Do czytania Pisma Świętego trzeba być przygotowanym...

(13)

‘Ivrit znaczy „język hebrajski”

Pismo Święte zostało spisane w trzech językach: hebrajskim, aramejskim i

greckim. Te trzy języki nazywamy językami biblijnymi.

Większość ksiąg Starego Testamentu powstała w języku hebrajskim.

Język hebrajski
jest starożytnym językiem, zaliczanym do rodziny języków semickich (do tej
samej grupy należy też np. język akkadyjski, kananejski, syryjski, fenicki czy
arabski).
Początki języka hebrajskiego okrywa mrok tajemnicy. Wiemy, że Abraham,
protoplasta narodu izraelskiego, początkowo mieszkał w Mezopotamii, w
okolicy, gdzie rzeka Eufrat wpada do Zatoki Perskiej (dzisiaj jest to terytorium
Iraku). Ojciec Hebrajczyków mówił prawdopodobnie językiem staroaramejskim.
Pewnego dnia Bóg powiedział do Abrahama: Wyjdź z twojej ziemi rodzinnej
i z domu twego ojca do kraju, który ci ukażę (Rdz 12,1). I ukazał mu Bóg kraj
Kanaan nad Morzem Śródziemnym. Kanaan stał się dla Abrahama Ziemią
Obiecaną. Działo się to wszystko w XVIII w. przed Chr. czyli około 3800 lat
temu.
Starożytne plemiona zamieszkujące Kanaan mówiły po kananejsku. Kiedy
Abraham po długiej wędrówce dotarł ze swoimi karawanami do Kanaanu i tu się
osiedlił, zaczął używać języka tubylców, mieszając go ze swoim własnym
językiem. Tak prawdopodobnie powstał język hebrajski. Uczeni mówią, że
właściwe początki tego języka sięgają XVII - XV w. przed Chr., zaś nazwa
„hebrajski” pochodzi najprawdopodobniej od praprawnuka Noego, który miał na
imię Heber. Zaś dalekim potomkiem patriarchy Hebera był właśnie Abraham.
Hebrajczycy zapożyczyli dla swojego języka pismo, jakie zastali w kraju
Kanaan, tak zwany alfabet fenicki. Do czasów niewoli babilońskiej (do VI w.
przed Chr.) tym właśnie pismem zapisywano święte księgi biblijne.
Złoty wiek hebrajszczyzny
przypadł na czasy, kiedy Izraelem rządzili królowie: Saul, Dawid, Salomon i
ich następcy, aż do niewoli babilońskiej (to znaczy na okres od ok. roku 1000 do
586 r. przed Chr.). Po niewoli nastąpił upadek języka hebrajskiego. Izraelici na
codzień zaczęli posługiwać się językiem, którego nauczyli się w niewoli
babilońskiej - aramejskim. Z czasem język hebrajski zachował się jedynie w
liturgii świątynnej i w synagogach. Ostatecznie około II w. po Chr. język
hebrajski stał się językiem martwym.
Po niewoli babilońskiej Izraelici zreformowali także swoje pismo. Znaki
fenickie przekształcili w litery hebrajskie, używane do dzisiaj. Ze względu na
kształt liter rabini nazwali je pismem kwadratowym. Tym nowym pismem
przepisano wszystkie księgi biblijne, zastępując litery fenickie literami
kwadratowymi.
 Oryginalny alfabet hebrajski ma
wyłącznie spółgłoski
Jest ich dwadzieścia dwie. Natomiast nie ma w alfabecie hebrajskim
osobnych znaków dla samogłosek. Izraelita pisząc jakieś słowo, notował jedynie
spółgłoski, a samogłoski „trzymał w pamięci”. Gdyby miał zapisać np.: „Wyjdź
z twojej ziemi rodzinnej”, napisałby: „WJDŹZTWJJZMRDZNNJ”.
Ale to jeszcze nie koniec trudności. Po hebrajsku pisze się odwrotnie niż po
polsku, od prawej strony kartki ku lewej. Powyższe słowa z Księgi Rodzaju
trzeba by więc zapisać: „jennizdor imeiz jejowt z źdjyW”, a bez samogłosek jako
„JNNZDRMZJJWTZŹDJW”.
Czy łatwo odczytać poprawnie tekst, w których nie ma samogłosek? Jak
odczytać po polsku np. „BK”? BYK? OBOK? BUK? A może BĄK? Izraelici
zdawali sobie sprawę, ile niejasności i błędów może spowodować brak
samogłosek i dlatego postanowili tę „chińszczyznę” (a właściwie
hebrajszczyznę) zmodyfikować. Wprowadzili system kropeczek i kreseczek pod
i nad literami na oznaczenie samogłosek. Znaczki te, zwane masorą, pojawiły
się jednak dopiero około V - VIII w. po Chr.
I jeszcze króciutko
kilka cech języka hebrajskiego
1. Każdy wyraz hebrajski „upieczony” jest w dokładnie takiej samej
„foremce”. „Foremka” posiada trzy przegródki na trzy spółgłoski. Trzy
spółgłoski stanowią „rdzeń” prawie każdego słowa hebrajskiego i
odzwierciedlają podstawowe znaczenie słowa. Do tej trzyliterowej „foremki”
doklejają się z przodu i z tyłu różne „okruchy” (tzw. przedrostki i przyrostki),
które modyfikują „szkielet” i przez to zmieniają jego znaczenie.
2. Język hebrajski ma jedynie dwa czasy gramatyczne: dokonany i
niedokonany. Przy ich pomocy trzeba oddać to, co było kiedyś, jest obecnie i
będzie w przyszłości, i to w różnych aspektach.
3. Język hebrajski nie cierpi słów abstrakcyjnych. Słownictwo jest konkretne
i raczej ubogie. Dla przykładu: nie ma abstrakcyjnego pojęcia „trzy”; są „trzy
kamienie” albo „trzy drzewa”. Dobrze nam znany początek Księgi Koheleta:
Marność nad marnościami, wszystko marność brzmi zaś dosłownie: Podmuch
wiatru pomiędzy podmuchami wiatru, wszystko jest podmuchem.
4. Język hebrajski nie zna stopniowania przymiotników. Zamiast tego
powtarza się wyraz kilka razy. Kiedy np. prorok Izajasz chciał napisać, że
Jahwe Zastępów jest Najświętszy, napisał: Kadosz kadosz kadosz Jhwh cevaot
(Święty, święty, święty Jahwe Zastępów...).

