กฎสํานักนายกรัฐมนตรี

ฉบับที่ ๖ (พ.ศ.๒๕๑๒)
ออกตามความในพระราชบัญญัติเครื่องแบบ
ขาราชการฝายพลเรือน
พุทธศักราช ๒๔๗๘
--------------------------
อาศัยอํานาจตามความในมาตรา ๖ และมาตรา ๗ แหงพระราชบัญญัติเครื่องแบบขาราชการ
ฝายพลเรือน พุทธศักราช ๒๔๗๘ นายกรัฐมนตรีออกกฎสํานักนายกรัฐมนตรีไวดังตอไปนี้
ขอ ๑.ใหยกเลิกกฎสํานักนายกรัฐมนตรี ออกตามความในพระราชบัญญัติเครื่องแบบ
ขาราชการฝายพลเรือน พุทธศักราช ๒๔๗๘ (ฉบับที่ ๒๗) ลงวันที่ ๑๖ พฤศจิกายน พ.ศ.๒๔๘๕
และกฎสํานักนายกรัฐมนตรี ออกตามความในพระราชบัญญัติเครื่องแบบขาราชการฝายพลเรือน
พุทธศักราช ๒๔๗๘ (ฉบับที่ ๓๒) ลงวันที่ ๒๖ ตุลาคม พ.ศ.๒๔๘๖
ขอ ๒. ลักษณะ ชนิด และประเภทของเครื่องแบบขาราชการพลเรือนสังกัดกระทรวงกลาโหม
ใหเปนไปดังนี้
หมวด ๑
เครื่องแบบขาราชการพลเรือนสังกัดกระทรวงกลาโหม
ขอ ๓. เครื่องแบบขาราชการพลเรือนชายสังกัดกระทรวงกลาโหม ใหมี ๙ ชนิด คือ
(๑) เครื่องแบบปกติขาว
(ก) หมวกทรงหมอตาลสีขาว
(ข) เสื้อชั้นนอกคอปดสีขาว
(ค) กางเกงขายาวสีขาว
(ง) รองเทาหุมสนหรือหุมขอหนังสีดํา
(๒) เครื่องแบบปกติคอแบะ ประกอบดวย
(ก) หมวกทรงหมอตาล สีตามหนวยกองทัพที่สังกัด
(ข) เสื้อชั้นนอกคอแบะ สีตามหนวยกองทัพที่สังกัด
 ๑๓๕

(ค) กางเกงขายาว สีตามหนวยกองทัพที่สังกัด

(ง) รองเทาหุมสนหรือหุมขอหนังสีดํา สําหรับผูที่สังกัดกองทัพเรือใหใชรองเทา
หุมสนหนังสีน้ําตาล
(๓) เครื่องแบบปกติคอพับ ประกอบดวย
(ก) หมวกทรงหมอตาลหรือหมวกหนีบ สีตามหนวยกองทัพที่สังกัด
(ข) เสื้อคอพับ สีตามหนวยกองทัพที่สังกัด
(ค) กางเกงขายาว สีตามหนวยกองทัพที่สังกัด
(ง) เข็มขัดดายถัก สีตามหนวยกองทัพที่สังกัด
(จ) รองเทาหุมสนหรือหุมขอหนังสีดํา สําหรับผูท่ีสังกัดกองทัพเรือใหใช
รองเทาหุมสนหนังสีน้ําตาล
(๔) เครื่องแบบครึ่งยศ ใหมีลักษณะและสวนประกอบเชนเดียวกับเครื่องแบบปกติ
ขาว สําหรับผูที่สังกัดกองทัพบก ใหใชกางเกงขายาวสักหลาดหรือเสิรจสีดําและผูที่สังกัดกองทัพอากาศให
ใชกางเกงขายาวสักหลาดหรือเสิรจสีเทา
(๕) เครื่องแบบเต็มยศ ใหมีลักษณะและสวนประกอบเชนเดียวกับเครื่องแบบครึ่งยศ
สําหรับผูที่สังกัดกองทัพเรือใหใชกางเกงขายาวสักหลาดหรือเสิรจสีดํา
ผูที่สังกัดกองทัพอากาศ ใหมีเครื่องแบบเต็มยศสีเทาเพิ่มขึ้น มีลักษณะและ
สวนประกอบเชนเดียวกับเครื่องแบบปกติคอแบะ เวนแตใหใชรองเทาหุมขอหนังสีดํา
(๖) เครื่องแบบสโมสรคอปด ใหมีลักษณะและสวนประกอบเชนเดียวกับเครื่องแบบ
เต็มยศ
(๗) เครื่องแบบสโมสรอกแข็ง ประกอบดวย
(ก) หมวกทรงหมอตาลสีขาว
(ข) เสื้อชั้นนอกเปดอกสีขาว
(ค) เสื้อกั๊กสีขาวและเชิ้ตอกแข็งสีขาว
(ง) กางเกงขายาวเชนเดียวกับเครื่องแบบเต็มยศ
(จ) รองเทาหุมสนหรือหุมขอหนังสีดํา
 ๑๓๖

