Professional Documents
Culture Documents
ISSN 2353-5261
edycja
2015
si ę c z
mie n
ik
po
leca
konstrukcje budowlane
VADEMECUM
Ksawery Krassowski
Prezes Izby Projektowania Budowlanego
zdjęcia na okładce
Anna Dębińska
Fotolia.com: Andrew Tobin, Tiberius miesięcz
Gracchus, Hellen Sergeyeva, erodygin, Redaktor naczelna
nik
ca
nakład
3000 egz.
Patr
on at
Materiałów niezamówionych Redakcja nie zwraca. Wszystkie materiały objęte są prawem autorskim. Przedruk i wykorzystywanie opublikowanych materiałów
w całości lub we fragmencie może odbywać się wyłącznie po wcześniejszym uzyskaniu pisemnej zgody od Wydawcy.
Artykuły zamieszczone w „VADEMECUM Konstrukcje Budowlane” w dziale Kompendium wiedzy prezentują stanowiska, opinie i poglądy ich Autorów.
Wszystkie reklamy oraz informacje zawarte w artykułach i prezentacjach zamieszczone w „VADEMECUM Konstrukcje Budowlane” w działach: Firmy,
Produkty, Technologie oraz Przegląd Produktów i Realizacji, Wypowiedzi Ekspertów, a także w Indeksie firm pochodzą od firm i Wydawnictwo Polskiej Izby
Med
Inżynierów Budownictwa Sp. z o.o. nie ponosi za nie odpowiedzialności.
ialn
kompendium
wiedzy
Objawy uszkodzeń
Wprowadzone Ze środowiska
Pierwszym i niezbędnym etapem każdej na- podczas produkcji zewnętrznego
prawy jest diagnostyka konstrukcji – okre-
ślenie jej stanu oraz przyczyn zaistniałych ▲ Rys. 2. Podstawowe przyczyny uszkodzeń konstrukcji żelbetowych wg [5]
Materiał w konstrukcji podlega działaniu Narażenie na działanie soli zawartych w powietrzu, ale nie na bezpośredni kontakt z
XS1
czynników korozyjnych o charakterze che- wodą morską
▼ Tablica 3. Wartości graniczne dotyczące składu betonu zalecane przez PN-EN 206 przy różnych klasach ekspozycji
Minimalna klasa Minimalna zawartość Minimalna zawartość
Klasa Maksymalne w/c Inne wymagania
wytrzymałości cementu (kg/m3) powietrza (%)
X0 – C12/15 – – –
XC1 0,65 C20/25 260 – –
XC2 0,60 C25/30 280 – –
XC3 0,55 C30/37 280 – –
XC4 0,50 C30/37 300 – –
XD1 0,55 C30/37 300 – –
XD2 0,55 C30/37 300 – –
XD3 0,45 C35/45 320 – –
XS1 0,50 C30/37 300 – –
XS2 0,45 C35/45 320 – –
XS3 0,45 C35/45 340 – –
XF1 0,55 C30/37 300 –
XF2 0,55 C25/30 300 4,0 kruszywo zgodne z PN-
-EN 12620 o odpowiedniej
XF3 0,50 C30/37 320 4,0 mrozoodporności
XF4 0,45 C30/37 340 4,0
XA1 0,55 C30/37 300 –
XA2 0,50 C30/37 320 –
cement odporny na siarczany
XA3 0,45 C35/45 360 –
następstwem procesów korozji zbrojenia, dywany dalszy czas użytkowania. Rozwa- badanego materiału i nie wywołują jego
jak i ich przyczyną). żania techniczne powinny być uzupełnione uszkodzenia, tym samym nie zachodzi po-
Szczególny przypadek stanowi korozja o aspekt ekonomiczny. Diagnoza stanu trzeba naprawy. Do nieniszczących metod
wewnętrzna betonu, będąca następ- konstrukcji prowadzi do podjęcia decyzji badania można zaliczyć zwłaszcza: metodę
stwem niewłaściwego dobrania jego o naprawie (rys. 3). sklerometryczną (np. młotek Schmidta) oraz
składników, np. alkaliczna reakcja kru- Istotnym elementem diagnostyki obiektu metody akustyczne (metody ultradźwiękowe
szywa z cementem. jest ocena stanu materiału w elemencie lub i metoda impact-echo).
Zarysowania konstrukcji żelbetowych konstrukcji (rys. 4). Badania wykonywane na
występują w następstwie zmian objęto- obiekcie można ogólnie podzielić na nisz- Naprawy i ochrona konstrukcji
ściowych twardniejącego betonu oraz czące, semi-nieniszczące i nieniszczące [7].
w świetle Norm Europejskich
oddziaływań środowiska. Rysy są do Badania niszczące wiążą się z poważnym
pewnego stopnia związane z samą natu- naruszeniem struktury materiału, wymagają- Europejski Komitet Normalizacyjny (CEN)
rą żelbetu. Przyczynami zarysowań mogą cym dokonania istotnej naprawy. Metody se- opracował serię 10 norm pod ogólnym ty-
być również: mi-nieniszczące wiążą się z niewielką inge- tułem „Products and systems for the pro-
łędy projektowe, np. zbyt mała ilość
b rencją w strukturę materiału i wymagają, co tection and repair of concrete structure”
zbrojenia najwyżej, naprawy powierzchniowej, można – „Wyroby i systemy do ochrony i napraw
łędy technologiczne, np. zbyt długie
b tu zaliczyć badanie przyczepności przez konstrukcji z betonu” (tab. 4). Normy te od-
przerwy technologiczne przy układaniu odrywanie („pull-off”). Badania nieniszczą- noszą się do materiałów stosowanych prak-
warstw mieszanki betonowej, niedosta- ce polegają na stosowaniu takich metod, tycznie we wszystkich etapach naprawy
teczne zagęszczenie mieszanki, niewła- które nie powodują ingerencji w strukturę i ochrony konstrukcji żelbetowych.
ściwa pielęgnacja betonu oraz zbyt płytka
i porowata otulina zbrojenia ▼T
ablica 4. Normy Europejskie z serii PN-EN 1504
dujące lokalne przekroczenie granicznych 1504-1 Definicje, wymagania, kontrola jakości i ocena zgodności
naprawy konstrukcji wymaga diagnozy sta- 1504-9 Ogólne zasady stosowania wyrobów i systemów
nu technicznego obiektu, uwzględniającej Stosowanie wyrobów i systemów na placu budowy oraz kontrola
1504-10
jakości prac
przyczyny powstania uszkodzeń i przewi-
Ochrona powierzchniowa
hydrofobizacja cienkowarstwowe
uszczelnienie
dr inż. Maciej
Cwyl KONSTRUKCJE STALOWE
O DUŻYCH ROZPIĘTOŚCIACH
dr inż. Stanisław Wierzbicki
Politechnika Warszawska
Do obiektów użyteczności publicznej nale- chium (fot.1), konstrukcja kopuły „Big Egg” go przekrycia dachowego. Powszechne
żą pawilony wystawowe, sale audytoryjne w Tokio (fot. 2) i zadaszenie stadionu Geor- w tego rodzaju obiektach jest stosowanie
i teatralne, hale sportowe i widowiskowe, gia Dome w Atlancie (fot. 3). lekkich stalowych blach fałdowych o du-
dworce kolejowe i terminale lotnicze oraz Jak wynika już z pierwszych przykładów, żej sztywności, płyt z tworzyw sztucznych
stadiony z przekryciami trybun lub pełny- konstrukcje o dużych rozpiętościach nie są i elastycznych membran rozpinanych jako
mi zadaszeniami. Obiekty przemysłowe to na ogół wykonywane w rzucie prostokąt- powłoka na prętowej konstrukcji nośnej.
najczęściej hangary i obiekty magazynowe. nym, mają charakter indywidualny, raczej Generalne dążenie do osiągnięcia jak naj-
We współczesnych realizacjach ustrojów okrągły lub owalny. Są projektowane indy- niższej masy konstrukcji ma jednak tak-
stalowych spotyka się różne rodzaje kon- widualnie pod kątem określonego obiektu, że niekorzystne strony – konstrukcja jest
strukcji pozwalające na uzyskanie bardzo a typizowane ze względów technologicz- bardziej wrażliwa na oddziaływania wiatru,
dużych rozpiętości sięgających nawet kilku- nych dopiero w poszczególnych elemen- który staje się jednym z najważniejszych
set metrów. Począwszy od elementów bel- tach konstrukcji. czynników projektowych wpływających na
kowych poprzez ustroje kratowe i ramowe W przypadku konstrukcji stalowych dużych kształtowanie i zachowanie się konstruk-
dochodzimy do rozwiązań pozwalających rozpiętości bardzo istotne znaczenie od- cji. Zagadnienia te są szczególnie istotne
na osiągnięcie największych rozpiętości, grywa masa własna. Jest to jedno z głów- w przypadku obiektów częściowo otwartych
a więc łukowych, przestrzennych (struktu- nych obciążeń i z tego względu niska masa lub z dużymi otworami (np. bramy w han-
ralnych) i cięgnowych. konstrukcji jest bardzo ważnym czynnikiem garach), w których wiatr operuje zarówno
Początki rozwoju konstrukcji stalowych du- decydującym o zastosowanym rodzaju na powierzchnie zewnętrzne jak i od strony
żych rozpiętości sięgają XIX wieku, kiedy rozwiązania projektowego. Wynikającym wewnętrznej. W takich przypadkach bar-
rozpoczęto produkcję stalowych lin wyko- z kryterium masy konstrukcji jest kolejny dzo często występuje „podrywanie" kon-
rzystywanych w mostownictwie. Pierwsza charakterystyczny aspekt projektowy – sto- strukcji. Pojawia się więc kwestia zmiany
połowa XX wieku zapoczątkowała zastoso- sowanie stali o podwyższonej wytrzymało-
wanie konstrukcji stalowych dużych rozpię- ści (S355, S460 itp.) oraz w możliwie dużej
tości w budownictwie kubaturowym. Jedny- ilości lekkich elementów linowych, wstępnie
mi z pierwszych przykładów mogą tu być np. sprężonych i ustrojów prętowych z dużą
hangar z 1916 r. na dawnym lotnisku Kra- liczbą elementów rozciąganych. Racjonal-
ków-Rakowice czy wybudowane w 1952 r. ne jest ograniczanie w ustrojach prętowych
cięgnowe przekrycie Areny w Raleigh. ilości elementów ściskanych, dla których
Znacznie późniejsze, ale też o większych warunki smukłości skutkują zwiększonymi
rozpiętościach przykłady tego typu reali- przekrojami i w efekcie większą masą całej
zacji obiektów sportowych to: przekrycie konstrukcji. W kontekście masy konstruk- ▲ Fot. 1. Stadion Olimpijski w Monachium
obiektów zespołu olimpijskiego w Mona- cji ważne jest także zastosowanie lekkie- (1972 r.) [3]
Ustroje przestrzenne ekonomiczne przemawiają często za ustro- Rozróżniając sposoby ich prefabrykacji
Układy ramowe, zarówno pełnościenne jak jami kratowymi, przestrzennymi. Najczę- wyróżnia się systemy z oddzielnych prę-
i kratowe mogą być projektowane także jako ściej stosowane są łuki dwuprzegubowe, tów i węzłów, systemy rusztów kratowych
ustroje przestrzenne, pozwalające uzyski- czasami trójprzegubowe i bezprzegubo- i układy mieszane. Tego rodzaju przekrycia
wać znaczne rozpiętości przy ograniczonej we. Pierwsze rozwiązanie jest najprostsze stosowane są obecnie również ze stopów
liczbie podpór wewnętrznych. Przykładem w zastosowaniu, a ostatnie charakteryzuje aluminiowych, dających większą lekkość
może tu być konstrukcja dachu, zlokalizo- się najbardziej korzystnym rozkładem mo- konstrukcji dachu. W przypadku przekryć
wanej na granicy Gdańska i Sopotu, jednej mentów zginających i najmniejszą masą. strukturalnych wielowarstwowych stosunek
z największych hal widowiskowo-sporto- Łuki bezprzegubowe są jednak najbardziej wysokości konstrukcji do jej rozpiętości za-
wych w Polsce. Środkowa część konstruk- wrażliwe na zmiany temperatury i wymagają wiera się na ogół w przedziale 1/60-1/100,
cji zadaszenia (nad płytą/areną) została największych fundamentów. Trójprzegubo- a w przypadku konstrukcji powłokowych
zaprojektowana jako przestrzenny ustrój we ustroje łukowe z kolei są najbardziej wy- stosunek ten może być znacznie mniejszy.
