باشد‪ .‬در واقع فرض بر این است که برنامه‬
‫زمان بندی نگاهی کلی به پروژه دارد و مسایلی که از حدی ریزتر باشند‪ ،‬خارج از برنامه توسط عوامل‬
‫اجرایی حل خواهند شد‪ .‬اختالف برنامه با واقعیت معموال آنقدر زیاد هست که تسطیح ساعت به‬
‫ساعت معنای چندانی نداشته باشد‪.‬‬
‫‪ :Clear leveling values before leveling‬اگر فعال باشد‪ ،‬پیش از تسطیح منابع‪ ،‬نتایج تسطیح قبلی‬ ‫‪‬‬
‫پاک خواهند شد‪ .‬معموال از این گزینه استفاده میکنند تا برخی انحرافهای احتمالی روی هم انباشته‬
‫نشوند‪.‬‬
‫‪ :Leveling range‬اگر گزینه ‪ Level entire project‬را انتخاب کنید‪ ،‬کل برنامه تسطیح میشود‪ .‬اگر‬ ‫‪‬‬
‫مایل باشید تنها دوره زمانی خاصی را تسطیح کنید‪ ،‬باید از گزینه دوم استفاده کرده‪ ،‬شروع و پایان‬
‫دوره ای که قرار است تسطیح شود را مشخص کنید‪ .‬معموال در زمان تسطیح کل برنامه را تسطیح‬
‫میکنند تا تاریخ پایان هم مشخص شود‪.‬‬

‫‪ :Leveling order‬در این کادر بازشو سه گزینه زیر وجود دارد که تا حدی توالی تسطیح را مشخص‬ ‫‪‬‬
‫میکنند‪:‬‬
‫‪ :ID Only‬فعالیتهایی که ‪ ID‬کوچکتری داشته باشند‪ ،‬بعد از تسطیح به احتمال زیاد زودتر‬ ‫‪o‬‬
‫از فعالیتهای مشابهی که ‪ ID‬بزرگتر دارند برنامهریزی خواهند شد‪.‬‬
‫‪ :Standard o‬فعالیتها را بر اساس شناوری‪ ،‬تاریخ پایان‪ ،‬اولویت و سایر قیدها تسطیح‬
‫میکند‪ .‬به عنوان مثال ابتدا شناوریها کنترل میشوند‪ ،‬هرچه شناوری فعالیتی بیشتر باشد‪،‬‬
‫احتمال به تاخیر افتادن آن بر اثر تسطیح بیشتر خواهد بود‪ .‬این گزینه معموال بهترین‬
‫انتخاب است‪.‬‬
‫‪ :Priority, Standard o‬مانند ‪ Standard‬است‪ ،‬با این تفاوت که اولویت فعالیتها که در فیلد‬
‫‪ Priority‬تعیین می شود‪ ،‬اولین عامل تعیین کننده خواهد بود‪ .‬اگر در شرایطی الزم باشد که‬
‫بر ترتیب فعالیت ها کنترل بیشتری داشته باشید‪ ،‬باید از این گزینه استفاده کنید‪ .‬پیش از‬
‫تسطیحِ منابع با این گزینه‪ ،‬باید فیلد ‪ Priority‬را به جدول اضافه کرده‪ ،‬اولویتها را وارد‬
‫‪ :Level only within available slack‬اگر این گزینه فعال باشد‪ ،‬فعالیتها حداکثر به اندازه‬ ‫‪‬‬
‫شناوریهایشان به تاخیر خواهند افتاد‪ .‬در نتیجه تاریخ پایان پروژه تغییر نمیکند‪ .‬با این حال‪ ،‬این قید‬
‫باعث میشود که اکثر اضافه تخصیصها تسطیح نشوند‪ .‬این گزینه به طور پیشفرض غیر فعال است‪.‬‬
‫‪ :Leveling can adjust individual assignments on a task‬اگر فعال نباشد‪ ،‬با تمام منابعِ هر‬ ‫‪‬‬
‫فعالیت به طور یکسان برخورد میشود‪ .‬در نتیجه اگر یکی از آنها اضافه تخصیص داشته باشد و الزم‬
‫باشد که به عنوان مثال فعالیت شکسته شود‪ ،‬تخصیص سایر منابع نیز همراه با آن شکسته خواهد شد‪.‬‬
‫اگر فعال باشد‪ ،‬با منابع هر فعالیت به طور جداگانه برخورد خواهد شد‪ .‬اگر قصد دارید از گزینه فعال‬

‫استفاده کنید‪ ،‬میتوانید فیلد ‪ Level Assignment‬را به جدول فعالیتها اضافه کنید و مقدار آن را در‬
‫فعالیتهایی که قصد دارید با تمام تخصیصهایشان یکسان برخورد شود ‪ Yes‬کنید‪ .‬این گزینه برای‬
‫فعالیتهای ‪ Fixed Duration‬قابل استفاده نیست‪.‬‬
‫‪ :Leveling can create splits in remaining work‬اگر فعال باشد‪ ،‬ممکن است برخی فعالیتها‬ ‫‪‬‬
‫شکسته شوند‪ ،‬به این معنی که قسمتی از مدت زمان فعالیت طی شود‪ ،‬برای مدتی فعالیت آن قطع‬
‫شود و دوباره ادامه پیدا کند‪ .‬معموال برنامه ریزها برای جلوگیری از افزایش پیچیدگی برنامه‪ ،‬از این‬
‫گزینه استفاده نمیکنند‪.‬‬
‫‪ :Level resources with the proposed booking type‬یک روش پیشرفته برای برنامهریزی منابع‪،‬‬ ‫‪‬‬
‫این است که ابتدا آنها را به طور موقتی به فعالیتها اختصاص میدهند تا برنامهریزی مشخص شود و‬
‫بعد از آن تخصیص را قطعی میکنند‪ .‬این کار زمانی کاربرد دارد که برنامهریزی به صورت سازمانی‬
‫)‪ (enterprise‬انجام شود و منابع از بانک منابع سازمان که در اختیار تمام برنامهها هست تهیه شوند‪.‬‬
‫در این حالت وقتی منبع به طور موقتی اختصاص مییابد‪ ،‬از دسترس سایر برنامهها خارج نمیشود‪ ،‬در‬
‫حالی که اگر اختصاص را قطعی کنید‪ ،‬سایر برنامهها قادر به استفاده از آن نخواهند بود‪ .‬این گزینه‬
‫مشخص میکند که اینگونه منابع نیز تسطیح شوند یا خیر‪.‬‬
‫فیلدهای مربوط به تسطیح‬
‫عالوه بر تنظیمهای کادر محاوره ‪ ،Resource Leveling‬برخی تنظیمها یا مقدارهای اطالعرسانِ دیگر نیز وجود‬
‫دارند‪ ،‬که از این قرارند‪:‬‬
‫فیلد ‪ :Priority‬یکی از فاکتورهایی که میتواند روی تسطیح اثر داشته باشد‪ ،‬اولویت فعالیتهاست که‬ ‫‪‬‬
‫در فیلد ‪ Priority‬تعیین میشود‪ .‬اگر مایل باشید که ترتیب فعالیتها را در تسطیح تحت تاثیر‬

‫بگذارید‪ ،‬می توانید از این فیلد استفاده کنید‪ .‬هرچه اهمیت فعالیتی بیشتر باشد و به عبارت دیگر‬
‫ترجیح دهید که زودتر آغاز شود و بر اثر تسطیح کمتر به تاخیر افتد‪ ،‬باید به آن مقدار اولویت بیشتری‬
‫بدهید‪ .‬اگر مقدار اولویت فعالیتی برابر با ‪ 1111‬باشد‪ ،‬تسطیح نخواهد شد‪.‬‬
‫‪No‬‬ ‫فیلد ‪ :Can Level‬اگر الزم است که منبع خاصی تسطیح نشود‪ ،‬به فیلد ‪ Can Level‬آن مقدار‬ ‫‪‬‬
‫بدهید‪ .‬در این حالت اگر دستور ‪ Level All‬را هم اجرا کنید‪ ،‬منجر به تسطیح منبع نخواهد شد‪.‬‬
‫‪Level‬‬ ‫فیلد ‪ :Level Assignments‬اگر الزم است که تخصیصهای فعالیتی تسطیح نشوند‪ ،‬به فیلد‬ ‫‪‬‬
‫‪ Assignments‬آن مقدار ‪ No‬دهید‪.‬‬
‫فیلد ‪ :Leveling Can Split‬ممکن است ترجیح دهید که تسطیح منابع در برخی از فعالیتها‬ ‫‪‬‬
‫شکست )‪ (Split‬ایجاد نکند؛ در این حالت میتوانید به فیلد ‪ Leveling Can Split‬آن فعالیتها مقدار‬
‫‪ No‬دهید‪.‬‬
‫فیلدهای ‪ Preleveled Start‬و ‪ :Preleveled Finish‬این دو فیلد‪ ،‬تاریخهای شروع و پایانِ پیش از‬ ‫‪‬‬
‫تسطیحِ فعالیت را نشان میدهند‪ .‬بهترین راه برای کنترلِ اینکه تسطیح منابع روی فعالیت تاثیر‬
‫گذاشته است یا نه‪ ،‬مقایسه این دو فیلد با ‪ Start‬و ‪ Finish‬است‪.‬‬
‫فیلد ‪ :Leveling Delay‬همانطور که توضیح داده شد‪ ،‬تسطیح منابع برخی از فعالیتها را به تاخیر‬ ‫‪‬‬
‫میاندازد‪ .‬اطالعات تاخیرهای گفته شده‪ ،‬در فیلد ‪ Leveling Delay‬ذخیره میشوند‪ .‬اگر مایل باشید‬
‫میتوانید فیلد گف ته شده را ویرایش کنید تا تاثیر تسطیح تغییر کند‪ .‬عالوه بر آن‪ ،‬اگر مایل باشید که‬
‫تسطیح منابع را به طور دستی انجام دهید‪ ،‬بهترین انتخاب این است که از این فیلد استفاده کنید‪.‬‬

‫راهنمای جامع ‪  Microsoft Project 2013‬فصل ‪ :13‬تعریف هزینهها‬
‫فصل ‪ :۱۳‬تعریف هزینهها‬
‫زمانبندی پروژه در مرکز برنامهریزی ‪ Project‬و هدف اصلی آن است‪ ،‬ولی با توجه به اینکه مدیریت موثر هزینه‬
‫نیاز به زمانمند شدن هزینهها دارد‪ ،‬بهتر است که با کمک ‪ Project‬یا نرمافزارهای مشابه آن انجام شود‪.‬‬
‫گنجاندن هزینهها در برنامه زمان بندی مانند منابع صرفا زمانی موجه است که هدف مشخصی از این کار و‬
‫برنامهای برای استخراج محصول های کنترلی در ذهن داشته باشید‪ .‬اگر چنین برنامههایی ندارید‪ ،‬بهتر است‬
‫هزینهها را در برنامه وارد نکنید‪ .‬نبود هزینهها امتیاز بزرگی نیز دارد‪ :‬فیلدهای هزینه آزاد میمانند و میتوانید با‬
‫تعریف ضرایب وزنی فیزیکی به عنوان هزینههای کاذب‪ ،‬پیشرفت فیزیکی را به سادگی در برنامه پیادهسازی‬
‫هزینهها در نرمافزارهای برنامهریزی به دو شکل تعریف میشوند‪ :‬هزینههای منابع و هزینههای مستقل از منبع‪.‬‬
‫البته هزینههای منابع بسیار انعطاف پذیرتر هستند‪ .‬در این فصل شیوه تعریف و به جریان انداختن این هزینه‪،‬‬
‫استخراج برنامههای مربوطه و در نهایت کنترل آنها را مرور خواهیم کرد‪.‬‬

‫روشهای تعریف هزینه‬
‫روشهای مختلفی برای تعریف هزینهها وجود دارد‪ .‬معموال برای تعریف هزینههای پروژه از ترکیبی از این‬
‫روشها استفاده میشود که از این قرارند‪:‬‬
‫روشهای مبتنی بر کارکرد منابع‬ ‫‪‬‬
‫تعریف هزینههای کارکرد یا مصرف منابع‬ ‫‪o‬‬
‫روشهای مبتنی بر فعالیت‬ ‫‪‬‬
‫استفاده از منابع هزینه (این مورد در تحلیل ارزش کسب شده در نظر گرفته نمیشود)‬ ‫‪o‬‬
‫‪Fixed Cost‬‬ ‫استفاده از‬ ‫‪o‬‬
‫انواع هزینههای پروژه را میتوان در یکی از دستههای زیر قرار داد‪:‬‬
‫هزینه ماشین آال ‪ :‬این هزینه را میتوانید به طور کامال انعطافپذیر‪ ،‬در منابع کاری (که ماشین‬ ‫‪‬‬
‫آالت نیز در آن مجموعه هستند) مشخص کنید‪ .‬اگر برنامه فاقد منبع است‪ ،‬باید هزینه ثابت متناظر با‬
‫ماشین آالت را برای هر فعالیت محاسبه کرده‪ ،‬آن را به فیلد هزینه ثابت فعالیت اضافه کنید‪.‬‬
‫هزینه مصالح‪ :‬این هزینه نی ز به طور کامال انعطاف پذیر و با تمام جزئیات در قالب هزینههای منابع‬ ‫‪‬‬
‫مصرفی قابل تعریف است‪ .‬اگر برنامه فاقد چنین منابعی باشد‪ ،‬باید هزینه ثابت متناظر با مصالح هر‬
‫فعالیت را محاسبه کرده‪ ،‬آن را به فیلد هزینه ثابت فعالیت اضافه کنید‪.‬‬
‫هزینه نیروی انسانی‪ :‬این هزینه مانند ماشین آالت محاسبه میشود‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫هزینههای متفرقه‪ :‬این هزینهها بسته به طبیعتشان‪ ،‬به شکلهای مختلف قابل تعریف هستند‪ .‬اگر‬ ‫‪‬‬
‫بتوان هزینه را متناظر با منبعی کرد و برنامه منبع داشته باشد‪ ،‬باید آن را در هزینههای منبع تعریف‬
‫کرد‪ .‬در غیر این صورت میتوانید برای آن از منابع هزینه یا فیلد هزینه ثابت فعالیتها استفاده کنید‪.‬‬
‫مفهوم هزینه ثابت آیتمها‬
‫هر آیتم فیلدی به نام ‪ Fixed Cost‬دارد که هزینه ثابتی که برای انجام آن فعالیت الزم است را دریافت میکند‪.‬‬
‫این هزینه با افزایش یا کاهش مدت زمان فعالیت تغییر نخواهد کرد‪ .‬در واقع‪ ،‬فرض بر این است که تغییرات‬
‫هزینه فعالیت ها بر اثر تغییر مدت زمان‪ ،‬کار و سایر فاکتورهای مشابه‪ ،‬با هزینههای تعریف شده برای منابع که‬
‫انعطاف پذیر هستند محاسبه می شود‪ .‬اگر برنامه فاقد منبع است‪ ،‬باید تمام هزینهها را تبدیل به هزینه ثابت‬
‫فعالیتها کنید‪ .‬مشکل این روش در این است که برنامه انعطافپذیری کمتری خواهد داشت‪.‬‬
‫هزینه ثابت را هم میتوان برای فعالیتها تعریف کرد و هم خالصهفعالیتها و مایلستونها‪.‬‬
‫شیوه توزیع هزینه ثابت در مدت زمان اجرای فعالیت در فیلد ‪ Fixed Cost Accrual‬مشخص میشود‪ .‬این فیلد‬
‫یکی از سه مقدار ‪ End ،Start‬و ‪ Prorated‬را میپذیرد‪ .‬اگر مقدار ‪ Start‬انتخاب شود‪ ،‬کل هزینه ثابت در لحظه‬
‫شروع فعالیت قرار میگیرد‪ .‬اگر ‪ Finish‬انتخاب شود‪ ،‬کل هزینه در لحظه پایان قرار میگیرد‪ .‬گزینه ‪Prorated‬‬
‫که پیشفرض نیز میباشد‪ ،‬هزینه را به طور ثابت در مدت اجرای فعالیت توزیع میکند‪.‬‬
‫هزینههای ثابتِ فعالیتها را میتوان به جای تعریف در فیلد ‪ ،Fixed Cost‬به عنوان منبع هزینه نیز تعریف کرد‪.‬‬
‫برعکس آن نیز ممکن است‪ ،‬ولی انعطاف پذیری محاسبه را کم میکند‪ .‬مثال ممکن است الزم باشد که برای‬
‫انجام فعالیتی ساختمانی را در نزدیکی آن اجاره کرد‪ .‬در این حالت‪ ،‬باید به ازای مدت استفاده اجارهای پرداخت‬
‫شود‪ .‬این هزینه متناظر با منبع خاصی نیست‪ ،‬در نتیجه میتوانید آن را به صورت منبع هزینه تعریف کنید‪ ،‬یا‬
‫مقدار کل اجاره را با زمانبندی فعلی محاسبه کرده‪ ،‬آن را به صورت هزینه ثابت فعالیت وارد کنید‪.‬‬

‫ممکن است انجام فعالیتی منوط به اخذ مجوز باشد‪ .‬در این حالت میتوانید هزینه مجوز را به صورت هزینه ثابت‬
‫برای فعالیت تعریف کرده‪ ،‬مشخص کنید که این هزینه در ابتدای انجام فعالیت تخصیص مییابد‪.‬‬
‫تعریف هزینه با ‪ Fixed Cost‬محدودیتهای فراوانی دارد؛ مثال برای هر فعالیت فقط یک نوع هزینه ثابت میتوان‬
‫تعریف کرد و در نتیجه نمیتوان دستهبندی و کنترلی تفصیلی بر این نوع هزینهها داشت‪ .‬راه حلی که از نسخه‬
‫‪ 2117‬برای این مشکل در نظر گرفته شده است‪ ،‬منابعِ هزینه است‪ .‬منابع هزینه جانشینی پیشرفته برای ‪Fixed‬‬
‫‪ Cost‬هستند‪ .‬البته لحاظ نشدن منابع هزینه در تحلیل ارزش کسب شده باعث میشود که کارکرد آن بسیار‬
‫محدود شود‪.‬‬
‫تعریف هزینه ثابت آیتمها‬
‫برای کار با فیلدهای ‪ Fixed Cost‬و ‪ ،Fixed Cost Accrual‬آنها را به جدول گانت اضافه کنید‪ .‬برنامه نمونه‬
‫شکل ‪ 13-1‬برنامهای را نشان میدهد که سه فعالیت دارد‪ ،‬برای هریک هزینه ثابتی تعریف شده است و شیوه‬
‫توزیع هزینه ثابت همه آنها ‪ Prorated‬است‪.‬‬
‫برای کنترل شیوه توزیع هزینهها باید به نمایی مانند ‪ Task Usage‬رفت و مقدار زمانمند هزینه را دید‪ .‬در ادامه‬
‫خواهید دید که تمام هزینههای تعریف شده در فیلد ‪ Cost‬فعالیت ترکیب میشوند‪ .‬در حال حاضر فقط ‪Fixed‬‬
‫‪ Cost‬تعریف شده است و در نتیجه ‪ Cost‬همان مقدار را منعکس خواهد کرد‪ .‬دلیل اینکه به جای ‪Fixed Cost‬‬

‫از ‪ Cost‬استفاده خواهیم کرد این است که ‪ Fixed Cost‬زمانمند نیست و خالصهسازی نیز نمیشود‪ ،‬در حالی‬
‫که ‪ Cost‬انواع امکانات را در اختیارمان قرار میدهد‪.‬‬
‫به نمای ‪ Task Usage‬بروید‪ .‬روی جدول سمت راست کلیک کرده‪ ،‬فیلد ‪ Cost‬را انتخاب کنید‪ .‬به این ترتیب‬
‫مقدار فیلد ‪ Cost‬به صورت زمانمند نشان داده میشود (شکل ‪.)13-2‬‬
‫شکل ‪ :13-2‬مقدارهای زمانمند هزینه‬
‫این جدول توزیع هزینههای برنامهریزی شده را در طول زمان نشان میدهد‪ .‬همانطور که دیده میشود‪ ،‬هزینه‬
‫هر فعالیت در کل مدت اجرای آن توزیع شده است‪ .‬شکل ‪ 13-3‬همان برنامه را در حالتی که به فعالیتهای اول‬
‫و دوم به ترتیب توزیع ‪ Start‬و ‪ End‬نسبت داده شده است نشان میدهد‪.‬‬
‫شکل ‪ :13-3‬تغییر دادن شیوه توزیع هزینهها‬
‫میتوانید به جای گزینه ‪ ،Cost‬گزینه ‪ Cumulative Cost‬را انتخاب کنید تا هزینهها به طور تجمعی نمایش داده‬
‫شوند (شکل ‪ )13-4‬اگر گزینه هزینه تجمعی در منوی میانبر کلیک راست وجود ندارد‪ ،‬در همان منو ‪Detail‬‬
‫‪ Styles‬را انتخاب کرده‪ ،‬هزینه تجمعی را در کادر محاورهای که به این ترتیب باز میشود انتخاب کنید‪.‬‬

‫شکل ‪ :13-4‬نمایش هزینهها به طور تجمعی‬
‫اگر خالصه فعالیت پروژه را نمایش دهید میتوانید مجموع هزینهها را هم دریافت کنید‪ .‬شکل ‪ 13-5‬برنامه را‬
‫بعد از نمایش خالصه فعالیت پروژه نشان میدهد‪.‬‬
‫شکل ‪ :13-5‬نمایش خالصه فعالیت پروژه‬
‫توجه داشته باشید که فیلد ‪ Fixed Cost‬خالصه فعالیتها‪ ،‬زیرمجموعههای خود را جمع نمیزنند‪ .‬این فیلد‬
‫زمانی مقدار دارد که خالصه فعالیت به خودیِ خود هزینه ثابتی به مجموعه اضافه کند‪ .‬با این حال‪ ،‬فیلد ‪Cost‬‬
‫خالصه فعالیتها مجموع ‪ Cost‬زیرمجموعهها و هزینه ثابت خالصه فعالیت را نشان میدهد (شکل ‪ .)13-6‬با‬
‫توجه به توضیحاتی که داده شد‪ ،‬باید همیشه در نظر داشته باشید که اینگونه هزینهها را باید در فیلد ‪Fixed‬‬
‫‪ Cost‬وارد کرد و از فیلد ‪ Cost‬خواند‪.‬‬
‫شکل ‪ :13-6‬نمایش مجموع هزینهها در فیلد ‪Cost‬‬

‫تعریف هزینه منابع‬
‫در این قسمت تنظیم هزینه منابع کاری و مصرفی توضیح داده می شود‪ .‬کار با منابع هزینه در ادامه همین فصل‬
‫توضیح داده خواهد شد‪.‬‬
‫هر منبع کاری سه فیلد برای مشخص کردن هزینه دارد که از این قرارند‪:‬‬
‫‪ :Std. Rate‬هزینه کارکرد در واحد زمان‪ ،‬در ساعتهای کاری معمولی‬ ‫‪‬‬
‫‪ :Ovt. Rate‬هزینه کارکرد در واحد زمان‪ ،‬در ساعتهای اضافهکاری‬ ‫‪‬‬
‫‪ :Cost/Use‬هزینه ثابت هر بار استفاده‬ ‫‪‬‬
‫هزینه منابع مصرفی تنها در فیلد ‪ Std. Rate‬وارد میشود‪ ،‬زیرا نه "هر بار استفاده" در مورد آنها معنی دارد و‬
‫نه اضافهکاری‪.‬‬
‫‪/hr‬‬ ‫هزینههای در واحد زمان‪ ،‬به طور پیشفرض در واحد ساعت وارد میشوند‪ .‬اگر مایل باشید میتوانید به جای‬
‫که در انتهای مقدار آنها قرار دارد‪ ،‬هر واحد دیگری مانند روز‪ ،‬دقیقه‪ ،‬ماه و مانند آن را وارد کنید‪.‬‬
‫مقدارهای اضافه کاری به زمانهای اضافه تخصیص منابع اعمال میشود‪.‬‬
‫در برنامه نمونه قبل‪ ،‬منابعی به ترتیب شکل ‪ 13-7‬تعریف شدهاند‪.‬‬

‫برای تعریف منابع به نمای ‪ Resource Sheet‬که در شکل ‪ 13-8‬نمایش داده شده است بروید‪.‬‬
‫شکل ‪ :13-8‬تعریف منابع در وضعیت کنونی‬
‫اکنون باید هزینهها را وارد کنیم‪ .‬فرض کنید منابع ‪ R1‬و ‪ R2‬هزینه کارکرد معمولی و اضافه کاری به ترتیب ‪21‬‬
‫واحد در ساعت و ‪ 25‬واحد در ساعت دارند‪ .‬این مقادیر برای ‪ R3‬به ترتیب ‪ 31‬و ‪ 51‬است‪ .‬منبع مصرفی ‪ M1‬نیز‬
‫‪ 151‬واحد هزینه به ازای هر واحد مقدارش در نظر گرفته میشود‪ .‬منبع ‪ R2‬هزینه ثابت ‪ 51‬نیز دارد (هزینه هر‬
‫بار استفاده)‪ .‬با این اطالعات جدول منابع به صورت شکل ‪ 13-9‬خواهد بود‪.‬‬

‫شکل ‪ :13-9‬تنظیم هزینههای منابع‬
‫در این شرایط هزینههای منابع نیز به برنامه اضافه میشود (شکل ‪.)13-11‬‬
‫شکل ‪ :13-11‬اعمال هزینههای ناشی از منابع به برنامه‬
‫برای کنترل چگونگی توزیع هزینهها‪ ،‬به نمای ‪ Task Usage‬میرویم (شکل ‪.)13-11‬‬

‫شکل ‪ :13-11‬کنترل توزیع هزینهها در نمای ‪Task Usage‬‬
‫در این نما‪ ،‬منابع هر فعالیت زیر آن نمایش داده میشوند‪ .‬توجه داشته باشید که آیتمهای زیرمجموعه‬
‫فعالیتها‪ ،‬در واقع تخصیصهایی هستند که با نام منابع نمایش داده شدهاند‪ ،‬نه منابع واقعی‪ .‬به عنوان مثال‪ ،‬در‬
‫سومین ردیف که عبارت ‪ R1‬نوشته شده است‪ ،‬منظور تخصیص ‪ R1‬به فعالیت ‪ a‬است‪.‬‬
‫هزینههای ثابت فعالیتها و چگونگی توزیع آنها در ستونهای ‪ Fixed Cost‬و ‪ Fixed Cost Accrual‬نمایش‬
‫داده میشوند‪ .‬این ستونها برای منابع و تخصیصها کاربرد ندارند و به همین خاطر فیلدهای گفته شده در‬
‫ردیفهای تخصیصها خالی خواهند بود‪ .‬با این حال‪ ،‬کل هزینههای ناشی از هر منبع در فیلد ‪ Cost‬مربوط به‬
‫آن نمایش داده شده است‪ .‬این هزینهها همراه با هزینه ثابت فعالیت جمع زده شده‪ ،‬در سلول ‪ Cost‬فعالیت‬
‫نمایش داده میشوند‪.‬‬
‫شیوه توزیع هزینههای هر تخصیص در جدول زمان مند سمت راست نمایش داده شده است‪ .‬به عنوان مثال‬
‫میتوانید هزینههای منابع تخصیص داده شده به ‪ b‬را کنترل کنید‪ .‬هزینههای هر دو در طول مدت کارکرد منبع‬
‫توزیع شدهاند‪ .‬مقدار اولیه ‪ R2‬از ‪ R1‬بیشتر است‪ ،‬که این مسئله به خاطر وجود هزینه ثابت تعریف شده برای‬
‫منبع میباشد‪.‬‬

‫فرض کنید الزم باشد که هزینه منبع مصرفی ‪ M1‬در ابتدای کار پرداخت شود (به عنوان مثال مصالحی است که‬
‫هزینه آن در زمان خرید پرداخت میشود)‪ .‬در این صورت به ‪ Resource Sheet‬بازگشته‪ ،‬به فیلد ‪ Accrue At‬آن‬
‫منبع مقدار ‪ Start‬بدهید (شکل ‪.)13-12‬‬
‫شکل ‪ :13-12‬تغییر شیوه توزیع هزینه یکی از منبعها‬
‫اکنون تغییراتی که در توزیع هزینه به وجود آمده است را کنترل کنید (شکل ‪.)13-13‬‬
‫شکل ‪ :13-13‬توزیع هزینهها بعد از تغییر دادن شیوه توزیع ‪M1‬‬

‫همانطور که دیده میشود‪ ،‬به جز اولین سلول هرکدام از تخصیصهای ‪ ،M1‬بقیه صفر شدهاند‪.‬‬
‫در صورت تمایل میتوانید به جای فیلد ‪ Cost‬یا در کنار آن‪ ،‬فیلد ‪ Cumulative Cost‬را در جدول زمانمند‬
‫نمایش دهید تا هزینهها به طور تجمعی نمایش داده شوند (شکل ‪.)13-14‬‬
‫شکل ‪ :13-14‬اضافه کردن فیلد ‪ Cumulative Cost‬به جدول زمانمند‬

‫تعریف هزینه متغیر‬
‫گاهی هزینه یک منبع در کارها و زمان های مختلف یکسان نیست‪ .‬به عنوان مثال‪ ،‬شاید از ابتدای پروژه‬
‫پیشبینی کنید که هر سال ‪ ٪21‬به دستمزدها و هزینههای مصالح اضافه میشود؛ در این صورت میتوانید این‬
‫تغییر را در تعریف هزینهها دخیل کنید‪ .‬از سوی دیگر‪ ،‬ممکن است هزینه استفاده از یک منبع در فعالیتی‪ ،‬با‬
‫سایر فعالیتها متفاوت باشد‪ .‬اعمال اینگونه تفاوتها نیز ممکن است‪.‬‬
‫برای تعریف دقیقترِ هزینههای منبع‪ ،‬به ‪ Resource Sheet‬رفته‪ ،‬روی منبع دابل کلیک کنید‪ .‬با این کار کادر‬
‫محاوره شکل ‪ 13-15‬باز خواهد شد‪.‬‬

‫شکل ‪ :13-15‬تعریف دقیقتر هزینههای منبع‬
‫هر منبع می تواند تا چهار جدول هزینه مختلف داشته باشد که از ‪ A‬تا ‪ E‬نامگذاری میشوند و در این کادر‬
‫محاوره نیز نمایش داده شدهاند‪ .‬جدول پیشفرض که در تمام تخصیصها به کار میرود‪ A ،‬است‪ .‬اگر مایل‬
‫باشید تخصیص خاصی از جدول دیگری استفاده کند‪ ،‬باید مسئله را در تخصیص به طور جداگانه مشخص کنید‪.‬‬
‫در واقع‪ ،‬هرکدام از این جدولها‪ ،‬هزینه منبع را در یک وضعیت کاری مشخص میکند‪.‬‬

‫در هر جدول بیش از یک ردیف برای مشخص کردن مقدارهای سه فیلد هزینه‪ ،‬یعنی هزینه در واحد زمان‪،‬‬
‫هزینه اضافه کاری در واحد زمان و هزینه ثابتِ هر بار استفاده‪ ،‬وجود دارد‪ .‬به طور پیشفرض فقط یکی از این‬
‫خطها پر شده است و مقدارهای آن به تمام تخصیصهایی که از آن جدول استفاده میکنند اعمال میشود‪ .‬اگر‬
‫الزم باشد میتوانید خط های مختلفی وارد کرده و هرکدام را برای دوره زمانی خاصی تنظیم کنید‪ .‬تاریخها در‬
‫فیلد ‪ Effective Date‬مشخص میشوند‪ .‬مبالغ هر ردیف از زمانی که در این فیلد مشخص میشود تا تاریخ‬
‫ردیف بعد معتبر خواهد بود‪ .‬برای زمانهای پیش از آن‪ ،‬از ردیفی که فیلد تاریخ آن با ‪ --‬مشخص شده است‬
‫استفاده میشود‪ .‬این ردیف‪ ،‬که ردیف پیشفرض است‪ ،‬در جدول نمای ‪ Resource Sheet‬نیز نمایش داده‬
‫به عنوان نمونه به جدول شکل ‪ 13-16‬توجه کنید‪.‬‬

‫شکل ‪ :13-16‬تعریف هزینه برای دورههای زمانی مختلف‬
‫از این جدول مشخص است که فعالیت زمانی که طبق جدول ‪ A‬تخصیص یافته باشد‪ ،‬پیش از اول ژانویه ‪2113‬‬
‫از هزینههای ردیف اول‪ ،‬پس از آن و پیش از اول ژانویه ‪ 2114‬از ردیف دوم و پس از آن از ردیف سوم استفاده‬
‫خواهد کرد‪.‬‬

‫فرض کنید هزینه هایی که به این ترتیب مشخص شده است برای کار یک نیروی انسانی در دفتر مرکزی شرکت‬
‫تنظیم شده باشد‪ ،‬که برای برخی فعالیتها کاربرد دارد‪ .‬در عین حال‪ ،‬برخی کارهای منبع در محل کارگاه است‪،‬‬
‫که از مرکز فاصله دارد و باید به او ‪ ٪41‬اضافه پرداخت کرد‪ .‬عالوه بر آن‪ ،‬مبلغ ثابتی برای هر بار مراجعه او به‬
‫کارگاه نیز پرداخت می شود‪ ،‬که شامل حق ماموریت ثابت و هزینه جابجایی است؛ فرض کنید این هزینه در‬
‫ابتدای کار ‪ 81‬واحد باشد و هر سال ‪ ٪21‬افزایش یابد‪ .‬بر این اساس میتوانیم جدول ‪ B‬را برای این شرایط‬
‫کاری تنظیم کنیم (شکل ‪.)13-17‬‬
‫شکل ‪ :13-17‬تنظیم هزینه های منبع برای کار در خارج مرکز‬

‫اکنون باید به تخصیصهای خارجِ مرکزِ منبع مراجعه کرده‪ ،‬مشخص کنیم که در آن شرایط از جدول ‪ B‬استفاده‬
‫میشود‪ .‬برای این کار باید به یکی از نماهایی که تخصیصها را نشان میدهد‪ ،‬یعنی ‪ Task Usage‬یا ‪Resource‬‬
‫‪ Usage‬بروید‪ .‬تخصیص مورد نظر را یافته‪ ،‬به فیلد ‪ Cost Rate Table‬آن مقدار ‪ B‬بدهید‪ .‬میتوانید برای مقدار‬
‫دادن به فیلد‪ ،‬آن را به جدول اضافه کنید (شکل ‪ )13-18‬یا روی تخصیص دبل کلیک کنید تا کادر محاوره آن‬
‫باز شود‪ .‬در زبانه ‪ General‬فیلد ‪ Cost Rate Table‬نمایش داده شده است (شکل ‪.)13-19‬‬
‫شکل ‪ :13-18‬اضافه کردن فیلد ‪ Cost Rate Table‬به نمای ‪ Task Usage‬برای مشخص کردن جدول هزینه‬

‫شکل ‪ :13-19‬فیلد ‪ Cost Rate Table‬در کادر محاوره مشخصا تخصیص‬
‫مفهوم منابع هزینه‬
‫از نسخه ‪ 2117‬نوع جدیدی از منبع‪ ،‬به نام منبع هزینه )‪ (Cost Resource‬به قابلیتهای برنامه اضافه شده‬
‫است‪ .‬عملکرد این عنصر بسیار نزدیک به هزینه ثابت فعالیت )‪ (Fixed Cost‬است‪ ،‬ولی انعطافپذیری بیشتری‬
‫دارد‪ .‬برخی کمبودهای هزینه ثابت فعالیت که با کمک منابع هزینه برطرف میشوند از این قرارند‪:‬‬
‫‪ .1‬هر فعالیت فقط یک فیلد هزینه ثابت دارد و نمیتوان هزینههای ثابت متعددی برای آن تعریف کرد‬

‫‪ .2‬نمیتوان هزینههای ثابتِ مشابهِ فعالیتهای مختلف را گروهبندی و خالصهسازی کرد‬
‫اگر به عنوان مثال گروهی از فعالیتها هزینه ثابتی بابت آموزش و گروهی دیگر هزینه ثابتی بابت سفر دارند‪،‬‬
‫می توانید یک منبع هزینه برای آموزش و یک منبع هزینه دیگر برای سفر تعریف کنید و آن را به فعالیتها‬
‫اختصاص دهید‪ .‬مقدار هزینه ثابت هریک از فعالیتها در تخصیصش مشخص میشود‪ .‬بعد از این میتوانید مقدار‬
‫هزینه ثابت کل آموزش ها و کل سفرها را به تفکیک به دست آورید‪ ،‬حتی اگر فعالیتی هم آموزش نیاز داشته‬
‫باشد و هم سفر‪ .‬انجام چنین کاری با فیلد هزینه ثابت فعالیت ممکن نیست‪.‬‬
‫در قسمت های قبل دیدید که هر منبع کاری یا مصرفی قیمت واحدی دارد که در ترکیب با مقدار کاری که در‬
‫تخصیص تعریف میشود‪ ،‬هزینه را به وجود میآورد‪ .‬منابع هزینه هیچ مشخصه هزینهای جدا از تخصیص ندارند‪.‬‬
‫شیوه استفاده این گونه است که برای هر نوع هزینه ثابتی که مستقل از مدت زمان و مقدار کار فعالیتها صرف‬
‫میشود‪ ،‬یک منبع هزینه تعریف و هزینه مربوط به آن را در تخصیصها مشخص میکنند‪.‬‬
‫نکته مهمی که باید در نظر داشته باشید این است که هزینههای ناشی از منابع هزینه در تحلیل ارزش کسب‬
‫شده در نظر گرفته نمیشوند‪ .‬در نتیجه اگر قصد دارید هزینههایی تعریف کنید و الزم است که آن هزینهها در‬
‫تحلیل ارزش کسب شده نیز لحاظ شوند‪ ،‬باید به جای منابع هزینه از منابع مصرفی یا هزینه ثابت فعالیت‬
‫تعریف منابع هزینه‬
‫برای شروع‪ ،‬منبع هزینه را در ‪ Resource Sheet‬تعریف کنید‪ .‬وقتی نوع منبع را مشخص کنید‪ ،‬فیلدهای هزینه‬
‫غیر فعال خواهند شد‪ ،‬چون هزینههای منبع هزینه در تخصیص مشخص میشود‪ .‬فقط الزم است به فیلد‬
‫‪ Accrue At‬مقدار دهید تا شیوه توزیع هزینه منبع تعیین شود‪ .‬معموال منابع هزینه در زمان شروع فعالیت‬

‫صرف میشوند‪ ،‬در حالی که مقدار پیشفرض توزیع آنها مانند سایر منابع ‪( Prorated‬توزیع در طول مدت‬
‫اجرای فعالیت) است‪.‬‬
‫به نمای گانت یا نمای دیگری مشابه آن رفته‪ ،‬منبع را به فعالیتهای مورد نظر اختصاص دهید‪ .‬به عنوان مثال‬
‫اگر منبع را برای هزینههای سفر تعریف کردهاید‪ ،‬تمام فعالیتهایی که هزینه سفر دارند را مشخص کرده‪ ،‬منبع‬
‫را به آنها اختصاص دهید‪.‬‬
‫به نمای ‪ Task Usage‬یا ‪ Resource Usage‬بروید و هزینه تخصیصهای منبع هزینه را مشخص کنید‪ .‬برای این‬
‫کار نمای ‪ Resource Usage‬مناسبتر است‪ ،‬زیرا تمام تخصیصهای منبع را کنار هم نشان میدهد (شکل ‪-21‬‬
‫‪ .)13‬هزینههای هر تخصیص را در فیلد ‪ Cost‬جدول سمت چپ وارد کنید‪.‬‬
‫شکل ‪ :13-21‬وارد کردن هزینههای تخصیص منابع هزینه در نمای ‪Resource Usage‬‬
‫با توجه به جدول میتوانید متوجه شوید که در این مثال توزیع منبع ‪ CR‬از نوع ‪ Start‬است‪ ،‬زیرا تمام مبالغ در‬
‫اولین روز هر فعالیت صرف شده است‪ .‬این نما‪ ،‬مکانی است که اطالعات خالصهسازی شده هر منبع را گزارش‬
‫میدهد‪ .‬در این مثال مشخص است که هزینههای منبع ‪ CR‬در کل تخصیصهای پروژه‪ ،‬برابر با ‪ 421‬واحد است‪.‬‬
‫از جدول زمانمند میتوان شیوه توزیع ‪ 421‬واحد‪ ،‬که ‪ 371‬واحد در روز اول و ‪ 51‬واحد در روز سوم است را‬
‫استخراج کرد‪.‬‬
‫مطابق معمول‪ ،‬میتوانید به جای فیلد زمانمند ‪ ،Cost‬فیلد ‪ Cumulative Cost‬را در جدول سمت راست نمایش‬
‫دهید تا هزینهها به طور تجمعی گزارش شوند‪.‬‬

‫تعریف بودجه‬
‫یکی دیگر از قابلیت های برنامه که از طریق منابع در اختیار کاربر قرار میگیرد‪ ،‬تعریف بودجه است‪ .‬منظور از‬
‫بودجه‪ ،‬سقف هزینه برنامهریزی شده برای هریک از قسمتها‪ ،‬هریک از دورهها یا کل پروژه میباشد‪ .‬این مقادیر‬
‫تاثیری روی برنامهریزی ندارند و فقط برای مقایسه به کار میروند‪.‬‬
‫هرکدام از سه نوع منبع کاری‪ ،‬مصرفی و هزینه می توانند به صورت بودجه تعریف شوند‪ .‬برای این کار باید فیلد‬
‫‪ Budget‬را به ‪ Resource Sheet‬اضافه کنید‪ .‬به سلول ‪ Budget‬منابع جدیدی که برای تعیین بودجه تعریف‬
‫کردهاید مقدار ‪ Yes‬بدهید (شکل ‪.)13-21‬‬
‫شکل ‪ :13-21‬تعریف منابع بودجه‬
‫سه منبع آخر که در جدول شکل قبل تعریف شدهاند‪ ،‬از نوع بودجه هستند‪ .‬همانطور که مشخص است‪،‬‬
‫فیلدهای هزینه این منابع نیز مانند منابع هزینه غیر فعال شدهاند‪ ،‬به این معنی که در ‪Resource Sheet‬‬
‫مشخص نمیشود‪ .‬برای تعیین بودجهها باید به تخصیصها مراجعه کنید‪.‬‬

‫پس از تعریف منابع بودجه‪ ،‬باید آنها را اختصاص دهید‪ .‬این نوع منابع فقط به خالصه فعالیت پروژه اختصاص‬
‫مییابند و اگر بخواهید آنها را به فعالیت یا خالصه فعالیت دیگری اختصاص دهید‪ ،‬پیغام خطا خواهید گرفت‪.‬‬
‫پس از این که منابع بودجه مورد نظر خود را در نمای گانت یا نمای دیگری مشابه آن به خالصه فعالیت پروژه‬
‫اختصاص دادید‪ ،‬به یکی از نماهای تخصیص‪ ،‬مانند ‪ Task Usage‬یا ‪ Resource Usage‬بروید‪ .‬فیلدهای ‪Budget‬‬
‫‪ Cost‬و ‪ Budget Work‬را به جدول اضافه کنید (شکل ‪.)13-22‬‬
‫شکل ‪ :13-22‬فیلدهای بودجه در نمای ‪Task Usage‬‬
‫اطالعات بودجه منابع در فیلدهای ‪ Budget Cost‬و ‪ Budget Work‬وارد میشود‪ .‬همانطور که در شکل نیز دیده‬
‫میشود‪ ،‬فیلد ‪ Budget Cost‬فقط برای منابع بودجه نوع ‪ Cost‬فعال است‪ .‬فیلد ‪ Budget Work‬برای دو نوع‬
‫منبع دیگر (کاری و مصرفی) قابل دسترسی و برای ‪ Cost‬غیر فعال است‪.‬‬
‫توجه داشته باشید که منظور از بودجه‪ ،‬هم بودجه کاری و هم بودجه مالی است‪ .‬منابع بودجه ‪ Cost‬برای تعریف‬
‫بودجههای مالی و دو نوع منبع دیگر برای تعریف بودجههای کاری به کار میروند‪ .‬در نتیجه اگر الزم باشد که‬
‫فقط بودجه مالی را کنترل کنید‪ ،‬باید از منابع ‪ Cost‬استفاده کنید؛ در عین حال اگر الزم باشد که به هر دلیلی‬

‫سقف میزان کارکرد را مستقل از هزینه مربوط به آن تحت کنترل داشته باشید‪ ،‬باید از دو نوع منبع دیگر نیز‬
‫بررسی بودجه مالی‬
‫‪CstRBdg3‬‬ ‫فرض کنید سه نوع بودجه مالی برای پروژه تعریف شده باشد‪ .‬این منابع ‪ CstRBdg2 ،CstRBdg‬و‬
‫نام دارند‪ .‬این سه را به خالصه فعالیت پروژه اختصاص دادهاید و مقدارهای آنها را در تخصیص وارد کردهاید‬
‫(شکل ‪.)13-23‬‬
‫شکل ‪ :13-23‬تعریف سه بودجه مالی برای پروژه‬
‫توجه داشته باشید که مقدارهای بودجه در فیلد ‪ Cost‬وارد نمیشوند‪ ،‬زیرا هزینه نیستند و قرار است هزینهها با‬
‫آنها سنجیده شوند‪ .‬به این خاطر اگر جدول زمانمند ‪ Cost‬را نشان داده باشد‪ ،‬ردیفهای مربوط به بودجه در‬
‫آن خالی خواهند بود‪.‬‬

‫برای مقایسه هزینهها و بودجه‪ ،‬باید اطالعات را گروهبندی کنید‪ .‬برای این کار به ‪ Resource Sheet‬بازگردید‪.‬‬
‫یک فیلد اختصاص دلخواه برای گروه بندی منابع انتخاب کرده‪ ،‬آن را به جدول اضافه کنید‪ .‬بعد از آن منابع را‬
‫طوری گروه بندی کنید که مشخص شود هرکدام با چه بودجهای باید سنجیده شوند‪ .‬در شکل ‪ 13-24‬فیلد‬
‫‪ Text1‬برای گروهبندی اضافه شده است‪.‬‬
‫شکل ‪ :13-24‬آمادهسازی منابع برای گروهبندی‬
‫‪More Groups‬‬ ‫به نمایی که تخصیصها را نشان میدهد بروید‪ .‬در کادر بازشوی ‪ View| Data| Group by‬گزینه‬
‫را انتخاب کنید تا کادر محاوره شکل ‪ 13-25‬باز شود‪.‬‬

‫شکل ‪ :13-25‬گروهبندیهای تعریف شده در برنامه‬
‫روی ‪ New‬کلیک کنید تا کادر محاوره شکل ‪ 13-26‬باز شود‪.‬‬

‫شکل ‪ :13-26‬تعریف گروهبندی جدید‬
‫نام دلخواهی برای گروهبندی انتخاب کرده‪ ،‬آن را در فیلد ‪ Name‬وارد کنید‪ .‬اگر مایلید که این گروهبندی در‬
‫لیست گروهبندیهای منو نمایش داده شود و دسترسی به آن ساده شود‪ ،‬گزینه ‪ Show in menu‬را فعال کنید‪.‬‬
‫در لیست معیارهای گروه بندی‪ ،‬به اولین خط بروید و در فیلد ‪ Field Name‬مقدار فیلدی که قبال برای مشخص‬
‫کردن گروهبندیها به کار برده بودید را وارد کنید‪ .‬روی ‪ OK‬کلیک کنید‪.‬‬
‫با این کار‪ ،‬اطالعات بر اساس مقدارهایی که قبال مشخص کرده بودید گروهبندی خواهند شد (شکل ‪.)13-27‬‬

‫شکل ‪ :13-27‬گروهبندی تخصیصها‬
‫هزینه برنامهریزی شده در فیلد ‪ Cost‬و بودجه در ‪ Budget Cost‬نمایش داده میشوند‪.‬‬

‫اکنون میتوانید انواع بودجهبندی های پروژه را به تفکیک کنترل کنید‪ .‬به عنوان مثال‪ ،‬بودجه مالی گروه ‪،BC2‬‬
‫دارای سقف ‪ 5111‬واحد است‪ ،‬که از آن مقدار ‪ 4511‬واحد را منبع ‪ M1‬برنامهریزی کرده است‪ .‬از مقدار گفته‬
‫شده‪ 1511 ،‬واحد صرف تخصیص منبع ‪ a‬و ‪ 3111‬واحد صرف تخصیص منبع ‪ c‬خواهد شد‪.‬‬
‫اگر مایل باشید میتوانید مقدارهای زمانمند متناظر با این اطالعات را در جدول سمت راست بخوانید‪.‬‬
‫بررسی بودجه کاری‬
‫منظور از بررسی بودجه کاری‪ ،‬مقایسه منابع بودجه کاری و مصرفی با مقدارهای برنامهریزی شده است‪ .‬برای این‬
‫کار نیز ابتدا منبع یا منابع بودجه مورد نظر خود را تعریف کرده‪ ،‬به خالصه فعالیت پروژه اختصاص دهید‪ .‬مقدار‬
‫بودجه کاری هرکدام از منابع را در تخصیصهایی که در نماهای ‪ Task Usage‬یا ‪ Resource Usage‬نمایش داده‬
‫می شوند‪ ،‬مشخص کنید‪ .‬مقدارهای منابع بودجه کاری‪ ،‬بر حسب زمان (پیشفرض ساعت است) و منابع بودجه‬
‫مصرفی‪ ،‬بر حسب واحد آن منبع (کیلوگرم‪ ،‬متر‪ ،‬عدد و مانند آن) وارد میشود‪ .‬شکل ‪ 13-28‬نمای ‪Task‬‬
‫‪ Usage‬را بعد از تکمیل اطالعات گفته شده نمایش میدهد‪.‬‬

‫شکل ‪ :13-28‬تکمیل اطالعا به بودجه کاری‬
‫توجه داشته باشید که مقدارهای بودجه کاری نیز مانند بودجه مالی در فیلدهای ‪ Work‬و مانند آن خالصه‬
‫سازی نمیشود و برای مقایسه در نظر گرفته شدهاند‪.‬‬
‫به ‪ Resource Sheet‬رفته‪ ،‬یک فیلد اختصاصی جدید برای گروهبندی بر اساس بودجه کاری تعریف کنید‪ .‬در‬
‫شکل ‪ 13-29‬فیلد اختصاصی ‪ Text2‬برای این منظور در نظر گرفته شده است‪ .‬میتوانید با همین ترتیب‬
‫روشهای مختلفی برای گروهبندی منابع در نظر بگیرید‪.‬‬

‫شکل ‪ :13-29‬دسته بندی منابع برای بودجه کاری در فیلد ‪Text2‬‬
‫به یکی از نماهای ‪ Task Usage‬یا ‪ Resource Usage‬رفته‪ ،‬اطالعات را با روشی که در قسمت قبل گفته شد‬
‫گروهبندی کنید (شکل ‪.)13-31‬‬
‫مقدارهای برنامهریزی شده در فیلد ‪ Work‬و بودجه در فیلد ‪ Budget Work‬قرار دارد‪.‬‬
‫گروهبندی ‪ WC1‬برای منابع کاری و ‪ WC2‬برای منابع مصرفی تنظیم شده است‪ .‬از جدول مشخص است که‬
‫مقدار بودجه کاری گروه ‪ WC1‬برابر با ‪ 411‬ساعت است که مقدار برنامهریزی شده در این برنامه ‪ 418‬ساعت‬
‫میباشد‪ .‬از این ‪ 418‬ساعت‪ 144 ،‬ساعت به منبع ‪ 121 ،R1‬ساعت به ‪ R2‬و ‪ 144‬ساعت به ‪ R3‬تعلق دارد‪.‬‬
‫مقداری از ساعتهای گفته شده که به هریک از تخصیصها تعلق دارد نیز در جدول قابل استخراج است‪.‬‬

‫شکل ‪ :13-31‬گروه بندی برای کنترل بودجه کاری‬
‫متاسفانه اطالعات منابع مصرفی مانند منابع کاری و هزینهها خالصهسازی نمیشوند و باید این مقدارها را به‬
‫طور دستی کنترل کنید‪.‬‬
‫مطابق معمول میتوانید فیلدهای مختلف را به طور زمانمند در جدول سمت راست نیز کنترل کنید‪.‬‬

‫راهنمای جامع ‪  Microsoft Project 2013‬فصل ‪ :14‬تدوین انواع ساختار شکست‬
‫فصل ‪ :۱۴‬تدوین انواع ساختار شکست‬
‫تدوین ساختار شکست کار در فصل ‪ 5‬توضیح داده شد و توصیه نیز شد که کتاب الکترونیکی رایگان راهنمای‬
‫تدوین ساختار شکست کار بر اساس استانداردهای ‪ PMBOK‬و ‪ PRINCE2‬را نیز مطالعه کنید‪ .‬در صورتی که در‬
‫مورد ساختار شکست کار مطالعه کرده باشید میدانید که این ساختار شکست الزاما باید بر اساس‬
‫تحویلشدنیهای پروژه تنظیم شده باشد‪ .‬با این حال برخی معیارهای دیگر نیز میتوان برای شکست کار در نظر‬
‫گرفت که محصولهای مفید کنترلی دیگری دارند‪ .‬در این حالت میتوانید از ساختارهای شکست ثانویه کمک‬
‫بگیرید‪.‬‬
‫این فصل عالوه بر توضیح دقیقتر ساختار شکست کار ‪ Project‬و ساختارهای شکست ثانویه‪ ،‬شیوه تنظیم‬
‫ساختار شکست برای منابع و تخصیصها را نیز توضیح می دهد‪ .‬مسلط بودن به این مهارت امکانات کنترلی‬
‫متنوعی در اختیارتان قرار خواهد داد‪.‬‬
‫مفهوم ساختار شکست‬
‫هر ساختار شکست گروهی از آیتمها‪ ،‬مانند فعالیتها و مایلستونها یا منابع را دستهبندی میکند‪ .‬این‬
‫دستهبندی دو نتیجه عمده دارد‪:‬‬

‫آیتمها را خواناتر و درک شدنی میکند‪ .‬وقتی با چند صد آیتم سر و کار داریم که هیچ نوع‬ ‫‪‬‬
‫دستهبندی ندارند عمال نمیتوانیم آنها را به خوبی درک کنیم؛ ولی وقتی همان آیتمها در ساختاری‬
‫مناسب دستهبندی شده باشند خوانا میشوند‪.‬‬
‫آیتمها را خالصهسازی میکند و به این ترتیب امکانهای کنترلی جدید به وجود‬ ‫اطالعا‬ ‫‪‬‬
‫میآورد‪ .‬به عنوان مثال اگر کارها را بر اساس مسئولیتها دستهبندی کنید میتوانید متوجه شوید که‬
‫هر مسئولیت چه مقدار کار دارد‪ ،‬چه مقدار از آن کارها انجام شده است‪ ،‬چه مقدار تاخیر دارد و ‪...‬‬
‫ساختار شکست کار‬
‫فعالیتها سلسله مراتبی اصلی دارند‪ ،‬که همان ساختار شکست کار است و به طور پیشفرض به طور گرافیکی‬
‫در جدولها نمایش داده میشود‪ .‬فیلدی با نام ‪ WBS‬نیز وجود دارد که کد سلسله مراتبی ساختار شکست کار را‬
‫نشان میدهد‪.‬‬
‫به جز فیلد ‪ ، WBS‬فیلدهای دیگری هم برای مشخص کردن اطالعات سلسله مراتب ساختار شکست کار وجود‬
‫دارند که در شکل ‪ 14-1‬نمایش داده شدهاند‪.‬‬

‫شکل ‪ :14-1‬فیلدهای مربوط به سلسله مراتب اصلی‬
‫فیلدها از این قرارند‪:‬‬
‫‪Outline‬‬ ‫‪ – Outline Number‬کدهایی که در فیلد ‪ WBS‬نمایش داده میشوند‪ ،‬به طور پیشفرض با‬ ‫‪‬‬
‫‪ Number‬برابر هستند‪ ،‬ولی میتوانید آنها را اختصاصیسازی نیز بکنید تا به جای اعداد ساده از‬
‫حروف و رشتههای متنی نیز استفاده کنند (مثال ‪ )P5.E.BD.5.1‬و کد ساختار شکست کار خواناتر‬
‫شود‪ .‬در این حالت ‪ Outline Number‬همچنان همان کد ساده عددی را نشان خواهد داد (مثال‬
‫‪ .)5.1.1.5.1‬اختصاصیسازی کد ‪ WBS‬در سرفصل بعد توضیح داده میشود‪.‬‬

‫‪ - Outline Level‬عددی را نشان میدهد که مشخص کننده سطح آیتم است‪ .‬هر مرحله که آیتمی‬ ‫‪‬‬
‫زیرمجموعه آیتم دیگری شده باشد‪ Outline Level ،‬آن یک واحد اضافه میشود‪ .‬این فیلد در خالصه‬
‫فعالیت پروژه مقدار صفر دارد‪.‬‬
‫‪ - Summary‬فیلد ‪ Summary‬نشان میدهد که آیتم خالصه فعالیت است یا خیر‪ .‬آیتمهایی که‬ ‫‪‬‬
‫خالصه فعال یت باشند‪ ،‬یا به عبارت دیگر زیرمجموعه داشته باشند در این فیلد مقدار ‪ Yes‬و سایرین‬
‫مقدار ‪ No‬دارند‪.‬‬
‫ویرایش و اختصاصیسازی کد ‪WBS‬‬
‫همانطور که گفته شد‪ ،‬فیلد ‪ WBS‬به طور پیشفرض مقدارهای ‪ Outline Number‬را نشان میدهد‪ .‬با این حال‪،‬‬
‫اگر مایل باشید میتوانید آن را ویرایش کنید‪ .‬برای این کار سلول مورد نظر خود را انتخاب کرده‪ ،‬آنچه مایل‬
‫هستید در فیلد ‪ WBS‬نوشته شود را وارد کنید (شکل ‪.)14-2‬‬

‫شکل ‪ :14-2‬ویرایش یکی از سلولهای ‪WBS‬‬
‫کد ‪ WBS‬فعالیت شماره ‪ 39‬شکل قبل ویرایش و به جای آن عبارتی وارد شده است‪.‬‬
‫سادهترین راه برای بازگرداندن مقدارها به مقدار پیشفرض این است که مقدار سلول ویرایش شده را پاک کنید‪.‬‬
‫با این کار دوباره مقدار ‪ Outline Number‬در ‪ WBS‬نمایش داده خواهد شد‪ .‬بدیهی است که اگر کل ستون‬
‫‪ WBS‬را انتخاب کرده‪ ،‬کلید ‪ Delete‬صفحه کلید را بفشارید‪ ،‬کل کدهای فیلد ‪ WBS‬با ‪ Outline Number‬برابر‬
‫خواهند شد‪.‬‬

‫تغییر کد ‪ WBS‬محدود به ویرایشی که توضیح داده شد نیست‪ ،‬میتوانید آن را اختصاصیسازی کنید تا در‬
‫قسمتهای دلخواه به جای عدد از رشتههای متنی استفاده شود‪ .‬در زیر ساختار یکسانی نمایش داده شده است‬
‫که یک بار با کدهای ‪ WBS‬ساده که صرفا از عدد استفاده می کنند و بار دیگر با کدی که در سطح اول به جای‬
‫عدد از حروف استفاده میکند نمایش داده شده است‪.‬‬
‫‪Project‬‬ ‫‪Project‬‬
‫‪1. Engineering‬‬ ‫‪E. Engineering‬‬
‫‪1.1. Basic Design‬‬ ‫‪E.1. Basic Design‬‬
‫‪1.2. Detailed Design‬‬ ‫‪E.2. Detailed Design‬‬
‫‪2. Procurement‬‬ ‫‪P. Procurement‬‬
‫‪3. Construction‬‬ ‫‪C. Construction‬‬
‫در حالتی که از حروف کمک گرفتهایم به سادگی میتوانیم متوجه شویم که کدی مانند ‪ E.2.5.4.3.2‬متعلق به‬
‫گروه ‪ Engineering‬است‪.‬‬
‫‪Project| WBS| Define Code‬‬ ‫برای اختصاصیسازی کد ‪ WBS‬و به عبارت دیگر تعیین قالببندی آن‪ ،‬روی‬
‫کلیک کنید تا کادر محاوره شکل ‪ 14-3‬باز شود‪.‬‬

‫شکل ‪ :14-3‬کادر محاوره اختصاصیسازی فیلد ‪WBS‬‬
‫میتوانید کد ‪ WBS‬را در این کادر قالببندی کنید‪ .‬هر کد ‪ WBS‬دارای چند سطح است که قالببندی هرکدام‬
‫از آنها در یکی از ردیفهای این جدول مشخص میشوند‪ .‬اگر تعداد قسمتهایی که در این جدول تعریف‬
‫کردهاید کمتر از سطوح ‪ Outline Number‬باشد‪ ،‬به جای قسمتهای تعریف نشده از قالببندی ‪Outline‬‬
‫‪ Number‬استفاده خواهد شد‪.‬‬
‫هر قسمت میتواند با حرف یا عدد مشخص شود‪ .‬این مسئله در فیلد ‪ Sequence‬جدول مشخص میشود‪ .‬تعداد‬
‫حروف یا اعداد هر آیتم‪ ،‬در ‪ Length‬مشخص میشود ‪ .‬اگر مایل به ایجاد قید برای این قسمت نیستید‪ ،‬گزینه‬
‫‪ Any‬را انتخاب کنید‪.‬‬

‫برای جدا کردن کد هر سطح از سطح بعد از عالمتی استفاده میشود که در ستون ‪ Separator‬مشخص میشود‪.‬‬
‫به عنوان مثال کد ‪ WBS‬شکل ‪ 14-4‬طوری ویرایش شده است که سطح اول آن رشتهای متنی و سطح دوم آن‬
‫عددی به طول ‪ 3‬باشد‪.‬‬
‫شکل ‪ :14-4‬اختصاصیسازی کد ‪WBS‬‬
‫این کد ‪ WBS‬با تنظیمهای شکل ‪ 14-5‬اختصاصیسازی شده است‪.‬‬

‫شکل ‪ :14-5‬فیلد ‪ WBS‬بعد از ویرایش‬
‫اگر اولین فیلدی که از یک کد استفاده می کند را ویرایش کنید‪ ،‬تمام فیلدهای زیرمجموعه آن نیز اصالح‬
‫خواهند شد‪ .‬به عنوان مثال اگر به جای ‪ TS‬در ردیف ‪ 32‬متنی مانند ‪ xx‬قرار دهید‪ ،‬تمام کدهای زیرمجموعه‬
‫آن نیز اصالح خواهند شد (شکل ‪.)14-6‬‬

‫شکل ‪ :14-6‬ویرایش یکی از فیلدهای ‪ WBS‬و اصال سایر فیلدها بر آن اساس‬
‫سایر گزینههای کادر محاوره ‪ WBS Code Definition‬از این قرارند‪:‬‬
‫‪ :Project Code Prefix‬اگر مایل باشید میتوانید پیشوندی برای کد ‪ WBS‬تعریف کنید که در‬ ‫‪‬‬
‫ابتدای تمام آنها قرار بگیرد‪ .‬از این پیشوند برای مشخص کردن پروژه استفاده میکنند‪.‬‬
‫‪ :Generate WBS code for new tasks‬اگر فعال نباشد‪ ،‬فعالیتهای جدید کد ‪ WBS‬نخواهند‬ ‫‪‬‬
‫داشت و باید به طور دستی وارد شوند‪.‬‬
‫‪ :Verify uniqueness of new WBS codes‬اگر فعال باشد‪ ،‬کدهای ‪ WBS‬منحصر به فرد خواهند‬ ‫‪‬‬
‫بود‪.‬‬

‫گروهبندی بر اساس فیلدهای ساده‬
‫برای پیاده سازی ساختارهای شکست ثانوی‪ ،‬باید از ابزار گروهبندی استفاده کرد‪ .‬این ابزار آیتمها‪ ،‬منابع یا‬
‫تخصیصها را بر اساس یک یا چند فیلد دستهبندی میکند و اطالعات خالصهسازی شده فیلدها را در‬
‫سرفصلها نمایش میدهد؛ یعنی عمال آنچه به دست میآید بسیار نزدیک به محصولِ دستهبندی فعالیتها بر‬
‫اساس ‪ WBS‬است‪.‬‬
‫برنامه نمونه شکل ‪ 14-7‬را در نظر بگیرید‪.‬‬

‫‪Complete and Incomplete Tasks‬‬ ‫از کادر بازشوی گروهبندی که در ‪ View| Data| Group by‬قرار دارد گزینه‬
‫را انتخاب کنید (شکل ‪.)14-8‬‬
‫شکل ‪ :14-8‬انتخاب گروهبندی‬
‫با این کار برنامه آنگونه که در شکل ‪ 14-9‬نمایش داده شده است دیده خواهد شد‪.‬‬

‫شکل ‪ :14-9‬گروهبندی فعالیتها بر اساس درصد پیشرفت‬
‫در این حالت فعالیتها در سه دسته قرارمیگیرند‪ :‬آغاز نشده‪ ،‬در حال انجام و تکمیل شده‪ .‬سه سرفصل‪ ،‬که‬
‫مشابه خالصه فعالیتها هستند‪ ،‬برای هریک از این دستهها نمایش داده میشوند‪ .‬نمودار گانت نیز بر همین‬
‫اساس بازسازی میشود (شکل ‪.)14-11‬‬

‫شکل ‪ :14-11‬نمایش سرفصلها در نمودار گانت‬
‫هرکدام از سرفصلها‪ ،‬اطالعات فعالیتهای زیرمجموعه خود را خالصهسازی میکند‪ .‬به عنوان مثال‪ ،‬سرفصل‬
‫دوم که مربوط به فعالیتهای در حال انجام است‪ ،‬مقدار ‪ 21‬درصد را در ‪ % Complete‬نشان میدهد؛ به این‬
‫معنی که فعالیتهای در حال انجام مجموعا ‪ 21‬درصد پیشرفت کردهاند‪ .‬بسیاری از فیلدهای دیگر نیز به همین‬
‫طریق خالصهسازی میشوند‪ .‬به عنوان مثال اگر هزینه فعالیتها را وارد کرد باشید‪ ،‬میتوانید خالصه شده آنها‬
‫را هم در سرفصلها دریافت کنید (شکل ‪.)14-11‬‬

‫شکل ‪ :14-11‬خالصهسازی هزینه ثابت‬
‫‪Fixed Cost‬‬ ‫رفتار فیلدها در سرفصلهای خالصهسازی دقیقا مانند خالصه فعالیتها نیست‪ .‬به عنوان مثال فیلد‬
‫در خالصه فعالیتها خالصهسازی نمی شود‪ ،‬زیرا ممکن است الزم باشد که هزینه ثابتی برای خالصهفعالیت وارد‬
‫کنید‪ ،‬ولی در سرفصلهای گروهبندی خالصهسازی میشود‪.‬‬
‫در این مثال میتوانیم بدانیم که ‪ 5211‬واحد از هزینه برنامهریزی شده پروژه متعلق به فعالیتهایی است که‬
‫هنوز شروع نشدهاند‪ 5541 ،‬واحد هزینه متعلق به فعالیتهای تکمیل شده است و ‪ 1331‬واحد به فعالیتهایی‬
‫که در حال انجام هستند تعلق دارند‪ .‬توجه کنید که چنین اطالعاتی را بدون گروهبندی به سادگی نمیتوان از‬
‫برنامهای که طبق ‪ WBS‬نمایش داده شده است استخراج کرد‪.‬‬

‫کادر بازشویی که پیش از این معرفی شد‪ ،‬تعدادی از پرکاربردترین روشهای گروهبندیِ از پیش تعریف شده‬
‫‪ Project‬را در اختیارتان میگذارد‪ .‬اگر گزینه ‪ No Group‬را انتخاب کنید‪ ،‬گروهبندی از بین میرود و آیتمها بر‬
‫اساس ساختار شکست کار دستهبندی میشوند‪.‬‬
‫تمام گروهبندیهای از پیش تعریف شده در این لیست نمایش داده نمیشوند‪ .‬برای استفاده از سایر‬
‫گروهبندیها‪ ،‬گزینه ‪ More Groups‬را از همان لیست انتخاب کنید تا کادر محاوره شکل ‪ 14-12‬باز شود‪.‬‬
‫شکل ‪ :14-12‬لیست کامل گروهبندیها‬
‫برای ساخت گروهبندی جدید‪ ،‬روی ‪ New‬کلیک کنید‪ .‬با این کار کادر محاوره شکل ‪ 14-13‬باز خواهد شد‪.‬‬

‫شکل ‪ :14-13‬کادر محاوره ساخت و ویرایش گروهبندی‬
‫نام گروهبندی در فیلد ‪ Name‬مشخص میشود‪ .‬اگر گزینه ‪ Show in menu‬فعال باشد‪ ،‬گروهبندی در لیست‬
‫گروهبندیهای پرکاربرد نمایش داده میشود‪.‬‬
‫اگر گزینه ‪ Show summary tasks‬را فعال کنید‪ ،‬خالصهفعالیتها نیز همراه با فعالیتها گروهبندی میشوند‪.‬‬
‫توجه داشته باشید که معموال از این گزینه استفاده نمیشود‪ ،‬زیرا خالصه فعالیتها‪ ،‬سرفصلهایی هستند که‬
‫برای گروهبندی فعالیتها بر اساس ‪ WBS‬به کار میروند و زمانی که قصد دارید به جای ‪ WBS‬از گروهبندی‬
‫دیگری استفاده کنید‪ ،‬درج کردن خالصهفعالیتها معموال توجیهی نخواهد داشت‪ .‬معموال فقط کسانی از این‬

‫گزینه استفاده میکنند که بر خالف توصیههای اکید نامهای منحصر به فرد برای فعالیتهای خود انتخاب‬
‫نکردهاند و در نتیجه نمایش آنها بدون خالصه فعالیتها مشکل ایجاد میکند‪ .‬وقتی تمام نامهایی که برای‬
‫آیتمها وارد کردهاید منحصر به فرد باشند گروهبندی ها و استفاده از ساختارهای شکست ثانویه بسیار کاربردیتر‬
‫اگر گزینه ‪ Maintain Hierarchy‬را فعال کنید‪ ،‬بعد از انجام تمام دستهبندیها‪ ،‬دستهبندی بر اساس ‪ WBS‬نیز‬
‫اضافه می شود‪ .‬جدا از مشخص کردن این تنظیم در مشخصات دستهبندی‪ ،‬بعدا نیز میتوانید با کلیک کردن‬
‫روی ‪ View| Data| Group By| Maintain Hierarchy in Current Group‬تنظیم را فعال یا غیر فعال کنید‪.‬‬
‫گزینههای ‪ Group assignments, not tasks‬یا ‪ Group assignments, not resources‬مشخص میکنند که‬
‫گروهبندی باید به جای فعالیتها و منابع‪ ،‬برای تخصیصها به کار رود و تنها در نماهای مربوط به تخصیص‪،‬‬
‫یعنی ‪ Task Usage‬و ‪ Resource Usage‬کاربرد دارد‪ .‬این مسئله در ادامه توضیح داده خواهد شد‪.‬‬
‫در کادر محاوره لیستی وجود دارد که می توانید از آن برای وارد کردن معیار یا معیارهای گروهبندی استفاده‬
‫کنید‪ .‬به عنوان مثال‪ ،‬اگر قصد دارید فعالیتها را بر اساس مدتزمانهایشان گروهبندی کنید‪ ،‬از تنظیمهایی‬
‫مشابه شکل ‪ 14-14‬استفاده کنید‪.‬‬

‫شکل ‪ :14-14‬گروهبندی بر اساس مد زمان‬
‫نتیجه در شکل ‪ 14-15‬نمایش داده شده است‪.‬‬

‫شکل ‪ :14-15‬گروهبندی بر اساس مد زمان‬
‫برخی از سرفصلهای این شکل باز و برخی بسته هستند‪ .‬همانطور که دیده میشود‪ ،‬برای هر مدت زمان یک‬
‫سرفصل ساخته شده است‪ .‬ممکن است مایل باشید میتوانید به جای ساخت سرفصل برای هر مدت زمان‪ ،‬برای‬
‫دورههای مختلف سرفصل های مختلفی بسازید‪ .‬برای این کار در کادر محاوره گفته شده ردیف مربوط به‬
‫‪ Duration‬را انتخاب کرده‪ ،‬روی ‪ Define Group Intervals‬کلیک کنید تا کادر محاوره شکل ‪ 14-16‬باز شود‪.‬‬

‫شکل ‪ :14-16‬تعیین محدودههای دستهبندی‬
‫گزینه پیشفرض ‪ Each Value‬است که باعث میشود برای هر مقدار‪ ،‬یک دستهبندی ساخته شود‪ .‬اگر به جای‬
‫آن گزینه ‪ Day‬را انتخاب کرده‪ ،‬مدت زمان هر دسته را ‪ 3‬روز )‪ (Group interval‬وارد کنید‪ ،‬نتیجه مانند آنچه‬
‫در شکل ‪ 14-17‬نمایش داده شده است خواهد بود‪.‬‬
‫شکل ‪ :14-17‬دستهبندی برای اساس مد زمانهای سه روزه‬
‫در این حالت هر سرفصل محدودهای سه روزه از مدت زمانها را پوشش میدهد‪.‬‬

‫اگر مایل باشید میتوانید بیشتر از یک معیار برای گروهبندی مشخص کنید‪ .‬در این صورت ساختار شکستی که‬
‫به وجود خواهد آمد بیش از یک سطح خواهد داشت‪ .‬به عنوان نمونه به کادر محاوره تعریف گروهبندی بازگشته‪،‬‬
‫معیار دیگری برای درصد پیشرفت وارد کنید (شکل ‪.)14-18‬‬
‫شکل ‪ :14-18‬تعریف معیار دوم‬
‫روی ‪ Define Group Intervals‬کلیک کرده‪ ،‬تنظیمهای شکل ‪ 14-19‬را وارد کنید تا درصد پیشرفتها به سه‬
‫دسته آغاز نشده‪ ،‬در حال انجام و تکمیل شده گروهبندی شوند‪.‬‬

‫شکل ‪ :14-19‬تنظیمهای پیشنهادی برای درصد پیشرفت‬
‫با این تنظیمها برنامه به صورتی که در شکل ‪ 14-21‬نمایش داده شده است خواهد بود‪.‬‬
‫شکل ‪ :14-21‬استفاده از دو معیار برای گروهبندی‬

‫همانطور که در شکل نیز دیده میشود‪ ،‬معیار دوم‪ ،‬آیتمهای زیرمجموعه سرفصلهای معیار اول را گروهبندی‬
‫میکند‪.‬‬
‫هر فیلد گزینههای مخصوصی برای تعیین سرفصلها دارد‪ .‬اگر گزینههای موجود برایتان کافی نیست‪ ،‬میتوانید‬
‫یک فیلد اختصاصی بسازید که بر اساس مقدارهای فیلد مورد نظر و گزینههایی که برای آن موجود است‬
‫مقدارهای مناسبی به خود اختصاص دهد و بتوانید بر اساس آن گروهبندی را انجام دهید‪ .‬به عنوان مثال فرض‬
‫کنید بخواهید فعالیتها را بر اساس شناوری کل به سه دسته زیر تقسیم کنید‪:‬‬
‫‪ ‬صفر‬
‫‪ ‬مقداری بزرگتر از صفر و کوچکتر از پنج روز‬
‫‪ ‬بزرگتر از مقدارهای گفته شده‬
‫‪Define‬‬ ‫پیادهسازی گروهبندی گفته شده با استفاده از فیلد ‪ Total Slack‬و گزینههای موجود برای آن در‬
‫‪ Group Intervals‬ممکن نیست‪ .‬به این خاطر میتوانید فیلدی اختصاصی مانند ‪ Text1‬با فرمول زیر بسازید‪:‬‬
‫))"‪IIf([Total Slack]=0,"Zero Slack",IIf([Total Slack]<2400,"Short Slack","Long Slack‬‬
‫مقدار ‪ 2411‬دقیقه معادل ‪ 5‬روز در تقویم استاندارد است‪.‬‬
‫به این ترتیب فیلد جدید آنگونه که در شکل ‪ 14-21‬دیده میشود مقدار خواهد گرفت‪.‬‬

‫شکل ‪ :14-21‬فیلد اختصاصی تعریف شده‬
‫اکنون میتوانید گروهبندی مورد نظر خود را بسازید (شکل ‪.)14-22‬‬

‫شکل ‪ :14-22‬گروهبندی فیلد اختصاصی‬

‫شکل ‪ :14-23‬گروهبندی فعالیتها بر اساس مقدار کیفی شناوری کل‬
‫تعریف ساختارهای شکست‬
‫همانطور که گفته شد‪ ،‬ساختارهای شکست را می توانید با هر فیلد یا ترکیبی از فیلدهای اصلی یا اختصاصی‬
‫بسازید‪ .‬ولی بهترین راه استفاده از کدهای ساختاری است‪ .‬در این قسمت طراحی و مقداردهی این کدها را‬
‫خواهید آموخت و گروهبندیِ آنها نیز توضیح داده میشود‪.‬‬

‫کد ساختاری مورد نظر خود را (مثال ‪ )Outline Code1‬به جدول اضافه کنید‪ .‬بعد از آن روی عنوان آن کلیک‬
‫راست کرده و از منویی که باز میشود ‪ Custom Fields‬را انتخاب کنید تا کادر محاوره شکل ‪ 14-24‬باز شود‪.‬‬

