Manunulat:

Cresencia Cavalida-Panot
Isabelita Divinagracia-Garcia
Merazil Gabutero-Villarez
Jessa Grafe-Valencia
Consuelo Baldoza-Uy
Jesusa Bon-Gainsan
Nenita Yanoc-Tura
Aidelyn Durango Dela Peña

Tagamasid
Dr. Renante A. Juanillo

Taga-desinyo
Airus Lee T. Cabrera
John Alcie D. Valencia
Reserbado ang Lahat ng Karapatan
Ang tekstong ginamit sa aklat na ito ay nanggaling sa mga aklat ng DepEd at iba
pang mga sanggunian na kinilala ng mga manunulat ang pinanggalingan sa hangaring
matulungan ang mga kaguruan ng dibisyon upang mapadali ang pagtuturo ng
asignatura at lubos na malinang ang kompetensing nakasaad sa kurikulum. Kung sadya
mang may maitutulong ang sanayang aklat na ito sa araw-araw na pagtuturo, mangyari
po lamang na ipagbigay alam sa dibisyon ang kagustuhang gamitin ito. Hindi po
ipinagkakait ang paggamit nito, subalit, karapatan ng dibisyon ang malaman ang
paggamit at pagtangkilik.
Paunang Salita
1
2
3
 Ang mga nanlalamang sa kapwa o yong mga tuso ay may katapat din.

Kung nakapanlalamang man sa isa o dalawang beses ay may pagkakataon din na may nakahihigit pa sa kanya.

4
5
6
 

7
 


8
9
10
 * Ang pagtangkilik at paggamit ng mga produktong Pinoy ay pagpapakita ng pagiging
makabansa, pagmamahal at pagmamalaki sa bayan.

* Sa mga produktong nakatala ay napapangkat-pangkat ang mga ito sa sumusunod na;

*pangngalang pambalana – tumutukoy sa karaniwang ngalan ng tao,hayop, bagay, lugar
at pangyayari, nagsisimula sa maliit na titik.
* pangngalang pantangi- tumutukoy sa tanging ngalan ng tao,hayop,bagay,lugar at
pangyayari at nagsisimula sa malaking titik.
* pangngalang konkreto – tumutukoy sa mga bagay na nakikita at nahahawakan.
* pangngalang di-konkreto – hindi nakikita at nahahawakan,nanatili lang sa diwa at
isipan.
* pangngalang lansakan – nangangahulugan ng dami o bilang na pinagsama-sama ngunit
ang bilang ay walang katiyakan.

11
12
13
14
15
16


17
18
19
20


21







22



23
 Ang panghalip ay bahagi ng pananalitang ginagamit na panghalili sa pangngalan.
Panghalip Panao – ay ang panghalip na humahalili sa pangngalang tao.
Tatlong Kaukulan ng Panghalip;
1. Palagyo – panghalip na panaongg ginagamit na simuno at kaganapang pansimuno ng
pangungusap.
Hal. Ako,ikaw,ka,siya,kita,tayo,kami,kayo,sila

2. Paari – panghalip panaong kumakatawan sa taong nagmamay-ari ng bagay.

Hal. Akin, iyo, kanya, atin,amin,inyo, kanila
3. Paukol o Palayon – panghalip na panaong ginagamit bilang layon ng pang-ukol at
tagaganap ng pandiwang nasa tinig balintiyak.
Hal. Ko,mo, niya, natin, ninyo, natin, naming, nila

24
25
26
27
28
29
 Panghalip Pananong

Ang panghalip na Pananong ay pamalit sa pangngalan sa paraang patanong. Ito’y

maaaring isahan o maramihan.
Narito ang mga panghalip na pananong at ang kinakatawan ng bawat isa.

Isahan Maraamihan Kinakatawan

Sino sino-sino tao
Ano ano-ano bagay/pangyayari
Nino nino-nino tao
Kanino kani-kanino tao
Alin alin-alin pinipili
Ilan ilan-ilan nabibilang
Magkano magka-magkano halaga
Gaano gaa-gaano nasusukat/natitimbang
Saan saan-saan lugar/pook

30
 ₱

31
32
33
34
35
36
37
38


39






40
41



42
43
44





45
46
47
 Para maintindihan ang mga mahihirap at di-kilalang
salita ay malalaman natin ang iba’t- ibang sanggunian;
diksyunaryo, ensayklopidya, at ang atlas.
Ang diksyunaryo ay nagbibigay kahulugan at
bigkas ng isang salita. Ang ensayklopidya ay nagbibigay
ng pinagsama-samang impormasyon mula sa iba’t-
ibang sangay ng karunungan tungkol sa isang paksa.

48
49
50




51






52


53
 May sadyang lalagyan ng kard katalog sa
mga aklatan. Hindi ka magpapaikot-ikot
sa paghahanap ng aklat na kailangan mo
kung alam mong gumamit ng kard
katalog.
Bawat bahagi ng aklat ay may
mahalagang impormasyong ibinibigay.

54
 






55
56
57
58




59
 


Ang panghalip ay bahagi ng pananalita na ginagamit bilang

panghalili sa mga pangngalan upang maiwasan ang pag-uulit-ulit
nito.

Panghalip na Panaong Paari

Panauhan Kailanan

Isahan Dalawahan Maramihan

Taong Nagsasalita Akin/ko Atin/natin Atin/natin
Amin/namin
Taong kausap Iyo/mo Inyo/ninyo Inyo/ninyo
Taong pinag-usapan Kanya/ niya Kanila/nila Kanila/nila

60
61
62




63
64
65





66
 Kailangang may pamagat ang bawat akda. Ang ibinigay na
pamagat sa akda ay naayon sa paksang tinatalakay.

Narito ang dapat tandaan sa pagbibigay ng pamagat sa isang akda.

1. Gawing maikli; isa hanggang limang salita lamang

2. Kailangang makatawag- pansin sa mambabasa.

3. Tiyaking may kaugnayan sa paksa o temang tinatalakay.

4. Isulat sa malaking titik ang mahahalagang salita.

67
68
69
-

70
-

71
72


73
 Ang mga katangian ng isang tauhan sa

kuwento ay makikilala sa pamamagitan

ng kanyang sinabi at ikinilos.

Makikilala ang ugali at asal ng tauhan ayon

sa ikinikilos at pananalita.

74
75
76
77



78
 Ang diary o talaarawan ay tala ng mga karanasan sa araw-araw.
May petsa ito at sa ibaba nito ay nakasulat ang mga ginawa.

Sa pagsusulat ng talaarawan ay ginagamitan din ito ng mga

panghalip.

79



80
√

81







82
83




84


Mayroon talagang mga babasahin o kuwento na bitin ang wakas,

kahit sa mga pelikula sa sine o mga palabas sa TV ay may mga
pagkakataon na hindi natin nagugustuhan ang wakas nito.

