АКАДЭМ ІЯ НАВУК БЕЛАРУСКАЙ ССР

ІНСТЫТУТ МАСТАЦ ТВАЗНАУСТВА, ЭТНАГРАФІІ I Ф АЛЬКЛОРУ

БЕЛАРУСКАЯ
НАРОДНАЯ
ТВОРЧАСЦЬ

М Iн с к
«НАВУКА I ТЭХНІКА»
' 19 86
 АКАДЭМІЯ НАВУК БЕЛАРУСКАЙ ССР
ІНСТЫТУТ МАСТАЦ ТВАЗН АУСТВА, ЭТНАГРАФІІ I Ф АЛЬКЛОРУ

ВЯСЕЛЛЕ
ПЕСНІ
і

У шасці кнігах

К Н ІГА 5

МІНСК
«НАВУКА I ТЭХНІКА*
1986
Б БК 82.3 Бел-6
В 99

Р эдакц ы й н ая к а л е гія :
В. К . Б андарчы к, К . П. К абаш н ікаў,
A . С . Ф я д о с ік (га л о ў в ы р э д а к т а р ),
Г. I. Ц ітовіч

С кладальн іц а Л . А . М алаш

М узы чн ы д ад ат ак 3 . Я . М аж эй ка

Р эд акт ар A . С . Ф я д о с ік

4 7 0 2 1 2 0 2 0 0 — 081
В ------------------------------ 1 2 9 - 8 6
M316—86
© В ы давец тва
«Н а в у к а і т эх н ік а», 1986.
 РАЗВІТАННЕ МАЛАДОЙ 3 ДОМАМ.
АД’ЕЗД ДА МАЛАДОГА

П асл я аб р аду яднання малады х (зв я д зе н н я ў куп у, зл уч эн н я), які зма~

ц о ўваў шлюб і з в я з в а ў іх «н а доўгі (у в е с ь ) ве к», у доме маладой пачынала-
ся вясельн ая (в я с ё л а я ) бяседа, або пір вясёлы , вясельны (вясёЛ ы ) стол, вя-
сельнае (в я с ёл ае ) застолле. З вы ч ай сумеснай яды меў абшчынны хар актар ,
і ў ім прымалі ўдзел не толькі роды малады х, але і суседзі (аднаабш чынні-
к і) Паўсю днай трады ц ы яй з ’яўляец ц а пры сутнасць на вяселлі ў якасц і
гледачоў ж ы хароў усёй вёскі. Н япрош аныя госці былі ж аданы м і асобамі.
С тар аж ы тн ы звы чай патраб аваў, каб на вяселлі пры сутнічала як найбольш
лю дзей, каб яно ішло гучна, а застолле было б агаты м , бо лічы лася, што а д
гэ т а га эал еж ал і дабрабы т і шчасце б уд уч ага ж ы ц ц я маладой пары. Т а м у
вяселле было эв яэ ан а з вял ікім і вы д аткам і. А л е на Б еларусі сп радвеку іс-
н аваў эвы чай — усе члены абшчыны ў такіх вы п адках а казвал і дапамогу.
Д зякую ч ы там у і бяднейш ыя сем’і м аглі справіць прыстойпае вяселле. Ч ас-
тава л і ўсіх, н ават і ты х, хто с та я ў «на хац е», а дл я дзяц ей р ы хтавал і з це-
ста спецы яльны я п ачастун кі: «к ач ач кі», «ш ы ш кі», «к ар авай ч ы кі», «бочачкі»
і г. д. Госці, што сядзел і з а сталом, п аводэілі сябе ган арл іва, з пачуццём
уласнай годнасці. К ож ны э іх стар аўся сказац ь удалае, дасціпнае слова, хо-
раш а п распяваць і п аскакац ь пад м узы ку. П убл іка, я к а я эн ахо дзіл ася ў па-
розе, атры м л івал а вял ікае задавальн ен н е ад тако га відовіш ча і н ярэдка пры
дапамоэе песень кам ен ц іравала і вы каэвал а свае адносіны да таго, што ад-
б ы вал ася 2.
Н аогул, сум есная яд а з даўн іх часоў у розных народаў была своеасаб-
лівы м актам зам ац аван н я якой-небудзь дамоўленасці, пагаднення п ам іж
дэвю ма асобамі, а заты м з такім ж а значэннем перайшла і ў вясельны аб-
рад, д зе зр аб іл ася неабходнай формай яднання малады х і іх родаў, а «э ця-
гам часу яна набыла рэлігійнае асвятлбн н е»3. Т акое стар аж ы тн ае ўяўленне
аб элучальнай сіле сумеснай яды і піцця знайшло шырокае адлю страванне ў
вясельны х песнях. П аколькі больш асць песень пра частаванне і гасцей у ма-
ладой суп адае з аналагічны мі ў час засто лл я ў м аладога, яны б уд уц ь зм е-

1 Н нкольскнй Н . М . Пронсхожденне н нсторня белоруссі^ой свадебной

обрядностн.— М н., 1956, с. 46.
2 Sielicki F. Białoruskie obrzędy i pieśni weselne ze w si M ikulino b. gm iny
Dołginów, pow. w ilejsk iego .— Acta U n iversitatis W ratislavien sis.— W roc­
ław, 1979, nr 472, s. 129.
3 Д овнар-Запольскнй M . B. Н сследовання н статьн .— К нев, 1909, т. 1, с. 95.

5
шчаны ў наступным томе. У данай ж а кн ізе п ададзены песні, я к ія эвязан ы
толькі з маладой, раскры ваю ць яе ўнутраны стан перад а д ’ездам да ма-
ладога, р асказваю ц ь пра зборы і а д ’езд, а таксам а пра адносіны прысутны х
да таго, што яны бачаць.
А д н у з найбольш значных груп песень засто лл я складаю ць песні р аз-
вітан н я маладой з дзяво ц твам і сяброўкам і. Т у т пераважаю ць песні элегіч-
нага хар актар у, у я кіх малююцца ўспаміны маладой аб вечары нках, кірм а-
шах, прывольным і бестурботным ж ы цці ў бацькоў, калі ян а многа гу л я л а і
мала п рацавала. У іх гучац ь тры вож н ы я дум кі, пачуцці, пераж ы ванні мала-
дой, яе бацькоў і сябровак перад расставаннем , бо н азаўсёды мінаецца «д з я -
воцкае пагулян н ейка», «м аладсе кр асаван н ей ка», «хлапецкае ж артаванней-
к а » . Прыйшла пара, кал і м ал ад ая павінна сказац ь сваім сяброўкам , э якім і
яна «я га д к і зб ір ал а», «у адну луб ач ку ссы п ала», «хлопчыкаў з в а д з іл а » ,
«зб ір ал а ц вяточкі, віла вян о ч кі»: «Д абран ач, д зевач кі, мае кам паначкі, не на
адну ночку, а на ўвесь век». Н а што д зяўч аты з ж алем ад казваю ц ь:

Н а дабранач да, Ганначка, сястр а наша,

М ы не твае п ад р уж кі, ты не наша.
К ідай свае вечарніцы на паліцы,
К ідай свае недапрадкі к а л я м аткі.

Р аэам э тым м ал адая не заб ы вае і пра сваю маці, я к а я яшчэ больш па-
к у т л ів а пераж ы вае ад ’езд дачкі з роднага дома. М ал ад ая, ш кадую чы маці,
просіць д зяўч ат, каб яны, «к ал і б удуц ь ісці ў лес па я га д к і (к в е т к і), не пы-
талі (з в а л і) яе ў м атачкі, а ў свякр атач к і».

Я ж б уд у ў варот стаяц ь,
Р учкам і да п адапруся,
К оскам і да й апуш чуся,
С лёэкам і да й абалью ся.

Т у т скупым і словамі н ам аляваны глы бокі псіхалагічны вобраэ «м ала-

дзіц ы -ч уж азем ач кі», я к а я сумным позіркам п р аваж ае сваіх былых п ад р уж ак.
Л ак ан ізм і яр к ая вобразнасць надаюць песні трагічнае гучанне, паглыб-
ляю ць вы раж энне пачуццяў, узбагачаю ц ь выраэнасцю .
Н аэван ы я песні вызначаю цца п раўдзівасцю , глы бокім р эал ізм ам пада-
чы карцін ж ы ц ц я маладой у бацькоў. П ерад выданнем д зяўч ы н у стар ал іся
ахоўвац ь ад ц яж кай працы, песцілі, каб яна і вы гл ядал а добра і мела час
пайсці на гулянне і г. д. Д а таго ж маці ш кадавала дач ку больш, чым сыноў,
ведаю чы, што яна ў яе госця і х утка пакіне назаўсёды . Песні гэтай групы
найбольш поўна распрацаваны ў псіхалагічны м аспекце, дзе п аказан ы роз-
дум і хваляван не маладой аб яе будучы м лёсе. Д л я перадачы эм ац ы ян аль-
нага стан у маладой у песнях вы кары стоўваю цца п ераваж на два м астац кія
прыёмы. А д зін з іх стварае чыста зрокавую вобразнасць знешніх абставін
дзеян н я, а др угі р аскры вае ўнутранае жыццё і п сіхіку гераіні.
Песні р азвітан н я п р асякн уты пачуццём вя л ік а га ropa і п акут р асставан -

6
ня сябровак, я к ія эж ы л іся з сам ага маленства. У песнях праглядаю цца р э-
л ікты , што ўзы хо дзяц ь да эпохі м атры яр хату, кал і равесніцы аднаго роду
скл адал і асобныя садруж н асц і. Ш чырасць, чуласць ва ўзаемаадносінах та-
вары ш ак часта перадаю цца ў песнях пры дапамозе памянш альна-ласкальны х
суф іксаў (сястр ы ч ан ька, р утач кі-кветач кі, хлопчычкі і да т. п .), слоў-паў-
тораў (ц я ж к а -в а ж к а , ісці-прайсці, сесці-пасесці, расц і-буяц ь, туж ы ц ь-б е-
давац ь, хадзіц ь-кум п ан авац ь, гул яц ь-кр асавац ц а, п л акац ь-ж ал кавац ь, см ут-
на-невясёла, сястры чка-лю бачка і г. д .) і іншых словаўтваральн ы х, лексічных
і м астацкіх сродкаў.
М ал ад ая ш кадуе не толькі людэей, сярод якіх яна ж ы л а, але і рэчы ,
прадметы хатн яга ў ж ы т к у , пабудовы . Т у т заўваж аец ц а адгалосак антрапа-
морфнага ўспры няцця стар аж ы тн ы м чалавекам рэчаіснасці, кал і ён нібы та
меў роднасныя с у в я зі з акаляю чы мі прадметамі. Т а м у перад а д ’ездам мала-
д ая р аэвітваец ц а са сталом, покуццю, л авам і, парогамі, палісадн ікам , як з
ж ы вы м і істотамі. П акул ь м ал адая красуец ц а ў маці, яе кветкі ў гародчы ку
лялею ць (квітн ею ц ь), а калі яна паедзе да маладога, то

З а ў т р а твае кветкі завян уц ь,

Н а цябе хлопчыкі не глян уц ь.

Д р ам аты зм становіш ча маладой н ярэдка спалучаецца з глыбокай лірыч-

насцю. Д л я больш моцнага ўзд зеян н я на слухачоў у гэты х песнях вы кары -
стоўваю цца сам ы я р аэнастай ны я м астац кія прыёмы перадачы п ераж ы ван н яў
і п ачуц ц яў маладой. У адрозненне ад песень папярэдніх этап аў вяселл я,
дзе пераваж н а апісваецца і кам енціруецца абрад, м астац кая палітра р азві-
тальны х песень б агатая, бо ў іх часцей уж ы ваю ц ц а параўнанні, сім воліка,
псіхалагічны паралелізм і г. д., што паўней раскры вае ўнутраны стан м ала-
дой і яе б лізкіх. Т а к , пры дапамозе прыёму супрацьпастаўлення становіш ча
д зя ўч ат і м аладэіцы дасягаец ц а больш вы р аэн ая карціна яе б удуч ага неэай-
здроснага лёсу.

А дзевач кі пойдуць у шчыра поле гул яц і,

А ты ж , м ал адзен ькая, з а кал ы сачку лю ляці.
А дзевач кі пойдуць у шчыра поле вян кі віць,
А ты ж , м аладзен ька, з а кал ы сачку слёзкі ліць.

Песні р азвітан н я з сяброўкам і і бац ькам і вы эначаю цца б агатай сімво-

лікай . Т а к , у адной з іх м ал ад ая папракае бацькоў за тое, што аддаю ць за-
м уж , не рдэумею чы, што беэ яе ім б удзе горш, і параўноўвае сябе з зала-
тым куб кам , які яны губляю ць:

Да не есціме, мой бацюхна, я гад ак,

Бо ўп усц іў зал аты куб ак іэ ручак,
Да есціме мае с вя кр ат ка ягад кі,
Бо яно ўзял о залаты куб ак у ручкі.

7
 Адносіны паміж маладой і свекры вёй у песнях малююцца ў самых
змрочных фарбах, дзе апош няя параўноўваецца з ваўком ці іншымі драпеж -
нымі звяр ам і. М н о гія з гэты х песень п абудаваны ў форме лірычнай спове-
д э і маладой, а ўсе падзеі падаю цца праз яе ўспрыманне. Д обра пакаэан ы ў
гэты х песнях і ўзаемаадносіны пам іж роэнымі членамі патры ярхальнай с я м ’і.
У час засто лл я ў маладой вы конваецца в я л ік а я груп а песень-перажы-
ванняў, вы кліканы х расставаннем з домам і садочкам. Я на добра р азум ее,
што ёй уж о

У татач кі да не летавац і,
Ц вяточ каў не рваці,
Вяночкаў не віці,
Больш дэеўкаю не быці.

С адочак «з руж ай чырвонай, з рутай зялёнай і рознымі кв ет к ам і» яна пакі-

дае тавары ш кам і просіць: «В іце вяночкі ш тонядзелечкі, спамінайце штога-
д зін ач кі». У адным з вар ы ян таў а д к а з у сяброўкі абяцаю ць вы конваць яе
н аказ, а ў др угім гаворац ь, што д эяво ч ая п ам яць вельмі кар о ткая:

Ц вяточкі ірвалі, цябе ўспаміналі,

А вяночкі вілі, усп ам ян уц ь эабы лі.

У гэты м цыкле значнае месца займаю ць песні р азвітан н я дзяўч ы ны з

п алісаднікам . Вельмі м аляўніча падаецца карц іна вы хаду маладой на ган ак,
каб с казац ь апошняе «б ы вай ц е» садочку і яго кветкам , я к ія вакол яе « з з я -
ю ць», «ігр аю ц ь», «лялею ц ь», «спею ць», а ў маладой «сэр ц а», «ж ы вато ч кі»,
«р у ч к і» «в ян уц ь », «ун ы ваю ц ь», «м лею ць». Пры дапамозе ўдала вы кары ста-
нага м астац кага прыёму ўвасаблення даецца апісанне звар о ту маладой да
садочка і кветак як да ж ы вы х істот:

С адовы я мае кр аскі,

He цвіціце так яр ка,
H e б уд зе вас ж алка.

М ал а д ая скар дзіц ц а на тое, што ёй нядоўга давял о ся п акр асавац ц а ў

бацькоў, там у яна мала н арвала кветак і звіл а толькі адзін вянок, ды і таго
не знасіла, а паклала «ў новай кам орцы » (садо чку, у куточ ку, «на шаўко-
вым ш нурочку», «на чырвонай віш ан ьц ы », «у клеці на гвазд о ч к у», «на мам-
кіны м (тат к ін ы м ) хадочку, дзе мой т атк а ходзя, галоўкай чыркаецца, слёз-
кам і аб ліваец ц а», «на мамкіны м п агл яд зе, дзе маці гляне і слёзненька зап ла-
ча, успомніць дачуш ку, верную с л у ж к у » ).
Т у т . як і ў многіх іншых вясельны х песнях, часта кан кр эты зуец ц а месца
дзеян н я, што, відац ь, зв я з а н а з ф ункцыянальнай роляй вясельны х песень і
іх цеснай сувязэю з абрадам. Ч асам у песні ап авядаец ц а, што м ал ад ая вя-
ночак вешае «ў святліц ы сваёй меншай сястры ц ы ».

8
 А насі, сястра, насі
Д ы за мяне бога прасі.
Пераносіш лета —
С у д з і бог і табе гэта.
Пераносіш другое —
С уд зі божа і табе тое.
П есня закан чваецц а трады цы йнай ф ормулай-заклёнам, у якой вы раж асц ц а
паж аданне дабра, шчасця сабе, а сястры — выйсці зам уж .
Змрочны я дум кі ахопліваю ць маладую , калі яна хвалю ецца за б удучае
свайго сада: хто яго б удзе п алівац ь, хто яго б удзе д агл яд ац ь? М ац і не без
іроніі ад к азв а е : «К ал і ўдасц а жыццё тваё, пры забудзеш свой зялёны сад, a
кал і не,
С ама пальеш зялён ы сад
T o таскою , то бядою,
T o гаручаю слязою.
Д л я паэты чна-вобразнага адлю стравання п ераж ы ван н яў маладой т ут
ш ырока вы кары стоўваю цца эп ітэты , я к ія ўзмацняю ць эм ацы янальнае
ўздзеян н е на слухача, вы разнасц ь і вобразнасць паэтычнай мовы песень,
узбагачаю ц ь змест вы казван н я. Т а к , у адной з песень эп ітэт прысутнічае лі-
таральна ў кожным р адку, дзе м ал адая просіць маці ўставац ь «раннімі, вя-
чэрнімі зар ам і» і «п ал івац ь сад гарачы м і с л я з а м і», «крынічнаю вадою,
ж амчуж наю расою». С устракаю цца эп ітэты ў форме п ры датка. Я ны вы зн а-
чаюцца трапнасцю, змястоўнасцю і паэтычнасцю : вутачка-п ерап лы вачка,
дзевачка-перайдзёначка (-вы м ы ван ач ка, -куп аван ач ка), дзяўчы на-пяш чотніца
(-н яж о н іц а) і інш.
Р азам з тым сустракаю цца песні гэтай ж а тэм аты кі, у якіх глы бін я
д ум кі і пачуццяў заклю чаецца ў кароткіх, лаканічны х вы разах. Н ап ры клад,
маці гаворы ць, што агародчы к і кветкі б удуц ь увесь час напамінаць пра
д ач ку:

П акуль я р уту-м яту абы ду,

Усю яе слязам і аблію.
У беларускай вясельнай п аэзіі р ута з яўляец ц а характэрны м сім валам
дзяво ц касц і, цнатліізасці. Р у та расце, зелянее, цвіце да ты х пор, п акуль
дачка ж ы ве ў бацькоў. Т ам у пам яць, патаптаць, скасіц ь, вы капаць р уту
азначае пазбавіц ц а дзяво ц касц і, а дл я бацькоў — дачкі. К аб м ал адая заха-
вала сваю дэяво ц касц ь, маці раіць ёй забр ац ь р уту з сабой і п асадзіц ь у
м уж а пад акном. Д ач ка а д казвае, што яна і рада зраб іц ь гэта, ды там, на
чуж біне, няма палісадн іка, але н ават «кал і п асадзіц ь у гародзе, то не будзс
расці на пагодзе, а на м яж ы — не б удзе расці ў дзерн аж ы , а ў л яску — не
б удзе расці на п яск у». У такім вы п адку маці раіць прыслаць з я ц я або дзе-
вера, каб ты я скасілі р уту, а залвіц ы аграблі і ў вазочку павезлі да сябе.
Я р кім і фарбамі малюецца глы бо кая роспач і хваляванне маладой, я к а я
не можа зр азум ец ь, хто ж сапраўдны віноўнік яе гора. Ці бацькі, я к ія ад-
даю ць у чуж ую сям ’ю, ці ж аніх, які забір ае з родных мясцін. Т ам у дзяўч ы -

9
на зад эір ы ста гаворы ць, што спецы яльна пусціць кан я (коней вараных, ц я-
л я т ) у агародчы к, а сама пойдзе «н аўп ярод, сяд зе ля вар о т», каб бачыць, я к
на яе вачах б удуц ь знішчаны кветкі. А коніку яна зага д а е:

Паеш, паеш, конь, тр аву,

Паеш, паеш зел ян у,
Б ар авы я васіл ькі,
Ш то дзевачкам віць вян кі.

У другой песні м ал ад ая аб він авач вае ў сваім горы бацькоў, я к ія нядоўга

тры м алі пры сабе, мала п ахадэіла ў вяночку. Я на лічыць маці він аватай , ні-
бы т а я «вян очак эвал іл а, пруточак зл а м іл а ». У вясельны х песнях дэеясловы
«зл а м іц ь », «з в а л іц ь » і т. п. маюць значэнне забр ац ь, выйсці зам уж . М ал а-
д а я ў глы бокім адчаі гаворы ць, каб «коні елі зелле зеляное б ац ьку на ж а-
ласць, а свёкру на р адасц ь», «штоб р ута-м ята п аж аўц ела, штоб мамачка
п аскучнела». Н агнятан не т уж л ів ы х п ачуц ц яў маладой робіць песню падоб-
най галашэнню. Э м ацы ян альн ы настрой песень гэ та га цы кла ўзм ац н яец ца
таксам а дзякую чы ш ырокаму ўжы ванню ід ы ям аты зм аў (св ет з а в я з а ц ь , слёз-
кі раняць (р а з л іц ь ), касу расплясці, ні роду, ні плоду, як камень у в о д у ).
Д зяўч ы н а наракае і на ўвесь род, які аддае яе « ў чуж ы край, у ч уж ы я
лю дзі, у сям ей ку невядомую , на сяліб у незнакомую », «з а горы вы сокія, з а
лозы густы я, рэчкі б ы стры я, з а гаі зялён ы я, за лясы цём ны я» і г. д., да
таго ж такую недаспелую, «работкі не навучыўш ы і да розум у не давёўш ы ».
Т а к ія часты я м аты вы дал ёкага ад дому з а м у ж ж а ( « з а лясы , за го ры »,
«у незнакомую , у невядомую , у чуж ую с та р а н у ») у вясельны х песнях В. А х -
рымовіч лічыць адгалоскам мінуўш ых часоў, калі «нашы продкі ўж о пры-
тр ы м л івал іся экзагам іі, г. зн. звы ч ая, які заб ар ан яў ж ан іц ьб у пам іж свая-
кам і і прымуш аў ж аніха ш укаць ж онку ў чуж ы м, староннім, значна аддале-
ным па месцы родзе» 4.
У даўн ія часы л ічы лася за гонар вы давац ь з а м уж дзяўч ы н у як м ага
раней. Т ам у і зр азум ел а скар га маладой на бацькоў і род:

Н евялікую русую косу зрасц іла,

Без розуму ў ч уж ы я лю дзі пусціла.
Я й не ўмею па чужой хаце хадзіц і,
Я й не ўмею чуж ом у б ац ьку гад зіц і.

Т ам у дзяўч ы н а лічыць сваё за м у ж ж а раўназначны м смерці:

Ш то ты мяне, мамачка, навек утап іла.
H i роду, ні плоду, як камень у воду.

Я к камень у воду, вада страсянецца,

Я к к свёкру на двор, душ а захлы нецца.

4 Охрнмовнч В. Значенне м алорусскнх свадебны х обрядов н песен в нсто-

рнн эволюцнн семьн.— Этнографнческое обозренне, кн. X I, № 4. М .,
1891, с. 19.

10
 С кар гі на б ац ько ў з ’яўляю цца лейтм аты вам усіх песень р азвітан н я і
а д ’е зд у маладой. Я н а скар д зіц ц а, што дома так многа працавала, дагл яд ал а
бацькоў, стар ал ася д агад зіц ь ім, «м ы ла на сінім моры, на глыбокай кладцы
каш ульку бялен ька, чы сценька», «слала м якка пасцельку ў каморы, крутое
ўзгало ўе к л ал а», «в ад у насіла, кросны ткал а, лянок трапала, н іўку ў канец
ж а л а », «р вал а тр аву-л еб яд у, б ац ьку таткам звал а, вад зіц у ям у п адавал а».
Д ач ка зд зіўл яец ц а, чым ж а бацькам магла не ўгад зіц ь. « А можа,— пы тае
яна,—хлеба-солі не с т а л а ?», што спяшаюцца за м уж аддац ь. М ац і ад к а зва е :
«I хлеба-солі даволі, я ж цябе аддаю па волі». А бо: «С ам а пайшла на гара-
ванне». H i ў адной песні не гаворы цца аб тым, што маці хоча аддац ь дачку
зам уж . Я к правіла, яе аддаю ць «добры я л ю дзі», «с у с е д з і», «родны т атач ка»
або «р о д», a то часам і «сам а эахац ела».
Ва ўсіх песнях гэтага цы кла род вы ступ ае на першае месца, заслан яю -
чы сабой маладую : аддае за м уж , клапоціцца, каб на вяселлі ўсё было зробле-
на найлепшым чынам, як таго патрабуе трады ц ы я. He м ал адая просіць са-
бе долі, а часцей род, які р азам з ёй плача. I калі ў песні маладую папра-
каю ць, што «ўвесь вечар п р асядзела, галоўкі не скланіла/ слёзкі не ўр ан іл а»,
то яна ад к азв ае : «К ал і ж бы я склан іла, то я б увесь род р азж ал іл а б».
У песнях засто лл я з боку прысутны х вы казваец ц а ш чырая сп агада,
сардэчная цеплыня да маладой: д зяўч аты ш кадую ць, што страчваю ць сяб-
роўку, а м аладухі спачуваю ць ёй, бо з уласн ага вопыту ведаю ць, што чакае
яе ў чужой сям ’і. Г эты я песні вельмі ч ул л івы я, і там у, калі іх вы конвалі, усе
п ры сутн ы я п лакалі. М ал ад ая павінна была таксам а п лакаць, згодна з на-
родным эты кетам , нават і тады , кал і ўступ ала ў шлюб па ўласнай волі, a
інакш м аглі палічыць, што ёй не вельмі добра ж ы лося дома.

Ц і табе, д зевачка, у мамы надаела,

Ш то ты , м ал адая, зам уж захац ела,
Ш то ў цябе слёзка не п аляцела?

У песнях хор просіць маладую зап лакац ь «р ад зі совесці, радзі сты ду

свай го», «р ад зі го н ар у», бо «я к заплачаш , харашэй гл яд зец ь б уд зе». К алі ж
яна не плакала, сй спецы яльна падносілі «п ад вочы» цыбулю, р эд зьк у, хрэн:

А й , дайце ёй памочы —
Горкай цы булі пад вочы...,
Н яхай плачыць, як д зеўка.

Д а таго плач маладой на вяселлі вы м агаўся павер’ем, якое знайшло ад-

лю страванне ў п р ы казц ы : «К ал і не плача за сталом, б удзе плакаць за
стаўбом ». К алі ж м ал адая і п лакала, але ад ч увалася, што слёзы ідуц ь не ад
сэрца, то сп явалі т а к ія песні, дзе бы ў папрок, што плача «галосна, а не ж а-
лосна». I каб яшчэ глыбей расчуліць, м ал явал і страш ныя карціны б удучага
эам у ж ж а . Н а што м ал адая а д к а зв а л а :

11
 Ой, дзевач кі, мае сястры ц ы ,
Д ы не давайце мне жалю ,
Бо я сам а ўсё тое знаю .

У большасці песень паўстае трагічны вобраз бездапаможнай у сваім г о

ры дзяўчы ны , якой нават і сонца не свеціць, бо, як сп яваец ц а ў песні, «сон-
ца свеціць толькі д зеўкам »., I ў застоллі перад ад ’ездам да м аладога д зяўч ы -
на плакала да энямогі, п лакала т ак, што

К амяное сэрдачка як не вы б ’ецца,

Ш аўкова хуста з рук як не вы рвецца.

А л е ў невялікай групе песень (ян ы , відац ь, больш позняга п аходж ан н я)

м ал адая ад к а зв ае : «Н яхай плача ён, што бярэ ў свой дом».
К алі м ал адая вельмі моцна плача, то яе суціш аю ць ты м, што з а сталом
ся д зіц ь заступ н ік ( м у ж ), я к і дап ам ож а гар авац ь і, кал і трэба, паш кадуе.
А бо спяваю ць, што з ц ягам часу яна да ўсяго там пры вы кне: «і горы (паро-
г і) паніжаю ць, вядзёр кі паменшаюць, яе сіл ка пабольш ае». У іншых песнях
м ал адая сама сябе суцяш ае тым, што б удзе старацца рабіць, усім га д з іц ь ;
паж эн іц ь дзевяро ў, зало вак за м у ж п ааддае, і сама гаспады няй стане. А ў
некаторых песнях м ал адая гаворы ць: «П ай ду за м у ж ды д аведаю ся», ці доб-
ра будзе, «а калі дрэнна, то н азад вяр н уся». А л е ёй адкаэваю ц ь, што н азад
дарогі няма, бо «зам у ж ам трэба ж ы ц ь, а як прыйдзе гора, трэб а га р авац ь».
П аўсю дна на Беларусі м ал адая і яе маці ў час р асставан н я плачуць, a
на паўночным усхсдзе Віцебскай вобласці — Гарадоцкі, Ш ум ілін скі, усход
П олацкага, Л ёзненскі, поўнач В ер хн ядзвін скага і ў некаторых населеных
пунктах Л еп ельскага, К руп скага, Б ары саўскага раёнаў — яны галосяць. М а-
л адая і маці галосяпь разам , часцей паасобку. А л е ў тым і др угім вы п адку
ко ж н ая з іх выконвае свой плач.
С ярод песень засто лл я маюцца і т а к ія , дзе п аказан а глы бо кая, ш чырая
любоў маці і дачкі. I амаль зусім адсугнічаю ць сю ж эты пра любоў бац ькі да
дачкі. Відавочна, тут у аснову п акладзен а адна з істотнейшых рыс паўся-
дзённага ж ы ц ц я сялян скай сям ’і, г. зн. маці і дач ка звы чайна зан яты ад-
нолькавай працай, многа часу б авяц ь разам .
В ялікую гр упу складаю ць песні аб ты м, што чакае н явесту ў чужой
сям ’і. П ачынаю цца яны з пы тання да маладой: чаму так рана спяш аецца
выйсці зам уж , на каго (к а м у ) сваю м ам ку кідае, няўж о дома надаела, ці ду-
мае, што там лепш б удзе?
Д алей у песнях малюецца карціна ц я ж к а га ж ы ц ц я маладой у свекр ы ві,
я к а я атаясам л іваец ц а са зверам «х уж а во ўка». З в я р т а е на сябе ў в а гу тое,
што л іхая свякр о ў—адзін з тыповых вобразаў б елар ускага вяселл я. I раскры -
ваецца ён праз успрыняцце маладой параўнаннем з роднай маці, дзякую чы
чаму яшчэ выразней вы дзяляю ц ц а адм оўны я рысы чуж ога па духу і кры ві
чалавека.

12
 У некаторы х песнях невыноЬна ц я ж к і хар актар свекр ы ві п акаэваец ц а
праэ яе адносіны да ўсяго таго, што і я к робіць н явестка:

А ты станеш — паклоніш ся,

С лова скаж аш — памыліш ся...
Д зе л а зробіш — пераробіць,
Ш то памыеш — перамыець і г. д.

А к р а м я свекры ві над маладой гатовы п азд эекавац ц а «зал віц ы , як ваў-

чы цы » і «д эевяр ы , як э в я р ы ». Д а таго ж яшчэ і н елю дзі-суседзі, я к ія «ход-
ку-р аб о тку асмяю ць, гультай кай н азавуц ь ». Б язр адасн ае ж ы ццё, якое вы ра-
ж ал ас я ў заўсёднай варож асц і паміж н явесткай і сваякам і яе м уж а, тлум а-
чы лася сацы яльна-экан ам ічн ы м і ўмовамі. Адной з іх было м алаэям елле,
беднасць.
Г эта з ’ява «п акін ул а б агата слядоў у многіх песнях і п адан н ях» 5. Н а
н явестку гл ядзел і як на рабочую сілу. Я н а павінна была абш ы ваць, абмы-
ваць усю с я м ’ю, вы конваць самую ц яж кую жаночую работу. Яш чэ горш да-
во дэіл ася дзяўчы не, калі яна трап ляла да беднякоў, д зе н іўка «в у з е н ь к а я як
п ераступ іц ь». С купы м і ш трыхамі, але яр ка і пераканаўча даецца ў песнях
апісанне галечы сям ’і м уж а, дзе, можа, хлеба н іяк ага не б удзе, н ават з м які-
най. М аладую страш аць, што ў м уж а яна б уд зе «адякіну таўчы , ал ад зі пя-
ч ы », «цы булю см аж ы ц ь, ал ад зі м азац ь».
Вобраз маладой вы м алёўваецц а з вял ікай пяшчотнасцю, яна найчасцей
параўноўваецца з птуш кай («п ерап ёлачка, у якой кры льцы кар о ц ен ькія»,
«ч ы рач ка-н евял ічка», «ц яц ерка, зязю л я, вутач ка ш эрая» і інш., якім уласц іва
слабасць, безабароннасць) або з руж ай , калінай, белай бярозай, зялёнай
ялуш ачкай, садовай яблыняй.
А сноўным сродкам вы сокага м астац кага ўэроўню песень засто лл я ў ма-
ладой з яўляец ц а прыём п аралелізм у. У песнях, п абудаваны х на аснове псі-
халагічн ага п аралелізм у, ствараец ц а цэлы рад с ім в а л а ў 6, я к ія п аходзяць
пераваж н а са свету прыроды, найбольш пры датн ага д л я вы р аж эн н я ўнутра-
ных п ераж ы ван н яў чалавека. Перш ымі на шырокае вы кары станне парале-
л ізм у і створаньіх з яго дагіамогай ш м атлікіх сім вал аў у беларускай вясельнай
п аэзіі звяр н ул і ў в агу 3 . Я . Д ал ен га-Х ад ако ўскі і Я н Чачот. Г эт у ж асаблі-
васць адзн ачаў I. Х р ап авіц кі. Ён прыкмеціў, што ам аль ко ж н ая б ел ар уская
песня «пачынаецца з яко га-н еб удзь вобраза прыроды, які служ ы ц ь дл я вы-
р азн ага параўнання або н ап аўскры тага з пачуццём сп евака» 7.
У беларускіх застольны х вясельны х песнях, п аб удаваны х на псіхалагіч-
ным п аралелізме, п аміж дэвю ма часткам і існуе цесная семанты чная с ув я зь .
К арціны прыроды і ж ы ц ц я чалавека выэначаю цца дакладн ай адпаведнасцю
ўсіх кам панентаў абедзвю х паралельных састаўляю чы х, але больш р аэв іт а

5 Orzeszkowa Е. Ludzie i kw iaty nad Niemnem.— W isła, 1890, t. 6, s. 22.

6 Веселовскнй A . H . Н сторнческая поэтнка.— Л ., 1940, c. 177.
7 Chrapowicki Jg n . Rzut oka na poezję ludu białoruskiego.— Rubon, 1845,
t. 5, s. 52, 54.

13
 д р угая, д адатко вы я р адкі якой н ярэдка нясуць эначную сэнсавую і эм ац ы я-
нальную н агр узку. С іметры чнасць захоўваец ц а і ў так зван ы м апастрафіч-
ным паралелізме, дзе сп ачатку п ададзен ы пытанне да прыроды і а д к а з, a
заты м ідуц ь пытанні да чалавека і яго тлумачэнні. Н евялікую колькасць
складаю ць песні, дзе канцоўка (кар ц ін а-во б раз з чалавечага ж ы ц ц я ) пада-
дэена некалькім і радкам і. Р э д ка таксам а ў песнях засто лл я сустракаец ц а ад-
моўны паралелізм, адзначаны A . Н . В есялоўскім ®.
Песні ж , я к ія выконвае др уж ы н а маладога, адрозніваю цца зм естам , ма-
стацкай формай і значна меншай колькасцю ў параўнанні з песнямі др уж ы -
ны маладой. Ім не быў уласц івы ліры зм і эм ацы янальнасць. Т ам п ераваж -
на гучац ь ноткі з а га д у : хопіць плакаць, пара р азвітвац ц а і ехаць, бо дома іх
уж о зач акал іся. Пры такіх напамінаннях м ал ад ая пачынала плакац ь мацней,
а д зяўч аты ад яе ім я спявалі песні, у якіх вы к а зв а л а ся просьба да др уж ы н ы
м аладога яшчэ хоць трохі пачакаць, каб яна зм агл а р азвітац ц а з бац ькам і
і ўсімі прысутны мі. П асл я б ац ько ўскага благаслаўлення знясіленую ад плачу
маладую сяброўкі п адво дзілі да кожнага^ з прысутны х у хаце д л я р аэвітан -
ня. У асобных вёсках Барысаўш чыны і Лепельш чыны ў час р азвітан н я з род-
нымі і б лізкім і яна п лакала, прыгаворваю чы р эчы таты вам , a то і «пры галаш -
ваю чы». У гэты момант вы кон валіся толькі ж ал асл івы я песні. Усе пры сутны я,
сярод якіх былі пераваж на ж анчыны, плачуць, успамінаю чы свой а д ’езд ад
бацькоў. С цэна «адп р авуы ку» маладой са свайго дому вельмі глы бока ўспры-
м алася гледачам і, многія з якіх спецы яльна прыходзілі на рэдкасн ае відо-
вішча. У гэты м ры туале прымалі ўдзел усе п ры сутны я, кожны з іх выкон-
ваў прызначаную ям у ролю. У той час як м ал адая зал іваец ц а слязьм і, а му-
зы к і гучна іграю ць ад ’еэдны марш, др уж ы н а маладога выносіць прыданае і
эаадно стараецца прыхапіць усё, што трапляе ім пад р укі (часам намагаю ц-
ца вы весці з хл ява ж ы в ёл ін у). Т а к а я ж барацьба ідзе і за саму маладую .
Т авары ш кі спрабую ць яе не аддац ь, схаваць. Н а двары ір ж уц ь коні. Іх дугі
і гры вы ўпры гожаны кветкам і і розн акаляровы м і стуж кам і, выш ытымі руч-
н ікамі. Ч уецца галаш энне маладой, плач яе б лізкіх, гучн ая м узы ка, м ітусн я
і спрэчкі п аміж родамі, іржанне коней. С цэна а д ’е зд у маладой сам ая ўра-
ж альн ая і відовіш чная ў вясельны м абрадзе.
A. А. МАААШ

8 Веселовскнй A . Н . Н сторнческая поэтнка. с. 176.

РАЗВІТАННЕ
МАЛАДОЙ
3 ДОМАМ
1. Ой, у хлопчыка за гумном
Стаяць стагі ўсе радом:
To па два, то па чатыры,
I ўсе яны пшанічныя.
А ў дзеванькі за сталом
Сядзяць сваты ўсе радом:
To па два, то па чатыры,
I ўсе яны маладыя.

2. Мамачка мая родненька,

Частуй мае госці,
Хоць табе яны не ў любосці.
Каб яны не дакучалі
У вялікай дарозе
Д а й на лютым марозе:
— Мы ў твае мамкі былі,
Д а не пілі, не елі,
Толькі так пасядзелі.

3. Мамачка мая родная,

Вынімай пячэню
Ды давай вячэру.
Як я ў цябе гадавалась
Ды цэлы век гаравала.

4. А й дзе тая,
А й дзе тая вясельная маці,
Пахавала ключы ад камнаці,
А д камнаці,
Да пахавала ключы ад камнаці.
Няхай яна не хаваець,
 He хаваецца.
Няхай яна не хаваецца,
Нам гарэлкі пастараецца,
Пастараецца,
Нам гарэлкі пастараецца.
Ой, не так жа й гарэлкі,
Гарэлкі,
Ой, не так жа й гарэлкі,
А як Манечкі-дзеўкі.

5. Наехалі сватоўейка,
Пазаселі ў застоллейка:
— Гаспадарок, варушыся,
Гарэлачкі не скупіся,
Нясі поўну барылачку,
Бо мы сваты-багатырачкі.
Мы будзем піці-гуляці,
Дачку тваю аглядаці,
Вазьмем яе панаваці.
Сем коп на дзень жыта жаці,
Штодзень прасці па кудзелі,
Есці кашы па нядзелі,
А запіваці саладухай
I будзем зваць маладухай.

6. З аззялі сені,
Як сваты за стол селі:
— Ззяйце, не ззяйце, сені,
Мы ненадоўга селі,
Маладую ўпаўемо,
3 сабою забярэмо.

He гневайся, мой татачка, на мяне,

Што гуляець мужняя радня ўся ў цябе.
He гневайся, мая мамачка, на мяне,
Што гуляець мужняя радня ўся ў цябе.

. Ішло сонейка да з высоку, з высоку,

Наехалі госці з далёку, з далёку.
Знаць іх па мыслях, што яны пышны,
 Гардуюць намі,
Д а не п’юць піва з намі.
Д а яны не гардуюць,—
Дадому думаюць.
— У роўным полі да пагоды нет,
А ў майго цясцяткі да парады нет.
Д а зачула тое да яго дзевачка.
— Ой, не журыся, малады суджанька,
Да ў роўным полі да пагода будзе,
Да ў майго бацюшкі да парадак будзе.
Я твае вазочкі да павымятаю,
А твае конікі да павыпрагаю,
Твае свашачкі да сама ўяднаю.

9. А на рацэ, ды на рацэ,
Ды на гібкай кладцы,
Там наша молада кубачкі мыла,
Кубачкі мыла, на Дунай пусціла:
— Плывіце, мае кубачкі, то ўніз, то ўгору,
To ўніз, то ўгору, к свёкраваму двору.
Я ж вас, кубачкі, пераймаць буду,
Я ж вас перайму, шоўкам ператру,
Шоўкам ператру, мёдам паналлю,
Мілага радзіну мёдам напаю.

10. На моры Танечка кубкі мыла.

Вымыўшы кубачкі, уплыў пусціла:
— Плывіце, кубачкі, к свёкру на двор,
Я вас там у панядзелак наліваць буду,
Я ж сваю радзіну частаваць буду.
Ужо ж мае кубачкі паўнюсенькі,
Ужо ж мае госцікі весялюсенькі.
Ужо ж мае кубачкі пахіліліся,
Ужо ж мае госцікі панапіліся.
Ужо ж мае кубачкі чэраз верх льюцца,
Ужо ж мае госііікі дамоў рвуцца.

11. На Халецкім полі яр, яр,

Рана, рана-ранёшанька.*

* Рэфрэн «Р ан а, рана-ранёш анька» паўтараецца пасля кож нага радка.

2* 19
 Ha Веткаўскім — дзве вішанькі,
Там Малання чары мыла,
Мыўшы чары, гаварыла:
— Вы плывіце, мае чары,
К свёкру на двор, з віном за стол —
Я за вамі скора буду,
Рана, рана-ранёшанька!

12. Пушчу я паву па Дунаёчку,

А сама пайду па беражочку,
Ці не ўвідж у я татавы сенцы.
Ды хоць увіджу — мне там не быць,
Шырокіх двароў не падмятаць,
Цясовых сталоў не засцілаць,
Залатых кубкаў не наліваць.
— А вам, кубачкі, тут пастаяць,
А мне, моладзе, ды ў даль ступаць.
А вам, кубачкі, тут абярнуцца,
А мне, моладзе, к вам не вярнуцца.

13. Сваточкі-паночкі, ешце-паядайце,

Мяне, маладзенькую, успамінайце.
Колькі гуляла, дома была,
Нікому слоўца не перадала.

14. Калацілася* дрэва асіна,

Да дзевачка сватоў прасіла:
— Піце, мае сваточкі, і гуляйце,
I белыя лавачкі парайце.
Ёсць у мяне сястрыца маленька,
Да памые лавачкі бяленька.
ЁСЦЬ у мяне сястрыца з касою,
Да памые лавачкі слязою.

15. А д піўніцы да святліцы

Чорная сцежка ўбіта.
Хто ж ту сцежку таптаў,
Хто ж ту сцежку ўбіваў?
А ўбівала-таптала
Красная дзевачка,
 Мёд-віно носячы,
Гасцей поячы:
— Пейце, мае госці, пейце,
Толькі мяне не бярыце:
Я ў матушкі адна,
Як вішанька ў саду,
Як пчолачка ў мяду.

А ў канца стола яворка стаяла,

Што пад той яворкай дзевачка сядзела.
Дзевачка сядзела, сталы засцілала,
Сталы засцілала, гасцей частавала:
— Піце-ешце, мае госцейкі,
Толькі мяне не бярыце.
Я ж у татачкі адна, як рожа ў агародзе,
Як рожа ў агародзе, як вішня ў саду.

17. З а сеньмі, сеньмі вінны калодзезь,

Там Матронка віно чарпала,
Віно чарпала і сваты частавала.
— Вы це, сваткове, усе багаты,
Мёд-віно піце, ано мяне не бярыце.
Выпіце віна па поўнай шклянцы,
Ано мяне пакіньце ў баценька ў святліцы.
— Няпраўду кажаш, маладая Матронка,
Мы мёд папімо і цябе ўпаўемо і з сабою павяземо.

18. Ай, гукнуў-крыкнуў баравік,

Пад бярозанькай седзячы,
На белую бялянку гледзячы:
— Сабірайцеся, грыбоўя,
Будзем вайну ваяваць,
Белую бялянку да сябе браць.
Ай, гукнуў-крыкнуў Трахімка,
З а столікам седэячы,
На маладую Ганнульку гледзячы:
— Сабірайцеся, сваточкі,
Будзем вайну ваяваць,
Маладую Ганнульку да сябе браць.
19. Хадзілі галубы па гарохвінах,
Вой, усе й галубы і п’юць-ядуць,
Толькі ўсё адзін галубец ўсе й не кушаець,
На сваю галубку паглядаець:
— Будта мая галубка падмечана,
Правае крыло адсечана.
Сядзелі госцікі за сталамі.
Вой, усе й госцікі і п’юць-ядуць,
Толькі адзін Ванечка не кушаець,
На сваю Танечку паглядаець:
— Будта мая Танечка нявесела,
Буйную галоўку павесіла.
Будта мая Танечка спадмечана,
Русая косанька расплецена.

20. Рада вутачка, што скупалася

Ды на беражку села.
Рада Жэнечка, што прыбралася
Ды пры Віцечку села.
Сядзіць Віцечка пад аконейкам,
Усё вятрэц павявае,
Ён з-пад шапачкі з-пад сіненькай
На Жэню паглядае.

21. Прыляцелі коршуны з сакалом,

Пасадзілі коршунаў за сталом.
Частуюць коршунаў, шануюць,
Шэрую вутачку не ратуюць.
— А ты, шэра вутачка, хавайся,
Лютаму сокалу не давайся,
Бо ён цябе, вутачку, прыклюе,
У чужую старану панясе.

22. Шчаслівая наша Валечка ў бога,

Што выбрала сабе друга любога.
Люба жа ёй за столікам сядзеці,
А нам люба са стараны глядзеці.

23. Чаго сядзішь, што думаеш, Манечка?

Міжы хлопцаў не выбрала малайца,
 Ды выбрала старусенькага ўдаўца.
Ды ёсць у яго старусенька мамачка,
Яна цябе на парозе пярэйміць,
Яна табе ўсю волечку заберыць.

24. Налінуў сокал із чужых сторан,

Рана-раненька.*
I сеў сабе на ганачку,
Ой, паглядае па ўсіх галаньках.
Ой, усе галанькі чорныя,
Яго галанька найчарнейшая.
Наехаў Івашка із чужых сёл,
Ой, сеў сабе ў цесця за сталом
I паглядае па ўсіх дзеваньках.
Ой, усе дзеванькі весяленькі,
Яго М аруся смутненька сядзіць,
Сядзіць смутненька, плача рэўненька.

25. Ай, раненька, раненька на зары,

Шчабятала ластаўка на моры,
На белым камяньку седзячы,
На быструю рэчачку гледзячы,
Ці не едзець хто, ці не ідзець.
Едзець, едзець татка беражком,
Паганяець коніка рамяшком.
— Сюды, сюды, татка, ля бога,
Знімі мяне з камянька белага.
А ў таткі жаласці нямнога,
He зняў мяне з камянька белага.
Д а л е й з н о ў : « А й , р а н ен ьк а , ра н ен ь ка ...»
П асля:

Едзець, едзець Іванька беражком,

Паганяець коніка рамяшком.
— Сюды, сюды, Іванька, ля бога,
Знімі мяне з камянька белага.
А ў Іванькі жаласці да многа,
У зяў ён мяне з камянька белага.

* Рэфрэн «Р ан а-р ан ен ька» паўтараецц а пасля кож нага радка.

23
 26. Казалі на мяне, што я ляніва,*
Пад акном рэчанька — ручак не мыла.
— Дзецюкі з-за ракі, падайце мыла.
Умыюся бела — буду вам міла.
Казалі на мяне — па сялу хаджу,
Я ў свайго татулькі на куце сяджу.
Казалі на мяне — пасялушачка,
Я ў свайго татулькі весялушачка.

27. — Ты, Гэлечка маладая, маладая!

На табе сукня галубая, галубая.
Ды дзе ты яе купляла, купляла?
— У Полацку на рынку, на рынку!
Ды сто рублёў не грошы, не грошы,
Ды тысяча — нямала, нямала!
Па ельніку хадзіла, хадзіла,
Сукеначку змачыла, змачыла,
Будзем лазню тапіць, тапіць,
Сукеначку сушыць, сушыць.

28. А прыляцелі два галубочкі з лясочку

Ды селі-палі ў Волечкі за сталом.
А паставілі звонкі гуселькі на стале,
А пасыпалі жалкі песенькі ў прыпале.
— Што не йграеце, звонкі гуселькі, на стале?
Што не пяяцё, жалкі песенькі, ў прыпале?
Што не едзеце, любы госцейкі, ад мяне?
— Як мы зайграем, цябе разжалім, Валечка.
Як мы запяём, так ты заплачаш, Валечка.
А як паедзем — цябе павязём, Валечка.

29. Да на моры, на сіненькім,

На камяні, на беленькім
Купалася два лебядзі.
Купаліся да пабіліся
З а белую лябёдку.
Да наляцеў саколік з яснымі сакаламі:
— He біцеся, два лебядзі,
Гэта вада папіта будзе,
А лябёдка мая будзе.
Да ў новай карчомачцы, там было два малойцы,
14
 Пілі-елі дай пабіліся за красную дзевачку.
Наехаў суджанька з вялікаю дружынаю,
3 роднымі сястрыцамі:
— А не біцеся, два малойчыкі,
Гэта піва папіта будзе,
А дзевачка гэта мая будзе.

30. Сягоння я тут,

А заўтра паеду.
А хто будзе пахаджаць
Па майму следу?
А ёсць у мяне ладны хлопец,
Што я любіла.
А ён выйдзе, хадзіць будзе,
Дзе я прахадзіла.
А ён выйдзе, хадзіць будзе,
Мяне ўпамінаці:
— А ўжо ж мае дзяўчыначкі
Нідзе не відаці.
А дзе ж тая крынічанька,
Што голуб купаўся,
А дзе ж тая дзяўчыначка,
3 каторай кахаўся?

31. Купалася бабровачка на моры,

Як прыляцеў ейны баброўчык да яе:
— Што ты, баброўка, купаешся, а я не?
— А што табе, мой баброўчык, да мяне?
Ты паляціш у сваю старонку, а я не.
Т ы ж там будзеш купаціся, а я не.
Вымывалася млода Светачка ў каморы,
Як прыехаў ейны Пецечка да яе:
— Што ты, Светачка, вымываешся, а я не?
— А што ж табе, мой Пецечка, да мяне?
Ты паедзеш у сваю старонку, а я не.
Т ы й там будзеш вымываціся, а я не.

32. Спіралася выдра з бабром над ракой:*

— Табе добра, выдзерачка, а мне нет:
 А ты будзеш купаціся, а я нет.
Спіралася дзяўчоначка з мальчышкам:
— Табе, мальчышка, будзе добра, а мне нет:
А ты будзеш у сваёй мамкі, а я нет.
Мяне будуць ранюсенька пабуджаць,
Цябе будуць белай шляпанькай накрываць.
А выйшаўшы на вуліцу, мяне будуць судзіць.
А скажуць жа: — Наша дзеванька гультайка.
— Хоць жа вы яе таўчы-малоць пашліце,
Толькі ж вы яе маладзіцай завіце.
Хоць жа вы яе таўчы-малоць застаўце,
А выйшаўшы на вуліцу, не слаўце.

33. Спіралася куна з выдрай над вадой:*

— I лучшы табе, выдзёрачка, нячым мне:
I ты блізенька для рэчачкі, а я не,
Ты ж, выдзёрачка, пакупаешся, а я не.
Спіралася млада Ніначка з Сяргейкам:
— й лучшы табе, мой Сяргейка, нячым мне:
Ты ў сваёй хаткі і ў роднай маткі, а я не.
Каля цябе ціхонечка абойдзець,
Мяне, маладзенькую, пабудзіць
I, выйшаўшы на вуліцу, пасудзіць:
— Як я сваю нявестачку будзіла,
Дык тры разы к краваці падхадзіла.
А як спіць-ляжыць мая малада, не ўстаніць,
А як устаніць, работанькі не знаіць,
I туды-сюды ручкі вымыіць ды за стол.

34. Сядзіць голубя на перарубе, боб клюець,

Каля яго галубачка яго — пшаніцу.
— Як клюй, дак клюй, мая галубка, для мяне,
Прылягаець маё пер’ейка да цябе.
— Лепі табе, мой галубе, нячым мне:
А ты ж будзеш у сваім гняздзечку, а я не.
Сядзіць Антонька за сталом, мядок п’ець,
А для яго Анэтка — сыціцу.
— Як пі, дак пі, мая Анэтка, да мяне,
Прылягаець маё сэрданька да цябе.
— Лепі табе, мой Антонька, нячым мне:
А ты ж будзеш у сваёй хатаньцы, а я не.
Цябе пабудзюць, мяне абсудзюць, ахці мне.
35. Сядзіць голуб на пераплоце, боб клюе,*
А ля яго галубка яго — пшаніцу.
— I лепей табе, мой голубя, чымся мне:
I тваё зярнятка буйнейшае, а маё не.
I сядзіць хлопец за столікам, мядок п’е,
I а ля яго дзяўчына яго — сыціцу.
— I лепей табе, і, мой міленькі, чымся мне:
I ды твой мядок салодзенькі, а мой не.
Ды ты паедзеш да сваёй мамкі, а я не.
I цябе мамачка ранюсенька пабудзіць,
I а каля мяне ціхусенька абойдзе,
А выйшаўшы на вулачку, абсудзіць:
— I ой, добрая і нявестачка, дабрэнька,
I яшчэ сонейка не зайдзе — спаць ляжыць.
А сонейка ўзойдзе — тады ўстане.

36. Завідвада шэра зязюля салаўю:

— Ой, лепей табе, салавейка, чым мне,
Што ты паляціш у свой садочак, а я не.
Цябе пярэймуць пташачкі, а мяне не,
Ц я б е назавуць мілым салаўём, мяне не.
— Я паляту ў свой садочак і ты са мной,
Мяне пярэймуць дробны пташачкі, а я цябе,
Мяне назавуць мілым салаўём, а я цябе.
Завідвала дзяўчынка малойцу:
— Табе лепей, мой малойчык, як мне,
Што ты пойдзеш да сваёй мамачкі, а я не.
Ц я б е назаве мілым сыночкам, а мяне не,
Цябе напоіць белым віном, а мяне не.
— Я паеду к сваёй мамачцы і ты са мной,
Мяне назаве мілым сыночкам, а я цябе,
Мяне напоіць белым віном, а я цябе.

37. Сядзіць голуб на пераплотах, боб клюе,

Непадалёка яго галубка крылцам б’е.
— Лепей табе, мой галубок, чымся мне:
Ты ж прыляцеў у сваё гняздзечка, а я не.
А хто ж мяне ў чужым гняздзечку прыхіне,
А хто ж мяне сызай галубкай назаве?
Сядзіць Віцечка за столікам, віно п’е,
Непадалёка яго Ніначка слёзкі лье.
— Лепей табе, мой Віцечка, чымся мне:
27
 Ты ж прыехаў у сваю хатачку, а я не.
А хто ж мяне ў чужой хатачцы прыхіне,
А хто ж мяне родным дзіцяткам назаве?
— А я ж цябе, мая Ніначка, прыхіну,
А я ж цябе роднай жоначкай назаву.

38. Сядзіць галубок ды на макушцы, ён расічаньку п’е,

А непадалёк шызая галубка быстра крыллейкам б'е.
— Перастань, перастань, шызая галубка, быстра крыллейкам
біць.
А хадзі ка мне ты на макушку ды расічаньку піць.
А сядзіць хлопчык ды за столікам, салодкі мядок п'е,
Перад ім стаіць красна дзевачка, горка слёзачкі лье.
— Перастань, перастань, красна дзевачка, горкі слёзачкі
ліць,
А хадзі ка мне ды за столічак салодкі мядок піць.

39. Сядзіць галубчык на пераплоце, гарох клюець,*

Каля яго галубка яго — пшанічку.
Сядзіць Пецечка за столікам, віно п’ець,
Каля яго Ніначка яго — мядочак.
— Пакінь, пакінь, млоды Пецечка, не ўпівайся,
На мяне млоду, мой Пецечка, не забывайся.
— А як жа я магу цябе да й забыці,
С ядж у ж пры боку, блізюсенька для цябе,
Маю на сэрцы, мілюсенька, я й цябе.

40. Сядзіць голуб над крыніцаю, ваду п’е,*

Кала яго галубка яго крылцам б’е.
— Добра табе, мой ты галубок, а мне не;
У цябе вада ўсё крынічная, а ў мяне не.
Сядзіць Колечка ды за столікам, віно п'е,
Каля яго Манечка яго мёды п’е.
— Добра табе, мой ты Колечка, а мне не:
У цябе мамка, у цябе родная, а ў мяне не.
Будзе цябе памалюсеньку будзіці,
Мяне будзе да з прыгрозамі гразіці:
— Н яўдалая, ай, няўдалая нявехна,
Вячэрнюю ўсю порачку праспала,
Пайшла ў каморачку — заснула,
Прыйшоў Коля з работы — не ўстала.
28
 41. He лятай, зазулька, з кутка сенажаткі —
He так добра будзе ў чужой маткі.
Сокалы сядзяць, на цябе глядзяць
I возьмуць цябе на крылочка,
Занясуць цябе ад гняздочка.
He выбягай, маладая М ар’юхна,
Са сваго баценька падвор’ечка,
Бо баяры сядзяць, на цябе глядзяць,
Возьмуць цябе ад баценька
I завязуць да свёкранька.

42. Сядзіць верабей на страсе,

Ён нам яечак нанясе.
Сядзіць Валодзька на куце,
Ён нашу Люсечку ўвязе.

43. Траўка-чарнабылка на гарэ стаяла,

На гарэ стаяла,
На гарэ стаяла, к гарэ прылягала,
К гарэ прылягала.
К гарэ прылягала, у горушкі пытала,
У горушкі пытала:
— Горушка крутая, горушка кругая,
Скажы ўсю праўду.
Скажы ўсю праўду, скажы ўсю праўду,
Якава люта зіма.
— Траўка-чарнабылка, траўка-чарнабылка,
Сама ў зіму пойдзеш.
Сама ў зіму пойдзеш, сама ў зіму пойдзеш,
Усё ўвазнаеш.
Усё ўвазнаеш, сама ўвазнаеш,
Якава люта зіма,
Якава люта зіма, траскучы марозы.'
Марыечка малода, Марыечка малода,
З а сталом сядзела.
З а сталом сядзела, за сталом сядзела,
К матке прылягала,
К матке прылягала, к матке прылягала,
У матушкі пытала:
— Матушка родная, матушка родная,
Скажы мне ўсю праўду,
Скажы мне ўсю праўду, якаво ў чужых людзях,
29
 Якаво ў чужых людзях.
Якаво ў чужых людзях, не ў роднага бацькі,
He ў роднага бацькі.
He ў роднага бацькі, не ў родныя маткі,
He ў родныя маткі.
— Дачушка родная, дачуока родная,
Сама ў людзі пойдзеш,
Сама ў людзі пойдзеш, сама ў людзі пойдзеш,
Усё ўвазнаеш.
Усё ўвазнаеш, усё ўвазнаеш,
Якаво ў чужых людзях.

44. Кацілася зараначка з сузор'ю,*

Прасілася млода Марыська з-за столу:
— Пусці, пусці, млоды Ванечка, з-за столу,
Ды хоць жа я па дварочку пахаджу,
Ды хоць жа я таткаў дварочак пакрашу.
— Ой, не пушчу, млода Марыська, не пушчу,
Была табе тая нядзелька на гульні,
Было табе па дварочку хадзіці,
Было табе таткаў дварочак красіці.
— He мела часу, не мела:
У панядзелак белыя хустьг я мыла,
А ў аўторак белыя хусты сушыла,
А ў сераду белыя хусты качала,
А ў чацвер у новыя шафы складала,
А ў пятніцу зялёную руту сеяла.
— Расці, pacui, зялёная рута, як лянок,
Каб паспела к гэтай субоце на вянок.

45. Кацілася зараначка з загор’я,

Прасілася дзяўчыначка з застолля
Паглядзець на татулькава падвор’е,
Распытаць пра мамчына здароўе.
— He пушчу, дзяўчыначка, не пушчу,
Была ўся нядзелька вольная,
Было глядзець на татулькава падвор’е,
Распытаць пра мамчына здароўе.
— Гэта нядзелька ўся ў рабоце была:
У панядзелак бялізну памыла,
А ў аўторак слізюсенька скаціла,
У сераду ў скрыню злажыла,
30
 У чацвер гасцей прасіла,
У пятніцу ў хатцы памыла,
У суботу гасцей садзіла,
У нядзельку да шлюбу ступіла.

46. Кацілася два яблычка з замор’я,*

Прасілася Алёнушка з застолля:
— Пусці, пусці, Іванушка, з застолля
Паглядзець мне на бацькіна надвор’е,
Распытаць мне пра маткіна здароўе.
— Была табе нядзелюшка вольная,
Было хадзіць на бацькіна надвор’е,
Было пытаць пра маткіна здароўе.
— Панядзелак бела бяльё сцірала,
У аўторак у трубачкі катала,
У сераду ўзельчыкі вязала,
У чацвер па радзінушкі хадзіла,
У пятніцу зеляны вянок віла,
У суботу з баярушкамі гуляла,
У васкрасенне з Іванушкам стаяла.

47. Кацілася зараначка з загор’я,*

Прасілася млада Ніначка з застолля:
— А пусці, пусці мяне, Васечка, з застолля
Д а пахадзіць па шырокаму надвор’ю,
Да паслухаць, ды дзе музыкі іграюць,
Д а паглядзець, ды дзе дзевачкі гуляюць.
— Ой, быў табе вольны дзянёчак суботка,
Было табе па надвор’ейку хадзіці
Д а было слухаць, дзе музыкі ігралі,
Д а было глядзець, дзе дзевачкі гулялі.
А я цябе ад дзевачак адлучу,
А я ж цябе да жаночак прылучу.

48. Кацілася ігрушачка із загор’я,

Прасілася Куліна із застолля
Паглядзець таткавага панадвор’я.
— Учора была суботачка, да будні дзень,
Было хадзіць па падвор’ю табе ўвесь дзень,
А сягоння нядзелечка, дай святая,
Т вая галовачка забітая.
 Ужо мядзведзь уецца, на сцену дзярэцца,
З а крук рукамі, аб сценку зубамі.

49. Кацілася яснае сонца са зор’я,

Прасілася млода Марыська з застолля:
— Пусці, пусці, Стасічак, з застолля,
Пара сабраць маёй мамачкі падвор’е.
— А быў табе панядзелачак дзень вольны,
Было збіраць тваёй мамачкі падвор’е.
— У панядзелачак баярачак прасіла,
А ў аўторак надкоснічак прасіла,
А ў сераду прыданачак прасіла,
А ў чацвер бела хатачку памыла,
А ў пятніцу ў куфар адзежку злажыла,
А ў суботу да споведзі хадзіла,
А ў нядзельку разам з табой ступіла.

50. — А вумныя і разумныя свацечкі,

А вы сумелі па нашым кутам паязджаць,
Ці сумееце сем загадак адгадаць:
А што гарыць без полымя, свацечка?
I а што бяжыць без повада, свацечка?
I а хто белы, не белены, свацечка?
I а хто чорны, не чэрнены, свацечка?
I а хто рабы, не раблёны, свацечка?
I а што ж расцець вышэй тыну, свацечка?
I а што цвіцець — ніхто не відзіць, свацечка?
— Зара гарыць без полымя, свацечка,
Вада бяжыць без повада, свацечка,
Лебедзь белы не белены, свацечка,
Воран чорны не чэрнены, свацечка,
Дзяцел рабы не раблёны, свацечка,
А хмель расцець вышэй тыну, свацечка,
Папараць цвіцець — ніхто не відзіць, свацечка.

51. — Ах вы, сваціцы нашы,

Вы ж, галубачкі нашы,
Загадаім мы вам загадку,
Ці будзеце ўмець адгадаць,
32
 Харашэнька адспяваць:
Што чарнее, ды не чэрнячы?
Што сівее, ды не сівячы?
Што бялее, ды не белячы?
Што расце без кораня?
Што бяжыць без повада?
Што гарыць без полымя?
— Ах вы, сваціцы нашы,
Вы ж, галубачкі нашы,
Ці мы не матчыны дзеткі,
Ці мы не ўмеем адгадаці,
Адгадаці, адказаці.
Харашэнька заспяваці?
Воран чорны, ды не чэрнячы, 2
Голуб сівы, ды не сівячы, 2
Лебедзь белы, ды не белячы, 2
Камень расце без кораня, 3
Вада бяжыць без повада, 2
Крэмень гарыць без полымя. 2

52. — Загану сваньцы сем загадак:

Ой, каб сванечка ўмна была,
Каб загаданькі адгадала,
Каб нам праўданьку сказала:
Ой, што ж у моры найшварнейша?
Ой, што ж то жыва найчарнейша?
Ой, што то бела не белячы?
Ой, што то плача без слёзанькі?
Ой, што то гарыць без полымя?
Ой, што то расце без кораня?
Ой, што то цвіце без цветаньку?
— Што ж бы я была за сваначка,
Каб загаданькі не адгадала,
Каб вам праўданькі не сказала:
У моры рыбка найшварнейша,
У полі галанька найчарнейша,
Лябедка бела найбялейша,
Скрыпанька плача без слёзанькі,
Свечанька гарыць без полымя,
А камень расце без кораня,
Папараць цвіце без цветаньку.

3 Зак. 298
33
 53. — А сваціцы-галубіцы, вы мае,
Загадаем вам сем загадак, згадайце:
А што расце без кораня, скажыце,
А што ідзець без повада, скажыце,
А што стаіць без рук, без ног, скажыце,
А што раба не друкуючы, скажыце,
А што міла не гадуючы, скажыце,
А што плача, слёзак нету, скажыце.
— А, сваціцы-галубіцы, вы мае,
А мы ж вашы ўсе песенькі ўмеем,
А ў чужом баку, ў чужой старане атвеціць сумеем:
Камень расцець без кораня, скажу вам,
Вада ідзець без повада, скажу вам,
Слуп на небе без рук, без ног, скажу вам,
Скрыпка плачаць, слёзак нету, скажу вам,
Зязю ля раба не друкуючы, скажу вам,
Нявестка міла не гадуючы, скажу вам.

54. — Вы, сваціцы-галубіцы, галубіцы, просім вас,

Адгадайце, адгадайце гэту загадку, гэту загадку тут у нас.
Адгадаеце, адгадаеце — добра будзе, добра будзе,
He адгадаеце, не адгадаеце — сто рублёў заплаціце,
заплаціце.
Д а што ідзе, да што ідзе без повада, без повада?
Да што гарыць, да што гарыць без полымя, без полымя?
Д а што расце, да што расце ўгару камлём, у гару камлём?
Д а што чорна, да што чорна, не чэрнена, не чэрнена?
Да што бела, да што бела, не белена, не белена?
— А , сваціцы, a, сваціцы-галубіцы, галубіцы,
Адгадаем, адгадаем вам загадку, вам загадку:
Вада ідзе, вада ідзе без повада, без повада,
Сонца гарыць, сонца гарыць без полымя, без полымя,
М ядзяк расце, мядзяк расце ўгару камлём, угару камлём,
Воран чоран, воран чоран, не чэрнены, не чэрнены,
Лебедзь белы, лебедзь белы, не белены, не белены.

55. — Сваціца-галубіца, загадаем вам загадку,

Ці будзеш умець адгадаць?
Што расцець вышэй лесу?
Што цвіцець пустацветам?
Што бяжыць без повада?
Што расцець без кораня?
34
 Што бела не белячы?
Што чорна не чэрнячы?
Што раба не пішучы?
Што даражэй за золата?
Што саладзей за мёд?
— Хмель расцець вышэй лесу,
Папар цвіцець пустацветам,
Вада бяжыць без поваду,
Камень расцець без кораня,
Лебедзь бел не белячы,
Воран чоран не чэрнячы,
А дзяцел раб не пішучы,
Д зіця даражэй за золата,
А сон саладзей за мёд.

56. А ў бару, а ў бару сцежкі-дарожкі,*

Як на тэй сцежачцы стрэча была.
Сустрэўся Іванька да з Ніначкай,
Селі яны, селі яны на купінку,
Сталі яны загадкі загадваць:
— Разгадай, Іванька, што я загадаю:
Аб святым, аб Пятрэ Дунай замёрз.
— Ай, праўда, Ніначка, і я там быў,
Я там быў, я там быў — каня паіў,
Конь ваду піў, конь ваду піў, капытом лёд біў.
Разгадай, Ніначка, што я загадаю:
Аб святым аб ражстве рожа цвіла.
— Ай, праўда, Іванька, я там была,
Я там была, я там была, цвяты рвала,
Цвяты рвала, цвяты рвала — вянок віла,
А ў тым жа і вянку вянчалася,
Я й табе, Іванька, дасталася.

57. Што й па бару, па верасу раненька *

Ляжаць брусы цёсаныя.
Па тым брусу малады Іванька,
З а ім ззаду малада Д ар’ечка.
— Ты стой-пастой, малады Іванька,
Скажу табе дзіву дзіўненьку:
Каля Пятра вазёры сталі.

* Рэфрэн «р ан ен ька» п аўтараецца ў канцы кож нага радка.

35
 — Праўда, праўда, малада Дар'ечка,
Я сам там быў, лядочак прабіў — коніка паіў.
— Ты стой-пастой, маладая Д ар’ечка,
Скажу табе дзіву дзіўненьку:
Каля раства рожы расцвілі.
— Праўда, праўда, малады Іванька,
Я сама там была, цвяточкі ірвала — вяночак віла.

58. Загадаў мальчышка дзеваньке тры загадкі:

Адна загаданька — нанасіць вады ключавой,
Д ругая загаданька — зелен сад паліць,
А трэцяя загаданька — мяне, маладога, любіць.
Пайшла дзяўчына за вадой ключавой — Дунай замёрз,
Прыйшла дзяўчына да саду — й саду не знайшла,
Улюбілася ў красаўца — і дасада ей была.

59. Узыйду на горачку,

Пакачу іголачку.
— Каціся, мая іголачкаг
Свякратку пад вакенца.
Паслухай, іголачка,
Што свякратка гаворыць:
Ці аб цябе, залатую,
Ці аб мяне, маладую?
— He аб мяне, залатую,
А аб цябе, маладую.
А свякратка гаворыць:
— Пад вуглом пасцелечка,
Пад кустом вячэрачка.

60. Калі б знала да ведала,

Дзе мне замужам бываць,
Памагла б сваёй свякрусе
Хоць капусту паліваць.

61. — Баравая зязюлечка,

Ці ўсе бары аблятала?
— Толькі ў адным кукавала.
— М аладая Валечка,
Ці ўсе сталы засцілала?
36
 — Толькі за адным пасядзела,
На мамульку паглядзела.

А мы ў свата цэлыя суткі сядзелі,

Мы на сватнія ўсе шуткі глядзелі.
Вучыць мяне сват па церамочку хадзіць,
Каб я ўмела яго дзіцяці гадзіць.
Д а паляцела па церамочку пчолачка,
Д а прыгадзіцца твайму дзіцяці слёзачка.

63. — Ой, бацька-бацюхна,

Пі да мяне шкляніцаю, 3
Пі да мяне поўненькаю, 2
I з доляю добранькаю.
— Ой, п’ю да й упіваю,
Табе долі не ўгадаю.
Альбо будзе п’яніца,
Вялікая нядбаніца.
Альбо будзе расчос-косы,
Альбо будзе разліў-слёзы.
Можа будзе яго конік
На дарозе стаяці,
Снегам прыпадаці,
А ты будзеш, малада,
З а вароты выбягаці
Да п’яніцу дажыдаці.

64. Выйшла Марыся за варотачкі,

Пад калінаю стала.
Каліну ломіць, слёзанькі роніць —
Доленька няшчасная.
Прыйшоў да яе баценька яе:
— Чаго, Марыся, плачаш?
Я табе даю, што ў хаце маю,
Доленькі не ўгадаю.
Выйшла да яе матанька яе:
— Чаго, Марыся, плачаш?
Я табе даю, што ў скрыні маю,
Доленькі не ўгадаю.
Выйшаў да яе старшы брат яе:
— Чаго, сястронька, плачаш?
 Я табе даю, што ў хляве маю,
Доленькі не ўгадаю.

— Сінія мае вы галубочкі, жаласна забуркуйце,

Падайце тугу зялёнаму лугу й майму татку жалю,
Ён мяне дае і не ведае, якая доля будзе.
— Дачушка мая, мілае дзіця, я табе тое даю,
Я табе тое даю, што ў хаце маю,
А пра долю не ўгадаю.
— Сінія мае два галубочкі, жаласна забрукуйце,
Падайце тугу зялёнаму лугу і маёй мамцы жалю,
Яна ж мяне дае і не ведае, якая доля будзе.
— Дачушка мая, мілае дзіця, я ж табе гэта даю,
Я ж табе гэта даю, што ў скрыні маю,
А пра долю не ўгадаю.

66. — М ая мамачка родная,

Чаму ж мяне замуж аддаеш,
А долечкі не даеш?
— Што ў куфры маю, тое даю,
А аб долі не ўгадаю.
— Mae хустачкі, як бель бяленькі,
Яны ж мне не міленькі.
Шыла шубачку аж да долачку,
Ды я ж яе не знасіла.
Русая каса аж да пояса,
Ды я ж яе не ўкрасіла.
Насіла і красавалася,
Пакуль у ей не звянчалася.

67. Выйшла М ар’ечка за вароцечка,

Кала Дунаю стала.**
У Дунай зірнула, важка ўздыхнула,
Сільненька заплакала.
Прыйшоў да яе татачка яе:
— У Дунай, донечка, утонеш.
— Ой, лучшай буду ў Дунай тануці,
Як горку долю маці.
— Дарую, доню, што ў доме маю,
А долі не ўгадаю.
68. Ой, нікога мне так не жалка,
Як роднага й баценьку.
Ён мяне аддае, сам не ведае,
Што за доля ў мяне будзе. 2
З авязаў мне свет божы
Да й на цэлы век чорнай цясёмкаю.
Чорнай цясёмкаю завяж у вочы ў чорныя ночы
Дай пайду ўтаплюся.
Ох, хто мне паможа
He бачыць свет божы.

69. Ой, калі б я знала,

Калі б я ведала
Сваю горку долю,
He пайшла б замуж
Дзеўкай маладою.
He сама я іду,
He сваёю воляю.
Татачка аддае,
Што ў доме мае,
Долечкі не ўгадае.
— Ідзі, донечка,
Твая долечка
У бога за дзвярамі.

70. Цякла рэчанька, цякла рэчанька

3 крыніцы да язёра,
Заплакала млода дзяўчынанька
Зрана да вячора.
З а ёй, за ёй родная матуля,
У яе пытаючы,
Цяжанька ўздыхаючы:
— Чаго, дачушка, чаго, родная,
Так жалосна плачаш
I цяжка ўздыхаеш?
— Як мне не плакаць,
Як мне не ўздыхаць:
Бог дае долю, не знаю, якую.
Ежэлі дрэнную, сцеражы, божа,
Ежэлі добрую, то дай, божа.
 71. Ой, казаў жа ты, кляноў лістаньку,
He будзешь ападаці,
А цяпер падзеш,
Ой, і ападзеш,
Земліцу прыкрываеш.
Ой, казаў жа ты,
Мой ты баценьку,
Што ты дзіцяця
He аддасі,
А цяпер даеш
I аддаеш,
Доленькі не ўгадаеш.
Ой, сеш якая
Доля ліхая.
Ох, мой ты моцны божа,
Ой, сеш якая
Доля добрая,
To хадзі ты са мною,
А сеш якая
Доля ліхая,
To плыві сабе з вадою.

72. З а варотамі, за цясовымі,

Золата рассыпана.
Выйшла Зіначка за вароцейкі,
Золата не сабрала.
А за слёзкамі, за дробнымі,
Мамулькі не спазнала.
— Чаго, дачушка, чаго, родная,
Гэтак сільненька плачаш?
— Мамулька мая, родная мая,
Як жа мне да не плакаць?
Аддаеш мяне да не ведаеш,
Што бог за долю дае.
— Дачушка мая, родная мая,
Я ж цябе бласлаўляю,
Я ж табе даю, што сама маю,
А долі не згадаю.

73. Выйшла княгінька за новы вароткі,

Жалабна заплакала,
У ей матухна, у ей родная
 Выпыталася:
— Дачушка мая, родная мая,
Чаго ж ты заплакала?
— Матухна мая, родная мая,
Як жа мне не плакаці?
Ты мяне замуж даеш,
Пра долю не ведаеш.
Як дасць бог долю,
Як дасць бог шчасце —
Хула табе, божа.
He дасць бог долі,
He дасць бог шчасця —
Ой, божа мой, божа,
Ніхто мне не паможыць
I ручак не падложыць.
— Паможыць — не поможыць —
Ранняе ўставаннейка,
Позняе ўкладаннейка.

74. Мамка мая ізрадніца.

Нашто ж мяне ізрадзіла,
Чаму рана не будзіла?
Таварышкі рана ўсталі,
Добрую долю разабралі,
А я, малада, спазнілася,
Горкая доля случылася.
He так горка, як няшчасна,
Прапаў той век — да й не за што,
Прапаў мой век, як макаў цвет,
Ноччу зацвіў, а днём апаў.

75. Схілілася ляшчыначка на захадзе сонца,

Заплакала дзяўчыначка, глядзя праз ваконца:
— Чаму ж мяне, матуленька, раней не будзіла,
Як першая кумпанійка з зарой выхадзіла.
— Маё ж ты дзіцятачка, жалела будзіці.
— He жалей, матуленька, рана будзіці,
А жалей, матуленька, як я буду жыці.

76. Ай, слава, слава маёй мамухне,*

Што ўстала сягоння ранюсенька,
 Заслала столікі бялюсенька,
Сабрала дружынку маладзеньку.
Уся радня скачаць да й пляшаць,
А мамулечка толькі плачаць.

77. Белая ўдалая церамшынка

Усе лугі-берагі забяліла
Сваёю белаю белатою.
М аладая ўдалая Ніначка
Усю сваю радзіну пакрасіла
Сваёю красівай красатою,
Сваёю нежнай паходкаю,
Сваёю прыятнай гаворкаю.

78. Чырвона каліна 2

Увесь луг украсіла.
Ой, чым яна й украсіла? 2
Калінамі да малінамі.
Калінамі да малінамі, 2
Чырвонымі журавінамі.
М аладая Олечка 2
Увесь род развесяліла.
Ой, чым яна развесяліла? 2
Харошымі абыходамі,
Харошымі абыходамі, 2
Нізкімі да й паклонамі.

79. Оіі, каліна, оп, маліна

Усе лугі пабяліла,
Усе берагі пакрасіла.
Ой, маладая дзеванька
Усю радню звесяліла,
А матульку аслязіла.
Уся радня скачаць, пляшаць,
А матулька тужыць, плачаць.

Што ж ты, дзевачка малада, зрабіла,

Што ты чужую сямейку развесяліла,
Чужая сямейка п’е да гуляе,
Твая родная матачка слёзкі раняе.
81. Мала чырачка, невялічка,
Села сабе на ракіту.
Ай, падумала, ай, пагадала
Ракіту паламаці.
А яна ракіту не паламіла,
Толькі горш яе пахіліла.
Мала дзевачка, невялічка,
Села сабе за столікам,
З а столікам, за цясовенькім.
Ай, яна падумала, ай, пагадала
Татульку ўзвесяліці,
А яна татачку не узвесяліла,
Толькі болей аслязіла.

82. — Ты зара мая, зараначка,

Чаго рана спатухаць стала?
— Ой, дзяўчына, ты дзяўчыначка,
Чаго рана сумаваць стала?
— Як я, малада, ў чужы дом пайшла,—
Засталіся мае гулі не дагуляныя,
Засталіся мае скокі не даскаканыя,
Засталіся мае ігры не даіграныя,
Засталіся мае песні не дапетыя.

83. М аладая дзевачка,

Да пасунься на лаўцы,
Паглядзі ў ваконца,
Стаяць дзевачкі, як сонца.
Яны ручачкі ломяць,
Што цябе, маладую, замуж аддаюць.

84. He сядзі, дзевачка, не сядзі,

Вазьмі праз аконца паглядзі,
Як твае кнетачкі лялекшь,
Як цябе хлопчыкі жалеюць.
Заўтра твае кветачкі завянуць,
На цябе хлопчыкі не глянуць.

85. Ужо ты, Манечка,

He галёкай з намі.
 Ужо ты галёкай
Са старымі бабамі.
Табе не хадзіці
3 намі ў гарохі,
Табе мінуліся
Дзявоцкія смехі.
Табе не хадзіці
3 намі ў ягады,
Бо табе мінуліся
Дзявоцкія гады.

86. Хадзілі дзевушкі гарою,

Звалі падружку з сабою.
— Пойдзем, падружка, з намі,
Саўём вяночак з цвятамі.
— He пайду я, дзевушкі, з вамі,
Прыехаў мой мілы са званкамі,
3 убранай дугой, з залатою звяздою.
Прыехаў мой мілы са званкамі,
Прывёз вянок мне з цвятамі.

. — Ой, ці табе, дзевачка, не жаль будзе

Што ўсе дзевачкі вуліцаю іці будуць?
Будуць к табе пад акенца падбягаці,
Будуць цябе на вячоркі з сабой зваці.
— Хадзем, хадзем, да дзевачка, хадзем з намі,
Сарвём табе па цвяточку хоць мы самі.
Саўём табе да вяночка із цвятамі.
— Да ўжо ж мае вечарніцы на паліцы,
До ўжо ж мае пачыначкі ў куточку,
Цяжка-важна на сэрдачку і жываточку.

88. Дзевачка дзевачак хораша просіць:

— Дзевачкі, мае сястрыцы,
Як ісцімеце ў лес па ягады,
He захадзіце к маей мамачцы,
Бо мяне ў мамкі не будзе,
Маёй мамачцы горшы жаль будзе.
Як ісцімеце з лесу дадому,
Да зайдзеце к маёй мамачцы,
Кіньце ёй хоць па ягадцы,
Сыпнеце ёй хоць па жменечцы.
 89. Зашчабятаў ціхі салавейка ў садочку ляту^ы,
Раннюю pacy абганяючы.
Заплакала маладая дзявочка,
А д маткі ад'язджаючы:
— М атка мая родная,
Як жа мне да дзевак прасіць?
— Дзявочке, мае сястрыцы,
Будзеце іці да па ягодкі,
He пытайце да мяне ў маткі,
Вырвеце да па кветачцы,
Прынясеце мне чужаземачцы.

90. Ой, дзевачкі мае, сястрыцы,

Будзеце ісці ў лес па ягады,
He завіце мяне ў мамачкі,
Пазавіце мяне ў свякрухі.
Кіньце мне да па бубачцы,
А маёй мамцы ды па жменечцы,
Каб жа яна не журылася,
Барздзенька ды забылася.

91. Дзевачкі да мае, сястрыцы,

Як ідзеце вы ў красачкі,
He завеце вы мяне ў татачкі.
Да пазавеце вы мяне да ў свякратачкі.
Я ж буду да ў варот стаяць,
Ручкаю да падапруся,
Коскаю да й апушчуся,
Слёзкамі да й абліюся.

Як мы цябе, наша Маруська, аддадзём,*

Тады мы болей на гэты дварок не пайдзём.
He будзем болей на гэтым дварэ хадзіці,
He будзем болей твае мамачкі смуціці.

93. Цёмна ў лесе, цёмна,

Зарадзіла да ягад поўна.
Пайшлі дзеўкі да ягад браць,
Забыліся Таню пазваць.
Вернемося да пазавемо,
 Усе ягадкі да пабярэмо.
Набралі жменечку, 2
Прасыпалі на талерачку.
Дай ідучы да й збіраем, 2
Д зе спеленька, да то бацюхну,
Зялёнушку — то свёкратку,
Штоб свёкратка да й удавіўся,
На мяне не сварыўся.

94. Дык пайду я дарогаю,

Збіраючы ягады,
Спелыя ў лубачку,
Зялёныя ў кузачку.
Спелыя — маёй мамке,
Зялёныя — свякрухе.
Еш, мамка, спажывіся,
А ты, свякроў, удавісь.

95. Ой, у бару, на баравіне,

Там, на новай навіне,
Там Наташка ягадкі брала
I з німі гаварыла:
— Ягадкі мае вы салодкія,
Я вас на выбор бяру,
Я вас перабіраю,
Я вас на выбор бяру.
А спелыя — мамульцы,
Зялёныя — свякроўцы.
Еш, мамка, пажывіся,
А свякроўка не дзівіся,
Мамка ж мяне гадавала,
Свякроўка гадавалую брала.

Ой, пад лесам, пад высокім — ягадкі.

Ой, там дзеванька многа ягадак набярэ,
Міма бацькаў двор на свякраткаў панясе.
Да не’сціме мой бацюхна ягадак,
Бо ўпусціў залаты кубак із ручак.
Да есціме мае свякратка ягадкі,
Бо яно ўзяло залаты кубак у ручкі.
97. Ай, гуркала галубачка, гуркала,*
Гуркаючы, па садзіку тужыла:
— А як жа мне ад садзіка адвыкаць,
А як жа мне к голубу прывыкаць?
To так, то сяк ад садзіка адвыкну,
To так, то сяк я к голубу прывыкну.
Ай, плакала Рыпіначка, плакала,
Ай, плачучы, па дзевачкам тужыла:
— А як жа мне ад дзевачак адвыкаць,
А як жа мне к Архіпачку прывыкаць?
To так, то сяк ад дзевачак адвыкну,
To так, то сяк к Архіпку прывыкну.

98. Прасі, мамачка, свайго зяціка ўдаму,

Каб ён мяне не біў, не глуміў маладу,
Бо будуць мае бедны косы атвячаць,
I я буду вечна слёзы праліваць.
Каб не была паветачка — хатачка,
Каб не была суседачка — матачка,
Паветачка — няцёплая хатачка,
Суседачка — няродная мамачка.
Паветачку вецер моцны падмяце,
Суседачка ўсе слоўцы разнясе.

99. Горкае дзерава асіна,

Цешча зяця прасіла:
— Прашу цябе, зяцейка, пакорна,
Жыві з маёй дачушкай спакойна:
Каб не стаяла пад акном,
He ўцірала слёзы рукавом,
Каб не была суседка за мамку,
Каб не была паветка за хатку.