‫شکل ‪ :14-24‬تعریف مشخصا کلی کد ساختاری‬

‫روی ‪ Rename‬کلیک کرده‪ ،‬نام مناسبی به کد ساختاری بدهید‪ .‬به یاد داشته باشید که هرگاه قصد دارید از یکی‬
‫از فیلدهای اختصاصی استفاده کن ید‪ ،‬حتما نامی هم به آن بدهید تا بعدا اشتباهی پیش نیاید‪.‬‬
‫بعد از تعیین نام‪ ،‬روی ‪ Lookup‬کلیک کنید تا کادر محاوره شکل ‪ 14-25‬باز شود‪.‬‬

‫شکل ‪ :14-25‬کادر محاوره تعریف کد ساختاری‬
‫روی ‪ Code Mask‬کلیک کنید تا قسمت مربوط به آن باز شود (شکل ‪.)14-26‬‬

‫شکل ‪ :14-26‬قسمت ‪Code Mask‬‬

‫روی ‪ Edit Mask‬کلیک کنید تا کادر محاوره شکل ‪ 14-27‬باز شود‪.‬‬
‫شکل ‪ :14-27‬تعریف ساختار کد‬
‫در این کادر باید با همان ترتیبی که در مورد اختصاصیسازی ‪ WBS‬توضیح داده شد‪ ،‬سلسله مراتب کد‬
‫ساختاری را مشخص کنید‪ .‬تفاوت عمده در این است که تعداد سطوح کد ساختاری به تعداد ردیفهایی که در‬
‫این جدول تعریف کردهاید محدوده خواهد بود‪.‬‬
‫اکنون باید تصمیم بگیرید که قصد دارید کد ساختاری تنها از مقدارهای مشخص شدهای استفاده کند یا هر‬
‫مقداری که با ‪ Mask‬سازگار باشد مجاز به شمار آید‪ .‬اگر قصد ندارید مقدارها را مشخص کنید‪ ،‬به قسمت ‪Data‬‬
‫‪ entry options‬رفته‪ ،‬گزینه اول را فعال کنید (شکل ‪.)14-28‬‬

‫شکل ‪ :14-28‬تنظیمهای مربوط به ورود اطالعا‬
‫اگر گزینه اول فعال باشد‪ ،‬مقدارهایی که کاربر وارد میکند پذیرفته شده‪ ،‬به جدول ‪ Lookup‬نیز اضافه خواهند‬
‫شد؛ در غیر این صورت فقط مقدارهایی که در جدول ‪ Lookup‬وجود دارند قابل قبول خواهند بود‪.‬‬
‫اگر گزینه دوم را فعال کنید‪ ،‬فقط کدهایی قابل قبول خواهند بود که در پایینترین سطح کد ساختاری قرار‬
‫داشته باشند‪ .‬پیش از این نیز گفته شه بود که برخی برنامه ریزان عالقه دارند کدهای ساختاری را طوری طراحی‬
‫کنند و به کار بندند که تمام عناصر زیرمجموعه پایینترین سطح آنها شوند‪ ،‬در حالی که این مسئله اجباری‬
‫نیست‪.‬‬
‫برای مشخص کردن مقدارهای قابل قبول‪ ،‬به قسمت ‪ Lookup table‬رفته‪ ،‬مقدارها را در لیست وارد کنید‪ .‬برای‬
‫مشخص کردن سلسله مراتب مقدارها‪ ،‬از دکمههای فلش مانند یا میانبرهای ‪ Shift+Alt+Left‬و‬
‫‪ Shift+Alt+Right‬استفاده کنید (شکل ‪.)14-29‬‬

‫شکل ‪ :14-29‬تعریف مقدارهای کد ساختاری‬

‫بهتر است عنوانهایی که در ستون ‪ Value‬وارد میکنید خالصه و ساده باشند‪ .‬اگر الزم باشد میتوانید شرح‬
‫کاملتر را در ستون ‪ Description‬در مقابل هر عنوان وارد کنید‪ .‬این شرح به جای عنوان در سرفصلهایی که در‬
‫زمان گروهبندی ساخته میشوند نمایش داده خواهد شد‪.‬‬
‫اکنون میتوانید از کادر محاوره خارج شوید‪.‬‬
‫برای مشخص کردن کد ساختاری فعالیت ها‪ ،‬فعالیت مورد نظر خود را انتخاب کرده‪ ،‬مقدار را در فیلد وارد کنید‪.‬‬
‫اگر مقدار وارد شده مطابق تعاریف باشد‪ ،‬پذیرفته شده‪ ،‬در غیر این صورت پیغام اخطار داده خواهد شد‪ .‬اولین‬
‫نکته ای که باید در نظر داشته باشید‪ ،‬تعریف سلسله مراتب یا ‪ Mask‬است‪ .‬نکته دوم این است که تعداد سطوح‬
‫هر کد باید پایینترین باشد یا از سطوح باالتر نیز میتوان استفاده کرد؛ آخرین تنظیم این است که فقط‬
‫مقدارهای جدول ‪ Lookup‬پذیرفته میشود یا سایر مقادیر نیز قابل قبول هستند‪.‬‬
‫به جای تایپ کردن مقادیر‪ ،‬می توانید روی فلش کوچکی که در سمت راست فیلد وجود دارد کلیک کنید تا‬
‫مقدارهای موجود نمایش داده شوند (شکل ‪.)14-31‬‬

‫شکل ‪ :14-31‬انتخاب کد ساختاری از کادر بازشو‬
‫معموال فقط به فعالیتها مقدار میدهند‪ ،‬زیرا خالصه فعالیتها در واقع نوعی شیوه تعیین ساختار هستند و قرار‬
‫نیست که در سایر ساختارهای شکست نیز ظاهر شوند‪.‬‬
‫شکل ‪ 14-31‬برنامه نمونه را بعد از وارد کردن مقدار برای کد ساختاری تعریف شده‪ ،‬نشان میدهد‪.‬‬

‫شکل ‪ :14-31‬وارد کردن مقدار برای کد ساختاری‬
‫در گروهبندی عالوه بر دستهبندی گرافیکی اطالعات‪ ،‬برخی از فیلدها خالصهسازی نیز میشوند‪ .‬به عنوان مثال‪،‬‬
‫شکل ‪ 14-32‬برخی از فیلدهایی که در گروهبندی خالصهسازی میشوند را نشان میدهد‪ .‬در این حالت‬
‫سرفصلهای گروهبندی دقیقا مانند خالصه فعالیتها‪ ،‬که سرفصلهای سلسله مراتب اصلی )‪ (WBS‬هستند‪،‬‬
‫عمل میکنند‪.‬‬

‫شکل ‪ :14-32‬خالصهسازی اطالعا در سرفصلهای گروهبندی‬
‫گروهبندی کدهای ساختاری‬
‫همانطور که تا کنون دیدید‪ ،‬هر فیلد معمولی یک سطح به ساختارهای شکست ثانوی یا اصطالحا گروهبندی‬
‫اضافه میکند‪ .‬اگر به عنوان مثال گروهبندی را بر اساس ‪ 5‬فیلد طراحی کنید‪ ،‬ساختار شکستی ‪ 5‬سطحی به‬
‫دست خواهید آورد‪.‬‬

‫راه حل اصولی برای پیاده سازی ساختارهای شکست‪ ،‬استفاده از کدهای ساختاری است‪ ،‬که ‪ Outline Code1‬تا‬
‫‪ Outline Code10‬هستند‪ .‬میتوانید با هرکدام از این کدها تعداد نامحدودی سطح بسازید و عناصر را با آنها‬
‫دستهبندی کنید‪.‬‬
‫به عنوان نمونه برای برنامه قبل کدی دو سطحی در ‪ Outline Code1‬تعریف شده بود‪ .‬مقدار این کد نیز برای‬
‫تمام فعالیتها وارد شده بود‪ .‬اکنون میتوانیم گروهبندی را مطابق شکل ‪ 14-33‬تعریف کنیم‪.‬‬
‫شکل ‪ :14-33‬تعریف گروهبندی کد ساختاری‬

‫این گروهبندی نمای شکل ‪ 14-31‬را به وجود میآورد‪.‬‬
‫اگر مایل باشید که خالصه فعالیتها و فعالیتهای تعریف شده در ‪ WBS‬اصلی با رنگ از هم مجزا شوند‪،‬‬
‫میتوانید فعالیتها را بر اساس ‪ ،Outline Number‬که کدی ساختاری است‪ ،‬گروهبندی کنید (شکل ‪.)14-34‬‬
‫شکل ‪ :14-34‬گروهبندی بر اساس ‪Outline Number‬‬
‫البته در این روش تمام خالصهفعالیتها به یک رنگ نمایش داده میشوند‪ .‬متاسفانه در مورد این فیلد امکان‬
‫مشخص کردن محدوده و سطح وجود ندارد‪ ،‬در نتیجه نمیتوانید آن را به مراحل مختلفی خرد کنید و به‬
‫هرکدام رنگ جداگانهای بدهید‪.‬‬

‫ساختار شکست منابع‬
‫‪Resource Sheet‬‬ ‫اگر از سیستم سازمانی استفاده نکنید‪ ،‬منابع سلسله مراتب نخواهند داشت‪ .‬به عنوان مثال‪،‬‬
‫تمام منابع را همسطح نشان میدهد (شکل ‪.)14-35‬‬
‫شکل ‪ :14-35‬منابع در حالت کلی‬
‫در این حالت میتوانید بدانید که به هریک از منابع چه مقدار کار تخصیص داده شده و چه هزینهای متناظر با‬
‫آن است؛ ولی به عنوان مثال اگر این منابع در سه گروه مختلف با سه سرپرستی مستقل قرار داشته باشند‪،‬‬
‫نمیتوانید اطالعات خالصه سازی شده آن سه دسته را در اختیار داشته باشید‪ .‬در این حالت میتوانید برای آنها‬
‫یک کد ساختاری تعریف کنید (شکل ‪.)14-36‬‬

‫شکل ‪ :14-36‬تعریف و مقداردهی کد ساختاری‬
‫پس از آن میتوان منابع را بر اساس کد ساختاری گروهبندی کرد (شکل ‪.)14-37‬‬

‫شکل ‪ :14-37‬دستهبندی منابع بر اساس کد ساختاری‬
‫اکنون میتوانید اطالعات مختلف را خالصه شده کنترل کنید‪ .‬به عنوان مثال میتوانید بدانید که هرکدام از‬
‫گروهها چه مقدار هزینه دارند‪ ،‬چه مقدار کار کردهاند‪ ،‬پیشرفت آنها بر اساس شاخصهای مختلف تا چه حد با‬
‫مقدارهای برنامهریزی شده متفاوت است و مانند آنها‪ .‬هیچکدام از اطالعات گفته شده بدون استفاده از‬
‫گروهبندی مستقیما قابل دریافت نیست‪.‬‬
‫پیاده سازی ساختار شکست منابع هیچ تفاوتی با ساختارهای شکست فعالیتها که پیش از این توضیح داده شده‬
‫بود ندارد‪.‬‬

‫ساختار شکست تخصیصها‬
‫اطالعات ‪ Project‬سه نوع است‪ :‬فعالیت‪ ،‬منبع و تخصیص‪ .‬با این حال‪ ،‬دسترسی به تخصیصها به سادگیِ دو‬
‫نوع دیگر نیست و قابلیتهای نرمافزاری آنها نیز محدودتر است‪ .‬در مورد گروهبندی نیز روند کار کمی با‬
‫گروهبندی فعالیتها و منابع فرق دارد‪.‬‬
‫اولین قدم در گروهبندی تخصیصها‪ ،‬مراجعه به یکی از نماهایی است که تخصیصها را نشان میدهند‪ ،‬یعنی‬
‫‪ Task Usage‬یا ‪ .Resource Usage‬شکل ‪ 14-38‬نمای ‪ Task Usage‬یک برنامه نمونه را نشان میدهد‪.‬‬

‫در این نما تخصیصها با نام منابعِ متناظر با آنها‪ ،‬زیرمجموعه فعالیتها نمایش داده شدهاند‪.‬‬
‫برای گروهبندی تخصیصها‪ ،‬به کادر محاوره تعریف گروهبندی رفته‪ ،‬گزینه ‪ Group assignments, not tasks‬را‬
‫فعال کنید‪ .‬به این ترتیب مشخص میشودکه قصد دارید تخصیصها را گروهبندی کنید‪ .‬بعد از آن معیار یا‬
‫معیارهای گروهبندی را وارد کنید‪ .‬شکل ‪ 14-39‬نمونهای از تنظیمها را نشان میدهد‪.‬‬

‫شکل ‪ :14-39‬تنظیمهای گروهبندی منابع‬
‫وقتی گزینه ‪ Group Assignments‬فعال شده باشد‪ ،‬فیلد ‪ Field Type‬جدول نیز فعال خواهد بود و میتوانید در‬
‫آن ‪ Assignment‬و ‪( Task‬در نمای ‪ )Task Usage‬یا ‪( Resource‬در نمای ‪ )Resource Usage‬را انتخاب کنید‪.‬‬
‫این مسئله مشخص میکند که تخصیصها بر اساس مقدارهای فیلد مشخص شده برای خود تخصیص یا برای‬
‫فعالیت (یا منبع) مربوط به آن گروهبندی شود‪ .‬در هر دو حالت آنچه در نتیجه گروهبندی قرار خواهد داشت‪،‬‬
‫تخصیصها خواهند بود‪.‬‬
‫شکل ‪ 14-41‬نتیجه گروهبندی قبل را نشان میدهد‪.‬‬

‫شکل ‪ :14-41‬گروهبندی تخصیصها‬
‫در این حالت مشکل بزرگی که وجود دارد این است که در نام تخصیصها تکرار وجود دارد و به عبارت دیگر‪،‬‬
‫مشخص نیست که هر تخصیص به کدام فعالیت مربوط است‪ .‬برای رفع این مشکل باید معیارهای بیشتری برای‬
‫گروهبندی تعریف کنید‪ .‬به عنوان مثال میتوانید با اضافه کردن معیار ‪ ،Name‬کاری کنید که نام فعالیتهای‬
‫مربوطه نیز نمایش داده شوند (شکل ‪.)14-41‬‬

‫شکل ‪ :14-41‬تنظیم جدید برای گروهبندی تخصیصها همراه با نمایش نام فعالیتهای مربوطه‬

‫شکل ‪ :14-42‬گروهبندی تخصیصها به همراه نمایش نام فعالیتهای مربوط به آنها‬
‫اگر مایل باشید که عالوه بر نام فعالیتها‪ ،‬خالصه فعالیتهای آنها هم نمایش داده شوند‪ ،‬میتوانید معیار‬
‫‪ Outline Number‬را هم به معیارها اضافه کنید (شکل ‪.)14-43‬‬

‫شکل ‪ :14-43‬اضافه کردن خالصه فعالیتها و نام فعالیتها به گروهبندی تخصیصها‬

‫راهنمای جامع ‪  Microsoft Project 2013‬فصل ‪ :15‬فیلتر کردن و مرتبسازی‬
‫فصل ‪ :۱۵‬فیلتر کردن و مرتبسازی‬
‫فیلتر کردن و مرتبسازی اطالع ات ابزارهایی ساده‪ ،‬ولی کاربردی هستند که برای بهبود دسترسی و نمایش‬
‫اطالعات به کار میروند‪ .‬با کمک آنها میتوانید گزارشهایی مفیدتر بسازید و همچنین در مراحل برنامهریزی‬
‫کنترل دقیقتری روی برنامه داشته باشید‪.‬‬
‫اگر قصد دارید از گزارشهای داخلی ‪ Project‬که در نسخه ‪ 2113‬اضافه شدهاند و انواع ابزارهای بصری مشابه‬
‫‪ Excel‬را در داخل ‪ Project‬در اختیارتان قرار می دهند به طور موثر استفاده کنید‪ ،‬باید مهارت کافی در استفاده‬
‫از گروهبندیها‪ ،‬که در فصل ‪ 14‬توضیح داده شده است‪ ،‬و فیلتر کردن و مرتبسازی‪ ،‬که در این فصل توضیح‬
‫داده میشود‪ ،‬داشته باشید‪.‬‬
‫مفهوم مرتبسازی‬
‫اطالعات‪ ،‬یعنی منابع‪ ،‬فعالیتها (به همراه خالصهفعالیتها و مایلستونها) و تخصیصها‪ ،‬به طور پیشفرض‬
‫ترتیبهای مشخصی دارند‪ .‬منابع بر اساس شمارههای ‪ ID‬مرتب میشوند‪ ،‬فعالیتها بر اساس سلسله مراتب‬
‫اصلی )‪ (WBS‬که منطبق با ‪ ID‬نیز هست مرتب میشوند و تخصیصها نیز بر اساس ترتیب منابع و فعالیتها‬

‫نمایش داده می شوند‪ .‬گاهی الزم است که اطالعات را با ترتیبهای دیگری نمایش دهید تا استخراج یا کنترل‬
‫اطالعات آنها سادهتر باشد و یکی از روشها‪ ،‬مرتبسازی )‪ (Sort‬است‪.‬‬
‫در مرتبسازی اطالعات‪ ،‬یک یا چند فیلد مبنای مرتبسازی میشوند و رکوردها بر اساس آنها به طور صعودی‬
‫یا نزولی مرتب خواهند شد‪.‬‬
‫برخی افراد انتظار دارند که فعالیت های برنامه به ترتیب زمان شروع باشند و اگر به عنوان مثال ببینند که‬
‫فعالیتی که زودتر شروع میشود بعد از فعالیت دیگری قرار گرفته است‪ ،‬آن را به اشتباه بودن برنامه تعبیر‬
‫میکنند‪ .‬الزم است که برنامه ریز تا جای ممکن همکاران خود را با مفاهیم برنامهریزی و کنترل پروژه آشنا کند‬
‫تا هم جلوی بروز سوتفاهم ها گرفته شود و هم با افزایش همکاری و فهم متقابل به پروژه کمک شود‪ .‬با این‬
‫وجود‪ ،‬اگر قرار است برنامه را برای افرادی بفرستید که احتمال میدهید چنین مشکالتی دارند و به آنها‬
‫دسترسی نیز ندارید تا اشتباهات احتمالیشان را برطرف کنید‪ ،‬میتوانید فعالیتها را بر اساس تاریخ شروع‬
‫مرتبسازی کنید‪.‬‬
‫همیشه در زمان مرتبسازی در نظر داشته باشید که پیشفرض این است که فقط آیتمهای همسطحی که‬
‫زیرمجموعه یک آیتم باشند نسبت به هم مرتب می شوند (زیرا در غیر این صورت ساختار شکست از بین خواهد‬
‫رفت)‪ ،‬در نتیجه ممکن است بین آنها و سایر زیرمجموعهها ترتیب رعایت نشده باشد‪.‬‬
‫مرتبسازی ابتدایی‬
‫ابتداییترین و سادهترین راه برای مرتبسازی‪ ،‬استفاده از منوی ‪ AutoFilter‬است‪ .‬این منو برای فیلتر کردن‬
‫ساده است‪ ،‬ولی گزینههایی نیز برای مرتبسازی و گروهبندی دارد‪.‬‬

‫سمت راست عنوان هر ستون فلش کوچکی وجود دارد که وقتی روی آن کلیک کنید منویی باز میشود‪ .‬در این‬
‫منو دو گزینه ‪ Sort A to Z‬و ‪( Sort Z to A‬یا با عنوانهای مشابه) وجود دارد که به ترتیب برای مرتبسازی‬
‫صعودی و نزولی است‪ .‬وقتی یکی از این دو گزینه را انتخاب کنید‪ ،‬رکوردها بر اساس مقداری که در ستون‬
‫انتخاب شده دارند مرتبسازی میشوند‪.‬‬
‫مرتبسازی ساده‬
‫برای مرتبسازی آیتمها‪ ،‬روی ‪ View| Data| Sort‬کلیک کنید تا منوی شکل ‪ 15-1‬باز شود‪.‬‬
‫شکل ‪ :15-1‬منوی مرتبسازی‬
‫در این منو گزینههایی برای پرکاربردترین روشهای مرتبسازی وجود دارد‪ .‬گزینههای موجود بستگی به نوع‬
‫آیتمهایی که نمایش داده شدهاند دارد؛ به عنوان مثال گزینههای موجود برای منابع و فعالیتها یکسان نیست‪.‬‬

‫استفاده از گزینه های گفته شده نکته خاصی ندارد و کافی است که روی گزینه کلیک کنید تا آیتمها بر آن‬
‫اساس مرتب شوند‪ .‬شکل ‪ 15-2‬برنامه نمونهای را نشان میدهد که آیتمهای آن بر اساس تاریخ شروع مرتب‬
‫شدهاند‪.‬‬
‫شکل ‪ :15-2‬مرتبسازی بر اساس تاریخ شروع‬
‫آنچه باید توجه داشته باشید این است که ‪ WBS‬برنامه با این کار تغییر نخواهد کرد؛ به عنوان مثال‪ ،‬آیتمهایی‬
‫که قبال زیرمجموعه آیتمی بوده اند‪ ،‬باز هم زیرمجموعه آن باقی خواهند ماند‪ .‬در عین حال‪ ،‬ستون ‪ ID‬نشان‬
‫میدهد که ترتیب آیتمها بر اساس ‪( ID‬پیشفرض) نیست‪.‬‬

‫شیوه مرتبسازی پیشفرض اینگونه است که ابتدا آیتم های باالترین سطح با هم سنجیده شده‪ ،‬ترتیب آنها‬
‫مشخص میشود‪ .‬بعد از آن زیرمجموعههای هرکدام از آن آیتمها به طور مستقل سنجیده و تحت آن آیتم مرتب‬
‫میشوند‪.‬‬
‫مرتبسازی پیشرفته‬
‫در پایین منوی ‪ View| Data| Sort‬گزینهای به نام ‪ Sort by‬وجود دارد‪ ،‬که کاملترین گزینه است و با استفاده از‬
‫آن میتوانید اطالعات را به هر شیوه ای که مایل باشید مرتب کنید‪ .‬وقتی گزینه گفته شده را انتخاب کنید‪ ،‬کادر‬
‫شکل ‪ :15-3‬کادر محاوره تعیین شیوه مرتبسازی‬

‫همانطور که دیده میشود‪ ،‬میتوانید سه معیار مختلف برای مرتب سازی انتخاب کنید‪ .‬عملکرد این سه معیار‬
‫این گونه است که اگر دو آیتم از نظر معیار اول یکسان باشند‪ ،‬برای مشخص کردن ترتیب آنها از معیار دوم‬
‫استفاده میشود‪ .‬اگر معیار دوم هم برای آن دو آیتم یکسان باشد‪ ،‬از معیار سوم استفاده خواهد شد‪ .‬در نهایت‬
‫اگر هیچکدام از سه معیار ترتیب دو آیتم فرضی را مشخص نکنند‪ ،‬ترتیب قبلی آیتمها حفظ خواهد شد‪ .‬به‬
‫عنوان مثال‪ ،‬در مرتب کردن لیست مشخصات افراد‪ ،‬رکوردها را ابتدا بر اساس نام خانوادگی و بعد از آن بر اساس‬
‫نام مرتب میکنند‪ .‬یعنی اگر نام خانوادگی دو نفر یکسان باشد‪ ،‬معیار دوم که نام است مبنا قرار خواهد گرفت‪.‬‬
‫برای مرتب سازی‪ ،‬یک یا چند معیار مورد نظر خود را در کادرهای مربوطه وارد کنید‪ .‬برای این کار از هرکدام از‬
‫فیلدهای برنامه میتوان استفاده کرد‪ .‬هر معیار میتواند به طور صعودی یا نزولی آیتمها را مرتب کند که این‬
‫مسئله با گزینههای ‪ Ascending‬و ‪ Descending‬روبروی کادر تعیین میشود‪.‬‬
‫پیش از کلیک کردن روی دکمه ‪ ،Sort‬دو گزینه پایین کادر را هم کنترل کنید‪ .‬عملکرد آنها اینگونه است‪:‬‬
‫‪ :Permanently renumber tasks‬این گزینه بسیار خطرناک است‪ ،‬زیرا شماره ‪ ID‬فعالیتها را بر‬ ‫‪‬‬
‫اساس معیارهای مرتبسازی تغییر میدهد و این عمل قابل بازگشت نخواهد بود‪.‬‬
‫‪ :Keep Outline Structure‬این گزینه که به طور پیشفرض فعال است‪ ،‬باعث میشود که منطق‬ ‫‪‬‬
‫توضیح داده شده در قسمت قبل‪ ،‬یعنی آنچه بر گزینههای مرتبسازی از پیش تنظیم شده برنامه‬
‫حاکم است‪ ،‬به مرتبسازی اعمال شود‪ .‬در این حالت آیتمها زیرمجموعه خالصه فعالیتهای خود باقی‬
‫میمانند و هرکدام نسبت به سایر آیتمهای هم سطح خود که زیرمجموعه یک خالصه فعالیت باشند‬
‫مرتب می شوند‪ ،‬در حالی که اگر گزینه را غیر فعال کنید‪ ،‬کل آیتمها نسبت به هم سنجیده میشوند‪.‬‬
‫به این ترتیب نمایش آیتمها با ‪ WBS‬هماهنگ نخواهد بود و به عنوان مثال آیتمی که زیر یک خالصه‬
‫فعالیت قرار گرفته باشد‪ ،‬الزاما زیرمجموعه آن نخواهد بود‪ .‬معموال این گزینه را غیر فعال نمیکنند‪،‬‬
‫زیرا آیتمها کامال آشفته نمایش داده میشوند‪ ،‬مگر اینکه عالوه بر مرتبسازی‪ ،‬فیلتری نیز اعمال‬

‫‪Outline‬‬ ‫کنید که خالصه فعالیتها را نمایش ندهد‪ .‬به هر حال دقت کنید که در این حالت فیلد‬
‫‪ Number‬یا فیلد ‪ WBS‬نمایش داده شده باشند تا جلوی اشتباهات احتمالی را بگیرند‪.‬‬
‫خنثی کردن مرتبسازی‬
‫‪ID‬‬ ‫مرتبسازی قابل خنثی کردن نیست؛ آیتمها همیشه با ترتیبی نمایش داده میشوند‪ .‬ترتیب پیشفرض‬
‫است‪ ،‬در نتیجه اگر قصد دارید ترتیب آیتمها را به حالت اولیه بازگردانید‪ ،‬گزینه ‪ By ID‬را از منوی مرتبسازی‬
‫انتخاب کنید‪.‬‬
‫مفهوم فیلتر کردن‬
‫گاهی الزم است که اطالعاتی که از الگو یا مشخصه یکسانی برخوردارند بررسی شوند‪ .‬در این حالت مرور کل‬
‫اطالعات و یافتن اطالعات مورد نظر کاری وقت گیر است و امکان بروز اشتباه نیز فراوان خواهد بود‪ .‬در این‬
‫صورت میتوان اطالعات را فیلتر کرد تا فقط آنچه الزم است نمایش داده شود‪ .‬گاهی الزم است اطالعات خاصی‪،‬‬
‫مانند فعالیتهای برنامهریزی شده برای دوره بعد‪ ،‬گزارش داده شوند‪ .‬در این صورت نیز فیلتر کردن بهترین راه‬
‫حل است‪.‬‬
‫وقتی اطالعات فیلتر میشوند‪ ،‬عنصری حذف و اضافه نمیشود؛ فقط عناصری که مطابق معیار فیلتر باشند‬
‫متمایز میشوند یا عناصری که مخالف آن باشند مخفی میشوند‪.‬‬
‫فیلتر کردن اطالعات یکی از قابلیتهای پر استفاده بسیاری از نرمافزارهاست‪ .‬با استفاده از این قابلیت میتوانید‬
‫اطالعاتی که در زمانی خاص مورد نیاز نیستند را نمایش ندهید تا کنترل آنچه باید دیده شود‪ ،‬سادهتر باشد‪ .‬به‬

‫عنوان مثال‪ ،‬میتوانید فعالیتها را فیلتر کنید تا فقط کارهایی که برای هفته آینده برنامهریزی شدهاند نمایش‬
‫داده شوند‪ ،‬محصول را چاپ کنید و در اختیار گروههای اجرایی بگذارید‪.‬‬
‫توجه داشته باشید که فیلتر کردن اطالعات تنها در نمایش تعیین کننده است؛ به هر حال تمام آیتمها موجود‬
‫هستند و محاسبات نیز بر اساس کل آیتمها انجام می شود‪ .‬به عنوان مثال اگر تعداد زیادی از زیرمجموعههای‬
‫یک خالصه فعالیت فیلتر شده باشند‪ ،‬خالصهسازیهای آن همچنان ترکیب اطالعات کلِ زیرمجموعههایش را‬
‫نشان میدهد‪ .‬این مسئله برای کسانی که از وجود فیلتر اطالع ندارند گمراه کننده است‪ .‬به عنوان مثال به شکل‬
‫‪ 15-4‬توجه کنید‪.‬‬
‫شکل ‪ :15-4‬برنامهای نمونه بدون فیلتر (سمت راست) و با فیلتر (سمت چپ)‬
‫مدت زمان خالصه فعالیت اول با ترکیب دو فعالیتِ زیرمجموعهاش شکل گرفته است‪ .‬در حالی که بعد از فیلتر‬
‫شدن فعالیت دوم‪ ،‬مدت زمان خالصه فعالیت به نظر غیر عادی میآید‪.‬‬
‫فیلتر ساده‬
‫نرمافزارهای ‪ Office‬ابزار سریعی برای فیلتر کردن دارند که ‪ AutoFilter‬نامیده میشود‪ .‬وقتی فعال باشد‪ ،‬کنار‬
‫عنوان هریک از ستونها فلش کوچکی قرار میگیرد و میتوان با کمک گزینههای آن منو‪ ،‬رکوردها را بر اساس‬

‫محتوای ستون فیلتر کرد‪ AutoFilter .‬به طور پیشفرض در نسخه ‪ 2111‬فعال است‪ ،‬در حالی که در نسخههای‬
‫قبلی به طور پیشفرض غیر فعال بود‪.‬‬
‫برای تعیین پیشفرض ‪ AutoFilter‬به ‪ File| Options| Advanced‬بروید (شکل ‪.)15-5‬‬
‫شکل ‪ :15-5‬فعال یا غیر فعال کردن ‪AutoFilter‬‬
‫برای فعال یا غیر فعال کردن فیلتر‪ ،‬گزینه ‪ Set AutoFilter on for new projects‬را انتخاب کنید‪ .‬باز بودن یا‬
‫نبودن فیلتر سریع در برنامههایی که بعد از این ساخته شوند مطابق این تنظیم خواهند بود‪.‬‬

‫توضیحهای قبل در این مورد بود که ‪ AutoFilter‬به طور پیش فرض در دسترس باشد یا خیر‪ .‬در هر حال‬
‫میتوانید برای فعال یا غیر فعال کردن آن روی ‪ View| Filter| Display AutoFilter‬کلیک کنید‪.‬‬
‫برای فیلتر کردن اطالعات بر اساس محتوای یکی از ستونها‪ ،‬روی فلشی که سمت راست عنوانِ آن قرار دارد‬
‫کلیک کنید (شکل ‪.)15-6‬‬
‫شکل ‪ :15-6‬منوی ‪AutoFilter‬‬
‫در این منو لیستی از محتوای ستون قرار دارد‪ .‬معموال به ازای هر محتوایی که در سلولهای ستون قرار داشته‬
‫باشد گزینهای نمایش داده میشود‪ .‬اگر عالمت تایید کنار یکی از گزینهها را بردارید‪ ،‬نمایش داده نخواهد شد‪.‬‬

‫باالی لیست گزینهای به نام )‪ (Select All‬قرار دارد که اگر آن را فعال یا غیر فعال کنید‪ ،‬تمام گزینهها فعال یا‬
‫غیر فعال خواهند شد‪ .‬اگر به عنوان مثال مایل باشید که فقط دو مقدار را فعال نگه دارید‪ ،‬میتوانید به جای غیر‬
‫فعال کردن تک تک گزینهها‪ ،‬گزینه )‪ (Select All‬را غیر فعال کنید تا تمام گزینهها غیر فعال شوند و بعد از آن‬
‫گزینههایی که قرار است نمایش داده شوند را انتخاب کنید‪.‬‬
‫اگر منوی فیلد ‪ Name‬را باز کنید‪ ،‬به جای لیستی ساده‪ ،‬لیستی سلسلهمراتبی از ساختار شکست و فعالیتها‬
‫نمایش داده میشود (شکل ‪.)15-7‬‬
‫شکل ‪ :15-7‬گزینههای منوی فیلتر ستون ‪Name‬‬

‫اگر در این منو خالصهفعالیتی را غیر فعال کنید‪ ،‬تمام زیرمجموعههای آن نیز غیر فعال خواهند شد‪.‬‬
‫در منوی ‪ AutoFilter‬گزینهای به نام ‪ Filters‬نیز وجود دارد که برای هر ستون‪ ،‬گزینههایی مناسبِ همان ستون‬
‫ارائه میکند‪ .‬شکل ‪ 15-8‬زیرمنوی ستون مدتزمان را نشان میدهد‪.‬‬
‫شکل ‪ :15-8‬زیرمنوی فیلتر برای ستون مد زمان‬

‫همانطور که میبینید گزینههای این زیرمنو کامال مناسبِ مدتزمان هستند‪ .‬البته در کنار این نوع گزینهها‪،‬‬
‫گزینههای عمومیتری مانند ‪( Equals‬برابر است با)‪( Does not Equal ،‬برابر نیست با) و ‪( Greater than‬بزرگتر‬
‫است از) نیز وجود دارد‪ .‬وقتی یکی از این گزینهها را انتخاب کنید‪ ،‬کادر محاوره شکل ‪ 15-9‬باز خواهد شد‪.‬‬
‫شکل ‪ :15-9‬کادر محاوره فیلتر‬
‫گزینه ای که در زیرمنو انتخاب شده بود در کادر انتخاب اول نمایش داده میشود‪ .‬اگر روی فلش سمت راست‬
‫این کادر کلیک کنید‪ ،‬انواع گزینه هایی که در آن ستون قابل استفاده هستند نمایش داده خواهند شد‪.‬‬
‫انتخابهای این منو نیاز به مقدار ورودی دارند که در کادر مقابل آنها ثبت میشود‪ .‬اگر مایل باشید میتوانید‬
‫دو شرط وارد کنید که در این صورت شرط دوم در جفت کادر بازشوی پایین کادر محاوره مشخص میشوند و‬
‫روش کار با آنها تفاوتی با جفتِ اول ندارد‪ .‬این دو شرط با یکی از دو عملگر ‪ And‬یا ‪ Or‬با هم ترکیب میشوند‪.‬‬
‫اگر ‪ And‬را انتخاب کنید فقط عناصری نمایش داده میشوند که مطابق هر دو شرط باشند و اگر ‪ Or‬را انتخاب‬
‫کنید عناصری که مطابق حداقل یکی از دو شرط باشند نمایش داده خواهند شد‪.‬‬
‫نمایش داده میشود تا وجود فیلتر را یادآوری‬ ‫به جای عالمت‬ ‫وقتی فیلتر ستونی را فعال کنید‪ ،‬عالمت‬
‫کند‪.‬‬

‫اگر الزم باشد می توانید برای چند ستون فیلتر قرار دهید‪ .‬در این صورت فقط اطالعاتی نمایش داده میشوند که‬
‫مطابق معیارهای تمام ستونها باشند‪.‬‬
‫برای حذف فیلتر یکی از ستونها‪ ،‬روی فلش کلیک کرده‪ ،‬گزینه )‪ (Select All‬را انتخاب کنید‪.‬‬
‫فیلتر پیشرفته‬
‫فیلتر کردن اطالعات با ‪ AutoFilter‬بسیار سریع و ساده است‪ ،‬ولی انعطافپذیری کافی ندارد‪ .‬اگر نیاز به‬
‫فیلترهای پیشرفته دارید‪ ،‬باید از قابلیت اصلی فیلتر برنامه‪ ،‬که ‪ Filter‬نامیده میشود‪ ،‬استفاده کنید‪.‬‬
‫به طور پیشفرض تعدادی فیلتر پر کاربرد تعریف شده است و اگر مایل باشید میتوانید به جز آنها‪ ،‬فیلترهای‬
‫دیگری نیز تعریف کنید‪ .‬فیلترهای تعریف شده را میتوان ذخیره کرد تا در موارد دیگر نیز به کار روند‪.‬‬
‫برای دسترسی به فیلترها روی کادر بازشوی ‪ View| Data| Filter‬کلیک کنید (شکل ‪.)15-11‬‬

‫شکل ‪ :15-11‬لیست فیلترها‬
‫با این کار لیستی از فیلترهای از پیش تعریف شده و فیلترهایی که قبال تعریف کردهاید باز خواهد شد‪ .‬وقتی‬
‫گزینه ای را انتخاب کنید‪ ،‬اطالعات فیلتر خواهند شد‪ .‬برای حذف فیلتر و نمایش کل اطالعات‪ ،‬گزینه ‪All Tasks‬‬
‫یا ‪ All Resources‬را انتخاب کنید‪.‬‬
‫لیستی که گفته شد‪ ،‬فقط فیلترهای پرکاربرد را نشان می دهد و فیلترهای دیگری نیز در برنامه تعریف شدهاند‪.‬‬
‫برای دسترسی به کل فیلترها‪ ،‬لیست را باز کرده‪ ،‬روی گزینه ‪ Mote Filters‬کلیک کنید‪ .‬با این کار کادر محاوره‬
‫شکل ‪ 15-11‬باز میشود‪.‬‬

‫شکل ‪ :15-11‬لیست کامل فیلترها‬
‫در باالی صفحه گزینههایی برای انتخاب لیست فیلترهای فعالیتها یا منابع وجود دارد‪ .‬اگر در نمایی مربوط به‬
‫فعالیتها قرار داشته باشید و کادر محاوره را باز کنید‪ ،‬به طور خودکار گزینه ‪ Task‬انتخاب خواهد شد‪.‬‬
‫در انتهای نام برخی فیلترها‪ ،‬سه نقطه وجود دارد‪ .‬چنین فیلترهایی نیاز به مقدار ورودی دارند‪ .‬زمانی که آنها را‬
‫اجرا کنید‪ ،‬ابتدا کادر محاوره کوچکی باز میشود و مقدار یا مقدارهای ورودی را از شما دریافت میکند‪ .‬پس از‬
‫آن اطالعات با بر اساس پارامترهای ورودی فیلتر میشوند‪ .‬به عنوان مثال فیلتر ‪ Date Rage‬دو تاریخ را از کاربر‬
‫دریافت میکند و فعالیتهایی که در آن محدوده قرار دارند را نمایش میدهد‪.‬‬
‫برای ویرایش یک فیلتر‪ ،‬آن را در لیست انتخاب و بعد از آن روی ‪ Edit‬کلیک کنید‪ .‬برای ساخت فیلتر جدید‪،‬‬
‫روی ‪ New‬کلیک کنید‪ .‬اگر مایلید که فیلتر جدیدی مشابه یکی از فیلترهای موجود بسازید‪ ،‬فیلتر موجود را‬

‫انتخاب کرده‪ ،‬روی ‪ Copy‬کلیک کنید تا فیلتر جدید مانند آن ساخته شود؛ بعد از آن فیلتر جدید را ویرایش‬
‫در هر سه حالت گفته شده‪ ،‬کادر محاوره شکل ‪ 15-12‬باز خواهد شد‪.‬‬
‫شکل ‪:15-12‬کادر محاوره تعریف فیلتر‬
‫نام فیلتر در ‪ Name‬مشخص میشود‪ .‬اگر گزینه ‪ Show in menu‬را فعال کنید‪ ،‬فیلتر در لیست فیلترهای‬
‫پرکاربرد نمایش داده خواهد شد‪.‬‬
‫اگر گزینه ‪ Show related summary rows‬را فعال کنید‪ ،‬خالصه فعالیتهای فعالیتهایی که نمایش داده‬
‫شدهاند نیز نمایش داده میشوند‪ .‬تنظیم مناسب این گزینه اهمیت زیادی دارد و گزینه مناسب بستگی به‬
‫شرایط و نیازهای شما دارد‪.‬‬

‫در این کادر محاوره لیستی از معیارهای فیلتر وجود دارد‪ .‬میتوانید یک یا چند معیار برای فیلتر مشخص کنید‪.‬‬
‫در این حالت‪ ،‬معیارهای مختلف با عملگری که در ستون ‪ And/Or‬مشخص میشود با هم ترکیب میشوند‪ .‬به‬
‫عنوان مثال اگر میخواهید فیلتر آیتم هایی که مطابق تمام معیارها هستند را نمایش دهد‪ ،‬باید در تمام خطها‬
‫عملگر ‪ And‬را انتخاب کنید‪ .‬اگر عملگر ‪ Or‬را انتخاب کنید‪ ،‬آیتمهایی که مطابق حداقل یکی از معیارهای‬
‫مشخص شده باشند‪ ،‬نمایش داده میشوند‪ .‬اگر مایل باشید میتوانید از ترکیب این دو عملگر نیز استفاده کنید‪.‬‬
‫هر معیار‪ ،‬با سه عامل مشخص می شود‪ .‬اولین عامل‪ ،‬فیلدی از آیتم است که قرار است سنجیده شود‪ .‬این فیلد‬
‫در ‪ Field Name‬وارد میشود‪ .‬بعد از آن عملگر معیار است که در ‪ Test‬وارد میشود‪ .‬در نهایت مقداری که بر‬
‫اساس عملگر با مقدار فیلد سنجیده میشود‪ ،‬در )‪ Value(s‬مشخص خواهد شد‪.‬‬
‫به عنوان مثال اگر قصد دارید فعالیتهایی که در حال انجام هستند‪ ،‬یعنی درصد پیشرفت آنها بزرگتر از صفر و‬
‫کوچکتر از ‪ 111‬است را نمایش دهید‪ ،‬باید از تنظیمهایی مشابه آنچه در شکل ‪ 15-13‬نمایش داده شده است‬

‫شکل ‪ :15-13‬فیلتری برای نمایش دادن فعالیتهای در حال انجام و خالصه فعالیتهای مربوطه‬
‫می توانید برای مشخص کردن مقدار‪ ،‬از فیلدهای دیگر نیز استفاده کنید‪ .‬به عنوان مثال‪ ،‬فرض کنید فیلدی‬
‫مانند ‪ Date1‬تاریخهایی را ذخیره کرده است و قصد داریم فعالیتهایی را نمایش دهیم که این مقدارشان‬
‫بزرگتر از تاریخ پایانشان باشد‪ .‬در این صورت میتوانید از فیلتری مانند فیلتر شکل ‪ 15-14‬استفاده کنیم‪.‬‬

‫شکل ‪ :15-14‬مقایسه ‪ Number1‬و ‪% Complete‬‬
‫توجه کنید که شیوه نگارش فیلد در ‪ Field Name‬و )‪ Value(s‬یکسان نیست‪ .‬بهتر است برای مشخص کردن‬
‫فیلد در )‪ Value(s‬به جای تایپ کردن نامِ آن‪ ،‬از کادر بازشویی که در همان سلول قرار دارد استفاده کنید تا‬
‫مطمئن باشید که نگارش آن درست است‪.‬‬
‫اگر مایل باشید میتوانید تعیین کنید که مقدار )‪ Value(s‬از کاربر دریافت شود‪ .‬در این حالت فیلتر مانند‬
‫فیلترهایی که در انتهای نامشان سه نقطه دارند عمل میکند‪ .‬البته سه نقطه گفته شده به طور خودکار قرار‬
‫نمی گیرد و بهتر است خودتان آن را در انتهای نام قرار دهید تا قراردادهای غیر اجباری را رعایت کرده باشید‪.‬‬
‫برای مشخص کردن مقدارهایی که از کاربر دریافت می شوند‪ ،‬باید پیغامی که قرار است برای دریافت مقدار‬
‫نمایش داده شود را داخل گیومه قرار داده‪ ،‬در انتهای آن عالمت سوال قرار دهید‪ .‬به عنوان مثال شکل ‪15-15‬‬
‫فیلتر ‪ Date Range‬را نشان میدهد‪.‬‬

‫شکل ‪ :15-15‬فیلتر ‪Date Range‬‬
‫اگر مایل باشید فیلتری تعریف کنید که مقداری را از کاربر دریافت کند و فعالیتهایی که دارای آن مدت زمان‬
‫باشند را نشان دهد‪ ،‬از فیلتری مانند آنچه در شکل ‪ 15-16‬نمایش داده شده است استفاده کنید‪.‬‬
‫اگر بخواهید فیلتر گفته شده را توسعه دهید تا فعالیت هایی را انتخاب کند که دارای مدت زمانی در محدوده‬
‫خاص باشند‪ ،‬از فیلتر شکل ‪ 15-17‬استفاده کنید‪.‬‬

‫شکل ‪ :15-16‬فیلتری برای انتخاب فعالیتهای دارای مد زمان خاص‬
‫شکل ‪ :15-17‬انتخاب فعالیتهای دارای مد زمانی در محدوده خاص‬

‫اکنون اگر بخواهید فعالیتهای ی را انتخاب کنید که در محدوده زمانی مشخص شده قرار داشته باشند و تکمیل‬
‫نیز نشده باشند‪ ،‬از فیلتر شکل ‪ 15-18‬استفاده کنید‪.‬‬
‫شکل ‪ :15-18‬انتخاب فعالیتهای دارای مد زمان مشخص شده و تکمیل نشده‬
‫‪Apply‬‬ ‫وقتی روی ‪ OK‬کلیک کنید‪ ،‬فیلتر ذخیره میشود‪ .‬بعد از آن میتوانید فیلتر را در لیست انتخاب و روی‬
‫کلیک کنید تا فیلتر اعمال شود‪ .‬ا گر فیلتر دارای مقدارهایی باشد که قرار است از کاربر دریافت شوند‪ ،‬کادر‬
‫محاوره هایی برای این منظور باز خواهد شد‪ .‬پس از اجرای فیلتری که در آخرین مثال گفته شد‪ ،‬دو کادر محاوره‬
‫شکل ‪ 15-19‬باز خواهند شد‪.‬‬

‫شکل ‪ :15-19‬کادرهای محاورهای که برای دریافت مقدارهای فیلتر مثال قبل باز میشوند‪.‬‬
‫متمایز کردن به جای مخفی کردن‬
‫پیشفرض این است که وقتی فیلتری اجرا میشود‪ ،‬آیتم هایی که مطابق معیارهای فیلتر نیستند مخفی شوند‪.‬‬
‫یک راه دیگر برای استفاده از فیلترها این است که به جای آیتمهای مخالف‪ ،‬آیتمهای موافق به شکل متمایزی‬
‫نمایش داده شوند‪.‬‬
‫برای این کار گزینه ‪ More Filters‬را از کادر ‪ View| Data| Filter‬را انتخاب کنید تا لیست فیلترها نمایش داده‬
‫شود‪ .‬بعد از انتخاب فیلتر به جای کلیک کردن روی ‪ ،Apply‬روی ‪ Highlight‬کلیک کنید‪.‬‬

‫حذف فیلتر‬
‫در قسمتهای مختلف گزینه حذف فیلتر وجود دارد‪ .‬ولی بهترین و سریعترین راه‪ ،‬فشردن کلید میانبر ‪ F3‬است‪.‬‬
‫وقتی این کلید را بفشارید‪ ،‬تمام فیلترها حذف میشوند‪.‬‬
‫همانطور که در ابتدای فصل نیز توضیح داده شد‪ ،‬وجود فیلتر گاهی مخاطب را سردرگم میکند‪ .‬بهتر است خود‬
‫را عادت دهید که وقتی برنامه جدیدی را باز میکنید (به خصوص اگر آن را از فرد دیگری دریافت کرده باشید)‬
‫کلید ‪ F3‬را بفشارید تا فیلترها حذف شوند‪.‬‬
‫اگر قصد دارید برنامه را برای کسی بفرستید و نیازی نیست که اطالعات خاصی را فیلتر کنید‪ ،‬فیلترها را حذف‬
‫کنید تا اگر فرد مقابل متوجهِ وجود آنها نبود‪ ،‬سردرگم نشود‪.‬‬

‫راهنمای جامع ‪  Microsoft Project 2013‬فصل ‪ :16‬مدیریت زیرپروژهها و روابط خارجی‬
‫فصل ‪ :۱۶‬مدیریت زیرپروژهها و روابط خارجی‬
‫‪ Project‬به خودی خود نرم افزاری سازمانی نیست و برای مدیریت یکپارچه چند پروژه به کار نمیرود (برای آن‬
‫کار باید از ‪ Project Server‬استفاده کنید که موضوع این کتاب نیست)‪ ،‬با این حال ابزارهای محدودی دارد که‬
‫میتوانند ارتباطهایی خارجی بین فعالیت های یک پروژه و پروژه دیگر بسازند و این امکان را نیز فراهم میکند‬
‫که پروژهای را داخل پروژه دیگر درج کنید‪ .‬در این فصل با این قابلیتها آشنا خواهید شد‪.‬‬
‫ایجاد روابط خارجی‬
‫روشی که در این قسمت توضیح داده میشود برای ایجاد رابطه بین پروژههایی که در پروژهای مادر قرار داده‬
‫نشده باشند به کار میرود‪ ،‬هرچند که با این روش میتوان بین پروژههایی که پروژه مادر دارند نیز رابطه برقرار‬
‫کرد‪ .‬اگر پروه مادر وجود داشته باشد‪ ،‬ایجاد رابطه با روش سادهتری نیز ممکن خواهد بود‪ .‬این مسئله در ادامه‬
‫همین فصل توضیح داده میشود‪.‬‬
‫اولین قدم برای ایجاد روابط خارجی‪ ،‬این است که برنامه حاوی طرف دوم رابطه را در ‪ Project‬باز کنید‪ .‬فرض‬
‫کنید برنامه مبدا ‪ Project-1‬و برنامه طرف دوم ‪ Project-2‬نام دارد و قصد دارید رابطهای با فعالیت شماره ‪7‬‬
‫برنامه طرف دوم ایجاد کنید‪ .‬شکل ‪ 16-1‬برنامههای گفته شده را نشان میدهد‪.‬‬

‫شکل ‪ :16-1‬برنامههای نمونه‬

‫برای وارد کردن رابطه خارجی‪ ،‬به فیلد ‪( Predecessors‬یا ‪ )Successors‬آیتم مورد نظر در برنامه مبدا بروید‪ .‬به‬
‫جای وارد کردن مقدار ‪ 7‬که رابطهای با فعالیت شماره ‪ 7‬برنامه مبدا ایجاد میکند‪ ،‬عبارت ‪ Project-2\7‬را وارد‬
‫کنید (شکل ‪.)16-2‬‬

‫شکل ‪ :16-2‬برنامههای نمونه بعد از وارد کردن رابطه خارجی‬

‫پس از ویرایش فیلد ‪ Predecessors‬کلید ‪ Enter‬را بفشارید؛ عبارت ‪ Project-2\7‬تبدیل به آدرس کامل میشود‬
‫(شکل ‪.)16-3‬‬
‫شکل ‪ :16-3‬عبار پیشنیاز پس از تبدیل به آدرس کامل‬
‫در واقع‪ ،‬اگر برنامه طرف دوم را باز نکرده باشید نیز میتوانید رابطه خارجی ایجاد کنید و برای این کار باید‬
‫آدرسی کامل‪ ،‬مشابه آنچه در شکل قبل دیده می شود را دستی وارد کنید‪ .‬چون انجام این کار سخت است‪،‬‬
‫پیشنهاد می شود همیشه فایل را باز کنید‪ ،‬زیرا در این صورت میتوانید فقط نام آن را وارد کنید و آدرس کامل‬
‫را ‪ Project‬میسازد‪.‬‬
‫اگر به فیلد ‪ Successors‬برنامه طرف دوم مراجعه کنید نیز آدرس مشابهی خواهید دید (شکل ‪.)16-4‬‬

‫شکل ‪ :16-4‬آدرس رابطه خارجی در برنامه طرف دوم‬
‫نمایش اطالعات خارجی‬
‫اتفاق دیگری که در برنامههای دارای رابطه خارجی میافتد‪ ،‬این است که ردیف جدیدی برای نمایش فعالیت‬
‫طرف دوم رابطه خارجی ایجاد میشود‪ .‬این آیتم در فیلد ‪ ID‬شمارهای مانند آیتمهای معمولی میگیرد‪ ،‬در‬
‫نتیجه شماره ‪ ID‬آیتمهای بعدی تغییر میکنند‪ .‬وجه تمایز این آیتم با سایر آیتمها این است که کمرنگتر‬
‫نمایش داده میشود‪ .‬برای تغییر قالببندی نمایش آن‪ ،‬روی عنوان یکی از ستونها کلیک راست کرده‪ ،‬از منویی‬
‫که باز میشود ‪ Text Styles‬را انتخاب کنید تا کادر محاوره مربوطه باز شود‪ .‬گزینه ‪ External Tasks‬را انتخاب‬
‫کرده‪ ،‬قالببندی آن را مشخص کنید (شکل ‪.)16-5‬‬

‫شکل ‪ :16-5‬تعیین قالببندی نمایش فعالیتهای خارجی در جدول‬
‫شیوه نمایش فعالیتهای خارجی در نمودار گانت نیز متفاوت است (شکل ‪.)16-6‬‬
‫برای تعیین شیوه نمایش فعالیت های خارجی در نمودار گانت‪ ،‬روی قسمتی خالی از نمودار کلیک راست کرده‪،‬‬
‫در منویی که باز میشود ‪ Bar Styles‬را انتخاب کنید‪ .‬در منویی که باز میشود گزینه ‪ External Tasks‬را‬
‫انتخاب کنید‪ .‬با این کار تنظیمهای آن در دسترس قرار میگیرند (شکل ‪.)16-7‬‬

‫شکل ‪ :16-6‬فعالیتهای خارجی در نمودار گانت کمرنگتر نمایش داده میشوند‬
‫شکل ‪ :16-7‬تنظیمهای شیوه نمایش فعالیتهای خارجی‬
‫اگر فیلدهای ‪ WBS‬و ‪ Outline Number‬را به جدول اضافه کنید‪ ،‬کد ‪ WBS‬فعالیتها نمایش داده میشوند‬
‫(شکل ‪.)16-8‬‬

‫شکل ‪ :16-8‬نمایش کد ‪WBS‬‬
‫همانطور که دیده میشود‪ ،‬به آیتم خارجی نیز کدی اختصاصی داده شده است و در نتیجه کد ساختاری سایر‬
‫فعالیتها نیز تغییر کردهاند‪ .‬در این شیوه هیچ تمایزی بین آیتمهای داخلی و خارجی وجود ندارد‪ .‬تنها راهنمایی‬
‫که به جز قالب بندی برای ایجاد تمایز وجود دارد‪ ،‬استفاده از فیلدهای ‪ Project‬و ‪ External Task‬است (شکل‬
‫‪.)16-9‬‬

‫شکل ‪ :16-9‬فیلدهای ‪ Project‬و ‪External Task‬‬
‫فیلد ‪ Project‬برنامهای که فعالیت به آن تعلق دارد را نشان میدهد‪ .‬برنامههایی به جز برنامه اصلی‪ ،‬با آدرس‬
‫کامل نمایش داده میشوند‪ .‬فیلد ‪ ،External Task‬خارجی بودن یا نبودن فعالیت را نشان میدهد‪.‬‬
‫با استفاده از فیلد ‪ External Task‬میتوانید فعالیتها را گروهبندی کنید تا تمایز بهتری ایجاد شود (شکل ‪-11‬‬
‫‪.)16‬‬

‫شکل ‪ :16-11‬گروهبندی فعالیتها بر اساس خارجی بودن یا نبودن‬
‫این گروهبندی با تنظیمهای شکل ‪ 16-11‬ایجاد شده است‪.‬‬

‫شکل ‪ :16-11‬تنظیمهای گروهبندی مثال قبل‬
‫برای کسب اطالعات بیشتر در مورد گروهبندی‪ ،‬به فصل ‪ 14‬مراجعه کنید‪.‬‬
‫در نهایت‪ ،‬اگر الزم باشد میتوانید فعالیتها را فیلتر کنید تا آیتمهای خارجی نمایش داده نشوند‪ .‬اگر کال مایل‬
‫به دیدن آیتمهای مجازیِ آیتمهای خارجی نیستید‪ ،‬به ‪ File| Options| Advanced‬بروید (شکل ‪.)16-12‬‬

‫شکل ‪ :16-12‬تنظیمهای نمایشی آیتمهای خارجی‬
‫در قسمت ‪ Cross project linking options‬دو گزینه برای فعال کردن و غیر فعال کردنِ نمایشِ پیشنیازهای‬
‫خارجی )‪ (show external predecessors‬و پسنیازهای خارجی )‪ (Show external Successors‬وجود دارد‪.‬‬
‫بهروزرسانی روابط خارجی‬
‫اگر هر دو برنامه در ‪ Project‬باز باشند و یکی از آنها تغییر کند‪ ،‬تغییر به طور خودکار در برنامه دیگر نیز اعمال‬
‫خواهد شد‪ .‬اگر یکی از دو برنامه طوری تغییر کند که الزم باشد برنامه دیگر نیز اصالح شود‪ ،‬ولی برنامه دوم در‬
‫‪ Project‬باز نباشد‪ ،‬بعد از اینکه آن را باز کنید‪ ،‬کادر محاوره شکل ‪ 16-13‬باز خواهد شد‪.‬‬

‫شکل ‪ :16-13‬کادر محاوره مربوط به روابط خارجی‬
‫اگر مایل باشید میتوانید در سایر مواقع نیز ‪ Project| Properties| Links between projects‬را اجرا کنید تا این‬
‫کادر محاوره باز شود‪.‬‬
‫روابطی که قصد دارید بهروز شوند را انتخاب کرده‪ ،‬روی دکمه ‪ Accept‬کلیک کنید‪ .‬اگر قصد دارید تمام روابط‬
‫بهروز شوند‪ ،‬روی ‪ All‬کلیک کنید‪ .‬بعد از اینکه روی ‪ Close‬کلیک کنید‪ ،‬تمام روابطی که برای بهروز شدن‬
‫انتخاب شدهاند‪ ،‬بهروز خواهند شد‪.‬‬
‫|‪File| Options‬‬‫اگر مایل هستید که روابط خارجی در زمان باز شدن فایل به طور خودکار بهروز شوند‪ ،‬به‬
‫‪ Advanced‬رفته‪ ،‬گزینه ‪ Show links between projects dialog box on open‬را غیر فعال و ‪Automatically‬‬

‫‪ accept new external data‬را فعال کنید‪ .‬توجه داشته باشید که این تنظیم تنها روی برنامه فعال تاثیر‬
‫میگذارد و کلی نیست‪.‬‬
‫مسیر روابط خارجی‬
‫اگر نام فایل یا مسیر یک رابطه خارجی تغییر کرده باشد‪ ،‬رابطه موقتا قطع میشود‪ .‬برای حل مسئله باید روی‬
‫‪ Tools| Link between projects‬کلیک کرده‪ ،‬رابطه مورد نظر را در کادر محاوره انتخاب کنید‪ .‬بعد از آن روی‬
‫‪ Browse‬کلیک کرده‪ ،‬مسیر و نام جدیدِ فایل را مشخص کنید تا جانشین شده‪ ،‬رابطه دوباره برقرار شود‪.‬‬
‫مفهوم زیرپروژهها‬
‫اگر چند پروژه وابستگیهایی داشته باشند و الزم باشد که بین آنها رابطههایی خارجی درست کنید‪ ،‬میتوانید‬
‫برای مدیریت سادهتر پروژهای مادر )‪ (master project‬نیز برایشان بسازید‪.‬‬
‫پروژههای اصلی در پروژه مادر درج میشوند و زیرپروژه )‪ (subproject‬نامیده میشوند‪ .‬زیرپروژهها در پروژه مادر‬
‫لینک شده درج میشوند‪ ،‬به این معنی که واقعا در آن قرار نمیگیرند و اطالعاتشان همچنان در فایلهای‬
‫جداگانه ذخیره خواهد شد‪ .‬پروژه مادر فقط محلی برای نمایش همزمان پروژههای متعدد است‪.‬‬
‫برنامه مادر میتواند عالوه بر زیرپروژهها‪ ،‬فعالیتهای معمولی نیز داشته باشد‪.‬‬

‫درج پروژه در پروژه مادر‬
‫|‪Project‬‬ ‫برای درج پروژهای در پروژه مادر‪ ،‬یا به طور کلی در پروژهای دیگر‪ ،‬به ردیف مورد نظر رفته‪ ،‬از منوها‬
‫‪ Insert| Subproject‬را انتخاب کنید‪ .‬با این کار کادر محاورهای مانند کادر محاوره ‪ Open‬باز شده‪ ،‬مسیر و نام‬
‫برنامه را از شما دریافت میکند‪ .‬بعد از آن برنامه در پروژه مادر درج میشود (شکل ‪.)16-14‬‬
‫شکل ‪ :16-14‬درج دو برنامه در برنامه مادر‬
‫در این حالت ساختار زیر پروژهها نسبت به ‪ WBS‬برنامه مادر‪ ،‬مانند سایر آیتمها قابل تنظیم است‪ .‬در فیلد‬
‫‪ Indicators‬زیرپروژهها‪ ،‬آیکن فایلهای ‪ Project‬نمایش داده میشود‪ .‬زیرمجموعههای این برنامهها را میتوان‬
‫مانند خالصهفعالیتها باز و بسته کرد (شکل ‪.)16-15‬‬

‫شکل ‪ :16-15‬زیرمجموعههای زیر پروژه نمایش داده شده اند‪.‬‬
‫اگر مایل باشید میتوانید بین آیتمهای زیرپروژهها نیز ارتباط برقرار کنید‪ ،‬و انجام این کار مانند ساخت رابطه‬
‫برای آیتمهای یک برنامه ساده است‪ .‬در این حالت روابطی خارجی برای هرکدام از آنها ساخته میشود‪ .‬اگر‬
‫آیتم طرف دیگرِ رابطه خارجی در برنامه نمایش داده شده باشد‪ ،‬آیتم آن در زیر پروژه حذف میشود‪ .‬به عنوان‬
‫مثال‪ ،‬در شکل قبل فعالیت ردیف ‪ 9‬رابطهای خارجی با فعالیتی در ‪ Project-2‬دارد‪ .‬چون زیرمجموعههای‬
‫‪ Project-2‬نمایش داده نشدهاند‪ ،‬آیتم مجازی فعالیت خارجی در ‪ Project-2‬نمایش داده شده است‪ .‬اگر‬
‫زیرمجموعههای ‪ Project-2‬را باز کنید‪ ،‬فعالیت طرف دوم دیده شده و در نتیجه آیتم مجازی ‪ Project-2‬مخفی‬
‫میشود (شکل ‪.)16-16‬‬

‫شکل ‪ : 16-16‬مخفی شدن آیتم مجازی رابطه خارجی بعد از نمایش آیتم اصلی‬
‫اگر تغییری در پروژه مادر ایجاد کنید که مستلزم تغییر زیرپروژهها باشد‪ ،‬زمانی که قصد داشته باشید فایل پروژه‬
‫مادر را ذخیره کنید‪ ،‬کادر محاوره شکل ‪ 16-17‬باز خواهد شد‪.‬‬
‫شکل ‪ :16-17‬کادر محاوره ذخیره زیرپروژهها‬

‫در این حالت زیر پروژه یا زیرپروژههایی که تغییر کردهاند در کادر محاوره مشخص میشوند در مورد ذخیره‬
‫کردن تغییرات آنها از شما کسب تکلیف خواهد شد‪.‬‬
‫فیلد ‪ Project‬نام برنامه اصلی هریک از آیتمها را مشخص میکند‪ .‬با این حال‪ ،‬فیلد ‪ External Tasks‬در مورد‬
‫تمام آیتم های زیرپروژه که به خودی خود خارجی نباشند‪ ،‬مقدار ‪ No‬خواهد داشت‪ .‬به عبارت دیگر‪ ،‬آیتمهای‬
‫زیرپروژهها خارجی به شمار نمیروند‪.‬‬
‫فیلد ‪ ،Subproject Readonly‬فقط‪-‬خواندنی بودن زیر پروژهها را مشخص میکند‪ .‬اگر به فیلد مربوطه در زیر‬
‫پروژهای مقدار ‪ Yes‬دهید‪ ،‬قابل ویرایش نخواهد بود‪.‬‬
‫فیلد ‪ ،Subproject File‬آدرس و نام فایل زیرپروژه را نشان میدهد‪.‬‬

‫راهنمای جامع ‪  Microsoft Project 2013‬فصل ‪ :17‬کار با خطوط مبنا‬
‫فصل ‪ :۱7‬کار با خطوط مبنا‬
‫وقتی برنامهریزی اولیه تمام میشود عمال تصویری از اهداف پروژه به وجود میآید که باید تا پایان کار با وضعیت‬
‫واقعی مقایسه شود و انحراف های احتمالی را مشخص کند‪ .‬وضعیت جاری برنامه دایما بر اساس اطالعاتی واقعی‬
‫که هر دوره داخل آن ثبت میکنید تغییر میکنند و در نتیجه باید تصویر اولیه پروژه را به شکل دیگری‬
‫ذخیرهسازی کرد؛ این تصویر اولیه خط مبنا )‪ (Baseline‬نامیده میشود و در این فصل با شیوه مدیریت آن آشنا‬
‫خواهیم شد‪.‬‬
‫انواع خط مبنا‬
‫نسخههای پیش از ‪ 2113‬فقط یک خط مبنا داشتند‪ ،‬در حالی که این مقدار در نسخه ‪ 2117‬به ‪ 11‬عدد رسید‪.‬‬
‫اولین خط مبنا که پیش فرض است و ممکن است به جز آن نیاز به استفاده از خط مبنای دیگری نداشته باشید‪،‬‬
‫با عنوان ‪ Baseline‬شناخته میشود‪ .‬سایر خطهای مبنا‪ ،‬با عنوانهای ‪ Baseline1‬تا ‪ Baseline10‬مشخص‬
‫معموال در هر زمان فقط یک خط مبنا کافی است‪ ،‬زیرا خط مبنا نماینده انتظارهای اولیه پروژه است و معموال‬
‫بیش از یک انتظار اولیه وجود ندارد‪ .‬با این حال گاهی انحرافهای بزرگی در گستره یا زمانبندیها به وجود‬

‫میآید‪ ،‬طوری که مقایسه برنامه جاری با برنامهریزی اولیه بیمعنی یا کممعنی میشود‪ .‬در این حالتها خط‬
‫مبنای جدیدی ذخیره میکنند و برنامه جاری را با آن مقایسه میکنند‪ .‬با این حال معموال ترجیح میدهند که‬
‫تصویر برنامه اولیه را هم نگهدارند و به همین خاطر است که امکان ذخیره چند خط مبنا در برنامه گنجانده شده‬
‫است‪.‬‬
‫فیلدهای خط مبنا‬
‫هر خط مبنا‪ ،‬تعدادی از فیلدهای مورد نیاز برنامه اولیه را در قالب فیلدهای دیگری که با عبارت ‪( BaselineX‬به‬
‫جای ‪ X‬شماره خط مبنا قرار میگیرد) شروع میشوند‪ ،‬ذخیره میکند‪ .‬فیلدها از این قرارند‪:‬‬
‫‪BaselineX Budget Cost‬‬ ‫‪‬‬
‫‪BaselineX Budget Work‬‬ ‫‪‬‬
‫‪BaselineX Cost‬‬ ‫‪‬‬
‫‪BaselineX Deliverable Finish‬‬ ‫‪‬‬
‫‪BaselineX Deliverable Start‬‬ ‫‪‬‬
‫‪BaselineX Duration‬‬ ‫‪‬‬
‫‪BaselineX Estimated Duration‬‬ ‫‪‬‬
‫‪BaselineX Estimated Finish‬‬ ‫‪‬‬
‫‪BaselineX Estimated Start‬‬ ‫‪‬‬
‫‪BaselineX Finish‬‬ ‫‪‬‬
‫‪BaselineX Fixed Cost‬‬ ‫‪‬‬
‫‪BaselienX Fixed Cost Accrual‬‬ ‫‪‬‬
‫‪BaselineX Start‬‬ ‫‪‬‬
‫‪BaselineX Work‬‬ ‫‪‬‬

‫نکته مهمی که در مورد فیلدهای خط مبنا وجود دارد‪ ،‬این است که هیچکدام محاسباتی نیستند‪ .‬به عنوان‬
‫مثال‪ ،‬فیلد ‪ Cost‬فیلدی محاسباتی است که هم مقادیر را جمع میزند و هم آنها را در خالصه فعالیتها‬
‫خالصهسازی میکند‪ .‬با این حال‪ ،‬فیلد ‪ Baseline Cost‬اینگونه نیست‪ .‬اگر به عنوان مثال یکی از فعالیتها را‬
‫حذف کنید‪ ،‬مقدارهای آن از خط مبنا نیز حذف می شوند‪ ،‬در حالی که مقدارهای خط مبنای خالصه فعالیتِ آن‬
‫اصالح نمیشوند و در نتیجه مقادیر نادرستی را نشان می دهند‪ .‬با این وجود‪ ،‬در نظر داشته باشید که حذف‬
‫کردن فعالیت‪ ،‬باعث تغییر برنامه میشود و ممکن است الزم باشد که بعد از آن خطمبنای جدیدی ذخیره کنید‪.‬‬
‫ساختار ‪Interim Plan‬‬
‫پیش از این که خط مبناهای اضافی در برنامه گنجانده شوند‪ ،‬قابلیت دیگری به نام ‪ Interim Plan‬گنجانده شد‬
‫تا کمبود خط مبنا را برطرف کند‪ .‬امروزه با وجود ‪ 11‬خط مبنا نیاز چندانی به این قابلیت نیست‪ ،‬ولی همچنان‬
‫در نرمافزار وجود دارد‪Interim Plan .‬ها فقط فیلدهای شروع و پایان را ذخیره میکنند‪.‬‬
‫حداکثر ‪ Interim Plan 11‬میتوان ذخیره کرد که به ترتیب در ‪ Start1‬و ‪ Finish1‬تا ‪ Start10‬و ‪ Finish10‬ذخیره‬
‫می شوند‪ .‬فیلدهای گفته شده را برای مقاصد دیگر نیز می توان استفاده کرد‪ ،‬در نتیجه باید مراقب باشید که اگر‬
‫از ‪Interim Plan‬ها استفاده میکنید‪ ،‬فیلدهایشان را برای منظور دیگری به کار نبرید‪.‬‬
‫ذخیره خط مبنا‬
‫از لحاظ تئوری میتوانید خط مبنا و ‪ Interim Plan‬را دستی نیز ذخیره کنید‪ .‬برای این کار فیلدهای مورد نظر‬
‫خود را به جدول اضافه کرده‪ ،‬فیلدهای مبدا را در آنها کپی کنید‪ .‬دقت کنید که در زمان کپی تمام فعالیتها‬
‫باز باشند‪ .‬عالوه بر آن‪ ،‬مطمئن شوید که فیلتری نیز اجرا نشده است‪.‬‬

‫بهتر است خط مبنا و ‪ Interim Plan‬را با ابزاری که برای این منظور در نظر گرفته شده است ذخیره کنید‪ .‬برای‬
‫این کار ‪ Project| Schedule| Set Baseline| Set Baseline‬را اجرا کنید تا کادر محاوره شکل ‪ 17-1‬باز شود‪.‬‬
‫شکل ‪ :17-1‬کادر محاوره ذخیره خط مبنا و ‪Interim Plan‬‬
‫اولین تنظ یم این است که مشخص کنید برنامه باید به عنوان خط مبنا ذخیره شود یا ‪ .Interim Plan‬اگر گزینه‬
‫‪ Baseline‬را انتخاب کنید‪ ،‬می توانید در کادر بازشوی زیر آن‪ ،‬یکی از یازده خط مبنای موجود را برای ذخیره‬
‫سازی تعیین کنید‪ .‬به این ترتیب اطالعات برنامه فعلی در خط مبنای مشخص شده کپی خواهد شد‪ .‬اگر بعد از‬

‫ذخیره سازی خط مبنا دوباره به کادر محاوره بازگردید‪ ،‬در مقابل خطمبنایی که قبال ذخیره کردهاید‪ ،‬تاریخ‬
‫ذخیره سازی نمایش داده خواهد شد (شکل ‪.)17-2‬‬
‫شکل ‪ :17-2‬نمایش تاریخ ذخیرهسازی خط مبنا‬
‫این مسئله به کاربر کمک میکند که ناخواسته خط مبنا را بازنویسی نکند‪.‬‬

‫برای ذخیره ‪ ،Interim Plan‬گزینه ‪ Set Interim Plan‬را انتخاب کنید‪ .‬بعد از آن میتوانید فیلدهای مبدا و مقصد‬
‫را مشخص کنید‪ .‬فیلدهای مبدا از این قرارند‪:‬‬
‫خطهای مبنا‬ ‫‪‬‬
‫اطالعات فعلی‬ ‫‪‬‬
‫سایر ‪Interim Plan‬ها‬ ‫‪‬‬
‫انعطافپذیری بیشتری که در این مورد و جود دارد‪ ،‬کاربردهای زیادی دارد‪ .‬به عنوان مثال اگر خط مبنایی‬
‫قدیمی وجود داشته باشد که قصد بازنویسی آن را داشته باشید‪ ،‬میتوانید پیش از بازنویسی اطالعات آن را به‬
‫طور محدود به یک ‪ Interim Plan‬منتقل کنید تا اگر در آینده الزم بود‪ ،‬به کار گرفته شود‪.‬‬
‫در میانه کادر‪ ،‬دو گزینه ‪ Entire Project‬و ‪ Selected Tasks‬وجود دارد‪ .‬اگر گزینه اول را انتخاب کنید‪ ،‬کل‬
‫فعالیتها کپی میشوند‪ .‬اگر مایل باشید تعداد محدودی از فعالیتها را ذخیره یا بازنویسی کنید‪ ،‬باید پیش از باز‬
‫کردن کادر محاوره‪ ،‬آنها را انتخاب و در این مرحله گزینه ‪ Selected Tasks‬را فعال کنید‪.‬‬
‫پس از مشخص کردن تنظیمها‪ ،‬روی ‪ OK‬کلیک کنید تا اطالعات ذخیره شوند‪.‬‬
‫بهروز سازی موضعی خط مبنا‬
‫گاهی الزم است که اطالعات خط مبنا یا ‪ Interim Plan‬را بهروز کنید‪ .‬به عنوان مثال فرض کنید قصد بازنویسی‬
‫برنامه را ندارید‪ ،‬ولی به هر دلیل‪ ،‬الزم است که یکی از فعالیتها را حذف کنید‪ .‬با توجه به اینکه اطالعات خط‬
‫مبنا و ‪ Interim Plan‬محاسباتی نیستند‪ ،‬در این شرایط خالصه فعالیتهای فعالیت یا فعالیتهایی که حذف‬
‫شده اند‪ ،‬مقادیر نادرستی را نشان خواهند داد‪ .‬ممکن است به جای حذف فعالیت‪ ،‬تغییراتی در آن داده باشید و‬

‫به هر دلیل مایل باشید که تغییرات در خط مبنا نیز اعمال شود‪ .‬در چنین شرایطی میتوانید فقط فعالیتهایی‬
‫که تغییر کردهاند را در خط مبنا بهروز کنید‪.‬‬
‫میتوانید برای بهروز سازی موضعی خط مبنا و ‪ ،Interim Plan‬کار را دستی یا با ابزارهای مخصوص این کار‬
‫انجام دهید‪ .‬برای بهروز سازی خودکار‪ ،‬فعالیتهایی که قرار است بهروز شوند را انتخاب کرده‪Project| ،‬‬
‫‪ Schedule| Set Baseline| Set Baseline‬را اجرا کنید‪ .‬در کادر محاوره ذخیره خط مبنا‪ ،‬خط مبنا یا ‪Interim‬‬
‫‪ Plan‬مورد نظر خود را انتخاب کنید‪ .‬بعد از آن روی ‪ OK‬کلیک کنید تا اطالعات جدید جایگزین شوند‪.‬‬
‫در زمان بهروز سازی موضعی‪ ،‬با انتخاب گزینه ‪ ، Selected Task‬دو گزینه جدید نیز در اختیارتان قرار خواهند‬
‫گرفت‪ .‬اولین مسئله ای که مطرح است‪ ،‬این است که با تغییر دادن یک یا چند فعالیت‪ ،‬تمام خالصه فعالیتهایی‬
‫که به طور مستقیم یا غیر مستقیم به آنها مربوط می شوند نیز باید اصالح شوند‪ .‬اگر مایل نیستید که خالصه‬
‫فعالیتهای مربوط به آنها اصالح شوند‪ ،‬گزینه ‪ To all summary tasks‬را غیر فعال و در غیر این صورت فعال‬
‫کنید‪ .‬توجه داشته باشید که فیلدهای خط مبنا و ‪ Interim Plan‬محاسبانی نیستند و بدون فعال بودن این گزینه‬
‫به طور خودکار اصالح نخواهند شد‪.‬‬
‫گزینه گفته شده‪ ،‬تمام خالصه فعالیتهای برنامه را بر اساس فعالیتها و خالصه فعالیتهای بهروز شده اصالح‬
‫میکند‪ .‬اگر گزینه دوم‪ From subtasks into selected summary task(s) ،‬را انتخاب کنید‪ ،‬خالصه فعالیتهایی‬
‫که برای بهروز شدن انتخاب شدهاند بر اساس زیرمجموعههایشان (که میتوانند انتخاب نشده باشند) اصالح‬
‫کنترل خط مبنا‬
‫همانطور که در ابتدا نیز توضیح داده شد‪ ،‬خط مبناها و ‪Interim Plan‬ها برای محاسبات کنترل پروژه به کار‬
‫میروند‪ .‬این مسایل در فصلهای بعد توضیح داده میشوند‪ .‬اگر مایل باشید مقدارهای ذخیره شده در خطهای‬