(๘) เครื่องแบบสโมสรอกออน ใหมีลกั ษณะและสวนประกอบเชนเดียวกับเครื่องแบบ-

สโมสรอกแข็ง เวนแตใหใชเสื้อเชิ้ตอกออนสีขาว และใหใชแพรแถบรัดเอวสีเดียวกับกางเกงแทน
เสื้อกั๊กสีขาว
(๙) เครื่องแบบสนาม ใหมีลักษณะและสวนประกอบเชนเดียวกับเครื่องแบบปกติ
คอพับ เวนแตใหใชหมวกแกปทรงออนหรือหมวกเหล็กสีตามหนวยกองทัพที่สังกัดแทนหมวกทรง
หมอตาล หรือหมวกหนีบ และใหใชเครื่องหมายชั้นสําหรับเครื่องแบบสนามติดที่ปกคอเสื้อแทนติด
ที่อินทรธนู และใหใชรองเทาสูงครึ่งนองหนังสีดําแทนรองเทาหุมสนหรือหุมขอ
ขอ ๔. หมวก ใหมี ๕ แบบ คือ
(๑) หมวกทรงหมอตาลสีขาว กะบังหนาทําดวยหนังหรือวัตถุเทียมหนังสีดําสาย
รัดคางสีทอง กวาง ๑ เซนติเมตร มีดุมโลหะสีทองตราครุฑพาหขนาดเล็กติดที่ขางหมวกขางละ ๑ ดุม
ผาพันหมวกสีขาว ที่หนาหมวกติดตราครุฑพาหปกดิ้นสีทอง สูง ๕ เซนติเมตร บนหมอนสักหลาดสีขาว
(๒) หมวกทรงหมอตาลสีตามหนวยกองทัพที่สังกัด ใหมีลักษณะและสวนประกอบเชน
เดียวกับหมวกทรงหมอตาลสีขาว เวนแตสีของหมวกสําหรับผูที่สังกัดกองทัพบกใหใชสีกากีแกมเขียว
ผูที่สังกัดกองทัพเรือใหใชสีกากี ผูที่สังกัดกองทัพอากาศใหใชสีเทา และใหใชสายรัดคางทําดวย หนัง
หรือวัตถุเทียมหนังสีดํา กวาง ๑ เซนติเมตร แทนสายรัดคางสีทองที่หนาหมวกติดตราครุฑพาหในบัว
กระหนกทําดวยโลหะสีทองขนาดใหญแทนตราครุฑพาหปกดิ้นทองบนหมอนสักหลาดสีขาว
(๓) หมวกหนีบ ใหมีสีเชนเดียวกับหมวกทรงหมอตาลสีตามหนวยกองทัพที่สังกัด
ติดตราครุฑพาหในบัวกระหนกทําดวยโลหะสีทองขนาดเล็กที่ดานซายเหนือขอบหมวกหางจากมุม
พับดานหนาประมาณ ๔ เซนติเมตร
(๔) หมวกแกปทรงออน ใหมีลักษณะและสีเชนเดียวกับหมวกแกปทรงออนของ
ทหารชายตามหนวยกองทัพที่สังกัด เวนแตที่หนาหมวกติดตราครุฑพาหในบัวกระหนกทําดวยโลหะ
สีทองขนาดเล็ก
(๕) หมวกเหล็ก ใหมีลักษณะและสีเชนเดียวกับหมวกเหล็กของทหารชาย ตามหนวย
กองทัพที่สังกัด
 ๑๓๗