Na koniec warto sobie jeszcze uświadomić, że poprzez Pismo Święte

zadomowiły się na stałe w językach nowożytnych, również w języku polskim,
hebrajskie sposoby wyrażania myśli, hebrajskie słowa i zwroty. Nazywamy je
semityzmami albo hebraizmami. Oto kilka przykładów:
- Jezus odpowiadając rzekł (J 3,3);
- Jezus otworzywszy usta nauczał (Mt 5,1);

2
 - Umrzesz śmiercią (Ez 28,8);
- I w naszej liturgii: Pan z wami. I z duchem twoim.

Zapamiętaj...
- Język hebrajski był żywym językiem od XII w. przed Chr. do II w. po Chr.
- W języku hebrajskim powstała większość ksiąg Starego Testamentu.
- Język hebrajski posłużył Panu Bogu do przekazania ludziom Jego orędzia.

Uprzejmie proszę, aby rysunek „kwadrat.bmp” umieścić w tym miejscu felietonu,

którego dotyczy.
Proponuję nadto trzy ilustracje czarno - białe:
-Jhwh.bmp i podpis: Imię Boga Jahwe napisane alfabetem fenickim i hebrajskim
- Rdz12.bmp i podpis: Obietnica złożona Abrahamowi przez Boga (Rdz 12,1-3)
- Hebraj.bmp bez podpisu.

Dziękuję!!!