‫مبنا و ‪Interim Plan‬ها را کنترل کنید‪ ،‬میتوانید از راههایی که در این قسمت توضیح داده میشود استفاده‬
‫اولین راه‪ ،‬اضافه کردن فیلدهای آنها به جدولها است‪ .‬راه دوم‪ ،‬نمایش آنها در نمودارهایی مانند نمودار گانت‬
‫است‪.‬‬
‫برای نمایش آنها در نمودار هم می توانید عناصر تصویری جدید را به طور دستی بسازید و هم میتوانید از‬
‫گزینههای سریعی که برای این کار وجود دارد استفاده کنید‪ .‬برای این کار روی ‪Format| Bar Styles| Baseline‬‬
‫کلیک کرده‪ ،‬خط مبنایی که قصد دارید نمایش داده شود را انتخاب کنید‪.‬‬
‫پاک کردن خط مبنا‬
‫|‪Project| Schedule| Set Baseline‬‬ ‫اگر به هر دلیلی الزم است که یک خط مبنا یا ‪ Interim Plan‬را پاک کنید‪،‬‬
‫‪ Clear Baseline‬را اجرا کنید تا کادر محاوره شکل ‪ 17-3‬باز شود‪.‬‬
‫شکل ‪ :17-3‬کادر محاوره پاک کردن خط مبنا و ‪Interim Plan‬‬

‫در باالی کادر محاوره گزینههایی برای انتخاب خط مبنا یا ‪ Interim Plan‬وجود دارد‪ .‬بعد از انتخاب یکی از‬
‫گزینههای گفته شده‪ ،‬لیست خط مبناها یا ‪Interim Plan‬ها در کادر بازشو قابل دسترسی خواهد بود و میتوانید‬
‫آنچه قرار است پاک شود را انتخاب کنید‪.‬‬
‫پیش از کلیک کردن ‪ ،OK‬یکی از دو گزینه ‪ Entire Project‬یا ‪ Selected tasks‬را انتخاب کنید تا مشخص شود‬
‫که باید تمام اطالعات پاک شوند یا تنها اطالعات فعالیت هایی خاص‪ .‬اگر بخواهید گزینه دوم را انتخاب کنید‪،‬‬
‫باید پیش از مراجعه به کادر محاوره فعالیتهای مورد نظر خود را انتخاب کرده باشید‪.‬‬
‫نیاز به توضیح نیست که می توانید اطالعات را به طور دستی نیز پاک کنید‪ .‬در این حالت باید توجه کنید که‬
‫تمام اطالعات پاک شوند‪.‬‬
‫نمایش خط مبنا‬
‫میتوانید برای نمایش خط مبنا میلههای جدیدی با تنظیمهای مناسب که در فصل ‪ 25‬توضیح داده شده است‬
‫به نمودار گانت اضافه کنید‪ .‬عالوه بر آن میتوانید روی ‪ Format| Bar Styles| Baseline‬کلیک کنید تا منویی از‬
‫خطوط مبنا باز شود‪ .‬هر خط مبنایی که مایل باشید را میتوانید انتخاب کنید تا در کنار زمانبندی جاری در‬
‫نمودار گانت نشان داده شود (شکل ‪.)17-4‬‬

‫شکل ‪ :17-4‬اضافه شدن خط مبنا به نمودار گانت‬
‫در شکل قبل خط مبنای هر فعالیت با میلهای باریکتر همراه با زمانبندی جاری نمایش داده شده است‪ .‬در این‬
‫مثال زمانبندی جاری جلوتر از برنامهریزی اولیه است‪.‬‬
‫کنترل انحرافها‬
‫میتوانید فیلدهای ‪ Finish Variance‬و ‪ Start Variance‬را به جدول اضافه کنید‪ .‬این دو فیلد انحراف زمانبندی‬
‫جاری و خط مبنا را نشان میدهند‪.‬‬
‫راه اصولی و رایج برای کنترل تاخیر این است که خط مبنای مناسبی ذخیره کرده باشید و تاخیر پروژه را از‬
‫فیلد ‪ Finish Variance‬خالصه فعالیت پروژه بخوانید‪ .‬البته در نظر داشته باشید که مدت زمانی که در این فیلد‬
‫نمایش داده میشود مانند تمام مدت زمان های دیگر‪ ،‬مدت زمان کاری است‪ ،‬نه مدت زمان تقویمی‪ .‬این در‬
‫حالی است که در پروژهها بیشتر به تاخیر تقویمی توجه میشود‪ .‬اگر نیاز به تاخیر تقویمی داشته باشید‬

‫میتوانید یک فیلد اختصاصی برای این کار در نظر بگیرید و با نوشتن فرمولی مناسب‪ ،‬مطابق با توضیحات فصل‬
‫‪ ،18‬تاخیر تقویمی را با مقایسه زمانبندی جاری و خط مبنا محاسبه و ارائه کنید‪.‬‬
‫محاسبه ارزش کسب شده‬
‫اکثر محاسبات تحلیل ارزش کسب شده نیاز به مقادیر خط مبنا دارند‪ .‬خط مبنای پیشفرضی که برای این‬
‫محاسبات به کار میرود ‪ Baseline‬است‪ ،‬ولی اگر مایل باشید میتوانید به جای آن از ‪ Baseline1‬یا یکی دیگر از‬
‫خطوط مبنا استفاده کنید‪ .‬این تنظیم را هرگاه که مایل باشید میتوانید تغییر دهید‪.‬‬
‫برای تعیین خط مبنای تحلیل ارزش کسب شده به ‪ File| Options| Advanced‬بروید و خط مبنای دلخواه خود‬
‫را در کادر بازشوی ‪ Baseline for Earned Value Calculation‬انتخاب کنید (شکل ‪.)17-5‬‬

‫شکل ‪ :17-5‬انتخاب خط مبنای محاسبه تحلیل ارزش کسب شده‬
‫محاسبات تحلیل ارزش کسب شده در فصلهای ‪ 21‬و ‪ 21‬توضیح داده شدهاند‪.‬‬

‫راهنمای جامع ‪  Microsoft Project 2013‬فصل ‪ :18‬فرمول نویسی و فیلدهای اختصاصی‬
‫فصل ‪ :۱۸‬فرمول نویسی و فیلدهای اختصاصی‬
‫‪ Project‬انبوهی از امکانات را در اختیار کاربر میگذارد‪ ،‬با این حال ممکن است نیازهای خاصی داشته باشید که‬
‫در آن پیشبینی نشده باشد‪ .‬به همین خاطر دو امکان در نرمافزار گنجانده شده است؛ یک امکان فرمولنویسی و‬
‫تنظیم فیلدهای اختصاصی است که در این فصل توضیح داده میشود و دیگری امکان برنامهنویسی ‪ VBA‬است‬
‫که در این کتاب پوشش داده نمیشود و به طور کامل در کتاب راهنمای جامع برنامهنویسی ‪ VBA‬در ‪Microsoft‬‬
‫‪ ،Project‬ترجمه این نگارنده و منتشر شده از سوی انتشارات دیباگران تهران توضیح داده شده است‪.‬‬
‫انواع فیلدهای اختصاصی‬
‫هر فیلد می تواند نوع خاصی از اطالعات را در خود ذخیره کند‪ .‬به عنوان مثال‪ ،‬فیلد ‪ Duration‬مدت زمان‪ ،‬فیلد‬
‫‪ Start‬تاریخ‪ ،‬فیلد ‪ Cost‬مقدارهای مالی و فیلد ‪ Work‬نفر‪.‬روز را ذخیره میکنند‪ .‬نوع داده فیلدهای اختصاصی‬
‫قابل ت عریف نیست‪ ،‬در عوض هر کدام از فیلدهای اختصاصی نوع داده خاصی را میپذیرد و به جای تعریف نوع‬
‫داده‪ ،‬باید فیلد اختصاصی مناسبی را انتخاب کنید‪.‬‬

‫فیلدهای اختصاصی ‪ Project‬و نوع داده هرکدام‪ ،‬از این قرار است‪:‬‬
‫‪ Cost1‬تا ‪ :Cost10‬مقادیر مالی‬ ‫‪‬‬
‫‪ Date1‬تا ‪ :Date10‬تاریخ‬ ‫‪‬‬
‫‪ Duration1‬تا ‪ :Duration10‬مدت زمان‬ ‫‪‬‬
‫‪ Finish1‬تا ‪ :Finish10‬تاریخ (نوع داده این فیلدها تفاوتی با فیلدهای ‪ DateX‬ندارد و تفاوت نام آنها‬ ‫‪‬‬
‫برای ایجاد تمایز بین انواع تاریخ است‪ .‬از این فیلدها برای ذخیره ‪Interim Plan‬ها نیز استفاده میشود‬
‫و باید توجه داشته باشید که در صورت استفاده از این قابلیت‪ ،‬نباید از این فیلدها برای منظور دیگری‬
‫استفاده کنید)‬
‫‪ Flag1‬تا ‪ :Flag20‬مقادیر بولی (معموال از این نوع داده برای عالمت زدن استفاده میشود)‬ ‫‪‬‬
‫‪ Number1‬تا ‪ :Number20‬عدد‬ ‫‪‬‬
‫‪ Outline Code1‬تا ‪ :Outline Code10‬ساختارهای شکست (توضیحات بیشتر در فصل ‪)14‬‬ ‫‪‬‬
‫‪Interim‬‬ ‫‪ Start1‬تا ‪ :Start10‬تاریخ (معموال برای ذخیرهسازی تاریخهای شروع استفاده میشود‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫‪Plan‬ها نیز در این فیلدها ذخیره میشوند)‬
‫‪ Text1‬تا ‪ :Text30‬متن‬ ‫‪‬‬
‫توجه داشته باشید که تعداد هر نوع فیلد محدود است‪ ،‬به همین خاطر ممکن است در برخی کاربردها دچار‬
‫مشکل شوید‪ .‬ب ه عنوان مثال‪ ،‬اگر محاسبات برنامه زیاد باشد‪ ،‬ممکن است ‪ 21‬فیلد عددی برایتان کافی نباشد‪.‬‬

‫در چنین مواقعی باید از ابتدا برنامهریزی مناسبی کنید و در صورت امکان برخی اطالعاتی که با نوعی غیر از‬
‫عدد نیز قابل ثبت هستند را در فیلدهای دیگر قرار دهید‪ .‬به عنوان مثال‪ ،‬اگر قرار نیست از مجموعهای‬
‫خروجی های عددی استفاده محاسباتی کنید (آخرین نتیجه محاسبات هستند) و کمبود فیلدهای عددی دارید‪،‬‬
‫میتوانید آن دسته را در فیلدهای متن ذخیره کنید‪.‬‬
‫همانطور که دیده میشود‪ ،‬به ازای تمام انواع دادههای ‪ ،Project‬فیلد اختصاصی وجود ندارد‪ .‬درصد و نفر‪.‬روز‬
‫نمونههایی از این نوع داده ها هستند‪ .‬اگر نیاز به کار با این نوع دادهها دارید‪ ،‬باید آنها را در فیلدی با نوع داده‬
‫دیگر که با آن سازگار باشد و محاسبات را دچار مشکل نکند ذخیره کنید‪.‬‬
‫عملکرد فیلدهای اختصاصی‬
‫مهمترین خصوصیتهای هر فیلد از این قرار است‪:‬‬
‫محاسباتی یا غیر محاسباتی بودن‪ :‬برخی فیلدها محاسباتی هستند‪ ،‬در حالی که برخی دیگر‬ ‫‪‬‬
‫مقدارهایی که کاربر وارد میکند را نشان میدهند‪ .‬فیلدهای اختصاصی میتوانند هر دو حالت را‬
‫داشته باشند‪.‬‬
‫ارتباط با سایر فیلدها‪ :‬اکثر فیلدها با یکدیگر ارتباط دارند؛ به این معنی که اگر یکی از آنها را‬ ‫‪‬‬
‫تغییر دهید‪ ،‬ممکن است برخی فیلدهای دیگر نیز تغییر کنند‪ .‬فیلدهای اختصاصی میتوانند ارتباطی‬
‫با فیلدهای دیگر نداشته باشند‪ ،‬ولی اگر آنها را محاسباتی کنید‪ ،‬میتوانند بر اساس فیلدهای دیگر‬
‫مقدار بگیرند‪ .‬توجه داشته باشید که در این حالت ارتباط یک طرفه است‪ ،‬یعنی فیلدهای اختصاصی‬
‫میتوانند بر اساس سایر فیلدها تغییر کنند‪ ،‬ولی عکس آن ممکن نیست‪ .‬برای آنچه گفته شد‬
‫تبصرهای میتوان قایل شد‪ ،‬که در ادامه توضیح داده خواهد شد‪.‬‬

‫زمانمند بودن‪ :‬بعضی فیلدها عالوه بر نوع معمولی‪ ،‬نوع زمانمند نیز دارند‪ .‬با این حال متاسفانه‬ ‫‪‬‬
‫هیچکدام از فیلدهای اختصاصی قابلیت زمانمند شدن ندارند‪.‬‬
‫محاسباتی و دستی بودن همزمان‪ :‬برخی فیلدها هم محاسباتی هستند و هم میتوان مقدارهای‬ ‫‪‬‬
‫آنها را به طور دستی وارد کرد‪ .‬فیلدهای اختصاصی چنین قابلیتی ندارند‪.‬‬
‫کاربرد فیلدهای اختصاصی‬
‫پیش از این گفته شد که فیلدهای اختصاصی به خودی خود در ‪ Project‬استفاده نمیشوند و در نتیجه کاربرد‬
‫آنها را فقط کاربر تعیین میکند‪ .‬با این حال‪ ،‬باید این موارد استثنا را در نظر داشت‪:‬‬
‫‪Interim Plan‬ها‪ :‬در نسخههای قدیمی ‪ Project‬فقط یک خط مبنا وجود داشت‪ ،‬در نتیجه اگر‬ ‫‪‬‬
‫کاربری نیاز به ثبت بیش از یک برنامه اولیه داشت‪ ،‬مجبور بود که از ‪Interim Plan‬ها استفاده کند‪ .‬هر‬
‫‪ Interim Plan‬برای ذخیره اطالعات خود از تعدادی فیلد اختصاصی استفاده میکند‪ .‬حداکثر ده‬
‫‪ Interim Plan‬میتوان ذخیره کرد که در این حالت برنامه شماره ‪ n‬در فیلدهای ‪ Startn‬و ‪Finishn‬‬
‫ذخیره میشوند‪.‬‬
‫‪Add-‬‬ ‫برنامههای جانبی‪ Project :‬قابلیت استفاده از ‪ Plug-in‬یا ‪ Add-in‬را دارد‪ .‬منظور از ‪ Plug-in‬یا‬ ‫‪‬‬
‫‪ ،in‬برنامههایی است که افراد یا شرکتهای دیگر تهیه کردهاند و قابلیتهای جدیدی را به نرمافزار‬
‫اضافه میکنند‪ .‬این نرمافزارها در نسخه ‪ 2113‬عمدتا ‪ App‬نامیده میشوند‪ .‬برخی از این برنامهها از‬
‫برخی فیلدهای اختصاصی نیز استفاده میکنند‪.‬‬
‫در نسخههای قدیمی ‪ Project‬قابلیت محدودی برای تحلیل پرت نیز وجود داشت که برای کار از برخی فیلدهای‬
‫اختصاصی استفاده میکند‪ .‬این قابلیت در نسخه ‪ 2111‬حذف شد‪.‬‬

‫اگر از هرکدام از موارد گفته شده استفاده می کنید‪ ،‬باید دقت کنید که از فیلدهای مورد نیاز آن مورد یا موارد‬
‫برای منظور دیگری استفاده نکنید‪ ،‬چون در این حالت اطالعات مورد نیاز یک بخش توسط بخش دیگر‬
‫بازنویسی شده‪ ،‬عملکرد برنامه دچار مشکل خواهد شد‪.‬‬
‫تنظیم فیلدهای اختصاصی‬
‫اولین قدم برای استفاده از فیلدهای اختصاصی‪ ،‬اضافه کردن آنها به جدول است‪ .‬البته این کار اجباری نیست‪،‬‬
‫ولی چون معموال نیاز به وارد کردن اطالعات یا مرور آنها هست‪ ،‬فیلد را به جدول اضافه میکنند‪.‬‬
‫اگر قصد دارید از فیلد فقط برای ذخیرهسازی مقادیر استفاده کنید‪ ،‬میتوانید هیچ تنظیم اضافهای انجام ندهید؛‬
‫ولی توجه داشته باشید که در این حالت هم بهتر است که نام فیلد را تغییر دهید تا مشخص شود که فیلد‬
‫اشغال شده است و کاربرد آن نیز مشخص شود‪.‬‬
‫برای تنظیم فیلد‪ ،‬روی عنوان آن کلیک راست کرده‪ ،‬از منویی که باز میشود ‪ Customize Field‬را انتخاب‬
‫کنید‪ .‬با این کار کادر محاوره شکل ‪ 18-1‬باز خواهد شد‪.‬‬

‫شکل ‪ :18-1‬کادر محاوره تنظیم فیلدهای اختصاصی‬

‫قسمت باالی کادر که ‪ Field‬نام دارد‪ ،‬برای انتخاب فیلد است‪ .‬در باال دو گزینه برای مشخص کردن فیلدهای‬
‫مربوط به فعالیتها و منابع وجود دارد‪ ،‬زیرا عملکرد فیلدها در قبال فعالیتها و منابع جداگانه و مستقل تعریف‬
‫میشود‪ .‬گزینه سوم که ‪ Project‬نام دارد‪ ،‬برای کارهای سازمانی است و در این کتاب بررسی نمیشود‪ .‬در سمت‬
‫راست کادر بازشویی به نام ‪ Type‬قرار دارد که برای انتخاب نوع فیلد است‪ .‬پس از تعیین گزینهها‪ ،‬فیلدهای‬
‫مربوطه در لیست نمایش داده می شوند‪ .‬فیلد مورد نظر خود را در این مرحله انتخاب کنید‪ .‬تنظیمها فقط به‬
‫فیلدی که در این مرحله انتخاب کردهاید اعمال خواهند شد‪ .‬توجه کنید که اگر فیلد را به جدول اضافه کرده‬
‫باشید و بعد از آن‪ ،‬گزینه ‪ Customize Fields‬را از منوی میانبری که با کلیک راست روی عنوان آن باز میشود‬
‫انتخاب کرده باشید‪ ،‬فیلد مورد نظر به طور خودکار در لیست انتخاب خواهد شد‪.‬‬
‫در وسط کادر محاوره سه دکمه زیر وجود دارند‪:‬‬
‫دکمه ‪ :Rename‬روی این دکمه کلیک کنید تا کادر محاورهای باز شود و نام فیلد را از شما دریافت‬ ‫‪‬‬
‫کند‪ .‬پس از این‪ ،‬فیلد هم با نام جدید و هم با نام قدیم شناخته میشود و با هر دو نام میتوانید به آن‬
‫ارجاع دهید‪ .‬توجه داشته باشید که اگر در برنامه از فیلدهای اختصاصی متعددی استفاده میکنید‪،‬‬
‫بهتر است که به تمام آنها نامهای مناسبی اختصاص دهید تا با مرور زمان دچار سردرگمی نشوید‪.‬‬
‫دکمه ‪ :Delete‬پیش از این بارها توضیح داده شد که فیلدهای ‪ Project‬قابل حذف نیستند‪ .‬وقتی روی‬ ‫‪‬‬
‫این دکمه کلیک کنید‪ ،‬اطالعات اختصاصیسازی فیلد پاک میشوند و به هر حال فیلد از بین نخواهد‬
‫رفت‪.‬‬
‫دکمه ‪ :Import Field‬این دکمه برای وارد کردن تنظیمها از پروژهای دیگر است‪ .‬عملکرد این دکمه و‬ ‫‪‬‬
‫دکمههای مشابه در فصل ‪ 23‬توضیح داده شده است‪.‬‬

‫در پایین صفحه نیز چهار قسمت زیر وجود دارند‪:‬‬
‫‪ :Custom Attribute‬این قسمت عملکرد فیلد را در فعالیتها (و نه خالصهفعالیتها) و منابع‬ ‫‪‬‬

‫مشخص میکند‪.‬‬
‫‪ :Calculation for task and group summary rows‬این قسمت عملکرد فیلد را در آیتمهای‬ ‫‪‬‬
‫خالصهساز‪ ،‬یعنی خالصه فعالیتها و سرفصلهای دستهبندی‪ ،‬مشخص میکند‪.‬‬
‫‪ :Calculation for assignment rows‬این قسمت برای تعیین عملکرد فیلد در مورد تخصیصهایی‬ ‫‪‬‬
‫که در نماهای ‪ Task Usage‬و ‪ Resource Usage‬وجود دارند به کار میرود‪.‬‬
‫‪ :Values to display‬این قسمت شیوه نمایش اطالعات فیلد را تعیین میکند‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫گزینههای قسمت اول‪ ،‬یعنی ‪ ،Custom Attributes‬از این قرارند‪:‬‬
‫‪ :None‬اگر این گزینه را انتخاب کرده باشید‪ ،‬فیلد غیر محاسباتی خواهد بود‪ .‬در این حالت مقدار فیلد‬ ‫‪‬‬
‫در مورد تمام فعالیتها (و نه خالصه فعالیتها) و منابع باید به طور دستی وارد شود‪ .‬این گزینه برای‬
‫‪ Outline Code‬ها قابل استفاده نیست‪ ،‬زیرا طراحی این نوع فیلد برای این است که با تعریف سطوح و‬
‫جدول مقادیر قابل مقدار دهی باشد‪.‬‬
‫‪ :Lookup‬اگر این گزینه را انتخاب کنید‪ ،‬میتوانید قالببندی مقدارهای ورودی یا جدول مقادیر مجاز‬ ‫‪‬‬
‫را تعریف کنید‪ .‬در این حالت نیز مقادیر محاسباتی نخواهند بود‪ ،‬ولی هر مقداری مجاز نخواهد بود‪.‬‬
‫این گزینه برای ‪Flag‬ها قابل استفاده نیست‪ ،‬زیرا این نوع فیلد فقط دو مقدار ‪ Yes‬و ‪ No‬را میپذیرد و‬
‫تعریف قالب ورودی یا جدول مقادیر مجاز برای آن معنایی نخواهد داشت‪.‬‬

‫‪ :Formula‬اگر این گزینه را انتخاب کنید‪ ،‬میتوانید فرمولی برای محاسبه مقادیر وارد کنید‪ .‬در این‬ ‫‪‬‬
‫‪Outline‬‬ ‫حالت فیلد محاسباتی به شمار میرود و مقادیر آن به طور دستی وارد نخواهند شد‪ .‬فیلدهای‬
‫‪ Code‬چنین گزینهای ندارند و مقدارهای آنها اجبارا به طور دستی وارد میشوند‪.‬‬
‫فراموش نکنید که گزینههای قسمت قبل برای تعیین عملکرد فیلد در فعالیتها و منابع است و خالصهفعالیتها‬
‫و سرفصلهای گروهبندی را شامل نمیشود‪ .‬این تنظیمها در گزینههای قسمت دوم‪ ،‬یعنی ‪Calculation for‬‬
‫‪ task and group summary rows‬قرار دارند و به شرح زیر میباشند‪:‬‬
‫‪ :None‬عملکرد این گزینه مانند گزینه مشابهش در قسمت قبل است‪ .‬اگر انتخاب شده باشد‪ ،‬خالصه‬ ‫‪‬‬
‫فعالیتها و سرفصلهای گروهبندی دستی مقدار خواهند گرفت‪ .‬این گزینه برای ‪Outline Code‬ها‬
‫قابل استفاده نیست‪.‬‬
‫‪ :Rollup‬این گزینه کاربرد فراوانی دارد و بدون وجود آن انجام بسیاری از کارها ممکن نخواهد بود‪ .‬در‬ ‫‪‬‬
‫واقع‪ ،‬این قسمت از کادر محاوره برای تعیین عملکرد آیتمهایی است که اطالعات را خالصهسازی‬
‫میکنند و این گزینه نیز برای تعریف چگونگی خالصهسازی طراحی شده است‪ .‬وقتی آن را انتخاب‬
‫کنید میتوانید یکی از انواع شیوههای خالصهسازی را مشخص کنید‪ .‬فیلدهای ‪ Outline Code‬و ‪Text‬‬
‫قابل خالصهسازی نیستند و سایر فیلدها هرکدام دارای چند گزینه از انواع گزینههای خالصهسازی زیر‬
‫هستند‪:‬‬
‫‪ :Average o‬میانگینگیری تمام آیتمهایی که خالصهساز نیستند و مستقیم یا غیر مستقیم‬

‫زیرمجموعه خالصهساز قرار میگیرند‪.‬‬
‫‪ :Average first sublevel‬میانگینگیری آیتمهای معمولی و خالصهسازی که مستقیما‬ ‫‪o‬‬

‫زیرمجموعه خالصهساز اصلی قرار گرفتهاند و به عبارت دیگر در اولین سطح زیرمجموعه آن‬
‫قرار دارند‪ .‬توجه داشته باشید که در این آیتم و آیتم قبلی به هر حال تمام آیتمها‬

‫خالصهسازی میشوند‪ ،‬ولی تفاوت آنها را به نوعی میتوان در ضریب وزنی آنها در نظر‬
‫گرفت‪.‬‬
‫‪ :Maximum‬ماکزیمم مقادیر اولین سطح است‪ ،‬که برابر با ماکزیمم تمام آیتمهای غیر‬ ‫‪o‬‬
‫خالصهساز زیرمجموعه نیز هست‪.‬‬
‫‪ :Minimum‬مینیمم اولین سطح است‪ ،‬که برابر با مینیمم تمام آیتمهای غیر خالصهساز‬ ‫‪o‬‬
‫زیرمجوعه نیز هست‪.‬‬
‫‪ :Sum o‬مجموع آیتمهای اولین سطح را نتیجه میدهد‪ .‬این مقدار برابر با مجموع تمام‬
‫آیتمهای غیر خالصه سازی است که به طور مستقیم یا غیر مستقیم زیرمجموعه خالصهساز‬
‫قرار دارند‪.‬‬
‫‪ :Or‬برابر با ترکیب فصلی آیتمهای اولین سطح است‪ .‬این مقدار با ترکیب فصلی تمام‬ ‫‪o‬‬
‫آیتمهای غیر خالصهساز زیر مجموعه نیز برابر است‪ .‬ترکیب فصلی برای مقادیر بولی (درست‬
‫و نادرست) به کار میرود و زمانی مقدار درست را نتیجه میدهد که حداقل یکی از‬
‫ورودیهایش درست باشد‪.‬‬
‫‪ :And‬ترکیب عطفی آیتمهای اولین سطح است‪ .‬این مقدار با ترکیب عطفی تمام آیتمهای‬ ‫‪o‬‬
‫غیر خالصهساز زیرمجموعه نیز برابر است‪ .‬ترکیب فصلی نیز برای مقادیر بولی به کار میرود‬
‫و فقط زمانی خروجی درست خواهد بود که همه ورودیها درست باشند‪.‬‬
‫‪ :Count All‬تعداد تمام آیتمهای خالصهساز یا غیر خالصهسازی که به طور مستقیم یا غیر‬ ‫‪o‬‬
‫مستقیم زیرمجموعه خالصهساز اصلی هستند را نشان میدهد‪.‬‬

‫‪ :Count first sublevel‬تعداد آیتمهای خالصهساز یا غیر خالصهسازی که در اولین سطح‬ ‫‪o‬‬
‫زیرمجموعه خالصهساز اصل هستند را نشان میدهد‪.‬‬
‫‪ :Count nonsummaries‬تمام آیتمهای غیر خالصهسازی که به طور مستقیم یا غیر‬ ‫‪o‬‬

‫مستقیم زیرمجموعه خالصهساز اصلی هستند را نشان میدهد‪.‬‬
‫‪ :Use Formula‬این گزینه زمانی فعال است که برای قسمت قبل )‪ (custom attributes‬نیز از گزینه‬ ‫‪‬‬
‫‪ Formula‬استفاده کرده باشید‪ .‬در این حالت مقدار خالصه فعالیتها و سرفصلهای گروهبندی نیز بر‬
‫اساس همان فرمول قبلی محاسبه میشوند‪ .‬اگر از نوع دادهای استفاده کنید که قابل خالصهسازی‬
‫نباشد یا گزینه خالصهسازی مناسبی برای آن وجود نداشته باشد‪ ،‬میتوانید فرمول پیچیدهتری وارد‬
‫کنید که مقدار خالصه فعالیتها و سرفصلها را نیز آنگونه که مایل هستید خالصهسازی کند‪ .‬برای‬
‫این منظور باید فرمولهایی شرطی بنویسید که برای آیتمهای اصلی و آیتمهای خالصهساز از دو‬
‫زیرفرمول جداگانه استفاده کند‪.‬‬
‫گزینههای قسمت سوم‪ ،‬یعنی ‪ Calculation for assignment rows‬از این قرارند‪:‬‬
‫‪ :None‬اگر این گزینه را انتخاب کنید‪ ،‬فیلد در مورد تخصیصها دستی مقدار خواهد گرفت‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ :Roll down unless manually entered‬اگر این گزینه را انتخاب کنید‪ ،‬ردیفهای مربوط به‬ ‫‪‬‬
‫تخصیص ها به طور خودکار بر اساس مقدارهای فعالیت یا منبع مربوطه مقدار میگیرند‪ .‬در عین حال‬
‫اگر مایل باشید می توانید مقدارهای دیگری را به طور دستی وارد کنید تا جایگزین آنها شوند‪.‬‬
‫مقداری که به تخصیصها داده میشود معموال برابر با مقدار فعالیت یا منبع است‪.‬‬
‫گزینه قسمت چهارم‪ ،Values to display ،‬از این قرارند‪:‬‬
‫‪ :Data‬اگر این گزینه انتخاب شده باشد‪ ،‬مقدارِ سلولها نمایش داده میشود‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫‪ :Graphical Indicators‬اگر این گزینه را انتخاب کنید‪ ،‬به جای مقادیر‪ ،‬عالمتهایی نمایش داده‬ ‫‪‬‬
‫میشوند که وابسته به مقادیر هستند و نوع وابستگیشان هم قابل تعریف است‪.‬‬
‫تعریف جدول مقادیر‬
‫یکی از گزینههای قسمت ‪ ، Custom Attributes‬این است که مقدارها از جدول خوانده شوند‪ .‬برای این کار باید‬
‫روی دکمه ‪ Lookup‬کلیک کنید تا کادر محاوره شکل ‪ 18-2‬باز شود‪.‬‬

‫شکل ‪ :18-2‬تعیین جدول مقادیر‬

‫توجه داشته باشید که این کادر محاوره در مورد کدهای ساختاری (‪Outline Code‬ها) تنظیمهای بیشتری دارد‪.‬‬
‫این مسئله در فصل ‪ 14‬توضیح داده شده و در این فصل کادر محاوره مربوط به سایر فیلدها توضیح داده‬
‫میشود‪ .‬تفاوت کدهای ساختاری با سایر فیلدها در این است که کدهای ساختاری میتوانند چندین سطح‬
‫داشته باشند‪ ،‬در حالی که سایر فیلدها تک سطحی هستند‪.‬‬
‫در باالی جدول لیستی از مقادیر وجود دارد‪ .‬مقدارهای مورد نظر خود را در آن وارد کنید (شکل ‪.)18-3‬‬
‫شکل ‪ :18-3‬وارد کردن مقادیر‬
‫مقادیر با همان ترتیبی که در جدول وارد شده باشند در کادرهای بازشو نمایش داده میشوند‪ .‬به همین خاطر‬
‫بهتر است که ترتیب مناسبی برای آن ها در نظر بگیرید‪ .‬اگر بعد از وارد کردن مقادیر مایل به تغییر دادن ترتیب‬
‫آنها باشید‪ ،‬باید گزینه مورد نظر خود را انتخاب کرده‪ ،‬روی فلشهای باال و پایینی که در سمت راست قرار‬
‫دارند کلیک کنید‪.‬‬
‫معموال برای مشخص کردن مقادیر از عبارتهای کوتاه استفاده میکنند‪ .‬اگر عبارتها نیاز به شرح داشته باشند‪،‬‬
‫میتوانید شرح مورد نظر خود را در ستون ‪ Description‬وارد کنید‪ .‬در نسخههای قبل از ‪ 2117‬در زمان‬

‫گروهبندی برای سرفصلها به جای نام (ستون ‪ )Value‬از شرحی که در ستون ‪ Description‬وارد شده بود‬
‫استفاده میشد‪ ،‬مگر اینکه شرحی وارد نشده باشد‪ .‬با این حال نسخه ‪ 2117‬و ‪ 2111‬در این شرایط از شرح‬
‫استفاده نمیکند‪.‬‬
‫گزینه ‪ Display indenting in lookup table‬تنها در مورد ‪Outline Code‬ها فعال میشود‪.‬‬
‫اگر مایل باشید می توانید یکی از مقدارهای وارد شده در جدول را به عنوان پیشفرض انتخاب کنید‪ .‬در این‬
‫حالت تمام آیتمها به طور پیش فرض همان مقدار را خواهند داشت‪ ،‬مگر اینکه آن را تغییر دهید‪ .‬برای فعال‬
‫کردن این سیستم‪ ،‬گزینه ‪ Use a value from the table as the default entry for the field‬را فعال کنید‪ .‬بعد‬
‫از آن مقداری که قرار است پیشفرض باشد را انتخاب کرده‪ ،‬روی ‪ Set Default‬کلیک کنید‪.‬‬
‫همانطور که گفته شد‪ ،‬مقدارهای جدول به طور پیشفرض بر اساس ترتیبی که در لیست دارند در کادرهای‬
‫بازشو نمایش داده میشوند‪ .‬می توانید مقدارها را به طور دستی جابجا کنید تا ترتیب مناسبی داشته باشند‪.‬‬
‫عالوه بر آن‪ ،‬اگر الزم باشد که آیتمها را بر اساس حروف الفبا مرتب کنید‪ ،‬میتوانید از قسمت ‪Display order‬‬
‫کادر محاوره استفاده کنید‪ .‬برای این کار روی عالمت ‪ +‬کنار این قسمت کلیک کنید تا باز شود (شکل ‪.)18-4‬‬
‫شکل ‪ :18-4‬قسمت تعیین ترتیب آیتمها‬
‫یکی از گزینههای ‪ Sort ascending‬یا ‪ Sort descending‬را انتخاب کرده‪ ،‬روی دکمه ‪ Sort‬کلیک کنید تا ترتیب‬
‫آیتم ها بر حسب حروف الفبا به طور صعودی یا نزولی‪ ،‬مرتب شود‪ .‬این کار به طور خودکار انجام نمیشود و‬
‫هرگاه که الزم باشد باید گزینه را انتخاب کرده‪ ،‬روی ‪ Sort‬کلیک کنید‪.‬‬

‫در پایین کادر محاوره قسمت دیگری به نام ‪ Data entry options‬وجود دارد‪ .‬وقتی آن را باز کنید‪ ،‬دو گزینه‬
‫دیگر در اختیارتان قرار خواهد گرفت (شکل ‪.)18-5‬‬
‫شکل ‪ :18-5‬تنظیم رفتار فیلد در مورد مقدارهای جدید‬
‫اگر گزینه اول غیر فعال باشد‪ ،‬کاربر قادر به وارد کردن مقداری جز آنچه در جدول وجود دارد‪ ،‬نخواهد بود‪ .‬اگر‬
‫آن را فعال کنید‪ ،‬چنین مقدارهایی نیز پذیرفته میشوند و بعد از آن در جدول نیز اضافه خواهند شد‪.‬‬
‫گزینه دوم فقط برای کدهای ساختاری فعال میشود‪.‬‬
‫پس از خارج شدن از کادر محاوره میتوانید به فیلد مقدار دهید‪ .‬میتوانید مقدارهای مورد نظر خود را در فیلد‬
‫تایپ کنید‪ ،‬که در این صورت اگر مقدار در جدول وجود داشته باشد‪ ،‬پذیرفته میشود‪ .‬اگر مقدار در جدول‬
‫نباشد و گزینه مربوط به دریافت مقدارهای جدید فعال شده باشد‪ ،‬مقدار پذیرفته شده‪ ،‬در جدول نیز قرار‬
‫میگیرد‪ .‬اگر گزینه گفته شده فعال نباشد‪ ،‬پیغام خطا داده میشود و مقدار پذیرفته نخواهد شد‪.‬‬
‫به جای تایپ کردن مقدار‪ ،‬می توانید روی فلش کوچکی که سمت راست فیلد قرار دارد کلیک کنید تا لیست‬
‫مقادیر مجاز نمایش داده شود (شکل ‪.)18-6‬‬

‫شکل ‪ :18-6‬انتخاب مقدار از جدول بازشوی مقادیر‬
‫تعریف فرمول‬
‫اگر در طراحی فرمول مهارت داشته باشید‪ ،‬قابلیت های فراوانی در اختیارتان قرار خواهد گرفت‪ .‬برای تعریف‬
‫فرمول کادر محاوره اختصاصیسازی فیلد را باز کرده‪ ،‬روی دکمه ‪ Formula‬کلیک کنید‪ .‬با این کار کادر محاوره‬
‫شکل ‪ 18-7‬باز خواهد شد‪.‬‬
‫فراموش نکنید که فرمولی که به این ترتیب وارد میشود فقط به منابع یا فعالیتها اعمال میشود؛ اگر مایل‬
‫هستید که خالصهفعالیتها و سرفصلهای گروه بندی نیز از همان فرمول استفاده کنند‪ ،‬باید گزینه ‪Use‬‬
‫‪ Formula‬را هم انتخاب کنید‪.‬‬

‫شکل ‪ :18-7‬کادر محاوره تعریف فرمول‬
‫هر فرمول دو نوع داده اصلی دارد‪:‬‬
‫مقادیر‪ :‬مقادیر میتوانند به طور دستی وارد شوند (اعداد‪ ،‬متنها و مقدارهای بولی) یا از مقدارهای‬ ‫‪‬‬
‫فیلدها استخراج شوند‪ .‬محدودیتی که در این کار وجود دارد این است که فرمول تعریف شده در هر‬
‫آیتم فقط میتواند به سایر فیلدهای همان آیتم ارجاع دهد‪ .‬تنها استثنایی که وجود دارد‪ ،‬برخی‬
‫فیلدهای خالصه فعالیت پروژه هستند که در دسترس تمام رکوردها هستند‪.‬‬
‫عملگرها و توابع‪ :‬عملگرها و توابع چگونگی ترکیب مقادیر را مشخص میکنند‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫تمام محتوای گفته شده را میتوان تایپ کرد یا به جای تایپ از دکمههایی که برای درج آنها وجود دارد‬
‫استفاده کرد‪ .‬برای عملگرها دکمههایی در میانه کادر وجود دارد‪ .‬توابع در ‪ Function‬قرار دارند و فیلدها نیز از‬
‫طریق ‪ Field‬قابل دسترسی هستند‪.‬‬
‫در انتهای فصل مثالهای فراوانی در مورد فرمولنویسی وجود دارد‪.‬‬
‫تعریف شیوه نمایش گرافیکی‬
‫برای تعریف شیوه نمایش گرافیکی‪ ،‬گزینه ‪ Graphical Indicators‬را انتخاب کنید تا کادر محاوره شکل ‪18-8‬‬
‫باز شود‪.‬‬

‫شکل ‪ :18-8‬کادر محاوره تنظیم شیوه نمایش گرافیکی‬
‫شیوه نمایش سه عنصرِ زیر جداگانه تعریف میشود‪:‬‬
‫)‪(nonsummary rows‬‬ ‫فعالیتها و منابع‬ ‫‪‬‬
‫)‪(summary rows‬‬ ‫خالصه فعالیتها و سرفصلهای گروهبندی‬ ‫‪‬‬
‫)‪(project summary‬‬ ‫خالصه فعالیت پروژه‬ ‫‪‬‬

‫برای مشخص کردن هریک از آنها‪ ،‬گزینه مربوطه را در باالی کادر انتخاب کرده‪ ،‬تنظیمها را انجام دهید‪ .‬اگر‬
‫قصد ندارید سه شیوه نمایش مختلف تعریف کنید‪ ،‬گزینههای ‪Summary Rows inherit criteria from‬‬
‫‪ nonsummary rows‬و ‪ Project summary inherits criteria from summary rows‬را فعال کنید‪.‬‬
‫اگر گزینه ‪ Show data value in tooltip‬فعال باشد‪ ،‬وقتی کاربر اشارهگر ماوس را روی فیلد نگه دارد‪ ،‬مقدار در‬
‫کادر کوچکی نمایش داده خواهد شد‪.‬‬
‫شیوه نمایش در لیست مشخص میشود‪ .‬برای این کار باید شرایط مختلف و آیکونهایی که در هرکدام از‬
‫حالتها نمایش داده میشوند را مشخص کنید‪ .‬اولین ستون برای مشخص کردن عملگرِ شرط است‪ .‬شکل ‪18-9‬‬
‫عملگرهای موجود را نشان میدهد‪.‬‬
‫شکل ‪ :18-9‬انواع عملگرهایی که برای مشخص کردن شرط به کار میروند‬

‫برای مشخص کردن مقدار میتوانید آن را تایپ کنید‪ .‬در صورت لزوم میتوانید به جای تایپِ مقدارِ ثابت‪ ،‬فیلدی‬
‫را معرفی کنید تا مقدارِ آن برای سنجش به کار رود‪ .‬برای این کار روی فلش کوچک سمت راست فیلد کلیک‬
‫کنید (شکل ‪.)18-11‬‬
‫شکل ‪ :18-11‬انتخاب فیلد برای سنجش با مقدار فیلد اختصاصی‬
‫توجه داشته باشید که این حالت مقدار فیلد اختصاصی هر آیتم با فیلدهای همان آیتم سنجیده میشود‪ .‬به‬
‫عنوان مثال‪ ،‬اگر قصد داشته باشید فیلدی تعریف کنید که تاثیر گرفتنِ آیتمها را از تسطیح نشان دهد‪ ،‬به‬
‫ترتیب زیر عمل کنید‪:‬‬
‫چون نتیجه از نوع درست‪/‬نادرست (بولی) است‪ ،‬میتوانیم از فیلدهای ‪ Flag‬استفاده کنیم‪ .‬به عنوان مثال فیلد‬
‫‪ Flag1‬را برای این کار در نظر خواهیم گرفت‪ .‬فیلد را به جدول اضافه کرده‪ ،‬کادر محاوره تنظیم فیلدهای‬
‫اختصاصی را باز کنید‪ .‬به آن نام مناسبی مانند ‪ Leveled‬بدهید (شکل ‪.)18-11‬‬

‫شکل ‪ :18-11‬تعیین نام برای فیلد اختصاصی‬

‫روی ‪ Formula‬کلیک کرده‪ ،‬فرمول شکل ‪ 18-12‬را وارد کنید‪.‬‬
‫شکل ‪ :18-12‬فرمول مناسب برای تعیین تاثیر تسطیح روی آیتم‬
‫در این فرمول تاریخهای شروع و پایان با تاریخهای شروع و پایان پیش از تسطیح مقایسه میشوند؛ اگر حداقل‬
‫یکی از دو تاریخ تغییر کرده باشد‪ ،‬نتیجه ‪ Yes‬و در غیر این صورت ‪ No‬خواهد بود‪.‬‬
‫گزینه ‪ Use Formula‬را فعال کنید تا از همین فرمول برای خالصهفعالیتها و سرفصلهای گروهبندی نیز‬
‫استفاده شود‪ .‬نتیجه فرمول را کنترل کنید (شکل ‪.)18-13‬‬

‫شکل ‪ :18-13‬نتیجه فرمول‬

‫اکنون به کادر محاوره تنظیم فیلد اختصاصی بازگردید تا شیوه نمایش گرافیکی آن را تنظیم کنیم‪ .‬برای این کار‬
‫روی ‪ Graphical Indicators‬کلیک کنید‪ .‬دو گزینه باالی کادر را فعال کنید تا برای خالصه فعالیتها و خالصه‬
‫فعالیت پروژه نیز از تنظیمهایی مشابه فعالیتها استفاده شود‪ .‬شکل ‪ 18-14‬تنظیمها را نشان میدهد‪.‬‬
‫شکل ‪ :18-14‬تنظیمهای شیوه نمایشی‬
‫اکنون تمام آیتمهایی که زمانبندی آن ها بر اثر تسطیح منابع به طور مستقیم یا غیر مستقیم تغییر کرده باشد‪،‬‬
‫با عالمتی مشخص خواهند شد (شکل ‪.)18-15‬‬

‫شکل ‪ :18-15‬نمایش اطالعا فیلد اختصاصی به صور گرافیکی‬

‫توابع‬
‫‪Excel‬‬ ‫توابع فراوانی در ‪ Project‬تعریف شده است؛ برخی از این توابع‪ ،‬عمومی هستند و در سایر برنامهها‪ ،‬مانند‬
‫نیز کمابیش وجود دارند‪ .‬برخی دیگر از توابع‪ ،‬خاص ‪ Project‬هستند و نتایج مفیدی را در اختیار کاربر قرار‬
‫میدهند‪ .‬اگر مایل باشید که فرمولهای پیچیدهای بنویسید‪ ،‬حتما باید به این توابع مسلط باشید‪.‬‬
‫توابع از این قرارند‪:‬‬
‫تابع ‪ :Abs‬قدر مطلق مقدار ورودی را نتیجه میدهد‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫تابع ‪ :Asc‬مقداری متنی دریافت میکند و کد اسکیِ اولین حرف آن را بازمیگرداند‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫تابع ‪ :Atn‬آرک تانژانت ورودی را بر حسب رادیان نتیجه میدهد‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫تابع ‪ :CBool‬مقدار عددی یا متنی ورودی را به مقدار بولی تبدیل میکند‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫تابع ‪ :CByte‬مقدار عددی ورودی را به نوع ‪( byte‬اعداد صحیح بین ‪ 1‬و ‪ )255‬تبدیل میکند‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫تابع ‪ :CCur‬مقدار ورودی را به مقداری از نوع مالی تبدیل میکند‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫تابع ‪ :CDate‬مقدار ورودی را به مقداری از نوع تاریخ تبدیل میکند‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫تابع ‪ :CDbl‬مقدار ورودی را به مقداری از نوع ‪ Double‬تبدیل میکند‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫تابع ‪ :CDec‬مقدار ورودی را به مقداری از نوع ‪ Decimal‬تبدیل میکند‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫تابع ‪ :Choose‬ورودی اول شماره ردیف و ورودیهای بعدی مقادیر هستند‪ .‬مقدارِ متناظر با شماره‬ ‫‪‬‬
‫خروجی تابع خواهد بود‪.‬‬
‫تابع ‪ :Chr‬کد اسکی را دریافت میکند و حرف متناظر با آن را برمیگرداند‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫تابع ‪ :CInt‬مقدار ورودی را به مقداری از نوع ‪( Integer‬صحیح) تبدیل میکند‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫تابع ‪ :CLng‬مقدار ورودی را به مقداری از نوع ‪ Long‬تبدیل میکند‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫تابع ‪ :Cos‬کسینوس ورودی را نتیجه میدهد‪ .‬ورودی بر حسب رادیان فرض میشود‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫تابع ‪ :CSng‬مقدار ورودی را به مقداری از نوع ‪ Single‬تبدیل میکند‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫تابع ‪ :CStr‬مقدار ورودی را به مقداری از نوع ‪( String‬متن) تبدیل میکند‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫تابع ‪ :CVar‬مقدار ورودی را به مقداری از نوع ‪( Variant‬آزاد) تبدیل میکند‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫تابع ‪ :Date‬تاریخ جاری را نتیجه میدهد‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫تابع ‪ :DateAdd‬این تابع سه ورودی دارد‪ .‬ورودی اول واحد زمان (مانند روز)‪ ،‬ورودی دوم تعداد مدت‬ ‫‪‬‬
‫زمان (مانند ‪ )5‬و ورودی سوم تاریخ مبدا را دریافت میکند‪ .‬خروجی تاریخی است که به اندازه زمان‬
‫مشخص شده بعد از تاریخ مبدا باشد‪ .‬میتوانید برای مقدار از اعداد منفی استفاده کنید تا تاریخهای‬
‫قبل از مبدا به دست آیند‪.‬‬
‫تابع ‪ :DateDiff‬ورودی اول واحد زمان و ورودیهای دوم و سوم تاریخ هستند‪ .‬نتیجه اختالف بین دو‬ ‫‪‬‬
‫تاریخ است که بر اساس واحدِ مشخص شده تعیین میشود‪ .‬میتوانید در ورودیهای اختیاریِ چهارم و‬

‫پنجم به ترت یب اولین روز هفته و اولین هفته سال را مشخص کنید‪ .‬انواع واحدهای زمانی که در این‬
‫تابع و توابع مشابه به کار میرود از این قرارند‪:‬‬
‫‪ :yyyy o‬سال‬
‫‪ :q o‬فصل‬
‫‪ :m o‬ماه‬
‫‪ :d o‬روز‬
‫‪ :ww‬هفته‬ ‫‪o‬‬
‫‪ :h o‬ساعت‬
‫‪ :n o‬دقیقه‬
‫‪ :s o‬ثانیه‬
‫تابع ‪ :DateSerial‬سال‪ ،‬ماه و روز را دریافت کرده‪ ،‬شماره سریال متناظر با آن تاریخ را نتیجه میدهد‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫تابع ‪ :DateValue‬مقدار ورودی که شامل تاریخ یا ترکیب تاریخ و زمان میشود را دریافت کرده‪،‬‬ ‫‪‬‬
‫تاریخ متناظر با آن را نتیجه میدهد‪.‬‬
‫تابع ‪ :Day‬تاریخی را دریافت کرده‪ ،‬روز آن (یعنی روز چندم از ماه) را نتیجه میدهد‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫تابع ‪ :Exp‬عدد نپر را به توان ورودی رسانده‪ ،‬نتیجه میدهد‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫تابع ‪ :Fix‬اعشار ورودی را قطع میکند‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫تابع ‪ :Hex‬عددی را در مبنای ده دریافت کرده‪ ،‬معادل آن را در مبنای شانزده نتیجه میدهد‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫تابع ‪ :Hour‬مقداری از نوع زمان را دریافت کرده‪ ،‬ساعت متناظر با آن را نتیجه میدهد‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫تابع ‪ :IIF‬ورودی اول مقداری بولی است که اگر درست باشد‪ ،‬ورودی دوم و در غیر این صورت ورودی‬ ‫‪‬‬
‫سوم نتیجه خواهد شد‪.‬‬
‫تابع ‪ :InStr‬متن ورودی سوم را در متن ورودی دوم و از حرفی که شماره آن در ورودی اختیاری اول‬ ‫‪‬‬
‫مشخص شده است به بعد جستجو میکند‪ .‬خروجی‪ ،‬شماره محل نتیجه است‪.‬‬
‫تابع ‪ :Int‬بزرگترین عددی صحیح که اعشار نداشته باشد و از ورودی کوچکتر باشد را نتیجه میدهد‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫در مورد اعداد مثبت مانند ‪ Fix‬عمل می کند‪ ،‬ولی برای اعداد منفی‪ ،‬نتیجه آن یک واحد کوچکتر از‬
‫نتیجه ‪ Fix‬است‪.‬‬
‫تابع ‪ :IsNumeric‬عددی بودن مقدار ورودی را نتیجه میدهد‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫تابع ‪ :IsNull‬تهی بودن مقدار ورودی را نتیجه میدهد‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫تابع ‪ :IsDate‬تاریخ یا زمان بودن مقدار ورودی را نتیجه میدهد‪ .‬خروجی از نوع بولی است‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫تابع ‪ :LCase‬تمام حروف متن را به حروف کوچک تبدیل میکند‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫تابع ‪ :Left‬تعداد حروفی از سمت چپ متن ورودی اول که در ورودی دوم مشخص شده است را‬ ‫‪‬‬
‫نتیجه میدهد‪.‬‬
‫تابع ‪ :Len‬طول متن ورودی را نتیجه میدهد‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫تابع ‪ :Log‬لگاریتم مبنای ده ورودی را نتیجه میدهد‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫تابع ‪ :LTrim‬فاصلههای ابتدای متن ورودی را حذف میکند‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫تابع ‪ :Mid‬تعداد حروفی از متن ورودی اول را نتیجه میدهد که از شماره ورودی دوم آغاز شده و‬ ‫‪‬‬
‫تعداد آنها به اندازه ورودی سوم باشد‪.‬‬
‫تابع ‪ :Minute‬مقداری از نوع زمان دریافت کرده‪ ،‬دقیقه متناظر با آن (یعنی دقیقه چندم از ساعت) را‬ ‫‪‬‬
‫تابع ‪ :Month‬تاریخی را دریافت کرده‪ ،‬ماه متناظر با آن (ماه چندم سال) را نتیجه میدهد‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫تابع ‪ :Now‬تاریخ و زمان جاری را نتیجه میدهد‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫تابع ‪ :Oct‬عددی را در مبنای ده دریافت کرده‪ ،‬معادل آن را در مبنای هشت نتیجه میدهد‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫تابع ‪ :ProjDateAdd‬ورودی اول‪ ،‬تاریخ مورد نظر‪ ،‬ورودی دوم مدت زمانی که باید به آن اضافه شود‬ ‫‪‬‬
‫و ورودی اختیاری سوم تقویم مبنای محاسبه را مشخص میکند‪ .‬تابع تاریخی را نتیجه میدهد که‬
‫اختالف آن با تاریخ وارد شده‪ ،‬به اندازه مدت زمان مشخص شده باشد‪ .‬کاری یا روزشمار بودن مدت‬
‫زمان در آن لحاظ شده است‪.‬‬
‫تابع ‪ :ProjDateConv‬ورودی اول مقداری مشخص کننده تاریخ و ورودی اختیاری دوم‪ ،‬قالببندی‬ ‫‪‬‬
‫آن است‪ .‬اگر مقدار دوم را وارد نکنید‪ ،‬به طور پیشفرض از مقدار ‪ PjDateDefault‬استفاده خواهد شد‪،‬‬
‫و تاریخ با قالببندی مشخص شده در تنظیمهای برنامه که در نماها نیز به کار میرود نتیجه خواهد‬
‫شد‪ .‬در صورت تمایل میتوانید از قالببندیهای زیر نیز استفاده کنید‪:‬‬

‫ فرمول نویسی و فیلدهای اختصاصی‬:18 ‫ فصل‬ Microsoft Project 2013 ‫راهنمای جامع‬
9/30/03 12:33PM ‫ مانند‬:pjDate_mm_dd_yy_hh_mmAM o
9/30/03 ‫ مانند‬:pjDate_mm_dd_yy o
9/30/2003 ‫ مانند‬:pjDate_mm_dd_yyyy o
September 30, 2003 12:33PM ‫ مانند‬:pjDate_mmmm_dd_yyyy_hh_mmAM o
September 30, 2003 ‫ مانند‬:pjDate_mmmm_dd_yyyy o
Sep 30, 2003 12:33PM ‫ مانند‬:pjDate_mmm_dd_hh_mmAM o
Sep 30, ‘03 ‫ مانند‬:pjDate_mmm_dd_yyy o
September 30 ‫ مانند‬:pjDate_mmmm_dd o
Sep 30 ‫ مانند‬:pjDate_mmm_dd o
Tue 9/30/03 12:33PM ‫ مانند‬:pjDate_ddd_mm_dd_yy_hh_mmAM o
Tue 9/30/03 ‫ مانند‬:pjDate_ddd_mm_dd_yy o
Tue Sep 30, ‘03 ‫ مانند‬:pjDate_ddd_mmm_dd_yyy o
Tue 12:33PM ‫ مانند‬:pjDate_ddd_hh_mmAM o
9/30 ‫ مانند‬:pjDate_mm_dd o
30 ‫ مانند‬:pjDate_dd o
12:33PM ‫ مانند‬:pjDate_hh_mmAM o
Tue Sep 30 ‫ مانند‬:pjDate_ddd_mmm_dd o

‫‪Tue 9/30‬‬ ‫‪ :pjDate_ddd_mm_dd‬مانند‬ ‫‪o‬‬
‫‪ :pjDate_ddd_dd‬مانند ‪Tue 30‬‬ ‫‪o‬‬
‫‪W41/2‬‬ ‫‪ :pjDate_Www_dd o‬مانند‬
‫‪W41/2/03 12:33PM‬‬ ‫‪ :pjDate_Www_dd_yy_hh_mmAM‬مانند‬ ‫‪o‬‬
‫تابع ‪ :ProjDateDiff‬اختالف دو تاریخ که در ورودیهای اول و دوم مشخص شده است را بر حسب‬ ‫‪‬‬
‫تقویمی که در ورودی اختیاری سوم تعیین میشود نتیجه میدهد‪ .‬نتیجه مدت زمان کاری است‪.‬‬
‫تابع ‪ :ProjDateSub‬مدت زمانی که در ورودی دوم مشخص شده است را به تاریخ ورودی اول اضافه‬ ‫‪‬‬
‫کرده‪ ،‬تاریخ جدید را نتیجه میده د‪ .‬برای محاسبه از تقویم مشخص شده در ورودی اختیاری سوم‬
‫استفاده خواهد شد‪ .‬کاری یا روزشمار بودن مدت زمان در آن لحاظ میشود‪.‬‬
‫تابع ‪ :ProjDateValue‬مقدار ورودی را به تاریخ تبدیل میکند‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫تابع ‪ :ProjDurConv‬ورودی اول مقدار متناظر با مدت زمان و ورودی دوم قالببندی مدت زمان‬ ‫‪‬‬
‫است‪ .‬ورودی دوم اختیاری است و اگر آن را وارد نکنید‪ ،‬از قالببندی پیشفرض که در تنظیمها‬
‫مشخص شده است استفاده میشود‪ .‬سایر گزینهها از این قرارند‪:‬‬
‫‪ :pjMinutes‬مدت زمان کاری بر حسب دقیقه‬ ‫‪o‬‬
‫‪ :pjElapsedMinutes‬مدت زمان تقویمی بر حسب دقیقه‬ ‫‪o‬‬
‫‪ :pjMinutesEstimated‬مدت زمان کاری غیر قطعی بر حسب دقیقه‬ ‫‪o‬‬
‫‪ :pjElapsedMinutesEstimated‬مدت زمان تقویمی غیر قطعی بر حسب دقیقه‬ ‫‪o‬‬
‫‪ :pjHours o‬مدت زمان کاری بر حسب ساعت‬

‫‪ :pjElapsedHours‬مدت زمان تقویمی بر حسب ساعت‬ ‫‪o‬‬
‫‪ :pjHoursEstimated‬مدت زمان کاری غیر قطعی بر حسب ساعت‬ ‫‪o‬‬
‫‪ :pjElapsedHoursEstimated‬مدت زمان تقویمی غیر قطعی بر حسب ساعت‬ ‫‪o‬‬
‫‪ :pjDays‬مدت زمان کاری بر حسب روز‬ ‫‪o‬‬
‫‪ :pjElapsedDays‬مدت زمان تقویمی بر حسب روز‬ ‫‪o‬‬
‫‪ :pjDaysEstimated‬مدت زمان کاری غیر قطعی بر حسب روز‬ ‫‪o‬‬
‫‪ :pjElapsedDaysEstimated‬مدت زمان تقویمی غیر قطعی بر حسب روز‬ ‫‪o‬‬
‫‪ :pjWeeks‬مدت زمان کاری بر حسب هفته‬ ‫‪o‬‬
‫‪ :pjElapsedWeeks‬مدت زمان تقویمی بر حسب هفته‬ ‫‪o‬‬
‫‪ :pjWeeksEstimated‬مدت زمان کاری غیر قطعی بر حسب هفته‬ ‫‪o‬‬
‫‪ :pjElapsedWeeksEstimated‬مدت زمان تقویمی غیر قطعی بر حسب هفته‬ ‫‪o‬‬
‫‪ :pjMonths o‬مدت زمان کاری بر حسب ماه‬
‫‪ :pjElapsedMonths‬مدت زمان تقویمی بر حسب ماه‬ ‫‪o‬‬
‫‪ :pjMonthsEstimates‬مدت زمان کاری غیر قطعی بر حسب ماه‬ ‫‪o‬‬
‫‪ :pjElapsedMonthEstimated‬مدت زمان تقویمی غیر قطعی بر حسب ماه‬ ‫‪o‬‬
‫تابع ‪ :Right‬تعداد حروفی از سمت راست متن ورودی اول که در ورودی دوم مشخص شده است را‬ ‫‪‬‬

‫تابع ‪ :Rnd‬عدد را گرد میکند‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫تابع ‪ :RTrim‬فاصلههای انتهای سمت راست متن را حذف میکند‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫تابع ‪ :Second‬ثانیه متناظر با زمان وارد شده (ثانیه از دقیقه) را نتیجه میدهد‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫تابع ‪ :Sgn‬برای اعداد بزرگتر از صفر‪ ،‬مقدار یک‪ ،‬برای صفر مقدار صفر و برای اعداد کوچکتر از صفر‬ ‫‪‬‬
‫مقدار منفی یک را نتیجه میدهد‪.‬‬
‫تابع ‪ :Sin‬سینوس ورودی را نتیجه میدهد‪ .‬ورودی بر حسب رادیان فرض میشود‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫تابع ‪ :Space‬متنی میسازد که دارای تعداد فاصله )‪ (space‬مشخص شده در ورودی باشد‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫تابع ‪ :Sqr‬جذر ورودی را نتیجه میدهد‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫تابع ‪ :Str‬عدد وارد شده را به متن تبدیل میکند‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫تابع ‪ :StrComp‬متن ورودی اول و دوم را با تنظیمی که در ورودی سوم مشخص شده است با هم‬ ‫‪‬‬
‫مقایسه میکند‪.‬‬
‫تابع ‪ :StrConv‬عدد را با قالببندی مشخص شده در ورودی دوم به متن تبدیل میکند‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫تابع ‪ :String‬حرف مشخص شده در ورودی دوم را به تعدادی که در ورودی اول مشخص شده است‬ ‫‪‬‬
‫تکرار میکند‪.‬‬
‫تابع ‪ :Switch‬تعداد دلخواهی ورودیهای دوتایی دریافت میکند‪ .‬جز اول ورودیهای دوتایی‪ ،‬شرط و‬ ‫‪‬‬
‫جز دوم مقدار متناظر با آن است‪ .‬اولین شرطی که برقرار باشد‪ ،‬مقدار متناظرش نتیجه خواهد شد‪.‬‬

‫تابع ‪ :Tan‬تانژانت ورودی را نتیجه میدهد‪ .‬ورودی بر حسب رادیان فرض میشود‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫تابع ‪ :Time‬زمان جاری را نتیجه میدهد‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫تابع ‪ :Timer‬تعداد ثانیهای که از بامداد روز جاری گذشته است را نتیجه میدهد‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫تابع ‪ :TimeSerial‬ساعت‪ ،‬دقیق و ثانیه را دریافت کرده‪ ،‬شماره سریال متناظر با آن زمان را نتیجه‬ ‫‪‬‬
‫تابع ‪ :TimeValue‬زمان دریافت شده را با قالب زمان نتیجه میدهد‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫تابع ‪ :Trim‬فاصلههای ابتدا و انتهای متن را حذف میکند‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫تابع ‪ :UCase‬تمام حروف متن ورودی را به حروف بزرگ تبدیل میکند‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫تابع ‪ :Val‬عددی که در قالب متن هست را دریافت کرده‪ ،‬مقدار عددی متناظر با آن را نتیجه میدهد‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫تابع ‪ :Weekday‬روز هفته متناظر با تاریخ وارد شده را نتیجه میدهد‪ .‬میتوانید روز شروع کننده‬ ‫‪‬‬
‫هفته را به عنوان ورودی اختیاری دوم وارد کنید‪.‬‬
‫تابع ‪ :Year‬سال متناظر با تاریخ وارد شده را نتیجه میدهد‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫مثال ‪ :۱‬نامگذاری مختصرِ قیدها‬
‫در قسمتهای پیش توضیح داده شد که قیدهای معمول در کار برنامهریزی‪ ،‬معموال با نامهای مخفف خوانده‬
‫میشوند؛ این در حالی است که ‪ Project‬برای نمایش آنها از نامهای کامل استفاده میکند‪ .‬اگر قرار باشد قیدها‬
‫را در جدول نمایش دهید‪ ،‬کامل بودن نام آنها باعث می شود که جای زیادی نیاز داشته باشند‪ .‬به این منظور‬
‫میتوانیم فیلدی اختصاصی طراحی کنیم تا نام قیدهای فعالیتها را مخفف شده نمایش دهد‪.‬‬
‫نامهای مخفف قیدها از این قرارند‪:‬‬
‫‪ASAP :As Soon As Possible‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ALAP :As Late As Possible‬‬ ‫‪‬‬
‫‪FNET :Finish No Earlier Than‬‬ ‫‪‬‬
‫‪FNLT :Finish No Later Than‬‬ ‫‪‬‬
‫‪MFO :Must Finish On‬‬ ‫‪‬‬
‫‪MSO :Must Start On‬‬ ‫‪‬‬
‫‪SNET :Start No Earlier Than‬‬ ‫‪‬‬
‫‪FNET :Finish No Earlier Than‬‬ ‫‪‬‬
‫نکته مهمی که وجود دارد این است که فیلد ‪ Constraint Type‬با اینکه متن قیدها را نمایش میدهد‪ ،‬عمال‬
‫شماره آنها را ذخیره میکند و در نتیجه در فیلدهای دیگر نیز شمارههای آن نمایش داده میشوند‪ .‬فرض کنید‬
‫‪ Text2‬را مساوی ‪ Constraint Type‬قرار داده باشیم‪ .‬در این صورت مقدارها به صورت شکل ‪ 18-16‬دیده‬

‫شکل ‪ :18-16‬فیلد ‪ Text2‬مساوی ‪ Constraint Type‬تنظیم شده است‪.‬‬
‫برای تعریف فرمول‪ ،‬بهترین راه استفاده از تابع ‪ Switch‬است‪ ،‬زیرا پیادهسازی شرطهای متعدد با کمک آن بسیار‬
‫راحتتر از ‪ IIF‬است‪ .‬شکل ‪ 18-17‬فرمول تعریف شده را نشان میدهد‪.‬‬

‫شکل ‪ :18-17‬فرمول تعریف شده‬

‫شکل ‪ :18-18‬قیدها به طور مخفف در ‪ Text1‬نمایش داده شدهاند‪.‬‬
‫مثال ‪ :۲‬فیلد مدت زمان‬
‫اگر برای فعالیتهای مختلف از تقویمهای گوناگون استفاده کنید فیلد ‪ Duration‬خوانایی خود را از دست داده‪،‬‬
‫مقدارهایی خالف انتظار نتیجه میدهد‪ .‬شکل ‪ 18-19‬برنامهای را نشان میدهد که تقویم پروژه آن استاندارد و‬
‫تقویم یکی از فعالیتهای آن ‪ 24 Hours‬است‪.‬‬

‫در این حالت مدت زمان فعالیت ‪ b‬مقدار ‪ 5‬روز است‪ ،‬زیرا تنظیمهای ‪ Tools| Options| Calendar‬که مطابق‬
‫تقویم استاندارد هستند اینگونه حکم میکنند‪ .‬اگر تنظیم های گفته شده را تغییر دهید تا با تقویم ‪24 Hours‬‬
‫مطابق شوند‪ ،‬سایر فعالیتهایی که از تقویم استاندارد استفاده میکنند دچار مشکل خواهند شد‪.‬‬
‫برای رفع مشکل میتوانید از فیلد اختصاصی ‪ Duration1‬با فرمولی که در شکل ‪ 18-21‬دیده میشود استفاده‬
‫شکل ‪ :18-21‬فرمول محاسبه مد زمان بر اساس تقویم پروژه‬

‫شکل ‪ :18-21‬نتیجه فیلد اختصاصی‬
‫در عین حال باید توجه داشته باشید که این فرمول به اندازه کافی دقیق نیست‪ ،‬زیرا تعطیلیهای تقویم‬
‫استاندارد را از مدت زمان کم میکند‪ .‬به عنوان مثال‪ ،‬جواب آن در حالت شکل ‪ 18-22‬مطابق انتظار نیست‪.‬‬
‫شکل ‪ :18-22‬جواب نامناسب فیلد‬
‫مشکل ایجاد شده به این خاطر است که تمام مدت زمان فعالیت ‪ b‬که با تقویم ‪ 24 Hours‬تعریف شده است‪ ،‬در‬
‫روزهای تعطیل قرار دارد و مدت زمان کاری این روزها در تقویم استاندارد‪ ،‬صفر است‪.‬‬
‫برای رفع مشکل میتوانیم فیلد دیگری مانند ‪ Number1‬را با فرمول شکل ‪ 18-23‬تنظیم کنیم‪.‬‬

‫شکل ‪ :18-23‬فرمول محاسبه مد زمان تقویمی‬
‫نتیجه فرمول در شکل ‪ 18-24‬نمایش داده شده است‪.‬‬
‫شکل ‪ :18-24‬فیلد محاسبه مد زمان تقویمی‬

‫این فیلد تعداد روزها را مستقل از تقویم محاسبه میکند‪ .‬نکته منفی این فرمول این است که به خاطر در نظر‬
‫گرفته نشدن اعشارها‪ ،‬ممکن است مدت زمان آن تا حداکثر یک واحد با آنچه انتظار داریم تفاوت داشته باشد‪.‬‬
‫مثال ‪ :۳‬درصد پیشرفت زمانی خط مبنا‬
‫در فیلدهای خط مبنا مقداری برای درصد پیشرفت برنامهریزی شده متناظر با تاریخ روز یا ‪ Status Date‬وجود‬
‫ندارد‪ .‬اگر نیاز به چنین مقداری داشته باشید‪ ،‬باید فیلدی اختصاصی برای آن بسازید‪.‬‬
‫برنامه شکل ‪ 18-25‬را در نظر بگیرید‪.‬‬
‫قصد داریم فیلدی اختصاصی تهیه کنیم که میزان پیشرفت زمانی برنامهریزی شده برای خط مبنا را تا تاریخ‬
‫‪ Status Date‬محاسبه کند‪.‬‬
‫برای این کار از فیلدی مانند ‪ Number1‬استفاده خواهیم کرد‪ .‬شکل ‪ 18-26‬فرمول مناسب را نشان میدهد‪.‬‬

‫شکل ‪ :18-26‬فرمول مناسب‬
‫مقدار خالصهفعالیتها باید بر اساس میانگینگیری وزنی زیرمجموعهها انجام شود‪ .‬برای این کار باید از چند‬
‫فیلد کمکی استفاده کرد و محاسبات پیچیدهای انجام داد‪ .‬در این مثال مقدار خالصهفعالیتها با میانگینگیری‬
‫غیر وزنی زیرمجموعهها به دست میآید‪ .‬این مقدار دقت کامل نخواهد داشت‪.‬‬
‫شکل ‪ 18-27‬نتیجه را نشان میدهد‪.‬‬

‫شکل ‪ :18-27‬فیلد محاسبه درصد پیشرفت زمانی خط مبنا‬
‫توجه داشته باشید که این فرمول زمانی نتیجه مناسب میدهد که تمام فعالیتها از تقویم پروژه استفاده کنند‪.‬‬
‫اگر اینگونه نباشد‪ ،‬باید فرمول را اصالح کنید تا به جای ]‪ [Project Calendar‬از ]‪ [Task Calendar‬استفاده‬
‫کند؛ تنها نکته مهمی که وجود دارد این است که اگر برای فعالیت تقویم خاصی مشخص نشده باشد‪ ،‬به این‬
‫معنی که قرار است از تقویم پروژه استفاده کند‪ ،‬فیلد ]‪ [Task Calendar‬مقدار ‪ None‬را نتیجه میدهد و فرمول‬
‫دچار مشکل میشود‪ .‬برای تکمیل فرمول باید شرط دیگری اضافه کنید تا چنین مواردی به جای ‪[Task‬‬
‫]‪ Calendar‬از ]‪ [Project Calendar‬استفاده کند‪.‬‬
‫می توانید فیلد مشابهی برای محاسبه درصد پیشرفت زمانی بر اساس برنامه فعلی نیز تهیه کنید (شکل ‪.)18-28‬‬

‫شکل ‪ :18-28‬اضافه کردن فیلد جدید‬
‫بهتر است به فیلدهای نامهای مناسبی دهید تا قابل تشخیص باشند‪ .‬عالوه بر آن‪ ،‬میتوانیم نمودار را‬
‫اختصاصی سازی کنیم تا مقدارهای پیشرفت را هم نشان دهد‪ .‬متاسفانه امکان نمایش همزمان چند فیلد در یکی‬
‫از قسمت ها وجود ندارد؛ در نتیجه باید برای این کار نیز فیلد اختصاصی دیگری بسازیم‪ .‬شکل ‪ 18-29‬فیلد‬
‫اختصاصی گفته شده را نمایش میدهد‪.‬‬

‫شکل ‪ :18-29‬فرمول نمونه‬
‫شکل ‪ :18-31‬فیلد ترکیب کننده مقدارها‬

‫اکنون می توانید نمودار گانت را تنظیم کنید تا مقدارهای فیلد اختصاصی جدید را نمایش دهد (شکل ‪.)18-31‬‬
‫شکل ‪ :18-31‬نمایش انواع مقدارهای پیشرفت در نمودار گانت‬
‫مثال ‪ :۴‬تکمیل مثال ‪۳‬‬
‫فرمولهای مثال قبل کمبودهایی داشتند که در این مثال برطرف خواهند شد‪.‬‬
‫یکی از کمبودها این است که مقدارهای درصد پیشرفت در فیلدهای عددی محاسبه شده و در نتیجه در سمت‬
‫راست آنها عالمت درصد وجود ندارد‪ .‬برای رفع مشکل می توانیم از یک فیلد اختصاصی متنی جهت تکمیل کار‬
‫استفاده کنیم‪ .‬شکل ‪ 18-32‬فرمول مناسب را نشان میدهد‪.‬‬

‫شکل ‪ :18-32‬فرمول مناسب برای فیلد متنی‬

‫شکل ‪ :18-33‬نتیجه فرمولها‬
‫اکنون میتوانید فیلدهای اضافه را از نما حذف کرده و به فیلدهای جدید نیز نامهای مناسبی اختصاص دهید‬
‫(شکل ‪.)18-34‬‬

‫شکل ‪ :18-34‬نامگذاری فیلدها و حذف فیلدهای اضافه‬
‫یکی از مشکالت فرمولها‪ ،‬این بود که برای تمام فعالیتها از تقویم استاندارد استفاده میکردند‪ .‬میتوان برای‬
‫رفع این مشکل از چنین فرمولی استفاده کرد‪:‬‬
‫‪IIf([Baseline Start]>[Status Date],0,IIf([Baseline Finish]<[Status Date],100,projdatediff([Status‬‬

‫‪Date],[Baseline Start],IIf([Task Calendar]="None",[Project Calendar],[Task‬‬
‫‪Calendar]))*100/projdatediff([Baseline Finish],[Baseline Start],IIf([Task‬‬
‫))))]‪Calendar]="None",[Project Calendar],[Task Calendar‬‬
‫در این فرمول عبارت ]‪ [Project Calendar‬فرمول قبل با فرمول زیر جایگزین شده است‪:‬‬
‫)]‪IIf([Task Calendar]="None",[Project Calendar],[Task Calendar‬‬
‫مشکل دیگر فرمولها‪ ،‬این بود که برای محاسبه مقدار خالصه فعالیتها‪ ،‬زیرمجموعهها را میانگینگیری‬
‫می کردند‪ .‬این در حالی است که باید برای این کار از میانگین وزنی زیرمجموعهها استفاده کرد‪ .‬وزن هر فعالیت‪،‬‬
‫برابر است با مدت زمان آن‪ .‬فیلد ‪ % Complete‬نیز از منطق مشابهی استفاده میکند‪.‬‬

‫برای این محاسبه به سه فیلد دیگر نیاز خواهیم داشت (شکل ‪.)18-35‬‬
‫شکل ‪ :18-35‬فیلدهای کمکی‬
‫تمام این فیلدها برای اصالح مقادیر خالصه فعالیتهای ‪ ،Number2‬که مقدار پیشرفت برنامهریزی فعلی را نشان‬
‫میدهد در نظر گرفته شدهاند‪.‬‬
‫فیلد ‪ ،Number3‬مقدار وزنی درصد پیشرفت ‪ Number2‬را محاسبه میکند (شکل ‪.)18-36‬‬

‫شکل ‪ :18-36‬فرمول فیلد کمکی‬
‫مقدار خالصه فعالیتهای آن هم برابر است با مجموع زیرمجموعهها (شکل ‪.)18-37‬‬

‫شکل‪ :18-37‬تنظیمهای فیلد ‪Number3‬‬

‫مقدار فیلد ‪ Number4‬در مورد فعالیتها‪ ،‬با ‪ Duration‬برابر است‪ .‬مقدار آن در خالصه فعالیتها‪ ،‬برابر با مجموع‬
‫زیرمجموعهها است‪.‬‬
‫فیلد ‪ Number5‬در مورد فعالیتها‪ ،‬حاصل تقسیم ‪ Number3‬بر ‪ Number4‬را نشان میدهد (شکل ‪ )18-38‬که‬
‫در این مورد برابر با ‪ Number2‬خواهد بود‪.‬‬
‫شکل ‪ :18-38‬فرمول ‪Number5‬‬
‫مقدار خالصه فعالیتهای آن هم بر اساس همین فرمول محاسبه میشود‪.‬‬
‫به این ترتیب درصد پیشرفت مورد نظر در فیلد ‪ Number5‬دیده خواهد شد‪ .‬میتوانید در شکلها تفاوت مقدار‬
‫صحیح که در ‪ Number5‬قرار دارد را با ‪ Number2‬ببینید‪ .‬برای ‪ Number1‬نیز روند به همین ترتیب است‪.‬‬