Bawat isa sa atin ay may naiisip na wakas kailanma’t bumasa

tayo ng isang kuwento. May ninanais tayong wakas na minsa’y hindi
siyang nangyayari. Wika nga’y gumagawa tayo ng hinuha.





85
86
87
88


89
90
91
Mahalaga ang panghihiram ng mga salita sapagkat makatutulong sa pagpapayaman ng ating
bokabularyo o talasalitaan.

92
93
94
95
96
97
98
Mahalaga ang panghihiram sapagkat makatutulong sa pagpapayaman ng ating
bokabularyo o talasalitaan.

99
100
101
102
103
104
105
 Ang pangkalahatang sanggunian ang magagamit mo kung nais mong
malaman ang tungkol sa isang paksa, sitwasyon o lugar.

106
107
108
109
110
 ¶

Kailangang sundin ang mga paraan sa pagsulat ng idiniktang mga salita

upang maintindihan at maiwasan ang pagkakamali sa pagsulat.

111
112
113
114
115
116
117
118
¶ Ang mabuting gawa sa kapwa ay tiyak na susuklian o may kapalit na kabutihan. Sa
ating buhay, mararapat na pulos kabutihan ang ating “itanim.”

119
120
121
122
123
124
 Ang Panghalip na panaklaw ay may tiyakan na nagsasaad ng kaisahan at
nagsasaad ng dami o kalahatan. Mayroon din di tiyakan na nangnangahulugan
nang hindi katiyakan ng pinag usapan.

125
126
127
128
129
130
131
Nagiging pormal na kwento ang ginawa mo kapag sinunod mo ang lahat
ng hakbang para sa pagsulat ng kwento.

132
133
134
135
136
137
138
Nagiging pormal na kwento ang ginawa mo kapag sinunod mo ang lahat
ng hakbang para sa pagsulat ng kwento.

139
140
141
142


143
144
145
Kapag naging mabuti ang iyong pakikinig, makukuha mong lahat ang
mpormasyon at maari mong ilahad sa ibang hindi nakapakinig.

146


147
148
149
150
151
 Malalaman natin ang kahulugan ng isang salita batay sa paggamit nito sa
pangungusap.

152
153
154
155
156
157
158
Sa mapanuring pagbabasa ay madaling mo masasagot ang mga tanong na bakit at
paano.

159
160
161
162
163
164
165
166
¶

Ang paghinuha ay nababatay sa naunang pangyayari

167
168
169
170
171
172
173
¶ Matutulungan ang mga mambabasa sa paghahanap ng mga aklat sa aklatan

174
175
F6PN-IIa-g-3.1

F60L-IIa-e-4

176
177
178


Pansinin ang mga salitang ginamit nina Linda at Alex sa usapan.

Hagdan-hagdan matataas malapit mabango

Masisipag sariwa malinis maitim

Ano ang ipinahahayag ng mga salitang ito?

Sa paglalarawan ng isang tao, bagay, lugar o pangyayari, inilalahad ang mga katangiang taglay nito. Ito ay
nagagawa natin sa pamamagitan ng mga pang-uring panlarawan.

Pansinin ang mga pang-uri sa mga pangungusap sa ibaba.

Puti ang damit ko.

Bilog ang salamin niya.

179
 Si Inay ay larawan ng isang babaeng Pilipina. Siya ay may mahaba at maitim na buhok. Bilog ang
kaniyang maningning na mga mata bagama’t hindi katangusan ang kaniyang ilong. Siya ay may mapupula
at maninipis na labi. May pantay at puting- puting mga ngipin. Bagama’t medyo maliit siya, balingkinitan
ang kaniyang katawan. Kulay morena ang kutis niya. Larawan siya ng isang tunay na Pilipina.

180
181
F6RC-IIa-4
F4A-0a-j-1

182
-

183
184
185
186
 Ang dayagram sa ibaba ay tinatawag na Character Profile. Ipinapakita nito ang taglay na
pisikal na anyo ng tauhan at katangian sa kwento batay sa kanyang mga kilos, damdamin at
pananalita.

Ang setting Map sa ibaba ay tumutulong sa pagtukoy ng tagpuan – lugar at panahon ng

pinangyarihan sa kwento.

187
188
189
190
Internet Connection, Laptop, Speaker at Projector

191
192
193
 Mainam na gabay ang pag-uugnay sa sariling karanasan sa kwentong napakinggan
upang mas lalong maintindihan ang teksto. Sa paglalahad ng karanasan, nabibigyan mo ng
halaga ang mga pangyayari sa iyong buhay, maganda man ito o hindi.

194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
balat ng prutas bituka ng isda mga piraso ng artpaper

papel na may sulat plastic na bote straw

lata ng gatas tuyong dahon plastic bag

karton putol-putol na kahoy lumang dyaryo

207
208
 Isang paraan ng pag-unawa ang pag-alaala sa mga detalye ng binasa.

Ang mga tanong na ANO, SINO, ALIN at SAAN ay tungkol sa detalye.

Nagagamit rin ang iba’t – ibang graphic organizer bilang paraan tungo sa maayos na
pagtatala ng mga detalye.

209
210
211
212
213
214
215
216
 PAGBUO NG ANTAS PAHAMBING NA PANG-URI

Pang-uri ang tawag sa mga salitang naglalarawan o tumuturing sa tao, bagay, pook,
hayop at pangyayari. Ang pang-uri ang nagbibigay katangian sa mga pangngalan at panghalip.
Ginagamit natin ang ating mga pandama sa paglalarawan.
Sa tulang kababasa lamang, inihambing ang tao sa mga hayop. Maaaring magkatulad ang
kanilang katangian.

1. Kung pantay ang katangian ng dalawang pinaghahambing maaaring gamitin ang kasing-,
kasin-, kasim-, magkasing-, at magkasim-.
Halimbawa:
Kasimputi mo ang labanus.
Kasintulin mo ang kuneho.

2. Maari ring ulitin ang pangalan ng pinagtutularan. Ito ay isang uri din ng paghahambing.
Halimbawa:

Sarahng-Sarah kung siya ay kumanta.

Angelikang-Angelika ang mukha niya.

3. Ginagamit ang mas, lalo at higit kung nakahihigit ang katangian.

Halimbawa:
Mas mabuti si Luisa kaysa sa bunso niyang kapatid.
Higit na maputi si Lora ngayon.

217
218
 PAGBUO NG ANTAS PASUKDOL NA PANG-URI

1. Sa pagbuo ng antas pasukdol na pang-uri, ginagamit ang mga panlaping pinaka-

at napaka-.

