Archivetemp02 Modul A + Kimia Tg5 - Bab 2

Bab
2 Sebatian Karbon
Carbon Compound
2.1 Jenis-jenis Sebatian Karbon

Types of Carbon Compound
A Memahami Sebatian Karbon

Understanding Carbon Compound
IA
1. Sebatian karbon ialah sebatian yang mengandungi karbon sebagai salah satu unsur juzuknya.
Carbon compounds are compounds which contain carbon as one of its constituent elements.
2. Sebatian karbon dapat dikelaskan kepada dua kumpulan:
Carbon compounds can be classified into two groups:
(a) Sebatian organik/ Organic compounds
(b) Sebatian tak organik/ Inorganic compounds
AS
3. Sebatian organik ditakrifkan sebagai sebatian yang mengandungi unsur
sebatian organik ialah petroleum, gas asli, urea, kanji, glukosa, protein dan etanol.
Organic compounds are defined as compounds that contain
natural gas, urea, starch, glucose, protein and ethanol.
4. Sebatian tak organik ialah sebatian yang diperoleh daripada

karbon
carbon
benda bukan hidup

karbon . Contoh-contoh
. Examples of organic compounds are petroleum,
yang mengandungi unsur

. Contoh-contoh sebatian tak organik yang mengandungi unsur karbon ialah karbon dioksida,
CO2, kalsium karbonat, CaCO3 dan kalium sianida, KCN.
Inorganic compounds are compounds from non-living things , which contain carbon element. Examples
of inorganics compounds which contain carbon element are carbon dioxide, CO2, calcium carbonate, CaCO3 and potassium
N
cyanide, KCN.
5. Hidrokarbon ialah sebatian organik yang mengandungi atom hidrogen dan karbon sahaja.
Sumber utama hidrokarbon ialah arang batu, petroleum dan gas asli.
Hydrocarbons are organic compounds which contain hydrogen and carbon atoms only. The most common
PA
sources of hydrocarbons are coal, petroleum and natural gas.

6. Bukan hidrokarbon ialah sebatian organik yang mengandungi unsur-unsur lain seperti nitrogen, oksigen, fosforus
atau halogen selain daripada hidrogen dan karbon .
Non-hydrocarbons are organic compounds which contain other elements such as nitrogen, oxygen, phosphorus or halogens
besides hydrogen and carbon .
7. Hidrokarbon dapat dikelaskan kepada: / Hydrocarbons can be classified into:
(a) Hidrokarbon tepu ialah hidrokarbon yang mengandungi hanya ikatan tunggal antara semua
atom karbon.
Saturated hydrocarbons are hydrocarbons containing only single bonds between carbon atoms.
(b) Hidrokarbon tak tepu ialah hidrokarbon yang mengandungi sekurang-kurangnya satu ikatan
ganda dua atau ganda tiga antara atom karbonnya.
Unsaturated hydrocarbons are hydrocarbons containing at least one carbon-carbon double or
triple bond between carbon atoms.
B Sumber Hidrokarbon
Sources of Hydrocarbon
1. Sumber utama hidrokarbon ialah petroleum, arang batu dan gas asli.
The most common sources of hydrocarbons are petroleum, coal and natural gas.
2. Petroleum, arang batu dan gas asli ialah sumber tenaga tidak boleh dibaharui . Sumber tenaga ini mengambil
masa berjuta-juta tahun untuk terbentuk.
Petroleum, coal and natural gas are a non- renewable source of energy. It took millions of years to form.
55
3. Sebanyak 90% daripada petroleum digunakan sebagai bahan api manakala 10% lagi digunakan untuk
menghasilkan barangan keperluan seperti plastik, detergen, ubat, getah sintetik dan lain-lain.
As much as 90% of petroleum is used as fuel while 10% more is used to produce other necessities such as plastic,
detergent, medicine, synthetic rubber and others.
4. Cara untuk mengurangkan penggunaan petroleum sebagai bahan api:
Ways to reduce the use of petroleum as fuel:
(a) Menggunakan peralatan gas dan elektrik yang menjimatkan tenaga/ Use energy-saving gas and electrical appliances.
(b) Mengurangkan pembaziran tenaga/ Reduce energy wastage
(c) Menggunakan kenderaan yang menjimatkan bahan api/ Use vehicles that save fuel
(d) Menggalakkan perkongsian kenderaan/ Encourage carpooling
(e) Mengitar dan mengguna semula bahan/ Recycle and reuse materials
(f) Menggunakan sumber tenaga boleh dibaharui/ Use renewable source of energy
IA
(g) Kurangkan penggunaan kenderaan bermotor/ Reduce the use of motor vehicles
(h) Memandu kereta kecil yang memerlukan kurang petrol/ Drive smaller cars that require less petrol
(i) Gunakan pengangkutan awam/ Use public transports
5. Bahan api alternatif:/ Alternative fuels:

(a) Tenaga solar / Solar energy
nuklear Nuclear
(b) Tenaga
(c) Biodiesel
Biodiesel
Etanol
AS /
daripada minyak sawit
from palm oil
energy
(d) daripada tebu atau jagung

Ethanol from sugar cane or corn
(e) Biogas (50% metana) daripada haiwan dan tumbuhan.
Biogas (50% methane) from animals and plants.
6. Petroleum terdiri daripada campuran pelbagai hidrokarbon. Hidrokarbon dalam petroleum boleh diasingkan kepada
N
pecahan melalui penyulingan berperingkat .
Petroleum consists of a mixture of various hydrocarbons. Hydrocarbons in petroleum can be isolated into fractions through
fractional distillation .
Gas petroleum Kegunaan pecahan petroleum

PA
1 Use of petroleum fractions

Petroleum gas
< 30°C
Bahan api memasak
1
Cooking fuel
Petrol (minyak)
2
Petrol (oil)
Bahan api enjin
40°C – 75°C 2
Engine fuel
3 Nafta
Naphtha
Bahan mentah industri petrokimia
75°C – 150°C 3
Raw materials for petrochemical industry
Petroleum Kerosin
4
Petroleum Kerosene Bahan api kapal terbang
150°C – 230°C 4
Air craft fuel
Diesel
5
Diesel
Bahan api lori dan bas
230°C – 250°C 5
Bus and lorry fuel
Minyak pelincir
6 Lubricant
250°C – 300°C Pelincir mesin
6
Minyak bahan api Machine lubricant
7 Fuel oil
300°C – 350°C Bahan api kapal
7
Relau Ship fuel
Furnace
Bitumen
8
Menara penyulingan Bitumen
Bitumen jalan raya
Distillation tower > 350°C 8
Bitumen on roads
Rajah/ Diagram 2.1
56
7. Jadual di bawah menunjukkan bilangan atom karbon per molekul bagi beberapa pecahan petroleum.
The table below shows the number of carbon atoms per molecule of several fractions of petroleum.
Pecahan Takat lebur Bilangan atom karbon per molekul

Fractions Melting point (oC) Number of carbon atoms per molecule
Gas petroleum
Bawah/ Below 30 1–4
Petroleum gas
Petrol
40 – 75 5 – 10
Petrol
Nafta
75 – 150 7 – 14
Naphtha
Kerosin
IA
150 – 230 11 – 16
Kerosene
Diesel
230 – 250 16 – 20
Diesel
8. Hidrokarbon rantai pendek lazimnya digunakan dalam penjanaan tenaga elektrik, pengangkutan dan penghasilan
pelbagai produk untuk kegunaan manusia.
Shorter-chain hydrocarbons are commonly used for electricity generation, transportation and production of various products
for human use.
10.
proses
cracking
Peretakan
AS
9. Hidrokarbon rantai panjang kurang digunakan kerana sukar dibakar. Hidrokarbon rantai panjang akan melalui
peretakan bermangkin untuk menghasilkan hidrokarbon rantai pendek yang lebih berguna.
Longer-chain hydrocarbons are less used because they are difficult to burn. Long-chain hydrocarbons will go through a catalytic
process to produce shorter-chain hydrocarbons that are more useful.
bermangkin akan memecahkan molekul hidrokarbon rantai panjang menjadi molekul

hidrokarbon rantai pendek yang lebih berguna.
Catalytic cracking will break down long-chain hydrocarbon molecules into more useful short-chain hydrocarbon
molecules.
N
2.2 Siri Homolog
Homologous Series
A Menerangkan Siri Homolog

Explain Homologous Series
PA
1. Siri homolog ialah kumpulan sebatian karbon yang mempunyai formula am dan sifat kimia
yang sama.
A homologous series is a group of carbon compounds that have a similar general formula and chemical properties.
2. Kumpulan berfungsi ialah bahagian yang paling aktif dalam sebatian karbon dan terlibat dalam tindak balas
kimia .
Functional groups are the most active parts in carbon compounds and participate in chemical reactions.
Siri homolog Formula am Kumpulan berfungsi

Homologous series General formula Functional group
Alkana Ikatan tunggal antara atom karbon, – C – C –
CnH2n+2
Alkane Carbon-carbon single bond, C – C
Alkena Ikatan ganda dua antara atom karbon, – C = C –
CnH2n
Alkene Carbon-carbon double bond, – C = C –
Alkuna Ikatan ganda tiga antara atom karbon, – C ≡ C –
CnH2n–2
Alkyne Carbon-carbon triple bond, – C ≡ C –
Alkohol Kumpulan hidroksil, – OH
CnH2n+1OH
Alcohol Hydroxyl group, – OH
Asid karboksilik Kumpulan karboksil, – COOH
CnH2n+1COOH
Carboxylic acid Carboxyl group, – COOH
Ester Kumpulan karboksilat, – COO –
CnH2n+1COOCmH2m+1
Ester Carboxylate group, – COO –
57
3. Ciri-ciri ahli dalam siri homolog yang sama:/ Characteristics of members in the same homologous series:
(a) Setiap ahli mempunyai formula am yang sama.
Each member has the same general formula .
(b) Setiap ahli mempunyai satu atom karbon dan dua atom hidrogen lebih daripada ahli
sebelumnya.
Each member has one carbon atom and two hydrogen atoms more than the previous member.
(c) Ahli-ahli mempunyai sifat fizik yang berubah secara beransur-ansur apabila bilangan atom
karbon per molekul bertambah .
Members have the physical properties that change gradually as the number of carbon atoms in a molecule
increases .
(d) Kumpulan berfungsi menentukan tindak balas kimia bagi molekul organik. Semua ahli dalam siri
IA
homolog yang sama mempunyai sifat kimia yang sama .
Functional group determines the chemical reactions of the organic molecules. All members of a homologous series
have very similar chemical properties.
(e) Ahli-ahli dalam suatu siri homolog yang sama boleh disediakan dengan kaedah yang sama .
Member of a homologous series are prepared by using similar methods.
B Formula Molekul, Formula Struktur dan Menamakan Ahli Siri Homolog

AS
Molecular Formulae, Structural Formulae and Naming the Members of the Homologous Series
1. Formula molekul ialah formula kimia yang menunjukkan bilangan
unsur dalam satu molekul bahan.
sebenar atom-atom setiap jenis
A molecular formula is a chemical formula that gives the actual number of atoms of each element in a molecule of
a substance.
2. Formula struktur ialah formula kimia yang menunjukkan jenis ikatan dan cara atom-atom
diikat antara satu sama lain dalam satu molekul bahan.
A structural formula is a chemical formula that show the types of bond and the way atoms are
bonded to each other in a molecule of a substance.
N
3. Penamaan alkana berdasarkan sistem IUPAC:/ Naming alkanes based on IUPAC system:
(a) Tentukan bilangan atom karbon dalam rantai lurus terpanjang alkana.
Determine the number of carbon atoms in a straight-chain molecules of alkane.
(b) Pilih nama induk yang betul./ Select the correct root name.
Bilangan atom karbon Nama induk
PA
Number of carbon atoms Root name