‫راهنمای جامع ‪  Microsoft Project 2013‬فصل ‪ :19‬ثبت اطالعات واقعی‬
‫فصل ‪ :۱۹‬ثبت اطالعات واقعی‬
‫بعد از اینکه برنامه زمانبندی را تکمیل کنید و خط مبنای آن را نیز ذخیره کنید‪ ،‬نوبت به اجرای پروژه‬
‫می رسد‪ .‬در این مرحله باید اطالعات واقعی پروژه را در هر دوره (مثال انتهای هر ماه) در برنامه ثبت کنید امکان‬
‫ارزیابی عملکرد به وجود آید‪.‬‬
‫شیوه ثبت اطالعات واقعی و به عبارت دیگر بهروزرسانی برنامه زمانبندی تنوع بسیار زیادی دارد و کامال وابسته‬
‫به رویکردهای شما در مرحله برنامه ریزی و نیازهای کنترلی است‪ .‬در این فصل اصول حاکم بر این فرآیند و پنج‬
‫شیوه پیشنهادی برای این کار توضیح داده میشود‪.‬‬
‫دوره کنترل پروژه‬
‫اولین نکته‪ ،‬تعیین دوره کنترل پروژه است‪ .‬برای این کار قانون خاصی وجود ندارد‪ ،‬ولی مهمترین عامل‪ ،‬مدت‬
‫پروژه و شیوه توزیع پیشرفت برنامهریزی شده در آن است‪ .‬حتا میتوانید دو دوره مختلف تعیین کنید که در‬
‫دوره کوتاهتر کنترلی خالصهتر و در دوره طوالنی تر به طور کامل انجام شود‪ .‬به عنوان مثال برای اکثر پروژهها‬
‫دورههای هفتگی و ماهانه مناسب است‪ .‬ممکن است در شرایط خاص مجبور شوید دورهها را کوتاهتر نیز بکنید‪.‬‬
‫به عنوان مثال‪ ،‬فرض کنید پروژه در وضعیتی بحرانی قرار گرفته و باید تا دو هفته دیگر پروژه را تکمیل کنید و‬

‫در غیر این صورت با جریمههای سنگینی روبرو خواهید شد‪ .‬در چنین مواقعی‪ ،‬دوره کنترل پروژه نیز باید کوتاه‬
‫شود (مثال یک روز در میان) تا بتواند اشتباهات اجرایی را پیش از اینکه به پروژه صدمه زیادی برسانند مشخص‬
‫کند‪.‬‬
‫باید مراقب باشید که دوره کنترل پروژه زیاد از حد کوتاه نباشد‪ ،‬زیرا در غیر این صورت هم حجم کار زیاد از حد‬
‫افزایش مییابد و هم اینکه نسبت انحرافها و تقریبهای محاسباتی به مقادیر واقعی افزایش مییابد‪.‬‬
‫انواع فیلدها‬
‫فیلدهای فراوانی برای ثبت اطالعات واقعی در ‪ Project‬وجود دارند‪ .‬این فیلدها در یکی از سه گروه زیر قرار‬
‫میگیرند‪:‬‬
‫فیلدهای زمان‬ ‫‪‬‬
‫فیلدهای کار‬ ‫‪‬‬
‫فیلدهای هزینه‬ ‫‪‬‬
‫باید همیشه توجه داشته باشید که ف یلدی که مد نظر دارید در کدامیک از این سه گروه قرار دارد‪ .‬فیلدها از این‬
‫قرارند‪:‬‬
‫فیلدهای زمان‬ ‫‪‬‬
‫‪Actual Start‬‬ ‫‪o‬‬

‫‪Actual Finish‬‬ ‫‪o‬‬
‫‪Actual Duration‬‬ ‫‪o‬‬
‫‪Remaining Duration‬‬ ‫‪o‬‬
‫‪% Complete‬‬ ‫‪o‬‬

‫‪ % Complete‬زمانمند‬ ‫‪o‬‬
‫فیلدهای کار‬ ‫‪‬‬
‫‪Actual Work‬‬ ‫‪o‬‬
‫‪ Actual Work‬زمانمند‬ ‫‪o‬‬
‫‪Remaining Work‬‬ ‫‪o‬‬

‫‪% Work Complete‬‬ ‫‪o‬‬
‫فیلدهای هزینه‬ ‫‪‬‬
‫‪Actual Cost‬‬ ‫‪o‬‬
‫‪ Actual Cost‬زمانمند‬ ‫‪o‬‬
‫‪ Actual Fixed Cost‬زمانمند‬ ‫‪o‬‬
‫تاثیر گروههای فیلدها بر یکدیگر‬
‫هرکدام از فیلدها بر سایر فیلدهای همگروهِ خود اثر میگذارد‪ .‬برخی از اثرگذاریها را میتوان با تنظیمهای‬
‫برنامه نیز مشخص کرد‪ .‬هر گروه بر گروههای دیگر نیز تاثیر میگذارد و برای این تاثیرگذاری نیز تنظیمهایی‬
‫وجود دارد‪.‬‬
‫تاثیر گروهها بر یکدیگر در شکل ‪ 19-1‬نمایش داده شده است‪.‬‬

‫شکل ‪ :19-1‬ارتباط گروههای فیلدهای ثبت اطالعا واقعی با یکدیگر‬
‫‪A‬‬ ‫ارتباط بین فیلدهای زمان و فیلدهای کار دو طرفه است‪ .‬این ارتباط وابسته به تنظیمی است که در شکل با‬
‫نمایش داده شده است‪ .‬این تنظیم گزینه ‪ Updating task status updates resource status‬است که در زبانه‬
‫‪ Schedule‬کادر محاوره ‪ Options‬قرار دارد‪ .‬اگر گزینه را فعال کنید‪ ،‬ارتباطی دوطرفه بین این دو گروه برقرار‬
‫میشود و اگر آن را غیر فعال کنید‪ ،‬ارتباط قطع میشود و بهروزرسانیهای هیچکدام بر دیگری اثری نخواهد‬
‫توجه داشته باشید که کار را معموال تخصیصهای منابع شکل می دهند و به همین خاطر در این گزینه به جای‬
‫کار به منبع اشاره شده است‪ .‬با این حال میتوان کار را مستقل از منبع نیز تعریف کرد‪ .‬از سوی دیگر ارتباط‬
‫گروه زمان و گروه کار دو طرفه است‪ ،‬در حالی که متن گزینهای که در ‪ Project‬وجود دارد ارتباط را یکطرفه‬
‫جلوه میدهد‪.‬‬

‫ارتباط بین گروههای کار و زمان با گروه هزینه یکطرفه است‪ ،‬یعنی مقادیر واقعی کار و زمان میتوانند بر‬
‫مقادیر واقعی هز ینه اثر بگذارند‪ ،‬ولی عکسِ آن برقرار نخواهد بود‪ .‬این رابطه در شکل با ‪ B‬نمایش داده شده‬
‫است و گزینه ‪ Actual costs are always calculated by Project‬است که در زبانه ‪ Advanced‬کادر محاوره‬
‫‪ Options‬قرار دارد‪ .‬اگر آن را فعال کنید فیلدهای مربوط به هزینههای واقعی قابل ویرایش نخواهند بود و بر‬
‫اساس مقادیر گروه زمان و کار محاسبه خواهند شد‪ .‬اگر غیر فعال باشد حتی در صورت تکمیلِ فعالیت نیز‬
‫هزینههای واقعی صفر باقی خواهند ماند‪ ،‬مگر اینکه کاربر مقداری برای آنها وارد کند‪.‬‬
‫ارتباطهایی که بین گروهها وجود دارد مطلق نیست؛ یعنی اگر ارتباط قطع شده باشد‪ ،‬باز هم حد کمی از ارتباط‬
‫وجود خواهد داشت (به عنوان مثال تکمیل فعالیت بین گروه ها منتقل خواهد شد)‪ .‬اگر ارتباط قطع نشده باشد‬
‫نیز تمام اطالعات بین گروهها منتقل نمیشوند و ریزهکاریهایی وجود خواهد داشت (به عنوان مثال ‪%‬‬
‫‪ Complete‬و ‪ % Work Complete‬همیشه برابر نخواهند بود)‪.‬‬
‫در حالتهای ساده‪ ،‬در صورت برقراری ارتباط بین کار و هزینه‪ % Complete ،‬و ‪ % Work Complete‬برابر‬
‫خواهند بود‪ .‬منظور از حالت ساده‪ ،‬حالتی است که توزیع کار در دورههای زمانیِ فعالیت یکسان باشد‪ .‬در‬
‫حالتهای زیر چنین وضعیتی برقرار نخواهد بود‪:‬‬
‫اگر توزیع کار منبع را دستی ویرایش کرده باشید‬ ‫‪‬‬
‫اگر کار وابسته به منبع نباشد و مقدارِ آن را بعد از شروع فعالیت تغییر داده باشید‬ ‫‪‬‬
‫توصیه می شود از ویرایش دستی توزیع کار منابع خودداری کنید‪ ،‬زیرا پیچیدگیهای فراوانی در برنامه به وجود‬
‫میآورد‪ .‬اگر کار منبعی در فعالیتی یکدست نباشد‪ ،‬میتوانید فعالیت را به شیوه مناسبی خرد کنید تا توزیع‬
‫منبع در زیرمجموعههای آن یکدست باشد‪.‬‬
‫گاهی الزم است که از کارِ مستقل از منبع در برنامه کمک بگیرید؛ ولی چنین شرایطی کامال خاص است و بهتر‬
‫است در شرایط کلی به جای استفاده از کار مستقل از منبع‪ ،‬منبعی به شیوه مناسب تعریف کنید و با تخصیصِ‬

‫آن به فعالیت کار را شکل دهید‪ .‬اگر پس از شروع فعالیتی که کارِ مستقل از منبع دارد مدت زمان یا مقدار کار‬
‫آن تغییر کند‪ ،‬کارِ باقیمانده به طور یکدست در زمانِ باقیمانده تقسیم میشود و احتماال با توزیع کاری که در‬
‫دوره های قبلی انجام شده است تفاوت خواهد داشت؛ در نتیجه توزیع کار عمال یکدست نخواهد بود و ارتباط‬
‫گروهها از حالت ساده خارج میشود‪.‬‬
‫در مورد هزینههای واقعی دو ورودی الزم است و هرکدام تاثیر مستقلی دارند‪:‬‬
‫‪Fixed Cost‬‬ ‫‪ .1‬پیشرفت زمانی‪ :‬پیشرفت زمانی میزان هزینه واقعیِ مستقل از منبع (مقدار اولیه آن در‬
‫وارد میشود) را مشخص میکند‪ .‬اگر به عنوان مثال پیشرفت زمانی ‪ ٪21‬باشد‪ ٪21 ،‬از هزینه مستقل‬
‫از منبع به هزینههای واقعی اضافه میشود‪.‬‬
‫‪ .2‬پیشرفت کار‪ :‬پیشرفت کار میزان هزینه وابسته به منابع را مشخص میکند‪.‬‬
‫شروع فعالیت‬
‫هریک از اتفاقات زیر به معنی شروع فعالیت خواهد بود‪:‬‬
‫‪Actual Start‬‬ ‫مقدار گرفتن‬ ‫‪‬‬
‫مقدار ‪ % Complete‬باالی صفر‬ ‫‪‬‬
‫مقدار ‪ % Work Complete‬باالی صفر‬ ‫‪‬‬
‫مقدار ‪ Actual Duration‬باالی صفر‬ ‫‪‬‬
‫مقدار ‪ Actual Work‬باالی صفر‬ ‫‪‬‬

‫و بر خالف انتظار‪ ،‬مقدار گرفتن ‪ Actual Cost‬به معنی شروع فعالیت نخواهد بود‪.‬‬
‫وقتی فعالیتی شروع شود فیلد ‪ Actual Start‬مقدری برابر با ‪ Start‬خواهد گرفت؛ مگر اینکه عامل شروع فعالیت‬
‫وارد کردن تاریخی در ‪ Actual Start‬باشد که در این صورت همان تاریخ باقی میماند و ‪ Start‬نیز با آن برابر‬
‫‪Start‬‬ ‫به جز وارد کردن تاریخ در ‪ ،Actual Start‬حالت دیگری وجود ندارد که ‪ Actual Start‬مقداری به جز‬
‫بگیرد‪ .‬به عنوان مثال اگر با مقدارهای زمان مند کار کنید و در روز خاصی مقداری ثبت کنید که بعد از ‪Start‬‬
‫باشد‪ ،‬با اینکه قبل از آن تاریخ هیچ مقداری وجود ندارد‪ Actual Start ،‬برابر با ‪ Start‬میشود‪ ،‬نه برابر با تاریخ‬
‫ثبت اولین مقدار واقعی‪.‬‬
‫تکمیل فعالیت‬
‫اگر ارتباطها قطع شده باشد‪ ،‬باز هم تمام شدن فعالیت در یکی از گروهها به معنی تمام شدن آن در تمام‬
‫گروهها خواهد بود‪ .‬موارد زیر به معنی تکمیل فعالیت هستند‪:‬‬
‫‪ % Complete‬مقدار ‪ ٪111‬بگیرد‬ ‫‪‬‬
‫‪ % Work Complete‬مقدار ‪ ٪111‬بگیرد‬ ‫‪‬‬
‫‪ Remaining Duration‬مقدار صفر بگیرد‬ ‫‪‬‬
‫‪ Remaining Work‬مقدار صفر بگیرد‬ ‫‪‬‬
‫‪ Actual Duration‬مقداری برابر با ‪ Duration‬یا بزرگتر از آن بگیرد‬ ‫‪‬‬

‫‪ Actual Work‬مقداری برابر با ‪Work‬یا بزرگتر از آن بگیرد‬ ‫‪‬‬
‫با رخ دادن یکی از این موارد‪ ،‬تمام موارد دیگر نیز برقرار خواهند شد و در پی آنها موارد زیر نیز اتفاق خواهد‬
‫افتاد‪:‬‬
‫‪ Cost‬برابر با ‪ Actual Cost‬خواهد شد (اگر ارتباط هزینه با گروههای دیگر قطع شده باشد)‬ ‫‪‬‬
‫‪ Actual Cost‬برابر با ‪ Cost‬خواهد شد (اگر ارتباط هزینه با گروههای دیگر قطع نشده باشد)‬ ‫‪‬‬
‫‪ Actual Finish‬برابر با ‪ Finish‬خواهد شد‬ ‫‪‬‬
‫پیشرفت فعالیت‬
‫روابط زیر بین فیلدها برقرار است‪:‬‬
‫‪% Complete = Actual Duration / Duration‬‬
‫‪% Work Complete = Actual Work / Work‬‬
‫‪Duration = Actual Duration + Remaining Duration‬‬
‫‪Work = Actual Work + Remaining Work‬‬
‫‪Cost = Actual Cost + Remaining Cost‬‬ ‫(اگر ارتباط هزینه با گروههای دیگر قطع نشده باشد)‬
‫هرگاه یکی از عوامل تغییر کند‪ ،‬عوامل همگروه به تناسب آن اصالح میشوند‪ .‬البته هر رابطه سه عنصر دارد و در‬
‫نتیجه باید بدانید که تغییر هر پارامتر را کدامیک از دو پارامترِ دیگر متعادل میکند‪.‬‬

‫پس از شروع فعالیت‪ Work ،Duration ،‬و ‪ ،Cost‬یعنی مقدارهای برنامهریزی شده مدت زمان‪ ،‬کار و هزینه‪،‬‬
‫تمایل دارند که ثابت بمانند و تغییرات را یکی از دو پارامتر دیگر متعادل میکنند‪ .‬به عنوان مثال شرایط زیر را‬
‫در نظر بگیرید‪:‬‬
‫‪Duration = 100d‬‬
‫‪Actual Duration = 20d‬‬
‫‪Remaining Duration = 80d‬‬
‫‪% Complete = 20%‬‬
‫اکنون اگر به ‪ % Complete‬مقدار ‪ 50%‬دهیم‪ ،‬باید یکی از دو پارامتر ‪ Actual Duration‬یا ‪ Duration‬اصالح‬
‫شوند تا رابطه زیر برقرار بماند‪:‬‬
‫‪% Complete = Actual Duration / Duration‬‬
‫پیش از این گفته شد که ‪ Duration‬تمایل به تغییر ندارد‪ ،‬در نتیجه ‪ Actual Duration‬اصالح میشود و مقدار‬
‫‪ 50d‬میگیرد‪ .‬اکنون باید تغییر دیگری رخ دهد تا رابطه زیر نیز برقرار باقی بماند‪:‬‬
‫‪Duration = Actual Duration + Remaining Duration‬‬
‫که در این حالت نیز ‪ Duration‬تمایل به ثابت ماندن دارد‪ ،‬در نتیجه ‪ Remaining Duration‬اصالح میشود و آن‬
‫هم مقدار ‪ 50d‬میگیرد‪ .‬بنا بر این وضعیت جدید از این قرار خواهد بود‪:‬‬
‫‪Duration = 100d‬‬
‫‪Actual Duration = 50d‬‬
‫‪Remaining Duration = 50d‬‬
‫‪% Complete = 50%‬‬

‫اگر یکی از مقدارهای ‪ Duration‬و ‪ Work‬تغییر کند‪ ،‬درصدهای پیشرفت اصالح میشوند و مقدارهای واقعی‬
‫ثابت باقی خواهند ماند‪.‬‬
‫تنظیمهای ثبت اطالعات واقعی‬
‫تنظیم های مختلفی وجود دارد که چگونگی عملکرد برنامه در زمان ثبت اطالعات واقعی را مشخص میکند‪.‬‬
‫برای کنترل تنظیمها ‪ File| Options‬را اجرا کرده‪ ،‬به زبانه ‪ Schedule‬که در شکل ‪ 19-2‬نمایش داده شده است‬
‫بروید‪.‬‬

‫شکل ‪ :19-2‬تنظیمهای ثبت اطالعا واقعی‬
‫مهمترین گزینه‪ Updating task status updates resource status ،‬است‪ ،‬که پیش از این به تفصیل توضیح داده‬
‫شد‪ .‬اگر گزینه فعال باشد فیلدهای گروه کار و زمان با هم مرتبط خواهند بود‪ ،‬یعنی بهروزرسانی یکی از آنها‬
‫دیگری را نیز بهروزرسانی خواهد کرد‪ .‬اگر غیر فعال باشد این دو تا حد خیلی زیادی مستقل عمل خواهند کرد‪.‬‬
‫گزینه ‪ Actual costs are always calculated by Microsoft Office Project‬که به صورت پیشفرض فعال‬
‫است‪ ،‬ارتباط گروههای کار و زمان را با گروه هزینه مشخص میکند‪ .‬این ارتباط یک طرفه است‪ ،‬یعنی کار و‬
‫زمان بر هزینه اثر میگذارند‪ ،‬ولی هزینه بر آنها اثری نمیگذارد‪ .‬اگر گزینه فعال باشد هزینههای واقعی به طور‬

‫خودکار محاسبه میشوند (هزینههای وابسته به منابع بر اساس کار و هزینههای وابسته به فعالیت بر اساس‬
‫زمان)‪ ،‬و اگر آن را غیر فعال کنید باید هزینههای واقعی را دستی وارد کنید‪.‬‬
‫اگر این گزینه را غیر فعال کنید‪ ،‬میتوانید گزینه‬

‫‪Edits to total actual cost will be spread to the status date‬‬
‫را هم فعال کنید‪ .‬عملکرد این گزینه مانند گزینه مشابهش در مورد زمان است که در ادامه توضیح داده میشود‪.‬‬
‫این گزینه بر شیوه توزیع هزینههایی که غیر زمانمند وارد شده باشند تاثیر میگذارد‪.‬‬
‫گزینههای دیگری که باید در نظر داشته باشید در زبانه ‪ Advanced‬کادر محاوره ‪ Options‬قرار دارند (شکل ‪-3‬‬
‫‪.)19‬‬

‫شکل ‪ :19-3‬زبانه ‪Advanced‬‬
‫برای کنترل شیوه عملکرد تنظیمها‪ ،‬نمای ‪ Task Usage‬را در زیر گانت باز کنید‪ .‬در جدول زمانمند فیلدهای‬
‫‪ Percent Complete‬و ‪ Cumulative Percent Complete‬را باز کنید (شکل ‪.)19-4‬‬

‫شکل ‪ :19-4‬نمای مناسب برای کنترل شیوه توزیع پیشرفت‬
‫در این برنامه یک فعالیت ‪ 5‬روزه تعریف شده است‪ Status Date .‬در انتهای سومین روز کاری قرار دارد‪ .‬گزینه‬
‫‪ Edits to total % Complete will be spread to the status date‬در حالی پیشفرض قرار دارد‪ ،‬یعنی غیر فعال‬
‫است‪.‬‬
‫اکنون اگر در فیلد ‪ % Complete‬غیر زمانمند پیشرفتی مانند ‪ ٪11‬وارد کنیم نتیجهای مانند آنچه در شکل ‪-5‬‬
‫‪ 19‬نمایش داده شده است به دست خواهیم آورد‪:‬‬
‫شکل ‪ : 19-5‬وضعیت برنامه بعد از وارد کردن پیشرفت غیر زمانمند ‪ 11‬درصدی‬

‫اگر مقدار بیشتری مانند ‪ ٪31‬وارد کنیم‪ ،‬نتیجهای که در شکل ‪ 19-6‬دیده میشود به دست خواهد آمد‪.‬‬
‫شکل ‪ :19-6‬افزایش پیشرفت فعالیت به ‪ 31‬درصد‬
‫پیشرفت ‪ 11‬درصدی در حالت اول در روز اول قرار گرفت‪ ،‬ولی در حالت دوم ‪ ٪21‬پیشرفت در روز اول ثبت‬
‫شده است و ‪ ٪11‬باقیمانده در روز دوم ثبت شده است‪ .‬فعالیت ‪ 5‬روزه است‪ ،‬در نتیجه پیشرفت هر روز ‪٪21‬‬
‫خواهد بود‪ .‬وقتی پیشرفتها در این حالت ثبت میشوند‪ ،‬توزیع روزانه آنها به ترتیبی خواهد بود که در مثالها‬
‫دیدید؛ یعنی تمام پیشرفت به روز اول تعلق میگیرد‪ ،‬تا زمانی که پیشرفت دورهای روز اول به اندازه برنامهریزی‬
‫شده (در این مثال ‪ ٪21‬برسد)‪ ،‬و بعد از آن باقیمانده پیشرفت به روزهای بعد منتقل میشود‪.‬‬
‫اگر گزینه ‪ Edits to total % Complete will be spread to the status date‬را فعال کنید وضعیت دیگری برقرار‬
‫خواهد بود‪ .‬در شکل ‪ 19-7‬وضعیت برنامه در زمانی که پیشرفت ‪ ٪11‬با فعال بودن گزینه گفته شده وارد شده‬
‫است را نشان میدهد‪.‬‬

‫شکل ‪ :19-7‬وضعیت برنامه بعد از تغییر گزینههای ثبت مقدار واقعی‬
‫در این حالت پیشرفت ‪ ٪11‬بین روزهایی که از شروع فعالیت تا ‪ Status Date‬قرار گرفتهاند به طور مساوی‬
‫تقسیم میشود‪ Status Date .‬در پایان روز سوم قرار دارد و شامل آن نمیشود‪ ،‬در نتیجه دو روز ابتدای کار در‬
‫محاسبه منظور می شوند و هرکدام نیمی از پیشرفت وارد شده در فیلد ‪ % Complete‬غیر زمانمند را به خود‬
‫اختصاص میدهند‪.‬‬
‫اکنون اگر ‪ Status Date‬را یک روز جلو ببریم و مقدار پیشرفت بزرگتری مانند ‪ ٪51‬را وارد کنیم‪ ،‬وضعیت‬
‫مانند شکل ‪ 19-8‬خواهد بود‪.‬‬

‫شکل ‪ :19-8‬وضعیت برنامه بعد از افزایش مقدار پیشرفت‬
‫‪Status Date‬‬ ‫در این حالت مقدار پیشرفتی که افزایش یافته است از اولین روزی که پیشرفت نداشته است تا‬
‫جدید توزیع می شود‪ .‬در این حالت فقط یک روز در این فاصله قرار دارد (روز سوم) و در نتیجه کا مابهالتفاو ِ‬
‫ت‬
‫پیشرفت که ‪ ٪41‬است در آن روز قرار میگیرد‪.‬‬
‫توجه داشته باشید که اگر مقدارهای پیشرفت را دستی در فیلد ‪ % Complete‬زمانمند وارد کنید‪ ،‬گزینه گفته‬
‫شده هیچ تاثیری نخواهد داشت‪ .‬تاثیر گزینه زمانی است که مقدارها را در فیلد ‪ % Complete‬غیر زمانمند وارد‬
‫کنید و برنامه مجبور باشد که خودش آن را به مقادیر زمانمند تبدیل کند (چون به هر حال محاسبات نیاز به‬
‫مقادیر زمانمند نیز دارند)‪ .‬برای این تبدیل دو منطقِ مختلف در نظر گرفته شده است و انتخاب آن از طریق‬
‫گزینه در اختیار کاربر قرار گرفته است‪.‬‬
‫گزینههای دیگری که در زبانه ‪ Advanced‬کادر محاوره ‪ Options‬قرار دارند و در چگونگی ثبت اطالعات واقعی‬
‫موثرند از این قرارند‪:‬‬
‫‪ :Move end of completed parts after status date back to status date‬اگر این گزینه فعال‬ ‫‪‬‬
‫باشد‪ ،‬هر دوره ای از کارکرد فعالیت که پیشرفتش تکمیل شده باشد و بعد از ‪ Status Date‬قرار داشته‬

‫باشد به عقب برگردانده میشود‪ ،‬طوری که آخرین واحدِ تکمیل شده پیش از ‪ Status Date‬باشد‪ .‬در‬
‫صورتی که گزینه غیر فعال باشد واحدهای زمانی فعالیت در جای برنامهریزی شده خود باقی میمانند‪.‬‬
‫‪ :And move start of remaining parts back to status date‬اگر گزینه قبلی فعال شده باشد‬ ‫‪‬‬
‫می توانید این گزینه را نیز فعال کنید‪ .‬در این صورت شروع قسمت باقیمانده فعالیت بعد از هر بار ورود‬
‫مقادیر واقعی به عقب کشیده میشود‪ ،‬طوری که بر ‪ Status Date‬منطبق شود‪.‬‬
‫‪ :Move start of remaining parts before status date forwards to status date‬این گزینه‬ ‫‪‬‬
‫مانند گزینه اول است‪ ،‬با این تفاوت که گزینه اول انحراف را با عقبکشیدن قسمت تکمیل شده‬
‫فعالیت اصالح میکند و این گزینه با جلو کشیدنِ آن‪.‬‬
‫‪ :And move end of completed parts forward to status date‬این گزینه مانند گزینه دوم است‪،‬‬ ‫‪‬‬
‫با این تفاوت که گزینه دوم انحراف را با عقب کشیدن قسمت باقیمانده فعالیت اصالح میکند و این‬
‫گزینه با جلو کشیدنِ آن‪.‬‬
‫اگر چهار گزینه گفته شده فعال باشند‪ ،‬تاثیر ‪ Status Date‬بر ثبت اطالعات حداکثر خواهد شد‪ .‬به عنوان مثال به‬
‫برنامه شکل ‪ 19-9‬توجه کنید‪.‬‬

‫مقدار پیشرفتی حدود ‪ ٪21‬برای فعالیت وارد کنید‪ .‬شکل ‪ 19-11‬وضعیت فعالیت را در دو حالت مختلف نشان‬
‫شکل ‪ :19-11‬برنامه پس از وارد کردن پیشرفت ‪ ،a‬با گزینههای اصال انحرافِ غیر فعال (باال) و فعال (پایین)‬
‫وقتی گزینههای اصالح انحراف فعال باشند و مقداری برای فعالیت ‪ a‬وارد کنید‪ ،‬فرض بر این است که مقدارِ وارد‬
‫شده کار انجام شده روی فعالیت ‪ a‬تا زمان ‪ Status Date‬است‪ .‬به همین خاطر‪ ،‬اگر مقدار پیشرفتی که به این‬
‫ترتیب وارد میشود کمتر از مقدار برنامهریزی شده باشد‪ ،‬فرض میشود که فعالیت دیرتر شروع شده است‪.‬‬
‫اکنون ‪ Status Date‬را یک روز جلو میبریم (شکل ‪.)19-11‬‬
‫شکل ‪ :19-11‬جلو بردن ‪Status Date‬‬

‫اگر برای فعالیت ‪ a‬مقدار پیشرفت ‪ 100%‬وارد کنیم‪ ،‬پیغام خطایی دریافت میکنیم‪ ،‬زیرا با وارد کردن پیشرفت‬
‫‪ ،100%‬فعالیت تکمیل شده فرض میشود و باید تاریخ پایان آن بر ‪ Status Date‬منطبق شود‪ .‬ولی این کار باعث‬
‫کاهش مدت زمان فعالیت می شود‪ ،‬در حالی که این روش مدت زمان فعالیت را تغییر نمیدهد‪ .‬در این حالت دو‬
‫راه وجود دارد‪:‬‬
‫عقب کشیدن فعالیت‪ ،‬تا جایی که پایان آن بر ‪ Status Date‬منطبق شود‪ .‬این کار باعث میشود که‬ ‫‪‬‬
‫تاریخ شروع آن نیز نسبت به قبل عقب کشیده شود‪.‬‬
‫‪Status‬‬ ‫تغییر ندادن تاریخ شروع و تکمیل کردن فعالیت‪ .‬این کار باعث میشود که تاریخ پایان بعد از‬ ‫‪‬‬
‫‪ Date‬قرار بگیرد‪.‬‬
‫اگر گزینه اول را انتخاب کنید‪ ،‬نتیجه مانند آنچه در شکل ‪ 19-12‬دیده میشود خواهد بود‪.‬‬
‫شکل ‪ :19-12‬تکمیل فعالیت ‪a‬‬
‫‪ Status Date‬را دو روز جلو برده‪ ،‬برای فعالیت ‪ b‬مقدار پیشرفت ‪ ٪21‬را وارد کنید (شکل ‪.)19-13‬‬
‫شکل ‪ :19-13‬وارد کردن درصد پیشرفت برای فعالیت ‪b‬‬

‫‪ Status Date‬را دو روز کاری دیگر جلو برده‪ ،‬این بار مقدار پیشرفت ‪ ٪31‬را وارد کنید (شکل ‪.)19-14‬‬
‫شکل ‪ :19-14‬وارد کردن درصد جدید برای فعالیت ‪b‬‬
‫با توجه به اینکه این روش مدت زمان فعالیت را تغییر نمیدهد‪ ،‬چون پیشرفت فعالیت در این دوره دو روزه (دو‬
‫روز کاری) کمتر از مقدار برنامهریزی شده بوده است‪ ،‬فرض شده که فعالیت در این چند روز تا حد زیادی غیر‬
‫فعال بوده و فعالیت ‪ split‬شده است‪.‬‬
‫‪ Status Date‬را یک روز دیگر جلو برده‪ ،‬درصد پیشرفت را ‪ 5‬درصد اضافه کنید (شکل ‪.)19-15‬‬
‫شکل ‪ :19-15‬وارد کردن درصد جدید برای فعالیت ‪b‬‬
‫این بار هم درصد پیشرفت کمتر بوده‪ ،‬در نتیجه باز هم فعالیت شکسته شده است‪ .‬این بار ‪ Status Date‬را ‪ 4‬روز‬
‫تقویمی جلو برده‪ ،‬برای فعالیتهای ‪ b‬و ‪ c‬مقدارهای ‪ ٪111‬را وارد کنید (شکل ‪.)19-16‬‬

‫شکل ‪ :19-16‬وارد کردن درصد پیشرفت برای فعالیت ‪c‬‬
‫در این حالت فعالیت ‪ c‬نسبت به برنامهریزی عقب کشیده شده است تا پایان آن بر ‪ Status Date‬منطبق شود‪.‬‬
‫توجه داشته باشید که بهتر است برای ثبت اطالعات واقعی از روشهایی استفاده کنید که منجر به شکست‬
‫فعالیت نمیشوند‪ ،‬زیرا شکست فعالیت برنامه را پیچیده میکند‪.‬‬
‫ثبت هزینهها‬
‫بهترین راه برای کنترل مقادیر مالی‪ ،‬استفاده از نمای گانت به همراه نمای ‪ Task Usage‬در زیر آن است‪ .‬بعد از‬
‫ساخت نمای گفته شده‪ ،‬فیلدهای ‪ Cost ،Baseline Cost ،Actual Fixed Cost ،Actual Cost‬و ‪Cumulative‬‬
‫‪ Cost‬را به جدول زمانمند اضافه کنید‪.‬‬
‫شکل ‪ 19-17‬وضعیت برنامهای نمونه را در نمای گفته شده نشان میدهد‪.‬‬

‫شکل ‪ :19-17‬اطالعا مالی یکی از فعالیتها‬
‫جزئیات فعالیتی که در نمای باال انتخاب شده باشد در پایین نمایش داده میشود‪ .‬این فعالیت دو منبع دارد که‬
‫برای هرکدام هزینههایی تعریف شده است‪ .‬منبع ‪ rs1‬هزینه ثابت نیز دارد‪ .‬عالوه بر هزینه منابع‪ ،‬در قسمت‬
‫باالی نما میتوان هزینه ثابت فعالیت که ‪ 51‬واحد است را هم مشاهده کرد‪.‬‬
‫به جدول هزینهها دقت کنید (شکل ‪.)19-18‬‬

‫شکل ‪ :19-18‬جدول هزینههای یک فعالیت‬
‫این جدول سه قسمت است‪ ،‬که به ترتیب مجموع هزینههای فعالیت‪ ،‬هزینههای ناشی از منبع اول و هزینههای‬
‫ناشی از منبع دوم را نشان میدهند‪ .‬فعالیت از روز ‪ 11‬تا روز ‪ 16‬برنامهریزی شده است‪ ،‬در نتیجه هزینههای آن‬
‫هم در همین بازه توزیع شدهاند؛ البته توجه داشته باشید که فیلد ‪ Cum. Cost‬مقدار تجمعی هزینه را نشان‬
‫می دهد و به همین خاطر تا بعد از این تاریخ نیز مقدار گرفته است‪ .‬فیلدهای ‪ Cost‬و ‪ Base. Cost‬تفاوتی با هم‬
‫ندارند‪ ،‬به این معنی که برنامه ریزی فعلی فعالیت تفاوتی با خط مبنا ندارد‪ .‬این دو فیلد‪ ،‬به ترتیب توزیع‬
‫هزینههای برنامهریزی شده فعالیت را بر حسب برنامه فعلی و برنامه خط مبنا نشان میدهند‪.‬‬
‫در نهایت‪ ،‬فیلدهای ‪ Act. Cost‬و ‪ Act. F. Cost‬مقدار هزینههای واقعی را نشان میدهند و هنوز مقداری‬
‫نگرفته اند‪ ،‬به این معنی که فعالیت آغاز نشده است‪ .‬البته توجه داشته باشید که تنها در صورتی میتوان اینگونه‬

‫نتیجهگیری کرد که گزینه محاسبه خودکار هزینهها را غیر فعال نکرده باشید؛ در غیر این صورت‪ ،‬فیلدهای‬
‫هزینه واقعی همواره خالی خواهند بود و باید آنها را دستی پر کنید‪.‬‬
‫به فعالیت پیشرفتی مانند ‪ ٪31‬اختصاص دهید‪ .‬جدول هزینهها به صورتی که در شکل ‪ 19-19‬نمایش داده‬
‫شده است تبدیل خواهد شد‪.‬‬
‫شکل ‪ :19-19‬جدول هزینهها بعد از پیشرفت کار‬
‫مقدار هزینه ثابت فعالیت‪ ،‬بر اساس ‪ Actual Duration‬محاسبه میشود‪ .‬در این مثال‪ Actual Duration ،‬برابر‬
‫‪ 1/2‬روز است‪ ،‬در نتیجه هزینه ثابت روز اول برابر با مقدار برنامهریزی شده و مقدار روز دوم برابر ‪ 1/2‬آن است‪.‬‬

‫هزینه ثابت فعالیت نیز ‪ 51‬واحد است که تقریبا برابر با روزی ‪ 13‬واحد خواهد بود‪ .‬به همین خاطر روز اول که‬
‫کامل شده است هزینه ثابتِ واقعی ‪ 13‬را نشان میدهد و روز دوم که ‪ 1/2‬تکمیل شده است مقدار ‪ 3‬را نشان‬
‫‪Actual‬‬ ‫مقدار هزینههای ناشی از منابع‪ ،‬بر اساس کار محاسبه میشوند‪ .‬برای کنترل بیشتر‪ ،‬میتوانید فیلد‬
‫‪ Work‬را به جدول اضافه کرده‪ ،‬آن را با مقدار منابع کنترل کنید‪ .‬در این مثال چون مقدار کار انجام شده با‬
‫زمان نسبت مستقیم دارد‪ ،‬به ازای ‪ 1/2‬روز مدت واقعی‪ 1/2 ،‬کارها نیز انجام شدهاند‪ .‬این مسئله به این معنی‬
‫است که در روز اول تمام کار برنامهریزی شده و در روز دوم ‪ 1/2‬آن انجام شده‪ ،‬و هزینهها نیز با همین نسبت‬
‫تقسیم شدهاند‪.‬‬
‫اگر به جدول گانت مراجعه کنید‪ ،‬میتوانید مقدارهای خالصهسازی شده هزینهها را کنترل کنید (شکل ‪-21‬‬
‫‪.)19‬‬
‫شکل ‪ :19-21‬اطالعا هزینه فعالیت ‪ d‬در جدول گانت‬
‫مطابق معمول‪ ،‬فیلد ‪ Remaining Cost‬مقدار باقیمانده هزینه‪ ،‬یعنی اختالف ‪ Cost‬و ‪ Actual Cost‬را نشان‬
‫میدهد‪ .‬اگر سعی کنید در فیلد ‪ Actual Cost‬مقداری وارد کنید‪ ،‬موفق نخواهید شد‪ ،‬چون گزینه محاسبه‬
‫خودکار هزینه واقعی فعال بوده و تا زمان تکمیل شدن فعالیت قادر به ویرایش این فیلد نخواهید بود‪ .‬مقدار‬
‫‪ Remaining Cost‬نیز به همین ترتیب غیر قابل ویرایش خواهد بود‪.‬‬

‫به فعالیت پیشرفت ‪ ٪111‬نسبت دهید (شکل ‪.)19-21‬‬
‫شکل ‪ :19-21‬اختصاص پیشرفت ‪ 100%‬به فعالیت‬
‫اکنون مقدار هزینه واقعی برابر با هزینه برنامهریزی شده میشود‪ .‬اگر مایل باشید میتوانید پس از این فیلد‬
‫‪ Actual Cost‬را ویرایش کنید (شکل ‪.)19-22‬‬
‫شکل ‪ :19-22‬ویرایش مقدار ‪Actual Cost‬‬
‫با ویرایش این مقدار‪ ،‬فیلد ‪ Cost‬نیز اصالح می شود‪ .‬برعکس آن نیز صادق است‪ ،‬یعنی اگر پس از تکمیل فعالیت‬
‫مقدار ‪ Cost‬را تغییر دهید‪ ،‬مقدار ‪ Actual Cost‬نیز اصالح میشود‪ .‬به طور کلی هرگاه فیلد ‪ Cost‬را به طور‬
‫دستی تغییر دهید یا در ‪ Actual Cost‬مقدار جدیدی وارد کنید و باعث شود که ‪ Cost‬اصالح شود‪ ،‬فیلد ‪Fixed‬‬
‫‪ Cost‬نیز به تناظر آن تغییر می کند‪ ،‬طوری که مجموع مقدار جدید آن و هزینههای ناشی از منابع (که به این‬

‫ترتیب تغییر نمیکنند) برابر با مقدار جدید ‪ Cost‬باشد‪ .‬با توجه به آنچه گفته شد‪ ،‬میتوانید انتظار داشته باشید‬
‫که توزیع هزینهها در جدول پس از تغییر ‪ Actual Cost‬چگونه خواهد بود (شکل ‪.)19-23‬‬
‫شکل ‪ :19-23‬جدول توزیع هزینههای فعالیت پس از ویرایش هزینه واقعی‬
‫در این حالت ردیفهای مربوط به منابع تغییر نکرده و تنها ردیفهای مربوط به فعالیت‪ ،‬که تحت تاثیر هزینه‬
‫ثابت فعالیت هستند اصالح شدهاند‪.‬‬
‫پس مشخص می شود که اگر ارتباط هزینه با کار و زمان برقرار باشد‪ ،‬یعنی هزینههای واقعی خودکار محاسبه‬
‫شوند‪ ،‬عمال تنها محدودیتی که ایجاد میشود این است که در زمان پیشرفت فعالیت نمیتوانید هزینه واقعیِ‬
‫دقیق آن را وارد کنید‪ ،‬ولی وقتی فعالیت پایان یابد ق ادر به انجام این کار خواهید بود‪ .‬با توجه به اینکه خیلی‬

‫اوقات هزینه واقعی کارها پس از پایان آنها مشخص میشود‪ ،‬خودکار بودن هزینهها عمال دقت را چندان کاهش‬
‫نمیدهد‪ ،‬و در عوض مراحل کنترلی را به مراتب سادهتر میکند‪.‬‬
‫با وجود آنچه گفته شد‪ ،‬میتوانید محاسبه هزینههای واقعی را از حالت خودکار خارج کنید تا بتوانید مقدارها را‬
‫دستی وارد کنید‪ .‬برای این کار به ‪ File| Options| Schedule‬مراجعه کرده‪ ،‬گزینه ‪Actual costs are always‬‬
‫‪ calculated by Project‬را غیر فعال کنید‪ .‬در این حالت ورود اطالعات مالی واقعی مانند ورود اطالعات واقعی‬
‫زمان انجام میشود‪.‬‬
‫برای مشخص کردن مقادیر واقعی هم میتوانید از فیلدهای معمولی و هم از فیلدهای زمانمند استفاده کنید‪،‬‬
‫که انجام این کار هیچ تفاوتی با وارد کردن اطالعات زمان و کار که در قسمتهای پیش توضیح داده شد نخواهد‬
‫متود ‪۱‬‬
‫پیش از این گفته شد که متودهای نمونهای برای ثبت اطالعات واقعی ارائه خواهد شد‪ .‬اولین متود‪ ،‬سادهترین راه‬
‫است که کمبودهای فراوانی دارد‪ ،‬ولی در شرایطی که به خاطر کمبود نیروی فنی یا شرایط نامناسب امکان‬
‫استفاده از متودهای کاملتر وجود نداشته باشد راهگشا خواهد بود‪ .‬توجه داشته باشید که این متود از نظر تمامی‬
‫استانداردهای مدیریت پروژه ناقص است‪ .‬نقص آن در این است که صرفا بر محاسبه پیشرفتها متمرکز است و‬
‫خروجیهای مناسبی در خصوص زمانبندی نمیدهد‪.‬‬
‫در این روش ارتباط بین کار‪ ،‬زمان و هزینه برقرار است‪ ،‬توزیعهای خودکار هزینه و پیشرفت زمانی و همچنین‬
‫اصالح پیشرفت زمانی در صورت وجود انحراف غیر فعال است و در نهایت اینکه نیازی به منابع‪ ،‬کار و هزینه‬
‫نداریم‪.‬‬

‫فیلدهای ورودی در این متود از این قرارند‪:‬‬
‫‪% Complete‬‬ ‫‪‬‬
‫در این روش فقط مقدار ‪ % Complete‬تاریخی خاص وارد میشود‪ .‬بعد از آن میتوان خروجیهای کنترلی را‬
‫استخراج کرد‪.‬‬
‫برای استخراج پیشرفت برنامهریزی شده تجمعی میتوانید از گزینه ‪ Update‬موجود در‬
‫‪ Project| Status| Update Project‬استفاده کنید‪ .‬حتما این کار را در نسخهای موقت انجام دهید تا اطالعاتی که‬
‫در برنامه وارد کردهاید از بین نروند‪.‬‬
‫برای استخراج پیشرفت برنامهریزی شده دورهای و لیست فعالیتهای دوره بعد حتما از روش ترکیبی استفاده‬
‫کنید‪ .‬این کار را هم باید در نسخهای موقت انجام داد‪.‬‬
‫برای استخراج تاخیر از گزینه ‪ Reschedule‬موجود در ‪ Project| Status| Update Project‬استفاده کنید‪ .‬بهتر‬
‫است این کار را در نسخه ای موقت انجام دهید و نتیجه را ذخیره نکنید‪ ،‬زیرا شکستگیهای زیادی در فعالیتها‬
‫ایجاد می کند که کاربردی ندارند و کارکردهای بعدی را هم مشکل میکنند‪.‬‬
‫برای نمونه برنامه شکل ‪ 19-24‬را در نظر بگیرید‪.‬‬

‫خط عمودی پررنگ در نمودار گانت نشاندهنده ‪ ،Status Date‬یعنی تاریخی است که بناست مقادیر واقعیِ آن را‬
‫وارد کنیم‪ .‬مقدار پیشرفت هر فعالیت را در فیلد ‪ % Complete‬وارد میکنیم‪ .‬شکل ‪ 19-25‬برنامه را پس از ثبت‬
‫مقادیر فرضی نشان میدهد‪.‬‬
‫شکل ‪ :19-25‬برنامه نمونه‪ ،‬بعد از ثبت مقادیر پیشرفت‬

‫مقدارهای پیشرفت با میلههای افقی در داخل میلههای اصلی فعالیتها نمایش داده شدهاند‪ .‬اگر کار طبق برنامه‬
‫پیش رفته بود‪ ،‬میبایست انتهای تمام خطهای پیشرفت فعالیتهایی که تمام نشدهاند روی خط عمودیِ زمان‬
‫قرار داشته باشد‪.‬‬
‫در مرحله بعد میتوانید پیشرفتها را با مقادیر برنامهریز ی شده مقایسه کنید‪ .‬برای این کار ابتدا فایل را ذخیره‬
‫کنید و بعد از آن نسخه جدیدی با ‪ Save As‬بسازید‪ .‬نسخه جدید موقتی است و بعد از استخراج مقادیر نیازی به‬
‫آن نخواهید داشت‪.‬‬
‫در نسخه موقعی فیلدی اختصاصی از نوع ‪ Text‬درج کنید و نام مناسبی به آن بدهید (شکل ‪.)19-26‬‬
‫شکل ‪ :19-26‬درج فیلد اختصاصی‬
‫روی عنوان ستون ‪ % Complete‬کلیک کنید تا کل ستون انتخاب شود‪ .‬کلیدهای ‪ Ctrl+C‬را بفشارید تا محتوا‬
‫کپی شود‪ .‬روی عنوان فیلد اختصاصی کلیک کرده‪ ،‬کلیدهای ‪ Ctrl+V‬را بفشارید‪ .‬به این ترتیب مقدارهای‬
‫پیشرفت در فیلد اختصاصی کپی میشوند (شکل ‪.)19-27‬‬

‫شکل ‪ :19-27‬درج مقادیر پیشرفت در فیلد اختصاصی‬
‫اکنون میتوانید ‪ Project| Status| Update Project‬را انتخاب کنید‪ .‬با این کار کادر محاوره شکل ‪ 19-28‬باز‬
‫شکل ‪ :19-28‬کادر محاوره بهروزرسانی برنامه‬

‫گزینه ‪ Update work as complete through‬و بعد از آن گزینه ‪ Set 0%-100% complete‬را انتخاب کنید‪ .‬باید‬
‫تاریخی که قصد دارید پیشرفتهای برنامه ریزی شده آن در برنامه محاسبه شوند را در کادر مقابل وارد کنید‪.‬‬
‫این کادر به طور پیشفرض ‪ Status Date‬را نشان میدهد و اگر قبال ‪ Status Date‬را مشخص کرده باشید نیازی‬
‫به تنظیم آن نخواهد بود‪ .‬بعد از وارد کردن تنظیمها روی ‪ OK‬کلیک کنید‪ .‬با این کار فیلد ‪ % Complete‬تمام‬
‫فعالیتها مقدارهای برنامهریزی شده را نشان میدهند (شکل ‪.)19-29‬‬
‫شکل ‪ :19-29‬بهروزرسانی برنامه‬
‫به این ترتیب میتوانید مقدارهای برنامهریزی شده و واقعی را با هم مقایسه کنید‪ .‬در این نمونه‪ ،‬پیشرفت زمانی‬
‫پروژه در تاریخ مشخص شده ‪ ٪61‬است‪ ،‬در حالی که مقدار واقعی ‪ ٪44‬میباشد‪.‬‬
‫بهتر است برای استخراج پیشرفتها به جای پیشرفت زمانی از پیشرفت فیزیکی استفاده کنید‪ .‬در این صورت نیز‬
‫روند کار تفاوتی نخواهد داشت‪.‬‬
‫میتوانید با همین روش پیشرفت برنامهریزی شده تاریخ های مختلف (مثال انتهای هر ماه) را به دست آورید و‬
‫آنها را در یک فایل ‪ Excel‬ذخیره کنید (شکل ‪.)19-31‬‬

‫شکل ‪ :19-31‬استخراج پیشرفتهای برنامهریزی شده تمام دورهها‬

‫اکنون میتوانید بر این اساس نمودار پیشرفت برنامهریزی شده پروژه را تهیه کنید (شکل ‪.)19-31‬‬
‫شکل ‪ :19-31‬نمودار پیشرفت برنامهریزی شده پروژه‬
‫پس از این میتوانید پیشرفت واقعی هر دوره را هم در نمودار اضافه کنید تا مخاطب بتواند آنها را با هم مقایسه‬
‫کند (شکل ‪.)19-32‬‬

‫شکل ‪ :19-32‬نمودار پیشرفت تجمعی برنامهریزی شده و واقعی پروژه‬
‫راهی که توضیح داده شد وقت گیر است و احتمال بروز اشتباه نیز در آن فراوان است‪ .‬راه بهتر استفاده از‬
‫فیلدهای زمانمند است‪ .‬برای این کار به نمای ‪ Task Usage‬بروید‪ ،‬به ‪ Status Date‬مقداری پس از تاریخ پایان‬
‫پروژه بدهید و پروژه را ‪ Update‬کنید‪ .‬در این حالت باید پیشرفت تمام آیتمها ‪ ٪111‬باشد‪ .‬اکنون میتوانید فیلد‬
‫‪ Cumulative Percent Complete‬را به جدول زمانمند اضافه کنید تا پیشرفتهای برنامهریزی شده دورههای‬
‫مختلف را نشان دهد‪ .‬محور زمان جدول زمانمند را هم مطابق دورههایی که در نظر دارید تنظیم کنید (شکل‬
‫‪.)19-33‬‬

‫شکل ‪ :19-33‬استخراج پیشرفتهای برنامهریزی شده دورهای در جدول زمانمند‬
‫شکل قبل نمایی ترکیبی از ‪( Gantt Chart‬باال) و ‪( Task Usage‬پایین) است‪ .‬در نمای باال خالصه فعالیت پروژه‬
‫انتخاب شده است و در نتیجه جدولِ نمای پایین مقادیر آن را نشان میدهد‪.‬‬
‫اکنون میتوانید مقادیرِ جدول زمانمند را به ‪ Excel‬منتقل کرده‪ ،‬نمودار پیشرفت را ترسیم کنید‪.‬‬
‫اگر مایل باشید میتوانید به جای دورههای بزرگی مانند ماه‪ ،‬دورههای کوچکتری تنظیم کنید تا تعداد اعداد‬
‫بیشتر باشند و نمودار نرمتر و دقیقتری به دست آید‪ .‬شکل ‪ 19-34‬نمودار پیشرفت پروژه قبلی را با دورههای‬
‫هفتگی نشان میدهد‪.‬‬

‫شکل ‪ :19-34‬نمودار پیشرفت برنامهریزی شده پروژه با دورههای هفتگی‬
‫در این قسمت پیشنهاد شد که برای کپیبرداری از مقادیر پیشرفت از فیلدی از نوع ‪ Text‬استفاده کنید‪ .‬اگر‬
‫چنین کاری کنید امکان مقایسه خودکار آن با ‪ % Complete‬وجود نخواهد داشت‪ .‬اگر مقادیر به جای ‪ Text‬در‬
‫فیلدی از نوع ‪ Number‬قرار داشته باشند از این نظر بهتر است‪ .‬متاسفانه از نسخه ‪ 2111‬به بعد‪ ،‬امکان کپی‬
‫کردن محتوای ‪ % Complete‬در فیلدهای ‪ Number‬وجود ندارد‪ ،‬در حالی که در نسخههای قبلیِ نرمافزار چنین‬
‫محدودیتی وجود نداشت‪ .‬برای رفع این مشکل میتوانید ستون ‪ % Complete‬را در ‪ Excel‬کپی کنید‪ ،‬نوع آن را‬
‫به عدد تبدیل کرده‪ ،‬در یک فیلد اختصاصی نوع ‪ Number‬در ‪ Project‬کپی کنید‪.‬‬
‫تا این مرحله پیشرفت واقعی و برنامه ریزی شده تجمعی پروژه به دست آمد‪ .‬برای محاسبه تاخیر فایل اصلی را‬
‫باز کرده‪ ،‬نسخه موقت دیگری از آن بسازید‪ .‬در فایل موقت ‪ Project| Status| Update Project‬را اجرا کنید‪ .‬در‬

‫کادر محاورهای که باز میشود گزینه ‪ Reschedule‬را انتخاب کرده‪ ،‬تاریخ را در مقابل آن وارد کنید‪ .‬بعد از‬
‫اینکه روی ‪ OK‬کلیک کنید‪ ،‬برنامه مجددا زمانبندی میشود (شکل ‪.)19-35‬‬
‫شکل ‪ :19-35‬برنامه نمونه بعد از بهروزرسانی‬
‫با این کار وضعیت اطالعات واقعی در برنامه منعکس میشود‪ .‬همانطور که میبینید این کار با شکسته شدن و‬
‫جابجا شدن برخی فعالیتها انجام شده است‪.‬‬
‫میتوانید برای دریافت اطالعات بیشتر به نمای ‪ Tracking Gantt‬مراجعه کنید (شکل ‪.)19-36‬‬

‫شکل ‪ :19-36‬نمای ‪Tracking Gantt‬‬
‫این نما برنامهریزی فعلی پروژه را در کنار برنامهریزی اولیه‪ ،‬یعنی خط مبنا‪ ،‬نشان میدهد‪ .‬هر فعالیت دو میله‬
‫دارد‪ ،‬میله رنگی که باالتر قرار دارد برنامهریزی فعلی و میله کمرنگ که پایینتر قرار دارد خطمبنا را نشان‬
‫می دهد‪ .‬اگر دو گروه میله دیده نشود‪ ،‬به این معنی است که خط مبنا را ذخیره نکرده بودید‪.‬‬
‫برای تعیین میزان تاخیر پروژه فیلد ‪ Finish Variance‬را به جدول اضافه کنید (شکل ‪.)19-37‬‬
‫شکل ‪ :19-37‬اضافه کردن فیلد ‪ Finish Variance‬به جدول‬

‫اکنون میتوانید میزان تاخیر هریک از آیتمها را در این فیلد بخوانید‪ .‬در این مثال کل پروژه ‪ 21‬روز کاری به‬
‫تاخیر افتاده است‪.‬‬
‫معنای تاخیر بستگی به متود ثبت اطالعات واقعی دارد‪ .‬در این متود تعبیر آن اینگونه است‪ :‬اگر ادامه پروژه با‬
‫توانی معادل توان برنامهریزی شده پیش برود‪ 21 ،‬روز دیرتر از پایان برنامهریزی شده پایان خواهد یافت‪.‬‬
‫در ادامه باید پیشرفت برنامهریزی شده و واقعی دورهای را هم استخراج کنید‪ .‬پیشرفت واقعی دورهای تفاضل‬
‫پیشرفت ابتدا و انتهای دوره است‪ .‬برای استخراج پیشرفت برنامهریزی شده دورهای باید از روش ترکیبی استفاده‬
‫کنید که در فصل ‪ 21‬توضیح داده شده است‪.‬‬
‫برای استخراج فعالیتهای برنامهریزی شده برای دوره بعد نیز باید از شیوهای مشابه شیوه ترکیبی استفاده کرد‪.‬‬
‫تاریخ پایان تخمینی پروژه را میتوانید با روش زمان کسب شده که در فصل ‪ 22‬توضیح داده شده است محاسبه‬
‫متود ‪۲‬‬
‫این متود نیز مانند متود ‪ 1‬بسیار ساده است‪ .‬تمام ویژگیها و روشها نیز مانند قبل است‪ ،‬با این تفاوت که عالوه‬
‫بر پیشرفت زمانی باید تاریخ شروع و پایان واقعی را هم درج کرد‪.‬‬
‫اطالعات ورودی از این قرارند‪:‬‬
‫شروع واقعی‬ ‫‪‬‬
‫پایان واقعی‬ ‫‪‬‬

‫پیشرفت زمانی‬ ‫‪‬‬
‫امتیازی که این روش به روش ق بل دارد در این است که سابقه کاملتری از واقعیتهای پروژه ثبت میشود‪ .‬به‬
‫این ترتیب هم منبع مناسبتری برای برنامهریزی پروژههای بعدی به جای خواهد ماند و هم میتوان آینده پروژه‬
‫را بهتر پیشبینی کرد‪ .‬این متود سادهترین حالت ثبت اطالعات واقعی است که با استانداردهای مدیریت پروژه‬
‫سازگاری دارد‪.‬‬
‫شکل ‪ 19-38‬برنامهای را نشان میدهد که در متود ‪ 1‬نیز مثال زده شده بود‪ .‬فیلدهای شروع و پایان برنامهریزی‬
‫شده و واقعی نیز در جدول نمایش داده شدهاند‪.‬‬
‫فرض کنید اطالعات واقعی از این قرار باشند‪:‬‬
‫‪ ،10/4/20‬پایان در ‪10/5/19‬‬ ‫تجهیز کارگاه‪ ،‬شروع در‬ ‫‪‬‬
‫‪ ،10/5/17‬پایان در ‪10/6/25‬‬ ‫عملیات خاکی‪ ،‬شروع در‬ ‫‪‬‬

‫پی‪ ،‬شروع در ‪ ،10/6/25‬پایان در ‪10/8/7‬‬ ‫‪‬‬
‫اسکلت‪ ،‬شروع در ‪ ،10/8/5‬پیشرفت ‪٪71‬‬ ‫‪‬‬
‫سفتکاری و نازککاری‪ ،‬شروع در ‪ ،10/10/10‬پیشرفت ‪٪11‬‬ ‫‪‬‬
‫تاسیسات مکانیکی‪ ،‬شروع در ‪ ،10/10/6‬پیشرفت ‪٪51‬‬ ‫‪‬‬
‫اکنون باید به ترتیب اطالعات فعالیت ها را وارد کرد‪ .‬ابتدا شروع واقعی فعالیت و بعد از آن پایان واقعی یا درصد‬
‫پیشرفت زمانی را وارد کنید‪ .‬شکل ‪ 19-39‬محصول نهایی را نشان میدهد‪.‬‬
‫اگر این برنامه را با محصولِ بهروزرسانی با متود ‪ 1‬مقایسه کنید‪ ،‬متوجه تفاوتهایی خواهید شد‪ .‬هر بار که‬
‫تاریخهای واقعی را وارد کنید‪ ،‬زمانبندی برنامه اصالح میشود و واقعیتها را به ادامه کار منعکس میکند‪ .‬ولی‬
‫در متود ‪ 1‬چنین اتفاقی نمیافتاد‪ .‬به همین خاطر پیشبینیهای این متود بهتر از متود ‪ 1‬است‪.‬‬

‫در استفاده از این متود به یاد داشته باشید که زمانبندی ها دایما در حال تغییر هستند و به همین خاطر‬
‫نمیتوانید پیشرفتهای برنامهریزی شده را از نسخه ای که اطالعات واقعی دارد استخراج کنید‪ .‬به همین خاطر‬
‫باید همیشه یک نسخه دست نخورده از برنامه داشته باشید و بهتر است که پیشرفتهای برنامهریزی شده را هم‬
‫پیش از شروع پروژه برای تمام دورههای محاسبه کنید‪.‬‬
‫متود ‪۳‬‬
‫در این متودِ پیشنهادی‪ ،‬عملکرد پروژه بر اساس کار سنجیده می شود‪ .‬فرض هم بر این است که کار بر اساس‬
‫تخصیصها شکل میگیرد‪ .‬ارتباط بین گروهها (کار‪ ،‬زمان و هزینه) نیز برقرار باقی میماند‪ .‬نوع فعالیتها نیز‬
‫‪ Fixed Units‬است‪.‬‬
‫کار واقعی‬ ‫‪‬‬
‫کار باقیمانده‬ ‫‪‬‬
‫شکل ‪ 19-41‬برنامه نمونهای که برای این متود به کار خواهد رفت را نشان میدهد‪.‬‬

‫به هر فعالیت یک یا دو منبع تخصیص داده شده است و تمام تخصیصها هم ‪ ٪111‬هستند‪ .‬برنامه از تقویم‬
‫استاندارد استفاده میکند‪ ،‬در نتیجه هر تخصیص در هر روز ‪ 8‬ساعت کار ایجاد میکند‪ .‬در نتیجه به عنوان مثال‬
‫فعالیت "پی" که دو منبع ‪ ٪111‬دارد‪ ،‬روزی ‪ 16‬ساعت کار ایجاد میکند و در نتیجه کل کار که ‪ 21‬روز است‬
‫مجموعا ‪ 321‬ساعت کار خواهد داشت‪ .‬این مقدار در فیلد ‪ Work‬نمایش داده میشود‪.‬‬
‫وضعیت فعالیتها در ‪ Status Date‬از این قرار است‪:‬‬
‫تجهیز کارگاه‪ 211 ،‬ساعت کار واقعی‪ ،‬صفر ساعت کار باقیمانده‬ ‫‪‬‬
‫عملیات خاکی‪ 511 ،‬ساعت کار واقعی‪ ،‬صفر ساعت کار باقیمانده‬ ‫‪‬‬
‫پی‪ 311 ،‬ساعت کار واقعی‪ ،‬صفر ساعت کار باقیمانده‬ ‫‪‬‬
‫اسکلت‪ 711 ،‬ساعت کار واقعی‪ 351 ،‬ساعت کار باقیمانده تخمینی‬ ‫‪‬‬
‫سفتکاری و نازک کاری‪ 61 ،‬ساعت کار واقعی‪ 611 ،‬ساعت کار باقیمانده تخمینی‬ ‫‪‬‬

‫تاسیسات مکانیکی‪ 251 ،‬ساعت کار واقعی‪ 251 ،‬ساعت کار باقیمانده تخمینی‬ ‫‪‬‬
‫اکنون میتوان فعالیتها را به ترتیب به روزرسانی کرد؛ ابتدا مقدار واقعی و بعد از آن مقدار باقیمانده وارد‬
‫میشود‪ .‬نتیجه در شکل ‪ 19-41‬نمایش داده شده است‪.‬‬
‫وقتی مقدار واقعی را وارد میکنید‪ ،‬مقدار باقیمانده بر اساس برآورد اولیه شکل میگیرد‪ .‬وقتی مقدار باقیمانده را‬
‫هم وارد میکنید‪ ،‬مقدار کار اصالح میشود‪ .‬چون فعالیتها از نوع ‪ Fixed Units‬است‪ ،‬اصالح کار باعث اصالح‬
‫مدت زمان میشود‪ .‬در این وضعیت ‪ % Complete‬و ‪ % Work Complete‬فعالیتها برابر خواهند بود؛ ولی در‬
‫مورد خالصه فعالیتها برابر نخواهند بود (شکل ‪.)19-42‬‬

‫شکل ‪ :19-42‬اختالف ‪ % Complete‬و ‪ % Work Complete‬در خالصه فعالیتها‬
‫این دو نوع پیشرفت در خالصه فعالیتها بر اساس آیتمهای زیرمجموعه خالصهسازی میشود‪ .‬مقدار‬
‫‪ % Complete‬پیشرفت هر فعالیت را بر اساس مدت زمانش میانگینگیری میکند‪ ،‬در حالی که ‪% Work‬‬
‫‪ Complete‬از مقدار کار به عنوان ضریب وزنی استفاده میکند‪.‬‬
‫تعبیر کار معموال به حجم فیزیکی نزدیک است و در نتیجه میتوان از پیشرفت کاری که به این ترتیب محاسبه‬
‫میشود به عنوان پیشرفت فیزیکی استفاده کرد و پیشرفت زمانی را به کار نبرد‪.‬‬
‫در این مثال پیشرفت کار ‪ ٪52‬است‪.‬‬
‫چون در این روشِ ثبت مقادیر واقعی زمانبندی تغییر میکند‪ ،‬نمیتوان از برنامههایی که مقدار واقعی دارند‬
‫برای محاسبه پیشرفتهای برنامه ریزی شده استفاده کرد‪ .‬برای محاسبه مقادیر برنامهریزی شده باید نسخه‬
‫دستنخوردهای از برنامه را باز کنید و مقدار پیشرفت آن را پس از ‪ Update‬کردن (به روشی که در متود ‪1‬‬
‫توضیح داده شد) از فیلد ‪ % Work Complete‬بخوانید‪.‬‬
‫اگر قصد دارید نمودار پیشرفت برنامهریزی شده را استخراج کنید نیز میتوانید از یکی از دو روشی که در متود‬
‫‪ 1‬توضیح داده شد استفاده کنید‪ .‬فیلد زمانمندی که در روش دوم استفاده میشود ‪ Cumulative Work‬است‪.‬‬

‫متاسفانه فیلد زمان مندی برای دریافت پیشرفت کاری وجود ندارد و باید مقدار این فیلد را پس از انتقال به‬
‫‪ ،Excel‬بر مقدار کل کار همان آیتم تقسیم کنید تا به درصد پیشرفت کار تبدیل شود‪.‬‬
‫شکل ‪ 19-43‬مقدار کار دورهای پروژه را نشان میدهد‪.‬‬
‫شکل ‪ :19-43‬مقدار کار برنامهریزی شده پروژه در دورههای مختلف‬
‫شکل ‪ 19-44‬وضعیت مقادیر را در اکسل نشان میدهد‪.‬‬

‫شکل ‪ :19-44‬مقادیر وارد شده در اکسل‬
‫در انتهای مقادیر حرف ‪ h‬به معنی ساعت وجود دارد؛ به همین دلیل مقادیر در اکسل عددی به شمار نمیروند‪.‬‬
‫میتوانید با فرمولی مشابه آنچه در نوار آدرس شکل قبل دیده میشود مقادیر جدیدی بسازید که در انتهای‬
‫آنها ‪ h‬وجود نداشته باشد‪ .‬بعد از آن می توان درصد پیشرفت را بر اساس این اعداد محاسبه کرد و در نهایت‬
‫نمودار را ترسیم کرد‪.‬‬
‫محاسبه تاخیر به روشی انجام میشود که در متود ‪ 1‬توضیح داده شد‪.‬‬
‫متود ‪۴‬‬
‫این متود دقیقا مانند متود قبل است‪ ،‬با این تفاوت که مقادیر کار به تفکیک منابع و به طور زمانمند وارد‬
‫میشوند‪ .‬به این ترتیب میتوان جزئیات بیشتر و سابقه بهتری ثبت کرد‪.‬‬

‫کار واقعی زمانمند‬ ‫‪‬‬
‫شکل ‪ 19-45‬برنامه قسمتی از نمای ‪ Task Usage‬نمونه را نشان میدهد‪.‬‬
‫شکل ‪ :19-45‬نمای ‪ Task Usage‬برنامه نمونه‬
‫میتوان محور زمان جدول زمانمند را تنظیم کنید تا طولی برابر با طول دورههای کنترلی داشته باشد‪.‬‬
‫جدول سمت چپ نیز فعالیتهای پروژه را همراه با منابعشان نشان میدهد‪ .‬هر منبع و در واقع هر تخصیص‬
‫ردیف جداگانهای دارد و باید کارکردهای منابع را در ‪ Actual Work‬همان ردیف وارد کنید‪.‬‬
‫شکل ‪ 19-46‬برنامه را در وضعیتی نشان می دهد که کارکرد هر دو منبع فعالیت عملیات خاکی در پنج دوره اول‬
‫وارد شدهاند‪.‬‬

‫شکل ‪ :19-46‬ثبت اطالعا ‪ 5‬دوره فعالیت عملیا خاکی‬
‫وقتی مقدار واقعی را وارد میکنید‪ ،‬مقدار برنامه ریزی شده آن دوره نیز برابر با همان مقدار خواهد شد‪ .‬مجموع‬
‫کار ثابت باقی میماند و در نتیجه تعداد دورههای بعدی به تناسب افزایش یا کاهش مییابد‪ .‬این مسئله را‬
‫میتوان با مقایسه ‪ Baseline Work‬و ‪ Work‬کنترل کرد‪.‬‬
‫ردیف عملیات خاکی‪ ،‬ردیفهای تخصیصهای زیرمجموعه خود را خالصهسازی میکند‪ .‬میتوانید فیلدهای‬
‫درصد پیشرفت را هم به جدول اضافه کنید و مقادیر پیشرفت واقعی را استخراج کنید‪.‬‬
‫تفاوت این متود و متود ‪ 3‬فقط در شیوه ثبت اطالعات است؛ مراحل استخراج نتایج مانند متود ‪ 3‬است‪ .‬البته در‬
‫نظر داشته باشید که نتایج این متود دقیقتر از متود ‪ 3‬هستند‪.‬‬
‫متود ‪۵‬‬
‫این متود نیز مانند متود ‪ 3‬است‪ ،‬با این تفاوت که عالوه بر کار‪ ،‬مقادیر زمان نیز ثبت میشوند‪ .‬فعالیتها باید از‬
‫نوع ‪ Fixed Work‬باشند و ارتباط بین گروههای کار و زمان قطع برقرار نباشد‪.‬‬

‫مدت زمان واقعی‬ ‫‪‬‬
‫مدت زمان باقیمانده‬ ‫‪‬‬
‫کار واقعی‬ ‫‪‬‬
‫شکل ‪ 19-47‬برنامه نمونه را نشان میدهد‪.‬‬
‫فیلدهای کار و زمان به جدول اضافه شدهاند‪.‬‬
‫فرض کنید برای اسکلت ‪ 711‬ساعت کار واقعی انجام شده باشد و ‪ 311‬ساعت باقیمانده باشد‪ .‬وقتی ‪ 711‬ساعت‬
‫کار واقعی را وارد کنید‪ % Work Complete ،‬و ‪ % Complete‬مقدار برابری میگیرند (شکل ‪.)19-48‬‬

‫شکل ‪ :19-48‬وضعیت فیلدها بعد از وارد کردن کار واقعی‬
‫در مرحله بعد با وارد کردن کار باقیمانده‪ ،‬درصدهای پیشرفت‪ ،‬کار و مدت زمان اصالح میشوند (شکل ‪.)19-49‬‬
‫شکل ‪ :19-49‬وضعیت فیلدها بعد از وارد کردن کار باقیمانده‬
‫تا این مرحله از کار تفاوتی با متود ‪ 3‬ندارد‪ .‬محدودیتی که در متود ‪ 3‬وجود داشت این بود که توزیع کار در‬
‫زمان کامال یکنواخت بود؛ یعنی اگر نیمی از کار در ‪ 11‬روز انجام شده باشد‪ ،‬فرض بر این است که نیم دیگرِ کار‬
‫نیز ‪ 11‬روز زمان الزم خواهد داشت‪ .‬امتیاز این روش در این است که چنین محدودیتی را از بین میبرد‪ .‬در‬
‫مثال فعلی ‪ ٪31‬باقیمانده کار نیز به حدودا ‪ 19‬روز زمان دارد‪ .‬اگر برآورد مقدار دیگری باشد‪ ،‬میتوان آن را‬
‫مشخص کرد‪ .‬به عنوان مثال اگر میدانیم که باقیمانده کار به جای ‪ 19‬روز در ‪ 35‬روز تمام خواهد شد‪،‬‬
‫میتوانیم آن را در ‪ Remaining Duration‬وارد کنیم (شکل ‪.)19-51‬‬
‫شکل ‪ :19-51‬تغییر مد زمان باقیمانده‬
‫‪Remaining Duration‬‬ ‫از این لحظه به بعد مقدار ‪ % Complete‬و ‪ % Work Complete‬برابر نخواهد بود‪ .‬وقتی‬
‫اصالح میشود‪ Duration ،‬اصالح خواهد شد‪ ،‬ولی چون فعالیت ‪ Fixed Work‬است‪ ،‬تغییر ‪ Duration‬با اصالح‬

‫میزان تخصیصها اصالح میشود‪ ،‬نه با تغییر ‪ .Work‬به همین خاطر است که پیشرفت زمانی و پیشرفت کار پس‬
‫از این برابر نخواهند بود‪ .‬در واقع توزیع کار در زمان از زمان این تغییر به بعد در این فعالیت با مقادیر قبلی‬
‫متفاوت خواهد بود‪.‬‬
‫این روش تغییری در مقادیر پیشرفت ایجاد نمیکند و تنها امتیاز آن این است که زمانبندیهای برنامهریزی‬
‫شده کمی دقیقتر خواهند بود‪.‬‬
‫شیوه استخراج تمام شاخصها مانند متود ‪ 3‬است‪.‬‬

‫راهنمای جامع ‪  Microsoft Project 2013‬فصل ‪ :21‬محاسبه پیشرفت فیزیکی‬
‫فصل ‪ :۲۱‬محاسبه پیشرفت فیزیکی‬
‫معموال هروقت صحبت از پیشرفت پروژه و ارزیابی عملکرد آن میشود‪ ،‬منظور همان تحلیل ارزش کسب شده‬
‫است‪ .‬به همین خاطر هم در ‪ Project‬و بسیاری دیگر از نرمافزارهای برنامهریزی‪ ،‬مانند ‪ ،Primavera‬امکانی برای‬
‫محاسبه پیشرفت فیزیکی به شیوه ای که در ایران و برخی دیگر از کشورهای منطقه مرسوم است وجود ندارد‪.‬‬
‫به این خاطر که ‪ Project‬نوع پیشرفتی که انتظار دارید را مستقیما پشتیبانی نمیکند‪ ،‬پیادهسازی آن کمی‬
‫پیچیدگی دارد‪ .‬در این فصل روشهای مختلفی که میتوانید برای این منظور به کار ببندید را بررسی میکنیم‪.‬‬
‫پیشرفت فعالیتها‬
‫مسئله پیشرفت در دو حوزه کامال متفاوت مطرح میشود‪:‬‬
‫‪ .1‬پیشرفت فعالیتها‬
‫‪ .2‬پیشرفت خالصه فعالیتها‬

‫پیشرفت فعالیت ها را باید بر اساس قواعدی مدون و بر اساس واقعیتها استخراج و در برنامه ثبت کرد‪ .‬پیشرفت‬
‫خالصه فعالیت ها محاسباتی است و باید با در نظر گرفتن نوعی ضریب وزنی و روند مناسبی برای محاسبه‪ ،‬آنها‬
‫را فراهم کرد‪.‬‬
‫محاسبه پیشرفت فعالیتها به شیوههای مختلفی انجام میشود‪ .‬رایجترین روش این است که مقادیر پیوستهای‬
‫برای پیشرفت وارد شود‪ .‬به ع نوان مثال این روش برای محاسبه پیشرفت فعالیت خاکبرداری مناسب است؛‬
‫می توان نسبت کار انجام شده را به کل کار محاسبه کرد و درصدی برای پیشرفت فعالیت به دست آورد‪ .‬برای‬
‫برخی دیگر از فعالیتها از روشهای پلهای استفاده میشود‪ .‬روش پلهای معموال در طراحی به کار میرود‪ .‬به‬
‫عنوان مثال ممکن است برای طراحی سه مرحله ارائه‪ ،‬تایید و تصویب با مقادیر ‪ ٪91 ،٪71‬و ‪ ٪111‬در نظر‬
‫گرفته شود‪ .‬در این حالت پیشرفت فعالیت صفر باقی میماند تا زمانی که تکمیل شود و اسناد مربوط به آن‬
‫تحویل گردند‪ .‬در این زمان پیشرفت فعالیت ‪ ٪71‬میشود‪ .‬بعد از اینکه اسناد بررسی شوند‪ ،‬اصالحات احتمالی‬
‫انجام شوند و به تایید برسند‪ ،‬پیشرفت ‪ ٪91‬میشود و بعد از تصویب نهایی به ‪ ٪111‬میرسد‪ .‬به عبارت دیگر به‬
‫جز سه مقدار گفته شده‪ ،‬مقدار پیشرفت دیگری برای فعالیت وارد نمیشود‪ .‬ممکن است از حالتهای ترکیبی‬
‫نیز استفاده شود‪ ،‬به عنوان مثال در مراحل پیشرفت طراحی مقدار پیشرفت به تدریج از صفر تا ‪ ٪71‬رشد کند‪،‬‬
‫بعد از تایید جهش کند و به ‪ ٪91‬برسد و بعد از تصویب ناگهان ‪ ٪111‬شود‪.‬‬
‫بهتر است که بعد از تهیه برنامه و پیش از شروع کار شیوه تعیین پیشرفت هرکدام از فعالیتها تعیین و در‬
‫سندی ثبت شود‪.‬‬
‫پیشرفت خالصه فعالیتها نوعی میانگینگیری وزنی از فعالیتهای زیرمجموعهشان است‪ .‬این میانگینگیری‬
‫وزنی با کمک مجموعهای از ضرایب وزنی انجام می شود‪ .‬انواع محاسباتی که بر این اساس در پراجکت انجام‬
‫میشود از این قرارند‪:‬‬
‫فیلد ‪ – % Complete‬ضریب وزنی در این فیلد زمان است‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫فیلد ‪ – % Work Complete‬ضریب وزنی در این فیلد کار است‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫فیلدهای تحلیل ارزش کسب شده – ضریب وزنی در این فیلدها هزینه است‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫اگر بنا باشد که از ضرایب وزنی دیگری استفاده کنید میتوانید آنها را به عنوان کار هزینه تعریف کنید و از‬
‫فیلدهای مربوطه کمک بگیر ید‪ .‬اگر کار و هزینه هردو قبال استفاده شده باشند‪ ،‬باید ضرایب را در یک فیلد‬
‫اختصاصی وارد کنید و پیشرفتهای مربوط به آن را در فیلدهای اختصاصی دیگر محاسبه کنید‪.‬‬
‫ضرایب وزنی فیزیکی‬
‫دامنهدارترین بحثی که در حوزه برنامهریزی و کنترل پروژه در ایران مطرح میشود ‪ ،‬بحث ضرایب وزنی فیزیکی‬
‫است‪.‬‬
‫پیش از این نیز توضیح داده شد که مسئله پیشرفت در دو حوزه مطرح میشود‪:‬‬
‫‪ .1‬پیشرفت فعالیتها‬
‫‪ .2‬پیشرفت خالصهفعالیتها‬
‫اولین مسئله تعیین شیوه تعیین پیشرفت فعالیتهاست‪ .‬مسئله دوم محاسبه پیشرفت خالصه فعالیتها بر اساس‬
‫فعالیتهای زیرمجموعه آنهاست‪ .‬این کار با میانگینگیری وزنی انجام میشود و وزنهای این میانگینگیری‪ ،‬که‬
‫نسبت اهمیت فعالیتها را مشخص میکند‪ ،‬همان ضرایب وزنی هستند‪.‬‬
‫مشکلِ ضرایب وزنی فیزیکی در این است که مهمترین عامل برای نمایش پیشرفت فیزیکی پروژه هستند‪ ،‬در‬
‫حالی که پیشرفت فیزیکی ت عبیری غیر عینی و شهودی است‪ .‬منظور از پیشرفت فیزیکی چیست؟ هیچکس‬
‫پاسخ مناسبی برای این سوال ندارد‪ .‬وقتی تعبیری عینی از پیشرفت فیزیکی وجود نداشته باشد‪ ،‬قطعا نمیتوان‬
‫ضرایب وزنی عینی و متعینی نیز تولید کرد‪.‬‬
‫پس باید به نکته مهمی توجه داشت‪:‬‬