Halimbawa:
-napakasulit
-pinakasulit

2. Maaari ring gamitin ang reyna, ubod, saksakan, sobra, nuno, hari at lubha.

Halimbawa:
-reyna ng liit
-ubod ng laki
-saksakan ng ganda
-sobrang kuripot
-nuno ng sipag
-hari ng yabang

3. Maaari rin namang gumamit ng kay at pag-uulit ng pang-uri ay nagsasaad din ng

pasukdol na antas.

Halimbawa:
-Kaybuti-buti mo, iha.
-Kaybilis-bilis mo.

4. Maaari ring gamitin ang super na ikakabit sa salitang-ugat.

Halimbawa:
-super-tangkad
-super-liit

219


220
221
 F6SS-IIc-8

SUMUSUPORTANG DETALYE
SUMUSUPORTANG DETALYE

PANGUNAHING IDEYA PAKSA

SUMUSUPORTANG DETALYE

222
223
224
SUMUSUPORTANG DETALYE SUMUSUPORTANG DETALYE

PANGUNAHING IDEYA PAKSA

SUMUSUPORTANG DETALYE

225
226
227
 Uri ng Balangkas
1. Sa papaksang balangkas, ang pangunahing kaisipan at ang mga sumusuportang detalye ay
nakalahad nang papaksa.
Halimbawa:
I. Kapanganakan
A. Ikalawang anak
B. Agosto 31, 1907
C. Iba, Zambales

2. Ang papaksang balangkas ay maaaring gawing pangungusap na balangkas.

Halimbawa:
I. Ipinanganak si Ramon Magsaysay sa mag-asawang Exequiel at Perfecta Magsaysay.
A. Si Ramon Magsaysay ay ikalawa sa walong anak ng kanyang mga magulang.
B. Ipinanganak siya noong Agosto 31, 1907.
C. Isinilang siya sa Iba, Zambales.
Ang balangkas ng isang kwento o sanaysay ay binubuo ng mahahalagang pangyayari bilang
pangunahing paksa at maliliit na detalye na sumusuporta sa mga pangunahing paksa.

Mahalagang matukoy mo ang pangunahing kaisipan ng isang akda at ang mga detalyeng
sumusuporta rito sa paggawa ng isang balangkas para rito.

Pormat na laging sinusunod sa pagbabalangkas:

_ __ (Pamagat)______

I. Pangunahing kaisipan 1
A. Sumusuporyang detalye
B. Sumusuportang detalye
1. Ikalawang antas ng sumusuportang detalye
2.

II. Pangunahing kaisipan 2

A. _____________________________________________
1. ________________________________________
2. ________________________________________

B. ______________________________________________

228
229
230
231
 F4A-0a-j-1

232





233
234
 ANYO NG PORMAL NA DEPINISYON NG SALITA

SPECIES (Salita) + GENUS (grupo/pangkat/uri ng kinabibilangan) + DIFFERENTIA

(KAIBAHAN MULA SA IBA)

SPECIES GENUS DIFFERENTIA

Ang pangulo ay ang pinakamataas na opisyal sa isang bansa.

Ang palasyo ay tahanan ng hari, emperador, pangulo at ang

iba pang may mataas na
katungkulan.

Ang Pilipinas ay isang bansang matatagpuan sa Timog-Silangang

Asya.

Ang heograpiya ay ang salik ng pag-aaral tungkol sa kaugnayan ng katangiang

pisikal ng lupa at ng mga gawain ng
tao.
GENUS ang bahagi ng pormal na depinisyon kung aling kategorya nabibilang ang isang tao,
bagay, lugar o pangyayari na binbigyang kahulugan.

Sa DIFFERENTIA naman naipapaliwanag ang katangiang naghihiwalay ng salita sa ibang

salitang nabibilang sa kategorya o pangkat.

235
236
237
238
239
240
241


242
 

243
 Paggamit ng Magagalang na Pananalita na angkop sa iba`t ibang sitwasyon
Ang magagalang na pananalita ay ginagamit sa iba’t ibang paraan. Sa kabuuan, ang paggamit
ng mga ito ay nagpapakita ng respeto at paggalang sa kausap.
1. Sa Pagbati
Halimbawa:
Magandang Umaga po!
Magandang Gabi po!
Kumusta na po kayo!
2. Sa Paghingi ng Paumanhin
Halimbawa:
``Pasensya na po kayo sa nangyari.’’
``Humihingi po ako ng tawad sa lahat kong kasalanan.’’
``Paumanhin ko po sa nagawa kong gulo.’’
3. Sa Pagtanggap ng Panauhin
Halimbawa:
``Tuloy po kayo sa aming munting tahanan.’’
``Dumito muna kayo habang hinihintay ninyo sa Tatay.’’
``Kayo po pala,pasok po kayo.’’
4. Sa Paghingi ng Pahintulot at Pakiusap
Halimbawa:
``Makikiusap po sana ako na unawain ninyo ang aming pakiusap.’’
``Pasensya na po at ngayon lang kami nakarating.’’
``Maari po bang palitan ang binili
5. Sa Pagpapakilala
Halimbawa:
``Nais ko pong ipakilala ang aking ina na si Ginang Lucia Santos.’’
``Ako po si Benjie, kamag-aral ng anak ninyo.’’
``Si Melba po ang tutulong sa inyo sa mga gawaing bahay.’’

Magagalang na Pananalita Kailan Gagamitin

(pangsagot sa tanong o
po, ho, opo
tawag)
Makikiraan (po) (pakikiraan)

Salamat (po) (pagpapasalamat)

Maaari (po) ba? (paghingi ng pahintulot)

Walang ano man. (pagsasagot sa pasasalamat)

Magandang umaga/hapon/gabi/araw
(pagbati)
(po)

Pasensiya na (po) (paghingi ng paumanhin)

Paki…
244 (paghingi ng pabor o tulong)
 Panuto: Piliin ang titik ng pinakawastong sagot.

1. Ugaliin ang pagpapasalamat kung hinihingi ng pagkakataon.

A Ewan ko.
B Mali
C Tama

2. Nais mong hiramin ang lapis ng iyong kaibigan. Paano mo ito sasabihin sa kanya?
A "Ipahiram mo sa akin ang lapis mo."
B "Maaari ko bang gamitin ang lapis mo?"
C "Akin na muna ang iyong lapis.

245
3. May lakbay-aral ang inyong klase at nais mong makasama. Paano ka magpapaalam sa iyong mga
magulang?
A "Aalis ako sa Sabado dahil may lakbay-aral ang aming klase."
B "Dapat ninyo akong payagan sa lakbay-aral namin."
C "Maaari po ba akong sumama sa lakbay-aral namin?"

4. Gusto mong lumabas kasama ng iyong mga kaibigan.

A Payagan ninyo akong lumabas kasama ng aking mga kaibigan.
B Maaari po ba akong lumabas kasama ng aking mga kaibigan?
C Hayaan ninyo akong lumabas kasama ng aking mga kaibigan.