1 Met-/ Meth-
2 Et-/ Eth-
3 Prop-/ Prop-
4 But-/ But-
5 Pent-/ Pent-
6 Heks-/ Hex-
7 Hept-/ Hept-
8 Okt-/ Oct-
9 Non-/ Non-
10 Dek-/ Dec
(c) Tambahkan akhiran -ana./ Add the ending -ane.
Tip SPM
Ahli pertama alkena ialah etena. Metena tidak wujud sebab atom karbon memerlukan 4 ikatan kovalen untuk mencapai susunan
elektron yang stabil. The first member of alkenes is ethene. Methene does not exist because carbon atom requires 4 covalent bonds to achieve
Tip SPM
a stable electron arrangement.
58
Contoh/Example 1
Siri homolog/ Homologous series: Alkana/ Alkanes
Formula am/ General formula: CnH2n+2
Bilangan atom karbon Nama Formula molekul Formula struktur

Number of carbon atoms Name Molecular formula Structural formula
H
Metana H–C–H
1 Methane
CH4
IA
H
H H
Etana H–C–C–H
2
Ethane
C2H6
H H
H H H
Propana H–C–C–C–H
3 C3H8
4
AS
Propane
Butana
Butane
C4H10
H H H
H H H H
H–C–C–C–C–H
H H H H
H H H H H
Pentana H–C–C–C–C–C–H
5 C5H12
Pentane
H H H H H
N
H H H H H H
Heksana H–C–C–C–C–C–C–H
6 C6H14
Hexane
H H H H H H
PA
H H H H H H H
Heptana
7 C7H16 H–C–C–C–C–C–C–C–H
Heptane
H H H H H H H
H H H H H H H H
Oktana C8H18
8 H–C–C–C–C–C–C–C–C–H
Octane
H H H H H H H H
H H H H H H H H H
Nonana
9 C9H20 H–C–C–C–C–C–C–C–C–C–H
Nonane
H H H H H H H H H
H H H H H H H H H H
10 Dekana
C10H22 H –C–C–C–C–C–C–C–C–C–C–H
Decane
H H H H H H H H H H
4. Penamaan alkena berdasarkan sistem IUPAC:/ Naming alkenes based on IUPAC system:
(a) Tentukan bilangan atom karbon dalam rantai lurus molekul alkena yang mempunyai ikatan ganda dua.
Determine the number of carbon atoms in a straight-chain molecules of alkene that have a double bond.
(b) Pilih nama induk yang betul. / Select the correct root name.
(c) Tambahkan akhiran -ena./ Add the ending -ene.
59
Contoh/Example 2
Siri homolog/ Homologous series: Alkena/ Alkenes
Formula am/ General formula: CnH2n

Etena H H
2 C2H4
Ethene H– C=C –H
IA
H H H
Propena H– C=C – C –H
3
Propene
C3H6
H
H H H H
But-1-ena H– C=C – C – C –H
4 C4H8
But-1-ene
H H
5
AS
Pent-1-ena
C5H10
H H H H H
H– C=C – C – C – C –H
Pent-1-ene
H H H
H H H H H H
Heks-1-ena H– C=C – C – C – C – C –H
6
Hex-1-ene
C6H12
H H H H
N
H H H H H H H
Hept-1-ena H– C=C – C – C – C – C – C –H
7
Hept-1-ene
C7H14
H H H H H
PA
H H H H H H H H
Okt-1-ena H– C=C – C – C – C – C – C – C –H
8
Oct-1-ene
C8H16
H H H H H H
H H H H H H H H H
Non-1-ena H– C=C – C – C – C – C – C – C – C –H
9
Non-1-ene
C9H18
H H H H H H H
H H H H H H H H H H
10 Dek-1-ena
C10H20 H – C=C – C – C – C – C – C – C – C – C –H
Dec-1-ene
H H H H H H H H
5. Penamaan alkuna berdasarkan sistem IUPAC: / Naming alkynes based on IUPAC system:
(a) Tentukan bilangan atom karbon dalam rantai lurus alkuna yang mempunyai ikatan ganda tiga.
Determine the number of carbon atoms in a straight-chain molecules of alkyne that have a triple bond.
(b) Pilih nama induk yang betul./ Select the correct root name.
(c) Tambahkan akhiran -una./ Add the ending -yne.
60
Contoh/Example 3
Siri homolog/ Homologous series: Alkuna/ Alkyne
Formula am/ General formula: CnH2n + 2

Etuna
IA
2 C2H2 H– C≡C –H
Ethyne
H
Propuna
3 C3H4 H– C – C≡C –H
Propyne
4
AS
Butuna
Butyne
C4H6
H
H H
H– C – C – C≡C –H
H H
N
H H H
Pentuna H– C – C – C – C≡C –H
5
Pentyne
C5H8
H H H
PA
H H H H
Heksuna H– C – C – C – C – C≡C –H
6 C6H10
Hexyne
H H H H
H H H H H
Heptuna H– C – C – C – C – C – C≡C –H
7
Heptyne
C7H12
H H H H H
6. Penamaan alkohol rantai lurus berdasarkan sistem IUPAC:

Naming straight-chain alcohols based on IUPAC system:
(a) Dapatkan nama alkana yang sepadan berdasarkan bilangan atom karbon.
Obtain the name of corresponding alkane based on the number of carbon atoms.
(b) Gantikan huruf -a pada hujung nama alkana dengan -ol.
Replace the letter -e at the end of the name of the alkanes with -ol.
(c) Tulis nombor atom karbon di hadapan -ol untuk menunjukkan kedudukan kumpulan hidroksil, -OH yang terikat
kepada rantai lurus atom karbon.
Write the number of carbon atom in front of the -ol to indicate where the hydroxyl group, -OH is attached to the straight-chain
carbon atoms.
61
Contoh/Example 4
Siri homolog/ Homologous series: Alkohol/ Alcohol
Formula am/ General formula: CnH2n+1 OH

H
Metanol H–C–O–H
1 CH3OH
Methanol
H
IA
H H
Etanol H–C–C–O–H
2 C2H5OH
Ethanol
H H
3
AS
Propan-1-ol
Propan-1-ol
C3H7OH
H H H
H–C–C–C–O–H
H H H
H H H H
Butan-1-ol H–C–C–C–C–O–H
4 C4H9OH
Butan-1-ol
N
H H H H
H H H H H
PA
Pentan-1-ol H–C–C–C–C–C–O–H
5 C5H11OH
Pentan-1-ol
H H H H H
H H H H H H
Heksan-1-ol H–C–C–C–C–C–C–O–H
6 C6H13OH
Hexan-1-ol
H H H H H H
7. Penamaan rantai lurus asid karboksilik berdasarkan sistem IUPAC

IUPAC:
Naming straight-chain carboxylic acids based on IUPAC system:
(a) Dapatkan nama alkana yang sepadan berdasarkan bilangan atom karbon.
Obtain the name of the corresponding alkane based on the number of carbon atoms.
(b) Gantikan huruf a pada hujung nama alkana dengan -asid -oik.
Replace the letter -e at the end of the alkane with -oic acid.
62
Contoh/Example 5
Siri homolog/ Homologous series: Asid karboksilik/ Carboxylic acid
Formula am/ General formula: CnH2n+1 COOH

Asid metanoik O
1 HCOOH
IA
Methanoic acid H–C–O–H
H O
Asid etanoik H–C–C–O–H
2 CH3COOH
Ethanoic acid
H
3
Asid propanoik
AS
Propanoic acid
C2H5COOH
H H O
H–C–C–C–O–H
H H
H H H O
Asid butanoik H–C–C–C–C–O–H
4 C3H7COOH
Butanoic acid
H H H
N
H H H H O
Asid pentanoik H–C–C–C–C–C–O–H
5 C4H9COOH
Pentanoic acid
PA
H H H H
H H H H H O
Asid heksanoik H–C–C–C–C–C–C–O–H
6 C5H11COOH
Hexanoic acid
H H H H H
C Sifat Fizik Sebatian dalam Siri Homolog

Physical Properties of the Compounds in a Homologous Series
I Alkana/ Alkanes
1. Alkana ialah sebatian kovalen yang terdiri daripada molekul-molekul ringkas . Molekul-molekul
ini ditarik bersama oleh daya tarikan antara molekul yang lemah.
Alkanes are covalent compounds consisting of simple molecules. These molecules are held together by weak
intermolecular forces of attraction .
2. Sifat fizik ahli alkana berubah secara beransur-ansur apabila bilangan atom karbon per molekul
bertambah .
The physical properties of alkanes change gradually as the number of carbon atoms per molecule
increases .
63
Jisim molar Takat lebur Takat didih Ketumpatan
Nama Formula molekul
Molar mass Melting point Boiling point Density
Name Molecular formula
(g mol-1) (oC) (oC) (g cm-3)
Metana
CH4 16 –182 –161 0.0007
Methane
Etana
C2H6 30 –183 –88 0.0013
Ethane
Propana
C3H8 44 –188 –44 0.0018
Propane
Butana
C4H10 58 –188 –1 0.0024
Butane
Pentana
IA
C5H12 72 –130 36 0.6260
Pentane
Heksana
C6H14 86 –96 69 0.6600
Hexane
Heptana
C7H16 100 –97 99
99 0.6800
Heptane
Oktana
C8H18 114 –57 126 0.7030
Octane
Nonana
Nonane
Dekana
ASC9H20 128 –54 151 0.7180
C10H22 142 –30 179 0.7300

Decane
3. Setiap ahli alkana berbeza daripada ahli sebelumnya dengan penambahan satu unit – CH2 .
Each alkane member differs from a previous member by adding a unit of – CH2 .
4. Takat didih dan takat lebur bertambah secara beransur-ansur. Apabila saiz molekul semakin besar,
N
daya tarikan antara molekul alkana semakin kuat. . Lebih banyak tenaga haba diperlukan untuk
mengatasi daya tarikan antara molekul.
The boiling and melting points increase
gradually. As the molecular size of alkanes increases, the intermolecular
forces of attraction between the molecules become stronger . More heat energy is required to overcome
these intermolecular forces.
PA
5. Empat ahli pertama merupakan gas.

First four members are gases.
6. Alkana tidak larut dalam air tetapi larut dalam pelarut organik seperti
1,1,1-trikloroetana dan toluena.
Alkanes insoluble in water but soluble in organic solvents such as 1,1,1-trichloroethane and
toluene.
7. Alkana tidak mengkonduksi elektrik kerana terdiri daripada molekul-molekul yang neutral.
Alkanes cannot conduct electricity because consist of neutral molecules.
8. Kurang tumpat daripada air. Ketumpatan bertambah secara beransur-ansur apabila saiz
molekul alkana semakin bertambah.
Less dense than water. The density of an alkane increases gradually as the molecular size increases.
9. Kelikatan bertambah
secara beransur-ansur. Molekul-molekul yang semakin panjang akan berbelit
antara satu sama lain menyebabkannya tidak mudah mengalir.
Viscocity increases gradually. The molecules become longer and get entangled together causing it
to flow less easily .
64
II Alkena/ Alkenes
1. Alkena ialah sebatian kovalen. Molekul-molekul alkena ditarik bersama oleh daya tarikan antara molekul
yang lemah.
Alkenes are covalent compounds. The intermolecular forces of attraction are weak.
2. Oleh itu, alkena mempunyai sifat fizik yang hampir sama dengan alkana.
Thus, alkenes have almost similar physical properties as alkanes.
Jisim molar Takat lebur Takat didih Ketumpatan
Nama Formula molekul
Molar mass Melting point Boiling point Density
Name Molecular formula
(g mol-1) (oC) (oC) (g cm-3)
Etena
C2H4 28 –169 –104 0.0011
Ethene
IA
Propena
C3H6 42 –185 –47 0.0018
Propene
But-1-ena
C4H8 56 –185 –6
–6 0.0023
But-1-ene
Pent-1-ena
C5H10 70 –138 30 0.6430
Pent-1-ene
Heks-1-ena
C6H12 84 –140 63 0.6750
Hex-1-ene
Hept-1-ena
Hep-1-ene
Okt-1-ena
Oct-1-ene
Non-1-ena
Non-1-ene
ASC7H14
C8H16
C9H18
98
112
126
–119
–102
–94
94
121
146
0.6980
0.7160
0.7310
Dek-1-ena
C10H20 140 87 171 0.7430
Dec-1-ene
3. Takat didih dan takat lebur bertambah beransur-ansur dengan bilangan atom karbon dalam molekul.
N
The melting and boiling points increase gradually as the number of carbon atoms per molecules increases.
4. Empat ahli pertama merupakan gas.