ขอ ๕. เสื้อ ใหมี ๔ แบบ คือ

(๑) เสื้อชั้นนอกคอปดสีขาว มีตะเข็บหลัง ๔ ตะเข็บ ที่แนวสาบอกเสื้อมีดุมโลหะ
สีทองตราครุฑพาหขนาดใหญ ๕ ดุม มีกระเปาบน ๒ กระเปา กระเปาลาง ๒ กระเปา เปนกระเปาเจาะ
กระเปาบนมีใบปกรูปชายแหลม ๓ ชาย ไมขัดดุม กระเปาลางไมมีใบปกเสื้อนี้ มีเครื่องหมายชั้นบน
อินทรธนูแข็งและเครื่องหมายสังกัดประกอบดวย
(๒) เสื้อชั้นนอกคอแบะสีตามหนวยกองทัพที่สังกัดใหมีลักษณะและสีเชนเดียว
กับเสื้อชั้นนอกคอแบะของทหารชายตามหนวยกองทัพที่สังกัด เวนแตใหใชดุมโลหะสีทองตราครุฑพาห มี
เครื่องหมายชั้นบนอินทรธนูแข็งและเครื่องหมายสังกัดประกอบดวย เสื้อนี้ใชประกอบกับเสื้อคอพับ
แขนยาวและผาผูกคอ มีลักษณะและสีเชนเดียวกับเสื้อคอพับ และผาผูกคอที่ใชประกอบกับเสื้อ
ชั้นนอกคอแบะของทหารชายตามหนวยกองทัพที่สังกัด
(๓) เสื้อคอพับสีตามหนวยกองทัพที่สังกัด ใหมลี ักษณะ และสีเชนเดียวกับเสื้อคอพับ
ของทหารชาย ตามหนวยกองทัพที่สังกัด เสื้อนี้มีเครื่องหมายชั้นบนอินทรธนูออน และเครื่องหมาย
สังกัดประกอบดวย เมื่อใชเสื้อนี้เปนเครื่องแบบสนามใหติดเครื่องหมายชั้น สําหรับเครื่องแบบสนาม
ที่ปกคอเสื้อแทนติดที่อินทรธนูออน เมื่อสวมเสื้อนี้ใหสอดชายเสื้อไวภายในกางเกง
ในโอกาสไปในงานพิธีหรือเขาที่ชุมนุมชน ใหใชผาผูกคอเงื่อนกะลาสี สอดชาย
ผาผูกคอไวภายในเสื้อใตดุมเม็ดที่สอง สีเชนเดียวกับผาผูกคอของทหารชาย ตามหนวยกองทัพที่สังกัด
แตในโอกาสไวทุกขใหใชผาผูกคอสีดํา เวนแตผูที่สังกัดกองทัพอากาศใหใชผาผูกคอสีน้ําเงินดํา
(๔) เสื้อชั้นนอกเปดอกสีขาว ใหมีลักษณะและสวนประกอบเชนเดียวกับเสื้อชั้นนอก
เปดอกของทหารชายตามหนวยกองทัพที่สังกัด เวนแตใหใชดุมโลหะสีทองตราครุฑพาห เสื้อนี้มี
เครื่องหมายชั้นบนอินทรธนูแข็งและเครื่องหมายสังกัดประกอบดวย
ขอ ๖. กางเกง ใหมี ๓ แบบ คือ
(๑) กางเกงขายาวสีขาว ไมพับปลายขา ปลายขายาวปดตาตุมและกวางไมนอยกวา
๒๐ เซนติเมตร และไมเกิน ๒๘ เซนติเมตร ที่ขอบเอวมีหวงกวางไมเกิน ๑ เซนติเมตร ๗ หวงทําดวย
ผาสีเดียวกับกางเกงสําหรับสอดเข็มขัด ที่แนวตะเข็บกางเกงดานขางมีกระเปาเจาะขางละ ๑ กระเปา
และจะมีกระเปาหลังเปนกระเปาเจาะก็ได
 ๑๓๘