5. Humingi ka ng pahintulot sa iyong nanay upang makipaglaro sa labas subalit hindi ka pinayagan
dahil sa umaambon. Ano ang dapat mong gawin?
A Aayain ko ang aking kapatid na makipaghabulan sa akin sa hardin.
B Magpupumilit ako hanggang sa mapapayag ko ang aking nanay.
C Titigil na lang ako sa bahay at gagawa ng aking takdang-aralin.

6. Isang hapon, binisita mo si Dr. Samson sa kanyang klinika.

A Dr. Samson, magpapagamot ako.
B Magandang hapon po, Dr. Samson.
C Kamusta ka na?

7. Dadaan si Gerry sa gitna ng dalawang nag-uusap.

A Makikiraan po sa inyo.
B Padaan.
C Makadaan nga.

8. Nakasalubong ni Rodel si Padre Perez.

A Magandang araw naman.
B Magandang araw.
C Magandang araw po, Padre.

9. Ikaw ay magpapaalam na papuntang paaralan sa iyong mga magulang.

A Alis na ako.
B 'Ma, 'Pa, papasok na po ako.
C Papasok na ako.

10. Dumalaw sa bahay nina Antonia ang kumare ng kanyang nanay.

A Pasok po kayo, tatawagin ko lang si Nanay.
B Ale, hindi ko kayo kilala.
C 'Nay, nandito ang kumare ninyo.

11. Inutusan ka ng iyong itay na bumili sa tindahan ng bigas.

A Ayoko, itay.
B May ginagawa pa po ako.
C Opo, itay.

246
12. Pinuri ka ng iyong guro dahil sa husay mo sa pagkanta.
A Maraming salamat po.
B Talaga pong magaling ako.
C Wala iyon.

13. Tumawag sa telepono ang kaibigan ng kuya mo at ikaw ang nakasagot.

A Ay! Baka tulog.
B Sandali lang po, tatawagin ko ang kuya.
C Sandali, tatawagin ko.

14. Pumunta ka sa bahay ng iyong kaibigan at kuya niya ang nagbukas sa iyo.
A Magandang umaga, si Jerry?
B Magandang umaga po, nandiyan po ba si Jerry?
C Nandiyan si Jerry?

15. Tumawag ka sa kaibigan mo at ang tatay niya ang nakasagot.

A Pwede kay Lawrence?
B Si Lawrence ho nandiyan?
C Magandang araw po, maaari po ba kay Lawrence?

247
248
F6RC-IIdf-3.1.1

F4A-0a-j-4

249
250
251


252
 Labis-labis ang aking pagkatuwa sa nalaman.

-tagal na naming

Takaw-tulog ako nang ako’y nahiga sa aking kama.

253




Suriin ang tsart sa ibaba.

A B C D
banal marami maaga matagal labis-labis takaw-tulog
agad mahinahon maikli malapit matagal-tagal
pamanahon malayo

1. Ang mga salita sa hanay A ay nabibilang sa mga pang-uring payak. Ito ay binubuo
lamang ng salitang-ugat.
Halimbawa:
Tapis na pula ang suot ng babae.
Ang batang busog ay naglalaro.

2. Ang mga salita sa hanay B naman ay maylapi. Binubuo ito ng salitang-ugat at

panlapi.
Halimbawa:
Ang sinaunang kultura ng mga Griyego ay kahanga-hanga.
Si Gardo ay maagap sa kanyang mga takdang-aralin.

3. Ang mga salita sa hanay C naman ay binubuo sa pamamagitan ng pag-uulit ng

salitang-ugat o buong salita. Ang tawag dito ay mga pang-uring inuulit.
Halimbawa:
Unang-unang dumating sa camp site ang grupo namin.
Hilong-hilo si Marla sa kanyang unang sakay sa ferry.

4. Ang mga salita sa Hanay D ay binubuo ng pinagsamang dalawang salita at

tinatawag na pang-uring tambalan.

Halimbawa:
Biglang-yaman si Mang Mandong sapatero dahil sa sweepstakes.
Takaw-tulog si Buknoy sa oras ng klase.

254
255
F6V-IIe-h-1.8

256
257
258







259
260
 Napakahalaga sa ating pang-araw-araw na pamumuhay ang wastong pakikinig upang
magkaroon ng kaalaman o makakuha ng bagong impormasyon.

PATNUBAY SA MABISANG PAKIKINIG

Maging handa sa pakikinig.

Magkaroon ng layunin sa pakikinig.
Kilalanin ang mahalagang impormasyon.
Unawain ang sinasabi ng nagsasalita.
Idebelop ang interes sa pakikinig.
Iwasan ang pagbigay puna hangang hindi pa tapos ang nagsasalita.
Huwag mag-interap o mang-abala.

Sa pakikinig, kailangan ng ibayong konsentrasyon sa pag-unawa, pagtanda o

paggunita sa naririnig. Ang fishbone at ang spider web ay ilan lamang sa mga graphic
organizer na mainam gamitin sa pagtatala ng mga mahahalagang impormasyon sa
napakinggang ulat o sanaysay.

261
 DETALYE

MGA DETALYE MGA DETALYE

PAMAGAT
PAMAGAT

MGA DETALYE DETALYE

262
263
F6PN-IIa-g-3.1

F6PS-IIe-6.1

PAGLIGO PAGSISIPILYO KUMAKAIN

PAGLILIGPIT NG MGA GAMIT PANTULOG
PAGBIBIHIS PAGSUSUKLAY

264
265
266
 Ang pagsasalaysay ay isang uri ng pagpapahayag na naglalayong magpahayag
ng sunod-sunod na pangyayari. Ito ay pagkukuwento ng mga pangyayari.

Mahalaga na magkakasunod-sunod ang mga pangunahing diwa na bumubuo sa

kwento sapagkat nagpapakita ito ng pagkakaugnay-ugnay sa mga detalye o
pangyayari sa kwento.

Maaayos na pagkakasunud-sunod ang mga pangyayari kung alin ang unang

dapat isalaysay, alin ang panunod at alin ang sa dakong huli ng salaysay sa paraang
malinaw, hindi maligoy, kawili-wili at may kapananabikang pumupukaw sa
tagapakinig o sa mambabasa.

 Makinig ng mabuti sa nagbabasa ng kwento at isa-isip ang mga

mahahalagang detalye sa kwento ayon sa pagkakasunod-sunod nito.

 Ibigay ang buong atensyon sa nagbabasa upang hindi magkaroon ng

dagdag bawas sa pagsasalaysay ng kwento.

267
268
 F6OL-IIa-e-4

269
270


271
272
273
Ang salitang magkapareho ang kahulugan ay tinatawag na pang-uring magkasingkahulugan.