First four members are gases.
PA
5. Tidak larut dalam air tetapi larut dalam pelarut organik seperti 1,1,1-trikloroetana dan
toluena.
Insoluble in water but soluble in organic solvents such as 1,1,1-trichloroethane and toluene.
6. Alkena tidak mengkonduksi elektrik kerana alkena daripada molekul-molekul yang neutral.
Alkenes cannot conduct electricity because alkenes consist of neutral molecules.
molekul alkena semakin bertambah.
Less dense than water. The density of an alkene increases gradually as the molecular size increases.
8. Kelikatan bertambah
secara beransur-ansur. Molekul-molekul yang semakin panjang akan berbelit
antara satu sama lain menyebabkannya tidak mudah mengalir.
Viscocity increase gradually. The molecules become longer and get entangled together causing it to flow
less easily .
III Alkuna/ Alkynes

1. Alkuna ialah kumpulan hidrokarbon yang tidak tepu .
Alkynes is a group of unsaturated hydrocarbons.
2. Molekul alkuna mempunyai sekurang-kurangnya satu ikatan ganda tiga di antara dua atom karbonnya.
Alkynes molecules have at least one triple bond between two carbon atoms.
65
Jisim molar Takat lebur Takat didih
Nama Formula molekul Ketumpatan
Molar mass Melting point Boiling point
Name Molecular formula Density (g cm-3)
(g mol ) -1
( C)
o
( C)
o
Etuna
C2H2 26.04 –88.0 –80.7 0.377
Ethyne
Prop-1-una
40.06 –102.7 –23.2 0.607
Prop-1-yne C3H4
But-1-una/
C4H6 54.09 –125.7 8.08 0.678
But-1-yne
Pent-1-una
C5H8 68.12 –90.0 40.1 0.691
Pent-1-yne
Heks-1-una
IA
C6H10 82.14 –132.0 71.4 0.718
Hex-1-yne
Hept-1-una
C7H12 96.17 –81.0 99.0 0.736
Hep-tyne
3. Takat didih dan takat lebur bertambah beransur-ansur dengan bilangan atom karbon dalam molekul.
The melting and boiling points increase gradually as the number of carbon atoms per molecules increases.
4. Takat didih alkuna lebih tinggi berbanding alkena kerana terdapat satu ikatan tambahan pada
5.
karbon.
Tiga
AS
The boiling points of alkynes are slightly
ahli pertama adalah gas,

higher than alkenes due to one extra bond at the carbon.
lapan ahli seterusnya adalah cecair manakala yang
lain adalah pepejal.
The first three members are gases, the next eight are liquids while others are solids.
6. Tidak larut dalam air tetapi larut dalam pelarut organik seperti eter, tetraklorometana
dan benzena.
Insoluble in water but soluble in organic solvents such as ether, carbon tetrachloromethane and
N
benzene.
molekul semakin bertambah.
Less dense than water. The density increase gradually as the molecular size increases.
PA
IV Alkohol/ Alcohols
1. Alkohol ringkas adalah cecair tak berwarna pada suhu bilik, mudah meruap dan mudah tersejat.
Simple alcohols are colourless liquids at room temperature, volatile and evaporate easily.
Jisim molar Takat lebur Takat didih

Nama Formula molekul Keadaan fizikal
Molar mass Melting point Boiling point
Name Molecular formula Physical state
(g mol-1) (oC) (oC)
Metanol Cecair
CH3OH 32 –97 65
Methanol Liquid
Etanol Cecair
C2H5OH 46 –117 78
Ethanol Liquid
Propan-1-ol Cecair
C3H7OH 60 –126 97
Propan-1-ol Liquid
Butan-1-ol Cecair
C4H9OH 74 –90 118
Butan-1-ol Liquid
Pentan-1-ol Cecair
C5H11OH 88 –79 138
Pentan-1-ol Liquid
Heksan-1-ol Cecair
C6H13OH 102.17 –44.6 157
Hexan-1-ol Liquid
66
2. Takat didih alkohol adalah tinggi secara relatif jika dibandingkan dengan alkana yang sepadan.
Ini disebabkan kehadiran kumpulan hidroksil .
The boiling points of alcohols are relatively higher compared to corresponding alkanes. This is because of the
presence of hydroxyl group.
3. Empat ahli pertama alkohol wujud sebagai cecair yang mudah meruap .
First four members of alcohols exist as volatile liquids .
4. Alkohol larut dalam air dan pelarut organik . Keterlarutan alkohol

berkurang apabila bilangan atom karbon semakin bertambah.
IA
Alcohols soluble in water and organic solvents. The solubility of alcohols decreases as
the number of carbon atoms increases.
Ek stra
Ekstra Tip
Molekul alkohol membentuk ikatan hidrogen dengan molekul air. Ini menyebabkan alkohol larut di dalam air
walaupun merupakan sebatian kovalen dan mempunyai takat didih yang lebih tinggi daripada yang dijangka.
Alcohol molecules form hydrogen bonds with water molecules. This cause the alcohols to be soluble in water although they are
covalent compounds and have higher than expected boiling points.
AS
V Asid Karboksilik/ Carboxylic Acids
1. Asid karboksilik ialah sebatian karbon dengan kumpulan berfungsi yang dinamakan
Carboxylic acids are a carbon compounds with the functional group known as
Nama Formula molekul Takat didih

carboxyl group
kumpulan karboksil
Keterlarutan dalam air

.
Name Molecular formula Boiling point (oC) Solubility in water
Asid metanoik Sangat larut

HCOOH 101
Methanoic acid Very soluble
N
Asid etanoik Sangat larut
CH3COOH 118
Ethanoic acid Very soluble
Asid propanoik Sangat larut

C2H5COOH 141
Propanoic acid Very soluble
PA
Asid butanoik Sangat larut

C3H7COOH 164
Butanoic acid Very soluble
Asid pentanoik Sangat larut

C4H9COOH 186
Pentanoic acid Very soluble
Asid heksanoik Sangat larut

C5H11COOH 205
Hexanoic acid Very soluble
2. Takat didih asid karboksilik adalah lebih tinggi secara relatif berbanding dengan alkana yang
sepadan. Ini adalah disebabkan kehadiran kumpulan karboksil .
The boiling points of carboxylic acids are relatively higher than corresponding alkanes. This is due to the
presence of carboxyl group .
3. Asid karboksilik yang mempunyai empat atau kurang bilangan atom karbon larut dalam air
dan mengion separa untuk membentuk asid lemah . Keterlarutan asid karboksilik berkurang
dengan pertambahan bilangan atom karbon per molekul.
Carboxylic acids with four or less carbon atoms are soluble in water and ionise partially to form
weak acids . The solubility of carboxylic acid decreases with increasing number of carbon atoms per
molecule.
4. Apabila bilangan atom karbon dalam suatu molekul bertambah, ketumpatan asid karboksilik akan
bertambah .
As the number of carbon atoms in a molecule increases, the density of carboxylic acid will increase .
67
5. Asid karboksilik dengan saiz molekul yang kecil adalah cecair berwarna dan mempunyai bau
yang tajam. Asid karboksilik dengan saiz molekul yang besar adalah pepejal contohnya lilin.
Small molecules of carboxylic acids are colourless liquids with a pungent smell. Large molecules of carboxylic acids
are solids , for example candle.
VI Ester/ Ester
1. Ester dihasilkan melalui tindak balas pengesteran .
Esters are produced by the esterification reaction.
2. Ester terbentuk apabila asid karboksilik bertindak balas dengan alkohol menggunakan
asid sulfurik pekat sebagai mangkin.
An ester is formed when a carboxylic acid reacts with an alcohol with concentrated sulphuric acid as
the catalyst.
IA
3. Sifat fizikal ester:/ Physical properties of esters:
(a) Cecair tidak berwarna dengan bau wangi buah-buahan.
buah-buahan. Colourless liquids with a sweet fruity smell.
(b) Sebatian kovalen yang tidak larut air.

dalam air
Covalent compounds which are insoluble in water.
(c) Kurang tumpat

AS dan terapung di atas air./ Less dense and floats on water.
(d) Neutral dan tidak boleh mengkonduksikan elektrik. / Neutral and cannot conduct
electricity.
2.3 Sifat Kimia dan Saling Pertukaran antara Siri Homolog

Chemical Properties and Interconversion between the Homologous Series
A Sifat Kimia Setiap Siri Homolog

Chemical Properties of Each Homologous Series
I Alkana/ Alkanes
N
1. Alkana merupakan sebatian hidrokarbon tepu . Setiap atom karbon dalam molekul alkana telah
terikat kepada bilangan atom yang maksimum.
maksimum
Alkanes are saturated hydrocarbon compounds. Each carbon atom in an alkane molecule is already
bonded to a maximum number of atoms.
PA
2. Pembakaran alkana:/ Combustion of alkanes:

(a) Alkana terbakar lengkap dalam oksigen berlebihan untuk menghasilkan karbon dioksida dan
air sahaja. Pembakaran alkana menghasilkan banyak tenaga haba .
Alkanes burn completely
in excess oxygen to produce carbon dioxide and water only. The
combustion of alkanes produces a lot of heat energy.
Contoh/Example:
CH4 + 2O2  CO2 + 2H2O
2C2H6 + 7O2  4CO2 + 6H2O
(b) Pembakaran tidak lengkap alkana berlaku dalam oksigen yang terhad. Alkana terbakar untuk
menghasilkan campuran karbon dioksida , karbon monoksida , karbon (jelaga) dan wap air.
Incomplete combustion of alkanes occurs in limited supply of oxygen. Alkanes burn to produce a mixture of
carbon dioxide, , carbon monoxide , carbon (soot) and water vapour.
Contoh/Example:
2CH4 + 3O2 → 2CO + 4H2O
CH4+ O2 → C + 2H2O
68
(c) Apabila saiz molekul alkana semakin besar, alkana semakin susah dibakar. Molekul alkana yang besar
terbakar dengan nyalaan lebih berjelaga . Hal ini disebabkan, peratus karbon mengikut jisim dalam
molekul alkana semakin bertambah apabila bilangan atom karbon per molekul bertambah.
When the molecular size of an alkane increases, it becomes more difficult to burn. Large molecules of alkanes
burn with sootier flames. This is because the percentage of carbon by mass in the alkane molecule
increases as the number of carbon atoms per molecule increases.
3. Tindak balas penukargantian (penghalogenan) alkana:/ Substitution reaction (halogenation) of alkanes:
Setiap atom hidrogen dalam molekul akana digantikan dengan atom halogen dengan kehadiran
cahaya matahari atau sinaran ultraungu sebagai mangkin.
IA
Each hydrogen atom in an alkane is substituted by a halogen atom in the presence of sunlight or
ultraviolet light as the catalyst.
Contoh/ Example:
(a) Atom hidrogen dalam metana ditukarganti satu demi satu oleh atom klorin.
Hydrogen atoms in methane are replaced one by one by chlorine atoms.
CH4 + Cl2  CH3Cl + HCl
CH3Cl + Cl2  CH2Cl2 + HCl
AS CH2Cl2 + Cl2  CHCl3 + HCl