(๒) กางเกงขายาวสีตามหนวยกองทัพที่สังกัด ใหมีลักษณะเชนเดียวกับกางเกง

ขายาวสีขาว สําหรับผูที่สังกัดกองทัพบกใหใชกางเกงสีกากีแกมเขียว ผูที่สังกัดกองทัพเรือใหใชกางเกง
สีกากี ผูที่สังกัดกองทัพอากาศใหใชกางเกงสีเทา
(๓) กางเกงสักหลาดหรือเสิรจใหมีลกั ษณะเชนเดียวกับกางเกงขายาวสีขาว สําหรับ
ผูที่สังกัดกองทัพบกหรือกองทัพเรือใหใชกางเกงสักหลาดหรือเสิรจสีดํา ผูที่สังกัดกองทัพอากาศ ให
ใชกางเกงสักหลาดหรือเสิรจสีเทา
ขอ ๗. เข็มขัดดายถัก ใหทําดวยดายถักสีเดียวกับเข็มขัดดายถักของทหารชาย ตามหนวย
กองทัพที่สังกัด สําหรับผูที่สังกัดกองทัพเรือใหใชเข็มขัดดายถักสีกากี เข็มขัดนี้กวาง ๓ เซนติเมตร
หัวเข็มขัดทําดวยโลหะสีทองเปนรูปสี่เหลี่ยมผืนผาทางนอนปลายมน กวาง ๓.๕ เซนติเมตร ยาว
๕ เซนติเมตร มีรูปครุฑดุนนูนอยูกึ่งกลางหัวเข็มขัด ไมมีเข็มสําหรับสอดรูปลายเข็มขัดหุมดวยโลหะ
สีทอง กวาง ๑ เซนติเมตร
ขอ ๘. รองเทา ใหมี ๓ แบบ คือ
(๑) รองเทาหุมสนหนังสีดําหรือสีน้ําตาลชนิดผูกเชือก
(๒) รองเทาหุมขอหนังสีดําชนิดผูกเชือกหรือยืดขาง
(๓) รองเทาสูงครึ่งนองหนังสีดํา รองเทาทุกแบบตองมีสนและไมมีลวดลาย
ขอ ๙. ถุงเทา เมื่อใชรองเทาหุมสนหรือหุมขอ ใหใชถุงเทาสีเดียวกับรองเทา
ขอ ๑๐. อินทรธนูแข็งและเครื่องหมายชั้น ใหมี ๒ แบบ คือ
(๑) อินทรธนูแข็ง และเครื่องหมายชั้น อินทรธนูแข็ง กวาง ๔ เซนติเมตร ยาวตาม
ความยาวของบา พื้นสักหลาดสีดําติดกับเสื้อเหนือบาทั้งสองขางจากไหลไปคอ ดานคอปลายมนติดดุม
โลหะสีทองตราครุฑพาหขนาดเล็ก บนอินทรธนูมีเครื่องหมายชั้นดังนี้
(ก) ผูที่ไดรับเงินเดือนนายทหารสัญญาบัตรในอัตรา ชั้นยศพันเอก นาวาเอก
หรือนาวาอากาศเอก อันดับ ๑ ชั้น ๒๘ ขึ้นไป มีแถบสีทองกวาง ๕ มิลลิเมตร เปนขอบและปกดิ้นสี
ทองลายชอชัยพฤกษยาวตลอดสวนกลางของอินทรธนู
(ข) ผูที่ไดรับเงินเดือนนายทหารสัญญาบัตรในอัตรา ชั้นยศพันโท นาวาโท หรือ
นาวาอากาศโท อันดับ ๑ ชั้น ๒๐ ขึ้นไปถึงยศพันเอก นาวาเอก หรือนาวาอากาศเอก อันดับ ๑ ชั้น ๒๗
มีแถบ สีทองกวาง ๑ เซนติเมตร เปนขอบและปกดิ้นสีทองลายชอชัยพฤกษมีดอก ๓ ดอก เรียงตาม
สวนยาวของอินทรธนู ไมเกิน ๓ ใน ๔ สวน ของอินทรธนู
 ๑๓๙

(ค) ผูที่ไดรับเงินเดือนนายทหารสัญญาบัตรในอัตราชั้นยศรอยโท เรือโทหรือ

เรืออากาศโท อันดับ ๑ ชั้น ๘ ขึ้นไปถึงยศพันตรี นาวาตรี หรือนาวาอากาศตรี อันดับ ๑ ชั้น ๑๙ มีแถบ
สีทองกวาง ๑ เซนติเมตร เปนขอบ และปกดิ้นสีทองลายชอชัยพฤกษมีดอก ๒ ดอก เรียงตามสวนยาว
ของอินทรธนู ไมเกินครึ่งหนึ่งของอินทรธนู
(ง) ผูที่ไดรับเงินเดือนนายทหารสัญญาบัตรในอัตราชั้นยศรอยตรี เรือตรี หรือ
เรืออากาศตรีขึ้นไปถึงยศรอยโท เรือโท หรือเรืออากาศโท อันดับ ๑ ชั้น ๗ มีแถบสีทองกวาง ๑ เซนติเมตร
เปนขอบ และปกดิ้นสีทองลายชอชัยพฤกษมีดอก ๑ ดอกไมเกิน ๑ใน ๔ สวนของอินทรธนู
(จ) ผูที่ไดรับเงินเดือนนายทหารในอัตราต่ํากวาชั้นสัญญาบัตร ตั้งแต ๗๕๐ บาท
ขึ้นไป มีแถบสีทองกวาง ๕ มิลลิเมตร เปนขอบ
(ฉ) ผูที่ไดรับเงินเดือนนายทหารในอัตราต่ํากวาชั้นสัญญาบัตร ต่ํากวา ๗๕๐บาท
มีแถบสีทองกวาง ๕ มิลลิเมตร ขวางกลาง
(๒) อินทรธนูออนและเครื่องหมายชั้น อินทรธนูออนทําดวยผาชนิดและสีเดียวกับ
เสื้อ เปนรูปสี่เหลี่ยมผืนผาเรียวจากทางดานไหลไปคอ ปลายมน ดานไหลกวาง ๕ เซนติเมตร เย็บติด
กับเสื้อ ดานคอกวาง ๔ เซนติเมตร ตอนปลายขัดดุมบนอินทรธนูมีเครื่องหมายชั้นดังนี้
(ก) ผูที่ไดรับเงินเดือนตาม (๑)(ก) มีแถบไหมสีเหลือง กวาง ๓ เซนติเมตร ติด
ทางตนอินทรธนู ๑ แถบ และแถบกวาง ๑ เซนติเมตร ติดเรียงตอไปอีก ๑ แถบ แถบบนขมวดเปนวงกลม
ขนาดเสนผาศูนยกลางวงใน ๑ เซนติเมตร
(ข) ผูที่ไดรับเงินเดือนตาม (๑) (ข) มีแถบไหมสีเหลือง กวาง ๑ เซนติเมตร ๓ แถบ
แถบบนขมวดเปนวงกลมขนาดเสนผาศูนยกลางวงใน ๑ เซนติเมตร
(ค) ผูที่ไดรบั เงินเดือนตาม (๑) (ค) มีแถบไหมสีเหลือง กวาง ๑ เซนติเมตร ๒ แถบ
แถบบนขมวดเปนวงกลมขนาดเสนผาศูนยกลางวงใน ๑ เซนติเมตร
(ง) ผูที่ไดรับเงินเดือนตาม (๑)(ง) มีแถบไหมสีเหลือง กวาง ๑ เซนติเมตร ๑ แถบ
แถบบนขมวดเปนวงกลมขนาดเสนผาศูนยกลางวงใน ๑ เซนติเมตร
(จ) ผูที่ไดรับเงินเดือนตาม (๑)(จ) มีแถบไหมสีเหลือง กวาง ๕ มิลลิเมตร ๒ แถบ
แถบบนขมวดเปนวงกลมขนาดเสนผาศูนยกลางวงใน ๕ มิลลิเมตร
(ฉ) ผูที่ไดรับเงินเดือนตาม (๑)(ฉ) มีแถบไหมสีเหลือง กวาง ๕ มิลลิเมตร ๑ แถบ
แถบบนขมวดเปนวงกลมขนาดเสนผาศูนยกลางวงใน ๕ มิลลิเมตร
 ๑๔๐