Aang mga salitang magkaiba ang kahulugan ay tinatawag na pang-uring

magkasalungat.

MAGKASINGKAHULUGAN MAGKASALUNGAT
Mapalad – masuwerte Mataas-mababa
Maganda – marikit matapang-duwag
Mayaman – sagana Labis-kulang

Ang mga ito ay maaaring gamitin sa magkakaugnay na pangungusap.

Halimbawa:
Mainit ang panahon ngayon, kaya masarap uminom ng malamig na inumin.
Matapang siya sa labanan, duwag naman sa multo.

274
275
276
277
 F6V-IIe-h-1.8

278
279





280
“Doon tayo magsanay sa likod ng puno ng bayabas,” sabi ni Pablito.

basta

281
282
 Pansinin ang mga pangungusap na ito na hango sa kwento. Pag-aralan ang mga
nakahilig na salita kung paano ito iniugnay at ginamit sa pangungusap upang mabigyang
kahulugan.

a. “Sana ang pangkat natin ang makakuha ng premyo, ano?” sabi naman ni Edmon.
b. Pagkatapos ng tatlong ulit na pagbasa ng kani-kanilang bahagi, tumunog na ang
kampana at ang mga bata ay nagsipila.
c. Limang pangkat ang naglaban.
d. Nang matapos ang pagbasa ng lahat ng kalahok sa paligsahan, ipinahayag ni Gng.
Antonio, ang tagapangulo ng inampalan, ang kinalabasan ng paligsahan.
e. “Ang nagwagi sa pinakamahusay na manunulat ng dula-dulaan ay si Pablito
Reyes!”
f. Iaabot ito ng ating punungguro na si Gng. Julia Mendez.
PALIWANAG:

A. Ang salitang pangkat sa unang pangungusap ay nangangahulugang “grupo” na

nagnanais manalo.

B. “Luminya” ang ibig sabihin ng nagsipila sa ikalawang pangungusap na siyang

hudyat ng pagpasok sa silid-aralan.

Subukan mong alamin ang kahulugan ng mga salitang nakahilig sa pangungusap c-f.
Piliin lamang sa loob ng kahon.

PINAKAMAGALING NAGTUNGGALI NANALO

IBIBIGAY PINAKAMAHINA RESULTA

KASALI NAGTAKBUHAN NATALO

283
284
285
 F4A-0a-j-5

286
287


288
289
290
291
292
293
 Gamit ang story grammar, madali mong mapag-susunod-sunod ang mga
mahahalagang pangyayari sa kwento. Ang sumusunod na katanungan ang siyang gabay mo sa
pagbuo ng story grammar.

-Saan at kailan nangyari ang kwento?

-Sino-sino ang mga tauhan?
-Ano ang problemang hinaharap ng tauhan?
-Bakit ito nangyari?
-Paano nila nalutas ang suliranin?
-Ano ang kinahinatnan ng kwento?
-Ano ang paksang-diwa/mensahe ng kwento?

294
295
296
297










298


299
300
301
302
303


304
305
306
307
308
309
310
311
312
Mahalagang malaman natin ang iba’t-ibang bahagi ng pahayan at ang
impormasyong nilalaman nito.

313
314
315
316
317
318
 Pansinin ang mga pandiwang ginamit ng mga mag-aaral sa usapan.

Nahikayat

Dalawin

Paano natin sila uuriin?

Kailan sinasabing naganap na ang kilos? Nagaganap? Magaganap? Kagaganap?

Ginagamit ang iba’t-ibang aspekto ng pandiwa sa pakikipag-usap sa iba’t ibang sitwasyon.

Nagiging epektibo ang usapan dahil malayang nagagamit ang pandiwang angkop sa iba’t-
ibang panahon.

ASPEKTO NG PANDIWA

1. Naganap na – Kilos na nasimulan at natapos na

Halimbawa:
Si Rita ay nagkasakit ng leukemia

2. Nagaganap na – Kilos na nasimulan na ngunit hindi pa natatapos.

Halimbawa:
Siya ay nagpapagamot sa Ospital ng Maynila.

3. Magaganap – Kilos na hindi pa nasisimulan o gagawin pa lamang.

Halimbawa:
Iinom siya ng gamot at kakain ng masusustansyang pagkaing upang gumaling sa kanyang
karamdaman.

4. Kagaganap – Kilos na katatapos pa lamang.

Halimbawa:
Kalalabas lamang ni Rita sa ospital kaninang umaga.
319
320
Nakapasa Inihahanda papunta Kinabisado kinumbinse

Pagpasok nakatira tutuloy lakarin makakaipon

321
322
323
324
325
 Mahalaga ang pagbigay at pagsunod sa panuto upang
maiwasan ang pagkakamali sa paggwa ng isang bagay. Hindi natin
dapat balewalain lang ang panutong ibinibigay dahil ito ang gabay
patungo sa isang mabuti at matugumpay na gawain.

326
327
328
329
330


331


332
333
334
335
336
337
338
-

-
-

339
340


341
-
-
-
-

342
343


Nangangailangan!!!
Checker para sa isang supermarket
 Tapos sa haiskul
 Matapat at mapagkakatiwalaan
 Pamilyar sa iba’t ibang produkto
 Isang taong karanasan bilang checker
 Ipadala ang aplikasyon

JAN Supermarket
National Highway
Dumaguete City

344
345
346
347
Nangangailangan!!!
Checker para sa isang supermarket
 Tapos sa haiskul
 Matapat at mapagkakatiwalaan
 Pamilyar sa iba’t ibang produkto
 Isang taong karanasan bilang checker
 Ipadala ang aplikasyon

JAN Supermarket
National Highway
Dumaguete City

348
349
350
351
352
353








354
355
 Bilang ng mga Kaarawan ng
Mag-aaral sa bawat Buwan
12

10

356
357
358
359
 Bilang ng mga Mag-aaral
sa Datu E/S
140
120
100
80
60
40
20
0
Unang Baitang Ikalawang Ikatlong Ikaapat na Ikalimang Ikaanim na
Baitang Baitang Baitang Baitang Baitang

360
361
362
363


364
365
366
367
368
369


370
371


372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383


384
Madaling mauunawaan ang mga di-kilalang salita sa pamamagitan ng pagbibigay kahulugan
at paggamit nito sa iba’t-ibang asignatura Naisasakilos at napapahalagahan ang katangian ng
tauhan batay sa kanyang damdamin.

385
386
387
388
 ANG ALIBUGHANG ANAK.mp4

Ang mabisang paraan upang lubos na mauunawaan ng mga mag-aaral ang kanilang
pinapanood ay sa pamamagitan ng pagsasadula nito.