CHCl3 + Cl2  CCl4 + HCl
(b) Atom hidrogen dalam heksana digantikan satu demi satu oleh atom bromin.
Hydrogen atoms in hexane are replaced one by one by bromine atoms.
C6H14 + Br2  C6H13Br + HBr
C6H13Br Br2  C6H12Br2 + HBr
C6H12Br2 + Br2  C6H11Br3 + HBr
C6H11Br3 + Br2  C6H10Br4 + HBr
N
Ek stra
Ekstra Tip
• Apabila saiz molekul alkana bertambah, takat didih dan kelikatan juga turut bertambah. Alkana molekul kecil
terbakar dengan nyalaan biru tanpa jelaga manakala alkana molekul besar terbakar dengan nyalaan kuning
dengan jelaga.
When molecule size of alkanes increases, boiling point and viscosity increase accordingly. Alkanes become more difficult to
PA
burn. Alkanes with small molecules burn with a blue flame without soot while the big molecules burn with a yellow flame with
soot
• Semasa proses peretakan, alkana molekul besar dalam petroleum dipanaskan untuk menghasilkan campuran
alkana dan alkena yang mempunyai molekul lebih kecil. Alkana dan alkena molekul kecil lebih banyak
kegunaannya.
During cracking process, alkanes with big molecules in petroleum is heated to produce a mixture of alkanes and alkenes with
smaller molecules. Alkanes and alkenes with smaller molecules have more uses.
II Alkena/ Alkenes
1. Alkena merupakan hidrokarbon tidak tepu kerana terdapat ikatan ganda dua antara atom
karbon.
Alkenes are unsaturated hydrocarbons because of the existence of carbon-carbon double bonds.
2. Pembakaran alkena:/ Combustion of alkenes:
(a) Alkena terbakar lengkap dalam oksigen berlebihan untuk menghasilkan karbon dioksida dan
air .
Alkenes burn completely in excess oxygen to produce carbon dioxide and water .
Contoh/ Example:
C2H4 + 3O2  2CO2 + 2H2O
2C3H6 + 9O2  6CO2 + 6H2O
C4H8 + 6O2  4CO2 + 4H2O
2C5H10 + 15O2  10CO2 + 10H2O
69
(b) Dalam bekalan oksigen yang terhad, alkena terbakar tidak lengkap untuk menghasilkan satu
campuran karbon dioksida, karbon monoksida , karbon (jelaga) dan wap air.
In limited supply of oxygen, alkenes burn incompletely to produce a mixture of carbon monoxide ,
carbon (soot) and water vapour.
Contoh/ Example:
C2H4 + 2O2 → 2CO + 2H2O
C2H4 + O2 → 2C + 2H2O
(c) Molekul alkena yang besar terbakar dalam udara dengan nyalaan lebih berjelaga berbanding dengan molekul
alkena yang kecil disebabkan peratus karbon mengikut jisim dalam molekul besar lebih tinggi .
Large molecules of alkenes burn in air with sootier flames as compared to smaller alkenes due to higher
percentage of carbon by mass in the larger molecules.
IA
3. Tindak balas penambahan alkena:/ Addition reaction of alkenes:
(a) Dalam tindak balas penambahan, ikatan ganda dua antara atom karbon, C = C dalam alkena akan pecah
untuk membenarkan atom-atom lain ditambah kepada atom-atom karbon.
In addition reaction, the carbon-carbon double bonds, C = C in alkenes are broken to allow other atoms to
add onto the carbon atoms.
(b) Penambahan hidrogen (penghidrogenan):/ Addition of hydrogen (hydrogenation):
Contoh/ Example: AS
Pada suhu 180 °C dan dengan kehadiran nikel sebagai mangkin, etena bertindak balas dengan gas hidrogen
untuk menghasilkan etana .
At 180 °C and in the presence of nickel as catalyst, ethene react with hydrogen gas to produce ethane .
C2H4 + H2  C2H6
(c) Penambahan halogen (penghalogenan):/ Addition of halogens (halogenation):
Contoh/ Example:
Apabila gas etena dialirkan melalui larutan akueus bromin, warna perang bromin dinyahwarnakan
dan cecair tak berwarna, 1,2 - dibromoetana terbentuk.
When ethene gas is passed through an aqueous solution of bromine, the brown bromine is decolourised
N
and a colourless liquid, 1,2 - dibromoethane is formed.
C2H4 + Br2  C2H4Br2
(d) Penambahan hidrogen halida:/ Addition of hydrogen halides:
Contoh/ Example:
PA
Hidrogen klorida bertindak balas dengan etena pada suhu bilik untuk menghasilkan sebatian
tepu kloroetana.
Hydrogen chloride react with ethene at room temperature to produce a saturated compound chloroethane.
C2H4 + HCl  C2H5Cl
(e) Penambahan air:/ Addition of water:
Contoh/ Example:
Etanol terhasil apabila campuran etena dan stim, H2O dialirkan melalui asid fosforik pada
suhu 300 °C dan tekanan 60 atmosfera.
Ethanol is produced when a mixture of ethene and steam, H2O is passed over phosphoric acid at 300 °C and
a pressure of 60 atmospheres.
C2H4 + H2O  C2H5OH
(f) Penambahan kumpulan hidroksil:/ Addition of hydroxyl groups:
Contoh/ Example:
Etena bertindak balas dengan larutan kalium manganat(VII) berasid menghasilkan larutan etana-1,2-
diol.
Ethene reacts with dilute acidified potassium manganate(VII) solution to produce ethane-1,2-diol.
C2H4 + [O] + H2O  C2H4(OH)2
70
4. Tindak balas pempolimeran ialah tindak balas kimia di mana monomer (molekul kecil) bergabung bersama
untuk membentuk polimer (molekul besar).
Polymerisation reaction is the chemical reaction in which monomers (small molecules) join together to form a polymer (large
molecule).
Contoh/ Example:
Pada tekanan 1 000 atmosfera dan suhu 200 °C, molekul etena menjalankan pempolimeran penambahan untuk
membentuk molekul berantai panjang yang dipanggil politena atau polietena .
At a pressure of 1 000 atmospheres and a temperature of 200 °C, ethena molecules undergo addition polymerisation to form
a long-chain giant molecule called polythene or poly(ethene) .
H H H H
IA
n C=C C – C
H H H H n
Tujuan/ Aim:
AS
Membandingkan sifat kimia alkana dan alkena
AKTIVITI 2.1
Eksperimen Wajib
To compare the chemical properties of alkanes and alkenes
Bahan/ Materials:
Heksana, C6H14 heksena, C6H12 air bromin dalam 1,1,1- trikloroetana, larutan kalium manganat(VII), KMnO4
berasid, 0.1 mol dm-3, asid sulfurik cair, H2SO4, kayu uji, kertas turas
Hexane, C6H14, hexene, C6H12, bromine water in 1,1,1- trichloroethane, 0.1 mol dm-3 acidified potassium manganate(VII) ,
KMnO4 solution, dilute sulphuric acid, H2SO4, wooden splinter, filter paper
N
Radas/ Apparatus:
Mangkuk penyejat, penitis, tabung uji, penunu Bunsen
Evaporating dish, droppers, test tubes, Bunsen burner
A Pembakaran (kejelagaan)/ Combustion (sootiness)

PA
Prosedur/ Procedure:
Kertas turas
Filter papers
Heksana Heksena
Hexane Hexene
Mangkuk penyejat
Evaporating dish
Rajah/ Diagram 2.2

1. Kira-kira 2 cm3 heksana, C6H14 dan heksena, C6H12 a dituang ke dalam dua mangkuk penyejat yang
berasingan.
About 2 cm3 of hexane, C6H14 and hexene, C6H12 are poured separately into two evaporating dish.
2. Kedua-dua cecair dinyalakan dengan kayu uji menyala.
Both liquids are ignited with a lighted wooden splinter.
3. Sekeping kertas turas diletakkan di atas setiap nyalaan seperti ditunjukkan dalam Rajah 2.2.
A piece of filter paper is placed above each flame as shown in Diagram 2.2.
4. Kuantiti jelaga yang terkumpul pada kedua-dua kertas turas diperhatikan dan dibandingkan.
The quantity of soot collected on both filter papers is observed and compared.
71
Mentafsir data/ Interpreting data:
Hidrokarbon Pemerhatian Inferens

Hydrocarbon Observation Inference
Heksana Nyalaan kuning berjelaga. Peratus kandungan karbon

Hexane, C6H14 yellow kurang
A sooty flame. dalam molekul .
Kurang jelaga terkumpul pada kertas Percentage content of carbon
turas. less
in molecule is .
Less
soot collected on the filter paper.
Heksena Nyalaan kuning dan lebih berjelaga. Peratus kandungan karbon

Hexene, C6H12 yellow and more sooty lebih
dalam molekul .
IA
A flame.
Lebih jelaga terkumpul pada kertas Percentage content of carbon
turas. more
in molecule is .
More
soot is collected on the filter paper.
1. Heksena terbakar dengan nyalaan lebih berjelaga berbanding heksana .

Hexene hexane
burns with a sootier flame compared to
AS .
2. Heksena mempunyai peratus karbon mengikut jisim yang lebih tinggi daripada heksana .
Hexene hexane
contains a higher percentage by mass of carbon than .
3. Peratus karbon dalam heksena/ Percentage of carbon in hexene, C6H12
6 × 12 72
× 100 % = × 100 % = 85.71 %
6(12) + 12(1) 84
Peratus karbon dalam heksana/ Percentage of carbon in hexane, C6H14

N
6 × 12 72
× 100 % = × 100 % = 83.72%
6(12) + 14(1) 86
B Tindak balas dengan bromin/ Reaction with bromine

PA
1. Kira-kira 2 cm3 heksana, C6H14 dan heksena, C6H12 dituang ke dalam dua tabung uji berasingan.
About 2 cm3 of hexane, C6H14 and hexene, C6H12 is poured into two separate test tubes.
2. Air bromin dalam 1,1,1- trikoloroetana ditambahkan setitik demi setitik sambil tabung uji digoncang
sehingga tiada perubahan diperhatikan.
Bromine water in 1,1,1- trichloroethane is added drop by drop while shaking the test tubes until no more changes
are observed.

Heksana Warna perang bromin tidak berubah . Tidak mengalami tindak balas
Hexane, C6H14 remains penambahan dengan bromin.
The brown colour of bromine
Do not undergo
unchanged addition reaction with
. bromine.
Heksena Warna perang bromin dinyahwarna . Mengalami tindak balas

Hexene, C6H12 decolourised penambahan dengan bromin.
The brown colour of bromine .
Undergoes
addition reaction with
bromine.
72
1. Heksana, C6H14 dan heksena, C6H12 menunjukkan sifat kimia yang berbeza apabila bertindak
balas dengan bromin.
different
Hexane, C6H14 and hexene, C6H12 shows chemical properties when react with bromine.
2. Heksena, C6H12 yang merupakan hidrokarbon tidak tepu mengalami tindak balas penambahan
dengan bromin.
unsaturated addition
Hexene, C6H12 is an hydrocarbon. It undergoes reaction with bromine.
3. Heksana, C6H14 yang merupakan hidrokarbon tepu tidak bertindak balas dengan bromin.
saturated
Hexane, C6H14 is a hydrocarbon. It does not react with bromine.
IA
C Tindak balas dengan larutan kalium manganat(VII) berasid
Reaction with acidified potassium manganate(VII) solution
1. Kira-kira 1 cm3 larutan kalium manganat(VII), KMnO4 berasid dituang ke dalam tabung uji.
About 1 cm3 of aciditied potassium manganate(VII), KMnO4 solution is poured into a test tube.
2. Kira-kira 1 cm3 asid sulfurik cair, H2SO4 ditambah kepada larutan kalium manganat(VII), KMnO4 berasid di
dalam tabung uji.
the test tube.
warna larutan direkodkan

AS
About 1 cm3 of dilute sulphuric acid, H2SO4 is added to the acidified potassium manganate(VII), KMnO4 solution in
3. Kira-kira 2 cm3 heksana, C6H14 dituang ke dalam dua tabung uji. Campuran digoncang dan perubahan
About 2 cm3 of hexane, C6H14 is added into the test tube. The mixture is shaken and the colour change of the solution
is recorded.
4. Langkah 1 hingga 3 diulang dengan heksena, C6H12.
Steps 1 to 3 are repeated with hexene, C6H12.