สําหรับขาราชการวิสามัญ แถบที่ขมวดเปนวงกลมนั้น ใหขมวดเปนรูปสี่เหลี่ยมจตุรัส

ขอ ๑๑. เครื่องหมายชั้นสําหรับเครื่องแบบสนาม ใหมีลักษณะเชนเดียวกับเครื่องหมาย
ชั้นบนอินทรธนูออน เวนแตแถบทําดวยโลหะสีทองหรือผาสีเหลืองหรือปกดวยไหมสีเหลืองและมี
ขนาดยาว ๑.๗ เซนติเมตร แถบบนไมมีขมวด เครื่องหมายชั้นชนิดนี้ใหประดับตามทางดิ่งที่ปกคอพับ
ของเสื้อทั้งสองขาง ใหแถบบนอยูทางคอดานหนา
ขอ ๑๒. เครื่องหมายสังกัด ทําดวยโลหะสีทองโปรง และมีลักษณะดังนี้
(๑) รูปจักรมีสมอสอดขัดในวงจักรดานซายขวาเปนรูปปกนกกาง สําหรับผูที่
สังกัดหนวยที่มิไดขึ้นกับกองทัพใด
(๒) รูปจักร สําหรับผูที่สังกัดกองทัพบก
(๓) รูปสมออยูกลางวงกลมขดเชือก สําหรับผูที่สังกัดกองทัพเรือ
(๔) รูปปกนก ๒ ปก กึ่งกลางสวนบนของปกนกเปนรูปอุณาโลม มีรัศมีทับหัวปก
สําหรับผูที่สังกัดกองทัพอากาศ
ขอ ๑๓. เครื่องหมายสังกัด ใหติดที่คอเสื้อทั้งสองขางดังนี้
(๑) เสื้อชั้นนอกคอปด ติดที่คอตอนหนา ใหริมหางจากบรรจบที่คอเสื้อขางละ
๒.๕ เซนติเมตร
(๒) เสื้อชั้นนอกคอแบะ ติดที่มุมคอแบะตอนบน
(๓) เสื้อคอพับ ติดที่มุมปกคอพับ
(๔) เสื้อชั้นนอกเปดอก ติดที่คอแบะตอนบน
สําหรับเครื่องแบบสนาม ใหติดเครื่องหมายสังกัดของหนวยทหารที่ตนสังกัด
ตรงแนวกึ่งกลางของกระเปาและเหนือขอบใบปกกระเปาบนขวา ๒ เซนติเมตร แทนติดเครื่องหมาย
สังกัดที่มุมปกคอพับ

หมวด ๒
เครื่องแบบขาราชการพลเรือนหญิงสังกัดกระทรวงกลาโหม
ขอ ๑๔. เครื่องแบบขาราชการพลเรือนหญิงสังกัดกระทรวงกลาโหม ใหมี ๘ ชนิด คือ
 ๑๔๑