kratowy oparty w narożach na czterech magające w fazie montażu – konieczne jest Ze względu na rodzaje węzłów i stosowanie
trzonach w rozstawie 66,6x70,6 m. Ustroje stosowanie specjalistycznych rusztowań jednogałęziowych prętów struktury, do tego
przestrzenne sprawdzają się też w przypad- i urządzeń dźwigowych. W większości przy- rodzaju konstrukcji wykorzystuje się głównie
ku częściowo lub całkowicie rozsuwanych padków łukowe konstrukcje o dużych roz- kształtowniki rurowe okrągłe lub zamknięte
zadaszeń stadionów. piętościach, podobnie jak układy ramowe, kwadratowe.
wymagają przejęcia sił rozporowych prze-
Konstrukcje wspornikowe kazywanych na fundamenty – najczęściej Konstrukcje cięgnowe
Modyfikacją układów ramowych są po- stosowane są sprężane ściągi podposadz- Odrębnym, najszybciej rozwijającym się
wszechne w przypadku średniej wielkości kowe. Typowe przekroje łuków pełnościen- obecnie typem przekryć o dużych rozpięto-
stadionów, wspornikowe konstrukcje zada- nych to rury okrągłe, przekroje skrzynkowe ściach są konstrukcje cięgnowe. Składają
szeń trybun. Są one projektowane zazwy- oraz dwuteowe. W przypadku łuków prze- się one z pokrycia, układów cięgnowych
czaj jako kratownicowe o zmiennej wyso- strzennych, kratowych najczęściej stosowa- i konstrukcji wsporczej. Należą one do naj-
kości i wysięgach dochodzących nawet do ne są kształtowniki rurowe. bardziej korzystnych ekonomicznie prze-
50 m. W przypadku większych wysięgów, Wysokość konstrukcyjna łuków, szczegól- kryć stadionów, pływalni i dużych obiektów
wsporniki mogą być dodatkowo podwie- nie pełnościennych, może być mniejsza niż sportowych. W tego rodzaju obiektach bez
szone linami do wystawionych ponad po- 1/100 ich rozpiętości, a więc są to ustroje podparć pośrednich możliwe jest uzyskiwa-
szycie słupów pełniących funkcje masztów. o dużej smukłości. Biorąc pod uwagę, że nie przekryć o rozpiętościach do 400 m.
Modyfikacją układów wspornikowych może w tego typu konstrukcjach występują znacz- Ze względu na dużą różnorodność obiek-
być podparcie wsporników, usytuowanymi ne siły ściskające, szczególnego znaczenia tów, dla których stosuje się przekrycia cię-
wzdłuż trybun, ramami lub łukami. Pozwala nabiera prawidłowe uwzględnienie kwestii gnowe, ustroje te można podzielić na:
to uzyskać większe długości wsporników wyboczenia łuku zarówno w jego płaszczyź- u stroje cięgnowe płaskie
oraz znacznie ograniczyć przekroje wspor- nie jak i z płaszczyzny. stroje cięgnowe przestrzenne
u
ników i podpierających je słupów. Tego typu rzekrycia cięgnowe typu zamkniętego
p
rozwiązania są też stosowane w przypadku Ustroje strukturalne rzekrycia cięgnowe typu otwartego.
p
dachów stadionów z rozsuwaną środkową Kolejną grupą konstrukcji stosowaną dla Rozwiązania te mogą się wzajemnie przeni-
częścią. przekryć o dużych rozpiętościach są ustroje kać – mogą więc być mieszane i stosowane
strukturalne. Przekrycia strukturalne będąc wymiennie, zależnie od oczekiwanego efek-
Ustroje łukowe wieloogniwowymi, wzajemnie uzupełnia- tu architektonicznego.
Innym rozwiązaniem przekryć o dużych jącymi się ustrojami prętowymi, wykorzy- Wiotkie i lekkie elementy linowe są podat-
rozpiętościach są ustroje łukowe stoso- stują przestrzenną pracę poszczególnych ne na drgania, a niewielkie ich przekroje
wane w pawilonach wystawowych, halach elementów prętowych, wykazując przy tym skutkują znacznymi przemieszczeniami
sportowych, hangarach lotniczych czy przy- dużą sztywność przy stosunkowo niskim konstrukcji pod wpływem obciążeń grawita-
kryciach stadionów. Pozwalają one na uzy- zużyciu materiału. Siatki geometryczne cyjnych i wiatru – przemieszczenia te, przy
skanie podobnych, a nawet większych niż przekryć strukturalnych mają regularny bardzo dużych rozpiętościach osiągają cza-
w przypadku układów ramowych, rozpięto- kształt i powtarzalne moduły. Pręty tworzące sami wartości kilku metrów. Niewielka masa
ści przy jednoczesnym zmniejszeniu zuży- strukturę rozmieszczone są „warstwowo”, i bardzo mała sztywność ustrojów linowych
cia stali. Największe rozpiętości konstrukcji elementy pomiędzy warstwami mają stałą wymusza stosowanie elementów usztyw-
łukowych są osiągane w przypadku prze- długość, a przekrycie zazwyczaj jednakową niających, sztywnego pokrycia, dociążenia
kryć stadionów – przykładem jest tu kratowy wysokość. Obecnie stosowane rozwiązania warstwami poszycia lub cięgien napinają-
łuk nad stadionem Wembley o rozpiętości pozwalają na realizowanie konstrukcji o roz- cych, które umożliwiają wstępne sprężenie
około 315 m i wyniosłości 133 m. Przy roz- piętościach dochodzących nawet do 400 m. konstrukcji. Rozwiązania takie są konieczne
piętościach do około 30 m łuki są zazwyczaj Możemy je podzielić na jednowarstwo- ze względu na ssące działanie wiatru na
elementami jednogałęziowymi, podczas we (powłokowe), dwu- lub trójwarstwowe lekką konstrukcję oraz inne oddziaływania
gdy przy większych rozpiętościach względy w układach jedno- i dwukrzywiznowych. dynamiczne. Sprężenie cięgien umożliwia
Fot. 4. ►
Konstrukcja dachu Stadionu
Narodowego w Warszawie
jednocześnie formowanie różnych kształ- słupach stalowych, obwodowy ring ściska- wanie przekryć o dużych rozpiętościach.
tów dachów oraz pozwala na prawidłową ny o przekroju rurowym Ø 1820x80 mm Jednocześnie coraz lepsze narzędzia do
pracę konstrukcji przy niesymetrycznych oraz podwieszone do 72 zastrzałów z od- analizy konstrukcji pozwalają bezpiecznie
obciążeniach. Najbardziej rozpowszech- ciągami. Najtrudniejszym technologicznie projektować ustroje o najbardziej nawet
nionym kształtem tego rodzaju przekryć są etapem robót było podniesienie linowej wyrafinowanych i złożonych kształtach,
dachy owalne i kołowe, które stosowane konstrukcji dachu wraz z iglicą, przeprowa- co z kolei wychodzi naprzeciw oczekiwa-
są na przekrycia stadionów, aren sporto- dzone w ciągu 3 tygodni, na przełomie 2010 niom dotyczącym zaspokajania rosnących
wych i widowiskowych [6]. Wykorzystuje i 2011 r. Obiekt oddano do użytku w kwiet- wymagań estetycznych, jakie są stawiane
się w nich cięgna z lin i prętów stalowych, niu 2012 r. Stadion może jednocześnie po- nowoprojektowanym obiektom.
wykonywanych ze stali o podwyższonej za- mieścić ponad 58 tys. osób w czasie me-
wartości węgla, z dodatkiem chromu, niklu czu piłkarskiego i 72 tys. osób na widowisku
Literatura
i miedzi, uzyskujących wytrzymałości do koncertowym.
2400 N/mm2. 1. Karczewski J. A., Wierzbicki S., Prze-
Jednym z najbardziej rozpoznawalnych strzenne konstrukcje przekryć stadionów
Uwagi końcowe
przekryć tego rodzaju na terenie Polski jest w Japonii, Inżynieria i Budownictwo,
dach Stadionu Narodowego z powierzchnią Rozwój masowych imprez sportowych, 2003, część 1, nr 6, str. 308-312.
przekraczającą 60 000 m2, na którą wyko- wystawiennictwa i widowisk powoduje, 2. Kobielak S., Przekrycia stalowe dużych
rzystano ponad 37 km lin stalowych (fot. 4). że wzrasta zapotrzebowanie na obiekty rozpiętości, Warsztat pracy projektanta
Sprężona konstrukcja eliptycznego dachu o dużych rozpiętościach bez wewnętrz- konstrukcji, Szczyrk, 7-10 marca 2012,
przypominająca koło rowerowe z napiętymi nych podpór pośrednich. Stosuje się tom I, str. 1-128.
szprychami jest przestrzennym ustrojem nowe, coraz lepsze poszycia wykonane 3. www.stadiony.net.
cięgnowym utrzymującym w części środko- z tkanin z włóknem szklanym pokrytych 4. Tofil J., Rozwój współczesnych przekryć
wej iglicę o masie około 190 ton. Główna PTFE, nowe rodzaje lin i cięgien z coraz o konstrukcji cięgnowej, Biblioteka cyfro-
konstrukcja stalowa zadaszenia stadionu lepszymi splotami i bardziej odpornych wa Politechniki Krakowskiej, str. 381-386.
ma masę około 12 000 ton, a konstrukcje na pełzanie pod długotrwałym obciąże- 5. Kubicki J., Kośnik J., Stadion Narodowy,
pomocnicze z iglicą, około 2400 ton. Liny niem. Stal jako materiał konstrukcyjny BOSZ, Olszanica, 2014.
o masie około 1700 ton (wraz z okuciami) w stosunku do jej ceny i parametrów wy- 6. Cwyl M., Konstrukcje cięgnowe w budow-
są podtrzymywane przez wieńczący koro- trzymałościowych jest obecnie najlepszym nictwie wielkopowierzchniowym, Świat
nę dachu stadionu, oparty na 72 rurowych materiałem pozwalającym na projekto- Szkła 11 (113), Warszawa, 11.2007.