N
Heksana Warna ungu larutan kalium manganat(VII) Tidak mengalami tindak balas
Hexane, C6H14 kekal tidak berubah penambahan dengan larutan kalium
berasid .
manganat(VII) berasid.
The purple colour of acidified potassium
PA
Do not undergo
addition reaction with
remains unchanged
manganate(VII) solution . acidified potassium manganate(VII) solution.
Heksena Warna ungu larutan kalium manganat(VII) Mengalami tindak balas

Hexene, C6H12 dinyahwarna penambahan dengan larutan kalium
berasid .
manganat(VII) berasid.
The purple colour of acidified potassium
Undergoes
decolourised addition reaction with
manganate(VII) solution is . acidified potassium manganate(VII) solution.
1. Heksana, C6H14 dan heksena, C6H12 menunjukkan sifat kimia yang berbeza apabila bertindak
balas dengan larutan kalium manganat(VII), KMnO4 berasid.
different
Hexane, C6H14 and hexene, C6H12 show chemical properties when react with acidified potassium
manganate(VII), KMnO4 solution.
2. Heksena, C6H12 yang merupakan hidrokarbon tidak tepu mengalami tindak balas penambahan
dengan larutan kalium manganat(VII), KMnO4 berasid.
unsaturated
Hexene, C6H12 is an hydrocarbon. It undergoes addition reaction with acidified potassium
manganate(VII), KMnO4 solution.
3. Heksana, C6H14 yang merupakan hidrokarbon tepu tidak bertindak balas dengan larutan
kalium manganat(VII), KMnO4 berasid.
saturated
Hexane, C6H14 is a hydrocarbon. It does not react with acidified potassium manganate(VII), KMnO4
solution.
73
III Alkohol/ Alcohols
1. Alkohol adalah bukan hidrokarbon. Alkohol mengandungi unsur karbon , hidrogen
dan oksigen .
Alcohols are non-hydrocarbons. Alcohols contains carbon , hydrogen and oxygen
elements.
2. Formula am bagi alkohol ialah CnH2n+1 OH, di mana n = 1, 2, 3,.... Semua alkohol mengandungi kumpulan
hidroksil, – OH sebagai kumpulan berfungsi.
The general formula of alcohols is CnH2n+1OH, where n = 1, 2, 3, … .All alcohols contain the hydroxyl group, –OH as their
functional group.
3. Sifat kimia etanol boleh dihuraikan melalui tindak balas pembakaran
pembakaran, pendehidratan dan pengoksidaan
The chemical properties of ethanol can be described through the combustion
combustion, dehydration and oxidation reactions.
4. Tindak balas kimia etanol ditentukan oleh kehadiran kumpulan hidroksil .
IA
The chemical reactions of ethanol are determined by the presence of the hydroxyl group .
5. Pembakaran etanol:/Combustion of ethanol:

(a) Etanol ialah bahan yang mudah terbakar. Dalam oksigen berlebihan, etanol terbakar lengkap
dengan nyalaan biru menghasilkan karbon dioksida dan air .
Ethanol is a highly flammable substance. In excess supply of oxygen, ethanol burns completely with a clean
blue flame to produce carbon dioxide and water .
AS
(b) Pembakaran etanol membebaskan banyak tenaga
The combustion of ethanol releases a lot of heat .
haba .
(c) Etanol juga dikenali sebagai bahan api bersih kerana terbakar dengan lengkap dan tidak
membebaskan bahan pencemar ke persekitaran.
Ethanol is also known as a clean fuel because of its complete combustion, which does not release
pollutants to the surroundings.
6. Pendehidratan etanol:/ Dehydration of ethanol:

N
(a) Pendehidratan etanol ialah proses penyingkiran molekul air daripada etanol. Tindak balas ini
menukar etanol kepada etena .
Dehydration of an ethanol is the removal of water molecules from ethanol. This reaction changes ethanol to
ethene
PA
(b) Penyingkiran satu molekul air menyebabkan pembentukan satu ikatan ganda dua antara
atom karbon.
The elimination of a molecule of water results in the formation of a carbon-carbon double bond.
(c) Wap etanol dialirkan melalui mangkin yang panas seperti serpihan porselin, pasu berliang atau
aluminium oksida.
Ethanol vapour is passed over a heated catalyst such as unglazed porcelain chips, porous pot or aluminium
oxide.
(d) Pendehidratan etanol juga boleh berlaku apabila etanol dipanaskan dengan asid sulfurik pekat
berlebihan pada suhu 180 °C .

Dehydration of ethanol can also occur when ethanol is heated with excess concentrated sulphuric acid at
temperature of 180 °C .
7. Pengoksidaan etanol:/ Oxidation of ethanol:

(a) Etanol dioksidakan dengan menggunakan agen pengoksidaan seperti larutan kalium dikromat(VI),
K2Cr2O7 berasid dan larutan kalium manganat(VII), KMnO4 berasid.
Ethanol can be oxidised by using oxidising agents such as acidified potassium dichromate(VI), K2Cr2O7
solution and acidified potassium manganate(VII), KMnO4 solution.
74
(b) Apabila campuran larutan kalium dikromat(VI), K2Cr2O7 berasid berlebihan dengan etanol dipanaskan,
asid etanoik terbentuk. Larutan kalium dikromat(VI), K2Cr2O7 berasid bertukar daripada jingga
kepada hijau .
When mixture of excess acidified potassium dichromate(VI), K2Cr2O7 solution and ethanol is heated, ethanoic acid
is formed. Acidified potassium dichromate(VI), K Cr O solution turns from orange to green .

2 2 7
(c) Jika larutan kalium manganat(VII), KMnO4 berasid digunakan, warna ungu larutan itu akan bertukar kepada
tak berwarna .
If acidified potassium manganate(VII), KMnO4 solution is used, the purple colour of the solution turns to
colourless .
IA
8. Penyediaan etanol melalui kaedah penapaian:/ Manufacture of ethanol by fermentation:
(a) Penapaian ialah proses kimia di mana mikroorganisma seperti yis menguraikan gula dan kanji untuk
menghasilkan etanol dan karbon dioksida .
Fermentation is the chemical process in which microorganisms such as yeast break down sugar and starch to produce
ethanol and carbon dioxide .
zimase
AS
(b) Yis mengandungi enzim yang dipanggil
karbon dioksida .
Yeast releases enzyme called zymase

. Enzim ini memecahkan gula dan kanji kepada
glukosa. Molekul glukosa terurai kepada molekul ringkas untuk membentuk etanol dan
. This enzyme breaks down the sugar and starch into glucose. The
glucose molecules are decomposed to simpler molecules to form ethanol and carbon dioxide .
9. Penyediaan etanol melalui penghidratan etena:/ Manufacture of ethanol by hydration of ethene:

(a) Penghidratan ialah proses di mana stim ditambahkan kepada etena untuk menghasilkan
etanol .
N
Hydration is the process by which steam is added to ethene to produce ethanol .
(b) Campuran etena dan stim dialir melalui mangkin panas asid fosforik pada suhu 300 °C
dan tekanan 60 atmosfera.
The mixture of ethene and steam is passed over a hot catalyst of phosphoric acid at 300 °C and at a
PA
pressure of 60 atmospheres.
(c) Etanol diasingkan daripada air melalui penyulingan berperingkat .

The ethanol is separated from the water by fractional distillation .
AKTIVITI 2.2
Tujuan/ Aim:
Menyediakan etanol melalui proses penapaian glukosa
Eksperimen Wajib
To prepare ethanol by the fermentation of glucose
Bahan/ Materials:
Glukosa, yis, air kapur, air suling, kertas turas
Glucose, yeast, limewater, distilled water, filter paper
Radas/ Apparatus:
Kelalang kon, bikar, silinder penyukat, kelalang penyulingan, salur penghantar dengan penyumbat getah,
termometer, kondenser Liebig, turus berperingkat, kaki retort dan pengapit, tungku kaki tiga, kasa dawai,
penunu Bunsen, tabung didih, corong turas
Conical flask, beaker, measuring cylinder, distillation flask, stopper and delivery tube, thermometer, Liebig condenser,
fractional distillation column, retort stand and clamp, tripod stand, wire gauze, glass rod, Bunsen burner, boiling tube,
filter funnel
75
Termometer
Thermometer
Air keluar
Water out Kondenser Liebig
Penyumbat Turus Liebig condenser
Salur penghantar
Stopper berperingkat
Delivery tube
Fractionating
Kelalang kon column
Conical flask Air masuk
Tabung didih Kelalang Water in
Glukosa + yis Boiling tube dasar bulat
Hasil turasan
+ air suling Round
Filtrate
Glucose + yeast bottomed flask
Air kapur Kukus air
+ distilled water Limewater Water bath Etanol
Panaskan Ethanol
Heat
IA
Rajah/Diagram 2.3 Rajah/Diagram 2.4
1. 20 g glukosa ditimbang dan dituang ke dalam 200 cm3 air suling di dalam sebuah kelalang kon.
20 g of glucose is weighed and poured into 200 cm3 of distilled water in a conical flask.
2. 10 g yis dimasukkan kepada campuran. Campuran dikacau dengan rod kaca.
10 g of yeast is added to the mixture. The mixture is stirred with a glass rod.
3. Kelalang kon ditutup dengan penyumbat getah yang disambung dengan salur penghantar. Hujung salur
penghantar yang satu lagi dimasukkan ke dalam sebuah tabung didih yang mengandungi air kapur
seperti ditunjukkan dalam Rajah 2.3.
AS
The conical flask is closed with a stopper connected with a delivery tube. The other end of the delivery tube is
dipped into limewater in a boiling tube as shown in Diagram 2.3.
4. Radas penapaian dibiarkan di tempat yang hangat (kira-kira 35 °C) selama tiga hari.
The fermentation apparatus is left in a warm place (about 35 °C) for three days.
5. Perubahan dalam kelalang kon dan air kapur dalam tabung didih diperhatikan dari semasa ke semasa dan
direkodkan.
The changes in the conical flask and limewater in the boiling tube are observed from time to time and recorded.
6. Selepas tiga hari, kandungan dalam kelalang kon dituras dan dituang ke dalam sebuah kelalang dasar
bulat. Susunan radas seperti ditunjukkan dalam Rajah 2.4 disediakan.
After three days, the content of the conical flask is filtered and poured into a distillation flask. The apparatus set-up
as shown in Diagram 2.4 is prepared.
N
7. Hasil turasan dipanaskan dengan kukus air dan hasil sulingan dikumpul pada suhu 78 °C. Pengumpulan
hasil sulingan dihentikan apabila suhu melebihi 80 °C
°C.
The filtrate is heated with a water bath and the distillate is collected at 78 °C. Accumulation of distillate is stopped
when the temperature exceeds 80° C.
8. Warna dan bau hasil sulingan direkodkan.
PA
The colour and smell of the distillate are recorded.

1. Semasa proses penapaian, gas tak berwarna terbebas. Gas itu menukar air kapur menjadi
keruh .
colourless chalky
During the fermentation process, a gas is released. It turns limewater .
2. Semasa penyulingan berperingkat, cecair tak berwarna dikumpulkan pada suhu 78 °C .

Cecair itu mempunyai bau alkohol .
78 °C
During the fractional distillation, a colourless liquid is collected at the temperature of . It has a
alcohol
smell of .
3. Gas karbon dioksida terbebas semasa penapaian.