‫ضرایب وزنی هیچگاه درست یا نادرست نیستند؛ مناسب یا نامناسب هستند‪.‬‬
‫هیچوقت نمیتوان گفت که ضرایب وزنی خاصی اشتباهند‪ .‬وقتی میتوان عنصری را اشتباه خواند که عینی باشد‬
‫و رابطه مشخصی برای محاسبه آن وجود داشته باشد‪ .‬چون چنین مسئلهای در مورد ضرایب وزنی فیزیکی وجود‬
‫ندارد‪ ،‬هیچگاه درست یا غلط نخواهند بود‪ .‬با این حال میتوان درباره مناسب یا نامناسب بودن آنها صحبت‬
‫کرد‪ .‬هرچه ضرایب به شهودی که از پیشرفت فیزیکی وجود دارد نزدیکتر باشند‪ ،‬مناسبتر خواهند بود‪.‬‬
‫اگر به عینی و متعین نبودن ضرایب وزنی توجه کافی داشته باشیم‪ ،‬ناخودآگاه باید قاعده بسیار مهمی را هم مد‬
‫نظر قرار دهیم‪:‬‬
‫شاخصهای کنترلی باید به شیوهای تنظیم شوند که تاثیر ضرایب وزنی فیزیکی در نتایج‬
‫حداقل شود‪.‬‬
‫به عنوان مثال فرض کنید قرار است عملکرد دورهای پیمانکاری در ماههای مختلف با یکدیگر سنجیده شوند تا‬
‫به عنوان مثال مشخص شود که تغییر برخی سیاست ها تاثیر مثبتی در کار داشته است یا خیر‪ .‬اگر برای این کار‬
‫پیشرفت واقعی دورهای پیمانکار در دوره های مختلف با هم مقایسه شوند چندان جالب نیست‪ ،‬چون این شاخص‬
‫کنترلی کامال وابسته به ضرایب وزنی فیزیکی است و به عنوان مثال ممکن است در ماه اخیر کاری انجام شده‬
‫باشد که وزن آن زیاد از حد باال باشد و به همین خاطر پیشرفت واقعی دوره نیز زیاد از حد باال رفته باشد‪ ،‬در‬
‫حالی که عمال عملکرد دوره کمتر بوده است‪.‬‬
‫در چنین حالتی میتوان به جای پیشرفت واقعی دورهای از میزان تحقق دورهای‪ ،‬یعنی حاصل تقسیم پیشرفت‬
‫واقعی دوره بر پیشرفت برنامه ریزی شده ترکیبی دوره استفاده کرد‪ .‬ضرایب وزنی هم در صورت و هم در مخرج‬
‫کسر وجود دارند و چون دوره های این دو یکسان است‪ ،‬ضرایب مشابهی در صورت و مخرج قرار میگیرند‪ ،‬در‬
‫نتیجه تا حد زیادی یکدیگر را خنثی میکنند‪.‬‬

‫میتوان سه راه کلی برای تعیین ضرایب وزنی فیزیکی در نظر گرفت‪:‬‬
‫‪ .1‬محاسبه آن بر اساس معیار مشخص‬
‫‪ .2‬توافق بر اساس شهود کارشناسان و مدیران‬
‫‪ .3‬ترکیبی از دو حالت قبل‬
‫راه حل جهانی این است که برای ضرایب وزنی از مقادیر هزینه استفاده میشود؛ یعنی وزن هر فعالیت ارزش‬
‫مالی آن است‪ .‬این همان مبنایی است که در تحلیل ارزش کسب شده به کار میرود‪.‬‬
‫در شرایط خاص میتوان از مبانی دیگری نیز استفاده کرد‪ .‬مثال در پروژههای طراحی ممکن است برآوردی از‬
‫کار (نفر ساعت) هر فعالیت وجود داشته باشد‪ ،‬که میتوان آن را هم مبنا قرار داد‪.‬‬
‫شیوهای در این کار در ایران عرف شده است و برای محاسبه ضرایب وزنی فیزیکی معیارهای مختلفی مانند مدت‬
‫زمان‪ ،‬هزینه و سختی کار استفاده میکنند و این تصورِ کامال غلط به وجود آمده است که چنین روشی راه‬
‫صحیح محاسبه ضرایب وزنی است‪ .‬این روش مشکالت متعددی دارد‪ ،‬که برخی از آنها از این قرارند‪:‬‬
‫هزینه‪ ،‬زمان و سختی فاکتورهای مستقلی نیستند‪ .‬به عنوان مثال‪ ،‬سختی کار باعث افزایش زمان و‬ ‫‪‬‬
‫هزینه میشود‪ .‬کاهش زمان نیز باعث افزایش هزینه و سختی میشود‪ .‬مشکل جایی خودنمایی میکند‬
‫که در تهیه مقدارهای اولیه‪ ،‬به سختی مقدار زیادی داده میشود‪ ،‬در حالی که زمان را هم به خاطر‬
‫سخت بودن افزایش دادهاند و هزینه آن را هم باالتر برآورد کردهاند‪ .‬به این ترتیب‪ ،‬سختی به جای یک‬
‫بار‪ ،‬سه بار در محاسبه وارد میشود‪.‬‬
‫سختی کارها‪ ،‬فاکتوری کمی و عینی نیست‪ .‬تعیین سختی کارها به صورت شهودی و با اتکا به داوری‬ ‫‪‬‬
‫کارشناسان انجام میشود‪ .‬این مسئله قطعیت نتیجه نهایی را تحت تاثیر میگذارد‪.‬‬

‫ضرایبی که برای ترکیب هزینه‪ ،‬زمان و سختی به کار میرود نیز عینی نیستند و قطعیتی ندارند‪ .‬در‬ ‫‪‬‬
‫واقع‪ ،‬معیار خاصی برای تعیین این ضرایب وجود ندارد و مسئله عمال سلیقهای است‪ .‬در نتیجه‪ ،‬نتایج‬
‫نهایی نیز سلیقهای خواهند بود‪.‬‬
‫به عبارت دیگر این روش عمال به اندازه تعیینِ شهودی اعداد اعتبار عینی دارد‪ ،‬ولی این تفاوت عمده را دارد که‬
‫به خاطر استفاده از انبوهی عدد و ضرب و تقسیم توهمی از تعیّن و قابلیت اعتماد به وجود میآورد‪.‬‬
‫خیلی اوقات اعدادی که با محاسبه به دست میآیند با شهود فاصله زیادی دارند‪ .‬در این حالت میتوان جلساتی‬
‫با حضور افراد تصمیم گیرنده و کارشناس تشکیل داد و در مورد ضرایب توافق کرد‪ .‬نکته مهم در این است که در‬
‫چنین مواقعی تایید تمام افراد کلیدی گرفته شود تا بعدا اعتراضی به مقادیر نشود‪.‬‬
‫یک راه رایج برای محاسبه ضرایب وزنی برای پروژههای ‪ EPC‬اینگونه است‪:‬‬
‫‪ .１‬ضرایب وزنی را بر اساس هزینه محاسبه میکنیم‪ .‬به این ترتیب وزن تمام فعالیتها و خالصه‬
‫فعالیتها مشخص میشود‪.‬‬
‫‪ .２‬وزن اولین سطح برنامه که احتماال ‪ P ،E‬و ‪ C‬هستند را طی جلسهای بازبینی میکنیم و اعدادی که به‬
‫لحاظ شهودی مناسبتر هستند را انتخاب میکنیم‪ .‬معموال در این فرآیند وزن ‪ P‬کاهش و دو بخش‬
‫دیگر افزایش داده میشود‪.‬‬
‫‪ .３‬وزن زیرمجموعه های هریک از سه سرفصل اصلی پروژه را با ضرب کردن در ضریبی ساده تعدیل‬
‫میکنیم‪ ،‬طوری که خالصهسازی شده آنها در سطح اول به مقادیری که برای ‪ P ،E‬و ‪ C‬مشخص‬
‫شده است برسد‪.‬‬
‫از این روش برای هر نوع پروژهای میتوان استفاده کرد‪ ،‬به شرط آنکه زیرمجموعههای آیتمهای سطح اول‬
‫پروژه همجنس باشند‪ .‬در مورد پروژههای ‪ EPC‬زیرمجموعههای ‪ E‬همگی از جنس طراحی‪ ،‬زیرمجموعههای ‪P‬‬

‫همگی از جنس تدارکات و زیرمجموعههای ‪ C‬همگی از جنس اجرا هستند‪ ،‬در نتیجه نیازی نیست که تعدیلی‬
‫در داخل آنها انجام شود و نسبت ضریب وزنی فیزیکی آنها برابر با نسبت هزینههایشان خواهد بود‪.‬‬
‫محاسبه پیشرفت‬
‫در فصل ‪ 19‬توضیح داده شد که تعدادی فیلد برای ثبت و ارزیابی اطالعات واقعی وجود دارد و این فیلدها به سه‬
‫گروه کار‪ ،‬زمان و هزینه تقسیم میشوند‪ .‬ارتباط بین گروهها نیز قابل تنظیم است‪.‬‬
‫برای دریافت پیشرفت راههای متفاوتی وجود دارد که عمدتا یکی از این موارد هستند‪:‬‬
‫‪% Complete‬‬ ‫‪ .1‬استفاده از فیلد‬
‫‪% Work Complete‬‬ ‫‪ .2‬استفاده از فیلد‬
‫استفاده از فیلد ‪BCWP‬‬ ‫‪.3‬‬
‫‪ .4‬ساخت فیلد اختصاصی‬
‫روش اول توصیه نمیشود‪ ،‬زیرا نمیتوانید ضرایب وزنی فیزیکی را در محاسبه وارد کنید و نتیجهای که دریافت‬
‫میکنید با وزنهای زمانی خواهند بود‪ .‬سه روش باقیمانده در ادامه توضیح داده میشوند‪.‬‬

‫کنترل پیشرفت با فیلد ‪% Work Complete‬‬
‫یک راه ساده برای تولید پیشرفت فیزیکی‪ ،‬استفاده از فیلد ‪ % Work Complete‬است‪ .‬این فیلد پیشرفت را با‬
‫نسبتهایی که در فیلد ‪ Work‬قرار دارند محاسبه میکند‪ ،‬در نتیجه اگر فیلد ‪ Work‬حاوی ضرایب وزنی فیزیکی‬
‫باشد‪ ،‬پیشرفت فیزیکی تولید خواهد شد‪.‬‬
‫این روش زمانی قابل استفاده است که برنامه منبع نداشته باشد‪ ،‬زیرا منابع روی مقدار ‪ Work‬تاثیر میگذارند‪.‬‬
‫بهتر است نوع فعالیتها را هم ‪ Fixed Work‬تعیین کنید‪ .‬اگر برنامه منبع نداشته باشد میتوانید ضرایب وزنی‬
‫فیزیکی را در فیلد ‪ Work‬فعالیتها وارد کنید‪ .‬مقدار ‪ Work‬خالصه فعالیتها بر اساس زیرمجموعههایشان مقدار‬
‫میگیرد‪ .‬همیشه بعد از وارد کردن مقادیرِ فعالیتها مقدار ‪ Work‬خالصه فعالیت پروژه را هم کنترل کنید تا‬
‫دقیق باشد (مقداری مانند صد‪ ،‬صدهزار یا مانند آنها داشته باشد)‪.‬‬
‫شکل ‪ 21-1‬برنامه نمونهای را نشان میدهد که وزن فعالیتهای آن در فیلد ‪ Work‬وارد شدهاند‪.‬‬
‫اکنون فرض کنید فعالیت اول ‪ ٪51‬پیشرفت کرده باشد (شکل ‪ .)21-2‬این پیشرفت بر اساس متود ثبت‬
‫اطالعات واقعی شکل گرفته است و تفاوتی ندارد که از چه روشی برای ثبت استفاده کردهاید‪.‬‬

‫شکل ‪ : 21-2‬برنامه نمونه بعد از مقدار گرفتنِ پیشرفت فعالیت اول‬
‫همانطور که میبینید ‪ ٪51‬پیشرفت فعالیت اول منجر به ‪ ٪38‬پیشرفت پروژه شده است‪ ،‬زیرا وزن این فعالیت‬
‫‪ ٪75‬بوده است‪ .‬فیلد ‪ % Complete‬پیشرفت را با وزنِ زمان محاسبه میکند‪ ،‬در نتیجه مقادیر متفاوتی را‬
‫نمایش خواهد داد (شکل ‪.)21-3‬‬
‫شکل ‪ :21-3‬نمایش فیلد ‪ % Complete‬در برنامه‬
‫توجه داشته باشید که گزارش کردن مقادیر ‪ % Complete‬در چنین شرایطی هیچ کاربردی ندارد‪.‬‬
‫اگر برنامه منبع داشته باشد و مقدار کار منابع به نوعی با ضرایب وزنی فیزیکی همخوان باشند نیز میتوان از این‬
‫روش استفاده کرد‪ .‬در این حالت توجه داشته باشید که کارکرد منابع هم ارزش در نظر گرفته میشود‪ .‬نکته‬
‫دیگر این است که در این حالت معموال بهتر است فعالیتها از نوع ‪ Fixed Work‬باشند تا در نتیجه تغییر عناصر‬
‫زمانبندی مقدار کار و در نتیجه مقادیر پیشرفت آنها تغییر نکند‪.‬‬

‫اگر منابع مختلفی به فعالیتها اختصاص داده باشید‪ ،‬میتوانید در کنار آنها منبعی هم برای درج ضرایب وزنی‬
‫اضافه کنید و بعدا به جای ‪ % Work Complete‬خالصه فعالیت‪ ،‬مقدار ‪ % Work Complete‬همان منبع را‬
‫استخراج کنید‪ .‬اگر الزم باشد میتوانید برای این کار به جای ‪ Resource Sheet‬به نمای ‪ Task Usage‬مراجعه‬
‫کنید تا به سطوح مختلف برنامه که زیر آن منبع لیست شدهاند نیز دسترسی داشته باشید‪.‬‬
‫کنترل پیشرفت با فیلد ‪BCWP‬‬
‫‪Baseline Cost‬‬ ‫اگر برای ارزیابی پروژه از تحلیل ارزش کسب شده استفاده کنید‪ ،‬حاصل تقسیم ‪ BCWP‬بر‬
‫مقدار پیشرفت فیزیکی واقعی را گزارش خواهد کرد‪.‬‬
‫در این روش باید ‪ Baseline Cost‬هر فعالیت برابر با ضریب وزنی فیزیکی آن فعالیت باشد‪ .‬اگر هزینهها را طوری‬
‫تنظیم کنید که ‪ Cost‬اولیه خالصه فعالیت پروژه ‪ 111‬باشد (مقداری که بعدا در ‪ Baseline Cost‬ذخیره‬
‫میشود)‪ ،‬نیازی نخواهد بود که ‪ BCWP‬را بر ‪ Baseline Cost‬تقسیم کنید‪.‬‬
‫اگر ارتباط هزینه با سایر گروهها قطع نشده باشد‪ Cost ،‬و ‪ Baseline Cost‬برابر خواهند بود و میتوانید مقدار‬
‫‪ BCWP‬را به جای ‪ Baseline Cost‬بر ‪ Cost‬نیز تقسیم کنید‪.‬‬
‫از آنچه گفته شد مشخص میشود که این روش عمدتا زمانی کاربرد دارد که هزینهها را در برنامه وارد نکرده‬
‫باشید‪ .‬در این حالت میتوانید ضریب وزنی هر فعالیت را در فیلد ‪ Fixed Cost‬همان فعالیت وارد کنید‪ .‬بعد از‬
‫این کار ‪ Cost‬خالصه فعالیت پروژه را کنترل کنید که دقیق باشد (مقداری مانند صد یا صدهزار داشته باشد)‪.‬‬
‫اگر هزینه ها را در برنامه وارد کرده باشید و در عین حال بنا باشد که پیشرفت فیزیکی را با ضرایب هزینه‬
‫محاسبه کنید نیز این روش مناسب خواهد بود‪.‬‬
‫توجه داشته باشید که منابع هزینه در تحلیل ارزش کسب شده در نظر گرفته نمیشوند‪.‬‬

‫به شکل ‪ 21-4‬توجه کنید‪ .‬ضریب وزنی فعالیتها در فیلد ‪ Fixed Cost‬وارد شده است و میتوانید خالصهسازی‬
‫شده آن را در فیلد ‪ Cost‬بخوانید‪ .‬توجه داشته باشید که برای خالصه فعالیتها نباید ضریب وارد کنید و اجازه‬
‫بدهید که خودکار محاسبه شود‪.‬‬
‫شکل ‪ :21- 4‬برنامه نمونه با ضرایب وزنی در فیلد ‪Cost‬‬
‫اکنون اگر فعالیت اول پیشرفتی معادل ‪ ٪51‬داشته باشد‪ ،‬وضعیتی مشابه آنچه در شکل ‪ 21-5‬دیده میشود رخ‬
‫خواهد داد‪.‬‬
‫شکل ‪ :21-5‬وضعیت برنامه پس از افزایش پیشرفت‬
‫پیش از دریافت مقدار از ‪ BCWP‬دو مسئله را کنترل کنید‪:‬‬
‫پس از تکمیل برنامهریزی خطمبنا ذخیره شده است‬ ‫‪‬‬
‫‪ Status Date‬مقدار مناسبی دارد‬ ‫‪‬‬

‫پیش از دریافت مقدار به ‪ Status Date‬تاریخی پس از پایان پروژه دهید‪ .‬در غیر این صورت پیشرفتهای واقعی‬
‫پس از ‪ Status Date‬در محاسبه منظور نخواهند شد‪.‬‬
‫‪Baseline Cost‬‬‫در این مثال ‪ BCWP‬فعالیت اول ‪ 37/5‬است‪ ،‬که حاصل تقسیم آن بر ‪( Cost‬که در این برنامه با‬
‫برابر است) ‪ ٪51‬میشود‪ BCWP .‬پروژه نیز ‪ 37/5‬است که حاصل تقسیم آن بر ‪ Baseline Cost‬پروژه ‪٪37/5‬‬
‫بهتر است برای محاسبه پیشرفت فیلدی اختصاصی بسازید که تقسیمِ گفته شده را انجام دهد‪ .‬برای این منظور‬
‫فیلدی مانند ‪ Number1‬را به جدول اضافه کنید‪ .‬بعد از آن روی فیلد جدید کلیک راست کرده‪ ،‬از منویی که باز‬
‫میشود ‪ Custom Fields‬را انتخاب کنید‪ .‬روی دکمه ‪ Formula‬کلیک کنید‪ .‬از فرمولی که در شکل ‪21-6‬‬
‫نمایش داده شده است استفاده کنید‪.‬‬
‫شکل ‪ :21-6‬فرمول مناسب برای محاسبه پیشرفت‬

‫روی ‪ OK‬کلیک کنید تا فرمول ذخیره شود‪ .‬پس از تنظیم فرمول گزینه ‪ Use Formula‬را هم در کادر محاوره‬
‫اختصاصیسازی فیلد فعال کنید تا مقدار خالصهفعالیتها نیز محاسبه شود‪ .‬شکل ‪ 21-7‬نتیجه را نشان میدهد‪.‬‬
‫شکل ‪ :21-7‬تنظیم فیلد اختصاصی ‪Number1‬‬
‫اگر مایل باشید میتوانید پیشرفت برنامه ریزی شده را هم با روش مشابی استخراج کنید‪ ،‬با این تفاوت که به‬
‫جای ‪ BCWP‬از ‪ BCWS‬استفاده کنید و ‪ Status Date‬را هم به جای تاریخی بعد از پایان پروژه‪ ،‬در تاریخی که‬
‫مد نظر دارید قرار دهید‪ .‬اگر متود ثبت اطالعات واقعی طوری باشد که زمانبندی را تغییر دهد برای این شیوه‬
‫محاسبه پیشرفت برنامهریزی شده مشکلی ایجاد نخواهد شد‪ ،‬زیرا این مقدار بر اساس خطمبنا محاسبه میشود‪.‬‬
‫اگر برنامه هزینه داشته باشد نیز میتوانید با روندی پیچیدهتر پیشرفت را از فیلدهای تحلیل ارزش کسب شده‬
‫بخوانید‪ .‬برای این کار منبعی تعریف کنید که هزینههایش ضرایب وزنی فیزیکی را انعکاس دهد‪ .‬بعد از آن‬
‫ساختار شکستی برای منابع بسازید تا آنها را به دو گروه (منابع واقعی و منبعی که برای محاسبه پیشرفت‬
‫فیزیکی ساخته شده است) تقسیم کند‪ .‬هزینهها را از سرفصل منابع واقعی بخوانید و پیشرفت فیزیکی را از‬
‫سرفصل منبعی که برای این منظور تهیه کردهاید‪ .‬برای دریافت مقادیر کل پروژه نمای ‪ Resource Sheet‬کفایت‬
‫میکند‪ ،‬ولی برای دریافت مقادیر سطوح مختلف باید به نمای ‪ Resource Usage‬مراجعه کنید‪.‬‬

‫کنترل پیشرفت با فیلد اختصاصی‬
‫پیادهسازی هرکدام از دو روش قبل محدودیتهایی دارد‪ .‬زمانی میتوان پیشرفت فیزیکی را با‬
‫‪ % Work Complete‬پیاده سازی کرد که محدودیتی از جانب منابع وجود نداشته باشد و زمانی میتوان از‬
‫‪ BCWP‬استفاده کرد که نیازی به پیادهسازی هزینهها وجود نداشته باشد؛ در غیر این صورت باید از روشهای‬
‫پیچیدهتری که در قسمتهای قبل به آنها اشاره شد کمک بگیرید‪.‬‬
‫یک راه برای پیادهسازی پیشرفت فیزیکی‪ ،‬طراحی فیلدهای اختصاصی و فرمولنویسی است‪ ،‬که در این قسمت‬
‫بررسی میشود‪.‬‬
‫ضرایب وزنی فیزیکی در فیلد ‪ Number1‬وارد شده است‪ .‬در روشهای قبل ضرایب در فیلدهای ‪ Fixed Cost‬و‬
‫‪Work‬وارد می شدند و در هر دو مورد تاکید شد که فقط باید ضرایب فعالیتها را وارد کرد و خالصه فعالیتها‬
‫خودکار محاسبه میشوند‪ .‬در این حالت نیز بهتر است فیلد ‪ Number1‬را طوری طراحی کرد که مقادیر‬
‫فعالیتها را دستی دریافت کند و مقدار خالصه فعالیتها را خودکار محاسبه کند (جمع زیرمجموعهها)‪ .‬برای‬

‫این منظور روی عنوان ‪ Number1‬کلیک کرده‪ ،‬از منویی که باز میشود ‪ Custom Fields‬را انتخاب کنید‪ .‬با این‬
‫کار کادر محاوره شکل ‪ 21-9‬باز خواهد شد‪.‬‬
‫شکل ‪ :21-9‬کادر محاوره تنظیم فیلد اختصاصی‬

‫‪Weight‬‬ ‫ابتدا روی دکمه ‪ Rename‬کلیک کنید و نام مناسبی به فیلد بدهید‪ .‬در این مثال نام ‪( WF‬مخفف‬
‫‪ )Factor‬استفاده خواهد شد‪ .‬بعد از آن گزینه ‪ Rollup‬و مقدار ‪ Sum‬را انتخاب کنید‪ .‬به این ترتیب خالصه‬
‫فعالیت پرو ژه مجموع تمام ضرایب وزنی را نشان خواهد داد‪ .‬مقدار خالصه فعالیت را کنترل کنید تا دقیق باشد‪.‬‬
‫میتوانید ضرایب را طوری وارد کنید که مجموع آنها ‪ 111‬باشد‪ .‬گاهی این کار محدودیتهایی در تعداد ارقام‬
‫اعشار به وجود میآورد‪ ،‬زیرا به عنوان مثال فعالیتهایی وجود خواهند داشت که ضریب وزنی کمتر از ‪ 1‬دارند و‬
‫در این حالت نمیتوانید به آن ها مقداردهی کنید‪ .‬در این صورت ضرایب را طوری طراحی کنید که مجموع آنها‬
‫به جای ‪ 111‬عدد بزرگتری مانند ‪ 11111‬باشد‪ .‬در این صورت باید در فرمولهایی که پس از این ارائه میشود‬
‫نیز تغییراتِ مناسب را اعمال کنید‪.‬‬
‫برای محاسبه پیشرفت به دو فیلد نیاز خواهیم داشت‪ .‬یکی از این فیلدها مقداری میانی را محاسبه میکند و‬
‫برای محاسبه فیلد اصلی الزم است‪ .‬فیلد میانی را ‪ Number2‬و فیلد اصلی را ‪ Number3‬انتخاب خواهیم کرد‪.‬‬
‫این دو فیلد در شکل ‪ 21-11‬اضافه شدهاند‪.‬‬
‫شکل ‪ :21-11‬وضعیت کنونی برنامه‬
‫فرض بر این است که مقادیر پیشرفت فعالیتها در ‪ % Complete‬وارد میشوند‪ .‬فیلد میانی باید مقدار پیشرفت‬
‫فعالیتها را نسبت به کل محاسبه کند (حاصل ضرب ‪ % Complete‬در ‪ )Number1‬و خالصهفعالیتهایش هم‬
‫مجموع فعالیتها باشند (شکل ‪.)21-11‬‬

‫شکل ‪ :21-11‬تنظیم فیلد اختصاصی میانی‬
‫نام مناسبی هم به فیلد بدهید‪ .‬در این مثال از نام ‪ tmp‬استفاده خواهد شد‪.‬‬
‫فیلد نهایی باید مقادیر ‪ number2‬را بر ‪ number1‬تقسیم کند تا پیشرفتهای نسبی تبدیل به پیشرفتهای‬
‫مطلق شوند‪ .‬شکل ‪ 21-12‬تنظیمهای فیلد را نشان میدهد‪.‬‬

‫شکل ‪ :21-12‬تنظیم فیلد محاسبه پیشرفت فیزیکی‬
‫در نهایت نام مناسبی هم به فیلد بدهید‪ .‬در این مثال از نام ‪ Prg‬استفاده خواهد شد‪ .‬شکل ‪ 21-13‬وضعیت‬
‫نهایی را نشان میدهد‪.‬‬

‫شکل ‪ :21-13‬وضعیت نهایی برنامه‬
‫مقادیری که فیلد ‪ Prg‬برای فعالیتها گزارش میدهد با ‪ % Complete‬برابر است‪ ،‬ولی مقدارهایی که برای‬
‫خالصه فعالیتها محاسبه میکند مبتنی بر ضرایب وزنی فیزیکی است‪ ،‬در حالی که ‪ % Complete‬اینچنین‬
‫نیست‪.‬‬
‫در این محاسبه مقدارها بر ضرایب وزنی تقسیم می شوند‪ ،‬در نتیجه اگر ضریب وزنی آیتمی صفر باشد‪ ،‬خطا‬
‫تولید خواهد کرد‪ .‬برای رفع مشکل میتوانیم فرمول فیلد نهایی را به حالت زیر تبدیل کنیم‪:‬‬
‫)]‪IIf([Number1]=0,[% Complete],[Number2]/[Number1‬‬
‫در این پیشرفت آیتمهایی که ضریب صفر دارند به جای اینکه بر اساس ضریب محاسبه شود برابر با‬
‫‪ % Complete‬خواهد بود‪ .‬این فرمول مشکلی در مقادیر خالصهسازی شده نیز به وجود نمیآورد‪.‬‬
‫تهیه لیست فعالیتهای دوره‬
‫به برنامه شکل ‪ 21-14‬توجه کنید‪.‬‬

‫خط عمودی ضخیم نشاندهنده ‪ Status Date‬است‪ .‬همانطور که میبینید پیشرفتهای واقعی (میلههای باریک‬
‫سفیدرنگ داخل میلههای فعالیتها) کمتر از مقادیر برنامهریزی شده هستند‪ ،‬زیرا به خط عمودی ‪Status Date‬‬
‫نرسیدهاند‪.‬‬
‫اکنون فرض کنید قرار است فعالیتهای برنامه ریزی شده ماه آینده را گزارش دهیم‪ .‬انتهای ماه با خط عمود ِ‬
‫ی‬
‫کمرنگ مشخص شده است‪ .‬همانطور که میبینید برنامهریزی اولیه این بوده است که در این ماه فعالیتهای‬
‫تکمیلی طبقه اول و قسمتی از اسکلت طبقه دوم انجام شود‪ .‬ولی با وضعیت کنونی پروژه چنین فعالیتهایی‬
‫قابل انجام نیستند‪ ،‬زیرا پیشنیازهای آنها انجام نشدهاند‪.‬‬

‫اگر برنامه را ‪ Reschedule‬کنیم‪ ،‬نتیجهای که در شکل ‪ 21-15‬دیده میشود را به دست خواهیم آورد‪.‬‬
‫فعالیتهایی که پس از این برای ماه آینده گزارش می شوند با واقعیت اجرایی همخوانی دارند‪ .‬در این حالت‬
‫تکمیل اسکلت طبقه اول‪ ،‬قسمتی از عملیات تکمیلی آن طبقه و قسمت کوچکی از اسکلت طبقه دوم در برنامه‬
‫قرار دارد‪.‬‬
‫نکته مهمی که باید توجه داشت این است که پس از ‪ Reschedule‬برنامهای که اجرای آن از برنامهریزی عقبتر‬
‫باشد‪ ،‬پایان جدیدی به دست می آید که از پایان قبلی دیرتر است‪ .‬اگر ماه آینده فعالیتهایی که به این ترتیب‬

‫گزارش می شود انجام شوند‪ ،‬پروژه طبقه برنامه پیش رفته است و تاخیر و انحرافی به تاخیرها و انحرافهای قبلی‬
‫افزوده نمیشود‪ ،‬ولی به معنی جبران انحرافهای قبلی نخواهد بود‪.‬‬
‫اگر مایل باشید می توانید عالوه بر محاسبه به شیوه گفته شده‪ ،‬لیست دیگری از فعالیتها هم تهیه کنید که با‬
‫انجامِ آنها سهمی از انحرافهای قبلی نیز جبران میشود‪ .‬برای این محاسبه میتوانید تناسبی بین زمانهای‬
‫باقیمانده تا پایان فعلی و پایان برنامه ریزی اولیه بگیرید و مدت دوره را به طور فرضی به همان اندازه افزایش‬
‫دهید (مثال برای دوره یک ماهه مدت ‪ 35‬روز را در محاسبات وارد کنید)‪.‬‬
‫پیشرفت برنامهریزی شده دورهای ترکیبی‬
‫یکی از مسایل مهمِ ارزیابی‪ ،‬مقایسه پیشرفت واقعی و برنامهریزی شده دورهای است‪ .‬رایج است که پیشرفت‬
‫برنامهریزی شده دورهای را با تفاضل پیشرفتهای برنامهریزی شده تجمعی ابتدا و انتهای دوره به دست آورند‪،‬‬
‫در حالی که این روش کامال غلط است‪.‬‬
‫همان اصول و حساسیتهایی که در مورد تهیه لیست فعالیتهای دوره وجود دارد‪ ،‬برای محاسبه پیشرفت‬
‫برنامهریزی شده دورهای نیز وجود دارد‪ .‬منظور از پیشرفت برنامهریزی شده ترکیبی دوره‪ ،‬مقداری است که بر‬
‫اساس فعالیتهای برنامهریزی شده دوره که بعد از بهروزرسانی محاسبه میشوند به دست میآید‪.‬‬
‫روش محاسبه اینگونه است‪:‬‬
‫‪ .１‬اطالعات پیشرفت واقعی را با ابتدای دورهای که در نظر داریم وارد کرده‪ ،‬برنامه را برای همان تاریخ‬
‫‪ Reschedule‬میکنیم‪.‬‬
‫‪ .２‬برنامه را تا پایان دوره ‪ Update‬میکنیم‪.‬‬

‫‪ .３‬تفاضل پیشرفتی که به این ترتیب تا پایان دوره به دست میآید و پیشرفتی که قبال برای ابتدای دوره‬
‫به دست آمده بود پیشرفت برنامهریزی شده ترکیبی دوره خواهد بود‪.‬‬
‫این محاسبه را نمی توان یک بار برای کل پروژه به دست آورد و باید در هر دوره کنترلی برای دوره قبل محاسبه‬
‫شود‪ ،‬زیرا این محاسبه نیاز به اطالعات واقعی نیز دارد‪.‬‬

‫راهنمای جامع ‪  Microsoft Project 2013‬فصل ‪ :21‬تحلیل ارزش کسب شده‬
‫فصل ‪ :۲۱‬تحلیل ارزش کسب شده‬
‫برنامه ریزهایی که در ایران مشغول به کار هستند معموال مجبورند که پیشرفت را به شکلی که اصطالحا‬
‫«پیشرفت فیزیکی» نامیده می شود و در کشورهای پیشرفته مرسول نیست محاسبه کنند‪ .‬با این حال روش‬
‫مرسول در اکثر پروژهها‪ ،‬به خصوص آنهایی که در کشورها و شرکتهای پیشرفته اجرا میشوند‪ ،‬تحلیل ارزش‬
‫کسب شده است‪ .‬به همین خاطر الزم است که با وجود آشنایی با مطالب فصل گذشته که در مورد محاسبه‬
‫پیشرفت فیزیکی بود‪ ،‬با مفهوم تحلیل ارزش کسب شده نیز به خوبی آشنا باشید‪ .‬البته یک راه پیادهسازی‬
‫پیشرفت فیزیکی نیز استفاده از فیلدهای تحلیل ارزش کسب شده است و در نتیجه هرچه بیشتر با عملکرد این‬
‫مجموعه آشنا باشید در محاسبه پیشرفت فیزیکی نیز موثرتر عمل خواهید کرد‪.‬‬
‫معایب ضرایب وزنی مبتنی بر هزینه‬
‫مجموعه فعالیتی مانند نازک کاری یک ساختمان را در نظر بگیرید‪ .‬این مجموعه شامل تعداد زیادی کار میشود‬
‫که هرکدام نیاز به تخصصهایی دارند‪ ،‬نیاز به مدیریت دارند و زمان فراوانی هم صرفِ آنها میشود‪ .‬فعالیت‬
‫دیگری مانند تهیه و نصب تجهیزات موتورخانه را در نظر بگیرید‪ .‬ممکن است تهیه آن یک هفته زمان ببرد و در‬
‫دو روز هم نصب شود؛ ولی هزینه آن در مقابل نازککاری قابل توجه باشد‪.‬‬

‫اگر هزینه مبنا قرار گیرد‪ ،‬ارزش تهیه و نصب موتورخانه به اندازه نسبت هزینه آن به هزینه کلِ نازککاری‬
‫خواهد بود‪ ،‬و این مسئله از نظر هیچکس قابل قبول نیست‪ ،‬زیرا کاری که صرفِ آن میشود به مراتب کمتر از آن‬
‫نسبت نازککاری است‪.‬‬
‫نکتهای که باید در نظر گرفته شود این است که اقالمی اینچنینی بی دلیل گرانقیمت نیستند‪ .‬تجهیزات‬
‫موتورخانه سریع تهیه و نصب می شوند‪ ،‬ولی زمان‪ ،‬نیروی کاری‪ ،‬تخصص و منابع فراوانی در کارخانه سازنده‬
‫صرفِ آن میشود‪ .‬این زمان‪ ،‬نیرو‪ ،‬تخصص و منابع عمال برای پروژه مصرف شدهاند و در نتیجه هزینه باالی‬
‫تجهیزات را توجیه میکنند‪ .‬نکته مهم در این است که اگر هزینهها اینگونه در محاسبه پیشرفت درج شوند‪،‬‬
‫پیشرفت پروژه به دقت و به شیوه مناسبی تعیین میشود‪ ،‬ولی معموال چنین چیزی هدف نیست!‬
‫معموال هدف از ارزیابی در پروژه ها‪ ،‬سنجش عملکرد پیمانکار است و نه پروژه؛ کاری که کارخانه سازنده انجام‬
‫داده است در راستای پیشبرد پروژه بوده است‪ ،‬ولی ارتباط چندانی با کاری که پیمانکار انجام داده است ندارد‪.‬‬
‫گستره تحلیل ارزش کسب شده‬

‫تحلیل ارزش کسب شده با مجموعهای از فیلدها انجام میشود که فیلدهای تحلیل ارزش کسب شده نامیده‬
‫میشوند‪ .‬بسیاری از این فیلدها مبنای مالی دارند و به همین خاطر برخی به اشتباه گمان میکنند تحلیل ارزش‬
‫کسب شده سیستمی برای ارزیابی عملکرد مالی پروژه است‪.‬‬
‫تحلیل ارزش کسب شده برای ارزیابی موارد زیر به کار میرود‪:‬‬
‫عملکرد زمانی پروژه‬ ‫‪‬‬
‫عملکرد کاری پروژه‬ ‫‪‬‬
‫عملکرد مالی پروژه‬ ‫‪‬‬
‫در ادامه با فیلدها و کاربرد هریک آشنا خواهید شد‪.‬‬

‫مبانی تحلیل ارزش کسب شده‬
‫پیش از ابداع و رواج تحلیل ارزش کسب شده معموال وضعیت پروژهها را با مقایسه هزینه واقعی و هزینه‬
‫برنامهریزی شده می سنجیدند‪ .‬اگر هزینه واقعی کمتر از هزینه برنامهریزی شده بود‪ ،‬برایشان به معنی جلو بودنِ‬
‫از برنامه بود و اگر کمتر بود‪ ،‬به معنی عقب بودن‪ .‬ولی این روش مناسب نیست‪ ،‬زیرا برآوردهای مالی همیشه‬
‫تقریبی هستند و این تقریب بر فاصله بین هزینه واقعی و برنامهریزی شده اثر میگذارد‪ .‬به عنوان مثال ممکن‬
‫است کار تا مرحلهای خاص از برنامه عقب باشد‪ ،‬ولی به خاطر پایین بودن برآوردهای اولیه‪ ،‬هزینه واقعیِ آن از‬
‫هزینه برنامهریزی شده باالتر باشد‪.‬‬
‫برای رفع این مشکل تعبیری به نام ارزش کسب شده )‪ (Earned Value‬ابداع شد‪ .‬ارزش کسب شده هزینه‬
‫برنامه ریزی شده کارهای انجام شده است‪ .‬یعنی اگر برآورد اولیه کاری ‪ 111‬واحد مالی باشد و نیمی از آن انجام‬
‫شده باشد‪ ،‬ارزش کسب شده آن ‪ 51‬واحد مالی خواهد بود؛ حال اینکه ممکن است برای انجام آن مقدار از کار‬
‫‪ 121‬واحد مالی صرف شده باشد‪ .‬ارزش کسب شده همان پیشرفت فیزیکی است؛ در این مثال پیشرفت فیزیکی‬
‫فعالیت ‪ ٪51‬است‪ ،‬در حالی که پیشرفت مالی آن ‪ ٪121‬است‪.‬‬
‫ارزش کسب شده در ‪ Project‬با عنوان ‪ BCWP‬ارائه میشود‪.‬‬

‫فیلدهای تحلیل ارزش کسب شده‬
‫سه مقدار زیر در تحلیل ارزش کسب شده نقش مهمی دارند‪:‬‬
‫‪Status Date‬‬ ‫‪ :1BCWS‬هزینه برنامهریزی شده کارهای برنامهریزی شده تا‬ ‫‪‬‬
‫‪Status Date‬‬ ‫‪ :2ACWP‬هزینه واقعی کارهای انجام شده (واقعی) تا‬ ‫‪‬‬
‫‪ :3BCWP‬هزینه برنامهریزی شده کارهایی که تا ‪ Status Date‬واقعا انجام شدهاند‬ ‫‪‬‬
‫منظور از ارزش کسب شده )‪ (Earned Value‬یا به طور خالصه ‪ ،EV‬همان ‪ BCWP‬است‪ .‬اهمیت این مقدار در‬
‫این است که هزینههای واقعی نماینده پیشرفت کار نیستند‪ ،‬زیرا ممکن است برآوردهای اولیه با اجرا مطابقت‬
‫کافی نداشته باشند‪ .‬ارزش کسب شده مبلغ کارهای انجام شده را به تناظر هزینه اولیه مشخص میکند‪.‬‬
‫توجه داشته باشید که اگر فعالیتی بیش از مقدار برنامهریزی شده در ‪ Status Date‬پیشرفت کرده باشد‪،‬‬
‫پیشرفتی که اضافه بر آن تاریخ کرده باشد در محاسبه ارزش کسب شده لحاظ نمیشود‪.‬‬
‫‪1‬‬
‫‪Budgeted Cost for Work Scheduled‬‬
‫‪2‬‬
‫‪Actual Cost for Work Performed‬‬
‫‪3‬‬
‫‪Budgeted Cost for Work Performed‬‬

‫هر سه فیلد مقداری مالی دارند‪ ،‬ولی میتوانید آن ها را بر برآورد هزینه کل پروژه تقسیم کنید تا تبدیل به درصد‬
‫پیشرفت شوند‪ .‬در این صورت‪:‬‬
‫‪ BCWS‬تقسیم بر هزینه اولیه کل پروژه‪ :‬پیشرفت برنامهریزی شده‬ ‫‪‬‬
‫‪ BCWP‬تقسیم بر هزینه اولیه کل پروژه‪ :‬پیشرفت واقعی‬ ‫‪‬‬
‫این دو فیلد وجود ندارند و در صورتی که به آنها نیاز دارید میتوانید از فیلدهای اختصاصی کمک بگیرید‪.‬‬
‫محاسبات دیگری نیز بر اساس این سه فیلد انجام میشود که برخی از آنها از این قرارند‪:‬‬
‫‪ :1SPI‬حاصل تقسیم ‪ BCWP‬بر ‪ BCWS‬است‪ .‬اگر مقدار ‪ 1‬داشته باشد‪ ،‬به معنی انطباق اجرا بر برنامه‬ ‫‪‬‬
‫و در غیر این صورت نشاندهنده انحراف است‪.‬‬
‫‪ :2CPI‬حاصل تقسیم ‪ BCWP‬بر ‪ ACWP‬است و انحراف هزینه واقعی و هزینهای که میبایست برای‬ ‫‪‬‬
‫همان کارها صرف شده باشد را نشان میدهد‪ .‬عدد ‪ 1‬نشاندهنده نبودِ انحراف است‪.‬‬
‫‪ :3SV‬با رابطه ‪ BCWP-BCWS‬به دست میآید و تعبیری غیر نسبی از انحراف زمانبندی است‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫معموال به جای این فیلد از ‪ SPI‬یا ‪ SV%‬استفاده میشود‪.‬‬
‫‪1‬‬
‫‪Schedule Performance Index‬‬
‫‪2‬‬
‫‪Cost Performance Index‬‬
‫‪3‬‬
‫‪Schedule Variance‬‬

‫‪ :SV%‬با رابطه ‪ (BCWP-BCWS)/BCWS‬به دست میآید و تعبیری نسبی از انحراف زمانبندی‬ ‫‪‬‬
‫است‪.‬‬
‫‪ :1CV‬با رابطه ‪ BCWP-ACWP‬به دست میآید و تعبیری غیر نسبی از انحراف هزینه است‪ .‬معموال به‬ ‫‪‬‬
‫جای آن از فیلد ‪ CPI‬یا ‪ CV%‬استفاده میشود‪.‬‬
‫‪ :CV%‬با رابطه ‪ (BCWP-ACWP)/BCWP‬به دست میآید و تعبیری نسبی از انحراف هزینه است‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫فیلدهای دیگری که عمدتا برای پیشبینیها به کار میروند از این قرارند‪:‬‬
‫‪BAC2‬‬‫‪ :BaselineX Cost‬مقدار مهمی که برای محاسبات تحلیل ارزش کسب شده به کار میرود‬ ‫‪‬‬
‫است که هزینه برنامهریزی شده کار کار را نشان میدهد‪ .‬در ‪ Project‬فیلد جداگانهای برای ‪BAC‬‬
‫وجود ندارد‪ ،‬زیرا مقدار آن با ‪ BaselineX Cost‬برابر است‪.‬‬
‫‪ :3TCPI‬فیلد ‪ CPI‬شاخص عملکرد هزینه را تا ‪ Status Date‬نشان میدهد‪ .‬فیلد ‪ TCPI‬نشان میدهد‬ ‫‪‬‬
‫که برای تکمیل پروژه باید ادامه کار با چه مقدار ‪ CPI‬انجام شود‪ TCPI .‬از رابطه ‪(BAC-‬‬
‫)‪ BCWP)/(BAC-ACWP‬به دست میآید‪.‬‬
‫‪ :4EAC‬هزینه تخمینی زمان تکمیل را با رابطه ‪ ACWP+(BAC-BCWP)/CPI‬محاسبه میکند‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫‪1‬‬
‫‪Cost Variance‬‬
‫‪2‬‬
‫‪Budget At Completion‬‬
‫‪3‬‬
‫‪To Complete Performance Index‬‬
‫‪4‬‬
‫‪Estimate At Completion‬‬

‫‪ :1VAC‬با رابطه ‪ BAC-EAC‬محاسبه میشود و انحراف هزینه تخمینی زمان تکمیل را با هزینه‬ ‫‪‬‬
‫برنامهریزی شده نشان میدهد‪.‬‬
‫آخرین فیلدهای تحلیل ارزش کسب شده که جنبه تنظیمی دارند از این قرارند‪:‬‬
‫‪ :Earned Value Method‬شیوه محاسبه ارزش کسب شده را برای تک تک فعالیتها تعیین میکند‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫یک انتخاب این است که پیشرفتها بر اساس فیلد ‪ % Complete‬محاسبه شوند‪ ،‬یعنی جنبه زمانی‬
‫داشته باشند و انتخاب دیگر فیلد ‪ Physical % Complete‬است که مقدارهای آن دستی وارد میشوند‪.‬‬
‫‪ : Physical % Complete‬این فیلد به جز تحلیل ارزش کسب شده کاربرد دیگری ندارد‪ ،‬محاسباتی‬ ‫‪‬‬
‫نیست (مقدارهای خالصهفعالیتها بر اساس فعالیتها محاسبه نمیشوند) و زمانی به کار میروند که‬
‫‪ Earned Value Method‬فعالیتی از نوع ‪ Physical % Complete‬باشد‪ .‬زمانی از این ترکیب استفاده‬
‫میکنند که مقادیر محاسباتی ‪ % Complete‬برای محاسبه تحلیل ارزش کسب شده مناسب نباشد‪.‬‬
‫تمام مقدارهای ‪ Physical % Complete‬را باید دستی وارد کرد‪.‬‬
‫بسیاری از فیلدهای تحلیل ارزش کسب شده زمانمند هستند و این ویژگی قابلیت بسیار مهمی به شمار میرود‪.‬‬
‫بسیاری از این فیلدها عالوه بر فعالیتها و خالصهفعالیتها در منابع نیز کاربرد دارند‪ .‬به عنوان مثال میتوانید‬
‫پیشرفت هر منبع یا گروهی از منابع را هم از فیلدهای ‪ BCWP‬و ‪ BCWS‬بخوانید‪.‬‬
‫‪1‬‬
‫‪Variance At Completion‬‬

‫نیازهای تحلیل ارزش کسب شده‬
‫همیشه باید در پایان برنامه ریزی و بعد از تصویبِ آن‪ ،‬خط مبنایی ذخیره کنید تا وضعیت اولیه برنامه حفظ‬
‫شود‪ .‬تحلیل ارزش کسب شده بدون خط مبنا پیادهسازی نمیشود‪ .‬بنا بر این باید توجه بیشتری به خط مبنا‬
‫داشته باشید‪.‬‬
‫از سوی دیگر اگر بیش از یک خط مبنا دارید‪ ،‬باید مراقب باشید که خط مبنای مناسبی برای تحلیل ارزش‬
‫کسب شده به کار رود‪ .‬استفاده از هر خط مبنا تعبیر خاص خود را دارد‪ ،‬ولی نکته مهم این است که خط مبنایی‬
‫که به کار میرود با تعبیری که وجود دارد هماهنگ باشد‪.‬‬
‫‪File| Options| Advanced‬‬ ‫برای تعیین خط مبنایی که در محاسبات تحلیل ارزش کسب شده به کار میرود‪ ،‬به‬
‫بروید (شکل ‪.)21-1‬‬

‫شکل ‪ :21-1‬کادر محاوره ‪Options‬‬
‫خط مبنایی که قصد دارید برای محاسبه تحلیل ارزش کسب شده به کار رود را در‬
‫‪ Baseline for Earned Value calculation‬انتخاب کنید‪ .‬در این قسمت کادر بازشویی وجود دارد که خطهای‬
‫مبنا را نشان میدهد‪.‬‬
‫نکته دیگری که اهمیت دارد‪ ،‬مقدار ‪ Status Date‬است‪ .‬تقریبا تمام فیلدهای تحلیل ارزش کسب شده به نوعی‬
‫وابسته به این مقدار هستند‪ .‬معموال بهتر است که ‪ Status Date‬را برابر با تاریخِ ورود آخرین مقادیر واقعی تنظیم‬
‫کرد‪ .‬خود را عادت دهید که هر بار پیش از استخراج مقادیر تحلیل ارزش کسب شده‪ Status Date ،‬را کنترل‬
‫برای کنترل ‪ Status Date‬به ‪ Project| Status‬مراجعه کنید (شکل ‪.)21-2‬‬

‫شکل ‪ :21-2‬مقدار ‪ Status Date‬در زبانه ‪Project‬‬
‫برای تنظیمِ تاریخ روی آن کلیک کنید تا کادر محاوره شکل ‪ 21-3‬باز شود‪.‬‬
‫شکل ‪ :21-3‬تنظیم ‪Status Date‬‬
‫تاریخ مورد نظر خود را وارد کرده‪ ،‬روی ‪ OK‬کلیک کنید‪ .‬مطابق معمول میتوانید تاریخ را دستی وارد کنید یا‬
‫روی فلشِ کوچکِ سمت راست کلیک کنید تا تقویمی باز شود و تاریخ را از شما دریافت کند‪.‬‬
‫یک راه دیگر برای تغییر این تاریخ‪ ،‬مراجعه به کادر محاوره ‪ Project Information‬است‪ .‬برای این منظور‬
‫‪ Project| Properties| Project Information‬را اجرا کنید یا کلید ‪ Alt‬صفحه کلید را نگه داشته‪ ،‬دو بار کلید ‪ P‬را‬
‫بفشارید (شکل ‪.)21-4‬‬

‫شکل ‪ :21-4‬کادر محاوره ‪Project Information‬‬
‫در این کادر محاوره قسمتی به نام ‪ Status Date‬وجود دارد که تاریخ را نشان میدهد و میتوانید آن را تنظیم‬
‫نیز بکنید‪.‬‬
‫آخرین نکته ای که باید در استفاده از تحلیل ارزش کسب شده در نظر داشته باشید این است که هزینههای‬
‫ناشی از منابع هزینه )‪ (cost resource‬در این محاسبات به کار نمیرود‪ .‬فقط ‪Fixed Cost‬ها و هزینههای منابع‬
‫کاری و مصرفی در تحلیل ارزش کسب شده به کار میروند‪.‬‬

‫کاربرد تحلیل ارزش کسب شده‬
‫تمام فعالیتها دارای یک یا دو منبع هستند‪ ،‬که نام آنها در نمودار گانت نمایش داده شده است‪ .‬هزینه منابع‬
‫نیز به صورتی است که در شکل ‪ 21-6‬دیده میشود‪.‬‬
‫شکل ‪ :21-6‬منابع تعریف شده‬

‫برای برخی از فعالیت ها هزینه ثابت نیز تعریف شده است‪ .‬خط مبنای برنامه نیز ذخیره شده و در نمودار گانت‬
‫با میلههای پر رنگ نمایش داده شده است‪.‬‬
‫فیلدهای ‪ BCWS ،BCWP‬و ‪ ACWS‬را به جدول اضافه میکنیم (شکل ‪.)21-7‬‬
‫شکل ‪ :21-7‬اضافه کردن فیلدهای ارزش کسب شده‬
‫فیلدهای ‪ ACWP‬و ‪ BCWP‬وابسته به پیشرفت هستند و چون پیشرفت برنامه در حال حاضر صفر است‪ ،‬همگی‬
‫مقدار صفر نشان میدهند‪ .‬فیلد ‪ BCWS‬بر اساس پیشرفت واقعی نیست و بر اساس ‪ Status Date‬مقدار گرفته‬
‫است‪ Status Date .‬در ابتدای روز ششم قرار دارد (در نمودار گانت با خطچین مشخص شده است)‪ ،‬پس‬
‫میتوانیم نتیجه بگیریم که تا این تاریخ باید ‪ 3611‬واحد از کل مقدار که ‪ 6811‬است‪ ،‬هزینه شده باشد‪ ،‬یعنی‬
‫‪ ٪53‬پیشرفت کرده باشیم ‪ .‬البته توجه داشته باشید که مقدار ‪ 6811‬در فیلد ‪ Cost‬قرار دارد که میتواند با‬

‫پیشرفت پروژه تغییر کند و باید مقدار برنامهریزی شده را از ‪ Baseline Cost‬خواند‪ .‬ولی در حال حاضر چون‬
‫برنامه مطابق خط مبنا است‪ ،‬این دو مقدار برابرند‪.‬‬
‫میتوانید ‪ Status Date‬را عوض کنید تا مقدار پیشرفت برنامهریزی شده تاریخهای دیگر نیز به دست آید‪ .‬اگر‬
‫نیاز به کنترل یا استخراج مقدار در تاریخهای متعددی دارید‪ ،‬بهتر است که از ‪ BCWS‬زمانمند استفاده کنید‪.‬‬
‫برای این کار به نمای ‪ Task Usage‬مراجعه کرده‪ ،‬فیلد ‪ BCWS‬را در جدول زمانمند باز کنید‪ .‬شکل ‪21-8‬‬
‫نمای ترکیبی گانت و ‪ Task Usage‬را همراه با تمام فیلدهای ارزش کسب شده زمانمند‪ ،‬نشان میدهد‪.‬‬
‫شکل ‪ :21-8‬نمودار گانت و جدول زمانمند فیلدهای ارزش کسب شده‬
‫در قسمت باالی نما‪ ،‬خالصه فعالیت پروژه انتخاب شده و در نتیجه در جدول پایین اطالعات همان آیتم‪ ،‬یعنی‬
‫خالصه فعالیت پروژه نشان داده شده است‪ .‬همانطور که دیده میشود‪ BCWS ،‬فقط تا ‪ Status Date‬مقدار‬

‫گرفته است‪ .‬پس برای به دست آوردن کل مقدارها‪ Status Date ،‬را به انتهای پروژه منتقل میکنیم (شکل ‪-9‬‬
‫‪.)21‬‬
‫شکل ‪ :21-9‬مقدارها بعد از جابجا کردن ‪Status Date‬‬
‫اکنون میتوانید مقدارهای پیشرفت برنامهریزی شده پروژه را از ردیف ‪ BCWS‬به دست آورید‪ .‬اگر قصد دارید‬
‫نمودار پیشرفت برنامه ریزی شده را ترسیم کنید‪ ،‬این ردیف را انتخاب کرده‪ ،‬اطالعات آن را به یک صفحه ‪Excel‬‬
‫کپی کنید (شکل ‪.)21-11‬‬

‫شکل ‪ :21-11‬انتقال مقادیر ‪ BCWS‬به اکسل‬
‫مقدار ‪ ،BAC‬که با ‪ Baseline Cost‬برابر است را از نمودار گانت بخوانید‪ .‬این مقدار در برنامه نمونه برابر است با‬
‫‪ . 6811‬مقدار را در اکسل وارد کنید و ردیف جدیدی بسازید که حاصل تقسیم ‪BCWS‬ها را بر ‪ BAC‬نشان دهد‬
‫(شکل ‪.)21-11‬‬
‫شکل ‪ : 21-11‬محاسبه مقادیر پیشرفت برنامهریزی شده در ‪Excel‬‬
‫به این ترتیب مقدار پیشرفت برنامهریزی شده پروژه در روزهای مختلف به دست میآید‪ .‬میتوانید بر این اساس‬
‫نمودار را رسم کنید (شکل ‪.)21-12‬‬

‫شکل ‪ :21-12‬ترسیم نمودار پیشرفت برنامهریزی شده‬
‫شکستگی موجود در میانه نمودار‪ ،‬که به معنی توقف پیشرفت است‪ ،‬به خاطر وجود دو روز تعطیلی تقویمی‬
‫برنامه است‪.‬‬
‫‪(S-Curve) S‬‬ ‫نمودارهای پیشرفت‪ ،‬در حالت معمولی‪ ،‬شکلی شبیه ‪ S‬دارند‪ ،‬و به همین خاطر به آنها منحی‬
‫گفته می شود‪ .‬معموال پیشرفت کار در ابتدا کند است‪ ،‬بعد از مدتی سرعت میگیرد و در نهایت با نزدیک شدن‬
‫به انتهای پروژه‪ ،‬دوباره کند میشود‪ .‬به همین خاطر نمودار شکل ‪ S‬پیدا میکند‪ .‬علت آنچه گفته شد‪ ،‬این است‬
‫که در ابتدای پروژه جبهه های کاری بسیار محدود است‪ ،‬در حالی که با پیشرفت کار‪ ،‬جبهههای کاری بیشتری‬
‫باز میشوند و کارهای بیشتری میتوانند به موازات هم انجام شوند؛ به همین خاطر پیشرفت سریعتر میشود‪ .‬با‬
‫نزدیک شدن به انتهای پروژه‪ ،‬جبهههای کاری به تدریج بسته می شوند و به همین خاطر پیشرفت نیز به طور‬
‫تدریجی کند میشود‪.‬‬

‫همیشه بعد از تهیه برنامه زمان بندی‪ ،‬نمودار پیشرفت آن را تهیه کنید‪ .‬اگر شکل آن به صورت ‪ S‬نباشد و در‬
‫‪ ٪51‬زمان حدود ‪ ٪51‬پیشرفت را نداشته باشد‪ ،‬به این معنی است که توزیع کار در مدت پروژه چندان متعادل‬
‫نیست‪ .‬البته توجه داشته باشید که طبیعت برخی پروژهها چنین ایجاب میکند و آنچه گفته شد کلی است‪.‬‬
‫فرض کنید قصد داریم در روز چهارم‪ ،‬اطالعات واقعی فعالیتها را وارد کنیم‪ .‬در این مثال برای وارد کردن‬
‫مقادیر واقعی‪ ،‬از سادهترین روش‪ ،‬یعنی وارد کردن آنها در فیلد پیشرفت زمانی استفاده میشود‪ .‬برای ثبت بهتر‬
‫اطالعات‪ ،‬سه گزینه اول ‪ Move‬مربوط به ثبت را فعال میکنیم (گزینهها در ‪Tools| Options| Calculations‬‬
‫قرار دارند)‪ .‬فعالیتهای ‪ b ،a‬و ‪ d‬به ترتیب ‪ ٪5 ،٪111‬و ‪ ٪81‬پیشرفت کردهاند‪.‬‬
‫اولین قدم تنظیم ‪ Status Date‬است‪ .‬بعد از آن مقدارهای پیشرفت را در جدول وارد کنید‪ .‬شکل ‪ 21-13‬نتیجه‬
‫را نشان میدهد‪.‬‬
‫شکل ‪ :21-13‬برنامه بعد از وارد کردن مقدارهای واقعی‬

‫همانطور که در شکل دیده میشود‪ ،‬برنامه دچار تاخیر شده است‪ .‬برای استخراج نتایج‪ ،‬به جدول گانت مراجعه‬
‫کنید (شکل ‪.)21-14‬‬
‫شکل ‪ :21-14‬مقدارهای جدول گانت‬
‫مقدارهای مربوط به کل پروژه‪ ،‬که از طریق خالصه فعالیت پروژه قابل دسترسی هستند‪ ،‬از این قرارند‪:‬‬
‫‪( BAC‬همان ‪6811 :)Baseline Cost‬‬ ‫‪‬‬
‫‪1161 :BCWS‬‬ ‫‪‬‬
‫‪711 :BCWP‬‬ ‫‪‬‬
‫‪711 :ACWP‬‬ ‫‪‬‬

‫اولی ن نکته این است که چون مقدارهای واقعی هزینه را ویرایش نکردهایم‪ ،‬مقدارهای ‪ ACWP‬و ‪ BCWP‬یکسان‬
‫است‪ .‬در مرحله بعد‪ ،‬میتوانیم از مقایسه ‪ BCWP‬و ‪ BCWS‬متوجه شویم که کار انجام شده کمتر از مقدار‬
‫برنامهریزی شده است‪ 711 :‬واحد به جای ‪ 1161‬واحد‪ .‬اگر ستون ‪ SPI‬را به جدول اضافه کنیم شاخص پیشرفت‬
‫زمانی را به دست خواهیم آورد‪ .‬در حال حاضر این مقدار ‪ ٪66‬است‪ ،‬یعنی تنها ‪ ٪66‬آنچه برای اجرا برنامهریزی‬
‫شده بود را انجام دادهایم‪.‬‬
‫فرض کنید به روز دهم رسیدهایم و پیشرفت ‪ f ،e ،d ،c ،b‬و ‪ g‬به ترتیب ‪ 111 ،111 ،111 ،91 ،111‬و ‪91‬‬
‫درصد است‪ .‬در عین حال‪ ،‬هزینه فعالیت ‪ f‬که قبال ‪ 1611‬پیشبینی شده بود‪ ،‬در عمل ‪ 2211‬شده است‪.‬‬
‫ابتدا ‪ Status Date‬را تنظیم و بعد از آن مقدارهای پیشرفت را وارد کنید‪ .‬در نهایت مقدارهای واقعی هزینه‬
‫فعالیت گفته شده را در فیلد ‪ Actual Cost‬وارد کنید‪ .‬شکل ‪ 21-15‬وضعیت برنامه را نشان میدهد‪.‬‬
‫شکل ‪ : 21-15‬وضعیت برنامه بعد از وارد کردن مقدارهای واقعی جدید‬

‫همانطور که از نمودارهای فعلی و خط مبنای خالصه فعالیت پروژه مشخص است‪ ،‬در حال حاضر از برنامه جلو‬
‫هستیم‪ .‬مقدارهای ارزش کسب شده در شکل ‪ 21-16‬نمایش داده شدهاند‪.‬‬
‫شکل ‪ :21-16‬مقدارهای ارزش کسب شده‬
‫‪ SPI‬مقدار ‪ 1/12‬دارد‪ ،‬به این معنی که از نظر زمانبندی از برنامه جلو هستیم‪.‬‬
‫هزینه واقعی‪ ،‬یعنی فیلد ‪ ،ACWP‬مقدار ‪ 7176‬را نشان میدهد‪ ،‬در حالی که هزینه برنامهریزی شده که در فیلد‬
‫‪ BCWP‬قرار دارد‪ 6446 ،‬است‪ .‬به عبارت دیگر‪ ،‬با اینکه از نظر زمانی از برنامه جلو هستیم‪ ،‬از نظر هزینه‬
‫وضعیت چندان مناسب نیست‪ .‬شاخص هزینه که در فیلد ‪ CPI‬قرار دارد‪ ،‬مقدار ‪ ٪91‬را نشان میدهد‪ ،‬به این‬
‫معنی که تنها ‪ ٪91‬هزینه انجام شده در بودجهبندی اولیه وجود داشته است‪.‬‬
‫نکته بسیار مهم این است که تنها فاکتور تعیین کننده موفقیت پروژه‪ ،‬شاخص زمان )‪ (SPI‬نیست‪ .‬پروژهای‬
‫موفق است که با زمان‪ ،‬هزینه و کیفیت مناسب تکمیل شود‪.‬‬

‫فرض کنید پروژه در ابتدای روز یازدهم تمام شده باشد‪ Status Date .‬را تنظیم کرده‪ ،‬درصد پیشرفت زمانی‬
‫تمام فعالیتها را ‪ ٪111‬کنید‪ .‬وضعیت پروژه در شکل ‪ 21-17‬نمایش داده شده است‪.‬‬
‫شکل ‪ :21-17‬وضعیت پروژه بعد از تکمیل‬
‫اکنون می توانیم گزارش کاملی از کارکرد پروژه ارائه کنیم‪ ،‬چون اطالعات واقعی به صورت زمانمند در آن ثبت‬
‫اولین مسئله‪ ،‬شاخص زمان است‪ .‬شاخص زمان کل پروژه بعد از تکمیل‪ 1/14 ،‬است‪ ،‬پس پروژه زودتر از برنامه‬
‫تمام شده است‪ .‬اگر خالصه فعالیتها را کنترل کنید‪ ،‬متوجه میشوید که به ترتیب ‪ 1 ،1‬و ‪ 1/13‬هستند‪ .‬به این‬
‫معنی که دو خالصه فعالیت اول طبق برنامه و سومی سریعتر از برنامه اجرا شده است‪.‬‬

‫شاخص هزینه ‪ 1/92‬است‪ ،‬به این معنی که بودجه بندی اولیه حدود ‪ ٪8‬کمتر از هزینه واقعی بوده است‪ .‬پس از‬
‫این نظر مجری دچار خسارت شده است‪ .‬اگر به جدول دقت کنید‪ ،‬مشخص است که تمام فعالیتهای شاخص‬
‫هزینه ‪ 1‬دارند‪ ،‬به جز ‪ ،f‬که شاخص ‪ 1/73‬دارد‪ .‬پس مسئله افزایش هزینه ‪ f‬باید بررسی شود‪.‬‬
‫به جدول زمانمند خالصه فعالیت توجه کنید (شکل ‪.)21-18‬‬
‫شکل ‪ :21-18‬اطالعا زمانمند ارزش کسب شده‬

‫اکنون میتوانید ردیف ‪ BCWP‬و ‪ ACWP‬را هم به ‪ Excel‬منتقل کرده‪ ،‬نمودارهایشان را تهیه کنید (شکل ‪-19‬‬
‫‪.)21‬‬
‫شکل ‪ :21-19‬نمودارهای ارزش کسب شده در اکسل‬
‫در مرحله بعد میتوانید به ‪ Resource Sheet‬رفته‪ ،‬فیلدهای ارزش کسب شده مورد نظر را به جدول منابع اضافه‬
‫کرده و کارکرد منابع را هم کنترل کنید‪.‬‬
‫به عنوان یک مثال دیگر‪ ،‬برنامه شکل ‪ 21-21‬را در نظر بگیرید‪.‬‬

‫نمودار گانت برنامه در شکل ‪ 21-21‬نمایش داده شده است‪.‬‬
‫شکل ‪ :21-21‬نمودار گانت برنامه‬
‫در این برنامه چهار فعالیت تعریف شده‪ ،‬که از منابع ‪ rs1‬و ‪ rs2‬استفاده میکنند‪ .‬برای ثبت اطالعات واقعی‪ ،‬به‬
‫جای روش قبل‪ ،‬از وارد کردن ‪ Actual Duration‬و ‪ Remaining Duration‬استفاده خواهیم کرد‪ .‬توجه داشته‬
‫باشید که در روش قبل مدت زمان فعالیتها تغییر نمی کرد‪ ،‬به همین خاطر هزینه متناظر با منابع نیز تغییری‬
‫نسبت به خط مبنا نداشت‪ .‬ولی با این روش‪ ،‬مدت زمان فعالیتها میتواند تغییر کند‪.‬‬
‫فرض کنید در انتهای روز چهارم‪ ،‬اطالعات واقعی اینگونه باشد‪:‬‬

‫فعالیت ‪ a‬طبق برنامه آغاز شده و با یک روز تاخیر تکمیل شده است‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫فعالیت ‪ b‬با یک روز تاخیر نسبت به خط مبنا آغاز شده و پیشبینی میکنیم که در پایان روز هفتم‬ ‫‪‬‬
‫تمام شود‪.‬‬
‫فعالیت ‪ c‬طبق خط مبنا شروع شده‪ ،‬تا کنون حدود ‪ ٪51‬پیشرفت کرده و پیشبینی زمان تکمیل آن‬ ‫‪‬‬
‫گزارش نشده است‪.‬‬
‫ابتدا ‪ Status Date‬را مشخص کنید‪ .‬بعد از آن تاریخ شروع و پایان واقعی ‪ a‬را وارد کنید‪ .‬تاریخ شروع واقعی و‬
‫مدت زمان باقیمانده ‪ b‬را وارد کنید‪ .‬تاریخ شروع واقعی ‪ c‬را وارد کنید‪ .‬برای اینکه این فعالیت بعد از گذشت‬
‫دو روز کار‪ ٪51 ،‬پیشرفت زمانی داشته باشد‪ ،‬باید مدت زمان باقیمانده آن نیز ‪ 2‬باشد؛ این مقدار را در‬
‫‪ Remaining Duration‬وارد کنید‪.‬‬
‫وضعیت برنامه در شکل ‪ 21-22‬نمایش داده شده است‪.‬‬
‫شکل ‪ : 21-22‬وضعیت برنامه بعد از وارد کردن اولین سری اطالعا واقعی‬

‫فرض کنید اطالعات واقعی در ابتدای روز دهم از این قرار است‪:‬‬
‫فعالیت ‪ b‬در پایان روز نهم تکمیل شده است‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫فعالیت ‪ c‬در پایان روز هفتم تکمیل شده است‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫فعالیت ‪ d‬در پایان روز نهم آغاز شده است‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫بعد از تنظیم ‪ ،Status Date‬مقدارهای واقعی را وارد کنید‪ .‬وضعیت برنامه در شکل ‪ 21-23‬نمایش داده شده‬
‫است‪.‬‬
‫شکل ‪ :21-23‬وضعیت برنامه بعد از وارد شدن دومین سری مقدارهای واقعی‬
‫پروژه در ابتدای روز هفدهم تکمیل شده است‪ .‬تاریخ گفته شده را در ‪ Status Date‬وارد کرده‪ ،‬تاریخ پایان واقعی‬
‫تنها فعالیت باقیمانده‪ ،‬یعنی ‪ d‬را هم برابر آن وارد کنید (شکل ‪.)21-24‬‬

‫شکل ‪ :21-24‬وضعیت ارزش کسب شده در پایان پروژه‬
‫همانطور که دیده میشود‪ ،‬مقدار ‪ ACWP‬بیشتر از هزینه برآورد شده اولیه‪ ،‬که در ‪ BCWS ،Baseline Cost‬و‬
‫‪ BCWP‬نمایش داده شده است میباشد‪ .‬به تناظر آن‪ ،‬شاخص هزینه )‪ (CPI‬نیز مقدار ‪ 1/63‬را نشان میدهد‪ ،‬به‬
‫این معنی که برآورد اولیه برابر ‪ ٪63‬هزینههای واقعی بوده است‪.‬‬
‫به نمای ‪ Resource Sheet‬رفته‪ ،‬فیلدهای ارزش کسب شده را به جدول اضافه کنید (شکل ‪.)21-25‬‬
‫شکل ‪ :21-25‬فیلدهای ارزش کسب شده منابع‬
‫همانطور که در ابتدای فصل توضیح داده شد‪ ،‬فیلد ‪ CPI‬برای منابع تعریف نشده است‪ .‬با این حال میتوانید‬
‫مقدار آن را به طور دستی محاسبه کنید‪ .‬در این برنامه‪ ،‬به منبع ‪ rs1‬مقدار ‪ 2125‬واحد بودجه اختصاص داده‬
‫شده بود‪ ،‬که به جای آن مقدار ‪ 2745‬واحد هزینه شده است‪ .‬پس ‪ CPI‬حدود ‪ 1/74‬خواهد بود‪ .‬شاخص مالی‬
‫برای ‪ rs2‬حدود ‪ 1/59‬است‪ .‬با این حساب‪ ،‬منبع ‪ rs1‬بیشتر مطابق برنامه عمل کرده است‪.‬‬

‫به ‪ Status Date‬تاریخ روز نهم را اختصاص دهید‪ .‬با این کار جدول منابع مقدارهای شکل ‪ 21-26‬را نشان‬
‫خواهند داد‪.‬‬
‫شکل ‪ :21-26‬مقدارهای ارزش کسب شده منابع در روز نهم‬
‫در این تاریخ‪ ،‬مقدار ‪ BCWP‬منبع ‪ rs2‬برابر ‪ 2211‬و ‪ BCWS‬آن ‪ 3961‬است‪ ،‬به این معنی ‪ rs2‬حدود ‪٪56‬‬
‫کارهایش را انجام داده است‪ .‬با این حال ‪ ACWP‬برابر ‪ 4411‬است‪ ،‬به این معنی که منبع بیشتر از آنچه‬
‫برنامهریزی شده بود )‪ (BCWS‬هزینه کرده است‪.‬‬

‫راهنمای جامع ‪  Microsoft Project 2013‬فصل ‪ :22‬تحلیل زمان کسب شده‬
‫فصل ‪ :۲۲‬تحلیل زمان کسب شده‬
‫ارزیابی عملکرد پروژه عمدتا با تحلیل ارزش کسب شده انجام میشود‪ .‬با این حال این روش در برخی‬
‫تحلیلهای زمانی چندان قوی نیست و به همین خاطر شیوههای متعددی برای تقویت آن جنبه پیشنهاد‬
‫شدهاند‪ ،‬که موفقترین آنها تحلیل زمان کسب شده )‪ (Earned Schedule Analysis‬است‪ .‬این روش مهارت‬
‫بسیار مفیدی برای تخمین تاریخ پایان پروژه و تحلیل عملکرد زمانی در اختیارتان میگذارد و مسلط بودن به آن‬
‫بسیار ارزشمند است‪.‬‬
‫در این فصل با مفهوم تحلیل زمان کسب شده و محاسبه آن در ‪ Project‬به طور اجمالی آشنا خواهیم شد‪ .‬در‬
‫صورتی که عالقهمند به مطالعه بیشتر در این خصوص باشید میتوانید به کتاب ارزیابی عملکرد زمانی پروژهها با‬
‫مدیریت ارزش کسب شده ‪ ،‬ترجمه این نگارنده و منتشر شده از سوی انتشارات دیباگران تهران مراجعه کنید‪.‬‬
‫ارزیابی عملکرد زمانی‬
‫یکی از شاخصهای مهمِ تحلیل ارزش کسب شده‪ ،‬شاخص ‪ SPI‬است‪ SPI .‬شاخص عملکرد زمانی است و هرچه‬
‫به ‪ 1‬نزدیکتر باشد‪ ،‬به معنی نزدیکتر بودن اجرا و برنامهریزی است‪ .‬مقادیر کمتر از ‪ 1‬نشاندهنده کندی نسبی‬
‫اجرا است‪.‬‬

‫شاخص ‪ SPI‬با رابطه ‪ BCWP/BCWS‬محاسبه میشود و مشکل اصلی آن این است که هرچه به پایان عنصر‬
‫نزدیکتر شویم‪ BCWS ،‬رشد کمتری میکند و در نهایت پس از رسیدن به پایان برنامهریزی شده آن ثابت‬
‫میماند‪ ،‬در حالی که ‪ BCWP‬همچنان رشد می کند تا زمانی که کار واقعا تمام شود‪ .‬در نتیجه تمام عناصر با‬
‫‪ SPI‬برابر با یک تمام میشوند‪ .‬مشکل مشابهی در شاخصهای ‪ SV‬و ‪ SV%‬نیز وجود دارد‪.‬‬
‫این عملکرد به انتظاری که از چنین شاخصی میرود نزدیک نیست‪ .‬به همین خاطر متودی با نام تحلیل زمان‬
‫کسب شده )‪ (Earned Schedule Analysis‬برای تکمیل تحلیل ارزش کسب شده ابداع شده است که این مشکل‬
‫را حل میکند‪ .‬در این متود شاخصهای جدیدی با نامهای ‪ SPIt‬و ‪ SVt‬وجود دارند که عملکرد مناسبتری‬
‫دارند‪.‬‬
‫به نمودار شکل ‪ 22-1‬توجه کنید‪.‬‬