100. Ой, сыру ж мой белы,

Ой, зяцю ж мой мілы,
Да глядзі ж да маю дочку, 2
Як голуб да галубочку.
Да не бі ж яе дубцом, 2
Пакарай да яе ж слаўцом.
Бі ж яе дубінкаю, 2
Штобы была гаспадынькаю,
47
 Бі ж яе і валокаю, 2
Штоб не была прывалокаю. 2

101. Ой, у сенях, за дзвярыма,

Цешча з зяцем гаварыла:
— Ой ты, зяцё, ты, мой зяцё,
Дай не бі ж майго дзіцяці.
He траць яе маладосці,
Прыязджайце ка мне ў госці.
Буду зяця частаваці
Усё вінам зеляненькім, 2
Д а ўсё мёдам саладзенькім.
— Ой, я твае мёд-віно пап’ю,
Такі ж тваю дачку паб’ю.

102. На дварэ дожджык росіць,**

А цешча зяця просіць:
— А зяцю, мой зяцю,
А не бі маёй дочкі.
А не бі маёй дочкі,
Дам табе я два бычкі.
Дам табе цялушку,
А не бі дачушку.
— Я тваю дачку наб’ю
I твае бычкі прап’ю.
Кароўку на вяроўку,
Дачушцы ў галоўку.

103. Лятала ластаўка,

Д а нідзе гнездзейка не склала.
Прыляцела ў гумянцо новенька
Да злажыла гнездзейка шчыльненька,
Да вывела дзетанькі міленька.
Ездзіла дзявонька, да нідзе абеду не з ’
Да свае рандаркі прыспела.
— Арандарачка мая зорачка,
Ці парожная да стадолачка?
Нашым коням пастаяць,
А нам, маладзенькім, пагуляць.
104. Радуйся, рандарачка,
Несямо табе падарачка
Тонкага і беленькага,
А д слёзак макрэнькага.
На варстатах вытканы,
На Дунаю белены,
Золатам аснованы,
А срэбрам патыканы.
Марысьчыныя ручкі
Каля яго рабілі,
Залатыя персцянцы
Ёй за святло служылі.
Ой, нямала, нямала
Галоўку стурбавала,
Пукі яна на свадзьбу
Падаркаў утаргавала.
Нямала, нямала
Белых ручак змучыла,
Пукі яна на свадзьбу
Павязкоў угатавала.
А русеньку коску
To ўсю ночку часала
I румянаму лічку
Усё яе меркавала.
I з русаю касою
Шчыранька размаўляла:
— Kaca мая русенькая,
Каму ж ты дастанешся?
Краса мая дзявоцкая,
Каму ж ты дастанешся?
Ці старому барадатаму,
Ці хітраму зухватаму,
Ці добраму, ці верненькаму,
Ці Ясеві маладзенькаму?
Ані старому барадатаму,
Ані хітраму зухватаму,
Ані добраму і верненькаму,
Толькі Ясю маладзенькаму.

105. Ой, пане, паночку,

Вязем табе падданочку
У тоненькім серпаночку.
 106. Свіснула два сокалы,
Селі-ўпалі да й на ганачку
I далі пану знаці,
Што ідуць падданачкі
I нясуць падарачкі:
Сто локцяў кітаечкі
А д панскае падданачкі.
Сто локцяў палаценца
А д князя маладзенца.

107. Мы ідземо з куніцу,

I з ярою пшаніцу
А д свога гаспадара
Да пана дзядзіча.
Едзьце, сватове, у двор,
Тапчыце зялёны мармур
Коркамі, падкоўкамі,
Жоўтымі чаботкамі.
Падзякуймо богу і пану,
I ксяндзові сваёму,
Жэ нас звянчаў,
А пан нямножка ўзяў:
Ліцарскую копу
З а Ганнуліну косу.
Падзякуймс богу і пану,
I ксяндзові сваёму,
Жэ нас звянчаў,
А пан нямножка ўзяў:
З а мяне, маладую,
Чырвонца чырвонага
А д Лукашка маладога.

108. Ой, шумен, шумен да зялён бор,

Славен, славен да панскі двор,
Ніхто ў яго не ўедзе, не ўбяжыць,
Анно ціхі салавейка ўлятае
Да панскага двара разглядае.

109. Да былі ж мы ў пана,

Да елі ж мы барана
Тоўстага да рагатага,
50
 Д а ў пана багатага.
3 богам, з богам, да мілыя госці,
Д а па старай знаямосці.

110. Да ў нашага пана 2

Святліца — не хата,
Покуце ўсе ў золаце,
А запечак у аксаміце.
Печ яго да кахляная, 2
Чэсць яго да каханая.

111. — Дагадайся, Валечка,

Чаго твая мамачка плача,
З а плячамі стоячы,
Кубак мёду дзержачы,
На красачкі пазіраючы:
— Краскі мае зеляненькія,
Дзіця маё маладзенькае.
I сеяла, і палівала,
Нямножка сашчыпала.
Толькі адзін да вянок звіла,
Да й таго не знасіла,
Да дзевачкам палажыла:
— Да, дзевачкі, мае сёстрачкі,
Да насіце штонядзелечкі.
Успамінайце шточасіначкі.

112. Рута мая зялёная,

У тры рады саджоная.
Я садзіла, палівала
I вяночка не звівала.
У адзін была звіла,
Ды і таго не знасіла, 2
У скрыначку палажыла:
— Ляжы, ляжы, мой вяночак,
А ж да русай касіцы,
А ж да меншай сястрыцы,
Меншая сястра зносіць,
Па кірмашы паходзячы,
Ранчыкі разводзячы.
51
. Ой, выйду я да на ганачак,
Зірну-гляну да на красачкі,
Д а на красачкі.
Зірну-гляну да на красачкі.
Ззяю ць краскі,
Краскі.
Ззяюць краскі.
— Хоць ззяйце, не ззяйце,
He ззяйце.
Хоць ззяйце, не ззяйце,
Мне ж вас да не шчыпаці,
Д а не шчыпаці.
Мне вас да не шчыпаці
I вяночка не віці,
He віці.
I вяночка не віці.
Я ж была адзін звіла,
Звіла.
Я ж была адзін звіла,
Д а і той не знасіла,
He знасіла.
Д а і той не знасіла,
Павесіла да на цераме,
На цераме.
Павесіла да на цераме.
А з церама да на дзераве,
Да на дзераве.
А з церама да на дзераве,
На жалезны кручочак,
Кручочак.
На жалезны кручочак.
— Bici, вісі, мой вяночак,
Мой вяночак.
Bici, вісі, мой вяночак,
Я ж прыеду да паадведаю,
Паадведаю.
Я ж прыеду да паадведаю.
Добра будзе, то насіць буду,
Буду.
Добра будзе, то насіць буду,
Ліха будзе — галасіць буду.
А ўчора я думала *
I сягоння думаю:
 Мне з мамкай не жыці,
У садок не хадзіці,
У садок не хадзіці,
Цвяточкі не рваці,
Цвяточкі не рваці,
Вяночкі не віці.
Адзін была звіла,
Я й той не знасіла,
Я й той не знасіла,
Сястрыцы падарыла:
— Сястрыца радная,
Д а насі вяночак,
Д а насі вяночак,
Нонешні гадочак.

115. Выйду я на ганачак,

Зірну-гляну ў садочак,
Што ў садочку краскі ззяюць,
Mae жываточкі ўвянуць,
Што дзевачкі гуляюць,
Да цвяточкі зрываюць,
Да вяночкі звіваюць,
А мяне не прымаюць.
Я ж сабе адзін звіла,
Я і таго не насіла,
Да зняла вяночак
I занесла ў садочак.
Д а й павешу ў садочку
На шаўковым шнурочку,
На чырвонай вішанцы.
Да там мая матка ходзіць,
3 вішнямі гаворыць:
— Вішні, да вы мае, вішні,
Да бяруць да мяне мыслі,
Адно дзіця маю
Да й тое аддаю.

116. Да ў нядзельку рана

Выйшла Валя за вароцейка,
Глянула на балоцейка.
На балоце краскі ззяюць,
А ж мае ручкі вянуць.
— Вот вы ззяйце, не ззяйце,
 Мне ж вас не рваці, не шчыпаці,
Вяночкаў не звіваці.
Да звіла вянок, звіла
Hi з руты, ні з мяты,
Д а з рознага цвету,
Што ходзіць па ўсяму свету.

117. Служка была, служка

М ар’ютачка ў свае мамухны:
Яна верна служыла,
Са церама ды не выхадзіла.
Толькі раз была выйшла,
На ганачках пастаяла.
На ганачках пастаяла,
На красачкі паглядзела.
Як выйду я ды на ганачкі,
Як гляну ды на красачкі:
Як тыя краскі йграюць,
Жываточкі ўнываюць.
— Грайце вы, краскі, йграйце,
Жываточкі ўнывайце.
Мне ж вас не шчыпаці
I ў вяночкі не ўвіваці...
Ах, адзін была звіла
I таго не знасіла.
Павесіла ў святліцы
Сваёй меньшай сястрыцы:
— А насі, сястра, насі,
Ды за мяне бога прасі.
Пераносіш ты лета,
Пераносіш ты лета —
Судзі божа і табе ета!
Пераносіш другое,
Пераносіш другое —
Судзі божа і табе тое!

118. Клён-ліпа, ці не дзерава,

Смародзіна, ці не ягада,
Каліначка, ці не ветачка,
Матруначка, ці не дзевачка,
У бацькі была, ці не верніца?
Яна верненька служыла,
 3 церама да не выхадзіла,
Толькі было выйшла
3 церама да на ганачкі,
Глянула яна да на красачкі,
Яе красачкі іграюць:
— Йграйце вы, красачкі, да не йграйце,
А мне ў бацькі не жыці
I вянкоў не віці.
Толькі было звіла
I таго не знасіла,
Павесіла яго ў цераме,
У цераме да за дзвярамі,
У цераме ў куточку,
На шаўковым паясочку.
I дзе мой татухна ходзе,
Ён галоўкаю чыркаецца,
Слёзкамі і абліваецца.

119. Пайшла Манечка ў Дунай па ваду,

Спусціла вядзёркі на чысту ваду,
А сама пайшла ў сад па руту:
— Ой, рута, рута, дробнае зелле,
Дробнае зелле, чорна насенне,
Мне з цябе, рута, вянкоў не віці,
Мне ў сваго баценька нямнога быці:
Адну вячэру звячэраці,
Адну ночаньку значаваці,
3 сваім браценькам разабраці.
— Мне, браценьку, скрыня, пярына і карова,
А табе, браценьку, поўная абора.

120. Устану я ранюсенька,

Утруся я чысцюсенька,
А выйду я на ганачак,
А гляну я ў садочак.
А ў садзе краскі спеюць,
А ж мае ручачкі млеюць.
— А спейце, красачкі, спейце,
А вы, ручачкі, не млейце,
Мне ж вас не шчыпаці,
А вяночка не віці,
Дзевачкай не быці.
55
 121. А ў нядзельку раненька,
Д а ўсходу сонейка
Выйшла Марыська на ганачак,
Глянула ў садочак.
А ж там рута лялеіць,
А ж яе сэрца млеіць.
Нямнога дзеўкай была,
Нямнога вянкоў звіла,
Адзін звіла — не знасіла,
На той дзевак прасіла.

122. Каралеўна Анютка

Па садочку хадзіла,
3 цвятамі гаварыла:
— Садовыя мае краскі,
А е цвіціця так ярка —
Ле будзець вас жалка,
A t буду на воле хадзіць,
4вяты сарываць,
Зянкі завіваць.
Я адзін вянок спляла
I той не знасіла,
Павесіла ў клеці на гваздочку,
На маткіным хадочку.
М атка ў клець пойдзець,
На вяночак паглядзіць,
Пра дачушку ўспомніць:
— Як была ў мяне дачушка —
To верная служка.

Ды ці дзень, ці зарыца па загор’ю хадзіла,

Малада дзяўчынка па садочку гуляла,
Па садочку гуляла, з зеллямі размаўляла:
— Зелле маё зялёнае, садзіла, палівала,
Я і кветак нашчыпала і вянкоў назвівала,
Толькі адзін вянок звіла я і таго не знасіла,
Павешала ў куточак на зялезны пруточак.
На зялезны пруточак, на шаўковы шнурочак.
Там мой мілёнак знойдзець, на мой вянок узглянець,
На мой вянок узглянець, дык на сэрданька звянець.
 124. Княгінька па гароду хадзіла,
3 краскам гаварыла:
— А мілыя мае краскі,
Мне вас не шчыпаці,
Вяночкі не звіваці.
Адзін была звіла
I таго не знасіла.
Павешала ў новай клеці,
На жалезным прабоі,
На таткіным паходзі,
На мамкіным паглядзі.
А мой татка пойдзіць,
На мой венчык гляніць,
Пра мяне ўспамянець,
М ая мамка гляніць,
Слёзнінька заплачыць:
— Ай, божа мой, божа,
Гдзе ж маё дзіцятка?
Ці ў бору ў брусніцах,
Ці ў лузе ў каліні?
Калі ў бору ў брусніцах,
Дык бы барочкі шумелі,
А ў лузе у каліні,
Дык бы лясочкі звінелі.

З а сеньмі, сеньмі, у зялёненькім зеллі

Мы ж данімалі, што ўтанька грача,
Ажно ж наша дзеванька па кветачкам плача:
— От вам, дзевачкі, усе мае кветачкі
Д а рута-мята, шаўковая трава,
Чырвоная рожа да дзевачкам згожа.
Д а вейце вяночкі да штосуботанькі,
Спамінайце ж мяне да штогадзіначкі!

126. Зялёна дуброва разлягаецца,

Маладой сэрданька разрываецца,
Што з дзевачкамі расстаецца.
— Кідаю вам, дзевачкі, два садочкі.
У адным садочку ружа чырвоная,
У другім садочку рута зялёная.
Війце вяночкі штонядзелечкі,
Спамінайце мяне штогадзіначкі.
 127. Ой, хадзіла дзевачка
Д а па сенажаці,
Да капала лозу,
Да сеяла ружу:
— Тут табе, мая ружа,
Зімаваці гожа,
А мне ў татачкі
Д а не летаваці,
Цвяточкаў не рваці.
Вяночкаў не віці,
Болын дзеўкаю не быці.
— Вот вам, дзевачкі,
Усе мае цвяточкі,
Да веце вяночкі
Штонядзелечкі.
Цвяточкі ірвеце,
Мяне ўспамінайце,
Вяночкі веце,
Мяне не забывайце.
— Цвяточкі ірвалі,
Цябе ўспаміналі,
А вяночкі вілі,
Успамянуць забылі.

128. He тужыце, дзеўкі, па мне:

Астаюцца краскі мае.
Рвіце краскі штосуботанькі,
Успамінайце штоработанькі.
Рвіце краскі штонядзеленькі,
Успамінайце штогадзінанькі.
Рвіце краскі штопанядзелка,
Успамінайце, што была дзеўка.

129. Пушчу каня ў агарод,

Сама сяду ля варот.
Я коніка прывяжу,
Я й коніку прыкажу:
— He еш, кося, травіцу,
А еш, кося, красачкі,
Баравыя васількі.
Мне дзеўкаю не быці
I вяночкаў не віці.
 Адзін вянок савіла
I той сястры аддала.
Дзеўкі пойдуць на вулку,
Я, молада, за люльку,
Д зеўкі будуць вянкі віць,
Я, молада, чапцы шыць.
Д зеўкі будуць пяяці,
Я, млода, плакаці.

130. Пушчу каня ў агарод,*

Сама пайду наўпярод.
— Паеш, паеш, конь, траву.
Паеш, паеш зеляну,
Баравыя васількі,
Што дзевачкам віць вянкі.
А я, малада, не буду —
Адзін была савіла,
Павесіла ў каморы,
У цёмненькім куточку,
На залатым пруточку.
Там мамулька хадзіла,
Вяночак зваліла,
Пруточак зламіла.

131. Чэраз гулочку ў асялочку

Гнала Матрона вараное стада:
— Ой, стада жа маё вараное,
Тапчыце зелле зеляное,
Майму баценьку на жаласці,
Майму свёкарку на радасці.
Майму баценьку, то жаль будзе,
А майму свёкарку, то рад будзе.

132. Штоб я знала, што ў бацькі не быці,

Я б не сеяла зялёнай руты,
Я пералазы б разгарадзіла,
У зялёну руту конічкаў пусціла:
— Ешце, конікі, зялёну руту,
Ужо мне ў баценькі нядоўга быці:
Адзін дзянёк перагаравалі,
Адну ночаньку пераначавалі.
 133. Кагда 6 та я знала,
Што за братам не жыці,
Я 6 тын праламала, 2
Кароў напускала: 2
— Тапчыце, каровы, 2
Што ёсць у гародзе. 2
I хрэн, і капусту,
Кучараву мяту, 2
ІІІтоб не асталося брату,
Нявесткі панюхаць, 2
Гаворак паслухаць.

134. Каб я знала-ведала

Сваю горкую долю,
Растварыла б я, расчыніла б
У зялёны сад вароты,
Напускала б я, наганіла б я
Усё й вароненькіх коней,
Што б пасарвалі, што б пастапталі
Маю рутую-мяту,
Штоб рута-мята не зеляніла,
Мамачкі не весяліла.
Штоб рута-мята пажаўцела,
Штоб мамачка паскучнела.

135. Каб я ведала, што мне ў баценька не быці,

To не сеяла б не пановікі, не руты.
Адчыніла б да новенькія варота,
Упусціла б да маленькія цялятка.
Няхай гэту ярую рутку з ’ядаюць,
Пановейку ножкамі змінаюць.

136. Калі б я знала дый ведала сваю горкую долю,

He арала б, не бараніла бацькава поле,
He сеяла б, не палола зялёную руту.
Выпусціла б свайго варанога каня.
Няхай мой конь вараны ў садзе пагуляець,
Няхай маю зялёну руту паб’ець-паламаець.
Няхай рута зялёнай болей не лялеець,
Мяне мамка, мяне родная болей не жалеець.
60
137. Каб я знала, каб я ведала,
Што ў свайго татка не буду,
Я б агарод разгарадзіла,
Стада коней пусціла:
— Стада ж мая вараная,
Тапчы зелле зеляненькае,
Тапчы руту, тапчы мяту,
Тапчы ўсякае насеннейка
На дзявочае вяселлейка.
Ой, сама ж я мяту садзіла,
Ой, сама ж я да палівала,
Ой, сама ж я вянкі віла,
Усім дзевачкам падзяліла:
— Вы, дзяўчаткі, мае сястрыцы,
Надзявайце штонядзелечку,
Успамінайце штогадзіначку,
Надзявайце штодзянёчак,
Успамінайце шточасочак.

138. Каб я знала, каб я ведала,

Што мне ў бацькі не быці,
Па садочку не хадзіці,
3 руты вяночкі не віці,
А звіўшы да не насіці.
Аднаго вяночка звіла,
I таго не знасіла,
На калочку павесіла.
— Дзівіцеся, людзі,
Каго мне жалка будзе.
Ой, жалка мне, жалка,
Д а не бацькі свайго,
Што мяне, маладую,
З ам уж аддае,
Свет мне завязвае,
Слёзы мае разлівае
Па беламу лічку,
Па сіняму нагруднічку.

А як будзеш, млода Ганечка, ад’язджаці,

He забывайся сваёй руты пакапаці.
He забывайся па дарожцы рассадзіці,
Ды каб не была гэта дарожка шырока,
Ды каб не жыла родна мамачка, далёка.
 140. Чырвоная ружа пры дарозе.
Чыя там ружа пры дарозе?
Марысіна ружа пры дарозе.
— Уставай, Марыська, раненька,
Палівай ружу часценька,
З а яснымі зорамі,
З а светлымі свечкамі.

141. Пайшла Кастулька ў гарод,

Стаіць рутачка ў варот.
— Выйдзі, татулька, з касою,
Скасі рутачку з расою.
Ужо мне ў татулькі не быці,
3 руты вяночкаў не віці.
Ужо я ў татулькі адбыла,
3 руты вяночкі адвіла.
Пайшла Кастулька ў гарод,
Стаіць рутачка ў варот.
— Выйдзі, матулька, з сярпочкам,
Сажні рутачку з лісточкам.
Ужо мне ў матулькі не быці,
3 руты вяночкаў не віці.
Ужо я ў матулькі адбыла,
3 руты вяночкі адвіла.

142. — Гнеў, мая маці, гнеў на цябе,

Астаецца рута ўся ў цябе.
— He гневайся, дзіцятка, на мяне,
Бяры сабе руту да сябе.
Прышлі дзевяратке з касою.
Няхай скосяць руту з расою,
Прышлі залувіцы з граблямі,
Няхай зграбуць руту з карнямі.
Пасадзі яе пад акном,
Палівай яе рана і позненька,
З а яснымі свячамі,
3 дробнымі слязамі.

143. Ходзіць дзеванька ў саду, па саду,

Д а па зеллечку плачыць:
— Ой, зелле, зелле, дробнае насенне,
Жаль цябе кідаці.
Сядзіць бацюхна да ў вакошачку
 Да ўсе тое чуе:
— Прышлі, прышлі свога мілага з касою,
Няхай косіць да ўсю рутаньку з расою.
Прышлі, прышлі свога мілага з граблямі,
Няхай заграбе ўсю рутаньку з каранямі.

144. — Прыедзь, мая матачка, з пірагамі,

Выкапай рутаньку з каранямі.
— He паеду, дзіцятка, з пірагамі,
He выкапаю рутаньку з каранямі.
Прыедзь, мае дзіцятка, з касою
Ды выкась рутаньку з расою.
— He паеду, матачка, з касою,
He выкашу рутачкі з расою.
Уставай, мая матачка, раненька,
Палівай рутачку часценька,
Ды не стане вадзіцы ў крыніцы,
Ды палівай віном із шкляніцы.
— Дый не аднае ночанькі не даспала,
Зялёную рутачку палівала,
Ды ўжо ж твая рутачка даўна звяла.

145. Нядаўна Томачка зялёну руту саджала,

Ды мала ў роднай мамкі гуляла.
— Бяры, Томачка, зялёну руту з сабой,
Пастаў яе ў мілага пад акном
Ды палівай вячэрняю зарой,
А заўтра рана гарачаю слязой.
А д халоднай вады рута-лялея ссыхае,
А д гарачых слёзак рута-лялея буяе.

146. — Ой, жаль, жаль мне не на каго на чужога,

Ой, жаль, жаль мне на сваю матульку, на свой род, 2
Што не далі пакрасавацца яшчэ з год,
Што не далі зялёнай руце расцвісці,
Што не далі мне, маладзенькай, падрасці.
— Ой, не жалься, маё ты дзіцятка, на мяне,
Бяры сваю зялёну руту да сябе.
Прыязджай жа ты, маё дзіцятка, з вазочкам,
Забяры сабе зялёную руту з пясочкам.
Пасадзі ж ты, маё дзіцятка, на дварэ,
63
 Пазірай праз акенечка на я е ,
Сама не спі позненька, ды ўставай,
Зялёную рутачку палівай.
Палівай яе то ранняю, то вячэрняю зарою,
Яшчэ к таму — дробненькаю слязою.

147. — Ой, жаль, жаль, мой браценька, на цябе,

Застаецца зялёная рута уся ў цябе.
— А не жалься, сястрыца, на мяне,
Забірай сваю руту да сябе.
Д а прыедзь, прыедзь, сястрыца, з пірагамі,
Забірай сваю руту з каранямі,
А прыедзь, сястрыца, з вазочкам,
Забірай сваю руту з пясочкам.

148. — Ой, жаль жа мне, мая матанька, на цябе,

Што застаецца зялёненька рута у цябе.
— 3 богам, з богам, маё дзіцятка, ад мяне,
Забірай сваю зялёну руту ад мяне!
— Ой, як жа мне, мая матанька, зялёну руту забраці,
Ды я не маю, дзе зялёну руту саджаці.
Ой, пасадзіла б я зялёну руту ў гародзе,
Ой, не будзе расці зялёна рута на пагодзе!
Ой, пасадзіла б я зялёну руту на мяжы,
Ой, не будзе расці зялёна рута ў дзернажы!
Ой, пасадзіла б я зялёну руту ў ляску,
Ой, не будзе расці зялёна рута на пяску!

149. Ой, жаль, жаль мне, мамачка, на цябе,

Астаецца мая рутачка ў цябе.
Х аця ўставай, мая мамачка, раненька,
Палівай маю рутачку часценька.
He палівай мае рутачкі вадою,
А палівай маю рутачку слязою.
Бо ад вады мая рутачка завяне.
А д слязы мая рутачка паўстане.
Прышлю майго мілага з касою,
Няхай косіць маю рутачку з расою.
Прышлю майго мілага з граблямі,
Няхай паграбе маю рутачку пластамі.
Прышлю майго мілага з вазочкам,
Няхай забярэ рутачку з пясочкам.
64
 150. — Куды ад’язджаеш, куды ад’язджаеш, малада?
А каму кідаеш сваю родную мамульку?
— А ці будзеш, мамулька, рана ўставаці?
А ці будзеш мае цвяточкі паліваці?
— Буду ўставаці, мая дачушка, зарою,
Буду паліваці твае цвяточкі слязою.

151. Ай, жалка мне, мая мамачка, на цябе, на цябе.

Засталася рута-мята ўся ў цябе, уся ў цябе.
Рута-мята, чырвоная рожа ў гародзе, у гародзе.
Уставай, уставай, мая мамачка, раненька, раненька,
Палівай, палівай руту-мяту часценька, часценька,
Усё раннімі, вячэрнімі зарамі, зарамі,
Усё сваімі гаручымі слязамі, слязамі.
Слёз не станець — крынічнаю вадою, вадою,
Вады не станець — жамчужнаю расою, расою.

152. — Ой, бывай, бывай, мая матушка, здарова,

Да астаецтіа мая рутанька зялёна.
Будзеш уставаць, мая матуля, раненька,
Будзеш паліваць маю рутаньку часценька.
To ранічнымі, то вячэрнімі зарамі,
А я, малада, усё драбненькімі слязамі.
— Ой, з богам, з богам, мая дзіцятка, ад мяне,
Д а забірай сваю рутаньку да сябе.
— Ой, прышлём, прышлём свайго Яначка з касою,
Няхай пакосіць маю рутаньку з расою.
Ой, прышлём, прышлём свайго Яначку з граблямі,
Няхай паграбе маю рутаньку з кашлямі.

153. Ішла княгіня гарой, гарой,

Логам сад садзіла,
3 роднай мамкай гаварыла:
— А мамухна мая, родная,
Палівай мой эялёны сад,
He палівай сад вадой,
Палівай мой сад сытой.
А д вадзіцы сад бляднеець,
А д сыціцы — зелянеець.
— Дзіця маё, княгінька,
Калі ўдасца жыллё тваё
Б. Зак, 298 65
 Прызабудзеш на зялёны сад,
А не ўдасца жыллё тваё,
Сама паллеш зялёны сад,
To таскою, то бядою,
To гаручым слязам.

154. На гарэ Ганутка сад садзіла,

Садзіўшы садочак, гаварыла:
— Прыжывай, садочак, у адзін часочак,
Хто цябе, садзе мой, паліваць будзіць,
А д цёмнай ночанькі ўкрываць будзіць?
Прыкажу зелен саду свайму бацюшку:
— Уставай, бацюшка, ранёшанька,
Палівай зелен сад часценька,
To раннімі, то вячэрнімі зарамі,
Потам таго гаручымі слязамі.

155. — Куды, куды, млода Манечка, ад’язджаеш,

Каму, каму сваю рутачку кідаеш?
— Ой, паеду, паеду, мая мамачка, ад цябе,
Пакідаю сваю рутачку я табе.
Уставай, мая мамачка, раненька
Да палівай маю рутачку часценька.
He палівай маю рутачку слязою,
А палівай халоднаю вадою.
А д слёзак мая рутачка завянець,
А д вадзіцы мая рутачка буявець.
А д слёзачак мая рутачка сцямнеець,
А д вадзіцы мая рутачка зелянеець.

156. — А д ’язджаю, мая мамачка, ад цябе,

Пакідаю руту-мяту ўсю табе.
Уставай, уставай, мая мамачка, раненька,
Палівай руту-мятачку часценька.
— Пакуль я руту-мятачку абыйду —
Усю яе слёзкамі абаллю.
— Прыязджай жа, мой зяцюхна, з касою,
Скасі ўсю руту-мятачку з расою.
Прыязджай жа, мой зяцюхна, з граблямі
Ды выграбі руту-мятачку з камлямі.
Прыязджай жа, мой зяцюхна, з вазочкам
Ды абяры руту-мятачку з пясочкам.
Хадзіла Волечка па гумну
Да зганяла пташачхі з гумна:
— Ды ляціце, пташачкі, у шчыры бор,
He клюйце мае пшаніцы,
Д а клюйце ў бару брусніцы.
He ў тыя брусніцы не хадзіце,
Хоць калі пайду, не ў той бор,
Хоць калі прынясу, не ў той двор.

158. — Што ж то за нташачка

Чорная як галачка?
Усё поле злятала,
Крыльцам не ўзмахнула,
Перца не ўраніла.
— Калі б ураніла,
Усё бы поле ўкрыла.
— Што ж то за дзевачка?
Увесь вечар сядзела,
Галоўкі не скланіла,
Слёзачкі не ўраніла.
— А калі б жа скланіла,
А калі б жа ўраніла,
Увесь бы род разжаліла:
I старога, і малога,
I атца роднага.

159. — Што ж то за пташачка

Сіняя як галачка?
Пераз мора пераплыла,
Галоўкі не скланіла,
Пёрычка не ўраніла.
— Да ўранню, уранню,
Да з мора сплываючы.
— Што то за паненка
3 двору з ’яздж ала?
Галоўкі не скланіла,
Слёзак не раніла.
— Скланю галовачку,
Д а на воз сядаючы,
Паліюцца слёзкі,
3 двору выязджаючы.
160. — Ды што, што за пташачка,
Ды што, што за шэрая?
Усё поле пераляцела,
Скрылкам не махнула,
Пярынкі не ўраніла,
Травінкі не зламіла.
— Ды што, што за Валечка,
Ды што за дзіцяці?
Увесь вечар на пасадзе,
3 сонейкам на пасадзе.
Слязінкі не ўраніла,
Галоўкі не скланіла,
• М атулькі не разжаліла.
— Ой, разжалю, разжалю,
3 двора выязджаючы,
Дабранач даваючы.
— Дабранач, мая матулька,
Дабранач, мая родная.
Прасці мне, што я
Табе надакучыла,
Як па лаўцы хадзіла,
Піці-есці прасіла.

161. Залатая яблынька

Паміж яблыняк стаіць
I лісточкаў не роніць,
I яблычкаў не плодзіць.
— He вялелі мне сады
Hi лісточкаў раніці, 2
Hi яблычкаў пладзіці.
М аладая дзевачка
Паміж дзевачак стаіць, 2
У руках хустачку дзяржыць,
Hi галовачкі не клоніць,
Hi слёзачку не роніць.
— He вялеў мне малойчык
Hi галоўкі кланіці, 2
Hi слёзачкаў раніці,
Ды вялеў мне малойчык
Весялюсенькай быці
У тым дворы, дзе я расла,
I ў другім, куды пайшла.
 162. Камяная печачка, 2
Вечар гарыш да не выгарыш 3
I каменя не распаліш.
— М аладая Галачка, 2
Вечар сядзіш да й не плачаш 3
I матачку не разжаліш.
— Ой, разжалю сваю матачку,
Па застоллейку пайду, 3
Да дабранач даючы.
Ой, дабранач, дабранач 2
А мой добры дзень, 2
Да не вернецца тыждень.

163. — Ой ты, рэчанька, ой ты, быстрая,

Камяністая, ды і вірыстая,
Ціханька стаіш, чаму не шуміш,
Белых камяней да не размыеш,
Жоўтага пяску да і не разнясеш?
— Я і так шумлю, я і так шумлю,
Белых камяней да і не размыю,
Жоўтага пяску да і не раэнясу.
— Чаму, Янінка, чаму, малода,
Ціханька сядзіш ды не заплачаш,
Сваей мамачкі не разжаліш?
— Я і сяк плачу, я і так плачу,
Сваей мамачкі я не разжалю.
М ая мамачка не жалосная,
Аддаець мяне недарослую,
Недарослую, недаўмелую,
Як ягодачку недаспелую.

164. — Ты, рэчанька, ты, быстрая,

Што нябыстра цякёш?
— Я і так цяку, я і сяк цяку,
Д а беражка не размыю,
Д а крутога не размыю.
Я і размыю, не размыю
На вясеннюю ваду.
— Ты, Грыпінушка, ты, маладая,
Што не жалка ты плачаш?
— Я і так плачу, я і сяк плачу,
Да бацюшкі не разжалю.
 Я разжалю, я разжалаблю
У панядзелак раненька,
Раненька ўстанець,
Мяне не застанець,
Сільна заплачыць.

165. Ты, рэчачка-крынічанька, рано, рано, рано.*

Рэкі цякуць — ты не цячэш,
Беражочку не падмыеш,
Вярбы кусту не падрыеш.
Ты, Марылька маладая,
Дзеўкі пяюць — ты не плачаш,
Матцы сэрца не разжаліш.
М аткі сэрца жалоснае,
А Марылькі камяное.

166. — Чаго не цячэш, быстрая рэчка, з-пад гары *

I чаго не размыеш ты сваіх крутых беражкоў?
— Чаго сядзіш, што думаеш, Манечка,
Чаго не разжаліш сваю мамульку ў гэты час?
— Адляцела русая каса па паяс,
Аджалела мяне мамулька за адзін час.

167. Цякла рэчка-крамянечка.

Крамяное сэрца ў Манечкі.
Манечцы дзеўкі спяваюць, яна не плача
Д а не разжаліць свайго бацюхна.
— Разжаліцца мой бацюхна на другі дзень раненька,
Што ні ложачкі, ні талерачкі,
Hi таго кубка, што віно піці.
Няма маго дзіцяці, што пагаварыці.

168. — Маніш, Манечка, не плачаш,

У руках хустачка сухая,
Будзе твая свякроўка ліхая.
— А я свайму гору прыгадаю,
Ячмень-шасцярэнь прапалаю,
Сырую пшоначку падсушу,
Я сваёй свякроўцы угаджу.
* Рэфрэн «рано, рано, рано» паўтараецц а пасля ко ж н ага радка.

70
 169. Маніш, дзевачка, не плачаш.
Была твая мамачка ліхая —
У руках хустачка сухая.
Будзе твая свякроўка добрая —
У руках хустачка мокрая.

I. He мусілі разжалабіці маладую дзеваньку,

Разжалабіць яе да чужая старонка.
Да чужая старонка, да чужая матанька:
Да чужая старонка без ветрыку вее,
Д а чужая старонка без сонейка грэе,
Д а чужая матанька без крыўданькі сварыць,
Д а чужая матанька няпраўданьку гаворыць,
Як пакорыць славамі, абальешся слязамі.

. — He жарка гарыш, лучынка,

He жалка плачаш, дзяўчынка,
He разжаліла нікога,
Hi роднага татачкі,
Hi роднай мамачкі.
— Калі захачу — разжалю:
А выплету ўплёт з русенькіх кос,
Выплету, павешу ўплёт на прыклёт,
А руцмяны вянок павешу на тынок,
Куды татачку ў клець хадзіць,
А мамачцы след лажыць.
На вянок заглянець — цяжка ўздыхнець,
На ўплёты заглянець — горка заплачаць,
Мяне маладзенькую ўспамянець
I не адзін раз са слязьмі скажаць:
— To маёй дачушкі качаецца ўплёт,
To мая дачушка ў дзеўках насіла,
У дзеўках насіла, падвор’е красіла,
Падвор’е красіла, сям’ю весяліла.

172. He жарка гарыць лучына,*

He жалка плачаць Рыпіна.
He разжаліла нікога:
Hi свайго роду, ні чужога.
— Калі захачу — разжалю:
Выплету выплёт з русых кос,
 Павешу выплёт на прыклёт,
Куды мой бацюхна ў клець ходзіць.
Ён і ў клець ідзець — заглянець,
Ён із клеці ідзець — заплачаць:
— Во маёй дачушкі выплёты,
Павесіла мне на слёзы.
Бывала яна насіла,
Падвор’е маё красіла.
Бывала яна ўплятала,
Падвор’е маё дзяржала.
Цяпер шнурочкі дось насіць,
Падвор’е маё дось красіць.
Цяпер косачку дось плятаць,
Падвор’е маё дось дзяржаць.

173. — He жаласліва Танечка,*

He разжаліла мамачку.
— Калі захачу — разжалю.
Выплету ўплёты з русых кос,
Павешу ўплёты ў клеці.
У клеці, у клеці, у куточку,
На сярэбраным пруточку.
Як мая маманька ў клець пойдзець,
На тыя ўплёты ўзглянець,
Яе сэрцайка завянець:
— He дачушка была — украса,
Падвор'е маё красіла,
Сямейку маю весяліла.
— Ай, туж, не тужы, маманька,
Ёсць у мяне сястрыца маленька,
Яна тыя ўплёты даносіць,
Сямейку тваю ўзвесяліць,
Падвор'е тваё ўкрасіць.

174. He жарка гарыць лучына,

He жаласліва плачаць дзяўчына.
Ай, дайце ёй помачы,*
Горкія цыбулі пад вочы.
Няхай жа яна грызець як белка,

Т р эц і з чацвёртым радком паўтараю цца.

Няхай жа яна плачаць, як дзеўка.
— Няхай жа плачаць ён, ды не я,
Што бярэць мяне з таткавага двара.

He жарка гарыць каліна,

А не жарка гарыць каліна,
He жалка плача радзіна,
Д а не жалка плача радзіна.
He жалее маці дзіцяці, 2
Д а наўпроць ночкі вон гоніць 2
Перавознічка не дае,
Д а перавознічка не дае.
Д а за яе грошы не бярэ. 2
— Перавознічак-галубок,
Перавязі дачку на той бок, 2
А там маладога даўно ждуць, 2
З а мяне грошы аддадуць,
Д а за мяне грошы аддадуць.

— I да чаму, зязюлька, не куеш,

У бога расы не просіш?
— I да ці вы, пташачкі, не чулі,
Як я рана кавала,
У бога расы прасіла.
I да за пташачкамі не відна,
З а салавейкамі не чутна.
— I да чаму, дзеванька, не плачаш,
У бога долі не просіш?
— I да ці вы, дзявочкі, не чулі,
Як я й рана плакала,
У бога ж долі прасіла.
I да за дружачкамі не відна,
Да за сванечкамі не чутна.

— А ты, зязюля рабая,

Чаму ў бару не кукуеш, 2
Чаго ў мой сад прылятаеш?
— Як мне ў бару кукаваці?
З а сасонкамі не відаці, 2
З а салаўямі не чуваць.
— А маладая Валечка,
 Чаму не плачаш у мамы,
Чаго да нас прыязджаеш?
— Як мне плакаць у мамы,
З а дзевачкамі не чуваць, 2
З а хлопчыкамі не відаць.

178. — Ой, зязю ля-кукуля,

Чаму не відаць, дзе ты лятаеш?
Чаму не чуваць, як ты кукуеш?
— Мяне не відаць да за лясамі,
Мяне не чуваць да за салаўямі.
— М аладая дзевачка,
Чаму не відаць, дзе ты ходзіш,
Чаму не чуваць, як ты плачаш?
— Мяне не відаць да за дзеўкамі,
Мяне не чуваць да за музыкамі.

179. — Зазулька, зазулька, да не галосна,

Кукуеш галосна, да не жалосна.
He чутна за ельнічкам,
З а белым бярэзнічкам.
— Красная Анелька, да не галосна,
Плачаш галосна, да не жалосна.
He чутна за дружкамі,
З а галаснымі скрыпцамі.
— Я па бары не хадзіла,
Голасу не збірала, плакаць не вучылася,
Д а Якубку згадзілася.
На ручнічку стаяла, за белую ручку дзяржала
Да Якубку прысягала.

180. М аладая дзеванька,

Чаму па лугох не хадзіла,
Плакаці не вучылася?
На дварака спадзявалася,
Мешчаніну засталася.
Мешчаніну не такому —
Дзяцінку маладому.

181. — Баравая зязюленька,

Што не гулка кукуеш?
— Хоць я гулка кукую,
 Ды не чуць за гарамі,
З а цёмнымі лясамі,
З а шэрымі салаўямі.
— М аладая Ганначка,
Што не жаласна плачаш?
— Хоць я жаласна плачу,
Ды не чуць за іграннем,
З а жаноцкім пяяннем.

182. Кукавала зязюленька ў садочку,*

Прылажыла галовачку к лісточку.
З а лісточкам зязюленькі не відаць,
З ы лясочкам гыласочка не слыхаць.
А плакала наша Леначка ў святліцы,
Прылажыла галовачку к сястрыцы.
З ы вяночкам нашай Леначкі не відаць,
А за музыкай гыласочка не слыхаць.

183. — Ой, крыніца, крыніца,

Да ты халодная вадзіца.
Д ажджы ідуць, ветры веюць —
Чаму цябе ды не нагрэюць?
— Ой, маладая дзевачка,
Ды ты сядзіш не жалосная.
Дзеўкі пяюць, музыкі граюць —
Чаму цябе ды не разжалюць?
— Ой, дзевачкі, мае сястрыцы,
Ды не давайце мне жалю,
Бо я сама ўсё тое знаю.

184. Кукавала зязюлька на ябланькі седзячы,

На Пятрунельку гледзючы.
— Чаго ж, Пятрунелька, не плачаш?
Д а таго ж, мусіць, ты не знаеш,
Што апошні дзянёк ты ў вяночку гуляеш?
А заўтра раненька знімуць з цябе вяночак,
Накладуць чорну шапухну,
He ўбачыш больш яснага сонейка,
Хоць і будзе сонейка, але толькі дзеванькам, не бабанькам.
75
 185. Чаму, Манечка, не плачаш,
Ці ты жалосці не маеш,
Ці ты замужжа не знаеш?
А будзеш плакаць ды не ў нас,
А будуць слёзкі ды не ў час.
Пагоніш свінак у хлявец,
А сама станеш за хляўцом
Выціраць слёзкі рукаўцом.
Знаць табе, Манечка, замуж хочацца,
Што ў цябе слёзачкі ды не коцяцца,
Ці твае вочкі пазлачоныя,
Ці твае слёзкі пазычоныя?

186. Калі не плачаш, млода Анечка, пры скрыпцы,*

Наплачашся, млода, Анечка, пры зыбцы.
Калі не плачаш, млода Анечка, за сталом,
Наплачашся, млода Анечка, за вуглом.
А ў Тадзіка гора-бяды даволі,
Наядзішся, млода Анечка, без солі,
А ў Тадзіка гора-бяды як трэба,
Наядзішся, млода Анечка, без хлеба.

187. Да чаму ты, Валечка, не плачаш,*

Ці ты гэта, млода, не знаеш?
Гэта ж цябе ад мамачкі адвязуць,
Гэта ж цябе к свякроўцы прывязуць.
А свякроўка мамачкай не будзіць,
Яна ж цябе раненька пабудзіць,
А вышаўшы на вулку, абсудзіць:
— А ляніва нявестка, ляніва,
А мне яе работка няміла.
Ці яшчэ не зайдзіць — спаць ляжыць,
Ужо сонейка ўзыйдзе — яшчэ спіць,
А ўстаўшы, галоўку нажурыць.

188. - Ці табе, дзевачка, у мамы надаела,

Што ты, маладая, замуж захацела,
Што ў цябе слёзка не паляцела?
— Дзевачкі, сястрыцы, няпраўда ваша,
Па ліцу слёзкі, як боб буйненькі,
76
 Па плячах коскі, як лён бяленькі.
Па ліцу слёзкі разліваюцца,
Па плячах коскі развіваюцца.

189. Ці табе, Томачка, замуж хочацца,*

Што ў цябе слёзачкі да й не коцяцца?
Дайце ёй, дзевачкі, горкай рэдзькі,
Ці не пацякуць слёзачкі як із рэчкі.
Дайце ёй, дзевачкі, горкай цыбулі,
Нацерці вочачкі палужоныя,
Ці не пацякуць слёзачкі заручоныя.

190. Н яўдала дзевачка, няўдала —

На пасадзе сядзіць і не плача.
Дайце дзевачцы помачы —
Горкай цыбулі пад вочы,
Ды не так цыбулі, як рэдзькі,
Каб каціліся слёзкі, як з рэчкі.

191. — Знаць табе, Томачка, замуж хочацца,*

Што ў цябе слёзачкі ды не коцяцца.
— I дзевачкі-падружачкі вы няверныя,
Відзіце-бачыце, ды не кажаце,
Што ў мяне слёзачкі, як ракой льюцца,
Камяное сэрдзечка як не выб’ецца,
Шаўкова хуста з рук як не вырвецца.

192. — Знаць табе, Настачка, замуж хочацца,

Што ў цябе слёзухны ды не коцяцца.
— Адна была, адна была накацілася,
Т ая назад, тая назад варацілася.
— Ай, ідзі, Настачка, у зялёны сад,
Ай, сарві-сашчыпні горку цыбульку,
Ты патры, ты патры карыя вочкі,
Каб паліліся, каб паліліся жалкія слёзкі.
— Я ж усю цыбульку сажвала,
3 карых вочак горкіх слёзак не дастала.

193. Задуйце, ветрыкі, радзі дожджыку,

Радзі дожджыку, радзі ветрыку.
Ты паплач, З яяутка, радзі совесці,
 Радзі совесці, радзі стыду свайго.
Ці ў цябе вочанькі палужоныя?
Ці ў цябе слёзанькі накуплёныя?

194. А ўзыйдзі, сонейка, угрэй зямлю,*

Ай, заплач, Наташка, разжаль радню.
А ўзышло сонейка, ды трава не вяла,
Наташка плакаці ды не думала.

195. Рассыпся, крэменю,

Па гарэ, па даліне.
Расплачся, дзеванька,
Па роду, па племенню,
Па сваему роднаму бацюхну.

196. — М аладая Марынька,

А ці ты ў поле не ганята,
На камяні не садзілася,
А ці ты плакаць не вучылася.
— Дзевачкі мае, сястрыцы,
Я й на камяні сядзела
I плакаць умела,
А іду замуж і плакаць не захацела.

197. — Знаць цябе, дзевачка, на камні радзілі,

Што тваё сэрданька закрамянела.
Да закуй, зязюлька, хоць сакочучы,
Заплач, дзевачка, хоць не хочучы.
— Да не буду плакаць, далі бог не буду.
Бо я вельмі рада, што замуж іду.

198. Табе, Юлечка, замуж хочацца,

Чаму ў цябе слёзкі не пакоцяцца?
Ці ў цябе вочкі пазамазаныя?
Ці ў цябе слёзкі пазачыненыя?
Павей, ветрык, халадней будзе,
Заплач, Юлечка, харашэй будзе.
Павей, ветрык, дзеля холаду,
Заплач, Юлечка, дзеля гонару.
199. А ў полю жыта зазелянела,
А ў Марысі сэрца закамянела.
М узыка грае, вона не скача,
Д зеўкі спяваюць, вона не плача.
Дайце цыбулі нацерці вочы,
Няхай паплача хоць да паўночы.

200. Х адзіла дзевачка па ночы,

Ш укала цыбулькі пад вочы.
Чы не будзець цыбулька шчасліва,
Каб з вочаў слёзачкі каціла.
Вялікая цыбулька, як калясо,
Як плачыць дзевачка, глядзець харашо.

201. Трэба даці цыбулі ў вочы,

Каб заплакала ад маценкі ідучы.
Што мелі — перапелі,
Надзечку не разжалілі.
Хіба ж яе разжаліць
Ды чужая старонка,
Ды няродная маценка.
He б’е, не карае,
Хораша называе.
Пакарае словамі —
Абальешся слёзамі.
Пакарае вернымі —
Абальешся дробнымі.

202. Знаць табе, М ар’ечка,

Зам уж хочыцца,
Што ў цябе слёзачкі
Ды не коцяцца.^
Хоць бы ты, М ар’ечка,
Па гораду прайшла,
Хоць бы ты, М ар’ечка,
Ды цыбульку з ’ела.
Цыбулька, як зоб,
Слёзачкі, як боб.
Цыбулька храп-храп,
Слёзачкі кап-кап.
79
 203. Хадзіла Ганначка па ночы,
Ш укала цыбульку пад вочы.

He найшла цыбулькі — часнычок,

Заплач, Ганначка, на часок.

Найшла цыбульку не ў час,

Будзеш плакаць не ў нас,

Будзеш плакаць пад хляўцом,

Выціраць слёзкі рукаўцом.

Будзе паветка за хатку,

Будзе суседка за матку.

Паветка за хатку — не цёпла,

Суседка за матку — не добра.

204. Хадзіла Ганначка паўночы

Да прасіла ў дзевачак помачы:
— Помачы, дзевачкі, помачы.
Горкай цыбулі пад вочы,
Каб мае вочачкі плакалі,
Гарачыя слёзкі капалі.

205. Чом ты, дачуньку, не заплачаш,

Сваей матанькі не оазжаліш?
— Ой, як жа мне заплакаці,
Калі слёзанькі не коцяць,
Дайце цыбулі пад вочанькі,
Буду плакала да ночанькі.

206. Будзем мы Галечку кулачыць,

Чаго яна не плачыць,
Дадзім солі пад вочы,
Горкія цыбулі ў вочы,
А белыя рэдзечкі ў рукі,
Няхай жа грызець, як белка,
Няхай плачыць, як дзеўка.

207. A і ў лазінцы пад палком

Сядзяць курачкі ўсе радком,
М іж тых курачак — пятушок.
 Дайце пятуху канапель,
А няхай жа клюець, як верабей,
А няхай жа пяець, як салавей.
А ў Лявонькі за сталом
Сядзяць дзевачкі ўсе радком,
Паміж тых дзевачак — М ар’ечка.
Дайце ж М ар’ечцы памоцы,
Горкія цыбулі пад вочы,
Няхай жа грызець, як белка,
А няхай жа плачаць, як дзеўка.

208. А маніш, дзевачка, не плачаш,

Трэба табе памагчы.
Пад вочы горкай цыбулі натаўчы,
Ці не будзе цыбуля шчасліва,
Ці не будзе дзевачка плаксіва.
Шчасліва цыбуля, шчасліва,
Плаксіва дзевачка, плаксіва.

Недзе дзеванька той цыбуленькі не ела,

Што па лічаньку дробна слёзка не бегла.
Дайце дзеваньцы цыбуленькі, часночку,
Штоб пабегла дробна слёзка па лічку.

210. Напяем, напяем мы дзень да вечара,

Мы сваю Гапульку не разжалім.
Ты вырві, Гапулька, горку цыбульку,
Ты натры, Гапулька, сабе вочухны,
Ці не пойдуць тагды слёзухны?
Гапулька цыбульку сапсавала,
Дробных слёз нам не паказала.

. Д а заплач, заплач, млода Надзечка, хаця раз '

He будзе табе такой выгоды, як у нас.
А ў нас была — куды хацела, ляцела,
У Алёшкі будзеш, куды захочаш, не пойдзеш.
А ў нас была, былі ручанькі бяленькі,
Былі на ручках у цябе кольцы ясненькі,
У Алёшкі будзеш — твае ручкі счарнеюць,
А на ручачках твае калечкі сцямнеюць.
 А будзеш, будзеш родную мамку ўспамінаць,
He будзець цябе нідзе на вулцы відаць.

212. Заплач, заплач, наша сястрыца, хаця раз,

He будзе табе такой волі, як у нас.
У нас была — куды хацела, ляцела,
А замужам, куды захочаш, не пойдзеш.
У нас ты была работніца скорая,
У свякрухі будзеш лянівая, хворая.
У нас былі парожачкі нізкія
Ды былі твае паходачкі блізкія,
А там будуць парожанькі высокія
I будуць твае паходанькі далёкія.

А заплач, заплач, мая Манечка, хоць ты раз.

А нідзе табе не будзець, як у нас.
А ў нас жа была — куды хацела, ляцела,
А цяпер жа табе гэтага не будзець.
А ў нас жа былі табе дарожачкі блізкія,
А ў нас жа былі табе суседачкі знакомы.
А ў свякроўкі будзеш, куды захочаш, не пойдзеш,
Там будуць табе дарожачкі даўгія,
Там будуць табе суседачкі незнакомы.

214. Закукуй, зязюлька,

Праз садок летучы.**
Заплач, Надзечка, замуж ідучы.
Свякроўка — не матка, будзіць не будзе.
Выйдзе на вулку — судзіць будзе.
Будзеш уставаці рана да сонца,
Будзеш аглядаці ў сваю старонку.
— Ці праз рэчачку, ці праз лясочак
Падай, мамачка, хлеба кусочак.
Ці праз рэчачку, ручаіначку,
Падай, мамачка, хоць скарыначку.
Хлеба скарынку, цыбулькі былінку.

215. Плач, плач, Манечка, не ўнімайся,

He ў мамы будзеш, не спадзявайся.
Свякроўка не маці, будзіці не будзе,
 А выйдзе на вулку — цябе асудзе:
— А мая нявестка — санліва-драмліва:
Красёнцы снавала — перамоты клала,
Красёнцы ткала — на прыседзе спала,
Кароўку даіці — галоўка баліці,
А малачко есці — дык каб бліжэй сесці.

216. Плач, плач, дзевачка, хоць не ўнімайся,

He да маткі едзеш — не спадзявайся,
Усякую работку — сама здагадайся.
Позненька легчы, раненька ўстаці,
Раненька ўстаці, печку адчыняці,
Печку адчыняці, каструльку шараваці,
Бульбачку абразаці, абед гатаваці,
Абед гатаваці, на стол падаваці,
На стол падаваці, сямейку сазываці.
Сама будзеш з-пад печкі пазіраці.

217. Стой, стой, калінка, стой, не згібайся,

Плач, плач, Анютка, сама унімайся,
На мамчыну роскаш ты забывайся.
У мамкі была — нічога не знала:
Петухоў не чула, расы не знала.
А к свякроўцы пойдзеш — усё пазнаеш:
Петухоў пачуеш, на ток ідучы,
А ножкі памочыш, ваду беручы.

218. Заплач, дзеванька, у бацькавай хаце,

To будзе бацька лепш шкадаваці:
Паставіць на воз залатую скрыню,
Паложыць у воз залатую пярыну.

219. — Прыехаў ружовы цвет, божа, божа,*

З авязаў Манечцы свет.
Прыехаў, развіў коскі,
Манечцы разліў слёзкі.
— Мы можам коскі савіць,
Мы можам слёзкі сабраць,
Мы можам Манечку забраць.
* К ож ны радок з рэфрэнам у канцы «б о ж а, бож а» п аўтараецца.

83
 220. Стаіць, стаіць ціхі Дунайчык і скалыхне,
Плача, плача млода Чэсечка і ўздыхне.
Яна плача па матулі, па раскошы. 2
У матулі была, як ружа цвіла ў садочку,
А замуж пайшла, як ружа звяла ў вяночку.
У матулі была найвярнейшая ўпраўка,
А замуж пайшла — стала горшая гультайка.
У матулі была найвярнейшая ўслужка,
А замуж пайшла — стала горшая пастушка.

221. Расцець і расцець кляновы лісточак ды ўстраснець.

Плачаць, плачаць млода дзевачка ды ўздьіхнець.
Яна плачаць па матчынай раскошы.
He будзець хадзіць па кірмашыку да ночы.
He будзець сядзець із дзевачкамі ў радочку,
He будзець піць ад хлопчыкаў мядочку.
Ты думала — гарэлачка, аж — піва,
Ты думала, што з хлопчыка сакпіла.

222. Плача дзевачка прылягаючы,

Мамчыну роскаш успамінаючы,
А свякроўчыну праклінаючы.
Матчына роскаш, як мёд салодка,
А свякроўчына, як палын горка.

223. У Антолькі да тры садочкі.

У першым садзе зязюля кукуець,
У другім садзе салавей шчабечаць,
А ў трэцім садзе Ганначка плачыць.
Зязю ля кукуець, у бор ляцець не хочыць,
Салавей шчабечыць, у луг ляцець не хочыць,
Ганначка плачыць — замуж не хочыць.
У бор паляцеўшы — на кукаванне,
У луг паляцеўшы — на жыраванне,
А замуж пайшоўшы — на гараванне.
Мы не жадалі цябе замуж аддаваць,
Ты сама, Ганначка, пайшла на гараванне.
Гаруй, гаруй — не кайся,
Дзе ўвідзеўшыся, спаткаўшыся — не жалься.
84
224. Плакала Манечка, плакала,
Як з дрэва расіца капала.
He знала свякроўкі — трэба знаць,
He звала мамачкай — трэба зваць.

225. Кукавала зязюля,

Па бару лятаючы, 2
К дзераву прылягаючы:
— Дзерава маё, дзерава,
He ўсыхай ты скоранька,
Я к табе прылятаць буду,
Я на цябе кукаваць буду.
Плакала дзевіца,
А д мамкі ад’язджаючы:
— Мамачка мая родная,
He ўмірай ты скоранька.
Я к табе прыязджаць буду,
Я ў цябе начаваць буду.
Я ў цябе паснедаю,
Я цябе адведаю.

226. Цякла рэчанька, цякла быстрая,

3 крыніцы ды ў азёра,
Плачаць Гэлечка, плачаць маладая,
А д рання да вячора,
А за ёй, за ёіі радзона матуля,
Плачачы, галосячы:
— Чаго, Гэлечка, чаго, малада,
Так жалосненька плачаш,
Д а стала прылягаеш?
Чы ты, Гэлечка, чы ты, млода,
Ліхую свякроў чуеш?
— А чы ліхую, чы не ліхую,
He будзе над родную, над матулю.
У матулі была — як ружа цвіла
На спевах, на музыках,
А замуж пайшла — як трава звяла
На плётках, на языках.

227. Кавала зазулька, кавала,

Дай на гардочку стоячы:
— Я цябе, гардочку, пакіну,
 Дай на чужыну палену.
Там я гардочка не маю,
Там я пташачак не знаю,
Аднаго саколя пазнала,
To я да ёго прыстала.
Плакала Манечка, плакала,
У сваго баценька жывучы:
— Я цябе, баценьку, пакіну,
Дай на чужыну паеду,
Там я родачку не маю,
Там я нікога не знаю,
Аднаго Колечку пазнала
Дай да ёго прыстала.

228. — He плач, Зіначка, свякроўкі не бойся,

Калі будзеш раненька ўставаць,
Калі будзеш яе мамачкай называць,
Будзе цябе і свякроўка шанаваць.
— А я плачу, не свякроўкі баюся,
А што з вамі, падружкі, расстаюся,
Што не буду я ўжо вольнай пташачкай,
Што ніхто не назаве дачушачкай.
Н азавуць мяне ііянер нявесткаю,
Што ніхто не назавець сястрыцаю,
Н азавуць мяне цяпер залоўкаю.

229. Да не плач, мая ягадка,

Да не сам я цябе злюбіў,
Да мне бог цябе судзіў,
Прачыстая маці
Да вялела мне цябе ўзяці.

230. — He плач, М ар’ечка, не рыдай,

Павязём цябе за Дунай.
— Я ж таго Дунаю не знаю.
— Ціхенькі Дунай — Іванька,
Быстрая рэчушка — М ар’ечка.

231. — He плач, дзяўчына, мы не будзем браці,

Трэба было ў пагоню валоў не гняці.
 — Я ў пагоню валоў не ганіла,
Маладога хлопца даўно палюбіла.

232. He плач, дзевачка, не плач,

Свайго лічыка не траць,
Сама замуж захацела,
Бацькава роскаш надаела.
Бацькаў хлеб чамяром здаўся,
Мамачцын — чамярыцаю,
Захацела быць маладзіцаю. 2

233. Дзевачкі мае, сястрыцы,

He шкадуйце Марылькі,
Сама замуж захацела,
Мамчына роскаш надаела.
Мамчын хлеб палыном здаўся,
Свякроўчын — медавіцаю,
Абернецца чамярыцаю.

234. Маладзенька Марыля,

He кажы ні на кога —
Сама замуж захацела,
Бо бацькава роскаш даела,
Бацькаў хлеб палыном горкі,
А маткін — гарчыцай,
Васількаў — сітніцай.

235. He плач, не плач, наша сястрыца, ты пры нас,

Наплачашся, наша родная, ты без нас.
А як пойдзеш у чужое поле жыта жаць,
А я буду ў крынічанькі ваду браць.
Я запяю, а ты заплачаш слязою,
Ці сойдуцца нашы галаскі з табою.

236. Стаіць яблынька раскінуўшысь — некаму падвязаці,

Ляжаць яблычкі раскатаўшысь — некаму падабраці,
Стаіць А дарка расплакаўшысь — некаму сунімаці.
Каля яе Іван стаіць, ён яе сунімае.
— А ды дзі ад мяне, не сунімеш мяне.
87
 Е ў бярозкі тонкія розгі, тыя мяне сунімаць будуць,
Свёкарка няродны татка, свякрухна няродная маці,
я іх не баюся,
Пайду і к свайму таткі — слязьмі абальюся.

237. Серая зязюлька лятала, кукавала,

Як села ў сенажаці, стала горы кукаваці.
А гдзе браўся саколе, стаў яе ўнімаці:
— He кукуй, мая зязюлька, не кукуй, мая серая,
Да не будзе так, як ў лецечку было:
Да штодзень пры крыніцы, пры студзёнай вадзіцы.
М аладая Марылька хадзіла, усё плакала.
Як села на пасадзе, стала горы плакаці,
А дзе браўся Пятрочка, стаў яе ўнімаці:
— He плач, мая Марылька, не плач, маладая,
Д а не будзе так, як у матулькі было:
Д а штодзень у вяночку, ў дзявоцкім станочку,
У дзявоцкім карагодзе і як мак на пагодзе.

238. — He стой, каліна, блізка дарогі,

Нападуць на цябе снегі, марозы.
— Няхай нападаюць, я й не баюся,
Сухэ голля маю да й атрасуся.
— He плач, дзеванька, у баценька свога,
Шчэ наплачашся ў свёкра чужога.

239. He куй, зазюлька, у чыстым полі,

Накуешся сабе ў зялёнай дубраве,
На голлечку паскакаючы,
Дробну расіцу атрасаючы.
He плач, Домінка, у сваго баценька,
Наплачашся сабе яшчэ ў чужога,
На яго возік насядаючы,
На яго падвор’е наязжаючы,
На яго парогі наступаючы,
На яго застслле засядаючы,
Яго хлеба і солі зажываючы.

240. He куй, зазулька, ў чысценькім полі,

Накуешся сабе ў зялёнай дуброве.
На зялёну дуброву налятаючы,
88
 К травіцы зялёнай галоўку прыкладаючьі.
He плач, Матронка, у сваго баценька,
Наплачашся да чужога ідучы,
На яго парогі наступаючы
I яго наравы перанімаючы.
Чужому баценьку ні ў чом не ўгодзіш,
Hi ў работанькі, ні ў паходанькі.
Пойдзеш хуценька — скажуць, хвастліва,
Пойдзеш памалу — скажуць, ляніва,
Спусціш вачыма — скажуць, драмліва.

241. У вішнёвым садочку

Там зязюлька кукуе.
Салавей тое чуе,
Зязю льку жалуе.
— Зязю лька прэкрасная,
He кукуй напраснае.
Тады будзеш кукаваці,
Як будуць дзеткі браці.
Да ў новай святліцы,
З а цясовенькім столікам
Маруська сільна плача.
Ванечка тое чуе,
Маруську жалуе.
— Марусечка няшчасная,
Ды не плач напраснае,
Тады будзеш сільна плакаць,
3 падвор’я з ’язджаючы.
3 падвор’я з'язджаючы,
Мамачку пакідаючы.
— Усе мае сястрыцы маленькія,
Мамачка старэнькая.
Хто ж яе будзе шанаваці,
3 вадою сустракаці,
3 вадою пад гарою,
3 дрывамі на парозе?
Дай ёй пажыць, мілы божа.

242. — He плач, дзеванька,

З а мяне ідучы,
Наплачашся, маладзенька,
Са мною жывучы.
 У мяне сені, хата
Д а пілованая,
Будзеш слязьмі паліваці,
Па ёй ходзячы.
Будзе нагайка да ўгары лятаці,
Ш аўкова кашуля к целу прыліпаці,
Буду твае русыя косы вырываці.
— Каб мая доля добрая была б,
To б нагайка пад акном ляжала б,
Шаўкова кашуля к целу не ўліпала б.

243. He плач, Гэлечка, замуж ідучы,

Вой напплачашся, замужам жывучы.
У яго каморы лапці, аборы,
У яго засекі да кіяў насеклі.
Усе ж тыя кія дубовенькія,
Да на твае плечы здаровенькія.

244. He плач, Ганначка, замуж ідучы,

Будзеш плакаць, Ганначка, за ім жывучы,
Пад лаўкай наседзішся,
На мілага нагледзішся.
Дробных слёзак наронішся,
У бога смерці напросішся.

245. He плач, не плач, млода Валечка, за сталом,

Бо наплачашся яшчэ за вуглом.
Ен жа табе вядзёрца вады прынясець,
Ён жа табе вадзіцай вочы заліець.
Ён жа табе бярэмца дроў прынясець,
Ён жа табе паленам грудзі адтрасець.

246. Зарыкала да кароўка

А д стадачкі ідучы,
Заплакала Ганначка,
А д мамачкі ідучы,
Зачуў-пачуў да Якаўка,
У лузе каней пасучы.
— He плач, не плач да, Ганначка,
90
 У журбу не ўкідайся,
Ужо тваё лічанька беленька,
А д слёзак мокранька.

247. He плач, Анька, ты мая,

З а мной будзеш панаваць,
А я буду свінней пасвіць,
А ты будзеш заганяць.
А я буду лапці плесці,
Твае ножкі абуваць.
Будзеш спаць ты на пярыне
I накрыўшысь кажухом,
На дубовай краваці,
На куце пад абразом.
He плач, Анька, ты мая.

248. He плач, нябога,

Што йдзеш за ёга.
Няхай плача ён,
Што бярэ ліха ў двор.
У хату разор, на качэргі разбой.
Ложкі, талеркі перамытыя будуць,
I твая яда, і твая хада
Перасуджаны будуць.
А ўжо ж твае вечарніцы
У свякрухі на паліцы.

249. — Ці не ты Праксэда?
— Няўжо ж хто.*
— Да чаму не плачаш?
— Ужо чаго?
Д а няхай той плача,
Хто мяне бярэ.
Да няхай той скача,
Хто мяне аддаець.
Да няхай той плача,
Да не я.
Хто ж мяне бярэ,
Гультая.
Хто ж мяне бярэ.
* К ож ны я два р адкі, акр ам я апошняга, паўтараю цца.

91
 250. А не плач, Манечка, ні па чом,*
Будзе біць свякроўка таўкачом.
А ты ёй нічога не кажы —
Жалезную качаргу пакажы.

251. He плач, не плач, наша Галінка, ні па чом,

Сядзіць у цябе жаласнічак над плячом:
Ён за цябе ранюсенька ўстанець,
Ён за цябе лучынаньку запаліць.
Ён за цябе сені, хату падмяцець,
Ён за цябе дроў, вадзіцы наносіць,
Ён жа табе ў мамкі снедання папросіць.

252. He плач, не плач, дзевачка, ні па чом,

Ёсцека зашчытнічак за плячом.
Ён табе дроўцаў насячэ,
Ён табе ў хатачку прынясе.
Ён за цябе вадзіцы прынясе,
Пад нос кулаком патрасе.
Ён маладзенькую жалее,
Ён цябе нагаечкай пагрэе.

253. He плач, дзевачка, да не тужы,

Перабудзь дзянёчак, к нам прыбяжы,
Х аця наша падвор'е да патапчы,
Х аця нашу сямейку да развесялі,
Бо наша падвор’е скрамянела,
Наша сямейка смурнела.

254. He шчабячы, гаголь,

He люта зіма.
А хоць яна не люта —
He будзець, як лета.
He плач, Грыпіна,
He ліха свякроў.
А хоць яна не ліха —
He будзець, як матка:
Матушка паб’ець
Ды пажалеець,
Свякрова паб’ець,
На работу пашлець.
255. He люта зіманька, не люта,*
Хоць яна не люта — не лета.
He ліха свякруха, не ліха,
Хоць яна не ліха — не матка:
Яна раненька век збудзіць,
Выйшаўшы на вулку, абсудзіць.
— Негадзяй, нявеста, негадзяй,
З а вадой яе не паслаць,
А з вадой яе не даждаць.
Там яна часочак прастаіць,
На мамкін дварок паглядзіць.
Там яна слёзкамі абаліецца,
Тонкім рукавом ўтрэцца,
Прыйшоўшы дамоў, смяецца.

256. He люта зіма, не люта,

Але не будзець такая, як лета,
Хоць лялеець, да не грэець.
А няліха свякроў, няліха,
Д а не будзець такая, як мамка,
He будзець рана будзіці
Д а пойдзець у людзі судзіці:
— М ая нявестка негадзяй,
Бел кужаль прала — драмала,
Красёнцы ткала — ірвала,
Па ваду пайшла — аблілася,
Па цяпло пайшла — абажглася,
А хлеб мясіла — увязла,
А ты, мая нявестка, не звязна.
Х ату мяла кастрыва,
Ты, мая нявестка, пастыла.
А хлеб саджала — раняла,
Первую букатку пад лаўку,
А другую — пад загнет,
А трэцюю ўжо ў печ.

257. — He гігай-ка, гусачок,

Невысока ж падляцеў!
— Хоць жа невысокенька,
Да спушчуся, разаб’юся!
— He плач-ка, Кулінка,
Недалёка ідзеш ад маці!
 — Хоць жа недалёчка,
Д а не к сваёй мамцы!

258. Шэры гусь ляціць, крычыць.

— He крычы, шэры гусь, недалёка ўляціш,
На чужое возера к чужым лябёдкам.
Чужыя лябёдкі — яны і б’юць і клююць,
Вады піць не даюць, з возера вон гоняць.
— Ай, не плач, княгінька, недалёка ідзеш,
К чужому бацюшке, к чужой матушке.
Чужы бацюшка не жалеець,
Ч ужая матушка неміласліва.

259. He плач, не плач, Светачка, недалёка будзеш.

Увідзіш мамачку ў печы топячы,
Увідзіш татульку каня поячы,
Увідзіш братульку дровы рэжучы,
Увідзіш сястрыцу ваду носячы.

260. — Чаму, зязюлька, не кукавала,

Як сады расцвіталі?
Чаму, дзеванька, не плакала,
Як цябе заручалі?
— Каб я знала, каб я ведала,
Калі тыя заручыны.
Я ж думала: у скрыпкі йграюць,
А ж мяне заручаюць, 2
3 матулькаю разлучаюць.
Я ж думала: вадзіцу п’юць,
А ж маю гарэлачку, 2
З а мяне, паненачку.

261. — Чаму, зязюля, не кукавала,

Як цвяты расцвіталі?
Тады зязюля закукавала,
Як цвяты ападалі.
— Чаму, дзяўчыначка, ты не плакала
Як цябе заручалі?
Тады, дзяўчына, ты заплакала,
Як цябе абвянчалі.
 — А я думала маладзенька,
Што са мной жартавалі,
А ж гэтыя жарты выйшлі напраўду
I праўда павянчалі.
Пашыла я плаццейка,
Я то не знасіла.
Тады насіла, красавалася,
Як у ім вянчалася.
А д вянца дамоў, плаццейка далоў,
Злажыла-палажыла.
Ай, ляжы, ляжы
Мне цябе не насіць,
Мне ўжо дзевачкай не быць.

262. Ой, у гародзе ды па пагодзе

Канапелька стаяла.
А на канапельцы, на зеляненькай
Зязю ля кукавала.
— Чаму, зязюля, не кукавала,
Як сады зацвіталі?
Тады зязюля закукавала,
Я к цвісці перасталі.
— Чаму, Манечка, не плакала,
Як цябе заручалі?
— Як заручалі, то казалі,
Што будзем шанаваці.
А як заручалі, то й пабудзілі
У поле валы гнаці.

263. — Чаму, салаўі, не зашчабяталі,

Як сады зацвіталі?
— Мы думалі сівенькія,
Што сняжкі бяленькія.
— Чаму, дзеванька, не плакала,
Як цябе запівалі?
— А я думала маладзенькая,
Што з мяне жартавалі.
А ж тыя жарты дайшлі да праўды,
У нядзеленьку рана, у нядзелю рана
Д а ручанькі звязалі,
Ды ўсю праўду сказалі.
— Ой, вяжы, вяжы, родны ойчанька,
 Да з кім воленьку маеш.
— Ой, скажы, скажы, роднд дзіцятка,
Каго верна кахаеш.
— Ой, яшчэ, яшчэ, родны ойчанька,
Нікога не любіла.
Каб яшчэ гадок, каб яшчэ другі,
Дзеўкаю пахадзіла.
Дзеўкаю быўшы, дзеўкаю быўшы,
Людская размованька,
Зам уж пашэдшы, замуж пашэдшы,
Бедная галованька.

264. Аддайце, не бойцеся, каяцца не будзеце.

У вас была — пястушачка,
У нас будзе — пастушачка,
У вас была — чытаць, пісаць,
У нас будзе — свінням мяшаць.

265. Аддавайце, не бойцеся,

У нас маладухам добра:
У печы свінні рыюць, 2
Кошкі лыжкі мыюць,
Дзевяраткі таўкуць, мелюць, 2
Заловіцы прадуць, беляць.
Аддавайце, не бойцеся,
У нас маладухам добра.

266. — А не плач, братовачка,

Забаліць галовачка.
Табе ў нас добра будзе,
Табё ў нас палепшае, 2
Работкі паменшае:
А ветры хату мятуць,
А дажджы лаўкі мыюць,
А снягі сталы крыюць.
— А заловачка мая,
А няпраўдачка твая:
He памяці — не мяцёна,
He памый — не памыта,
He накрый — не накрыта.
267. Ой ты, Оленька, не плач, не плач,*
У нас паншчыны нямаш, нямаш.
У нас з-пад печы вада цячэ,
А ў нас ступа сама таўчэ,
А ў нас жорна самі мелюць,
А ў нас кошка лыжкі мые,
А ў нас певень хату мяце.

268. He плач, братовая,

У нас усё гатовае:
Кошка лыжкі памые,
Сняжок хатку пакрые,
Сучка дроў прынясе,
А мамка ў печ пакладзе.

269. He плач, чужаземачка,

У нас табе лепей будзе,
У нас работкі не будзе.
У нас месяц дзяж у месіць,
Зорачка ў дзяж у свеціць,
Слонейка пірагі пячэ,
Дробны дожджык лаўкі мые,
Буйны ветрык сені мяце,
Павары есці вараць,
Кухцікі паліваюць,
Салавей на стол носіць,
Вутачка гасцей просіць,
Чарачка на стале скача,
Чужаземачка па касе плача.

270. Ды не бядуй, дзевачка,

У нас табе добра будзе:
Праз сцяну вада цячэ,
Лісіца бліны пячэ, 2
А зайчык дровы сячэ, 2
А ветрык хату мяце, 2
А дожджык лыжкі мые,
Вароны есці вараць,
Сарокі наліваюць,
Сініцы на стол носяць,
Перапёлкі гасцей просяць.
 271. Ты не плач, чужаземачка,
У нас табе добра будзе.
У нас мядзведзь на хлеб мёле,
А лісіца расчыняе,
Месячык да дзяж у месіць,
Сонейка пірагі пячэ,
3 Дунаю да вада цячэ,
3 Дунаю да з возера,
3 віннага да калодзежа.

272. He плач, Галечка маладая, не плач,

У нас добра.
А ў нас месяц дзяж у месіць,
I ўсё добра.*
А ў нас вецер хату мяцець,
А ў нас сонца хату грэець,
А ў нас вароны мыюць балоны,
А ў нас галачкі мыюць лавачкі,
А ў нас кошкі мыюць ложкі.

273. У каморы за дзвярмі **

Плача дзеванька вельмі.
Ой, пайдзіце, прывядзіце,
К аля нас пасадзіце.
Мы ж яе разважымо,
Мы ж ёй раскажымо,
Каб яна не плакала,
Усё ж была адзінакава.
Каб яна не тужыла,
А сэрца не сушыла.

274. He плач, дзевачка,

У нас добра будзе,
Мы ж не чужыя,
Усе свае людзі.
Калодзеж на двары,
А вядро на ключы,
Да будзеш спяваці,

Рэфрэн «I ўсё добра» п аўтараецца пасля кож нага наступнага

радка.
 Па вадзіцу ідучы.
Ты возьмеш за ключку,
Я вазьму за ручку,
Адгарнем вадзіцы ў два вядзерцы,
Штоб было мамцы чым абед варыці.

275. Да не плач, Аленачка, не тужы,

He папала ў хлеб, да ў каржы.
У нас дзела не робяць,
Да харашэнька ходзяць.
Свінні ў сарафане
Ходзяць, як пані,
Кошка па палічках
Скача ў рукавічках,
А сучка ў панчошках
Ходзіць па начосках.

276. He журыся, Анечка,

У нас табе будзе добра: 2
Буйны вецер сені мяце,
А сонейка пірагі пячэ,
А свякроўка абеду наварыць,
Цябе маладзеньку пасадзіць.
Ты молада да й сядзецімеш,
На тэ дзіва да й глядзецімеш.
На тэ дзіва-дзівавайненька,
Д а й на гэта спадзявайненька.

277. Сабірайся, Анечка, 2

У нас табе добра будзе: 3
Вецер хату мяце, 3
Сонейка піражкі пячэ,
А свякруха да й абед варыць 2
Да нявехначку хваліць:
— Ой, што ў мяне за нявехна, 2
Ой, ручая і рабочая 3
I к дзелу ахвочая.
Сонца не зойдзе — ляжа, 2
Сонца ўзойдзе — устала.
99
 278. He журыся, Леначка,
У нас табе добра будзе.
У нас дзела да не рабіці,
Д а па полі хадзіці, 2
Верабейкі ганіці.
Ш угі, шугі, верабеюшкі,
Свякрушыны канапелюшкі.

279. Ці плач, Ганначка, ці не плач —

Мы ж цябе бяром не гуляць:
На лецечко — жыцейко жаць,
На зімачку — плацечко праць.

280. З а новаю святліцаю

Братавая з залвіцаю.
Братавая сільна плача,
Залоўка разважае:
— He плач, мая братавачка,
Будзе балець галовачка.
М ая мамка неліхая:
Раненька ўставае,
Куры пяюць — печы пале,
А зарэ — абедае.
Сонца ўсходзе — на поле ідзе,
Па сем коп нажынае.

281. Залвіца па сенях ходзіць,

Братавую хораша просіць:
— He плач, не плач, мая братавая,
М ая матачка да неліхая:
Ой, рана не будзе будзіці,
А ў суседа не будзе судзіці.
Позненька пабуджаць будзе,
Што не ўмецімеш навучаць будзе.

282. He плач, братовачка,

Будзець балець галовачка.*
Было табе тады плакаць,
Як ішлі цябе сватаць.
* К ож ны радок, акр ам я перш ага і апош няга, паўтараецца.

т
 Было плакаць у нядзелечку,
Як пілі гарэлачку,
Як пяялі барэлачку.

283. — Пакінь, пакінь, братовачка, жалеці,

Будзець табе галовачка балеці.
Было табе па кірмашыках не хадзіць,
Было табе майго брацеткі не звадзіць.
Было табе віна-мёду не піці,
Было табе з майго брацеткі не кпіці.
Было не есці абараначкаў, што ў мяду,
Было не казаці брацетку, што пайду.
— Я ж хадзіла па кірмашыках не з-за яго,
Я звадзіла другіх хлопчыкаў, не яго.
Я ж ад яго абараначкаў не ела,
Я ж а д яго заметачак не мела.

284. З а новаю святліцаю

Братавая з залвіцаю.
— He хацела ж бы я ні піць, ні есці,
Пусціце мяне із залавіцаю сесці.
Із залавіцаю сесці дай пагаварыці,
Братніх нораваў у яе спрасіці.
— Братавая мая, родная мая,
Братнія норавы сцеражы голавы.
Як брат за пруточак,
Дык ты ў куточак.
Як брат за вяроўку,
Дык ты ў каморку.
Як брат за розачкі,
Дык ты ў слёзачкі.

285. 3 намі, з намі, Людачка,

Бо ў нас дзела само робіцца:
Мяцель хату сама мяце,
А мядзведзь воду нясе,
Месяц пірагі месіць,
Ранняя зара ў печ саджае,
А позняя — выбірае.
 286. 3 намі, дзевачка, з намі,
3 намі — сватамі.
У нас дзело не робяць,
Ды харашэнько ходзяць.
У нас дзело котка паробіць:
Хвосцікам хатку мяце,
А лапкамі дроўцы нясе.
А вадзіца сама цячэ,
А каваня яйцо знясе,
А памяло закудахтае,
Ну, а ступа ажарэбіцца,
Калі проса нацярэбіцца.

287. Да нас, дзеўкі, да нас,

У нас паншчыны няма, 2
He рабіцімем штодня.
У нас вецер да муку меле,
А сонейка пірагі пячэ.
А вадзіца да сама цячэ.
У нас мука да пшанічная,
А вадзіца да крынічная.

288. 3 намі, дзеўкі, з намі,

У маляваныя сані,
Сані нашы маляваныя,
Коні нашы гадаваныя,
Л^алойчыкі выбіраныя.
Коні нашы стаеныя,
Збруюнька раменная,
Малойчыкі пісьменныя

З ап яяў салавейка пры бару, пры даліне,

Пры вялікай крушыне.
— Дам жа табе, салавейку, клетачку новую,
Дам жа табе, салавейку, жану маладую.
— He нада ж мне, салавейку, клетачкі новай,
He нада ж мне, салавейку, жаны маладой.
Лепей мне, салавейку, па волі лятаць.
Палячу я, салавейка, у зялёныя лугі,
Д а сяду, салавейка, ў калінавым кусце,
Д а саўю, салавейка, цёплае гняздзечка,
Д а знясу, салавейка, сабе тры яечка,
Высяджу, салавейка, маленькіх дзетак,
Палячу, салавейка, шчырымі барамі,
Шчырымі барамі, цёмнымі лясамі.
Заплакала дзевачка гарачымі слязамі.

290. М аладая дзеванька

Па садочку хадзіла,
Цвет з каліны ламала
Да лічанька румнала,
3 баценькам размаўляла:
— Ой, мой баценька родны,
Чы я буду такая,
Як калінанька гэта?
— Ой, будзеш, дзіце, будзеш,
Пакуль ты ў мяне будзеш,
Як пойдзеш да свёкарка,
To спадзе з лічка краса,
Як ад сонейка paca,
Збялее тваё лічка,
Як у саду яблычка.
Абсядуць цябе дзеці,
Як калінаньку квеці.
Высушаць галованьку,
Як вецер дуброваньку,
А мароз далінаньку,
А дзеткі галованьку.

291. Там, пад лесам, сцежачка,

Цераз бор дарожанька.
Там Манечка хадзіла,
Цвет каліны ламала, 2
У пучочкі вязала,
Перад бацечкам клала,
У бацечкі пытала:
— Ці буду я такая,
Як каліна сухая.
— Ой, будзеш, Манечка, будзеш,
Як ад мяне адойдзеш.
Як ліпанька завянеш
I спадзе з лічка краса,
 Як ад сонейка paca.
Паліюцца слёзачкі,
Як вясной сок бярозачкі.

292. Чырвоная каліна

З а куст пахілёна,
Дзе дзяўчына гуляла,
Цвет каліны ламала,
У пучочкі вязала,
К сабе маманьку звала:
— Маці мая старая,
Ці буду я такая,
Як каліна ж аркая?
— Будзеш, донечка, будзеш,
Покуль у мяне будзеш,
А як гюйдзеш ад мяне,
Спадзе красанька з цябе.
Спадзе з каліны paca,
3 цябе, донечка, краса.
Мінецца гулянейка,
Ранняе сняданейка,
Вячэранька ціхая,
Свякрованька ліхая.
Свякроў нявехну лае,
Па ваду пасылае:
— Ідзі, нявехна, па ваду
Д а халоднага броду.
На камяні стаяла,
Няпоўнае вядро брала,
Слёзкамі далівала
Д а й прынесла дадому,
Паставіла на долу:
— На табе, маці, вада
3 халоднага брада,
Ворагам сухота!

293. Пайшла дзеўка хуо.ця мыці

I з яварам гаварыці:
— Цяпер, явар, ты зялёны,
Цяпер, явар, ты харош.
А як прыйдзе на цябе мароз,
Буйны вецер, дробны дождж,
 Тваё лісцейка абарве.
Тваё лісцейка пажане.
— Цяпер, дзеўка, малада,
Цяпер, дзеўка, хараша.
А як пойдзеш ты замуж,
Будзе ліхі ды твой муж,
Тваю коску абарве,
Твае слёзанькі разалье.
— Каб ты, явар, не даждаў,
Як усю праўду расказаў.
А я маю два браця,
Вялю явар рубаці,
Будзем скрыпку спраўляці.
Як скрыпачка зайграе,
Та ўсё гора пазнае.

294. Ды стаяў явор зялёны,*

Ды стаяў явор бахматы,
Каля явора сцежачкі,
Ды там хадзілі дзевачкі,
Ды да явора гукалі:
— Ды цяпер явор зялёны,
Ды цяпер явор бахматы,
Ды як настануць марозы,
Ды як настануць лютыя,
Тваё лісцейка размяцець,
Тваё веццейка паломіць.
Ды явор дзеўкам адказаў:
— Ды цяпер дзеўкі прыгожы,
Ды як будзеце мужаў мець,
Прападзець ваша красата,
Нападзець на вас сухата.

295. Ой, жарка, жарка, калінка ў лузе.*

Няхай марозік, няхай марозік ночку пабудзе,
Палавіну яе жаркасці адбудзе.
Харошая дзевачка Маруся ў сваёй мамачкі,
Хай гадочак, хай гадочак замужам пабудзе,
Палавіну яе красаты адбудзе.
Ліцо пабялее, коска патанее,
Ручкам пацяжэе, ручкам пацяжэе, ножкі пацішэюць.
Там Марусі таго нс будзе,
105
 Ч ужая мамачка, чужая мамачка шкадаваць не будзе.
He будзе шкадаваці, не будзе шкадаваці чужая маці,
Будзе да работы, будзе да работы рана пабуджаці.

296. А зелен кудраў дубочак.

Чаго яму зеляному не быць?
Яшчэ марозы не былі.
Няхай-ка марозы пабудуць,
Палова лісту адбудзець,
Болыны хворасту прыбудзець.
Красна-хараша Варутка,
Яшчэ ў людзёх не была.
Няхай-ка ў людзёх пабудзіць,
Палова красы адбудзіць,
Большы клопатаў прыбудзіць:
Першыя клопаты — штаны шыць,
Д ругія клопаты — пасцелю слаць,
А трэція клопаты — з мужам спаць.

297. А чорна, чорна смародзіна, рана, рана,*

Яна б яшчэ чарней была,
Каб болі ў полі пастаяла.
А красна, красна Настачка,
Яна б яшчэ красней была,
Каб болі ў таткі пагуляла.

298. Шалвею пад вішанькаю,

Шалвею пад чорнаю.
Вішанька ад сонца красна,
Дзеванька ад бацькі слаўна.
Слаўна была, як ў бацькі была,
Слаўнейша ў свёкаркі будзе:
Бацькавай раскошы забудзе,
Свякроўкавай бяды зажые.

299. А што лучына, а што кручына не ярка гарэла?

Печы не бывала, агня не відала.
Печы пабудзіць, жарчэй гарэць будзець.
* Рэфрэн «р ан а, рана» п аўтараецца ў канцы ко ж н ага радка.

106
 Дзевунька Ганна ў людзёх не бывала,
У людзёх не бывала, дзіва не відала.
Большы пабудзець, большы чаго ўвідзіць.

300. Знаці-пазнаці каліну ў саду.

Расце нізенька, а цвіце бяленька.
Цвіце бяленька — ягадкі чырвоны,
Знаці-пазнаці маладую ў хаце.
Па плячах косы, па лічыку слёзьі.
На руцэ ручнічок тонкі-бяленькі,
Тонкі-бяленькі — слёзак паўненькі.
А як яшчэ пойдзе тай да чужога,
Да свёкра строгага і немілога,
To яшчэ будзе тоньшы-бялейшы,
Тоньшы-бялейшы — слёзак паўнейшы.