Carbon dioxide
gas is released during fermentation.
4. Cecair tak berwarna yang dikumpulkan pada suhu 78 °C ialah etanol .

ethanol
The colourless liquid collected at 78 °C is .
5. Etanol boleh di sediakan melalui proses penapaian glukosa.

fermentation
Ethanol can be prepared by the of glucose.
76
AKTIVITI 2.3
Tujuan/ Aim:
Mengkaji sifat kimia etanol
Eksperimen Wajib
To investigate the chemical properties of ethanol
Radas/ Apparatus:
Tabung didih, penyumbat tabung didih dengan salur penghantar, pemegang tabung uji, bikar 500 cm3, kaki
retort dan pengapit, penunu Bunsen, silinder penyukat 50 cm3, penitis, penyepit tabung uji
Boiling tube, test tube, stopper with delivery tube, test tube holder, 500 cm3 beaker, retort stand and clamp, Bunsen
burner, 50 cm3 measuring cylinder, dropper, forceps
Bahan/ Materials:
Etanol, C2H5OH, larutan kalium dikromat(VI), K2Cr2O7 berasid, asid sulfurik pekat, H2SO4, air bromin, kertas
IA
litmus biru, kayu uji, ais, serpihan porselin, wul kaca, air
Ethanol, C2H5OH, acidified potassium dichromate(VI), K2Cr2O7 solution, concentrated sulphuric acid, H2SO4, bromine
water, blue litmus paper, wooden splinter, ice, porcelain chips, glass wool, water
A Pengoksidaan etanol/ Oxidation of ethanol

AS
Tabung didih
Boiling tube
Etanol + larutan
kalium dikromat(VI)
berasid
Ethanol + acidified
Hasil sulingan
Distillate
potassium
dichromate(VI) Panaskan
solution Air berais
Heat
Iced water
N
Rajah/Diagram 2.5
1. Kira-kira 5 cm larutan kalium dikromat(VI), K2Cr2O7 berasid dituang ke dalam sebuah tabung didih.
3
About 5 cm3 of acidified potassium dichromate(VI)

dichromate(VI), K2Cr2O7 solution is poured into a boiling tube.
2. 10 titik asid sulfurik pekat, H2SO4 ditambah ke dalam tabung didih.
PA
10 drops of concentrated sulphuric acid

acid,, H2SO4 are added into the boiling tube.
3. Kira-kira 2 cm3 etanol
etanol,, C2H5OH ditambah ke dalam campuran.
About 2 cm3 of ethanol
ethanol,, C2H5OH is added to the mixture.
4. Susunan radas seperti ditunjukkan dalam Rajah 2.5 disediakan.
The apparatus set-up as shown in Diagram 2.5 is prepared.
5. Tabung didih dipanaskan dengan berhati-hati sehingga campuran mendidih.
The boiling tube is heated gently until the mixture boils.
6. Perubahan warna bagi larutan dalam tabung didih direkodkan.
The colour change of the solution in the boiling tube is recorded.
7. Hasil sulingan dikumpulkan dalam sebuah tabung uji.
The distillate is collected in a test tube.
8. Warna dan bau hasil sulingan direkodkan.
The colour and the smell of the distillate are recorded.
9. 2 cm3 air suling ditambah kepada hasil sulingan dalam tabung uji dan larutan diuji dengan kertas litmus
biru.
2 cm3 of distilled water is added to the distillate in the test tube and the solution is tested with a blue litmus paper.
10. Perubahan warna kertas litmus biru direkodkan
The colour change of the blue litmus paper is recorded.
1. Warna larutan kalium dikromat(VI), K2Cr2O7 berasid bertukar daripada jingga kepada hijau .
green
The colour of acidified potassium dichromate(VI), K2Cr2O7 solution turns from orange to .
77
2. Ujian pada hasil sulingan/ Test on the distillate Pemerhatian/ Observation
Warna/ Colour Tidak berwarna/ Colourless
Bau/ Smell Berbau seperti cuka/ Smell of a vinegar
Kertas litmus biru/ Blue litmus paper Bertukar merah/ Turns red
3. Pengoksidaan etanol menghasilkan asid etanoik .

ethanoic acid
Oxidation of ethanol produces .
B Pendehidratan etanol/ Dehydration of ethanol
IA
Tabung didih Serpihan porselin

Boiling tube Porcelain chips
Gas
Gas
Wul kaca
dibasahkan
dalam etanol
Panaskan
Glass wool
Heat
soaked in
AS
ethanol
Air
Water
Rajah/ Diagram 2.6

1. Segumpal wul kaca dimasukkan ke dalam sebuah tabung didih.
A small amount of glass wool is placed in a boiling tube.
2. Menggunakan penitis, etanol
etanol, C2H5OH ditambah ke dalam tabung didih sehingga wul kaca menjadi
basah.
Using a dropper, ethanol, C2H5OH is added into the boiling tube until the glass wool is wet.
3. Tabung didih diapitkan secara mendatar dan bahagian tengah tabung didih dipenuhkan dengan serpihan
N
porselin seperti ditunjukkan dalam Rajah 2.6.
2.6.
The boiling tube is clamped horizontally and the middle part of the boiling tube is filled with porcelain chips as shown
in Diagram 2.6.
4. Serpihan porselin dipanaskan dengan kuat. Kemudian, wul kaca dihangatkan dari semasa ke semasa
untuk menghasilkan wap etanol.
PA
The unglazed porcelain chips are heated strongly. Then, the glass wool is warmed gently to vapourise the ethanol.
5. Pemanasan diteruskan dan gas yang terbebas dikumpul dalam dua buah tabung uji.
The heating continued and the gas released is collected in two test tubes.
6. Kira-kira 2 cm3 air bromin dititiskan ke dalam tabung uji pertama dan digoncang. Pemerhatian direkodkan.
About 2 cm3 of bromine water is added into the first test tube and the mixture is shaken well. The observation is
recorded.
7. Kayu uji bernyala didekatkan pada mulut tabung uji kedua. Pemerhatian direkodkan
direkodkan.
Lighted wooden splinter is placed close to the mouth of the second test tube. The observation is recorded.
1. Ujian/ Test Pemerhatian/ Observations
Air bromin Warna perang dilunturkan

Bromine water Brown colour decolourised
Kayu uji bernyala Terbakar dengan nyalaan kuning berjelaga

Lighted wooden splinter Burned with soot yellow flames
2. Pendehidratan etanol menghasilkan etena .

ethene
Dehydration of ethanol produces .
78
IV Asid Karboksilik/ Carboxylic Acid
1. Formula am bagi asid karboksilik ialah CnH2n+1COOH, di mana n = 0, 1, 2,...
The general formula of carboxylic acids is CnH2n+1COOH, where n = 0, 1, 2,..
2. Kumpulan karboksil, – COOH merupakan kumpulan berfungsi bagi asid karboksilik.
The functional group of the carboxylic acids is the carboxyl group, -COOH.
3. Sifat kimia asid etanoik:/ Chemical properties of ethanoic acid:
(a) Asid etanoik ialah asid lemah. Asid etanoik mengalami pengionan separa dalam air untuk menghasilkan ion
hidrogen .
Ethanoic acid is a weak acid. Ethanoic acid undergoes partial ionisation in water to produce hydrogen ions.
O O
IA
‒
R – C + H2O R – C – O + H3O +
(b) Kehadiran ion hidrogen , walaupun dalam kepekatan yang rendah, masih mampu memberikan
sifat keasidan kepada asid etanoik.
The presence of hydrogen ions, even in a low concentration, still contributes to its acidic properties to ethanoic
acid.
Ethanoic acid shows

and reactive metals.
AS
(c) Asid etanoik menunjukkan sifat kimia yang
dengan bes, karbonat logam dan logam reaktif.
similar
reaktif.
serupa
(d) Tindak balas antara asid etanoik dengan bes atau alkali ialah tindak balas
The reaction between ethanoic acid and a base or an alkali is a
dengan asid lain apabila bertindak balas
chemical properties as other acids when it reacts with bases, metal carbonates
neutralisation
peneutralan
reaction.
.
(e) Hasil tindak balas ialah garam karboksilat dan air. Garam karboksilat yang terbentuk dipanggil
etanoat .
N
The products are salt and water. The salt formed is called ethanoate .
Contoh/ Example:
CH3COOH + NaOH CH3COONa + H2O
Asid etanoik Natrium hidroksida Natrium etanoat Air
PA
Ethanoic acid Sodium hydroxide Sodium ethanoate Water
(f) Asid etanoik bertindak balas perlahan dengan logam reaktif untuk menghasilkan garam karboksilat
dan gas hidrogen .

Ethanoic acid reacts slowly with reactive metals to produce carboxylate salts and hydrogen gas.
Contoh/ Example:
2CH3COOH + Mg (CH3COO)2Mg + H2
Asid etanoik Magnesium Magnesium etanoat Hidrogen
Ethanoic acid Magnesium Magnesium ethanoate Hydrogen
(g) Asid etanoik bertindak balas perlahan dengan karbonat logam untuk menghasilkan garam karboksilat ,
air dan gas karbon dioksida .
Ethanoic acid reacts slowly with metal carbonates to produce carboxylate salts , water and
carbon dioxide gas.
Contoh/ Example:
2CH3COOH + CaCO3 (CH3COO)2Ca + H2O + CO2
Asid etanoik Kalsium karbonat Kalsium etanoat Air Karbon dioksida
Ethanoic acid Calcium carbonate Calcium ethanoate Water Carbon dioxide
79
B Memahami Ester
Understand Ester
I Sifat Fizik Ester/ Physical Properties of Esters
1. Ester ringkas adalah cecair tak berwarna dengan bau wangi yang menyenangkan.
The simple esters are colourless liquids with a sweet pleasant smell.
2. Semua ester adalah sebatian kovalen yang tidak larut dalam air.
All esters are covalent compounds which are insoluble in water.
3. Ester biasanya kurang tumpat daripada air (terapung di atas air).

Esters are usually less dense than water (float on water).
4. Ester adalah neutral dan tidak boleh mengkonduksikan elektrik.
IA
Esters are neutral and cannot conduct electricity.
II Formula Molekul, Formula Struktur dan Penamaan Ester Berdasarkan Sistem IUPAC
Molecular Formulae, Structural Formulae and Naming Esters Based on IUPAC System
1. Formula am bagi ester ialah CnH2n+1COOCmH22m+1, di mana n = 0, 1, 2,… dan m = 1, 2, 3, …

The general formula of esters is CnH2n+1COOCmH2m+1, where n = 0, 1, 2,… and m = 1, 2, 3, …
kumpulan karboksilat
2. Semua ester mengandungi
All esters contain
AS carboxylate group
sebagai kumpulan berfungsi.
as their functional group.
3. Struktur suatu ester terdiri daripada dua bahagian, iaitu satu daripada alkohol dan satu lagi daripada
asid karboksilik .
The structure of an ester consists of two parts, ie one from alcohol and the other one from carboxylic acid .
Contoh/ Example:
Rajah 2.7 menunjukkan formula struktur bagi metil etanoat yang terdiri daripada satu bahagian daripada asid
etanoik dan satu lagi daripada metanol.
Diagram 2.7 shows the structural formula of methyl ethanoate that consists of one part from ethanoic acid and the other part
N
from methanol.
H O H
H– C – C –O– C –H
H H
PA
Diperoleh daripada asid etanoik Diperoleh daripada metanol

acid, CH3CO
Derived from ethanoic acid Derived from methanol, CH3O
Rajah/ Diagram 2.7

4. Nama ester juga terdiri daripada dua bahagian
bahagian.
The name of an ester also consists of two parts.
(a) Bahagian pertama: Diambil daripada alkohol (kumpulan alkil).
First part: Taken from alcohol (the alkyl group).
Contoh/ Example:
• Metanol/ Methanol → metil/ methyl
• Etanol/ Ethanol → etil / ethyl
• Propanol/ Propanol → propil/ propyl
• Butanol/ Butanol → butil/ butyl
(b) Bahagian kedua: Diambil daripada asid karboksilik (tukar -oik kepada -oat)
Second part: Taken from carboxylic acid (change -oic to -oate)
Contoh/ Example:
• Metanoik/ Methanoic → metanoat/ methanoate
• Etanoik/ Ethanoic → etanoat/ ethanoate
• Propanoik/ Propanoic → propanoat/ propanoate
• Butanoik/ Butanoic → butanoat/ butanoate
80
Contoh/ Example:
Tindak balas asid propanoik dengan etanol menghasilkan ester yang dinamakan etil propanoat.
Reaction of propanoic acid reacts with ethanol produced an ester named as ethyl propanoate.
C2H5COOH + C2H5OH C2H5COOC2H5 + H2O

Asid propanoik Etanol Etil propanoat Air
Propanoic acid Ethanol Ethyl propanoate Water
C2H5CO OC2H5
Etanol/ Ethanol  etil/ ethy Propanoik/ Propanoic  propanoat/ propanoate
Etil propanoat
IA
Ethyl propanoate
Contoh/Example 7
Nama Formula molekul Formula struktur

Name
Etil metanoat
Ethyl methanoate
AS
Molecular formula
HCOOC2H5
Structural formula
O
H–C–O–C–C–H
H H
H H
H O H
Metil etanoat H–C–C–O–C–H
CH3COOCH3
Methyl ethanoate
H H
N
H O H H H
Propil etanoat H–C–C–O–C–C–C–H
CH3COOC3H7
Propyl ethanoate
PA
H H H H
H H O H H
Etil propanoat H–C–C–C–O–C–C–H
C2H5COOC2H5
Ethyl propanoate
H H H H
5. Ester dihasilkan melalui tindak balas pengesteran . Ester terbentuk apabila asid karboksilik bertindak
balas dengan alkohol menggunakan asid sulfurik pekat sebagai mangkin.
Esters are produced by an esterification reaction. An ester is formed when a carboxylic acid reacts with an
alcohol with concentrated sulphuric acid as the catalyst.
CnH2n+1COOH + CmH2m+1OH  CnH2n+1COOCmH2m+1 + H2O