‫شکل ‪ :22-1‬وضعیت عملکردی پروژه فرضی‬
‫این نمودار مقادیر تجمعی ‪ BCWP‬و ‪ BCWS‬پروژهای فرضی را نشان میدهد‪ .‬این نمودار عمال مقادیر پیشرفت‬
‫فیزیکی برنامهریزی و واقعی پروژه هستند‪.‬‬
‫شاخص ‪ SPI‬به صورتی که در شکل ‪ 22-2‬نمایش داده شده است محاسبه میشود‪.‬‬

‫شکل ‪ :22-2‬مبانی محاسبه شاخص ‪SPI‬‬
‫‪Status Date‬‬ ‫شاخص ‪ SPI‬حاصل تقسیم ‪ A‬بر ‪ B‬است‪ A .‬و ‪ B‬به ترتیب مقادیر ‪ BCWP‬و ‪ BCWS‬تجمعی در‬
‫(خطچین عمودی) هستند‪.‬‬
‫مبانی محاسبه ‪ SPIt‬در شکل ‪ 22-3‬نمایش داده شده است‪.‬‬

‫شکل ‪ :22-3‬مبانی محاسبه شاخص ‪SPIt‬‬
‫نقطه ‪ P‬تصویر افقی ‪ BCWP‬بر ‪ BCWS‬است‪ .‬این نقطه زمانی را نشان میدهد که پیشرفت برنامهریزی شدهای‬
‫برابر با پیشرفت واقعی ‪ Status Date‬دارد‪ .‬مدتی که در برنامه اولیه برای رسیدن به پیشرفت واقعی ‪Status Date‬‬
‫پیشبینی شده است‪ A ،‬و مقداری که واقعا صرف شده است ‪ B‬میباشد‪ SPIt .‬حاصل تقسیم ‪ A‬بر ‪ B‬است‪.‬‬
‫‪ SPIt‬نشان می دهد که مدت زمان پروژه به چه ترتیبی محقق شده است‪ .‬اگر به عنوان مثال مقدار آن ‪٪51‬‬
‫باشد‪ ،‬به این معنی است که کاری انجام شده به اندازه کاری است که در ‪ ٪51‬آن مدت میبایست انجام شده‬
‫باشد‪.‬‬

‫محاسبه تاریخ پایان تخمینی پروژه‬
‫بهترین راه برای تخمین زمان پایان پروژه‪ ،‬استفاده از شاخص ‪ SPIt‬است‪ .‬وقتی مدت زمان ‪ A‬در مدت ‪ B‬محقق‬
‫شده باشد‪ ،‬می توانیم انتظار داشته باشیم که مدت کل پروژه نیز با همان نسبت کمتر یا بیشتر شود‪ .‬به این‬
‫ترتیب‪:‬‬
‫‪ / SPIt‬مدت اولیه پروژه = مدت زمان تخمینی پروژه‬
‫در مرحله بعد میتوان مدت زمان تخمینی را به تاریخ تخمینی پایان تبدیل کرد‪.‬‬
‫متاسفانه در ‪ Project‬و سایر نرمافزارهای برنامهریزی و کنترل پروژه امروزی‪ ،‬هنوز شاخص ‪ SPIt‬اضافه نشده‬
‫است‪ .‬در نتیجه باید مقدار آن را دستی محاسبه کنید‪ .‬برای این منظور به نمای ‪ Task Usage‬بروید‪ ،‬محور زمان‬
‫را روی مقدار کوچکی مانند روز تنظیم کنید و بعد از آن تاریخی را بیابید که پیشرفت برنامهریزی شده آن برابر‬
‫با پیشرفت واقعی باشد‪.‬‬
‫به عنوان نمونه به برنامه شکل ‪ 22-4‬توجه کنید‪.‬‬

‫فعالیتهای این برنامه پیشرفتهایی دارند که منجر به ‪ 2188‬واحد ‪ BCWP‬در کل پروژه شده است (اگر این‬
‫مقدار را بر ‪ Cost‬خالصه فعالیت پروژه تقسیم کنیم پیشرفت فیزیکی پروژه به دست خواهد آمد)‪ .‬اکنون باید‬
‫‪ BCWS‬نزدیک به آن را بیابیم‪ .‬برای این منظور به نمای ‪ Task Usage‬میرویم و محور زمانی را هم بر روز‬
‫تنظیم میکنیم (شکل ‪.)22-5‬‬

‫ردیف اول مقادیر ‪ BCWS‬خالصه فعالیت پروژه را نشان میدهد‪ .‬نزدیکترین مقدار به ‪ 2188‬در روز ‪ 177‬قرار‬
‫دارد‪ Status Date .‬در روز ‪ 215‬قرار دارد‪ ،‬در نتیجه ‪ SPIt‬برابر با ‪ ٪86‬خواهد بود‪.‬‬
‫مدت زمان پروژه ‪ 278‬روز است‪ ،‬در نتیجه میتوان تخمین زد که پروژه در ‪ 322‬روز پایان خواهد یافت‪.‬‬

‫راهنمای جامع ‪  Microsoft Project 2013‬فصل ‪ :23‬سازماندهی و مدیریت عناصر‬
‫فصل ‪ :۲۳‬سازماندهی و مدیریت عناصر‬
‫اگر عادت دارید که مرتب و سازماندهی شده کار کنید حتما قابلیتهایی که برای سازماندهی و مدیریت عناصر‬
‫در ‪ Project‬وجود دارد را خواهید پسندید‪ .‬با این قابلیت میتوانید انواع اختصاصیسازیهای یک برنامه را در‬
‫برنامههای دیگر به کار ببرید و با صرف کمی انرژی اولیه‪ ،‬زمان های زیادی را در کارهای آینده صرفه جویی‬
‫عناصر قابل انتقال‬

‫عناصری که قابل سازماندهی و انتقال هستند‪ ،‬از این قرارند‪:‬‬
‫نماها‪ ،‬فرمها و جدولها‬ ‫‪‬‬
‫گزارشها‬ ‫‪‬‬
‫ماژولها (کدهای ‪ VBA‬و ماکروها)‬ ‫‪‬‬
‫فیلترها و گروهبندیها‬ ‫‪‬‬
‫تقویمها‬ ‫‪‬‬
‫فیلدهای اختصاصی‬ ‫‪‬‬
‫‪Map‬ها‬ ‫‪‬‬

‫محل ذخیرهسازی عناصر‬
‫موضوع اصلیِ این بخش‪ ،‬انتقال عناصر و به عبارت دیگر تعیین محل ذخیرهسازی آنهاست‪ .‬به این خاطر باید‬
‫بدانید که عناصر در چه محلهایی میتوانند ذخیره شوند‪.‬‬
‫تقریبا تمام عناصر به طور پیشفرض در فایلِ برنامهها ذخیره می شوند‪ .‬یعنی هر برنامه‪ ،‬عناصر خود را ذخیره و‬
‫از آنها استفاده میکند‪ .‬پس به ازای هر برنامه‪ ،‬محلی برای ذخیرهسازی عناصر وجود خواهد داشت‪.‬‬
‫محل دیگری که برای ذخیرهسازی عناصر وجود دارد‪ Global ،‬یا به عبارت دقیقتر‪ ،‬فایل ‪ Global.mpt‬است‪.‬‬
‫عناصری که در این فایل ذخیره شده باشند در تمام برنامهها قابل استفاده خواهند بود‪ .‬نکتهای که باید توجه‬
‫داشته باشید این است که هرگاه در فایلی از عنصری استفاده ک نید‪ ،‬یک کپی از آن عنصر در فایل قرار داده‬
‫می شود؛ به این ترتیب اگر فایل را به جای دیگری با ‪ Global‬دیگر منتقل کنید‪ ،‬مشکلی ایجاد نخواهد شد‪ .‬از‬
‫طرف دیگر اگر ‪ Global‬را تغییر دهید‪ ،‬تغییر در فایلها اعمال نمیشود‪ ،‬زیرا از کپی محلی استفاده میکنند‪.‬‬
‫سازماندهی و انتقال عناصر‬
‫برای سازماندهی عناصر ‪ File| Info| Organize Global Template‬را اجرا کنید تا کادر محاوره شکل ‪ 23-1‬باز‬
‫شود‪.‬‬

‫شکل ‪ :23-1‬کادر محاوره ‪Organizer‬‬
‫اولین نکته ای که باید مشخص شود‪ ،‬محل مبدا و محل مقصد است‪ .‬این دو محل در دو کادر بازشویی که در‬
‫پایین کادر محاوره قرار دارند مشخص میشوند‪ .‬هرگاه یکی از گزینههای لیستِ یکی از آنها را انتخاب کنید‪ ،‬آن‬
‫محل به عنوان مبدا و دیگری به عنوان مقصد شناخته خواهد شد (تغییر فلشِ دکمه ‪ Copy‬این مسئله را نشان‬
‫میدهد)‪ .‬گزینههای موجود در این کادرهای بازشو‪ ،‬برنامههایی هستند که در زمان باز شدن کادر محاوره در‬
‫‪ Project‬باز هستند‪ ،‬به اضافه ‪.Global.mpt‬‬
‫برای هر گروه از عناصر زبانه ای وجود دارد‪ .‬زبانه مربوط به عنصر مورد نظر خود را انتخاب کنید تا لیستهای آن‬
‫نمایش داده شوند‪.‬‬

‫در مثال شکل قبل‪ ،‬در ‪ ،Global‬انواع نماهای اصلی ‪ Project‬لیست شدهاند‪ ،‬در حالی که در سوی دیگر فقط‬
‫نماهای ‪ Gantt with Timeline ،Gantt Chart‬و ‪ Timeline‬وجود دارد‪ .‬این مسئله به این خاطر است که نماهای‬
‫اصلی ‪ Project‬در تک تک برنامهها ذخیره نمیشوند‪ ،‬بلکه در ‪ Global‬قرار دارند‪ .‬نماهایی که در فایل وجود‬
‫دارند نماهایی هستند که به طور مستقیم یا غیر مستقیم‪ ،‬حداقل یک بار باز شدهاند‪ .‬توجه داشته باشید که‬
‫وقتی عنصری از عناصر اصلی ‪ Project‬را ویرایش میکنید‪ ،‬نسخه ‪ Global‬آن تغییر نمیکند‪ ،‬یک کپی از آن در‬
‫فایل ساخته میشود و کپی ویرایش میشود‪.‬‬
‫با توجه به این توضیحات‪ ،‬هرگاه فایلی دریافت کنید‪ ،‬میتوانید آن را در ‪ Project‬باز کرده‪ ،‬به زبانه ‪ Views‬از‬
‫کادر محاوره ‪ Organizer‬بروید؛ به این ترتیب میتوانید بدانید که قبال چه نماهایی از فایل باز شدهاند‪.‬‬
‫وقتی در هر فایل نمایی باز شود‪ ،‬در صورتی که نما قبال در آن فایل ذخیره شده باشد‪ ،‬با قالببندی محلی باز‬
‫میشود و در غیر این صورت یک کپی از نسخه ‪ Global‬در فایل قرار داده میشود و بعد از آن نما بر اساس‬
‫نسخه محلی باز میشود‪.‬‬
‫این مسئله در مورد تمام عناصر دیگر نیز صادق است‪ .‬یعنی هر عنصری که در برنامه استفاده شده باشد‪ ،‬حتا اگر‬
‫ویرایش نیز نشده باشد‪ ،‬در آن ذخیره میشود‪ .‬به عنوان مثال‪ ،‬معموال برنامهای که ساخته میشود‪ ،‬در نمای‬
‫گانت و با پیشفرضها نمایش داده شده است‪ .‬این پیشفرضها شامل جدول ‪ ،Entry‬تقویم ‪ ،Standard‬فیلتر‬
‫‪ All Tasks‬و گروهبندی ‪ No Group‬می شوند؛ در نتیجه تمام این عناصر در فایل ذخیره خواهند شد و میتوانید‬
‫آنها را در زبانههای مختلف ‪ Organizer‬ببینید‪ .‬پس‪ ،‬دریافت کننده هر فایل میتواند عالوه بر نما‪ ،‬متوجه شود‬
‫که فایل قبال فیلتر شده است یا خیر‪ ،‬در آن از گروهبندی استفاده شده است یا خیر و ‪. ...‬‬
‫میتوانید گزینه مورد نظر خود را انتخاب کرده‪ ،‬روی ‪ Rename‬کلیک کنید تا کادر محاورهای باز شده و نام‬
‫جدید عنصر را از شما دریافت کند‪.‬‬

‫به عنوان مثال یکی از نماهای ‪ Global‬را انتخاب کرده‪ ،‬نام آن را تغییر دهید‪ .‬شکل ‪ 23-2‬کادر محاوره را در‬
‫حالتی نشان میدهد که نمای ‪ Calendar‬به ‪ Calendar RN‬تغییر نام داده شده است‪.‬‬
‫شکل ‪ :23-2‬تغییر نام یکی از عناصر ‪Global‬‬
‫اکنون از کادر محاوره خارج شده‪ ،‬لیست نماها را کنترل کنید (شکل ‪.)23-3‬‬

‫شکل ‪ :23-3‬لیست نماها‬
‫همانطور که دیده می شود‪ ،‬نام نمایی که در برنامه در دسترس قرار دارد نیز تغییر کرده است‪ .‬برای آزمایش روی‬
‫‪ Edit‬کلیک کرده‪ ،‬نام دیگری به نما بدهید (شکل ‪.)23-4‬‬
‫شکل ‪ :23-4‬تغییر نام نمای ‪Global‬‬

‫همانطور که دیده می شود‪ ،‬به جای این که نام نما تغییر کند‪ ،‬نمای دیگری با نام جدید ساخته شده است‪ .‬اگر به‬
‫‪ Organizer‬مراجعه کنید خواهید دید که نمای جدید در فایل ذخیره شده است (شکل ‪.)23-5‬‬
‫شکل ‪ :23-5‬نمای ویرایش شده در فایل ذخیره شده است‪.‬‬
‫این همان قاعده ای است که پیش از این نیز گفته شد؛ وقتی عنصری را ویرایش کنید‪ ،‬در ‪ Global‬تغییری ایجاد‬
‫نمیشود‪ ،‬بلکه نسخهای از آن در فایل ذخیره میشود‪.‬‬
‫اکنون فرض کنید نمایی به نام ‪ Calendar RN2‬که در فایل ذخیره شده است را برای سایر پروژهها نیز نیاز‬
‫دارید‪ .‬در این صورت بهتر است که آن را در ‪ Global‬کپی کنید‪ .‬برای این کار‪ ،‬در یکی از کادرهای بازشو فایل‬

‫مورد نظر و در دیگری‪ Global ،‬را انتخاب کنید‪ .‬بعد از آن نما را انتخاب کرده‪ ،‬روی ‪ Copy‬کلیک کنید (شکل‬
‫‪.)23-6‬‬
‫شکل ‪ :23-6‬کپی کردن یک عنصر از فایل به ‪Global‬‬
‫به این ترتیب عنصر در ‪ Global‬کپی میشود‪.‬‬
‫از کادر محاوره خارج شده‪ ،‬یک برنامه جدید بسازید‪ .‬بعد از آن لیست نماها را باز کنید (شکل ‪ .)23-7‬نمایی که‬
‫از فایل قبل به ‪ Global‬کپی شده بود در این برنامه نیز قابل دسترسی است‪.‬‬

‫شکل ‪ :23-7‬نمای جدید در ‪Global‬‬
‫نما را باز کنید‪ .‬بعد از آن به ‪ Organizer‬باز گشته‪ ،‬به زبانه ‪ Views‬بروید (شکل ‪.)23-8‬‬

‫شکل ‪ :23-8‬عناصر برنامه جدید‬
‫چون نمای جدید را یک بار در برنامه باز کردید‪ ،‬در فایل کپی شده است‪ .‬پس الزم نیست نگران این مسئله‬
‫باشید که اگر کپی فایل را به دستگاه دیگری منتقل کنید‪ ،‬قادر به استفاده از عنصر نباشید‪.‬‬
‫فرض کنید در برنامهای فیلد اختصاصی ‪ Number1‬را تعریف کرده باشید (شکل ‪.)23-9‬‬

‫این فیلد طوری تعریف شده است که مقدارهایش دستی وارد شوند‪ .‬مقدار خالصه فعالیتها و سرفصلها‪ ،‬به طور‬
‫خودکار بر اساس جمع زیرمجموعهها محاسبه میشود‪.‬‬
‫فرض کنید قرار است در برنامه دیگری نیز از همین فیلد اختصاصی استفاده کنیم‪ .‬میتوانیم به جای تعریف‬
‫مجدد آن‪ ،‬از ‪ Organizer‬استفاده کنیم‪ .‬برای این کار ابتدا دو برنامه را باز کنید‪ .‬بعد از آن به ‪ Organizer‬رفته‪،‬‬
‫برنامههای مبدا و مقصد را انتخاب کنید‪ .‬به زبانه ‪ Fields‬بروید (شکل ‪.)23-11‬‬

‫شکل ‪ :23-11‬فیلدهای اختصاصی دو برنامه‬
‫گزینه مورد نظر خود را در مبدا انتخاب کرده‪ ،‬روی ‪ Copy‬کلیک کنید تا به برنامه مقصد کپی شود‪.‬‬
‫اگر در این حالت به برنامه مقصد مراجعه کنید‪ ،‬متوجه میشوید که ‪ Number1‬در تمام ردیفها مقدار صفر دارد‬
‫(مگر این که قبال مقداری برای آن وارد شده باشد)‪ .‬در نظر داشته باشید که آنچه در این حالت کپی میشود‪،‬‬
‫ساختارها است‪ ،‬نه مقادیر‪ .‬در این حالت تعریف فیلد‪ ،‬شامل فرمولها‪ ،‬شیوه خالصهسازی‪ ،‬نام و مانند آن به‬
‫مقصد کپی شده است‪ ،‬نه مقدارهایی که در بر نامه مبدا برای آن وارد شده بود‪ .‬اگر الزم است که مقدارها را هم‬
‫منتقل کنید‪ ،‬پس از منتقل کردن ساختار (با استفاده از ‪ )Organizer‬مقدارها را در مبدا انتخاب کرده‪ ،‬آنها را‬
‫‪ Copy‬و در مقصد ‪ Paste‬کنید‪ .‬نکته دیگری که باید در نظر داشته باشید این است که وقتی ‪ Copy‬و ‪Paste‬‬
‫میکنید‪ ،‬فقط مقادیر منتقل میشود‪ ،‬نه ساختارها‪.‬‬

‫اختصاصیسازی رابط کاربر‬
‫اگر روی قسمتی خالی از ریبون کلیک راست کنید‪ ،‬منوی میانبر شکل ‪ 23-11‬باز خواهد شد‪.‬‬
‫شکل ‪ :23-11‬منوی میانبری که روی ریبون باز میشود‬
‫اگر روی یکی از آیکنهای ریبون کلیک راست کنید‪ ،‬منوی شکل ‪ 23-12‬باز خواهد شد‪.‬‬
‫شکل ‪ :23-12‬منوی میانبری که روی آیکنهای ریبون باز میشود‬
‫تنها گزینهای که در این حالت اضافه خواهد شد‪ ،‬گزینه ‪ Add to Quick Access Toolbar‬است‪ .‬نوار ابزا ِر‬
‫دسترسیِ سریع )‪ (Quick Access Toolbar‬نوار ابزار کوچکی است که باال و سمت چپ پنجره نمایش داده‬
‫میشود و به طور پیشفرض آیکن های ذخیره‪ ،‬لغو عملیات و تکرار عملیات در آن قرار گرفتهاند‪ .‬اگر مایل باشید‬
‫میتوانید روی آیکنهای ریبون کلیک راست کنید و با کمک گزینه گفته شده آنها را به نوار ابزارِ دسترسیِ‬
‫سریع اضافه کنید‪.‬‬

‫گزینه مهمی که در منوهای میانبر وجود دارد‪ Customize the Ribbon ،‬است‪ ،‬که وقتی روی آن کلیک کنید‬
‫کادر محاوره شکل ‪ 23-13‬باز میشود‪.‬‬
‫شکل ‪ :23-13‬کادر محاوره اختصاصیسازی ریبون‬
‫لیست سمت چپ آیکنها و لیست سمت راست قرارگیری آنها در ریبون را نشان میدهند‪ .‬میتوانید‬
‫دستورهای مورد نظر خود را در لیست سمت چپ انتخاب کنید و آنها را در زبانههای مختلفِ ریبون که در‬
‫سمت راست نمایش داده شدهاند قرار دهید‪ .‬لیست سمت چپ دستهبندی دارد و دستهبندیِ آن در کادر‬
‫بازشوی باالی لیست نمایش داده میشود‪.‬‬

‫‪Reset all Customizations‬‬ ‫هرگاه الزم باشد میتوانید روی دکمه ‪ Reset‬کلیک کنید و از منویی که باز میشود‬
‫را انتخاب کنید تا تمام اختصاصیسازیها از بین بروند و ریبون به حالت اولیه بازگردد‪.‬‬
‫با کلیک کردن روی ‪ New Tab‬زبانه جدیدی ساخته میشود‪ .‬به این ترتیب به عنوان مثال میتوانید زبانهای‬
‫خاص بسازید که تمام دستورهای پرکاربردتان در آن قرار داشته باشد‪.‬‬

‫راهنمای جامع ‪  Microsoft Project 2013‬فصل ‪ :24‬کار با جدولها و نماها‬
‫فصل ‪ :۲۴‬کار با جدولها و نماها‬
‫نماها و جداول ‪ Project‬بسیار انعطافپذیر هستند و میتوانید به سادگی بسیاری از ویژگیهای آنها را تغییر‬
‫دهید تا اطالعات را به بهترین شکل به شما و دیگران ارائه کنند‪.‬‬
‫شیوه کار با نماها و جداول و همچنین اختصاصیسازی جداول را در این فصل و اختصاصیسازی نماها را در‬
‫فصل بعد بررسی خواهیم کرد‪ Project 2013 .‬قابلیت جدیدی برای ساخت گزارشهای تصویری داخلی نیز دارد‬
‫که میتواند با نماها ترکیب شود‪ .‬شیوه کار با گزارشهای داخلی در فصل ‪ 28‬بررسی میشوند‪.‬‬
‫فعال کردن نما‬
‫اولین قدم برای استفاده از هر نما‪ ،‬انتخاب آن‪ ،‬یا به عبارت دیگر فعال کردن آن است‪ .‬برای این کار راههای‬
‫مختلفی وجود دارد که در فصل ‪ 1‬توضیح داده شده است‪.‬‬

‫اختصاصیسازی جدولها‬
‫وقتی در کادر محاوره ‪ More Views‬یکی از نماها را انتخاب کرده‪ ،‬دکمه ‪ Edit‬را کلیک کنید‪ ،‬عناصر تشکیل‬
‫دهنده نما نمایش داده خواهند شد (شکل ‪.)24-1‬‬
‫شکل ‪ :24-1‬عناصر تشکیل دهنده نمای گانت‬
‫اکثر نماها جدولی دارند که سمت چپ نمایش داده میشود‪ .‬میتوانید پس از انتخاب نما نیز جدول دیگری را به‬
‫جای جدول پیشفرض باز کنید‪ .‬از سوی دیگر‪ ،‬تفاوت جدولها در فیلدهایی است که در آنها نمایش داده شده‬
‫است و فیلدها را هم میتوان حذف و اضافه کرد؛ بنا بر این‪ ،‬میتوانید به جای انتخاب جدول‪ ،‬هر جدولی که‬
‫مایل باشید را با حذف و اضافه کردن ستونها اختصاصی سازی کنید تا کارکرد مورد نظرتان را داشته باشد‪..‬‬
‫برای تغییرِ جدول نمای فعال‪ ،‬از منوها ‪ View| Tables‬را انتخاب کنید (شکل ‪.)24-2‬‬

‫شکل ‪ :24-2‬جدولها‬
‫به جای آن می توانید روی کلید باال و سمت چپ جدولی که فعال است کلیک راست کنید تا منوی مشابهی باز‬
‫شود (شکل ‪.)24-3‬‬

‫شکل ‪ :24-3‬منوی میانبر انتخاب جدول‬
‫‪More‬‬ ‫در این منوها فقط جدولهای پرکاربرد نمایش داده شدهاند‪ .‬برای دسترسی به تمام جدولها‪ ،‬گزینه‬
‫‪ Tables‬را انتخاب کنید‪ .‬با این کار کادر محاوره شکل ‪ 24-4‬باز خواهد شد‪.‬‬

‫شکل ‪ :24-4‬لیست جدولها‬
‫گزینه مورد نظر خود را انتخاب کرده‪ ،‬روی ‪ Apply‬کلیک کنید تا نمایش داده شود‪.‬‬
‫در باالی کادر محاوره گزینههای ‪ Task‬و ‪ Resource‬وجود دارد‪ .‬با انتخاب هرکدام از گزینههای گفته شده‪،‬‬
‫جدولهایی که نمایش داده میشوند به جدولهای مورد استفاده در فعالیتها یا منابع محدود خواهند شد‪ .‬توجه‬
‫داشته باشید که تخصیص ها جدول مستقلی ندارند‪ .‬هرکدام از نماها برای یکی از این دو نوع داده (فعالیت یا‬
‫منبع) طراحی شده و امکان استفاده از جدولهای نوع دیگر در آنها وجود ندارد‪.‬‬
‫توجه داشته باشید که وقتی در جدول فعال ستونهایی را اضافه و کم کنید‪ ،‬وضعیت در آن جدول ذخیره‬
‫می شود و هرگاه در همان برنامه دوباره جدول را باز کنید‪ ،‬همان ستونهای ویرایش شده را مشاهده خواهید‬
‫کرد‪.‬‬

‫انواع جدول‬
‫همانطور که پیش از این نیز گفته شد‪ ،‬تفاوت جدولها در ستونهایی است که نمایش میدهند‪.‬‬
‫جداول استاندارد فعالیتها از این قرارند‪:‬‬
‫‪ : Baseline‬این جدول برای کار با اطالعات خط مبنا مناسب است‪ .‬البته جدول اطالعات برنامهریزی را‬ ‫‪‬‬
‫در کنار خط مبنا نمایش نمیدهد‪ ،‬در نتیجه کاربرد محدودی دارد‪.‬‬
‫‪ :Constraint Dates‬این جدول فقط اطالعات قیدها را نمایش میدهد‪ .‬اگر زمانی الزم باشد که قیدها‬ ‫‪‬‬
‫را به طور دقیق کنترل کنید‪ ،‬میتوانید از این جدول استفاده کنید‪.‬‬
‫‪ :Cost‬جدول ‪ Cost‬فقط اطالعات مربوط به هزینهها را نمایش میدهد‪ .‬توجه داشته باشید که عنوان‬ ‫‪‬‬
‫فیلدهای هر جدول میتواند با نام آنها فرق داشته باشد‪ .‬به عنوان مثال‪ ،‬در این فیلد از عنوانهایی که‬
‫با نامها فرق دارند استفاده شده است تا کوتاهتر یا خواناتر باشند‪ .‬فیلدهای گفته شده از این قرارند‪:‬‬
‫‪Cost‬‬ ‫‪ o‬عنوان ‪ Total Cost‬برای فیلد‬
‫‪Baseline Cost‬‬ ‫‪ o‬عنوان ‪ Baseline‬برای فیلد‬
‫‪Cost Variance‬‬ ‫‪ o‬عنوان ‪ Variance‬برای فیلد‬
‫‪Actual Cost‬‬ ‫‪ o‬عنوان ‪ Actual‬برای فیلد‬
‫‪Remaining Cost‬‬ ‫‪ o‬عنوان ‪ Remaining‬برای فیلد‬
‫‪ :Delay‬این جدول برای کنترل تاخیرهای ناشی از تسطیح منابع طراحی شده است‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫‪ : Earned Value‬این جدول مهمترین فیلدهای تحلیل ارزش کسب شده را نمایش میدهد‪ .‬معموال‬ ‫‪‬‬
‫فیلدهای موجود در این جدول برای تحلیل ارزش کسب شده کافی هستند‪ .‬فیلدهای ‪،BCWP‬‬
‫‪ BCWS‬و ‪ ACWP‬با عنوانهای مشروح در جدول قرار دارند‪ .‬این عنوانها‪ ،‬نامهای دیگری که در‬
‫مراجع دیگر برای این فیلدها به کار میروند را مشخص میکند‪ .‬به عنوان مثال‪ BCWP ،‬را ارزش‬
‫کسب شده )‪ (Earned Value‬یا به طور خالصه ‪ EV‬نیز مینامند‪.‬‬
‫‪ :Earned Value Cost Indicators‬تحلیل ارزش کسب شده برای سنجش هزینه‪ ،‬زمانبندی و کار‬ ‫‪‬‬
‫استفاده میشود‪ .‬این جدول برای کنترل شاخصهای هزینه تحلیل ارزش کسب شده به کار میرود‪.‬‬
‫‪ :Earned Value Schedule Indicators‬این جدول برای کنترل شاخصهای زمانی تحلیل ارزش‬ ‫‪‬‬
‫کسب شده به کار میرود‪.‬‬
‫‪ :Entry‬این جدول آشناترین جدول ‪ Project‬است‪ ،‬زیرا به طور پیشفرض در نمای ‪ Gantt Chart‬به‬ ‫‪‬‬
‫کار میرود‪ .‬در واقع‪ ،‬این جدول برای ورود اطالعات در زمان برنامهریزی اولیه طراحی شده است‪.‬‬
‫بسیاری از کاربران عادت دارند که با پیشرفت کار‪ ،‬فیلدهای جدید را به این جدول اضافه کنند‪ .‬با این‬
‫حال‪ ،‬میتوانید به جای این کار از جدولهای متعددی که در این قسمت معرفی میشوند استفاده‬
‫‪ :Export‬این جدول برای منتقل کردن اطالعات به برنامههای دیگر طراحی شده و به همین خاطر‬ ‫‪‬‬
‫تعداد بسیار زیادی از فیلدها را نمایش می دهد‪ .‬البته در نظر داشته باشید که این فیلدها کمتر از یک‬
‫پنجم کل فیلدهای برنامه هستند‪.‬‬
‫‪ :Hyperlink‬این جدول فقط اطالعات پیوندها را نمایش میدهد‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ :Rollup Table‬این جدول برای تنظیم ‪ Rollup‬جدول گانت است‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫‪ :Schedule‬این جدول برای کنترل زمانبندی برنامه است و شناوریها را نیز نمایش میدهد‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ :Summary‬این جدول خالصهای از اطالعات برنامه‪ ،‬یعنی زمانبندی‪ ،‬میزان پیشرفت‪ ،‬هزینه و کار را‬ ‫‪‬‬
‫‪ :Tracking‬ا ین جدول برای پیگیری پیشرفت پروژه‪ ،‬و به عبارت دیگر وارد کردن مقدارهای واقعی‬ ‫‪‬‬
‫طراحی شده است‪.‬‬
‫‪Task Usage‬‬ ‫‪ :Usage‬این جدول اطالعات بسیار کمی را نشان میدهد و اصوال برای استفاده در نمای‬ ‫‪‬‬
‫طراحی شده است‪.‬‬
‫‪ :Variance‬این جدول برای کنترل میزان انحراف زمانبندی از خط مبنا است‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ :Work‬این جدول برای کنترل مقادیر کار طراحی شده است‪ .‬عنوان فیلدهای این جدول نیز‬ ‫‪‬‬
‫تفاوتهای زیادی با نام آنها دارند‪:‬‬
‫‪Baseline Work‬‬ ‫‪ o‬عنوان ‪ Baseline‬برای فیلد‬
‫‪Work Variance‬‬ ‫‪ o‬عنوان ‪ Variance‬برای فیلد‬
‫عنوان ‪ Actual‬برای فیلد ‪Actual Work‬‬ ‫‪o‬‬
‫‪Remaining Work‬‬ ‫‪ o‬فیلد ‪ Remaining‬برای فیلد‬
‫‪% Work Complete‬‬ ‫‪ o‬فیلد ‪ % W. Com.‬برای فیلد‬
‫جدولهای منابع از این قرارند‪:‬‬

‫‪ :Cost‬این جدول برای کار با هزینههای منابع است‪ .‬عنوانهای ‪ Variance‬و ‪ Remaining‬به‬ ‫‪‬‬
‫ترتیب برای فیلدهای ‪ Cost Variance‬و ‪ Remaining Cost‬هستند‪.‬‬
‫‪ :Earned Value‬این جدول برای کار با فیلدهای تحلیل ارزش کسب شده منابع است‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ :Entry‬این جدول نیز مانند جدول هم نامش در حوزه فعالیتها‪ ،‬برای ورود اطالعات عمومی و‬ ‫‪‬‬
‫اولیه منابع در نظر گرفته شده و به طور پیشفرض در نمای ‪ ،Resource Sheet‬که رایجترین نما‬
‫برای کار با منابع است‪ ،‬نمایش داده میشود‪.‬‬
‫‪ :Entry – Material Resources‬این جدول مانند ‪ Entry‬است‪ ،‬با این تفاوت که فقط فیلدهای‬ ‫‪‬‬
‫منابع مصرفی را نمایش میدهد‪.‬‬
‫‪ :Entry – Work Resources‬این جدول مانند ‪ Entry‬است‪ ،‬با این تفاوت که فقط فیلدهای‬ ‫‪‬‬
‫منابع کاری را نمایش میدهد‪.‬‬
‫‪ :Export‬این جدول نیز مانند جدول ‪ Export‬فعالیتها‪ ،‬تعداد زیادی فیلد دارد که اکثر اطالعات‬ ‫‪‬‬
‫منابع را نمایش میدهند و میتوان از آنها برای منتقل کردن اطالعات به سایر برنامهها استفاده‬
‫کرد‪ .‬البته توجه داشته باشید که تعداد فیلدهای منابع‪ ،‬بسیار کمتر از فیلدهای فعالیتها است‪.‬‬
‫‪ :Hyperlink‬این جدول اطالعات پیوندهای تعریف شده برای منابع را نمایش میدهد‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ :Summary‬این جدول خالصه ای از اطالعات منابع را که برای مرور آنها کاربرد دارد نمایش‬ ‫‪‬‬
‫‪ :Usage‬این جدول با تعداد فیلد بسیار کم‪ ،‬برای نمای ‪ Resource Usage‬که قسمت عمده‬ ‫‪‬‬
‫اطالعات را در جدول زمانمند نمایش میدهد طراحی شده است‪.‬‬

‫‪ :Work‬این جدول فیلدهای کار منابع را نمایش میدهد‪ .‬عنوانهای به کار رفته از این قرارند‪:‬‬ ‫‪‬‬
‫‪Remaining Work‬‬ ‫‪ o‬عنوان ‪ Remaining‬به جای‬
‫عنوان ‪ Actual‬به جای ‪Actual Work‬‬ ‫‪o‬‬
‫‪Work Variance‬‬ ‫‪ o‬عنوان ‪ Variance‬به جای‬
‫‪Baseline Work‬‬ ‫‪ o‬عنوان ‪ Baseline‬به جای‬
‫‪% Work Complete‬‬ ‫‪ o‬عنوان ‪ % Comp.‬به جای‬
‫اختصاصیسازی پیشرفته جدولها‬
‫برای اختصاصیسازی جدولها ‪ View| Tables‬را اجرا کنید تا کادر محاوره شکل ‪ 24-5‬باز شود‪.‬‬

‫شکل ‪ :24-5‬کادر محاوره ‪More Tables‬‬
‫میتوانید برای ساخت جدول جدید روی ‪ New‬کلیک کنید‪ .‬با این حال‪ ،‬بسیاری از مواقع راحتتر است که‬
‫جدول جدید را بر اساس یکی از جدول های موجود بسازید‪ .‬برای این کار ابتدا جدول مورد نظر را در لیست‬
‫انتخاب کرده‪ ،‬بعد روی ‪ Copy‬کلیک کنید‪ .‬با این کار کادر محاوره ‪ Table Definition‬باز خواهد شد (شکل ‪-6‬‬
‫‪.)24‬‬

‫شکل ‪ :24-6‬کادر محاوره ویرایش جدول‬
‫اگر روی ‪ New‬کلیک کرده باشید نیز همین کادر محاوره باز میشود‪ ،‬با این تفاوت که اطالعاتی در آن وجود‬
‫نخواهد داشت‪.‬‬
‫برای ویرایش جدول‪ ،‬ابتدا آن را در لیست انتخاب و بعد ‪ Edit‬را کلیک کنید‪ .‬با این کار همان کادر محاوره‬
‫‪ Table Definition‬باز خواهد شد‪.‬‬
‫اطالعات مختلف کادر محاوره ‪ Table Definition‬که برای ویرایش جدولهای موجود‪ ،‬ساخت جدول جدید و‬
‫ساخت جدول بر اساس جدولهای موجود به کار میرود‪ ،‬در ادامه توضیح داده خواهد شد‪.‬‬
‫اولین تنظیم‪ ،‬نام جدول است که در کادر ‪ Name‬مشخص میشود‪.‬‬

‫تنظیم دیگری که در کادر ‪ Table Definition‬وجود دارد‪ Show in Menu ،‬است‪ .‬در قسمتهای قبل دیدید که‬
‫فقط برخی از جدولها که کاربردیتر هستند در منوی ‪ View‬نمایش داده میشوند‪ .‬اگر مایل هستید که جدول‬
‫مورد نظرتان در منو نمایش داده شود‪ ،‬این گزینه را فعال کنید‪.‬‬
‫گزینه دیگر ‪ Lock first column‬است که به طور پیشفرض فعال است‪ .‬اگر این گزینه فعال باشد‪ ،‬اولین فیلد‬
‫(که در تمام جدولهای اصلی برنامه فیلد ‪ ID‬است) قفل خواهد بود‪ ،‬به این معنی که نمیتوانید آن را برای‬
‫ویرایش انتخاب کنید‪ ،‬و از سوی دیگر می توانید با آن کل ردیف را انتخاب کنید‪ ،‬در حالی که اگر قفل نباشد‪،‬‬
‫مانند فیلدهای دیگری عمل خواهد کرد (شکل ‪.)24-7‬‬
‫شکل ‪ :24-7‬گزینه ‪ Lock first column‬در شکل باال فعال و در شکل پایین غیر فعال است‪.‬‬
‫اگر گزینه ‪ Auto-adjust header row heights‬را فعال کنید‪ ،‬ارتفاع عنوان ستونها خودکار تنظیم خواهد شد‪.‬‬
‫اگر عنوان فیلد بیشتر از یک کلمه باشد و پهنای س تون در حدی نباشد که تمام کلمات در آن جای گیرند‪،‬‬
‫عنوان به دو یا چند خط شکسته خواهد شد‪ .‬در این حالت اگر گزینه فعال باشد‪ ،‬ارتفاع ردیف عنوانها به‬
‫اندازهای که برای نمایش تمام آن ها کافی باشد افزایش خواهد یافت و در غیر این صورت‪ ،‬ادامه عنوان دیده‬
‫نخواهد شد‪.‬‬

‫گزینه ‪ ،Date Format‬قالب بندی نمایش تاریخهای جدول را مشخص میکند‪ .‬توجه داشته باشید که این گزینه‬
‫محتوای تاریخ را تغییر نمیدهد‪ ،‬بلکه فقط شیوه نمایش آن را تغیی میدهد‪.‬‬
‫گزینه ‪ Row Height‬برای تنظیم ارتفاع ردیفهای جدول است‪.‬‬
‫در نهایت‪ ،‬قسمت اصلی کادر محاوره ‪ Table Definition‬جدولی از فیلدهای جدول است‪ .‬برای اضافه کردن فیلد‪،‬‬
‫به یکی از ردیفهای خالی رفته‪ ،‬فیلد و مشخصات آن را وارد کنید‪ .‬اگر مایل باشید میتوانید فیلدهای موجود را‬
‫با کلید کردن ‪ Delete Row‬پاک کنید‪ .‬برای تغییر دادن ترتیب فیلدها نیز از دکمههای ‪ Cut‬و ‪ Paste‬استفاده‬
‫توجه داشته باشید که بسیاری از تنظیم های این کادر محاوره در خارجِ آن نیز قابل اعمال است‪ .‬به عنوان مثال‬
‫به جای تنظیم فیلدها در کادر محاوره‪ ،‬میتوانید از کادر محاوره خارج شده‪ ،‬آنها را مستقیما به جدول اضافه یا‬
‫از آن کم کنید‪ .‬تغییرات بالفاصله در جدول ثبت خواهد شد‪.‬‬
‫تنظیمهای کلی نماها‬
‫پیش از این توضیح داده شد که هر نما عناصر مختلفی دارد که یکی از آنها جدول است‪ .‬سایر عناصر در کادر‬
‫محاوره ‪ View Definition‬دیده میشود (شکل ‪.)24-8‬‬

‫شکل ‪ :24-8‬عناصر نما‬
‫ساختار تنظیم نام نما‪ ،‬مانند نام جدول است‪ .‬کادر بازشوی ‪ Table‬جدول را نمایش میدهد‪ .‬اگر مایل باشید‬
‫میتوانید برای نما فیلتر و دستهبندی پیشفرضی نیز تعریف کنید‪ ،‬که این عوامل در کادرهای ‪ Group‬و ‪Filter‬‬
‫وارد می شوند‪ .‬اگر فیلتری تعریف کرده باشید و گزینه ‪ Highlight filter‬را هم فعال کنید‪ ،‬به جای حذف شدن‬
‫آیتمهایی که مطابق شرایط فیلتر نباشند‪ ،‬آیتم ها موافق متمایز نمایش داده خواهند شد‪ .‬در نهایت‪ ،‬گزینه ‪Show‬‬
‫‪ in menu‬مشخص میکند که نما در منوی ‪ View‬و منوی میانبر نما وجود داشته باشد یا تنها از طریق ‪More‬‬
‫‪ View‬قابل دسترسی باشد‪.‬‬
‫نمای ‪Calendar‬‬
‫این نما ظاهری کامال متفاوت دارد و برای گزارش فعالیتهای برنامهریزی شده در دورههای کوتاه مفید است‬
‫(شکل ‪.)24-9‬‬

‫شکل ‪ :24-9‬نمای ‪Calendar‬‬
‫این نما به طور پیشفرض روزهای هفته را در راستای افقی نمایش میدهد‪ .‬هر هفته در یک ردیف قرار میگیرد‪.‬‬
‫فعالیتها با میله نمایش داده میشوند‪.‬‬
‫همانطور که دیده میشود‪ ،‬نما برای دورههای کوتاه بسیار گویا است‪ ،‬زیرا وابستگی فعالیتها را به روزهای‬
‫مختلف به خوبی نشان میدهد و آن ها را به نوعی در قالب هفته‪ ،‬که برای اکثر افراد معیار زمانی مناسبی است‪،‬‬
‫دسته بندی میکند‪.‬‬

‫این نما امکان ویرایش اطالعات را هم در اختیارتان میگذارد‪ .‬اگر روی فعالیتی دابل کلیک کنید‪ ،‬کادر محاوره‬
‫‪ Task Information‬باز می شود‪ ..‬این کادر محاوره اکثر مقدارهای مربوط به فعالیت را در اختیارتان میگذارد‪.‬‬
‫از سوی دیگر‪ ،‬میتوانید فعالیتها را همانگونه که در نمودار گانت ویرایش میشوند‪ ،‬به صورت گرافیکی نیز‬
‫تغییر دهید‪ .‬به عنوان مثال‪ ،‬میتوانید روی آنها کلیک کرده‪ ،‬میله را به عقب یا جلو بکشید (شکل ‪.)24-11‬‬
‫البته توجه داشته باشید که این کار معادل وارد کردن مقدار در فیلدهای ‪ Start‬و ‪ Finish‬است که باعث ایجاد‬
‫قید میشود و بهتر است از آن پرهیز کنید‪.‬‬
‫شکل ‪ :24-11‬جابجا کردن میله فعالیت‬
‫با همین روش میتوانید مدت زمان فعالیت را تغییر دهید یا روابط جدیدی برای آنها تعریف کنید‪ .‬با این وجود‪،‬‬
‫پیشنهاد میشود که از روشهای گرافیکی برای ویرایش آیتمها استفاده نکنید‪ ،‬زیرا هم انعطاف پذیری کمی‬
‫دارند و هم احتمال بروز اشتباه در زمان استفاده از آنها زیاد است‪.‬‬

‫‪Gantt with Timeline‬‬ ‫نمای‬

‫در انتهای این فصل با نماهای دوتایی آشنا خواهید شد‪ .‬نماهای دوتایی معموال با یک نما از خانواده گانت‪ ،‬یا‬
‫نماهایی مشابه آن در باالی صفحه و یک نمای سادهتر مانند فرم در پایین صفحه تشکیل میشوند‪ .‬نمای ‪Gantt‬‬
‫‪ with Timeline‬هم نمایی دوتایی است‪ ،‬ولی با این تفاوت که نمای اصلی که گانت است در پایین صفحه قرار‬
‫دارد و نمای کوچکی به نام ‪ Timeline‬در باال قرار میگیرد (شکل ‪.)24-11‬‬
‫شکل ‪ :24-11‬نمای ‪Gantt with Timeline‬‬

‫عملکرد هرکدام از این دو نما در قسمتهای مربوطه توضیح داده شدهاند‪ .‬این نما‪ ،‬نمای پیشفرض نسخه ‪2111‬‬
‫است‪ ،‬در حالی که پیشفرض نسخههای قبلی نمای ‪ Gantt Chart‬بود‪.‬‬
‫نمای ‪Gantt Chart‬‬
‫نمای ‪ ،Gantt Chart‬که در این کتاب به طور خالصه نمای گانت نامیده میشود‪ ،‬رایجترین نمای برنامهریزی و‬
‫کنترل است‪ .‬بسیاری از کاربران به ندرت از نمایی به جز گانت استفاده میکنند‪ ،‬در حالی که ممکن است‬
‫استفاده از نماهای دیگر باعث تسریع کار شود‪.‬‬
‫شکل ‪ 24-12‬نمای گانت یک برنامه نمونه را نشان میدهد‪.‬‬

‫شکل ‪ :24-12‬نمای گانت‬
‫نمای گانت از دو قسمت تشکیل شده است؛ نمودار گانت در سمت راست نما و جدول در سمت چپ‪ .‬جدول‬
‫سمت چپ به طور پیشفرض ‪ Entry‬است‪ ،‬در حالی که اگر مایل باشید میتوانید به جای آن از جدولهای دیگر‬
‫نیز استفاده کنید‪ .‬عالوه بر آن‪ ،‬میتوانید جدول را هر طور که مایل باشید اختصاصیسازی کنید‪.‬‬
‫ادامه این قسمت‪ ،‬اختصاصیسازی نمودار گانت را توضیح میدهد‪.‬‬
‫محور افقی نمای گانت‪ ،‬زمان را نشان میدهد‪ .‬زمان از چپ به راست جلو میرود و واحد آن نیز قابل تعیین‬
‫است‪ .‬هر آیتم با میله یا عنصر نمایشی دیگری نمایش داده میشود‪ .‬این عناصر نمایشی معموال طوری هستند‬
‫که آغاز و پایان فعالیت را نشان دهند‪ .‬تنظیم پیشفرض عناصر نمایشی طوری است که میزان پیشرفت‬
‫فعالیتها را هم نشان دهد؛ در این حات پیشرفت با میلهای توپر در داخل نوار نمایش داده میشود‪ .‬روابط بین‬

‫آیتمها نیز با فلش نمایش داده میشوند‪ ،‬در حالی که اگر تعداد آیتمها زیاد باشد‪ ،‬فلشهای متعدد چنان روی‬
‫هم قرار میگیرند که خوانایی نمودار به شدت کاهش پیدا میکند‪ ،‬و به همین خاطر معموال این قابلیت را غیر‬
‫فعال می کنند‪ .‬عناصر نمایشی دیگری نیز در نمودار قابل استفاده است که در فصل بعد توضیح داده میشوند‪.‬‬
‫نمای ‪Bar Rollup‬‬
‫این نما مانند ‪ Gantt Chart‬است‪ ،‬با این تفاوت که به جای جدول ‪ ،Entry‬جدول ‪ Rollup Table‬را نمایش‬
‫می دهد‪ .‬به این ترتیب نما مناسب زمانی است که قصد داشته باشید نمودار گانت را اختصاصیسازی کنید‪.‬‬
‫توجه داشته باشید که تنظیم های گانت موجود در نماهای مختلف‪ ،‬یکسان نیستند‪ .‬به این ترتیب میتوانید‬
‫نمودار گانت هریک از نماها را جداگانه برای مقاص د مختلف تنظیم کرده‪ ،‬از هر یک در زمان مناسب استفاده‬
‫کنید‪ .‬یا حتی نماهای متعددی بسازید که همگی مشابه نمای گانت باشند‪ ،‬ولی هریک از قالببندی خاصی‬
‫استفاده کنند‪.‬‬
‫نمای ‪Detail Gantt‬‬
‫این نما نیز مانند ‪ Gantt Chart‬است‪ ،‬با این تفاوت که به جای جدول ‪ ،Entry‬جدول ‪ Detail‬را نمایش میدهد‪.‬‬
‫تنظیمهای نمودار نیز به گونهای است که جزئیات کار را بهتر نمایش‪.‬‬
‫این نما برای کنترل انحرافهای اجرا از برنامهریزی مناسب است‪.‬‬

‫نمای ‪Leveling Gantt‬‬
‫این نما مانند ‪ Detail Gantt‬است‪ ،‬ولی تنظیمهای پیشفرض نمودار آن فرق میکند‪.‬‬
‫نمای ‪ Leveling Gantt‬برای تسطیح منابع مناسب است‪ ،‬زیرا تاخیرهای ایجاد شده در فعالیتها را به خوبی‬
‫نمای ‪Milestone Date Rollup‬‬
‫نمای ‪ Milestone Date Rollup‬مانند ‪ Gantt Chart‬است‪ ،‬ولی قالببندی نمودار آن فرق دارد‪.‬‬
‫نمای ‪Milestone Rollup‬‬
‫‪Rollup‬‬ ‫این نما نیز مانند ‪ Gantt Chart‬است‪ ،‬ولی قلببندی نمودار آن متفاوت است و به جای جدول ‪ Entry‬از‬
‫‪ Table‬استفاده میکند‪.‬این نما برای تنظیم ‪ Rollup‬در ‪Milestone‬ها به کار میرود‪.‬‬
‫نمای ‪Multiple Baseline Gantt‬‬
‫این نما مانند ‪ Gantt Chart‬است‪ ،‬و فقط قالببندی نمودار گانت آن فرق دارد‪.‬‬

‫این نما تاریخهای برنامهریزی شده‪ ،‬یعنی فیلدهای ‪ Start‬و ‪ Finish‬را در نمودار نمایش نمیدهد‪ .‬به جای آن‬
‫برنامهریزی ‪ Baseline1 ،Baseline‬و ‪ Baseline2‬را با سه خط باریک نمایش میدهد که با رنگهای مختلف زیر‬
‫هم ترسیم میشوند‪.‬‬
‫این نما زمانی کاربرد دارد که قصد داشته باشید خط مبناهای مختلف را با هم مقایسه کنید‪.‬‬
‫نمای ‪Tracking Gantt‬‬
‫این نما نیز مانند ‪ Gantt Chart‬است و فقط قالببندی نمودار آن فرق دارد‪.‬‬
‫این نما برای کنترل پیشرفت پروژه طراحی شده است‪ .‬این نما عالوه بر برنامهریزی‪ ،‬خط مبنا را هم نشان‬
‫میدهد‪ .‬مسیر بحرانی به طور پیشرفت با رنگ قرمز نشان داده میشود‪ .‬عالوه بر موارد گفته شده‪ ،‬میزان‬
‫پیشرفت زمانی خالصه فعالیت نیز نشان داده میشود‪.‬‬
‫نمای ‪Network Diagram‬‬
‫نمای ‪ Network Diagram‬اطالعات فعالیتها را به صورت شبکهای نمایش میدهد‪.‬‬
‫این نما در نسخه ‪ 98‬و نسخههای پیش از آن‪ PERT Chart ،‬نامیده میشد‪ .‬هنوز نیز بسیاری از افراد اینگونه‬
‫نمودارها را نمودار پرت مینامند‪.‬‬
‫در این نما هر فعالت با یک کادر و روابط بین فعالیتها با فلش نشان داده میشوند‪ .‬این نما بر خالف نماهای‬
‫گانت که بر زمانبندی فعالیتها تاکید دارند‪ ،‬روابط بین آنها را بهتر نشان میدهد‪ .‬به این ترتیب درک منطق‬
‫برنامه سادهتر خواهد بود‪ .‬با این حال باید مسایل زیر را در نظر داشته باشید‪:‬‬

‫نمای شبکهای زمانی قابل استفاده است که تعداد فعالیتهای نمایش داده شده کم باشد‪ .‬وقتی تعداد‬ ‫‪‬‬
‫فعالیتها زیاد باشد‪ ،‬نما شلوغ میشود و قابل استفاده نخواهد بود‪.‬‬
‫این نما با اینکه روابط را به خوبی نشان میدهد‪ ،‬زمانبندیها را به وضوح نمایش نمیدهد‪ ،‬زیرا زمان‬ ‫‪‬‬
‫شروع و پایان فعالیتها و مدت زمانشان گرافیکی نمایش داده نمی شود‪ .‬بر این اساس باید توجه داشته‬
‫باشید که این نما فقط برای نمایش یا کنترل منطق برنامه‪ ،‬یعنی روابط حاکم بین فعالیتها‪ ،‬کاربرد‬
‫اگر به هر دلیلی قصد دارید که از نمودار شبکهای استفاده کنید‪ ،‬باید در تعیین روابط نیز برخی نکات‬ ‫‪‬‬
‫را در نظر داشته باشید‪ .‬به عنوان مثال‪ ،‬بهتر است از خالصه فعالیتها به عنوان پیشنیاز و پسنیاز‬
‫استفاده نکنید‪ .‬بسیاری از کاربرانِ عالقهمند به نمودار شبکهای‪ ،‬برای هر خالصه فعالیت دو مایلستون‬
‫شروع و پایان نیز تعریف میکنند تا نمودار خواناتر شود‪.‬‬
‫نمای ‪Descriptive Network Diagram‬‬
‫این نما مانند ‪ Network Diagram‬است‪ ،‬با این تفاوت که قالب بندی کادرهای آن متفاوت است و جزئیات‬
‫بیشتری را نمایش میدهد‪.‬‬
‫نمای ‪Relationship Diagram‬‬
‫این نما نوع خاصی از نماهای شبکهای است که تنها پیشنیازها و پسنیازهای یک فعالیت را نشان میدهد‬
‫(شکل ‪.)24-13‬‬

‫شکل ‪ :24-13‬نمای ‪Relationship Diagram‬‬
‫این نما برای استفاده در قسمت پایین نماهای دو قسمتی مناسب است‪ .‬این مسئله در ادامه همین فصل توضیح‬
‫داده میشود‪.‬‬
‫نمای ‪Task Sheet‬‬
‫این نما نمودار ندارد و فقط جدول ‪ Entry‬را نمایش میدهد‪.‬‬

‫نمای ‪Task Form‬‬
‫شکل ‪ 24-14‬حالت پیشفرض نمای ‪ Task Form‬را نشان میدهد‪.‬‬
‫شکل ‪ :24-14‬نمای ‪Task Form‬‬
‫این نما برای استفاده در قسمت پایین نماهای دو قسمتی‪ ،‬که در ادامه فصل توضیح داده میشوند مناسب است‪.‬‬
‫اطالعات هر فعالیتی که انتخاب شده باشد در این فرم نمایش داده میشود‪ .‬فرم به طور پیشفرض اطالعات‬
‫پیش نیازها و منابع را همراه با برخی اطالعات کلی نمایش میدهد‪ .‬اگر مایل باشید میتوانید اطالعاتی که در آن‬
‫نمایش داده می شوند را تغییر دهید؛ برای این کار روی فرم کلیک راست کنید تا انواع شیوههای نمایشی آن در‬
‫اختیارتان قرار گیرد (شکل ‪.)24-15‬‬

‫قابل نمایش در ‪Task Form‬‬ ‫شکل ‪ :24-15‬انواع اطالعا‬
‫نمای ‪Task Details Form‬‬
‫این نما مانند ‪ Task Form‬است‪ ،‬با این تفاوت که اطالعات بیشتری را نمایش میدهد و نیاز به فضای بیشتری‬
‫نیز دارد (شکل ‪.)24-16‬‬

‫شکل ‪ :24-16‬نمای ‪Task Details Form‬‬
‫قسمت باالی فرم اطالعات کلی را نمایش میدهد و در قسمت پایین لیستهایی وجود دارد که میتوانید با‬
‫کلیک راست کردن روی فرم و انتخاب یکی دیگر از گزینههای منوی میانبر‪ ،‬از لیستهای دیگر نیز استفاده‬
‫نکته ای که باید توجه داشته باشید این است که در باال و سمت چپ فرم‪ ،‬سه گزینه ‪ Baseline ،Current‬و‬
‫‪ Actual‬وجود دارد‪ .‬هرکدام از این گزینه ها را که انتخاب کنید‪ ،‬همان نوع اطالعات در فیلدهای عمومی نمایش‬
‫داده میشوند‪ .‬به عنوان مثال اگر گزینه ‪ Baseline‬را انتخاب کنید‪ ،‬فیلدهای ‪ Start‬و ‪ Finish‬فرم‪ ،‬مقدارهای‬
‫‪ Baseline Start‬و ‪ Baseline Finish‬را نمایش میدهند‪ ،‬در حالی که اگر ‪ Actual‬را انتخاب کنید‪Actual Start ،‬‬
‫و ‪ Actual Finish‬نمایش داده خواهند شد‪ .‬بنا بر این همیشه پیش از کار با مقدارهایی که در فرم وجود دارند‪،‬‬
‫به گزینههای تعیین کننده نوع توجه کنید‪.‬‬

‫نمای ‪Task Name Form‬‬
‫این نما مانند ‪ Task Form‬است‪ ،‬ولی اطالعات عمومی آن به فیلد ‪ Name‬محدود میشوند و عمال محتوای فرم‬
‫تنها لیستها است (شکل ‪.)24-17‬‬
‫شکل ‪ :24-17‬نمای ‪Task Name Form‬‬
‫برای انتخاب لیستهایی که در فرم نمایش داده میشوند‪ ،‬روی فرم کلیک راست کنید تا انواع لیستها نمایش‬
‫داده شوند و بتوانید گزینه مورد نظر خود را انتخاب کنید‪.‬‬
‫نمای ‪Task Usage‬‬
‫نمای ‪ ،Task Usage‬یکی از تنها دو نمایی است که قادر به نمایش تخصیصها هستند‪ .‬این نما فعالیتها را به‬
‫همراه تخصیصهای هرکدام نشان میدهد (شکل ‪.)24-18‬‬

‫تخصیصهای هر فعالیت‪ ،‬با نام منابعی که عهدهدار آن تخصیصها هستند نمایش داده میشوند (شکل ‪.)24-19‬‬

‫شکل ‪ :24-19‬نمایش تخصیصها‬
‫همانطور که در شکل دیده میشود‪ ،‬فعالیت ‪ Compressor Room‬دارای سه منبع ‪ rs2 ،rs1‬و ‪ rs3‬است که‬
‫نامشان در فیلد ‪ Resource Names‬ردیف فعالیت نمایش داده شده است‪ .‬به این ترتیب فعالیت سه تخصیص‬
‫دارد‪ ،‬و این سه تخصیص زیرمجموعه فعالیت و با همان عنوانهای منابع درج شدهاند‪.‬‬
‫بسیاری از کاربران آیتمهای زیرمجموعه فعالیتها را به اشتباه منبع میدانند‪ .‬توجه داشته باشید که این آیتمها‬
‫تخصیص هستند‪ .‬با این حال چون تخصیصها نام جداگانهای ندارند‪ ،‬در نمای ‪ Task Usage‬با نام منابع و در‬
‫نمای ‪ Resource Usage‬با نام فعالیتها نمایش داده میشوند‪.‬‬
‫در سمت راست نما‪ ،‬جدولی زمانمند وجود دارد‪ .‬این نما و نمای ‪ Resource Usage‬تنها نماهایی هستند که‬
‫قادر به نمایش فیلدهای زمانمند هستند‪.‬‬
‫برخی از فیلدها‪ ،‬مانند ‪ ،Work‬عالوه بر نوع معمولی‪ ،‬که در برخی جدولها نمایش داده میشود‪ ،‬دارای نوع‬
‫زمانمند نیز هستند‪ .‬فیلد زمانمند‪ ،‬به جای تنها یک مقدار‪ ،‬مقدارهای مختلفی برای زمانهای مختلف دارد‪.‬‬

‫نمای ‪Resource Usage‬‬
‫این نما‪ ،‬مانند ‪ ،Task Usage‬تخصیصها و فیلدهای زمانمند را نمایش میدهد (شکل ‪.)24-21‬‬
‫شکل ‪ :24-21‬نمای ‪Resource Usage‬‬

‫تفاوت این نما با ‪ Task Usage‬این است که تخصیصها زیرمجموعه منابع نمایش داده میشوند‪ .‬توجه داشته‬
‫باشید که برای نمایش تخصیصها‪ ،‬از نام فعالیتهای متناظر با آنها استفاده میشود‪ ،‬در حالی که این نام برای‬
‫اشاره به فعالیت نیست و تخصیص را نشان میدهد‪.‬‬
‫‪Resource‬‬ ‫توجه داشته باشید که اگر نیاز به کار با فیلدهای زمانمند یا تخصیصها داشته باشید‪ ،‬باید از نمای‬
‫‪ Usage‬یا ‪ Task Usage‬استفاده کنید‪ .‬اگر اطالعات مورد نیازتان بیشتر معطوف فعالیتها باشند‪ ،‬یا مرتب سازی‬
‫آنها بر اساس فعالیتها خوانایی بیشتری داشته باشد‪ Task Usage ،‬و در غیر این صورت ‪Resource Usage‬‬
‫مناسب خواهند بود‪.‬‬
‫نمای ‪Resource Form‬‬
‫این نما فرمی است که برای قرار گرفتن در زیر نماهای دوتایی مناسب است (شکل ‪.)24-21‬‬
‫شکل ‪ :24-21‬نمای ‪Resource Form‬‬
‫این نما اطالعات مربوط به یک منبع را نشان میدهد‪ .‬استفاده از نماهای دوتایی در ادامه فصل توضیح داده‬

‫نمای ‪Resource Name Form‬‬
‫این نما مانند ‪ Resource Form‬است‪ ،‬با این تفاوت که اطالعات کمتری را نمایش میدهد (شکل ‪.)24-22‬‬
‫شکل ‪ :24-22‬نمای ‪Resource Name Form‬‬
‫نمای ‪Resource Sheet‬‬
‫نمای ‪ ،Resource Sheet‬نمای اصلی برای تعریف و تنظیم منابع است (شکل ‪.)24-23‬‬

‫شکل ‪ :24-23‬نمای ‪Resource Sheet‬‬
‫نمای ‪Resource Graph‬‬
‫نمای ‪ Resource Graph‬میزان مورد نیاز هرکدام از منابع را در طول زمان به طور گرافیکی نمایش می دهد‬
‫(شکل ‪.)24-24‬‬

‫شکل ‪ :24-24‬نمای ‪Resource Graph‬‬
‫نمودار سمت راست زمانمند است و از نظر واحدهای زمانی مانند جدول زمانمند و نمودار گانت قابل‬
‫اختصاصیسازی است‪ .‬خط توپری که به طور افقی ترسیم میشود‪ ،‬حداکثر دسترسی منبع‪ ،‬که در فیلد ‪Max‬‬
‫‪ Units‬وارد میشود را مشخص میکند‪ .‬تخصیص های بیش از این مقدار‪ ،‬اضافه تخصیص به شمار رفته و با رنگ‬
‫قرمز نمایش داده میشوند‪.‬‬
‫نمای ‪Resource Allocation‬‬
‫‪Leveling‬‬ ‫نمای ‪ Resource Allocation‬نیز از نماهای دوتایی است‪ .‬این نما ترکیبی از ‪( Resource Usage‬باال) و‬
‫‪( Gantt‬پایین) است (شکل ‪.)24-25‬‬

‫شکل ‪ :24-25‬نمای ‪Resource Allocation‬‬
‫وقتی آیتمی را در نمای باال انتخاب کنید‪ ،‬زیرمجموعههایش در نمای پایین نمایش داده خواهند شد‪ .‬اگر منبعی‬
‫را انتخاب کنید‪ ،‬تمام فعالیتهایی که از آن منبع استفاده میکنند یا به عبارت دیگر تمام تخصیصهای آن در‬
‫نمای پایین نشان داده می شوند و اگر تخصیصی را در نمای باال انتخاب کنید‪ ،‬فقط همان تخصیص در نمای‬
‫پایین نیز نمایش داده خواهد شد‪.‬‬

‫این نما برای مرور تخصیصها مفید است‪ .‬قسمت پایین تخصیصهای منابع را همراه با گانت نمایش میدهد‪ .‬در‬
‫این گانت تاخیرهای ناشی از تسطیح منابع نیز با خطهایی باریک نشان داده میشوند‪ .‬به این ترتیب میتوانید‬
‫تاثیر تخصیصها و تسطیحها را مرور کنید‪.‬‬
‫نمای ‪Team Planner‬‬
‫اگر نمیتوانید بعد از باز کردن نمایی دوتایی مانند ‪ Resource Allocation‬نمایی تکی مانند ‪ Team Planner‬را‬
‫انتخاب کنید‪ ،‬ابتدا روی مرز دو نما کلیک کنید و آن را به پایین بکشید تا نمای پایین صفحه حذف شود و بعد‬
‫از آن نما را تغییر دهید‪.‬‬
‫نمای ‪ Team Planner‬از نماهای جدیدِ نسخه ‪ 2111‬است و امکان بسیار خوبی برای مدیریت منابع فراهم‬
‫میکند (شکل ‪.)24-26‬‬

‫شکل ‪ :24-26‬نمای ‪Team Planner‬‬
‫این نما تخصیصهای هر منبع را با شیوهای شبیه نمودار گانت نمایش میدهد‪ .‬هرکدام از تخصیصها میلهای‬
‫دارند که در محوری زمانی نمایش داده شده است‪ .‬اضافه تخصیصها با آکوالدهای قرمز نمایش داده میشوند‪.‬‬
‫وقتی اشارهگر ماوس را روی یکی از تخصیصها ببرید‪ ،‬اطالعاتِ آن نمایش داده میشوند (شکل ‪.)24-27‬‬

‫یکی از تخصیصها در نمای ‪Team Planner‬‬ ‫شکل ‪ :24-27‬اطالعا‬
‫می توانید روی تخصیص کلیک کنید و بدون رها کردن کلید ماوس‪ ،‬آن را به محل جدیدی بکشید و رها کنید‪.‬‬
‫به این ترتیب زمانبندی فعالیتِ متناظر با آن تخصیص تغییر میکند‪ .‬این قابلیت بهترین راه برای تسطیح‬
‫دستیِ منابع است‪.‬‬
‫اگر مایل باشید میتوانید از ‪ Format| Format| Roll-up‬سطحی را انتخاب کنید تا برنامه خالصه شده نمایش‬
‫داده شود‪.‬‬
‫اگر روی ‪ Prevent Overallocations‬کلیک کنید‪ ،‬برنامه تسطیح خواهد شد‪.‬‬

‫نمای ‪Timeline‬‬
‫نمای ‪ Timeline‬از نماهای جدیدِ نسخه ‪ 2111‬است‪ .‬معموال از این نما تکی استفاده نمیکنند و آن را با نماهای‬
‫دیگری مانند گانت ترکیب میکنند‪ .‬نمای ‪ Gantt with Timeline‬نمای دوتایی آمادهای است که ‪Timeline‬را در‬
‫باال و گانت را در پایین قرار میدهد‪.‬‬
‫شکل ‪ 24-28‬نمای ‪ Timeline‬پروژهای نمونه را نشان میدهد‪.‬‬
‫شکل ‪ :24-28‬نمای ‪Timeline‬‬

‫تایم الین نمای تصویری بسیار خوانا و مفیدی است‪ .‬این نما نواری است که از تاریخ شروع تا پایان پروژه امتداد‬
‫مییابد و برخی مایلستونها‪ ،‬فعالیتها یا خالصهفعالیتهای کلیدی را نمایش میدهد‪ .‬مایلستونها با عالمت‬
‫مشخص میشوند و برای فعالیتها و خالصهفعالیتها میلهای داخل نوار ترسیم میشود‪.‬‬
‫بهتر است مایلستونهای کلیدی پروژه را عالمت بزنید تا در تایمالین نمایش داده شوند‪ .‬نمایش فعالیتها و‬
‫خالصهفعالیتها همیشه مفید نیست‪ ،‬ولی گاهی نیز راهحل خوبی به شمار میرود‪.‬‬
‫‪Task| Properties| Add‬‬ ‫برای اضافه کردن آیتم به تایمالین‪ ،‬آیتم را در نمای گانت انتخاب کرده‪ ،‬بعد از آن روی‬
‫‪ to Timeline‬کلیک کنید‪ .‬اگر بعد از فعال کردن نمایش تایمالینِ آیتمی خاص دوباره دستور را اجرا کنید‪ ،‬از‬
‫تایمالین حذف خواهد شد‪ .‬دستور مشابهی در منوی میانبری که با کلیک راست روی آیتمها باز میشود نیز‬
‫وجود دارد‪ .‬در زبانه ‪ General‬کادر محاوره ‪ Task Properties‬نیز گزینهای به نام ‪ Display on Timeline‬برای‬
‫همین منظور در نظر گرفته شده است‪.‬‬
‫در زمان چاپ فقط یکی از نماهای دوتایی چاپ میشوند‪ .‬در نتیجه نمیتوانید نمای تایمالین و گانت را همزمان‬
‫چاپ کنید‪ .‬با این حال میتوانید روی نمای تایم الین کلیک کنید تا فعال شود و آن را به تنهایی چاپ کنید‪.‬‬
‫عالوه بر این امکان دیگری نیز در نظر گرفته شده است‪ .‬اگر روی نمای تایمالین کلیک راست کنید‪ ،‬در منوی‬
‫میانبری که باز میشود گزینهای به نام ‪ Copy Timeline‬وجود خواهد داشت‪ .‬در این منو سه گزینه برای سه‬
‫کیفیتِ مختلف تایمالین وجود دارد‪ .‬وقتی یکی از آنها را انتخاب کنید‪ ،‬نسخهای از تایمالین در ‪ clipboard‬قرار‬
‫داده میشود و میتوانید آن را در نرمافزارهای دیگر ‪ paste‬کنید‪.‬‬

‫نماهای دوتایی‬
‫یکی از قابلیتهای پر کاربرد ‪ ،Project‬این است که میتوانید دو نما همزمان در صفحه باز کنید‪ .‬در این حالت‬
‫یک نما در باال قرار دارد و نمای اصلی به شمار میرود‪ .‬نمای دوم پایین است و عملکرد محدودتری خواهد‬
‫نمای دوم‪ ،‬بر خالف نمای اصلی‪ ،‬اطالعات کل آیتمها را نشان نمیدهد‪ .‬این نما فقط اطالعات آیتمی که در‬
‫نمای اول انتخاب شده باشد را نشان میدهد‪ .‬در قسمتهای قبل دیدید که برخی از نماها فقط اطالعات یک‬
‫آیتم را نمایش می دهند‪ .‬در واقع چنین نماهایی برای استفاده در قسمت پایین نماهای دوتایی طراحی شدهاند‪ .‬با‬
‫این حال‪ ،‬میتوانید از سایر نماها نیز در قسمت پایین استفاده کنید‪.‬‬
‫شناخته شدهترین نمای دوتایی‪ ،‬ترکیب ‪ Gantt Chart‬و ‪ Task Form‬است (شکل ‪.)24-29‬‬
‫اگر نمای گانت دوتایی نباشد‪ ،‬میتوانید میله ای که پایین و سمت راست نما قرار دارد را به باال بکشید تا نمای‬
‫دوم هم به صفحه اضافه شود (شکل ‪.)24-31‬‬

‫شکل ‪ :24-29‬ترکیب ‪ Gantt Chart‬و ‪Task Form‬‬
‫شکل ‪ :24-31‬کشیدن نوار نمای دوم به باال‬
‫وقتی نما دوتایی باشد‪ ،‬یکی از دو نما فعال خواهند بود‪ .‬نوار سمت چپِ نمای فعال پر رنگتر نمایش داده‬
‫میشود و اگر تایپ کنید‪ ،‬در همان نما وارد خواهد شد‪.‬‬
‫برای تغییر دادن نمای پایین صفحه‪ ،‬روی نوار کنار آن کلیک کنید و نمای جدید را از کادری که باز میشود‬
‫انتخاب کنید‪ .‬اگر نمای که نیاز دارید در کادر وجود ندارد‪ ،‬روی گزینه ‪ More Views‬کلیک کنید‪.‬‬

‫راهنمای جامع ‪  Microsoft Project 2013‬فصل ‪ :25‬اختصاصیسازی نماها‬
‫فصل ‪ :۲۵‬اختصاصیسازی نماها‬
‫در فصل گذشته شیوه کار با نماها و جداول و همچنین اختصاصیسازی جداول را بررسی کردیم‪ .‬در این فصل‬
‫اختصاصیسازی و قالببندی نماها را نیز مرور خواهیم کرد‪.‬‬
‫اختصاصیسازی نماهای خانواده گانت‬
‫پرکاربردترین نمای ‪ Project‬نماهای خانواده گانت است که قالببندی مشابهی دارند و در ادامه توضیح داده‬
‫تنظیمهای ساده‬
‫سادهترین راه برای اختصاصیسازی نمای گانت‪ ،‬استفاده از زبانه ‪ Format‬ریبون است (شکل ‪.)25-1‬‬

‫شکل ‪ :25-1‬زبانه ‪ Format‬در نمای گانت‬
‫استفاده از تنظیمهای این قسمت ساده است‪ ،‬ولی انعطافپذیری چندانی ندارد‪.‬‬
‫مهمترین امکاناتی که از این طریق در اختیار کاربر قرار میگیرد از این قرار است‪:‬‬
‫گزینه ‪ :Critical Tasks‬اگر فعال باشد میلههای فعالیتهای بحرانی با رنگی متمایز (پیشفرضِ قرمز)‬ ‫‪‬‬
‫نمایش داده میشوند‪.‬‬
‫گزینه ‪ :Slack‬اگر فعال باشد شناوری کل فعالیتها با میلههای باریکی که از انتهای آنها امتداد‬ ‫‪‬‬
‫می یابد مشخص خواهد شد‪ .‬استفاده از این حالت نمایشی در زمان برنامهریزی مفید است‪ ،‬زیرا‬
‫شناوریهای زیاد معموال نشاندهنده ضعفِ روابط است‪.‬‬
‫گزینه ‪ :Late Tasks‬اگر فعال باشد فعالیتهایی که کمتر از برنامهریزی پیشرفت کرده باشند متمایز‬ ‫‪‬‬
‫(پیشفرضِ مشکی) نمایش داده خواهند شد‪ .‬مبنای این مقایسه ‪ Status Date‬است‪.‬‬
‫منوی ‪ :Baseline‬اگر روی آن کلیک کنید لیستی از خطوط مبنا باز میشود‪ .‬بعد از اینکه خط مبنای‬ ‫‪‬‬
‫مورد نظر خود را انتخاب کنید‪ ،‬زمانبندیهای آن با میلههای جداگانهای در کنار میلههای زمانبندی‬
‫اصلی نمایش داده خواهند شد‪.‬‬
‫منوی ‪ :Slippage‬اگر روی آن کلیک کنید لیستی از خطوط مبنا باز میشود‪ .‬بعد از اینکه خط مبنای‬ ‫‪‬‬
‫مورد نظر خود را انتخاب کنید‪ ،‬انحرافهای زمانبندی اصلی با آن زمانبندی در گانت نمایش داده‬

‫میشود‪ .‬انحرافها با خط های باریکی که تاریخ شروع خط مبنا و شروع زمانبندی شده فعلی را به هم‬
‫متصل میکند نمایش داده میشوند‪.‬‬
‫‪Name‬‬ ‫گزینه ‪ :Outline Number‬اگر فعال باشد کد ساختار شکست هر آیتم در کنار نام آن در فیلد‬ ‫‪‬‬
‫نمایش داده خواهد شد‪.‬‬
‫گزینه ‪ :Project Summary Task‬اگر فعال شود خالصه فعالیت پروژه نمایش داده خواهد شد‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫گزینه ‪ :Summary Tasks‬اگر غیر فعال شود خالصه فعالیتها نمایش داده نخواهند شد‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫در میانه زبانه قسمتی با نام ‪ Gantt Chart Style‬نیز وجود دارد که قالببندیهای آماده گانت را نشان میدهد‪.‬‬
‫اگر روی فلش که پایین و سمت راست آن قرار دارد کلیک کنید‪ ،‬لیست باز میشود و تمام گزینهها را نشان‬
‫میدهد (شکل ‪.)25-2‬‬

‫شکل ‪ :25-2‬لیست قالببندیهای گانت‬
‫وقتی روی یکی از گزینهها کلیک کنید‪ ،‬قالببندی به گانت اعمال خواهد شد‪.‬‬
‫تنظیم واحد زمانی‬
‫در باالی نمودار گانت نواری وجود دارد که دورههای زمانی نمودار را نشان میدهد (شکل ‪.)25-3‬‬