301. Ёсць у мяне косачка па пяту,

Я ў яе каснічок запляту.
Прадам яе з каснічком за шастак,
Бела маё лічайка пайшло й так.
Бела маё лічайка ў атца,
Ці такое будзе ў малайца.
Часта па ваду ходзячы,
Цяжкае дзела робячы.
Прынясу вадзічкі — пастаўлю,
А памыю лыжачкі — палажу,
Дый лютай свякроўцы не ўгаджу.

302. На моры вутачка купалася,*

Пер’ю свайму беламу дзівавалася:
— ГІер’е маё белае, бяленькае.
Ці будзеш такое, як на моры было?
Пераляціш на азёры — пераменішся,
Пер’е маё белае зачарнеецца.
У каморы Лёлечка вымывалася.
Ліцу свайму беламу дзівавалася:
— Аіцо маё белае, бяленькае,
Ці будзеш такое, як у мамкі было?
Пераедзеш к свякроўцы — пераменішся,
Ліцо маё белае зачарнеецца.
 303. Да хадзіла дзевачка паміж гор,
Выбірала дружачкі на выбор.
Пасадзіла дружачкі высока,
Сама села маладзенька вышай іх,
Думала, гадала болей за іх:
— Белы мае ручанькі да ў маткі,
Д а ці будуць белыя ў свякраткі?
Белы ж мае ручанькі і ў войца,
Д а ці ж будуць белыя і ў малойца?
Д а будуць рэчанькі лялеці,
Д а будуць мае ручанькі бялеці.

304. Сядзела Раечка за сталом,*

Паклаўшы ручачкі на стале:
— Белыя ручачкі ў мамулькі,
Ці будуць такія ў свякроўкі,
Ячмень-шасцярэнь таўкучы,
Сырую пшоначку мелючы,
3 узгор’я вадзіцу носячы,
Ліхой свякроўцы годзячы?
Я к свайму гору прагадаю,
Ячмень-шасцярэнь прапалю,
Сырую пшоначку падсушу,
3 узгор’я вадзіцы прынясу,
Ліхой свякроўцы ўгаджу.

305. Села дзевачка за сталом,

Паклала ручачкі на стале:
— Ручачкі мае белыя,
Ці будзеце такія ў свякроўкі,
Як у родненькай мамачкі,
Ячмень-шасцярэнь таўкучы,
Сырую пшанічку мелючы,
Пад гару вадзічку носячы,
Па разоры волікі пасучы?
Як пачуў да гэта малойчык:
— He бядуй, дзевачка, не бядуй,
Ячмень-шасцярэнь сам стаўку,
Сырую пшанічку сам змялю,
Пад гару вадзічкі прынясу,
Па разоры волікі напасу.
108
 306. Сядзела Ганначка, сядзела,
На белыя ручкі глядзела:
— Белыя ручкі ў мамачкі,
Ці будзеце такія ў свякроўкі,
Чорную нявею веючы,
Сырую пшанічку мелючы?
А дазваўся міленькі малады:
— He турбуй, Ганначка, галавы,
Чорную нявею перавею,
Сырую пшанічку падсушу
I ў млынок зваж у,
Я табе работанькі надмяньшу,
На вулку гуляці не пушчу.

307. Ой, малада дзевачка, малада,

Д а сядзіць за сталом, не плача.
Як села ўчора з вечара,
Паклала ручачкі ў прыполі, 2
Спусціла косачкі да зямлі:
— Белы мае ручачкі ў мамачкі,
Д а ці будуць белыя ў свякроўкі,
Да пуховы ячмень таўкучы,
Сыру пшаніцу мелючы.
Ой, зачуў дзяцінка едучы:
— He гаруйся, дзевачка малада,
Я пуховы ячмень сам стаўку,
Я сыру пшаніцу сам змялю, 2
Белы твае ручачкі адмяню.

308. — Як табе, мамачка, не цяжка,

Ці тваё сэрданька не кроіць,
Штб тваё дзіцятка не гаворыць.
— Д а ўчора звечара гаварыла,
А сягодня раненька схмурнела
I спусціла вочачкі да долу,
Палажыла ручанькі к прыполу:
— Белы мае ручачкі ў таткі,
Да ці будуць белыя ў свякраткі?
— Калі сама будзеш добрая,
Будуць твае ручанькі белыя,
А калі будзеш якава,
Будуць твае ручанькі, як ралля.
109
 309. Як табе, мая матка, жаль не жаль,
Як тваё сэрца ні кане,
Што тваё дзіцятка ні згляне.
Як села ўчора звячора,
Сядзіць сягоння да тае пары,
Спусціўшы вочкі да зямлі,
Палажыўшы ручкі на скам'і:
— Беленькія мае ручкі, беленькія,
Ці будзеце вы беленькія ў свякроўкі?
Як я ў маткі была, то я час мела
Беленька ручкі вымываці,
Засталася да свякроўкі,
Стала слёзкамі паліваці.

310. Кукавала зязюлечка ў садочку,

Прылажыўшы галовачку к лісточку:
— Садочак мой зялёненькі, як я тут,
А ці будзеш зялёненькі, як я палячу?
Плакала мая дзевачка ў святліцы,
Прылажыўшы галовачку к стальніцы,
На свае белыя ручкі гледзячы:
— Ручкі мае беленькія ў матулькі,
Ці будзеце такія беленькія ў свякроўкі?
Свякроўчына вадзічка не бела,
Яна ж мае белыя ручкі паела,
Залатыя пярсцёначкі паржавелі.

311. Закукавала шзра зязюля ў садочку,

Прыклаўшы буйну галоўку к лісточку:
— Ты, лісточак, ты зялёны да ты мой!
Ці будзеш зімой зялёны, як у леце?
— Хоць я буду на ўслонейку стаяці —
Я ж не буду зімой зялёны, як у леце:
Будуць мяне буйныя ветры збіваці,
Будуць мяне злыя марозы з'ядаці!
Тады заплакала малада Мальвінка за сталом,
Прыклаўшы беленькія рукі к століку:
— Вы, ручанькі, вы, белыя, вы мае,
Ці будзеце ў свякроўкі белыя, як цяпер?
Хоць я буду ранюсенька ўставаці —
Некалі будзе гладка галоўкі ўчасаці,
Некалі будзе беленькіх ручак умываці,
Будуць мяне бліжнія суседкі гудзіць:
— Лянівая, драмлівая Мальвінка!

312. Зашчабятала ластачка

На тычынцы седзячы, 2
На сваё крыллё гледзячы:
— Крыллё маё чарненькае,
Ці будзеш ты гарненькае?
Заплакала Волечка,
З а столікам седзячы, 2
На свае ручкі гледзячы:
— Ручкі мае бяленькія,
Ці будзеце ў свякратка такенькія?
— Як будзеш нявестка дабрэнькая,
Будуць твае ручкі бяленькія.
Як будзеш нявестка якава,
Будуць твае ручкі, як зямля.

313. Зборная нядзеля настала,

Верачка падружкі сабрала.
I пасадавіла радамі па-за цясовымі сталамі,
А сама села межы іх,
Паклала ручанькі на стол:
— Ой, ручкі мае бяленькі,
Чы будзеце ў свякарка такенькі?
Пачуў усё гэта свёкарка.
— Уставай, нявеста, раненька,
Бяжы па вадзіцу хуценька,
Мый свае ручанькі бяленька,
Ідзі не да цяжкай работы:
Сырую пшаніцу малоці.

314. Прыехала дзевачка з-пад вянца

Да выняла ручанькі з рукаўца:
— Белы мае ручанькі ў пана айца,
Ці будуць так белы ў малайца?
— Як будзе ён ручанькі лялеці,
Будуць твае ручанькі бялеці.
Да будзе ён ручанькі леляваці
Д а твае ручанькі вымываці.
315. Ой, сы rop на падол да ручэй цякець, 2
У тым ручаі Хадоска ручкі мыла,
Мыючы ручанькі, прыгаварвала:
— Ці будзеце, ручанькі, ўсягда бяленькі,
Залаты я пярсцёнкі, ўсягда ясненькі?
— Калі будзеш, Хадосачка, ўсягда дабрэнька,
Будзем мы, ручанькі, ўсягда бяленькі,
Залаты я пярсцёнкі, ўсягда ясненькі.

316. 3 гары на гару руччы льюцца,

Там наша Ганначка рукі мыла,
Мыўшы ручанькі, гаварыла:
— Мыйцеся, ручанькі, бялёшанька,
Ясніціся, пярсцёшанькі, яснёшанька,
Пойдзеце, ручанькі, у чужыя людзінькі,
Будзеце, ручанькі, талоч, малоць, ваду насіць.
Белыя ручанькі замыюцца,
Ясныя пярснёшанькі пагбаюцца.

317. Ох, за гарою, за камяною,

Калодзеж з вадою.
Там дзевачка ручачкі мыла,
3 мамкай гаварыла:
— Твае, мамка, ручкі белыя,
А мае яшчэ бялейшыя,
Твае, мамка, слёзы дробныя,
А мае яшчэ драбнейшыя.

318. —Міжы гор-горушак

Ты выйдзі, Рыпінка, памый ручкі.
— Mae так ручанькі бялёшанькі,
А ці будуць белы ў свякрованькі.
Як чорнага парабляю, як сырой пшаніцы памяляю?
— He клапацісь аб нашай рабоце,
На чорну работу людзей наймём,
Сырую пшаніцу на пруд звязём.

319. Палажыла белу руку на заруку:

— Ручка мая бяленька ў баценька,
He будзе така ў свёкарка.
 Свёкарка да не баценька, да не пабудзіць,
Толькі пойдзе да суседак та й асудзіць,
Што ў мяне нявехна не донечка,
Спіць яна малада да сонечка.
Свякруха чарэдачку праганяе,
А нявехна камораньку прачыняе.

320. Сядзела дзевачка за сталом,

Паклаўшы ручанькі на стале.
— Белы мае ручанькі, бяленькі,
А каму вы будзеце міленькі?
Старому-малому, бронь, божа,
А Колечку дай, божа,
Старому-малому піць падаць,
А Колечку пасцель слаць.

321. Я й над ракою стаяла

Белы й ручанькі ўмывала:
— Ручанькі мае белыя,
Каму,ж вы будзеце верныя?
Калі старому, бронь, божа,
Калі малому, крый, божа,
Калі параўні, дай, божа!
З а старым дзедам — жабраваці,
» А за малым — гараваці,
А за параўні — панаваці.

322. У нядзелю раненька слонейка іграла,

Млода Анечка вадзіцу брала,
Над ёй зязюля закукавала,
Закукавала, праўду сказала:
— He ідзі, Анечка, у чужыя людзі,
Там табе, Аня, добра не будзе.
Чужая маці будзіць не будзе,
Выйдзе на вулку, судзіць будзе:
— М ая нявестка вельмі ляніва,
Раненька ляжа, позненька ўстане.

323. Будзе табе, дзевачка, вялікае гора,

Вялікае гора *.
Будзе цябе свякроўка раненька будзіці,
Ты раненька ўстанеш, на соўнейка глянеш,
* Д р у га я частка ко ж н ага радка п аўтараецца.
К Зак, 298 113
 Возьмеш вядзерца, пойдзеш за вадою,
А твой жа суджанька пойдзе за табою,
Ен вядзерца зніме, цябе абніме,
Як ты будзеш плакаць — ён цябе суніме.

324. На возеры, ды на гібкай кладцы

Будзеш мыць кашулю ды няроднай маці.
Мыла, мыла ды перамыла,
Няродная матачка ды абгаварыла.
Сушыла, сушыла ды перасушыла,
Няродная мамачка ўсё перасудзіла.
Качала, качала ды перакачала,
Няродная мамачка ўсё перавурчала.
Будзеш варыць вячэру — не будзе смачненька,
Будзеш слаць пасцельку — не будзе мяккенька.
Пасцелеш пасцельку, а яна не ляжа,
Будзеш пытаць работы, а яна не скажа.

325. М аладая дзевачка,

Падумай сама сябе,
Ці добра будзе табе?
Свякруха маладая
Уначы печы пале,
З а зарой абедае,
Усю работу ведае.

326. А не спяшыся, не варашыся, Валечка,

Там цябе не мамачка пярэйміць,
А пярэйміць чужая мамка, не свая.
Яна цябе ранюсенька ўзбудзіць,
А выйдзіць на вулку, суседачкам абсудзіць.

327. Думай, думай, млода Гэлечка, што будзе,

Гэтак табе, як у мамачкі, не будзе.
У мамачкі сонца ў ваконцы — ты яшчэ спіш,
А ў свякроўкі трэба рана ўстаці, прыгадзіць.
У мамачкі скрыпкі зайграюць — ты бяжыш,
А ў свякроўкі толькі ў акенца паглядзіш,
Будзеш старацца, каб свякроўцы прыгадзіць.
114
 Свякроўка няродная мамачка,
З а цябе ўсю работачку не паробіць,
3 вілкамі каля печы не пастаіць.

328. Чаго сядзіш, што думаеш, Верачка?

Гэта ж цябе ад мамачкі павязуць,
Гэта ж цябе да свякроўкі прывязуць.
А свякроўка роднай мамачкай не будзе,
Яна ж цябе раненька не пабудзе,
А выйшаўшы на вулачку, абсудзе:
— А нічога з маёй нявесткі не будзе:
Сонца не зойдзе — мая нявестка спаць ляжа,
Сонца ўзойдзе, а мая нявестка яшчэ спіць.
Пастыр трубе — мая нявестка не чуе,
У поле гоняць — мая нявестка яшчэ спіць.

329. Як я ў свайго бацюшкі гуляю, гуляю,

Як я ў свайго радзімага гуляць не ўнімаю.
Цяпер мяне сунімае чужая дзяціна,
Бадай яго сунімала ліхая гадзіыа.
Цяпер мене не хадзіці, куды я хадзіла,
Цяпер мене не любіці, каго я любіла,
Цяпер трэба таго любіць і з кім ручачкі звяжуць,
Цяпер трэба туды хадзіць, куды людзі ска&уць.

330. Падумай, Дунечка, ты сама сабе,*

Ці будзіць табе так, як дзеўкаю,
Ці пусцюць на вулку пагуляці.
Хоць пусцюць — не пусцюць, дык прыкажуць:
— Ай, йдзі, йдзі, Дунечка, а не забаўляйся,
На харошых-прыгожых а не заглядайся.
3 харошым-прыгожым — час пастаяці,
3 маладым Колечкам — век вёкаваці.
3 харошым-прыгожым — час гаварыці,
3 маладым Колечкам — век дажыці.

331. Падумай, Уленка, сама сабе,*

Ці будзець волінка, як у таткі была,
Ці будзець неганька, як у мамкі была,
Ці пусціць Васенька пагуляць?
115
 Хоць пусціць, не пусціць ды не раненька.
— Т ы ж ідзі, Уленка, не забаўляйся,
На маладых, красівых не заглядайся,
Пра мяне, малайца, не забывайся.
Прыхадзі, Уленка, пасцельку слаць,
Прыхадзі, Уленка, са мною спаць.

332. Падумай, Танечка, сама сабе,

Ці будуць гулюшкі як у мамулькі,
Ці будзець Іванька гуляць пускаць?
Хоць пусціць, дык позненька,
Карагод дзевачак разойдзецца,
Таўбунок мальчыкаў сабіраецца,
Іванька Танечцы наругаецца:
— А хоць стой, ці не стой,
Hi адзін не твой,
А хоць люб, ці нялюб,
He брала шлюб.
А хоць міл, ці няміл,
А не жыць із ім.
Быць табе, моладзе,
Да са мною.

333. Падумай, Анечка, еама сабе,*

Ці будуць гулюшкі, як у маманькі,
Ці пойдзеш на вулку без спросу гуляць.
Хоць пойдзеш — не пойдзеш, папросішся,
Прыйшоўшы з вулачкі, паклонішся:
— Спасіба табе, Ванечка, што гуляць пусціў.
Я ж, малада, я ж, малада, нагулялася,
Напярод карагод праваджывала,
Шаўковай хустаю памахавала,
Залатым пярсцёнкам пабрязгавала.

334. Ты падумай сабе, ці не жаль табе, М арынка?*

Як была ў мамкі, куды хацела хадзіла,
А як станеш ў мілога свайго,
To ты тады, куды захочаш — не пойдзеш.
Дзевачкі пойдуць у чыста поле пяяці,
А ты ж будзеш калысачку люляці,
Дзевачкі пойдуць у чыста поле вянкі віць,
А ты ж будзеш за калысачкай слёзкі ліць.
116
335. Ці ты, дзяўчынка, замуж захацела?
Што ты замужам будзеш рабіці?
Н іўка вузкая — шаг праступіці,
Пойдзеш па вадзіцу ў чужую крыніцу,
Пусціш галасок на чужы лясок:
— Падай, мамачка, хоць хлеба кусок.
— Было табе, дзіцятка, бліжэй выбіраці,
А цяпер далёка хлеб падаваці.

336. He спадзявайся, дзевачка, 2

Там табе добра не будзе.
Пойдзеш да скрыні,
Возьмеш мякіну,
Будзеш мякіну таўчы
Ды аладкі пячы,
А цыбулю смажыць
Ды аладкі мазаць.

337. М аладая наша дзеванька,

Д а не тое да табе будзе,
Як у твае роднай маткі.
Каморачку замыкаць будуць,
Хлеб табе выдзяляць будуць,
Ключыкі да хаваць будуць,
Ключыкі да на паліцы
А д цябе да маладзіцы.

338. — Ах ты, вутачка-пераплывачка,

Ты цяпер на Дунаі,
Як будзеш плысці праз сіняе мора,
Там цябе невад зловя.
— Ах ты, дзевачка маладзенькая,
Ты цяпер у мамачкі,
А як пойдзеш да свякроўкі,
Там цябе гора знойдзе:
А ні шчэпачкі, ні лучыначкі,
Нечага запаліці,
А ні брацеткі, ні сястрыцы,
Няма з кім гаварыці.
— Пярсцёнкі мае залаценькія
Дарожку свяціць будуць,
117
 Замочкі мае нутраненькія
Са мной гаварыць будуць.

339. — Вымываначка-купаваначка вутачка,

Вымывалася-купавалася на рацэ,
He будзе табе такой выгоды на моры.
Буйныя ветры твае пер’ейкі разадзьмуць,
Буйныя волны твае крыллейкі абаб’юць.
Пяшчонніца-няжонніца Галечка,
Песцілася-няжнілася ў мамулькі,
He будзе табе такой выгоды ў свякроўкі.
А там тваю хадку-работку асмяюць,
А там цябе гультаечкай назавуць.
Пойдзеш памалу — скажуць ляніва на цябе.
Пойдзеш пашыбчэй — скажуць хвасліва на цябе.

340. Ты, Ганначка, з гадоў выйшла, з сваіх лет,

Ты ідзеш да Васілька ў чорны хлеб.
А тое будзе, што і чорнага не будзе,
А тое стане, што і ніякага не стане.
Ты будзеш бегчы к роднай мамачцы вечарком,
Ды пальюцца дробныя слёзкі ручайком.
Мамка на ганку будзе ў цябе пытацца:
—* А я казала: нечага замуж хватацца.

341. Думай, не думай, Манечка,

Табе тут добра не будзе, 3
Чорнага хлеба не будзе,
Н іякага хлеба не будзе.
А калі будзе — не ўрэжаш.
To свякроўка табе запячэ, 3
Манечка з хаты ўцячэ.
Свякроўка няродная маці, 2
Яна вас рана пабудзе, 2
Выйдзе на вулачку,
Судзіць будзе. 3

342. He думай, мая Олечка,

Што ў нас добра будзе.*
Табе ў нас добра не будзе,
* Кожны радок, акр ам я першага і апош няга, паўтараецца.
 Снедання ранняга не будзе.
Снеданне ў абеданне,
Абеданне ў вячэрачку,
А вячэрачка каля поўначы,
Як дзень белы да злавіці.

343. — Куды, Ніначка, выбіраешся,

Так беленька вымываешся?
— Ой, мамачка, да ў чужыя людзі,
Ой, мамачка, там мне гора будзе:
Ой, там горы крамяністыя,
Ой, там свякроўкі наравістыя,
Бо яны мне норавы пакажуць,
Бо яны мне праўданькі не скажуць.
Самі селі да й вячэраці,
А мяне шлюць да й па воду ісці,
Ой, пакуль жа я вады прынясла,
To ўся мая вячэра прайшла.
Я пабрала ложкі-місачкі,
Я памыла і папратала,
Сама села да й заплакала:
— Ой, каб мая родна мамка знала,
To яна б мне естачкі прыслала.
He месяцам, то зарніцаю,
He брацейкам, то сястрыцаю.
А сястрыцы то й дома няма,
А брацейку то й убіла вайна.

344. Куды, Маня, сабіраешся,

Чаго бела адзяваешся?
З авязуц ь цябе ў чужыя людзі,
Там табе ўсё горачка будзе.
А там поле камяністае,
Там свякроўка наравістая.
Яна табе норавы пакажа,
Яна табе праўданькі не скажа.
Яна стане — не пахіліцца,
Слова скажа — не памыліцца.
А ты станеш — да й пахілішся,
Слова скажаш — да й памылішся.
Хлеба ўкроіш — яна скоса гляне,
Есці хочаш — аж сэрданька вяне.
 Ах, каб твая мамка ведала,
Што ты сёння не абедала,
Што не можаш ты за стол сесці,
Прыслала б яна табе есці
He месяцам, то зарніцаю,
He браточкам, то сястрыцаю.

345. Сястра ў сястры дапытваецца:*

— Куды, сястра, сабіраешся,
Ці за горы камяністыя,
Ці да свякрові наравістай?
Я свякрові ўжо ўсе норавы знаю:
Што не скажаш, яна перакажаць.
Што не зробіш, яна пераробіць.
Як снедалі — я ў печы паліла,
Абедалі — па ваду хадзіла,
Вячэралі — карову даіла.
— Годзе табе карову даіць,
Ідзі ўжо да ложачкі мыць.
Я й памыла і папратала,
Адвярнулася да й заплакала.
Есці хачу, аж сэрданька вяне,
Вазьму хлеба — скоса гляне.
А каб мая родна маці ведала,
Што я яшчэ не абедала,
Яна б мне вячэрку прыслала,
Хоць месяцам, хоць зарніцаю,
Хоць брацікам, хоць сястрыцаю.
А браціка ў доме нямае,
А сястрыца дарожку не знае.

346. — М аладая дзевачка,

Як ты там прывыкаць будзеш?
Там сям'я наравістая,
Там зямля караністая.
— Дзевачкі мае, сёстры,
Я сям'і наравіць буду,
Я зямлю караніць буду.
— Благой зямлі не ўкароніш,
Благой сям’і не ўнаровіш.
3 кім сыдзешся — разыдзешся,
Слёзкамі абліешся.
 347. М аладая Анютка,
Куды ты ідзеш
Ды не ведаеш.
Там зямля камяніста
I сям'я наравіста.
Т ы зямлі не ўкароніш
I сям’і не ўнаровіш.
Там дзевяры, як звяры,
Залвіцы, як ваўчыцы,
А свякроўка хужа воўка.

348. — М аладая Любачка,

А што ж табе здавалася,
Што ў наш бачок ж адалася?
У нас поле гарыстае,
А суседзі наравістыя.
— Па полі хадзіці буду,
Суседзям наравіці буду.
— Па полі не находзішся,
А суседзям не нагодзішся.

349. — М аладая дзевачка,

Як ты ў нас прывыкаць будзеш?
У нас горы гарыстыя,
А нівачкі камяністыя,
Свякроўка ганарыстая.
— Дзевачкі мае, сястрыцы,
Я поле капаць буду,
Каменне збіраць буду,
Свякроўцы гадзіць буду.

350. Ой, пойдзеш, пойдзеш, маё дзіцятка,

У чужыя людзі, там табе ліха будзе,
Там сцежачкі невядомыя,
Там ты блудзіць будзеш,
Там суседачкі незнакомыя,
Яны цябе судзіць будуць.
Ты выйдзеш бяленькая,
Яны скажуць — куслівая,
Ты выйдзеш хмурненькая,
Яны скажуць — санлівая,
 Ты выйдзеш чарненькая,
Яны скажуць — лянівая.

351. Думай, думай, мая Ганначка, седзячы,

Табе трэба ў чужыя людзі ехаці.
Дябе там маладую будуць біць-караць,
Ірыглядайся, ў каторы бок уцякаць.
Іускай галасок па зялёнай дуброве,
£аб пачула твая мамачка ў доме.
Зудзе цябе сярод ночкі пераймаць,
Зудзе табе вароцечкі адкрываць.

352. Сядзіць Манечка па застоллейку,

Слаўная баярачка. 2
А ў яе, а ў яе з правага боку
Чужое дзіцятачка. 2
Ой, будзе, будзе слаўнай баярцы
А д чужой дзіцяці. 2
Вісяць у клеці раменны плеці
На баярчыны плечы. 2
Ой, будуць, будуць раменныя плеці
К плечыкам прыпадаць, 2
Ой, будзе, будзе кашулька тонка
Папалам разлятаць. 2
Ой, будзе, будзе малада Манечка
Сваю долю праклінаць.

353. — Ой, пусці, пусці, мая маці,

У садочак пагуляці,
Бо як зрасту, замуж пайду,
Гулянне пазабуду.
— Ой, будзе, будзе, мая доня, гулянне з бядою:
Д а вісіць, вісіць да нагаечка роўненька з галавою.
Нагаечка драцяная з кручка не злязае,
Белае лічка, сінія очкі
А д слёзак не ўсыхаюць.

354. — Чаму ж ты, Ганначка, не абедаеш,*

Ой, ці свайго горачка не ведаеш?
У (назва вёскі) вуліца камяністая,
 А твая свякроўка ганарыстая.
Па гэтай вуліцы хадзіць нада,
А сваёй свякроўцы гадзіць нада.
Па гэтай вуліцы не сходзішся,
Ты сваёй свякроўцы не нагодзішся.
— Па гэтай вуліцы хадзіць буду,
Я ж сваёй с в я к о о у к і гадзіць буду.

355. — He ідзі, Манечка, у чужое сяло:

Там будзе невесяло.
Там гуланькі непатрапныя,
Там ты будзеш блудзіці.
Там суседачкі незнакомыя,
Цябе будуць судзіці.
Там свёкарка — няродны бацька,
Цябе будзе сварыці.
А свякроўка — няродна маці,
Цябе будзе караці.
— Я гуланькі паразведваю,
(Я па гуланькам персцень пакачу)
Да й не буду блудзіці.
3 суседачкамі абазнаюся,
To не будуць судзіці.
А свёкаркаві пакорна буду,
To не будзе сварыці,
А свякроўкі буду пытаці,
To не будзе караці.

356. — Ай, куды, ігруша, пахілілася

Чэраз тын, чэраз тын на вуліцу?
Хто ж цябе, ігруша, калаціць будзець,
Хто ж твае ігрушкі сабіраць будзець?
Будуць калаціць ігрушу буйныя ветры,
Сабіраць ігрушы малыя дзеткі.
— А куды ты, Танечка, надумалася
Чэраз бор, чэраз бор, к свёкру на двор,
Чэраз лукі к свякрове ў рукі?
Хто ж цябе раненька разбужаць будзець,
Хто ж цябе работкі навучаць будзець?
— У мяне братунька у караля служыць,
Ён мяне раненька разбужаць будзець.
— Уставай, сястрыца, ужо зара ўзышла,
123
 Ужо твая свякруха па ваду пайшла.
— Братунька родненькі, чаму рана не будзіў?
— Таму рана не будзіў, табе наравіў,
Табе наравіў, свякроў гнявіў.

357. Куды ты, ігрушка, нахілілася

Праз тын ды на вуліцу?
Там цябе, ігрушка, калаціць будуць,
Малыя рабяты збіраць будуць,
To таму, то сяму даваць будуць.
А куды ты, Ганначка, надумалася,
А д таткі і мамкі ды к свякроўцы?
Там цябе раненька пабуджаць будуць,
Далёка, позненька пасылаць будуць:
— А ідзі, Ганначка, не забаўляйся,
На харошых, на прыгожых не заглядайся,
На свайго Ванечку не забывайся.

358. — Куды ж ты, ігрушка, пахілілася *

Чэраз тын, чэраз тын ды на вуліцу?
Там жа цябе, ігрушка, атрасаць будуць,
Суччайка-веццейка ламаць будуць.
— Хай бы мяне, ігрушу, атрасалі,
Суччайка-веццейка не ламалі.
— Куды ж ты, Іначка, пераехала
Чэраз бор, чэраз бор к свякру на двор?
Там жа цябе, маладу, журыць будуць,
Выйшаўшы на вулку, судзіць будуць.
— Хай бы мяне, маладу, пажурылі,
Выйшаўшы на вулку, не судзілі.

359. Куды, яблыня, нахілілася:

Ці ў зялёны сад, ці на вуліцу?
У зялёным садзе — нашугаешся,
А на вуліцы — наламаешся.
Куды, дзевачка, ты задумала:
Ці ў мамачкі жыць, ці к свякроўцы йці?
У мамачкі жывучы — напануешся,
У свякроўкі жывучы — нагаруешся.
124
 360. — Куды, вішанька, нахінулась
Чэраз тын на вуліцу?
— He сама я нахінулась,
ЬІахінулі вішаньку
Буйныя вятры,
Дробныя дожджы.
— Куды, молада, задумала
Із сваей старонушкі?
— He сама я задумала,
Задумаў мой бацюшка,
Загадалі людзі,
Добрыя суседзі.

361. — Ой ты, зялёна дуброванька,

Чаго так рана вылягаеш,
Гора-даліну пакрываеш?
— Ой, не сама ж я вылягаю,
Кладоўляць мяне буйны ветры,
Буйныя ветры, дробныя дожджы.
— Ой, ты, Верачка маладая,
Чаго так рана замуж ідзеш?
— Ой, не сама ж я замуж іду,
Аддае мяне мой баценька
Яшчэ за свае галованькі,
I ля люцкай памованькі.

362. Коціцца-валіцца зорачка з неба,

Хочацца, хочацца свёкрава хлеба.
Пакуль зорачка адкацілася,
Свёкрава хлеба адхацелася.
Коціцца-валіцца зорачка з горкі,
Пайду я к татачку, свёкраў хлеб горкі.

363. Ай, божа ж мой, божа,

Слёзы коцяцца, 2
Мне ад мамкі ісці не хочацца.
У мае мамкі хлеб з чарнушкаю,
Н азывае ўсё дачушкаю,
А ў чужой — з чамярыцай,
Н азывае чужаніцай.
 364. Падумай, Надзечка, падумай,
Як завязуць цябе дадому,
Як за тыя горы высокія,
Як за тыя гаі зялёныя.
Як ты да баценька захочаш,
To ты тыя гаі высячэш,
To ты тыя горы растопчаш,
To ты тыя рэкі загаціш,
Тады тЫ баценька забачыш.

365. — М аладая дзевачка,

Як ты там прывыкаць будзеш?
Там горы ды высокія,
Калодзежы ды глыбокія,
Вядзерца ды вялікія.
Т вая сілка ды маленькая,
Свякроўка ды ліхенькая.
— Дзевачкі, мае сястрыцы,
Як я там астануся,
Там горы ды паніжаюць,
Калодзежы пабліжаюць,
Вядзерца палягчаюць,
М ая сілка ды пабольшае,
А свякроўка ды палепшае.

366. Ты думаеш, дзевачка,

Зам уж паедзеш, замуж паедзеш.
Т ы ж замуж пойдзеш —
Багацце знойдзеш, багацце знойдзеш.
Там поўны засекі
Кіёў насеклі, кіёў насеклі.
Ой, стаяць кіі
Усе дубовыя, усе дубовыя.
На твае плечыкі
Усе гатовыя, усе гатовыя.
Будзеш ты да мамкі
У госці хадзіці, у госці хадзіці.
Да будзеш ты мамцы
Крыўду гаварыці, крыўду гаварыці.
— Парадзь, мая мамка,
Як мне там жыці, як мне там жыці?
— Да жыві, дзіцятка,
 Жыві, нябога, жыві, нябога.
Да не так для людзей,
Як дзеля бога, як дзеля бога.
Да насі кашульку,
He тулі да грудзей, не тулі да грудзей.
Да жыві, дзіцятка,
He смяшы людзей, не смяшы людзей.

367. Цячэ рэчка з возера ў мора,

Едзе дзевачка з роскашы ў гора.
Цячы, рэчка, і не супыняйся,
Едзь, дзевачка, і не азірайся,
Аб сваю роскаш забывайся,
He да маткі едзеш, не спадзявайся.

368. Цячэ вадзіца з возера ў мора,

Пойдзеш, Верачка, з роскашы ў гора.
Будзеш, Верачка, гора гараваці,
Будзеш мамачку сваю ўспамінаці.
— Я там не буду — да мамачкі пайду
I буду служыці за кусок хлеба, 2
А мамачка скажа: — Мне цябе не трэба.

369. Цячэ вадзіца з ручайка ў мора,

дзе дзяўчыначка з роскашы ў гора.
J i табе, дзяўчына, роскаш надаела,
ІІто ты, дзяўчына, замуж захацела?
5о чужая маці будзіці не будзе,
Зыйдзе на вулачку судзіці будзе.
— М ая нявестка рабіці не ўмее. 2
Рабіць не ўмее, спытаць не сумее.
Як свет світае, яна не ўстане.
Як пятух спявае, яна не чуе.

370. Цякла рэчачка з возера ў мора,

Ішла дзевачка з роскашы ў гора.
Ой, ropa, гора ўсё незбытое,
Каму будзе цяжка, табе будзе лёгка,
Каму будзе блага, табе будзе добра,
Каму будзе зімна, табе будзе цёпла.
127
 371. Пайду я к Дунаю,
Стану я, падумаю.
У Дунаі відна дно,
Мне ў таткі добра было.
Я ў дзень выгуляюся,
На пярыне высплюся,
Віна-мёду нап’юся,
На вуліцы насмяюся.
Пайду я к Дунаю,
Стану я, падумаю.
А ў Дунаі і дна няма,
Мне ў свякроўкі дабра няма.
Л я постаці пераднюю,
Л я жарэнцаў заначую.
Палыночку нап’юся,
На камяні высплюся.
Мамчына ніўка
I вузенька і блізенька.
Дык я ідучы наскачуся,
Жнучы ў бакі нагляджуся.
А свякроўчына ніўка
I шырока і далёка,
Дык я ідучы натамлюся,
Жнучы потам і слязамі абальюся.

372. He думай, дзевачка,

Што замужам добра будзе.
Т ы ў сваёй мамачкі
Д а палудня спала, 2
Работкі не знала.
Замужам трэба знаць,
Позна легчы, рана ўстаць.

373. — Пазнаеш, дзеванька, у чужое мацерьі,

Заставіць цябе пірагі мясіць,
Чым табе, маладзенькай, на дзяж у накрьіць?
— Паздароў, божа, да маю матаньку,
Д а пайду да новае клеці,
Д а стукну-бразну ў залатукУ скрыню,
Д а ўкрою-ўрэжу тонкага кужалю,
Д а ўжо я сваей свякроўцы дзяж у накрыю.
128
 374. Тонкая сасонка ў бары зашумела,
М аладая дзяўчына замуж захацела.
— Можа, ты падумай, каб не ашукацца.
Будзе табе гора, як не ў роднай хатцы.
Будзе табе гора, будзе спрацаваўшы,
Будзеш ты галодная, твар будзе запаўшы.
А ў маці дачушка, як у гаі птушка,
Куды захацела, туды паляцела.
Прыбрана, як лялька, і часана гладка.
А на ёй сукенка ляжыць харашэнька.
Успомніш ты хатку і родную матку.
Свайго ойца, брата і сваю сястрыцу.
Слязьмі абліешся, назад не вярнешся.

375. — Чаго ж ты, Галечка, дужа радзенька,*

Думаеш, замужам дужа ладненька?
Абсмяець свякроўка, печ топлячы,
Абсмяець залоўка, хату мятучы.
— Абсмяець свякроўка — ёй грэх будзець,
Абсмяець залоўка — гэта ёй будзець.

376. Куды ты, Манечка, ад’язджаеш,

Да каму ж ты сваю хатачку кідаеш?
Д а кідаеш хатачку святліцу,
Да паедзеш к Іваньку ў цямніцу.
Д а кідаеш хатачку, як звон,
Д а паедзеш да Іванькі ў той лом.
А ў татачкі лакерачкі ты носіш,
А ў Іванькі лазовы лапці папросіш,
У татачкі лакерачкі аж блішчаць,
У Іванькі лазовы лапці аж трашчаць.
У татачкі чэшаш галоўку пазорна,
А ў Іванькі лубку ячменю — ды ў жорны.

377. Быстрая рэчка жоўтыя пяскі змывае.

Наша мамачка сваё дзіцятка збывае.
— Да й пайдзі, дзіцятка, чужому бацьку гадзіць.
Да й калі ж угодзіш, дык будзе павага,
А калі не ўгодзіш, дык будзе знявага.
— Да й угаджу, мамачка, угадж у,
9- З а к. 298
129
 Дзевяць ключыкаў пад поясам панашу,
А дзесяты — ад новай каморы,
Дзе ляжаць мае прыборы.

378. Ой, гора, гора-гараванейка ў цябе, мой татачка.

Я ў цябе жыву — дзела не раблю, нікога не баюся.
Ой, негі мае, пацехі мае ў цябе, мой свёкарка,
У цябе жыву — дзелачка раблю, усякага баюся.
Гуляць я іду, гуляць я іду, ва ўсіх папрашаюся,
3 гульні прыду, з гульні прыду, усім укланяюся.

379. Ц яжка і траве, цяжка мураве

А д дзярна адрастаці.**
Ц яжка Янечцы, цяжка маладой
А д радні ад’язджаці.
He так ад травы, не так ад муравы,
Як ад роднай матулечкі.
М атуля мая, матуля родна
Мяне выгадавала.
Выгадаваўшы, выпеставаўшы,
У людзі выправіла.

380. Два валы, два валы раку бралі, *

Перабраўшы рэчаньку, і ўзрыкнулі.
Ц яжка было двум валам раку браці,
Ц яжэлі моладзі ад мамкі йці.
Жаль таткі, жаль таткі, жальчэй мамкі:
Маманька ночаньку не ўсыпала,
Яркія свечанькі не ўгашала,
3 калысак ножанькі не вынімала,
Як мяне маленьку гадавала.

381. Ах, быстрая рэчанька,

Да як табе да няцяжанька,
I з лукі ў луку йдучы,
Шаўковую траву мнучы,
Жоўты пясок прашываючы,
Белы камень прабіваючы?
Д зіця маё маладое,
Да як табе да няцяжанька,
А д свае маткі ідучы,
130
 Ды к чужой прыходзячы,
Норавы да наровячы,
Цяжкае дзела робячы,
Рана па ваду ходзячы.
Раннюю pacy гонючы
I ціхага салавейку будзячы?

382. Садавая наша яблынька,

Адсадзім цябе ад саду.
А ў тыя горы крутыя,
А ў тыя пяскі жоўтыя.
М аладая наша Анечка,
Аддадзім цябе ад сябе,
А ў тое сяло чужое,
А ў тыя мужыкі-дуракі,
Дзе прадаюць конікаў без цаны,
Б ’юць сваіх жоначак без віны.
— Ты гэтаму, Пеценька, не вучыся,
Прадавай свайго коніка з цаною,
Бі сваю жоначку з віною.
А не бі ж ты яе вяроўкай,
Навучай маладу гаворкай,
А не бі ж ты яе дубцамі,
Навучай маладу слаўцамі.

383. Ды паедзем жа мы за горы,*

З а тыя горы крутыя,
Ды ў тыя ў людзі чужыя,
Дзе мяняюць коні без цаны,
Дзе б'юць жоначак без жалі,
Без ніякія прычыны,
Што няма на печы лучыны.
Без ніякія прычэпкі,
Што няма на печы ні шчэпкі.
Найдуць правінку з лучынку,
Найдуць прычэпку за шчэпку.

384. Ой, думай, Ганначка, думаіі,

Завязуц ь цябе за Дунай,
Да між горы крутыя,
Да між людзі ліхія,
 Дзе п’юць гарэлку кружкамі.
Д зе б’юць жонак дручкамі.

385. Болакі на Дунай йдуць,

Куліначка на думах сядзіць.
Д а яна думы думае:
— Як жа й мне ў чужы людзі іціць,
Як жа й мне свёкру наравіць?
Як пачуў-зачуў Іванька:
— He журысь ты, Кулінка:
Есць у мяне тры чалядачкі.
Адна будзе раненька будзіці,
Другая дзелячка рабіці,
Трэцяя свёкру наравіці.

386. — Да не думай, дзевачка, не думай,

Перавязём рэчаньку шчэ й Дунай
Да к той свякрусе-сакатусе,
Д а к тым залвіцам-такавіцам,
Д а к тым дзевяром-яваром.
— Д а дзевяць дзевяроў — красата мая,
Адна залвіца — сухата мая,
А я з залвіцаю не сваруся,
Да са смерцю ў вочы не гляджуся.
Я з дзевярамі пасваруся,
Д а па ваду ідучы — паміруся.

387. — Цяпер жа ты, дзевачка, думай і гадай,

Плысці табе дзве рэчачкі і трэці Дунай.
— А я тыя дзве рэчачкі пяшком перайду,
Бацькавага раскошшайка павек не найду,
Маткінага гуляннійка не забуду,
Дзявоцкага красаваннейка ўсё прыплачу.

388. Ой, не думай, малада дзяціна, не думай,

Аддамо цябе за быстру рэчку, за Дунай.
Ой, будзеш ты пад тым Дунаем стаяці
I будзеш ты сваей мацюнкі ждаці.
— Ой, будзь, мая мацюнка, прыбудзь тут да мяне:
Скланюся табе да белых ножак, да зямлі.
132
Што я табе, мая мамачка, зрабіла,
Што я стала супроць лецечка няміла?
Ці я ў цябе тонкіх красёнцаў не ткала?
Ці я табе белай кашулькі не мыла?
Ці я ў канец нівачкі не зжала?
Ці я мякка пасцелькі не слала?
Ці я цябе роднай мамачкай не звала?
Калі не ткала тонкіх красёнцаў — буду ткаць,
Калі не мыла белай кашулькі — буду мыць,
Калі не зжала ў канец нівачкі — буду жаць,
Калі не слала мякка пасцелькі — буду слаць,
Калі не звала роднай мамачкай — назаву.

Э. — Чаму я табе, родна матулька, няміла,*

Ці я табе бела кашулькі не мыла?
Ці я табе мякка пасцелькі не слала?
Ці я табе ў канец ніўкі не зж ала?
Чаму я табе супроць зімачкі не трэба?
— He я цябе, маё дзіцятка, аддаю,
Аддаюць цябе добрыя людзі, суседзі,
Д а за тваю за ціхую паходку,
Да за тваю за скорую работку,
Што найцішэй за ўсіх дзевачак хадзіла,
Што найскарэй за ўсіх дзевачак рабіла.

I. Субота, нядзелька, як адзін дзянёчак,

Разаслала маладзенькая свой белы ляночак.
Слала, слала, дый гаварыла:
— Чым я табе, мамка, ды не ўнаравіла?
Ці я табе кашулькі бела не мыла?
Ці я табе пасцелькі мякка не слала?
Мыла табе кашульку на сінім моры,
Слала табе пасцельку ў новай каморы.
Мыла табе кашульку на гібкай кладцы,
Слала табе пасцельку, сваёй роднай мамцы.

!. — Кацілася качаннейка ды з гары,

Прыйшлі табе, малада Ганначка, каляды,
Прап’е цябе твой татачка на гады.
Што, малада Ганначка, татачку зрабіла,
Прап’е цябе твой татачка на гады.
 Што стала проць лецейка няміла?
— Mae дзевачкі, сястрыцы, я й сама не знаю,
Што я татачку зрабіла,
Стала проці лецейка няміла.
Hi раз, ні два белу пасцельку сцяліла,
Hi раз, ні два вадзіцы падавала.

393. Сягоння ў нас, да мой татачка, каляды,*

Пашчытаемся з табой, татачка, за гады.
Ці я ў цябе адзін гадочак рабіла,
Што я табе напроць вясёнкі няміла?
Ці я табе, татачка, пасцелькі не слала?
Ці я цябе родным татачкам не звала?
Ці ў цябе для мяне хаткі замала?
Ці ў цябе для мяне хлеба не стала?
Калі хатачка маленькая — прырубі,
Калі не стала для мяне хлеба — прысадзі.
Мяне, маладой, напроць лецечка не губі.

394. Мамачка мая, родная мая,

Нашто ты мяне аддаеш
У чужы край, у чужыя людзі?
У сямеечку невядомую,
На сялібачку незнакомую?
Ці ж я табе работку не рабіла?
Ці ж я табе кросны не паткала?
Ці ж я табе лянок не патрапала?
Ці ж я табе ніўку не абжала?

395. Ой, казаў есь, кляновы лісце,

He будзеш ападаці.
Ой, казаў есь, родны баценьку,
He будзеш аддаваці.
А цяпер даеш і не жалуеш,
Так далека ад сябе,
Работанькі не навучыўшы
I да розуманьку не давёўшы.
Навучаць мяне добрыя людзі.
Табе, баценьку, за жаль будзе,
А мне, маладой, за жарт войдзе.
134
 396. Н яславу, мамачка, зрабіла,
Што моладу замуж пусціла.
Ч ужыя дзеўкі на лаўку,
А я, маладая, ў каморку.
Ч ужыя паненкі — на гулі,
А я, маладая,— да люлі.

397. Ой, мая мама

Мяне рана падняла.
Ой да, ой да, рана падняла.
Красату маю згубіла,
Рана замуж аддала.
Ой да, ой да, рана замуж аддала.

398. А я маю жаль на зязюльку,

Што рана кукавала, 2
А я маю жаль на сваю мамачку,
Я ў яе не гуляла. 2
Hi я піла, ні я гуляла,
Хораша ні схадзіла,
Звіла вяночак з руты зялёнай,
Я ж яго не знасіла.
Толькі я ў ім красавалася,
Покі я вянчалася.
Прыехала дамоў, скінула далоў,
Ручачкі заламала.
Hi я ў вяночку, ні я ў кветачках,
Ані я за дзевачку.
Дзевачкі стаяць, кветачкі дзяржаць,
Яны ж мяне не прымаюць,
Малодкі стаяць, па сынку дзяржаць,
Яны ж мяне паджыдаюць.
У дзевачак ручкі, у дзевачак ручкі
А д кветак сішосенькі,
У малодак вочкі, у малодак вочкі
Слёзачак паўнюсенькі.

399. — Жаль табе, мамулька, мне й горшы,

Што ты мяне аддала, не ўзросшы.
Ці хлеба-солі не стала,
Што ты мяне аддала — я й мала?
135
 Я хлеба-солі здабуду,
Я ў цябе гадочак пабуду.
Я хлеба-солі дастану,
Я ў цябе хоць гадок пагуляю.
— А хлеба-солі даволі,
Я ж цябе аддаю па волі.

400. Ш када табе, мамачка, а мне горш,

J J to аддаеш мяне няўзросшай.
j i ў цябе хлеба-солі не стае,
Нто ты мяне, моладу, аддаеш?
j i табе хлеба-солі прыбудзе,
Як мяне ў цябе не будзе?
j i ж я табе, мамачка, вады не насіла,
JJto ты мяне аддаеш, каб я галасіла?
j i ж я табе, мамачка, пасцелі не слала,
JJto ты мяне аддала, каб я гаравала?

401. — Жалка мне, мая мамачка, на цябе,

Нямножачка я й пагуляла ў цябе,
Невялікую русую косу зрасціла,
Без розуму ў чужыя людзі пусціла.
Я й не ўмею па чужой хаце хадзіці,
Я й не ўмею чужому бацьку гадзіці.
— Угодзіш, маё дзіцятка, угодзіш,
Як у свёкаркі ты каля печы паходзіш,
Свякровачка-залатушачка ў клець па муку,
Ты ж, маладушачка, за вядзерачка і па ваду.
Уся ж ваша работачка у ладу.

402. Мамачка родная, не шкадуеш мяне,

He шкадуеш мяне — выпраўляеш мяне,
Выпраўляеш мяне ў чужыя людзі.
Па чужьіх парогах я хадзіці не ўмею,
Чужой мамцы гадзіці не ўмею.
Як пайду я ціха — скажуць негадзяй,
Як пайду я быстра — скажуць прахаджай.

403. Ой, жаль жа мне, мая мамачка, на цябе,

Што не вырасла русая каса ў мяне.
136
 Што ты мяне, маладую, замуж аддала,
Я ж не здалею цяжка дзела рабіці,
Я ж не ўмею чужому бацьку гадзіці,
Я за ложачку, ён за пужачку — мяне біць.
Я за талерку, ён за гарэлку — да яе піць.
— He гневайся ж ты, мая нявехна, на мяне,
Бо ё ж каму сварыціся на цябе,
А некаму ўступіціся за цябе.

404. Х адзіла Ганначка па полі,

Савіла вяночак з гуголі.
Савіўшы вянок, пакаціла,
Пакаціўшы вянок, плакала.
Прыляцела кукуля, стала кукаваць,
Стала ў Ганначкі праўды пытаць:
— Скажы, Ганначка, праўду мне,
На каго, малада, жаль маеш?
— А я жаль маю на мамку,
Што далёка замуж аддае,
У госці хадзіць не вяліць.
А я ў свёкаркі тыдня не была,
Як мне мамачка лісты шле:
— Прыйдзі, маё дзіцятка, ў госці ка мне.
Стала мая сямейка скучна без цябе,
Сталі парогі высокі, стала вадзіца далёка.
— Хоць я, мамачка, на час прыду,
Я тваёй сямейкі не развесялю,
Я тваіх парогаў не ўніжу,
Я тваёй вадзіцы не ўбліжу.

405. Ой, на рэчцы, на рацэ кладкі дзве,

М аладая Ганначка вянкі ўе,
А павіўшы вяночкі, лягла спаць,
Прыляцела зязюлька, стала кукаваць:
— Да ці ты, Ганначка, заснула,
Што сівае зязюлькі не чула?
— Ой, сіва зязюлька, я не сплю,
Ды з жалю галовачкі не падыму.
— На каго ж ты, Ганначка, жалішся,
На каго ж ты, маладзенька, жаль маеш?
— Ой, жалюся, жалюся я на ўвесь род,
На родную мамачКу наўпярод, 2
 Што не дала пагуляць яшчэ з год.
Д а ўсё ж маё падвор’е схмурнела,
Д а ўся ж мая сямейка здрабнела,
Д а рамонам сцежачкі зараслі,
Д а ўжо ка мне таварышкі не пайшлі.

406. Кукавала зязюлька раненька на зары,

Заплакала малоданька ў новай каморы.
— Нашто мяне выдаеце, маманька і тату,
Хто ж вам будзе весяліці ў святліцы хату?
Ой, бывайце шчаслівенькі, мае родны сёстры,
Хто ж вам будзе ў хацінцьі парадачкі весці?
Нашто мяне выдаеце, мае родны браце,
Ці я так вам надаела ды ў роднай хаце?

407. К укавала зязюлька ў садочку,

Прылажыўшы галовачку к лісточку:
— Ц ія табе, салавейка, дадзела,
Што ў тваім садочку пасядзела?
Ці я тваё галлё зламала?
Ці я тваё яблычка склявала?
Ды вісіць галлё цэлае,
I вісіць яблычка спелае.
Ды сядзела Верачка ў таткі за сталом:
— Ц ія табе, татачка, дадзела,
Што за тваім столікам пасядзела?
Ці я тваё віно папіла?
Ці я твае піражкі паела?
Да стаіць віно ў збанках,
Да ляжаць піражкі ў бумажках.

408. Кукавала зязюля верх неба:

— Ц ія табе, мамка, не трэба?
Кукавала зязюля верх грушы:
— Ц ія табе, мамка, не да душы?
Кукувала зязюля верх дуба:
— Ц ія табе, мамка, нялюба?
Ці я табе пасцельку не слала,
Крутога ўзгалоўя не клала?
Слала пасцелю мяккенька,
Клала ўзгалоўе круценька,
138
 Ірвала траву-лебяду.
Калі мая лебяда павянець,
Тады мяне мамка ўспамянець.
Павяла лебяда за ’дзін дзень,
Памінаець мамка ўсякі дзень .

409. Закукавала шэра зязюлька ў садочку,

Заплакала наша Манечка ў вяночку.
Да й прыбралі яе, дзевачку, ў вяночак,
Пасадзілі з чужымі людзьмі ў радочак
I сказалі, што ўжо паследні дзянёчак.
Пала яна свайму татачку на ножкі:
— Прашу цябе, мой ты татачка, не аддай,
Хоць яшчэ гэты гадочак патрымай.
— Як жа мне, маё дзіцятка, не аддаць,
Наехала повен двор сватоў цябе ўзяць.
Пала яна сваёй мамачцы на ножкі:
— Прашу цябе, мая мамачка, не аддай.
— Як жа маю, маё дзіцятка, не аддаць,
Наехала повен двор сватоў цябе ўзяць.
— А што ж я вам, мая мамачка, зрабіла,
Што я стала гэты гадочак няміла.

410. Кукавала зязюлька ў садочку,

Прылажыўшы галоўку, ой, к лісточку.
Тудым ляцеў салавейка, мінае,
Да й зязюльку з ігрушкі, ой, зганяе.
— Ц ія табе, салавейка, не з душы,
Што ты мяне зганяеш з ігрушы?
Ці я табе гняздзечка не звіла?
Ці я табе яечка, ой, не знясла?
Звіла табе гняздзечка цёпленьке,
Знесла табе яечка, ой, рабеньке.
Заплакала Валечка ў святліцы,
Прылажыўшы галоўку, ой, к скамейцы.
Тудою ішоў бацюхна, мінае,
Да дзевачку з святліцы, ой, выганяе.
— Ц ія табе, бацюхна, не з душы,
Што ты мяне рад аддаеш ані ўзросшы?
Ці я табе пасцелькі не слала?
Ці я табе кашулькі, ой, не мыла?
Слала табе пасцельку мяккенькую,
Мыла табе кашульку, ой, чысценькую.
139
 411. — Татачка мой родненькі,
Нашто мяне замуж аддаеш?
Чым я табе убрыдала —
Ці мне хатачка мала.
Ці мне хлеба не стала?
Калі хатачка мала —
Прырабі, мой татачка.
Калі хлеба не стала —
Прыкупі, мой татачка.
Ты даеш, да й не ведаеш.
Я кая мая доля.
— Я даю, што ў хляве маю,
А долечкі не згадаю.

412. Мамачка мая родная,

Ці я табе, мамачка, дзела не рабіла,
Што ты мяне, мамачка, навек утапіла. 2
H i роду, ні плоду, як камень у воду. 2
Як камень у воду, вада страсянецца.
Як к свёкру на двор, душа захлынецца.

413. Кукавала зязю ля ў садочку,

Прыклаўшы галоўку к лісточку:
— Чым я табе, салавейка, дадзела,
Што я ў тваім садочку сядзела?
Ці я твае ягадкі паела?
Ці я тваю вадзіцу папіла?
Сядзяць твае ягадкі на кусту,
Стаіць твая вадзіца на лісту.
Плакала дзевачка ў святліцы,
Прысланіўшы галоўку к скам'іцы:
— Чым я табе, мамачка, дадзела?
Што я ў тваёй святліцы сядзела?
Ці я табе кашульку не мыла?
Ці я табе пасцельку не слала?
Мыла табе кашульку беленька,
Слала табе пасцельку мяккенька.
Мыла табе кашульку на моры,
Слала табе пасцельку ў каморы.

414. Засвісталі два салавейкі на вакне,

Д а й закракала шэрая вутка на моры,
Заплакала маладая дзевачка ў каморы,
140
Пакланілася й свайму татачку й у ногі:
— Ох, жаль жа мне, мой жа татачка, на цябе,
He так на цябе, мой жа родненькі, на твой род,
Чаму не дзярж аў мяне, маладой, яшчэ з год.
Я ж бы тваё ўсё падвор’ейка красіла,
Я ж бы свой руцмяны вянок усё знасіла.
— 3 богам, з богам, маё дзіцятка, ад мяне,
Да ёсць у мяне меншае дзіця за цябе.
Яно ж твой руцмяны вянок данося,
Да яно ж маё ўсё падвор’ейка закрася.

415. Ой, жаль мне, жаль, мая мамачка, на цябе

He так на цябе, як на твой род,
Д а не дала пагуляць яшчэ з год.
Да ў лузе каліна з расою,
Да не доля пагуляць з касою.
Да ў лузе каліна з дубцамі,
Да не доля пагуляць з хлапцамі.
Д а ў лузе каліна з кветкамі,
Да не доля пагуляць з дзеўкамі.

416. — Жаль-перажаль, мой татулечка, на цябе

Што ты аддаеш гэты гадочак ад сябе.
Няхай бы я год і два пабыла,
Хай бы я руцвяны вянок завіла,
Няхай бы я руцвяны вянок насіла,
Няхай бы я татулечку дварок красіла.
— А не бядуй, мая дачушка, па гэтым,
А даносіць руцвяны вянок сястрыца,
А пакрасіць татульку дварок сонейка.

417. Папытаюся, мой татачка, я ў цябе,

Скажы, скажы, мой татачка, праўду мне,
Ці пагуляць яшчэ дзянёчак мне ў цябе?
Я ж у цябе не гадок, не два рабіла.
Ці я ж бы цябе гэтым дзянёчкам згубіла?

418. Жалкаваначка Рыпіна,*

Жалкавалася на свой род:
He далі пагуляць яшчэ год.
 Русыя косы паплятаць,
Белага ліца памываць.
Русая каса — уся краса.
Белае ліцо — уся хвала,
Нашай Рыпіне — уся пара.

419. Жалуйся, дзевачка, на свой род,

Што не дзярж аў цябе яшчэ з год.
Хоць не з год, хаця б лецечка —
ЬІаўчылась бы ты дзелачку.
Хоць не лецечка, хаця б зімачку —
Сабрала б ты сабе сілачку
На свякрову нівачку.

420. — Чаго ў цябе, дзевачка, не жаласлівы род,

Чаго ж цябе не прадзяржалі хаця яшчэ з год?
— Рада мяне радзіначка падзяржаць,
Ды не хоча родны татка гадаваць,
З а сваёй худобай упраўляць.

421. Як табе, перапёлачка, па гарох лятаць,*

Што ў цябе крыллейка карацюсенька,
Што ў цябе пер’ейка бялюсенька?
— Я й на гару, я й на гару лётма лячу,
Я й з гары, я й з гары котма качу.
— Як табе, Танечка, свякроўцы гадзіць,
Што ў цябе ручанькі бялюсенькі,
Што ў цябе пальчыкі карацюсенькі?
— Я ж сабе, молада, ліха не буду,
Я ж сабе, молада, дабра дабуду.
А ўстану раненька-ранюсенька,
Вымыю бяленька-бялюсенька.
Падмяту чысценька-чысцюсенька.
Я ж сабе, молада, ліха не буду,
Я ж сабе. молада, дабра дабуду.

422. — Як табе, цяцерка, па бору лятаці,

У цябе, цяцерка, ножкі кароткі?
— Буду лятаці, буду ўладжываці;
Я з гары скокам, а на гару ўзлётам.
142
 — Як табе, Гануська, у чужой мамкі жыць,
Як табе ўладж ы вауі?
— Буду жыць, буду жыць, буду ўладжываці,
Пасцялю пасцельку мякчэй сваёй,
Палажу ўзгалоўя круцей свайго.

423. Перапёлка, карнаты ногі.

Як ёй хадзіці па пажарніцы?
У нашай Галенкі розум пустэнькі.
Як ёй гадзіці чужому баценьку?
— He што рабіці, буду гадзіці,
Буду часценька ваду насіці,
Буду бяленька сям’іцу вадзіці.

424. — Як табе, цяцерка, па пажар’ю скакаць,

А ў цябе, цяцерка, ножкі караценькі?
— А я пень пераскачу, калоду пералячу,
Я сваім ножанькам наравіць буду.
— Як табе, Таццянка, свякрові наравіць?
— Раненька ўстану, позненька ляжу,
Тым я свякрові наравіць буду.

425. — Як будзеш, зязюля, із бору ляцеці?

Із бору ляпеці.*
— Так буду ляцеці, як буду ўмеці.
Пад гару падыду, із гары паляту.
— Як будзеш, Валечка, свякроўцы гадзіці?
— Пазненька лягу, раненька ўстану.
Раненька ўстану, па вадзіцу пайду.
Прынясу вадзіцы, ціхенька пастаўлю.
А выйду на вулку, сільненька заплачу.
Ці не пачуе мая там матуля.
А як пачуе, дык і пашкадуе:
— Чудныя людзі, што дня не ждалі.
Маё дзіцятка па ваду паслалі.

426. — А ці будзець пагодачка на дварэ,

А ці ўгодзіш, наша Танечка, свякроўцы?
* Д р у г а я частка кожнага радка паўтараецца.
— А угадж у, мае жоначкі, угаджу,
Як ля печы з палойнічкам пахаджу.
А я сваёй свякроўцы ўгаджу.
— А ці будзець пагодачка на дварэ,
А ці ўгодзіш, наша Танечка, свёкарку?
— А угадж у, мае мужчынкі, угадж у,
А як па таку з малацілачкаю пахаджу.
А я свайму свёкарку ўгаджу.

427. Як пайду я ўдоль па вуліцы

Два двары мінуючы,
А ў трэцім паслухаю,
А што людзі гавораць,
Майго татачку хваляць,
А свёкарку ганяць.
— Злы я людзі, чаму ж вы мне не казалі,
Як мяне заручалі,
А цяпер мне сказалі,
Як вяселле згулялі.
Цяпер мне не гаварыце,
Майго сэрца не рвіце,
Маё сэрца ўзарвана,
М ая галованька ўстурбавана.

428. Як пайду па вуліцы,

Д ва двары мінуючы,
А на трэцім дварочку
Я стану, паслухаю,
А што людзі судзяць,
Суседзі гавораць.
А што людзі судзяць —
Майго свёкра гудзяць, 2
Свякрову не хваляць.
— Ах вы, людзі, людзі,
Добрыя суседзі,
Што вы не казалі,
Як мяне не вянчалі?
А цяпер няхай так будзець,
Як бог судзіць.

429. Мы паедзем, Лідачка, у чужыя людзі,

А хто ж цябе, Лідачка, а жалець будзе?
Папала ў дзевяры — цыганы,
Мяняюць коні без цаны,
 ГГюць гарэлку без меры,
А б’юць жонак без веры.
Папала ў залоўкі — калатоўкі.
Будзь хітра, разумна, Лідачка,
Бо яны твае замочкі паадмыкаюць,
Яны твае трубачкі паўразаюць.

430. — Паедзеш, дзевачка,

У чужыя людзі,**
Будзь жа ты, дзевачка,
Вумна-разумна,
Каб цябе суседзі
He асмяялі,
Каб цябе залвіцы
He абгаварылі,
Каб цябе дзевяры
He ашукалі.
— Абгавораць залвіцы —
Ім тое будзе,
Ашукаюць дзевяры —
Няслава будзе,
Усе суседкі
Маюць свае дзеткі.
Дзеткі маюць,
Па іх жа знаюць.
— Сядзеш ты есці —
Будуць глядзеці,
З ’ясі ты многа —
Скажуць, карова,
З ’ясі ты мала —
Скажуць, не здарова.
Умыешся бела —
Скажуць, хвастліва,
He умыешся бела —
Скажуць, ляніва.

431. Будзь ты, Манечка, вумна-разумна,

Каб цябе свякроўка ні ў чом не ашукала.
Каб твае кудзелькі да не падскубала,
Каб тваіх клубочкаў да не адвівала,
Будзь вумная да разумная.
1C. Зак. 298
145
 432. I лятала пава па полю,*
Спушчала крылле дадолу:
— Сучыся, пер’е, сучыся,
Вучыся, Танечка, вучыся,
Як каля печы хадзіці,
Як чужой мамцы гадзіці.
Чужая мамка — не свая,
Выдзерыць вочкі, як сава.
Чужая мамка — лятушка,
Выдзерыць вочы, як птушка.

433. — Сучыся, ясна свечачка, сучыся,*

Вучыся, наша Насценька, вучыся,
Як табе па новых хатках хадзіць,
Як табе свякровачцы гадзіць.
— Угаджу, мае цётачкі, угадж у,
З а свякроўку я ля печачкі пастаю,
З а свёкарку суды вадзіцы прынясу,
З а дзеверку бела кашулю вымыю,
З а заловачку хатку, сенькі падмяту,
А Іваньку мякка пасцельку пасцялю.

434. — Сучыся, пер’е, сучыся,

Вучыся, дзевачка, вучыся,
Як па новых сенях хадзіць,
Як сваёй свякроўцы гадзіць.
— Гаджу я, гаджу — не ўгадж у:
Сцялю пасцельку — не ляжа,
Пытаю работкі — не кажа,
Бяру хатку месці — не дае,
Падаю вадзіцы — не бярэ.
Яна ж мяне дзіцяткам не заве.
Божа мой мілы, цяжка мне,
Ніхто мяне дзіцяткам не заве.

435. Л ятаў галубец па сталу,*

Памачыў крылышкі у піўцо.
— Сушыся, галубец, сушыся.
Вучысь, наша Леначка, вучыся,
Як свайму свякратку ўгадзіць.
* К ожны радок, акр ам я апошняга, паўтараецца.

146
 — Я свайму свякратку ўгадж у,
3 мятлой па двару пахаджу.
Л ятаў галубец па сталу,
Памачыў крылышкі у піўцо.
— Сушыся, галубец, сушыся,
Вучысь, наша Леначка, вучыся,
Як сваёй свякроўцы ўгадзіць.
— Я сваей свякроўцы ўгадж у,
К аля печы з віламі пахаджу.
Л ятаў галубец па сталу,
Памачыў крылышкі у піўцо.
— Сушыся, галубец, сушыся,
Вучысь, наша Леначка, вучыся,
Як свайму мужаньку ўгадзіць.
— Я свайму мужаньку ўгаджу,
Пасцелю мяккенька пасцялю,
Галоўку к яму прылажу,
Крэпенька яго абніму,
Сладзенька яго пацалую.

436. — А х ці мне, божа мой, горкая доля мая,

Што у мяые, маладой, дзевяроў мыога.
— А будзь жа ты сама, дзеванька, хараша,
Будуць дзевяры, як родныя браты,
Будзець табе свякроўка, як родная матка,
Будуць табе залоўкі, як родныя сястрыцы,
Будзець табе свякратка, як родны татка.
— У гаджу свякратку, угаджу, з снапамі на таку пахаджу.
У гаджу свякроўцы, угадж у, з вілкамі каля печы пахаджу.
Угаджу дзевярам, угаджу, манішкі-рубашкі пагладжу.
У гаджу залоўкам, угаджу, русу косу зачашу,
Русу косу зачашу, шаўкову ленту ўпляту.

437. — Ты ведала, наша Насцечка, пракрасна, 2

Папалася ў вялікае няшчасце. 2
У дзевяр’ё, як у звяр ’ё, 2
А залоўкі вялікія чачокі. 2
— Ой, угаджу, мае дзевачкі, угадж у:
Я дзевяру белую кашулю пашыю, 2
Я свякроўцы вады, дроўцаў прынясу, 2
Я свёкарку мякка пасцельку пасцялю, 2
Я залоўкам русыя косы папляту. 2
Ой, угаджу, мае дзевачкі, угаджу.
147
 438. — Бывай, бывай, мая мамачка здарова, 2
Прыйшла па мяне з Украіначкі дарога.
Ці будзеш па мне, мая мамачка, тужыці,
Што аддаеш на цэлы век служыці?
Ці будзеш па мне, мая мамачка, бедаваць,
Што аддаеш на цэлы век гараваць?
— Ой, буду, буду, маё дзіцятка, тужыці,
Што аддаю на цэлы век служыці.
Ой, буду, буду, маё дзіцятка, бедаваць,
Што аддаю на цэлы век гараваць.
Ой, пайду я ў роднае поле жыта жаць,
Займу постаць шырокую не з кім гнаць,
П агляджу па ўсе бакі, кіну жаць,
Нідзе майго дзіцятка не відаць.

439. — Ай, аставайся, мая мамулька, здарова,*

А мне падпала далёкая дарога.
А ці будзеш, мая мамулька, тужыці,
Як я буду чужое мамке служыці?
А ці будзеш, мая мамулька, бедаваці,
Як я буду ў чужое мамкі гараваці?
— А не буду, мая дачушка, не буду,
Пераначую цёмную ночку — забуду.
Тады цябе, маё дзіцятка, успамяну,
Як памарожу белыя ручкі на ляду.
Пранічкам махну, цяжэнька ўздыхну, божа ж мой,
Гадавала сабе дзіцятка не гадок,
А прагуляла сваё дзіцятка за дзянёк,
З а адзін дзянёчак, за салодзенькі мядочак,
За адну нядзельку, за горкую гарэлку.

440. — Аставайся, мая матулька, здарова,

Прыйшла мне з Украіны дарога.
Гдзе мы з табой, мая матулька, сойдземся?
— Да сойдземся, маё дзіцятка, сойдземся
Д а цёмнаю вячэрняю зарою,
Да сойдуцца нашы галасочкі з табою.
— Ці будзеш, мая матулька, тужыць,
Як я буду чужому татку служыць.
Ці будзеш, мая матулька, бедаваць,
Як я буду ў чужога таткі гараваць.
— Да не буду, маё дзіцятка, не буду,
148
 У панядзелак ранюсенька забуду.
— Д а ўспомніш, мая родная матулька,
Як пойдзеш на ціхі Дунай хусты праць,
Як застынуць белыя ручкі на ляду,
Тады ўспомніш, мая матуля, мяне маладу.

441. — Бывай, бывай, мая мамачка, здарова,*

Д а не плач, не плач, мая мамачка, ты па мне.
— Дый не буду, мая дачушка, не буду.
Н у як засну, тады забудуся,
А як прачнуся, горкімі слязьмі ўмыюся.
Ды як гляну да ў вакеначка, ды ўжо дзень,
Д а і выйду я за вароцечкі, гляну, толькі след.
Д а й на тым слядку пацярушка трушона,
Да й тудой, тудой маё дзіцятка звязёна.
— Д а й садзіцеся, мае сыночкі, на коні,
Д а й даганяйце сваю сястрычку ў полі.
Да й не дзелайце паўдарожачкі разбою,
Разбярыцеся й па харошаму разбору.
Да й скажуць, што й разумнага татачкі,
Да й скажуць, што й разумнае мамачкі.

442. Да бывай, бывай, мая мамачка, здарова,

Прыйшла да мяне з Украіначкі дарога.
Ці будзеш па мне, мая мамачка, бедаваць,
Аддасі мяне на цэлы век гараваць.
Прыйдзецца мне, маладзенькай,
Чужую цётку мамачкай называць.
Ой, цяжка, цяжка будзе мне прывыкаць,
Трэба ж мне будзе ўсей сямейцы патураць,
Выправяць мяне па новых сенцах пахадзіць,
Чы буду я ўмець свайму мужу ўгадзіць.

443. Ой, бывай, бывай, мамачка, здарова,

Прыйшла па мяне здалёку дарога.
А ці будзеш па мне, мамачка, бедаваць,
Што я паеду ў чужыя людзі гараваць?
А ці будзеш па мяне, мамачка, тужыць,
 Што я паеду на цэлы свой век служыць?
Можа дзе буду па цёмным лесе хадзіць,
Можа дзе буду дробных пташак будзіць.
— Ой вы, дробныя пташкі-стрынаткі,
Пакажыце дарожачку да маткі.
Ой, вы, дробныя пташачкі-сініцы,
Пакажыце дарожку да сястрыцы.
Ой, вы, дробныя пташкі-салаўі,
Пакажыце дарожачку да радні.

444. Ды бывай, мая матулька, здарова,

Выпала з Украіны дарога.
Ды ці будзеш, мая матулька, бедаваць,
Як я буду на Украіне гараваць?
Дый ці будзеш, мая матулька, тужыці,
Як я буду на Украіне служыці?
Дзевачкі пойдуць, сястрыцы пойдуць жыта жаць,
Я ж буду, маладзенькая, дзіця калыхаць.
Дзевачкі пойдуць, сястрыцы пойдуць гуляці,
А я, маладзюсенька, дзіця люляці.
Дзевачкі пойдуць, сястрыцы пойдуць
У зялёны сад вянкі віць,
Я ж, маладзенька, за калысачкай слёзкі ліць.

445. — Бывай, бывай, мая матулька, здарова,

Падпала мне на Украіначку дарога.
А я ж буду на Украіначцы служыці,
Ой, ці будзеш па мне, матулька, тужыць?
— Ой, буду, маё дзіцятка, буду,
Як засну, тады на цябе забуду.
Як прачнуся, тады слёзкамі зальюся.
— He плач, не плач, мая мамачка, ты па мне,
Ой, я буду недалёчанька ад цябе.
Цераз поле, цераз шырокае — сцежачка,
Цераз мора, цераз сіняе — кладачка,
А ты будзеш на сінім моры плацце праць,
А я буду ў чыстым полі жыта жаць.
А як сыйдуцца нашы галасы з табой,
He будзем, мамулька, разлучаны з табой.
150 г
— Бывай, бывай, мая мамачка, здарова,
Падпала мне на Украіначку дарога.
Ці будзеш ты па мне, мамачка, тужыці,
Я к я пайду на Украіначку служыці?
— Я ж не буду, маё дзіцятка, не буду,
Я ж на цябе за адно ранейка забуду.
Я, здаецца, маё дзіцятка, не плачу,
З а слёзкамі божага свету не бачу.
Я ж не буду, маё дзіцятка, не буду,
Я ж на цябе за адно ранейка забуду.
Я ж, здаецца, маё дзіцятка, не журусь,
Выйду на вулку, я ад ветрыку валюсь.
— Добра было, мая мамачка, да гарэлачку піць,
Ці добра будзе, мая родная, ды адной малаціць.
Цапочкам гоп-гоп, слёзачкі як боб:
— Дзе ж маё дзіцятачка?

447. — Бывай, бывай, мая мамачка, здарова,

Па мяне прыйшла з Украіначкі дарога.
Пакінь, пакінь, мамачка, бедаваць,
Я паеду на ўвесь век гараваць.
Пакінь, мая родненька, тужыці,
Я паеду на цэлы век служыць.
А хто ж мяне на чужой старане прыхіне,
А хто ж мяне сваёй назаве?
Як пачуў малады малойчык:
— He плач, мая мілая, не плач,
Я ж цябе прыхіну,
Сваёй родненькай назаву.

448. Бывай здарова, мацюнька мая,

Калі я табе няміла, 2
Калі я табо, маладзенькая,
Hi ў чом не ўгадзіла:
Hi ў паходаньцы, ні ў работаньцы,
Hi ў ціхай размованьцы.
Як ты пойдзеш, мая мацюнька,
Дзе я ў лета хадзіла,
Спамянеш, мая мацюнька,
 Што я верна рабіла.
А як ты пойдзеш, мацюнька мая,
Маімі сцяжынкамі,
Успамянеш мяне, мацюнька мая,
Дробнымі слёзанькамі.

449. Бывай, бывай, мая мамачка, здарова,

А каб была хатачка вясёла,
Мне ж выпала дарожанька даўгая,
Цераз бор чужы, к свякратку на двор.
Я ж буду к табе, мая мамачка, прыязджаць,
Я ж буду цябе навяшчаць,
3 табой верненька буду гаварыць.

450. Ужо табе бацька заплаты:

I ложачка, і талерачка,
Яшчэ і хлеба буханачка,
Драбочак солі
Ды бывайце здаровы.

451. М ая мамачка, заставайся здарова,

Жыві багата,
He забывайся на мяне маладую,
Калі буду жабраваці,
Варотцы адчыняй,
Хоць па кусочку хлеба давай.

452. Пасадзілі явара ў добры час на пагодзе,

А ні ад сонца не вянець,
Толькі ад ветру буяець.
Пасадзілі Ксенечку ў добры час за сталом,
Hi галоўкі не склоніць,
Hi слёзкі не роніць.
— Ксенечка маладая,
Падымі чорны броўкі,
П аглядзі на матульку,
152
 Як твая матулька плачаць,
Як зязюлька кукуець,
Як салавейка шчабечаць.

453. М аладая Марыська

Села сабе за столікам,
Папускала коскі,
Параняла слёзкі,
Задавала жаласці
Сваёй роднай матачцы:
— Матачка мая родная,
Сягоння мяне даеш,
Заўтра ўспамянеш.
Увойдзеш у рыдзельку,
Рыдзелька не мяцёна,
Сямейка невясёла.

454. А ці чуеш, наша Валечка, ці чуеш,

Як па табе родная мамка бядуець.
Па сенях ходзіць, ручкі ломіць па табе,
А ты сядзіш і не глядзіш на яе.
Ці лепей табе ля мілага сядзець,
Нячымся табе на родную мамку глядзець?
Яна ж цябе маленькую расціла,
Напроціў ночкі ў чужыя людзі пусціла.

455. Д а агляніся, наша Леначка, на сябе,*

Да як жа плачаць родная мамка па тебе.
Ц яжка ж ёй было вас, маленькіх, гадаваць,
Д а яшчэ цяжэй у чужыя людзі аддаваць.
Асталася твая мамачка ўдоўка,
Д а была яе ў заботах галоўка.
Яна па полю, як пташачка лятала,
Сваім дзетачкам долю-шчасцейка шукала.

456. Агляніся, дзевачка,

Як па табе мамка плача,
З а плячыма стоячы,
На тваю касу гледзячы.
— Коска мая да русенькая,
153
 Д зіця маё маладзенькае,
Ты ж у мяне красавалася,
Да нікога не баялася.
Застанешся ў свякроўкі,
Слёзкамі вымывацьмешся,
Будзе падпаветачка хаткаю,
А суседачка маткаю.

457. Паслухай, галубка, *

Як голуб гуркуець,
Як голуб гуркуець,
На галубнічку седзя,
На галубнічку седзя,
На галубку гледзя.
Паслухай, Валенька,
Як твая мамка плачаць,
Як твая мамка плачаць,
З а столікам седзя,
З а столікам седзя,
На дочаньку гледзя.

458. М аладая дзевачка,

П аглядзі сюды-туды 2
Ды на сваю мамачку.
Т вая мамачка плача,
Як зязюлька кукуе, 2
3 садочка вылятаючы,
Так твая мамачка плача,
Цябе выпраўляючы.

А ў гародзе мая рутачка пад тынком,

Цяклі слёзачкі з маей мамачкі ручайком.
А ў гародзе мая рутачка градою,
Цяклі слёзачкі з маей мамачкі ракою.

460. Даўно ўжо ў садзе засохла вішня,

Млода Ніначка з дзевачак выйшла
I сёння многа людзей сабрала.
Людзей сабрала, ля столу стала,
Л я столу стала, як рута звяла,
 З а сталом села, як мак збялела,
Як мак збялела, на маць глядзела.
Мамачка ходзіць, ручачкі ломіць:
— Ай, божа мілы, не то я зрабіла,
Млоду дачушку ў людзі пусціла.
У людзі пусціла, не завясціла,
Каб добра людзям яна гадзіла.

461. Сядзіць Марыля за сталом,

Цякуць слёзачкі ручаём. *
Сястрыца яе ля яе,
Цякуць слёзачкі ў яе.
Д а на іх мамачка пазірае,
Як боб слёзачкі раняе:
— Да, дзіцятка маё, мілае,
Я ж цябе расціла-гадавала,
Гэткай жаласці не знала,
А цяпер жа цябе аддаю,
3 жалю ручак не ўзніму,
З а слязьмі сцежачкі не бачу,
Я ж цябе, дзіцятка, утрачу.

462. Да сядзіць Марыська за сталом,

Д а цякуць слёзкі ручаём.
Д а яе войчэнька ўймае,
Хустачкаю слёзанькі ўцірае.
— Ці ўваймай, войчанька, не ўваймай,
Хусткаю слёзанькаў не ўватрэш.
— Я цябе, дзіцятка, гадаваў,
Я тваіх слёзанькаў не відаў.
Я цябе, дзіцятка, аддаю,
Я табе слёзак не ўвайму.

463. Да сядзіць дзевачка за сталом,

Да льюцца слёзачкі ручаём.
Д а на яе матухна й пазірае,
Рукавом слёзачкі ўцірае:
— He плач, дзіцятка, у мяне,
Яшчэ наплачашся без мяне.

* Кож ны радок, акр амя першага і пятага, паўтараецца.

155
 Як ты ж у мяне й сядзела,
Усё маё падвор’е звінела.
Як ты ад мяне й адышла,
Усё маё падвор’е заціхла.

464. А ходзіць Аўгінька па хатачцы,*

Сама сабе, сама сабе прыгаварваіць:
— Тады маё сердзечка радавалася,
Як мая дачушка гадавалася.
Цяпер маё сердзечка ва мне млеець,
Як мая дачушка ад мяне едзець.
Цяпер маё сердзечка улякаецца,
Як мая дачушка разлучаецца.

465. А плавала шэра вутачка па рацэ.

А плывець, плывець шэра вутачка, панырнець,
А плакала родная мамка па дачцэ.
I плачаць, плачаць родная мамка, уздыхнець:
— А калі ж ты, мая дачушка, бывала,
Дак тады ж я цяжкай работкі не знала,
А як пайду я, старэнькая, па ваду,
А змёрзнуць мае ручачкі на ляду,
Тады я сваю дачушачку спамяну.

466. Плавала вутачка па рацэ, *

Плакала мамачка па дачцэ.
Плаваець, плаваець ды нырнець,
Ой, плачаць, плачаць ды ўздыхнець:
— Дачушка мая мілая,
Работка твая сціпная,
Гадавала цябе не гадок,
Прагуляла цябе за дзянёк.
Калыхала цябе не ночку,
Прагуляла цябе ў вяночку.

467. Плавала вутанька па рацэ,*

Плакала Матронка па дачцэ:
— Дачушка мая нежная,
Ты ж у мяне на палатках лежвала,
Як сталі людзі пытаці,
 Сталі мае палаці гуляці
I пухавыя падушкі,
I бялёвыя дзяружкі.

468. К укавала зязюля на страсе,

Плакала мамачка па дачцэ:
— А дачушка ж мая мілая,
Я ж цябе радзіла, гадавала,
А д цябе спасіба не брала.
— Прыедзь, прыедзь, мамачка, ў госці,
Набярэш спасіба ў прыгоршчы,
А будзе дзякаваць уся сям'я.
He так уся сям’я, як твой зяць,
He забудзь, мамачка, мяшка ўзяць.

469. У полі схілілась голле,

Ніхто мяне не жалуе, як мамачка мая.
Татка замуж аддае, мамка жалуе:
— Няхай 'мая дзетка да й пагуляе,
Няхай яе русая каса да па плечках мае.
Няхай яе русая каса па калена,
Што б яе галовачка не балела.

470. Чыя гэта мамачка

У канцы стала стаіць?
У канцы стала стаіць,
На сваё дзіця глядзіць:
— Была ў мяне дачушка,
Дарагое дзіцятка.
Яна позненька ляжа,
Яна раненька ўстане.
Сені-хату падмяце,
Мне вадзіцы прынясе.
Мне вадзіцы прынясе,
Мне кароўкі напасе.

471. Верціна мамачка

Па падвор’і ходзіць 2
Д а ўсё ручкі ломіць:
— Хто па маім падвор'і
157
 Да хадзіць будзе^
А хто маё падвор’е
Да красіць будзе?
— Закрасіць падвор’е
Зялёна травіца,
Унізіць парогі
Меншая сястрыца. 2
А развесяліць сямейку
Д а большы брацетка.

472. Нінчына матачка па двару ходзіць,

Па двару ходзіць, ручачкі ломіць.
Ручачкі ломіць, слёзачкі роніць:
— Алёшка мілы, што мы зрабілі,
Мілае дзіця ў людзі пусцілі?
Алёшка мілы, што гэта будзець,
Мілай дачушкі ў нас не будзець.

473. Да чьія ж там лілея

Сярод столу расцвіла?
Д а чыя ж то мамухна
Па сенях ходзя самлела?
Каценькіна лілея
Сярод столу расцвіла,
Каценькіна мамухна
Па сенях ходзя самлела.
— Вазьмі, сястрычка, гэту лілею,
Пускай мамухна не млее.

474. Па дарожцы бела пташачка ляцела, 2

Глядзі, Манечка, твая матуля самлела. 2
Як не будзець па ёй матулечка млеці,
Калі не будзе каму матулю глядзеці.

475. Знаць, Манечка, цябе татка жалеець,

Ходзіць жа ён па хатачках, аж млеець.
Позненька ляжаць, раненька ўстанець, заплачыць,
А дзе ж ён сваё дзіцятка забачыць?
158
476. Будзеш ведаць, мая мамка, дачку аддаўшы,
Дачку аддаўшы, нявестку ўзяўшы.
Стукнеш вядзерцам, вады не будзе,
Тады табе, мая мамка, жаль дачкі будзе.
Будзе табе ўжо, мамка, прастора ў хаце.
Будзе маё месцечка за сталом гуляці,
Будзе мой кусочак за сталом ляжаці,
Будзе ж мая ложка на стале брасчаці,
Тады табе, мая мамка, будзе жаль дзіцяці.

477. П аглядзіся, матанька, да мяне аддаўшы,

Д а нявестку ўзяўшы.
Да ўстанеш раненька, да няма каго будзіці,
Возьмеш вядзёрка, няма вадзіцы.
Ты ж будзеш думаць, што валы пагнала,
Д а твае валы стаяць у хляве,
Д а тваё дзіця ў чужой старане.
Пастушкі ідуць, ты будзеш пытаці.
Яны табе, мая матанька, не будуць казаці.
Да волікі прыйдуць, да мяне не будзе,
Д а табе, мая матанька, горшы жаль будзе.

478. Пазнаеш, маці, дачку аддаўшы,

Стукнеш вядром, вады не мае,
Да будзеш уставаці рана па вадзіцу,
Д а будзеш ты будзіці ўсю сваю сямейку.
Да будзеш будзіці, да не адзавецца,
Спамянеш дачушку, слязьмі абальешся.

479. Пазнаеш, маманька,

Як мяне аддаўшы. 2
Да не замяняўшы.
Пойдзеш да вядзерца,
Вадзіцы не будзе.
Пойдзеш па вадзіцу,
Слядонькі гіазнаеш:
— Гэта маго дзіцяці
Два слядочкі знаці,
Кудою хадзіла,
Вадзіцу насіла.
159
 480. Пазнаеш, матка,
Дачку аддаўшы,
А чужую ўзяўшы.
Ды будзеш хадзіці
Рана па вадзіцу,
Ды будзеш трусіці
Раннюю расіцу,
Ды будзеш трусіці,
He натрусішся,
Ды будзеш прасіці,
He напросішся.

481. Паглядзіш, татанька, мяне аддаўшы,

Мяне аддаўшы, сам рана ўстаўшы,
Пажанеш волікі ў зялёну дуброву.
Покі каго ўпросіш, ножкі памочыш,
Па маіх слядках слёзкі пароніш.

482. — Паглядзіш, баценька, без мяне,

Чы найдзеш такую, як мяне?
Хто табе волікі папасе,
Хто табе травіцы прынясе?
— Е ў мяне менша за цябе,
Т ая мне волікі папасе,
Т ая мне травіцы прынясе.

483. Ой, заплачаш, мая мамка, заплачаш,

Я к ты ж мяне каля сябе не забачыш.
Пазарастаюць сцежачкі і дарожкі,
Кудою хадзілі мае белы ножкі.
Кудою хадзілі, да не будуць хадзіць,
Каго я любіла, то не будуць любіць.
Каго я любіла, таго загубіла,
Каго не знала, з тым да шлюбу стала.