NAPRAWY I WZMOCNIENIA
konstrukcji murowych
Diagnostyka techniczna to określenie sta- Badanie stopnia skażenia Badania chemiczne np. zawartości
szkodliwych soli rozpuszczalnych
nu technicznego konstrukcji na podstawie
w czerepie cegły
zgromadzonej o niej wiedzy, w tym tak-
Analiza stanów granicznych
że wyników przeprowadzonych badań.
nośności i użytkowania konstrukcji
W przypadku konstrukcji murowych główne
działania diagnostyczne można przedsta-
wić schematycznie, jak na rysunku 2.
Ocena stanu technicznego konstrukcji
Analiza dokumentacji archiwalnej pozwala
na rozpoznanie rozwiązań konstrukcyjno-
-technologicznych remontowanego obiektu, Wnioski dotyczące materiałów
w tym zmian dokonywanych w konstrukcji. i elementów konstrukcji
Wizja lokalna, czyli oględziny ocenianej oraz dalszej eksploatacji
konstrukcji, pozwala na:
ustalenie przedmiotu, celu oraz zakresu ▲ Rys. 2. Schemat działań diagnostycznych
oceny
określenie rodzaju i funkcji, jaką element
spełnia w ustroju a także prawidłowość eksploatacji. Wyniki nę bezpieczeństwa konstrukcji oraz wnioski
ustalenie warunków pracy elementu mu- wizji lokalnej są podstawą do wytypowania i zalecenia końcowe.
rowego, a w szczególności warunków wil- miejsc pobrania próbek do ewentualnych Badania „in situ” przeprowadza się na miej-
gotnościowych lub ewentualnego źródła badań laboratoryjnych w celu określenia scu, na obiekcie. Mogą to być badania nie-
skażenia zmian właściwości fizycznych i ewentual- niszczące (np. pomiary geodezyjne ugięć
ocenę wstępną stanu cegły, zaprawy nie uszkodzeń mechanicznych powstałych elementów konstrukcyjnych, badanie zawil-
i tynku oraz stwierdzenie ewentualnych w wyniku użytkowania materiałów oraz usta- gocenia ścian za pomocą aparatury elek-
zarysowań i ich charakteru. lenia stopnia ich skażenia w wyniku działania tronicznej) lub odkrywki (np. fundamentów
środowiska o zwiększonej agresywności. w celu sprawdzenia materiału konstruk-
Obserwacje wizualne powinny umożliwić cyjnego lub głębokości posadowienia bu-
ustalenie ewentualnych miejsc występowa- Po wykonaniu oceny wstępnej przystępuje dynku, murów w celu sprawdzenia układu
nia uszkodzeń, określenie ich rozmieszcze- się do oceny szczegółowej obejmującej: i jakości poszczególnych warstw, zawilgo-
nia, wstępną ocenę przyczyn uszkodzeń, materiał konstrukcyjny ściany (badania wła- cenia, zasolenia).
niewłaściwe wykonanie lub niewłaściwe ściwości fizycznych, mechanicznych i che- Badania laboratoryjne, wymagające za-
zastosowanie elementów konstrukcyjnych, micznych), analizę stanu granicznego, oce- stosowania aparatury specjalistycznej,
przeprowadza się na specjalnie pobranych nami poziomu wód gruntowych. Grunt, powoduje często, że w tym samym przekro-
próbkach (np. odwiertach). Zakres badań spulchniony pod fundamentami budynku, ju tworzy się również rysa w murze.
obejmuje m.in. określenie wytrzymałości na skutek podwyższania się i obniżania Analizując przykłady zarysowań wywoła-
pobranego materiału oraz wilgotności lub zwierciadła wody gruntowej, jest nierówno- nych temperaturą należy stwierdzić, że
zasolenia. miernie ściskany przez budynek. Nierówno- najczęstsze przypadki ich wystąpienia zwią-
Analizę stanu granicznego konstrukcji mierne ściskanie gruntu powoduje z kolei zane są z niewłaściwym rozwiązaniem kon-
przeprowadza się po zebraniu materiałów, osiadanie i pękanie budynku. strukcyjnym w miejscu połączeń dwóch (lub
dotyczących wszystkich czynników ma- Podmywanie fundamentów może być spowo- więcej) materiałów o różnym współczynniku
jących lub mogących mieć wpływ na stan dowane ruchami wód gruntowych lub awarią rozszerzalności cieplnej
konstrukcji. Jeżeli zachodzi podejrzenie, że przewodów wodociągowych lub centralnego
konstrukcja może być zagrożona wskutek ogrzewania. Również przy wykonywaniu głę- Zarysowania spowodowane skurczem
osiągnięcia stanu granicznego, konieczne bokiego wykopu obok istniejącego budynku i pęcznieniem
są obliczenia sprawdzające, potwierdzają- może wystąpić przecięcie żyły wodnej i wy- W procesie skurczu wyróżnić można zjawi-
ce lub wykluczające możliwość osiągnięcia mywanie gruntu pod fundamentem. ska o charakterze nieodwracalnym, zwane
takiego stanu. Obliczenia powinny także ogólnie skurczem pierwotnym oraz zjawi-
dotyczyć stanu konstrukcji murowej w trak- Rysy spowodowane przeciążeniem ele- ska o charakterze odwracalnym, określane
cie lub po naprawie (wzmocnieniu). mentów konstrukcyjnych mianem skurczu wtórnego. Proces skurczu
Ocena stanu technicznego powinna przede Przez przeciążenie należy rozumieć takie pierwotnego związany jest z czynnikami
wszystkim zawierać wniosek, określający obciążenie elementu konstrukcyjnego bu- chemicznymi i wynika przede wszystkim
stopień zagrożenia wystąpieniem awa- dynku, które jest większe od obciążenia z karbonatyzacji zawartych w murze związ-
rii lub uszkodzenia konstrukcji. Ponadto przewidzianego i przyjętego w prawidłowo ków wapnia.
ocena powinna wskazać przyczyny wystą- wykonanych obliczeniach statycznych pro- W konstrukcjach murowych podstawowe
pienia uszkodzeń i sposoby ich usunięcia jektu. Przeciążenie elementu może być wy- znaczenie ma skurcz wtórny związany ze
lub zabezpieczenia konstrukcji przed ich wołane przekroczeniem osiowych naprężeń zmianami wilgotności muru. Jego wielkość
dalszym oddziaływaniem. Dopiero wtedy rozciągających lub ściskających, naprężeń tego skurczu zależy głównie od początko-
formułuje się wnioski dotyczące możliwo- przy zginaniu lub mimośrodowym ściskaniu wej wilgotności muru, wilgotności środo-
ści i sposobu naprawy, wzmocnienia i za- bądź rozciąganiu, ścinaniu i skręcaniu. wiska oraz wielkości elementu konstrukcji.
bezpieczenia konstrukcji na okres dalszej W przypadku konstrukcji murowych prze- Skurcz wtórny muru nie podlegającego
eksploatacji. ciążenie może wynikać m.in. z wadliwego dalszemu zawilgoceniu stabilizuje się po
projektu, zmiany schematu statycznego 3-5 latach.
wskutek wadliwego wykonania konstruk- Wprowadzenie do produkcji i stosowanie
Morfologia rys w ścianach
cji, nadbudowy, przeróbek konstrukcji lub w budownictwie elementów murowych
Morfologia rys służy zwykle do oceny stanu zmiany funkcji obiektu. o objętości wielokrotnie przekraczającej
wytężenia konstrukcji oraz umożliwia okre- objętość jednej cegły oraz zastosowanie
ślenie przyczyn pojawienia się zarysowań Rysy wywołane wahaniami temperatury mocnych zapraw cementowych powoduje,
konstrukcji. Przez wahania temperatury należy rozu- że zjawiska pęcznienia i skurczu mogą być
Przyczyny pojawienia się rys w konstrukcjach mieć zmiany temperatury powietrza, zmiany również częstymi przyczynami zarysowań
murowych można podzielić na dwie grupy: temperatury wywołane różnymi procesami i spękań budynków murowanych.
ateriałowo-fizykalne, obejmujące skurcz,
m technologicznymi w budynkach przemy- Poziome zarysowania ścian mogą pojawić
wahania temperatury, pęcznienie, błędy słowych, temperatury pożarowe itp. Wzrost się, gdy jako ocieplenie dachu zastosuje
konstrukcyjne i wykonawcze temperatury wywołuje rozszerzenie się się beton żużlowy bez oddylatowania go od
ytrzymałościowe, obejmujące przecią-
w muru. Ochłodzenie natomiast działa po- muru ścian. Wówczas pęcznienie tego beto-
żenie (nadmierne odkształcenia), nierów- dobnie jak skurcz, powodując powstanie nu powoduje zarysowania tuż nad stropem
nomierne osiadanie konstrukcji i podłoża rys takiego samego typu. nad najwyższą kondygnacją budynku – za-
gruntowego oraz wpływy dynamiczne Współczynnik liniowej odkształcalności ter- rysowaniu często towarzyszy wychylenie
i wyjątkowe. micznej αt, zależny od rodzaju elementów (wypychanie) ściany szczytowej z pionu.
murowych, wynosi od 4–8·10-6 K-1 (elementy
Rysy spowodowane nierównomiernym ceramiczne) do 6–12·10-6 K-1 (beton na kru- Zarysowania spowodowane wpływami
osiadaniem konstrukcji szywach lekkich). W warunkach swobodne- dynamicznymi
Pęknięcia murów, będące objawem znacz- go odkształcenia wydłużenie lub skrócenie Dynamiczne działanie obciążeń powodu-
nych odkształceń budowli, pojawiają się na ściany jest niegroźne i, co najwyżej, może je drgania budynku i zmęczenie materiału
skutek nierównomiernego osiadania podło- wywołać mikrorysy w spoinach pionowych. konstrukcyjnego, co doprowadza do obni-
ża gruntowego, powodując ugięcia funda- Przy ograniczeniu swobody odkształceń żenia stopnia bezpieczeństwa elementów
mentu i ściany. termicznych i skurczowych, np. jeżeli ścia- i konstrukcji.