Asid karboksilik Alkohol Ester Air
Carboxylic acid Alcohol Ester Water
81
AKTIVITI 2.4
Tujuan/ Aim:
Menyediakan pelbagai ester melalui pengesteran
Eksperimen Wajib
To prepare various esters through esterification

Bahan/ Materials:
Metanol, etanol, propanol, asid metanoik, asid etanoik, asid propanoik, asid sulfurik pekat, H2SO4, air
Methanol, ethanol, propanol, methanoic acid, ethanoic acid, propanoic acid, concentrated sulphuric acid, H2SO4, water
Radas/ Apparatus:
Kelalang dasar bulat, kondenser Liebig, silinder penyukat, kaki retort dan pengapit, tungku kaki tiga, kasa
dawai, penunu Bunsen, penyumbat dan salur penghantar
Rround-bottomed flask, Liebig condenser, stopper and delivery tube, measuring cylinder, retort stand and clamp, tripod
stand, wire gauze, Bunsen burner
IA
Air keluar Kondenser Liebig

Water out Liebig condenser
Air masuk
Water in
AS Kukus air
Water bath
Alkohol mutlak + asid

karboksilik glasial + asid
sulfurik pekat
Absolute alcohol
+ glacial carboxylic acid
+ concentrated
sulphuric acid
Rajah/ Diagra
Diagramm 2.8
1. Campuran 50 cm3 alkohol mutlak, 50 cm3 asid karboksilik glasial dan 5 cm3 asid sulfurik pekat, H2SO4
dipanaskan di bawah refluks seperti ditunjukkan pada Rajah 2.8.
A mixture of 50 cm3 of absolute alcohol, 50 cm3 of glacial carboxylic acid and 5 cm3 of concentrated sulphuric acid,
H2SO4 is heated under reflux as shown in Diagram 2.8.
N
2. Ester yang terbentuk diasingkan daripada campuran tindak balas balas secara penyulingan.
Ester formed is isolated from the reacting mixture by distillation.
3. Langkah 1 dan 2 diulang dengan pasangan alkohol dan asid karboksilik yang berlainan
berlainan.
Steps 1 and 2 are repeated by using different pairs of alcohol and carboxylic acid.
PA
1. Asid karboksilik glasial Alkohol mutlak Ester

Glacial carboxylic acid Absolute alcohol Ester
Asid metanoik Metanol Metil metanoat

Methanoic acid Methanol Methyl methanoate
Asid etanoik Etanol Etil ethanoat

Ethanoic acid Ethanol Ethyl ethanoate
Asid propanoik Propan-1-ol Propil propanoat

Propanoic acid Propan-1-ol Propyl propanoate
2. Hasil sulingan ialah cecair tak berwarna dan mempunyai bau wangi buah-buahan .
colourless fruity
The distillate is a liquid with a smell.
3. Cecair itu terapung di atas air.

floats
The liquid on water.
4. Tindak balas antara asid karboksilik glasial dengan alkohol mutlak boleh menghasilkan pelbagai
ester .
esters
Reaction between glacial carboxylic acid with absolute alcohol can produce various .
82
Uji Kendiri 2.3
1. Apakah hasil yang terbentuk apabila propena terbakar lengkap dalam udara?
What are the products formed when propene completely burnt in air?
Gas karbon dioksida dan air
Carbon dioxide gas and water.
2. Namakan proses untuk mengubah pentena kepada pentana. Jelaskan jawapan anda.
Name the process to converts pentene to pentane. Explain your answer.
Penghidrogenan. Alkena yang merupakan hidrokarbon tidak tepu akan mengalami tindak balas penambahan.
Alkena akan bergabung dengan hidrogen membentuk hidrokarbon tepu, alkana.
IA
Hydrogenation. Alkene is unsaturated hydrocarbon. It undergoes addition reaction. Alkenes combine with hydrogen to form
saturated hydrocarbon, alkanes.
3. Hitungkan peratus karbon mengikut jisim bagi heksena, C6H12 dan heksana C6H14. Berdasarkan nilai peratus yang
diperoleh, jelaskan mengapa heksena, C6H12 menghasilkan lebih jelaga berbanding heksana, C6H14 semasa pembakaran.
Calculate the percentage by mass of carbon for hexene, C6H12 and hexane, C6H14. Based on the percentage obtained, explain why
hexene, C6H12 produce more soot than hexane, C6H14 during combustion.
AS
[Jisim atom relatif/ Relative atomic mass: H = 1, C = 12]
Peratus karbon mengikut jisim dalam heksena:

Percentage of carbon by mass in hexene:
6 × 12
6(12) + 12(1)
× 100%
72
= × 100
84
= 85.71 %
N
Peratus karbon mengikut jisim dalam heksana:
Percentage of carbon by mass in hexane:
6 × 12
× 100%
6(12) + 14(1)
PA
72
= × 100
86
= 83.7 %
Heksena terbakar dengan nyalaan lebih berjelaga berbanding heksana kerana mempunyai peratus karbon
mengikut jisim yang lebih tinggi.
Hexene burns with a sootier flame than hexane because hexene contains a higher percentage of carbon by mass.
2.4 Isomer dan Penamaan Mengikut Tatanama IUPAC

Isomer and Naming According to IUPAC Nomenclature
A Keisomeran Struktur
Structural Isomerism
1. Sebilangan molekul organik mempunyai banyak cara untuk mengikat atom-atomnya bersama. Fenomena ini dikenali
sebagai keisomeran .
Some molecules of organic compounds have many ways to join the atoms together. This phenomenon is known as
isomerism .
83
2. Keisomeran struktur ialah fenomena di mana dua atau lebih molekul mempunyai formula molekul yang
sama tetapi formula struktur yang berbeza
Structural isomerism is the phenomenon whereby two or more molecules are found to have the same molecular formula
but different structural formulae .

3. Molekul-molekul ini dipanggil isomer.
These molecules are called isomers.
4. Atom-atom karbon dalam suatu molekul dapat diikat dengan dua cara iaitu, rantai lurus dan
rantai bercabang .
Carbon atoms in a molecule can be joined together by two ways, straight chain and branched chain .
5. Dalam molekul berantai lurus, atom-atom karbon diikat bersama dalam satu baris untuk menghasilkan molekul yang
terpanjang.
IA
In a straight-chain molecule, carbon atoms are joined together in a row to produce the longest molecule it could be.
6. Rajah 2.9 menunjukkan bagaimana atom-atom karbon diikat dalam suatu molekul berantai lurus
lurus.
Diagram 2.9 shows how carbon atoms join together in a straight-chain molecule.
–C–C–C–C–
Rajah/ Diagra
Diagramm 2.9
7. Dalam molekul yang mempunyai rantai bercabang,

bercabang, satu atau lebih atom karbon akan menjadi rantai sisi bagi
molekul itu.
AS
In a branched-chain molecule, one or more carbon atoms will become the side chain of the molecule.
8. Rajah 2.10 menunjukkan bagaimana atom-atom karbon diikat bersama dalam molekul yang mempunyai rantai
bercabang dengan empat atom karbon.
Diagram 2.10 shows how carbon atoms join together in a branched-chain molecule with four carbon atoms.
–C–C–C–
–C–
Rajah/ Diagra
Diagram 2.10
N
9. Rantai sisi biasanya ialah kumpulan alkil dengan formula am CnH2n+1, di mana n = 1, 2, 3, ......
Side chains are usually alkyl groups with the general formula CnH2n+1, where n = 1, 2, 3....
10. Jadual di bawah menunjukkan nama bagi beberapa kumpulan alkil.
The table below shows the names of some of the alkyl groups.
PA
Formula Nama kumpulan alkil

Formula Name of alkyl group
Metil
– CH3
Methyl
Etil
– C2H5
Ethyl
Propil
– C3H7
Propyl
Butil
– C 4H 9
Butyl
84
B Struktur Isomer
Structure of Isomers
I Isomerism dalam alkana/ Isomerism in alkanes
1. Tiga ahli pertama dalam alkana hanya mempunyai satu cara untuk mengikat atom-atom karbonnya. Jadi, molekul-
molekul ini tidak mempunyai isomer.
The first three members in alkanes have only one way to join the carbon atoms. Therefore, there are no isomers for these
molecules.
2. Butana, C4H10 mempunyai 2 isomer: 1 molekul berantai lurus dan 1 molekul rantai bercabang.
Butane, C4H10 has 2 isomers: 1 straight-chain and 1 branched-chain molecules.
3. Pentana, C5H12 mempunyai 3 isomer: satu molekul berantai lurus dan dua molekul rantai bercabang.
Pentane, C5H12 has 3 isomers: 1 straight-chain and 2 branched-chain molecules.
IA
Contoh/Example 8
Formula
Formula struktur Bilangan isomer
molekul Structural formula Number of isomers
Molecular formula
Butana/
Butane,
C4H10
AS H H H H
H–C–C–C–C–H
H H H H
H
H–C–C–C–H
H
H–C–H
H H H
H
2
n-butana 2-dimetilpropana
n-butane 2-methylpropane
N
H
H–C–H
H H H
PA
H–C–H H–C–C–C–H
Pentana/
Pentane, H H H H H H H H H H 3
C5H12 H–C–C–C–C–C–H H–C–C–C–C–H H–C–H
H H H H H H H H H H
n-pentana 2-metilbutana 2,2 – dimetilpropana
n-pentane 2-methylbutane 2,2 – dimethylpropane
II Isomerism dalam alkena/ Isomerism in alkenes

1. Dua ahli pertama dalam alkena hanya mempunyai satu cara untuk mengikat atom-atom karbon. Oleh sebab itu,
molekul-molekul ini tidak mempunyai isomer.
The first two members in alkenes have only one way to join the carbon atoms. Therefore, there are no isomers for these
molecules.
2. But-1-ena, C4H8 mempunyai 3 isomer: 1 molekul berantai lurus, 1 molekul ikatan ganda dua antara atom karbon
dan 1 molekul rantai bercabang.
But-1-ene, C4H8 has 3 isomers: 1 straight-chain, 1 carbon-carbon double bond and 1 branched-chain molecules.
3. Pent-1-ena, C5H10 mempunyai 5 isomer: 1 molekul berantai lurus, 1 molekul ikatan ganda dua antara atom
karbon dan 3 molekul rantai bercabang.
Pent-1-ene has 5 isomers: 1 straight-chain, 1 carbon-carbon double bond and 3 branched-chain molecules.
85
Contoh/Example 9
Formula
Molecular formula
H H H H H H H H CH3 H
H–C=C–C–C–H H–C–C=C–C–H H–C–C=C–H
Butena/
Butene H H H H H H 3
C4H8 But-1-ena But-2-ena 2-metilpropena
But-1-ene But-2-ene 2-methylpropene
IA
H–C–H
H H H H H H H H H H H H H
H–C=C–C–C–C–H H–C–C=C–C–C–H H–C=C–C–C–H
H H H H H H H H
Pent-1-ena AS Pent-2-ena 2-metilbut-1-ena
Pent-1-ene Pent-2-ene 2-methylbut-1-ene
Pentena/
Pentene, 5
C5H10 H
H H–C–H
H H H–C–H H H H H
H – C = C – C – C – H H–C–C=C–C–H
H H H H
3-metilbut-1-ena 2-metilbut-2-ena
3-methylbut-1-ene 2-methylbut-2-ene
N
III Isomerism dalam alkohol/ Isomerism in alcohols

1. Dua ahli pertama alkohol tidak mempunyai isomer.
There are no isomers for the first two alcohol members.
2. Propanol, C3H7OH mempunyai 2 isomer disebabkan kedudukan berbeza kumpulan hidroksil, -OH dalam rantai
PA
lurus.
Propanol, C3H7OH has 2 isomers due to different positions of hydroxyl group, -OH in the straight chain.
3. Butanol, C4H9OH mempunyai 4 isomer: rantai lurus, kedudukan kumpulan hidroksil, -OH dan dua rantai
bercabang yang berlainan.
Butanol, C4H9OH has 4 isomers: the straight chain, the position of hydroxyl group, -OH and two different branched chains.
Contoh/Example 10
Formula
Molecular formula
H H H H H H
H–C–C–C–H H–C–C–C–H
Propanol/ O H H H O H
Propanol, 2
C3H7OH H H
Propan-1-ol Propan-2-ol
Propan-1-ol Propan-2-ol
86
H H H H H H H H
H–C–C–C–C–H H–C–C–C–C–H
O H H H H O H H
H H
Butan-1-ol Butan-2-ol
Butan-1-ol Butan-2-ol
Butanol/
H H
IA
Butanol, 4
C4H9OH H–C–H H–C–H
H H H H
H–C–C–C–H H–C–C–C–H
O H H H O H
H H
C
AS
2-metilpropan-1-ol
2-methylpropan-1-ol
Kegunaan Setiap Siri Homolog dalam Kehidupan Harian

Uses of Each Homologous Series in Daily Life
2-metilpropan-2-ol
2-methylpropan-2-ol
1. Alkana/ Alkanes
(a) Gas masak ialah campuran propana dan butana .
Cooking gas is a mixture of propane and butane .
N
(b) Campuran ini disimpan dalam bentuk cecair di bawah tekanan (LPG- liquefied petroleum gas)
supaya lebih banyak boleh disimpan di dalam tangki gas dan mudah diangkut .
This mixture is kept in the form of liquid under pressure (LPG- liquefied petroleum gas) so that more can be
PA
stored in the tank and easy to transport .