484. Нашто аддаеш, мамачка, маладу?

Пойдзеш сама, старэнькая, па ваду,
Павалішся з вядзёркамі на ляду,
Памарозіш белы ручкі на снягу.
160
 Будзеш ісці — будуць дзевачкі гуляць,
Цябе будзе, старэнькую, жаль браць,
Што не будзе твайго дзіцятка відаць.

485. — Ой, заплачаш, мой татачка, ой, заплачаш,

Што ты мяне ў сваім доме, ой, не пабачыш.
Як будуць дзеўкі гуляць ісці,
От то будуць пад аконца падбягаці,
Аба мне, маладой, будуць пытаці,
Чы сумееш, мой татачка, ой, адказаці?
— Ой, сумею, дзіця мае, ой, да сумею:
— He шукайце вы Марфачкі, ой, між дзевачак,
Прыглядайце вы Марфачкі між маладзічак.

486. Ой, пій, матка, пій салодкі да мядок,

Да прап’еш дачку, як маліначку,
Да за адну вечарыначку.
Чаму не гуляла, маладая дзеванька,
3 русаю да галоўкаю?
Прызабудзеш гуляці маладою да малодкаю.
Будуць таньчыкі ісці міма вароцечак,
Д а не пойдзеш да пагуляці.
Д а малойцы ісцімуць каля аконейка,
Да не будуць паклікаці.
З а варота выйдзеш да на таньчыкі глянеш,
Мыслямі схорнешся:
— Майго бацюшкі крутыя горы,
Пагуляці мне даволі,
А ў свякратка ўсюды роўненька,
Пагуляці мне не вольненька.

487. Ай, што й гэта за зеллечка,

Што макава і насеннечка.
I што гэта за матачка,
Што прадала і дзіцятачка.
З а горкаю й водачку
Прапіла малодачку.
Лёгка было і прапіваці,
Ц яжка будзе і забываці.
11. Зак. 298
161
488. Прапіла мамка дачку 2
На саладку мядочку.
Напілася — скача, 2
Праспалася — плача.
А глядзелася маці —
Няма дачкі ў хаце.
Мамачка ў прыклець — дачкі нет.
Мамка за вароты — толькі след...
Ой, плач, мамка, хоць не плач,
Пойдзеш на рэчку плацце прач,
Падпяражыся трапячом,
Вымаеш сарочку ты з плачом.

489. Прапіла маці дочку,

Прапіла маці дочку
На салодкім мядочку,
На горкай гарэлцы.
— Маеш, маці,— па дзеўцы.
— He сама я прапівала,
He сама я прапівала,
Радзіна памагала.
Ой, было добра, ой, было добра
Мёд-гарэлку піці.
Прыйшоў панядзелак,
Прыйшоў панядзелак —
Няма каго будзіці.
А глядзелася мапі,
Аглядзелася мані,
Што няма дочкі ў хаце:
Hi скрыні, ні пярыны,
Hi роднае дзяціны.

490. Прапітная мамачка

Прапіла дзіця сваё
У Слуцку на рыначку,
ГГючы мёд і гарэлачку.
А праспаўшыся, спужалася
Ды дзіцяці ісшукалася.
Ішла яна ды дарогаю,
Дарогаю ды шырокаю,
Там тудэю талака ідзе,
Там тудэю і дзіця ідзе —
 3 торбачкаю за плячыма,
3 слёзкаю пад вачыма.
Каб свая мамка клала,
Палажыла б хлеб і сала,
А чужая мамка клала,
Палажыла хлеба мала.

491. Ой, добра было, мая мамачка,

Мёд-гарэлачку піці,
Ці добра цяпер, мая мамачка,
Што некага будзіці.
Тарчаць лыжачкі пад паліцаю,
Заросшы макрыцаю.
Стаяць місачкі ды пад лаўкаю,
Заросшы мураўкаю.
Ляжыць венічак ды пад зэдлічкам,
Заросшы бярэзнічкам.

492. Прапіла матка дачушку **

З а адну вечарушку,
З а гарэлкі чарачку,
Ды за мёду шкляначку.
Добра было прапіваці,
Каго будзеш пасылаці,
А хто будзе пасцель слаці,
А хто будзе разуваці,
А хто будзе піць падаці?

493. Ой, добра, добра табе, татулька, да гарэлачку піці,

Дагадаешся, а мой татулька, як без мяне жыці.
Ой, як пойдзеш ты, а мой татулька, да на ток малаціці,
Цапочкам махнеш, цяжанька ўздыхнеш, сільненька
заплачаш:
— Ой, няма, няма майго дзіцяці, няма яе работачкі.
Hi работкі яе, ні паходкі яе, ні самае, маладое.
Ой, добра, добра табе, мамулька, да гарэлачку піці.
Дагадаешся, мая мамулька, а як без мяне жыці.
Ой, як пойдзеш ты, мая мамулька, на падол плацце праці,
п*
163
 Пранічкам махнеш, цяжанька ўздыхнеш, сільненька
заплачаш:
— Ой, няма, няма майго дзіцяткі, няма яе работачкі.
Hi работкі яе, ні паходкі яе, ні самае, маладое.

494. Добра было, мая мамачка, салодак мядок піці,

Прыйдзе лецечка, ды рабочы час, з кім будзеш рабіці?
Пойдзеш у поле ды далёкае ядраное жыта жаці,
Зоймеш постаць ды шырокую, з кім будзеш падганяць.
А нажнеш, мамачка, сноп вялікі, да некаму і завязаць,
I сюды глянеш, і туды глянеш — няма майго дзіцяці,
Сядзеш ты падвячоркаваць — не з кім размаўляці.
Сонца нізка да вечар блізка, да некаму копкі скласць.

495. Ці добра было, мая мамачка, мёд-гарэлачку піці?

Ой, угадаеш, мая родная, як без мяне пражыці,
Як прыйдзе зіма, пазоліш плацце, некаму плацце праці.
Пранічкам махнеш, цяжанька ўздыхаеш, слёзкамі
абальешся.
Як прыйдзе вясна, паставім кросны, некаму красён ткаці.
Чоўнічкам махнеш, цяжанька ўздыхнеш, слёзкамі
абальешся.
Як прыйдзе лета, паспее жыта, некаму жыта жаці.
Сярпочкам махнеш, цяжанька ўздыхнеш, слёзкамі
абальешся.
Ой, як прыйдзеш ты ды да домачку, некаму загадаці.
— Вы, суседачкі, вы, галубачкі, ці не бачылі дзіцяці?
Калі б жа ж яно па ваду пайшло, то б вядзерцы набрала,
Калі б жа ж яно гуляці пайшло, то б дамоў поыбягала.

496. Ото ж табе, мая мамачка, жаль будзе,

Як ты пойдзеш у поле жыта жаць.
Займеш постаць шырокую,
Д а не с кім гнаць.
Будзеш з-пад ручачкі паглядаць,
Ці не прыйдзе маё дзіцятка памагаць.
He сыйдзецца гара з гарою,
He будзем жыць, мая мамачка, з табою.
497. Кавала зязюля, кавала.
Што яна куючы казала?
Паглядзішся, салавейка, без мяне,
164
 Хто табе гняздзейко саўе,
Хто табе дзетанькі выведзе?
Плакала дзявонька, плакала.
Што яна плачучы казала?
Паглядзішся, матунька, без мяне,
Хто табе вячэраньку згатуе,
Хто табе пасцеленьку пасцеле,
Хто табе кашуленьку вымые?

498. Ой ці я табе, матка, няміла,

Што я ў цябе цэла лецейка рабіла?
He хадзіла я ні к ерматку, ні к святу,
Прыпадаць будзеш, мая матка, да к майму слядку.
А як ты выйдзеш за вароцейка — слядок знаць,
Да нідзе ж маго мілага дзіцяці не відаць,
Як той слядок да расіцаю западзе,
Ой, так маё мілае дзіця марне прападзе.

499. Закракала шэра вутачка на рацэ,*

Заплакала родна матулька па дачцэ.
— He плач, не плач, родная мамачка, ты па мне,
Д а я ж буду недалёчанька ад цябе.
А ты ж будзеш на сінім моры ваду браць,
А я ж буду ды ў чыстым полі жыта жаць,
А будзем жа мы адна адной галаскі падаваць.
Да ранняю, да ўсё вячэрняю парою,
Да як сойдуцца нашы галаскі з табою.
Як сойдуцца — нагаворацца верненька,
Разойдуцца дай наплачуцца сілненька.

500. He плач, не плач,

Ты мой брацейка, гіа мне.
А я буду недалечка ад цябе.
А ты будзеш на сенакосе сена браць,
Я ж буду на роўным полі жыта жаць.
Ты запяеш ды за ранняю зарою,
А я ж заплачу ды гарачаю слязою,
А ці не сойдуцца нашы галасы з табою?
 501. He плачце, сёстры, па сястрэ,*
He ў туркі сястру аддаяцё,
А ў такія людзі, як бы і мы,
Т акая работа, як у нас,
Такая адзежа, як на нас.

502. He плач, мамачка, ты пры мне,*

Вой, наплачашся без мяне,
Без русы касы без маёй,
Без духмянага вяночка,
Без залатога персцянёчка.
А ў клець ўвайдзеш — кубла нет,
А ў сень увайдзеш — пярыны нет,
А ў хату ўвайдзеш — дачкі нет,
З а вароты выйдзеш — толькі след.
Куда гэта дарожка пратарона,
Т уда маё дзіцятка завязёна.
Пратарона дарожка ў шчыры бор,
Завязёна дзіцятка ў свёкру ў двор.

503. У лузе калінка стаяла,

Танечка з мамкай гукала:
— He плач, мамачка, ты па мне,
Ды наплачашся, мамка, без мяне,
Па новай хатцы ходзючы,
Маю работку робячы.
Паходзіш па хатцы — мяне нет,
Выйдзеш у сенкі — куфра нет,
З а вароцікі — толькі след.
— Сыночкі мае мілыя,
Д а садзіцеся на коні,
Даганіце у полі.
— Рады б мы яе дагнаці,
Па чым яе нам пазнаці.
Ды ў свякратка на дварэ
Крычыць галасок, як яе.
Шэрыя гусі ганяець,
Дробныя слёзкі раняець.
504. Стукнула-грукнула на дварэ.
— Ці не прыехалі, ці па мяне?
Выйдзі, мамачка, паглядзі.
 — Па цябе, дачушка, па цябе. 2
Сталі маю косачку часаці,
Стала мая мамачка плакаці.
— He плач, мамачка, па касе,
А скора заплачаш па дачцэ.
Увайшла ў клетку — кубла нет,
Увайшла ў хатку — дачкі нет.
З а сталом месцечка гуляе,
На стале ложачка сухая.
— А сядлайце, братцы, вы коні,
Даганяйце сястру вы ў полі.
Браты сястрыцы не дагналі,
Толькі пачулі галасок, як яе,
У свякраткавым дварэ.

505. А з начы, з начы, з паўначы

Прыехала к дзеўцы два панічы,
Сталі яе косачку часаці,
Стала яе мамачка плакаці.
— He плач, мамачка, па касе,
Заплачаш заўтра па дачцэ.
Пойдзеш у клетку — кубла нет,
Прыйдзеш у хатку — дачкі нет.
З а сталом месцейка гуляе,
На стале ложачка сухая.
— Як маё дзіцятка адбыло,
Дык маё падвор’е зауныла.
Д зе ж маё дзіцятка жыць будзе,
Падвор’ечка весела будзе.

Ай, не плач, мамачка, у панядзелак,*

Заплачаш, мамачка, ты ў аўторак,
Як сядзіць сямейка ўся за столік.
А ці ўсе ложачкі паразбяруць?
Наташкіна ложачка астанецца,
Мамачка слёзкамі абальецца:
— Дзе ж мая дачушка падзелася,
Ці з сакалом, ці з лебядзём у поле паляцела,
Ці з маладым Колечкам паехала?
Hi з сакалом, ні з лебядзём у поле паляцела,
3 маладым Колечкам паехала.
 507. Д а не плач, татка, па мне, 2
Стог табе жыта ў гумне.
Пажала, павязала, 2
У скірданькі паклала.
Як будзеш начынаці, 2
Будзеш мяне ўспамінаці.
Я к будзеш малаціці, 2
Будзеш па мне галасіці:
— Гэта же да маё дзіця жала, 2
У снапочкі вязала
Ручкамі да бяленькімі, 2
Пярсцёнкамі залаценькімі.

508. — Выйду за варотачкі — коні іржуць,

Куды маю маладую Надзечку павязуць?
— He плач, маценька, не думай,
Павязуць мяне за Дунай,
З а тыя лозанькі густыя,
З а тыя рэчанькі быстрыя.
А я, маценька, лозанькі пасяку,
Д а цябе, родненька, у госці ўцяку.

509. Пакінь, пакінь, мая мамачка, тужыці,

Я пайду не за наймітку служыці.
Мяне будуць паціхоньку зважаці,
А я буду ім у хатачку спрыяці.

510. Пакінь, пакінь, мая мамачка, бедаваць,

Было табе паследняй дачкі не аддаваць.
А як пойдзеш, старэнькая, па ваду,
А як павалішся з вядзёркамі на ляду,
А як пакоцяцца твае вядзёркі па аднаму.
He будзіць каму твае вядзеркі падымаць,
He будзіць каму тваёй старасці шанаваць.

511. Ой, зрабіла я табе, мамачка, бяду,*

Будзеш хадзіць, старэнькая, па ваду,
Павалішся, старэнькая, на ляду.
He будзе ў цябе твайго мілага дзіцяці,
He будзе каму старэнькую падняці,
Доўга будзеш на халодным ляду ляжаці.
168
 512. Хоць ты, мамачка, плач, не плач,
Усё раўно будзеш плацце праць.
Пакуль рубашку папярэш,
He раз дачушку памянеш,
Пакуль другую папярэш,
He раз любую памянеш.

513. Ох, плач, мамачка, хоць не плач,

Пойдзеш на рэчку плацце праць,
Падпярэжашся трапкачом,
Прыйдзеш дадому з плачом.
Да захочаш папраць беленька,
Д а памерзнуць ручанькі скоранька.
А хоць беленька папярэш,
Такі мяне, маладу,, спамянеш.

514. Успамянеш, успамянеш мяне, мамачка, маладу,

А як пойдзеш ты раненька па ваду,
Як прымёрзнуць твае ножанькі на ляду:
— А што ў мяне за дзіця было Танечка,
Яна раненька, яна позненька па ваду.
I не мёрзлі твае ножанькі на ляду.

515. Успамянеш, мая мамачка,

Мяне, маладзенькую, аддаўшы,
Заўтра раненька ўстаўшы,
Па сенячках пахаджаючы,
Сваю сям’ю абуджаючы:
— Уся ж мая сям’я дома,
Аднае дачкі няма.
Сені, хата немяцёная,
Сям’я мая невясёлая,
Ложачкі да пад прыпечкам
Пазарастаюць ракітнічкам,
Тарэлачкі да пад лаўкаю
Пазарастаюць мураўкаю.

516. Ой, ці не жаль табе ды, мой ойчанька, будзе,

Ой, як я ў бары сівыя валы напасу,
Ой, ды не ў твае вароцейка паганю?
169
 Чужы ойчанька будзе волікаў упрагаць,
А мой родненькі будзе слёзкі раняць.
Ой, ці не жаль табе ды, мой брацейка, будзе,
Ой, як я ў лузе сівага каня напасу,
Ой, ды не ў твае вароцейка павяду?
Чужы брацейка будзе коніка сядлаць,
А мой родненькі будзе слёзкі раняць.
Ой, ці не жаль табе ды, мая матанька, будзе,
Ой, як я ў лесе чорных ягад набяру,
Ды чужой матаньцы чорныя ягады панясу?
Чужая матанька будзе ягадкі прымаць,
А мая родная будзе слёзкі раняць.
Ой, ды ці не жаль табе, мая сястронка, будзе,
Ой, як я ў саду чырвоных кветак набяру,
Ды чужой сястронцы чырвоны кветкі панясу?
Чужая сястрыца будзе кветачкі прымаць,
А мая родная — дробны слёзкі раняць.

517. У зялі ў маткі дачку людзі,

Некаму ў яе рабіць будзе,
Жаль матцы, жаль.
Закалолі матцы шышкі ў пяткі,
Некаму будзе месці хаткі,
Жаль матцы, жаль.
У зялі ў маткі дачку чэрці,
Некаму будзе канапель церці,
Жаль матцы, жаль.

518. А ўкалола ж мамцы ў пяткі,

Што некаму будзе месці хаткі.
А ўкалола ж мамцы ў ножку,
Што некаму будзе засцілаць ложку.
А ўкалола ж мамцы ў другую,
Што некаму будзе мыць падлогу.
А ўкалола ж мамцы ў галоўку,
Што некаму будзе даіць кароўку.

519. Ліха бацьку ў грудзі,

Што 'ддаў дачку ў людзі.
Шышкі матцы ў пяты,
Што некаму падмесць хаты.
170
 А брат воўкам выіць,
Што сам ложкі мыіць.
Сястрын жывот баліць,
Што некаму палацён бяліць.
У нявесткі галава баліць,
Што некаму кароў даіць.

520. Кальнула маткў ў пяткі, *

Што некаму замесць хаткі.
А брат воўкам выець,
Што сам ложкі мыець.
Бацька з ума сходзіць,
Што дачку ўвозюць.
— Родная дачушка,
Каму будзеш служка?
Родная дачушка,
Ване будзеш служка.

521. Зялёны садочак красуе,

Дзеваччын брацейка бядуе:
— Аддаю сястру, аддаю,
Хто маю кароўку напасе, 2
А хто мне вадзіцы прынясе?
— He парой садочак красуеш,
Запозна, брацейка, бядуеш:
Як была я дзеўкай у цябе,
Н азываў, брацейка, гультайкай,
А як сталі людзі мяне браць,
Стаў мяне, брацейка, шанаваць, 2
Усю маю работу ўспамінаць.

522. He ведала зязюля, колькі ў садзе быці,*

He ведала мамачка, як дачушку збыці.
— Збудзеш мяне, мамачка, аб адзін дзянёчак,
He забудзеш, мамачка, за цэлы гадочак.
Сядзеш за столік — месцейка гуляе,
На стале ложачка ляжыць сухая,
У куточку краватка стаіць пустая.
Пойдзеш на рэчку — кладачка сухая,
Прыйдзеш у хатку — хатачка пустая,
Сядзеш за столік — мясціна гуляе.
171
 Будзе мая ложачка на стале валяцца,
Будзе табе, мамка, цяжка ўздыхацца.
На дварэ сцежачка зарасцёна,
Куды ж маё дзіцятка павязёна.

523. He ўмела зязюлька ў садзе быць,*

He знала мамка, як дачушку збыць.
Збыла дачушку за адзін дзянёчак,
З а адзін дзянёчак, за вечарочак.
— Ці ў цябе, мамка, жалі не будзець,
У цябе дачушкі болей не будзець.
Выйдзеш на вулку — вулка глухая,
Увойдзеш у хатку — хатка пустая,
Пойдзеш на рэчку — кладка сухая.
Т вая пасцелька не пасцеленая,
Т вая вячэрка не едзеная.
Т вая ложачка ляжыць сухая,
Т вая мамка засмучоная.

524. Д а сказала маці — не збуду дзіцяці.

А ж маё дзіцятка ды само збылося.
Д а пагнала валы ў шчыры бары,
Валы пагубіла, дамоў заблудзіла.
Прыблудзіла ж яна да к сіняму мору:
— Ой, сіняе мора, да скажы мне праўду.
Ці валоў шукаці, ці дамоў ступаці?
— Да, дурная дзеўка, розуму не маеш,
На чужой старонцы ды валоў шукаеш.
Палавы ж валы ў бацькі на дварэ,
А ты, маладая, на чужой старане.

525. Д а казала маці, што не збыць дзіцяці,

А маё дзіцятка да само збылося.
А пагнала валы ў шчырыя бары,
Валы пагубіла, сама заблудзіла.
Прыблудзіла да к сіняму мору,
Д а к бітай дарозе.
К бітай дарозе, к белай бярозе.
А на той дарозе чорны воран грача,
А пад той бярозай дзяўчыначка плача:
 — Ой, ты, чоран воран, ты сядзіш высока.
Ты сядзіш высока, ты бачыш далёка,
А ці бачыш, воран, маю мамку дома?
— А твая мамка па падвор’ю ходзіць,
Яна ручкі ломіць, белы ручкі ломіць:
— Вы ж мае валы, вы ж палавыя,
Будуць і другія,
А майго дзіцяці навек не відаці.
Валы мае, валы, валы палавыя.

526. Казала маці — не збыць дзіцяці.

А ж тое дзіцятка само збылося.
Пагнала валы ў шчырыя бары,
Ці яна заснула, ці яна не чула?
Сама заблудзіла, валы пагубіла.
Валы прыйшлі, а дзіцяці няма.
Выйшла маці валы заганяці,
Валы заганяла ды ў валоў пытала:
— Ой, валы, валы, валы палавыя,
Валы палавыя, дзе дзіця дзелі?
— Тваё дзіцятка ў свякрухі на дварэ.
Па двару ходзіць, дзела пытае.
Пытае ў свякроўкі, ці даіць кароўкі.
— Даі не век, на што поўны хлеў нагнала.
— Ці табе я, мамачка, у варотах стаяла,
Што ты мне так горда сказала.

527. Думала маці, не збудзе дзіцяці.

У пятніцу рана не дала снядання,
У суботу ў абедзе не дала абеду,
А збыла ў нядзельку за адну вячэрку,
А ў панядзелак рана дзіця ўспамінала:
— Дзе мая дачушка ночку начавала?
Д зе яна сядзела — месцечка гуляла.
А што яна ела — лыжачка сухая.

528. Думала маці — ды не збудзе дзіцяці,

Ажно ж тое дзіцятка ды само збылося.
Ды само збылося дый адраклося.
У нядзелю рана яно не абедала,
У панядзелак увечары села ды паехала.
 Абдумалася маці, што няма дзіцяці.
Ды яго ложачка ляжыць сухая,
А яго месцечка ўсюды гуляе.
Ды на яе месці некаму сесці,
Яе ложачкай некаму есці.

529. А сказала ж маці — ды не збыць дзіцяці.

А ж тое дзіцятка ды само збылося.
Пагнала валы ў шчырыя бары,
Валы пагубіла, сама заблудзіла.
Волікі прыйшлі, а дзіцяці няма.
А ж выйшла маці валы заганяці,
Валоў заганяе і ў валоў пытае:
— Ой, валы ж мае, валы палавыя,
Дзе ж вы падзелі дзіця маладое?
— Ды тваё дзіцятка ў свякрухі ў хаце,
Сярод хаты стаіць ды ўсё пытае:
— Божа ж мой, божа, што ж мне рабіці?
Што ж мне рабіці, каго слухаці:
Ці мне свёкаркі, ці мне свякроўкі?
Ці мне дзевярка, ці мне залоўкі?
Ці ж мне міленькага, суджонага?
Свякруха кажа — у печы паліць,
Свёкарка кажа — ложачкі памыць,
Залоўка кажа — хатачку месці,
Дзеверка кажа — конейкі весці,
Міленькі кажа — спаці лажыцца,
Спаці лажыцца, каб не спазніцца.

530. Бедавала маці, бедавала,

Што не збыць дзіцяці.
Ой, збыла, збыла ды за тры дзянёчкі.
He забудзець цяпер ды за тры гадочкі.
Будзе і месцечка за сталом гуляці,
Будзе і місачка сухая ляжаці.
Будуць валы і кароўкі ў хлеве рыкаці,
Будуць вашы конікі на стайне іржаці,
Будзе цябе, маладую, мамачка ўспамінаці.

531. Думала маці, не збудзе дзіцяці, не збудзе дзіцяці.

Збыла дзіцятка за адну нядзельку, за адну нядзельку.
174
 З а адну нядзельку, за адну вячэрку, за адну вячэрку.
Садзіцца вячэраці — ложачка гуляе, ложачка гуляе,
Лажыцца спаці — пасцелька нямая, пасцелька нямая.
Д зе ж маё дзіцятка заначавала, заначавала?
Можа, ў роўным полі пад калінаю, пад калінаю?
Калінку ламала, пад галоўку клала, пад галоўку клала.
Кляновым лісточкам пакрывалася, пакрывалася.

532. Думала маці, не збудзе дзіцяці,

А ну ж дзіцятка само збылося
З а адну гадзіну, за адну вечарыну,
З а адзін дзянёчак, за вечарочак.
Думала маці, што пайшла ў поле,
Прыйшла да хлева — кароўка ў хлеве.
Думала маці — пайшла гуляці,
Выйшла на вулку — яе не відаці.
Думала маці — сядзіць на лаўцы,
Прыйшла да лаўкі — лаўка пустая,
Села абедаць — лыжачка сухая.

533. Думала маці, не збудзе дзіцяці, не збудзе дзіцяці.

Гэта дзіцятка само збылося, само збылося,
З а адну гадзінку, за вечарынку, за вечарынку.
Думала маці, што кароўкі доя, што кароўкі доя.
Пайшла ў сенцы — стаіць вядзёрца, стаіць вядзёрца.
Села абедаць — месца гуляе, месца гуляе,
Ляжыць ложачка яе сухая, яе сухая.
I патраўка не памачона, не памачона,
Маё дзіцятка ад мяне адлучона, ад мяне адлучона.
Гляну на ложка — няма падушкі, няма падушкі.

534. Казала маці — не збуду дзіцяці.

А ж маё дзіцятка ды само збылося,
Ды само збылося і не азвалося.
Ды казалі мала, ды валы нагнала,
А ж мае валы ды стаяць у хляве,
А маё дзіцятка ў свёкра на дварэ.
Ды казалі мала, ды кароўкі доіць,
А ж маё дзіпятка з свёкрам гаворыць:
— Усё ўмею рабіці, усё ўмею рабіці,
Але не ўмею свайму свякру ўнаравіці.
175
 — Унаровіш, нявехначка, унаровіш,
Калі па майму падвор’ейку паходзіш,
Дзесяцёры ключыкі паносіш,
А адзінаццатыя вароцейкі адчыніш
Ды ўсё й добрае ўчыніш.

535. Бедавала маці, што не збыць дзіцяці.

А як збыці — збудзе, забыць — не забудзе.
А як збыці — збудзе за адзін дзянёчак,
Забыць — не забудзе за цэлы гадочак.
Думала мамачка, што кароўкі пасе,
Ажно кароўкі ў хляве рыкаюць.
Думала мамачка: па вадзіцу пайшла,
Ажно вядзерца стаіць сухое.
Думала мамачка: на вулцы гуляе,
Ажно вулачка наша ціхая.
А божа, мой божа, што гэта будзе,
Наша вулачка ціхая будзе.
Наша вулачка ціхая не будзе:
Валечка пойдзе — Ніначка будзе.

536. Задумала маці, што не збыць дзіцяці.

А тое дзіцятка ды само збылося,
У чужыя рукі служыць асталося.
Hi роду, ні плоду, як камень у воду.
Як камень у воду, вада збаўтанецца,
Ужо тваё гулянне ды навек мінецца.

537. Казала есь, мая мацюнка,— не магу цябе збудзіці,

Напасі цяпер свае каровы на маей ярай руце,
А цяпер кажаць мая мацюнка—не магу на цябе паглядзеці,
Як у садоньку, у вішнёваму на чырвоныя квеці.

538. Ой, казаў жа ты, мой брацейку,

Што ты мяне не збудзеш.
Ото я табе таго слоўца
Па весь век не забуду.
Ой, як жа пойдзеш,
Ой, мой брацейку,
На шырокую ніву,
176
 Ой, то спамянеш
Сваю сястронку
Сто разы на гадзіну.

539. — Ты казала, мамка,

Што не збудзеш мяне.
Прыступісь да стала,
Падзівісь на мяне.
— Хоць прыступлюся,
He надзіўлюся,
Дачка мая міла.
— Хоць міла, хоць не міла,
Я табе не ўгадзіла:
Hi у полі, ні на волі.

540. Д а й казала мамка,

Д а й казала любка,
Што я дочкі не збуду.
Як свет будзе, возьмуць людзі,
Ці не жаль да табе будзе.
Д а й казала мамка,
Д а й казала любка,
Пайшла ж дочка на вечарочкі.
Яе ж мучочкі ў кашолачцы,
Сярпаньчык на галовачцы.

541. Ой жа, думала, мая мацюнка, што не збудзеш век мяне,

А цяперачка, мая родная, нажывешся без мяне.
Ой, як прыйдзеш, мая мацюнка, маімі сцежанькамі,
Заліешся ты, мая родная, горкімі слёзанькамі.
Ой, як пойдзеш ты, мая мацюнка, зелена жыта жаці,
Займеш шырока, глянеш далёка — некаму успамагаці.
Як зажнешся ты, мая мацюнка, з гары ў даліну,
Успамянеш мяне, мая родная, сем раз на гадзіначку.

542. — Д а паглядзішся, мая матанька, без дачкі,

Пазарастаюць па-за лаванькай казлячкі.
Некаму будзе да ў лес па грыбы хадзіці,
Да будуць, будуць каля лавачкі радзіці.
— Сякаво-такаво, маё дзіцятка, прабуду,
Каля лавачкі тыя казлячкі апрачу.
1: З а к . 298 177
 Ды як я выйду ыа вулачку, усё плачу,
Што я свайго мілага дзіцяці нігдзе не бачу.

543. Астаешся, мая мамулька, без дачкі,

Ай, парастуць пад лавачкаю казлячкі.
I некаму будзець падлаўейка вымятаць,
Некаму будзець казелечкі пазбіраць.
А не бядуй, мая мамулька, не бядуй,
А ты сабе меныыанькую падгадуй.
А будзець каму падлаўечка вымятаць,
А будзець каму казелечкі пазбіраць.

544. Дрэнна будзе, мая сваціца, без дачкі,

Ды як парастуць па залаўейку казлячкі,
He нада будзець у шчырыя бары хадзіці,
Ды яны будуць па залаўейку расці.
Усе пойдуць у шчырыя бары грыбы браць,
А ты, сваціца, па залаўейку выбіраць.

545. Вот табе, мамка, без дачкі,

Пазарасталі за лаўкай казлячкі.
Будуць людзі па бярэзнічку хадзіці.
А ў мае мамкі па залаўечку радзіці.
Будуць людзі па бярэзнічку шукаці,
А ў мае мамкі па залаўечку тарчаці.

546. Астанецца мая матка без дачкі,

Пазаростваюць па-за лавачкай казлячкі.
Ды не будзе каму зараненька ўставаці
Да казлячочкі сабіраці.
Агледзелася маці,
Што не ўся сям’я ў хаце.
Ёсць лыжачкі, ёсць талерачкі,
Няма тут мае дзевачкі.

547. Да пазнаеш, маманька, без дачкі,

Як парастуць па залаўю казлячкі.
Будзе яна казлячкі вымятаці,
Будзе яна дочачку ўспамінаці:
178
 — Была ў мяне дочачка не ляніва,
Штосуботы лаванькі памыла,
Штонядзелі ў цэркаўку хадзіла.

548. — Агледзішся, мая мамачка, без дачкі,

Як парастуць пад лаўкаю казлячкі.
Будзеш ты да па вуліцы хадзіці
Да будзеш ты суседачак прасіці,
Каб памаглі казлячкоў з хаты насіці.
— Агледзішся, мая дзіцятка, без маткі,
Як парастуць ў галовачцы стрынаткі.

549. Бывай, бывай, мая мамачка, здарова,

Прыйшла да мяне далёкая дарога.
Ой, ці ж добра, мая мамачка, без мяне,
Пазарасталі сураежкі на стале.
Ой, ці ж добра, мая мамачка, без дачкі,
Пазарасталі па-за лаўкамі казлячкі.
А ў нядзельку ўсёй параненька, людзі да ідуць грыбы
збіраці,
А мая мамка, мая родная, па-за лаўку ламаці.

550. Да пабачыш, мая матка, без дачкі

Пазарастаюць усе сцежачкі.
Засвяці, маці, свечку,
Ці хораша ў хаце
Без твайго дзіцяці?
Лыжачкі пад лаўкаю
Зараслі мураўкаю.
Місачкі пад парогам
Зараслі мурогам.

551. Вот табе, мамка, без дачкі,

Пазарастаюць па залаваччу казлячкі,
А пад лаўкаю ды мураўкаю сметнічкі.
Вот табе, мамка, зяць малады.
Да не піць табе было той гарэлкі, як вады.
Да тая гарэлачка з падманачкай,
Спадманула і тваё дзіцятка адманула.
179
 552. Паспрабуеш, мая мамачка, без мяне,*
Парастуць грыбы пад лаваю ў цябе.
He гразі ж ты, дачушка, не гразі,
Устаў, пабраў, наварыў, пад’еў, як бы даў.

553. Будзе ж табе, мая мамачка,

Ды прасторна ў хаце.
Будзе мой кусочак на стале ляжаці,
Будзе мая лыжачка гіа стале брашчаці,
Тады табе, мая мамка, стане жаль дзіцяці.

554. Астаецца маці

Д а чатыры вуглы ў хаце,
А пятая — паліца,
Няма дачкі да памачніцы.
А шостая — столя,
Аставайся здарова.
А сёмы — куточкі,
Разабралі да людзі дочкі.

555. Агледзелася маці,

Што чатыры вуглы ў хаце.
Чатыры вуглы ў хаце,
А пяты ў запечку.
Прапіла маці дочку
На салодкім мядочку.
А прапіўшыся, скача,
А праспаўшыся, плача.
— Было ж, цешча, не хваліціся,
Пасадзіці да дзівіціся,
Пасадзіці да на ганачку,
Дзівіціся да штораначку.

556. Разганяйся, маці,

Па вялікай хаце,
To ў куток, то ў запечак,
Галавою аб прыпечак.
Кладзі серпа на парозе,
Бо ўжо жніца ў дарозе.
Ручаёчкі на паліцы,
180
 Няма дачкі-памачніцы.
Стаяць міскі да пад лаўкаю
Да зарастаюць мураўкаю.

557. Д а павярніся, маці,**

Д а па вялікай хаце.
To ў куток, то ў запечак,
Галавою аб прыпечак.
Ці вяліка шчэрбіна
Без свайго сем’яніна?
Была хата, як святліца,
А цяпер, як цямніца.
Да ж ук на печы скача,
Брат па сястры плача.
Сястра брата не ўважае,
На вазок сядае.
Пайшла маці канапель дзерці,
Д а ўхапілі дачку чэрці.
Ухапілі да й паперлі,
Канапель не пацерлі.

558. Ой, родная мая мацёнка,

Ой, было цесна са мною,
А цяпер, мая мацёнка,
Таўчысь да галавою
To ў печ, то ў запечак,
Галавою аб прыпечак.

559. Разганяйся, маці,

Па вялікай хаце.
А д кута да кута
Будзе табе пакута.
Аб печ галавою.
Аб запечак нагою.

560. Разганяйся ж, маці, 2

Да па вялікай хаце.
Да мая ж маці.
Гэта табе, да мая ж маці,
Да чатыры да вугла ў хаце.
 Абалонечка,
А пятая абалонечка.
Павязёна твая донечка.
Столя,
А шостая столя,
Ой, я ж донька не твая.
Да ручанькамі,
Возьмамо да ручанькамі,
Павяземо да канючанькамі.
Да бяленькімі,
Возьмамо да бяленькімі,
Павяземо вараненькімі.

561. Запалі, мамка, свечы**

Да й абыдзі кругом печы.
Ці вяліка шчарбіна,
Што няма сем’яніна?
Ці вяліка дзірка стала,
Дзе ж твая донька спала?

562. Раскашай, маці, сама сабе ў хаце,

To ў куток, то ў запечак,
Аб печ галавою, аб запечак барадою,
Аб лайку спінаю,
Штоб спіна не балела
I дочкі не жалела.

563. Во табе, маці, галавата,

Апусцеець твая хата,—
Дуньку мы вазьмём
I песеньку запяём.
He кукобіць табе дзеўку.
Прашчай, матка,
Ой, гэй, пейце, бабкі, пейце, дзеўкі.

564. Маша ад’язджаець,

М атульку пакідаець
Старую, нядужую
3 дзеткамі дробненькімі,
3 служкамі верненькімі.
 565. А куды ж ты, дачушка, ад’язджаеш?
А пры кім ты сваю мамку кідаеш?
Яна ж пойдзе старэнькая па ваду,
А прымерзнуць старыя ножкі на ляду.
А як стане старыя ножкі адрываць,
Яна ж будзе сваю дачушку ўспамінаць:
— Як у мяне дачушка бывала,
Я ж тады гэтай работкі не знала.

566. Што ты, Ніначка, задумала,

Пры кім сваю матульку кінула?
Яна ж пойдзе, старэнькая, па ваду,
Замарозіць ручкі, ножкі на ляду,
Тады ўспомніць сваю дачушку маладу:
Як з табой гаварыла,
Як цябе гадавала.
Колькі ночак не даспала,
Будзеш свякроўцы служыць,
Кожны дзянёк вадзіцу насіць,
Свякроўка ж будзе вечна журыць.

567. — Ой, што жа ж ты, млода дзяўчына, думаеш,—

Сваю матулю, як зазуленьку, кідаеш? 2
— Ой, думаю, мае дзеванькі, думаю —
Сваю матуленьку, як зазуленьку, кідаю. 2

568. Ці. ты, Анечка, не знаеш,*

Што мамачку кідаеш?
I хто ёй вадзіцы прынясець,
I хто ёй у хатцы прыбярэць?
ГІрынясеш вадзіцы, да не ў час,
Прыбярэш у хатцы, да не ў нас.

569. — Падумай сабе, ці не жаль табе, дзевачка,

Пры кім ты сваю родну мамку кідаеш?
Хто яе, старэньку, дагледзіць?
Хто яе старэнькія ножкі заменіць?
Хто для яе мякку насцельку пасцеліць?
Хто яе, старэнькую, накрыець?
Як жа яна пярэйдзець старэнькая на ваду,
183
 Як прымерзнуць яе ножкі на ляду.
— Я кідаю малодшу сястрыцу для яе,
Яна ж яе старэнькую дагледзіць,
Яна ж ейныя старэнькія ножкі заменіць,
Яна ж для яе мякку пасцельку пасцеліць,
Яна ж яе старэнькую накрыець.

570. — Як табе, дзеванька, ды паехаці,

Родную матаньку ды пакінуці?
— Паеду, малада, з залвіцамі,
Пакіну мамачку з сястрыцамі.
Паеду, малада, з дзевяркамі,
Пакіну мамачку з братнейкамі.

571. — Што ў полі жыта папахана з травою,

Жалка расставацца, мамачка, з табою.
— Жалка, доню, жалка і сярдзенька вяне,
А хто ж мяне, доню, да смерці дагляне?
Да смерці дагляне.
— Пакідаю, маці, на меншага брата,
Будзе ў цябе, маці, невясёла хата.
Невясёла хата.
He будуць хадзіці хлопцы і дзяўчаты.
Едзе поезд лясамі і палямі,
А я абліваюсь дробнымі слязамі.

572. Ой ты, дзевачка маладзенькая, гордыя мыслі маеш,

Ой, ёсць у цябе маманька старэнька, ты яе пакідаеш.
Д зе яна не ідзе, як галубка гудзе, як табе не жаль будзе?
3 кім не стрэнецца, не размінецца — слёзкамі абальецца:
— Ой, было ў мяне любае дзіця, дзе яно дзелася?
Ці яно пайшло к броду па воду, то б вядзерца брала б.
А калі б пайшло ў сад вяночак плесці, то дружачак
пазвала.

573. — Куды, куды, мая дачушка, ад’язджаеш,

Л я каго мяне, старэнькую, кідаеш?
Бяры мяне, мая дачушка, з сабою.
— Сама не знаю, дзе буду ночку начаваць,
Можа, я буду ў цёмным лясочку начаваць,
Сама буду з дробнай пташачкай шчабятаць.
184
 574. — А паедзеш, млода Манечка, паедзеш,
Чаму не бярэш сваёй мамачкі з сабою?
— А як жа я да яе буду браць,
Бог ведае, дзе буду ночку начаваць.
Можа, заставяць па цёмным лесе хадзіць,
Можа, заставяць салавейчыкі будзіці?
— Салавейчыкі, дробныя пташачкі, струнаткі
Укажыце дарожку да маткі.
— А мы табе дарожкі не ўкажам,
А мы табе дробнага жалю зададзім.
Было табе позна звячора не хадзіць,
Было табе свайго Мішачку не любіць.

575. А сцякаліся ды дзве рэчачкі ды ў Дунай,

Прыехала наша дзевачка ў чужы край.
— Чаму ж, чаму мамачкі не брала?
— Куды ж, куды мамачку буду браць,
А хто знае, дзе буду ночку начаваць?
Можа, буду па цёмным лесе хадзіць,
Можа, буду дробны пташачкі будзіць?
— Дробны пташачкі, салавеечкі, стрынаткі,
Пакажыце мне дарожаньку да маткі.
Падняліся дробны пташачкі да неба,
П аказалі мне дарожачку дзе трэба.
— Ужо твая мамачка за морам,
He даедзеш, мая дзевачка, за горам.

576. А ў моры вутачка купалася, 2

Выйшаўшы на бераг, вытрасалася,
А ў яе вутачкі ды пыталіся:
— Вутачка шэрая, ці зябнуць лапкі?
— Што ж бы я, што ж бы я ды за вуць была,
Каб мае ножачкі ў вадзе зяблі?
Галечка ў каморы прыбіралася, 2
Выйшаўшы з каморы, выглядалася,
А ў яе дзевачкі ды пыталіся:
— Галечка-сястрыца, ці жаль мамкі?
— Што ж бы я, што ж бы я ды за доч была,
Каб жа мне матулькі ды не жаль было?
Яна ж мяне маленькую гадавала,
Яна ж і са мною гаравала.
 577. — Падумай-ка, пагадай-ка, Кацечка,
Ці не жаль табе свайго бацюшку кідаці.
— Я ж думала, я ж гадала, што не жаль,
Раздумалась, разгадалась, ажно жаль.
Т о е ж паўтараецца да матушкі, сяст рыцы, дзяўчат

578. — Пасеяла жыта — паніз асакою,

Ай, жалка мне, мамка, ра.сстацца з табою.
— Ай, жалка і мне, жалка, аж сэрца завяне,
Ах, хто ж мне на старасць у галоўку загляне.

579. А палётала сізая пава па чыстаму полю,

А лараніла сізае пер’е ў зялёнай дубраве.
А не жаль жа мне сізага пер’я, што параніла,
А жаль жа мне маленькіх дзетак, што я іх пакінула.
Што я іх пакінула маленькіх, нядужанькіх,
Некаму будзець гняздзечка віці, жырочкі паднасіці.
А пахадзіла маладая дзевачка па новенькіх сенцах,
А распусціла русу косачку па беленькіх плечках.
А не жаль жа мне русай косачкі, што я распусціла,
А жаль жа мне жаль роднай мамулькі, што я пакінула,
Што яе пакінула старую, нядужаю,
Некаму будзець пасцелькі слаці, пітачкі падаваці.

580. — Што табе, дзеваыька, гаршэ жаль,

Чы зялёнага вяночка,
Чы дзявоцкага таночка?
— He жаль мне, дзевачкі, нічога,
Жаль мне баценька старога
Кідаці ўдома самога.
Хто ёму волікі напасе?
Хто ёму вадзіцы прынясе?
Хто ёму пасцельку пасцеле?
Хто ёму кашулю абмые?
Ганіла волікі раненька,
Х адзіла па ваду хуценька,
Слала пасцельку мяккенька,
Мыла кашулю беленька.
186
 581. Ой, цяжка траве, цяжка мураве,
Як па ёй ветрык веіць.
Ц яжка Ганначцы, цяжка маладзе,
Як па ёй мамка млеіць.
Ой, цяжка траве, цяжка мураве,
Як па ёй конікі скачуць.
Ц яжка Ганначцы, цяжка маладзе,
Як па ёй мамка плачыць.
Ой, цяжка траве, цяжка мураве
Ды на бітай дарожцы.
Ц яжка Ганначцы, цяжка маладзе
Ды на чужой старонцы.

582. Два валы, два валы рэчанькай плылі,

Пераплыўшы рэчку, яны рыкнулі,
А маладая Галя вадзіцу брала,
Яна к тым валочкам ды загукала:
— Лепі вам, валочкі, рэчаньку плысці,
He чым мне, маладзенькай, ад матулькі ісці.

583. Рачная рыбанька, чы не жаль табе будзе,

Як то гавораць добрыя людзі,
3 ракі ў азеры ідучы,
Зялёну траву мнучы?
М аладая Мар'юхна, чы не жаль табе будзе,
Як а табе твая радзіна забудзе?
Чы не жаль табе будзе ад баценька ідучы,
Дабранач даючы?

584. Вячэрняя зорачка

Неба, зоры перайшла, 2
А ж да месяца прыйшла:
— Месячык мой ясненькі,
Як мы з табой расстанемся,
А з сонейкам пазнаемся?
Месячык мой ясненькі,
Абвярніся цёмнай хмаркай,
Абліся дробным дожджычкам,
Тады са мной расстанешся.
М аладая Манечка сені-хату перайшла,
А ж да мамачкі прыйшла:
187
 — Мамачка, мая родная,
Як мы з табой расстанемся,
A ca свякроўкай пазнаемся?
— Манечка, дзіця маё,
Апусціся русай коскай
Ды абліся дробнай слёзкай,
Тады са мной расстанешся,
A ca свякроўкай пазнаешся.

585. Белая лябёдачка

Аб лёд крыльцамі б’ецца, 2
3 вадзіцай расстаецца,
На бераг не ўзбярэцца.
М аладая дзевачка
Аб стол ручкамі б’ецца, 2
3 мамачкай расстаецца, 2
Да мілага хілецца.

586. — Як табе, ды жаркае сонца,

3 месячкам разысціся?
— Як пайду я па захмар'ейку,
Хмаркамі абгараджуся,
Дожджыкам адальюся —
3 месячкам разайдуся.
— Як табе, красная дзевачка,
3 мамачкай разысціся?
— Як пайду я па застоллейку,
Коскамі абвешуся,
Слёзкамі абальюся,—
3 мамачкай разайдуся.

587. — М аладая Танечка, як табе не цяжанька*

3 матулькай расстаціся,
3 свякроўкай пазнаціся?
— Як жа я расстануся,
Т ак жа я пазнаюся.
Коскамі апушчуся
I з мамкай расстануся.
Слёзкамі абліюся,
3 свякроўкай пазнаюся.
188
588. Шэра зязюля кукавала ў садочку,
Прылажыўшы буйну галоўку к лісточку:
— Лісцікі зялёненькія мае,
Як мы з вамі разлучымся?
— Мароз змарозіць, вецер павеець,
Вось мы з табой і разлучымся.
Гаварыла малада Маруська з мамкай:
— Як мы з табой разлучымся?
— Прыедзе Ігнатка, цябе павязе,
Вось мы з табой і разлучымся.

589. А як мне з мамкай расстацца?

Як жа мне з свякроўкай пазнацца?
3 мамкай расстацца на канцы стала,
3 свякроўкай пазнацца пасярод двара.
Як жа мне да іх у хатку ўвайсці?
Там мае ножкі завянуць,
Там мае ручкі задярцвеюць,
Там мае вочкі зацмеюць.

590. Ой, там, пад кусточкам,

Пад арэшнічкам,
Там сонейка купалася,
А дзевачка цалавалася
Д а з маткаю прашчалася,
Са свякроўкаю віталася:
— Да ці жывы, ці здаровы
Вашы дзеці гарбузовы?

591. Быстрая рэчка разліваецца,

Млода дзяўчынка з мамкай растаецца,
Лепей мне, моладзе, не радзіцца,
Чым з табой, мамка, разлучыцца.
Быстрая рэчанька на луках стаіць,
Млода дзяўчына на думах сядзіць.
Лепей мне, моладзе, не радзіціся,
Чым з табой, мамка, разлучыціся.

592. Зара з зарой раздзіраецца,

Марыська з матулькаю раздзяляецца.
 Каб я, малада, не радзілася,
Што я з матулькаю разлучылася.
Каб я, малада, не кахалася,
Ш то я з матулькаю разлучалася.

593. Бяроза з лісцем, бяроза з лісцем

Усю восень шумела.*
— Лісцейка маё да зялёнае,
Т ы ж мяне кідаць будзеш.
— Цяпер пакіну, вясной зноў буду,
Шумела й шумець буду.
Шумела й шумець буду,
Веццямі махаць буду.
Млада Алачка з мамкаю
Усю ноч гаварыла.
— Дачушка мая, мілая мая,
Т ы ж мяне кідаць будзеш.
— Мамачка мая, родная мая,
Я ж цябе не пакіну.
Цяпер пакіну, у госці зноў буду,
Гукала й гукаць буду.
Гукала й гукаць буду,
Памагала і памагаць буду.
А д свёкаркі ад’еду, к мамцы прыеду,
Гукала й гукаць буду.

594. А ліпачка кудравая ўсю восень шумела.

Ой, яна шумела, шумела,
3 лістком гаварыла:
— Лісточак зялёненькі, шыроканькі,
Будзе нам разлука.
Разлучаць нас з табой снягі ды марозы.
Снягі ды марозы, усё буйныя ветры
Ды дробныя дожджы.
А Тонечка маладзенькая ўсю ночку не спала.
О й , усю ночку не спала,
3 мамачкай гаварыла:
— Мамачка мая, родненькая, будзе нам разлука.
Разлучаць нас з табой князі ды баяры.
Князі ды баяры, усё добрыя людзі
Ды малады Іванька.

* Кож ны др угі радок, акр ам я апошняг'а, паўтараецца.

190
595. А ліпачка кудравая ўсю восень гаварыла:
— Лісточак мой, да зялёненькі, ты мяне пакідаеш.
— А ліпачка кудравая, рад бы я не пакінуць:
Мароз марозіць, вецер павеець,
Лісточак адпадаець.
А дзевачка да й з маткаю ўвесь вечар гаварыла:
— А дачушка, да дзевачка, ты мяне пакідаеш.
— А мамачка, мая родыая,
Рада 6 я не пакінуць:
Сваты неадхожыя, баяры няз’езджыя,
He даюць мне жыці.
П авязуць мяне далёка ад цябе —
У чужую старонку.

596. Зялёная ліпка з сваім лісточкам

Усю восень гаварыла:
— Лісточак ты мой, зялёненькі мой,
Разлука наша з табой.
Ой, як павеюць буйныя вятры
3 паўночнай староначкі.
Яны цябе задмуць, мяые пакінуць —
Мы з табой разлучымся.
Красна Аленка з сваім татулькам
Усю нядзельку гаварыла:
— Татулька ты мой, родненькі ты мой,
Разлука наша з табой.
Ой, як наедуць чужыя людзі
3 чужое староначкі.
Яны мяне возьмуць, цябе пакінуць —
Мы з табой разлучымся.

597. — Як ты, бярозка, як ты, зялёна,

3 лісточкамі расстанешся?
3 дробнымі расстанешся?
— Ветрык павеець, дожджык пальецца,
3 лісточкам расстануся,
3 дробненькім расстануся.
— Як ты, Лёнечка, як ты, малада,
3 мамачкай расстанешся?
3 родненькай расстанешся?
— Ой, зара, зара за столік сяду,
Слёзкамі абліюся,
3 мамкай расстануся.
191
 598. Ліповае лісцейка
Каля ліпачкі трэцца, 2
3 ліпачкай расстаецца:
— Заставайся, ліпачка,
3 дубкамі, з бярозкамі,
3 зялёнымі адросткамі.
Красная ды дзевачка
К аля мамачкі ходзіць, 2
3 мамачкай расстаецца:
— Заставайся, мамачка,
3 сынкамі, з нявесткамі,
3 блізкімі суседкамі.

599. — Ты мая ліпачка, а я твой лісточак,

Як жа нам з табой расстаціся?
— Ты абсыпешся, а я застануся.
3 табой і расстануся.
— Т ы ж мая мамулька, а я твая дачулька,
Як жа нам з табой расстаціся?
— Цябе павязуць, а я застануся,
3 табой і расстануся.

600. — Цёмна хмара,

Як табе разысціся?
— М алада дзевачка,
Як табе раскланяцца?
— Я разыйдуся, як рыба з лёдам,
Так я з вашым родам.
Як рыба з плотачкамі,
Так я з дзевачкамі.

601. Моравая рыбанька,

Моравая ры бань[ка],
Як табе не трудненька,
Як табе не труднень [ка]
Із мора ў раку плысці,
Із мора ў раку плыс [ці] ?
М аладая Галечка,
М аладая Галеч[ка],
Як табе не трудненька,
Як табе не труднень [ка]
Баценька спакідаці,
192
 Роднага спакідац[і] ?
К свёкарку прывыкаці,
К чужому прывыкац [ i] .

602. Палынь, палынь, трава горкая,

Трава горкая, безкаронная.
Box, і ёсць каму мяне біць, журыць,
А пажалаваць мяне й некаму.
Box, і татка мой ды не жалуе,
Аддае замуж дый прыказвае:
— Bo, і насі злота, не хілі к грудзям,
Bo, і гаруй гора, не кажы людзям,
Д а пій мёд-віно ды не п’яньчыся,
Да гаруй гора ды не скаржыся.
— А мой татачка, а мой родненькі,
Насіўшы злота, злота змажыцца,
Гараваўшы гора, людзям скажыцца.
Піўшы мёд-віно, мушу ўп’яньчыцца.
He пайду к татку я ў нядзелю,
Ды пайду к татку я ў сераду,
А мой міленькі ўсё й па пераду.
А мой татачка ў варотцах стаіць
Ды на зяцелку наракаецца:
— Д а ўзяў дачку, як ліпіначку,
Ды ссушыў-знудзіў, як лісціначку.
— А мой татачка, а мой родненькі,
Ды не я ж яе ды ссушыў-знудзіў.
Ссушылі ж яе да пастаў-кросны,
Сёмая вясна, як стаяць кросны,
Во ніць ніціцца, бёрда бердзіцца,
А Наталачка ды ўсё сердзіцца.

603. А жалела мяне маці

У агарод пасылаці,
А шчыпаці цыбулі.
А цяпер не жалее,
У чужыя людзі аддае,
А чужому дзіцяці.
604. Кацечку маці гадавала,
Д а на ветры не пускала,
Д а на тыя ветры буйныя,
193
 Д а на тыя людзі дзіўныя.
От, цяпер да й пусціла,
3 церама да й на ганачак 2
Паслухаці дудачак.
— Вой, дудачкі-прудачкі,
Да не іграйце жалосна, 2
Да не разжальвайце мамкі.
Як мамку да разжаліце,
To мяне да не возьмеце,
Што й мяне да не возьмеце,
Без мяне не паедзеце.
Без мяне да маладой,
Без мае мамкі старой.

605. Гадавалі сястру па шчыросці,

Аддавалі яе па ўчцівосці.
He пушчалі яе да на вулачку,
Толькі пушчалі да на сонейка.
Пазіралі праз акенечка,
3 кім наша дзевачка пахаджаць будзе,
Залатыя пярсцёнкі да мяняць будзе.

606. Ой, між гор, між гор, між даліночкі жоўтыя пясочкі.
Ой, там хадзіліся-прахаджваліся Манечкіны браточкі.
Яны хваліліся-пахваляліся сваёю сястрою:
— Ёсць у нас сястра, лет не дарасла, мы яе выдаем.

607. Ліхія стральцы-байцы па полю ходзяць,

Сочуць-пасочуць старога лося ў гаросе.
Як дачула яго ласіца, што ў лозе,—
Як кінула свае крутыя рогі пад ногі:
— Няхай мае крутыя рогі прападуць!
Куды майго старога лося павядуць?
А з кім я буду па балоце хадзіць,
А з кім я буду сраіх дзетак вадзіць?
Як зазвінелі кутыя колы па мосце,
Як пачула малада Зіначка ў каморцы —
Як кінула залатыя ключы пад ногі:
— Няхай мае залатыя ключы прападуць!
Куды ж мяне ад мамачкі павядуць?
У мамачкі як была, куды хацела хадзіла,
194
 А ў свякроўкі куды захочаш не пойдзеш,
А ў свякроўкі трэба прасіцца, карыцца.

608. А хадзілі стральцы-лаўцы па бару,

Злавілі ласянёначка ў ламу.
Зачула старая ласіца ў бярлогу,
Зламала крутыя рогі аб дарогу:
— А няхай мае крутыя рогі прападуць,
А няхай майго ласянёначка не бяруць.
А ўжо ж мае крутыя рогі прапалі,
А ўжо майго ласянёначка забралі.
А з ’язджалі пышныя сваты са двара,
А забіралі младу дзевачку са двара.
Зачула яе мамунька ў каморы,
Кінула залатыя ключы аб скрыню:
— Няхай мае залатыя ключы прападуць,
Няхай маёй дачушкі не бяруць.
А ўжо ж мае залатыя ключыкі прапалі,
А ўжо ж маю дачушку забралі.

609. Пахадзілі маладыя стральцы па полю,*

А злавілі сівога лося ў гаросе.
Як зачула яго ласіца ў лузе,
Паспускала крутыя рогі на ногі:
— Няхай мае крутыя рогі прападуць,
Калі майго сівога лося тут заб’юць.
Пахадзілі маладыя сваты па двару,
А злавілі красну Анечку ў цераму.
Як зачула яе мамулька ўдаму,
Як кінула залатыя ключы аб зямлю:
— Няхай мае залатыя ключы прападуць,
Калі маё мілае дзіця забяруць.

610. Ішлі стрэлцы, ішлі ўлоўцы на ўловы,

Да зачула турова маці ў дуброве,
Ой, кінула туровы рогі аб землю:
— Ой, няхай мае туровы рогі тут прападуць
Бо ўжо мяне з таго месца пражануць.
Ішлі сваты, ішлі браты на ўловы,
Да зачула маладая Ганначка ў каморы,
 Ой, кінула залатыя ключы аб землю:
— Ой, няхай мае залатыя ключы тут прападуць!
Бо ўжо мяне з таго месіда павязуць.

611. Белая бярозанька папушчала лісцейка,

Папушчала лісцейка з верху да долу,
Чакаючы холаду.
М аладая дзяўчынка папушчала слёзачкі
Па беламу лічайку.
Чыя гэта мамачка на канцы стала стаіць,
На сваё дзіця глядзіць?
— А мая мамачка, калі мяне жалееш,
Напішы маё імя на залатым кубачку,
На верхнім абручайку.
А як будзеш кубачак браць,
Будзеш мяне ўспамінаць:
— Няма майго дзіцяці, няма каго пасылаці,
А ні ў лес па ягадкі, ні з крыніцы 'вадзіцы.

612. Баценьку, на дворы дождж ідзе,

Я пайду ад цябе.
Запішы на столе ў сябе,
Што глянеш, мяне спамянеш.
Спамянеш — дзіцетам назавеш.
— Дзесь мае дзіцета гуляе,
Гуляе — перстыні мяняе.
Ззажнешся з горы ў даліну,
Спамянеш сем раз у гадзіну.
Дзе маю работу забачаш,
To жалосна заплачаш,
Ды маімі сцежачкамі кружышся,
Дробнымі слёзкамі уліешся.

613. Радзімы баценька, развітаймося,

Развітаймося, расстаемося.
Запішы мяне на стале ў цябе.
З а столік зайдзеш — мяне ўспамянеш:
— Дзесь маё дзіцятка на чужой старонцы,
На чужой старонцы ў чужога баценька.
А чужой баценька без віны карае,
Без віны карае, без вады ўмывае.
Слёзкамі ўмыешся, рукамі ўтрэшся.
196
 614. Калі табе жаль, мая мамачка,
Калі табе жаль, мая родная,
Было мяне не выдаваць,
Было мяне адмуляваць.
У новай святліцы,
Пры сцяне на табліцы.
Хто ўвойдзе, той пагляне,
Каму будзе жаль, той заплача.
— Няма мае дачушачкі,
Толька яе малюваненька,
Мамінае гадаваннейка,
Дзявочае красаваннейка.

615. Ой, мой баценьку-саколіку,

Вырэзуй мяне на століку.
Ой, як сядзеш абядаці,
Будзеш на мяне паглядаці.

616. Як ты мяне, матанька, аддасі,

На чырвойым паперы напішы.
На чырвоным паперы напішы
I ў новай камораньцы палажы.
Пойдзеш да каморанькі да й глянеш
I сваё дзіцятачка спамянеш.
— Куды, маё дзіцятка, хадзіла
I якую работку рабіла.
Ой, бурчэлі шпулечкі, як прала,
Звінела каморанька, як ткала,
Звінела каморанька, звінела,
Там, дзе мая дочанька сядзела.

— Х аця ж мяне, мая мамачка, аддасі,

Х аця ж мяне на вароцейках запішы.
А хто ж будзе вароцейкі адчыняць,
А хто ж будзе мяне, маладу, успамінаць?
— Буду, буду вароцейкі адчыняць,
Буду, буду цябе, маладую, успамінаць.
— А хто ж будзе ў поле кароўкі выганяць,
А хто ж будзе мяне, дзіцятка, успамінаць?
— Буду, буду кароўкі ў поле выганяць,
Буду, буду цябе, дзіцятка, успамінаць.
— А ці будзеш па мяне, мамачка, тужыці,
Што я пайду на цэлы свой век служыці?
— Буду, буду, маё дзіцятка, тужыці,
Што ты пойдзеш на цэлы свой век служыці.
— Ці будзеш, мая мамачка, бедаваць,
Што я пайду на цэлы свой век гараваць?
— Буду, буду, маё дзіцятка, бедаваць,
Што ты пойдзеш на цэлы свой век гараваць.

618. Ой, аддасі мяне, мамка, аддасі,

Х аця мяне на вароцейках запішы.
Як будзеш вароцейка адчыняць,
Тады будзеш мяне, млоду, успамінаць.
He бядуй, мая мамка, не бядуй,
Я да цябе штонядзелечку прыбягу,
To я табе ўсё сваё гора раскажу.
Да не ўмела сваё гора расказаць,
Сталі мяне дробны слёзкі абліваць.

619. Сакоча цяцера, сакоча,

Ды з бору ляцеці не хоча.
— He лепей жа мне ў бары быць?
У бары вадзіца-крыніца,
У бары ягадка-суніца.
Ой, плача маладая, плача,
3 дому ехаці не хоча.
— He лепей жа мне ў мамкі быць?
У мамкі падвор е малое,
3 мяне пагуляння давольна,
А ў маладога падвор’е вяліка,
Усё маё пагулянне ўнікне.

620. Сакоча цяцера, сакоча,

А з бору ляцеці не хоча:
А ў бару ягадкі салодкі,
Чыстая вадзіца ў крыніцы.
Ой, плача Ганначка, плача,
А д мамкі ехаць не хоча.
— Як з табой, мама, расстацца,
Ці мне гадочак астацца?
Як жа мне з мамачкай расстацца,
 3 чужой свякроўкай пазнацца?
А свая мамка родная,
А чужая ж свякроўка нягодная.
А я ўжо ў мамачкі не буду,
У чужой свякроўкі век збуду.

621. У бары цяцера сакоча,

3 бору ляцеці не хоча:
У бары ягадкі салодкі,
У бары вадзіца ў крыніцы.
Плача Марылька, плача,
А д маткі ехаць не хоча.
— У мамачкі работка лёгкая,
У мамачкі вадзіца блізкая,
У мамачкі вядзерцы малыя,
У мамачкі парожкі нізкія.
А дазваўся Марцінка:
— He бядуй, Марылька,
Я сам работку параблю,
Я сам вадзіцы нанашу,
Я і парожкі паніжу.

622. А ў бары цяцера балбоча,

А з бору ляцеці не хоча:
А ў бары ягодкі салодкі,
А ў лузе каліна горкая,
На полі дзедаўё колкае.
А плача, плача дзевачка,
А д матулькі ехаці не хоча:
У мамулькі пасцелька цвярдзенька,
А работка яе лёганька.
У свякроўкі пасцелька мякканька,
А работа яе цяжанька.

623. А ў бару цецярук балбоча,*

А з бору ляцець не хоча:
А ў бару ягадкі салодкі.
А ў лузе каліна веткамі,
He гуляць Манечцы з дзеўкамі.
— Я гэту каліну паламаю,
3 дзеўкамі хоць трошкі пагуляю.
 Я гэту каліну і ў платок,
Пагуляю з дзеўкамі хоць гадок.
Я гэту калініцу патапчу,
А з дзеўкамі хоць трошкі паскачу.

624. Шчабеча перапёлка, шчабеча,

3 бору ляцець не хоча.
— Добра мне было ў бары,
Д а не будзе гэтак на моры:
Д а ў бары ягадкі-суніцы,
Халодная вадзіца з крыніцы.
Плача-паплача Ганулька,
А д мамы ехаць не хоча.
— Добра мне было ў мамкі,
He будзе гэдак у свякроўкі:
У свае мамкі
На вулку іду — гуляю,
А з вулкі іду — не дбаю.
Як засталася к свякроўцы:
На вулку іду — прашуся,
А з вулкі іду — баюся.
На новы ганачак ступаю,
Як боб слёзкі раняю.

625. Д а чакеча чаечка, чакеча

Ды з бору ляцеці не хоча.
— Ды як мне добра ў бору,
Ды растуць ягады на долу,
Ды як палячу я ў поле,
Ды не будзе відаць на доле.
Ой, плача дзевачка ды плача,
А д мамкі ехаць не хоча.
— Ой, як жа мне добра ў мамкі:
Выйду на вулку — гуляю,
Вайду ў хату — не дбаю.
А як пайду к свякратку,
Выйду на вулку — баюся,
Вайду ў хатку — злякнуся.
Нікога я не баялася —
Hi старога, ні малога.
А цяпер жа ўсіх баюся —
I старога, і малога,
I Іваначкі маладога.
626. Баравая пчолачка, 2
Яна з бору ляцець не хоча,
He хоча.
Яна з бору ляцець не хоча.
Вельмі ж ёй у бары добра,
Добра.
Вельмі ж ёй у бары добра.
Прыйдзе дзень — па бору лятае,
Па бору лятае.
Прыйдзе дзень — па бору лятае,
Прыйдзе ноч — на дубе начуе.
М аладая ж дзевачка, 2
Яна ад бацькі ехаць не хоча,
He хоча.
Яна ад бацькі ехаць не хоча.
Вельмі ёй у бацюхны добра,
Добра.
Вельмі ж ёй у бацюхны добра.
Прыйдзе дзень — на сяле гуляе,
На сяле гуляе.
Прыйдзе дзень — на сяле гуляе,
Прыйдзе вечар — нічога не знае.

627. У бары цецераў балмочыць,*

Ён з бору ляцець не хочыць:
У бары ягадка саладзенька,
Ва мху вадзічка халадзенька.
Там наша Галінка гуляла,
Красную ягаду збірала.
Ай, брала, брала, заснула,
Ехаў Сашутка, не ўчула.
Ён кальцом каціў, не дакаціў,
Ён платком махнуў, не дамахнуў,
Ён пугай сцябаў, не папаў,
3 каня саскочыў, разбудзіў:
— Уставай, Галінка, не ўсыпайся,
He к мамцы ідзеш, к свякроўцы.
Рана пабуджаць не будзець,
А раз прабудзіць — прасудзіць:
— М ая нявехна санёха,
М ая нявехна драмоха.
Белы кужаль прасць — яна драмаць,
А кросенцы ткаць — саўсім спаць.
 А як ложкі мыць — ваўком выць,
Х ату падмятаць — сабакам брахаць,
А пасцельку слаць — хахатаць.

628. Драмліва поле, драмліва,*

Там яно ягаду зрадзіла.
Пайшла Танечка ягаду браць,
А ягад яна не набрала,
Поўны дзянёчак праспала.
А дкуль там быўшы Васенька,
Уплётам хлыстаў, не дастаў,
3 каня саскочыў, стаў ён гаварыць:
— Гэта табе, Танюша, не ў мамкі,
Гэта табе, Танюша, у свякраткі.
Выйшла свякроўка на вулку:
— Ляніва, нявестка, ляніва,
У ягады пайшла — не брала,
Поўны дзянёчак праспала.
У клець яна пайшла — клець сажгла,
Ці там дабрынкі не было?
Сем састаў ануч вісела,
3 камарова сцягно мяса было,
3 арэхаву шкарлупу масла было.

629. Драмліва поле, драмліва,*

Сільныя ягадкі зрадзіла.
Пайшла Юлечка ягад браць.
Беручы ягадкі, заснула.
Наехаў Іванька, не чула.
Пужкаю сцебануў, не дастаў,
Пярсцёнкам катнуў, не папаў,
Злез із коніка дый накрыў:
— Спі ж, мая Юлечка, высыпайся,
He к татухну йдзеш, к свёкарку,
He к мамухне йдзеш, к свякроўцы.
Там цябе жалеці не будуць,
Там цябе раненька ўзбудзяць,
Там цябе на вадзіцу пашлюць,
Скажуць:
— Негадзяй, нявестка, негадзяй,
Па вадзіцу пайшла — аблілась,
Па цяпелца пайшла — абпяклась,
 Бел кужыль прала — драмала,
Красенцы ткала — ірвала.

630. Драмліва поле, драмліва,

На ягаданьку ўрадліва.
Ніхто тых ягад не смеў браць,
Адна наша Ніначка пасмела.
Браўшы ягадкі, заснула,
Наехаў Іванька, не чула.
Махнуў хустаю, не дамахнуў,
Пакаціў пярсцёнак, не дакаціў.
Злезшы з коніка, пабудзіў.
— Устань, мая Ніначка, ачніся,
На табе вадзіцы — памыйся,
На табе ручнічок — утрыся,
На табе чарачку — пахмяліся,
На табе яблычак — закусі,
На табе яблычак садовы,
А другі яблычак мядовы.

631. Радлівы бары, радлівы,

Ды на іх ягадкі радзілі.
А хто раненька ўстане,
Той тыя ягадкі пабярэ.
Ганначка раненька ўстала,
Яна тыя ягадкі пабрала.
Беручы ягадкі, заснула,
Прыехаў Іванка, не чула.
Ён каня вярнуў, не ўвярнуў,
Канчуком махнуў, не ўдарыў,
Выняў хустачку дый накрыў.
— Спі, мая Ганначка, праспіся,
He к мамцы ідзеш, к свякрусе.
Цяпер ты мая, не чыя,
А я твой, не чужы.

632. Ой, у полю, у полю вішнёў сад,

А ў том садочку вінаград.
Ой, там малада хадзіла,
А вінаграду сцерагла.
I сцерагучы, заснула,
Ехаў малады, не чула.
 Махнуў хусткаю, не збудзіў,
Кінуў яблычкам, не вайняў,
Ізлез з коніка, абайняў:
— Спіцй мае сэрданько цвярдзенька,
Спаліла сланэнька лічэнька,
Вятрэц косаньку размахаў.

633. Ой, чарачка, чарачка

М едзяная.*
Эй, а хто цябе, чарачка,
П іцібудзе?
А хто ж цябе, дзевачка,
Любіць будзе?
Эй, да гнула вішаньку,
He ўвагнула.
Эй, села пад вішаньку
Д а й заснула.
Эй, як прыехаў міленькі,
Ой, я і не чула.
— Эй, устань, устань, мілая,
Устань, прачніся,
На маю калясачку
Эй, падзівіся.
Эй, мая калясачка,
Ой, не прастая.
Эй, да мая калясачка,
Ой, залатая.

634. Расцвіла каліна дый на захад сонца,

Плакала дзяўчына, гледзячы ў аконца.
— Добра табе, каліна, цвісці-расцвітаці,
Я к жа мне нядобра з дому выязджаці.
Добра табе, каліна, у лесе красавацца,
Як жа мне нядобра з мамкай расставацца.
Добра табе, каліна, ягадкі спяліці,
Як жа мне нядобра дзевяроў дарыці.

635. Плыла утанька ракою,

Вяла дзетачкі з сабою.
— Ой, вада мая, прынада мая,
* Кож ны другі радок, акр ам я апошняга, паўтараецца.

204
 Травіца шаўковаЯ'
Ішла матанька ў камору,
Вяла дзеваньку з сабою.
— М ая матанька, мая родная,
Разлука мне з табою.

636. — He плач, маманька, як я паеду,

Я буду ж бываці штодня к абеду.
— I не будзеш, дзіцятка, не будзеш бываці,
Бо чужая маці будзе не пускаці.
А чужы татанька будзе прававаці,
Што ўзяў нявесту, да няма яе ў хаце.

637. — Ужо ж ты, Ганначка, ад нас пойдзеш,

Што ж ты за дар нам прышлеш?
— He тужы, матанька, галованьку не сушы,
У другую суботаньку я прыеду да цябе
I разважу я цябе.

638. Ой, не грусці, наша Валечка, не грусці,

Штонядзельку да мамачкі ў госцікі прыхадзі,
А як прыйдзеш да роднае мамачкі на парог,
Паліюцца буйныя слёзкі як гарох.

639. Прыходзь, прыходзь, наша Паўлінка, к нам часта.

Без цябе ў нас у панадворыку сцямнее,
Без цябе ў нас твая мамачка схмурнее,
Без цябе ў нас твой татачка зжаўцее.

640. М ая матухна родна,

Я па твайму двару
Да не скора пайду.
Па двару па новенькаму
Да па мурожку зялёненькаму.

641. М ар’юшка татухну прыказвала:

— Прысылай, татухна, за мной гасцей,
He будуць госцейкі зневажоны,
205
 Ды будуць на куце пасаджоны,
Ды будуць госцейкі ўгашчоны.

642. Дунечка матушке да наказвала:

— Ты прыедзь, матушка, ка мне ў госці,
Прывязі, матушка, трубкі і рубкі —
Мне, маладзе, многа нада:
Сорак саракоў адных ручнікоў,
Пяцьдзесят латок адных наметак.

643. М атулька родная,

I сама выязджай,
I радзіну сазывай.
На куце пасаджу
I мядком напаю.
Я і сама, малада,
Напярод паеду,
У церамок уступлю,
3 церама выступлю
I сваю радзінку
3 сорама выведу.

644. Ой, не гайся, мамачка, не гайся,

У чырвоныя чаботанькі й абувайся,
Гой, да са мною ў дарожаньку сабірайся.

645. Просім цябе, наша свацечка, да столу,*

Што мы бярэм тваю дачушку з сабою,
Яе норавы мы тутка кідаем.
Як дзеўкай была, як ружа цвіла,
Як прыйдзеш да нас, каб не плакала,

646. З а хаткаю вецер калінку махаець,

Млода Манечка ў свайго татачкі пытаець:
— Мой татачка, мой родненькі, скажы мне,
Ці заехацца па вячэрачку да цябе?
— Заяздж ай, мая дачушка, не мінай,
А ты ж да мяне кожную нядзелечку прыязджай.
* Кожны радок, а кр ам я апошняга, паўтараецца.

206
 647. Ядвабная сукеначка да долу,
А д ’язджае млода Стасечка ад дому.
Ядвабная сукеначка да зямлі,
А д ’язджае млода Стасечка ад сям’і.
Ядвабная сукеначка да пяты,
А д ’язджае млода Стасечка ад таты.
— Жаль маю, родна матуля, на цябе,
Што не знасіла белай сукенкі я ў цябе,
Цяпер пайду ў чужыя людзі насіці,
Цяпер буду чужой матулі гадзіці.

648. Зайшла Ганначка да каморы,

Спляснула ў ладоні,
Як пасыпалісь персцені яе
Па новенькай каморы.
— Ой, сейцесь, сейцесь, персцені мае,
Па новенькай каморы.
Ой, задайце матушцы жалю,
Бо я ўжо ад’язджаю.
Няхай заплача па мне маладой,
Па работніцы сваёй.

649. — Елачка, ёлачка, чаму ж не зялёная?

— Як жа мне, ёлачцы, зялёненькай быці,
Калі зверху мне сонца прыпякае,
А знізу вада падмывае.
— Дзевіца, дзевіца, чаму ж невясёлая?
— Як жа мне, дзевіцы, вясёленькай быці,
Калі дзела ў папы ў лад не ідзе:
Меншую дочку першую замуж аддаець.
А ні ткуха, ні прадуха,
Hi кашулькі пашыць.
А як выйдзе на вуліцу,
To кавалераў добра маніць.
Рубчыка не зарубіць,
А кавалераў добра любіць.

650. Айцец з маткаю няверна жывуць,

Старшую сястрыцу па вадзіцу шлюць,
Малодшую дачку замуж аддаюць.
Бадай тая рэчанька травой заплыла,
 Як я, маладзенька, замуж не пайшла.
'Бадай тая студнечка правалілася,
Як я, маладзенька, не жанілася.

651.— Івушка, ракітавы кусток,

Што жа ты, івушка, не зелена стаіш?
— Як жа мне, івушке,
Зялёненькай быць?
3 караня івушку
Ключава вада мыець,
3 сяродку івушку
Чарвяк точыць,
А зверху івушку
Жарка солнушка пякець,
Дробны дожджычак сякець.
Ехалі баяры:
Зрубілі івушку
У чатыры тапары,
Здзелалі з івушкі
Д зве лодушкі, вясло.
Селі, закацілі,
Громкі песенькі запелі,
Красну дзевіцу
3 сабою пасадзілі.
— Чом жа ты, дзевіца,
Нявесела сядзіш?
— Як жа мне, дзевіцы,
Вясёленькай быць?
М атка з бацькай
Няпраўдаю жывуць:
Меншу дочку
Упярод замуж аддаюць.

652. He будзець ад пана бога дарожкі,

Нашто падбіла большую сястру пад ножкі,
А большая не горшая за цябе,
А палучыла няславачку праз цябе.

653. Што ты, Волечка, проці бога зрабіла, *

Сваю веру пад ножачкі падбіла.
Што ты, Волечка, проці бога сказала,
 Рускую веру пад ножачкі стаптала.
Па табе будуць усе званы забіты,
Па табе будуць усе цэркаўкі закрыты.
3 цябе будуць усе людзі смяяцца,
Як ты будзеш у касцёле вянчацца.

654. A ў полі два дубочкі роўныя,

А ў Зіначкі два браціткі родныя.
Адзін брацітка вяселлейка гуляець,
Другі брацітка на белым свеце страдаець.
— Прыедзь, прыедзь, мой брацітка, ў вяселле,
Паглядзіш на маю свадзьбачку жуткую.
Цябе за столікам не відаці,
I каля хаткі не чуваці.

655. Малада Анечка вяселлейка збірае,

Яе сястрыца ў чужой старонцы не знае.
— Сядзь, Анечка, белы лісток напішы,
Сваю сястрыцу на вяселлейка папрасі.
Шэрай зязюляй белы лісток перашлі.
— Ляці, ляці, шэра зязюля, не сядай,
Белы лісточак маёй сястрыцы перадай.

656. — Ой, Манечка, не сядзі,

Адчыні аконца, паглядзі,
Ці ўсе твае конікі на дварэ,
Ці ўсе твае госцікі пры табе?
— Няма майго коніка з прыезда,
Няма майго браціка з прыхода.

657. Чаго сядзіш, што думаеш, Ганулька,

Ці ўся твая сямеечка сабрана?
Твайго брацеткі, твайго старшага нетуці,
Твой брацетка, твой родненькі не знаець,
Ды што тваё вяселлейка гуляюць.

658. Прыляцела раба зязюлька крычучы,

Села яна ў Янінкі на плячы.
— Гэта ж табе, млода Янінка, за тое,
] *1 Зак. 298
209
 Што сплятала русу касіцу ўтрое.
Было плесці русу касіцу ў шэсць радоў,
Было гуляці ў роднай мамкі шэсць гадоў.
— Я не хачу плесці касіцы ні раду,
Я не хачу быць у роднай мамкі ні году.
— Дзе, мая мамка, жалобная сукенка,
Я ў цябе астатні вечар паненка.
Астатні вечар, астатнюю гадзіну,
Сабрала я ўсю сваю радзіну.
Мой брацітка ў чужой старонцы не знаець,
Што сястрыца вяселле гуляець.
Пішыць сястрыца брацітку і галосіць:
— Даруй, брацітка, даруй, родненькі,
Што я цябе ў вяселлейка не звала,
Бо я сама недаўнюсенька пазнала.

659. I на стаенцы сівы косю й скачыць,

А на вайне Валеччын брацетка плачыць:
— Чаму, сястрыца, пісем не пішаш да мяне,
Віно-мёд п’еш, вяселле гуляеш без мяне.

660. Узышоў месячык з вечара да дня.

Хвалілася дзевачка, што ўся радня,
А ж яе роднага брацеткі няма.
— Напішы, дзевачка, ды два пісямцы,
Ды пашлі брацетку тры паклончыкі:
— Брацетка родненькі, прыедзь да мяне,
Блаславі мяне ў чужой старане.

661. Ой, у бары явару многа,*

Зялёнага ніводнага.
У Светачкі братоў многа,
Д а й роднага ніводнага.
Ой, ёсць каму піць, гуляць,
Няма каму благаслаўляць.

662. У роўным полі вецер каліну калыша,

Плача дзевачка: брацейка пісем не піша.
— Прышлі, брацейка, хоць у нядзельку з-пад зары,
Я буду чытаці на каберцы стоячы.
210
663. Пашлі, Танечка, сівога каня вішчачы,
Няхай ляціць твайго браточка ішчачы.
Бо ў цябе чужы людзі сабраны,
А твой браточак у чужой старонцы сасланы.
Бо ў цябе чужыя людзі балююць,
А твой браточак у чужой старонцы гаруець.
Бо ў цябе чужыя людзі ў банкеце,
А ты не знаеш, ці ёсць браток твой на свеце.

664. Чаго, Верачка, так часта ўздыхаеш,

Ці ты брацітка ў вяселлейка чакаеш?
Вазьмі, Верачка, сівога каня са стайні,
Пусці яго дарожачкай іржучы,
Няхай ляціць, твайго брацітку ішчучы.
Д а плыў косю тры дні, тры ночы па моры,
Напіўся косю мутнай вады на моры,
He жджы, Верачка, твой брацітка ў няволі,
Прышле табе жалкае пісьмо з поўначы,
Успомні, сястрыца, хоць за столікам седзячы.

665. Чаго, чаго, млода Лёнечка, думаеш,

Чаму на вяселлечка свайго браціка не маеш?
Ідзі да стайні, сівога каня асядлай,
Пусці яго дарогай вялікай,
На вяселле браціка шукай.
Плыў конь тры дні, тры начы праз мора,
Відзеў, Лёнечка, твайго брацітку ў няволі.
Стаіць конь пад ганачкам ды заржаў,
Відзеў твайго брацітку ды не ўзяў.
Стаіць конь пад ганачкам, ножкай туп,
Твайму брацітку на вяселлі не быць тут.

666. Зарзаў, зарзаў сівы кося ля клеці,*

Як пачуў жа Раечкін братка на свеце:
— А што ў маёй роднай мамкі дзеецца?
Ай, наверна, родна сястрыца жэніцца?
Можа, ад яе ка мне пісямцо прыляціць?
Можа, мяне на вяселлейка пазавуць.
Хоць бы ж я вяселлейка пагуляў,
Хоць бы ж я з сваёй радзімкай пагукаў,
Хоць бы ж я сваю родную мамку ўвідаў.
 667. Ой, ці я табе, да мой баценька,
3 восені не казала:
He гары поля ды не сей жыта,
Бо не буду пажынаці.
Д а скапай градку да пасей рутку,
To буду паліваці.
Ці я табе, да мой свёкарку,
3 восені не казала:
He капай градкі да не сей руткі,
He буду паліваці.
Д а згары поле да пасей жыта,
To буду пажынаці.

668. Я ж табе, татачка, з вясны казала:

He дзяры бор, не сей лён,
Я ж у цябе зімаваці не буду,
Ляночак рабіці не буду.
Я ж табе, мілы, з вясны казала:
Д зяры барок, сей лянок,
Я ж у цябе зімаваці буду,
Лянок трапаці і мяці буду.

669. — Чы я табе, мой баценьку, яшчэ з вясны не казала:

He капай градкі і не сей руткі, не буду паліваці?
He паліваці, не даглядаці, не з яе вянка віці.
— Ой, я пайду, маё дзіцятка, тваімі сцежкамі,
To палію рутаньку дробную, зялёную сваімі слёзкамі.
Ой, як я пайду з гары ў даліну,
Палію руту дробную, зялёную сем раз на гадзіну.

670. Настачкіна мамка **

He ўмела ігру іграць:
Пакаціла галушачку,
Прайграла дачушачку.
Пакаціла другую,
Прайграла маладую.
А Васількова мамка
Умела ігру іграці:
Пакаціла галушачку,
Выйграла дачушачку.
Пакаціла другую,
Выйграла маладую.
212
 671. А ў чыім жа садзе *
Вішню ўламілі?
У Іванькі ў садзе
Вішню ўламілі,
Увесь сад усушылі.
А ў чыім жа садзе
Вішню пасадзілі?
У Пецевым садзе
Вішню пасадзілі,
Увесь сад украсілі.

672. А Волеччын бацюхна,

А Волеччын бацюхна ўстаў пазнюсенька.
Устаў пазнюсенька, умыўся гарнюсенька,
Пайшоў у садочак да тхнуў жа важаленька:
— А божа ж мой да міласцівы, выкапана ў мяне да рожу.
Выкапана ў мяне да рожу чырвону харошу,
Чырвону харошу — маладзеньку Волечку,
Маладзеньку Волечку.
Ванюшчын бацюхна,
Ванюшчын бацюхна ўстаў ранюсенька.
Устаў ранюсенька, умыўся бялюсенька,
Пайшоў у садочак да тхнуў жа лягесенька:
— Ой, хвалю да цябе, божа:
Ой, хвалю цябе, божа, пасаджона ў мяне рожу.
Пасаджона ў мяне рожу — маладзеньку Волечку.

673. А ў Гаўрылы ropa, гора:

Чорная кона са двара сашла.
А ўся она да ў золаце,
Галовушка да ў серабрэ,
Лапачкі ў кітаечке.
А ў Васілья радасць, радасць —
Чорная кона на двор ўзышла,
А ўся она ў золаце,
Галовушка да ў серабрэ,
А лапачкі ў кітаечке.

674. Сіў конь вады не п’ець,*

На паводдзе наступаець.
Танюшкіна мамка
213
Taro каня праклінаець:
— Адбаў, божа, сілку
Ды сіваму коню.
А двёз маю служку,
Т анюшку-дачушку.
I зімнюю праху,
Вясеннюю ткаху,
А летнюю жаху.
Сіў конь вады не гГець,
На паводдзе наступаець.
Ванюшкіна мамка
Таго каня выхваляець:
— Прыбаў, божа, сілку,
Ды сіваму коню.
Прывёз ка мне служку
Т анюшку-дачушку.
I зімнюю праху,
Вясеннюю ткаху,
А летнюю жаху.

675. А Марыніна матушка

На льду каня поіць,
Поіць і праклінаець:
— Штоб табе, коне,
He пілось да не елася,
У полі не гулялася.
А двёз ты мне, коне,
Із домуработніцу,
А з поля кукобніцу,
А маю саветніцу,
Госцям прыветніцу.
Іванава матушка
На льду каня поіць,
Поіць і пахваляець:
— Штоб табе, коне,
Пілося да елася,
У полі гулялася.
Прывёз ты мне, коне,
У дом работніцу,
А ў поле кукобніцу,
I мне саветніцу,
I гаспям прыветніну.
 676. Вой, там да каля броду, 2
Піў конь вараны воду,
ГТючы воду параготвае, 2
Капыцікам прыстуквае.
Галеччына матка 2
Таго каня да праклінае: 2
— Да бадай да табе, коню, 2
Тры сілы адбыло.
Завёз маё дзіцятка 2
На чужое падвор’е.
На чужое падвор’ейка, 2
З а чужое застоллейка.
А Іванкава матка 2
Таму каню дабро просіць: 2
— Д а бадай да табе, коню, 2
Тры сілы дабыць.
Прывёз мне дзіцятка,
Ды на маё падвор’ейка, 2
Да за маё застоллейка.