‫شکل ‪ :25-3‬نوار نشان دهنده واحدهای زمانی در باالی نمودار گانت‬
‫این قسمت می تواند یک تا سه نوار زمانی مختلف داشته باشد‪ .‬اگر بیش از یک نوار وجود داشته باشد‪ ،‬باید از باال‬
‫به پایین کوچک شوند‪ .‬هرچه واحدهای زمانی بزرگتری انتخاب کنید‪ ،‬طول نمودار کمتر خواهد شد‪ .‬البته عالوه‬
‫بر واحد زمانی‪ ،‬می توانید مقیاس آن را هم تنظیم کنید تا طول نمودار مشخص شود‪ .‬باید با استفاده از این دو‬
‫فاکتور‪ ،‬کاری کنید که هم نمودار طول مناسبی داشته باشد تا به خوبی دیده شود و هم واحدهای زمانی آن‬
‫مقدارهایی متناسب با پروژه داشته باشند‪.‬‬
‫برای تنظیم دو فاکتور گفته شده (واحدها و مقیاس)‪ ،‬روی نوار زمان دابل کلیک کنید تا کادر محاوره شکل ‪-4‬‬
‫‪ 25‬باز شود‪.‬‬

‫شکل ‪ :25-4‬کادر محاوره تنظیم نوار زمان نمودار گانت‬
‫در این کادر محاوره سه زبانه ‪ Middle Tier ،Top Tier‬و ‪ Bottom Tier‬برای تنظیم سه نوار زمانی وجود دارد‪.‬‬
‫تنظیمهای هرکدام از این سهزبانه‪ ،‬در قسمت باالی کادر که ‪ xxx tier formatting‬نام دارد نمایش داده میشود؛‬
‫قسمتهای پایین کادر که ‪ Timescale options‬و ‪ Preview‬نام دارند‪ ،‬در هر سه زبانه مشترک هستند‪.‬‬
‫تعداد نوارها در کادر بازشوی ‪ Show‬مشخص میشود‪ .‬مقیاس نوارها نیز در ‪ Size‬مشخص میشود‪ .‬مقدار‬
‫پیشفرض ‪ ٪111‬است‪ ،‬که با کم یا زیاد کردن آن‪ ،‬مقیاس نمودار گانت تغییر میکند‪ .‬برای این کار از مقدارهای‬
‫کوچکتر از ‪ ٪25‬و بزرگتر از ‪ ٪1111‬نمی توان استفاده کرد‪ .‬اگر الزم است که نمودار را بزرگتر یا کوچکتر از‬
‫مقدارهای گفته شده نمایش دهید‪ ،‬باید واحدها را اصالح کنید‪.‬‬

‫برای تنظیم واحدِ هریک از نوارها‪ ،‬به زبانه همان نوار بروید‪ .‬گزینههای قسمت ‪ Tier formatting‬از این قرارند‪:‬‬
‫‪ :Units‬واحد را مشخص میکند‪ .‬واحدهای موجود از این قرارند‪:‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ :Year‬سال‬ ‫‪o‬‬
‫‪ :Half Years‬نیم سال‬ ‫‪o‬‬
‫‪ :Quarters‬فصل‬ ‫‪o‬‬
‫‪ :Months o‬ماه‬
‫‪ :Third of months‬یک سوم ماه (حدود ‪ 11‬روز)‬ ‫‪o‬‬
‫‪ :Weeks‬هفته‬ ‫‪o‬‬
‫‪ :Days o‬روز‬
‫‪ :Hours o‬ساعت‬
‫‪ :Minutes‬دقیقه‬ ‫‪o‬‬
‫‪ :Count‬تعداد هر واحد را دریافت میکند‪ .‬اگر به عنوان مثال واحد روز را انتخاب و در ‪ Count‬مقدار‬ ‫‪‬‬
‫‪ 2‬را وارد کنید‪ ،‬هر واحد نوار دو روز خواهد بود‪.‬‬
‫‪ :Label‬قالببندی نمایش مقدار واحد را مشخص میکند‪ .‬توجه داشته باشید که انتخاب برچسب‬ ‫‪‬‬
‫بستگی به فضای موجود نیز دارد‪ .‬اگر مقدار فضایی که به هر واحد اختصاص مییابد کوچک باشد و‬
‫قالببندی مفصلی را انتخاب کنید‪ ،‬قسمتی از آن در صفحه دیده نخواهد شد‪ .‬اکثر قالببندیهای‬
‫موجود‪ ،‬قسمتی یا تمام تاریخ را نشان میدهند‪ ،‬در حالی که برخی دیگر از قالببندیها فقط شمارنده‬
‫هستند‪ .‬استفاده از نوع دوم‪ ،‬در زمانی که برنامهریزی برای پروژهای انجام میشود که تاریخ شروع‬

‫مشخصی ندارد‪ ،‬بسیار مفید است‪ .‬با این حال باید در نظر داشته باشید که در این حالت نیز تمام‬
‫عناصر تاریخ دارند و فقط در نمودار گانت به جای تاریخ با شمارنده نمایش داده میشوند‪ .‬تمام‬
‫قالبهایی که در انتهای نامشان )‪ (From Start‬و )‪ (From End‬وجود داشته باشد‪ ،‬شمارنده هستند‪.‬‬
‫گاهی نیازی نیست که مقدار واحد را در آن نمایش دهید‪ .‬به عنوان مثال‪ ،‬ممکن است واحد نوارها به‬
‫ترتیب سال‪ ،‬ماه و هفته باشد‪ .‬در این حالت میتوانید برای نوار هفته قالببندی ‪ None‬را انتخاب کنید‬
‫تا فقط خطها تقسیمکننده آن در نوار نمایش داده شده‪ ،‬مقداری در آنها نوشته نشود‪.‬‬
‫‪ :Align‬ترازبندی متن داخل نوارها را مشخص میکند‪ .‬مقدار پیشفرض‪ ،‬چپچین است‪ .‬در اکثر موارد‬ ‫‪‬‬
‫این تنظیم گویاترین حالت است‪.‬‬
‫‪ :Tick Lines‬اگر این گزینه فعال نباشد‪ ،‬قسمتبندیهای نوار با خط از هم جدا نخواهند شد‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ :Use fiscal years‬اگر فعال باشد‪ ،‬به جای سال تقویمی‪ ،‬از سال مالی استفاده خواهد شد‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫در قسمت ‪ Timescale‬گزینهای به نام ‪ Scale separator‬وجود دارد که اگر فعال نباشد‪ ،‬خطهای افقی جداکننده‬
‫نوارها نمایش داده نخواهند شد‪.‬‬
‫در ادامه نمونههایی از انواع قالببندی نمایش داده میشود‪ .‬شکل ‪ 25-5‬اولین نمونه را نشان میدهد‪.‬‬

‫ اختصاصیسازی نماها‬:25 ‫ فصل‬ Microsoft Project 2013 ‫راهنمای جامع‬
‫ مثال اول‬:25-5 ‫شکل‬
:‫مشخصات این نمودار از این قرار است‬
Show: Three Tiers (Top, Middle, Bottom) Scale: 180% Scale Separator
Top Tier → Units: Years Count: 1 Align: Left Label: 2002, 2003,…
Middle Tier → Units: Months Count: 1 Align: Left Label: January
Bottom Tier → Units: Weeks Count: 1 Align: Left Label: None

‫اگر مقیاس نمودار را از ‪ ٪181‬به ‪ ٪51‬تبدیل کنید‪ ،‬نمودار به ترتیبی که در شکل ‪ 25-6‬دیده میشود کوچک‬
‫شکل ‪ :25-6‬کاهش مقیاس نمودار‬
‫اگر قصد داشته باشید فضای بیشتری به جدول اختصاص دهید‪ ،‬باید نمودار را با چنین ترتیبی کوچک کنید‪ .‬در‬
‫این حالت‪ ،‬مقدارهای نوار دوم به درستی نمایش داده نشدهاند‪ ،‬پس بهتر است قالببندی آنها را تغییر دهید تا‬
‫به عنوان مثال به جای نام ماهها‪ ،‬شماره آنها را نمایش دهد (شکل ‪ .)25-7‬توجه داشته باشید که تغییر‬

‫قالببندی نیز می تواند مقیاس را تغییر دهد‪ ،‬در نتیجه بعد از تغییر آن باید دوباره مقیاس را اصالح کنید‪ .‬در این‬
‫مثال بعد از تغییر قالببندی‪ ،‬مقیاس به ‪ ٪111‬تبدیل شده است‪.‬‬
‫شکل ‪ :25-7‬اصال قالببندی نمایش مقدارهای نوار دوم‬
‫شاید برعکس الزم باشد که نمودار را با جزئیات بیشتری نمایش دهید‪ .‬در این حالت میتوانید مقیاس آن را به‬
‫عدد بزرگتری‪ ،‬مانند ‪ ٪811‬تبدیل کنید (شکل ‪ .)25-8‬در این حالت ممکن است فقط قسمتی از نمودار دیده‬
‫شود‪ ،‬ولی اگر قصد داشته باشید که آن قسمت از نمودار را گزارش کنید‪ ،‬مشکلی وجود نخواهد داشت‪.‬‬

‫شکل ‪ :25-8‬افزایش مفیاس‬
‫در این حالت میتوانید برای نوار دوم و سوم قالببندی مناسبتری انتخاب کنید تا اطالعات را بهتر نمایش‬
‫دهند (شکل ‪.)25-9‬‬

‫شکل ‪ :25-9‬اصال قالببندی نوارهای دوم و سوم‬
‫در این حالت نوار سوم تعداد هفته ای که از شروع پروژه گذشته است را نشان میدهد‪ .‬ممکن است در این حالت‬
‫نیازی به نوار باال نباشد‪ ،‬که در این صورت میتوانید آن را حذف کنید‪ .‬در این صورت مراقب باشید که اگر پروژه‬
‫بیشتر از یک سال ادامه دارد و نام ماهها بیش از یک بار در آن تکرار میشود‪ ،‬به جای نام کامل آنها‪ ،‬نام را‬
‫همراه با سال نمایش دهید (شکل ‪.)25-11‬‬

‫شکل ‪ :25-11‬حذف نوار باال‬
‫ممکن است تاریخ شروه پروژه مشخص نباشد‪ ،‬در این حالت میتوانید فقط از شمارندهها استفاده کنید تا تاریخ‬
‫خاصی در نما قرار نگیرد‪ .‬شکل ‪ 25-11‬نمودار را در حالتی نمایش می دهد که نوار باال تعداد هفته و نوار پایین‬
‫تعداد روز را نمایش میدهد‪.‬‬

‫شکل ‪ :25-11‬تبدیل هر دو نوار به شمارنده‬
‫در این حالت برای اینکه شمارههای دو نوار با هم اشتباه نشوند‪ ،‬از پیشوندهای ‪ D‬و ‪ W‬برای مشخص کردن روز‬
‫و هفته استفاده شده است‪.‬‬

‫تنظیم خطوط راهنما‬
‫می توانید در نمودار از انواع خطوط راهنما استفاده کنید‪ .‬برای تنظیم آنها‪ ،‬روی قسمتی خالی از نمودار کلیک‬
‫راست کرده‪ ،‬از منویی که باز میشود ‪ Gridlines‬را انتخاب کنید‪ .‬با این کار کادر محاوره شکل ‪ 25-12‬باز خواهد‬
‫شد‪.‬‬
‫شکل ‪ :25-12‬کادر محاوره تنظیم خطوط راهنما‬
‫لیست سمت چپ‪ ،‬انواع گزینههایی که میتوانند برای ترسیم خطوط راهنما به کار روند را نشان میدهد‪ .‬بعد از‬
‫اینکه گزینه مورد نظر خود را انتخاب کنید‪ ،‬میتوانید چگونگی نمایش خط آن را در سمت راست کادر مشخص‬
‫‪At Interval‬‬ ‫برای تعیین نوع خط‪ ،‬دو راه وجود دارد‪ .‬برای این کار میتوانید از قسمت ‪ Normal‬یا قسمت‬
‫استفاده کنید‪ .‬قسمت اول در تمام موارد برای گزینه تعیین شده خط میکشد‪ ،‬در حالی که دومی با تکرارهای‬
‫مشخص شده خط را میکشد‪.‬‬

‫تنظیمهای نوع خط که در هر دو قسمت وجود دارد از این قرارند‪:‬‬
‫‪ :Type‬این کادر بازشو نوع خط را مشخص میکند (شکل ‪ .)25-13‬اگر مایل نیستید که برای گزینه‬ ‫‪‬‬
‫خطی نمایش داده شود‪ ،‬گزینه اول که خالی است را انتخاب کنید‪.‬‬
‫شکل ‪ :25-13‬انتخاب نوع خط‬
‫‪ :Color‬رنگ خط را مشخص میکند‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫شکل ‪ 25-14‬نمودار گانت را در دو حالت نشان میدهد‪ .‬در حالت اول تنظیمهای گزینه ‪ Gantt Rows‬در‬
‫قسمت ‪ Normal‬و در حالت دوم در قسمت ‪ At Interval‬مشخص شده است‪.‬‬

‫شکل ‪ :25-14‬ترسیم خط افقی برای تمام ردیفها (سمت چپ) و سه ردیف در میان (سمت راست)‪.‬‬
‫‪At‬‬ ‫حتی میتوانید از ترکیب این دو نیز استفاده کنید‪ .‬به عنوان مثال میتوانید خطهای ‪ Normal‬را کمرنگتر و‬
‫‪ Interval‬را با تکرار کمتر و پر رنگ ترسیم کنید (شکل ‪.)25-15‬‬

‫شکل ‪ :25-15‬ترسیم خطهای افقی به صور ترکیبی‬
‫گزینههای لیست سمت چپ که میتوانند برای ترسیم خطهای راهنما به کار روند از این قرارند‪:‬‬
‫‪ :Gantt Rows‬خطهای افقی نمودار گانت‪ .‬نمودار گانت به طور پیشفرض خطهای افقی ندارد و‬ ‫‪‬‬
‫گاهی باعث میشود که در زمان تطبیق دادن ردیفهای جدول و نمودار مشکل به وجود آید‪ .‬برای رفع‬
‫این مشکل میتوانید از این گزینه استفاده کنید‪.‬‬
‫‪ :Middle Tier Column‬خطهای عمودی متناظر با واحدهای نوار وسط را مشخص میکند‪ .‬ترسیم‬ ‫‪‬‬
‫خطهای عمودیِ مناسب‪ ،‬خوانایی نمودار را افزایش میدهند‪ ،‬زیرا زمان میلهها بهتر دیده خواهد شد‪.‬‬
‫‪ :Bottom Tier Column‬خطهای عمودی متناظر با واحدهای نوار پایین را مشخص میکند‪ .‬شکل‬ ‫‪‬‬
‫‪ 25-16‬نمودار را در حالتی نمایش می دهد که برای نوار وسط از خط پر رنگ و برای خط پایین از‬
‫خط کمرنگ استفاده شده است‪.‬‬

‫شکل ‪ :25-16‬ترسیم خطهای عمودی‬
‫‪ :Current Date‬تاریخ جاری را نمایش می دهد‪ .‬توجه داشته باشید که چون معموال به جای تاریخ‬ ‫‪‬‬
‫‪Status Date‬‬ ‫جاری از ‪ Status Date‬استفاده میشود‪ ،‬بهتر است به جای ‪ ،Current Date‬از گزینه‬
‫‪ :Sheet Rows‬خطهای افقی جدول را مشخص میکند‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ :Sheet Columns‬خطهای عمودی جدول را مشخص میکند‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫‪ :Title Vertical‬خطهای عمودی نوارهای عنوان باالی نمودار گانت را مشخص میکند‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ :Title Horizontal‬خطهای افقی نوارهای عنوان باالی نمودار گانت را مشخص میکند‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ :Page Breaks‬ابتدای ‪Page Break‬ها را مشخص میکند‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ Project Start‬و ‪ :Project Finish‬در شروع و پایان پروژه خطهای عمودی ترسیم میکند‪ .‬استفاده‬ ‫‪‬‬
‫از این گزینه کاربرد زیادی دارد‪ ،‬زیرا نسبت زمانی میلهها را با شروع و پایان پروژه مشخص میکند‪.‬‬
‫‪ :Status Date‬در محل ‪ Status Date‬خطی عمودی ترسیم میکند‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ :Top Tier Column‬واحدهای نوار باال را با خطهایی عمودی مشخص میکند‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫تنظیم زمانهای غیر کاری‬
‫زمانهای غیر کاری تقویم به طور پیشفرض در نمودار گانت با پسزمینه تیره مشخص میشوند‪ .‬میتوانید‬
‫تنظیمهای مربوط به نمایش آنها را تغییر دهید‪.‬‬
‫برای مشخص کردن تنظیمهای زمان های غیر کاری‪ ،‬روی قسمتی خالی از نمودار گانت کلیک راست کرده‪ ،‬از‬
‫منویی که باز میشود ‪ Nonworking Time‬را انتخاب کنید تا کادر محاوره شکل ‪ 25-17‬باز شود‪.‬‬

‫شکل ‪ :25-17‬تنظیمهای زمانهای غیر کاری‬
‫فعالیتها و منابع مختلف میتوانند از تقویمهای مختلفی استفاده کنند و در نتیجه تعطیلیهای یکسانی‬
‫نخواهند داشت؛ با این حال نمودار گانت فقط تعطیلیهای یک تقویم را نمایش میدهد‪ .‬این تقویم به طور‬
‫پیشفرض تقویم پر وژه است‪ .‬اگر مایل باشید که تقویم دیگری را برای این منظور به کار ببرید‪ ،‬باید آن را در‬
‫کادر بازشوی ‪ Calendar‬مشخص کنید‪.‬‬
‫رنگ و الگوی نمایش تعطیلیها در ‪ Color‬و ‪ Pattern‬مشخص میشوند‪.‬‬

‫در سمت چپ سه گزینه برای مشخص کردن چگونگی نمایش تعطیلیها وجود دارد‪ .‬گزینه پیشفرض‪ ،‬یعنی‬
‫‪ ،Behind task bars‬ستونهای تیره را پشت میلهها میکشد‪ ،‬در حالی که اگر ‪ In front of task bars‬را انتخاب‬
‫کنید‪ ،‬میلهها پشت ستونها تیره قرار میگیرند‪ .‬اگر مایل نیستید که ستونهای تیره نمایش داده شوند‪ ،‬باید‬
‫گزینه ‪ Do not draw‬را انتخاب کنید‪.‬‬
‫توجه داشته باشید که زمانی برای تعطیلیها ستونهای تیره نمایش داده میشود‪ ،‬که کل یک ستون که بر‬
‫اساس کوچکترین واحد مشخص میشود تعطیل باشد‪ .‬به عنوان مثال‪ ،‬اگر کوچکترین واحد ‪ 2‬روز باشد و هر‬
‫هفته یک روز تعطیل تعریف کرده باشید‪ ،‬هیچکدام از ستونهای نمودار گانت به طور کامل تعطیل نخواهند بود‬
‫و در نتیجه ستونهای تیره نمایش داده نمیشوند‪.‬‬
‫تنظیم خط پیشرفت‬
‫یکی دیگر از عناصر تصویری نمودار گانت‪ ،‬خط پیشرفت است‪ .‬این خط‪ ،‬در تاریخ مشخص شده‪ ،‬از باال تا پایین‬
‫نمودار ترسیم می شود‪ .‬خط پیشرفت در هر ردیف‪ ،‬بر پیشرفت آن ردیف منطبق میشود‪ .‬به این ترتیب خط در‬
‫قسمت های مختلف عقب رفتگی (متناظر با کم بودن پیشرفت) یا جلو رفتگی (متناظر با زیاد بودن پیشرفت)‬
‫خواهد داشت (شکل ‪.)25-18‬‬

‫شکل ‪ :25-18‬نمونهای از یک خط پیشرفت‬
‫میتوانید بیشتر از یک خط پیشرفت نیز تعریف کنید (شکل ‪.)25-19‬‬

‫شکل ‪ :25-19‬ترسیم دو خط پیشرفت به طور همزمان‬
‫برای تنظیم خط های پیشرفت‪ ،‬روی قسمتی خالی از نمودار گانت کلیک راست کرده‪ ،‬از منویی که باز میشود‬
‫‪ Progress Lines‬را انتخاب کنید (شکل ‪.)25-21‬‬

‫شکل ‪ :25-21‬کادر محاوره تنظیمهای خط پیشرفت‬
‫اولین تنظیمی که باید توجه داشته باشید‪ Display progress lines in relation to ،‬است‪ .‬برای این قسمت‬
‫میتوانید یکی از دو گزینه ‪ Actual Plan‬و ‪ Baseline Plan‬را انتخاب کنید تا خط پیشرفت به ترتیب بر اساس‬
‫مقدارهای واقعی و مقدارهای خط مبنا ترسیم شود‪.‬‬
‫سه روش مختلف برای ترسیم خطهای پیشرفت وجود دارد‪:‬‬
‫‪At current‬‬ ‫‪ :Display‬با فعال کردن این گزینه میتوانید یکی از دو گزینه ‪ At project status date‬یا‬ ‫‪‬‬
‫‪ date‬را مشخص کنید تا خط پیشرفت به ترتیب بر اساس ‪ Status date‬یا تاریخ جاری ترسیم شود‪ .‬به‬

‫این ترتیب‪ ،‬با تغییر هرکدام از تاریخهای گفته شده‪ ،‬خط پیشرفت نیز بهروز خواهد شد‪ .‬اگر این گزینه‬
‫را انتخاب کنید فقط یک خط پیشرفت ترسیم خواهد شد‪.‬‬
‫‪ :Recurring intervals‬با این گزینه میتوانید خط پیشرفتهای متعددی ترسیم کنید که در‬ ‫‪‬‬
‫دورههای زمانی مشخص شده قرار داشته باشند‪ .‬به عنوان مثال میتوانید تعیین کنید که برای پنجم‬
‫هر ماه‪ ،‬یک خط پیشرفت ترسیم شود‪.‬‬
‫‪ :Selected progress lines‬با فعال کردن این گزینه‪ ،‬میتوانید یک یا چند تاریخ را در لیستی که زیر‬ ‫‪‬‬
‫آن قرار دارد وارد کنید تا برای تک تک آنها خط پیشرفت ترسیم شود‪.‬‬
‫برای مشخص کردن تنظیمهای قالببندی خطهای پیشرفت‪ ،‬به زبانه ‪ Line Styles‬همان کادر محاوره بروید‬
‫(شکل ‪.)25-21‬‬

‫شکل ‪ :25-21‬تنظیم قالببندی خطهای پیشرفت‬
‫در سمت چپ چهار گزینه مختلف برای تنظیم شکستگیهای خط پیشرفت وجود دارد‪ .‬اگر مایل باشید‬
‫میتوانید گزینه ‪ Show date for each progress line‬را فعال کرده‪ ،‬قالببندی تاریخ را در ‪ Format‬وارد کنید تا‬
‫تاریخ هر خط در باالی صفحه نمایش داده شود (شکل ‪.)25-22‬‬

‫شکل ‪ :25-22‬نمایش تاریخ خط پیشرفت در باالی صفحه‬
‫قالببندی خطها با تنظیمهای سمت راستِ کادر مشخص میشود‪ .‬تنظیمهای خطی که انتخاب شده باشد در‬
‫قسمت ‪ Current progress line‬و سایر خطها در قسمت ‪ All other progress lines‬نمایش داده میشوند‪.‬‬
‫تنظیم میلهها‬
‫مهمترین تنظیم نمودار گانت‪ ،‬تنظیمهای نمایش میلههای آن است‪ .‬برای تنظیم میلهها‪ ،‬روی قسمتی خالی از‬
‫نمودار کلیک راست کرده‪ ،‬از منویی که باز میشود ‪ Bar Styles‬را انتخاب کنید‪ .‬با این کار کادر محاوره شکل‬
‫‪ 25-23‬باز خواهد شد‪.‬‬

‫شکل ‪ :25-23‬تنظیمهای مربوط به میلهها‬
‫انواع شیوههای نمایشی در لیست باالی کادر لیست میشوند‪ .‬تنظیمهای هر گزینهای که انتخاب شده باشد‪ ،‬در‬
‫پایین کادر نمایش داده میشود‪.‬‬
‫هرکدام از عناصر نمایشی لیست برای تعداد معدودی از آیتمها نمایش داده میشوند‪ .‬میتوانید برای یک نوع‬
‫آیتم‪ ،‬صفر‪ ،‬یک یا چند عنصر نمایشی تعریف کنید‪.‬‬
‫برای تعریف عناصر نمایشی جدید‪ ،‬مقدارها را در سطری خالی وارد کنید‪ .‬اگر مایل باشید میتوانید در محلی‬
‫دلخواه بین سایر گزینهها نیز ‪ Insert Row‬را کلیک کنید تا سطر جدیدی ایجاد شود‪.‬‬

‫توجه داشته باشید که ت رتیب عناصر اهمیت فراوانی دارد‪ ،‬زیرا عناصر به ترتیب از باال به پایین در نمودار ترسیم‬
‫می شوند و اگر برای یک آیتم بیش از یک عنصر تعریف شده باشد‪ ،‬عنصری که در لیست پایینتر باشد‪ ،‬روی‬
‫سایر عناصر ترسیم خواهد شد‪.‬‬
‫گزینههای موجود در لیست از این قرارند‪:‬‬
‫‪ :Name‬نام عنصر نمایشی در این قست مشخص میشود‪ .‬این نام در راهنمای عناصر تصویری که‬ ‫‪‬‬
‫میتواند در زمان چاپ پایین صفحه قرار داشته باشد نوشته میشود‪.‬‬
‫‪ :Appearance‬این قسمت پیشنمایشی از قالببندی عنصر نمایشی را نشان میدهد‪ .‬برای تنظیم‬ ‫‪‬‬
‫قالببندی باید به قسمت پایین صفحه که در ادامه توضیح داده خواهد شد مراجعه کنید‪.‬‬
‫‪ :Show for… tasks‬این قسمت مشخص میکند که عنصر نمایشی برای کدام آیتمها نمایش داده‬ ‫‪‬‬
‫میشود‪ .‬می توانید بیش از یک گزینه را در این قسمت وارد کنید و آنها را با ویرگول از هم جدا کنید‪.‬‬
‫در این حالت عنصر نمایشی برای آیتمهایی به کار میرود که تمام شرایط وارد شده را داشته باشند‪.‬‬
‫گزینههای موجود در این قسمت از این قرارند‪:‬‬
‫‪ :Normal‬فعالیتها (شامل خالصهفعالیتها و مایلستونها نمیشود)‬ ‫‪o‬‬
‫‪ :Finished‬آیتمهای تکمیل شده‬ ‫‪o‬‬
‫‪ :In Progress‬در حال پیشرفت‬ ‫‪o‬‬
‫‪ :Not Finished‬تکمیل نشده‬ ‫‪o‬‬
‫‪ :Not Started o‬آغاز نشده‬
‫‪ :Started Late‬با تاخیر آغاز شده‬ ‫‪o‬‬

‫‪ :Finished Late‬با تاخیر پایان یافته‬ ‫‪o‬‬
‫‪ :Started Early‬زود آغاز شده‬ ‫‪o‬‬
‫‪ :Finished Early‬زود پایان یافته‬ ‫‪o‬‬
‫‪ :Started On Time‬به موقع آغاز شده‬ ‫‪o‬‬
‫‪ :Finished On Time‬به موقع پایان یافته‬ ‫‪o‬‬
‫‪ :Project Summary‬خالصه فعالیت پروژه‬ ‫‪o‬‬
‫‪ :Split‬شکسته شده‬ ‫‪o‬‬
‫‪ o‬عالوه بر گزینههای گفته شده‪ ،‬گزینههای دیگری نیز وجود دارد که همگی معادل با‬
‫فیلدهای همنامشان در جدولها هستند‪ .‬به عنوان مثال‪ ،‬عملکرد گزینه ‪ Critical‬مانند فیلد‬
‫‪ Critical‬بوده‪ ،‬بحرانی بودن را مشخص میکند‪.‬‬
‫‪ :Row‬نمودار گانت به طور پیشفرض فقط یک ردیف دارد‪ ،‬یعنی میله یا میلههای هر آیتم را در یک‬ ‫‪‬‬
‫ردیف نمایش میدهد‪ .‬اگر مایل باشید می توانید برای هر آیتم حداکثر چهار ردیف گانت داشته باشید‬
‫که چهار گروه میله را نمایش دهد‪ .‬در این صورت باید شماره ردیف را در ‪ Row‬مشخص کنید‪.‬‬
‫‪ From‬و ‪ :To‬این دو گزینه به ترتیب شروع و پایان میله را مشخص میکنند‪ .‬گزینههایی که برای این‬ ‫‪‬‬
‫قسمت موجود است‪ ،‬هم نام و هم کاربرد با فیلدهای جداول هستند‪ .‬عالوه بر فیلدهای جداول‪ ،‬چند‬
‫فیلد دیگر نیز وجود دارند که مختص جدول بوده و از این قرارند‪:‬‬
‫‪ :Complete Through‬میزان پیشرفت فعالیتها را مشخص میکند‪ .‬اگر از این گزینه برای‬ ‫‪o‬‬
‫پایان میله استفاده کنید‪ ،‬میتوانید با استفاده از آن مقدار پیشرفت فعالیت را نشان دهید‪.‬‬

‫‪ :Negative Slack o‬مقدار شناوری منفی را با عددی مثبت نمایش میدهد‪.‬‬
‫‪ :Summary Progress‬مانند ‪ Complete Trough‬است‪ ،‬با این تفاوت که به جای فعالیتها‬ ‫‪o‬‬
‫برای خالصه فعالیتها به کار می رود‪ .‬در نظر داشته باشید که این مقدار پیشرفت از نوع‬
‫زمانی است‪.‬‬
‫وقتی یکی از گزینهها را انتخاب کنید‪ ،‬میتوانید تنظیم های نمایشی آن را در پایینِ کادر تعیین کنید‪ .‬در پایین‬
‫دو زبانه به نامهای ‪ Bars‬و ‪ Text‬وجود دارد‪ .‬در قسمت ‪ Bars‬گزینههایی برای تعریف ابتدا‪ ،‬وسط و انتهای میله‬
‫وجود دارد‪ .‬در قسمت ‪ Text‬نیز می توانید فیلدهایی که قرار است مقدارشان در سمت چپ‪ ،‬سمت راست‪ ،‬باال‪،‬‬
‫پایین یا داخل میله نوشته شود را مشخص کنید‪.‬‬
‫استفاده از تنظیمها در ادامه با مثال توضیح داده میشوند‪.‬‬
‫فرض کنید قصد دارید مقدارهای خط مبنا را در کنار مقدارهای برنامهریزی نمایش دهید‪ .‬برای این کار‬
‫میتوانید میلههای جدیدی تعریف کنید که در ردیف دوم‪ ،‬زیر میلههای اصلی‪ ،‬نشان داده شوند‪.‬‬
‫برای این کار به آخرین خط لیست رفته‪ ،‬آیتم جدیدی با نام مناسبی مانند ‪ Baseline‬تعریف کنید‪ .‬قالببندی‬
‫دلخواهی‪ ،‬مانند آنچه در شکل ‪ 25-24‬دیده میشود برای آن تعریف کنید‪.‬‬

‫شکل ‪ :25-24‬تنظیم قالب نمایشی میله جدید‬
‫به فیلد ‪ Show for … tasks‬مقدار ‪ Normal‬بدهید تا میله برای تمام فعالیتها کشیده شود‪.‬‬
‫به فیلد ‪ Row‬مقدار ‪ 2‬بدهید تا میله در دومین خط نمایش داده شود‪.‬‬
‫برای ‪ From‬و ‪ To‬به ترتیب ‪ Baseline Start‬و ‪ Baseline Finish‬را انتخاب کنید‪ .‬نتیجه فعلی در شکل ‪25-25‬‬
‫نمایش داده شده است‪.‬‬
‫شکل ‪ :25-25‬وضعیت فعلی نمودار گانت‬

‫همانطور که دیده میشود‪Milestone ،‬ها و خالصه فعالیتها عنصر نمایشی خط مبنا ندارند‪ .‬برای اضافه کردن‬
‫آنها‪ ،‬دو عنصر نمایشی جدید با قالببندی مناسب تعریف کرده‪ ،‬به یکی فیلد ‪ Summary‬و به دیگری‬
‫‪ Milestone‬نسبت دهید (شکل ‪.)25-26‬‬
‫شکل ‪ :25-26‬تکمیل میلهها‬
‫حالت دیگری را فرض کنید که قرار است عالوه بر پیشرفت فعالیتها‪ ،‬پیشرفت زمانی خالصه فعالیتها را هم در‬
‫میله مربوطه نمایش دهیم‪ .‬برای این منظور تنظیمهایی مشابه آنچه در شکل ‪ 25-27‬نمایش داده شده است‬
‫وارد کنید‪.‬‬

‫شکل ‪ :25-27‬تنظیمهای نمایش پیشرفت در خالصه فعالیتها‬
‫نتیجه آن در شکل ‪ 25-28‬دیده میشود‪.‬‬
‫شکل ‪ : 25-28‬نمایش میزان پیشرفت خالصه فعالیت در نمودار گانت‬

‫اکنون فرض کنید قرار است میزان پیشرفت هر فعالیت نیز در کنار آن نوشته شود‪ .‬یک راه این است که به‬
‫تنظیمهای تک تک عناصر نمایشی رفته‪ ،‬متن های آن را تنظیم کنید‪ .‬ولی راه بهتر این است که عنصر نمایشی‬
‫جدیدی تعریف کنید که برای تمام آیتمها نمایش داده شود‪ ،‬میلهای نداشته‪ ،‬فقط متنی را در سمت چپ عناصر‬
‫نمایش دهد‪ .‬امتیاز این روش در این است که فقط یک بار عنصری را تعریف میکنید و نیازی نیست که تک تک‬
‫میله ها را ویرایش کنید و از سوی دیگر‪ ،‬برای اصالح آن نیز کافی است که فقط همان یک عنصر را اصالح کنید‪.‬‬
‫شکل ‪ 25-29‬تنظیمهای نمونه را نشان میدهد‪.‬‬
‫شکل ‪ :25-29‬عنصری که برای نمایش متن تعریف شده است‪.‬‬
‫شکل ‪ 25-31‬نتیجه را نشان میدهد‪.‬‬

‫شکل ‪ :25-31‬نمایش مقدارهای پیشرفت در سمت چپ میلهها‬
‫به عنوان یک مثال دیگر‪ ،‬عنصری طراحی کنید که میزان شناوریها را نشان دهد‪ .‬شکل ‪ 25-31‬تنظیمهای‬
‫نمونه عنصری است که شناوری کل را نشان میدهد‪.‬‬

‫شکل ‪ :25-31‬عنصری نمایشی شناوری کل‬
‫شکل ‪ 25-32‬نتیجه کار را نشان میدهد‪.‬‬

‫شکل ‪ :25-32‬نمایش میزان شناوری کل‬
‫معموال میزان شناوری خالصه فعالیت ها کاربردی ندارد و از سوی دیگر‪ ،‬عنصری که در این مثال طراحی شده‬
‫است هماهنگی چندانی با عنصر نمایشی خالصه فعالیتها ندارد‪ .‬بنا بر این میتوانیم برای ‪Show for … Tasks‬‬
‫مقدار ‪ Normal‬بدهیم تا برای خالصه فعالیت ها نمایش داده نشود‪ .‬از سوی دیگر‪ ،‬بهتر است که آیتم آن را به‬
‫باالی سایر آیتمها منتقل کنیم تا پشت میله اصلی قرار بگیرد (شکل ‪.)25-33‬‬

‫شکل ‪ :25-33‬عنصر نمایشی شناوری بعد از اصال‬
‫میتوانید عنصر را طوری تعریف کنید که مقدار عددی شناوریها را هم در سمت راست میله نمایش دهد (شکل‬
‫‪.)25-34‬‬

‫شکل ‪ : 25-34‬اضافه کردن مقدار عددی شناوری کل به عنصر نمایشی مربوطه‪.‬‬
‫اگر مایل باشید میتوانید روی نمودار یکی از آیتمها کلیک راست کرده‪ Format Bar ،‬را انتخاب کنید‪ ،‬تا کادر‬
‫محاوره ‪ Format Bar‬باز شود و بتوانید شیوه نمایشی آن میله را مشخص کنید‪ .‬در این حالت فقط تنظیمهای‬
‫مربوط به شیوه نمایش همان یک آیتم تغییر میکند‪.‬‬
‫اگر مایل باشید که تعدادی از آیتمها را تغییر دهید‪ ،‬بهتر است به جای ویرایش تک تک آنها‪ ،‬فیلدی اختصاصی‬
‫برای عالمت زدن آنها تعریف کنید (برای این کار ‪Flag‬ها مناسب هستند) و شیوه نمایشی جدیدی برای آن‬
‫فیلد تعریف کنید‪.‬‬
‫به عنوان مثال فرض کنید ‪ Flag1‬برای عالمت زدن آیتم هایی که قرار است متفاوت نمایش داده شوند تعریف‬
‫شده است‪ .‬شکل ‪ 25-35‬تنظیمهای نمایشی مناسب را نشان میدهد‪.‬‬

‫شکل ‪ :25-35‬تعریف عنصر نمایشی جدید‬
‫عنصر نمایشی جدید با شرط ‪ Flag1‬تعریف شده است‪ .‬ممکن است سایر عناصر نمایشی نیز شرطهایی داشته‬
‫باشند که شامل آن آیتمها باشد؛ در این حالت باید شرط آنها را اصالح کنید تا روی عنصر نمایشی جدید نشان‬
‫داده نشوند‪ .‬در این مثال شرط ‪ Not Flag1‬به شرطهای ‪ Task‬اضافه شده‪ ،‬تا عنصر نمایشی فعالیتها در این‬
‫موارد نشان داده نشوند‪ .‬اگر الزم باشد باید این شرط را به عناصر نمایشی دیگر نیز اضافه کنید‪.‬‬
‫به عنوان نمونهای دیگر از اختصاصیسازیهای نمودار گانت‪ ،‬حالتی را فرض کنید که قرار باشد در کنار نمودار‬
‫برخی از آیتمها توضیحی اضافه شود‪ .‬در این حالت میتوانید به جای اختصاصیسازی تک تک آیتمهای مورد‬
‫نظر‪ ،‬به ترتیبی که گفته میشود عمل کنید‪.‬‬

‫فیلدی اختصاصی برای توضیح در نظر بگیرید‪ .‬فرض کنید ‪ Text1‬را به این کار اختصاص داده باشید‪ .‬به فیلد نام‬
‫مناسبی مانند ‪ GanttDesc‬اختصاص میدهیم و آیتمی برای نمایش آن در گانت میسازیم‪ .‬اکنون میتوانیم به‬
‫فیلد ‪ GanttDesc‬هرکدام از آیتم ها که مایل باشیم مقدار دهیم‪ ،‬تا مقدار بالفاصله در نمودار نمایش داده شود‬
‫(شکل ‪.)25-36‬‬
‫شکل ‪ :25-36‬اضافه کردن توضیح به نمودار گانت‪ ،‬با استفاده از فیلدهای اختصاصی‬
‫مخفی کردن میلهها‬
‫گاهی الزم است که میله یک یا چند آیتم را نمایش ندهید‪ .‬در این حالت میتوانید از روشهای مختلف استفاده‬
‫کنید‪ .‬یک روش که چندان اصولی نیست‪ ،‬این است که میله آن آیتمها را ویرایش کرده‪ ،‬حذف کنید‪ .‬راه دیگر‬
‫این است که برای آن آیتمها فیلدی اختصاصی ساخته و میلهها را هم بر همان اساس تنظیم کنید‪.‬‬

‫در ‪ Project‬راه حلی برای این کار در نظر گرفته شده است که با وجود آن نیازی به استفاده از روش دوم نخواهد‬
‫بود‪ .‬میتوانید فیلد ‪ Hide Bar‬را به جدول اضافه کنید‪ .‬هر آیتمی که مقدار ‪ Hide Bar‬آن ‪ Yes‬باشد‪ ،‬در نمودار‬
‫گانت نمایش داده نخواهد شد‪.‬‬
‫اضافه کردن شکل و تصویر‬
‫میتوانید به نمودار گانت شکل و تصویر نیز اضافه کنید‪.‬‬
‫برای اضافه کردن تصویر‪ ،‬تصویر مورد نظر خود را در نرمافزار مبدا ‪ Copy‬کنید‪ ،‬به ‪ Project‬بازگردید و آن را‬
‫‪( Paste‬میانبر ‪ )Ctrl+V‬کنید‪ .‬با این کار تصویر در نمودار قرار میگیرد (شکل ‪.)25-37‬‬

‫شکل ‪ :25-37‬قرار دادن تصویر در نمودار گانت‬

‫اکنون میتوانید روی تصویر کلیک کنید تا انتخاب و گیرههای اطراف آن نمایش داده شود‪ .‬میتوانید با گیرهها‬
‫اندازه تصویر را تغییر دهید‪ .‬برای جابجا کردن تصویر‪ ،‬روی آن کلیک کرده‪ ،‬آن را به محل مورد نظر بکشید‬
‫(شکل ‪.)25-38‬‬
‫شکل ‪ :25-38‬تنظیم اندازه و محل تصویر‬
‫برای تنظیم محل قرارگیری تصویر‪ ،‬روی آن کلیک راست کرده‪ ،‬از منویی که باز میشود ‪ Properties‬را انتخاب‬

‫شکل ‪ :25-39‬کادر محاوره تنظیم محل قرارگیری تصویر‬
‫همانطور که در شکل نیز دیده میشود‪ ،‬محل تصاویر به طور پیشفرض نسبت به محور زمانی تعیین میشود‪ .‬در‬
‫چنین حالتی‪ ،‬محل قرارگیری با جابجا شدن فعالیتها تغییر نمیکند‪ .‬اگر مایل باشید میتوانید گزینه ‪Attach‬‬
‫‪ to task‬را انتخاب کنید تا محل قرارگیری نسبت به فعالیت مشخص شود‪ .‬پس از انتخاب گزینه‪ ،‬شماره فعالیت‬
‫مورد نظر خود را وارد کنید و مشخص کنید که محل تصویر نسبت به شروع یا پایان فعالیت تنظیم شود‪ .‬در این‬
‫حالت وقتی زمانبندی فعالیت عوض شود‪ ،‬محل شکل نیز اصالح خواهد شد (شکل ‪.)25-41‬‬

‫شکل ‪ :25-41‬تنظیم محل تصویر نسبت به فعالیت‬
‫در حالت معمول‪ ،‬تصاویر روی عناصر نمایشی قرار دارند (شکل ‪.)25-41‬‬
‫شکل ‪ :25-41‬تصاویر روی عناصر نمایشی نمودار قرار دارند‪.‬‬
‫اگر مایل باشید میتوانید روی تصویر کلیک راست کرده‪ Order| Send to Back ،‬را انتخاب کنید تا به پشت‬
‫عنصر نمایشی منتقل شود (شکل ‪.)25-42‬‬
‫شکل ‪ :25-42‬انتقال تصویر به پشت عنصر نمایشی‬
‫برای ترسیم اشکال روی ‪ Format| Drawing‬کلیک کنید (شکل ‪.)25-43‬‬

‫شکل ‪ :25-43‬ابزارهای ترسیم اشکال‬
‫پس از آن میتوانید اشکال را انتخاب کرده‪ ،‬ترسیم کنید‪ .‬یکی از اشکال موجود‪ Textbox ،‬است که برای قرار‬
‫دادن توضیحهای متنی به کار میرود‪ .‬شکل ‪ 25-44‬نمودار را در حالتی نمایش میدهد که یک ‪ Textbox‬و یک‬
‫فلش به آن اضافه شدهاند‪.‬‬

‫شکل ‪ :25-44‬اضافه کردن سایر اشکال به نمودار‬
‫اگر الزم است که شکل نسبت به فعالیت جابجا شود‪ ،‬آن را به روشی که در قسمت قبل توضیح داده شد تنظیم‬
‫کنید‪ .‬برای تنظیم خصوصیتهای عناصر‪ ،‬روی آنها کلیک راست کرده‪ ،‬در کادر محاورهای که باز میشود به‬
‫زبانه ‪ Line & Fill‬بروید (شکل ‪.)25-45‬‬

‫شکل ‪ :25-45‬تنظیمهای شکل‬
‫سایر تنظیمها‬
‫برای مشخص کردن سایر تنظیمها‪ ،‬روی قسمتی خالی از نمودار گانت کلیک راست کرده‪ ،‬از منویی که باز‬
‫میشود ‪ Layout‬را انتخاب کنید (شکل ‪.)25-46‬‬

‫شکل ‪ :25-46‬سایر تنظیمهای نمودار گانت‬
‫قسمت باالی کادر‪ ،‬چگونگی نمایش روابط را مشخص میکند‪ .‬کادر بازشوی ‪ ،Date Format‬قالببندی نمایش‬
‫تاریخ را نشان میدهد‪ .‬این قالببندی زمانی به کار میرود که در عناصر نمایشی از متنهایی که مقدار فیلدهای‬
‫حاوی تاریخ را نشان میدهند استفاده کرده باشید‪ .‬ارتفاع میلهها در کادر بازشوی ‪ Bar height‬تعیین میشود‪.‬‬
‫میتوانید با تنظیم فیلدهای ‪ Rollup‬تعیین کنید که زیرمجموعههای یک خالصه فعالیت در میله آن نمایش‬
‫داده شوند‪ .‬اگر مایل باشید که این اتفاق در مورد تمام خالصه فعالیتها بیافتد‪ ،‬میتوانید گزینه ‪Always roll‬‬
‫‪ up Gantt Bars‬را فعال کنید‪ .‬در این حالت اگر گزینه ‪ Hide rollup bars when summary expanded‬فعال‬

‫باشد‪ ،‬فقط زمانی میلههای فعالیتها روی میله خالصه فعالیت نمایش داده میشوند که خالصه فعالیت بسته‬
‫شده باشد‪.‬‬
‫اگر گزینه ‪ Round bars to whole days‬فعال باشد‪ ،‬مدت زمانی که به صورت گرافیکی نمایش داده میشود به‬
‫روز گرد خواهد شد‪.‬‬
‫اگر گزینه ‪ Show bar splits‬فعال نباشد‪ ،‬شکستگیهای میلهها نمایش داده نخواهد شد‪.‬‬
‫میتو انید در نمودار گانت عکس نیز قرار دهید‪ ،‬در این حالت اگر گزینه ‪ Show drawings‬را غیر فعال کنید‪،‬‬
‫تصاویر گفته شده نمایش داده نخواهند شد‪.‬‬
‫اختصاصیسازی نماهای شبکهای‬
‫در زبانه ‪ Format‬نماهای شبکهای ابزارهای مختلفی برای قالببندی نما وجود دارد که از این قرارند‪:‬‬
‫‪ :Summary Tasks‬نمایش خالصه فعالیتها را فعال یا غیر فعال میکند‪ .‬معموال خالصه فعالیتها در‬ ‫‪‬‬
‫نمودار به شیوه مناسبی نمایش داده نمیشوند‪ ،‬در نتیجه برخی افراد ترجیح میدهند آنها را مخفی‬
‫کنند‪.‬‬
‫‪ :Progress Marks‬نمایش میزان پیشرفت فعالیتها را فعال یا غیر فعال میکند‪ .‬اگر نمایش میزان‬ ‫‪‬‬
‫پیشرفت فعال باشد‪ ،‬کادر فعالیتهایی که آغاز شده باشند با یک خط مورب و فعالیتهایی که تکمیل‬
‫شدهباشند با دو خط‪ ،‬مشخص میشوند (شکل ‪.)25-47‬‬

‫شکل ‪ : 25-47‬دو فعالیت باال آغاز نشده‪ ،‬فعالیت وسط آغاز شده و در حال انجام است‪ ،‬دو فعالیت پایین تکمیل شدهاند‪.‬‬
‫‪ :Project Summary Task‬خالصه فعالیت پروژه را نمایش میدهد یا مخفی میکند‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ :Link Labels‬اگر فعال باشد نوع روابط روی فلشها نمایش داده میشود (شکل ‪.)25-48‬‬ ‫‪‬‬
‫شکل ‪ :25-48‬نمایش نوع روابط در نمای شبکهای‬

‫‪ :Straight Links‬اگر فعال شود روابط با خطوط مایل نمایش داده میشوند (شکل ‪.)25-49‬‬ ‫‪‬‬
‫شکل ‪ :25-49‬دو حالت مختلف برای نمایش روابط‬
‫‪ :Collapse Boxes‬اگر این دکمه را فعال کنید‪ ،‬فعالیتها با کادرهای کوچک نمایش داده خواهند شد‬ ‫‪‬‬
‫(شکل ‪ .)25-51‬در این کادرها فقط ‪ ID‬فعالیتها نمایش داده میشود‪.‬‬

‫شکل ‪ :25-51‬نمایش فعالیتها با استفاده از کادرهای کوچک‬
‫برای تنظیم جانمایی‪ ،‬روی ‪ Layout‬کلیک کنید تا کادر محاوره شکل ‪ 25-51‬باز شود‪.‬‬

‫شکل ‪ :25-51‬تنظیمهای نمایش نمای شبکهای‬
‫اگر قصد دارید که محل قرارگیری کادرهای نمودار را به طور دستی تنظیم کنید تا نمودار ظاهر بهتری داشته‬
‫باشد‪ ،‬گزینه ‪ Allow manual box positioning‬را فعال کنید‪ .‬در این حالت برای جابجا کردن کادرها روی آنها‬
‫کلیک کرده‪ ،‬بدون رها کردن کلید ماوس‪ ،‬اشارهگر را به محل جدید بکشید (شکل ‪.)25-52‬‬

‫شکل ‪ :25-52‬جابجا کردن کادر به طور دستی‬
‫اگر به جای گزینه گفته شده‪ ،‬گزینه ‪ Automatically position all boxes‬فعال شده باشد‪ ،‬وقتی روی فعالیتی‬
‫کلیک کنید و اشارهگر ماوس را بکشید‪ ،‬رابطه جدیدی تعریف خواهد شد‪.‬‬
‫در حالت تنظیم دستی دو گزینه ‪ Align‬و ‪ Layout Now‬در ریبون فعال خواهند شد‪.‬‬
‫وقتی تعدادی از فعالیتها را انتخاب کرده باشید‪ ،‬میتوانید روی دکمه ‪ Align‬ریبون کلیک کنید تا گزینههای‬
‫ترازبندی فعالیتها در اختیارتان قرار گیرند (شکل ‪.)25-53‬‬

‫شکل ‪ :25-53‬گزینههای ترازبندی کادرها‬
‫در حالت دستی دکمه ‪ Layout Now‬نیز فعال خواهد بود و اگر روی آن کلیک کنید جانمایی به صورت خودکار‬
‫انجام خواهد شد‪.‬‬
‫قسمت دیگری که در کادر محاوره ‪ Layout‬وجود دارد‪ ،‬گزینه ‪ Arrangement‬است که شیوه ترازبندی خودکار‬
‫فعالیتها را مشخص میکند (شکل ‪.)25-54‬‬

‫شکل ‪ :25-54‬گزینههای ترازبندی خودکار‬
‫گزینه پیشفرض ‪ Top Down From Left‬است‪ ،‬که فعالیت ها را از باال به پایین و چپ به راست مرتب میکند‪.‬‬
‫هرکدام از گزینههای دیگر را که مایل باشید نیز می توانید انتخاب کنید‪ .‬اگر ترازبندی خودکار فعال نباشد‪ ،‬تغییر‬
‫گزینه تاثیری نخواهد داشت‪.‬‬
‫در زیر گزینه ‪ Arrangement‬گزینههایی برای تنظیم دقیقتر ترازبندی وجود دارد (شکل ‪.)25-55‬‬
‫شکل ‪ :25-55‬تنظیمهای دقیقتر ترازبندی‬
‫گزینههای ‪ Alignment‬زمانی کاربرد دارند که کادرهای فعالیتهای مختلف هم اندازه نباشند‪ .‬میتوانید با‬
‫‪ Height ،Spacing‬و ‪ Width‬فاصله بین کادرها را مشخص کنید‪.‬‬
‫در قسمتهای پایینترِ کادر محاوره گزینههای زیر وجود دارند‪:‬‬

‫‪ :Show summary task‬نمایش داده شدن یا نشدن خالصه فعالیتها را مشخص میکند‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ :Keep tasks with their summaries‬اگر فعال باشد‪ ،‬فعالیتها همراه خالصه فعالیتهایشان نمایش‬ ‫‪‬‬
‫داده خواهند شد‪.‬‬
‫‪ :Adjust for page breaks‬اگر فعال باشد‪ ،‬کادرها طوری قرار میگیرند که هیچکدام به دو یا چند‬ ‫‪‬‬
‫صفحه خرد نشوند‪.‬‬
‫قسمت ‪ Link Style‬شیوه نمایش روابط را مشخص میکند (شکل ‪.)25-56‬‬
‫شکل ‪ :25-56‬تنظیمهای گروه ‪Link Style‬‬
‫اولین تنظیم ‪ Rectilinear‬یا ‪ Straight‬است که برای نمایش خطها به ترتیب از خطهای غیر مورب و مورب‬
‫استفاده میکند‪ .‬اگر گزینه ‪ Show arrows‬را غیر فعال کنید‪ ،‬انتهای خطها پیکان نخواهند داشت‪ .‬مشکل اصلی‬
‫این حالت این است که پیشنیازی و پسنیازی مشخص نخواهد شد‪.‬‬
‫اگر گزینه ‪ Show link labels‬را فعال کنید‪ ،‬نوع روابط در کنار خطها نمایش داده میشود‪.‬‬
‫قسمت ‪ Link Color‬رنگ خطهای نمایش دهنده روابط را مشخص میکند (شکل ‪.)25-57‬‬

‫شکل ‪ :25-57‬تنظیمهای گروه ‪Link Color‬‬
‫اگر گزینه ‪ Match predecessor box border‬را انتخاب کنید‪ ،‬هر خط به رنگ کادر فعالیت پیشنیاز خود خواهد‬
‫بود‪ .‬در غیر این صورت می توانید دو رنگ مختلف برای مشخص کردن رنگ روابط بحرانی و غیر بحرانی مشخص‬
‫در قسمت ‪ Diagram Options‬گزینههای زیر وجود دارند‪:‬‬
‫‪ :Background Color‬رنگ پسزمینه را مشخص میکند‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ :Background Pattern‬الگوی پسزمینه را مشخص میکند‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ :Show page breaks‬اگر فعال باشد‪Page Break ،‬ها با خطچین نمایش داده خواهند شد‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ :Mark in-progress and complete‬اگر فعال باشد‪ ،‬پیشرفت فعالیتها با یک یا دو خط مورب روی‬ ‫‪‬‬
‫کادر نمایش داده میشود‪.‬‬
‫‪ :Hide all fields except ID‬اگر فعال باشد‪ ،‬فعالیتها با کادرهای کوچکی که فقط ‪ ID‬را نشان‬ ‫‪‬‬
‫میدهند نمایش داده خواهند شد‪.‬‬
‫عالوه بر تنظیمهای کادر محاوره ‪ ،Layout‬تنظیمهای شیوه نمایش کادرها نیز وجود دارند‪ .‬برای دسترسی به این‬
‫گروه تنظیمها‪ ،‬روی نما کلیک راست کرده‪ ،‬از منویی که باز میشود ‪ Bar Styles‬را انتخاب کنید‪ .‬با این کار کادر‬

‫شکل ‪ :25-58‬کادر محاوره ‪Bar Styles‬‬
‫در باال و سمت چپ کادر‪ ،‬لیستی از عناصری که در نما نشان داده میشوند‪ ،‬وجود دارد‪ .‬هرکدام از عناصر را که‬
‫انتخاب کنید‪ ،‬پیشنمایش آن در سمت راست و تنظیمهای آن در پایین کادر در اختیارتان قرار خواهند گرفت‪.‬‬

‫به عنوان مثال‪ ،‬برای تنظیم شیوه نمایش فعالیتهای معمولی‪ ،‬یعنی فعالیتهایی که بحرانی نیستند‪ ،‬گزینه‬
‫‪ Noncritical‬را انتخاب کنید‪.‬‬
‫هر عنصر دو گروه تنظیمهای نمایشی دارد‪ .‬گروه اول‪ ،‬تنظیمهایی هستند که اطالعات کادر را مشخص میکنند‪.‬‬
‫گروه دوم تنظیمها‪ ،‬مشخصات نمایشی کادر را مشخص میکنند‪.‬‬
‫برای تنظیم های نمایشی کادر عنصری که انتخاب شده است‪ ،‬به قسمت پایین کادر محاوره مراجعه کنید (شکل‬
‫‪.)25-59‬‬
‫شکل ‪ :25-59‬تنظیمهای مربوط به رنگ کادر‬
‫گزینه ‪ ،Shape‬شکل کادر را مشخص میکند (شکل ‪.)25-61‬‬

‫شکل ‪ :25-61‬انتخاب شکل کادر‬
‫گزینه ‪ Color‬رنگ حاشیه را مشخص میکند‪ .‬ضخامت حاشیه در کادر بازشوی ‪ Width‬قابل انتخاب است‪.‬‬
‫گزینههای ‪ Show horizontal gridlines‬و ‪ Show vertical gridlines‬به ترتیب نمایش داده شدن یا نشدن‬
‫خطهای افقی و عمودی داخل کادر را مشخص میکند‪ .‬این خطها فیلدهای مختلف را از هم جدا میکنند‪.‬‬
‫در قسمت ‪ Background‬نیز دو گزینه برای تعیین رنگ و الگوی پسزمینه کادر وجود دارد‪.‬‬
‫فیلدهایی که قرار است در کادر نمایش داده شود‪ ،‬در قسمت ‪ Data Template‬مشخص میشود‪ .‬در این قسمت‬
‫یک کادر بازشو وجود دارد که انواع الگوهای موجود در آن نمایش داده میشوند و میتوانید گزینه مورد نظر‬
‫خود را در آن انتخاب کنید (شکل ‪.)25-61‬‬

‫شکل ‪ :25-61‬الگوهای تعریف شده‬
‫هرکدام از الگوها را که انتخاب کنید‪ ،‬فیلدهای تعریف شده در آن الگو در قسمت پیشنمایش دیده خواهند شد‪.‬‬
‫گزینههای موجود از این قرارند‪:‬‬
‫‪Standard‬‬ ‫گزینه‬
‫‪Cost‬‬ ‫گزینه‬
‫‪Earned Value‬‬ ‫گزینه‬

‫ اختصاصیسازی نماها‬:25 ‫ فصل‬ Microsoft Project 2013 ‫راهنمای جامع‬
External ‫گزینه‬
Inserted Project ‫گزینه‬
Milestone ‫گزینه‬
Milestone ‫گزینه‬
Tracking ‫گزینه‬

‫گزینه ‪WBS‬‬
‫گزینه ‪Work‬‬
‫توجه داشته باشید که وقتی الگو را انتخاب میکنید‪ ،‬باید فقط به فیلدهای داخل کادر توجه کنید؛ شکل آن با‬
‫گزینههای دیگری که پیش از این توضیح داده شد مشخص میشوند‪ .‬به عنوان مثال شکل ‪ 25-62‬الگوی‬
‫مایلستونها را در دو حالت مختلف نشان میدهد‪ .‬این دو حالت با تنظیم گزینههای پایین کادر محاوره ‪Bar‬‬
‫‪ Styles‬تنظیم شده است‪.‬‬
‫شکل ‪ :25-62‬دو حالت مختلف نمایش الگوی مایلستونها‬
‫اگر هیچکدام از الگوهای تعریف شده مطابق نیازهایتان نباشند‪ ،‬میتوانید روی دکمه ‪ More Templates‬کلیک‬

‫شکل ‪ :25-63‬الگوهای نمایش کادرهای شبکه‬
‫تمام الگوهایی که در لیست این کادر وجود داشته باشند‪ ،‬در کادر بازشوی کادر محاوره ‪ Bar Styles‬نمایش داده‬
‫میشود‪ .‬می توانید در این قسمت الگوهای جدید بسازید‪ .‬برای ساخت الگوی جدید روی ‪ New‬کلیک کنید‪ .‬به‬
‫جای آن می توانید یکی از الگوهایی که به الگوی مورد نظرتان نزدیک باشد را انتخاب کرده‪ ،‬روی ‪ Copy‬کلیک‬

‫کنید تا الگوی جدید بر اساس آن ساخته شود‪ .‬با انجام هرکدام از کارهای گفته شده‪ ،‬کادر محاوره شکل ‪25-64‬‬
‫باز خواهد شد‪.‬‬
‫شکل ‪ :25-64‬کادر محاوره تنظیم الگو‬

‫گزینههای مختلف از این قرارند‪:‬‬
‫‪ :Template name‬نام الگو را مشخص میکند‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ :Show data from task ID‬این کادر بازشو مقادیری که برای پیشنمایش فیلدها به کار میروند را‬ ‫‪‬‬
‫مشخص میکند و تاثیری روی عملکرد کادر نخواهد داشت‪.‬‬
‫وقتی روی دکمه ‪ Cell Layout‬کلیک کنید‪ ،‬کادر محاوره شکل ‪ 25-65‬باز خواهد شد‪.‬‬
‫شکل ‪ :25-65‬تنظیمهای سلولها‬
‫دو گزینه اول به ترتیب تعداد ردیفها و ستونهای کادر را مشخص میکند‪.‬‬
‫طول نسبی کادر در ‪ Cell width‬تعیین می شود‪ .‬این اندازه نسبت به اندازه موجود در الگوی ‪ Standard‬تعیین‬

‫در پایین کادر عملکرد سلولهای خالی تعیین میشود‪ .‬اگر گزینه ‪ Do not merge blank cells‬را انتخاب کنید‪،‬‬
‫سلول های خالی به همان صورت رها خواهند شد؛ در غیر این صورت با انتخاب گزینه ‪Merge blank cells with‬‬
‫‪ ،cell to the left‬سلولهای خالی با سلول سمت چپ خود ادغام خواهند شد‪.‬‬
‫بعد از تنظیم گزینههای گفته شده‪ ،‬پیشنمایش سلولها در کادر محاوره ‪ Data Template Definition‬نمایش‬
‫داده خواهند شد‪.‬‬
‫در میانه کادر محاوره‪ ،‬جدولی برای تعیین محتوای سلولها وجود دارد‪ .‬در این جدول به ازای هر سلول کادر‪،‬‬
‫سلولی وجود دارد‪ .‬میتوانید سلولهای جدول را انتخاب کرده‪ ،‬فیلدی که قرار است در آن نمایش داده شود را‬
‫انتخاب کنید‪.‬‬
‫تنظیمهای هرکدام از سلولهای جدول که انتخاب شده باشند‪ ،‬در پایین جدول نشان داده میشوند (شکل ‪-66‬‬
‫‪.)25‬‬
‫شکل ‪ :25-66‬تنظیمهای سلولها‬
‫تنظیمها از این قرارند‪:‬‬

‫‪ :Font‬فونت‪ ،‬اندازه و رنگ متن سلول انتخاب شده را مشخص میکند‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ :Limit cell text to‬تعداد خطهایی که برای نمایش محتوای آن سلول به کار میروند را مشخص‬ ‫‪‬‬
‫میکند‪.‬‬
‫‪ :Horizontal alignment‬ترازبندی افقی متن را مشخص میکند‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ :Vertical alignment‬ترازبندی عمودی متن را مشخص میکند‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ :Show label in cell‬اگر فعال باشد‪ ،‬عالوه بر محتوای فیلد‪ ،‬عنوانی نیز برای آن وارد میشود‪ .‬عنوان‬ ‫‪‬‬
‫به طور پیشفرض نام فیلد است‪ ،‬ولی اگر مایل باشید میتوانید عنوان دیگری را در کادر روبروی آن‬
‫وارد کنید‪.‬‬
‫‪ :Date format‬اگر محتوای فیلد از نوع تاریخ باشد‪ ،‬قالببندی نمایش تاریخ در این فیلد قابل تعریف‬ ‫‪‬‬
‫به این ترتیب می توانید شیوه نمایش انواع عناصر را تعیین کنید‪ .‬در این حالت عناصر به طور کلی تنظیم‬
‫خواهند شد‪ .‬با این حال‪ ،‬اگر مایل باشید میتوانید به جای روش گفته شده‪ ،‬روی یکی از کادرها کلیک راست‬
‫کرده‪ ،‬از منویی که باز میشود ‪ Format Box‬را انتخاب کنید تا کادر محاوره شکل ‪ 25-67‬باز شود‪.‬‬

‫شکل ‪ :25-67‬کادر محاوره قالببندی کادر یا کادرهای انتخاب شده‬
‫در این حالت میتوانید با گزینههای این کادر که مشابه گزینههای موجود در کادرهای توضیح داده شده است‪،‬‬
‫قالببندی کادر را تعیین کنید‪ .‬در این حالت فقط قالببندی کادری که انتخاب شده بود تغییر خواهد کرد‪.‬‬

‫اختصاصیسازی نمای ‪Resource Graph‬‬
‫برای تعیین اطالعاتی که در نمودار نمایش داده میشوند‪ ،‬روی آن کلیک راست کنید تا منوی میانبر شکل ‪-68‬‬
‫‪ 25‬باز شود‪.‬‬
‫شکل ‪ :25-68‬انواع اطالعا قابل نمایش در نمودار‬
‫گزینه پیشفرض ‪ Peak Units‬است‪ .‬اگر این گزینه را انتخاب کرده باشید‪ ،‬حداکثر تخصیص منبع در هر دوره‬
‫زمانی‪ ،‬نمایش داده میشود‪ .‬هر دوره زمانی با یک میله نمایش داده میشود‪.‬‬

‫سایر گزینههای جدول‪ ،‬هرکدام متناظر با یکی از فیلدهای تخصیصهای منبع است‪.‬‬
‫برای تنظیم خطهای نمودار‪ ،‬گزینه ‪ Gridlines‬را انتخاب کنید‪ .‬کادر محاورهای که باز میشود و تنظیمهایی که‬
‫در اختیارتان قرار میگیرند‪ ،‬مانند آنچه در مورد نمودار گانت توضیح داده شد میباشند‪.‬‬
‫اگر گزینه ‪ Bar Styles‬را از منوی میانبر انتخاب کنید‪ ،‬کادر محاوره شکل ‪ 25-69‬باز خواهد شد‪.‬‬

‫شکل ‪ :25-69‬کادر محاوره ‪Bar Styles‬‬
‫با استفاده از گزینههای این کادر میتوانید شیوه نمایش میلهها را در حالتهای مختلف تعیین کنید‪.‬‬
‫در سمت چپ نما‪ ،‬کادری وجود دارد که نام منبعی که اطالعاتش در نمودار نشان داده شده است را مشخص‬
‫میکند‪ .‬اگر فلشهای رو به پایین و باالی صفحه کلید را بفشارید‪ ،‬سایر منابع انتخاب خواهند شد‪.‬‬

‫اختصاصیسازی نماهای ‪ Task Usage‬و ‪Resource Usage‬‬
‫اگر روی جدول زمانمند کلیک راست کنید‪ ،‬جدول شکل ‪ 25-71‬باز میشود‪.‬‬
‫شکل ‪ :25-71‬منوی میانبر جدول زمانمند‬
‫در این منو به طور پیشفرض برخی از فیلدهای زمانمند لیست شدهاند‪ .‬میتوانید با کلیک کردن روی فیلدهایی‬
‫که عالمت تایید ندارند‪ ،‬آنها را نمایش دهید‪ .‬فیلدهایی که در حال حاضر در جدول نمایش داده شدهاند‪ ،‬با‬
‫عالمت تایید مشخص شدهاند و اگر روی آنها کلیک کنید جدول حذف خواهند شد‪.‬‬
‫فیلدهای زمانمندی که در ‪ Project‬وجود دارند بیش از تعدادی هستند که در این منو نمایش داده شده است‪.‬‬
‫برای دسترسی به سایر فیلدها‪ ،‬روی ‪ Detail Styles‬کلیک کنید تا کادر محاوره شکل ‪ 25-71‬باز شود‪.‬‬

‫شکل ‪ :25-71‬لیست کامل فیلدهای زمانمند‬
‫لیست سمت چپ فیلدهای زمانمندی که در جدول نمایش داده نشدهاند و لیست سمت راست فیلدهایی که‬
‫نمایش داده شدهاند را مشخص میکند‪ .‬برای مدیریت آنها‪ ،‬گزینه مورد نظر را انتخاب کرده‪ ،‬روی دکمههای‬
‫‪ Show‬یا ‪ Hide‬کلیک کنید‪.‬‬
‫ترتیب فیلدها در لیست سمت راست‪ ،‬ترتیب نمایش آنها را در جدول زمانمند مشخص میکند‪ .‬برای تغییر‬
‫ترتیب‪ ،‬گزینه مورد نظر را انتخاب کرده روی دکمههای فلشدار سمت راست کلیک کنید تا به باال یا پایین برود‪.‬‬
‫برای تنظیم شیوه نمایش هریک از فیلدها‪ ،‬روی آن کلیک کرده‪ ،‬تنظیمهای موجود در پایین کادر محاوره را‬
‫تغییر دهید‪ .‬تنظیمها از این قرارند‪:‬‬

‫دکمه ‪ :Change Font‬با استفاده از این قسمت میتوانید فونت‪ ،‬اندازه و رنگ نوشته را تعیین کنید‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ :Cell background‬رنگ پسزمینه فیلد را مشخص میکند‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ :Pattern‬الگوی پسزمینه فیلد را مشخص میکند‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ :Show in menu‬اگر فعال باشد‪ ،‬گزینه مربوط به فیلد در منوی میانبری که با کلیک راست روی‬ ‫‪‬‬
‫جدول زمانمند باز میشود‪ ،‬نمایش داده خواهد شد‪.‬‬
‫برای تنظیم مشخصات کلی‪ ،‬به زبانه ‪ Detail Styles‬بروید (شکل ‪.)25-72‬‬
‫شکل ‪ :25-72‬تنظیمهای کلی مربوط به نمایش فیلدهای زمانمند‬

‫تنظیمها از این قرارند‪:‬‬
‫‪ :Align details data‬ترازبندی محتوای سلولها را مشخص میکند‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ :Display detail header column‬اگر مقدار ‪ Yes‬را انتخاب کنید‪ ،‬ستونی در سمت چپ جدول قرار‬ ‫‪‬‬
‫میگیرد و عنوان ردیفها (یعنی فیلدها) را نشان میدهد‪ .‬اگر مقدار ‪ No‬را انتخاب کنید‪ ،‬چنین ستونی‬
‫وجود نخواهد داشت‪ .‬اگر گزینه ‪ Automatic‬را انتخاب کنید‪ ،‬در صورتی که فقط یک فیلد نمایش داده‬
‫شده باشد‪ ،‬ستون عنوان نمایش داده نمیشود و در غیر این صورت نمایش داده میشود‪.‬‬
‫‪ :Repeat details header on all assignment rows‬اگر فعال نباشد‪ ،‬عنوان فیلدهای زمانمند در‬ ‫‪‬‬
‫ردیفهای مربوط به تخصیصها نمایش داده نخواهد شد‪.‬‬
‫‪ :Display short detail header names‬اگر فعال باشد‪ ،‬نام فیلدها به طور خالصه شده نمایش داده‬ ‫‪‬‬
‫میشود تا نیاز به پهنای ستون کمتری داشته باشند‪.‬‬
‫برای تنظیم واحد زمان جدول زمان مند‪ ،‬روی نوارهای باالی آن دابل کلیک کنید تا کادر محاوره ‪ Timescale‬باز‬
‫شود‪ .‬عملکرد این کادر محاوره دقیقا مانند کادر محاوره هم نامش در نمودار گانت است‪.‬‬
‫اختصاصیسازی نمای ‪Team Planner‬‬
‫در زبانه ‪ Format‬ابزارهای مختلفی برای اختصاصیسازی وجود دارد (شکل ‪.)25-73‬‬

‫شکل ‪ :25-73‬زبانه ‪ Format‬نمای ‪Team Planner‬‬
‫گزینه ‪ Text Lines‬ارتفاع نوارها را مشخص میکند (شکل ‪.)25-74‬‬
‫شکل ‪ :25-74‬ارتفاع ‪ 1‬واحد (سمت راست) و ‪ 4‬واحد (سمت چپ)‬
‫گزینههای ‪ Text Style‬و ‪ Gridlines‬برای تنظیم قالببندی متن و خطهای راهنما است و مانند گزینههای‬
‫مشابهشان در نماهای دیگر عمل میکنند‪.‬‬
‫میتوانید تعدادی از تخصیصها را انتخاب کرده‪ Format| Styles| Selected Tasks ،‬را انتخاب کنید‪ .‬در منویی‬
‫که باز میشود دو گزینه برای تعیین رنگ پسزمینه و حاشیه میلهها وجود دارد‪ .‬به این ترتیب میتوانید‬
‫تخصیصهای خاصی را متمایز شده نمایش دهید (شکل ‪.)25-75‬‬

‫شکل ‪ :25-75‬نمایش برخی تخصیصها با پسزمینههای متمایز‬
‫در ‪ Format| Styles‬پنج گزینه دیگر نیز برای قالببندی میلهها وجود دارد‪:‬‬
‫‪ :Auto Scheduled‬فعالیتهایی که خودکار برنامهریزی میشوند‬ ‫‪‬‬
‫‪ :Manually Scheduled‬فعالیتهایی که دستی برنامهریزی میشوند‬ ‫‪‬‬
‫‪ :Actual Work‬کار واقعی‬ ‫‪‬‬
‫‪ :External Tasks‬فعالیتهای خارجی‬ ‫‪‬‬
‫‪ :Late Tasks‬فعالیتهای به تاخیر افتاده‬ ‫‪‬‬

‫راهنمای جامع ‪  Microsoft Project 2013‬فصل ‪ :26‬چاپ نماها‬
‫فصل ‪ :۲۶‬چاپ نماها‬
‫احتماال در برخی شرایط الزم است که نسخهای چاپی از برنامهها تهیه کنید و آن را در اختیار دیگران بگذارید‪.‬‬
‫برای این منظور میتوانید نماها را چاپ کنید یا از گزارشها کمک بگیرید‪ .‬در این فصل چاپ نماها را بررسی‬
‫خواهیم کرد‪.‬‬
‫مفاهیم کلی‬
‫پیش از این با انتخاب و اختصاصیسازی نماها آشنا شدید‪ .‬بعد از اینکه نما را به شیوه مناسب تنظیم کنید‪،‬‬
‫می توانید آن را چاپ کنید‪ .‬نکته مهمی که باید توجه داشته باشید این است که در هر زمان فقط یک نما چاپ‬
‫میشود و نماهای دوتایی به صورت ترکیبی چاپ نخواهند شد‪.‬‬
‫وقتی نمایی ترکیبی باز باشد‪ ،‬یکی از دو نما فعال است‪ .‬نوار سمت چپ نمای فعال پررنگتر است‪ .‬هرگاه روی‬
‫یکی از دو نما کلیک کنید‪ ،‬فعال خواهد شد‪ .‬وقتی نمایی ترکیبی را چاپ کنید‪ ،‬نمای فعال چاپ خواهد شد‪.‬‬

‫ممکن است برای انجام کارهایتان نیاز به قالب بندی خاصی داشته باشید که برای چاپ مناسب نباشد‪ .‬در این‬
‫صورت میتوانید نماهای متفاوتی برای چاپ و کار بسازید و با نامهای مختلف ذخیره کنید تا هر باز نیاز به‬
‫اختصاصیسازی آنها نداشته باشید‪.‬‬
‫پیشنمایش چاپ‬
‫اولین قدم برای تنظیم شیوه چاپ‪ ،‬دیدن پیشنمایشِ آن است‪ .‬برای این کار ‪ File| Print‬را اجرا کنید یا‬
‫کلیدهای میانبر ‪ Ctrl+P‬را بفشارید‪ .‬در این صورت صفحهای مشابه صفحه شکل ‪ 26-1‬را خواهید دید‪.‬‬
‫شکل ‪ :26-1‬صفحه چاپ‬

‫سمت راست صفحه محل پیشنمایش است‪ .‬اگر به جای پیشنمایش دکمه ‪ Print Preview‬در آن محل قرار‬
‫گرفته است‪ ،‬روی آن کلیک کنید تا پیشنمایش ارائه شود‪.‬‬
‫پایین و سمت راست صفحه دکمههایی جهتدار وجود دارد که وقتی روی آنها کلیک کنید پیشنمایش‬
‫صفحههای دیگر دیده خواهند شد‪.‬‬
‫اگر روی پیشنمایش کلیک کنید‪ ،‬در اندازه بزرگتر نمایش داده خواهد شد‪ .‬وقتی دوباره روی آن کلیک کنید‪،‬‬
‫به اندازه قبلی باز خواهد گشت‪.‬‬
‫که پایین و سمت راست صفحه قرار دارد کلیک کنید تا ترکیب پیشنمایشها در اندازه‬ ‫میتوانید روی دکمه‬
‫کوچکتر نشان داده شوند‪.‬‬
‫خروج از صفحه چاپ‬
‫که باال و سمت چپ‬ ‫برای خروج از پیشنمایش چاپ کلید ‪ Esc‬صفحه کلید را بفشارید یا روی دکمه‬
‫صفحه قرار دارد کلیک کنید‪.‬‬
‫تنظیمهای عمومی چاپ‬
‫اولین تنظیمی که باید مشخص کنید‪ ،‬چاپگر است‪ .‬چاپگر در قسمت ‪ Printer‬مشخص میشود‪ .‬وقتی روی آن‬
‫کلیک کنید لیستی از چاپگرهای معرفی شده نمایش داده میشود و می توانید گزینه مناسب را انتخاب کنید‪.‬‬
‫فراموش نکنید که محدوده اندازه کاغذهایی که برای چاپ در اختیارتان میگیرد را چاپگری که در این قسمت‬
‫انتخاب میکنید تعیین میکند‪.‬‬