Przyczyną osiadania gruntu jest też zmiana na ceramiczna współpracuje z ciągłym Wpływy dynamiczne, zależnie od sposobu
jego spoistości, wywołana częstymi zmia- wieńcem żelbetowym, pęknięcie wieńca przekazywania obciążeń na konstrukcję,
można podzielić na: przenoszone przez je się na ogół jako metodę poprzedzającą Po dokładnym oczyszczeniu i odtłuszcze-
podłoże, przekazywane bezpośrednio na i uzupełniającą inny rodzaj wzmocnienia niu powierzchni rysy wzdłuż jej biegu, około
konstrukcję oraz przez powietrze (falę ude- konstrukcji murowych. 5 cm po obu stronach, pęknięcie uszczelnia
rzeniową). Mieszanka iniekcyjna niezależnie od rodza- się kompozytem żywicznym na bazie poli-
W kraju najwięcej przypadków wpływów ju, powinna odznaczać się odpowiednią uretanu. Materiał uszczelniający grubości
dynamicznych na budynki odnotowano na plastycznością (płynnością), niskim skur- około 10 mm nakłada się na przygotowaną
terenach górniczych, w pobliżu zakładów czem, wiązaniem w temperaturze otocze- wcześniej powierzchnię na całej długości
z urządzeniami technologicznymi oraz nia, wysoką przyczepnością do łączonych pęknięcia. Wymieszaną, homogeniczną
dróg i kolei o intensywnym ruchu. Mają one elementów oraz założoną wytrzymałością. zawiesinę iniekcyjną zaczyna tłoczyć się za
przede wszystkim charakter parasejsmicz- Iniekty można podzielić na mineralne (ce- pośrednictwem pakera startowego – pierw-
ny, tzn. wstrząsy lub drgania są przekazy- mentowe, mikrocementowe, polimerowo- szego na rysie. Iniekcję przeprowadza się
wane ze źródeł na sąsiednie budynki po- cementowe, gipsowe i gipsowo-wapienne) do momentu, aż materiał nie wypłynie z są-
przez podłoże. oraz z tworzyw sztucznych (epoksydowe siedniego otworu lub ciśnienie w pompie
i poliuretanowe). osiągnie przewidziane projektem maksi-
Do iniekcji rys i pęknięć w murze oraz wy- mum. Wówczas końcówkę węża wylotowe-
Naprawa i wzmacnianie ścian
pełnienia wzmacniającego rozluźnionych go pompy należy przełożyć na paker z któ-
Iniekcja rys i spękań konstrukcji murowych najczęściej stosuje rego wypłynął iniekt. Operację tę powtarza
Iniekcja polega na wprowadzeniu grawita- się plastikowe pakery wbijane oraz zawie- się, kontynuując iniekcję przez posuwanie
cyjnym lub pod ciśnieniem odpowiedniego sinę cementową. Niska lepkość zawiesiny się w ten sposób od dołu do góry. Iniekt
materiału wiążącego w rysy i spękania wy- o małej wielkości ziaren, dochodzących należy podawać przy możliwie najniższym
stępujące w murze z elementów pełnych. Nie do 60 μm, umożliwia głęboką penetrację ciśnieniu roboczym.
należy jej stosować do ścian z elementów w rysy o rozwartości > 0,6 mm, szczeliny Podczas wykonywania iniekcji tempera-
drążonych (cegieł dziurawek, pustaków itp.). i pęknięcia. tura (podłoża i powietrza) nie może być
Realizacja musi być poprzedzona opraco- Pakery wbijane, ograniczające ciśnienie niższa od +5oC. Czas obróbki zawiesiny
waniem technicznym, określającym rodzaj robocze iniekcji do 6 N/mm2, montuje się wynosi 30 minut (dla temperatury +20oC
mieszanki iniekcyjnej (iniektu) i sposób jego w naprzemiennych otworach o średnicy i wilgotności względnej 50%). Po iniekcji
wprowadzenia oraz szerokość rozwarcia 18 mm. Otwory nawiercane są wzdłuż rysy należy usunąć pakery, otwory wypełnić
i charakter rys. Iniekt ma zapewnić przede pod kątem 45o po obu stronach pęknięcia zaprawą szybkowiążącą, a pozostałe
wszystkim uszczelnienie i scalenie rozdzie- tak, aby otwór iniekcyjny przeciął rysę we- uszczelnienia usunąć za pomocą młotka
lonych części muru, stąd też iniekcję traktu- wnątrz konstrukcji. i przecinaka.
a) b)
▲ Rys. 3. a) wzmocnienie ściany przez częściowe przemurowanie, b) jednostronne obmurowanie: 1 – nowy mur, 2 – stary mur, 3 – pręty łączące,
4 – mur z kamienia
Przemurowanie i obmurowanie ścian i spryskuje mleczkiem cementowym. Aby staci sworzni wewnętrznych (szczegół 2 na
Przemurowanie stosuje się w przypadku zapewnić przewiązanie nowego muru ze rys. 6), rozstawionych w pionie co 1,0 m.
mocno spękanych fragmentów ścian o sze- starym należy zastosować stalowe pręty Po zainiektowaniu rys ściana wzmocniona
rokości rozwarcia rys powyżej 5 mm. Celem łącznikowe. płaskownikami (rys. 4) pracuje na zgina-
przemurowania jest odtworzenie pierwotne- nie jak mur zbrojony w płaszczyźnie spoin
go wiązania cegieł, zapewniającego scale- Zbrojenie murów poziomych. Podporami dla wzmacnianego
nie rozdzielonych rysami części muru. Wprowadzenie zbrojenia do zarysowanych, muru są ściany poprzeczne lub słupy żelbe-
Przemurowanie (rys. 3a) wykonuje się od- głównie pionowo lub ukośnie konstrukcji towe. W strefie ściskanej rysy uszczelnione
cinkami, na ogół obustronnie, ze strzępia- murowych, wynika najczęściej z koniecz- zaczynem iniekcyjnym częściowo się zamy-
mi poprzecznymi, umożliwiającymi wpusz- ności przeniesienia przez nie naprężeń kają, zaś w strefie rozciąganej naprężenia
czenie cegieł nowego odcinka głębiej rozciągających oraz zapewnienia większej są przenoszone przez płaskowniki stalo-
w mur niż pozostałych. Przy rozbieraniu sztywności naprawianego muru. Zbrojenie we. Siły poprzeczne, powstające między
fragmentów ściany, której naprawiany od- podłużne zwiększa wytrzymałości muru płaskownikami a murem, przejmowane są
cinek jest bezpośrednio obciążony przez na rozciąganie i ścinanie, zaś zbrojenie przez sworznie.
znaczne siły od podciągów, belek itp., ko- poprzeczne – wytrzymałość na ściskanie.
nieczne jest odciążenie ściany przez pod- W zależności od rozmieszczenia rys i spę- Tynki zbrojone
stemplowanie. Z tych samych powodów kań, zbrojenie może być stosowane na Wzmacnianie ścian warstwami tynku zbro-
powinna być zachowana odpowiednia wybranych odcinkach lub na całej długości jonego polega na utworzeniu konstrukcji
odległość między naprawianymi odcinka- wzmacnianej ściany, tak jak w wieńcach murowo-żelbetowej, w której do naprawia-
mi ściany, nie mniejsza niż wysokość kon- żelbetowych. Pręty zbrojeniowe (miedzia- nej części ściany dodaje się nową, kilku-
dygnacji. ne lub ze stali nierdzewnej, rzadziej ze stali centymetrową warstwę betonu lub zaprawy
W przypadku zniszczenia struktury mate- zwykłej ocynkowanej) o niewielkiej średnicy zbrojonej stalą albo wzmocnionych rozpro-
riału ściany w jej warstwach zewnętrznych (najczęściej 6 mm) umieszczane są w nie- szonymi włóknami syntetycznymi. Metodę
lub zmniejszenia jej nośności na skutek de- przewiązanych spoinach wspornych. O dłu- tę stosuje się przede wszystkim do wzmac-
gradacji w materiale wiążącym drobnowy- gości zakotwienia decyduje wytrzymałość niania ścian o rysach rozrzuconych, niere-
miarowe elementy ściany, wzmocnienie jej zaprawy na ścinanie. gularnych (rys. 5).
wykonuje się przez jednostronne lub dwu- Spękane ściany z cegły można zbroić z obu
stronne obmurowanie cegłami na zaprawie stron płaskownikami stalowymi, połączony- Wzmacnianie ściany zbrojonymi war-
cementowej. mi wstępnie sprężonymi sworzniami ze stali stwami może być wykonywane jedno- lub
Dokonując np. wzmocnienia ściany z ka- klasy A-I lub A-II o wyraźnej granicy pla- dwustronnie, na całej powierzchni lub jej
mienia za pomocą jednostronnego obmu- styczności (rys. 4). Po wprowadzeniu sworz- fragmentach. Do wzmocnienia stosowane
rowania jej warstwą grubości jednej cegły ni otwór wypełnia się zaprawą cementową są zaprawy wapienno-cementowe, cemen-
(rys. 3b), ze wzmacnianej powierzchni usu- 1:2 o współczynniku w/c = 0,7. Płaskowni- towe lub polimerobetonowe, nanoszone
wa się tynk, zaś ze spoin zaprawę na głę- ki, rozstawione w pionie co 2-3 m, powinny ręcznie, za pomocą pomp lub przez tor-
bokość 2-3 cm. Po starannym oczyszczeniu mieć przekroje nie mniejsze niż 80x6 mm. kretowanie. Ostatnio stosuje się również
powierzchni ściany i spoin z resztek tynku Gdy spękania pionowe znajdują się w naro- zaprawy bezskurczowe na cementach eks-
i zaprawy, dokładnie zmywa się je wodą żach ścian, stosuje się wzmocnienie w po- pansywnych.
▲ Rys. 4. Wzmocnienie ścian stalowymi płaskownikami i wstępnie sprężonymi sworzniami: 1 – sworzeń sprężający, 2 – sworzeń wewnętrzny,
3 – płaskowniki stalowe, 4 – podkładki pod sworznie, 5 – pęknięcie w murze wypełnione zaczynem iniekcyjnym, 6 – otwór na sworzeń
Literatura
1. B
udownictwo ogólne. Elementy budyn-
ków. Podstawy projektowania, tom 3, pra-
ca zbiorowa pod kierunkiem L. Lichołai,
Arkady, Warszawa, 2008. ▲ Rys. 6. Szczegóły podpór ściągów: a) konstrukcja węzła oporowego w miejscu sprężania
ałyszko L., Orłowicz R., Konstrukcje
2. M cięgien, b) część oporowa pod sprężone cięgna: 1 – ściągi, 2 – kształtownik oporowy,
murowe. Zarysowania i naprawy, Wydaw- 3 – podkładka, 4 – ściana, 5 – nakrętka, 6 – śruba, 7 – tuleja, 8 – zaprawa cementowa
Ogółem w tys. m 3
27659 32733 31945 32384 35935 34273 34629 35467 37180 37045 37946
Na 1 mieszkańca
0,68 0,80 0,78 0,79 0,90 0,85 0,86 0,87 0,90 0,91 0,93
[m3]
to jedyne produkty w tej grupie. Pozyskiwa- Budownictwo drewniane stych form szkieletowych oraz masywnych
niu materiałów tartych (belki, bale, krawę- ścian wieńcowych, których izolacyjność
– podstawowe ustroje
dziaki) oraz fornirów towarzyszy sporo od- termiczna w porównaniu do dzisiejszych
padów. Dalsze rozdrabnianie do poziomu
budowlane standardów była niewielka (rys. 3). Wraz
wiórów daje surowiec drzewny potrzebny Na rozwój budownictwa drewnianego moż- z rozwojem technik obróbki drewna (CNC
do powstania płyt OSB (Oriented Strand na popatrzeć m.in. z punktu widzenia po- – computer numerical control) oraz dzięki
Board) czy belek na bazie PSL. Dla tych pro- szczególnych ustrojów budowlanych, takich dużej i różnorodnej grupie materiałów ter-
duktów tak drobne struktury drewna mogą jak: ściana, strop i dach (przekrycie), jak moizolacyjnych ściany drewniane stały się
być pozyskiwane również z drzew o niewiel- również pod kątem inżynierskich ambicji, szczelniejsze i „cieplejsze”. Współczesne
kich gabarytach. Ostatni etap rozdrobnienia czyli jak zbudować wyższe obiekty i prze- technologie stworzyły szansę zminimali-
to wełna i włókna drzewne stanowiące bazę krywać większe rozpiętości. W kontekście zowania współczynnika przenikania ciepła
np. dla płyt MDF oraz szeregu izolacyjnych przegród budowlanych istotnymi parame- przez przegrodę nawet do wartości poniżej
płyt włóknistych. Całość manipulacji przy trami są lekkość i izolacyjność (cieplna, wil- 0,2 W/(m2K), co wybiega z wymogami do
strukturze drewna (modyfikacja termiczna gotnościowa czy akustyczna), a w kontek- roku 2021.