677. Васечкіна маці

Каня велічала:
— Спасіба табе, коне,
Што прывёз мке княгіню,
Што прывёз ка мне княгіню,
У двор гаспадыню,
А к клеці ключніцу,
А к печы кухарку.
Пашачкіна маці
Каня праклінала:
— А будзь пракляты, коне,
Што ўвёз ад нас княгіню,
Што ўвёз ад нас княгіню,
У двор гаспадыню,
А д клеці ключніцу,
А д печы кухарку.

678. Цвіла, цвіла ліпачка жоўтымі цвятамі,*

Цвіла, цвіла — стала ападаці.
Коліна маці мяла, мяла сені,
Мяла, мяла — села пачываці.
Села пачываці, стала гаварыці:
215
 — Цяпер мае сенечкі падмецены будуць,
Цяпер мае госцікі ўгашчоны будуць.
Цвіла, цвіла ліпачка жоўтымі цвятамі,
Цвіла, цвіла — стала ападаці,
А Ганначына маці мяла сені,
Мяла, мяла — села пачываці.
Села пачываці, стала гаварыці:
— Цяпер мае сенечкі нямецены будуць,
Цяпер мае госцікі не ўгашчоны будуць.

679. А палаці, палаці,

Некалі ляжаці.
I ў хаце не мецена,
Карова не загната,
Свінням не давата.
А палаці, палаці,
Можна паляжаці.
I ў хаце прыбрана,
Карова загната,
Свінням падавата.

680. Да Мішачкава маці

Хвартушок падвязала, 2
Што нявехну прыждала
Да скорую, да й рабочую,
I на дзела ахвочую.
Пойдзе ў поле да наробіцца,
Прыйдзе дамоў — нагаворыцца.
Да Валечкіна маці
Хвартушок апусціла, 2
Што дачухну ўпусціла,
I скорую, і рабочую,
I на дзела ахвочую.
Пойдзе ў поле да наробіцца,
Прыйдзе дамоў — нагаворыцца.

681. I шуміць, шуміць зялёная дуброўка,

I а плачыць, плачыць Валеччына мамулька,
Плачаць, плачаць а Валеччына мамулька:
— I гадавала, гаравала — аддала,
Гадавала, гаравала — аддала.
 I шуміць, шуміць зялёная дуброўка,
I а шуміць, шуміць зялёная дуброўка.
Рада, рада Колечкава мамулька: 2
— Hi гадавала, ні гаравала — ўзяла.

682. Елка-сасонка зіму і лета зеляненька,

Ванькіна маці ўсю нядзелюшку весяленька.
Распінала белы шацёр на двор.
— Цяпер жа мне, бялёшанькі пахадзіць.
А ёсць каму кашуліцы памыці,
А ёсць каго на работушку паслаці,
А , ой ёсць каго з работушку даждаці.
Н апяку пірагоў, навару кашы — ёсць з кім есці.
Пайду ў поле, займу постаць — ёсць з кім жаць.

683. Дуб ды бяроза ўсю зімушку чарненек,

М ар’іна маці ўсю нядзелюшку скучненька,
Распінала чорны шацёр на двор:
— Цяпер жа мне чарнёшанькай пахадзіць:
Ой, некаму кашуліцы памыці,
Ой, некага на работушку паслаці,
Ой, некага з работушкі даждаці,
Напяку пірагоў, навару кашы — не з кім есць,
Пайду ў поле, займу ностаць — не з кім жаць.

684. Дуб да бяроза ўсё лета ссыхала,

Яленкіна мамка ўсю нядзельку ўздыхала:
— I карміла, і паіла — служкі нет,
Выйду на поле, займу постаць — не з кім жыта жаць.
Пайду ў клець дабро глядзець — дабра нет.
Дуб да бяроза ўсё лета ссыхала,
Сцёпкіна мамка ўсю нядзельку ўздыхала:
— Выйду на поле, займу постаць — ёсць з кім гнаць,
Пайду ў клець, дабро глядзець — дабро ёсць.

685. Елка-сасонка як зімой, дак летам зеляненька, зеляненька,

Іванькава мамка — усю гэту нядзельку весяленька,
весяленька:
— He кукобіла, не лялеяла — служка ёсць, служка ёсць.
Дасць бог летца да уродзіць хлебца —
217
 Есць каму жаць, ёсць каму жаць.
Займець шырока, гіагоніць далёка —
Есць каму жаць, ёсць каму жаць.
Елка-сасонка, яна пасыхаець, яна пасыхаець,
Надзеччына мамка ўсю гэту нядзельку плачаць, ой,
плачаць:
— I кукобіла і лялеяла — служкі нет, служкі нет.
Дасць бог летца ды ўродзіць хлебца —
Некаму жаць, некаму жаць.
Займець вузенька, пагоніць блізенька —
Нет каму жаць, нет каму жаць.

686. А на моры вутка крачыць, 2

Ніначчына мамка плачыць:
— Я й расціла, я й кукобіла,
Ды некага пабуджаці,
З а вадзіцаю пасылаці. 2
А на вуліцы курыца сакочыць,
Іванькава мамка рагочыць:
— He расціла, не кукобіла,
Ды ёсць каго пабуджаці, 2
З а вадзіцаю пасылаці.

687. У гародзе зялёная ветачка зялёна,

Як прыйдзе вясна.
Ванеччына родная матачка вясёла,
Як прыйдзе лета: і
Паставіць кросны — ёсць з кім ткаць.
Паспее жыта — ёсць з кім жаць.
А ў гародзе зялёная ветачка зжаўцее,—
Як прыйдзе [восень].
Манеччына родная матачка схмурнее,—
Як прыйдзе лета:
Паставіць кросны — не з кім ткаць,
Паспее жыта — не з кім жаць.
Як стане над ставачкай аддыхаць,
Тады будзе сваю дачушку ўспамінаць.

688. Выйшла маці жыта жаці,

Стала сярпы раскладаці:
Няма сярпа залатога,
218
 Жанца маладога.
Выйшла свякроў жыта жаці,
Стала сярпы раскладаці:
Прыбыў сярпок залаценькі,
Жанец маладзенькі.

689. Каб ты, зязюлька, каб ты, сівенька,

У мой садок не лятала,
Ой, адкавала, адшчабятала
А д дому дамаўніцу,
3 мае хаткі работніцу.
Пайду на поле, на шырокае —
He з кім пахаджаці,
Пастаўлю снапкі да радзенька —
He з кем панасіці.
Каб ты, зязюлька, каб ты, сівая,
У мой садок прылятала,
Прыкавала, прышчабятала,
Як дому дамаўніцу,
У маю хатку работніцу.
Пайду на поле, на шырокае,
Пастаўлю снапкі да гусценька —
Ёсць каму панасіці,
Пастаўлю копку шырокую —
Ёсць каму завяршыці.

690. Як у гародзе на чарназемі

Вырасла канаплінка,
На той канаплінцы
Зязю ля кукавала.
Княгін&кіна мамка
Раненька ўставала,
Бяленька ўмывалася,
Суханька ўціралася,
На ганак выходзіла,
Зязюлю слухала,
Шэрую праклінала:
— Багдай, зязюля,
Багдай, шэрая,
Век-вяком не кукавала,
Адкукавала, адшчабятала
Мне верную служку,
219
 Родную дачушку,
Раннюю ўставанійцу,
Познюю ўкладанійцу.
Як у гародзе на чарназемі
Вырасла канапелька,
На тэй канапельцы
Зязю ля кукавала.
Жанішкова мамка
Раненька ўставала,
Беленька ўмывалася,
На ганак выходзіла,
Зязюлю выслухала,
Шэрую паздраўляла:
— Багдай, зязюля,
Багдай, шэрая,
Век-вяком кукавала.
Прыкукавала, прышчабятала
Мне верную служку,
Княгіньку нявехну,
Раннюю ўставанійцу,
Познюю ўкладанійцу.

691. Мікалайкаў войчанька

Па садзіку пахаджае,
Па садзіку пахаджае,
Зязю льку выхваляе:
— Зязю лька, зязюлька,
Каб ты здарова была,
Каб ты здарова кавала.
Прыкавала мне да нявехначку,
У доме дамаўніцу,
А ў поле работніцу,
К суседзям прыветніцу.

692. Дуракі мужыкі

Упусцілі рыбачку,
Белакрылачку.
Паехалі ў горад,
Пабывалі ў рынке,
Купілі пянькі
На тры рублі.
Здзелалі сетачку,
 Сетачку пяньковую.
Закінулі ў рэчаньку,
Упусцілі рыбачку,
Белакрылачку.
А вумныя мужыкі
Паехалі ў горад,
Закупілі шоўку,
А із таго шоўку
Здзелалі сетачку,
Сетачку шаўковую.
Закінулі ў рэчаньку
I паймалі рыбачку,
Белакрылачку.
Яны думалі, што рыбачка,
Што то белакрылачка,
Ажно выйшла дзевачка.
Выйшла чарнабровачка.

693. Яліна, яліна,

Сухая вяршына.
3-пад тэй, пад яліны,
Сняжок выпадаець,
Звярок выбягаець.
Сняжок бялешанек,
Звярок сярэшанек,
Слядок значнёшанек.
Грыпініны брацця
Па’хоце хадзілі, 2
Звера асачылі.
Звера не ўлавілі,
Сястру ўпусцілі.
Яліна, яліна,
Сухая вяршына.
3-пад тэй, пад яліны,
Сняжок выпадаець,
Звярок выбягаець,
Сняжок бялешанек,
Звярок сярэшанек,
Слядок значнёшанек.
Іванавы брацця
Па хоце хадзілі,
Звера асачылі,
Агрыпіну ўзялі,
3 Іванам звянчалі.
 694. А ў вас выюць-плачуць,
А ў нас пяюць, скачуць,
А ў вас ды на жаласць,
А ў нас ды на радасць.

695. Што Ганначчына мамачка

На ганачку стаіць,
Накрыж ручкі дзяржыць
Ды на зоранькі глядзіць:
— Зоры мае невясёлыя,
Сені мае немяцёныя,
Сталы мае някрытыя,
Ложкі мае нямытыя,
А міскі пад лаўкаю
Зараслі мураўкаю.
Што Іванькава мамачка
На ганачку стаіць,
Накрыж ручкі дзяржыць
Ды на зоранькі глядзіць:
— Зоры мае да вясёлыя,
Сені мае замяцёныя,
Сталы мае накрытыя,
Ложкі мае памытыя.

696. Вы скачыце, плачыце,

Работніцу траціце.
А мы скачам і пяём,
Работніцу забяром.

697. Дзеваччына мамачка

Ды сядзіць у запечку, 2
Хустачкай акрыўшыся,
Слёзкамі абліўшыся:
— А д мяне дзіця бяруць,
А д мяне пасаг вязуць.
Малойцава мамачка
Ды сядзіць за столікам 2
Ды ў ладошкі плешча:
— Да мяне дзіця вядуць,
Да мяне пасаг вязуць.
 698. Чыя ж там мамухна
Усю ночаньку не спала,
3 яснай зарой размаўляла?
— Зара мая, зоранька,
Нешчаслівая ж мая доленька:
3 маёй хаты кублы нясуць,
3 майго хлява кароў вядуць.

699. Расхуталісь вароты Ляксейкіны.

Вараны конікі з двору бягуць,
Верну служаньку з хаты вядуць,
Новыя кублікі з клеці коцяць.
Дунулі ветрынькі ўдоль па вуліцы,
Расхінуліся вароцінькі Пятрусіны,
Узрадавалася сардэчанька Дамнусенькі.
Вараныя конікі на двор бягуць,
Верную служаньку на двор вязуць,
Новыя кублікі ў клець нясуць.

700. У нашае Марфачкі бяда стала: *

А збегла кабыла-жарабятніца,
А звязла скрыначку маляванаю,
А звязла дачушку гадаванаю.
А звязла скрыначку із замочкам,
А звязла Ларыску із вяночкам.
У нашае Кацечкі прыбыль стала:
Прыбегла кабыла-жарабятніца,
Прывязла скрыначку маляванаю.
Прывязла дачушку гадаванаю.
Прывязла скрыначку із замочкам,
Прывязла дачушку із вяночкам.

701. Ой, Галечкі маці

Па двару пахаджвае
Да мяцеліцу праклінае:
— I што то была за мяцеліца,
Вывела бодную скрыню,
A і з хаты гаспадыню,
I з поля да работніцу,
I з хаты дай ахотніцу,
I з току малацінніцу,
 A i з хаты калацільніцу.
Ой, Толечкі маці
Па двару да пахаджвае 2
Д а мяцеліцу жалае:
— Харошая была да мяцеліца,
Прывяла бодную скрыню, 2
А ў хату гаспадыню,
А ў поле да работніцу,
А ў хату да й ахотніцу,
I ў ток малацільніцу,
I ў хату калацільніцу.

702. Ай, на дубе зязюлька,

На другім — другая.
Яны шчабечуць, 2
Усю праўду гаворуць.
Ай, тыя што зязюлечкі —
Мацвеевы сёстры.
— Калі б мы зналі,
Калі б мы ведалі,
Куды наш брат паедзіць,
А мы б тую дарожаньку
Каўрамі ўслалі,
А мы б свайго да брахненьку
Падале паслалі.
Ай, на дубе зязюлька,
На другім — другая,
Яны шчабечуць, 2
Усю праўду гаворуць.
Ай, тыя што зязюлечкі —
Усё Кацькіны сёстры.
— Калі б мы зналі,
Калі б мы ведалі,
Куды нашу сястру вязуць,
А мы б тую дарожаньку
Д уб’ём завалілі,
А мы б сваю сястрычаньку
Н азад варацілі.

703. На горушкі, на круценькай — кукаль ды пшаніца,

Пад горушкай, пад круценькай — светлая вадзіца.
Там мыліся, бяліліся Якушкіны сёстры.
224
 Яны мыліся, румяніліся і гаварылі:
— Калі 6 мы зналі ды ведалі,
Куды брат паедзіць, каторай дарожанькай,
Тую дарожку, тую сцежаньку сукном уваслалі, цвятамі
ўвабралі,
На рэчушцы, на быстранькай масты пачынілі,
Свайго брата родненькага сюды ажыдалі.
Н а горушцы, на круценькай — кукаль ды пшаніца,
Пад горушкай, пад круценькай — светлая вадзіца.
Там мыліся, бяліліся Мархуткіны сёстры.
Яны мыліся, румяніліся й гаварылі:
— Калі б мы зналі ды ведалі,
Куды сястра паедзіць, каторай дарожанькай,
Мы б тую сцежку, тую дарожку ломам заламалі,
Н а рэчаньцы, на быстранькай масты размасцілі,
Сваю сятру Верачку ўзад варацілі.

704. Да Іванкавы сястрыцы

Д а гулялі ў святліцы,
Г улялі-размаўлялі:
— Каб жа мы ды тое зналі,
Куды наш братко паедзе,
To б мы бор кужалем слалі,
А поле — да кітайкамі,
Штоб па бару не ўрасіўся,
A па полі не ўпыліўся,
Штоб к дзевачцы не спазніўся.
Штоб яго шубачка ззяла,
Штоб яго чэшча пазнала
Ды родным зяцем назвала.

705. — О, бела, бела бяроза,

Чаму на моры палягла,
Дзеўкам дарогу залягла?
Ішла Галечка малада,
У прыполе золата нясла,
У рукаве шчырае срэбра
Ды пасыпала на моры,
Кліча мамачку з каморы.
— Я з жалі ручкі не ўздыму,
Цябе маладу аддаю,
Цябе маладу аддаю
•'5. Зак. 298 225
 Ды на чужую старану,
Да чужога дзіцяці.
Да чужога дзіцяці,
Ён будзе біці і караці,
Біць і караці,
Белыя ручкі ламаці.
Белыя ручкі ломячы,
Дробныя слёзкі ліючы,
Будзеш ты плакаці.

706. — Вярба, вярба, вярбіца,

Ды чаго ж ты на мора палягла,
Ды дзевачкам дарогу заняла?
— He сама я, дзеванькі, палягла,
Палажыла мяне дзеванька,
У камору часта ходзячы,
Прыполамі золата носячы.
Рассыпала золата па моры
Д а клікала татачку ў каморы
Пазбіраці золата па моры.
— Няхай табе, дзіцятка, той збярэ,
Хто з табою, маладою, шлюб бярэ.

707. — Ой, верба, верба, вербіста,

Чаго на мора навісла,
Д а чаго на мора навісла?
Пад тую вербу сцежачка,
Туды ішла дзевачка
Д а несла золата ў прыполе,
Да рассыпала на моры.
Кліча бацюхна з каморы:
— Х адзі, бацюхна, са мною,
Збярэм золата з табою
На шаўкову нітачку,
На срыбрану іголачку.
— Да не магу, дзіцятка, не магу,
3 жалю ручак не здойму,
З а слёзанькамі не бачу.

708. Раскудравая бярозка

На Дунай палягла,
 Дзевачцы дарожку залягла,
Ішла дзевачка з прыбору,
Сыпала золата з прыполу,
А за ёй мамачка слядамі,
Заліла сцежачкі слязамі.
— He ідзі, мамачка, за мною,
Ты гэтага золата не сабярэш,
Толькі свае слёзкі разаллеш.
— Дзевачка мая, дзіцятка маё,
Я за табою не пайду,
Я гэтага золата не збяру,
Толькі свае слёзкі разаллю.

709. Ішла дзевачка су поля,

Сеяла замшолу з трыполя.
Як наляцелі галубы,
Сталі тую замшолу кляваці,
Пайшла дзевачка зганяці:
— А сюгі, галубы, не клюйце мае замшолы,
Ты ж мне, замшола, знадабна:
Буду клетачкі кляціць,
Суджаньку коніка значыць,
Каб яго конічак значан быў
М іжа ста канёў вароных,
М іжа ста князёў малодых.

710. Ішла дзевачка з застолля,

Сыпала руту з прыполля:
— Рута мая зялёна,
3 кім і мне падбіраці?
— Прасі, дзевачка, татухна
Дробныя руты сабіраці.
— He буду татухна прахаці:
He ўмеў мяне ні кахаці,
Hi ў доме дзяржаці,
Hi мной пасылаці.
Ішла дзевачка з застолля...
Д а л е й паўтараецца тое ж са зварот ам да маці.
Н арэш це:

Ускочыла дзевачка з застолля,

Сыпала руту з прыполля:
227
 — Рута мая зялёная,
3 кім і мне падбіраці?
— Прасі, дзевачка, дзяцінку
Дробныя руты збіраці.
— Буду яго прахаці:
Ен будзе кахаці,
У доме дзяржаці
I мной пасылаці.

711. Рассыпалася рутанька

Каля залатога кубанька.
— Рута мая, дробна зелена,
3 кім цябе падбіраці.
Х адзі, братка, са мною,
Збярэмо рутку з табою.
— He пайду, сястра, не пайду,
Із жалю ручак не здыйму.

712. М аладая Манечка,

М аладая Манечка,
Прасі ж сваю радзінку
У шчаслівую гадзінку.
Ды скіньцеся па рублічку,
Ды выкупіце Манечку.
Няхай ідзе з намі,
Ужо вяночкі павялі.
Ужо вяночкі павялі,
А дружачкі паскучалі.

713. На сінім моры круг плыве,

На том крузе маладая дзевачка стаяла,
На сваю матку белым ручнічком махала.
— Выйдзі, выдзі, родная матка, з каморы,
Да выкуп мяне, маладзенькую, з няволі.
— Да не выду, маё дзіцятка, з каморы,
Да не выкуплю цябе, маладую, з няволі,
Да ты ж таго схацела,
Каб ты ў няволенцы сядзела.

714. Кракала шэра уціца на моры,

Плакала да Аўдотачка ў няволі.
— Ой, і выкупі, ой, і выкупі мяне, бацюшка,
228
Мяне, родненькі, з няволі.
— Ой, і дзе ж мне ўзяць, мая дзетачка, вы:
— Ах, і сто рублей, бацюшка, ў кубле.
Ой, кракала шэра уціца на моры,
Ой, плакала да Аўдотачка ў няволі:
— Ох, і выкугіі мяне, матушка, з няволі.
— I дзе мне ўзяць, маё дзіцятка, выкупу?
— Ох, і ў клеці, мая матушка, ў сундуце.
Ох, і сто халсцін, мая матушка, сто халсцін.

715. Д а ў вароцечках, да ў новенькіх

Сіняе да мора грае.
Д а на том моры, да на том сінім
Залаты да човен плыве.
Вышла-выбегла малада дзеванька,
Із мора да воду брала,
Д а тагды ж яна, маладзенькая,
3 чоўнам размаўляла:
— Каб не той човен і клён-дзерава,
To б я тут да затанула.
Мяне матка чуе да мяне не ратуе,
Знаць мяне не шкадуе,
Да не хоча мяне да ў сябе дзяржаці,
Hi мною да пасылаці,
Да хоча мяне з чужымі людзьмі
У дарогу да выпраўляці.

716. Да ў нядзелю рана

Д а не дарма мора грае,
Да дзеванька патанае,
Да матачку паклікае:
— Да, матачка мая родная,
Да знімі да мяне з мора,
Бо ўжо мне вялікае гора.
— Дзіця маё маладзенькае,
Слаўцо тваё дарагенькае,
Т ы ж маладое, неразумнае,
Дурны ж ты да розум маеш,
Да лепей мне сто залатых даць,
Як цябе з мора зняць.
 717. У нядзельку рана
Да сіняе мора іграла.
Схадзілася вялікая вална,
Выкінула дзевачак з чаўна.
Усе дзевачкі патанулі,
А Марына ўздрыгнула
Ды яна плача-галосіць,
Свайго татачкі просіць:
— Родненькі мой татачка, родненькі,
Вымі мяне з гэтай валны, з вялікае бяды
— Марынка, маё дзіцятка,
Д а ні чаўночка, ні вясла.
— Куды мяне долечка ўнясла? "
Чаўночак на беражку.
— Чаўночак вада вымывае,
А весельца жвірок выядае.

718. У нядзельку параненьку 2

Да на моры зазвінела.
Там Танечка кубкі мыла, 2
Золат персцень ураніла
I крыкнула перавозку: 2
— Ты мой, татанька, родны, 3
Ты ратуй мяне з мора, 3
3 вялікага гора.
— Д зіця мае дарагое, 2
Я бы рад ратаваці, 3
З а вецярком не чуваці, 3
З а слязамі не відаці.
Д а на моры бура стала, 2
Усе чаўночкі пасагнала, 3
Усе вясельцы пазламала.
— Ты мой, татухна родны, 2
Ты няпраўду гаворыш,
Усе чаўночкі ў беражочку, 2
Усе вясельцы ў чаўночку.

719. У панядзелак рана

Там сіне мора грала.
Там М аруся воду брала,
Воду брала,
А набраўшы да і патанула.
 — Ратуй, ратуй, родны бацюшка,
Да й не дай жа мне загінуці,
Сіне мора пераплынуці.
— Ой, рад бы я цябе ратаваці,
Дай не ўмею плаваці.
Каб мне човен да вясёлачка,
Ратаваў бы я тваё сердзечка.
Ані чоўна, ані вясла,
А куды цябе доля занясла?

720. У нядзелю раненька

Сіне мора калыхалася, 2
У ім сонейка хавалася.
М аладая дзеванька рана ўставала
Ды з мора ваду брала — 2
Сонейка ратавала 2
Ды сама ўпала,
Татачку ды паклікала:
— Татачка мой, ды мой родненькі,
Выбаў мяне з сіняга мора, 2
Ды з вялікага гора.
— Д зіця маё, ды маладое,
Рад жа я цябе ратаваць:
Н яма чоўна, няма вясла,
Гэта цябе доля ўнясла, 2
Што ты малада замуж пайшла.

721. У панядзелак рана *

Сіняе мора іграла.
Зіначка ваду брала,
Татаньку паклікала:
— Татанька мой родненькі,
Выцягні вады з мора,
Вывядзі мяне з гора.
— Дачушка мая родная,
Выцягну вады з мора,
He вывяду цябе з гора.
У панядзелак рана ...
Далей п аўт а р а еууа тое ж са зваротам да брата ,
сястры.
Н а р э шу е :

231
 Валерку паклікала:
— Валерка мой родненькі,
Выцягні вады з мора,
Вывядзі мяне з гора.
— Ай, Зіначка мая родная,
He выцягну вады з мора,
А вывяду цябе з гора.

722. На моры сонца грала,

Дзяўчына ваду брала,
3 кладачкі схілілася,
У мора ўвалілася,
У браціткі прасілася:
— Брацітка мой родненькі,
Ды вылі ваду з мора,
Ды выкуп мяне з гора.
— Я не буду выліваці,
He ўмела шанаваці,
Браціткам называці.

723. У суботу рана

Сіне мора грала.
М аладая Олечка
На моры ваду брала
I з матулькай размаўляла:
— Мамка мая родная,
Пераедзь сіне мора,
Выкупі мяне з гора.
— Дзіцятка маё роднае,
He пераеду сіне мора,
He выкуплю цябе з гора.
На двары буйны вецер,
Чаўночкі пазганяла,
Вясёлцы паламала.
Hi на тое цябе аддалі,
Каб назад бралі,
А на тое цябе аддалі,
Каб работку рабіла
I свякроўцы гадзіла,
I свёкарку наравіла.
 724. У нядзелю рана
Мора ўзыграла,
Дзяўчына патапала,
Свайго атца жадала:
— Татачка мой любы,
He дай мне ўтапіцца,
3 гэтым морам паплыцца.
— Дачушка мая люба,
Я да вады не смею
I плаваць не ўмею.
У нядзелю рана ...
Д а л е й паўтараецца тое ж са зваротам д а маці.
Н арэш це:

Свайго мілага звала:

— Ой, мілы ж мой, любы,
He дай мне морам захлынуцца,
На дне ў моры апынуцца.
— Красачка ж ты мая любая,
Да я ж вады не баюся,—
Цябе вызвалю і сам не ўтаплюся;
Iдзе човен і вясельца —
Х адзі сюды, маё сэрца.

725. У нядзелю рана

Чаго гэта мора іграла?
Там сонейка да купалася,
А Гапка да дзівавалася,
Што з гэтага дзівавання
Дай сама ўпала.
— Ратуй, ратуй, мой бацюхна.
— Як цябе ратаваць буду?
А ні чаўна, ні вясла:
Усе хвіля панясла.
А дазваўся Нікіпарка
Край сіняга мора:
— Выйму цябе з вялікага гора.
У мяне чоўны і весла —
Х віля нічаго не ўнесла.

726. У панядзелак рана *

Сіня мора іграла, 2
Т ам наш аА лен а
233
 Вадзічушку брала.
Вёдры начарпнула,
Сама ўтанула.
Утануўшы, крычала,
А бацюшка чуець,
He ідзець, не ратуець.
— He мне слуга будзець.
А Іванушка чуець,
Ідзець і ратуець.
— Яна мне слуга будзець.

727. Як пайшоў вінаград у зялёны сад,

Суччайка- вецейка ўсё й ламаючы,
Спелыя ягадкі абіваючы.
Як пайшоў Колечка па застоллейку,
Белыя ручкі ўсё ламаючы,
Татачку роднага ўпрашаючы:
— Татачка родненькі, перайдзі мора,
Татачка родненькі, выкупі з гора.
— Колечка сыночак, не пайду ў мора,
Колечка сыночак, не адкуплю з гора.
Як пайшоў у гора, гараваць трэба,
Танечку мілую шанаваць трэба.

728. Сені мае, сені,*

3-пад вас, мае сені,
Ручай працякае.
На том ручаёчку
Дзевачка гуляе,
Бацюшку клікае:
— Бацюшка радзімы,
Вывезь мяне з мора,
3 вялікага гора.
Бацюшка не выйшаў,
Дзевачку не вывеў.
— Калі б жа я знала,
Я б тын паламала,
Кароў папускала,
Тапчыце, каровы,
Што ёсць у гародзе,
* Кожны радок, акр ам я апошняга, паўтараецца.
234
 I хрэн да расаду.
М ая рута мята,
Сырое карэнне,
Лебядзінае пер’е,
Пер’е й у падушкі,
Дзевачку на служкі.

729. Ой, каліна-маліна

Край мора стаяла
Д а расой прыпала.
Там дзевачка дзівавалася
Д а расой умывалася,
Калінаю ўціралася,
3 таго да дзівавання
Д а сама ў мора ўпала.
— Ой, бацюхна мой родненькі,
Выймі мяне з мора
Д а з вялікага гора.
— Ой, дзіцятка мае родненькае,
Я не выйму цябе.
Хай цябе бог сам выйме
3 глыбокага мора
Д а з вялікага гора.

730. Па ракам, па азёрам чаўнок плыве.

Жыццё тваё, Ніначка, у гора ідзе.
— Татулька родны, выкупляй мяне,
Татулька родны, ратуй мяне.
— He буду выкупляці, не ўмела шанаваці,
Дзетка мая, я не бог з неба,
Калі зойдзеш у гора — гараваць будзеш,
Калі зойдзеш у багацце — панаваць будзеш.
Калі будзеш багата, будзе ведаць радзінка,
Дзе твая хата.
Калі будзеш гараваць,
Усе будуць забываць.

731. Ой, два валы, ой, два валы рэчку плылі,*

А рэчку пераплыўшы, рыкнулі:
— Ц яжка, цяжка нам, двум валом рэчачку плыці,
Ц яжка, цяжка а Зіначцы ад матулькі ісці.
235
 А д матулькі ісці.
— А мамачка родная, пераплынь мора,
А мамачка родная, не пусці ў гора.
— А дачушка, а родная, не можна знаць,
А ці будзеш добра жыць, а ці гараваць.

732. А ўпала рэчка і ў мора,

Папала дзевачка і ў гора.
А туды ж бы ішла мамачка.
— Ох, мамка мая родная,
Набяры вадзіцы сы мора,
Вызвалі ж мяне сы гора.
— А дзіцятка маё любае,
He набяру вадзіцы сы мора,
He вызвалю цябе сы гора.
А ў моры вадзіцы трэба быці,
А ў горы дзіцяці трэба жыці.

733. Цячэ вадзіца з ручайка ў мора,

Ідзе Ганначка з роскашы ў гора.
— Пераедзь, мамка, шырока мора,
Выкупі, мамка, з вялікага гора.
— He пераеду мора, мора шырока,
He выкуплю з ropa, гора вяліка.
He нада мора пераязжаць,
Зайшла, дзіцятка, нада гараваць.

734. Цякла рэчачка з возера ў мора,

Ідзе дзевачка з роскашы ў гора.
Просіць Манечка сваёй мамачкі:
— Перайдзі, мамачка, сіняе мора,
Выкупі мяне з гэтага гора.
— He перайду, дачушка, сіняе мора,
He выкуплю цябе з гэтага гора.
Із мора вадзіцу цяжка выбіраці,
3 роскашы да гора трэба прывыкаці.

735. Зыбнула мора, зыбнула, *

Млода Марылька ўтанула.
Ды не ўтанула, яшчэ ўсклікнула:
— Татачка родненькі, перайдзі мора,
Татачка родненькі, выкупі з гора.
— Дзіцятка Марылька, я не бог з неба,
Нашлося гора, гараваць трэба.

736. Белая наша бяроза,

Чаго на моры палягла,
Дзеўкам дарожку залягла?
Ішлі дзевачкі край мора,
Адна Алеська праз мора.
Зыбнула мора, зыбнула,
Наша Алеська ўтанула.
Прыйшоў Іванька да яе:
— Падай, Алеська, ручку мне.

737. Па лугам вада йшла,

А крутым беражком Аўдотка.
— Няхай я тута ўтону,
He застануся нікому.
Hi свайму бацюшке радному.
Па лугам вада йшла,
А крутым беражком Аўдотка.
Утанула Аўдотка, утанула, 2
Толькіручкаміўспляснула,
Залатым перстнем блескнула.
Ой, туды пабяжаў Пятрушка:
— Падавай, Аўдотка, ручкі мне.
— На табе, Пятрушачка, абее,
Да няхай я тута не ўтону,
Я застануся табе адному.

738. Чорная імгла

К зямлі прылягла.
М аладая Кацярынушка
3 вадой пацякла,
А за ёй мамушка
Крутым беражком:
— Падай, падай ручаньку,
Кацярынушка.
— Я не падам руку,
Пушчай патану,
 He дастануся я нікаму.
Чорная імгла...
Д а л е й з вярт аец ц а татушка .
Нарэш це:

А за ей Панкратушка
Крутым беражком:
— Падай, падай ручаньку,
Кацярынушка.
— Ой, на табе дзве,
Пусь я табе.

739. Зыбнула мора, зыбнула,*

Там Рыпіна ўтанула,
На бераг ручку паклала.
Шоў па берагу бацюшка:
— Падай, Рыпіна, ручкі мне.
— Hi падам, бацюшка, ручкі вам,
Пусць я ў моры ўтанула,
He дастанусь я нікому,
H i татарыну ліхому,
Ай, ні бацюшку роднаму.
Зыбнула мора, зыбнула...
Д а л е й звяр т а ей ц а мамачка.
Н арэш це:

Шоў па беражку Архіпка:

— Падай, Рыпіна, ручкі мне.
— На табе, Архіпка, абее,
Пусць я ў моры не ўтану,
He дастанусь я нікому,
А дастанусь я Архіпу.

740. Ой, здрыгнула мора, здрыгнула,

Дзе млода дзеўка хадзіла.
Ходзіць яе маці беражком,
Кліча яе маці галаском:
— Падай, Маня, ручку, падай мне,
Можа я выратую цябе.
— He дам табе, мама, ніводнай,
Бо я табе, мама, не згодна.
Ой, здрыгнула мора, здрыгнула,
 Дзе млодая Маня танула.
Ходзіць яе Пеця беражком,
Кліча сваю Маню галаском:
— Дай, Маня, ручку, дай, Маня, дзве,
Можа я выратую цябе.
— Падам табе, Пеця, падам і дзве,
Бо я буду жыці пры табе.

741. Дрыгнула мора, дрыгнула,

Там наша дзевачка ўтанула.
Прышла да яе матачка.
— Да падай, матачка, ручку.
— He магу, дзетачка, не магу,
Я з жалю ручкі не ўзніму,
Што я цябе, маладу, выдаю,
Да прышоў міленькі да мяне.
— Да падай, рыбачка, ручку мне.
— Рада б я абедзве падаць,
He магу галоўкі падняць.

742. — Мы ў цябе, Дунечка, п’ём-ядзім,

А конічкі нашы, Дунечка, так стаяць.
— Ламайце розу, ламайце,
Карміце каней, карміце:
А мне ўжо ў бацькі не жываць,—
Етай розы не ламаць,
I вяночкі не ўвіваць.

743. А ўжо позненька, не раненька,

Сонейка на заходзе.
— Навучай мяне, да мой татачка,
Як свекарку гадзіць.
— Гадзі, дзіцятачка, гадзі, радное,
Як роднаму татачку.
Раненька ўстань, да добры дзень аддай,
Зірні ў вядзерцы,
Ці ё вадочка
Свекарку ўмыцца.
Зірні на кручок,
Ці ёсць ручнічок
 Свекарку уцярэцца.
Ож у вядзерцы поўна вадзіцы
I ручнічок на кручочку.

744. Д зіцятка ад’язджае, маценька навучае

Каб раненька ўставала,
Каб «дзень добры» давала
I старому, і малому,
I свёкарку, і свякроўцы,
I дзеверу, і ятроўцы.

745. Ой, там на зарэ,

У новым дварэ,
Раненька засвечана.
Ой, там дзевачка
Раду радзіла,
У мамачкі пыталася:
— Парадзь, мамачка,
Парадзь, родная,
Як свёкру гадзіці?
Свёкру гадзіці,
Свякрусе наравіці?
— Устань раненька,
Умыйся бяленька,
Ватрыся халадзенька,
Вазьмі ручнічок,
Павесь на кручок,
Няхай ручнічок мае.
Свёкарка ўстане,
На кручок гляне.
— Чый то ручнічок мае?

746. Ой, знай, дзеванька.

Ой, знай, дзеванька,
Ой, знай, дзеванька,
Як свякроўцы гадзіці.
Устань раненька,
Умойся бяленька,
Умойся бяленька.
Пакланіся нізенька.
I старэнькаму ж, і маленькаму ж,
 Ды яшчэ таму, што на прыпечку,
Ды яшчэ таму, што ў калыбелі,
Ды на беленькай пасцелі.

747. — He аддай, не аддай мяне, мамачка, у чужы край,*

У чужым краю нікагусенька я не знаю.
— А я цябе, мая дзіцятка, навучаю:
Як пойдзеш ты ў ціхі Дунай па ваду,
Сустрэнеш ты старога мужа на хаду,
Пастаў жа ты, ай, вядзёрачкі сціхенька
I скланіся старому мужу нізенька.
Скажаць людзі, ты й разумнае матулькі,
Скажаць людзі, ты й багатага татулькі,
Скажаць людзі, ты й пачотнае радзіны.

748. — Ох, аддавала мяне мамка ў чужыну,*

А я ў чужыне ды чужых людзей не знаю.
Выпраўляла мяне рана па ваду к Дунаю,
Ох, я к Дунаю дарожачкі не знаю.
Ох, ля Дуная стаіць людзей грамада,
Ох, сама ж не знаю, што тым людзям сказаці.
— Ох, не пушыся, дзіцятка мае, кланяйся,
Ох, скажуць людзі, што харошае мамачкі,
Ох, скажуць людзі, што багатага татачкі.
Ох, плавала шэрая рыбка па мору,
Ох, гуляй, гуляй, мая радзіма, за мною,
He так за мною, як за русаю касою.

749. Мы ж цябе, Ганначка, адпраўляем,

Мы ж цябе навучаем: 2
— Уставай жа ранюсенька, 2
Вымывайся бялюсенька.
Рана па вадзіцу ідучы, 2
3 маладым не станавіся, 2
А старому пакланіся.
Малады цябе разлучаць будзе,
А стары цябе навучаць будзе.

750. — He аддай мяне, мамачка, у чужы край.*

У чужым краю я нічогінька не знаю.
.*6. З а к . 298 241
 — А я ж цябе, мая дочачка, навучу:
He будзь гордая, не будзь пышная, карыся,
Добрым людзям у ножачкі кланіся.
Скажаць людзі — добрага роду дзіцяці.
— Пашлюць мяне ў бор па лучыну, па дровы,
Падзяру я вымываныя рукавы,
У лес ходзячы па лучыначку, па дровы.

751. Пауха пер’е ўсю нядзельку сушыла,

Маці Анечку ўвесь вечарок вучыла:
— Пойдзеш, Анечка, у чужыя людзі далёка,
Будуць там бабы, будуць сядзеці і гаварыці,
Падступі блізенька, пакланіся нізенька ў ножкі.
Скажуць жа людзі, што добрае маткі,
Добрага бацькі дзіцятка.

752. — Жаль, жаль, мая мамачка, на цябе,

Што я пагуляла нямножка ў цябе.
Невялікую русую касу ўзрасціла,
Малалетнюю ў чужыя людзі пусціш.
Я чужа і чужых людзей не знаю.
— А цябе, дзіцятка, навучаю:
Ты ж, маё дзіцятка, не пышыся, карыся,
Кожнаму нізка ў ножкі кланіся.
Ты ж і старога і малога не мінай,
Кажынаму ты галоўку сагінай.

753. Дзіцятка маё дарагое,

У чужых людзях будзь пакорнае.
Будзь пакорнае і ласкавае,
Будзь ласкавае і паклоннае.
Будзь паклоннае і жаданае,
Будзь жаданае і дагадліва.
Будзь жаданае і дагадліва,
На ўсе справы спахватліва.

754. А брат сястру ў дом вядзець,

Каліна-маліна ягода чырвона.
А брат сястрэ прыказваець:
— А будзь, сястра, для ўсіх добра,
242
 Каліна-маліна ягода чырвона.
Будзець табе свёкарка няродны татачка,
Будзець табе свякроўка няродная мамачка,
Будзець табе дзевярочак як братачка.
Самі сядуць абед абедаць,
А цябе па ваду пашлюць;
Горы высокі, а воды далёкі,
Пака ты шла — паабедалі,
Толькі заспела ложкі памыці
Да сабак пакарміці.
Ложачкі ляп-ляп-ляп,
А слёзачкі кап-кап.
Свякроўка скажаць:
— Чужое дзіця, ідзі ў поле жыта жаці,
Сажнеш каласок, кінеш у раток,
Тым ты і паабедаеш.

755. Зборнае скрасенне настала,

Варутанька дзевак сабрала.
Варутанька ў дзеўках пытала:
— Скажыце вы мне, падружкі,
Ці будзець свёкар, як бацька?
Ці будзець свякрова, як матка?
Ці будуць дзевяры, як браты?
Ці будуць залоўкі, як сёстры?
— Падружка наша, Варутанька,
Мы табе ўсю праўду скажам:
He будзець свёкар, як бацька,
He будзець свякрова, як матка,
He будуць дзевяры, як браты,
He будуць залоўкі, як сёстры.

756. Да ўжо позненька, да не раненька — слонейка на заходзе,

М аладая Манечка ў сваёй мамачкі на выходзе.
— Чаго, Манечка, чаго, млодая, так сільненька плачаш?
Ці ты, Манечка, маладзенькая, ліхую свякроўку чуеш?
— Хоць бы ліхую, хоць бы якую, над мамачкі не будзе.
У мамачкі хаджу, касіцу пляту, а ў свякроўкі не буду.

757. — Чаго, зязюля, чаго, сівая,

Да сука прыпадаеш?
243
 Ці ты, зязюля, ці ты, сівая,
Цяжкую зіму чуеш?

— Ой, ці цяжкую, ці не цяжкую —

He будзе, як лецейка.
Ой, ці цяжкую, ці не цяжкую —
He будзе як цёплае.

Улетку паляту — ягадку знайду,

Усё пажыўлюся.
Зімой паляту — нічога не знайду,
Толькізвалачуся.

Зімою хоць за сцяною,

To ўсё мне зімненька,
А ўлетку хоць пад кусцікам,
To ўсё мне цяпленька.

— Чаго, Ганначка маладзенькая,

Чаго слёзы роніш?
Ці ты, Ганначка, ці ты, маладая,
Ліхую свякроў чуеш?

—Ой, ці ліхую, ці не ліхую —

He будзе, як матанька.
Ой, ці ліхую, ці не ліхую —
He будзе, як родная.

Матанька ўстане — яшчэ прынакрые:

— Паспі, маё дзіцятка!
Свякроўка ўстане — ва ўсе куткі гляне:
— Устань, мая нявестачка!

Хутчэй ўстань, нявестачка,

Бо ўжо пазнюсенька,—
У людзей таўкуць, у людзей мелюць,
А ў нас ціхусенька!

758. — Чаго, зязюля, чаго, шэрая,

Так рана кукуеш? *
А ці ты чуеш, ці ты вяшчуеш
* К ож н ы я два радкі паўтараюцца.
 Зімачку халодную?
— Чую, не чую, а добра знаю —
He лецітка будзець.
— Чаго, Томачка, чаго, малада,
Так жаласна плачыш?
А ці ты чуеш, ці ты вяшчуеш
Свякроўку благую?
— Чую, не чую, а добра знаю —
He родная мамка будзець.

759. — Чаго, пчолачкі, чаго, ярыя,

К вуллю прыляталі?
Ці вы, пчолачкі, ці вы, ярыя,
Лютую зіму пачулі?
— А хоць лютая, хоць не лютая —
He будзе, як лецечка.
Будзе зімачка студзёная,
3 балынымі маразамі.
— Чаго, Зіначка, чаго, молада,
Да століка прылягаеш?
Ці ты, Зіначка, ці ты, молада,
Ліхую свякроўку чуеш?
— А ці ліхая, ці не ліхая —
He будзе, як мамачка.
Будзе свякроўка журліва,
3 бальшымі ўгрозамі.

760. — Чаго ты, лося, чаго ты, сівы,

А к сялу прылягаеш? *
А й ці ты, лося, а й ці ты, сівы,
Лютую зіму чуеш?
— А хоць лютую, хоць не лютую —
He будзе, як лецечка,
He будзе, як цёплае.
Я ўлетку пайду — травіцы шчыпну,
У крыніцы я й нап’юся,
Я ўзімку пайду — лазіцу грызу,
Па снягу й пакачуся.
— Чаго, Манечка, чаго, малада,

* К ожны радок, акр ам я шостага, сёмага, семнаццатага і васем-

наццатага, паўтараецца.

245
Так жа жаласна плачаш?
Ці ты, Манечка, ці ты, малада,
Ліхую свякроў чуеш?
— А хоць ліхую, хоць не ліхую —
He будзе, як мамачка,
He будзе, як родная.
Я ў мамкі пайду нагуляюся.
Прыйшоўшы, я й высплюся.
У свякроўкі пайду я й нараблюся,
Прышоўшы, папраўлюся.

— Чаго ты, лосю, чаго, нябожа,

Да сяла прылягаеш?
Мусіць ты, лосю, мусіць, нябожа,
Цяжкую зіму чуеш?
— Ой, хоць і цяжкую, хоць і нецяжкую
He будзець, як лецейка,
He будзець, як цёплае.
Я ў бор не пайду,
Ягад не знайду,
He будзець, як лецейка,
He будзець, як цёплае.
Я ў авёс не пайду,
He нажыруюся,
He будзець, як лецейка,
He будзець, як цёплае.
— Чаго тьі, Марыська, чаго, маладая,
Да стала прыпадаеш?
Чы ты, Марыська, чы, маладая,
Ліху свякроўку чуеш?
— Ой, хоць ліхую, хоць не ліхую —
He будзець, як матанька,
He будзець, як родная.
Ой, у матанькі пайду да карчомкі
Да й нагуляюся.
Прыйду да хаты да й спаць лягу.
Маці мяне да й накрые.
— Ой, спі, дзіцятка, спі, дарагая,
Покі ты ў мяне жывеш.
Пойдзеш у людзі,
He такова будзе,
Як у матанькі, як у роднае.
Свякроўка ўстане,
 У ўсе куткі гляне,
Стане цябе дай будзіці,
Стане крычаці:
— Ты легла спаці,
А не такаво ў хаце,
Як трэба харашэнька.
Устань, нявеста, устань, маладая,
Я ж не маці, я не родная.

762. — Чаго ты, лосю, чаго ты, сівы,

Д а сяла прылягаеш?
Ці не ты, лосю, ці не ты, сівы,
Лютую зіму чуеш?
— А хоць лютую, хоць не лютую —
He будзе, як лецейка.
Я летам бягу — расіцу рашу,
Зялёную траўку скушу.
А зімой бягу па глыбокім снягу,
Сухую траву грызу.
— Чаму, дзеўчына маладзенькая,
Ліхую свякроў чуеш?
— А хоць ліхую, хоць не ліхую —
He будзе, як мамачка.
Я ў мамкі хаджу — вяночак нашу,
Усё падвор’е ўкрашаю.
К свякроўцы прыйду — чужая ў раду,
Зайдуся ад жалю.

763. Кавала зазулька ў садочку,

Прылажыўшы галоўку к лісточку.
Цешылі яе пташачкі,
Цешылі яе дробныя.
— Цешце, не цешце, пташачкі,
Цешце, ые цешце, дробныя,
He будзе зіма, як лета,
He будзе ў бору ягодак,
He будзе ў садочку вішанёк,
He будзе вадзіцы ў крыніцы.
Плакала Манечка ў святліцы,
Прылажыўшы галоўку к скамніцы.
Цешылі яе сястрынкі,
Цешылі яе родныя.
 — Цешце, не цешце, сястрынкі,
Цешце, не цешце, родныя,
He будзе свёкар, як бацька,
He будзе раненька будзіці,
Пойдзе да сусед судзіці:
— Санніва нявестка, санніва,
Драмліва нявестка, драмліва.
Як хату мяла — драмала,
Панясла смецце — заснула.
Пайшла па воду — утанула.
Донца-вядзерца — пабіла,
Залатую дужачку зламіла.
Прыйшла да свёкарка — тужыла:
— Што я, свёкарка, зрабіла.
— He тужы, нявестка, не тужы:
У нас кавалі на сяле,
У нас бондары ўсе свае:
Донца-вядзерца іскладуць,
Залатую дужачку іскуюць.

764. Кукавала зязюля ў садочку,

Прыклаўшы галоўку к лісточку.
Прыклаўшы галоўку, гаварыла:
— Ці будзе зімачка, як лета?
Ці будзе садавіна расцвітаці,
Ці будзе вішанька вызраваці?
Расплакалася дзяўчыначка ў святліцы,
Ды прыклаўшы галоўку к століку.
Прыклаўшы галоўку, гаварыла:
— Ці будзе свёкарка, як татка?
Ці будзе свякруха, як мамачка?
Ці будзе пускаці гуляці?
— Ідзі, ідзі, нявехна, не барыся,
На сенешнім парозе вярніся.
А ці гуляла, нявехна, ці гуляла?
— Спасіба, татачка, пагуляла,
На сенешнім парозе пастаяла.

765. Ляталі гусанькі, да не грагалі,

Толькі адна гусанька прыграгнула.
Чула ж яна на сябе прыгоданьку —
Прыгоданьку — лютую зіманьку:
248
 Увальюць вадзіцы ў карытца,
Нет піці, нет купаціся.
Сядзелі дзеванькі, не плакалі,
Толькі адна Матрунка прыплакала.
Чула ж яна на сябе прыгоданьку —
Няроднага татаньку, а свякратаньку,
Няродную матаньку — свякрованьку,
Чула ж яна няродных братцаў — дзевяратак,
Чула ж яна не сястрычак — заловачак.

766. Ляцелі гусанькі, да не гогалі,

Толькі адна гусанька ды й загогала.
Чуець яна зімухну студзёную,
Чуець яна марозы траскучыя,
Чуець яна замяцелі паўзучыя.
Сядзелі дзеванькі ды не плакалі,
Толькі адна княгінька заплакала.
Чуець яна свякратка жураўлівага,
Чуець яна свякроўку варклівую,
Чуець яна дзевяроў перасмешнікаў,
Чуець яна заловак калатовак.

767. — Ой, у лесе, лесе да мядзведзь рыкае.

Будзе табе, дзевачка, да свякроў ліхая.
— Д а няхай рыкае, да няхай гукае,
Д а няхай ліхая — я сама такая.
Будзе гаварыці — буду наравіці,
А будзе крычаці — я буду маўчаці.
Я таму мядзведзю саладзень падкіну,
Я сваю свякроўку ў пярыну ўкіну.
Д а няхай мядзведзь саладзень пасмокча,
Няхай мая свякроўка ў пярыне квохча.
— Смакчы, смакчы, мядзведзю, да хоць разарвіся
Спі, мая свякроўка, да хоць не прачніся.

768. — Борам, борам ды мядзведзь рыкае,

Будзе табе, дзеванька, ды свякроў ліхая.
— Ой, няхай жа будзе, а я не баюся,
Я сваёй свякроўцы ды панараўлюся.
Позненька лягу ды раненька ўстану,
Я сваёй свякроўцы ды міленька стану.
 769. З а лесам, лесам ды мядзведзь рыкае,
Будзе табе, дзевачка, свякроў ліхая.
— He думай, нявестка, я цябе нагрызу,
Табе, маладзенькай, я тры дзела закаж у:
Першае дзела — уставай, нявестка, раненька,
Другое дзела — мяці сені чысценька,
А трэцяе дзела — бяжы па ваду скоранька.

770. Кажуць людзі, кажуць:

Свякроў добра будзе,
Сама рана ўстане,
Мяне не ўзбуджае,
Пойдзе да суседаў
Ды ўсё абсуджае.
А я й маладзенька
Горушка пазнаўшы,
Н азаўтра раненька
Яшчэ раней устаўшы,
Заняла я волы,
Пагнала ў дубровы.
Зазулька кавала,
Я ей памагала.
— Калі зазулька сівая —
To ляці да бору,
Калі ты, мой міленькі,—
To едзь ты дадому.
Прыгнала я волы,
Села на парозе,
Паліліся слёзы,
Як paca з бярозы.

771. Вячэрай, Галю, тую вячэру,

Штр мамка наварыла,
Бо пойдзеш к чужой матухне,
He будзеш вячэраці.
Самі пасядуць, вячэраць будуць.
А цябе па ваду пашлюць,
Па халодную, у крыніцу бяздонную.
Прынясі, Галю, вады,
Прынясі за старога,
Прынясі за малога,
З а Васечку маладога.
250
 Падай вады,
Падай старому,
Падай малому,
Васечку маладому.
Памый, Галю, ложкі,
Памый за старога,
Памый за малога,
З а Васечку маладога.
Ложачка бразне,
Слёзанька капне.
To і ўся твая вячэра.

772. Ой, да стаіць яблынька расхіліўшыся, некаму падрэзаць,

Д а ляжаць яблычкі рассыпаўшыся, некаму падабраці.
Д а сядзіць дзевачка, расплакаўшыся, некаму разважаці.
Д а й прыйшла да яе родна матачка, стала разважаці:
— Ой, не плач, не плач, маё дзіцятка, павячэраем са мною.
Бо як пойдзеш к чужому бацьку, не будзеш вячэраць.
Ды самі пасядуць, цябе пашлюць па ваду,
Ужо к таму броду па халодну воду.
Прынясеш жа вады, завяляць піць падаць,
Ой, як старому, так і малому, хлопчыку маладому.

773. — Чом ты, Ганначка, не вячэраеш

У сваяго баценька?
Ой, як пойдзеш а да чужога,
He будзеш вячэраці:
Самі сядуць вячэраці,
Цябе пашлюць па воду —
Вядро вяліке, вада далека,
Ночанька цямненькая.
— He журыцеся, блізкі суседзі,
Ночкаю цемненькаю,
Ой, ёсць у мяне залаты персцень,
Ён будзе мне свяціці.
Ой, есць у мяне молад Іванка,
Ен будзе мне гадзіці:
Я за вядзерца, ён за другое,
Прынясемо абое.

774. Вячэрай, Манечка, вячэрай, малада,*

Т ут твая вячэрухна.
Як пойдзеш ты ў чужыя людзі,
He будзеш ты вячэраці.
251
 Цябе, маладу, пашлюць па ваду,
Самі сядуць вячэраці.
Т ы з вадой на двор,
Яны з застолля вон.
Столічак сатрэш, крошачкі змяцеш,
Уся твая вячэрухна.
Возьмеш кусочак, пойдзеш у куточак,
Заплачаш сільненька.

775. Вячэрай, Вольгачка,*

Красная дзевачка,
Паследнюю вячэрку
У свайго роднага татачкі.
Пойдзеш к чужому,
К свёкру к ліхому,
He будзеш вячэраці.
Возьмеш кусочак,
Сядзеш у куточак,
Слёзкамі абальешся.
— Сухі мой кусок,
Цёмны мой куток,
Горкая мая доля.

776. У церам Олечка вечарам бяжыць,

I з церама, ой, ціха ідзець,
А яе мамулька вячэраць завець.
— Вячэрай, мамулька, наздароўе,
Будзе мне сняданне на світанне
I будзе мая вячэра на ад'язджанне.

777. Чаму, Валечка, у мамкі вячэры не ясі?

Ды як будзеш у чужой мамкі — не прасі.
Ч уж ая мамка табе вячэры не зварыць,
Яна цябе, як рыбіну, сасмажыць.
Парэжыць русую касу на мятлу,
Ссушыць цябе, маладзенькую, як зямлю,
Будзіць тваёй русаю касой падмятаць,
Будзіць цябе, маладзенькую, папіхаць.
778. Чаму, Манечка, не вячэраеш
Бацькавай вячэры?
Ой, як пойдзеш да й да свекарка,
He будзеш вячэраці.
Самі сядуць павячэраць,
Цябе пашлюць па ваду.
Прынясеш вады, памыеш ложкі.
Пад калінаю стала,
Пад чырвонаю стала,
Ручкі згарнула, цяжка ўздыхнула,
Сільненька заплакала.
— Ой, што б маманька знала,
Мне вячэраці прыслала
Ці за месяцам, ці за зараю,
Ці браткам, ці сястрою.
He месяцам, а за зарою,
He браткам, а сястрою.

779. Да й ужо не рана, ужо змяркае,

Сонейка на заходзе.
А й наша Манечка маладзенькая
Прочанькі ўбіраецца.
Яе матачка, яе родная
Вячэраць сунімае:
— Пастой, дзіцятка, пастой, роднае,
Павячэрай са мной,
Бо, як ты пойдзеш к чужой мацеры,
He будзеш вячэраць.
Самі пасядуць, павячэраюць,
Цябе пашлюць па ваду.
Прынёсшы вады, прынёсшы вады,
Кожнаму піці даць,
Як і старому, так і малому,
I Колечку маладому.
Падаўшы вады, падаўшы вады,
Загадаюць лыжкі мыці.
Лыжачка бразне, слёзачка капне —
Нечага вячэраць.

780. Ужо й не рана, ужо й не позна,

Сонечка на заходзе.**
М ілая Любачка, маладзенька,
А д маткі на выходзе.
 Яе мамачка, яе родная,
Вячэраці сунімае.
— He сяду, матка, не сяду, родна,
3 табою вячэраці.
У цябе, матачка, у цябе, родная,
Вячэра гарача,
У маёй свякрухі, у маёй лютае,
Наварана, напечана.
— Там табе, дзіця, там табе, роднае,
Там табе няволейка.
Самі сядуць вячэраці,
Цябе вышлюць па ваду.
Ключы высока, вада глыбока,
He можна вады дастаць.
Прынесла вады, прынесла вады,
Нечага вячэраці.
Ложачкі — бразь-бразь, слёзачкі — кап-кап,
Нечага вячэраці.
Свякруха кажа, свякруха кажа,
Што ні дзела рабіла,
Іванка кажа, Іванка кажа,
Па вадзіцу хадзіла.

781. А ўжо на дварэ ды не раненька —

Сонейка на захадзе.
Сабіраецца малада ў прочкі
Проця цёмнай ночкі.
Яе ж мамачка, яе родная
Вячэраць занімаець.
— Мамачка мая, вячэрай сама,
Мне ўжо не да вячэры.
Коні вароны ўжо пазапражоны,
Пад сені падвядзёны
I толькі сесці, ды паехаць,
Ды сільненька заплакаць.

782. Дай, маці, павячэраці, 2

Бо не буду да й начаваці.
Бо паеду я ў дарожаньку
Да й да свёкра ў каморачку.
254
783. Злятайцеся ўсе, пташачкі, на полю,
Падхадзіце, татка з мамкай, да столу,
А вып'ем па чарачцы па поўнай,
Падзелімся па долечцы па роўнай.
Вы ж будзеце, татка з мамкай, тут жыці,
А я ж пайду, маладзенька, служыці.
Вы будзеце, татка з мамкай, панаваць,
А я ж буду з ліхім мужам гараваць.

784. Ходзіць кунанька па сенажаці, гагочыць,

Ходзіць дзевачка па новых сенях — плачыць,
Баценька падзелу просіць,
Роднага падзелу просіць:
— Баценьку, падзелься са мною,
Родненькі, падзелься са мною.
— Д зіцятка, няпраўду мовіш,
Роднае, няпраўду мовіш.
— Баценьку, сам гэта бачыш,
Родненькі, сам гэта бачыш.
Табе, баценьку, хата і камора,
А мне, маладой, скрыня, пярына і карова.

785. Х адзі, баценька, павячэраем з табою,

Павячэраўшы, пойдзем у подзел з табою.
Табе, баценька, сені, хата і камора,
А мне скрыня, пярына і карова.
Марыся ходзіць, свайго баценька просіць:
— Ой, выдай, баценьку, каравай,
3 новай каморы, з замчатай скрыні.
Ой, выдай, баценьку, каравай.
Ой, выдай, родненькі, каравай.

786. Сядзіць Валечка за белым сталом, лялее,

Яе мамачка ў канцы стала аж млее.
— Х адзі, мамка, павячэраем з табою,
Павячэраўшы, падзелімся з табою.
Падзяліўшыся, раз’едземся з табою.
Расціла, пясціла, мамка, ты мяне,
Цяпер аддаеш у чужыя людзі, плаці мне, 2
Табе, мамачка, новыя сені, камора,
А мне, маладой, куфар адзежы, карова.
255
 787. Ходзіць малада па новых сенях,
Ручанькі згарнуўшы.
А за ёю яе мацёнка,
Свечаньку запаліўшы:
— Х адзі, дзецятка, за мною,
Падзелімся з табою.
/

Падзяліўшыся, маё дзецятка,

Разлучымся з табою.

788. Сядзьмо, мамка, павячэраймо,

А павячэраўшы, падзелямося.
Табе, мамка, хатка з вугламі,
А мне скрыня з паставамі.
Табе, мамка, уся худобачка,
А мне скрыня і каровачка.
Табе, мамка, ніты, бердзечка,
А мне ўсе палаценечка.
Табе ж, мамка, нажывацца,
А мне ад цябе ўбірацца.

789. Сядзьмо, матка, павячэраймо,

Павячэраймо, падзелімося.
Табе, матка, хатка-дамоўка,
А мне, матка, куфрык, кароўка.
Табе, матка, валы палавыя,
А мне, матка, коні вараныя.
Табе, матка, усе заслончыкі,
А мне, матка, усе свойчыкі.
Табе, матка, усе угэльчыкі,
А мне, матка, усе кужэльчыкі.
Кладзі, матка, серпік на парозе,
Бо дзіця на дарозе.

790. Нуце, маці, да вячэраці,

Павячэраўшы, дзяліціся.
Табе, мамка, што ў вузліку,
А мне, мамка, што ў кубліку.
Табе, маці, каробачкі,
А мне, маці, каровачкі.
Табе, мамка, да галушкі,
А мне, мамка, да падушкі.
 Табе, маці, навойчыкі,
А мне, маці, сувойчыкі.
Табе і ніці і бердзенка,
Заставайся, мае сердзенька.

791. Давай, мамка, павячэраем,*

Павячэраушы, падзелімся.
Табе, маці, вуглы ў хаце,
А мне, маці, сундукі ў клеці.
Табе, мамка, кош да каробка,
А мне, мамка, конь да кароўка.
Табе, мамка, куркі, яечкі,
А мне, мамка, чатыры авечкі.
Табе, мамка, ложкі да міскі,
А мне, мамка, гусачкі да гускі.

792. Сядзьмо, мамка, павячэраймо, 2

Повячэрайм... п адзялімос[а].
Повячэрайм... падзялімоса, 2
Харашэнька разайдзім ос[а].
Табе, мамка, ніці-бердзечкі, 2
А мне, мамка, палаценеч [к і].
Табе, мамка, ўсе вугельчыкі, 2
А мне, мамка, ўсе кубельчы к[і].
Сядзьмо, братка, повячэраймо, 2
Повячэрайм... подзялімос [ a ] .
Повячэрайм... подзялімоса, 2
Харашэнька разайдзім ос[а].
Табе, братка, хата, лапата, 2
А мне, братка, карова рагат<[а].
Сядзьмо, сястра, повячэраймо, 2
Повячэрайм... подзялімос [ a ] .
Повячэрайм... подзялімос [ a ] .
Харашэкька разайдзімос [ a ] .
Табе, сястра, бодня парожня, 2
А мне, сястра, як панесці мож [н а].

793. Нуша, мамачка, вячэраць,

Павячэраўшы, дзяліцца.
Табе, мамачка, каробкі,
А мне, моладзе, намёткі.
257
 Табе каробкі смецце насіць,
А мне, моладзе, к цэркві хадзіць.
Табе, мамачка, кублікі,
А мне, моладзе, трубачкі.
Табе кублічкі галаву біць,
А мне, моладзе, галоўку віць.

794. Да пад барочкам зямелька-чарназём,

Д а там ехаў млоды Юзоўка чарнаброў,
Да пачуў ён шэру зязюлю кукуючы.
Там не зязюля, не шэрая кукуе,
Млода Валечка з мамусенькай гукае:
— Х адзі, мамулька, павячэраем са мною,
Павячэраўшы, падзелімся з табою.
Табе, мамулька, сені і хата, і каморка,
А мне, мамулька, шасра, пярына і кароўка.

795. Ш аўковая нітачка сцелецца,*

Ганначка з мамачкай дзеліцца:
— Вот табе, мамачка, вяроўка,
А мне, моладзе, кароўка.
Вот табе, мамачка, усе пруткі,
А мне, моладзе, усе трубкі.

796. Па полю туман сцелецца,*

Валечка з мамунькай дзеліцца:
— Вот табе, мамачка, торба верацён,
А мне, моладзе, шкаф палацён.
Вот табе. мамачка, дзяружкі,
А мне, моладзе, падушкі.
Вот табе, мамунька, усё дабро,
А мне, моладзе, серабро.

797. У гародзе ды палын з травой сцелецца,

Маладая Ганначка са сваёй мамкай дзеліцца:
— Табе, мамачка, цадзілка, дайніца,
А мне, мамачка, маладая цяліца.
Табе, мамачка, куча верацён,
А мне, мамачка, кухрык палацён,
Аставайся, мая мамачка родна,
Я паеду на чужыначку, буду адна.
 А ў чужыне я людзей не знаю,
У кожнага ды работачкі пытаю.
Скора пайду, дык скажуць баюся,
Памалу пайду, дык скажуць лянюся.

798. Сядзьмо, матка, павячэраймо са мною,

Павячэраўшьт, пагаворым з табою.
Табе, матка, сені новы і камора,
А мне, матка, кубел поўны і карова.
Табе, матка, па новых сенях пахаджаць,
А мая кароўка будзе рыкаць.
Ты будзеш, матка, па новых сенях хадзіці,
А мая кароўка па зялёнай дуброве блудзіці.

799. Сядзьмо, мамачка, павячэраймо з табою,

Павячэраўшы, падзелімся з табою.
Табе, мамачка, світка, паветка, камора,
А мне, мамачка, куфарок плацця, карова.
Каб мая карованька ў варатах рыкнула,
Каб мая свякроўка ў аконца глянула.
— Ох, нявестка мая, шчасліва доля твая.
Да рассей жа долю да па мойму полю,
Да распусці шчасце да па маей хаце.

800. Сядзьмо, мамка, павячэраймо,

З а вячэрай пабяседуймо.
Давай, мамка, падзелімося,
Толькі, мамка, не сварымося.
Табе, маці, хата, камора,
А мне сундук і карова.
Табе, маці, кошык з верацянцамі,
А мне сундук з ручнікамі.
Ты, мамка родная,
Меншай не астаўляй свае ніводнага,
Бо та меншая ленавалася
Да на печы пацягалася.

801. Сядземо, матка, павячэраймо са мною,

Павячэраўшы, падзелімся з табою.
Д а табе ж, матка, новыя сені, адрына,
 А мне, матка, кубел плацця і пярына.
Табе ж, матка, да новыя сені, камора,
А мне, матка, кубел плацця і карова.
Мяне павязуць да на Падолле,
Дзякуй табе, матушка, за шырокае падвор’е,
Што ты ж мяне сціха, памаленьку гадавала,
Для мяне падаркі гатавала.
Сорак ночак цёмненькіх не спала,
Трыццаць свечак ясненькіх спаліла,
Дзесяцёра чаравічак навюсенькіх знасіла.

802. Садзьмо, матка, павячэрай са мною,

Павячэраўшы, гіадзелімся з табою.
Ой, табе, матка, сені, хатка ды камора,
А мне, матка, залатая скрыня ды карова.
Ой, табе, матка, роскаш,
Печкі да перапечкі,
Новыя сені,
Дзе сваты сядзелі.
Як паглядзела маці,
Што няма дачкі ў хаце.
Hi каровы ў аборы,
Ані скрыні ў каморы.

803. Нуця, матка, вячэраць, 2

Павячэраўшы, дзяліцца. 2
Табе, маці, у пуні кароўка,
А мне, маці, у клеці каробка.
М атка ў пуньку — кароўкі нет,
Матка ў клець — каробкі нет,
М атка за вароты — толькі след,
I мяцёлачкай замецена,
Куды мая чада павезена?

804. А ўжо ж не позна, а ўжо ж не рана, зарыцца,*

Будзем з табою, родная мамка, дзяліцца.
Табе тры пушкі, мне тры падушкі, матухна,
А ўжо ж не позна, а ўжо ж не рана, зарыцца,
Будзем, татухна, з табою мы дзяліцца.
Табе вяроўка, а мне кзроўка, татухна.
А ўжо ж не позна, а ўжо ж не рана, зарыцца,
260
 Будзем з табой, брацейка, мы дзяліцца.
Табе хлявочак, а мне канёчак, брацітка.
А ўжо ж не позна, а ўжо ж не рана, зарыцца,
Будзем з табою, родна сястрыца, дзяліцца,
Табе вяночак, а мне чапочак, сястрыца.

805. Сядзем, сястрыца, павячэраем з зарою,

Павячэраўшы, мы падзелімся з табою.
Табе, сястрыца, дзявочая красата,
А мне, сястрыца, жаночая ташната.
Габе, сястрыца, дзявоцкае гулянне,
А мне, сястрыца, жаночае ўздыханне.

806. Да столу, маё дзіцяця, да столу,

Павячэраўшы, падзелімся з табою.
Табе, дзіцяця, скрыня, пярына, кароўка,
Бо ў цябе свякроўка і залоўка.
Буду я цябе, маё дзіцяця, навучаць,
Каб ты сумела к чужой сямейцы прывыкнуць,
Па новых сянёх ціхусенька перайсці
Ды свякроўку роднай мамулькай называць.

807. Х адзі, мамачка, павячэраем з табою,

Павячэраўшы, пагаворым з табою.
Табе, мамачка, адна кашулька, а мне дзве,
Бо я паеду ў чужыя людзі, а ты не.
Табе, мамачка, хата, сені і камора,
А мне, маладой, скрыня адзежы і карова,
Скрыню павязуць, кароўку павядуць праз поле,
Папавальнее, мамачка, тваё падвор’е.

808. Ой, клён-ліпа па дарозе сцелецца,

А Манечка з мамкаю дзеліцца:
— Табе, мамка, адна трубка, а мне дзве,
Я паеду ў чужыя людзі, а ты не.
Ой, клён-ліпа па дарозе сцелецца,
А Манечка з бацькам дзеліцца:
— Табе, бацька, адна шапка, а мне дзве,
Я паеду ў чужыя людзі, а ты не.
Ой, клён-ліпа па дарозе сцелецца,
 А Манечка з сястрыцаю дзеліцца:
— Табе, сястрыца, адна спадніца, а мне дзве,
Я паеду ў чужыя людзі, а ты не.

?. Сцелецца зялёна рута, сцелецца,

Дзеліцца дачушка з мамкай, дзеліцца.
Разаслалася зялёна рута ля варот,
Раздзялілася дачушка з мамкай не на год.
Разаслалася зялёна рута на ўвесь свет,
Раздзялілася дачушка з мамкай на ўвесь век.

Пры дарозе белы рамон сцелецца,

Млада дзевачка з роднай мамкай дзеліцца:
— Табе, матухна, адна кашулька, мне дзве,
Я паеду ў чужы людзі, а мамка — не.
Пры дарозе белы рамон сцелецца,
Млада дзевачка з родным таткам дзеліцца:
— Табе, татка, скрынка, пярынка, а мне дзве.
Я паеду ў чужы людзі, а татка — не.
Пры дарозе белы рамон сцелецца,
Млада дзевачка з роднай сястрой дзеліцца:
— Табе, сястрыца, адна спадніца, а мне дзве,
Я паеду ў чужы людзі, сястрыца — не.
Пры дарозе белы рамон сцелецца,
Млада дзевачка з родным браткам дзеліцца:
— Табе, братка, дзве рэдзечкі цвілыя,
А мне, братка, дзве авечачкі сівыя,
Я паеду ў чужы людзі, а братка — не.

811. — Маё нізкае падвор’е,

Чаго вадою затоплена?
Ці табе сонейка не было,
Ці табе ветру не стала?
Свяціла сонца ў ваконца,
Д а веяў ветрык з загор’я
Д а на нізкае падвор’е.
— М аладзенькая дзевачка,
Чаго ты замуж хацела,
Ці ў мамкі роскаш дадзела?
У мамкі гулі да гулі —
Болей не будзе ніколі.
 812. Захацела красна Волечка замуж маладая.
Д а будуць твае белыя плечкі,
Да штодзень пад плятнямі.
Да будуць твае сінія вочкі
Штодзень пад слязамі.
Да будзець твая русая каса
Штодзень пад нагамі.

813. Пераплыла рыбка з возера ў мора,

Перайшла дзевачка з раскошы ў гора.
— Ці табе, Маруська, роскаш дадзела,
Што маладзенька замуж захацела?
Ці ў твайго таткі хатачка мала,
Ці ў тваей мамкі хлеба не стала?
Калі хатка мала — датачыць можна,
Калі хлеба не стала — дакупіць можна.

814. Ці табе, М ар’ечка, роскаш надаела,

Што ты так маладая замуж захацела?
He будзеш, М ар’ечка, па начы хадзіць,
He будзеш, М ар’ечка, Васілю гадзіць.
Пасцелеш пасцельку, ён перасцеле,
Падасі вадзіцы, ён не нап’ецца.
Ён не нап’ецца, гарой надзьмецца,
Маладая М ар’ечка слёзкамі зальецца.

815. — М аладая Марыйка,

Ці табе роскаш дадзела,
Ці ты замуж захацела?
— А мне роскаш надаела,
А я замуж захацела.
Надаелі тыя госці,
Штосуботкі прымаючы,
Штонядзелькі выпраўляючы.

816. Д а ці табе, Манечка, роскаш надаела,

ІІІто ты маладзенькая замуж захацела?
Да ў твае маткі пірагі і аладкі,
А ў чужое да няма нічога.
Д а мякіну таўкуць, да аладкі пякуць,
Д а цыбульку смажуць, ды аладкі мажуць.
263
 817. Табе, дзевачка, роскаш дадзела,
Што ты маладая замуж захацела.
У твайго татачкі гара з гарою,
Гара з гарою і сад над ракою.
— Пусці, пусці, татачка, ў вішнёў сад гуляці, 2
3 ружы кветкі рваці.
Д а сарву я кветку з ружовага цвету,
Да пушчу я кветку ў быструю рэчку.
— Плыві, плыві, кветачка, да к новаму двару,
К новаму двару, к татачку майму.
Да татачка сядзіць, у вакенца глядзіць:
— Чаму ж мая кветачка
Да без даж дж у змокла, 2
Да без сонейка звяла,
Знаць, маё дзіцятка ўвесь год ляжала.

818. Ці ты, Сонечка, з розуму сышла, з сваіх лет,

Ці надаела мамчына роскаш, белы хлеб?
А што ты насіла сама чорны ісподы?
Ай, тое будзець, што і чорна не будзець.
А будзеш ехаць к сваёй мамульцы вечарком,
Ай, будуць ліцца дробныя слёзы ручайком,
А цябе будзе твая мамулька пераймаць,
Яна ж будзе тваё горачка ўсё пытаць:
— А сколькі была паветачка за хатку?
А сколькі была суседачка за матку?
Сколькі стаяла цёмных ночак пад акном?
А сколькі слала пасцелечак пад вуглом?

819. Каялася ластачка,

Што рана з вір’ю вышла,
Яшчэ па горам снягі ляжаць,
А подалі там людзі стаяць.
Каялася малада дзеванька:
— Што я , малада, да замуж пайшла,
Што я не ўмею дзела рабіці.
Ой, есць у мяне мая матанька;
Вона мяне навучыць дзела рабіці,
Ключы насіці.

820. — Ластаванька чорнанька,

Да чаго рана з гор’я вышла?
Шчэ ж па горах снягі ляжаць,
A па далінах крыгі стаяць.
264
 — Ты ж, дзеванька малоданькая,
Да чаго ж малада замуж пайшла?
Чы ўмеціміш гаспадарыці,
Чы дзела рабіці?
— Еся у мяне молад жанішок:
Навучыць мяне гаспадарыці,
Дзела рабіці.

821. — А зіма, зіма, чаго сцюдзёна,

Чаго рана стала? 2
— А што за рана, а што за позна —
Калі мая пара прыйшла: 2
Лісточак падзець, траваньку кладзець,
Ужо мая пара ідзець. 2
— Чаго, Марынка, чаго, дзеванька,
Чаго рана замуж ідзеш? 2
— А што за рана, а што за позна —
Калі мая пара прыйшла. 2
Татухна даець, Клімутка бярэць,
Ужо мая napa прыйшла,
Ужо мая гадзіна.

822. — Чом ты, зімачка, чом, халодная, раненька наступаеш?

— Ой, я сваю пару знала, я і наставала.
Лісточак апаў, зямельку ўслаў, то мая пара прыйшла.
— Чом ты, дзевачка Хаелечка, чом, маладая, рана
замуж пайшла.
— He сама я шла, не ахотаю, мяне татка аддаў.
Татка аддае, сам не ведае, яка долечка будзе.
— Донечка мая маладая, долечка твая перад ачамі,
косачка твая за плячамі.

823. Ты, баравая зязюля,

Чаго ты ў бару не жыла?
Ці ў бару жыроў не было?
А ў бару жыроў даволі,
На полі не будзе ніколі.
I лятала б ты па волі,
Наляталася б даволі.
Ты, маладая Ніначка,
Чаго ты ў татакі не жыла?
265
 А ці ў таткі хлеба не мела?
А ў таткі хлеба даволі,
Гуляла б яшчэ болі,
Н агулялася б даволі,
У свякроўкі не будзеш ніколі.

824. Л угавая зязю ля, чаго ты ў бор ляцела?

Ці табе ў лузе надаела?
У лузе каліны дастаўней,
У лузе кукаваць галасней.
Ай, маладая Манечка,
Чаго ты ад маці ехала?
Ці ж табе ў мамкі надаела?
У мамкі сняданне шторання,
У мамкі гуляння павольна,
У мамкі й паспаці праквольна.
У свякроўкі гуляць не пойдзеш,
Раненька снедаць не сядзеш.
He будзе рана будзіці,
Выйдзе на вулку судзіці.

825. — Чаго ты, цяцера,

3 бору паляцела?
Ці табе, цяцера,
У бару надаела?
Ці табе ў бару
Ягад нету?
Ці табе ў моху
Вады нету?
— Чаго ты, Грыпіна,
А д маткі ідзеш?
Ці табе ў маткі,
Ці табе надаела?
— Бацькін хлеб
Палыном пахніць,
Маткіна капуста — гарчыцаю.
Свёкараў хлеб
Пірагом пахніць,
Свякровіна капуста
С атрушкаю,
Буду жыць з дружкаю.
266
 826. Ой, дурна, дурна цяцера,
Што ты з бору зляцела?
Ці табе ў бары дадзела?
Ой, дурна, дурна Волечка,
Чаго ты замуж ляцела?
Ці табе ў мамы дадзела?
Тваей мамы падвор’е малое,
А ў яе гуляння даволі.
А ў твайго Ванечкі падвор’е шырока,
А ў яго гуляння далёка,
А ў тваей мамы пірагі-баранкі,
А ў твайго Вані бізуны-нагайкі.
А свякроўка не матка,
Будзіць цябе не будзе,
Выйдзе на вуліцу, судзіць будзе,
Што мая нявестка санліва-драмліва.

827. У цябе, Ганулька, розуму мала,

Чаму ты болей не дзевавала,
Русай касіцы не гадавала?
Русу касіцу ды зацямніла,
Сабе, моладзе, свет завязала.
Дзевачкі пойдуць у сад па вішні,
Табе, Ганулька, другія мыслі.
Дзевачкі пойдуць вяночкі віці,
Ты, маладзенька, слёзачкі ліці.
Дзевачкі пойдуць у сад па дулькі,
Табе, Ганулька, другія думкі.
Дзевачкі пойдуць у сад гуляці.
Ты, маладзенька, дзіця люляці.

828. — Куды, куды, маладая Галечка, паедзеш?

Ці ў горад, ці за горад, ці ў сяло,
Ці ў чужую невядомую старану?
Да хто цябе ў чужой старонцы прыхіне?
Д а хто цябе роднай сястрыцай назаве?
— Да я вазьму два брацейкі з сабою,
Яны мяне ў чужой старонцы прыхінуць,
Яны мяне роднай сястрыцай назавуць.
— Ты, Галечка, маладзенькая, чудная,
Твае брацейкі скора вернуцца дадому,
А цябе пакінуць, маладзенькую, чужому.
 829. У нядзелю рана сіне мора грала,
Аддавала маці дочку ў чужую староначку,**
У чужую староначку ды ў чужыя людзі.
— А хто ж цябе, дзіця маё, даглядаць там будзе?
— Ой, даглядзяць мяне ды чужыя людзі,—
Гадзіць буду, рабіць буду, свякроў добрая будзе.
Сколькі ні гадзіла, сколькі ні рабіла,
Свякроў кажа і гаворыць — нявестка ляніва.
Выйду я й на гору, гляну я й дадому,
Паліць мама, варыць есці ўсё й на маю долю.
— Вары, мама, ў печы, вары вячэраці,
Вары, мама, палі, мама, ўсё й на маю долю.
Ты думаеш, мама, што я тут паную?
Ой, прыдзі ж ты, паглядзі ж ты, як я тут гарую.
Ты думаеш, мама, што я тут не плачу?
З а горкімі слёзанькамі свету я не бачу.

830. У нядзельку рана скрыпачка іграла,

Там маці сваю дачушку ў людзі выпраўляла,
У чужу старану, у чужыя людзі.
— А хто там цябе, дачушка, шкадаваці будзе?
— Я рабіці буду, я хадзіці буду,
Ой, у чужой старонцы мне там добра будзе.
Выйду я на горку, пагляджу у долку.
— Гатуй, мама, вячэрачку і на маю дольку.
Ці ж я не рабіла, ці ж я не гадзіла,
А ўсё роўна мая работачка нікому няміла.

831. Ой, аддае маці дачку

Д а ў чужыя людзі.
— А хто ж цябе, маё дзіця,
Ш кадаваці там будзе?
— Ой, а хто ж мяне наб’е,
Той мяне пашкадуе.
А цяпер, мая матка,
Мне з табою не быці,
Прыйшоў час, прыйшла пара,
Трэба з мілым жыці.
— Скажы, скажы, маё дзіця,
Калі прыйдзеш ў госці?
— Як вырасце ў тваёй хаце
Трава на памосце.
268
 Расла трава, расла трава,
На бок схілілася,
Ждала, ждала маці дачкі,
Сільна журылася.
— He плач, матка, не плач, матка,
He ўкідайся ў тугу,
Выцесалі тваёй дачцэ
Цясовую труну.
Выкапалі, выкапалі
Глыбоку магілу,
Пахавалі, пахавалі
М аладу Марыну.
Пасадзілі на магіле
Чырвону каліну,
Да захавалі да скрыні
Пухаву пярыну.

832. — Паедзеш, Гэлечка, у чужыя людзі,

Хто ж цябе, Гэлечка, шкадаваць будзе?
— Пашкадуе мяне малады Ігнатка,
А я за вядзерца, а ён па другое.
— Пастой, Гэлечка, пойдам абое.
— А горы высокі, а воды далёкі,
Відны калодзеж вельма глыбокі.
— Я ж горы паніжу і воды набліжу,
Цісовыя вядзерцы напалам разрэжу.

833. — Паедзеш, Галюхна, у чужыя людзі,

Хто ж цябе, маладую, шкадаваць будзе?
А дазваўся малады жанішка:
— Я ж цябе, маладую, сам пашкадую.
Пойдзем па ваду ды абое разам.
Прынясём вадзіцы ды маёй матаньцы,
Да з новае крыніцы.
Яна бярэ за ключку, ён яе за ручку:
— Будзем, дзевачка, з табой гаварыці,
Як нам на свеце жыці.

834. — Да паедзеш, Марылька, ў чужыя людзі,

Хто ж цябе, маладое, шкадаваці будзе?
— Пашкадуе мяне малады Іванка:
269
 Я за вядзерца, ён за другое,
Пойдзем па ваду да разам абое.
Паставіла вядзерца на ціхім Дунаі,
А сама прыпала к шырокай дарозе,
К шырокай дарозе, белай бярозе.
— Ой, дарожкі ж мае невядомыя,
А суседкі мае незнаёмыя!
— He журыся, Марылька, не журыся, маладая!
Пойдзеш, маладая, у поле жыта жаці,
Будзеш сваіх суседак усіх пазнаваці:
Каторая нізка, то суседка блізка,
Каторая высока, то суседка далёка.

835. — Д а ты, ўточка да рабенькая,

Да залатое твае пер'ейка,
Як ты паплынеш да на сіне мора,
Там цябе да вада пойме.
— М аладая наша дзеванька,
Як ты паедзеш у чужыя людзі,
Там табе да горэй будзе:
Студня далёкая, вада глыбокая,
Хто ж цябе да пажалуе?
— Да будзе ў мяне малады дзяцінка,
Ён мяне да пажалуе,
Ён за вядзёрка, я і за другое,
Прынясем вады абое.

836. — Хіба табе, Валечка, роскаш дадзела,

Што ты маладая замуж захацела?
— Ой, дадзелі, дзелі таткавы сені
Да шгодзень мятучы, штосуботу мыючы.
Д а паедзе Валечка да ў чужыя людзі,
Д а хто яе маладую шкадаваць будзе?
Хіба яе пашкадуе малады Іванька:
Яна за вядзерца, а ён за другое, 2
Ды пойдуць па ваду ды разам абое,
Да брацьмуці вадзіцу з аднае крыніцы.
Да хто тую вадзіцу папіваці будзе,
Да хто іх маладзенькіх шкадаваці будзе?

837. Як пайду я ў лес па дровы,

Нарублю клёна.
Павёў мяне дурны розум
270
 Ha чужую страну
I на чужыя людзі.
— Ой, хто ж цябе, мая доню,
Навучаць будзе?
— Ой, навучаць, мамка,
Усе добрыя людзі,
Як у маёй галованьцы
Добры розум будзе.
— Адны будуць вучыці,
А другія судзіці.
— Нам з табою, родная маманька,
Да веку не жьші,
Глазам не відацца.
— Калі цябе, мая дочанька,
У госці дажыдацца?
— Дажыдайся, маманька,
Тады мяне ў госці,
Калі нарасце трава
У сенях на памосце.
Расла, расла траўка
Ды й пахілілася,
Ждала, ждала маці дочку
Ды й зажурылася.
Расла, расла траўка
Дый стала ссыхаці,
Ждала, ждала маці дочку
Дый стала плакаці.

838. Ой ты, рыбачка-краснапёрачка,

Быць было табе ў моры.
Як ты пойдзеш у быструю раку,
Спаймаюць рыбаловы.
Ой ты, Ганначка, маладзенькая,
Быць было табе дома.
А як пойдзеш у чужыя людзі,
He тое табе будзе.
Самі сядуць вячэраць,
Цябе па ваду пашлюць.
Гара высокая, вада далёкая,
Няскора вернешся.
Прынясеш вады, нажывеш бяды,
Каждаму піць падаці.
Вады падаўшы, пасцель паслаўшы,
271
 Сама сядзеш вячэраць,
Лыжачка ў міску, слёзка ў лыжку —
Вот я і павячэрала.

839. Ты гуляй, гуляй, рыбка-плаціца,

Пакуль чыстая вадзіца.
А як прыплывеш у сіне мора,
Там гуляць не будзеш болей.
Папусціш луску па жоўтым пяску —
Вот тваё гулянне.
Ой, гуляй, гуляй, дзяўчынанька,
Пакуль у роднай мамкі.
Як пярэйдзем да свякроўкі,
Там гуляць не будзем болей,
Яны цябе, маладу, ды пашлюсь па ваду,
Самі сядуць вячэраць,
А майму горачку не вераць.
Кожнаму піць падай,
А сама галадай.
Піцькі падаўшы, пасцель паслаўшы,
Сама сяду вячэраць.
Кусок у раток, слёзы ў платок —
Вот мая вячэра.