Ang mga talento at kakayahan sa pagsasalita at pagsasakilos ay maipakita ng bawat

mag-aaral na hudyat na naintindihan ang pinapanood na palabas.

Don_t judge people you don_t know ( you will cry after watching ).mp4

389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403


404
405
406
407
408
409
410
411
Nagmula sa mayamang angkan si Neneng. Kakaiba siya sa ibang bata sapagkat kahit
nakaririwasa ay gumagawa pa rin siya ng mga gawaing-bahay.

Habang naglilinis si Neneng sa kanilang bakuran ay may nagtapon ng basura sa

kanyang harapan. Nakita niyang ginawa iyon ng isang batang nagbibisikleta. Tinawag niya
ang bata at pinangaralan. Ipinaliwanag niya ang kahalagahan ng malinis at magandang
kapaligiran. Naunawaan naman ng bata si Neneng. Nagpasalamat ang bata at naging
magkaibigan sila.

412
413
 Ang kundiman ay isang awit ng pag-ibig. Ito ay
nagsisimula sa mga salitang kung hindi man. Ang unag
kundiman ay lumabas nang panahon ng mga Español. Ito
ay tungkol sa Inang Bayan. Nagpapahayag ito ng
pagmamahal sa bayan. Ipinagbawal ang kundimang ito
ng mga Español.
https://www.google.com.ph/?gws_rd=ssl#q=kundiman&
*

Nagkaroon ng pagbabago sa kundiman ng sinamahan ito ng

himig

na ginagamit sa sayaw katulad ng waltz at fandango. Nagkaroon ulit ng pagbabago ang kundiman
noong kapanahunan ng mga manunulat na sina Jose Corazon de Jesus, Deogracias A. Rosario, at
Jose Balmori. Ang mga kantahing likha dito ay nagsasaad ng pagtanggap ng kabiguan sa pag-
ibig.

Muli, nagkaroon ng pagbabago sa kundiman nang mga unang taon ng ikadalawampung dekada.
Dahilan nito ang pagsulpot ng mga manunulat gaya nina Nicanor Abelardo at Francisco Santiago
na may pormal nap ag-aaral ng musika.

Si Nicanor Abelardo ay sumulat ng mga awiting “Mutya ng Pasig,” “Kundiman ng Luha,” at

“Nasaan Ka, Irog?” Ang mga isinulat naman ni Francisco Santiago ay “Anak Dalita,”
“Pakiusap,” at “Madaling Araw.”

Ang mga kundiman ay ginamit sa mga pagtatanghal ng sarswela.

414
415
 https://www.google.com.ph/?gws_rd=ssl#q=fernando+amorsolo&*

Si Fernando Amorsolo ay isinilang sa Paco, Maynila

noong Mayo 30, 1892. Nagmula siya sa mga angkan ng mga
artista.

Sa gulang na anim na taon, ipinakita na niya ang

kanyang hilig sa pagguhit ng mga larawanng mga bagay na
nasa kanyang paligid.

Sa gulang na labintatlong taon, siya ay nag-aral sa Liceo de Maynila hanggang 1910. Nagtapos siya
sa Paaralan ng Sining noong 1914. Siya ay nagtamo ng unang gantimpala sa paligsahang sinalihan naman
ng mga pintor sa Maynila. Nahirang siyang guro sa Paaralan ng Sining pagkatapos niya ng pag-aaral.

Noong una, siya ay gumuhit muna ng mga larawan para sa mga pahayagan at mga katalogo. Gumuhit din
siya. Ng mga larawan para sa mga poster at mga kalendaryo. Nakaguhit din siya ng mga larawang
makatutugon sa kasiyahan ng puso niyang mahilig sa sining. Iyon marahil ang naging dahilan kung bakit
napansin siya ng mayamang Kastilangsi Don Enrique Zobel. Ipinadala siya sa Madrid kung saan isang taon
siyang nag-aaral sa Academia de San Fernando. Noon, ang akademyang yaon ang pinakamataas na
paaralan ng sining sa Espanya.

Ang ilan sa mga tanyag niyang obra ay ang “The Conversion of the Filipino” na itinanghal sa Paris
Exposition; “Noonday Meal of the Riceworkers” na nagwagi ng Unang Gantimpala sa New York Tour at ang
“First Mass in the Philippines.”

Iginawad kay Fernando Amorsolo ang karangalan bilang Pambansang Alagad ng Sining sa Pagpinta
pagkamatay niya noong Abril 24, 1972.

416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
Hulyo 24, 2010

434
Hulyo 25, 2010

“Higit na kaakit-akit ang Los Baños,” sabi ni Papa. Kaya, Los Baños, babalikan ka
naming.

Linggo, Marso 12, 2015

Lunes,Marso 13, 2015

Martes, Marso 14, 2015

435
Sabado, Abril 24, 2010

Nag-reunion ang pamilya Belen sa Ayala, Alabang. Ito ay pagdiriwang na rin ng

kaarawan ni Sister Cecile. Pagkatapos ng malaking kainan, nagkaroon ng eksibisyon na
sayaw ang mga bata. Naaliw ang lahat sa ipinakitang galing sa pagsayaw at pag-awit.
Sumunod ang pagbibigay ng regalo sa minamahal naming huwarang pinsan.

Huwebes, Hulyo 13, 2011

436
Disyembre 22, 2013

Maaga kaming nagising ni Ate Jem. Mamumulot daw kami ng itlog ng itik. May
itikan din sina Lola. Libangan at pinagkakakitaan pa nila. Naroon na sina Lolo at Lola sa
dulong bakuran. Nagwawalis na ng bakuran si Lolo at si Lola naman ay namumulot na ng
itlog. Binigyan niya kami ng basket at tumulong na rin kami sa kanya. Gagamitin daw ang
mga itlog sa pagluluto ng leche flan.

Agosto 9, 2010

Maligaya ako sa kolehiyong panapasukan dahil sa aking inidolong propesor na si

Dr. Anne Pajares. Inspirado akong mag-aral sapagkat marami akong natutuhan.
Hangang-hanga ako sa paraan ng pagtuturo nito. Masayahin si Dr. Pajares at hindi
nakitaang magalit. Lahat ng mga mag-aaral ay nagsisikap na matuto sa kanilang
asignatura.

437
Disyembre 24, 2014

Tanghali na kaming gumising dahil sa pagod noong sinundang araw. Nagising

kami sa pagdaan ng banda ng musika. Malakas ang tugtog ng banda. Nakaluto na
pala sina Mommy at may dumating pang lechon na inorder ni Lolo. Nagluto si
Danny ng matamis na gulaman. Si Lolo at Tita Lot ay nagluto naman ng leche flan.
Malinamnam ang spaghetti at buko salad na inihanda ni Lola. Kami ni Ate Jem ang
pinag-ihaw ng tilapia na nakabalot sa dahon.