lub chemiczna), prowadzi do powstania ście pokonywanych odległości – nośność Obie technologie tworzenia ścian (szkiele-
produktów o podwyższonej odporności np. i sztywność konstrukcji. towa i masywna) wpisują się dobrze w tren-
na korozję biologiczną. Technolodzy w pra- dy rozwoju budownictwa systemowego,
cy z surowcem (drewnem) sięgają jeszcze Ściany tworząc szereg zunifikowanych rozwiązań
„głębiej”, mianowicie do poziomu komórki Początkowo brak wyspecjalizowanych na- dla ścian, stropów i dachów.
i wykorzystania nanotechnologii. rzędzi ograniczał rozwiązania ścian do pro-
Stropy
Podobnie jak ściany, również elementy
stropowe ulegają przeobrażeniom. Oprócz
litych przekrojów prostokątnych obecnie
tworzone są różnorodne rozwiązania ma-
teriałowo-konstrukcyjne w formie belkowej
i płytowej. Dążenie do lekkości konstrukcji
oraz oszczędności drewna litego spra-
wia, że wśród belkowych rozwiązań do-
minują przekroje złożone (dwuteowe belki
pełnościenne i skratowane). Do popular-
nych rozwiązań należą tu belki:
z e środnikiem pełnościennym – na bazie płyt
OSB lub stalowych blach profilowanych
z e środnikiem skratowanym – drewnia-
nym lub stalowym (tworzone przy użyciu
płytek kolczastych i profili zakończonych
płytkami kolczastymi) (rys. 4).
Wysokość takich belek jest zależna od
oczekiwanej nośności oraz rozpiętości
i waha się od dwudziestu do czterdzie-
stu kilku cm. Rozpiętość zaś osiąga ok.
▲ Rys. 2. Przykładowe formy przetworzonego drewna 9 m. Oprócz przeznaczenia na elementy
budownictwo
masywne
ok.17 cm
ok.30 cm
ok.22 cm
ok.26 cm
orientacyjne sezonowe zużycie
energii na ogrzewanie [kWh/m2/rok] 2
U=1,11 [W/m K] U=0,54 [W/m2K]
PN-B-03404:1950 U=1,16 [W/m2 K] 0,75 0,55 0,3 i 0,5 0,3 0,25 0,23 0,2
początki normalizacji
1950 współczynnika k (obecnie U)1967 1986 1993 1998 2008 2014 2017 2021
▲ Rys. 3. Historyczny rozwój przegród z udziałem drewna (przykłady) wraz ze wzrostem wymagań dla współczynnika U
stropowe mogą też znaleźć zastosowanie dowane na bazie trójkąta osiągają nawet 1:10. Większość producentów proponuje
na elementy krokwi. 180 m i są największymi konstrukcjami przekroje wynikające z zaplecza technicz-
Wśród płytowych (pełnych i skrzynko- drewnianymi co do rozpiętości. Przykła- nego jakim dysponują (szerokość 18-26 cm,
wych) rozwiązań stropowych występują dowe zakresy stosowanych rozpiętości wysokość do ok. 224 cm, rozpiętość do
skrzynkowe i lite na bazie drewna klejo- przedstawia zestawienie na rys. 6. 55 m). Naturalnie rozmiary te korygują moż-
nego krzyżowo (np. CLT). Wśród tych roz- Większość tych rozwiązań bazuje na dźwi- liwości logistyczne i wytrzymałościowe zre-
wiązań stropy mogą osiągać rozpiętość garach z drewna klejonego (na bazie GL). alizowanej konstrukcji.
do 30 m, nośność do 8-10 kN/m2. Rów- Rozwiązania te swymi gabarytami tworzą Elementy klejone na bazie drewna mają
nież odporność ogniowa może być impo- wrażenie bardzo smukłych i lekkich. Pro- też różnorodną formę. Można je wyginać
nująca, ponieważ sięgać poziomu REI 30 porcje dźwigarów nie powinny przekraczać w łuk o promieniu nawet 2,5 m (zalecane
lub REI 60.
Dachy/przekrycia
Patrząc na dynamiczny rozwój stropów nie
trudno sobie wyobrazić jak nowoczesne
są dziś formy dachów. Wprawdzie nadal
stosuje się klasyczne więźby dachowe
z elementów prętowych, jednak dzięki
nowoczesnym łącznikom i złączom przy
zastosowaniu dźwigarów złożonych kon-
strukcje więźb osiągają kilkanaście do kil-
kudziesięciu metrów. Formy przekryć hal
sportowych i przemysłowych opierają się
głównie na elementach z drewna klejonego
GL. Jednak rozpiętości tu osiągane to rap-
tem dwadzieścia kilka metrów (czasem do
30 m). Rozwiązania kratowe wspomagane
formą łuku osiągają już znacznie większe
rozpiętości, bo niejednokrotnie sięgające
100 m. Kopuły siatkowe i strukturalne zbu- ▲ Rys. 6. Orientacyjne zakresy rozwiązań konstrukcyjnych z drewna (rozpiętość, wysokość) [4]
EXPO 2015
Na koniec warto zwrócić uwagę na targi
EXPO w Mediolanie (01.05-31.10.2015 r.).
Stały się one miejscem ekspozycji cieka-
▲F
ot. 10. Odate Jukai Dome Park: model wych form architektonicznych wykonanych
konstrukcji znajdujący się na wystawie z drewna lub drewnem wykończonych np.
„Bauen mit Holz – Wege in die Zukunft” na bazie bambusa. Szacuje się, że 80%
TU Monachium (lata 2012-2013) materiałów budowlanych wykorzystanych
na tegorocznym EXPO to drewno.
Całość ekspozycji otwiera Pawilon ZERO ze
swym mottem „Divinus halitus terrae” (Bo-
skie tchnienie ziemi). Pawilon Zero w swym
zamyśle odwzorowuje fragmenty skorupy
ziemskiej. Jednak nie widać tu imponują-
cych form i konstrukcji drewnianych.
Pawilon Polski obudowany skrzynkami na
jabłka jest wprawdzie okazały, ale nie jest to
konstrukcja drewniana. Natomiast pod wzglę-
dem konstrukcyjnym i architektonicznym im- ▲ Fot. 15. Pawilon Chiński (źródło autora)
ponują Pawilony Francuski oraz Chiński.
Pawilon Francuski to odwrócony górzysty
▲F
ot. 11. Drewniana kładka na trasie nar- Literatura
ciarskiej (Pejo – Włochy) (źródło autora) teren Francji. W zamyśle architekta impo-
nujące słupy to szczyty gór (konstrukcja 1. Kram D., Drewno naturalnym surowcem
postawiona jest więc na wierzchołkach tych współczesnego budownictwa, Wydaw-
gór, czyli na głowie). nictwo Politechniki Krakowskiej, Cza-
Pawilon Chiński natomiast to połączenie sopismo Techniczne z.11 Architektura
drewna i bambusa. 2-A1/2011 (str. 123-131).
2. Leśnictwo 2014, Informacje i opracowa-
nia statystyczne – Główny Urząd Staty-
styczny, ISSN 1230-574X.
3. Frühwald A., Scharal-Rad M., Ökobi-
lanzen Holz: Fakten lesen, verstehen
und Handeln, Informationsdienst Holz,
12.1999, ISSN 0466-2114.
4. Wide-Span Wood Sport Structures, Ver-
▲ Fot. 13. EXPO 2015 – Pawilon ZERO satility with wood, Wydawnictwo TRADA
(źródło autora) i Wood For God, 2006.
▲F
ot. 12. Wieża widokowa (Lozanna -
Szwajcaria) i słup oświetleniowy trasy
narciarskiej (Santa Caterina – Włochy)
(źródło autora)
normy
technologie
ekonomika
ciekawe realizacje
6 7/8 9 tek 10 11
2015 2015 2015
Doda ja 2015 2015
tyzac
klima lacja
i wenty
LIPIEC/SIERPIE
jalny
spec
PA ¼ D Z I E R N I K
WRZESIE
CZERWIEC
L I S T O PA D
PL ISSN 1732-3428 PL ISSN 1732-3428 PL ISSN 1732-3428 PL ISSN 1732-3428 PL ISSN 1732-3428
MIESI}CZNIK POLSKIEJ IZBY IN¾YNIERÓW BUDOWNICTWA MIESI}CZNIK POLSKIEJ IZBY IN¾YNIERÓW BUDOWNICTWA MIESI}CZNIK POLSKIEJ IZBY IN¾YNIERÓW BUDOWNICTWA MIESI}CZNIK POLSKIEJ IZBY IN¾YNIERÓW BUDOWNICTWA MIESI}CZNIK POLSKIEJ IZBY IN¾YNIERÓW BUDOWNICTWA
Akustyka stropów
Papy zgrzewalne
Zmiany w ustawie
o wyrobach budowlanych
Decyzje środowiskowe Instalacje uziemiające Kruszywa
Erozja wodna DROGI EWAKUACYJNE BIM dla budownictwa Plan BIOZ Tunele pod obiektami
IB_06_2015_okladka.indd 1 2015-05-27 08:48:36 IB_07_08_2015_okladka.indd 1 2015-07-08 11:15:47 IB_09_2015_okladka.indd 1 2015-08-19 10:04:39 IB_10_2015_okladka.indd 1 2015-09-16 11:00:51 IB_11_2015_okladka.indd 1 2015-10-21 07:55:28
www.inzynierbudownictwa.pl
przegląd
produktów i realizacji,
wypowiedzi ekspertów
Dokumentybudowlane.pl – system
automatycznego tworzenia dokumentacji
budowlanej
Węzeł betoniarski MIX MASTER-30
Oprogramowanie AxisVM
Balkony prefabrykowane
System barier wolnostojących PROSAFE
System stropowy RECTOLIGHT
Tablice informacyjne i przegrody WALL
Bloczek Leca® BLOK akustyczny 18 g
Blok kotwiący
BIMx – dokumentacja BIM na ekranie tabletu
Stalowe konstrukcje pływające
Modernizacja Kanału Gliwickiego
Remont kamienicy w technologii Helifix
Warsaw Spire – zastosowanie systemu zbrojenia
skręcanego Forbuild
Budynek biurowy ITM Poland Sp. z o.o.
Jak montować płyty gipsowo-włóknowe?
Jakie są zalety prefabrykowanych konstrukcji
nośnych w budownictwie?
Beton architektoniczny – jak osiągnąć dobry efekt?