840. Гуляй-пагуляй, шчука-плаціца,

Калі цёпла вадзіца.
Калі сцюдзённа — ляці на мора,
На жоўтыя пяскі.
А там, на пяску,
Ды ловяць луску маладыя рыбалоўцы.
Гуляй-пагуляй, млода Лекачка,
Калі добра ў матулечкі,
А ў свякроўкі не ў роднай мамкі,
Некалі гуляць будзець.
Цябе, маладу, пашлюць па ваду,
А самі сядуць вячэраці.
Воды далёкі, горы высокі,
К вячэры не вернешся.
Прынясеш вады — на сябе бяды,
Кождаму піці падаці.
Старому гаршком, малому каўшком,
Мілому шкляніцаю.
 Вады падаўшы, пасцель паслаўшы,
Сяду ж я вячэраць.
З а ложачку хап і слёзачка кап —
Вот мая і вячэрачка.
Свякроў — не маці, не знае — даці,
А сама — не смей узяці.

841. Плыві, рыбачка, плыві, плотачка,

Ды па быстрай рэчачцы.
Як выплывеш на круты бераг,
Там зловяць рыбалоўцы,
А бдзяруць луску на жоўтым пяску,
Некалі плысці будзе.
Гуляй, Марыська, гуляй, маладая,
Ды ў сваей мамачкі.
Як застанешся да свякровачцы,
Некалі гуляць будзе.
Цябе, маладу, пашлюць па ваду,
Самі сядуць вячэраці.
Прынясла вады — сама сабе бяды,
На сваю галовачку.
Свякроўка кажа вады падаць.
Вады падала, пасцель паслала.
— Сядзь, дзіця, павячэрай.
На стале ложкі, хлеба ні крошкі,
Аблілі дробны слёзкі.

842. Ты гуляй, гуляй, рыба-плаціца,

Да па сіняму мору.
Ты гуляй, гуляй, рыба-плаціца,
Да па сіняму м...!
Як пойдзеш жа ты на ўзлукамар’е,
А мінецца гулянне:
Закінуць сяцей на тваіх дзяцей,
Самую паймаюць.
Ты гуляй, гуляй, маладая Аўдулька,
У свайго роднага бацькі.
А пойдзеш жа ты а ў чужыя людзі,
А мінецна гулянне.
А пойдзеш жа ты а ў чужыя людзі,
А мінецца гуля...
А самі сядуць абед абедаць,
 Цябе пашлюць па ваду:
— Ты ідзі, ідзі, чужое дзіця,
Скора па ваду.
Ты ідзі, ідзі, чужое дзіця,
Скора па вадзі...
Воды далёкі, горы высокі,
Усё мая горкая доля.
Воды далёкі, горы высокі,
Усё маё няшчасце.
Я з гары котам, на гару лётам,
Усё маё няшчасце.
Вады прынясла, абед пацярала,
Усё мая горкая доля.
Вады прынясла, абед пацярала,
Усё маё няшчасце.
Пакінулі мне хлебушка з крошку
Д а капустачкі ложку.
Я за кусочак, муж за гужочак,
Усё мая горкая доля.
Я за кусочак, муж за гужочак,
Усё маё няшчасце.

843. Ай, гуляй, гуляй, белая рыба,*

Па сіняму мору.
А чым жа цябе, белую рыбу,
Рыбачку, спаймаюць?
Панясуць цябе, белую рыбу,
К маладым кухараткам.
А там жа цябе, белую рыбу,
Будуць жарыць і варыці.
Ай, гуляй, гуляй, малада дзевачка,
А ў роднае мамкі.
А як пойдзеш ты да свякрушачкі,
Некалі гуляць будзе.
Вады прынясі, гусей пакармі,
Некалі абедаць.
Ложачкі бразь-бразь, слёзачкі кап-кап,
Нечага ж вячэраць.
— Чужое дзіця, ідзі паляжы,
Тады пойдзеш жыта жаць.
Снапочак нажнеш, каласок сатрэш,
Гэта твой абед будзе.
 844. A гуляй, гуляй, шчука-рыбачка,
Д а й па сіняму мору **
А зловяць цябе, шчука-рыбачка,
М аладыя рыбалоўцы.
Паложаць цябе, шчука-рыбачка,
У святліцы на скамейпы.
Будуць цябе, шчука-рыбачка,
Сячы ды рубаці.
Будуць цябе, шчука-рыбачка,
У катле гатаваці.
Будуць табой, шчука-рыбачка,
Гасцей частаваці.
Гуляй, гуляй, маладая Кацечка,
У татулькі на падвор’і.
Павязуць цябе, маладая Кацечка,
А ў чужыя людзі.
А будуць цябе, маладая Кацечка,
Усюды пасылаці.
Цябе пашлюць па ваду,
Самі сядуць вячэраць.
Прынясеш вады — на сябе бяды,
Кожнаму піці падаваці.
Трэба старому, трэба малому,
Трэба Янку маладому.
Ложачкі бразь-бразь, слёзачкі кап-кап,
Т ут твая вячэрачка.
Пойдзеш у куточак, хлеба кусочак,
Слёзкамі праганяць будзеш.

845. Разлівалась сіня мора, разлівалась,

Лю-лі, лю-лі да люлёшанькі, разлівалась.*
Што на тым, на сінім моры рыба ходы ходзіць,
На круценькім беражочку — рыбалоўцы.
— Берагіся, бела рыбіца, берагіся,
Пад крутыя беражочкі хараніся.
Будуць цябе, бела рыбіца, усе лавіці,
Будуць цябе, бела рыбіца, рассякаці,
Будуць цябе на тры блюдзечкі раскладаці,
Будуць цябе на тры столікі падаваці,
Усё пад таго, пад Архіпачку маладога.

* Рэфрэн «Лю-лі, лю лі да люлёшанькі» паўтараецца з апошнім

словам кожнага радка.

275
 846. Ой, гуляй, рыбка, гуляй,
Як цяпер вады многа.
Як вады паменшае,
Табе, рыбка, пагоршае.
Ой, гуляй, дзеўка, гуляй,
Як цяпер ў свайго бацькі.
Як пойдзеш к чужому,
Табе, дзеўка, пагоршае,
Дзелачка пабольшае,
Бо ў свёкра ніва вялікая,
Да постаць шырокая,
А д мяжы далёкая.

847. Ой, гуляй, гуляй, шчука-рыба,

Да па ціхаму Дунаю,
Прыплывеш ты к беражочку,
Там цябе паймаюць.
Ідуць малойцы шчуку-рыбу лавіці.
Рыбаньку зловяць, лушчыцу здымуць
Д а на кухні згатуюць.
Паложаць яе перад панамі
I з перцам, з прыправамі,
Будуць яе пакроіваць сярэбранымі нажамі.

848. Гуляй, рыбка, гуляй 2

У быстрай вадзе на дне.
Ой, бо як цябе рыбакі поймуць,
To з цябе залатую луску здоймуць.
Гуляй, Марысю, гуляй 2
У мацюнкі сваей,
Ой, бо як цябе баяры поймуць
I гуляннечка табе ўймуць.
Паміне табе тое
Гуляннечка частое.

849. Ой, калапенька зялёненька,

Як цябе выбіраці?
Ой, Алеська маладзенька,
Як цябе выпраўляці?
Т ы ў мамкі расла,
Т ы ў мамкі цвіла,
276
 Як ягадка красна,
А цяпер, мая Алеська,
Долечка няшчасна.
Цябе маладу
Пашлюць па ваду,
Самі сядуць вячэраць.
Прынясеш вады —
Для сябе бяды,
Усім піцькі падасі:
Як старому, так і малому,
Ванечку маладому.
Піці падаўшы,
Пасцелькі паслаўшы,
Сама сядзеш вячэраць.

850. Мамачка мая, родная мая,

Куды мяне выпраўляеш?
У чужыя людзі, не ў знакомыя',
Ды ў вялікае гора.
Мяне, маладу, пашлюць па ваду,
Самі сядуць вячэраць.
Вада далёка, гара высока,
Я й няскора вярнуся.
Прынясу вады — на сябе бяды,
Кожнаму піці даці:
I старэнькаму, і маленькаму,
I свайму міленькаму.
Піцькі падаўшы, пасцель паслаўшы,
Сама села вячэраць.
На стале ложкі, хлеба ні крошкі —
Вот мая й вячэрачка.
Ложачкі ляп-ляп, слёзачкі кап-кап —
Вот я й павячэрала.

851. На сіняму на Дунайку

Сіва ўтаўка гілыла.
Яна плыла-паплывала,
А ўсё дзеванька дзівавала.
He дзівуй ты, Евачка,
Яшчэ ж табе да дзіўней будзе,
Як да свёкаркі пойдзеш,
А табе вячэраць не будзе.
 Самі сядуць да вячэраці,
Цябе пашлюць па ваду,
Па халодну воду.
Покі вады прынесла,
Уся вячэра адышла.
Свякроўка вады піці,
А нявестка ложкі мыці.
Памыла, папаласкала
I на паліцу паклала.
Сама села та й заплакала:
— Каб мая ж мама знала,
Мне б вячэру прыслала —
Сівенькім галубочкам
Тай найменшанькім браточкам.
Каб мая мама знала,
To б мне вячэру прыслала —
Сіваю галубкаю,
Найменшаю сястрыцаю.

852. Куды паляціш, сівая зязюля,

Там цябе лавіць будуць.
Куды паедзеш, маладая дзяўчына,
Там цябе глуміць будуць.
Самі сядуць паабедаюць,
А цябе па ваду пашлюць.
Прынясеш вады — на сябе бяды:
Каждаму падаць трэба.
Там сцежачкі невядомыя,
Д зе ты там хадзіць будзеш?
Там суседачкі незнаёмыя,
3 кім ты гаварыць будзеш?

853. Як табе, Тамарачка,

Да ў чужых людзей?
У чужой старане
Д а ўсё не па-нашаму.
Самі сядуць вячэраці,
А цябе пашлюць па ваду.
Вады прынясеш,
Ложачкі збярэш —
Нечага вячэраць.
Ложачкі бразь-бразь,
278
 А слёзачкі кап-кап —
Нечага вячэраці.

854. — Паеду, братка, я із свайго дому.

Будзе мае месцечка на куце гуляці.
Будзе мая лыжачка сухая ляжаці,
Будзеш мяне, братка, часта ўспамінаці.
Калі будзе добра, там застануся, там застануся,
Калі будзе блага, дамоў вярнуся, дамоў вярнуся.
З а цябе, брацетка, коніка папасу, коніка папасу,
З а цябе, братавая, вадзіцы прынясу, вадзіцы прынясу.
Буду ў цябе, брацетка, за кусочак хлеба, за кусочак хлеба.
— М ая ты сястрыца, мне цябе не трэба.

855. — Чаго ж, ты, Галечка, сядзіш, бядуеш?

Ой, божа, божа, сядзіш, бядуеш.*
Ці ты, Галечка, гора чуеш?
— Хоць гора чую, плакаць не буду,
Як добра будзе, там жыць буду,
Нядобра будзе, дамоў вярнуся,
Свайму татачку служыць вазьмуся,
Пасцель пасцялю, вады нанашу.
Татачка скажа: — Цябе не прашу.
Падам вадзіцы, падам і хлеба,
Татачка скажа: — Ты мне не трэба.

856. Пайду я замуж ды даведаюся:

Калі добра будзе, то там застануся,
А калі нядобра, то назад вярнуся
Да да свайго таткі да служыць наймуся.
— Прымі мяне, татка, за кусок хлеба.
А татачка каж а: — Д а ты мне не трэба.
— Прымі мяне, мамка, за кусочак хлеба.
А мамачка кажа: — Увесь хлеб паела.
— Прымі мяне, сястрыца, за кусочак хлеба.
А сястрыца кажа: — Да ты мне дадзела.
— Прымі мяне, братка, за кусочак хлеба.
А брацейка кажа: — Ціха, не крычэце,
Сягоння пабудзе, а заўтра хай едзе.
* Рэфрэн «Ой, божа, бож а» паўтараецца з другой часткай кож-
нага радка.

279
857. Дай пайду я замуж да даведаюся:
Калі добра будзе, то там астануся,
Калі што якое, то назад вярнуся.
Д а мякінку таўкуць, да аладкі пякуць,
Ды цыбульку смажаць, да аладкі мажуць.
— Прымі, мяне, мамачка, на адзін гадочак.
— He прыму, дачушка, не адзін дзянёчак.
— Прымі мяне, мамачка, з кусочка хлеба.
— He прыму, дачушка, ты мне не трэба.
— Прымі мяне, мамачка, да ў свой пакой.
— He прыму, дачушка, ужо ў цябе ёсць свой.

858. — Пайду замуж хоць за вецера,

Пажыву хоць да вечара.
Ладна будзе — там жыць буду,
Дрэнна будзе — дамоў прыйду.
— Пойдзеш замуж, то вернешся,
А дзеўкай не абернешся.

859. Ішлі дзевачкі з вішання,*

Усе дзеўкі, усе дзеўкі песні запелі,
Толькі адна Лілечка заплакала.
У яе дзевачкі пытаюцца:
— Чаго ты, Лілечка, слёзна плачаш?
— Дзевачкі-падружачкі, замуж іду.
Калі будзець мне харашо, я і вас вазьму,
А будзець мне плоха, назад прыду.
— Лілечка-падружка, не вернешся,
Хоць худа, хоць харашо, там жыць будзеш,
Чужому, ліхому гадзіць будзеш.

860. — Ты, калапенька, ты, зеляненька,

Як цябе выбіраць? *
— М ая Улімка, маё дзіцятка,
Як цябе аддаваць?
— He плач, не бядуй, мая мамачка,
Я там доўга не буду,
Пажыву гадок, пажыву другі,
На трэці вярнуся,
He паправіцца мая долечка —
Пайду ўтаплюся.
 — А не тагііся, маё дзіцятка,
Сваю душу загубіш.
Было казаць, было гаварыць,
Што ты яго не любіш.
— А я й казала, я й гаварыла,
Што яго не любіла,
Нешчаслівая мая долечка,
Яна мяне згубіла.

861. Аддала мама дачушку

Ды ў чужую старонку.
— Ой, жыві, жыві, дачушка,
Ды на чужой старонцы.
— Калі добра будзе, жыць буду,
Калі блага будзе, ў свет пайду,
Усім дзевачкам раскажу:
Ніколі замуж не йдзіце,
У роднай мамкі жывіце.

862. — Ты казала, мамка,

Што не збудзеш мяне.
Прыступісь да стала,
Падзівісь на мяне.
— Хоць прыступлюся,
He падзіўлюся,
Дачка мая міла.
— Хоць міла, хоць не міла,
Я табе не ўгадзіла:
Hi ў полі, ні на волі.

863. Іскарка-прыгаўка наша Валечка, *

Скокнула-прыгнула к мамцы на ручкі.
— Жалей мяне, мамачка, сёння вечарок,
А заўтра б пажалела, ды некага будзе.
Ой, выйдзеш на вулку ды гукаць будзеш:
— Дзе мая дачушка ды падзелася,
Ці з сакалом ці з лебядзём у поле паляцела?
— He з сакалом, не з лебядзём у поле паляцела,
А з маладзенькім Коленькам паехала.
281
 864. М ая матка родна,
Палілей да мяне цяпер.
Бо ўжо заўтра не лілецімеш,
Да у сябе да не мецімеш.
Аддасі баярам на рукі,
Януську на векі.

865. На гарэ, на гораньца,

Стаяла каморанька,
А ў той камораньцы
Нянькі-мамкі сядзелі,
М аладу Хвелечку лялеелі.
Прыйшла к ей яе мамухна:
— Досыць, досыць, Хвелечка,
Нянькам-мамкам сядзець,
Цябе, маладу, лялеець.
— Мамухна мая родная,
Палялей мяне дзень да вечара,
3 вечара да поўначы,
3 поўначы да світання,
3 світання да снядання,
3 снядання да абедзіка.
Паабедаўшы, добры дзень дам.
Мамухне добры дзень,
А свякроўцы добры вечар.

866. Татачка родненькі,

Да прыступ к століку,
Да к малому словіку.
Ды добра было, як мы ўмесце раслі,
А ці добра будзе, што мы розна пайшлі
Ды ў чужыя людзі,
Ды к чужым бацькам.
Абгаворуць мяне і хаду, і яду,
I работу маю.

867. М ая мамачка,
Прыступ к столачку,
К майму словечку.
He сына жэніш,
He нявесту бярэш —
 Мяне, маладзенькую, аддаеш.
М ая мамачка, што ж табе лягчэй:
Чы малую было хаваць,
Чы цяпер з суменя аддаваць?

868. Пыталася млада Волечка ў мамулечкі:

— А дзе мае пракрасныя дзянёчкі?
А ці вы іх у карчомачцы прапілі?
А ці яны ў цёмным лесе зблудзілі?
А ці яны ў сіне мора ўтанулі?
— А Волечка, дачушачка, я не знаю,
Цяпер над табой я волечкі не маю.
А ддала цябе Іваньку на апеку —
Няхай шануе цябе, маладу, да веку.

869. Кукавала зязюлечка ў садочку,

ПрыпомніЛа Ганулечка, ох, тую ночку.
Кукавала зязюлечка ў цёмным бару,
Прыпомніла Ганулечка, ох, тую пару:
— He кукуй, зязюлечка, ў садочку,
He ўспамінай, Ганулечка, ох, тую ночку.
Ой, не кукуй, зязюлечка, ў цёмным бару,
He ўспамінай, Ганулечка, тую пару.
Табе, маладой, у зелен сад не хадзіць,
Табе, маладой, русу касу не насіць.

870. Закукавала шэра зязюля ў садочку,

Прыкланіўшы галовачку к лісточку.
— Ой, знаю, знаю, што мне ў садочку не быці,
Ой, знаю, знаю, што мне зязюлей не слыці,
Ой, знаю, знаю, што па садочку не лятаці,
Ой, знаю, знаю, што з вішань ягадак не кляваці.
Заплакала млада М ар’я ў святліцы,
Прыклаўшы галоўку к скамейцы.
— Ой, знаю, знаю, што мне ў татулькі не быці,
Ой, знаю, знаю, што мне дзяўчынай не слыці,
Ой, знаю, знаю, што па дварочку не хадзіці,
Ой, знаю, знаю, маткаў дворык не красіць.

871. Да вумная-разумная Волечка 2

Па павуцінцы сіне мора перайшла,
Перайшоўшы, на кладачку прысела,
283
 А прысеўшы, тры думачкі здумала:
Адна думачка — пры матульцы не быць,
А другая — па вуліцы не хадзіць,
А трэцяя — малодчыкаў не звадзіць.

872. Х адзіла Маруся па навіне,

Кідала карчэўя сама на сябе:
— Тут вам, карчэўя, не ляжаць,
А мне ў гэтай навіне не векаваць.
Х адзіла Маруся па клеці,
Кідала падушкі на плечы:
— Т ут вам, падушкі, не ляжаць,
А мне ў татанькі не зімаваць.

873. А ў панядзелак ясна соўнейка ўсхадзіла,

М аладая Галечка сваю мамачку будзіла:
— Ой, устань, устань, мая мамачка, пасядзі,
А ты на мяне маладзенькую паглядзі,
А я ж у цябе паследню ночку начую,
Паследню ночку, паследні дзянёк гасцюю.

874. Мамачка мая, я госця твая,

Я госця твая.
Нямножка буду, дакучаць не буду,
Дакучаць не буду.
У панядзелак рана, толькі да снядання,
Толькі да снядання.
А да абеду я ужо паеду,
Я ўжо паеду.
Ужо конікі пазапражоны,
Пазапражоны.
Ужо вазочкі пазасціланы,
Пазасціланы.
Д ля нас, маладых, прыгатаваны,
Прыгатаваны.

875. Абыходная зорачка

Абышла да й кругом неба.
Абышла да й кругом неба,
Перад месяцам стала.
 Перад месяцам стала,
3 месяцам размаўляла:
— Месяц мой, перакрою,
Пагаворым мы з табою.
Пагаворым мы з табою,
Як рыбка з вадою.
Абыходная Манечка
Абышла да й кругом стала.
Абышла да й кругом стала,
Перад мамкаю стала.
Перад мамкаю стала,
3 мамкаю размаўляла:
— Мамка мая родная,
Пагаворым мы з табою,
Пагаворым мы з табою,
Як месяц з зарою.

876. — Ой, гарэшкі, гарэшкі,

Бадай бы вы не ўрадзілі,
Як вы мяне сазвадзілі.
— Ой, дурная дзеўка,
He мы цябе сазвадзілі.
Звяла цябе цёмна ночка,
Горкая гарэлачка,
С вятая нядзелечка.
А светы панядзелак
Адлучыў ад дзевак,
А светы аўторак
Прылучыў да жонак.
У святую серадзіцу
Выправілі па вадзіцу,
У святую пятніцу
Паставілі за чалядніцу,
У святую суботу
Загадалі ўсю работу.

877. Ты ж, кляніна, кляніна,

Ты ж, кляновы лісточак,
Куды цябе ветры задуюць:
Ці ў лугі, ці ў балоты,
Ці на шчырыя бары?
Там бары да шчырэнькія,
 Там мяды саладзенькія.
М аладая Ганначка,
Куды цябе бацькі аддаюць:
Ці ў турэцкую землю,
У наравістую сем’ю?
Там зямля крамяністая,
Там сям’я наравістая.
Да што ступіш — праступіш,
Д а што мовіш — прамовіш.
Слоўца тваё перамоўлена,
Дзельца тваё перароблена.

878. Ты, зялёны барвінцу,

Чы марозу не баішся,
Па дарогам не сцелешся?
Ты, клянова лісціна,
Куды цябе вецер нясе:
Чы на дуб, чы на кляніну?
Ты, малада дзяўчына,
Куды цябе жанішок вязе:
Чы на Дунай, чы ў туркі,
Чы ў татары, чы ў турэцкую зямлю,
Чы ў шляхецкую сям’ю?
Там вона не знаецца,
Кажному кланяецца.
— Кланяйся, дзеванька, старому і малому,
Дасць табе гасподзь літную долю.

879. Кляновая да лісціначка, 2

Куды цябе да вецер вее?
Д а вецер вее...
Куды цябе да вецер вее:
Ці ўгору, ці ў даліну?
Ці ў даліну.„
Ці ўгору, ці ў даліну?
Ці назад на кляніну?
Маладзенька ж Верачка, 2
Куда цябе бацька аддаў:
Ці ў людзі, ці ў татаршчыну?
Ці ў татаршчыну...
Ці ў людзі, ці ў татаршчыну,
Штодзень гоняць да на паншчыну?
Дзень вялікі, луста малая, 2
Бо не свая матка давала.
Каб свая матка давала — 2
Лусту хлеба і кусок сала.
Сала...
Лусту хлеба і кусок сала,
Яшчэ к таму і сама ўзяла.

880. — Кляновая лісціначка,

Куды цябе вятры веюць:
А чы ў луг, чы ў даліну,
Чы назад на кляніну?
— А веюць мяне ветры
Ані ў луг, ані ў даліну.
Веюць мяне ветры
На шчырыя барочкі,
На зялёныя лужочкі.
— М аладая Баська,
Куды цябе мамка аддаець:
А чы ў туркі, чы ў татаркі,
Чы ў турэцку зямлю?
— Аддаець мяне мамка
У вялікае сяло,
У багатую хату,
Гдзе дзевяраткі граюць,
А залвіцы прыпяваюць,
Горку долю праклінаюць.

881. — Кляновая лісціначка, *

Куды цябе ветры ве [юць] ?
Куды цябе ветры веюць:
Ці ў луг, ці ў далі [н у ],
Ці ў луг, ці ў даліну,
Ці ў салодку малі[ну] ?
— А сама ж я не знаю,
Куды мяне ветры ве [ю ць].
Ці ў луг, ці ў даліну,
Ці ў салодку малі [н у].
— М аладая М ар’ічка,
Куды цябе татка ад д а[е ц ь]:
Ці ў вясёлае сяло,
Ці ў багатую ха [т у ],
287
 Ці ў багатую хату,
Ці ў сагласную сям [’ю] ?
Ці ў сагласную сям’ю,
Ці ў пачотную рад [ню] ?
— А сама ж я не знаю,
Куды мяне татка адда [ець] :
Ці ў вясёлае сяло,
Ці ў багатую ха [т у ],
Ці ў багатую хату,
Ці ў сагласнўю сям [’ю ].
Ці ў сагласную сям’ю,
Ці ў пачотную рад [ню ].

882. — Кляновае лісцінёнка, куды, куды цябе ветры веюць?

— Я і сам не знаю, куды мяне вецер веіць:
Ці ў лог, ці ў балота, ці ў чыстае поле,
Ці ў сіняе мора.
— М аладая Марылька, куды цябе мамка аддаець?
Ці ў багатую хату, ці ў згодную сямейку?
— Я і сама не знаю, куды мяне мамка аддаець.
— М аладая Марылька, ці баішся ты свякроўкі?
— Я свякроўкі не баюся, на скамейке пасцялюся
I раненька абачхнуся, і слязой абліюся,
I рукаўком абатруся.

883. А туча, туча грозная,

Куды цябе ветры дзьмуць:
А ў чые лугі-даліны,
Ці ў зялёную дуброву?
Дзяўчоначка маладая,
А куды цябе аддаюць:
Ці ў горад, ці ў сяло?
А калі ў сяло — хазяйка,
А калі ў горад — мяшчанка.

884. У борку, ў борку, ў пры борку

Рубіў суджанька каморку,
Прыйшла да яго дзеўнька:
— Божа табе памажы, суджанька,
Рубі каморку шчытнюсенька,
Прасякай ваконца нізюсенька,
288
 Каб к нам салаўі ляталі,
Каб нас маладых пабуджалі.
А ў мяне матынька не свая,
He будзіць рана будзіці,
Выйдзіць на вудку судзіці:
— М ая нявеста негадзяй:
Бел кужаль прала — дрымала,
Па ваду пайшла — аблілася,
Па цяпло пайшла — абажглася,
Ложкі мыла — ўсё выла,
Х ату мяла — ўсё пляла,
Пасцель слала — ўсё пяяла.
Ё С Ц Ь у мяне дачушка мязенка:
Пойдзець — вады прынясець,
Цяпла прынясець — ўзадмець,
Ложкі бяленька памыіць,
Х ату чысценька падмяцець,
Пасцель сцеліць — усё плачыць.

885. Ой, борку, борку, пры борку

Рубе малойчык каморку
3 вялікімі акнамі,
Каб салавейкі ляталі,
Нас маладых пабуджалі.
Нас мамачка не пабудзе,
Выйдзе на вулку, абсудзе:
— Ляніва нявестка, ляніва,
Сонца не зойдзе — спаць пойдзе,
Сонца ўзыдзе — яшчэ спіць,
Каб па вадзічку не схадзіць,
Белых ножак не змачыць,
Белай сукенкі не зрасіць.

886. Ой, у бары, бары, пры борку

Да рубіць Марцінка каморку.
Там яго Ганначка пахаджае,
Яго маладога навучае:
— Рубі, Марцінка, з аконцам,
Каб мы пе спалі да сонца,
Бо наш свякратка — не татка,
Д а не будзе рана будзіці,
Выйдзе на вулку судзіці:
 — Дабра мая нявехна, вой дабра,
Да спіць да беленькага дня.
Соўнейка ўзыйдзе, пастаіць,
Яшчэ мая нявехна ў ложцы спіць.
Соўнейка ўзыйдзе, падыйдзе,
Тады мая нявехна з каморы ідзе.

887. Ой, што ж то, ой, што ж то да ў лесе такуе?

Маладзенькі Іванка камору будуе.
— Ой, будуй каморку,
Да будуй высока,
Да прарэж аконечка шырока.
Ой, што б сюды салавейка залятаў,
Да штоб мяне маладзеньку разбужаў.
Бо ў мяне мамка чужая,
Бо мяне раненька не збудзіць,
Яна выйдзе на вуліцу да асудзіць:
— Добра нявехна, добра,
Спіць да яснага сонца,
А да белага свету.
Як сонейка ў шчэлю,
To нявехна ў пасцелі.

888. А ў борку, ў борку, пры борку

Рубіў дзяціна каморку,
А к той каморцы сцежанька,
Туды ішла дзеванька:
— Бог помач табе, малойчык,
Рубі каморку шчытненька,
Прасякай ваконцы нізенька,
Каб к нам салаўі прыляталі,
А нас раненька пабуджалі.
— Няпраўда твая, дзеванька,
He будуць к нам салаўі прылятаці,
He будуць нас рана прабуджаці.
Есь у мяне мамунька старая,
А пабудзіць яна нас раненька.
— А пабудзіць — не пабудзіць,
Выйдзіць на вулку — абсудзіць:
— Н ягодзя нявестка, нягодзя,
Раннюю зораньку праспала,
Вячэрнюю зораньку прагуляла.
290
 Раннюю зораньку ў цераме,
Вячэрнюю зораньку у карчме.

889. Сабірайся, дзевачка, у дарогу,

Ды бяры зязюльку з сабою.
Прыкуй яе к караваці,
Будзе яна раненька кукаваці,
Цябе, маладую, пабуджаці,
Бо чужая мамка — не свая,
Да не будзе рана будзіць,
Да выйдзе на вулку судзіць:
— Добрая нявехна, дабрэнька,
Спіць да яснага сонейка.
Сонца ў ваконцы пастаіць,
А мая нявехна яшчэ спіць.
Ці яе дзела не рупіць,
Ці яе малойчык не будзіць?
Каб дзела рупіла б, дык не спала б,
Каб будзіў малойчык — устала б.

890. У дарогу, дзевачка, у дарогу,

А (ірры зязюлю з сабою.
Прыкуй ты яе к краваці,
Будзе яна табе раненька кукаваці,
А цябе, маладу, будзіці.
А ў цябе мама — не свая,
А не будзе раненька будзіці,
Выйдзе на вуліцу судзіці:
— Н яўдала нявеста, няўдала,
Раннюю зару праспала,
А вячэрнюю прагуляла.
Раннюю зару ля печы,
А вячэрнюю ля клеці.
Па цяпло пайшла — абпалілася,
Па ваду пайшла — аблілася,
Па муку пайшла — абпылілася,
Па дровы пайшла — павалілася.

Ці я табе, мая мамка, надакучыла,

Што ты мяне проці лета заручыла?
Ці я табе, мая мамка, надаела,
Што ты мяне маладую ажаніла?
 Заручыла мяне, мамка, маладую,
Да спраў жа мне, мамка, зязюленьку баравую,
Да пасадзі яе, маці, у краваці,
Будзе яна раненька каваці,
Будзе мяне рана пабуджаці,
Бо свякроўка не матухна, не пабудзіць,
Выйдзе за варота да і асудзіць:
— Санлівае, драмлівае чужое дзіця,
На работу лянівая нявестка мая.
Як прала белы кужаль — драмала,
Як пайшло па вадзіцу — днявала,
А як пайшло ў чыстае поле жыта жаць,
Займе постаць шырокую — ляжа спаць.
Зачула гэта слова родна маці:
— Ці я ў цябе ў парогах стаяла,
Штоб ты маё санлівае дзіця брала
Д а такімі саромлівымі словамі абсуджала?

892. Бацюхна мой родненькі,

Аддаеш мяне маладую, *
Скуй жа мне ложу залатую
Да й прыкуй жа салавеечку.
Салавейка шчабятаць будзе,
Мяне, маладую, пабуджаць будзе,
Бо ў мяне маці не свая.
Хоць пабудзіць — пагудзіць,
Выйшаўшы да на вулічку,
Д а стаўшы ў размовачку,
Што гультайка нявехна:
Раннюю росу праспала,
А вячэрнюю да прагуляла.
Чужыя нявехны пяюць на лужочку,
А мая нявехна спіць у палажочку.
Чужыя нявехны пайшлі жыта жаці,
А мая нявехна спіць у караваці.

893. Мамачка мая родная,

Куды аддаеш мяне маладую?
Скуй жа мне ложу залатую
Да прыкуй салавеечку.

* К ожны радок, акр амя першага і апошняга, паўтараецца.

292
 Салавейка шчабятаць будзе,
Мяне маладую пабуджаць будзе,
Бо ў мяне да чужая маці,
He будзе мяне рана пабуджаці.
Хоць пабудзіць — агудзіць,
Выйшаўшы да на вуліцу,
Зірнуўшы да на сонейка:
— Сонейка да вышэй клеці,
Спіць мая нявехна v новай краваці.
Пастушкі да па лужочках —
Спіць мая нявехна у новых палажочках.
Пайшоў свёкар да яе пабуджаці:
— Уставай, да маладзіца,
Л угавая мядзведзіца,
Да што ў лузе ляжала,
Д а майму сыну свет завязала.

894. — Да матачка да родная,

Аддаеш мяне маладую,
Да спраў ложу залатую,
Прыкуй зязюлю рабую,
Каб рана кукавала,
Мяне маладую пабуджала.
— Да дзіцятка маё мілае,
Да будзь сама дагадліва,
Да ўставай ранюсенька,
Памывай чысцюшанька,
Памятай харашушанька,
Бо твой дом пры дарозе,
Штодзень госці на парозе.

895. Аддаеш, маценька, маладу,

Ой, выкуй мне ложу залату.
Ой, прыкуй да ложы салаўя,
Ой, каб ён раненька шчабятаў,
Мяне, маладую, пабуджаў,
Бо ў мяне свякрухна, а не маці,
He хоча хадзіці, будзіці,
Пойдзе да суседа судзіці:
— Спіць мая нявестка да дзянька,
А ж да сходу сонейка.
Кароўкі ў аборы рыкаюць,
 Пастушкі ў дуброве гукаюць.
— Ой, цыц, мацёнка, не судзі,
Прыйдзі да каморы і збудзі —
Кароўкі ў аборы падаю,
Пастушкі ў дуброве даганю.

896. Ой, кавалю, да каваленьку, 2

Скуй жа мне да сякераньку, 3
Д а зрабі мне да краватаньку, 3
Да прыкуй зязюленьку,
Штоб рана кавала 2
Да й мяне да пабуджала.
Бо ў мяне не свая маці, 2
Да не будзе будзіці, 2
Толькі будзе судзіці:
— Што ж у мяне за нявехначка, 2
Санліва, драмліва, 3
На дзелечка ж ляніва.
Сонца не зойдзе, паспаці ляжа, 2
Сонца ўзойдзе, тагды ўстане.
Устане яна, паснедае, 2
На дзелечка не завідуе.

897. Да едзь ты, мой татухна, у гарадочак,

Купі ты мне, татухна, салавейку.
Прыкуй яго, татухна, к краваці,
I ён будзе раненька шчабятаці,
Будзе мяне, маладую, пабуджаці.
У мяне, мой татухна, не свой бацька,
I ён мяне раненька не пабудзя,
Выйдзе на вулачку, абсудзя:
— Ёсць у мяне нявестачка маладая,
Яна ў мяне раненька не ўставала.
— He слухайце, суседачкі, свёкра майго,
Да я мяту хату, сені з свечкамі,
Д а я бягу па вадзіцу з зараніцай.

898. Ганначка мамачцы ды каказвала:

— Ой, прыедзь, мамачка, ка мне ў госці,
Прывязі зязюлечку мне шэрую,
Пасадзі яе ў клетачку.
Прыкуй клетачку к краватачцы,
Зязю ля шэрая кукаваць будзіць.
Зязю ля пабудзіць — не пагудзіць,
Выйшаўшы за вароты гаварыць не будзіць.
Свякроўка пабудзіць — абгаворыць:
— Яшчэ маё загувала не ўставала,
Белага лічыка не ўмывала,
Русае касы не часала,
Тонкага кужалю не ўпрадала.

899. Войчанька родненькі,

Выйдзі ты на вулачку, 2
Да купі зязюлечку,
Да прыкуй к краваці
Мяне, млоду, пабуджаці.
А свякроўка да не людзі,
Яна мяне не пабудзіць, 2
Выйдзе на вулачку, абсудзіць.
Як перайду я жывенька,
Яна скажа — зухуючы,
Як перайду памаленьку,
Яна скажа — гультуючы.

900. — Мамачка мая, родная,

Аддаеш мяне ў людзі, 2
Хто ж мяне будзіць будзе?
— А дзіцятачка маё,
А йдзі ў садочак, 2
А злаві салавейку,
А прыкуй к караваці,
Ён будзе шчабятаці, 2
Цябе рана абуджаці
У крынічку па вадзіцу, 2
У шчыры бор па брусніцы.

901. Матронка, маё дзецятка,

Поймі салавейка ў садку
I скуй абложку на ножку,
Прыкуй у каморы і к ложку,
Салавейка збудзіць рана,
Гасподзь бог да розуму давядзе,
А свякроўка харашэнька ўкажа...
295
 902. Як аддала мяне, маці, маладую,
To дай і каровачку рабую,
Каб яна раненька рыкала,
Мяне, маладую, прабуджала,
Бо свякруха — не матухна, не разбудзіць,
А разбудзіўшы, на вуліцы пасудзіць:
— Ой, ляніва мая нявехна, ляніва,
Спіць яна да белага дзянёчка.

903. — Ой ты, каліна, чырвона журавіна,

Ой, чаго ты плачаш, малада дзяўчына?
— Ой, я плачу да сама не знаю,
Што ты мяне бярэш, я тавару не маю.
Ой, няма ў мяпе ні тавару, ні авец,
Да няма чаго заганяці ў хлявец.

904. Сабірайся, Марусенька,

Ой, сабірайся, Марусенька,
Да й нічога не кідай.
Верацёнца й у каробачку,
Ой, верацёнца й у каробачку,
А венчыка на галовачку,
А сапожкі на ножкі,
Паедзема да свякровушкі.

905. Сабірайся, донечка, сабірайся,

Бяры свае анучкі з-пад кучкі,
Бяры свае караўкі з-пад лаўкі,
Бяры снае лапечча з-гіад печча,
Бяры свае падушкі з-пад кучкі.
Скакліва, матачка, скакліва,
Скокнула ў сені — пасцелі нет,
Скокнула ў заполак — шыхваньера нет,
Пабегла за вароты — слядкі знаць.
— Мусіць, мае дзіцятка павёз зяць.

906. Збірай, дачка, пасталы і анучы,

Каб не плакала, ад бацькі ідучы.
Збірай з сабою пасталы, валокі,
Каб не папалі на пябе ўрокі.
 907. Н утка ты, маладуха, не шляйся,
А з намі ў дарогу прыбірайся,
А наша дарога — даўгая,
А ў нашай дарозе — каляюшкі,
He забудзься, Наста, і падушкі,
А ў нашай дарозе — каляінкі,
He забудзься, Наста, і пярынкі.

908. А ў полі — гарбылік,

Забывай, Зося, сваё жыллейка.
А ў полі — гарушачкі,
Забірай, Зося, падушачкі.
А ў полі — лашчыначкі,
Забірай, Зося, хусціначкі.

909. А ўсе мы песні папелі, *

Аднаго шарсня не спелі.
А лятаў жа шарсцень каля сцен,
Прыехаў Міколка па пасцель:
A па пуховыя падушкі,
A па бялёвыя дзяружкі,
Ручніковыя скацёркі.
Ды па скрыначку із замком,
Ды па Машачку із вянком.

910. Пей, дружачка,

Ды не ўпівайся,
Што табе трэба,
He забывайся.
Бяры пярыны
На дзве дзяціны,
Бяры гіадушкі
Да й на дзве душкі,
Бяры радзенца
Да свайго сэрца.

911. Маршалачкі-туркі,
Бярыце тапоры ў рукі 2
* Кож ны радок, акр ам я апошняга, паўтараецца.
 Да сячыце ў клеці вуглы,
Бярыце да скрыні, бодні.
Сячыце да краватачкі,
Бярыце да пярнатачкі.

912. Нашы мілы маршалачкі,

Бярыце дрыжкі ў ручкі,
Адбівайце замочкі,
Бярыце скрыночкі
I ўсе пярыны,
I карову з ардыны.
Выйдзі, маці, у сені,
Падзівіся на вышачкі.,
Чы ляжаць падушачкі?
Вышачкі падраны,
Падушачкі забраны.

913. Светавая зоранька,

Узыйдзі ранесенька, засвяці яснесенька,
Пакуль я выеду з бацькава падвор’ечка,
Пакуль я выеду з маткіна застольнічка.
Пакуль я выкацю кублы із каморы,
Пакуль я выведу карову із аборы,
На свякровы возы, што стаяць пры дарозе.

914. Я месяца да перакрою,

Свяці, месяц, нада мною,
Над маго бацькі клеццю,
Пакуль жа я да ўбяруся
3 бацькавага падвор’ейка,
3 мацерынага застоллейка.

915. А ў каго на дварэ відна стала?

А ў Хрысціны на дварэ відна стала.
А Ганутанька фанары зажыгала,
Чыста серабра выбірала,
Выхадзя яе бацька выпрашываў:
— Дачушка мая, не бяры многа.
— А мне многа нада:
Дзевяры-лебядзі — нежанатыя,
 Залоўкі-лябёдкі — не аддаваны.
Дзевяроў-лебядзёў жэнім — слугі будуць,
Заловак-лябёдак аддадзём — госці будуць.

916. Ай, рана сонца йграла,

Раней таго Настулька ўставала,
Таткіны клетачкі адмыкала,
Чыстае серабро выбірала.
З а ей услед татка ходзіць:
— Дачушка родная, не ўсё бяры.
— Татанька, родненькі, многа надыбі:
Я ж іду ў хату багатую,
Я ж іду ў сям’ю вялікую,
Дзе дзевяры нежанатыя,
Залоўкі-лябёдкі не аддаваны.
Дзевяроў пажаню — сям’я будзець,
Залоўк павыдам — госці будуць.
Дзевяры-сакалы — суседэіі мае,
Залоўкі-лябёдкі — госці мае.

917. Раненька ўсхадзіла сонейка,

Дзевачка ўставала раней таго,
Адмыкала таткавы клецейкі,
Серабра к сабе брала, золата.
— Дачушка, не бяры многа.
— Татка мой, многа нада ж мне,
Бо ў мяне дзевяроў, як чарцей,
Бо ў мяне заловак, як камней,
Дзевярам па шалічку,
Залоўкам па вяночку,
Дзевяры — гульня мая,
Залоўкі — журба мая.

918. Гам, міжы гор, да каморачка,

Там свяціла ясна зорачка.
Там не зорка свяціла,
Маладая Ганначка хадзіла
3 залатымі ключамі,
3 васковымі свячамі,
Скрыначкі адмыкала,
Падарачкі выбірала.
299
 Ой, за ёю, маладою,
Яе мамачка з сястрою:
— Мая дочка, мая родная,
Да не выбірай ўсе падарачкі, 2
Да й застаўляй меншай сястрэ.
— Мамачка мая родная,
Пакуль сястру падгадуеце, 2
Іншых падарачкаў нагатуеце.

919. He зара за гарою,

Хвелечка са свячою
Па каморы хадзіла,
Сабе дары кроіла.
Прыйшла к ей яе мамухна:
— Досыць, досыць, Хвелечка,
Па каморы хадзіць,
Сабе дары кроіць,
Пакідай малай сястры.
— Няхай малая сястра
Позна спаць кладзецца,
Раненька ўстаець,
Тоненька выпрадаець,
Гусценька вытыкаець.
He за дзень я выпрала,
He за два дні выткала,
З а адзін вечар выдала.

920. Выбачай, сястроначка,

Што парожна скрыначка,
He я яе паражніла,
Гэта восень нарабіла.

921. Ды была ж Людачка ў мамкі адна

I тая з двара з ’язджае,
Палавіну дабра забірае.
А каб другая такая,
To б і другую палавіну забрала.

922. Да хадзіла Анечка па двару,

Да думала думаньку не адну,
Што не ўсё я ад мамачкі пабяру,
300
 Пакідаю слядочкі па двару.
Як на мае слядочкі пагляне,
To ймяне, маладзеньку, успамяне:
— Была ў мяне дочачка не ляніва,
Штосуботу лавачкі памыла,
Штонядзелю ў цэркаўку хадзіла.

923. Рыкнула кароўка з парога,

Заставайся, маценька, здарова.
Усё сваё, маценька, пабяру,
Пакідаю слядочкі па двару.
Хто на мае слядочкі нарыне,
Той мяне, маладу, успаміне:
— Тут маё дзіцятка хадзіла,
Красату ў вяночку насіла,
Праўданьку ў сэрцы дзяржала.

924. He жалелі вы дзеўкі,

He жалейце і пасцелі:
А ў кружкі дзяружкі,
Шытыя падушкі.
Ой, нам хоць і ў рады,
А мы і гэтаму рады.
Ой, нам хоць і ў проску,
Кладзі на павозку.

925. Ой, давай, маці, давай,

Меншай дочцы да не застаўляй.
Менша дачка не работнічка,
Да жніва ляніва.
Да жніва ляніва,
Да кудзелі драмліва.
Яна прасці ленавалася,
Да на пячы выцягалася.

926. Да ладзі, матка, ладзі,

Да ў боданьку кладзі,
Меншай не астаўляй:
Менша сабе зробіць,
Як ніванька зародзіць.
 Ніванька не зрадзіла,
Менша не зрабіла.
Менша дочка мала,
Яшчэ сабе не надбала.

921. Ладзі, маці, ладзі,

Поўны скрыні кладзі.
Кладзі світы, кажухі
Для дочы-харашухі.
А яшчэ тыя даматканы,
Што ў шнурочкі патканы.
Давай, мама, давай,
А другой дочцы не астаўляй.
Менша дочка не пагаравала,
Што на пасцелі спала.
Як пабудзе лета-зіманьку,
To накладзе поўну скрынаньку.

928. Да далі ж вы нам дочку,

Дайце шмацця бочку.
Сваткі Арынкі, пабяром, ой, пярынкі,
Мы, сваткі Агапкі, пабяромся, ой, за лапкі.

929. Аддайце нам дзеўку,

Аддайце пасцельку: 2
Падушку з лягушку,
Маладую, як цялушку! 2
А мы ж вас не звалі,
Мы ж вас не прахалі, 2
А ўкінулі ў сані,
Штоб ехалі з намі. 2
А пташачка карасцель,
Ляці ж скоранька па пасцель.

930. Тарарах, тарарах калёскі *

Павязлі Ніначку з пекла ў рай.
— Я не ў пекле была, а ў раі,
Я не хлеб ела — пірагі,
He гарэлку пілі — саладуху,
Аддайце нашу маладуху.
302
 А не хлеб мы елі — скарынкі,
Аддайце нашы пярынкі.
А не хлеб мы елі — пампушкі,
Аддайце нашы падушкі.

931. У полі, у полі ляшчынка,

Няма ў Лукеркі пасцілкі.
У полі, у полі калюжкі,
Няма ў дзевачкі дзяружкі.
Ёсць і дзе павярнуцца,
Да нечым напрануцца.

932. А е ў мяне падушкі

3 конскае галушкі,
А е ў мяне пярыны
3 грэцкае мякіны.

933. Ці я ў маткі да й не донька была,

Што мне матка да й катанку дала,
А у катанцы да й кішэнечка,
А ў кішэні да й капеечка.

934. Да давай, матка, цеху,

Штоб не было смеху.
Да давай мяшка,
Штоб радзіла сынка.

935. Пасадзіла маці дачку

На цыбульным мяшку.
Адышлася і глядзіць,
Ці высока дачка сядзіць.
Дачка едзе на меху,
А людзі стогнуць ад смеху.
Стаіць, журыцца маці,
Што не будзе дачцэ на чом спаці.
Цыбульны мех, не пярына,
А жаніх дурань, не мужчына.
 936. Ой, гудуць пшчолкі, гудуць,
Ужо Марысю мыслі бяруць,
Па новых сенях ходзячы,
Да новых скрынь гаворачы:
— Ой, скрыні мае навенькія
I падаркі бяленькія,
Пойдзеце віце на чужыну,
Будзеце віце абсуджоны,
Што не новенькі і не белыя,
Маей свякрусі нямілыя.

937. Скрыня мая ты бязвухая,

Ох, куда ты да патрухала?
Да ці ў лес, ці ў дуброву,
Ці к свёкру ў камору?
А ў майго свёкра
А ні клеці, ні павеці.
А ні клеці, ні павеці,
Да такія свірны, што заганяюць свінні.

938. — Кухрычак да мой новенькі,

Куды ж ты да надумаўся,
Ці ў лес, ці ў дуброву,
Ці к міламу да ў камору?
— He ў лес, не ў дуброву,
Да к мілому да ў камору.

939. — Скрыні мае, бодні мае, *

А куды вы выбіраецесь?
Чы ў гай, чы ў дуброву,
Чы да свёкра ў камору?
— Ой, у гай да зялёненькі,
Да ў свірань новенькі.

940. Ой, кубле, мой кубле,

Да таварышу ты мой,
Цябе нясуць маршалачкі,
А мяне з хаты свашачкі.

941. Трасцё гарыць, а трасцё гарыць, звяр’ё выець. *

З в я р ’ё выець, звяр’ё выець, есці хочаць.
304
 — He ешце, звяр’ё, не ешце, звяр’ё, татку роднага.
He ешце, звяр’ё, не ешце, звяр’ё, мамку родную.
He ешце, звяр’ё, не ешце звяр’ё, дружка мілага.
А ешце, звяр'ё, а ешце звяр’ё, ліхога свёкра.
А ешце, звяр'ё, а ешце, звяр’ё, ліхую свякроўку.

942. Каб я знала, каб я ведала,

Кудыма свякроў ісці будзе,
To я слала бы дарогі пад яе ногі
Жыжкаю і крапівою.
Яшчэ да таго, яшчэ да таго
Да калюшчаю шыпшыною.
Каб я зыала, каб я ведала,
Куды мая матка ісці будзе,
To я слала б дарожкі пад яе ножкі
Тонкімі кужалямі,
Яшчэ да таго, яшчэ да таго
Да бітымі талярамі.

943. — Умела, умела, мамулечка, гадаваць,

Як сумела проціў ночачкі аддаваць?
Я ж не знаю, у каго прасіцца начаваць.
— Едзь, дзіцятка, к новаму дварочку,
Пастой там ля залатога тыночку.
Выйдзе Васева мамулька з хаты —
Яна цябе ў хатачку ўвядзе,
Яна цябе дзіцяткай назаве.

944. — Ой, ты, Манечка маладзенькая,

Дзе будзеш начаваць?
— Начавала б я ў свайго бацюхны,
Бацюхна не прымае.
Ёсць у мяне мой свёкарка,
Ён мяне дажыдае.

945. Мой ты вяночак,

Мой ты зялёны, 2
Ты сягоння зіяеш,
Заўтра звянеш, 2
Ты маей мамачцы
‘Х'. З а к . 298 305
 Сэрца разжаліш. 2
Мая мамачка
Бедаваць будзе: 2
— Дзе маё дзіцятка
Начаваць будзе? 2
Можа, яно будзе
Па лесе хадзіці,
Пташак будзіці:
— Mae ж вы пташачкі,
Mae пташаняткі, 2
Пакажыце дарожку,
Дзе родная мамка. 2

На моры вуціца купалася,

Купаўшысь, вуціца акунулася,
Вылезшы на беражок, страпянулася,
Аб цёмнай ночушкі клапацілася:
— А дзе мне, вуціцы, гэту ноч начаваць?
Ці ў траснічку, ці ў лыснічку, ці ў бярэзнічку?
He ў траснічку, не ў лыснічку, не ў бярэзнічку,
Луччы ўсяго ў селезня, усё пад крылышкам,
У селезня пад крылом, дый пад сізым пяром.
А ў цераме Ганначка слёзна плакала,
Аб цёмнай ночушкі клапацілася:
— А дзе мне, дзеванькі, гэту ноч начаваць?
Ці ў цераме, ці ў высаке пад вакошачкам?
He ў цераме, не ў высаке пад вакошачкам,
Луччы ўсяго ў Івана на краваткі.
На краваці, на цясовай даске,
На цясовай даске дый пад шубанькай,
Пад шубай ды пад правай палой.

947. — Ідзе табе, рыбушка, зіму зімаваць:

Ці ў вадзе, вадзе, пад лёдам,
Ці пад круценькім беражком,
Ці на жоўценькім пясочку?
— А ідзе табе, Анісця, ноч начаваць:
Ці ў полі шатры распінаць,
Ці ў зялёненькай дуброве,
Ці ў Піліпавай каморы?
— Калі я ў полі — кунькаю,
У зялёнай дуброве — вуткаю,
У цёмнай каморы — дзеўкаю.
 948. Да паедзем ў далёку Украіну,
Дзе ж мы начаваці будзем?
Што ж мы, маладыя, вячэраці будзем?
Будзем начаваці ў зялёнай дуброве,
У зялёнай дуброве пад ялінаю.
Пташачае пер'е за падушку будзе,
Кляновы лісточак апрануціся,
He знай і не ведай прыгарнуціся.

949. Думай-гадай, мая матко,

Дзе я буду начаваці,
Што я буду вячэраці?
Вячэрацьму рыбку з перцам,
Начавацьму з любым сэрцам.
Вячэрацьму галушачкі,
Лягу спаць у падушачкі.
Галушачкі — млінавыя,
Падушачкі — пухавыя.

950. Рожа мая белая,

Да галоўка мая бедная,
Дзе мне маладзе начаваць?
Ці мне маладзе на вадзе,
Ці мне маладзе на моры,
Ці ў свякраткавай каморы?
Хто ж тую камору прыбіраў,
Хто ж тую пасцельку засцілаў?
Прыбірала камору — ятроўка,
Засцілала пасйельку — свякроўка.

951. Ай, napa, пара да двара, *

Цёмная ночанька абняла.
А дзе ж мы будзім начаваць:
Ці на полі чахлы распінаць,
Ці дровы рубаць, на агонь класць,
Ці шапкі здзяваць, раздумаць?
А не будзім тут начаваць,
Там нас маманька даўно жджэць,
Смачную вячэру гатовіць,
* К ожны радок паўтараецца.
 Белыя скацерці засцілаіць,
Залатыя кубачкі наліваіць,
Белыя вароты адкрываіць,
Яна нас, маладых, дажыдаіць.

952. Вылятаў саколенька

3-пад зялёнага сада,
3-пад белага вінаграда.
А за ім усе пташачкі,
Як рой вымятаўся,
На мяцеленьку змятаўся.
А з ’язджаў Іванушка
3 вялікага сяла,
3 багатага двара,
А за ім Палагеюшка:
— А пастой, Іванушка,
Пагаворым з табой,
Дзе нам ночку начаваць?
— Ля дарогі мой татухна жывець,
Там мы будзем начаваць,
Там нам будуць вячэру гатаваць. .

953. Ой, свет світае, на зару займае.

А маладая Танечка са двара з'язджае,
А ў яе мамачка ды ключоў пытае:
— Ой, дзе ж, дзіцятка, ды ключы падзела
— Да глядзі, мамачка, дзе я сядзела.
У новай каморы вісяць на прабоі.
Павесіла высока, сама еду далёка.
Палажыла нізенька, сама еду блізенька.
Палажыла на веку, сама еду давеку.

954. Як пайшоў пыл-туман па залессейку,*

Як пайшла Танечка па застоллейку,
Кінула-рынула ключкі на ручкі:
— Вот цяпер, татачка, я не ключніца,
Ключніца-верніца, усё чужому бацьку,
Чужому, ліхому да не роднаму.

955. Сядзела Волечка за сталом,

Кінула ключыкі на стол:
— Прымі, тата, ключыкі,
 Я ж тваім ключыкам не ключніца,
Я ж тваей матачцы не хатніца,
У сямейцы не парадніца.

956. Цвітуць цвяточкі дый расцвітаюць,

Малада дзевачка за сталом сядзіць,
Яе татачка ключоў пытаіць.
— Мой татачка, я не ключніца,
Я не ключніца, я разлучніца.
Дзе мылася, там забылася,
Дзе хадзіла, там палажыла
У новай каморы дый на прыборы.

957. Салавей шчабеча — сад разлягае,

Плача Насцечка — на воз сядае,
А мамачка ў яе пытае.
У яе пытае — дзе ключы дзела?
— Глядзі, мамачка, дзе я сядзела.
Кінула ключы на сіне мора,
На сіне мора, на быстры рэкі,
Аддаеш гараваць на цэлыя векі.

958. Марыся на воз сядае,

Яе баценька ключоў пытае.
— Ой, дзе, донечка, ключы дзела?
Ой, дзе, донечка, ключы палажыла?
— He хачу, баценька, праўды сказаці,
He хацеў мяне падгадаваці,
Маіх госценькаў частаваці.
Я іду маладзенька ў чужыя людзі,
Мне, маладзенькай, дагана будзе,
Што мае госценькі цвярозы.
— Ой, вярніся, доньку, я падгадую,
Твае госценькі пачастую.

959. Свеця месяц над зарою, рана, рана,

Свеця месяц над зарою, ранёханька, *
Едзя брацец за сястрою:

* К ож ны радок адзін раз паўтараецца з рэфрэнам «рана, рана»,

а другі — «ранёханька».

309
 — Пастой, сястра, ключы звязла.
— Я табе, брацец, не ключніца, няверніца!
Ёсць у цябе жана ў доме,
Т ая ў цябе за ключніцу.

960. У садочку на кляночку

Салавейка шчабеча,
Адзавіся, млода Верачка,
Цябе матанька кліч [ a ] .
— Няхай кліча, хоць не кліча,
Я ей адслужыла.
У каморы на прыборы
Ключыкі палажыл [ a ] .
У каморы на прыборы
Ключыкі палажыла,
А ў святліцы на паліцы
Персценя згубіл [ a ] .
У святліцы на паліцы
Персценя згубіла,
А ў садочку ды на вішаньцы
Грабелькі пачапіл [ a ] .

961. Ой, у Слуцку, у Слуцку да на новым ганку,

Да каціла дзевачка чырвону кітайку.
Да яна каціла, яе цёмна ночка захваціла,
Яна маладзенька заснула.
Прыйшла яе матачка, не чула.
— Дзе ж, маё дзіцятка, да кітай падзела?
— Да ў новай каморы вісіць на прабоі,
Хусткаю накрыта, слязьмі абліта.

962. У гародзе макаванька цвіцела,

He макаванька, не чырвоная цвіцела,
Малада Анютка за столікам сядзела.
Яе матулька, яе родная не пазнала,
Ды ходзячы ў дзяўчат пытала:
— Дзе ж маё любае дзіцятка, Ганулька?
Адазвалася-адгукнулася за сталом:
— Пытай, не пытай, мая родная матулька,
He ключніца, няверніца я твая,
Ды ключніца, ды верніца я Ясеньку,
Загадніца, спагадніца я сямейцы.
310
 963. Ой, маманька-вутка, *
Чашы галаву хутка,
Бо ўжо ж дочанька на дарожаньцы,
Кладзі серпа на парожаньцы.
Кладзі серпа і грошыкі,
Наш жаніх да харошанькі.

964. Ужо ж Галечка на дарожальцы, **

Кладзе серпік на парожац:
— Як мой бацька да багаты будзе,
Хто ж яму да рабіць будзе?
— He журыся ж, мая дзіцятка,
Як зародзіць бог жыта 2
Да на новае ж лета,
Я жэньчыкаў да панаймаю,
Сваё дабро папрыбіраю.

965. Дарожачцы...
Таццяна на дарожачцы,
Кладзі сярпы на пажоначцы.
Будзе ж маці спамінаці: 2
— Гэта маё да дзіцятка жала, жала.
Гэта маё да дзіцятка жала,
Частыя жменькі клала, клала.
Частыя жменькі клала,
Харошыя снопікі вязала.

966. А я ў свайго татачкі да верна служыла,

У полі на камень свой серп палажыла: **
— Годзе табе, татачка, да ўжо слугаваці,
Да не буду, татачка, твайго жыта жаці.
Да не буду, татачка, твайго жыта жаці,
Будзе тваё жыта ў полі зімаваці.
— Ат, маё дзіцятка, няпраўда твая,
He будзе маё жыта ў полі зімаваці.
Хоць буду наймаці, па талеру даваці,
Будзе маё жыта ў тарпах ляжаці.

967. А дзевачка татачку верна служыла,

На снапкі наверсе серп палажыла:
— Я не буду, татачка, твайго жыта жаці,
 Будзе тваё жыта ў полі зімаваць.
— Дзіцятка маё, няпраўда твая.
Да штодзень я буду жнейкі наймаці,
Да па залатому на дзень даваць.
— Будзеш жа, мой татачка, па два даваці,
Да не будуць жнейкі шчыра жыта жаці.

968. Да сястра брату верна служыла,

Да на летняй капе серп палажыла:
— Ці я табе, братка, да не гаварыла,
He сей жыта многа, бо не буду жаці,
Будзе тваё жыта ў поле зімаваці.
— Нябось, мая сястрыца, нябось, мая родная,
Д а буду наймаці, да буду плаціці,
Да буду плаціці, да хоць па тры злоты,
Хоць па тры злоты, да хоць па чатыры,
Да буду наймаці, буду пажынаці,
Да не будзе маё жыта ў полі зімаваці.

969. Ужо дзеванька ў дарозе,

Кладзі серпікі на парозе:
— От, табе, матка, серпікі-грошы,
Я ж табе была жэнчык харошы.
Я табе жала, грошы не брала,
А цяпера будзеш жэнчыкі наймаці,
А цяпера будзеш грошы даваці,
Сама даброчка з поля збіраці.

970. Ужо Матронка на воз сядае,

Яе баценька сярпа пытае:
— Ой, дзе, дзіцятка, сярпа падзела?
— Нашто, баценька, сярпа пытаці.
— Буду, дзіцятка, жанцы наймаці,
Па залатому на дзень даваці.

971. Наташка ў мамачкі служыла,*

На стале сярпочак палажыла.
Хто ж гэтым сярпочкам жаць будзе?
Чужая жнейка — не свая.
Чужая жнейка жаць будзе,
 Ha сонейка пазіраць будзе,
Ці высока сонейка, ці нізка,
Ці далёка вечар, ці блізка.

972. Ужо я, бацейка, адслужыла,

У каморы сярпа палажыла.
А хто ж тым сярпом будзе жаці?
Будзе бацейка прынаймаці.
Па залатому штодзень даці.
Воны няверна будуць жаці,—
Будуць на сонца паглядаці,
Хутчэй вечара дажыдаці:
— Дай жа, божа, хутчэй вечар,
To мы пойдземо дадоманьку,
На гатовую вячэраньку,
На белую пасцеленьку.

973. У новым гародзе на ярай руце

Салавейчык шчабеча.
— Ідзі, ідзі, маладая Марысю,
Цябе мацюнка кліча.
— Hex сабе кліча, як сабе хоча,
Ужо я ей адслужыла,
У новай каморы, на новым стале
Сярпок палажыла.
— Эй, хто жа тым сярпом будзе жаці?
Трэба да яго прынаняці,
Штодзень два злоты даці.
Яшчэ не схоча добра жаці:
Будзе на сонца паглядаці
I да доманьку паспяшаці.

974. Ой, у сітнічку, у ракітнічку,

Там чорны воран крача.**
— He йдзі, Ганначка маладзенькая,
Бо твой баценька плача.
— Ой, няхай плача з кім сабе хоча,
Я й яму адрабіла,
Ой, там у клуні ды на старонцы
Серпікі палажыла.
— He йдзі, Ганначка маладзенькая,
Твая маценька плача.
 — Ой, няхай плача з кім сабе хоча,
Я ўжо ёй адрабіла,
Ой, у каморы ды на балечцы
Серпікі палажыла.
— He йдзі, Ганначка маладзенькая,
Твая сястронка плача.
— Ой, няхай плача з кім сабе хоча,
Ужо я ёй адрабіла,
Ой, там у каморы ды на полачцы
Чоўнічкі палажыла!

975. He хацела дзевачка ў татачкі жыці,

Палажыла сярпочак на капе на жыце.
— Тут табе, сярпочак, лета не ляжаці,
А мне ў таткі не звекаваці.

976. Мар’ечка баценьку адрабіла,

У сенях грабелькі паставіла:
— Будзеш, баценьку, бедаваць,
Будзеш грабчыкі прынаймаці,
У дэень па два злоты ім плаціці,
Такі не будуць верна грэбсці,—
Будуць на грабелькі спіраціся
I на сонейка ўглядаціся:
— Ужо сонца нізка, вечар блізка,
Ой, ўжо пара дадоманьку.

977. Цёплае соўнышка па залессю шло,

Малада Мар’юшка па застоллю шла,
Стукнула-бракнула залатым пярснём,
— Татанька родненькі, я не служанька табе,
Маманька родная, я не едная ў цябе,
Служкай буду чужому бацюшку, чужой матушцы.

978. Лета ж маё, лета,

Ужо я не твая жнейка.
Маці ж мая, маці,
Ужо я не твая служка.
Таго я служачка,
3 кім пад вянцом стаяла.
314
 979. Ha моры селязёнь свішча,
А бацька сваей дачкі ішча:
— Хадзі, хадзі, мая дачухна,
Да пасцелеш мне пасцель белу,
— Пасцялю я, мой бацюхна,
Але не табе, да свёкарку.

980. Сонейка з рання ўсходзіць.

Дзеванька вакол стала ходзіць.
Баценька, да пакорна просіць.
Родненькі, да пакорна просіць.
— Дзіцятка, да застанься дома,
Роднае, да застанься дома.
— Баценька, да не мая воля.
Родненькі, да не мая воля.
З а мной род чужы ходзіць,
Васечка за ручаньку водзіць.

981. Сонейка да на заходзе,

Сястрыца да на выездзе.
Брат яе ў варотах стаіць,
Белы ручнік на руках дзяржыць.
— Сястрыца мая, родненькая,
Пераначуй хаця ночаньку,
Павячэрай да вячэраньку.
— Брацейка ты мой, родненькі,
Ноч мая ў дарожаньцы,
А вячэра ў свякрованькі.

982. На дварэ да дожджык росіць,

Родны бацюшка свайго дзіцяці начаваць просіць;
— Дзеця ж маё, маё родненька,
Пераначуй хоць і ночаньку,
Пагуляй вечарыначку.
— Бацюшка мой, родненькі,
Рада б я тры, чатыры начаваць,
Вяляць конікі закладаць,
Мяне, маладзеньку, хочаць браць.

983. А ўжо позненька, да не раненька,

U ЬІЛ •Іл
Соненка на заходзе,
А ўжо Наташка, а ўжо малада
315
 У матулечкі на выездзе.
Яе мамка ў варацех стаіць,
Яна яе ўнімае:
— He едзь, дзіцятка, не едзь, мілае,
Ужо роза расцвітае,
Зялёны явар, зялёны явар
У вяночкі паспявае.
— Мгмулька мая, родная мая,
Мне ж розу не рваці.
Мамулька мая, родная мая,
Мне вяночкаў не віці.
Мамулька мая, родная мая,
Мне з табой не жыці.

984. — Валечка ж, наша сястрыца,*

Ды не едзь жа з тымі панамі,
Астанься з намі, сёстрамі.
— He мушу, дзевачкі, не мушу,
Злюбіла Валіка, як душу.
Пад rapy па ваду хадзіла,
На яго слядочак уступіла,
Маладога Валіка ж злюбіла.

985. Месячык дарожаньку прасвячае,

Бацька сваё дзіцятка ўпыняе:
— He едзь, не едзь, дзіцятка, ад мяне —
Хмурнее падвор’е без цябе:
Зялёныя садочкі не цвітуць,
Ціхія салавейкі не пяюць.

986. Ужо не раненька, ды ўжо позненька,

Сонейка на заходзе,
Была ў мамачкі адна дачушка,
I тая на выходзе.
Узяла конаўку, пайшла ў каморку,
Беленька памылася.
Выйшла з новенькай, выйшла з каморачкі,
Мамачцы скланілася.
Падзякавала сваёй матачцы за яе гадаванне,
Падзякавала за яе шанаванне:
— Дзякуй, мамачка, дзякуй, родная,
 З а тваё гадаванне,
Што гадавала, што шкадавала,
Нямножка пасылала.
Хто не гадаваў, хто не шкадаваў,
Той будзе пасылаці,
Матачцы маёй, родненькай маёй,
Жаль будзе засылаць.

987. А спасіба табе, хата,

Што жыла ў табе багата.
А спасіба і вам, сені,
Што гулялі на вяселлі.
Спасіба табе, мамка,
Што хадзіла ў цябе гладка.
А спасіба табе, тата,
Што жыла ў цябе багата.
А спасіба і вам, сёстры,
Што жыла я ў вас пёстра.
А спасіба і вам, браточкі,
Што куплялі мне платочкі.
А спасіба і вам, суседзі,
Што паслухалі, у мяне пасядзелі.

988. Дзякую табе, мая мамачка,

Да за твае гадаваннейка,
А за ранняе сняданнейка,
А за познае ўставаннейка.
Я ж па твайму двору юж заўтра не пайду,
Я ж па тваёй хаце да й не буду пахаджаці,
Я з табой, мамка, да й не буду размаўляці.

989. Ой, дзякуй табе, матка, што рабіла гладка,

А вам, баценьку, за гадаванне,
А вам, брацікі, за шкадаванне,
Вам, сяструначкі, за параданьку,
А вам, дзявочкі, за канпаначкі,
А вам, суседачкі, за папрадачкі,
Вам, хлопчыкі, за музычанькі,
А вам, маладцы, што наймалі танцы,
Выце наймалі, а мы танцавалі.
 990. Схілілася бяроза
Чэраз гору ў даліну:
— Дзякую табе, дуброванька,
За твае гадаваннейка.
Як я ў цябе бывала,
Буйнага ветру не чувала,
Дробнага дошчу не відала.
Скланілася Ганначка
Чэраз скамлю маценцы:
— Дзякую табе, мая мацёнка,
З а твае гадаваннейка.
Як я ў цябе бывала,
Важнага дзела не рабіла,
Позна па ваду не хадзіла,
Усё ціхія танкі вадзіла.
Дзякую табе, мая матанька,
З а твае гадаваннейка.

991. Дзякавала бяроза сваёй зялёнай дуброве:

— Дзякуй табе, зялёна дуброва,
З а тваё пастаянне.
Колькі я ў цябе стаяла,
Буйнага ветру не знала,
Ано знала, ано ведала
Пасынкі распускаці,
Голлечка гадаваці.
Дзякавала Матронка сваяму роднаму баценьку:
— Дзякуй табе, родны баценьку,
З а тваё гадаванне.
Колькі я ў цябе бывала,
Цяжкога дзела не знала,
Ано знала, ано ведала
Лічанька ўмываці,
Косаньку ўчасаці.

992. Благадарыла белай бярозке дуброўка:*

— Спасіба ж табе, мая бярозка, за тое,
З а тваё пастаяннейка ціхое.
He чула я сільных ветраў ад цябе
I не відзела я крупных дажджоў ад цябе.
А як стала ў чыстым полі на гарэ,
Як сталі мяне сільныя ветры шугаці,
318
 Як сталі мяне дробныя дажджы мачыці.
Благадарыла млада Зіначка мамульцы:
— Спасіба табе, мая мамулька, за тое,
З а тваё гадаваннейка ціхое.
He відзела ж я цяжкай работкі ў цябе,
He чула ж я ліхіх слоўцаў ад цябе.
А як стала ў свёкаркі, свякроўкі,
Сталі мяне цяжкой работай марыці,
Сталі мяне благімі слоўцамі сушыці.

993. Да дзякавала бела бяроза дуброве:

— Дый дзякую табе, дуброва,
З а тваё за добрае стаянне.
He было ж на мяне ні дробных дажджоў за табой,
He было ж буйных вятроў за табой.
Дый як я стала ў чыстым полі на гары —
Адкуль тыя дробныя дажджы ўзяліся?
Дый адкуль тыя дробныя ветры ўсталі?
Да й дзякавала дзяўчына матульцы:
— Дый дзякую табе, матулька,
З а тое ды за тваё, за добрае гадаванне —
He было на мяне ні цяжанькай працы, ні ліхой журботы,
I не было на мяне людской абмоўкі.
А як я стала ў чужой матулькі-свякроўкі,
Адкуль тыя цяжкія працы ўзяліся?
Ды адкуль тыя ліхія журботы ўзяліся?
Ды адкуль тыя людскія абмоўкі ўзяліся?
Санлівая, драмлівая нявестка.

994. Стаяла вішанька ў зялёным саду,

Стаяла зялёная ў зялёным саду.
— Спасіба, садочак, настаялася,
Спасіба, зялёны, настаялася,
Суччайкам-лісцейкам намахалася,
Пташачак ягадкам накармілася,
Гуляла Галечка ў свайго бацюшкі,
Гуляла Галечка ў свайго роднага.
— Спасіба, папанька, нагулялася,
Спасіба, родненькі, нагулялася,
Па ігрышчах, гульбішчах нахадзілася,
Харошых, прыгожых налюбілася,
Аднаму Федзенькі прыгадзілася.
319
 995. Шаўкова нітачка блянуе,
Матронка баценька дзянькуе:
— Дзянькую, баценька, дзянькую,
3 тваяго падвор’я стампую,
Кідаю слядочкі па двару,
Лью слёзанькі па сталу.

996. Бывайце здаровы, жывіце багаты,

Ужо я паеду да з вашае хаты.
Будзе маё месцейка за сталом гуляці,
Будзе мая ложачка да сухая ляжаці.
Да на маём месце некаму сесці,
Да маёю ложкаю некаму есці.

997. Бывайце здаровы, бацькавы парогі,

А кудою хадзілі мае белыя ногі.
Кудою хадзілі, хадзіць болып не будуць,
А каго я любіла, любіць больш не буду.
Ой, ляцелі гусі дый у брадочку ўпалі,
Бадай тыя гусі ды прапалі,
Як воду ў прудочку дый раскалыхалі.
Як мы любіліся, людзі не зналі,
Цяпер разышліся, як цёмная хмара.
Як мы з табою любіліся,
Сухі дубы развіліся,
Як перасталі, то зялёны паўсыхалі.

998. Бывайце здаровы, мае вы абразы,

Як я вас убірала на тыдзень два разы.
Бывайце здаровы, мае белы сцены,
Як я вас бяліла напроціў нядзелі.
Бывайце здаровы, мае стол і лавы,
Як я вас умывала на тыдзень два разы.
Бывайце здаровы, мае вы парогі,
Як па вас хадзілі мае белы ногі.

999. Прашчайце, прашчайце, міскі-талеркі,

Міскі-талеркі.
А хто ж вас без мяне вымываць будзець?
Вымываць будзець.
320
 Вымываць будзець бацька з маткай,
Бацька з маткай.
А хто ж вас без мяне прыглядаць будзець?
Прыглядаць будзе.
Матка з бацькам прыглядаць будзець,
Прыглядаць будзець.

1000. Да дабранач, сцены, лавы.

Сцены мае ды маляваныя,
Хто вас будзе дамалёўваці?
Лавы мае ды вымываныя,
Хто вас будзе дамываці?
Застаецца ды стара маці,
Будзе сцены маляваці,
Будзе лавы вымываці.

1001. Дабранач, цісовы сталы, дабранач.

Ох, і хто вас памываць будзець без мяне?
Ёсць у мяне меншая сястрыца за мяне,
Будзе засцілаць цісовы сталы лепша мяне.
Ай, дабранач, міскі-талеркі, дабранач.
Хто вас будзе памываць без мяне?
Ёсць у мяне сястрыца менша мяне,
Будзе памываць міскі-талеркі лепша мяне.
Дабранач, татка і з маткай, дабранач.
Хто вас шанаваць будзе лепша мяне?
Ой, ёсць у мяне менша сястрыца за мяне,
Будзе шанаваць татку з мамкай лепша мяне.

1002. Ой, дабранач, новы столічак, дабранач,

Я ж цябе штосуботкі вымывала, 2
Я ж цябе штонядзелячкі ўсцілала, 2
Пака к сабе, маладой, Івану прыждала.

1003. Ой, дабранач, старая хата, дабранач,

Ой, хто ж цябе памятаць будзе без мяне?
Ой, дабранач, мая мамачка, дабранач,
Хто цябе паважаць будзе без мяне?
Ой, добры дзень, новая хата, добры дзень,
Я цябе памятаць буду да штодзень.
^ І. З а к . 298 321
 Ой, добры дзень, мая свякрушка, добры дзень,
Я цябе паважаць буду да штодзень.

1004. Покуце, покуце,

А хто цябе шараваць будзе, 2
Як мяне не будзе?
Як была Манечка,
Яна цябе шанавала,
Штосуботы шаравала,
Штосуботы, панядзелка,
Бо была добра дзеўка.

1005. Мілыя мае палаці,

Хто на вас будзе ляжаці?
Белыя мае запечкі,
Хто на вас будзе грэць плечкі?
Мілае маё біла,
Хто ж цябе абдыме?

1006. Заплакала печ,

Што некаму печ.
Заскрыпелі палаці,
Што некаму ляжаці.

1007. Дабранач, мамка, дабранач!

Аддаеш мяне не на нанач,
He на адну ночку, не на дзве —
Аддаеш мяне на ўвесь век.
А не дай жа, божа, ноч начаваць,
А дай жа, божа, век векаваць.
Ноч начаваць — гасціна,
А век векаваць — радзіна.

1008. Дае дзяўчына роднаму полю дабранач:

— Ой, дабранач, роднае поле, ад мяне!
— 3 богам, з богам, наша жнеечка, едзь сабе!
Дае дзяўчына траве-мураве дабранач:
— Ой, дабранач, трава-мурава, ад мяне!
— 3 богам, з богам, наша жнеечка, едзь сабе!
Дае дзяўчына лугавой вадзе дабранач:
322
— Ой, дабранач, талая вада, ад мяне!
— 3 богам, з богам, наша праллейка, едзь сабе!
Дае дзяўчына роднай мамачцы дабранач:
— Ой, дабранач, мая мамачка, ад мяне!
— 3 богам, з богам, мая служачка, едзь сабе,
Няхай цябе горкая доля абміне!

1009. Месяцу перакрою,

Засвяці нада мною,
Над бацькаваю камораю,
Штоб было віднесенька
Камору зрабаваці,
Бацьку дабранач даці.
Там на двары цёмна ноч,
Давала дзеванька дабранач.
He той дабранач, што на ноч,
Дай той дабранач, што навек,
Чаму мяне не дзяржалі яшчэ рок.

1010. Дабранач, мой баценьку,

He на адзін йду дзянёчак,
He сена паграбаці,
He прыйду вячэраці.
Сэ прыйду ў гасціноньку
I на малую часіноньку.

1011. Манечка з двору з'язджала,

Мамульцы дабранач давала:
— Дабранач, мамулька, дабранач,
Паеду к свякроўцы я нанач.
Свякроўка рана будзіць не будзець,
Выйдзець на вулку,
Усім суседзям абсудзіць.
— Драмліва нявестка, драмліва,
Бел кужаль прала — драмала,
Красёнцы ткала — усё спала.
— Няпраўда, жаночкі, няпраўда,
Бел кужаль прала — гучэла,
Красёнцы ткала — стучэла,
Па ваду ішла — пяяла.
 1012. Ой, дабранач, мая маманька, 2
Ой, дабранач, усе суседанькі,
Нізкія, яшчэ й высокія, 2
Блізкія, яшчэ й далёкія.

1013. Шаўковая нітачка к сцяне льнець,*

Мар’ечка татухну чалом б’ець.
Адбіла чалом за сталом,
Сказала дабранач за дваром:
— Дабранач, татухна, дабранач,
А не буду к табе я нанач!
He на ’дну ночку, не на дзве...
He на ’дну мяне маладу —
Што ёсць дзевачкі на раду,
Дык на каждую маладу.

1014. Шаўкова нітачка на сцяне ўе, на сцяне ўе.

Маладая Галечка дабранач дае, дабранач дае:
— Дабранач, матка, дабранач, дабранач.
Ужо мой дабранач не на дзень, не на дзень,
Ужо мой дабранач на ўвесь век, на ўвесь век.
Пойдзе славачка на ўвесь свет, на ўвесь свет.
Да не на адну мяне маладу, маладу,
Сколькі ж дзевачак на раду.

1015. Шаўковая да нітачка к сцяне льне,

Маладая Волечка дабранач дае:
— Дабранач, мая матка, дабранач,
Еты табе дабранач не нанач.
Еты табе дабранач на ўвесь век.
Да ўзяў за ручаньку чалавек,
Да не так за ручаньку, за брыджы.
— Пастой, Волечка, не дрыжы, 2
Да к сваёй матачкі не бяжы.
— Ох, у тваёй матачкі хлеб да вада,
Да у маёй матачкі мёд да сыта.

1016. Дабранач, сваты, дабранач,

Паедзем ужо к нам нанач.
Мы ў вас, сваточкі, пабылі,
324
 Мы ваш мядочак папілі,
Мы вашу дачушку забралі.
Цяпер яна ў нас жыць будзе,
Яна з намі віно піць будзе.

1017. - Да паедзе жаніх дадому,

Да не заляцяйся другому,
Да не забывайся дзеванькі.
— Як жа я маю запіцца
Да свае дзеванькі забыцца?
Да куды я пайду — то наўме,
За сталом сяду — край яе.
Вазьму за ручку — цёпленька,
К сэрцу прыгарну — міленька.

1018. Гаварыла ясная зорка з месяцам:*

— Як мы абойдзем кругом свету з месяцам?
— Ай, абойдзем, мая зорачка, абойдзем,
Свецючы, ідучы, абойдзем.
Гаварыла млода Зіначка з Валодзем:
— Як мы абойдзем кругом століку з Валодзем.
— Ай, абойдзем, мая Зіначка, абойдзем,
Ты плачучы, я ўнімаючы, абойдзем.

1019. Русы кудры- кудзяркі па застоллю пайшлі,

Русу косу-косаньку за сабой павялі.
Пайшоў вінаград па застоллю,
Ён павёў вішаньку за сабой.
Як пайшоў Янка па застоллю,
Ён павёў Вараньку за сабой.
Дзвінулісь ножанькі па суножанькі,
Белыя ручанькі па скацеркі.

1020. Пайшла хмарачка па залесейку,

Крышачы-ламаючы сухадрэвачку,
Пайшла Ганначка па застоллейку,
Плачачы, ломячы белыя ручкі,
Сваю мамачку ўспамінаючы:
— Мая мамачка, мая родная,
Дзе я хадзіла, хадзіць не буду,
Сваё гулянне я пазабуду.
 1021. У садочку красачкі цвіцелі,
Па застоллейку сваточкі сядзелі.
Пазнаць па мове, шго ўсе панове,
Пазнаць па сукенцы, што ўсе паненкі.
Як малодачка выйшла,
Па застоллейку пайшла,
Усё застоллейка засвяціла,
Усіх сватоў закрасіла
Да русай касою,
Да сваёю красатою.

1022. Ходзіць Ніначка каля століка,

Як яснае сонейка. 2
Ручанькі ломіць,
Слёзанькі роніць —
Усё ў покуць кланяецца. 2
Па саду хадзіла —
Увесь сад красіла,
Як у хату ўвайшла,
To як сонца ўзышла.

1023. Маладая стола абходзіць, 2

Бацінька пакорна просіць: 2
— Бацінька, ты не плач за мною,
Родненькі, не плач за мною:
He бяру ўсяго з сабою, 2
Кідаю слядкі па дварэ, 2
А слёзкі ў вас на стале.

1024. У бару зязюля кукуець,

Надзечка мамульцы дзянькуець.
Дзякую, мамулька, за хлеб-соль,
He пайду я болей за твой стол.
А хоць жа прыйду ў гасціны
У гадочак — разочак.
М ая дарожанька даўгая,
А можа свякроўка ліхая,
Часта хадзіці не пусціць.
У саўхозе коніка не дадуць,
А мяне ў мамулькі доўга ждуць.
326
1025. З а борам зязюлька кукуець,
Дзеўка татульку дзянькуець.
— Дзянькую, татулька, за хлеб-соль,
He пайду болей за твой стол,
Толькі прыйду ў гасціны,
Дзе мяне малую пясцілі,
Па новых сенках хадзілі,
На белых ручках насілі,
У бога долечкі прасілі:
— Дай, божа, долечку гэтаму анёлачку.

1026. Скокнула Раіска з лаўкі далоў,

Адбіла татачку нізкі паклон:
— Ды дзякуй, татачка, за хлеб-соль,
Ды не пайду болей за твой стол.
Хоць жа я прыеду ў гасціну,
Прывязу хлеба з лусціну.
Да белага сыру ў кішэні,
Да малога сына ў калыбелі.

1027. — Спасіба, бацюшка, за хлеб-соль,

He буду хадзіць за твой стол,
А хоць і буду хадзіць — у гасціную,
Буду даваць і спасіба табе.
— Хоць сколькі гуляўшы,
He паедзем — не ўзяўшы.
Хоць сколька сядзеўшы,
He паедзем — не еўшы.
Цяпер, падружкі, к свінням спаць,
А Ганначцы ў раду стаць,
Як былі падружкі — так не былі,
Скакнулі цераз тын, як кабылы.
С я б р о ў к і:
He скрыпкі граюць — вудзянкі,
He свашкі пяюць — рудзянкі.

1028. Ой, спасіба, мая мамка,

Ой, за хлеб-соль,**
З а хлеб-соль.
Цяпер жа я не пайду
 Ой, за твой стол,
За твой стол.
А я ўжо да й пайду
Ой, за свякроў,
З а свякроў.
А свёкарка чужы татка,
Ой, не пагодзіць,
He пагодзіць.
А свякруха чужа мамка,
Ой, да й асудзіць,
Да й асудзіць:
— Санлівае-драмлівае
Ой, чужое дзіця,
Чужое дзіця.
Яна прала белы кужаль,
Ой, задрамала,
Задрамала.

1029. — Дзякуй табе, мамачка, за хлеб-соль,

He прыйду я болей за твой стол.
Будзе маё местачка гуляці,
Будзе мая ложачка ляжаці,
Будзе мяне мамачка чакаці. 2
— Дзіцятка маё маладое,
Я ж цябе расціла-гадавала, 2
Такой жаласці не знала.
He знала жаласці — ды ўзрасла,
Пазнала жаласць, як прапіла.

1030. А на дварэ дождж — вокны слізкі,

Кланяйся, Кацярынка, сваёй радзінкі.
— Спасіба, татачка, ды за гадаванне,
Што я ў цябе, татачка, гадавалась,
У зялёным садзіку красавалась,
Красненькіх вішанак нашчыпалась.

1031. Да не сядзі, млода дзяўчынка, пышненька,

Пакланіся бацьку, маці нізенька.
Няхай цябе доўга за скам’ёй не дзяржаць,
Няхай цябе ў дарожку благаславяць.
Як у тую дарожку шчасную,
Ды да свайго малойчыка краснага.
328
 1032. Засвяціла яснае сонца ў грудцы,
Сабірайся, наша Аннушка, у людцы.
Сабірайся, наша Аннушка, у дарожку,
Пакланіся татку з мамкай у ножкі.
Пакланіся роднай мамцы найніжэй,
Бо ёй было гадаваці найцяжэй.
Яна ж цябе, маладзенькую, пясціла,
А цяпера ўзяла ў людцы і пусціла.

1033. Шатайся, сонейка, па небу хуценька,

Кланяйся, падружанька, сваяму татку нізенька,
Сваяму радочку да пры добрым гадочку.

1034. Шаўкова нітачка к сцяке льнець,*

Марфа бацюшке целеграмы б’ець:
— Прыступ, бацюшка, блізенька,
Кланюся табе нізенька.
А нізка, нізка, што ў ножкі,
Да ў чырвоныя сапожкі.
А чорненькія па гразі хадзіць,
Чырвоненькія — па саломачке.

1035. Зіма і лета ёлка-сасёнка зялёная,*

Усю нядзельку Аннушка вясёлая.
А ў пятніцу смутнесенька хадзіла,
А ў суботу сваю дружынку сабірала,
А ў нядзельку, сеўшы за столік, плакала,
I яна плакала, сваю матульку валала:
— Ты прыйдзі, прыйдзі, мая матулька, блізенька,
I пакланюся я табе ў ножкі нізенька,
А што ты мяне маленькую расціла,
А вырасціўшы, так хорашанька вучыла,
А выучыўшы, у чужыя людзі пусціла.