(๑) เครื่องแบบปกติขาว ประกอบดวย

(ก) หมวกทรงหมอตาลสีขาว
(ข) เสื้อชั้นนอกคอแบะสีขาว
(ค) กระโปรงสีขาว
(ง) รองเทาหุมสนหนังสีดําและถุงเทายาวสีเนื้อ
(จ) กระเปาถือสีขาว (ในโอกาสที่ใชกระเปาถือ)
(๒) เครื่องแบบปกติคอแบะ ประกอบดวย
(ก) หมวกทรงหมอตาลสีตามหนวยกองทัพที่สังกัด
(ข) เสื้อชั้นนอกคอแบะสีตามหนวยกองทัพที่สังกัด
(ค) กระโปรงสีตามหนวยกองทัพที่สังกัด
(ง) รองเทาหุมสนหนังสีดําและถุงเทายาวสีเนื้อ
(จ) กระเปาถือสีดํา (ในโอกาสที่ใชกระเปาถือ)
(๓) เครื่องแบบปกติคอพับ ประกอบดวย
(ก) หมวกหนีบสีตามหนวยกองทัพที่สังกัด
(ข) เสื้อคอพับสีตามหนวยกองทัพที่สังกัด
(ค) กระโปรงสีตามหนวยกองทัพที่สังกัด
(ง) เข็มขัดดายถักสีตามหนวยกองทัพที่สังกัด
(จ) รองเทาหุมสนหนังสีดํา
(ฉ) กระเปาถือสีดํา (ในโอกาสที่ใชกระเปาถือ)
(๔) เครื่องแบบปกติคอเปด ใหมีลักษณะและสวนประกอบเชนเดียวกับเครื่อง
แบบปกติคอพับ เวนแตใหใชเสื้อคอเปดแทนเสื้อคอพับ สําหรับผูที่สังกัดกองทัพบกหรือกองทัพอากาศ
ใหใชหมวกหนีบ และกระโปรงสีตามหนวยกองทัพที่สังกัด สําหรับผูที่สังกัดกองทัพเรือใหใชหมวกหนีบ
และกระโปรงสีน้ําเงิน
(๕) เครื่องแบบครึ่งยศ ใหมีลักษณะและสวนประกอบเชนเดียวกับเครื่องแบบ
ปกติขาวสําหรับผูที่สังกัดกองทัพบกใหใชกระโปรงสักหลาดหรือเสิรจสีดํา สําหรับผูที่สังกัดกองทัพ-
อากาศใหใชกระโปรงสักหลาดหรือเสิรจสีเทา
 ๑๔๒

(๖) เครื่องแบบเต็มยศ ใหมีลักษณะและสวนประกอบเชนเดียวกับเครื่องแบบ

ครึ่งยศ สําหรับผูที่สังกัดกองทัพบกหรือกองทัพเรือใหใชกระโปรงสักหลาดหรือเสิรจสีดํา สําหรับผู
ที่สังกัดกองทัพอากาศใหใชกระโปรงสักหลาดหรือเสิรจสีเทา
(๗) เครื่องแบบสโมสร ใหแตงตามสมัยนิยม
(๘) เครื่องแบบสนาม ใหมีลักษณะและสวนประกอบเชนเดียวกับเครื่องแบบ
ปกติคอพับ เวนแตใหใชหมวกแกปทรงออน หรือหมวกเหล็กและรองเทาสูงครึ่งนองหนังสีดํา เชนเดียว
กับเครื่องแบบสนามของขาราชการพลเรือนชายสังกัดกระทรวงกลาโหมเพิ่มขึ้น และใหใชเครื่องหมายชั้น
สําหรับเครื่องแบบสนาม ติดที่ปกคอเสื้อแทนติดที่อินทรธนูเหนือบาเชนเดียวกับขาราชการพลเรือนชาย
สังกัดกระทรวงกลาโหม และใชกางเกงขายาวสีตามหนวยกองทัพที่สังกัดแทนกระโปรง
ขอ ๑๕. หมวก ใหมี ๔ แบบ คือ
(๑) หมวกทรงหมอตาลสีขาว ใหมีลักษณะ และสวนประกอบเชนเดียวกับหมวก
สําหรับเครื่องแบบปกติขาวของขาราชการพลเรือนชายประจําการทั่วไป ตามที่กําหนดไวในกฎสํานัก-
นายกรัฐมนตรีในสวนที่เกี่ยวกับเครื่องแบบทั่วไป แตเปนทรงออน
(๒) หมวกทรงหมอตาลสีตามหนวยกองทัพที่สังกัดใหมีลักษณะและสวนประกอบ
เชนเดียวกับหมวกหมอตาลสีขาว เวนแตมีสีเชนเดียวกับหมวกหมอตาลสีตามหนวยกองทัพที่สังกัดของ
ขาราชการพลเรือนชายสังกัดกระทรวงกลาโหม
(๓) หมวกหนีบ ใหมีลักษณะและสวนประกอบเชนเดียวกับหมวกหนีบของ
ขาราชการพลเรือนชายสังกัดกระทรวงกลาโหม
(๔) หมวกเหล็ก ใหมีลักษณะเชนเดียวกับหมวกเหล็กของขาราชการพลเรือน
ชาย สังกัดกระทรวงกลาโหม
ขอ ๑๖. เสื้อ ใหมี ๔ แบบ คือ
(๑) เสื้อชั้นนอกคอแบะสีขาว แบบคอปานแขนยาวถึงขอมือ มีตะเข็บหลัง ๓ ตะเข็บ
ที่แนวสาบอกมีดุมโลหะสีทองตราครุฑพาห ขนาดเสนผาศูนยกลาง ๑.๕ เซนติเมตร ๓ ดุม มีกระเปา
ลางขางละ ๑ กระเปา เปนกระเปาเจาะเฉียงเล็กนอย ไมมีใบปกกระเปาเสื้อนี้มีเครื่องหมายชั้นบน
อินทรธนูแข็งเครื่องหมายสังกัดประกอบดวย และใหใชเสื้อเชิ้ตแขนยาวสีขาวผูกผาผูกคอสีดํา เงื่อนกะลาสี
 ๑๔๓