Jakie są zalety konstrukcji stalowych o dużych
rozpiętościach?
przegląd produktów przegląd realizacji wypowiedzi ekspertów
Produkt Dokumentybudowlane.pl
– system automatycznego tworzenia
dokumentacji budowlanej
Producent: dokumentybudowlane.pl Natalia Cholewa
Wypowiedź eksperta trójkąta ekonomicznego, mówiąca o tym, że tanio nie znaczy dobrze,
a szybko i dobrze nie oznacza tanio. Jednak zasada ta nie spraw-
dza się w konstrukcjach stalowych. Nieosiągalne wcześniej możli-
Mariusz Oparcik wości daje nam zastosowanie nowych schematów konstrukcyjnych
Dyrektor ds. produkcji w połączeniu z innowacyjnymi technologiami. Pozwala to nam bu-
dować obiekty o dużych rozpiętościach, takie jak hale przemysłowe
ROSA-MET Radom Sp. z o.o. (produkcyjne, magazynowe), hale obsługowe (hangary, stacje obsłu-
gi samochodów) oraz budynki użyteczności publicznej (widowisko-
we, sportowe, handlowe).
Konstrukcje te cechuje sztywność tarczowa obudowy dachu i ścian,
a także współdziałanie elementów stalowych z betonem. Nieoce-
niony jest też łatwy montaż oraz proste rozwiązania systemowe
połączeń. Konstrukcje opracowywane są indywidualnie w zakre-
sie formy architektonicznej oraz funkcji, jaką obiekt będzie spełniał
Jakie są zalety konstrukcji stalowych w przyszłości.
Dzięki zastosowaniu naszych nowych technologii, konstrukcje o du-
o dużych rozpiętościach? żych rozpiętościach można łatwo zaprojektować, a także zachować
dużo wolnej przestrzeni. Podnosi to funkcjonalność konstrukcji,
W budownictwie nieustannie poszukuje się nowych rozwiązań, wprowadza ciekawe rozwiązania architektoniczne przy mniejszym
które pomogłyby w szybki i tani sposób wybudować halę produk- nakładzie środków oraz daje dużą elastyczność w zakresie zastoso-
cyjną, sportową, hangar lub też zajezdnię. Istnieje zasada złotego wań (choćby w sektorze publicznym).
Serwis posprzedażowy
Elkon ma wysoko wykwalifikowany zespół
odpowiadający za sprawną, profesjonalną
obsługę posprzedażową.
Główne cechy obsługi posprzedażowej
świadczonej przez firmę to:
agazyn części zamiennych wszystkich
m
typów węzłów betoniarskich Elkon
ymagana kontrola i ewentualne korek-
w
ty systemu automatyki wytwórni betonu
mogą być wykonane przez zdalne połą-
czenie internetowe
odczas rozruchu wytwórni zespół nadzo-
p
rujący Elkon przeprowadza szkolenie dla
operatorów i inżynierów klienta w zakresie
użytkowania, konserwacji sprzętu itp.
Płyty Fermacell
– na ściany, sufity i podłogi
Płyty gipsowo-włóknowe pożarowe oraz znakomicie sprawdzają się stosowane w pomieszczeniach suchych
w pomieszczeniach wilgotnych. Szereg o względnej wilgotności powietrza do 70%
Fermacell
testów państwowych i przeprowadzonych i okresowo (do 10 godz.) w pomieszcze-
Rozwiązaniem powyższych problemów są w niezależnych instytutach potwierdzają, niach o wilgotności względnej powietrza do
płyty gipsowo-włóknowe Fermacell. Powsta- że systemy suchej zabudowy Fermacell 85%, zarówno w budynkach nowo realizo-
ją one z gipsu (80%) i włókien celulozy (20%), to produkty ekonomiczne i zapewniające wanych, jak i w obiektach remontowanych
które pod wpływem wysokiego ciśnienia two- wysoką jakość. Z tego względu płyty gip- lub modernizowanych.
rzą homogeniczną mieszankę w formie twar- sowo-włóknowe wykorzystywane są w bu- Przed malowaniem, tapetowaniem oraz
dych płyt. W efekcie obróbki technologicznej downictwie przemysłowym, użyteczności naklejaniem glazury zbędne jest gruntowa-
powstają uniwersalne produkty, idealne do publicznej, komercyjnym, a także w bu- nie płyt, ponieważ w trakcie procesu tech-
stosowania w systemach suchej zabudowy. downictwie mieszkaniowym jedno- i wielo- nologicznego zostały one zabezpieczone
Największymi zaletami płyt Fermacell są: rodzinnym: przed nadmiernym wchłanianiem wilgoci.
wytrzymałość na obciążenia mechaniczne o budowy ścian działowych na stalowej
d Przyklejenie ciężkich płyt z glazury czy ka-
ognioodporność – materiał niepalny kl. A2 lub drewnianej konstrukcji nośnej mienia można wykonać już na pojedynczej
odporność na działanie wilgoci jako okładzina ścian masywnych od we- warstwie płyt grubości 12,5 mm, bez ryzyka
paroprzepuszczalność i bezwonność wnątrz powstania szkodliwych naprężeń. Podczas
wysoka stabilność i wytrzymałość jako poszycie ścian szkieletowych (płyty montażu na powierzchni ściany: półek,
izolacyjność akustyczna gipsowe mogą być stosowane także na szafek kuchennych i łazienkowych, grzej-
możliwość gięcia dla promienia r ≥ 150 cm zewnątrz, pod warunkiem zastosowania ników nie ma potrzeby stosowania dodat-
i r ≤ 400 cm (gięcie na mokro na budowie); trwałej i skutecznej warstwy elewacyjnej) kowej wewnętrznej konstrukcji. Wszystkie
promień r ≤ 150 cm – gięcie przez wyspe- o budowy sufitów podwieszonych i za-
d te elementy można bezpiecznie zawiesić
cjalizowane firmy budowy poddaszy bezpośrednio na płycie, używając zwykłych
ekologiczność (brak chemicznych środ- jako gotowe elementy podłogowe, tzw. wkrętów (30 kg/1 punkt) lub wkrętów z koł-
ków klejących i gruntujących). suche jastrychy. kiem rozporowym do pustych przestrzeni
(50 kg/1 punkt). Dodatkowo wyposażenie
Fermacell oferuje uniwersalne płyty bu- Płyty Fermacell na ścianach, jak i na stro- wnętrz można zaplanować już po zamonto-
dowlane, które są neutralne biologicznie, pach (w formie elementów podłogowych, waniu poszycia ścian. Także zmiana aran-
mają bardzo dobre właściwości przeciw- czyli tzw. suchych wylewek) mogą być żacji nie ma żadnych ograniczeń.
Systemy zbrojenia
w ofercie FORBUILD SA
Forbuild jest dostawcą szerokiej gamy Zestawy BINDAX złożone są z podłużnych ozwala na zachowanie ciągłości oraz
p
produktów, także tych o wysokim zaawan- profili stalowych (szyn) wykonanych z per- wymaganego zakotwienia prętów zbro-
sowaniu technologicznym, stosowanych forowanej i ocynkowanej blachy stalowej jeniowych
w budowie obiektów inżynieryjnych. Obec- (w profilach osadzone są żebrowane pręty pecjalnie wyprofilowany kształt perforo-
s
na działalność firmy to produkcja, sprze- zbrojeniowe). Pręty zbrojeniowe z jednej wanej szyny zapewnia prawidłowe przy-
daż, dzierżawa sprzętu oraz usługi monta- strony profilu tworzą pętle kotwiące, z dru- gotowanie powierzchni stykowej na połą-
żowe własnych produktów i oferowanych giej strony – są do niego przygięte i osłonię- czeniu dwóch, realizowanych w różnym
technologii. te grubą taśmą z tworzywa sztucznego. czasie elementów
Zastosowanie zestawu łączącego BINDAX zięki
d bardziej szorstkiemu stykowi
Klienci Forbuild mogą liczyć na wykwalifiko- zapewnia spełnienie wszystkich normo- z optymalnie ukształtowaną bruzdą (wrę-
waną kadrę i kompleksową obsługę: wych wymagań dotyczących prawidłowego bem), występujące w złączu siły tnące
dział techniczny – projektowanie, doradz- ukształtowania styku zespolenia. Zbrojenie przenoszone są w całości
two odginane BINDAX ma Aprobatę Technicz- ształt szyny gwarantuje zachowanie pra-
k
przedaż – 20 przedstawicieli handlo-
s ną nr AT-15-3793/2014 wydaną przez ITB widłowej grubości otuliny betonowej prę-
wych w 4 oddziałach, biura i magazyny w Warszawie. tów zbrojeniowych
w Końskich, Warszawie, Gdańsku i So- Zakład produkcyjny Forbuild SA ma Cer- zyna wykonana jest z ocynkowanej bla-
s
snowcu. tyfikat ZKP ITB-0353/Z wydany przez ITB chy stalowej
Do kluczowych produktów Forbuild SA za- w Warszawie. Oznacza to, że producent ształt i konstrukcja szyny zapewniają
k
liczają się: wdrożył system zakładowej kontroli pro- stabilność elementu w trakcie betonowa-
systemy zbrojenia odginanego BINDAX dukcji i prowadzi badania próbek wyrobu nia oraz zapobiegają przedostawaniu się
i skręcanego BARTEC zgodnie z planem badań dla zapewnienia betonu do wnętrza profilu
systemy uszczelniające i dylatacyjne wyrobu o najwyższej jakości. z abezpieczenie prętów zbrojeniowych
łączniki balkonowe, akcesoria szalunkowe taśmą z tworzywa sztucznego – per-
systemy zabezpieczeń na krawędzi Zalety systemu: foracja taśmy pozwala na jej szybkie
SECUMAX proszczone wykonywanie przerw robo-
u usunięcie i rozpoczęcie dalszych prac
podkładki elastomerowe oraz produkty czych i różnego rodzaju dobetonowań zbrojarskich
i sprzęt do budowy mostów.