1036. — Ахмурнела татачкава хатачка, 2

А дзе мая радзімая мамачка?
Няхай падойдзе паціхонечку блізенька,
Пакланюся паследні разок нізенька.
— А няўжо мне, мая дачушка, здаецца,

* Кожны радок, акрамя шостага, паўтараецца.

329
 Куды ж твая галоўка хінецца?
He хінецца твая галоўка да мяне,
Знаць, пойдзеш, мая дачушка, ад мяне.

1037. He стой, не стой, мая мамачка, у парозе,

Бо я ў цябе, мая мамка, у дарозе.
Прыступіся ка мне, мамка, блізенька,
Пакланюся я табе, мамка, нізенька,
Коскамі зямельку ўсцялю,
Слёзкамі ножкі абалью.
Што я ад цябе, мамка, проч пайду,
Жыві, жыві, мая мамка, за гарою,
А я к табе, мамка, ні нагою,
Зарасцеш ты, забуянеш лебядою.

1038. He стой, мая мамачка, у парозе,*

Ужо твая дачушка на вывозе,
А спытай у зяцелькі, ці п’яніца?
А калі п’яніца — прап’ець дачку,
А калі картэжнік — у карты прайграець,
А калі разбойнік — будзець біць дачку.

1039. He стой, маці, ды ў запечку,

А стань сабе у парозе:
Тваё дзіця ісці будзе,
Табе ўклоны нясці будзе.
Уклоны нізенькія,
Слёзачкі дробненькія.

1040. Вішанька, Танечка, вішанька,

Кланялася матухне нізенька.
Коскамі зямельку дастала,
Слёзкамі ножанькі абліла,
Ручкамі матухну абняла:
— Гэта табе, матухна, чэсць і хвала,
Што я цябе ручкамі абняла.

1041. Сонца за месяц усё павышэй, павышэй,

Ой, месяц сонцу пакланіўся, пакланіўся,
Танечка татачку пакарылася, пакарылася:
330
 — Успомні, татачка, хоць у суботу, хоць у суботку,
Я цябе ўспомню, робячы работку, робячы работку.
Успомні, татачка, хоць у нядзельку, хоць у нядзельку,
Я цябе ўспомню, сцелючы пасцельку, сцелючы пасцельку,
Бо там старонка невядомая, невядомая,
Бо там сямейка невясёлая, невясёлая.

1042. Пакланіся, Гэлечка, стаўпу і печы,

Каб не біла свякруха кулакамі ў плечы.

1043. Пераксціся, млода Настачка, у парозе,*

Каб не спаткалі злыя людзі ў дарозе,
Каб не ссадзілі з коніка далоўкі;
Каб не знялі платочка з галоўкі.

1044. —Збірайцеея, наша радзінка, да стала, 2

Будзем гаварыць, што і з Людачкай нам рабіць. 2
Адну выправіць — вялікая жаль будзець,
Дома пакінуць — проці людзей стыд будзець.
— Дык бывай там, наша Людачка, здарова,
Хай будзець табе, чаго ж ты хочаш ад бога,
Каб там цябе суседачкі любілі,
Д а каб к табе ў адведачкі хадзілі,
Да каб цябе маладзенькую не судзілі. 2

1045. Рана, рана, ранюсенька

Ты, Галюхна, не лякайся
Ды ў світу адзявайся.
Рана, рана, ранюсенька
Галю ад бацькі адлучаюць
Ды к Васільку далучаюць.
Рана, рана, ранюсенька
Галю ад мацеры адлучаюць
Ды к Васільку далучаюць.
Рана, рана, ранюсенька
Ты, Галюхна, не лякайся
Ды ў світу адзявайся.
Рана, рана, ранюсенька
Ты ў світу адзявайся
Ды к Васільку сабірайся.
331
 , 1046. A ў сенечках галубок гудзе,
А ў святліцу галасок ідзе.
Да хто жа там адзываецца?
Да дзевачка адзяваецца,
Да ў мамачкі да пытаецца,
Сколькі з сабой сватоў браці.

1047. Ды не сядзі, наша Анечка, не думай,

Ды пераплыві нашу рэчачку Дунай,
Тады ты сабе думачку задумай,
Што твой брацітка за табой ехаць не хочаць.
Ды ідзі ціхусекькай паходачкай,
Кланяйся брацітку нізюсенькім уклонам:
— Ды едзь, ды едзь ты, мой брацітка, са мною,
Хоць ты на маім вяселлейку пасядзіш,
На мяне, маладзенькую, паглядзіш.

1048. Ходзіць малада па новым дварэ,

Косанькі распусціўшы,
Сабе дружачкі просіць:
— Едзь, сванька, за мною,
За русаю касою,
З а беленькім лічкам,
З а зялёным вяночкам.

1049. Шумела, шумела сосанька ў барочку,

Ой, рана, рана сосанька ў барочку,*
Плакала-рыдала дзезачка ў каморы.
А хто ж то за мною ў прыданнях прыедзе?
Прыедзе за мною брахнейка з жаною,
Брахнейка з жаною, яшчэ з маладою.

1050. Іграла дудачка да паігрывала,

Плакала Анісця да парыгвала,
Што некаму з ею ў вячэрнік ехаць,
Паедзець за ею Іван з жаною,
ГІаедзець за ею Сямсн з жаною...
Д а л е й пе ра л іч эн не ў сё й н я в е сц і на й радні.

* Рэфрэн «Ой, рана, рана» паўтараецца з другой часткай кож-

нага радка, акрамя апошняга.

332
1051. Некаму ca мной у паязды ехаць:*
Старшая сястрыца старэйшынька,
Сярэднюю сястрыцу дзеткі абселі,
Малая сястрыца малёшынька,
Паедзець са мною брат з жаною.

. — Чаго сядзіш да што думаеш, дзевачка,

Хто за табой ды ў закоснічках паедзе?
Твой жа братка, твой жа родны не хоча,
I, ды выйшаўшы на вулачку, рагоча.
— Пусціце мяне, маладую, з застолля,
Ой, пайду ж я па застоллейку блізенька,
Пакланюся свайму братачку нізенька,
Да й папрашу свайго братачкі харашэнька:
— Паедзь, паедзь, мой братачка, за мною,
Хоць не за мною, дык за русаю касою,
Хоць не за касою, дык за роднаю сястрою.
Да будзеш у паважанні за мною,
Да сядзеш ты да й у майго свёкра за сталом,
Да будзеш піць ты да мёд-віно [...],
Да за мяне, усё атлічную паненачку.

I закукавала шэра зязюлька на моры:*

— А й ці паляціце, ясны саколы, за мною?
— А й паляцім, наша зязюлька, паляцім,
А мы ж у цябе ў шчырых барочках пакінем,
А мы ж будзем позна і рана прылятаць,
Як ты будзеш у шчырых барочках кукаваць.
Заплакала млода Ніначка ў каморы:
— Ой, ці паедзеце, мае браціткі, за мною,
Ой, ці паедзеце, мае родныя, за мною?
— А й паедзем, наша сястрыца, паедзем,
А й паедзем, наша родная, паедзем.
А мы ж цябе ў чужой старонцы пакінем,
А мы будзем позна і рана ўсё гукаць,
Як ты будзеш у чужой сямейцы прывыкаць,
Як будзеш свайму Колечку слугаваць.

. — I чаго сядзіш ды што думаеш, Марыйка,

I хто за табой і закоснічкам паедзець?
I ды твой брацітка, і ды твой родненькі не хочыць,
 I ды выйшаўшы на вулачку, хахочыць.
— I абы былі мае браціткі здаровы,
I будуць мае вараны коні гатовы.
I мае конікі вараненькія ’брок ядуць,
I мае браціткі, маладзенькія, мядок п’юць.
I мае конікі на вуліцы гарцуюць,
I мае браціткі, маладзенькія, танцуюць.

1055. Ясіна дрэва, ясіна,

Надзечка браточка прасіла:
— Паедзь, паедзь, мой братачка, са мною,
Бяры ж тапарок з сабою,
Сячы-рубай шчыры бор,
Каб мне быў відаць таткаў двор.
Сячы-рубай балоты,
Каб мне былі відаць вароты.
Сячы-рубай сасоне,
Каб мне было бачна таткава аконне.

1056. Братулькі мае родныя,

He едзьце ка мне ў панядзелак,
А едзьце ка мне ў аўторак,
Прывязіце тапароў штук сорак.
Сячыце-рубайце шчыры бор,
Каб мне быў відзен таткаў двор,
Дзе мой татулька малоціць,
Дзе мая мамачка печ топіць,
Дзе мае сястрыцы плацця пяруць,
Дзе мае братулькі коней пасуць.

1057. Прасіла Праскоўка братулькаў:

— He едзьце, братулькі, у паўначы,
А прыедзьце, братулькі, чуць золак,
Прывязіце тапароў хоць сорак.
Высячце, вывальце шчыры бор,
Каб я ўвідзела таткаў двор.
— Няпраўда твая, Праскоўка:
Хоць мы высечым шчыры бор,
He ўвідзіш ты таткаў двор.
334
1058. Ці я табе, мая мамка, не дзіцятка,
Што ты мяне не жалееш, так як матка?
Што ты мяне проціў ночкі гоніш прочкі?
Ці я табе, мая мама, надаела,
Ці я ў цябе хлеба пераела?
А вясною да цвяточкі, ой, будуць цвясці,
А дзевачкі паўз наш дом гуляць ісці.
Будуць ісці да й стучаць,
Ці сумееш, мая маці, адказаць.
— Я сумею, я сумею, дзіця маё, адказаць:
— He пытайце ў мяне, а пытайце ў Івана, хлопца ясна,
Дзе мая радная дочка, дочка красна.

1059. А ці я ў цябе да, мой татка, не дзіця была,

Што ты мяне проці ночкі гоніш прочкі?
Дак аддай жа, мой татка, дзявоцкі нарад:
Чырвоныя чаравічкі — зямельку таптаць,
А зялёную спаднічаньку — сляды замятаць.
— He пытай ты ў мяне, маё дзіця, нарада,
А пытай жа, маё дзіцятка, у бога долі.

1060. Настала тая гадзіна,

Што нежаласліва радзіна,
Hi той татачка родны мой:
Напроці ночы гоня вон,
Праводнічка не дае
I сам за мною не едзе.
Дзе мне, маладзе, начаваць?
Ці мне, маладзе, на вадзе,
Ці ў зялёненькай дуброве,
Ці ў свякраткавай каморы?
Калі на вадзе — рыбкаю,
Калі ў дуброве — белкаю,
Калі ў каморы — дзеўкаю.

1061. Нежаласлівы баценька,

He жалуе дзіцятка:
Проціў ночкі выдае,
Тай праваднічка не дае,
Дарожанькі не кажа
I сам са мною не ідзе. ,
335
 I дзе мне, маладой, начаваці,
I дзе мне, маладой, спаці?
Чы мне, маладой, на вадзе,
Чы ў эялёнай дуброве,
Чы ў сваго баценькі ў каморы?
Адазваўся молад Цімох:
— He журыся, мая Прысенька,
He будзеш начаваці на вадзе,
Hi ў зялёнай дуброве,
Hi ў баценькі ў каморы,
Тай будзеш начаваці
Да на цесявай краваці,
Да на пуховых падушках,
Да на шаўковых радзюжках.

1062. Да нежаласлівы бацюшка,

Што проціў ночы вон гоніць,
Hi праваднічка не дае,
Hi сам за мной не ідзе.
— Ідзі, мой бацюшка, за мною,
Напаткалі людзі журлівы
Да зажураць мяне без цябе,
Без цябе, бацюшка, роднага,
Без твайго прывету добрага.

1063. He жарка гарыць каліна,

А не жарка гарыць каліна,
He жалка плача радзіна.
He жалее маці дзіцяці
Да наўпроць ночкі вон гоніць, 2
Перавознічка не дае,
Да перавознічка не дае,
Да за яе грошы не бярэ. 2
— Перавознічак-галубок,
Да перавознічак-галубок,
Перавязі дачку на той бок, 2
А там, у маладога, даўно ждуць, 2
З а мяне грошы аддадуць,
Да за мяне грошы аддадуць.

1064. Пакацілася-павалілася каліна,

Нежаласлівая твая, дзезачка, радзіна.
Ды вот ты плачаш, качаешся па стале,
Твая радзіна не падумае аб табе.
336
 Ужо болей маці не пажалуе дзіцяці,
Мусіць хоча скарэй ад сябе прагнаці.
Апусцілася цёмная ночачка на дварэ,
А яна ж мне і праваднічка не дае.
Слоўца добрага нават ніхто мне не кажа,
Мне дарожачкі маладой не ўкажа.
Дзе мне, маладой, гэту ночачку легчы спаць?
Ці мне на вадзе, ці мне класціся ў сенажаць, 2
Ці да малойца ў пуховую краваць?

1065. (Ой) He давай-ка, мамка (й), рана замуж,

Рана замуж.
А што ж, мая (й) мамка, я ж табе не угадзіла (ох),
He угадзіла?
Наверна, на крынічку па вадзічку (ох)
He схадзіла?
He схадзіла... Дай-ка, мая (й) мамка,
Ох, мне праваднічку,
Праваднічку... Ой, да мая мамачка,
Ой, хоць сястрычку,
Хоць сястрычку... Дай-ка (й), мая мамка,
Ой, правадочка.
Правадочка... Да мая мамачка,
Ох, хоць браточка.
Хоць браточка... Да пройдзеш, мая мамачка,
Ой, па дарожке.
Па дарожке. Да зарасцець мая дарожка,
Ох, лебядсю.
Лебядою... Да зарастут мае сцежкі
Ой, да (й) палыном.
Да (й) палынсм... Да тогда, мая мамка,
Ой, ты прайдзі-ка.
Ты прайдзі-ка... Ды (й) ты маю дарожку,
Ой, пратапчы-ка.
А, мамачка ты мая, ды беларучачка,
Да бела ручка твая.
Да бела ручка твая... Ды вот табе ж я, мамачка,
Ох, не ўгадзіла.

1066. Да не жаласлііза мая маці,

Напроці ночы вон жане,
Дай свечкі ў ручкі не дае
З а к . 208 337
 I праваднічка не вышле.
— Вышлі, вышлі, матачка, хоць малога,
Хоць таго салавейку лугавога.
Ен будзе ляцеці высока,
Я буду ехаці далёка.
Ён будзе ляцеці, шчабятаці,
А я буду ехаці і плакаці.
Дзе ж мне, маладой, ноч начаваці:
Да й ці на паповай сенажаці,
Да й ці ў Іванкавай краваці?

Ці я ў цябе, мая мамка, не дзіця была,

Што ты мяне, маладую, эй, замуж аддала?
Што ж ты мяне супроць ночкі шлеш прочкі?
Ой, дай жа мне праваднічку, эй, хоць малога.
Ой, дай жа мне праваднічку, хоць малога,
Ой, жа таго салавейку, ой, садавога.
Салавейка будзе ляцець, шчабяціць,
А я буду, маладая, эй, горка плакаці.
Салавейка будзе ляцець нізенька,
А я буду сваёй мамкі, ой, блізенька.
Салавейка будзе ляцець высока,
А я буду сваёй мамкі, ой, далёка.

1068. Нежаласлівы ж бацюхна,

Што проціў ночы вон жане,
Мне праваднічка не дае,
А ні сам са мною не ідзе,
Пайшла б жа я сама — баюся,
Дарога вяліка — утамлюся.
Да на той дарозе старожкі,
Тыя ж мяне старожкі спаймаюць,
. Па русай касе пазнаюць,
Ад роднага бацюхна адманяць,
Да к лютаму свёкарку прыманяць.
Дзе ж мне, маладзе, ноч начаваці:
Ці ж мне, маладзе, на вадзе,
Ці на паповай сенажаці,
Ці ў Марцінкавай краваці?
Да не на паповай сенажаці,
Да ў Марцінкавай краваці.
1069. Ці я ў цябе, мая мамка, не дзяціна,
Ці я ў цябе да дзелейка не рабіла,
Што ты мяне проці ночкі гоніш прочкі?
Дак дай жа мне праваднічка хоць малога,
Хаця б таго салавейку лугавога.
Пасаджу я салавейку ў краваці,
Салавейка будзе рана шчабятаці,
Будзе мяне, маладую, прабуджаці.
А свякрухна не матухна — не пабудзіць,
Толькі выйдзе на вуліцу — дай абсудзіць:
— Санлівае-драмлівае чужое дзіця.
Ой, як прала кужаль, дак драмала,
Дак драмала.
Ой, як ткала тонкі кросна, саўсім спала,
Саўсім спала.
Пайшла ў поле жыта жаці, лягла спаці.

1070. Ці я табе, мамка, не дзіця была,

Што ты мяне проціў ночкі шлеш у прочкі.
Ой, дай жа мне праваднічку, хоць сястрычку,
Ой, дай жа мне правадочка, хоць браточка.
Ой, еду я ў вяліку дарожаньку,
Д а ў дарожаньку незнакомую,
Д а к маманьцы, да не к родненькай.

1071. — Ці я ў цябе, мамка, ой, не дзіцятка,

Што ты мяне не жалееш, ой, так, як матка?
Пасылаеш мяне прочкі, ой, проці ночкі,
He даеш мне праваднічкі, ой, ні сястрычкі.
Толькі дала праваднічка, ой, салавейку.
Салавейка лугавенькі, ён, ой, маленькі.
Ен не ўмее шчабятаці, ой, ні лятаці,
А мне не з кім ночку, ой, размаўляці.

1072. Да нежаласліва матушка:

Супраці ночы вон гоніць,
А праваднічка не даець,
Дарожанькі не ўкажыць.
Цяпер жа ночы цёмныя,
Цяпер жа рэчкі быстрыя,
На рэчках кладкі гібкія,
 Ha кладку станець — вагнецца,
У чаравічкі вады нальецца,
Там маё сярдзечка ўлякнецца!..
Да нежаласліва матушка:
Пасылаець мяне прочушкі
Супраці цёмнай ночушкі,
I свечкі ў ручкі ні даець,
I праваднічка ні пашлець:
— Вот табе свечачка — звёздачка,
Вот табе праваднік — месячык.
Праводзіць цябе да двара,
Ай, да тсцёвага церама.

1073. Непраўдзівы татачка,

Да напроціў ночы дзіця шле.
Напроціў ночы дзіця шле,
Да праваднічка не дае:
— Вот табе, дзіцятка, праваднік,
3 правага боку — чалавек.
Із правага боку — чалавек,
А з левага боку — клён-дубнік,
А перад табою — дарога,
Едзь сабе, дзіцятка, здарова.
— He napa, татачка, не пара,
He ўзышоў месяц і зара.
He ўзышоў месяц і зара,
Да не ўшыты ў шубу рукава.

1074. Неспагадліў бацюшка,

Неспагадліў родненькі,
Выпраўляе дзіцятка
Праціў цёмнай ночкі,
Да не дае праваднічка,
Да ў правую ручаньку ручнічка.
— Гэта ж табе, дзіцятка, праваднічок,
Да ў правую ручаньку ручнічок,
Да ў левую ручаньку дарога,
Едзь сабе, дзіцятка, здарова.
Будзь ты здарова, як зіма,
Будзь ты вясёлая, як вясна,
Будзь ты рабочая, як лета,
Будзь ты багатая, як восень.

340
1075. А нежаласлівы бацюшка,
Срэдзі ночушкі са двара шлець,
Праважатага не даець
I прыданага не суліць.
А ў нас ночушкі цёмныя,
А ў нас разбоі бальшыя,
А ў нас усё звяр’ё лютыя.
А не ў полі ж нам стаць начаваць,
Каліну ламаць, у агонь класць,
Маліну шчыпаць, паджыгаць.
А дарожкі нашы да не торныя,
А ўжо коні нашы прытаміліся,
А ўжо свахі нашы прыўмарыліся.

1076. Ходзіць бобранька па двару,

За нім кунаыька з просьбаю:
— Бобраньку чарнескі,
Вазьмі мяне з сабою.
— Ты ж мяне, баценьку,
Проціў ночкі аддаеш,
Ты ж мне праваднічка не даеш.
— У цябе е, дзіцятка, праваднік,
Да дзяржыся моцна за ручнік.

1077. Ой, дайце мне павознічка,

Да маладога малойчыка.
Няхай жа ён снапка звяжа,
Няхай жа ён слаўцо скажа.
Снапка звяжа памаленьку,
Слаўцо скажа паціхеньку.

1078. Сонейка на заходзе,

Верачка на ўездзе.
Мамухна забаўляіць,
Ехаць не пускаіць.
— Мамухна мая, родная мая,
Дай жа мне гіраваднічка:
Брацітку надкоснічкам,
Сястрыцу прыданачкай.

1079. Па полю, па ельнічку,

Па белым бярэзнічку.**
Там Танечка хадзіла,
341
 Ходзячы заблудзіла.
Ходзячы заблудзіла,
На сцежку не трапіла.
На сцежку не трапіла,
Стала да й заплакала:
— Татулька мой родненькі,
Дай жа мне праводню.
Дай жа мне праводнячку —
Брацітку ў надкоснічкі,
Брацітку ў надкоснічкі,
Сястрыцу ў баярачкі,
Сястрыцу ў баярачкі,
Цётачку ў прыданачкі.

. Ці я табе, мамка, надаела,

Ці я ў цябе хлеба, солі пераела,
Што ты мяне проці ночкі ды шлеш у прочкі?
Ой, дай жа мне, мая мамка, правадніцу,
Праваднічку, хоць сястрычку.
Праважала сястра родна да парогу,
Паказала сястра родна мне дарогу.

1081. Да прыляталі сокалы

Пад вішнёвы садок,
Да падмаўлялі саколку:
— Да ты, саколка, саколка,
Да ці паляціш ты з намі,
Да з маладымі сакаламі?
— Рада ж я, рада паляцеці,
Жаль саду да пакінуці.
Садочку зеляненькага,
Гняздзечка цяпленькага,
Пер’ейка да рабенькага.
Да пад’язджалі сватове
Пад Бярозаўскі засценак,
Да падмаўлялі дзевачку:
— Дзевачка, дзевачка,
Да ці паедзеш ты з намі,
Да з маладымі са сватамі?
— Рада ж я, рада паехаці,
Жаль маткі да пакінуці.
Матачкі да старэнькія,
 Сястрыцы да маленькія.
Да з ’ехаліся сватове
Д а на адно падвор’е,
Да вялі маладых за адно застолле.
Пілі ж яны мёд-віно
3 аднаго кілішка.
Елі ж яны патраўку
3 аднаго паўміска.

1082. А з вішнёвага саду

Сакалы вылятаюць,
Зязюлю вызываюць:
— Зязюля сівая,
Ці паляціш ты з намі,
3 намі, сакаламі?
— Рада б я паляцеці,
Жаль саду пакідаці.
А ў маім садочку
Усякая выгодачка,
Сладкая ягадачка.
3 новага двара
Сваты выязджаюць,
Дзевачку вызываюць:
— Маладая дзевачка,
Ці паедзеш з намі,
3 намі, із сватамі?
— Рада б я паехаці,
Жаль мамкі пакідаці.
А ў маёй мамкі
Усякая выгодачка,
Лёгкая работачка,
Смачная вячэрачка,
Мякк&я пасцелечка.

1083. Цераз сад зеляненькі

Бяжыць конь вараненькі,
З а ім упагон маладзец маладзенькі.
Маладзец маладзенькі,
Маладзенькі Васенька.
А з багатага двору
Панічы выязджалі,
Панічы выязджалі,
 Дзевачку вызывалі:
— Маладая дзевачка,
Ці паедзеш ты з намі, 2
3 намі, панічамі?
— Рада 6 я паехаць,
Жаль татку пакінуці.
У майго татулькі ўсякая выгодачка,
Лёгкая работачка.
Святьг дзень у таночку,
Будзець дзень у вяночку,
А ў ліхога свякраткі,
Ды не ў роднага таткі.
Будзець дзень на рабоце,
Святы дзень у балоце.

1084. Ой, за сеньмі, да сеньмі,

У зялёненькам зеллі,
Там дзевачка хадзіла,
За ею суджанька
Услед ступаў,
У дзевачкі пытаў:
— Ты, дзевачка мая,
Паедзеш лі са м;юю
К майму бацюшхе?
У майго бацюшкі
Двор машчоны,
Святліцы новыя,
ЗалвІцы вясёлыя.
— Рада б я паехаць —
Жаль атца пакінуць:
Нет у атца слугі
Hi малой ні вялікай,
Hi такой, як я была.

1085. Ой, прасіў салавейка рабай зязюлі:

— Да ляпі, зязюлька, да да майго саду,
Да ў маім садзе табе добра будзе:
Кругом майго с.аду вішанькі-нярэшні.
В ішан ьк і-п я рэ шні ра зл я гаюп ii a ,
Розныя пташачкі пазлятаюцца.
Ой, прасіў хлопчычак маладой дзевачкі:
— Д?. й хадзі, хадзі. дзевачка, да да майго дому,
344
 Й а ў маім доме табе добра будзе:
Кругом майго дома БІшанькі-цярэшанькі.
Вішанькі-цярэшанькі разлягаюцца,
Розныя госцікі пад’язджаюцца.

1086. Салавей зазульку сабе намаўляе:

— Ліньмо мы, зазулька, да маго садоньку,
У маем садоньку ўсе харашэнька,
Усе харашэнька, усе весяленька.
Іванка Марысю сабе камаўляе:
— Ідзьмо, Марысю, да маго баценька,
У маго баценька ўсе харашэнька,
Усе харашэнька, усе весяленька:
Калодзезь на дворы, яблыньку ў церані:
Вадзіцы зачарпнеш, яблычка вышчыпнеш,
Вадзіцы нап’ешся, яблычка ўкусіш,
Яблычка ўкусіш — заплакаці мусіш.

1087. Салавей зязюльку хорашанька просіць:

— Пераляці, зязюлька, да майго садочку,
У маім садочку да тысяча жырочку:
Чырвоныя зішанькі панаспявалі,
А вінныя яблычкі паналіваліся.
А міленькі дзяўчынку хорашанька просіць:
— Пераязджай, мая любая, да маёй роднай маці,
А ў маёй мамкі ўсяго даволі:
На парог уступіш, то сыра ўкалупіш,
А ў хату ўвойдзеш — пірага ўкусіш.
— Да няпраўда, міленькі, няпраўда твая.
Я ж тваю, мілы, усю роскаш знаю:
На парог уступлю — цяжка-важка ўздыхну,
А ў хату ўвайду, то горка заплачу.
А гляну на клеці — мякіна-амеці,
А гляну ў куточкі — стаяць кіёчкі,
Кіёчкі дубовыя на мяне гатовыя.

1088. Салавей зязюльку к сабе падмаўляе:

— Ляці, ляці, зязюлька, ты ў мой садочак,
Бо ў маім садзіку лучшы пажытак:
Салодкія дулі галлё пагнулі,
345
 Чырвоныя вішні да да долу звіслі.
А хлопчычак дзевачку к сабе падмаўляе:
— Паедзьмо, паедзьмо, дзевачка, да майго бацюхна,
Бо ў майго бацюхна лучшыя раскошы:
На пярэклець уступіш, да сыра ўкалупіш,
У клецьку пойдзеш, пірага адкроіш.
— А я твае, хлопчычак, да ўсе ласкі знаю:
На пярэклець саступлю — цяжэленька ўздахну,
У клецьку пайду — сільненька заплачу.

1089. Высока я на цераме сяджу,*

Далёка з-пад зоранькі слышу,
Как голуб са галубкай варкуюць:
— Галубка, паляцім са мной,
А ў мяне гнёздышка вітае,
А ў цябе яечка белае.
Высока я на цераме сяджу,
Далёка з-пад зоранькі слышу,
Как Іван з Манечкай гаворыць:
— Манечка, пойдзем са мной,
А ў мяне горанка новая,
А ў цябе пярына пуховая.

1090. Селязень ды на возеры свішча,

Ён к сабе сваю вутачку ішча:
— Вуці, вуці, мая вутачка, ка мне,
А ў мяне гняздзечка з трасценька,
А ў мяне ды пад крылачкам цяпленька.
A па сенечках Колечка ходзіць,
Ен к сабе сваю Надзечку клічыць:
— Хадзі, хадзі, мая Надзечка, ка мне,
А ў мяне святліца — не хата,
А ў мяне краваць цясовая,
А ў мяне пярына пуховая.

1091. А наш Мішачка добрага роду,*

Дзе п'ець-гуляець — а ў двор начаваць.
Ён сваю шубаньку на руках нясець,
Ён сваю Волечку за руку вядзець:
— Хадзі, мая Волечка, у мой двор начаваць,
У маім дварку, як у божым райку,
Музыканты йграюць, дзеўкі гуляюць.
346
1092. Свішча салавей у бару,
Бо яму скучна аднаму.
Кліча зязюлю з сабою:
— Ходзь пашчабечам з табою —
Ці паляціш ты са мною?
Ходзіць Сашачка па двару,
Бо яму скучна аднаму.
Кліча Зіначку з сабою:
— Ходзь пагаворым з табою —
Ці паедзеш ты са мною?

1093. He плач, мацёнка, за мною,

He забяру ўсяго з сабою.
Кідаю слядочкі на дварэ,
А дробныя слёзанькі на стале.
Пайдзі, матулю, пазбірай,
Куды заганеш, пасылай.
Салавейка свішча, пасвістае,
Зазульку шукае.
Дзесь мая зазулька
З а трома лясамі,
З а Дунаямі.
Пераляці, зазулька,
Да маго садочку,
Бо ў маём садочку
Большай лісточку.
На маёй травіцы
Большай расіцы.
Маладзенькі ходзіць,
Маладзенькі просіць:
Пераедзь, Гануленька,
Да маго баценька.
У маго баценька
Стрэха навенька,
Калодзезь на дварэ,
Вядро на ключцы,
Будзе вяселенька
Па ваду йдучы.

1094. Гуляла галубка па саду,*

З а ней галубец пазаду.
— Паляцім, галубка, са мною,
 Усё бы я з табой паляцеў,
Усё бы я з табой кукаваў.
Хадзіла Валечка па саду,
А за ей Коленька пазаду:
— Пойдзем, Валечка, са мною,
Харашо нам будзіць з табою.
Умеў бы я з табой пахадзіць,
Умеў бы я з табой гаварыць.

1095. Салавей з кукушкай згаварыліся:

— Паляцім, кукушка, у шчыры бор жыць,
Мы саўём, кукушка, ды два гнёздышкі,
Выведзем, кукушка, два цаплёначкі.
Табе, кукушка, кукавёначка,
А мне, салаўю, салаўёначка.
Табе, кукушка, кукаваць будзе,
А мне, салаўю, шчабятаць будзе.

1096. Крыкнуў селязень на моры,

Адазвалась вутачка ў азяры:
— Знаць мне ў азяры не быці,
Светлай вадзіцы не піці.
Крыкнуў Іванька на дварэ,
Адазвалась Гапуська ў цераме:
— Знаць мне ў цераме не жыці,
Краснай дзявіцай не слыці.

1097. Свіснуў салавей на моры,

Кракнула вуціца ў азёры:
— А не хочацца мне ляцець
3 гэтага возера сіняга,
3 гэтага стадзечка сільнага.
Хоць не хацела — ляцела.
Свіснуў Іванка на кані,
Заплакала Волечка ў церамі:
— А не хочацца мне ехаці
3 гэтага церама новага,
Ад свайго татухны роднага.
Хоць не хацела — ехала.
 1098. Свіснуў селязень на моры,
Пачула вутачка на беражку.
Ды на жоўценькім пясочку.
— Беражочак мой круценькі,
Пясочак мой жоўценькі,
He хочацца мне адгэтуль,
3 гэтага беражка крутога,
3 гэтага пясочку жоўтага.
Крыкнуў Колечка на коні,
Пачула Зіначка з каморы.
— Камора мая новая,
Мамачка мая родная,
He хочацца мне адгэтуль,
3 гэтай каморы новае,
Ад свае мамкі роднае.

1099. Ой, падлятаець, ой, падлятаець

Салавей пад зялёны сад.
ЁН вызываець, ён выклікаець зязюлю з сабой. 2
Зязюля ходзіць, крыллейка ломіць, ляцець не хочаць. 2
Хоць не хацела, хоць не хацела, а паднялася і паляцела. 2
Вот пад’язджаець, вот пад’язджаейь
Да Мішачка пад новы двор.

ююю
Ён вызываець, ён выклікаець Ніначку з сабой.
Ніначка ходзіць, ручанькі ломіць, ляцець не хочаць.
Хоць не хацела, хоць не хацела, а села і паехала.

1100. Там, за садамі, за зялёнымі,

Там шырокае поле.**
Ой, там Зосечка маладзенькая
Зялёны лянок поле.
Ой, наехала яе сваткове,
Міхальковы браткове:
— Кідай, Зосечка, маладзенькая,
Зялёны лён палоці,
Сядай ты з намі, ой, са сваткамі,
Мёд-віно папіваці!
Ой, едуць поле, едуць другое,—
Ёй схацелася піці.
— Ой ты, Міхальку, ой, малодзенькі,
Дзе твой мёд салодзенькі?
Як запівалі, то й абяцалі
349
 Мёд-віно папіваці,
А як узялі, то й абманулі
Мяне маладзенькую!

1101. Для крыніцы, для студзёныя

Казачанька каня поіць,
Дзяўчонка падліваець,
Казак дзеўку падмаўляець:
— Пойдзем, пойдзем, дзеўка, з намі,
3 маладымі казакамі.
Едзем поле і другое,
На трэцяе ў з ’язджаем.
— Будзем, братцы, начаваць,
Сіні агонь раскладаць
I вячэрыцу гатаваць.
— Вары, дзеўка, вячэру,
Сцялі мякку пасцелю.
Усе казакі паўснулі,
Адзін казак не ўсыпаець,
Каравулы занімаець:
— Устаньце, братцы, прабудзіцесь
I паслухайце-ка вы,
Што стогнець дарожачка
I шуміць зялёная дуброва.
He зязюлечка кукуець,
He саловушка шчабечаць —
Плачаць маці па дзіцяці:
— Дзіця маё дарагое,
Сэрца маё рацівое,
Кукобіла-лялеяла,
Дасталася чужым людзям на паругу,
Чужой матке на ўслугу,
Калыхала цябе, спавівала,
3 начовак ног не вынімала,
Цёмныя ночкі не ўсыпала.

1102. А ў нашага суседа

Пачынаецца бяседа,
Малойчыкі п’юць-гуляюць,
Дзяўчыначку намаўляюць.
— Дзяўчыначка чарнаброва,
Сабірайся і едзь з намі,
 3 маладымі малайцамі.
Дзяўчыначку напаілі,
На павозачку ўсадзілі.
— На павозачку садзіся,
Айцу й мамцы пакланіся.
Едуць поле і другое
I на трэцяе ў з ’язджаюць.
— А я стану паслухаю,
А што ў лесе галасуець,
Ці не зязюлька кукуець,
А не зязюлька кукуець.
А не салавей шчабечыць,
Плачыць маці па дзіцяці,
Што нет каму слугаваці, 2
Пасцель белу паслаці.
— Ты, дзяўчына-дурачына,
Калі хочаш — дык вярніся.
— Ды хоць жа я і вярнуся,
Дык мой венчык не вярнецца.
— Ты, дзяўчына чорнабрыва,
Будзем ехаць каля крамы,
Купім венчык такі самы.
— Ды хоць жа ён такі самы,
Дык той венчык не вянчаны.

1103. Пры вуліцы, далінаю, стаіць вярба з калінаю.

— Пастой, вярба, не шатайся, з маладой дзяўчынай
размышляйся.
— Ды ўжо ў мяне размышлёна, ды ўжо ў мяне расчыслёна:
Ойца з маці пакідаці, з мілым другам паязджаці.
Еду поле і другое, у з ’язджаю на трэцяе.
— Паслухайся ты, мой мілы, ці зязюля там кукуець,
Ці саловішча там вітаець?
— He зязюля там кукуець, не саловішча вітаець,
Родна мамка тужыць, плачыць па сваёй роднай дзіцяці.
— Ці я цябе не расціла, ці я цябе не пясціла?
I расціла і пясціла, цёмнай ночкі не даспала,
Яснай свечкі не згасіла, перамены ўсё чакала.
Ото ж твая перамена, чужой бацькі, чужой маткі.
Чужой бацькі пасцельніца, чужой маткі няверніца.
— Устань, устань ты, мой мілы, ды ўжо к нам госці
прыехалі,
Твае швагры, мае брацце.
351
 — Адчапіся, адчапіся, ты няміла,
Твая радня апастыла.

1Ю4. — Ты, каліна, развівайся,

Ты, дзяўчынка, размышляйся.
— Да ўжо ж маё размышлёна,
Да ўжо ж маё раздумёна:
На Украіну ад’язджаю,
Ойца-матку пакідаю.
— Калі жалка — дык вярніся,
Ойцу-матцы пакланіся.
— Рада 6 была вярнуціся,
He вернецца мой вяночак.
— Будзем ехаць блізка места,
Купім вянок пазалацісты,
— Да хоць жа ён пазлацісты,
He вернецца мой руцяны,
Да хоць жа ён з шчыра злота,
He вернецца мая цнота.

1105. — Ты, каліна, не шатайся,

Ты, дзяўчынка, размышляйся.
— Я даўно размышлёна,
Пара коней залажона.
Еду поле, я й другое,
На трэцяе ў з ’язджаю.
Стойце, братцы, паслухайце,
Ці зязюля там кукуе,
Цісалавей шчабечаць?
He зязюля там кукуе,
He салавей шчабечаць,
Гэта па мне мамка плачаць,
Гэта па мне татка тужыць.
— Калі жалка, то вярніся,
Атцу й маці пакланіся.
— Рада была б я вярнуцца,
Мая маладосць ые вернецца.

1106. —Бяроза, бяроза, чаму не развіешся?

— Дзяўчына, дзяўчына, чаму не размыслішся?
— Тады развіюся, як над берагам стану.
352
 — Тады размыслюся, як з мілым на возе сяду.
Дайце мне коні, коні вараныя,
Сядзем мы, паедзем, абое маладыя.
Ехалі мы поле, ехалі другое,
А на трэце поле сівы конь ступае —
Хто ж там у лесе сціхенька гукае:
А ці чорны воран, ці сіва зязюля,
Ці айцец і маці шукаюць дзіцяці?
— Дзіцятка, дзіцятка, дзіцятка дарагое,
Аддалі мы цябе замуж маладою.
He сумуй, дачушка, як былінка ў полі,
Гаруй жа, дзіцятка,— такая твая доля.

1107. — Распускайся, альшыначка, *

Размышляйся, дзяўчьгначка.
— А я, млода, размышляла,
У чужу страну уязджала,
У чужу страну-староначку,
На людскую абмовачку.
Плачце па мне, бацька, маці,
Што я, малада, не вярнуся.
Цяжка ў лесе без зязюлі,
А мне, млодай, без матулі.
Цяжка ў лесе без ядлоўца,
А мне, млодай, да без ойца.
Цяжка ў полі без мятліцы,
А мне, млодай, без сястрыцы.
Цяжка ў полі без кусточка,
А мне, млодай, без браточка.
Цяжка ў лесе без нічога,
А мне, млодай, без нікога.

1108. Былі, былі мы на рыначку,

Пілі, пілі мы гарэлачку,
Дарам пілі — не скупілі,
Дзеньгі клалі — не шчыталі,
Свет Дашачку падманялі:
— А, Дашачка, садзісь з намі:
А у кас коні вараныя,

* К ожны цотны радок, акрамя апошняга, паўтараецца.

13. З а к . 298 353
 Кучарыкі маладыя,
Скрыпачкі залатыя,
А свашачкі маладыя.

1109. Едзь скарэй, дзяўчыначка, едзь скарэй із намі,

Табе лепей будзе, як у роднай мамы.
Т ы ў роднай мамы ела хлеб аўсяны,
А ў нас будзеш есці штодзень пітляваны.
Т ы ў мамы насіла лыкавыя лычкі,
А ў нас будзеш насіць штодзень чаравічкі.

1110. Хмель лугамі, хмель лугамі,

А пшаніца ламамі.
Скажы, скажы, дзеўка Надзя,
Ці паедзеш ты з намі?
Хмель паўецца, хмель паўецца,
А пшаніца пажнецца.
Што табе, дзеўка Надзя,
Дзеваванне мінецца.
Мы тую пшаніцу
Згорнем у капіцу,
Возьмем дзеўку Надзю,
Зробім маладзіцу.

1111. Сыза мая ты галубачка,

Села сабе на вароцейках
I галоўку схіліла.
I галоўку схіліла —
Крылля распусціла...
Як прыляцеў сыз галубчык:
— Сыза мая ты галубачка,
Падымі ты хоць галовачку,
Паваркуем з табою,—
Ці не паляціш са мною?
Хадосачка ты малодая,
Села сабе за столейкам
I галоўку схіліла.
I галоўку схіліла —
Коску распусціла...
Як прыехаў к ёй Яхімачка:
— Міла мая ты Хадосачка,
354
 Падымі ты хоць галовачку,
Пагаворым з табою,—
Ці не паляціш са мною?

1112. На моры вутачка купалася *,

А выйшла на бераг страсалася.
Прыляцеў да яе селязень яе.
— Умывайся, вутачка, бялюсенька,
Страсайся, вутачка, сухусенька,
Паляцім мы з табой на сіне мора,
Там жа ў нас пташачкі салятаюцца,
Нас з табой, вутачка, дажыдаюцца.
У каморы Лідачка вымывалася,
Беленькім ручніком уціралася.
Прыехаў да яе Геначка яе.
— Умывайся, Лідачка, бялюсенька,
Уцірайся, Лідачка, сухусенька,
Паедзем з табою к майму татку,
Там жа ў нас госцейкі з ’язджаюцца,
Нас з табой, Лідачка, дажыдаюцца.

1113. А ў полі, ў полі, а на нівуньцы,

Сядзела павунька а на купінцы,
Распусця крыллейка каля купінкі,
Раняя пер’ейка ўсё дробнае.
Прыляцеў павучок, сеў лі яе,
— Ай ну, ну, павунька, падымай крылле,
Падымай крылле, падбірай пер'е,
Паляцім мы з табой у вішнёвы сад,
Там нашы птушачкі суляталіся,
Нас з табой, павунька, дажыдаліся.
У цераме, ў цераме, а ў новенькім,
Сядзела дзевунька за столікам,
Распусця косуньку па плечунькам,
Разалля слёзунькі па беламу ліцу.
Прыехаў і к ёй Ляксейка, сеў лі яе:
— Ай ну, ну, дзевунька, заплятай коску,
Заплятай коску, уцірай слёзкі,
Паедзем мы з табой к майму татуньку,
Там нашы родныя сабіраліся,
Нас з табой, дзевунька, дажыдаліся.
355
 1114. Ці на цябе, канапелька, уі на цябе, зеляненька,
Веялі буйныя ветры?
Як сталі веяць, ўсё павеваці,
Мусілі абламаці.
Ці па цябе, Наташка, ці па цябе, малада,
Гэтыя добрыя людзі?
Як сталі хадзіць, да дачку прасіць,
Мусілі ўпрасіці.

1115. — Ой ты, наламлёна каліна,

Хто цябе, чырвону, наламіў?
— Наламілі мяне пастушкі,
Раненька волікі пасучы,
Позненька дадому жанучы,
Мяне на кіюшкі беручы.
— Ой ты, намаўлёна Ганначка,
Хто ж цябе намовіў маладу?
— Намовіў мяне Нічыпарка,
Ведучы конікі па pace:
Ён намовіў мяне яшчэ ў касе,
Ведучы конікі да броду,
Ён намовіў мяне маладу.
Ведучы конікі на рэкі,
Ён намовіў мяне навекі.

1116. Ой, не свет то ўжо свііае,

I не зорачка ж то ж зіяе:
Малады Пятрушка сваю Манечку
Да да сябе падмаўляе:
— Едзьмо, Манечка, са мною,
Да не заязджаймо ні к кому,
Hi к маему роду, ні к тваему,
Толькі заедзем к аднаму —
К маяму татачку роднаму.
У маго ж татачка п’юць да гудуць,
Да нас, маладзенькіх, даўно ждуць.

1117. Дадому, сваточкі, дадому,*

He будзем заязджаць ні к кому.
Толькі заедзем к аднаму —
К роднаму татаньку маяму.
356
 Там кватэра пісана,
Там вячэра гатавана,
Там пасцеля паслана.
Пісалі кватэру — пісары,
Гатавалі вячэру — кухары,
Слалі пасцелю — паненкі.
Мы ж тым пісарам плацілі,
Мы ж тых кухароў прасілі,
Мы ж тых паненак гасцілі.

1118. Была, была ночка да ўжо й дзень,

Свякроў нявехну даўно жджэ:
— Едзь, нявеханька. дадому,
Замяці кашулю да долу.
Ужо на дварэ змяркае,
Іван Параску таркае:
— Едзьма, Параска, дадому,
Да не заязджайма ні к кому,
Заедзем к аднаму —
К майму бацюхне к роднаму;
Там нам каморка прыбрана
I пасцелька паслана.
Прыбрала каморку — ятроўка,
Паслала пасцельку — свякроўка.

1119. Паедзем дамоў, паедзем,

Hi к кому заязджаць не будзем.
Толькі заедзем к аднаму —
К роднаму татульку свайму.
А к той свякроўцы — палямянцы,
Што яна раненька не будзіць,
А выйдзець на вулку ды асудзіць:
— Негадзяй, нявехна, негадзяй,
He ўстаець раненька, не будзяй.
Вадзіцу несла — аблілася,
Бель-кужаль гфала — драмала,
Як падкаціўся вугалёк,
Як загарэўся кужалёк,
Д зяж у мясціла — галасіла.

1120. Шаўкова нітачка к сцяне ўець,*

Васечка Тонечку дамоў завець:
— Паедзем, Тонечка, мы дамоў,
 Там нас мамачка даўно жджэць,
Цёмную ночаньку не ўваснець,
Зялёным віном румачкі наліваець
I нас, маладых, ажыдаець.

1121. Ужо ж на дварэ белы дзень,

Ужо свякруха нявесткі даўно жджэ,
А ўжо на дварэ змяркае,
Ужо Васілёк Аленку таркае:
— Едзьма, Аленка, дадому,
Да свайго вечнага пакою.
Т ы ж будзеш мне жаною,
А маёй мамачцы слугою.
Будзеш ты мне пасцель слаць,
А маёй мамцы плацця праць.
Памерзнуць ручкі крэпенька,
Спамянеш мамку міленька.

1122. Ці не шут быў Іванька-падманшчык,

Падшуціў, падманіў дзевачку:
— Ай, хадзі, дзевачка, на маю старану,
На маёй старане не па-вашаму:
У бочках ваду на валах возяць,
У катлах на кухні абед вараць,
Ветрам-віхрам хату мятуць.
Як прыйшла дзеўка на яго старану:
— Пакажы-ка, дзе валы стаяць,
Пакажы-ка, дзе катлы вісяць?
— Ета ж я цябе абманіваў,
На сваю старану пераманіваў.
А на нашай старане ўсё па-вашаму:
У судах на плячах ваду носяць,
У гаршках у печках абед вараць,
Венічкам да ручкам хату мятуць.

1123. Ці не брод рэчаньку падмываець,

Ці Пеця Ніначку падмаўляець:
— Паедзем, Ніначка, у нашу старану,
А ў нашай старане не па-вашаму:
Па лугах, берагах цвяты цвятуць,
Па быстрых рэчаньках мяды цякуць,
358
 Па крутых горачках пчолкі звіняць.
— Пеценька, душа мая, няпраўда твая.
А ў вашай старане ўсё па-нашаму:
Па лугах, берагах трава расцець,
Па быстрай рэчанькі вада цячэць,
Па крутой горачкі жоўтыя пяскі.

1124. Хваліўся Яначка сваёй стараной:

— Ды ў нас не па-вашаму:
Па гарам, па гарам вінаград расце,
Па лугам, па лугам шаўкі ўюцца,
Па рэкам, па рэкам мёд-віно цячэ.
— Як пайшла ды знайшла ўсё па-нашаму:
Па гарам, па гарам алешнік расцець,
Па лугам, па лугам траўка ўецца,
Па рэкам, па рэкам вадзіца льецца.

1125. Да хваліўся хлопчык стараною:

— Едзь, дзевачка, са мною.
Да ў нас не па-вашаму:
Цякуць рэчкі мядовыя,
Беражкі — васковыя.
На беразе вінаград расце,
3 вінаграду да віно цячэ.
Дзеўка яму да паверыла,
Села з ім да паехала,
А ў іх да па-нашаму,
Цякуць рэчкі вадзяныя,
Да берагі пясчаныя,
А на беразе лаза расце,
А з-пад лазы вада цячэ.

1126. Выхваляўся Сашутушка сваей роднай старонушкай:*

— Как у нашай старонушкі ўсё гэта не па-вашаму,
Калодзезь мядовенькі, чарачка-серабраначка.
Усё дуб'ё удалыя і бяроза кудравая,
I бяроза кудравая, і яллё камляватае.
Як прыйшла Галютушка на яго старонушку:
— Пакажы, Сашутушка, калодзесь мядовенькі,
Калодзезь мядовенькі, чарачку-серабраначку
I дуб’ё ўдалое, і бярозу кудравую,
359
 I бярозу кудравую, і яллё камляватае.
— Дурна, дурна Галютушка, дурна, дурна Іванаўна,
Калодзезь мядовенькі — гэта родны бацюшка,
Чарачка-серабраначка — гэта родная маменька,
А дуб’ё ўдалыя — гэта родныя брахількі,
А бяроза кудравая — гэта родная сястрыца,
А яллё камляватае — мая радня багатая.

1127. А брацечка мой родненькі,*

Пасунься па лавачцы
Пад кутняе акошачка,
Паглядзі ў акошачка,
Ці высока сонейка?
Калі высока —
Будзеш тут гуляць,
А калі нізенька —
Будзеш дамоў ад’язджаць.
Наша мамухна, наша родная, даўно жджэць,
Штогадзіначку, шточасіначку к вакну йдзець.
— А дзе ж мой сынок гэту ночаньку начуець,
Калі ў дарозе, па перавозе — крый божа,
Кагда ў Васечкі, на белай ложы — дай божа.

1128. Стараста да саколічку,

Прысунься ды к аконечку,
Паглядзі ў абалонечку,
Д а ці рана?
Д а калі ж рана,
To на конічку зайграймо,
А калі ж позна,
To і ў цесцюхны паначуймо.
Бы дома ў цесцюхны начаваці,
Да й саломку купляці,
З а жмачок — пятачок,
З а жменьку — капейку.

1129. Стараста старэсенькі,

Да як сыр бялесенькі,
Прысунься к акеначку,
Паглядзі ў абалоначку,
Чы ядзяць коні сена?
360
 Калі ядзяйь коні сена,
To шчэ пасядземо,
А калі ядзяць коні салому,
To ўжо едзьмо дадому.
Прадамо нагавіцы,
Купімо куль травіцы.

1130. Малады да павознічак,

Паганяй да коні скора, 2
Штоб коні не стаялі 2
У вялікай дарозе, 2
У свякроўкі да на парозе.
С в я к р о ў к а да за столікам:
— Зяцюхну да саколіку, 2
Сядзь сабе да на коніка, 2
Да праедзь па дворыку, 2
Зірні-глянь да на сонейка 2
Да ці рана, да ці позненька.
Калі рана, то пагуляймо,
Калі позна, то ад’язджаймо.

1131. Гэй да, свацейка маладзюсенькі,

He глядзі ў чарцы днечка,
Паглядзі ў аконейка,
Ці высока сонейка.
Пад гай зелянюсенькі
Конь бяжыць варанюсенькі.
Конь бяжыць да выбягае,
Ванечка выязджае.

1132. Ой, сонейка, сонейка,

Да заходзь скоранька,
Бо мы будзем начаваць
Да і поўдарогу.
Зялёнаю дуброву
Сабе пад галову,
А белую бярозу
Сабе пад ногі.

1133. — Ды чаму ж, жанішок,

Дадому не дбаеш?
— Я маладзёнак,
361
 Дадому раднёнак,
Калі мяне цешчанька
Мёдам частуе,
Сваю дочку ды навек даруе.
— Бяры, зяцю, дочку,
Дам цялушачку
I бодзеньку плаццяў,
Яшчэ і падушачку.

1134. Паедзем-ка, мой брацітка, дадому

I павязём нявольніцу із няволі.
А прывязём нявольніцу дадому,
Пусцім мы нявольніцу па волі.
Будзем усёй сямейкаю глядзеці,
Як яна будзе ў хату нашу радзеці.
Калі будзе ў хату ў нашу радзеці,
To будзем усёй сямейкай жалеці,
А не будзе ў хату нашу радзеці,
He будзе ніхто жалеці.

1135. I да я ў вас капустачкі не ела,

Д а я вот усё на братоўку глядзела.
Ой, едзьма, едзьма, брацітка, дадому,
Вот мы павязём і сваю братову,
Пусцім яе па новых сенцах хадзіці,
Вой, ці патрапе нашай мамцы гадзіці?
Патрапіла па новых сенцах хадзіці,
Ой, патрапіла нашай мамцы гадзіці.

1136. Ды паедзем, мой брацітка, дамоўкі,

Павязём сваю братоўку з няволькі.
Ды пусцім жа яе ў сваім двары па волі.
Будзем жа яе паціхусеньку зважаці,
Ці будзіць яна нашу сямейку ўважаці,
Ці будзіць яна татку з мамкай гадзіці.
Калі будзіць яна татку з мамкай гадзіці —
Будзіць жа яна па кірмашыках хадзіці.
Калі будзіць яна татку з мамкай ўважаці —
Будзіць жа яна на пары конікаў паязджаці.
 1137. — Паедзем, мой братачка, дадому,
А возьмем мы гэту вумніцу з сабою.
А будзе ў сваёй мамачкі рабіці,
Няхай едзе к свякровачкі гадзіці.
— А ўгадж у свякровачцы, ўгаджу,
Каля печы з апалонічкам пахаджу.

1138. А паедзем, мой брацюлечка, дамоўкі,

А павязём братовачку з няволькі,
А пусцім яе па новай хаце хадзіці,
Каторай яна будзець мамульцы гадзіці?
Ці будзець гадзіці гэтай мамульцы, што расла,
А ці будзець гадзіць гэтай мамульцы, што прыйшла?
He будзець гадзіць гэтай мамульцы, што расла,
А будзець гадзіць гэтай мамульцы, што прыйшла.

1139. Паедзем жа мы дадому,

Павязем М ар’ечку з сабою,
А няхай яна ў вас не плача,
А няхай яна ў нас паскача,
А няхай яна ў вас не рыдае,
А няхай яна ў нас гуляе.

1140. А цераз рэчку кладачка,*

Ды паедзем дамоў, братачка,
Возьмем братавую з сабой.
Няхай яна тут не плача,
Белае лічанька не траця.
Хай яна ў нас пабудзе—
Белае лічанька прыбудзе.

1141. Паедзем дамоў разам,**

Павязём мамцы радасць,
А скрыню каваную,
Княгіню хаваную.
А скрыню каваль каваў,
Княгіню татка хаваў.
1142. — А што сядзіш, што думаеш, брацейка,
А як жа мы дамовачкі паедзем?
Як паедзем цёмным борам — заблудзім,
363
 Як паедзем ціхім Дунаём — утанём.
— He бядуй, мая сястрыца, не бядуй,
Я ў бары ясну свечу запалю,
У ціхі Дунай залаты човен упушчу,
Я з Дуная сваю дружыну вывезу.

1143. Паедзем, мой брацюлечка, іграя,

Будзець нам гэта ночачка відная.
Будзець нам ясён месяц свяціць,
Будзець нам ясна зорачка блішчаць.
Ці будзець з намі наша братоўка гукаць?
А не будзець, мой брацечка, не будзець —
Пакуль жа яна мамчыну негу забудзець.
А пусцім яе па новых сянёх хадзіць,
А самі будзем на яе глядзець —
Катораму будзе татульку шчырэць:
Ці роднаму татулечку, што расла,
А ці таму няроднаму, што прыйшла?

1144. У дарожку, сваткі, у дарожку,

Будзе вам дарожка, як дошка,
Будзе вам каляінка, як стрэлка,
Будзе вам Зосенька, як кветка.
А ваша дзеванька па дарозе замшук сее,
A па лугу кужалі сцеле,
Каб едучы, не ўпыліцца,
А ідучы, не абрасіцца
I к свёкру не спазніцца.

1145. — А не сядзі, мой брацітка, не сядзі,

Адвярніся ў аконачка паглядзі.
Нешчаслівая гадзіначка нам дамоў,
А будзіць жа нам тры прычыначкі ў дарозе:
А разышоўся ціхі Дунай без чавён,
А разлілася быстрая рэчка без кладак,
А заблудзіць дружыначка ў цёмным бары.
— А не бядуй, мая сястрыца, не бядуй,
Я тыя тры прычыначкі рукой развяду:
Я ў ціхі Дунай чавён апушчу,
Праз быструю рэчку я кладачкі памашчу,
А ў цёмным бары сорак свечак запалю —1
Я ўсю сваю дружыначку асвятлю.
364
 1146. Пара, napa нам дадому,
Упала paca аж да долу,
I да дробная, халодная,
I лебядовую і коням грызці,
Мядовую і людзям есці.

1147. Вы, сваточкі-паночкі,

Да ўжо ўзышлі ж зорачкі,
Да ўжо зышоў да асенні месяц,
Пара свахом дадому ехаць.
Бо ночанька цёмненька,
Дарожанька да не пэўненька.
Каб жа нам не зблудзіці
Да нічога не згубіць,
Hi лютага звераці,
Hi чужога дзіцяці.

1148. Пара, сваткове, час ехаці,*

Можаце ў полі пастаяці,
Капыткамі поле паараці,
Белу лілею пасеяці,
Чырвону ружу пасадзіці.
Бела лілея — то Волечка,
Чырвона ружа — то Павалка.

1149. Ой, ляталі павушкі па полю,*

Зазывалі пташачак да бору:
— Ой, да бору, пташачкі, да бору,
Вы не клюйце яру пшану ў поді,
А вы клюйце ягаду ў бары.
Ой, гуляла Танечка ў піру,
Зазывала Васеньку дадому:
— Ой, дадому, Васенька, дадому.
He любі чужых жонак у піру,
А любі мяне младу на даму.

1150. Пабіраймося з кута,

Хопіць нам сядзець тута,
Чужое поле таптаці
Ножкамі, астрожкамі,
 Залатымі падкоўкамі.
Едзьмо ў свой горад,
Там нам далі 6 яшчэ гонар,
Там мёд із [...],
А мы будзем з дзеўкаю.

1151. Ды паедзем, мой брацейка, дадому,

Ды павязём сваю братоўку з сабою.
Нас тут не любяць, ды не галубяць, а дома ждуць,
Наша мамачка старэнькая
Прахадзіла белыя ножкі, ходзячы,
Праглядзела свае вочкі, гледзячы.
— Чаму, ды чаму майго дзіцяці доўга няма? 2
Можа, яго ў скрынкі, пярынкі ўвязалі,
Можа, яму маладой Танечкі не далі?

1152. Паедзем дамоў, паедзем,

Тут нас не любяць, тут не галубяць, дома ждуць,
Шточасіначкі, штогадзіначкі к вакну йдуць,
К вакну йдуць і ў вакно глядзяць:
— Вунь едуць.
Вязуць, вязуць к нам нявольніцу з няволі,
Пусцім яе па сваім двару паволі,
Няхай яна на нашым двары гуляець,
Будзем жа, мае братулькі, глядзеці,
Ці будзець яна нашаму двару радзеці.
Ой, будзем, мае братулькі, узіраці,
Ці будзець яна нашаму двару прыяці.
— Калі я буду за вашым сталом сядзеці,
Тады ж я буду вашаму двару радзеці.
Калі я буду вашу поліўку сярбаці,
Тады ж буду вашаму двару прыяці.

1153. Сабірайся, наша дружына, да столу,

Пара нам, маладзенькім, ехаць і дадому.
Нас тут не любяць, не галубяць, а дома ждуць.
Штодзянёчак, шточасочак паслы шлюць.
А мы паслы не палучалі
I дамоўкі не ад’язджалі,
I асталіся на старым месце.
366
 1154. Паедзем, братачка, дадому^
Цераз рэчачку кладачка,
Паедзем дадому, братачка.
Тут нас не любяць, не галубяць,
А дома ждуць-паджыдаюць,
Свечачкі-недагарачкі зажыгаюць,
Малыя дзетачкі за вароты выбягаюць,
Цябе, маладзенькага, дажыдаюць.

1155. Паедзем дамоў, нярана, *

Нам тут начаваць няладна.
Нам вячэрачка нясмачна,
Нам пасцелечка нямякка.
А ў нас у доме ўсё харашо:
У нас вячэрачка смачная,
У нас пасцелечка мяккая.

1156. Паедзем дамоў, паедзем,*

А тут начаваць не будзем,
Бо тут ночка цёмная,
Тут пасцелька цвёрдая,
Тут вячэрка — крупнічак,
А дома пасцелька — сяннічок.

1157. Нас тут не любяць,

Нас дома ждуць,
Нам тут вячэраць не даюць.
Нам тут вячэраць нясмашна,
Нам тут пасцеля нямякка,
У нас дома — вячэра памушкі,
У нас дома мяккая пасцель — падушкі,
Паедзем, мой братачка, дадому,
Нас тут не любяць,
Нас тут не галубяць,
Нас штогадзіначкі дома ждуць.
Шточасіначку к вакну ідуць.
Меншыя сястрычкі за вароты выглядаюць,
Яны ж цябе, мой братулечка, дажыдаюць.

1158. Брацітка-зарутачка,
Бяры жану за ручачку.
Брацітка-саколіку,
 Бяры жану з-за століку,
Паедзем дамовачкі.
Нам дома лепі будзець:
Конікам аброк а будзець,
Сваточкам мядок а будзець.
Конікі стаяць будуць,
Сваточкі гуляць будуць.

1159. Цераз быстру рэчку кладачка,

Паедзем дамоў, братачка.
А ў нас у доме нет нікога,
Адна мамачка старэнька,
Другая — сястрычка маленька.
Некаму хатачкі падмесці,
Некаму вадзіцы прынесці.
Манечка хатачку падмяце,
Віцечка вадзіцы прынясе.

1160. Да за лесам, лесам, да за цёмным гаем,

Там дзяцінка конікі сядлае.
Сядлае, сядлае, да на сбнца гляне:
— Час табе, соненька, да за бор заходзіць,
А мне, маладому, да пара дадому.
Д а ў маго татка да двор маленькі,
Да двор маленькі, гасцей паўненькі.
Д а п’юць, гуляюць, мяне, маладога, паджыдаюць,
Велькія шкляніцы мёдам наліваюць.

1161. Пара табе, сонейка, да за бор заходзіць,

А мне, маладому, ехаці дадому.
Дай у маём доме галубы брукуюць,
Галубы брукуюць да валы бушуюць.
Д а дзякую богу да за свайго бацька:
Ён галубы накорміць, а валы напоіць,
Ён валом — травіцу, галубом — пшаніцу.

1162. Паедзем, брацітка, дадому,*

Там нас маманька даўно жджэць,
Васкавыя свечы ўсю ноч жгець.
Папаліла свечы на ўгаркі,
 Д ажыдая нявесты-кухаркі.
Папабіла місы-талеркі,
Дажы дая маладой нявесткі.
— Хоць жа я ночаньку не спала,
Я сабе нявесту даждала.
He буду я спаць другую,
Даждала нявесту любую.

1163. А паедзем, мой брацітка, дамоўкі,

Нас тут не любяць, не галубяпь, дома ждуць.
Наша мамухна, наша старая даўно жджэць,
Штогадзінаньку, шточасінаньку к вакну йдзець.
— А зашто-пашто майго сыночка доўга нет?
А ці яго вараны коні прысталі,
А ці яго і маладонечку не аддалі?
Яго конікі, як гаголікі на дварэ,
Яго дзевачка, яго мілая для яго.

1164. А чэраз рэчачку кладачка,*

А паедзем дамоў, братачка.
Будзе сварыцца татачка,
Будзе лаяцца мамачка,
А будуць сястрыцы доўга ждаць,
А за вароцікі выбягаць.
— Чаго наш братулька бавіцца?
Ці яго конікі не бягуць,
Ці яму дзевачку не даюць?
А бягуць конікі і пляшуць,
А дзевачку аддаюць і плачуць.
А бягуць конікі — тупуюць,
Аддаюць дзевачку — скупуюць.

1165. Ой, час-пара дадоманьку ехаць,

У майго баценькі свечы гараць, відаці,
Мой баценька за варотамі мяне жджэ.
— Даколь, даколь мае дзёцятка не едзе,
Даколь, даколь нявестачкі не вязе.

1166. Паедзем, братка, мы дамоў,

Ужо нас мамачка даўно жджэць.
— Калі мае дзетачкі прыедуць,
^4 З а к . 298
369
 Калі маю нявестачку прывязуць.
Прыедуць, прыедуць дзеткі скора,
Прывязуць нявестку ў атласе.
He хачу нявесткі ў атласе,
Хоць бы ў беленькай сярмязе,
А бы ў добрай павазе.

1167. Думай, брацейка, думай, брацейка,

Што з дому мамка казала. 2
Яна казала, яна казала
Адну ночачку начаваць, 2
А на другую, а на другую —
У паўночачкі прыязджаць. 2
Па нас дома, па нас дома
Наша мамачка бядуіць: 2
— А дзе ж маіх, а дзе ж маіх
Пара дзетачак начуіць? 2
А ці ў дарозе, а ці ў дарозе
На перавозе — бронь божа! 2
А ці ў цесцяткі, а ці ў цесцяткі
Ды за столікам — дай божа! 2
Калі ў дарозе, калі ў дарозе,
На перавозе — ляды б’юць. 2
Калі ў цесцяткі, калі ў цесцяткі
Ды за столікам — мяды п’юць. 2

1168. Думай, думай, наш брацейка, седзючы,

Што нам казала наша мамка едучы.
Яна казала ж адну ночку начаваць,
А на другую з нявестачкай прыязджаць.
Пусцім мы яе па новай хатцы хадзіць,
Ці будзіць умець нашай мамцы гадзіць.
Пусцім яе па новых сенях гуляць,
Ці будзіць умець з нашай мамкай гукаць.
Дадзім жа мы ёй ключы ад каморы,
Будзіць хадзіць у нас братаўка па волі.
Дадзім жа ёй качарэжку й памяло,
Каб не хадзіла нявестачка на сяло.

1169. Пара, пара нам дадому ад’язджаць,

Нідзе нашай братовачкі не відаць.
370
 А ці яна із малойцамі гуляець,
А ці яна з роднай мамулькай гукаець?
Калі гуляець — няхай кідаець,
Калі гукаець —: няхай гукаець, пасядзім.

1170. Гуда гудзець і ў хату йдзець,

Яна кажаць — дзевачка, сабірайся.
— Я й сабяруся, я й прыбяруся,
Ды я з вамі не пэеду.
Запражыце вы таткавых коней,
Таткавы коні з двара не йдуць,
Ах, божа мой, божа мой, з двара не йдуць.
Кладуць галоўкі на павозачкі,
Яны вушачкі ўсе паапушчалі.
Запражыце вы свёкравых коней,
Свёкравы коні з двара бягуць,
Нясуць галоўкі, як саколікі,
Дзержаць вушкі, як у заенькі.
Х вала табе, божа,
Едзе Аленка, глядзець прыгожа.

1171. Запрагайце бацькавы коні,

Да накачывайце мацерыны кублы.
Бацькавы коні тупчуць, рагочуць,
Маладую везці не хочуць.
Запрагайце свекравы коні,
Накачывайце мацерыны кублы.
Свекравы коні як зарагацелі,
Із двора паляцелі.

1172. Запрагайце ж свякровых коней, божа ж мой.

Свякровы коні не п’юць, не ядуць, божа ж мой.
He п’юць, не ядуць, жаласна іржуць, божа ж мой.
Звесілі галоўкі на павадочкі, божа ж мой.
Запрагайце ж таткавых коней, я й рада.
Таткавы коні і п’юць і ядуць, я й рада.
Нясуць галоўкі, як саколікі, я й рада.

1173. Да бору, шчырыя пташачкі, да бору,

I здзелалі вы нам вялікую шкодачку:
I вы тры палі ярыначкі склявалі,
24*
371
 I чацвёртую пшанічанькі началі.
I а дадому, любыя госці, дадому,
I здзелалі вы нам вялікую шкодачку:
I вы выпілі півачка тры бочкі,
I чацвёртую мядовіну началі,
I пятую нашу Ганечку забралі.

1174. Мы ў сваточкаў адны суткі прабылі,

Мы сваточкам чатыры бяды зрабілі:
Адна бяда — з хлева кароўку павязём,
Другая бяда — куфар адзежкі забяром,
Трэцяя бяда — панчоху грошы забяром,
Чацвёртая бяда — дачушку павязём.

1175. 3 мора вада выліваецца,

Зяць ад цешчы выбіраецца.
Зяць ад цешчы выбіраецца,
А цешча зяцем не нахваліцца.
Пасадзі ж ты зяця ў канец стала,
Ды дзівіся, як на сокала.
Пасадзі ж ты ды ў куточку,
Ды дзівіся, як на пташачку.

1176. Гарнастай Піліпачка,

Гарнастай маладзенькі,
Па застоллейку ходзіць,
Свайго сцілушку просіць:
— Ды не назабаў мяне, сцілушка,
Ах, мой бацюшка грозен,
А мой родненькі грозен:
He ўпусціць позна на двор
I з жаною з маладою,
I з вясёлым поездам.

1177. Маладзенькі Цімох у канец стала стаіць,

Свайго цесценька просіць:
— Цесценьку, мой баценьку,
Пускай нас дадоманьку.
А нам дарога вяліка,
Ночанька цямненька,
Сваціца маладзенька.
372
 Конікі ўсе донечкі,
Сванечка-сямілетачка
М іж намі, як кветачка,
Матронка-выборачка
М іж намі, як зорачка.

1178. Гнуткая ляшчынанька

Каля двора гнецца,
Маладзенькі жанішок
Каля цесценька трэцца:
— Цесценьку, мой баценьку,
Пускай нас да доманьку.
Цяпер ночка нявідная,
Дарожанька нятрапная.
Штоб мы тут не заблудзілі,
Да чаго не згубілі:
Чы скрыні, чы пярыны,
Чы дзеванькі-княгіні.
Як скрыню загубімо,
To другую купімо.
Як дзеваньку загубімо,
To другой не найдземо.

1179. Дубчычак, да свідовы дубчычак

Каля ясеня вырас.
Паломіцца, ой, ён не паломіцца,
А к ясеню не прыгорнецца.
Сяргейка, малодзенькі Сяргейка
Каля сельятка трэцца,
Трэцца, каля сельятка трэцца.
А ён трэцца, не пакорыцца,
Пакорыцца, а ён трэцца, не пакорыцца,
А зарань дамоў не папросіцца.
Hi бацюхна, сельятка, родны бацюхна,
Уладжай мяне зараней дадому.
Уладжай мяне, да не баў мяне,
Бо ночанька цямненькая,
А дарожка да няпэўная.
Блудзілі, штоб мы не заблудзілі,
Да нічога не згубілі.
Верацекь лютага звера,
Hi чужога ні дзіцяці,
I Яніка, ні чужога сем яніна.
373
 1180. Свідовы дубчыку кала явара ўецца,
Ён ўецца, ўецца, не паломіцца.
Маладзенькі Іванка каля цесценька трэцца:
— Ой, цесценька, мой бацюхна,
He май да мяне ў сабе,
Адпраўляй ты мяне ад сябе
I з сваёю да вячэраю,
А з маёю да бяседаю,
Бо ночанька цёмненькая,
Дарожанька няпэўная.
Дарожанька караністая,
А Ганначка наравістая.

1181. Тонкая ляшчынанька каля явора віецца,

Як яна не зломіцца?
Маладзенькі Іі^анка каля цесця трэцца:
— Цесцюхна, мой бацюхна,
Нехай мяне ў себе.
Бо будзе мяне ў дома бацька ждаць,
Д а па мяне паслы слаць.
Прышле каня вараненькага
Па мяне, маладзенькага.

1182. Пад варота месяц свеціць, 2

Ох, там парынь цесця просіць:
— Цесцюхна, ты мой бацюхна,
Перайдзі мне да й дарожачку,
Д а й дарожачку.
Перайдзі мне да й дарожачку,
Адпраўляй мяне зараней дадому.
Коні ж мае перарзаліся, 2
Вой, музыкі перайграліся,
Перайграліся,
Вой, музыкі перайграліся,
Ай, свашачкі перапелісь.
Ай, дзевачка зажурылася, 2
Што ў таткі забарылась,
Забарылася,
Што ў таткі забарылася
I к свёкру апазнілася.

374
 1183. А ў сенечках галубок гудзе,
У святолачку галасок ідзе.
А не голуб то гудзе —
Каролька цесця просіць:
— Ц ясуятка, мой бацюхна,
He забаўляй мяне,
Hi радзіначкі маей.
Коні мае перарзаліся,
А музыкі перайграліся,
А свашачкі перапеліся.
Мой бацюхна зажурыўся,
Што я молад забавіўся
3 вялікай дружынай,
3 маладой княі іняй,
3 мяккай пярынай.

1184. Па двару сіз голуб ходзіць,

Юрачка цесця просіць:
— Цясцёчак, мой бацюхна,
Выраджай мяне з дому.
Коні мае настаяліся,
Сваточкі нагуляліся,
Дудачка найгралася,
Свацюхна напяялася.

1185. Па сенечках галубок ходзіць,

Святолачку галасок зводзіць,
Колечка цясцятку просіць:
— Цясцятка, мой татка, прашу цябе,
Ды не баў мяне.
Конікі запрэжаны, за вароты заведзены,
З а вароты пастаўлёны,
Мне, моладцу. баслаўлёны.

1186. Сваціца-галубіца, не баў нас,

Адкрой хлеба, насып соллю, адпраў нас*
Бо наша дарожка караністая, доўгая,
Наша мамачка бедаўлівая, старая.
Яна будзе ўсю ночачку бедаваць,
Дзе ж там будуць мае дзетачкі начаваць.
Ці ў дарозе, ці на марозе, бронь, божа, бронь, божа,
Ці ў сватоў на падлозе, дай, божа, дай, божа.
 1187. Сваце, сваце, ды давай нам волю,
Пускай дадому.
Бо дадому ехаць, то нярана будзе,
Тут начаваці, то няслава будзе,
Бо ўжо мы тут ды забавіліся,
Коні нашы вараныя застаяліся,
Дзеці нашы маладыя ды засядзеліся.

1188. Ой, сваце, сваце,

Да давай нам волю, 2
Пускай дадому,
Бо будзем начаваці
У чужой дарозе, 2
У зялёнай дуброве.
Ельку ламаці,
Пасцельку слаці,
Пухавыя падушкі
Пад галоўку класці.

1189. А сваціца-галубіца, не баў нас,

Адкрой хлеба, пасып солі, адпраў нас.
Просім цябе, сваціца, не тужыць —
Мы ж яе бяром не за наймітку служыць,
Мы ж яе бяром за гаспадыньку жыць.
Мы ж яе пусцім па сваім полі, па волі.
Мы ёй аддадзім залаты ключы ад клеці —
Ці добра будзіць гаспадарачкі глядзеці?
Ды калі будзіць нашай мамачцы гадзіці —
Дык яна будзіць у чаравічках хадзіці.
Калі не будзіць нашу мамачку шанаваці —
Тады будзіць і лапцікі абуваці.

1190. Сыпце пшаніцу ў новы карыта,

Карміце коні ў далёку дарогу,
У далёку дарогу, у зялёну й дуброву,
Штобы не прыйшлося ў бору начаваці,
3 траўкі-мураўкі пасцелькі слаці,
Кляновым лістом й адзявацісь,
Свёкар нявесткі спадзяваецца.
376
1191. Ой, позна, позна, ды не вельмі рана,
Прасіся малойчык у цесця дадому.
A то будзеш начаваці ў зялёнай дубраве,
Ноч начаваці, ёлку ламаці.
Трусова пер’е пад галоўку класці,
Кляновым лісточкам акрываціся,
Шчасцем з долею абгарнуціся.

1192. Ой, нуце, нуце, бо не рана будзе,

Каб не прыйшлося ў бару начаваці,
3 траўкі-мураўкі пасцельку слаці,
Дробнаю расою ўмываціся,
Зялёным лісточкам уціраціся.

1193. Ужо гадзіна пята,

Выраджай, маці, зяця,
Шоста наступае —
Hex зяць выязджае.

1194. 3 мора вада выліваецца **

Зяць ад цешчы выбіраецца.
— Пастой, зяцю, хоць гадзіначку,
Падзіўлюся на сваю дачку.
— Было. пешча, не хваліціся,
Пасадзіці да дзівіціся.
Пасадзіці ў канец стала,
Дзівіцеся, як на сакала.
Пасадзіць у крэселку,
Дзівіціся, як на вішаньку.

1195. Сястрыца наша Дунечка, *

Станавіся, сястрыца, ў канцы столу.
Мы на цябе, сястрыца, нагледзімся,
А тады ж па дварах раз’едзімся.
Сястрыца наша Дунечка,
Луччы б нам было не радзіцца,
Як цяперацька расхадзіцца.
Луччы б нам было не знацца,
Як цяперацька расстацца.
 1196. М ая мамачка, мая родная,
Мы ж ужо раз’едземся.
А прыступіся блізка століка,
Х аця ж мы наглядзімся.
М ая сястрыца, мая родна,
Мы ж ужо раз’едземся.
Падай ручку, падай белую,
Х аця ж мы падзержымся.

1197. Прасіся, дзевачка, ў маткі дадому,

Бо будзеш начаваці ў зялёнай дуброве,
Ельнік ламаці, пад галоўку класці,
Кляновым лісточкам апрануціся —
He знаю, не ведаю, к каму прыгарнуцца.

1198. М ая матанька родна,

Выраджай, да не аддавай,
Ночка цёмна, дарожанька няпэўна,
Свадбіца нямілая,
Конікі-адналеткі,
Свашкі ўсю ночку стаялі,
Каліну ламалі.
Каліну ў вагонь клалі
Д а арабкі стралялі.
Арабкі на юшку,
А пер’ечка на падушку.

1199. Матачка мая родная,

Выпраўляй, не забаўляй,
He пазні мяне ўдома.
Калі спозніш мяне ўдома,
To дай жа мне маршалачка,
Разумнага дзядзечка,
Майго роднага брацейка.
Матачка мая родная,
Благаславі маладую,
Д а вянца едучы,
У бога долю просячы,
Гадзіначкі шчаслівае.
378
 1200. Мамка мая родненькая,
He пазні мяне позненька, 2
Выпраўляй мяне раненька,
Штоб мяне ды не каралі,
У вялікае дарозе,
У свякратка на парозе,
А ў свякроўкі за столікам,
3 маладым саколікам.

1201. Родная мая маценька,

Выправаджай ды не забаўляй,
,Бо цяпер ночка цёмная
I дарожка няпэўна,
У той дарозе карэнняў многа,
У той хаце наравоў многа.
Кожнаму ды наравіці,
I старому, і малому,
Дый таму, што ў калыбелі,
Дый на белай пасцелі.

1202. Мамачка мая родная,

Выпраўляй ды не забывай.
Наша дарога да вялікая,
Вялікая, караністая,
А мая свякруха наравістая.
Хто ж тую дарожку раўнаваць будзе?
Хто ж маю свякруху паважаць будзе?
Я ж тую дарожку раўнаваць буду,
Я ж сваю срякруху паважаць буду.

1203. Д а выраджай, матанька,

Выраджай хуценька,
Бо цяпер я буду
У бары начаваці,
3 кляновай лісцінкі
Пасцельку слаці,
Павіна пер ечка
Пад галоўку класці.

1204. Мамка мая родненька,*

He пазні мяне позненька,
Выпраўляй мяне раненька,
 Аддавай да маю ніву,
Д а звяжы мне пярыну,
I сто злотых чырвоных,
I тры сукні зялёных,
Жарабіцу да вараную.
Выпраўляй мяне, маладую,
Да ў тую сям’ю чужую.
Там зямля крамяністая,
Там сям’я наравістая.
Д а я зямлю крамяніць буду,
Да той сям і наравіць буду.

1205. Годзе, свацці, сядзеці...

Годзе, свацці, сядзепі,
Пойдзем дарогу глядзеці.
Бяром сякеркі-рублёўкі,
Прасячэмо дарогу дамоўкі.
А ў той жа дарозе яліна
Папусціла голлейка да долу,
Папусціла голлейка да долу,
He пускае нас, сватоў, дадому.
To ж не яліна сухая,
To ж твая цешчанька старая
Папусціла ручанькі да долу,
He пускае нас, сватоў, дадому.

1206. Ох, я ў таткі на адыходзе,

Пасадзіла арэшку ў агародзе.
— Расці, расці, да й гарэшаньку,
Майму татку на пацешаньку.
А хто будзе рана ўставаці,
Да й мой арэх паліваці?
Будзе татка рана ўставаці,
Арэшку паліваць, да й мяне ўспамінаць
— Тут маё дзіця пахадзіла,
Да й арэшку пасадзіла.

1207. Я табе, мацёнка, на ’тходы

Пасаджу гарышка ў гароды.
Будзеш гарышка ірваці,
Д а будзеш мяне, маладу, успамінаці,
 Што й я ў цябе была дочачка аднэнька,
Як у саду вішанька жадненька.

1208. Пасаджу я арэх у гародзе.*

Расці, расці, мой арэшыйка,
Майму татку на пацешыйка.
Няхай татка ўцяшаецца,
Дачкі ў госці дажыдаецца.
— Была ў мяне дачка Валечка
I ціхая, і вясёлая,
Усяму двару парадніца,
Суботняя вышыванніца.
А ў суботу рана памалюся,
А ў скрасенне гарна прыбяруся,
Выйду на вуліцу на чэлядзь падзіўлюся.

1209. Ужо Ленка на адыходзе,

Пасадзіла арэха ў агародзе.
— Расці, расці, арэшаньку,
Майму татку на пацешаньку.
Расце, расце арэх дай хітаецца,
Бацько з маткай уцяшаюцца.
Прыехалі гамяльчане купцы 2
Дай арэх купаваці,
А Леначку заручаці.
Да арэх не купілі,
Толькі Леначку заручылі.

1210. На й адходзе, мой татка,

На й адходзе.
Пасадзіла гарошачак
Ой, у гародзе, эй.
Расці, расці, гарошачак,
Ой, развівайся, 2
Жыві, жыві, да мой татка,
Ой, разжывайся, у-у-х.
У гародзе гарошачак
Ой, да развіўся,
Жыў без мяне мой татачка —
He разжыўся.
* Першы радок п аўтараецца два разы , астатн ія — тры разы .
381
 1211. Надзечка на выхадзе,
Пасадзі вішаньку ў агародзе.
Расці, вішанька, высокая,
Жыві, Надзенька, усім добрая.
Расці, вішанька, пагінайся,
Рабі, Надзенька, папраўляйся.
Каб і свёкру і свякроўцы наравіла
I вячэру смачна наварыла.

1212. Х адзіла лісанька па бору,

Прасіла-маліла саболя:
— А сякі-такі саболю,
Вывядзі мяне із бору.
Ужо ж мне ў барочку надаела:
Расіца вочанькі выела,
Шышачкі галоўку прабілі,
Сасонкамі ножанькі пракалола.
А хадзіла дзеванька па двару,
Прасіла-маліла суджаньку:
— Вывязі мяне ад татунькі,
Ужо ж мне ў татунькі надаела,
Па высокіх парогах ходзячы,
Дубовыя вядзёркі носячы.

1213. Прасіла ілга сакала:

— Вывядзь, саколу, із бору,
Бо ўжо ў бору даела,
Пакалола ножкі аб шышкі,
Паабдзірала крылле аб гілле.
Прасіла Матронка Цімошка:
— Выведзь мяне, Цімошка, ад баценька,
Бо ўжо мне ў бацечка даела,
Штодзень ходзячы на дзела,
Густыя хлябы месячы,
А сырую пшаніцу мелючы.

1214. Ходзіць чорна куна па двору,

Водзіць сваго саболя з сабою:
— Ой, выведзь, выведзь з бору
Мяне, мой чорны саболю.
Ужо ж бо мне баравіначка даела,
382
 Ужо ж бо мне садавіначка прыспела,
Ужо ж бо й шышкі абілі мне ножкі.
Ходзіць малада дзеванька па двору,
Водзіць сваго жанішка з сабою:
— Ой, выведзь мяне, мой міленькі,
Выведзь мяне ад маго баценькі.
Ужо ж бо мне бацькава дзела даела,
Ужо ж бо мне свякроўства прыспела.

1215. Х адзіла конухна каля рэчкі,

Клала лісточкі на плечкі,
Яна малілась саболю:
— Такій жа сякій саболя,
Ой, выведзь мяне са бору:
А мне ўжо ў бору надаела,—
А мне, саболя, тошненька.
— Я ж табе, конухна, да не памагу.
Кідай лісточкі розненька:
He будзіць табе тошненька.
Х адзіла Усціння каля клеці,
Клала падушкі на плечы,
Яна малілась Ярахвею:
— Такій жа сякій Ярахвейка,
Чаго мне, Ярахвейка, тошненька?
— Я ж табе, Усціння, да не памагу.
Кідай падушкі розненька:
He будзіць табе тошненька.

1216. Чорная конка па беражку хадзіла,

Х адзіла, гуляла,
Яна чорнага саболіка будзіла:
— А ўстань жа ты, чорны саболік, не ляжы,
Перавядзі ж ты мяне
3 гэтага бору ў свой бор.
Мне гэтат бор надаеў,
Мне ягадка-смародзінка прыелася,
Балотная вадзіца прыпілася.
Марынушка да па цераму хадзіла,
Маладога Іванушку будзіла:
— Устань жа ты, Іванушка, не ляжы,
Перавядзі ж ты мяне
3 гэтага двара ў свой двор.
383
 Мне гэты двор надаеў,
Мне ў бацюшкі работушка пастыла,
Мне ў свёкрушкі работа паспела.

1217. Д а і М ар’ечка ў малінку хадзіла,

Д а раным рана ў малінку хадзіла,
Д а маладая ў гаю заблудзіла.
Да і Ванечка на ахотушке ходзіць,
Да і М ар’ечка голас падаець:
— Да і Ванечка, вывядзь мяне з гаю,
Ох, і я з гаю дарожкі не знаю...
— Ох, і М ар’ечка, што будзець за вывад?
— Ох, і Ванечка, вот табе стакан піва,
Ох, і Ванечка, а другі жа мёду...
— Ох, і М ар’ечка, гэтым не даволен.
— Ах, і Ванечка, сяду ў рад з табою.
— Да, і М ар’ечка, гэтым я даволен,
Ступай ўслед за мною.

1218. — Ой, кіну кладку праз сенажатку ды пайду,

Болей у цябе, мая матка. не буду.
Нахадзілася, набудзілася ты мяне,
Наелася чорнага хлеба я ў цябе.
— He ідзі, мая дачушка, ад мяне,
He буду хадзіць, не буду будзіць я цябе,
Буду карміць белым хлебам я цябе.

1219. Палажу кладку праз сенажатку і пайду.

— Пайду, пайду, мая мамачка, ад цябе,
Н агадзілася, нарабілася я табе.
— Ой, з богам, з богам, маё дзіцятка, ад мяне,
Будзеш гадзіці чужой сямейцы, а не мне,
Устанеш раненька, памыеш лаўкі бяленька,
Тады ты будзеш чужой сямейцы міленька.

1220. Гаварыла малада Валечка:

— А не магу я з сваім татулькам жыць,
He магу я ў татулькі быць,
Татульку гадзіці.
384
 А магу я ў свякроўкі жыці,
Свякроўцы гадзіці,
Работку рабіці.

1221. Кося, мой кося, кося вараньі,

Вывезь мяне, кося, з роднай стараны.
Буду цябе карміць мурожнай травой,
Буду йябе паіць крынічнай вадой.