(๒) เสื้อชั้นนอกคอแบะ สีตามหนวยกองทัพที่สังกัด ใหมีลักษณะและสวนประกอบ

เชนเดียวกับเสื้อชั้นนอกคอแบะสีขาว เวนแตสีของเสื้อ ใหใชสีเชนเดียวกับเสื้อคอแบะ สีตามหนวย
กองทัพที่สังกัดของขาราชการพลเรือนชายสังกัดกระทรวงกลาโหม มีเครื่องหมายชั้นบนอินทรธนูแข็ง
และเครื่องหมายสังกัดประกอบดวย เสื้อนี้ใชประกอบกับเสื้อเชิ้ตแขนยาวและผาผูกคอ มีสีเชนเดียวกับ
เสื้อคอพับและผาผูกคอที่ใชประกอบกับเสื้อชั้นนอกคอแบะสีตามหนวยกองทัพที่สังกัดของขาราชการ
พลเรือนชายสังกัดกระทรวงกลาโหม
(๓) เสื้อคอพับสีตามหนวยกองทัพที่สังกัดใหมีลักษณะและสวนประกอบเชนเดียว
กับเสื้อคอพับสีตามหนวยกองทัพที่สังกัดของขาราชการพลเรือนชายสังกัดกระทรวงกลาโหม เมื่อสวม
เสื้อนี้ใหสอดชายเสื้อไวภายในกระโปรง
(๔) เสื้อคอเปด เปนเสื้อคอเปดสีขาวแขนยาวรัดขอมือขัดดุมขางละ ๑ ดุมหรือ
แขนสั้นเพียงขอศอกไมมีกระเปาไมมีสาบที่อก ที่แนวสาบอกมีดุม ๓ ดุม มีอินทรธนูออนขัดดุม ขางละ
๑ ดุม ดุมทั้งสิ้นเปนดุมโลหะสีทองตราครุฑพาหขนาดเล็ก มีเครื่องหมายชั้นบนอินทรธนูออนและ
เครื่องหมาย สังกัดประกอบดวย เมื่อสวมเสื้อนี้ใหสอดชายเสื้อไวภายในกระโปรง
ขอ ๑๗. กระโปรง ใหมี ๓ แบบ คือ
(๑) กระโปรงสีขาวไมมีกระเปา ยาวปดเขา ตรงกลางดานหลังมีจีบพับทบชาย
กระโปรงไมบาน
(๒) กระโปรงสีตามหนวยกองทัพที่สังกัดใหมีลักษณะเชนเดียวกับกระโปรงสีขาว
สําหรับผูที่สังกัดกองทัพบกใหใชสีกากีแกมเขียว ผูที่สังกัดกองทัพเรือ ใหใชสีกากี แตเมื่อใชกับเสื้อ
คอเปดใหใชสีน้ําเงิน ผูที่สังกัดกองทัพอากาศใหใชสีเทา
(๓) กระโปรงสักหลาดหรือเสิรจ ใหมีลักษณะเชนเดียวกับกระโปรงสีขาว เวนแต
ทําดวยสักหลาดหรือเสิรจ สําหรับผูที่สังกัดกองทัพบกหรือกองทัพเรือใหใชสีดํา ผูที่สังกัดกองทัพอากาศ
ใหใชสีเทา
ขอ ๑๘. กางเกงขายาวสีตามหนวยกองทัพที่สังกัด ไมพับปลายขา ปลายขายาวปดตาตุม
และกวางไมนอยกวา ๑๘ เซนติเมตร และไมเกิน ๒๔ เซนติเมตร ผาเอวทางดานซายที่ขอบเอวมีหวง
กวาง ๑ เซนติเมตร ๗ หวง ทําดวยผาสีเดียวกับกางเกงสําหรับสอดเข็มขัดที่แนวตะเข็บกางเกงดานขาง
มีกระเปาเจาะขางละ ๑ กระเปา และจะมีกระเปาหลังเปนกระเปาเจาะก็ได สี ของกางเกงใหใชสี
 ๑๔๔