438
439
440
kapasyahan inabutan nagkaloob

katulad nag-alaga

441
Noong araw na wala pang kiskisan ay binabayo ng tao ang palay o binibigas ito sa
pamamagitan ng paggamit ng lusong at halo.

442
443
kapasyahan inabutan nagkaloob

katulad nag-alaga

444
445
446
447
448
449
 Dumating ang malakas na Bagyong Ondoy na naging dahilan ng pagkasira
ng mga tahanan at mga ari-arian ng mga taga-Barangay Mabolo.

450
451


452
453
454
455
456
 Nais ni Minda na madagdagan pa ang kanyang alam tungkol sa iba’t ibang
paksa kaya naghahanap siya ng tamang sanggunian para maging mahusay ang
kanyang mga gawain sa paaralan.

Diksyunaryo Internet

Encyclopedia Mapa Atlas

Globo Almanac

457
458
459
460
461
462
463
Pagdaraos ng marangyang pista sa mga lugar sa bansa.

464
465
466
Pagdaraos ng marangyang pista sa mga lugar sa bansa.

467
468
469
470
 Tuwing ikatlong linggo ng Enero, isang masayang pagdiriwang sa Ilo-ilo,
Antique at Aklan ang Ati-atihan. Sa masiglang tunog ng tambol, gong, at iba pang
instrumentong pantugtog, ang mga taong kalahok sa kapistahan ay nagsasayaw sa
kalye. Nagpipinta sila ng itim sa mukha at katawan at buong siglang nagsisindak sa
lansangan.

Ang kalusugan ay kayamanan ng bawat tao at ng bansa. Higit na kasiya-siya ang buhay
at kapaligiran kung malusog ang katawan. Ang malusog na tao ay nakagagawa ng
mahusay at nakapaglilingkod nang ganap sa pamilya at sa pamayanan. Mas
makapagtatrabaho siya nang husto kaysa kung siya’y masasakitin. Nagiging mainitin ang
ulo ng taong mahina ang katawan. Kung siya’y may suliraning pangkatawan, mayroon din
siyang suliraning pangkaisipan. Kaya ang bawat tao ay dapat na magsikap na maging
malusog.

471
472
473
474
475
476
477
478
479
480
481
482
magastos maraming bunga nagmamadali
pag-aaral nang mabuti mag-uumaga na

483
484
485
486
magastos maraming bunga nagmamadali
pag-aaral nang mabuti mag-uumaga na

487
488
489
490
491
492
493
494
495
496
497
498
499
 Buwan ng Kababaihan sa Maynila

Pinangunahan ng dating mayor ang buong araw na pagdiriwang ng Buwan ng

Kababaihan. Idinaos ito sa San Andres Sports Complex. Ang mga gawain ay naaayon sa
temang “Kababaihan: Ilaw ng Tahanan, Liwanang ng Bayan” ang kasamang
itinataguyod ng Federation of Filipino-Chinese Chambers of Commerce and Industry,
Inc. (FFCCCII). Kabilang sa gawain ang simposyum tungkol sa RA 9262 o ang Anti-
Violence Against Women and their Children Act at Trade Exhibit noong Lunes, ika-30 ng
Oktubre, 2017.

500
 Nasilayan sa Unang Pagkakataon ang Bandila ng Bansa

Sa dakong hilagang-kanlurang dulo ng Pilipinas ay naroroon ang lalawigan ng Tawi-Tawi,

na tinatawag na Bulu-Bulu na sumasakap sa bayan ng Sitangkai, ay naganap noong Hulyo 30,
1987 ang isang di pangkaraniwang pangyayari. Sa unang pagkakataon ay nakita ng mga tao
rito ang ating bandila na matagal ding panahong nais nating makita. Habang itinataas ito at
inaawit ang pambansang awit, naramdaman ng mga tao na higit na napalapit ang kanilang
damdamin sa sariling bansa . Higit nilang nadama na sila’y mga Pilipino.

Isinasagawa ang kauna-unahang pagwawagayway ng bandila ng bansa sa Bulu-Bulu ng

mga guro, punong-guro, at opisyal ng edukasyon sa pinamumunuan ni Hajan Janfar. Itinatag
din ang kauna-unahang paaralang primarya sa pulo upang mabigyan ng edukasyon ang
kauna-unahang 27 batang mag-aaral.

20 Paaralan sa ARMM Tatanggap ng ICT Supply

Mula sa Cotabato City, ipinahayag ng Department of Science and Technology in the

Autonomous Region of Muslim Mindanao (DOST-ARMM) sa pakikipagtulungan sa
Science Education Institute (SEI) , ang nagbibigay ng mga Information and
Communication Technology (ICT) equipment at supply para sa 20 paaralang pang-
elementarya sa Maguindanao at Shariff Kabunsuan, mga lalawigan sa Central
Mindanao.

Sinabi ni Dr. Ester Orgena, SEI director na sa susunod na taon ay iba nang set ng
equipment ang ibibigay kabilang ang microscope. Sinabi ng lokal na pamahalaan na
ang proyekto ay malaking katulungan sa pagpapataas ng litersai sa rehiyon.

501
 Pagkatatag ng Katipunan

Gabi noong ika-17 ng Hulyo, 1982, itinatag ni Andres Bonifacio ang KKK. Isinasagawa
ito sa isang bahay sa Tondo. Katulong niya ang kanyang dalawang kaibigang sina
Teodoro Plata at Ladislao Diwa. Ang Katipunan ay isang lihim na samahan ng mga
Pilipinong makabayan. Si Andres Bonifacio ay isa ring miyembro ng La Liga Filipina ni
Jose Rizal. Nang ito’y bumagsak, lalo pa niyang pinagsumikapang mabuo at palakasin
ang rebolusyonaryong samahang Katipunan. Naging layunin ng Katipunan ang mapag-
isa ang damdaming Pilipino at magkaroon ng kalayaan sa pamamagitan ng
paghihimagsik.