‫تنظیم دیگر اندازه کاغذ است‪ .‬گزینه آن پایین صفحه قرار دارد‪ .‬وقتی روی آن کلیک کنید اندازههای مختلفی‬
‫که در چاپگرِانتخاب شده قابل استفاده هستند نمایش داده میشوند‪.‬‬
‫در قسمت ‪ Settings‬لیست بازشویی وجود دارد که انواع تنظیمهای چاپی را در اختیارتان قرار میدهد‪ .‬تنظیمها‬
‫از این قرارند‪:‬‬
‫‪ :Print Entire Project‬تمام صفحهها و تاریخها‬ ‫‪‬‬
‫‪ :Print Specific Dates‬تمام صفحهها و محدوده خاصی از تاریخها‬ ‫‪‬‬
‫‪ :Print Specific Pages‬تمام تاریخها و محدوده خاصی از صفحهها‬ ‫‪‬‬
‫‪ :Print Specific Dates and Pages‬محدوده خاصی از صفحهها و تاریخها‬ ‫‪‬‬
‫‪ :Notes‬یادداشتها را هم چاپ میکند‬ ‫‪‬‬
‫‪ :All Sheet Columns‬اگر فعال باشد تمام ستونهایی که در نما باز باشند چاپ میشوند و در غیر‬ ‫‪‬‬
‫این صورت فقط ستون هایی که باز باشند و دیده شوند چاپ خواهند شد‪ .‬این گزینه فقط در چاپ‬
‫نماهایی فعال خواهد بود که جدول داشته باشند‪.‬‬
‫‪ :Left Column of pages only‬اگر تعداد ستونها یا پهنای گانت زیاد باشد‪ ،‬ردیفها در بیشتر از یک‬ ‫‪‬‬
‫ستون چاپ خواهند شد‪ .‬در این حالت اگر این گزینه را فعال کرده باشید فقط اولین ستون نما چاپ‬
‫میشود و از باقیمانده ستونهای نما و نمودار گانت صرف نظر خواهد شد‪.‬‬
‫وقتی یکی از گزینههای محدود را انتخاب کنید‪ ،‬باید محدوده را در تنظیمهای پایین گزینه تعیین کنید‪ .‬البته‬
‫اگر تنظیمها را تغییر دهید نیز گزینهها به طور خودکار اصالح خواهند شد‪.‬‬

‫باالی گزینه اندازه کاغذ‪ ،‬گزینهای برای تعیین افقی )‪ (Landscape‬یا عمودی )‪ (portrait‬بودن کاغذ وجود دارد‪.‬‬
‫معموال از حالت افقی استفاده میشود تا محتوای چاپی در عرض جای گیرند‪.‬‬
‫در میانه صفحه گزینههایی به صورت … ‪ Pages … to‬وجود دارد که برای تعیین محدوده صفحهها است‪ .‬پیش‬
‫فرض این است که از اولین تا آخرین صفحه چاپ شود‪ ،‬ولی میتوانید محدوده کمتری را هم مشخص کنید‪.‬‬
‫گزینههای دیگری نیز به صورت … ‪ Dates … to‬وجود دارد که برای تعیین محدوده تاریخی نماهای تاریخدار‬
‫(مانند گانت) به کار میرود‪.‬‬
‫تنظیم ‪Page Setup‬‬
‫در صفحه چاپ لینکی با نام ‪ Page Setup‬وجود دارد که وقتی روی آن کلیک کنید کادر محاوره شکل ‪ 26-2‬باز‬

‫شکل ‪ :26-2‬زبانه ‪ Page‬از کادر محاوره ‪Page Setup‬‬
‫تنظیمهای هر نما جداگانه ذخیره میشود‪ .‬در نتیجه میتوانید برای نماهای مختلف از سربرگها‪ ،‬راهنماها و‬
‫تنظیمهای مختلفی استفاده کنید‪ .‬حتا اگر مایل باشید میتوانید یک کپی از نمای مورد نظر خود ساخته‪ ،‬آن را‬
‫به شیوه متفاوتی برای چاپ تنظیم کنید‪ ،‬تا هر بار که کاربری قصد چاپ اطالعات را دارد‪ ،‬به نمای مناسب برود‬
‫و نیازی نباشد که تنظیمها را کنترل کند‪.‬‬

‫بعضی گزینهها و حتا زبانههای ‪ Page Setup‬در تمام نماها وجود ندارند‪ .‬در ادامه تمام تنظیمها توضیح داده‬
‫تنظیمهای زبانه ‪ Page‬از این قرارند‪:‬‬
‫‪ :Orientation‬افقی یا عمودی بودن کاغذ را مشخص میکند‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ :Scaling‬مقیاس چاپ را مشخص میکند‪ .‬میتوانید با افزایش یا کاهش ‪ ،Adjust to‬تصویر را ریزتر یا‬ ‫‪‬‬
‫درشتتر کنید‪ .‬گاهی اوقات مهمترین فاکتور در تعیین مقیاس‪ ،‬این است که اطالعات در چند برگ‬
‫جای میگیرند‪ .‬در این حالت میتوانید به جای تنظیمهای ‪ ،Adjust to‬از قسمت ‪ Fit to‬استفاده کنید‪.‬‬
‫‪ :Paper Size‬اندازه کاغذ را مشخص می کند‪ .‬اگر اندازه کاغذ مورد نظرتان در کادر بازشو وجود نداشته‬ ‫‪‬‬
‫باشد‪ ،‬احتماال به این خاطر است که چاپگر مناسبی انتخاب نشده است‪.‬‬
‫‪ :First page number‬به طور پیشفرض اولین صفحه شماره ‪ 1‬خواهد بود و سایر صفحهها به دنبال‬ ‫‪‬‬
‫آن شمارهگذاری میشوند‪ .‬اگر مایل باشید که نسخههای چاپ شده را داخل گزارش دیگری قرار دهید‬
‫و به این خاطر الزم باشد که شمارههای آن بعد از شمارههای گزارش قرار داشته باشند‪ ،‬میتوانید‬
‫شماره اولین صفحه را در این کادر مشخص کنید‪.‬‬
‫شکل ‪ 26-3‬زبانه ‪ Margins‬را نشان میدهد‪.‬‬

‫شکل ‪ :26-3‬زبانه ‪Margins‬‬
‫گزینههای این زبانه از این قرارند‪:‬‬
‫‪ Right ،Left ،Top‬و ‪ :Bottom‬حاشیههای چهار طرف کاغذ را مشخص میکنند‪ .‬حاشیهها به خاطر‬ ‫‪‬‬
‫محدودیت چاپگر نمی توانند از حدی کمتر باشند‪ .‬توجه داشته باشید که یک طرف کاغذ در صحافی‬

‫گزارش قرار می گیرد‪ ،‬در نتیجه بهتر است که برای آن طرف (سمت راست‪ ،‬چپ یا باال) حاشیه‬
‫بیشتری در نظر بگیرید‪.‬‬
‫‪ :Border around‬مشخص میکند که اطراف گزارش کادر داشته باشد یا خیر‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫شکل ‪ 26-4‬زبانه ‪ Header‬را نشان میدهد‪.‬‬

‫شکل ‪ :26-4‬زبانه ‪Header‬‬
‫در باالی زبانه‪ ،‬قسمتی به نام ‪ Preview‬وجود دارد که پیشنمایش سربرگ است‪ .‬سربرگ به سه قسمت راست‪،‬‬
‫وسط و چپ تقسیم میشود که هرکدام در یکی از زبانههای ‪ Center ،Right‬و ‪ Left‬که در میانه کادر قرار دارند‬
‫تنظیم میشود‪ .‬سایر دکمه ها و کادرهای پایین صفحه برای تنظیم هرکدام از سه قسمت گفته شده به کار‬
‫میرود‪.‬‬

‫برای تنظیم هرکدام از قسمت ها‪ ،‬ابتدا زبانه را انتخاب کنید‪ .‬بعد از آن در کادر سفیدرنگ مربوط به آن قسمت‬
‫کلیک کرده‪ ،‬متن را تایپ کنید‪ .‬توجه داشته باشید که تمام قسمتها به حداکثر ‪ 5‬خط متن محدود میشوند‪.‬‬
‫اگر این محدودیت برایتان مشکل ایجاد کند‪ ،‬میتوانید تمام محتوا را در یک نرمافزار گرافیکی تهیه کرده‪ ،‬به‬
‫صورت فایل تصویری ذخیره کنید‪ .‬پس از آن می توانید فایل را در محل مناسب درج کنید تا کل محتوای آن‬
‫نمایش داده شود‪ .‬نکته ای که در این موارد باید در نظر داشته باشید این است که تصویر تهیه شده کیفیت‬
‫مناسبی داشته باشد‪.‬‬
‫کلیک کنید تا کادر‬ ‫میتوانید بعد از نوشتن متن‪ ،‬قسمتهای مورد نظر خود را انتخاب کرده‪ ،‬روی دکمه‬
‫محاوره قالببندی متن باز شود‪ .‬میتوانید برای قسمتهای مختلف متن از قالببندیهای مختلفی استفاده‬
‫کلیک کنید‪ .‬با این کار کادر محاورهای باز شده‪،‬‬ ‫برای درج تصویر‪ ،‬محل درج را انتخاب کرده‪ ،‬روی دکمه‬
‫محل و نام تصویر را از شما دریافت میکند‪.‬‬
‫اگر اندازه تصویر مناسب نیست‪ ،‬روی آن کلیک کنید تا انتخاب شود‪ .‬در این حالت دور شکل کادری پررنگ‬
‫نمایش داده می شود؛ اگر چنین کادری وجود ندارد‪ ،‬دوباره روی تصویر کلیک کرده‪ ،‬بدون رها کردن کلید ماوس‪،‬‬
‫آن را کمی به اطراف بکشید‪ .‬بعد از اینکه کلید ماوس را رها کنید‪ ،‬گیرههای اطراف عکس نمایش داده میشوند‪.‬‬
‫اکنون میتوانید گیرههای اطراف کادر پررنگ را گرفته‪ ،‬به جهات مختلف بکشید تا اندازه عکس تنظیم شود‪.‬‬
‫دکمههای پایین کادر‪ ،‬برخی فیلدهای پر کاربرد را درج میکنند‪ .‬عملکرد آنها از این قرار است‪:‬‬
‫‪ :‬شماره صفحه را درج میکند‪.‬‬ ‫دکمه‬ ‫‪‬‬
‫‪ :‬تعداد کل صفحه را درج میکند‪.‬‬ ‫دکمه‬ ‫‪‬‬

‫‪ :‬تاریخ جاری را درج میکند‪.‬‬ ‫دکمه‬ ‫‪‬‬
‫‪ :‬زمان جاری را درج میکند‪.‬‬ ‫دکمه‬ ‫‪‬‬
‫‪ :‬نام فایل را درج میکند‪.‬‬ ‫دکمه‬ ‫‪‬‬
‫توجه داشته باشید که در تمام موارد فیلد درج می شود‪ ،‬نه محتوای آن‪ .‬در نتیجه دایما به روز خواهد شد و متن‬
‫ثابتی را نمایش نمی دهد‪ .‬به عنوان مثال‪ ،‬اگر فیلد تاریخ را درج کنید‪ ،‬تاریخ زمان چاپ هر برگه در آن محل‬
‫چاپ خواهد شد‪.‬‬
‫هر فیلد با گرامر مخصوصی به طور متنی در محل درج میشود‪ .‬شکل ‪ 26-5‬نمونهای را نشان میدهد که از‬
‫فیلدهای مختلف استفاده کرده است‪.‬‬

‫شکل ‪ :26-5‬استفاده از فیلدها‬
‫دکمه ها تعداد کمی از پرکاربردترین فیلدها را در اختیار کاربر قرار میده ند‪ .‬برای دسترسی به سایر فیلدها‪ ،‬از‬
‫کادرهای بازشوی ‪ General‬یا ‪ Project fields‬استفاده کنید‪ .‬گزینه مورد نظر خود را در یکی از کادرهای گفته‬
‫شده بیابید و روی دکمه ‪ Add‬روبروی آن کلیک کنید تا نتیجه در کادر اضافه شود‪ .‬به عنوان مثال‪ ،‬میتوانید‬
‫‪ BCWS ،BCWP‬و ‪ ACWP‬پروژ ه را در عنوان نمایش دهید تا وضعیت ارزش کسب شده پروژه به خوبی نمایش‬

‫داده شود‪ .‬عالوه بر آن می توانید از فیلدهای درصد وزنی‪ ،‬یا فیلدهایی که میزان تطبیق واقعیت و برنامهریزی‬
‫اولیه را نشان میدهند نیز استفاده کنید‪.‬‬
‫میتوانید عالوه بر عناصر گفته شده‪ ،‬اشیای برنامههای دیگر را هم درج کنید‪ .‬به عنوان مثال‪ ،‬شکل ‪26-6‬‬
‫وضعیتی را نشان میدهد که یک جدول اکسل در سربرگ درج شده است‪.‬‬
‫شکل ‪ :26-6‬درج جدول اکسل در سربرگ‬

‫البته متاسفانه در این حالت نیز به پنج خط محدود میشوید‪.‬‬
‫زبانه ‪ Footer‬نیز مانند ‪ Header‬است‪ ،‬با این تفاوت که به جای سربرگ‪ ،‬تهبرگ را تنظیم میکند‪ .‬البته تعداد‬
‫خطوط آن به جای پنج خط‪ ،‬به سه خط محدود میشود‪.‬‬
‫زبانه ‪ Legend‬در شکل ‪ 26-7‬نمایش داده شده است‪.‬‬

‫شکل ‪ :26-7‬زبانه ‪Legend‬‬
‫راهنما )‪ (Legend‬باالی تهبرگ نمایش داده میشود‪ .‬این قسمت نیز مانند سربرگ و تهبرگ سه قسمت دارد‪.‬‬
‫حداکثر تعداد خطوطی که در هر قسمت میتواند وجود داشته باشد‪ ،‬سه خط است‪.‬‬
‫البته راهنما عالوه بر سه قسمت قابل تنظیم گفته شده‪ ،‬قسمت چهارمی هم دارد که بیشترین فضا را به خود‬
‫اختصاص می دهد و در سمت راست هر سه قسمت گفته شده دارد‪ .‬این قسمت برای نمایش راهنمای نمودار‪ ،‬و‬

‫عناصر مشابه آن است‪ .‬در مورد نمودار گانت‪ ،‬نامی که برای عناصر نمایشی انتخاب شده باشد در کنار شکل آنها‬
‫نمایش داده میشود‪.‬‬
‫شکل ‪ 26-8‬جانمایی تهبرگ و قسمتهای مختلف راهنما را نشان میدهد‪.‬‬
‫شکل ‪ :26-8‬جانشانی قسمتهای مختلف راهنما و تهبرگ‬
‫تنظیمهای این قسمت مانند سربرگ و تهبرگ است‪ ،‬با این تفاوت که تنظیمهای زیر نیز وجود دارد‪:‬‬
‫‪ :Legend On‬تعیین میکند که راهنما در تمام صفحهها چاپ شود‪ ،‬در هیچکدام چاپ نشود یا در‬ ‫‪‬‬
‫صفحهای جداگانه چاپ شود‪.‬‬
‫‪ :Width‬این قسمت پهنای قسمتهای قابل تنظیم سمت چپ را مشخص میکند‪ .‬با افزایش این‬ ‫‪‬‬
‫قسمت‪ ،‬فضای موجود برای راهنمای نمودار کاهش مییابد‪.‬‬
‫وقتی روی دکمه ‪ Legend Labels‬کلیک کنید‪ ،‬کادر محاوره تنظیم قالببندی راهنمای سمت راست باز‬
‫زبانه ‪ View‬در شکل ‪ 26-9‬نمایش داده شده است‪.‬‬

‫شکل ‪ :26-9‬زبانه ‪View‬‬
‫گزینههای موجود از این قرارند‪:‬‬
‫‪ :Print all sheet columns‬اگر فعال باشد‪ ،‬تمام ستونهایی که در جدول نما وجود دارند چاپ‬ ‫‪‬‬
‫میشوند‪ .‬در غیر این صورت فقط ستونهایی که زیر نمودار قرار نگرفته باشند چاپ خواهند شد‪.‬‬

‫‪ :Print first… columns on all pages‬اگر فضای افقی مورد نیاز نمودار بیش از آن باشد که در یک‬ ‫‪‬‬
‫صفحه جای گیرد‪ ،‬در چند صفحه شکسته خواهد شد‪ ،‬در این حالت میتوانید تعیین کنید که تعدادی‬
‫از ستونهای سمت چپ جدول در تمام صفحههای افقی تکرار شوند‪.‬‬
‫‪ :Print notes‬اگر فعال باشد‪ ،‬یادداشتها نیز چاپ خواهند شد‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ :Print blank pages‬اگر غیر فعال باشد‪ ،‬صفحههای خالی چاپ نخواهند شد‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ :Fit timescale to end of page‬اگر فعال باشد‪ ،‬محور زمانی طوری مقیاس داده میشود که در یک‬ ‫‪‬‬
‫صفحه جای گیرد‪ .‬البته اگر حجم محتوا از حدی بیشتر باشد چنین نتیجهای به دست نخواهد آمد و‬
‫الزم است که مقیاسهای کوچکتری برای محور زمان انتخاب کنید‪.‬‬
‫‪ :Print column totals‬اگر فعال باشد‪ ،‬ستونها خالصهسازی خواهند شد‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ :Print row totals for values within print date range‬اگر فعال باشد‪ ،‬خالصهسازیها فقط برای‬ ‫‪‬‬
‫قسمتهایی انجام خواهد شد که به طور کامل در محدوده چاپ قرار داشته باشد‪.‬‬
‫تنظیمهای چاپگر‬
‫در صفحه چاپ لینکی با نام ‪ Printer Properties‬نیز وجود دارد‪ .‬وقتی روی آن کلیک کنید کادر محاوره‬
‫تنظیمهای چاپگر باز میشود و تنظیمهایی که خاص چاپگر باشد را در اختیارتان میگذارد‪ .‬تنظیمهای این کادر‬
‫محاوره بستگی به چاپگری دارد که انتخاب کردهاید‪.‬‬

‫راهنمای جامع ‪  Microsoft Project 2013‬فصل ‪ :27‬گزارشهای خارجی‬
‫فصل ‪ :۲7‬گزارشهای خارجی‬
‫‪ Project‬از قدیم مجهز به تعداد زیادی گزارشهای ساده و نسبتا کم کاربرد بود‪ .‬نسخه ‪ 2113‬آن تحول بزرگی‬
‫در حوزه گزارشها کرد و اکنون عالوه بر گزارشهای قدیمی مجهز به گزارشهای تصویری داخلی نیز هست‪.‬‬
‫در این فصل گزارشهای قدیمی ‪ Project‬را مرور میکنیم و گزارشهای جدید را در فصل بعد بررسی خواهیم‬
‫کرد‪.‬‬
‫انواع گزارش در ‪Project‬‬
‫میتوان خروجیهای ‪ Project‬را به دو دسته کلی تقسیم کرد‪:‬‬
‫نماها‬ ‫‪‬‬
‫گزارشها‬ ‫‪‬‬

‫بسیاری از کاربران خروجیهای مورد نیازشان را به نماها محدود میکنند‪ .‬به این معنی که به نمای مناسب‬
‫میروند و پس از تنظیم آن را چاپ میکنند‪ .‬برای تهیه گزارشهای خود نیز از نرمافزارهای دیگری مانند ‪Excel‬‬
‫کمک میگیرند‪ .‬با این حال گزارشهای متعددی نیز در ‪ Project‬وجود دارد‪.‬‬
‫اولین گروه گزارشهای ‪ ،Project‬گزارشهای متنی بودند که ‪ Reports‬نامیده میشدند‪ .‬این گروه گزارشها‬
‫قابلیتهای چندانی نداشتند و به همین خاطر از نسخه ‪ 2117‬گروه جدیدی از گزارشهای تصویری که ‪Visual‬‬
‫‪ Reports‬نامیده میشدند به ‪ Project‬اضافه شدند‪ .‬این گزارشها اطالعات را به ‪ Excel‬و ‪ Visio‬ارسال میکردند‬
‫و در آنجا به تصویر میکشیدند‪.‬‬
‫در نسخه ‪ 2113‬گزارشهای متنی به طور کامل حذف شدند و به جای آنها گروه جدیدی از گزارشهای‬
‫تصویری که نیاز به نرم افزارهای خارجی نداشتند اضافه شدند‪ .‬این گروه از گزارشها اکثر قابلیتهای بصری‬
‫‪ Excel‬را در داخل ‪ Project‬در اختیارتان میگذارند‪.‬‬
‫بنابراین از این نسخه به بعد دو گروه گزارش در اختیار خواهیم داشت‪:‬‬
‫گزارشهای داخلی‪ ،‬که با عنوان ‪ Reports‬معرفی شدهاند‬ ‫‪‬‬
‫گزارشهای خارجی‪ ،‬که با عنوان ‪ Visual Reports‬معرفی شدهاند‬ ‫‪‬‬
‫گزارشهای خارجی )‪ (Visual Reports‬به آن دسته از گزارشهای ‪ Project‬گفته میشود که اطالعات را در‬
‫‪ Excel‬یا ‪ Visio‬به تصویر میکشند‪ .‬برای استفاده از آنها روی ‪ Report| Visual Reports‬کلیک کنید تا کادر‬
‫محاوره شکل ‪ 27-1‬باز شود‪.‬‬

‫شکل ‪ :27-1‬کادر محاوره گزارشهای تصویری‬
‫در باالی گزارش دو گزینه برای مشخص کردن گزارشهای ‪ Excel‬و ‪ Visio‬وجود دارد‪ .‬هرکدام را که غیر فعال‬
‫کنید‪ ،‬گزارشهای آن نرمافزار از لیستها حذف خواهند شد‪.‬‬

‫گزارشهای تصویری به شش گروه زیر تقسیم شدهاند‪:‬‬
‫‪Task Usage‬‬ ‫‪‬‬
‫‪Resource Usage‬‬ ‫‪‬‬
‫‪Assignment Usage‬‬ ‫‪‬‬
‫‪Task Summary‬‬ ‫‪‬‬
‫‪Resource Summary‬‬ ‫‪‬‬
‫‪Assignment Summary‬‬ ‫‪‬‬
‫به ازای هرکدام از گروهها‪ ،‬زبانهای در کادر محاوره وجود دارد‪ .‬عالوه بر آنها‪ ،‬زبانهای به نام ‪ All‬نیز وجود دارد‬
‫که گزینههای تمام گروهها را نمایش میدهد‪.‬‬
‫گزارشهای تعریف شده در ادامه معرفی میشوند‪.‬‬
‫گزارشهای گروه ‪Task Usage‬‬
‫گروه ‪ Task Usage‬فقط یک گزارش دارد که از این قرار است‪:‬‬
‫گزارش ‪ :Cash Flow Report‬این گزارش هزینه برنامهریزی شده فعالیتها را در اکسل ارائه میکند‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫نموداری که تهیه میشود در شکل ‪ 27-2‬نمایش داده شده است‪ .‬این گزارش هزینه برنامهریزی شده‬
‫فعلی را به صورت دورهای (میلههای عمودی) و تجمعی (قسمت خطی) نمایش میدهد‪ .‬محور افقی‬
‫دورههای زمانی را نشان میدهد‪ .‬قسمت جدولی گزارش در شکل ‪ 27-3‬نمایش داده شده است‪ .‬این‬
‫جدول از نوع ‪ Pivot Table‬است و انعطاف پذیری فراوانی دارد‪.‬‬

‫شکل ‪ :27-2‬نمودار گزارش ‪Cash Flow‬‬

‫ گزارشهای خارجی‬:27 ‫ فصل‬ Microsoft Project 2013 ‫راهنمای جامع‬
Cash Flow ‫ جدول گزارش‬:27-3 ‫شکل‬

‫گزارشهای گروه ‪Resource Usage‬‬
‫گزارشهای گروه ‪ Resource Usage‬از این قرارند‪:‬‬
‫گزارش ‪ :Cash Flow Report‬این گزارش هزینه برنامهریزی شده منابع را در ‪ Visio‬نشان میدهد‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫خروجی گزارش در شکل ‪ 27-4‬نمایش داده شده است‪ .‬این خروجی از نوع ‪ Pivot Diagram‬است و‬
‫میتوانید اطالعات نمایش داده شده را با استفاده از تنظیمهای سمت چپ تغییر دهید‪.‬‬
‫شکل ‪ :27-4‬خروجی گزارش ‪Cash Flow Report‬‬

‫گزارش ‪ :Resource Availability Report‬این گزارش میزان دسترسی منابع را در ‪ Visio‬نتیجه‬ ‫‪‬‬
‫میدهد (شکل ‪.)27-5‬‬
‫شکل ‪ :27-5‬گزارش ‪Resource Availability Report‬‬
‫‪Excel‬‬ ‫گزارش ‪ :Resource Cost Summary Report‬این گزارش هزینه منابع را به تفکیک نوع در‬ ‫‪‬‬
‫نمایش میدهد (شکل ‪ .)27-6‬این اطالعات در یک ‪ PivotTable‬نیز ارائه میشوند (شکل ‪.)27-7‬‬

‫شکل ‪ :27-6‬نمودار هزینه انواع منبع‬

‫شکل ‪ :27-7‬جدول هزینه انواع منبع‬
‫گزارش ‪ :Resource Work Availability‬این گزارش اطالعات کار برنامهریزی شده منابع را در‬ ‫‪‬‬
‫دورههای مختلف نمایش میدهد (شکل ‪ .)27-8‬اطالعات در ‪ PivotTable‬نیز نمایش داده میشوند‬
‫(شکل ‪.)27-9‬‬

‫شکل ‪ :27-8‬اطالعا کار برنامهریزی شده منابع‬

‫شکل ‪ :27-9‬جدول اطالعا کار‬
‫گزارش ‪ :Resource Work Summary Report‬این گزارش خالصهای از هزینه منابع ارائه میکند‬ ‫‪‬‬
‫(شکل ‪ .)27-11‬جدول گزارش در شکل ‪ 27-11‬نمایش داده شده است‪.‬‬

Resource Work Summary Report ‫ نمودار گزارش‬:27-11 ‫شکل‬

‫شکل ‪ :27-11‬جدول گزارش ‪Resource Work Summary Report‬‬
‫گزارشهای گروه ‪Assignment Usage‬‬
‫گزارشهای گروه ‪ Assignment Usage‬از این قرارند‪:‬‬
‫گزارش ‪ :Baseline Cost Report‬این گزارش هزینه خط مبنا را به تفکیک خالصه فعالیتهای اولین‬ ‫‪‬‬
‫سطح برنامه نشان میدهد (شکل ‪ .)27-12‬جدول گزارش در شکل ‪ 27-13‬نمایش داده شده است‪.‬‬

Baseline Cost Report ‫ نمودار گزارش‬:27-12 ‫شکل‬

‫شکل ‪ :27-13‬جدول گزارش ‪Baseline Cost Report‬‬
‫‪PivotDiagram‬‬ ‫گزارش ‪ :Baseline Report‬این گزارش اطالعات خط مبنا را بر اساس تنظیمهای‬ ‫‪‬‬
‫مشخص شده در ‪ Visio‬نمایش میدهد (شکل ‪.)27-14‬‬

‫شکل ‪ :27-14‬خروجی گزارش ‪Baseline Report‬‬
‫گزارش ‪ :Baseline Work Report‬این گزارش کار برنامهریزی شده در خط مبنا را به تفکیک‬ ‫‪‬‬
‫خالصهفعالیتهای اولین سطح‪ ،‬نشان میدهد (شکل ‪ .)27-15‬اطالعات به صورت جدولی نیز ارائه‬
‫میشوند (شکل ‪.)27-16‬‬

Baseline Work Report ‫ خروجی گزارش‬:27-15 ‫شکل‬

‫شکل ‪ :27-16‬جدول ارائه کننده اطالعا‬
‫گزارش ‪ :Budget Cost Report‬این گزارش هزینه خط مبنا را در دورههای زمانی مختلف نشان‬ ‫‪‬‬
‫میدهد (شکل ‪ .)27-17‬جدول این گزارش در شکل ‪ 27-18‬نمایش داده شده است‪.‬‬

Budget Cost Report ‫ خروجی گزارش‬:27-17 ‫شکل‬

‫شکل ‪ :27-18‬جدول گزارش‬
‫گزارش ‪ :Budget Work Report‬این گزارش مقدار کار برنامهریزی شده خط مبنا را در دورههای‬ ‫‪‬‬
‫زمانی مختلف نشان میدهد (شکل ‪ .)17-19‬جدول گزارش در شکل ‪ 27-21‬نمایش داده شده است‪.‬‬

Budget Work Report ‫ نمودار گزارش‬:27-19 ‫شکل‬

‫شکل ‪ :27-21‬جدول گزارش ‪Baseline Work Report‬‬
‫گزارش ‪ :Earned Value Over Time‬این گزارش انواع اطالعات ارزش کسب شده را ارائه میکند‬ ‫‪‬‬
‫(شکل ‪ .)27-21‬جدول گزارش در شکل ‪ 27-22‬نمایش داده شده است‪.‬‬

Earned Value Over Time ‫ خروجی گزارش‬:27-21 ‫شکل‬

‫شکل ‪ :27-22‬جدول گزارش‬
‫گزارشهای گروه ‪Task Summary‬‬
‫گزارشهای گروه ‪ Task Summary‬از این قرارند‪:‬‬
‫‪Visio‬‬ ‫گزارش ‪ :Critical Tasks Status Report‬این گزارش اطالعات فعالیتهای بحرانی را در‬ ‫‪‬‬
‫نمایش میدهد (شکل ‪.)27-23‬‬

‫شکل ‪ :27-23‬گزارش ‪Critical Tasks Status Report‬‬
‫گزارشهای گروه ‪Resource Summary‬‬
‫گزارشهای گروه ‪ Resource Summary‬از این قرارند‪:‬‬
‫گزارش ‪ :Resource Remaining Work Report‬مقدار کار انجام شده و باقیمانده منابع را نشان‬ ‫‪‬‬
‫میدهد (شکل ‪ .)27-24‬جدول گزارش در شکل ‪ 27-25‬نمایش داده شده است‪.‬‬

Resource Remaining Work Report ‫ نمودار گزارش‬:27-24 ‫شکل‬

‫شکل ‪ :27-25‬جدول گزارش ‪Resource Remaining Work Report‬‬
‫گزارشهای گروه ‪Assignment Summary‬‬
‫گزارشهای گروه ‪ Assignment Summary‬از این قرارند‪:‬‬
‫گزارش ‪ :Resource Status Report‬این گزارش وضعیت و اطالعات منابع را در ‪ Visio‬نمایش‬ ‫‪‬‬
‫میدهد (شکل ‪.)27-26‬‬

‫منابع در گزارش ‪Resource Status Report‬‬ ‫شکل ‪ :27-26‬اطالعا‬
‫گزارش ‪ :Task Status Report‬این گزارش خالصهای از اطالعات فعالیتها را در ‪ Visio‬نشان میدهد (شکل ‪-27‬‬
‫‪.)27‬‬

‫شکل ‪ :27-27‬خروجی گزارش ‪Resource Status Report‬‬
‫‪Excel‬‬ ‫کار با ‪PivotTable‬های‬
‫اطالعاتی که در ‪PivotTable‬های ‪ Excel‬ساخته می شوند‪ ،‬انعطاف پذیری فراوانی دارند و مهارت در به کار گیری‬
‫آنها کامال الزم است‪ .‬برای این مسئله باید به مراجع ‪ Excel‬مراجعه کنید؛ با این حال‪ ،‬موضو ع در این کتاب به‬
‫طور خالصه توضیح داده میشود‪.‬‬
‫وقتی روی یک ‪ PivotTable‬کلیک کنید‪ ،‬تنظیمهای آن سمت راست نمایش داده میشوند (شکل ‪.)27-28‬‬

PivotTable ‫ تنظیمهای‬:27-28 ‫شکل‬

‫عالوه بر تنظیمها‪ ،‬که در ادامه توضیح داده میشوند‪ ،‬در ‪ PivotTable‬نیز انواع لیست و فیلتر وجود دارد‪ .‬معموال‬
‫در باالی ‪PivotTable‬هایی که ‪ Project‬میسازد‪ ،‬فیلدی با نام ‪ Type‬یا نام دیگری مشابه آن وجود دارد که برای‬
‫تعیین نوع دادهای است که در جدول نمایش داده میشود‪ .‬در سمت راست فیلد آیکونی وجود دارد که میتوانید‬
‫روی آن کلیک کنید تا انواع داده نمایش داده شود (شکل ‪.)27-29‬‬
‫شکل ‪ :27-29‬انتخاب نوع داده جدول‬
‫انواع دادهای که در این لیست وجود دارد‪ ،‬بستگی به ‪ PivotTable‬دارد‪ .‬در این مثال‪ ،‬جدول منابع نشان داده‬
‫شده است و در نتیجه انواع آن نیز‪ ،‬منابع کاری و مصرفی هستند‪ .‬گزینه مورد نظر خود را انتخاب کنید تا‬
‫اطالعات آن در جدول نمایش داده شوند‪ .‬اگر مایل باشید میتوانید گزینه ‪ Select Multiple Items‬را انتخاب‬
‫کنید تا لیست به صورتی که در شکل ‪ 27-31‬نمایش داده شده است تبدیل شود‪.‬‬

‫شکل ‪ :27-31‬انتخاب گزینه ‪Select Multiple Items‬‬
‫در این حالت میتوانید بیش از یک آیتم را انتخاب کنید تا ترکیب اطالعات آنها در جدول نمایش داده شود‪.‬‬
‫در سمت راست برخی از فیلدها فلش کوچکی وجود دارد که وقتی روی آن کلیک کنید‪ ،‬لیست شکل ‪27-31‬‬
‫باز خواهد شد‪.‬‬

‫شکل ‪ :27-31‬لیست مقدارها‬

‫با استفاده از این لیست می توانید مقدارهایی از فیلد که قرار است در جدول نمایش داده شوند را انتخاب کنید‪.‬‬
‫در این مثال لیست جدول ‪ Year‬که زمان ستون اول را نشان میدهد باز شده و میتوانید دورهای که اطالعات‬
‫آن در جدول نمایش داده خواهد شد را مشخص کنید‪.‬‬
‫در سمت چپ برخی از فیلدها‪ ،‬عالمت مثبت یا منفی وجود دارد‪ .‬عملکرد این عالمتها مانند عالمتهای‬
‫مشابهشان در ‪ Project‬است‪ .‬وقتی روی عالمت مثبت کلیک کنید‪ ،‬زیرمجموعهها نمایش داده شده و زمانی که‬
‫روی عالمت منفی کلیک کنید‪ ،‬مخفی میشوند (شکل ‪.)27-32‬‬
‫شکل ‪ :27-32‬نمایش و مخفی کردن اطالعا زیرمجموعه‬

‫وقتی روی قسمت اصلی جدول کلیک کنید‪ ،‬فیلدهایی که در آن نمایش داده شدهاند قابل تنظیم خواهند بود‬
‫(شکل ‪.)27-33‬‬
‫شکل ‪ :27-33‬تنظیم فیلدهای جدول‬
‫برای تنظیم فیلدها به قسمت ‪ Choose fields to add to report‬مراجعه کنید‪ .‬تمام فیلدهایی که اطالعاتشان در‬
‫جدول ثبت شده‪ ،‬در لیست وجود دارند‪ ،‬در حالی که معموال تعدادی کمی از آنها نمایش داده میشوند‪.‬‬
‫‪Excel‬‬ ‫کار با ‪PivotChart‬های‬
‫‪PivotChart‬ها نیز مانند ‪PivotTable‬ها انعطاف پذیری فراوانی دارند‪ .‬وقتی روی نمودار کلیک کنید‪ ،‬تنظیمهای‬
‫آن در سمت راست صفحه نمایش داده میشود (شکل ‪.)27-34‬‬

‫شکل ‪ :27-34‬تنظیمهای ‪PivotChart‬‬
‫فیلدهایی که در نمودار نمایش داده شده باشند‪ ،‬در راهنمای باالی نمودار مشخص میشوند (شکل ‪.)27-35‬‬

‫شکل ‪ :27-35‬راهنمای فیلدهای نمودار‬
‫معموال مقدار فیلدهای متعددی در نمودار ثبت میشود‪ ،‬در حالی که فقط برخی از آنها نمایش داده میشوند‪.‬‬
‫برای تنظیم فیلدها‪ ،‬به لیست سمت راست مراجعه کنید (شکل ‪.)27-36‬‬
‫شکل ‪ :27-36‬فیلدهایی که در نمودار نمایش داده شده یا میتوانند نمایش داده شوند‬
‫وقتی فیلدهای دیگری را انتخاب کنید‪ ،‬اطالعات آنها نیز در نمودار نمایش داده میشود (شکل ‪.)27-37‬‬

‫شکل ‪ :27-37‬افزایش فیلدهایی که در نمودار نمایش داده میشوند‪.‬‬
‫برای کسب اطالعات بیشتر در مورد ‪PivotChart‬ها‪ ،‬به مراجع مربوطه مراجعه کنید‪.‬‬
‫کار با ‪PivotDiagram‬های ‪Visio‬‬
‫تنظیمهای ‪PivotDiagram‬های ‪ Visio‬در سمت چپ پنجره برنامه نمایش داده میشوند (شکل ‪.)27-38‬‬

‫شکل ‪ :27-38‬تنظیمهای ‪PivotDiagram‬‬
‫در سمت چپ لیستی از فیلدها وجود دارد‪ .‬فیلدهای مورد نظر خود را انتخاب کنید تا نمایش داده شوند‪ .‬سایر‬
‫تنظیمها بستگی به نوع ‪ PivotDiagram‬دارند‪ .‬برای کسب اطالعات بیشتر به مراجع مربوطه مراجعه کنید‪.‬‬

‫راهنمای جامع ‪  Microsoft Project 2013‬فصل ‪ :28‬گزارشهای داخلی‬
‫فصل ‪ :۲۸‬گزارشهای داخلی‬
‫در فصل ‪ 27‬توضیح داده شد که نسخه ‪ 2113‬نرمافزار مجهز به دو نوع گزارش است‪ ،‬گزارشهای خارجی که‬
‫اطالعات را در ‪ Excel‬و ‪ Visio‬به تصویر میکشند و گزارشهای داخلی که اطالعات را با قابلیتهای جدید نسخه‬
‫‪ 2113‬در داخل ‪ Project‬به تصویر میکشند‪ .‬گزارشهای خارجی در فصل گذشته توضیح داده شدهاند و در این‬
‫فصل گزارشهای داخلی را بررسی خواهیم کرد‪.‬‬
‫نمایش گزارشهای داخلی‬
‫‪ Project 2013‬مجهز به تعدادی گزارش داخلی آماده است که میتوانید به سادگی استفاده کنید‪ .‬تمام آنها‬
‫قابل تکثیر و تغییر هستند و میتوانید گزارشهای اختصاصیسازی شده خود را نیز به آنها اضافه کنید‪.‬‬
‫برای دسترسی به گزارشهای داخلی به زبانه ‪ Report‬ریبون بروید (شکل ‪.)28-1‬‬

‫شکل ‪ :28-1‬زبانه گزارشها‬
‫گزارشهای از پیش آماده در گروههایی با نام ‪ Costs ،Resources ،Dashboards‬و ‪ In Progress‬دستهبندی‬

‫شدهاند‪ .‬وقتی روی یکی از این گروهها کلیک کنید‪ ،‬منویی باز میشود و گزارشهای آن گروه را نشان میدهد‪.‬‬
‫روی گزارش دلخواه خود کلیک کنید تا نمایش داده شود‪ .‬به عنوان مثال اگر گزینه ‪Resource Cost Overview‬‬
‫را که در گروه ‪ Cost‬قرار دارد انتخاب کنیم‪ ،‬تصویری مشابه آنچه در شکل ‪ 28-2‬دیده میشود دریافت خواهیم‬
‫کرد‪.‬‬

‫شکل ‪ :28-2‬نمایی معمولی از یک گزارش داخلی‬
‫گزارشهای داخلی مانند نماهای پراجکت نمایش داده میشوند‪ .‬اگر مایل باشید میتوانید روی گیره کوچکی که‬
‫در گوشه پایین و سمت راست نما قرار دارد کلیک کنید و بدون رها کردن کلید ماوس آن را به باال بکشید تا‬
‫نمایی ثانویه به پایین صفحه اضافه شود (شکل ‪ .)28-3‬این عمل هیچ تفاوتی با ساخت نماهای دوتایی ندارد‪.‬‬

‫شکل ‪ : 28-3‬اضافه کردن نمای دوم به گزارش‪ ،‬با باال کشیدن گیره کوچک پایین و سمت راست صفحه‬
‫به این ترتیب به طور پیشفرض نمای گانت به پایین نمای گزارش اضافه میشود (شکل ‪.)28-4‬‬

‫شکل ‪ :28-4‬اضافه شدن نمای گانت به پایین نمای گزارش‬
‫اگر هم مایل باشید میتوانید روی نوا ر سمت چپ نمای پایین کلیک راست کرده‪ ،‬از منویی که باز میشود نمای‬
‫دیگری را انتخاب کنید تا به جای آن نمایش داده شود‪ .‬شکل ‪ 28-5‬نمای مثال قبل را بعد از جانشین کردن‬
‫گانت با ‪ Resource Graph‬نشان میدهد‪.‬‬

‫شکل ‪ :28-5‬قرار دادن نمای ‪ Resource Graph‬در پایین گزارش‬

‫میتوانید گزارشهای داخلی مناسبی بسازید که مانند نمای تایم الین در باالی گانت یا هر نمای دیگری قرار‬
‫داشته باشند و اطالعات تکمیلی را در اختیارتان قرار دهند‪ .‬به عنوان مثال شکل ‪ 28-6‬گزارش مثال قبل را بعد‬
‫از کمی تغییر در عناصر گزارش و کاهش ارتفاع‪ ،‬همراه با نمای گانت نشان میدهد‪.‬‬
‫شکل ‪ :28-6‬سادهسازی گزارش برای نمایش در باالی نمودار گانت‬

‫گزارشها را نمی توانید مانند نماها در نماهای دوتایی نمایش دهید‪ .‬برای ساخت چنین ترکیبهایی باید گزارش‬
‫مد نظر خود را از طریق زبانه ‪ Report‬باز کرده‪ ،‬نمای دوم را به زیر آن اضافه کنید‪.‬‬
‫مطابق معمول در زمان چاپ نیز فقط یکی از دو نما که فعال باشد چاپ خواهد شد و نمیتوانید تصویری مشابه‬
‫آنچه در نماهای دوتایی میبینید را چاپ کنید‪.‬‬
‫مرور گزارشهای داخلی از پیش آماده‬
‫پیش از شروع مبحث اصلی‪ ،‬که ساخت و ویرایش گزارشهای داخلی است‪ ،‬گزارشهای داخلی از پیش آماده را‬
‫مروری سریع خواهیم کرد‪ .‬آشنایی با گزارشهای از پیش آماده شما را با قابلیتهای این ابزار آشنا میکند و‬
‫ذهنیت کاملتری برای ساخت گزارشها در اختیارتان میگذارد‪.‬‬
‫این گزارشها با کمک چند نوع ابزار بصری‪ ،‬چند نوع داده مبنا و انواع فیلترها و دستهبندیها ساخته شدهاند‪.‬‬
‫گزارشهای از پیش آماده ‪ Project‬بر اساس دستهبندیهایشان از این قرارند‪:‬‬
‫گروه ‪Dashboards‬‬ ‫‪‬‬
‫گزارش ‪ – Burndown‬این گزارش که نمونهای از آن در شکل ‪ 28-7‬نمایش داده شده‬ ‫‪o‬‬

‫است نمودارهای ‪ Burndown‬که برای پایش پروژههای چابک رایج هستند را ترسیم میکند‪.‬‬
‫هر دو نمودار مقدارهای واقعی و باقیمانده را با خطمبنا مقایسه میکنند؛ این مقایسه در‬
‫نمودار سمت چپ بر اساس مقدار کار و در نمودار سمت راست بر اساس تعداد فعالیتها‬
‫است‪ .‬اگر برنامه منبع داشته باشد و در نتیجه مقادیر کارها تعریف شده باشند‪ ،‬نمودار سمت‬
‫چپ مناسبتر خواهد بود و می توانید نمودار سمت راست را پاک کنید‪ .‬اگر برنامه منبع و‬
‫مقدار کار نداشته باشد نمودار سمت چپ نیز بی کاربرد خواهد بود و باید به جای آن از‬

‫نمودار سمت راست استفاده کنید‪ .‬قطعا در این حالت نیز بهتر است که نمودار سمت چپ را‬
‫پاک کنید‪ .‬نمودارهای ‪ Burndown‬بر عکس بسیاری از نمودارهای رایج پیشرفت به جای‬
‫این که بر کار انجام شده تمرکز داشته باشند و با افزایش آن به سمت باال بروند‪ ،‬بر کار‬
‫باقیمانده تمرکز دارند و در نتیجه با پیشرفت بیشتر به سمت پایین میروند‪ .‬اگر نمودار‬
‫مقادیر باقیمانده واقعی باالتر از خط مبنا باشد به این معنی است که از برنامه عقب هستیم‪.‬‬
‫شکل ‪ :28-7‬نمونهای از گزارش ‪Burndown‬‬
‫گزارش ‪ – Cost Overview‬این گزارش‪ ،‬که نمونهای از آن در شکل ‪ 28-8‬نمایش داده‬ ‫‪o‬‬
‫شده است‪ ،‬اطالعاتی کلی در مورد هزینههای پروژه ارائه میکند‪ .‬این گزارش با ترکیبی از‬
‫نمودار‪ ،‬جدول و کادر متنهایی که مقادیر لینک شده دارند ساخته شده است‪.‬‬

‫شکل ‪ :28-8‬نمونهای از گزارش ‪Cost Overview‬‬
‫گزارش ‪ – Project Overview‬این گزارش خالصهای از عملکرد زمانی پروژه را به شکل‬ ‫‪o‬‬
‫کلی و برای عناصر سطح اول ساختار شکست کار و همچنین همراه با جدولی از فعالیتهای‬
‫به تاخیر افتاده نمایش میدهد (شکل ‪.)28-9‬‬

‫شکل ‪ :28-9‬نمونهای از گزارش ‪Project Overview‬‬
‫گزارش ‪ – Upcoming Tasks‬این گزارش فعالیتهای برنامهریزی شده برای هفته آینده را‬ ‫‪o‬‬
‫ارائه میکند (شکل ‪.)28-11‬‬

‫‪Upcoming Tasks‬‬ ‫شکل ‪ :28-11‬نمونهای از گزارش‬
‫گزارش ‪ – Work Overview‬این گزارش عملکرد مقادیر کار پروژه را ارائه میکند (شکل‬ ‫‪o‬‬
‫‪ .)28-11‬این گزارش ترکیبی از یک نمودار ‪ Burndown‬برای کارهای پروژه‪ ،‬نموداری برای‬
‫ارائه عملکرد مقادیر کار در سطح اول ساختار شکست کار و نموداری مشابه برای منابع‬
‫پروژه‪ ،‬نموداری برای نمایش میزان دسترسی به منابع در تاریخهای مختلف و چند کادر‬
‫متنی برای نمایش مقادیر خالصهسازی شده میشود‪.‬‬

‫ گزارشهای داخلی‬:28 ‫ فصل‬ Microsoft Project 2013 ‫راهنمای جامع‬
Work Overview ‫ نمونهای از گزارش‬:28-11 ‫شکل‬
Resources ‫گروه‬ 

‫گزارش ‪ – Overallocated Resources‬این گزارش منابعی که اضافه تخصیص دارند را‬ ‫‪o‬‬
‫ارائه میکند (شکل ‪.)28-12‬‬
‫شکل ‪ :28-12‬نمونهای از گزارش ‪Overallocated Resources‬‬
‫گزارش ‪ – Resource Overview‬این گزارش خالصهای از اطالعات منابع‪ ،‬شامل مقدار‬ ‫‪o‬‬
‫تخصیصها‪ ،‬کارهای انجام شده و زمانبندی‪ ،‬نشان میدهد (شکل ‪.)28-13‬‬

‫شکل ‪ :28-13‬نمونهای از گزارش ‪Resource Overview‬‬
‫گروه ‪Costs‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ o‬گزارش ‪ – Cashflow‬این گزارش جریان نقدینگی تجمعی و دورهای کل پروژه را در قالب‬

‫نمودار و هزینههای برنامهریزی شده آیتمهای سطح اول ساختار شکست کار را در قالب‬
‫جدول نمایش میدهد (شکل ‪.)28-14‬‬

‫شکل ‪ :28-14‬نمونهای از گزارش ‪Cash Flow‬‬
‫‪ o‬گزارش ‪ – Cost Overruns‬این گزارش فعالیتها و منابعی که هزینه واقعیشان بیشتر از‬
‫مقدار برنامهریزی شده است را نشان میدهد (شکل ‪ .)28-15‬چنین گزارشی صرفا زمانی‬
‫عملکرد خواهد داشت که ارتباط خودکار بین هزینه و عملکرد زمان و کار را قطع کرده‬
‫باشید و هزینههای واقعی را به طور دستی وارد کنید‬

‫شکل ‪ :28-15‬نمونهای از گزارش ‪Cost Overruns‬‬
‫گزارش ‪ – Earned Value Report‬این گزارش سه مقدار پایهای تحلیل ارزش کسب شده‪،‬‬ ‫‪o‬‬
‫یعنی ‪ BCWS ،BCWP‬و ‪ ACWP‬را در یک نمودار‪ ،‬مقدارهای انحراف‪ ،‬یعنی شاخصهای‬
‫‪ CV‬و ‪ SV‬را در نموداری دیگر و در نهایت شاخصهای عملکرد‪ ،‬یعنی ‪ SPI‬و ‪ CPI‬را در‬
‫نمودار آخر ترسیم میکند (شکل ‪.)28-16‬‬

‫ گزارشهای داخلی‬:28 ‫ فصل‬ Microsoft Project 2013 ‫راهنمای جامع‬
Earned Value Report ‫ نمونهای از گزارش‬:28-16 ‫شکل‬

‫گزارش ‪ – Resource Cost Overview‬این گزارش اطالعات عملکردی هزینه منابع را‬ ‫‪o‬‬
‫نشان میدهد (شکل ‪.)28-17‬‬
‫شکل ‪ :28-17‬نمونهای از گزارش ‪Resource Cost Overview‬‬
‫گزارش ‪ – Task Cost Overview‬این گزارش نیز اطالعات عملکردی پروژه را ارائه‬ ‫‪o‬‬
‫میکند‪ ،‬ولی به جای اینکه اطالعات را بر اساس منابع گزارش دهد‪ ،‬آنها را بر حسب‬
‫فعالیتها ارائه میکند (شکل ‪.)28-18‬‬

‫شکل ‪ :28-18‬نمونهای از گزارش ‪Task Cost Overview‬‬
‫گروه ‪In Progress‬‬ ‫‪‬‬
‫گزارش ‪ – Critical Tasks‬این گزارش فعالیتهای بحرانی را اعالم میکند (شکل ‪-19‬‬ ‫‪o‬‬
‫‪.)28‬‬

‫‪Critical Tasks‬‬ ‫شکل ‪ :28-19‬نمونهای از گزارش‬
‫گزارش ‪ – Late Tasks‬این گزارش فعالیتهایی که نسبت به خط مبنا به تاخیر افتادهاند را‬ ‫‪o‬‬
‫گزارش میدهد (شکل ‪.)28-21‬‬
‫شکل ‪ :28-21‬نمونهای از گزارش ‪Late Tasks‬‬
‫گزارش ‪ – Milestone Report‬این گزارش وضعیت مایلستونها را ارائه میکند (شکل‬ ‫‪o‬‬
‫‪ .)28-21‬در این گزارش مایلستونهایی که به تاخیر افتادهاند‪ ،‬مایلستونهای پیش رو و‬

‫مایلستونهای تکمیل شده‪ ،‬همراه با یک نمودار ‪ Burndown‬ارائه میشوند‪ .‬استفاده از این‬

‫نوع گزارشها زمانی کاربرد دارد که برای تمام رویدادهای مهم پروژه مایلستونهایی تعریف‬
‫کرده باشید‪.‬‬
‫شکل ‪ :28-21‬نمونهای از گزارش ‪Milestone Report‬‬
‫گزارش ‪ – Slipping Tasks‬این گزارش فعالیتهایی که به تاخیر افتادهاند را همراه با یک‬ ‫‪o‬‬
‫نمودار ‪ Burndown‬ارائه میکند (شکل ‪.)28-22‬‬
‫‪Slipping Tasks‬‬ ‫شکل ‪ :28-22‬نمونهای از گزارش‬

‫انواع عناصر بصری گزارشهای داخلی‬
‫هر گزارش داخلی با ترکیب یک یا چند عنصر تصویری ساخته میشود‪ .‬انواع عناصر بصری موجود در‬
‫گزارشهای داخلی از این قرارند‪:‬‬
‫نمودارها – نمودارها با اتصال به دادههای برنامه ترسیم میشوند‪ .‬دادههای مبنای ترسیم نمودار با‬ ‫‪‬‬
‫کمک فیلتر‪ ،‬مرتبسازی‪ ،‬دسته بندی و در تعداد سطوح دلخواه به شکل مناسب برای نمایش تبدیل‬
‫جداول – جداول نیز مانند نمودارها امکان متصل شدن به دادههای برنامه را دارند و میتوانند آنها را‬ ‫‪‬‬
‫با قالببندیهای مختلف و با فیلترها‪ ،‬مرتبسازیها‪ ،‬دستهبندیها‪ ،‬و در سطوح دلخواه نمایش دهند‪.‬‬
‫کادرهای متن و شکلها – تمام شکلهایی که در سایر نرمافزارهای مجموعه ‪ Office‬وجود دارند در‬ ‫‪‬‬
‫گزارشهای داخلی ‪ Project‬نیز قابل استفاده هستند؛ عناصری مانند مستطیل‪ ،‬مثلث‪ ،‬کادرهای نقل‬
‫قول‪ ،‬عناصر فلوچارت‪ ،‬فلشها و ‪ ...‬این عناصر برای نمایش عناصر بصری ثابت به کار میروند‪.‬‬
‫تصاویر – میتوانید فایل های تصویری‪ ،‬مانند لوگوی شرکت یا تصاویر پروژه را نیز به گزارش اضافه‬ ‫‪‬‬
‫تمامی عناصر گفته شده تنظیمهای نمایشی بسیار زیادی دارند‪ .‬تنظیمهای آنها مانند تنظیمهای عناصر مشابه‬
‫در نرمافزارهای دیگر ‪ ،Office‬مانند ‪ Excel‬است‪ ،‬و در این کتاب به تفصیل توضیح داده نمیشوند‪ .‬میتوانید‬
‫برای کسب اطالعات بیشتر به کتابهای مرجع سایر نرمافزارها‪ ،‬به خصوص ‪ Excel‬مراجعه کنید‪.‬‬
‫مهارت اضافهای که برای به کار بردن آنها نیاز دارید‪ ،‬مدیریت ارتباط آنها با دادههای برنامه است‪ ،‬که در این‬
‫فصل توضیح داده خواهد شد‪.‬‬

‫ساخت و ویرایش گزارشهای داخلی‬
‫برای ساخت گزارش داخلی جدید ‪ Report| New Report| Blank‬را انتخاب کنید (شکل ‪ .)28-23‬عالوه بر‬
‫گزینه ‪ Blank‬گزینههای دیگری برای ساخت گزارشهایی که دارای تعدادی عناصر بصری اولیه هستند نیز وجود‬
‫دارد‪ ،‬ولی با توجه به این که درج اولیه چنان عناصری سریع و ساده است‪ ،‬عمال نیازی به استفاده از آن گزینهها‬
‫نخواهد بود‪.‬‬

‫شکل ‪ :28-23‬ساخت گزارش داخلی جدید‬
‫با این کار کادر محاورهای باز میشود و نام گزارش را دریافت میکند (شکل ‪ .)28-24‬نام مناسبی برای گزارش‬
‫انتخاب کنید تا یافتن آن در بین گزارشهای از پیش ساخته شده راحت باشد‪.‬‬

‫شکل ‪ :28-24‬کادر محاوره دریافت نام گزارش‬
‫بعد از کلیک کردن روی دکمه ‪ ،OK‬گزارش ساخته میشود‪ .‬گزارشی که به این ترتیب ساخته میشود فقط یک‬
‫کادر متن دارد که نام آن را نمایش میدهد (شکل ‪.)28-25‬‬
‫شکل ‪ :28-25‬گزارشی داخلی بالفاصله بعد از ساخته شدن‬

‫در ادامه ساخت و ویرایش چهار نوع عنصر تصویری گزارشهای داخلی را بررسی خواهیم کرد‪ .‬مثالها بر اساس‬
‫اضافه کردن عناصر به گزارش جدیدی که در این قسمت ساخته شد طراحی شدهاند‪ ،‬ولی ویرایش گزارشهای‬
‫موجود نیز هیچ تفاوتی با توضیحات ارائه شده ندارد‪.‬‬
‫ساخت و ویرایش شکلها و کادرهای متن‬
‫اگر مایل باشید می توانید روی متن کادر متنی کلیک کنید تا در حالت ویرایشی قرار گیرد و عبارت دیگری به‬
‫جای آن وارد کنید و قالببندی آن را نیز تغییر دهید‪ .‬برخی از تنظیمهای قالببندی که به فونت مربوط شوند‬
‫در زبانه ‪ Task‬و سایر آنها‪ ،‬مانند تنظیمهایی که قالببندی حاشیه و پسزمینه کادر را مشخص میکنند در‬
‫زبانه ‪ Format‬قرار دارند (شکل ‪.)28-26‬‬

‫شکل ‪ :28-26‬تغییر متن و قالببندی کادر متنی‬
‫برای اضافه کردن کادرهای متنی جدید روی ‪ Design| Insert| Text Box‬و برای اضافه کردن شکلها روی‬
‫‪ Design| Insert| Shapes‬کلیک کنید‪.‬‬
‫ساخت و ویرایش جداول‬
‫برای اضافه کردن جدول روی ‪ Design| Insert| Table‬کلیک میکنیم‪ .‬با این کار جدولی تهی با تنظیمهای‬
‫پیشفرض به گزارش اضافه میشود (شکل ‪ .)28-27‬جدولها و نمودارها به دادههای برنامه متصل میشوند‪ ،‬به‬

‫همین خاطر وقتی فعال باشند (روی آنها کلیک کرده باشید) پنلی با نام ‪ Field List‬نیز در سمت راست صفحه‬
‫باز میشود‪.‬‬
‫شکل ‪ :28-27‬اضافه کردن جدول به گزارش‬
‫یک تفاوت در درج جدول در ‪ Project‬و سایر نرمافزارهای ‪ Office‬این است که معموال در زمان درج جدول‬
‫تعداد سطرها و ستونهای آن تعیین میشود‪ ،‬در حالی که شیوه کار در پراجکت اینگونه نیست‪ .‬تعداد سطرها و‬
‫ستونهای جدولهای ‪ Project‬بستگی به دادههایی دارد که قرار است نمایش داده شود و در نتیجه مستقال‬

‫تعیین نمیشوند‪ .‬وقتی دادهها و تنظیمهای مربوط به آنها را تغییر دهید‪ ،‬ابعاد جدول به طور خودکار اصالح‬
‫در پنل ‪ Field List‬دو قسمت کلی با نامهای ‪ Tasks‬و ‪ Resources‬وجود دارد‪ .‬روی هرکدام از آنها که کلیک‬
‫کنید تنظیمهای مربوط به همان نوع داده در پنل نمایش داده میشود و ترکیب جدول نیز بالفاصله به تناظر آن‬
‫تنظیمها تغییر خواهد کرد‪ .‬شکل ‪ 28-28‬گزارش قبل را بعد از کلیک کردن روی ‪ Resources‬نشان میدهد‪.‬‬
‫شکل ‪ :28-28‬تغییر دادههای جدول از فعالیت به منبع‬
‫اگر دوباره روی ‪ Tasks‬کلیک کنیم‪ ،‬جدول به حالت قبل بر میگردد‪.‬‬

‫تنظیمهای ‪ Tasks‬و ‪ Resources‬یکسان هستند و در گروههای زیر قرار میگیرند‪:‬‬
‫گروه ‪ – Select Fields‬در این قسمت فیلدهای جدول مشخص میشوند‪ .‬اگر در بخش ‪ Tasks‬باشید‬ ‫‪‬‬
‫تمام فیلدهای فعالیتها و اگر در بخش ‪ Resources‬باشید تمام فیلدهای منابع نمایش داده میشوند‪.‬‬
‫در کنار نام هر فی لد کادر انتخابی وجود دارد که با فعال یا غیر فعال کردن آنها نمایش فیلد نیز فعال‬
‫یا غیرفعال میشود‪ .‬با تغییر این تنظیم تعداد ستونهای جدول نیز به تناظر تغییر خواهد کرد‪ .‬به‬
‫عنوان مثال در شکل ‪ 28-29‬فیلد ‪ % Complete‬حذف و فیلدهای ‪ BCWP‬و ‪ Baseline Cost‬اضافه‬
‫شکل ‪ :28-29‬تغییر فیلدهای جدول‬
‫می توان فیلدهای اختصاصی را نیز در جدول نشان داد‪ .‬به عنوان مثال ممکن است ترجیح دهیم که‬
‫به جای نمایش ‪ BCWP‬و ‪ ،Baseline Cost‬حاصل تقسیم آنها که پیشرفت وزنی پروژه است را در‬
‫فیلدی مانند ‪ Number1‬محاسبه کرده‪ ،‬نمایش دهیم‪ .‬فرض میکنیم که قبال فرمول مناسبی بر اساس‬
‫توضیحات فصل ‪ 18‬برای این فیلد نوشتهایم‪ .‬فیلد را به سادگی به جدول اضافه میکنیم (شکل ‪-31‬‬
‫‪ .)28‬فیلد ‪ Number1‬در زیرگروه ‪ Custom‬از گروه ‪ Number‬مجموعه فیلدها قرار دارد‪.‬‬

‫شکل ‪ :28-31‬اضافه کردن فیلد اختصاصی به جدول‬
‫اگر قبال فیلد ‪ Number1‬را ‪ rename‬کرده باشیم‪ ،‬نام مناسبی که برای آن در نظر گرفته بودیم در‬
‫باالی جدول نمایش داده خواهد شد‪ .‬هماکنون نیز میتوانیم فیلد اختصاصی را مطابق توضیحات‬
‫فصل ‪ 18‬تغییر نام دهیم تا جدول به طور خودکار اصالح شود (شکل ‪.)28-31‬‬
‫شکل ‪ :28-31‬عنوان فیلد اختصاصی بعد از تغییر نام فیلد به طور خودکار اصال میشود‬
‫در نهایت اینکه جدول را میتوانیم مانند جدولهای ‪ Word‬قالببندی کنیم (شکل ‪.)28-32‬‬
‫قالببندی جدول هم با تنظیمهای زبانههای ‪ Layout‬و ‪ Design‬ممکن است و هم با پنل ‪Format‬‬
‫‪ .Shape‬برای باز کردن پنل گفته شده روی جدول کلیک راست کرده‪ ،‬از منویی که باز میشود‬
‫‪ Format Shape‬را انتخاب کنید‪.‬‬

‫شکل ‪ :28-32‬تغییر فیلدها و قالببندی جدول‬
‫کادر ‪ – Outline Level‬تنظیم دیگری که برای دادهها وجود دارد‪ ،‬تعداد سطوح است‪ .‬در تصاویر‬ ‫‪‬‬
‫مثال قبل فقط خالصه فعالیت پروژه نمایش داده شده بود‪ ،‬در حالی که میتوانیم در این کادر سطح‬
‫دیگری را انتخاب کنیم تا نمایش داده شود (شکل ‪.)28-33‬‬

‫شکل ‪ :28-33‬نمایش اولین سطح فعالیتها در جدول‬
‫کادر ‪ – Sort‬در این کادر میتوانید شیوه مرتب سازی اطالعات جدول را مشخص کنید‪ .‬این کادر هم‬ ‫‪‬‬
‫گزینههایی برای مرتبسازی بر اساس فیلدهای جدول و هم گزینهای برای مرتبسازی‬
‫اختصاصیسازی شده دارد‪ .‬شکل ‪28-34‬جدول قبل را پس از مرتبسازی بر اساس نام آیتمها نشان‬

‫شکل ‪ :28-34‬مرتبسازی اطالعا جدول بر اساس یکی از فیلدها‬
‫کادر ‪ – Group By‬این کادر شیوه گروهبندی اطالعات جدول را مشخص میکند‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫کادر ‪ – Filter‬این کادر گزینههایی برای فیلتر کردن اطالعات جدول در اختیارتان قرار میدهد‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫با کمک تنظیمهای معرفی شده هر نوع جدولی را میتوانید در گزارشها بسازید‪.‬‬

‫ساخت و ویرایش نمودارها‬
‫برای درج نمودار روی ‪ Design| Insert| Chart‬کلیک کنید‪ .‬با این کار کادر محاوره شکل ‪ 28-35‬باز میشود‪.‬‬
‫شکل ‪ :28-35‬کادر محاوره انتخاب نوع نمودار‬
‫این کادر محاوره مانند کادر محاوره مشابهی که برای درج نمودار در ‪ Excel‬وجود دارد برای انتخاب نوع نمودار‬
‫به کار میرود‪ .‬مطابق معمول میتوانید هر زمان که مایل بودید نیز نوع نمودار را تغییر دهید‪.‬‬

‫وقتی نوع نمودار را انتخاب کرده‪ ،‬روی ‪ OK‬کلیک کنید‪ ،‬درج خواهد شد (شکل ‪.)28-36‬‬
‫شکل ‪ :28-36‬درج نمودار در گزارش‬
‫نمودار با تنظیمهای پیشفرض درج میشود‪ .‬برای هر نمودار نیز پنل ‪ Field List‬با تنظیمهایی مشابه جداول‬
‫وجود دارد‪ .‬شکل ‪ 28-37‬نمودار مثال قبل را در حالتی نشان میدهد که سطح آن محدود به خالصه فعالیت‬
‫پروژه شده است و به جای مقادیر کار‪ ،‬مقدارهای ‪ BCWP‬و ‪ ،BCWS‬یعنی پیشرفت واقعی و برنامهریزی شده را‬

‫شکل ‪ :28-37‬تغییر فیلدها و تعداد سطو نمودار‬
‫قالببندی نمودار را نیز میتوان مانند نمودارهای ‪ Excel‬تغییر داد‪ .‬شکل ‪ 28-38‬نمودار قبل را با قالببندی‬
‫نمودار گلولهای )‪ (Bullet Graph‬نشان میدهد‪.‬‬

‫شکل ‪ :28-38‬تغییر قالببندی نمودار‬
‫نمودار قبل از نوع میلهای بود و به خاطر ماهیتش با دادههای غیر زمانمند تغذیه میشد‪ .‬اگر نموداری خطی‬
‫درج کنید‪ ،‬مبتنی بر دادههای زمانمند خواهد بود‪ .‬شکل ‪ 28-39‬نموداری خطی را نشان میدهد که مشابه‬
‫نمودار قبل برای فیلدهای ‪ BCWP‬و ‪ BCWS‬ترسیم شده است‪.‬‬
‫شکل ‪ :28-39‬درج نمودار خطی و نمایش فیلدهای زمانمند‬

‫ساخت و ویرایش تصاویر‬
‫برای درج تصویر در گزارشها ‪ Design| Insert| Images‬را اجرا کرده‪ ،‬فایل تصویری مورد نظر خود را انتخاب‬
‫کنید تا درج شود (شکل ‪ .)28-41‬به جای آن میتوانید تصویر را از هر نرمافزار دلخواهی کپی و در گزارش‬
‫‪ Paste‬کنید؛ به این ترتیب تصویری از عنصر کپی شده در گزارش درج میشود‪.‬‬
‫شکل ‪ :28-41‬درج تصویر در گزارش داخلی‬
‫وقتی روی تصویری کلیک راست کرده‪ ،‬گزینه ‪ Format Picture‬را انتخاب کنید‪ ،‬پنلی با همین نام باز میشود و‬
‫تنظیمهای قالببندی آن را در اختیارتان قرار میدهد‪ .‬عالوه بر آن میتوانید از زبانه ‪ Format‬نیز برای قالببندی‬
‫تصویر کمک بگیرید‪.‬‬

‫تنظیم مشخصا صفحه گزارش‬
‫گزارشها نیز مانند نماها ‪ Page Setup‬دارند و میتوان مشخصات صفحه چاپی آنها را مشخص کرد‪ .‬این‬
‫تنظیمها در ‪ Design| Page Setup‬قرار دارند و از این قرارند‪:‬‬
‫‪ – Page Breaks‬اگر تعداد عناصر تصویری زیاد باشد در بیشتر از یک صفحه قرار خواهند گرفت‪ .‬اگر‬ ‫‪‬‬
‫این گزینه را فعال کنید‪ ،‬مرز بین صفحه هایی که برای چاپ گزارش الزم خواهند بود نمایش داده‬
‫‪ – Margins‬حاشیههای کاغذ را مشخص میکند‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ – Orientation‬جهت کاغذ (افقی یا عمودی بودن آن) را مشخص میکند‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ – Size‬اندازه کاغذ را مشخص میکند‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫مدیریت گزارشهای داخلی‬
‫تا این مرحله شیوه دسترسی به گزارشهای از پیش آماده که در چهار گروه در زبانه ‪ Report‬دستهبندی شدهاند‬
‫و ساخت و ویرایش آنها را آموختید‪ .‬وقتی یکی از گزارشهای از پیش آماده را ویرایش کنید با همان نام قبلی و‬
‫در دستهبندی قبلی باقی میماند‪ .‬گزارشهایی که خودتان ساخته باشید در گروهی با نام ‪ ،Custom‬در کنار سایر‬
‫گروهها قرار خواهد گرفت‪.‬‬
‫آخرین گروهی که در ‪ Report| View Reports‬قرار دارد ‪ Recent‬است‪ ،‬که آخرین گزارشهایی که باز کردهاید را‬
‫نشان میدهند و راه سادهای برای دسترسی به آنها هستند‪.‬‬

‫گزارشها نیز مانند سایر عناصر در ‪ Global‬کامپیوتر شما قرار دارند و وقتی آنها را برای اولین بار باز کنید یک‬
‫کپی از آنها داخل فایل قرار میگیرد‪ .‬اگر آنها را ویرایش کنید نیز فقط نسخهای از آنها که داخل فایل برنامه‬
‫قرار دارد ویرایش میشود‪ .‬گزارشهای جدیدی که ساختهاید نیز صرفا در فایل برنامه هستند‪.‬‬
‫با توجه به توضیحات گفته شده‪ ،‬گزارشهای جدیدی و گزارشهای ویرایش شده فقط در برنامهای که به آن‬
‫تعلق دارند قابل دسترسی خواهند بود‪ .‬اگر مایل هستید که آنها را در تمام برنامهها به کار ببرید‪ ،‬باید با کمک‬
‫‪ Organizer‬آنها را به ‪ Global‬منتقل کنید‪ .‬برای کسب اطالعات بیشتر به فصل ‪ 23‬مراجعه کنید‪ .‬برای‬
‫دسترسی به ‪ Organizer‬عالوه بر توضیحات فصل ‪ ،23‬میتوانید روی ‪Design| Report| Manage| Organizer‬‬
‫نیز کلیک کنید‪.‬‬
‫وقتی قصد دارید گزارشی را عمومی کنید‪ ،‬باید آن را از ابتدا با دیدی کامال کلی بسازید تا برای هر پروژهای قابل‬
‫استفاده باشد‪ .‬به عنوان مثال به جای اینکه نام پروژه را در باالی گزارش تایپ کنید‪ ،‬جدول کوچکی درج کنید‬
‫که نام برنامه را به طور خودکار نمایش دهد‪ ،‬تا برای هر برنامهای بدون نیاز به ویرایش کار کند‪ .‬مثال دیگر‬
‫تبدیلها و محاسبات است‪.‬‬

MSP2013

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

MSP2013

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

‫راهنمای جامع ‪  Microsoft Project 2013‬درباره این کتاب الکترونیکی‬

‫صفحه ‪1‬‬ ‫‪www.khorramirad.info‬‬

‫درباره این کتاب الکترونیکی‬

‫صفحه ‪2‬‬ ‫‪www.khorramirad.info‬‬

‫‪Foxit Reader‬‬ ‫‪PDF XChange Viewer‬‬

‫‪Nitro PDF‬‬ ‫‪Adobe Reader‬‬

‫صفحه ‪3‬‬ ‫‪www.khorramirad.info‬‬

‫صفحه ‪4‬‬ ‫‪www.khorramirad.info‬‬

‫صفحه ‪5‬‬ ‫‪www.khorramirad.info‬‬

‫استاندارد ‪PMBOK‬‬ ‫‪‬‬

‫استاندارد ‪PRINCE2‬‬ ‫‪‬‬

‫صفحه ‪6‬‬ ‫‪www.khorramirad.info‬‬

‫‪Practice Standard for Work Breakdown Structures‬‬ ‫‪‬‬

‫‪Practice Standard for Scheduling‬‬ ‫‪‬‬

‫با آرزوی موفقیت‬

‫صفحه ‪7‬‬ ‫‪www.khorramirad.info‬‬

‫فصل ‪ :۱‬آشنایی با محیط نرمافزار‬

‫صفحه ‪8‬‬ ‫‪www.khorramirad.info‬‬

‫شکل ‪ :1-1‬نمای کلی نرمافزار‬

‫صفحه ‪9‬‬ ‫‪www.khorramirad.info‬‬

‫شکل ‪ :1-2‬نمای ریبون ‪Project‬‬

‫زبانههای اصلی از این قرارند‪:‬‬

‫‪ :Task‬ابزارهای کار با فعالیتها را ارائه میکند‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫‪ :Resource‬ابزارهای کار با منابع را ارائه میکند‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫‪ :Report‬ابزارهای گزارشدهی را ارائه میکند‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫‪ :Project‬ابزارهای کلی پروژه را ارائه میکند‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫‪ :View‬ابزارهایی که به شیوه نمایش مربوط میشوند را ارائه میکند‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫صفحه ‪11‬‬ ‫‪www.khorramirad.info‬‬

‫شکل ‪ :1-3‬نمونهای از تایمالین‬

‫تایمالین راهنمای مفیدی برای درک وضعیت پروژه است‪.‬‬

‫صفحه ‪11‬‬ ‫‪www.khorramirad.info‬‬

‫شکل ‪ :1-4‬نمونهای از داشبوردهای اطالعاتی ‪Project‬‬

‫صفحه ‪12‬‬ ‫‪www.khorramirad.info‬‬

‫شکل ‪ :1-5‬نمایی ترکیبی از داشبورد و نمای معمولی‬

‫صفحه ‪13‬‬ ‫‪www.khorramirad.info‬‬

‫شکل ‪ :1-6‬نمایش عنوان نما در نوار عمودی سمت چپ‬

‫صفحه ‪14‬‬ ‫‪www.khorramirad.info‬‬

‫شکل ‪ :1-7‬منوی انتخاب نما‬

‫صفحه ‪15‬‬ ‫‪www.khorramirad.info‬‬

‫شکل ‪ :1-8‬زبانه ‪ View‬ریبون‬

‫صفحه ‪16‬‬ ‫‪www.khorramirad.info‬‬

‫شکل ‪ :1-9‬کادر محاوره انتخاب نما‬

‫صفحه ‪17‬‬ ‫‪www.khorramirad.info‬‬

‫صفحه ‪18‬‬ ‫‪www.khorramirad.info‬‬

‫شکل ‪ :1-11‬حذف ستون از جدول‬

‫صفحه ‪19‬‬ ‫‪www.khorramirad.info‬‬

‫شکل ‪ :1-11‬نمایش لیست فیلدها‬

‫صفحه ‪21‬‬ ‫‪www.khorramirad.info‬‬

‫شکل ‪ :1-12‬تنظیمهای ستون‬

‫صفحه ‪21‬‬ ‫‪www.khorramirad.info‬‬

‫شکل ‪ :1-13‬کادر محاوره تنظیمهای فیلد‬

‫صفحه ‪22‬‬ ‫‪www.khorramirad.info‬‬

‫شکل ‪ :1-14‬تغییر پهنای ستون‬

‫شکل ‪ :1-15‬تغییر ارتفاع ردیف‬

‫صفحه ‪23‬‬ ‫‪www.khorramirad.info‬‬

‫شکل ‪ :1-16‬ستون در حالتی که آماده جابجایی است‬

‫صفحه ‪24‬‬ ‫‪www.khorramirad.info‬‬

‫صفحه ‪25‬‬ ‫‪www.khorramirad.info‬‬

‫شکل ‪ :1-17‬انتخاب ستون با صفحه کلید (مراحل از راست به چپ)‬

‫برای انتخاب سطر‪ ،‬از میانبر ‪ Shift+Space‬استفاده کنید (شکل ‪.)1-18‬‬

‫شکل ‪ : 1-18‬انتخاب سطر با صفحه کلید (مراحل از راست به چپ)‬

‫صفحه ‪26‬‬ ‫‪www.khorramirad.info‬‬

‫شکل ‪ :1-19‬محدودهای که با حرکت ماوس انتخاب شده است‬

‫صفحه ‪27‬‬ ‫‪www.khorramirad.info‬‬