เชนเดียวกับกางเกงขายาว สีตามหนวยกองทัพที่สังกัดของขาราชการพลเรือนชาย สังกัดกระทรวงกลาโหม

ขอ ๑๙. เข็มขัดดายถัก ใหมีลักษณะเชนเดียวกับเข็มขัดดายถักของขาราชการพลเรือนชาย
สังกัดกระทรวงกลาโหม สําหรับผูที่สังกัดกองทัพเรือเมื่อแตงเครื่องแบบปกติคอเปดใหใชเข็มขัด
ดายถักสีน้ําเงินดํา
ขอ ๒๐. รองเทา ใหมี ๒ แบบ คือ
(๑) รองเทาหุมสนหนังสีดํา ปดปลายเทา ไมมีลวดลาย สนสูงไมเกิน ๗ เซนติเมตร
(๒) รองเทาสูงครึ่งนองสีดํา
ขอ ๒๑. อินทรธนูและเครื่องหมายชั้น ใหมีลักษณะและสวนประกอบเชนเดียวกับอินทรธนู
และเครื่องหมายชั้นของขาราชการพลเรือนชายสังกัดกระทรวงกลาโหม
ขอ ๒๒. เครื่องหมายสังกัด ใหมีลักษณะและวิธีติดเชนเดียวกับเครื่องหมายสังกัดของ
ขาราชการพลเรือนชายสังกัดกระทรวงกลาโหม

หมวด ๓
เบ็ดเตล็ด
ขอ ๒๓. ขาราชการพลเรือนสังกัดกระทรวงกลาโหม ซึ่งมีตําแหนงเปนอนุศาสนาจารย
เมื่อแตงเครื่องแบบปกติหรือเครื่องแบบสนาม ใหมีปลอกแขนสีเหลืองกวาง ๗ เซนติเมตร รอบแขน
เสื้อเบื้องขวาตรงกึ่งกลางระหวางไหลกับขอศอกดวย
ขอ ๒๔. เมื่อแตงเครื่องแบบปกติ ใหผูไดรับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ ประดับ
แพรแถบเครื่องราชอิสริยาภรณที่อกเหนือขอบใบปกกระเปาบนซาย ๑.๕ เซนติเมตร เครื่องแบบที่ไม
มีกระเปาที่อกเสื้อ ก็ใหประดับในแนวเดียวกันนี้โดยอนุโลม
ขอ ๒๕. ขาราชการพลเรือนสังกัดกระทรวงกลาโหมซึ่งเขารับราชการครั้งแรก สังกัด
หนวยที่มิไดขึ้นกับกองทัพใด ใหแตงเชนเดียวกับผูที่สังกัดกองทัพบก เวนแตเครื่องหมายสังกัดใหใช
ตามขอ ๑๒ (๑)
ถาสังกัดทัพใด เมื่อยายเขาสังกัดหนวยที่มิไดขึ้นกับกองทัพใด ใหแตงเชนเดียวกับเครื่องแบบ
ของกองทัพเดิมที่ตนสังกัดอยูครั้งสุดทาย เวนแตเครื่องหมายสังกัดใหใชตามขอ ๑๒ (๑)
 ๑๔๕

ขอ ๒๖. ขาราชการพลเรือนนอกประจําการสังกัดกระทรวงกลาโหม เมื่อแตงเครื่องแบบให

แตงเชนเดียวกับที่ไดแตงครั้งสุดทายกอนออกจากประจําการ เวนแตเครื่องหมายสังกัดใหติดอันเดียว
ตรงแนวกึ่งกลางของกระเปาและเหนือขอบใบปกกระเปาบนขวา ๒ เซนติเมตร
ขอ ๒๗. เมื่อใชเสื้อกันฝน ใหใชเสื้อกันฝนเชนเดียวกับเสื้อกันฝนของทหารตามหนวย
กองทัพที่สังกัด

ใหไว ณ วันที่ ๔ มกราคม พ.ศ.๒๕๑๒

จอมพล ถ. กิตติขจร
นายกรัฐมนตรี

หมายเหตุ เหตุผลในการประกาศใชกฎสํานักนายกรัฐมนตรีฉบับนี้ คือเนื่องจากไดมีการปรับปรุง

เครื่องแบบขาราชการฝายพลเรือนและกําหนดเครื่องแบบขาราชการพลเรือนหญิงขึ้นแลว
จึงสมควรปรับปรุงเครื่องแบบขาราชการพลเรือนสังกัดกระทรวงกลาโหมใหสอดคลองกับ
เครื่องแบบขาราชการฝายพลเรือน
กฎสํานักนายกรัฐมนตรี ประกาศในราชกิจจานุเบกษา เลม ๘๖ ตอนที่ ๑๕ ลง ๒๕ ก.พ. ๑๒