502
503
Pamukhang Pahina Balitang Pangkalakalan

Balitang Pandaigdig Pahinang Anunsyo

Klasipikado
Balitang Lokal
Obitwaryo
Editoryal/
Pangulong Tudling Lathalain

Pitak/ Kolum Pahinang

Panlibangan

Pahinang Pampalakasan/ Isports

504
a. Obitwaryo f. Balitang Lokal
b. Pahinang Pampalakasan g. Editoryal
c. Lathalain h. Pitak/ Kolum
d. Pahinang Anunsyo Klasipikado i.Pamukhang Pahina
e. Pahinang Panlibangan j. Balitang Pandaigdig

505
506
1. RUSH SALE! Bungalow/ Subdivision
4 bedrooms, w/ Basement, Garage, and Swimming
Pool
Contact: Beth #09214932476

2. PAGEMASTER VS. DEADLINE BEATERS

Mamayang gabi na ang labanan ng koponang
Pagemaster at Deadline Beaters, 7:30 pm, sa Vibal
Gymnasium

3. Palabas Ngayon!!!
Hikbi ng Batang Lansangan
Starring: Jowella Lopez, Chona Depuno, Marco
Antonio, Ira Torres, Katrina Carreon
Sa Direksyon ni: ROCKY CONDA, KDPP

507
Pamukhang Pahina Balitang Pangkalakalan

Balitang Pandaigdig Pahinang Anunsyo

Klasipikado
Balitang Lokal
Obitwaryo
Editoryal/
Pangulong Tudling Lathalain

Pitak/ Kolum Pahinang

Panlibangan

Pahinang Pampalakasan/ Isports

508
b. Obitwaryo f. Balitang Lokal
b. Pahinang Pampalakasan g. Editoryal
c. Lathalain h. Pitak/ Kolum
d. Pahinang Anunsyo Klasipikado i.Pamukhang Pahina
e. Pahinang Panlibangan j. Balitang Pandaigdig

509
510
may matibay na pagpapahalaga sa tradisyon
maunawain mapagmahal masikap

511
512
513
may matibay na pagpapahalaga sa tradisyon
maunawain mapagmahal masikap

514
515
516
517
518
519
520
521
522
523
524
525
526
527
528
529
530
531
532
533
Alam ba ninyong may mga kakaibang laro
ang mga batang taga Mindanao? Isang laro
nila ay maglurap- lurap.Ito ay isang laro sa
tubig na ginagamitan ng mga lata o isda.Sa
hudyat na simula ang kalahok ay sisisid sa
tubig at kukunin ang mga lata o isda. Ang
may pinakamaraming kuha ay panalo.

534
535
536
537
538
539
540
541
542
543
544
545
546
547
548
549
550
551
552
 ANYO NG PORMAL NA DEPINISYON NG SALITA

FORM (Salita) + GENUS (grupo/pangkat/uri ng kinabibilangan) + DIFFERENCE

(Mga katangiang ikinaiiba ng salita)

FORM GENUS DIFFERENCE

Ang mga pulis ay isang pangkat ng mga na nangangalaga ng katahimikan at

taong may hanapbuhay
Ang heograpiya ay ang salik ng pag-aaral
kaayusan, pagpapatupad ng batas,
mag-imbistiga ng mga krimen, at
pagbibigay ng proteksiyon sa
publiko o madla.
tungkol sa kaugnayan ng katangiang
pisikal ng lupa at ng mga gawain ng
tao.

Ang parabula ay isang maikling kuwento na naglalayong mailarawan ang

isang katotohanang moral o
espirituwal sa isang matalinghagang
paraan.

Tatlong Bahagi ng Pormal na Depinisyon o Maanyong Depinisyon

Katawagan (form) – ang salitang ipinaliliwanag o binibigyang-depinisyon

Halimbawa: Ang Parabula

Klase o Uri (genus) – ang kategoryang kinabibilangan o pangkat na binubuo ng mga katulad
na bagay

Halimbawa: Ang Parabula ay isang maikling kuwento

Mga katangiang ikinaiiba ng salita (difference) – mga paglalarawan na ikinaiiba ng salitang

binibigyang-depinisyon sa iba pang salita o katawagan.

Halimbawa: Ang parabula ay isang maikling kuwento na naglalayong mailarawan ang isang
katotohanang moral o espirituwal sa isang matalinghagang paraan.

553
554
555
556


557
558
559
560
561
562
563
564
565


566
567
568
569
570
571









572
573



574
575
576
577
578





579
580


581
582
583
584
585
586
587
588
589
590
591
592
593






594
595
596
597
598
599
600


601
602
603


604
605
606
607


608
609


610
611
612
613



F6PN-IVa-1.2

F6PS-IVa-3.1

614
 


→ → → →


615



616


→ → → →


617
618



F6WG-IVa-j-13

619


620
621
622
623
624
 F6PT-IVa-1.7

625
626
627
628
Ang paninigarilyo ang pinakaunang sanhi ng kamatayan sa buong mundo. Ayon sa Department
of Health, isang tao kada 13 segundo, o isang milyong katao taun- taon, ang namamatay dahil sa
paninigarilyo. Ang paninigarilyo ay sanhi rin ng mga sakit sa puso, baga, kanser, diabetes,
osteoporosis at marami pang iba. Ito din ay madalas na sanhi ng pag- atake ng hika.

629
630
631
 F6PU-IVa-2.1
F6PD-IVb-17

632
633
634
635
636
637
F6PN-IVb-4

638


639
640


641
642
643
 F6PT-IVb-j-14
F6PB-IVb-10

PASKO

644
-
-

-
-
-

645
Pula plato mabait ilog telepono

Masipag berde laptop tinidor sapa

Talon cellphone puti matalino baso

646
647
PASKO

648
649
Pula plato mabait ilog telepono

Masipag berde laptop tinidor sapa

Talon cellphone puti matalino baso

650
 F6PU-IV b-2.1

651
652
653
654
 Paano ko kaya aayusin Madali lang ‘yan.
ang mga nakuha kong Gumawa ka muna ng
datos sa pag-uulat? balangkas.

655
656
657
658
-

-
-

659
660
661
662


663


664
 IVc-7.1

665
666
667
668
669
670


671
 F6PU-IVc-2.11

672
673
674
675
676


677


678


679


680
681
682
683
684


685


686
687
F6PT-IVe-4.4

688
689


690
691
692


693
694


695
696
697
698


699
700
701


702



F6PN-IVf-10

F6WG-IVb-i-10




703
704
705
706
707
708
709
710







F6PS-IVf-6.6

F6PB-IVf-5.6

711
712
713
714
715
716
717
718
719
720
 F6EP–IVf-8

721
722
723
724
725
726
727
728


 F6PU-IVf-2.3

F6PL-0a-j-2

729
730
731
732
733
734

F6PS-IVg- 12.25

F6WG-IVb-i-10

735
736
737
738
739
740
741
 F6PB-IVg-20

742
743
744
745
746
747
 F6PT-IVg-1.13

748
749
750
751
752
753






F6EP-IVg-6

F6PL-0a-j-6

754
755
756
757
758
759



F6PD-IVd-h-19


F6PL-0a-j-3

760
761
762
763
 F6PB-IVi-3.2.2

764
765
766
767
768
769
 F6PU-IV i-2.12.2

770
771
772
773
774
775
 F6PB-IVd-j-21

776
777
778
779
780
 F6PU-IVj-13

781
782
783
784
785
786
 F6PD-IVd-j-24

787
788
789
790
791
792
793
 F6PL-0a-j-7

794
795
796
797
798
799
1.

800