Dane techniczne:
standardowa długość elementu: 1,25 m
szerokości pojedynczych szyn: 60, 80,
Fot. 4 ►
110, 140, 160, 190, 220, 240 mm System zbrojenia
standardowe średnice prętów zbrojenio- skręcanego
wych: 8, 10, 12, 14, 16 mm BARTEC
rozstaw prętów w szynie: 10, 15, 20, 25,
30 mm niczną nr AT/2007-03-1128/1 wydaną przez sowania klucza dynamometrycznego ani
średnica gięcia: 6 x Ø (średnica pręta) IBDiM w Warszawie. Zakład produkcyjny For- innych urządzeń/narzędzi
głębokość wnęki (grubość szyny): 30 mm build ma Certyfikat Zgodności ITB-19881/W ożliwość wykonania połączenia przez
m
pręty zbrojeniowe: granica plastyczności wydany przez ITB w Warszawie. Oznacza niewykwalifikowanych pracowników –
fyk ≥ 500 N/mm2, wytrzymałość na rozcią- to, że producent wdrożył system zakładowej połączenie wykonuje się ręcznie na placu
ganie ftk ≥ 550 N/mm2 kontroli produkcji i prowadzi badania próbek budowy
wyrobu zgodnie z planem badań dla zapew- ptyczna kontrola poprawności wykona-
o
System zbrojenia skręcanego nienia wyrobu o najwyższej jakości. na połączenia
lastikowe, różnokolorowe zaślepki i na-
p
BARTEC
Zalety systemu: kładki pozwalające na łatwą identyfikację
BARTEC to system mechanicznego łączenia ozwala na zachowanie pełnej nośno-
p prętów zbrojeniowych różnych średnic
(skręcania) prętów zbrojeniowych. Połącze- ści prętów zbrojeniowych w miejscu prętów oraz zapobiegające zabrudzeniu
nie gwarantuje przeniesienie pełnego obcią- połączenia gwintu zarówno wewnątrz tulei łączącej
żenia i zapewnia 100% nośności pręta. ożliwość wykonania połączenia dwóch
m jak i pręta dołączanego
prętów o różnych średnicach (połączenie trapezowe listwy montażowe skracają
Elementy systemu BARTEC przeznaczone redukcyjne) czas montażu elementów do szalunku
są do wykonywania: ożliwość połączenia z konstrukcją sta-
m oraz umożliwiają przeniesienie sił ścinają-
mechanicznego łączenia prętów zbrojenio- lową (połączenie spawane) cych w miejscu złącza roboczego
wych w zakresie średnic od 12 do 40 mm lementy gwintowane spełniają standar-
e możliwość wykorzystania stali własnej
kotwienia zbrojenia w konstrukcjach żel- dy gwintu metrycznego inwestora do wykonania prętów gwinto-
betowych niejsze zużycie materiału (brak zakła-
m wanych
zespoleń prętów zbrojeniowych z kon- dów) dla połączenia doczołowego możliwość wykonania połączeń bezpo-
strukcją stalową. łatwy i szybki montaż – nie wymaga sto- średnio na budowie z wykorzystaniem
Cały system składa się z prętów gwintowa- kontenerowego, mobilnego zestawu
nych, tulei łączących i elementów dodatko- urządzeń.
wych uzupełniających. Pręty zbrojeniowe
tworzące elementy systemu wykonywane Systemy BINDAX i BARTEC znajdują zasto-
są ze stali gatunku BSt500S, B500SP lub sowanie w większości sektorów budownic-
innej o lepszych parametrach wytrzymało- twa, począwszy od ochrony środowiska,
ściowych. Najczęściej stosowane jest jako poprzez przemysł, infrastrukturę aż po bu-
uciąglenie prętów zbrojeniowych na długo- downictwo obiektów handlowo-usługowych
ści elementu lub w miejscach przerw robo- i biurowych. Forbuild m.in. poprzez produk-
czych w betonowaniu. cję własną elementów nietypowych wspie-
Zbrojenie skręcane BARTEC ma Aproba- ra firmy budowlane w wykonawstwie coraz
tę Techniczną nr AT-15-8331/2010 wydaną ▲ Fot. 5. System zbrojenia skręcanego trudniejszych inwestycji jakie realizowane
przez ITB w Warszawie oraz Aprobatę Tech- BARTEC są w Polsce.
FORBUILD SA
► ul. Górna 2A ► 26-200 Końskie ► tel. 41 375 13 47 ► faks 41 375 13 48
► www.forbuild.eu ► forbuild@forbuild.eu
DREWNIANE
Agnieszka Klimowicz-Łabno
KASPER Polska Sp. z o.o. KONSTRUKCJE NOŚNE
Lekkie konstrukcje kratowe łączone w wę- możliwość modelowania połączeń w ob- Firma Kasper Polska Sp. z o.o. oprócz
złach płytkami kolczastymi dają możliwość razie trójwymiarowym, a także dokładność powyżej opisanych systemów konstrukcji
projektowania wiązarów o rozpiętości do obróbki drewna na maszynach CNC gwa- drewnianych zajmuje się również projek-
30 m bez podpór pośrednich. Elastyczność rantują precyzyjną realizację zadania. Kon- towaniem niestandardowych rozwiązań
tej technologii pozwala na dowolne kształto- strukcje z drewna klejonego wyróżnia duża z zastosowaniem najnowocześniejszych
wanie połaci dachowej, a także na uzyska- wytrzymałość ogniowa wynikająca z masy dostępnych na rynku światowym połączeń
nie poddasza użytkowego z pełną swobodą elementu. Cechuje je wysoki stopień prefa- i okuć ciesielskich. Projektuje i wykonuje
wykorzystania jego przestrzeni. Kratownice brykacji oraz oszczędność w wyniku opty- drewniane budynki w systemach szkieleto-
umożliwiają zmniejszenie masy użytego ma- malizacji na etapie projektowania. wych lekkich oraz ciężkich.
teriału konstrukcyjnego, co sprawia, że dziś Klasyczne konstrukcje stanowią głównie Wiązary i więźby dachowe produkcji firmy
jest to najtańsza na rynku technologia drew- tradycyjne rozwiązania konstrukcji dachu Kasper można znaleźć w budynkach su-
niana. Zastosowanie nowoczesnych syste- z drewna litego i klejonego. Nowoczesne permarketów, halach produkcyjnych i spor-
mów połączeń węzłów konstrukcyjnych, nie- maszyny CNC przeznaczone do obróbki towych, domach jedno- i wielorodzinnych,
osłabiających przekroju drewna, pozwala na drewna wraz z oprogramowaniem do projek- nadbudowach, a także w rozwiązaniach
projektowanie konstrukcji szkieletowej z du- towania konstrukcji drewnianych pozwalają nietypowych i skomplikowanych technicz-
żym marginesem bezpieczeństwa. Rozwią- znaleźć innowacyjne sposoby projektowania nie konstrukcjach.
zania te w pełni konkurują z technologiami więźb. Maszyny CNC przeznaczone do pro-
żelbetowymi i stalowymi. Dodatkowym atu- dukcji seryjnej są w pełni zautomatyzowane,
tem tego systemu jest pełna prefabrykacja, sterowane komputerowo automatycznie wy-
skracająca do minimum czas trwania mon- konują wszystkie niezbędne czynności – cię-
tażu konstrukcji oraz gwarantująca precyzyj- cie, frezowanie, wiercenie, w tym obracanie
ne wykonanie poszczególnych elementów. elementu. Pozwalają na precyzyjną obróbkę
Architektura i projektowanie konstrukcyjne drewna z milimetrową dokładnością bez
z drewna klejonego są prawie nieograni- konieczności ręcznego pomiaru elementu.
czone. Elementy można dowolnie wygi- Rozwiązanie to dzięki precyzji wykonania
nać, formować i łączyć, uzyskując ciekawe cięć i jakości elementów konkuruje z więź-
rozwiązania przestrzeni. Wysoka jakość bami wykonywanymi metodą tradycyjną.
materiału w połączeniu z nowoczesnym Przyspiesza i ułatwia wykonanie połączeń
oprogramowaniem statycznym, dającym elementów konstrukcji na budowie. ▲ Fot. 2. Dom jednorodzinny, Zbrosławice
SYSTEM SILIKATY
a spełnienie wymagań
podstawowych
Dorota Kajka
Grupa SILIKATY Sp. z o.o.
wi pustak wentylacyjny PW). Stosowanie ele- są wyroby niepalne w klasie A1. Silikaty, rów-
Bezpieczeństwo konstrukcji
mentów murowych grupy pierwszej jest nie nież te zawierające pigmenty koloryzujące,
Silikatowe elementy murowe charaktery- tylko gwarancją jednorodnego rozkładu na- np. SILIKAT S, decyzją Komisji Europejskiej
zują się najwyższą wytrzymałością (nawet prężeń w murze, ale także w odniesieniu do (nr 96/603/EC, 2000/605/EC, 2003/424/EC)
35 N/mm2) spośród wszystkich materiałów punktu 6.1.(6) z normy [N1] są to materiały, zostały zaklasyfikowane ze względu na reak-
budowlanych używanych do wznoszenia które mogą zostać użyte w okolicy naprężeń cję na ogień w klasie A1, a więc są materia-
murów zapewniając maksymalne bezpie- skupionych (np. w okolicy nadproży). łem całkowicie niepalnym, zapewniającym
czeństwo użytkownikom budynków. Ściany maksymalne bezpieczeństwo użytkownikom
konstrukcyjne wykonane z silikatowych ele- wzniesionych budynków.
Bezpieczeństwo pożarowe
mentów murowych wykonuje się przeważ-
nie jako ściany jednowarstwowe. Głównym Materiał budowlany i wykonane z niego
Bezpieczeństwo użytkowania
zadaniem ściany konstrukcyjnej oprócz ściany określają dwa parametry związane
przenoszenia ciężaru własnego jest prze- z bezpieczeństwem pożarowym: reakcja Silikatowe elementy murowe charakteryzu-
noszenie obciążeń dodatkowych np. z da- na ogień oraz klasa odporności ogniowej. ją się odpornością na korozję biologiczną
chu czy stropu. Zgodnie z normą PN-EN W ramach Unii Europejskiej wprowadzono i chemiczną, są materiałem trwałym, dzięki
1996-1-1+A1:2013-05/NA:2014-03 Euro- jednolite klasy ze względu na reakcję na czemu mogą być stosowane do ścian funda-
kod 6. Projektowanie konstrukcji murowych. ogień. Najbezpieczniejszymi materiałami mentów i piwnic. W ofercie Grupy SILIKATY
Część 1-1: Reguły ogólne dla zbrojonych
i niezbrojonych konstrukcji murowych [N1]
minimalna grubość ściany konstrukcyjnej ▼ Tablica 1. Minimalna nośność ścian wewnętrznych pełnych (bez otworów) obliczona
zależy od wytrzymałości charakterystycz- w przekroju górnym, dolnym i środkowym analizowanej ściany – NRd,i * [kN/m]; spoiny
zwykłe i cienkie, model ramowy, kategoria wykonania robót – B (w nawiasach podano
nej. W przypadku gdy fk ≥ 5 N/mm2 minimal-
przybliżoną liczbę kondygnacji)
na grubość ściany powinna wynosić 10 cm,
Klasa wytrzymałości fb Grubość muru t = 180 mm
a gdy jest to ściana usztywniająca 18 cm.
[N/mm2] M5 M10 M20 cienka spoina
W tablicy 1 podano jako przykład nośno-
ści ścian konstrukcyjnych wewnętrznych 319,2 393,1 484,0 394,4
15
grubości 18 cm obciążonych symetrycznie (IV) (V) (VI) (IV)
stropem o jednakowej rozpiętości. 390,6 480,8 591,8 503,6
20
Wszystkie ścienne elementy murowe produ- (V) (VI) (VII) (VI)
kowane przez Grupę SILIKATY z uwagi na 518,7 638,6 786,3 710,8
30
parametry geometryczne zalicza się do 1 (VI) (VIII) (IX) (VIII)
grupy elementów murowych (wyjątek stano- * NRd,i = NRd,1 lub NRd,2 lub NRd,m (1 – przekrój górny, 2 – przekrój dolny, m – przekrój środkowy)
znajduje się produkt przeznaczony do wy- ków silikatowych, która wynosi od 1400 do
konywania ścian poniżej poziomu terenu 2000 kg/m3.