2. Alkena/
Alkena/ Alkenes
(a) Gas etena diguna dalam industri untuk mempercepatkan buah-buahan masak.
Ethene gas is used in industry for ripening fruits.
(b) Walau bagaimanapun, buah pisang yang masak tidak patut disimpan bersama buah-buahan yang lain. Gas
etena daripada buah pisang yang masak akan menyebabkan buah-buahan lain cepat
masak dan rosak .

However, ripen bananas should not be stored together with other fruits. Ethene gas from ripen bananas will
causes other fruits to ripen prematurely and causes spoilage .
3. Alkohol/ Alcohol
(a) Alkohol dalam bentuk gliserol terdapat dalam losyen kulit.
Alcohol in the form of glycerol are found in skin lotions.
(b) Mentol ialah contoh alkohol semula jadi yang digunakan dalam ubat gigi .
Menthol is an example of natural alcohol used in toothpaste .
(c) Etanol daripada penapaian
jagung atau tebu boleh digunakan sebagai bahan api bagi
kenderaan kerana terbakar dengan nyalaan biru tanpa berjelaga.
Ethanol from the fermentation of corn or sugar cane can be used as fuel for transportation because it
burns with a blue flame without soot.
87
(d) Kuantiti alkohol yang kecil di dalam badan manusia boleh menjadi sumber tenaga . Namun,
kuantiti alkohol yang besar boleh mengganggu sistem saraf .
Small quantities of alcohol in a human body can be as a source of energy but in large quantities, it may disrupts
the human nervous system.
(e) Individu yang mabuk akibat minuman beralkohol akan hilang kawalan otot serta keseimbangan dan kebolehan
mental.
A drunkard will lose muscle control as well as balance and mental control.
(f) Pengambilan alkohol yang berlebihan dalam jangka masa yang panjang boleh menyebabkan ketagihan
dan merosakkan kesihatan.
Excessive alcohol consumption over a long period of time can lead to
addiction and health damage.
(g) Alat pengesan aras wap alkohol yang digunakan terhadap pemandu yang disyaki mabuk mengandungi larutan
IA
kalium dikromat(VI) berasid . Larutan ini akan berubah warna daripada jingga ke
hijau dengan kehadiran alkohol.
Alcohol vapour level detectors used on suspected drunk drivers contain an acidified potassium dichromate(VI)
solution. This solution will change colour from orange to green iinn the presence of alcohol.
4. Asid karboksilik/ Carboxylic acids
(a) Cuka yang kita guna sebagai bahan
AS perasa dalam masakan dan larutan dalam jeruk merupakan
asid etanoik .
The vinegar that we used as a seasoning in cooking and solutions in pickles is ethanoic acid .
(b) Buah oren mengandungi asid sitrik .
Oranges contain citric acid.
5. Ester/ Esters
(a) Etil butanoat yang berbau seperti nanas digunakan untuk memproses kulit haiwan
dalam industri.
Ethyl butanoate that smells like pineapple is used in tanning of animal skin in industry.
N
(b) Ester semula jadi terdapat dalam daun pandan, kulit buah-buahan, serai dan bunga-bunga yang wangi.
Natural esters are found in the screw pine, fruit skins, lemon grass and flowers of plants.
(c) Lemak dan minyak ialah ester. Vitamin A, D, E dan K yang larut dalam lemak akan dicerna,
diserap dan dipindahkan bersama lemak. Lemak juga merupakan sumber asid lemak yang diperlukan dalam diet.
PA
Fats and oils are esters. Vitamins A, D, E and K are soluble in fats , so they need to be digested, absorbed and
transferred together with fats. Fats are also the source of fatty acids required in diet.
(d) Lemak diperlukan untuk mengekalkan kulit dan rambut yang sihat, melindungi
organ dalaman, mengekalkan suhu badan dan menggalakkan fungsi
sel yang sihat.
Fat is needed to maintain healthy skin and hair , protect inner organs , maintain
body temperature and promote healthy cell function.
(e) Lemak merupakan simpanan tenaga bagi badan. Lemak diurai untuk menghasilkan
gliserol dan asid lemak .
Fat is an energy stored for the body. Fats are broken down to produce glycerol and
fatty acids .
(f) Minyak kelapa sawit yang tidak tepu boleh dipadatkan menjadi marjerin melalui proses penghidrogenan
pada suhu 180 °C dengan menggunakan mangkin nikel .

Unsaturated palm oil can be solidified into margarine through a hydrogenation process at 180 °C
by using nickel catalyst.
88
Uji Kendiri 2.4
1. Berikut adalah formula struktur bagi dua isomer.
The following are structural formula of two isomers.
H H H H H H
H– C – C – C –H H– C – C – C –H
H H Br H Br H
IA
Namakan kedua-dua isomer dan jelaskan secara ringkas cara penamaan dilakukan.
Name both isomers and briefly describe how the naming is done.
Bromopropana. Kedua-dua mempunyai formula molekul C3H7Br iaitu mempunyai 1 atom bromin bromo-,
3 atom karbon pro dan tepu -ana.

Bromopropane. Both have molecular formula C3H7Br ie one bromine atom bromo-, 3 carbon atoms pro and
saturated -ane.
AS
2. Mengapakah alkohol digunakan sebagai pelarut dalam ubat-ubatan?
Why is alcohol used as the solvent in medications?
Alkohol boleh larut campur dengan air dan melarutkan sebatian kovalen.
Alcohols are soluble in water and can dissolve covalent compounds.
3. Nyatakan ciri-ciri yang menyebabkan etanol sesuai digunakan sebagai pelarut dalam minyak wangi berbanding air.
State the properties that make ethanol suitable for use as a solvent in perfumes rather than water.
Takat didih rendah, mudah meruap, cepat kering dan tidak membasahkan pakaian
Low boiling point, volatile, quick to dry and not wet your clothes
N
4. Jelaskan secara ringkas mengapa seorang pelari jarak jauh akan merasa teramat letih selepas menamatkan lariannya?
Explain briefly why a long-distance runner will feel extremely fatigue after finishing his run?
Asid laktik ialah sejenis asid karboksilik yang akan dihasilkan oleh tubuh apabila seorang itu melakukan aktiviti
fizikal. Pelari itu akan merasa letih sehingga tubuhnya mengubah semua asid laktik itu kepada air dan karbon dioksida.
PA
Lactic acid is a type of carboxylic acid that will be produced by the human body when a person performs physical activity.
The runner feels tired until his body converts all the lactic acid into water and carbon dioxide.
5. Berdasarkan formula struktur di bawah, namakan jenis asid. Jelaskan jawapan anda.
Based on the structural formula below, name the type of acid. Explain your answer.
CH3 – (CH2)7 – CH = CH – (CH2)7 – COOH
Asid lemak mono tidak tepu. Asid karboksilik berantai panjang asid lemak. Satu ikatan dubel mono-.
Ikatan ganda dua C = C asid tidak tepu
Mono-unsaturated fatty acid. Long chain carboxylic acid fatty acid. One double bond mono-. Double bond C = C
unsaturated
6. Mengapakah ubat aspirin dianggap sebagai ester?

Why is aspirin considered an ester?
Aspirin mempunyai kumpulan berfungsi –COO–
Aspirin has the functional group –COO–
89

Archivetemp02 Modul A + Kimia Tg5 - Bab 2

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Archivetemp02 Modul A + Kimia Tg5 - Bab 2

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Bab

2.1 Jenis-jenis Sebatian Karbon

A Memahami Sebatian Karbon

4. Sebatian tak organik ialah sebatian yang diperoleh daripada

benda bukan hidup

. Examples of organic compounds are petroleum,

yang mengandungi unsur

sources of hydrocarbons are coal, petroleum and natural gas.

5. Bahan api alternatif:/ Alternative fuels:

(d) daripada tebu atau jagung

Gas petroleum Kegunaan pecahan petroleum

1 Use of petroleum fractions

Rajah/ Diagram 2.1

Pecahan Takat lebur Bilangan atom karbon per molekul

bermangkin akan memecahkan molekul hidrokarbon rantai panjang menjadi molekul

A Menerangkan Siri Homolog

Siri homolog Formula am Kumpulan berfungsi

B Formula Molekul, Formula Struktur dan Menamakan Ahli Siri Homolog

Number of carbon atoms Root name

Siri homolog/ Homologous series: Alkana/ Alkanes

Formula am/ General formula: CnH2n+2

Bilangan atom karbon Nama Formula molekul Formula struktur

Siri homolog/ Homologous series: Alkena/ Alkenes

Formula am/ General formula: CnH2n

Bilangan atom karbon Nama Formula molekul Formula struktur

Siri homolog/ Homologous series: Alkuna/ Alkyne

Formula am/ General formula: CnH2n + 2

Bilangan atom karbon Nama Formula molekul Formula struktur

6. Penamaan alkohol rantai lurus berdasarkan sistem IUPAC:

Siri homolog/ Homologous series: Alkohol/ Alcohol

Formula am/ General formula: CnH2n+1 OH

Bilangan atom karbon Nama Formula molekul Formula struktur

7. Penamaan rantai lurus asid karboksilik berdasarkan sistem IUPAC

Siri homolog/ Homologous series: Asid karboksilik/ Carboxylic acid

Formula am/ General formula: CnH2n+1 COOH

Bilangan atom karbon Nama Formula molekul Formula struktur

C Sifat Fizik Sebatian dalam Siri Homolog

C10H22 142 –30 179 0.7300

5. Empat ahli pertama merupakan gas.

4. Empat ahli pertama merupakan gas.

III Alkuna/ Alkynes

ahli pertama adalah gas,

Jisim molar Takat lebur Takat didih

4. Alkohol larut dalam air dan pelarut organik . Keterlarutan alkohol

Nama Formula molekul Takat didih

Keterlarutan dalam air

Name Molecular formula Boiling point (oC) Solubility in water

Asid metanoik Sangat larut

Asid propanoik Sangat larut

Asid butanoik Sangat larut

Asid pentanoik Sangat larut

Asid heksanoik Sangat larut

(b) Sebatian kovalen yang tidak larut air.

(c) Kurang tumpat

2.3 Sifat Kimia dan Saling Pertukaran antara Siri Homolog

A Sifat Kimia Setiap Siri Homolog

2. Pembakaran alkana:/ Combustion of alkanes:

AS CH2Cl2 + Cl2  CHCl3 + HCl

A Pembakaran (kejelagaan)/ Combustion (sootiness)

Rajah/ Diagram 2.2

Hidrokarbon Pemerhatian Inferens

Heksana Nyalaan kuning berjelaga. Peratus kandungan karbon

Heksena Nyalaan kuning dan lebih berjelaga. Peratus kandungan karbon