T.C.

ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ

ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ
ELEKTRONİK DEVRELER LABORATUVARI I DENEY RAPORU

Öğrenci No - Ad-Soyadı : 1030210058 – Muhammed Conger

1-) Deneyin Adı : Maksimum Güç Transferi Teoreminin İncelenmesi

2-)Deneyin Yapılış Tarihi : 14.10.2019

3-)Deneyin Amacı : Maksimum güç transferi teoreminin geçerliliğinin deneysel olarak gözlenmesi
amaçlanmıştır. Devre ara bağlaşımı yani devrede yer alan ara bağlantılar arasında sinyal gücünün istenilen
şekilde kontrol edilebilmesi elektronikte yer alan önemli hususlardan birisidir.

Sabit bir kaynak ve değişken bir yük göz önüne alınırsa, yük direnci, Thevenin eşdeğer direncine göre ne
kadar büyük olursa ara bağlaşımda oluşacak gerilim derece yüksek olacaktır. İdealde yük direncinin sonsuz
değerde olması yani bir açık devrenin yer alması istenir. Yeniden sabit bir kaynak ve değişken bir yük direnci
göz önüne alınırsa, yük direnci Thevenin eşdeğer direncine göre ne derece küçük değerlikli olursa burada
akacak akım o derece büyük olacaktır. Dolayısıyla maksimum akım akması için ara bağlaşımda bir kısa devre
olması istenir.

Verilen kaynak için RTh ve VTh değerleri sabit olacağından elde edilebilecek güç sadece yük direncinin
değişimine bağlı olarak değişecektir. Gerek maksimum gerilim ( R olmalı L = ∞ ) gerekse de maksimum akım (
R olmalı L = 0 ) üretilebilmesi için gerekli şarlar altında elde edilebilecek güç sıfır olmaktadır. Dolayısıyla yük
direncinin bu iki değeri altında gücü maksimum değerine getirebileceği söylenebilir.

4-) Deney Ölçüm Sonuçları :

Yük Direnci (ohm) Yük Akımı (mA) Yük Gerilimi (V) Güç (mW)
0.5 5 2.5
1K
0.4 5 2
2K
0.3 5 1.5
5K
0.3 5 1.5
7K
0.3 5 1.5
10K
5-) Deneyin Yapılışı :
1-Kaynak çıkışına iki değişik direnç bağlayıp bunların üzerinden akan akımları okuyarak kaynak iç direncini
belirleyin.

2-Şekildeki devreyi kurunuz.

3-R direncini kaynak direncine, bu direncin altındaki ve üstündeki direnç değerlerine ayarlayarak, her bir R
değeri için okuyacağınız akım ve gerilim değerlerini ölçüp tabloya kaydediniz.

4-Her bir R değeri için bu dirençte harcanan gücü hesaplayarak, direnç değerine bağlı
olarak yüke aktarılan gücün değişimini gösteren grafiği çiziniz.

Devre Şekli :

Hesaplamalar:

Bir kaynak, Thevenin eşdeğeri birlikte ifade edilebileceğinden ara bağlaşımda oluşacak gerilim;

V = (R x Vth) / (R + Rth) olarak elde edilir.

İdealde yük direncinin sonsuz değerde olması yani bir açık devrenin yer alması istenir. Bu durumda;

Vmax = Vth = Voc olacaktır.

Kaynağın Thevenin eşdeğer direncine eşit olduğunda türev ifadesi sıfır olmaktadır. Dolayısıyla maksimum güç
RL = RTh şartı altında gerçekleşmektedir. Bu durumda maksimum güç;
Deney Simülasyon Görselleri :
6-) Deney ile İlgili Yorumlar:

Bu haftaki deneyimiz maksimum güç transferi teoreminin geçerliliğinin deneysel olarak gözlenmesi
üzerine oldu. Deney öncesi yapılan slayt ile osiloskop adlı cihazları tanımaya başladık. Cihaz üzerinde gösterge
ekranını, giriş ve çıkışları inceledik. Prop ile yaptığımız küçük denemede osiloskop ekranında kare dalga
oluşumunu gözlemledik.

Deneyimizde ise potansiyometre elemanı kullanmak yerine deney seti bünyesinde ki potansiyometre
biriminden giriş çıkış alarak devremizi kurduk. Ayrıca bir adet 10K direnç ve 5V güç kullandık. Deney setinin
potansiyometre biriminden 1K, 2K, 5K, 7K ve 10K direnişlerine ayarlama yaparak sırasıyla ölçümler yaptık.
Elde ettiğimiz veriler ışığında güç hesaplamaları yaptık.

Önümüzdeki hafta osiloskop ile ilgili sınav olacağımızdan dolayı konuyla alakalı bazı temel bilgilerden
bahsedeceğim.

Osiloskop, elektrik gerilimindeki zamana bağlı olan değişimleri görebilmemizi sağlayan bir ölçüm
cihazıdır. Normal koşullarda elektrik gerilimini ölçmek için voltmetre kullanıldığını biliyoruz. Voltmetre, bize
sadece devredeki gerilimin büyüklüğünü ve yönünü sayısal olarak gösterebilecektir. Osiloskop ise gerilimin
zamana bağlı olarak değişimini iki eksenli bir grafik olarak anlaması daha kolay bir şekilde sunar.

Osiloskoplar dijital ve analog olmak üzere iki çeşittir. Analog osiloskoplar günümüzde tercih edilmese
de, tıpkı eski tüplü televizyonlar gibi çalışırlar. Gelen sinyalin, katot ışın tüpünde oluşturulan elektron demetini
saptırmada kullanılan bobinlere iletilmesi prensibi ile bir fosfor ekranda görüntü oluşması tekniği ile çalışırlar.

Dijital osiloskoplar ise yüksek hızlı mikroişlemciler sayesinde girişten gelen sinyalin örneklenmesi
prensibi ile çalışırlar. Bunun avantajı ise sinyalin istenildiği zaman durdurulması, istenilen seviyede
tetiklenmesi, kaydedilmesi ve tekrar oluşturulabilmesidir. Buna yanı sıra olarak analog osiloskoplarda teorik
olarak herhangi bir frekans limiti bulunmamasına karşın, dijital osiloskoplarda ölçebileceğiniz sinyalin
maksimum frekansını satın alacağınız cihazın örnekleme hızı belirleyecektir.

Osiloskop, devrede gerilik ölçen bir ölçü aleti olduğundan tıpkı voltmetre gibi devreye paralel bağlanır.
Osiloskopların devreye bağlanması için farklı tiplerde osiloskop probları mevcuttur. Osiloskop probları cihaza
BNC adı verilen vidalı konnektörler ile bağlanır. En sık kullanılan osiloskop ucunda yaylı bir mekanizma
bulunur ve bu sayede devredeki çeşitli noktalara veta ucu açık kablolara kolay bir şekilde bağlantı yapılabilir.
Ayrıca bu tip probların üzerinde bulunan krokodil yapıdaki toprak hattı da ölçüm yapılacak devrenin toprak
hattına (GND) veya güç kaynağının negatif kutbuna bağlantı yapmayı kolay bir şekilde sağlar.