– SILIKAT F25 (tablica 2). Optymalne wymia-
ry, masa, specjalne uchwyty pozwalają na Higiena, zdrowie,
proste i wygodne przenoszenie bloczka oraz
ochrona środowiska
ustawianie w murze, a dokładność wymiaro-
wa T2 (±1 mm) umożliwia wykonanie muru Silikaty są wytwarzane z naturalnych surow-
zarówno na cienkiej jak i tradycyjnej spoinie. ców takich jak: piasek (90%), wapno (7%)
Wszystkie wyroby są mrozoodporne, dlatego i woda (3%), tym samym stężenie pierwiast-
można je stosować w środowisku mokrym ków promieniotwórczych jest w nich mini-
z występującym mrozem i środkami odla- malne i wynosi zaledwie f1 < 0,16 Bq/kg,
dzającymi (zgodnie z normą PN-EN 1996- f2 < 20 Bq/kg, przy czym obowiązujące nor-
-2:2010/NA:2010 jest to środowisko MX3). my to f1 < 1,2 Bq/kg, f2 < 240 Bq/kg.
Żelbetowe schody
prefabrykowane
w budownictwie
Artur Zasadni
Lechma EKO BUD Sp. z o.o.
Niewątpliwie każdy z inwestorów oczekuje, możliwiające satysfakcjonujące i poprawne gnacje. Schody zabiegowe doskonale inte-
żeby budowa była wykonana jak najprecy- wykonanie biegów schodowych bezpo- grują się z niewielkimi wnętrzami, spełniając
zyjniej i przede wszystkim zgodnie z pro- średnio na miejscu inwestycji, narzuca się przy tym komfortowe funkcje użytkowe. Po-
jektem. Należy zwrócić szczególną uwagę wręcz konieczność produkcji ich w wyspe- zwalają w ten sposób zachować całkowitą
na klatkę schodową, która niestety często cjalizowanych zakładach wytwórczych. Jest mobilność pomiędzy piętrami, nie ujmując
okazuje się tzw. piętą achillesową popraw- to korzyść zarówno dla ekip wykonawczych, jednocześnie estetyce wnętrz.
nej realizacji. jak i deweloperów, którzy chcąc oddać pla- W schodach tych, wykonywanych z wy-
Problem ten można jednak łatwo rozwiązać, nowo gotowy obiekt wysokiej jakości jak korzystaniem niemieckiej technologii form
decydując się na żelbetowe schody prefa- najszybciej w ręce inwestora, decydują się stalowych, parametry są dobierane tak, aby
brykowane. Inwestor będzie mógł cieszyć na prefabrykację. Szczególnie jeżeli chodzi przy wykorzystaniu minimalnego powierzch-
się dokładnością oraz trwałością wykona- o tak skomplikowane elementy, jakimi są niowo obszaru, zapewnić komfort i zgod-
nego zgodnie z projektem biegu, a wyko- schody. Daje to obopólną korzyść dla wy- ność z polskimi oraz unijnymi normami użyt-
nawca bezproblemową realizacją inwestycji konawcy oraz inwestora, ponieważ dzięki kowania. Stopnie na zabiegu nie wychodzą
oraz szybkim czasem montażu. Ponadto bezbłędnemu, sprawnemu i precyzyjne- z jednego punktu, jak w większości przypad-
dla tych inwestorów, dla których ważna jest mu wykonaniu koszty inwestycji mogą być ków wykonania „na mokro” i pozostawiają
moda architektoniczna, dążąca do ekspo- znacznie niższe. możliwość oparcia stopy nawet w skrajnych
nowania licowego betonu, możliwość wy- Przykładem schodów bardzo pożądanych miejscach, przez zapewnienie minimalnej
konania biegów schodowych w wersji „na przez przyszłych użytkowników domów głębokości stopnia przy wewnętrznej kra-
surowo” jest z pewnością nietypową propo- jedno-, wielorodzinnych, szeregowych oraz wędzi. To rozwiązanie daje bezpieczeństwo
zycją wartą szczególnego zainteresowania. bliźniaczych są schody zabiegowe. Są to użytkownikowi, a w szczególności dzieciom,
Biorąc pod uwagę napięte terminy, wysokie biegi, których konstrukcja pozbawiona jest które nie spadną trzymając się wewnętrznej
koszty utrzymania zaplecza technicznego, spocznika, a dzięki zróżnicowanej szeroko- poręczy (w rzucie projektowym biegów jest
trudne warunki na budowie, czasochłon- ści stopni udaje się w sposób funkcjonal- to sytuacja, w której wszystkie stopnie „wy-
ność, a w ostatnim czasie również i proble- ny, bezpieczny i jednocześnie estetyczny chodzą” wachlarzowo z centralnego punktu
my z doświadczonymi specjalistami, unie- połączyć ze sobą dwie sąsiadujące kondy- wewnątrz zabiegu).
WIELKOFORMATOWE CIĘŻKIE
DESKOWANIE ŚCIAN
Karol Ortyński
NOE–PL sp. z o.o. NOEtop
Cechami szczególnymi prowadzonych prac Płyty szalunkowe 5,30 m. Wszystkie elementy szalunku mogą
było betonowanie w jednym cyklu ścian być zestawiane ze sobą zarówno w pionie
o powierzchni ponad 14 m2
bocznych o wysokości do 13,00 m oraz jak i w poziomie – nie wychodząc poza ra-
w dwóch etapach ścian czołowych o wy- System NOEtop firmy NOE wyróżnia się ster płyt – a przy tym stale utrzymywana jest
sokości do 18,50 m. Należało przy tym licznymi zaletami. Przykładowo w wielko- wytrzymałość na parcie betonu wynosząca
uwzględnić, że ściany po stronie wewnętrz- powierzchniowych płytach szalunkowych 88 kN/m2. Dla osób odpowiedzialnych za
nej są stożkowe. Grube na 1,00 m w pod- można dowolnie wybierać położenie punk- plac budowy w Rotterdamie jeszcze inny
stawie stają się cieńsze, osiągając 0,50 m tów sprężania w obrębie pasów, co pozwala powód był decydujący o wyborze systemu
na wysokości 6,50 m. Problem został roz- na dużą elastyczność stosowania. Dodat- NOEtop – można go otrzymać także w wer-
wiązany przez NOE-Bekistingtechniek za kowym wsparciem dla systemu są wymiary sji XXL, tzn. o wymiarach płyt 5,30x2,65 m.
pomocą wielkopowierzchniowych płyt sza- w jakich system jest oferowany przez produ- Dzięki temu powierzchnię ponad 14 m2
lunkowych ze zintegrowanymi pasami sys- centa. NOEtop dostępny jest w wysokości można szalować jednym elementem – po-
temu szalunków NOEtop. od 0,66 do 5,30 m i szerokości od 0,25 do zwala to na oszczędność czasu i kosztów.
Bezpieczna praca
na pomostach roboczych NOE
Szerokość robocza wykorzystanych pod-
czas prac pomostów AB 300 wynosi 2,10 m,
a dopuszczalny ciężar użytkowy 300 kg/m2.
Pomost można wyładować na placu bu-
dowy bezpośrednio z samochodu ciężaro-
ŚCIANA AKUSTYCZNA
▲ Fot. 1. Bloczek Leca® BLOK akustyczny
24/20
BEZ BŁĘDÓW
mgr inż. Andrzej
Dobrowolski
marka Weber Leca®
Jedną z właściwości elementu ścienne- przegród wewnętrznych należy dodatkowo bez ukształtowanego takiego połączenia
go jest izolacyjność akustyczna od tzw. odjąć od 1 do 6 dB z uwagi na tzw. przeno- nie pozwoli na uzyskanie oczekiwanej
dźwięków przenoszonych przez powietrze. szenie boczne (w typowym budownictwie izolacyjności akustycznej.
Parametr ten określany jest wartością Rw, ze stropami masywnymi poprawka wynosi Ściany trzeba łączyć ze sobą za pomocą
ewentualnie z poprawkami C i Ctr. Jest to najczęściej od 1 do 4 dB). Po wykonaniu wiązań murarskich (sztrabów, strzępi) –
wartość izolacyjności akustycznej wyzna- tych obliczeń uzyskuje się wartość R’A1, najlepiej w co drugiej warstwie unikając
czona w warunkach laboratoryjnych. Nie czyli wskaźnik oceny przybliżonej izolacyj- łączników metalowych.
należy jej mylić z izolacyjnością akustycz- ności akustycznej przegrody wewnętrznej zczelinę ściany pod stropem należy wy-
S
ną ściany wykonanej w danym budynku. w budynku. Nie może ona być mniejsza od pełnić w następujący sposób: najpierw
wartości określonej w normie PN-B-02151- z jednej strony ścianę otynkować, po wy-
Obliczenia izolacyjności -03:1999. Na przykład ściany wewnętrzne schnięciu tynku od drugiej strony w szcze-
pomiędzy mieszkaniami muszą po wybu- linę włożyć wełnę mineralną (nie stosować
akustycznej
dowaniu osiągnąć wskaźnik R’A1 nie mniej- styropianu ani pianki montażowej), a na-
Aby sprawdzić wartość izolacyjności aku- szy niż 50 dB. stępnie otynkować ścianę z drugiej strony.
stycznej przegrody z konkretnego mate- Można tu również zastosować systemowe
riału, w laboratorium buduje się ścianę Właściwe rozwiązania z taśmami i kitami.
między dwiema komorami. Wówczas nie Na ścianie między mieszkaniami trzeba
wykonawstwo
muruje się pod presją czasu. Spoiny po- unikać montażu gniazd i puszek insta-
między bloczkami i pustakami ściennymi Chcąc osiągnąć w budynku zakładaną lacyjnych wpuszczanych w ścianę. Jeśli
wykonuje się na pełną spoinę i za każdym wartość wskaźnika izolacyjności akustycz- muszą się tam znaleźć, nie należy ich in-
razem dokładnie dociska elementy do nej trzeba przestrzegać kilku podstawo- stalować w tym samym miejscu po obu
siebie. Szczelnie wypełnia się połączenia wych zasad. stronach ściany.
ściany z innymi ścianami i stropami. Tynk rzed przystąpieniem do wykonywania
P Przepusty instalacji rurowych powinno
układa się dokładnie i raczej nie oszczędza przegrody należy szczegółowo zapoznać się dodatkowo doszczelniać masami
na jego grubości. się z wytycznymi producenta wyrobów. elastycznymi. Należy unikać rur przyłą-
Dla tak wykonanej przegrody określa się Warto ponadto wiedzieć, że murowa- czeniowych grzejników od jednego pio-
wartość Rw. Następnie pomniejsza się nie ścian na tzw. pełną spoinę pionową nu do dwóch różnych mieszkań przez
ją o poprawkę C lub Ctr (w zależności od i poziomą najczęściej okazuje się najlep- ścianę.
tego, czy ściana jest przegrodą wewnętrz- szym rozwiązaniem. Praktyka pokazuje, Bez zgody projektanta nie wolno zmie-
ną budynku czy zewnętrzną) oraz odej- że pozostawianie pustych spoin piono- niać rodzaju tynków wewnętrznych.
muje 2 dB (ze względu na badania w wa- wych w elementach, które mają ukształ- Zastosowanie lżejszego i cieńszego
runkach laboratoryjnych). W przypadku towane tzw. pióro-wpust, i w elementach tynku gipsowego na ścianie, na której
tel. 22 551 56 27
www.bwl-projekt.pl
e-mail: biuro@bwl-projekt.pl