1222. Ой, нуце, нуце, да мяне не мучце,

Бацькі прасіце, да мяне вязіце,
М атку благайце, да на воз саджайце.

1223. Ой, паедзьце, панове, да мяне не муцьце,

Або тут кладзіце, або туды вязіце.
— Туды павёзшы — нярана будзе,
А тут палажыўшы — няслава будзе.

1224. Села Ганначка да пры таткавым акне,

Глядзіць Ганначка да на яснае на сонца,
Ці скора будзець яснае сонца спускацца,
Ганначцы з мамкай прашчацца.
Ці скора будзець яснае сонца заходзіць,
Цяжанька будзець з таткавай хаткі выходзіць.
А як стала яснае сонца спускацца,
Стала Ганначка з роднай мамкай прашчацца,
А як стала яснае сонца заходзіць,
Стала Ганначка з таткавай хаткі выходзіць.
Таткава хатка да вясёлая, відная,
А міленькага — хмурненькая, цёмная.

1225. Да ўжо ж будзець і слонейка заходзіць, *

Д а ўжо ж нада Валечцы з хаткі выходзіць.
Да ўжо ж будзець і слонейка спускацца,
Будзець Валечка з таткам і мамкай прашчацца.
— Як сядзеш на воз, аглядайся за сабой,
Як гоніцца татка з мамкай за табой.
Па дарожцы жоўты пясочак пыліцца,
За Валечкай уся радзіна гоніцца.
*5- З а к . 298
1226. Досыць, каліна, досыць, маліна, у лузе стаяці,
Ужо каліну, ужо маліну пташачкі аклявалі.
He так пташачкі, не так пташачкі, як тыя пташанята.
Рана прылятуць, позна ўлятуць, а ўсё калінку клююць.
Ягадкі клююць — калінку клянуць — ягадкі несалодкі.
Досыць Аўдосьцы, досыць маладой, у мамачкі сядзеці.
Ужо Аўдоську, ужо маладу, суседзі абгаварылі.
He так суседзі, не так суседкі, як суседскія дзеткі.
Раненька ўстануць, позненька лягуць, а яе абмаўляюць,
He так суседзі, не так суседкі, як яе балыыаначкі.
Л я яе сядзяць, на яе глядзяць і аб яе гавораць.

1227. Досыць каліне-маліне ў лузе стаяці,

А ўжо каліну, а ўжо маліну пташачкі абклявалі.
He так пташачкі, не так сізыя,
Як тыя галубочкі, лецячы на дубочкі.
Досыць дзеўчыне, досыць маладзе у мамулькі гуляці.
А ўжо дзеўчыну, а ўжо маладу, суседзі абгукалі.
He так суседзі, не так блізкія,
Як тыя далёкія ўсё яе падручнічкі.
Усё яе падручнічкі, што вадзілі пад ручанькі.
У яе пілі, елі і аб яе гаварылі.
Аб яе хаду, аб яе работачку,
Аб яе работачку каждую суботачку,
Аб яе пасцелечку каждую нядзелечку.

1228. Годзе, каліна, годзе, маліна,

Табе ў лузе стаяці.
Годзе салаўям, годзе вераб’ям
Ды ягадкі абіраці.
He так сакалы, не так вераб’і,
Як зязюльчыны дзеці,
На ёй сядзелі, гняздзечка звілі,
Ягадкі абабралі.
Годзе, дзевачка, годзе, маладзенька,
Табе ў татачкі быці,
Годзе людзям, годзе суседзям
На цябе гаварыці.
He так людзі, не так суседзі,
Як суседнія дзеці,
3 табой ходзяць, на цябе гавораць
I на тваю галовачку.
386
1229. Досыць, каліна, досыць, маліна,
У лозе стаяці.
I так каліну, і так маліну
Пташкі абклявалі.
He так жа пташкі,
Як салавейкі.
He так жа салавейкі,
Як шэры зязюлькі.
He так зязюлькі,
Як верабейкі.
He так верабейкі,
Як сінія сініцы.
Досыць, княгінька, досыць, лябёдка,
У дзеўках сядзеці,
I так княгіньку, і так лябёдку
Усе людзі абсудзілі.
He так людзі, як бліжнія суседзі,
He так суседзі, як яе падружкі,
He так падружкі, як родныя сяструшкі.

1230. А й чырвоная каліна, каліна,

Ці не досыць стаяць у лозе,
А й ці не досыць стаяць у лозе?
Пара перайсці к дарозе,
А й пара перайсці к дарозе,
А й к таму гасцінцу бойкаму,
А й к таму гасцінцу бойкаму.
А й маладая Манечка, Манечка,
Ці не досыць гуляць у мамкі,
А й ці не досыць гуляць у мамкі?
Пара перайсці к свякроўцы,
А й пара перайсці к свякроўцы,
А й к тэй свякроўцы-шальмоўцы,
А й к тым дзевярам-жандарам.

1231. Кукавала зязюля ў садочку,

Ой, рана-раненька ў садочку, *
Скланіўшы галоўку к лясочку.
Наляцела арлоўе повен сад:
— Досель зязюлі кукаваць,
* Рэф рэн «О й, рана-раненька» паўтараецц а э апошнім словам
ко ж нага радка.

387
 Нада зязюлі ўлятаць.
— Што ж вам, арлоўе, за дзела,
Есць у мяне салоўюшка на тое,
Скажыць улятаць — улячу,
Скажыць кукаваць, я буду.
Сядзіць Ніначка ў святлічке,
Скланіўшы галоўку к сястрычке.
Наехала сватоўе повен двор:
— Досель Ніначке сядзеці,
Нада Ніначке ўязджаці.
— Што вам, сваточкі, за дзела,
Есць у мяне родны татухна на тое,
Скажыць уязджаць — паеду,
Скажыць пасядзець — пасяджу.

1232. Кавала зазулька ў садочку,

Прылажыўшы галоўку к лісточку.
Бедна мая галоўка на свеце,
Салоўе кусточкі заселі,
Дробныя ягадкі аб’елі.
Плакала малада ў святліцы,
Прылажыўшы галоўку к сталіцы.
Бедна мая галоўка на свеце,
Брацейкі ключыкі аднялі,
Сястронкі лавачкі заселі.
Д а свёкра, маладэнька, да свёкра,
Там табе лавачкі прасторны,
Там табе ключыкі будут вольны.

1233. — Да бору, зазулька, да бору,

Там табе гняздзечка ўвіта,
Зялёнаю рутаю пакрыта,
Там табе ягадкі суніцы
I вадзіца ў крыніцы.
— Ой, няпраўда, пташачкі, няпраўда,
Волікі травіцу із’елі,
Пташачкі ягадкі аб’елі.
— Да свякрухі, Марысю, да свякрухі,
Там табе вячэра гатова,
Там табе белая пасцель сцелена.
— Няпраўда, сванечкі, няпраўда,
Гостанькі вячэру із’елі,
Дзвяры пасцельку заляглі,
Завухні лавачкі заселі.
388
 1234. — Да бору, цяцюрка, да бору,
Там табе сосны з выбору,
Там табе вада з крыніцы,
Там табе ягады — ярыцы.
— Няпраўда, саколю, няпраўда:
Кокікі з ’елі травіцу,
Волікі выпілі вадзіцу,
Ягадкі склявалі пціцы.
— Да свёкра, М ар’юхна, да свёкра,
Там табе вячэра гатова,
Там табе свяцёлка мяцёна,
М якка пасцеля сцялёна.
— Няпраўда, староста, няпраўда,
Свяцёлку дзевяры заселі,
Вячэру завіцы з ’елі,
Свякруха залегла пасцелю.

1235. Чаго сядзіш і што думаеш, дзевачка,

Чаму не завеш свайго татачку да сябе,
Чаму не ідзе з вішнёвага саду ў хату,
Чаму не нясе табе шубачку да долу?
Хай выправе свайго дзіцятка ў дарогу.

1236. — He туляйся, Волечка, не туляйся,

У вялікую дарогу сабірайся,
Бо твая дарога доўгая,
Бо твая свякруха гордая:
Пасцялі пасцелю — не ляжа,
Папытай праўды — не кажа,
А піць падаеш — не бярэ.
— Я ж тую дарогу ўкарачу,
Я сваей свякрусе угаджу
Да мяккенька пасцелю пасцялю,
Харашэнька мамкаю назаву.

1237. Рана, рана, ранюсенька

Ты, Галюхна, не лякайся
Ды ў світу адзявайся.
Рана, рана, ранюсенька
Галю ад бацькі адлучаюць
Ды к Васільку далучаюць.
 1238. А ў лузе да на дошчачцы,
Там Ганнулька да палошчыцца.
Палошчыцца, умываецца,
Д а Іванькі прыбіраецца.

1239. — Куды ж, доню, сабіраешся, **

Што ты мяне не пытаешся?
Ці ў лес па ягоданькі,
Ці ў бор па грыбанькі?
— He ў лес па ягоданькі,
He ў бор па грыбанькі.
He дажыдай мяне, маманька,
Із леса з ягоданькамі,
А з бору з грыбанькамі,
А дажыдай мяне, маманька,
У суботу вечарынаю,
Прыбуду з дружынаю.
У суботу вечарочкам
Прыбуду з дружочкам.

1240. На моры вутачка ды купалася,

А ў яе другая ды пыталася:
— Ці холадна, вутачка, ды тваім ножачкам?
— Што ж ба я ды за вуць была,
Каб маім ножачкам холадна было?
У каморы малада прыбіралася,
А ў яе мамачка ды пыталася:
— Куды ж ты, дачушка, сабіраешся?
А ці ў сад-вінаград па вішаньку,
А ці ў шчыры бор ды па ягадкі?
— Што ты мне, мамачка, наругаешся,
Прапіўшы мяне, ды маладу, насмяхаешся?
Прапіла мяне, маладу, на салодкім мяду,
Русу касу маю — на гарэлачцы,
Белае лічанька — на талерачцы.

1241. Жаль бацюхні, жаль, жаль,

А мацеры яшчэ жальчэй,
Што бярэ дочку жаўнер.
Замятай, матка, попел,
Бо мы дочку ўхопім,
390
 Озьмемо да ручанькамі,
Павяземо канічанькамі,
Ухопімо да беленькімі,
Павяземо да вароненькімі.
Озьмем да павяземо,
Д а паложымо спаці,
Што схочамо, то зробімо
Да вашаму дзіцяці.
3 крышак паляніца,
А з дзяўчыны маладзіца.

1242. Заграбай, мамка, жар, жар,

Будзе табе да дачкі жаль, жаль,
Падмятай жа, мамка, попел,
Бо мы тваю дачку схопім.
Схопімо яе да ручанькамі,
Павязёмо канічанькамі.
Схопімо да бяленькімі,
Павяземо вараненькімі.
Закідай, мамка, дрова,
Аставайся здарова.
Закідай да трэскамі,
Аставайся з нявесткамі.

1243. Заграбай, матка, жар, жар,

Будзе дачкі жаль, жаль.
Закідай, матка, дрова,
Аставайся здарова.
Стукнеш вядзерцам — няма вадзіцьі,
Глянеш па хаце — няма сем’яніцы.
Чужа маценка ягадкі любіць,
Вона цябе раненька збудзіць.
Чужа маценка ягадкі з ’ядае,
Родна маценка слёзкі співае.
Ой, бо яна мяне выгадавала,
Цёмнае ночкі не дасыпала,
Яснае свячы не пагашала.
Кланяйся, дзеванька, старому й малому,
Старому й малому, баценьку свайму.

1244. Заграбай, маці, жар,

Будзе табе дачкі жаль.
 Заграбай, маці, попел,
Мы тваю дачку ўхопім.
Завязем яе далёка,
З а тыя горы крутыя,
У тыя людзі ганарлівыя,
Што мяняюць коней без цаны,
А б’юць жонак без віны,
Без усякай прычыны.

1245. He стой, мамунька, ля печы,

He хавай дачушку за плечы.
Мы ж цябе ад печы адвядзём
I дачушку тваю забяром.
Стаўляй, мамулька, у печ гаршкі,
He будзе ў цябе ўжо дачкі.
Кідай, мамулька, у печ дровы,
Аставайцеся здаровы.

1246. Сыра пшонка, ды не мелецца, *

Ашукалі, ды не верыцца,
Сыра пшонка, ды мука будзе,
Ашукалі, ды слуга будзе.
Сыра пшонка, ды малоць будзем,
Ашукалі, ды журыць будзем.

1247. Закавала зазуленка на кручку,

Выбачай, матанька, за дачку.
Выпілі, вымахнулі медзяную бочку,
Выкруцілі, выматнулі у мацеры дочку,
He мы яе кацілі, сама кацілася,
He мы яе прасілі, сама прасілася.

1248. Ох, мы выпілі да й папіліся,

Да й бочку мядочку.
Д а выкруцілі, да выездзілі
А д сватанька дочку.
Выкруціўшы да выгадаўшы,
Да павяземо дадому, да паложымо спаці,
Што схочамо, то зробімо з чужога дзіцяці.
Д а зробімо з хлеба паляніцу,
Д а зробімо з дзеванькі да маладзіцу.
392
 1249. Падзівіцеся, дзецючкі,
Чы ўсе вашы дзевачкі.
Да паехала млада па дарозе,
Й адная ў нашым возе.
Азьмемо да павяземо, да паложымо спаці,
Што схочамо, то зробімо да чужому дзіцяці.
Што ж мы зробімо? 3 хлеба — паляніцу,
Што ж мы зробімо? 3 дзеўкі — маладзіцу.

1250. Выкацілі, выкацілі дубовую бочку,

Высваталі, вымянялі ў пана-свата дочку. *
Як пасодзім, да пасодзім у пісаным вазочку,
Як павязем, як павязем да чужое маці,
Што захочам, то здзелаем чужому дзіцяці.
Як паложым, да паложым на сырой зямле,
Што захочам, то здзелаем пры чужой сям’е.

1251. На балоце, на балоце

Да качалі вулля, **
Выкачалі, вымучалі
Да ў Івана дурня.
Да павялі, да павялі
Да да нашай знаці,
Палажылі, палажылі
У цясовай краваці.
Што захочам, тое зробім
Чужому дзіцяці,
А чужое дзіця
He знае адказаці.

1252. Ой, сваты, дый малады, ды качалі бочку,

Выкруцілі, вымуцілі ў папашы Дочку.
Ой, качалі тую бочку да й па сенажаці,
Ой, не будзе ў нас гора вашаму дзіцяці.
Сабраліся госці разам бочку распіваці,
Ой, шыкуйцесь, бацька, маці, ўнукі гадаваці.
А ўжо ж тыя вашы ўнукі самі скакаць будуць,
Бацька, маці маладой вельмі зяця любяць.
— Х адзі, зяцю родны, хадзі, не зракайся,
А на дочку маладую нігды не ругайся.
* К ож ны радок, акр ам я першага і апош няга, паўтараецца.

393
 1253. Выкацілі *
Дубовую бочку,
Высваталі
У пана-свата дочку.
Мы павязём
Да свайго дамочку.
Мы засцелем
Ды белую ложу,
Мы паложым
На белую ложу,
Мы дастанем
Чырвоную рожу!

1254. Свату, свату, разбою,

Разбіў ты мяне з дачкою.
Усю маю сям’іцу разагнаў,
Гадаваную маю дачку сабе ўзяў.

1255. Загаварылі, мой брацітка, на цябе,

Што не кутыя твае конікі ў цябе.
Ё С Ь у нашай млодай братоўкі пярсцёнкі,
Мы паробім сваім конікам падкоўкі.
Загаварылі, мой брацітка, на цябе,
Што не ўзданыя твае конікі ў цябе.
ЁСЬ у н а ш а й м л о д а й б р а т о ў к і і с т у ж к і ,
Мы п а р о б і м с в а і м к о н і к а м у п р у ж к і .

1256. Ой, поле, поле, полечка,

Ці маеш, суджанька, конічка?
Ой, маю каня, маю два,
Пастаўлю каня з канямі,
А сам* млад, сяду з панамі.
Я тварыўся з панамі,
А ж сеў з шваграмі.
Я тварыўся мёд-віно п’ю,
А ж я з шваграмі чаламі б’ю.

1257. Коні рагочуць,

Дадому хочуць.
Гануленька плача,
 Ехаць не хоча.
Сваткове спяваюць,
Дадому рушаюць.
Сванечка плешча:
— Начуймо ешча.
Півачка куфа,
Начуймо тута.
Людзей поўна хата,
Начуймо ў свата.

1258. Чый гэта косю

Стаіць пры плоце? **
Стаіць пры плоце,
Убраны ў злоце?
Васількаў косю,
Стаіць пры плоце.
Стаіць пры плоце,
Свішча, рагоча,
Свішча, рагоча,
Дадому хоча.
3 чужога лугу
He есць мурогу,
3 чужой крыніцы
He п*е вадзіцы.
3 чужога боку не есць аброку.

1259. Журыўся жанішка ў сцяткі на дварэ седзячы,

На сваіх конікаў гледзячы.
— Чаго мае конікі так стаяць:
He п’юць, не ядуць, толькі ржуць, 2
Вуснамі неба дастаюць,
А капыцікам землю б’юць?
А зачула тое дзевачка:
— He журыся, молад жанішка,
Я тваіх конікаў напасу
На ранняй зары ў яры,
На позняй вячэры ў ячмені.
На ціхім Дунаі напаю,
У нову стаенку зачыню,
Накладу сена ў калена,
Насыплю аброку пад персці.
Ешце, мае конікі, не ржыце,
 Толькі мяне ад таткі не вязіце.
Конікі пасталі і зарзалі,
Дзевачку павезлі і зайгралі.

1260. Ой, зажурыўся жанішок,

Што яго конікі на стайні
He п’юць, не ядуць, так стаяць.
Адазвалася дзеванька:
— Ой, не журыся, жанішок,
Я свайго баценька папрашу,
Я твае конікі напасу
На ранняй pace, у аўсе,
На баценькавым засеве.
П авяду у Дунай да вады
З а шаўковыя павады.
Будуць павадкі блішчаці,
Будуць падкоўкі брашчаці.

1261. Заж урыўся малойчык

У цясця за сталом седзячы,
На свае конікі гледзячы,
Што яго конікі не п’юць, не ядуць,
Толькі стоячы рзуць,
Капыцікамі зямлю б’юць.
Выбілі зямлю ў калена,
Выелі траву з кораня.
Як зачула тое дзевачка:
— He бядуй, малойчык, не бядуй,
Я твае конікі напасу,
Прывёўшы дамоў, напаю,
У ранняй pace ў аўсе,
Познай расіцы ў пшаніцы.
Прывёўшы дамоў, напаю,
У таткі аброку папрашу:
— Аброку, татка, аброку,
Гэтыя коні здалёху,
Адзін конічак — з Вілейкі,
Прыехаў на ім міленькі.

— Што ж зажурыўся ты, Ванечка,

У маркоце за сталом седзячы,
На сваіх конікаў паглядаючы?
 — А таму зажурыўся я,
У маркоце за сталом седзячы,
На сваіх конікаў паглядаючы,
Што яны ўжо каторы дзень
He ядуць і не п’юць, толькі ржуць.
Як пачула гэта Леначка:
— Ай, не журыся ты, Ванечка,
Я ж твайму гору дапамагу,
Я ж тваіх конікаў быстрых
У ранняй pace ў лузе напасу,
У ціхай Дзвіне напаю.
Накладу сена ім па калена,
Насыплю аўса да пояса.
Ешце, мае конікі, і піце,
Вы ж мяне, маладую, вязіце.
Паелі конікі, заржалі,
Павезлі Леначку, музыкі ім услед зайгралі.
Зайгралі, зайгралі ў гармоні,
Павезлі, павезлі к свякрові.

1263. Да зажурыўся малойчык,

У цесця за сталом седзючы, 2
На белу бярозку гледзячы:
— Бярозка мая белая,
Галоўка мая бедная,
Што мае конікі так стаяць,
He п’юць, не ядуць, толькі ржуць, 2
А капыцікамі зямлю б’юць?
Маю галоўку мыслі бяруць.
Зачула тое дзевачка:
— He бядуй, не бядуй, малойчык,
Я гэту прыгоду развяду,
Я твае конікі напасу
У ранняй pace ў аўсе,
У позняй пазніцы ў пшаніцы.
Напаю конікаў у крыніцы,
Насыплю аўса па персці,
Каб было конікам што есці.

1264. He іржы, косе мой, ой, не іржы, *

Напасем цябе ў ва ржы,
На ранняй зарэ на pace.
 Ha абедняй зарэ ў аўсе.
На вячэрняй зарэ ў ярэ.

1265. Яблычка маё віннае,

Д зіцятка маё мілае,
He 'ддала б цябе ад сябе:
Прыехаў жа госць няроўны —
He п’ець ні піва, ні гарэлкі,
He едзіць з двара без дзеўкі.

1266. Сватка-братка,
Аддай нашу дзеўку,
Без дзеўкі не едзем,
Нас там не прымаюць:
Варота запіраюць,
Сабакамі натраўляюць.

1267. — Ой, сядзь, сядзь, мой зяценьку, 2

Небывалы госціку!
— Хоць жа я небывалы, 2
Такі ж я дакучлівы:
Я не сяду не піўшы,
Я не лягу не еўшы,
He паеду не ўзяўш ы!

1268. А як будзеш, наша Надзечка, ад’язджаць,

He забудзьце каліначкі наламаць.
Наламаўшы, па дарожачцы пакідаць,
А каб знала, куды дамоў уцякаць.

1269. Убірайся, дзеванька,

3 хаты да мяцёлкаю,
А з двара — перапёлкаю,
З а варота — зоркаю,
Раскланяйся з дзеўкамі,
Бо паедзеш з жонкамі.

1270. Убірайся, Галюхна,

I з хаты — галкаю,
 А з сяней — мяцёлкаю,
3 двору — куніцаю,
З а вароты — маладзіцаю.

1271. — Скокні, дзявачка, з лаўкі далоўкі,

Пакланіся бацьку да ног,
Бо ўжо ж коні заложаны
Дый хочуць цябе ўзяць.
— Ой, я вялю аброк даць,
Няхай яшчэ пастаяць,
I я пайду ў нову камору,
Да бацькі на размову.
Была размова ўчора звечару
Дый цяпер зранку.

1272. — Да выбірайся, дзеванька,

Да выбірайся, малодзенька,
Бо стаяць возы ды на дарозе,
Конічанькі запражоны.
— Да трэба коням авёс даць,
Штобы яшчэ трошкі пастаяць,
Ой, пакуль жа я, маладзенькая,
3 маманькаю расстануся.

1273. — Сабірайся, Ніначка, хуценька,

Бо ўжо конікі запражоны,
З а вароты завядзёны.
— Закрывай, мамка, юшкі, 2
Да давай нам падушкі.
Закідай, мамка, дрова, 2
Да бывай жа здарова.

1274. Сабірайся, дзевачка, сабірайся,

Бо ўжо коні запрэжаны.
Бо ўжо коні запрэжаны,
Пад вароты падведзены.
— Няхай коні пастаяць,
Дадуць нам, баярам, пагуляць,
Пакуль прыйдзе татка з саду
Ка мне на параду.
 O t i татка ідзе,
Мне карованьку вядзе.
Як татка на парог,
Так дзевачка да ног.
— Дзякуй, дзякуй, татка,
З а тваё выхаваннейка.
З а тваё выхаваннейка,
З а добрае гадаваннейка.

1275. — Ой, Ганулечка, убірайся,

У кованы вазы ўкладайся.
Ой, час-пара, гадзіна твая
На быт выязджаці,
Сваго быту адведжаці.
— Ой, ужэ бо я ўбралася,
У кованы вазы ўклалася.
Ой, дзе ж пайшоў мой баценька?
Да саду, вінаграду,
Няма кому дзякаваці.
Няхай конікі пастаяць,
Белы аброк з ядзяць.
А як прыйдзе мой баценька зэ саду,
To я яму падзякую і сяду.
Як куе зазулька, так куе,
А Ганулька баценькові дзякуе.
— Ой, казаў жэ ты, мой баценьку,
Што не забудзеш ты мяне.
Сягоння ж я на воз сядаю,
Н аглядзіся на мяне,
Як на ружу чырваную,
Так на мяне маладую.

1276. Пайшоў Міколка ў калінавы лог,

Наламаў калінкі колькі мог,
Палажыў Надзейцы на прыпол.
Стала калінка буяці:
— Досыць табе, Надзейка, гуляці,
Пара на вазок сядаці,
He на адну гадзінку — на ўвесь век,
He на цябе адну — на ўвесь свет.

1277. А нярана, а нярана коні рзуць,

А куды мяне, маладу, павязуць?
Ці ў тыя людзі чужыя,
 Ці ў тыя мужыкі ліхія,
Што мяняюць коні без цаны,
А б’юць жонак без віны?

1278. — Выйду за варотачкі —

Коні ржуць.
Куды маю маладую
Надзечку павязуць?
— He плач, маценька, не думай,
Павязуць мяне за Дунай,
З а тыя лозанькі густыя,
З а тыя рэчанькі быстрыя.
А я, маценька, лозанькі пасяку,
Да цябе, родненька, у госці ўцяку.

1279. Пад зару падведзеныя,

Пад шатро пастаноўленыя.
Да стоячы хмыляюцца,
У дарогу паспяшаюцца.

1280. Кованы коні, кованы,

Каўрамі возы засланы,
Сядай, Надзечка,
Будзьмо з намі.

1281. — Ой, сядай, сядай, каханне мое,

Ніц не паможа плаканне твое.
— Ой, як жа бо мне з вамі сядаці,
Забыла ў хаце падзякаваці.
— Дзякуй табе, мама, за гадаванне,
Табе, татачка, за шкадаванне.
Табе, сястрычка, што не была остра,
А вам, брацікі, што паслі волікі,
А вам, дзевачкі, за кумпаночкі,
А вам, хлопчыкі, што бралі ў танчыкі.

1282. Дзе б я ні хадзіла, дзе б я ні была,

Я сваей матулі дзякувала:
Дзякую табе, мама, што будзіла мяне рана, 2
Больш не будзеш, не будзеш.
?S. З а к . 298 401
 Д зе б я ні хадзіла, дзе б я ні была,
Я сваему тату дзякувала:
Дзякуй табе, тато, што пускаў мяне гуляці, 2
Больш не будзеш, не будзеш.
Д зе б я ні хадзіла, дзе б я ні была,
Я своему брату дзякувала:
Д зякуй табе, брату, што ганіў мяне ў хату, 2
Болын не будзеш, не будзеш.
Д зе б я ні хадзіла, дзе б я ні была,
Я своей сястрыцы дзякувала:
Д зякуй табе, сястра, што часала косы часта, 2
Больш не будзеш, не будзеш.
Д зе б я ні хадзіла, дзе б я ні была,
Я сваім парогам дзякувала:
Дзякую вам, парогі, дзе збівалі хлопцы ногі, 2
Больш не будуць, не будуць.
Д зе б я ні хадзіла, дзе б я ні была,
Я сваім варотам дзякувала:
Дзякую вам, вароты, дзе стаяла хлопцаў рота, 2
Больш не будуць, не будуць.
Д зе б я ні хадзіла, дзе б я ні была,
Я сваей таполі дзякувала:
Дзякую вам, таполі, нагулялась я даволі, 2
Больш не буду, не буду.

1283. Чатыры коні заложаны,

Пад ганачак падведзены.
— Сядай, паедзем. 2
— Яшчэ з табою я не сядала,
Ойцу свайму не дзякавала.
— Ой, дзякую табе, ойча,
Што хадзіла ў цябе ў злоце,
Цяпер не буду. 2
Чатыры корі заложаны,
Пад ганачак падведзены.
— Сядай, паедзем.
— Яшчэ з табою не сядала,
Матцы сваей не дзякавала.
— Ой, дзякую табе, матка,
Што я была ў цябе гладка,
Цяпер не буду. 2
Чатыры коні заложаны,
Пад ганачак падведзены.
402
 — Сядай, паедзем. 2
— Яшчэ з табою я не сядала,
Братам сваім не дзякавала.
:— Ой, дзякую вам, мае брацця,
Што я жыла ў адной хаце,
Цяпер не буду. 2
Чатыры коні заложаны,
Пад ганачак падведзены.
— Сядай, паедзем. 2
— Яшчэ з табою я не сядала,
Сёстрам сваім не дзякавала.
— Ой, дзякую вам, сёстры,
Што мы з вамі былі востры,
Цяпер не будзем. 2
Чатыры коні заложаны
Пад ганачак падведзены.
— Сядай, паедзем. 2
— Яшчэ з табою я не сядала,
Сталам-лавам не дзякавала.
— Ой, дзякую, сталы-лавы,
Што я мыла штосуботу,
Цяпер не буду. 2
Чатыры коні заложаны,
Пад ганачак падведзены.
— Сядай, паедзем.
Паехалі.

1284. Пад дом прыехалі,

Убрацца казалі.
— Сядай, сядай, каханнё маё,
He паможа плаканнё тваё,
Бо стаяць коні запражоны,
Стаяць возы залажоны.
— А я яшчэ не сядала,
Свайму татку дзякавала:
— Ой, дзякуй, дзякуй табе, ойча,
Што хадзіла ў срэбры, злоце.
Зараз не буду.
Д а л е й з н о ў : « С я д а й , ся да й ...»
П асля:

Сваёй мамцы дзякавала:

— Дзякуй, дзякуй табе, мамка,
403
 Што хадзіла чыста, гладка.
Зараз не буду.
Д а л е й з н о ў : « С я д а й , ся да й ...»
Пасля:

Сваім парогам дзякавала:

— Дзякуй, дзякуй вам, парогі,
Што хадзілі мае ногі.
Зараз не будуць.
Д а л е й з н о ў : « С я д а й , ся да й ...»
Пасля:

Сваім сцежкам дзякавала:

— Ой, дзякуй, дзякуй, мае сцежкі,
Што хадзілі белы ножкі.
Зараз не будуць.

1285. — Сядай, дзяўчына, на мой воз,

Я цябе павязу, дзе сам рос.
Стаяць коні залажоны,
Горкім жалем напаёны,
Сядзем, паедзем.
— Яшчэ ж я, млода, не сядала,
Яшчэ свайму татку не дзенькавала.
— Ой, дзенькую табе, татку,
Што сядзела ў тваёй хатцы,
Цяпер не буду.
Д а л е й зн о ў: « С я д а й , дзя ўч ы н а ...»
П асля:

Яшчэ сваёй мамцы не дзенькавала.

— Ой, дзенькую табе, матка,
Што хадзіла ў цябе гладка,
Цяпер не буду.
Д а л ей зн о ў: « С я д а й , дзя ўч ы н а ...»
П асля:

Яшчэ свайму брату не дзенькавала

— Ой, дзенькую табе, братку,
Што хадзіла ў цябе ў ладку,
Цяпер не буду.
Д а л ей зн о ў: « С я д а й , дзя ўч ы н а ...»
Пасля:

Яшчэ сваёй сёстры не дзенькавала.

— Дзенькуе табе, сёстра,
404
 Што хадзіла з табою гостра,
Цяпер не буду.
— Сядай, дзяўчына, на мой воз,
Я цябе павязу, дзе сам рос.
Стаяць коні залажоны,
Горкім жалем напаёны,
Сядзем, паедзем.

1286. Маетнічкі Свента-Вольскі дзевачкі,

Д а маюць каля конікаў ручнічкі,
Яшчэ к таму шаўковы трапкачы.
Зарадзі, божа, Свента-Вольскім дзевачкам
Да лянок з галоўкамі,
To воны зробяць ручнічкі з трапкачамі.

1287. Рада ж я, сястрыца,

Рада ж я праводзіць, 2
He магу прамовіць
З а частымі слоўцамі,
З а дробнымі слёзкамі. 2

1288. Сястра сястру аддала,

Шчаслівую долю дала.
— Будзь, сястрыца, здаровая, як вада,
А багатая, як зямля,
Караніста, як вярба,
Сямяніста, як пчала.

1289. Дзесь цябе, сватка, сэрца не мае,

Што проці ночы дочку шлеш
I правадніка не даеш:
У правадніцы — сястрыцы,
У праваднічка — роднага брацічка.
Павёз брат сястру да броду
Да й паказаў дарогу:
— Ідзі, сястрыца, да броду
Да й не думай дадому.

1290. Ой, брат сястрыцу

Правёў да броду
Да ўказаў сястры дарогу:
 — Вот табе, сястрыца, дарога,
Будзь ты, сястрыца, здарова.
Пераедзеш, сястра, рэчаньку,
Запалі па дарозе свечаньку.

1291. Нешчаслівая гадзіна —

He жалеіць Манечку радзіна:
Проці ночанькі вон гонюць,
А вароцік не адчынюць
I дарожаньку не ўкажуць.
Толькі жаласліў брацітка.
Ен сястры варотцы адкрываў,
Ён сястры дарожку ўказаў.
— Вот табе, сястрыца, дарога
Да свёкравага парога.
Вот табе, сястрыца, другая
Да свякровага дуная.

1292. Добра, браткі, што не загубілі,

Добра, браткі, іііто не распляталі,
Добра, браткі, што распыталі.
Памолімся госпаду богу,
Выведзьмо сястру на дарогу,
Штоб ты валоў не загубіла,
На гэту гару не хадзіла.

1293. Месяц дарожку асвяціў,

Братка сястрыцу правадзіў:
— Едзь, мая сястрыца, здарова,
Невялікая твая дарога.
Хоць невялікая — шырока,
А д бацькі, ад маткі далёка.
Ой, бліжэй, бліжэй к свёкарку
I маладому Іванку.

1294. А месяц зямельку асвяціў,

А брат сястрыцу правадзіў,
Правадзіўшы, гаварыў:
— Гэта табе, сястрыца, дарога,
Да будзь, сястрыца, здарова.
 Будзь здарова, як вада,
А будзь багата, як зямля,
А будзь красненька, як вясна,
А будзь прыветна, як лета.
— Няпраўда твая, братка,
Непраўдзівыя твае словы:
Вадзіца здарова зімою,
Зямелька багата пашнёю,
А вясна красна з краскамі,
А лета — прывета з цёплым днём.

1295. Віхор віраю наламіў,

Туды брат сястру правадзіў,
Д а праводзячы гаварыў:
— Добра ноч, сястрыца, добра ноч,
He на адну ночку — на увесь век,
He на адну цябе — на ўвесь свет.

1296. He віхор вароты растварыў,

Бацюшка дачушку прывадзіў:
— Едзь, мая дачушка, здарова,
Шчасліва табе дарога.
Ей, будзь здарова, як вада,
Ей, будзь вясёла, як пчала,
Ей, будзь багата, як зямля:
Вада здарова—бегучы,
Пчала вясёла—летучы,
Зям ля багата—родзючы,
Ты, мая дачушка,—жывучы.

1297. Д а не сонейка за бор заходзіць,

Д а брацейка сястрыцу праводзіць:
— Вярніся, сястрыца, дадому,
Добра будзе пасылаць табою.
— Пасылай, братка, сваёй жаною,
Сваёй жаною і меншай сястрою,
А я не вярнуся з табою.

1298. Месяц дарожаньку пасвяціў,

Цесць сваго зяця праводзіў:
— От табе ж, зяцю, дарога
 А д маго чэснага парога,
Да едзь, донечка, здарова.

1299. A не матка была — мачыха: *

Прагнала дочаньку скрозь ночаньку,
К і правадніка не дала,
Hi дарожаньку не ўказала.
Брацец сястрыцу правадзіў,
Ён ёй верненька гаварыў:
— He забывай, сястрыца, не забывай,
Часценька ў госцейкі прыбывай.
— Я не ў тыя людзі папала,
Каб часта ў госці прыбывала.

1300. —Едзь, мая дачушка, здарова,*

Прыбывай у госці ўзнова.
— He буду, маманька, не буду,
He ў тыя рукі папала,
Каб часта ў госці бывала,
А ў гадочак — разочак,
А ў нядзеленьку — часочак.

1301. З а лес сонца заходжвае,

Дачку мамка праводжвае:
— Зайдзі, дочанька, за лясочак.
Падай жа мне галасочак.
Зайшла дачка за горачку,
Падала мамачцы гаворачку,
Зайшла дачка за лясочак,
Падала галасочак.

1302. Ой, ступіла залатым абцасам на ўслон

I сыпнула шчасцем, доляю цераз стол.
— Я ж была мяшчаначка, а ў сям’і сяляначка,
Я ўмела калачы пячы, я ўмела таргаваці,
Я ўмела таргаваці, маладую дзеўку аўсом асыпаці.

1303. Калясом месячык, калясом,

Абсей, мамачка, нас аўсом.
Каб жа наш авесец зелен быў,
408
 Каб жа наш малады весел быў.
Зелен авясец краскамі,
Весел малады свашкамі.

1304. Абсыпай, маці, жытам

I шчаслівым бытам,
Шчасцем, здароўем,
Добраю долею.

1305. На парог наступаю,*

Аўсом абсыпаю,
Аўсом і жытачкам,
Каб было лепша жыце.

1306. He над рэчкаю стаю

Ды не золата лічу,
He ў картанькі іграю —
Маладую асыпаю.

1307. Я сваё дзіцятка

Аўсом, хмелем абсыпаю, 2
Шчасце-долю пасылаю.
Жыві-жыві дзіцятка,
Як птушачка ў садочку, 2
Як пчолачка ў вулёчку.

1308. Першым разам, божым указам,

He па беражочку ходзе,
He косенька грае,
He гарэшкі шчыпае,
Я ж цябе, малада Маруська,
Дабром абсыпаю.

1309. Закавала зязюленька ў лесе на бярозе,*

Ой, закавала зязюленька ў лесе на бярозе,
Заплакала дзяўчынанька ў бацькі на парозе.
— Ой, не куй, не куй, зязюленька, ў лесе на бярозе,
He плач, не плач, дзяўчынанька, у бацькі на парозе.
 — Ой, як жа мне не каваці, ужо ляса рубаюць,
— Ой, як жа мне не плакаці, ужо лета мінаюць.

1310. Стукнула дзвермі, гаркнула вельмі:

— Вот табе, мая мамачка,
З а тваё гадаваннейка.

ГАЛАШЭННІ

1311. Мамулька родная, а куды ты ідзеш?

А куды ты ідзеш, што кажух надзяеш?
А ці жыта жаці, ці зяця вітаці?
Калі жыта жаці — не забудзь сярпочка,
Калі зяця вітаці — не забудзь папытаці,
А ці не п'яніца, а ці не разбойнік,
А ці ён разбойнік, а ці ён картыжнік?
А калі п’яніца — на гарэлцы прап’ець,
А калі разбойнік — на паўдарожкі заб'ець,
А калі картыжнік — у карты прайграець.

1312. Расчыніцеся, цісовыя дзверы,

Расступіцеся, добрыя людзі!
Прапусціце мяне за цісовыя столікі,
З а бялёвыя скацеркі.

1313. Маменька родная,

Дабранач табе,
А не той дабранач,
Што на адну ноч,
А той жа дабранач,
Што на ўвесь век.
Маменька родная,
He забывай мяне,
Калі ж худа была,
Праклінай жа мяне.
Калі добра была,
Успамінай жа мяне.
Маменька родная,
Я цябе прасіла,
Як бога маліла:
410
 He аддавай мяне далёка
У бальшую сям'ю.
Ты мяне саўсім не слыхала,
Аддала мяне ў вялікую сям’ю,
У дрэнную хату.

1314. Татулечку мой,

У дарожку еду.
Даю добры дзень
He на адзін гадочак,
На вечны часочак.
Куды будзеш ісці,
Так захадзіся,
Адкуль будзеш ехаць,
Так заязджайся,
На мяне, маладу,
He забывайся.
Мой татулечка,
Чы будзеш любіць,
Як раней любіў?

1315. Татачка родненькі,

Благаславі ты мяне, маладу,
На чужую старану
I к чужой мацеры ступіці,
Наравы зведаці.
Ці такія наравы,
Як у таткі былі?

1316. Татачка родненькі, баславі маладзе,

Баславі маладзе а да хаты ступіць.
А да хаты ступіць, на пасадзе сесці,
На пасадзе сесці на шчаслівым месці.
Калі ты баславіш, дык і бог баславіць.

1317. Благаславі мяне, мой родны папачка,

Куды ж ты мяне далёка так аддаеш?
Благаславі мяне, мая родная мамачка,
А што я задумала, загадала,
Благаславі ж мяне шчаслівай долечкай.
 1318. Татачка родненькі, я к табе іду,
Я к табе іду, на вяселле заву.
На вяселле заву і старых і малых,
I старых і малых, і чужых і сваіх.
Татачка родненькі, а прыступ к століку,
А прыступ к століку, а к майму словіку.
А прыйдзі ж ты ка мне, благаславі ж ты мяне.

1319. Татулька, родны мой,

Я табе каруся, 2
У ножанькі кланюся.
Падаю да ножак
I прашу да слёзак,
Благаславі ж ты мяне
I шчасцем, і долей,
I добрым здароўем.
Божухна высокі,
Узгляні ж на мяне, 2
Благаславі ж ты мяне,
Надары ж ты мяне
I шчасцем, і долей,
'I добрым здароўем
На жаноцкі мой век
I на ўвесь белы свет.
1320. Петушок-певунок, ты не печ раненька,
Ты не пей раненька. не будзі мамачку,
Я ж сама пахаджу, мамачку пабуджу:
— Мамачка родная, не кідай жа мяне,
He кідай жа мяне, блаславі ж ты мяне,
Блаславі ж ты мяне a і з хаты ступіць,
A і з хаты ступіць, у чужыя людзі ісці...
Петушок-певунок, ты не пей раненька,
Ты не пеп раненька, не будзі татачку,
Я ж сама пахаджу, татачку пабуджу:
— Татачка родненькі, не кідай жа мяне,
He кідай жа мяне, блаславі ж ты мяне,
Блаславі ж ты мяне a і з хаты ступіць,
A і з хаты ступіць, у чужыя людзі ісці...
К а л і м а л а д а я сірата, то с п я в а е :
Блаславі ж ты мяне, горкую сірату.
3 гэ т ы м і ж с л о в а м і м а л а д а я з в я р т а е ц ц а
да ў с іх сваіх р о д н ы х .

412
1321. М ая мамулечка, мая родная,
He спяшы маладу на пасад садзіць!
Да пазволь, мая мамка, на сяло схадзіць,
На сяло схадзіць, падружачак сабраць,
Падружачак сабраць галоўку часаць.
М ая мамулечка, мая родная,
Ускладзі белы ручкі на галовачку!
Да ці гладка галоўка ўчосана,
Да ці крэпка касіца ўплецена!
He сама ж я часалася,
А часалі ж мае дзевачкі,
Mae дзевачкі, падружачкі,
А яны ж часалі, наругаліся,
Над русай косухнай насміхаліся!

1322. М ая маменька, мая мілая,

Благаславі ж мяне шчасцем-долікам,
Шчасцем-долікам ды багаццікам,
А каб я жыла, уцяшалася,
На цябе, мамка, не абіжалася.
М ая мамачка, мая мілая,
Спасіба ж табе за гадаваннейка,
А што ты мяне ды гадавала,
Ды і молайцу дый сахраняла.
А мой татачка, а мой міленькі,
Спасіба ж табе за гадаваннейка,
А што ж ты мяне добра гадаваў,
А што ж ты мяне ў людзі пусціў.
А паеду ж я ў дарожаньку,
У дарожаньку дужа длінную,
А каб мне была шчасце-долечка,
А каб конікі не капаціліся,
А каб шлі яны ды весяліліся,
Ды весяліліся ды і звіняся...

1323. Ай ты, родная мая мамка,

Дай мне доленькі-шчасцейка,
А я ж іду ў чужыя людзі
I ка чужой маманькі.
Будзіць яна мяне, можа, забіжаць,
Яна будзіць мяне, можа, абгаварываць,
А мне ж яе нада будзіць уважаць,
 Каб жа яна мяне не забіжала.
Дасвідання, мая мамка родная,
Дасвідання на ўвесь век...

1324. Дабранач табе, мая маманька,

Благаславі мяне, мая маманька,
I надзялі мяне харошай долей
I харошым шчасцем.
I кланяюсь табе, мая мамачка,
Д уж а нізенька.
Благаславі мяне, мамачка,
Благаславі мяне, мая родная.
He забывайце ж вы мяне,
Прыхадзіце ка мне ў госці,
Адведвайце мяне дужа часценька.
А я жыць буду дуж а далёка:
I ў далёкае й месцечка,
I не ў знакомую дзярэўню,
I ў вялікую сямейку.

1325. Прашчай, мая маманька,

Прашчай, мой родны татанька,
Вы ж мяне не кідайце,
Вы ж мяне не забывайце.
Прашчайце, мае радзіцелі,
Прыхадзіце ка мне часценька.
Прыхадзі, мой татка,
Ка мне дужа часценька,
Можа, мая долечка будзець ліхая...

1326. М ая мамулечка, мая родная!

Д а куды ж мяне выпраўляеце,
Ці на йгрышчака, на гульбішчака?
Мамачка ж мая міленькая,
А ці наўчыла ж ты мяне
Чужому татачку гадзіціі
А ці ж наўчыла ты мяне,
Як чужой сямейкі патрапляці!

1327. Мамулька родная, выпраўляй жа мяне,

Выпраўляй жа мяне, навучай жа мяне!
Па чужых парогах я не ўмею хадзіць,
414
 А чужому татку я не ўмею гадзіць!
А чужы татулька — што слядочак ступнеш,
Што слядочак ступнеш, то разок папракнець.
А мая красата па падлаўю пайшла,
Па падлаўю пайшла, слёзачкі раняя,
Слёзачкі раняя, ручачкі ламая!
Н я вест a
1328. Ой, любімая мая мамка-радзіцелка,
А ці будзеце вы мяне жалеці,
Як не буду я ў вашай хатке радзіцельскай?
I не забывайце, мае радзіцелі,
Можа, мне будзець бальшое горушка,
А вы ж мяне не кідайце,
Вы ж мяне ў абіду не ’ддавайце.
А мой жа родны татанька,
А мая ж родная маманька,
Падыходзьце ж вы пад маё вакошачка,
Ці не ўвідзіце вы там сваю дачушку,
А мне ж ісці ў чужыя людзі...
М аці
Любімая мая дачушка,
Куды ж ты ад мяне ўлятаеш?
Улятаеш жа ты ў чужыя людзі,
Улятаеш ты з роднага свайго дома.
Як я раненька ўстану,
А цябе ў хаце нет,
Нет маёй работніцы,
Нет маёй памочніцы.
Дачушка мая, пястушка мая,
Аддаю цябе ў чужую сям'ю,
Устрэцяць там цябе чужыя людзі,
Можа, ты будзеш там гараваць.
Прашчай, мая дзетачка,
Благаслаўляю цябе на доўгі век,
На харошую дарогу.
Нявеста і мауі га л о ся уь адначасова
н а ф о н е п е с н і « К а л ь н у л а м ат к у ў г р у д з і » ,

1329. Дачушка мая, каму ж ты мяне кідаеш,

А што ж я цяпер буду без цябе дзелаць,
А хто ж мне будзець работку рабіць,
А хто ж мне будзець вадзіцу насіць, хатачку месці.
415
 1330. Куды ж я ц я б е аддаю
У чужыя людзі?
А я ж цябе гадавала,
А я ж табой красавалась,
Цяпер жа, можа, ты будзеш гараваць.
А чужая маманька-свякрованька
Гэта ж няродная маманька.
А чужы татанька-свёкар
Гэта ж няродны татанька.
Устрэцяць цябе чужыя людзі,
Можа, яны цябе будуць абіжаць,
А ты ж прасі свайго падружайка,
Каб ён цябе наглядаў,
Каб ён цябе сваёй маманькі
У абіду не ’ддаваў...

1331. Куды ж ты, мая мілая дзетачка, сабралася,

Куды ж ты гэта так нарадзілася,
I хто ж цябе там устрэціць?
Няродная мамачка і няродны татачка,
Устрэцяць цябе чужыя людцы.
Благаслаўляю цябе шчаслівай долечкай...

1332. Прашчай, мой родны татулька,

А ддаў ты мяне замуж за нелюбімага,
А я ж яго не любіла,
Я з ім нідзе не ўстрачалася,
Як жа я буду з ім жыці?
He найшла ж я нідзе сваю родную мамачку,
Толькі я найшла сваю хросную мамачку,
Была б у мяне родная мамачка,
Яна бы ж мяне ніколі не аддала
З а нелюбімага і чужога...

1333. Татулька родненькі! Дабранач даю,

Дабранач даю на чужую старану.
К чужому татульке, к чужой матульке.
Ч ужая старана без ветру сушыць,
Чужы татулька, чужая матулька без віны журыць.
Таткава ніва як радзіла, так радзі,
Калі доля мая, так хадзі за мной>
416
 Калі нядоля мая, так не хадзі за мной.
Татулька родненькі!
Тагда ж ты мяне жалеў, як я служка была,
Цяпер, татулька, я госцейка твая.
Татулька родненькі,
Калі добра будзіць — ка мке прыязджай,
Калі дрэнна будзіць — мяне прынімай.

1334. Дарагая ж ты мая мамулька!

А што ж ты са мною робіш?
Аддаеш мяне ў чужыя людзі
Дый нялюбаму чалавеку.
Як жа я пражыву сваю жысь з нялюбым?
Няхай бог табе ўсё прасціць,
I на мяне, мамуля, не сярдзіся.
Я папярэчыць не магу,
Што скажаш, тое й зраблю.

1335. Дачушка ж мая!

А я ж думала, што ўсё жыццё
Пражывём не разлучаяся.
А ты ж мяне не паслухала —
Палюбіла мне нялюбага.
А людзі ж гаворуць, што ён не хазяін,
Ён ні разу не будзіць сваей жонкі любіць
I вечары дома правадзіць.
Ён і ў карты гуляіць і гарэлку п’ець,
Як жа ты з ім пражывеш сваю маладую жысь?
He піняй, мая дачушка,
Калі што будзіць неладна.
Няхай табе бог даець усё добрае, харошае!

1336. Ц яжка камышку па пяску каціцца,

Цяжка маладзе на пасадзе садзіцца.
Татулька родненькі, благаславі ты мяне,
На пасадзіку сесці на шчаслівым месце.

1337. Пераймі, мой татулька, кармілец

I распрасі ў мяне сірацінкі,
Дзе я была-бывала,
27. З а к. 298 417
 Што я відзела-відала.
Я была на страшным суду,
Адсудзілі-адрадзілі
Ад роднага таткі,
Карміліцы мамкі.

1338. Пераймі мяне, радзіцельніца, родна матулька,

Запытай у мяне, дзе я была?
Была я ў царкве божай, стаяла,
Маё маладое сярдэчка зжахнулась,
Х уткія ножанькі падагнуліся,
Як узлажылі на мяне вянцы зялезныя.
Пераймі мяне, родна матулька,
Адчыні мне сені новыя,
He знабі мяне за новымі сенямі,
Назнаблюся я ў чужых людзях,
У чужога, няроднага татулькі,
У чужой, няроднай матулькі.

1339. Маё мілае дзіцятка, дзе ты было?

Усё мне не верылась,
Што ты была ў божай царкве,
На страшным судзе,
Што ты мяне пакінула.
Хто мае ручанькі падменіць,
Хто цяжку працу зробіць.

1340. I татулька родненькі,

Ці не твой гэта зяць?
Ці не твой гэта зяць
А сядзіць за сталом?
А сядзіць за сталом,
Як пугач за дваром.
Шапачкі не сойміць,
Галоўкі не склоніць.
А ён яе т аўксль у б о к , а яна:

— He таўзай у бачок,
Уварвеш кулачок.
He ступай на панчошку,
Уварвець яна ножку.
418
 1341. Татунька, родны мой, ты варот не запёр:
Мужыкоў-чужакоў панайшло к нам на двор.
Стукаюць-грукаюць ды на нашым дварэ
I дзверы ломяць яны ў хатку к табе,
Заграбуць, павязуць мяне, млоду, к сабе.
Татунька, родны мой, ты ратуй жа мяне!
Брацітка, родны мой, чужанін на дварэ,
Калі любіш мяне, дык ратуй жа мяне!..

1342. A вы, скаперці мае бялёвыя,

А не я гэты столікі стаўляла,
А ставіў гэты столікі мой татухна,
Засцілала скацерці мая матухна.
А села за стол з сваім брацікам.
He турбуйце маю буйну голаву,
He бузуйце маю русу косыхну.
А стурбуюць галоўку чужыя мамухны,
А збузуюць русу косыхну чужыя татухны.
1343. Радзіцель мой родны татка,
Радзіцелка мая родная мамка!
Благаславіце мяне, надзяліце мяне.
Зашто ж ты, мой родны татка, на мяне рассярдзіўся?
Рана вы маю галоўку завязалі,
Нямножачка я ў вас пагуляла,
Нямножачка пакрасавалась!
Ці я ж у вас была непаслушніца?
Чужый жа татка не жаласліў,
Чужая ж мамка не пагадліва!

1344. Дачушка ж мая!

Ці я цябе не кахала?
Ці я цябе не лялеіла?
Я й каля цябе прасіджывала
Й ночы не спала,
А ты ж гэта не лічыш,
Й ўсё забылася.
Прамяняла мяне на чужога неізвестнага,
Нёш ён лучшы мяне прыглянуўся?
Ну калі ж ужо так —
Няхай бог табе прасціць.
He забудзь мяне на старасці лет.
Надзяляю долей і шчасцем,
I добрым здароўем.
419
 1345. Дарагая ты мая мамулечка!
А прасці ж ты мяне,
Я ж гэтаму не рада,
Я ж цябе любіла і ні разу не кіну:
Hi цяпер, ні после, ні ў старасці лет.
Ве]рна ўжо мая такая судзьба,
Што кідаю сваю сям’ю
I іду ў чужую.
А нёш ты, мамулечка, забылася,
Што я цябе слухала,
Hi ў чом не папярэчыла.
Прасці ж ты мяне
I благаславі ж ты мяне
У чужыя людзі, к чужому чалавеку.

1346. Татулечка ты мой!

А што ж ты на мяне рассярдзіўся?
Праганяеш мяне ў чужую сямейку,
К чужому чалавеку.
Ці я цябе не слухала?
Ці я ж у цябе не рабіла?
Я й ваду насіла, ,
Я й печку тапіла,
Я й кароў карміла,
Я й зямлю арала,
А ты ўсё забыўся і рассярдзіўся.
Калі ж будзіць так — ну, й прасці мяне
Й блаславі мяне
I долей, і шчасцем, і добрым здароўем!

1347. Брацітка мой,

He сядзі на палу
Да схадзі к кавалю,
Да скуй замочак,
Адамкні садочак,
Выламі ветачку,
Падмяці сцежачку.
1348. Петушок-певунок, ты не пей раненька,
Ты не пей раненька, не будзі дзевачак.
Я ж сама пахаджу, дзевачак пабуджу.
 Дзевачкі-сястрыцы, а чаго ж вы прыйшлі,
А ці коску часаць — бярыце шчотачку,
А на вуліцу зваць — гуляйце без мяне.

1349. Сястрыца родная,

Мы ж з табой гулялі,
Цвяточкі саджалі,
Мы іх палівалі.
А твае цвяточкі расцвітаць будуць,
А мае цвяточкі засыхаць.
Ты свае цвяточкі паліваць будзеш,
А мае цвяточкі вырываць будзеш.

1350. Спасіба, мае падружкі,

З а суражаннейка,
Што вы маю галоўку
Красіва прыбралі.
Прыбралі маю галоўку,
Как у саду цвяточак,
Цвіці, мая галоўка,
Паследні дзянёчак.
Больша табе, мая галоўка,
У цвятах не цвіцеці.
Больша мне з вам, мае падружкі,
У радочку не сядзеці.
Больша мне з вам, мае падружкі,
Па гулянечкам не хадзіці.
Зарастуць мае сцежкі-дарожкі,
Дзе я з вам вясёлыя дзянёчкі гуляла...

1351. А не жаль мне таго, хто пры боку сядзіць,

Хто пры боку сядзіць ды за ручку дзяржыць.
Жаль жа мне таго, хто ў парозе стаіць,
Хто ў парозе стаіць, слёзачку раняець,
Слёзачку раняець, рукаўком уціраець.

1352. А спасіба, мая мамка,

За тваё надзеляннечка,
За тваё надзеляннечка,
За тваё пагуляннечка,
 З а тваю волю вольную,
З а тваю негу нежную.
I спасіба, мая сястрыца,
Што ты маю галоўку прыбрала,
Што ты маю галоўку прыбрала
I цвяточкамі надзявала.
А не радавайся, мая галоўка,
Аб етах цвяточках.
А еты цвяточкі нямнога цвітуць,
Яны скора асыпаюцца
I слязамі заліваюцца...

1353. Мамачка родная, а дзянькую табе,

А дзянькую табе за падаркі твае!
Ды дай, божа, даждаць — сваім дзеткам аддаць.
Татулька родненькі, а дзянькую табе,
А дзянькую табе за падаркі твае!
Ды дай, божа, дажыць — сваім дзеткам аддаць.
Братулька родненькі...
Д а л е й тое ж д а с я с т р ы і і н ш ы х с в а я к о ў .

1354. Мамулька родная, ты не ўвідзіш мяне,

Ты не ўвідзіш мяне ні ў танку, ні ў вянку.
Hi ў танку, ні ў вянку, ні ў дзявоцкім станку.
Hi ў дзявоцкім станку, а ні ў русай касе,
А ні ў русай касе, ні ў дзявоцкай красе...
А Д ’ЕЗД Д А МАЛАДОГА
 1355. Свіснулі гусі-лебедзі
Із мора злятаючы:
— Ці ўсе нашы лябёданькі ўзняліся?
А лябёдачка асталася,
На моры прысталася,
3 лябёдкамі папрашчалася.
Свіснулі сваты-баяры
Із двара з ’язджаючы:
— Ці ўсе нашы сваточкі сабраліся?
А Волечка асталася,
У хатцы прысталася,
3 мамачкай прашчалася.

1356. — Садзіся, Паўлінка, на наш воз, *

А палюбоўнічкам хвіга ў нос,
А хто любіў — таму дзве,
А хто не любіў — таму не.
— А каб ты, свацця, не ўзрасла,
Як ты нам хвігу паднясла.
А каб ты спухла на ўвесь воз,
Каб цябе і конік не павёз.

1357. Воран крача, воран крача,

Да на коліку ж сядае, 2
У вырай вылятае.
Плача Галачка, плача Галачка,
Да на воз сядае,
Да ўсё з мамкаю прашчае.
— Сядай, Галачка, на вазы,
Д а пакідай мамчыны наравы:
Першы нораў — гулянне,
Другі нораў — пытанне:
Кудь* ісці, не пытаціся,
 Куды ісці, не пытаціся,
Скуль прыйсці, не баяціся, 2
А цяпер, куды ісці, пытаціся,
Скуль прыйсці, баяціся.

1358. He туляйся, дзевачка, не туляйся,

3 намі ў дарожку сабірайся,
Пакідай у маткі норавы.
Першыя нораўкі — вячоркі,
Другія нораўкі — пагулянне.
Русая каса — ўся краса.
Русая каса расплятаецца,
Усё тваё гулянне мінаецца.

1359. Уссядай, Любачка, на вазы, *

Пакідай мамчыны наравы,
Што да па начах хадзіла,
Крупы і сала насіла,
Д а чужых жаніхоў карміла,
На свайго Іванку забыла.

1360. На вазы, Галечка, на вазы,

Пахідай мамчыны наравы.
Што й першы нораў — гулянне,
А другі нораў — спяванне,
А трэці нораў — наначкі.
Было табе наначкі не хадзіць,
Маладога Іванечку не любіць.

1361. Маладая дзеванька,

Пакідай вечарніцы
У бацюхна да на паліцы,
Бяры сабе да нарованьку
Да сцеражы да галованьку —
Будзе цябе жаніх біці.
Будзе біці да нагайкаю —
Штоб ты была да хазяйкаю;
Будзе біці да дубінкаю —
Штоб ты была гаспадынькаю;
Будзе біці кулаком у плечы—
 Штоб ты стаяла каля печы;
Будзе біці да валокаю,
Штоб не была прывалокаю.

1362. У нашага Іванькі конік вараны,*

Пакідай, Манечка, свае наравы.
Як дома пакінеш — будзеш добра жыць,
Як з сабой забярэш — будуць цябе біць.
У нашай у печы пірог пячэцца,
На цябе, Манечка, бізун пляцецца.

1363. Крача ж воран, крача,

3 луга не вылятае.
Плача Таццянка, плача,
На воз не ўссядае.
— Да ці, ой, як жа мне на воз ўссядаці,
Да што стаіць бацька й маці.
Маці, да што стаіць бацька й маці,
He вяляць кубла браць.
Чорны, ой, кубла ж мой чорны,
Палавіна ж не поўны.
Яна ўскінула радно
Д а й тое з кубла відно.
Паясішча, ускінула паясішча,
Д а і тое ў кубле свішча.

1364. Крычыць вутачка, крычыць,

3 возера не злятаець, 2
Вутачак не кідаець.
Аб лёд крыллямі б’ецца,
3 вутачкамі расстаецца.
Плачыць Томачка, плачыць,
3 -за стала не вылазіць, 2
Мамачкі не кідаець.
Аб стол ручкамі б’ецца,
3 мамачкай расстаецца, 2
3 Віцечкам пазнаецца.

1365. — Зімовае зеллейка, ці ты зімы баішся,

Па дарозе не сцелешся?
Маладая дзеванька, ці ты коней баішся?
 Што на воз не садзішся?
— Я ж зімы ды не баюся,
Па дарозе рассцялюся.
Я ж коней не баюся,
Са сваім родам раскланяюся.
— Кланяйся ды раскланяйся,
To з дружком, то з таварышкай,
To з блізкай суседачкай.

1366. Ужо зазулька ў лугі ўлягае,

Ужо дзеванька ў возы сядае,
Сваім дзевачкам дабранач дае:
— Дабранач, дзевачкі, мае кампаначкі,
Наце вам падаруначкі:
У гародзе рута, у саду васілёчкі.
Рвіце цвяточкі да і віце вяночкі,
Спамінайце мяне штонядзелька.
He спамінайце валы пасучы,
Д а спамінайце вяночкі ўючы.

1367. На дабранач да, Ганначка, сястра наша,

Мы не твае падружачкі, ты ке наша.
Кідай свае вечарніцы на паліцы,
Кідай свае недапрадкі каля маткі.

1368. — На дабранач, мае сёстры, на дабранач.

— Прыходзь к нам на вячоркі хаця нанач.
— А ўжо мае вячорачкі ў куточку,
Ц яжка-важка на сэрдачку і ў жываточку.
— Паслухайце, мае сёстры, што я вам скажу.
Пасеяла круглай мяты цэлую граду.
А хто ж маю круглую мятку будзе паліваці,
А хто ж мяне на чужыне будзе ўспамінаці?
— Будзе паліваці дробны дожджык,
А будуць успамінаці родны сёстры.

1369. За сеньмі, за сенячкамі

Развіталася Надзечка
3 таварышкамі.
 Каліну ламала,
Шчыпала арэшкі:
— Заставайцеся,
Mae таварышкі.

1370. Ой, прасіце, дзеўкі, бога,

Каб дуга паламалася.
Каб дуга паламалася,
А Ганначка нам засталася.
Наша дуга не паломіцца,
А Ганначка не застанецца.
Наша дуга яшчэ новая,
А Ганначка ды й вясёлая.

1371. Дзевачкі, мае сястрычкі,

Вы садзіцеся на воз,
Каб вас конік не павёз,
Каб дуга зламалася,
Каб атоса парвалася,
Каб я з вамі гуляла,
Я бы хлопцаў вітала.
Сталі мае парогі высокі,
Сталі мае суседзі далёкі,
Пакінулі дзевачкі збірацца,
Пакінулі малайцы з ’язджацца.

1372. — Дзевачкі мае, сястрыцы,

Уссядайце усе на воз,
Каб мяне конь не павёз,
Каб дуга зламалася,
Супоня парвалася,
Атоса садралася.
— He бядуй, мая дзевачка:
Д уга мая дубовая,
Супоня шаўковая,
Атоса павіваная,
Ты мая ды каханая.

1373. Беды свет на парозе,

Дзевачка на чужым возе.
— Дзевачкі, мае сястрыцы,
429
 Сядайце ка мне на воз,
Каб мяне конь не павёз,
Каб дуга зламалася,
Каб я, маладзенька,
У мамачкі засталася.
Каб супоня парвалася,
Каб я, маладзенька,
У мамачкі засталася.
Маей дузе не зламацца,
Маей супоні не парвацца,
А мне, маладзенькай,
У папачкі не застацца.

1374. Войчаньку мой родненькі,

Высцілай да высока воз,
Каб мяне конь з двора не звёз,
Каб гужэ парваліся,
Каб я тут засталася.

1375. Скача заічка, скача

3 лажка, ды не выскача.
Плача Ганна, плача,
А на воз не ўссядае,
Татульку гукае:
— Татулька мой родненькі,
А падай жа мне ручку,
Пераначую ў цябе ночку.
— А Ганначка, дзіцятка,
Хоць будзеш начаваці,
А не будзеш век векаваці.

1376. Шчабеча салавейка, шчабеча,

3 бору ляцець не хоча.
Да плача Кацечка, усё плача,
А д мамкі ехаць не хоча.
— Да падай, мамачка, ручаньку,
Да пераначую ночаньку.
А мамачка ручанькі не дае,
З а варота конікі праводзіць.
430
 — Вот вам, конікі, дарога,
Едзь, мая дачушка, здарова.

1377. Агледзіцца маці,

Што чатыры вуглы ў хаце, 2
А пяты — на парозе, 2
Ужо Манечка на дарозе. 2
— Да падай, мамка, ручку, 2
Пераначую ночку.
Мамка ручкі не падае, 2
Проціў ночачкі ўладжае.

1378. Бярозка з дубам развіваецца,

Дзевачка з родам раз’язджаецца:
— Падай, татка, ручку,
Начавацьму ночку.
Татка ручкі не дае:
— Едзь, дзіцятка, ад мяне.

1379. Крача вутачка, крача,

3-пад млына ўсплываючы.
3-пад млына ўсплываючы,
Вуцянят шукаючы.
Плача Манечка, плача,
А д маткі ад’язджаючы.
А д маткі ад’язджаючы,
Свой дом пакідаючы:
— Да й падай, матка, ручку,
Да пераначую ночку.
Ды падай яшчэ другую,
Ды я яшчэ і пераднюю.
— He буду, дзіцятка, падаваць,
Бо не будзеш начаваць.

1380. — Да падай, матка, ручку,

Да падай другую, 2
Я ў цябе да заначую.
Абазваўся Вовачка:
—Я не буду тут начаваць, 2
Будзе мяне матка ждаць,
Будзе мяне біць-караць.
431
 1381. Лятала пчолка каля барочка,
Да ў бор не ўлятае,
Ходзіць дзявонька каля вазочка,
Да на возе да не сядае,
Просіць у бацюшкі правай рукі.
— Да падай жа і другую,
Начавала ў цябе тую ночаньку,
Пазволь мне і другую.
— He падам, дзецятко, правай рукі,
Д а не падам і другой,
Начавала ў мяне тую ночаньку,
Д а не пазволю другой.

1382. Малада дзеванька ў воз сядала,

Сваго баценькі ручкі жадала:
— Д а падай, баценька, правую ручаньку,
Чы не вернеш мяне ды назад до сябе.
— Рад бы б я, дзіцяці, абеі падаці,
Д а не вярну цябе ды назад до сябе.

1383. Малада Манечка на воз сядае,

Мацюнцы ручку дае:
— На, табе, мацюнка, ручку, на табе дзве,
Прыгарні мяне к сабе.
— Дзіцятка маё, ручанька твая,
Ты не служанька мая.
На маім дварэ, на чужым вазе
Мусіш ты паехаці.

1384. М аладая Манечка на воз сядае,

Д а бога ручкі ўзнімае:
— Паздароў, божа, Івася мога
I мяне каля ёга.

1385. Зязю лька куе — сад разлягае,

Дзеванька плача — на воз сядае.
На воз сядала — ручку давала:
— Дзякуй табе, матка, што гадавала,
Д зякуй за тваё гадаваннечка
I за харошае выдаваннечка.
 1386. Д а прыступ, прыступ, да сівы конічак, да ганку,
Д а пагаворым, мая мамачка, на астанку.
Д а прыступ, прыступ, да сівы конічак, да тыну,
Ужо ж я цябе, мая мамачка, пакіну.

1387. Месяц узыходзіць,

А зара зарыцца.
М аладая Ірачка
Ды на воз садзіцца.
— Падыдзі, маманька,
Да мяне блізенька.
Да мяне блізенька,
Пакланюся табе нізенька.
— He хачу, дзіцятка,
Я твайго паклону,
Ступай ад возу
Ды хадзі дадому.
— Рада б я, маманька,
3 воза ступіці,
Ды сядзіць Мішачка,
Будзе сварыці.
Рада б я, маманька,
3 воза ўстаці,
Ды баюся, што Мішачка
Будзе крычаці.

1388. Чабор мой зялёненькі, *

He засцілай дарожаньку,—
Там паедзе стары дзядок,
Павязе ён стару бабку,
Старую, некрасівую.
Чабор мой зялёненькі,
Ды засцілай дарожаньку,—
Там паедзе малады хлопчык,
Ен павязе маладую дзевачку,
Маладую, красівую.

1389. Дай, божа, маладым

Добру долю абаім.
Маманька, родненькая,
Пазачыняй брамачкі
^8. З а к . 298
433
 Ды пастаў ля вартачкі,
Бо вылеціць ды галубанька.
Галубанька ды сівенькая,
Марыначка маладзенькая.

1390. Адарчына матухна,

Зачыняй да вароцечка: 2
Вылятае да лябёдачка.
Сама яна да сівенькая,
Галовачка да бяленькая.
Да вывозіць да дабра многа:
Сем кублаў з сувойцамі,
А восьмы з чырвонцамі.

1391. Нарві, матка, ляжджаю,

3 тваго надворка з ’язджаю.
Насып, матка, аеру,
3 тваго надворка паеду.

1392. Страпянулася ластаўка,

3-пад варот выскачыла:
— Чуе маё пер’ейка, чуе,
Што мне цяпер не так будзе,
Як у вішнёвым садочку,
На малінавым кусточку.
Заплакала Алінка,
3 падвор’я з ’язджаючы:
— Чуе маё сэрцайка, чуе,
Што мне цяпер не так будзе,
Як у роднай мамачкі.
Бель бяліла бяленька,
Х адзіла харашэнька.
Засталася ў свякроўкі,
Бель бяліці не ўмею,
Харашо хадзіці не ўмею.

1393. Кукавала зязюлька,

3 зялёнага саду вылятаючы,
Крыллейкам да махаючы:
— Нідзе ж мне так не будзе,
 Як у вішнёвым садочку,
Малінкі паядаючы,
Вадзічку папіваючы.
Плакала дзевачка,
3 мамчынага двара выязджаючы,
Хустачкай да махаючы:
— Нідзе ж мне так не будзе,
Як у роднай мамачкі,
Мёд-віно папіваючы,
Булачкі паядаючы.

1394. Сакалочак на калочак,

А Тарэса у вазочак.
Сакалочак вылятае,
А Тарэса выязджае.
Сакалочак борам, борам,
Едзь, Тарэса, з богам, з богам.

1395. Маліцеся богу,

Паедзем у дарогу.
Коні нашы вараныя,
Сані нашы маляваны,
Слугі нашы дараваны.

1396. Благаславі мяне, татка мой родненькі,

Я ў дарожачку еду.
Да не замыкай на замок варот,
Бо я ўвечары прыеду.
Астаў, мамачка, вячэраці мне,
Каб браціха не знала,
Штоб яна маёй свякрусі ліхой
He пайшла, не сказала.

1397. Баценьку-галубеньку,
Благаславі мне дарожаньку.
Благаславі дарожаньку,
Я йду ў чужынаньку.
Я ж ні з кім не знаюся,
3 кім стану, то таго пытаюся:
Чы з старэнькім, чы з маленькім,
Чы з сваім міленькім.
435
 1398. У дарогу, сваты, у дарогу,*
Бярыце бога з сабою,
А прачыстаю напярод,
Сякіце змяю папярок.
3 дарогі, змяя, з дарогі,
Штоб не было сватам трывогі.

1399. Борам, дружанькі, борам,

3 нашага двору з богам.
Прасі, дружаньку, бога,
Каб шчасліва дарога,
Hi крамянная, ні пясчаная,
Каб усё раўненька,
Д а хаты відненька.

1400. Устрачай нас, божа,

На першым парозе, 2
На бітай дарозе,
Пры шырокім гасцінцы,
Пры зялёным барвінцы.

1401. Баславі, божа,

Прачыстая Спожа,
Ацец і маці,
Свайму дзіцяці
У дарогу шчаслівую ступіці.

1402. Сватоўе мае, бурлакі,

Бярыце стрэльбы на рукі,
Страляйце ведзьмам пад ногі,
Каб нам не было трывогі,
Нашаму маладому ў дарозе,
А маладой на парозе.

1403. Ой, дадому, сватове, дадому,

Да бярыце ружжа з сабою,
Да страляйце ведзьму пад ногі,
Каб нашым конікам не было трывогі.
А ні нашым конікам у дарозе,
А ні нашым маладым на возе.
 1404. Д а на бок, на бок, варогі,
Да не пераходзьце дарогі,
Да няхай пярайдзе гасподзь бог,
Да няхай пярайдзе бацька твой
I з месяцам, і з зоркаю,
I з шчасцейкам, і з долейкай,
I з усею радзінаю,
I з долею шчасліваю.

1405. У стораны, суседачкі, у стораны,

Ды не пераходзьце дарогі.
Ды няхай пяройдзе сам гасподзь-бог,
Ды няхай пяройдзе бацька мой.
Ды няхай пяройдзе ясна зара,
Ды няхай пяройдзе маці мая.
Ды няхай пяройдзе зарыца,
Ды няхай пяройдзе сястра мая.

1406. Ай, вораню мой чарненькі,

He пералятай нам дарогі.
Падтопчам цябе пад ногі,
Пад чырвоныя чаботы,
Пад здаровыя жывоты.
Чырвоныя чаботы — Матрунька,
Здаровыя жывоты — Іванька.

1407. А не стойце, варогі,

He займайце дарогі,
Бо нашы коні строгі —
Паадтоптваюць вам ногі.
Гострымі гастрожкамі,
Залатымі падкоўкамі
Белы камень разбіваюць,
Па дарозе раскідаюць:
— Гэта вам, варогі,
Белы камень пад нсгі.

1408. М атка ж мая родненькая,

Перайдзі мне дарожаньку
I з шчасцем, і з доляю,
I з Юр’ем, і з Міколаю,
 Шчасліваю да гадзінаю
I з поўнаю да судзінаю.
— Дзіця ж маё, да родненька,
Няхай табе да госпад пяройдзе
I з шчасцем, з доляю,
3 шчасліваю да гадзінаю,
3 поўнаю да судзінаю.

1409. — Вой, матка мая родная,

Вазьмі каня да за повязь. 2
Вывядзь яго за вароцечка 2
Да і ўкажы мне дарожачку, 2
I ўгадай маю долечку.
— Дзіця ж мае маладое,
Я ж сама тое знаю,
I долечку не ўгадаю.

1410. — Мамачка мая родная,

Перайдзі мне дарожачку
I адгадай маю долечку.
— Дзіцятка маё маладое,
Што маю, то аддаю,
А долечкі не адгадаю.
Альбо будзе вельмі п’яніца,
Альбо будзе нядбайніца.
— П’яніца — то на дзень, на два,
А нядбайніца — навек бяда.
П’яніца — на маю костку,
А нядбайніца — на маю слёзку.

1411. А ў варот бяроза стаяла,

Веццем вароты ўслала.
Ай, туды ішла Таццяна,
Верх той бярозы сарвала:
— Стой, мая бяроза, без вярху,
Жыві, мой бацюшка, без мяне,
Без русай касы без маей,
Без румянага лічання.
He зелена бяроза без вярху,
Невясёлы бацюшка без мяне,
Без русай касы без маей,
Без румянага лічання.
438
1412. Дзевачка з двара з ’язджала
Ды бярозы вяршок зламала.
— Расці, мая бяроза, рагата,
Жыві, мой татачка, багата.
Расці, мая бяроза, яшчэ рагацей,
Жыві, мой татачка, яшчэ багацей.
Расці, мая бяроза, караніста,
Жыві, мой татачка, семяніста.

1413. З ’язджала дзевачка із двара,

Вяршок з бярозы сарвала:
— Стой, мая бяроза, без вяршка,
Без кудравага вецця,
Без зялёнага лісця.
Жыві, мая мамачка, без мяне,
Без мае русай косачкі,
Без дзявоцкай красачкі.
— Прынясеш краскі к свякрусе,
Папросіш снедання ў залавіцы,
Як у роднай сястрыцы.

1414. Марынка са двара з язджала, *

У бярозы макушку сарвала:
— Жыві, мая бяроза, не ссыхай,
Будзь, мая маманька, не уздыхай.
Без верху бяроза росць будзіць,
Без мяне маманька жыць будзіць.

1415. Марыечка з двору з язджала,

У бярозе вяршок зламала:
— Расці, мая бярозка, без верху,
Чы такая будзеш, як з вярхом?
Жыві, мой татулька, без мяне,
Чы будзець так, як пры мне?
Пры мне была пасцелька мяккенька,
Пры мне была кашулька бяленька,
Пры мне была ножачка разута.
Ці успамянеш, татка,
Як ніхто пасцелькі не пасцелець,
Hi сарочачкі не памыець,
Hi ножачкі не разуець?
* Кожны радок паўтараецца.
1416. Д а дзевачка з двара з ’язджае,
Да з бярозы вяршок зрывае:
— Д а пабудзь, бярозанька, без верху.
Д а ці будзе голлейка шумеці,
Да ці будзе лісцейка зелянеці?
Д а пабудзь, мамачка, без дочкі.
Д а ці будзе так, як было?
Да ці будуць столікі накрыты,
Да ці будуць лавачкі памыты?
Д а будзе за сталом мясцінка гуляці,
Да на стале ложачка ляжаці.
— Я ж тую мясцінку дзеткамі закрыю,
Я ж тую ложачку пад стол падкіну.

1417. Дзевачка з двара з'яздж ала,

У бярозы вяршок зламала:
— Расці, расці, бяроза, без верху,
Жыві, жыві, мамачка, без дачкі.
Д а не будзе вуліца мяцёна,
Д а не будзе падвор’е вясёла,
Да не будуць дзевачкі збірацца,
Да не будуць кавалеры з’язджацца.
Д а пабачыш, мамачка, ў панядзелак,
Будзе маё месцечка за сталом гуляці,
Будзе мая ложачка сухою ляжаці,
Будзе мяне мамачка чакаці.

1418. Волечка са двара з ’язджала,

3 бярозы вяршочак зламала:
— Стой, мая бяроза, без верху,
Будзь, мая мамачка, без мяне,
Ці будзе такаво, як пры мне?
А к краснай вясне кросны ткаць,
К цёпламу лету жыта жаць,
А к халоднай зіме плацця праць.
З а вароты дарожка падмяцёная,
Туды наша сястрыца завязёная,
Войдзем у клетку — кубла нет,
З а сталом мясцечка гуляе,
На стале ложачка сухая.
Без верха бяроза ссыхала —
Без мяне мамачка скучала.
1419. З ’язджала Лідачка ca двара.
Вяршок бярозы сарвала:
— Стой, мая бяроза, без вярха,
Як я, маладая, без вянка.
Жыві, мая маманька, без мяне,
Як я, маладая, без цябе.
У клетку пойдзеш, пеючы,
А з клеткі выйдзеш, плачучы:
— Няма там ні скрыні, ні пярыны,
Няма маёй дзевачкі-княгіні.

1420. З ’язджала Каценька са двара,

Сарвала ў бярозкі макушку:
— Стой, мая бярозка, без макушкі,
Жыві, мая мамухна, без мяне.
А ці так будзець, як пры мне?
Ці будзець хатачка мяцёна,
Ці будзець пасцелька сцялёна?
— He бойся, дачушка, не бойся,
I будзець хатачка мяцёна,
I будзець пасцелька сцялёна.
Х ату вымецець паслушка,
З а вадой пойдзець пастушка.

1421. З ’язджала Манечка са двара,

Зламіла вяршочак з бярозы:
— Стой, мая бяроза, без верху,
Жыві, мая мамачка, без мяне,
Без русы касы без мае,
Без хады ціхае.
Пакуль у цябе я хадзіла,
Усё падвор’е весяліла.
He стала хадзіці, падвор’е весяліці,
Бяроза без верху ссыхае,
Матка па дачцэ ўздыхае.
Як маё дзіцятка адбыло,
У хаце месцечка гуляе.

1422. З ’язджае Валечка із двара, *

На бярозе вяршок зламала:
* Кожны радок, акрамя першага і апошняга, паўтараецца.
 — Стой, мая бяроза, без вяршка,
Жыві, мая мамачка, без мяне,
Як шчука-рыба без вады.
Шчука-рыба без вады здыхае,
Так па мне мамка ўздыхае.
Шчука-рыба без вады лялее,
Так мяне мамка жалее.

1423. Ой, Хадосся з двара з ’язджала,

На бярозе вяршок сарвала:
— Стой, мая бяроза, без вярха,
Жыві, мая мамачка, тут адна.
Па мне мая мамачка журыцца.
— Да каго маё дзіцятка хіліцца?
— He журыся, мая мамачка, не журыся.
Ёсць у мяне свякруха, прыхілюся.
Яна мяне, маладзеньку, пажалее,
Яна мяне раненька не пабудзіць,
А наварыць снеданне, разбудзіць:
— Уставай, Хадоська, паснедай са мною,
Бо няма тваей мамачкі з табою.

1424. Марылька з двара з ’язджала,

3 двара з ’язджала.
На бярозе верх сарвала, 2
Сваім падружкам сказала:
— Дзевачкі мае, падружкі мае,
Калі ў гэтай бярозе верх адрасце,
To мяне мая мамачка забудзе.
Дзевачкі-падружкі ёй адказалі.
Ёй адказалі і праўду сказалі,
Што ў бярозе верх не адрасце ніколі,
Што яе мамачка не забудзе ніколі.

1425. Выбіралася Лідачка са двара,

Зламала бярозачку са ствала:
— Расці, расці, бярозачка, як расла,
Жыві, жыві, мамачка, як жыла.
— Спасіба, родны бацюшка, за хлеб-соль,
Я больш не сяду за ваш стол.
1426. Зязю ля з бярозы злятала, *
Бярозе вярхушку зламала:
— Стаі, мая бярозка, без верху.
Як з верхам была — шумела,
Залатое лісцейка звінела.
Танечка са двара з ’язджала,
Мамульцы «дабранец» сказала:
— Дабранец, мамка, дабранец,
Паеду к свёкарку я нанач.
He на ’дну ночачку — на ўвесь век,
Hi на дну на мяне — на ўвесь свет.

1427. Ступала дзеванька на вазок,

Зламала ў вішанькі ўвесь вяршок:
— Стой, вішанька, без верху,
Як мой баценька без мяне.
У панядзелак раненька ўспомне
Да любым дзіцяткам назаве.

1428. Л я варот бяроза стаяла,

А ў бярозі макушка зламана,
Ці зелена бяроза без макушкі,
Ці весела мамушка без дачушкі?
Туды-сюды павярнусь, дочкі нет,
Выйду за вароцікі — толькі след.
Зялёная травушка прыложана,
Туды маё дзіцятка павезена.

1429. З ’язджала Анечка са двара,

Сеяла расадку з рукава:
— Расці, мая расадка, без мяне,
Расці, мая расадка, як пры мне.
А ці будзе, мамачка, як пры мне?
А ці будзе галоўка прыбрана,
А ці будзе пасцелька заслана?

1430. З язджала Ірынка са двара,

Сыпала золата з рукава.
— Збірай, матулька, золата,
Было табе не аддаваць мяне сёлета.
 Я яшчэ гадок пажыла б,
Усю сваю красату спажыла б.
Па ваду пайшла — след найшла,
Я ў той слядочак уступіла,
Усю сваю красату згубіла.
Згубіла я дзявоцкую красату,
А найшла жаночую ташнату.

1431. Вячэрняя зоранька,

Ды зыйдзі ранесенька,
Засвяці віднесенька,
Пакуль я выбяруся з таткавае каморы
Ды на свёкравы коні.
Конь жа мой вараненькі,
He бяжы дарогаю,
А бяжы блізка поля,
Каб была добра доля.
Калі добра доля, садзіся на воз.
Калі ліхая, гінь на дарозе.

1432. Рушайце, коні, з двору,

He чакайце явору.
Няхай явор тут стаіць,
Няхай беленькім цвіціць,
Няхай вецце апушчаець,
Няхай нас дажыдаець.

1433. Дзевачка са двара з ’язджае,

Добрую долячку страчае. *
— Калі мая добрая долячка,
Садзіся са мною ў вазок,
Калі маё горкае бяздолле,
Станавіся ў полі вярбою,
Няхай салаўі гнёзды ўюць,
Добрую долячку гукаюць.

1434. Анюшка з двору суязджаець,

Яе доля спатыкаець.
— Колі добрая доля,
* Кожны радок, акрамя першага і апошняга, паўтараецца.

444
 To садзіся ca мною.
To садзіся ca мною,
Я паеду з табою.
А нягодная доля,
He садзіся са мною.
He паеду з табою,
А плыві ж ты ракою
I барамі, лясамі,
I крутымі ручаямі.

1435. Ужо ж мае да галубчыкі, 2

Паляціце у маю старану, 3
Накажыце маёй матачцы, 3
Ці ехаці, ці не ехаці.

1436. Цёмная, нявідная ноч...

Цёмная, нявідная асенняя ноч, асенняя ноч,
Убіралася дзеўка ад мамачкі проч, ад мамачкі проч.
Чорным шоўкам дарожку ўсцілала, усцілала.
Наперад саколіка выпраўляла, выпраўляла:
— Ляці, ляці, саколік, у маю старану, у маю старану,
Н акажы, саколік, свёкарку маяму, свёкарку маяму,
Няхай яго чалядачкі не гуляюць, не гуляюць,
Двары новы камянны ўмятаюць, умятаюць,
Няхай сталы часовыя засцілаюць, засцілаюць,
Няхай кубкі мядовыя наліваюць, наліваюць,
Няхай свечы васковыя да поўначы не стухаюць,
не стухаюць,
Няхай мяне, маладой, дажыдаюць, дажыдаюць.

1437. Едзь, едзь, бацька, дадому,

Д а вязі, вязі мацеры павестку, 2
Што прывязе сын нявестку.
Тонкую ды высокую,
Д а белую да румяную,
Да хораша прыбраную.
Дай, божа, маладым добрую долю.

1438. Палыньце, галанькі,

Палыньце да маманькі,
445
 Накажыце да павестаньку,
Ой, накажыце да павестаньку,
Сын вязе да нявестаньку.
Накажыце другую,
Што сын вязе маладую.
Высокую, як яліну,
Ой, высокую, як яліну,
Чырвону, як каліну.
Яшчэ вышэй ад яліны,
Ой, яшчэ вышэй ад яліны,
Чырванейша ад каліны.

1439. Ляці, ляці, да сокал сівы,

Да і ў мой дом шчаслівы,
Накажы ж ты павестачку:
Сын вязе да нявестачку,
Ручую, дай рабочую,
Дай да дзела ахочую.
Сюды-туды яе пашлю,
А сама папярод пайду.
Я сама жахчэйшая,
Шчэ ў мяне лытка таўсцейшая.

1440. Да ляціце, галанькі,

Да да мае маманькі,
Накажыце вестаньку:
Вязе сын нявестачку,
Д а такую рабатушачку:
Пятрэўнага дня сто копак нажала,
А вясенняе ночкі сто падаркаў напрала.
— Няпраўда, мой сынаньку, няпраўда,
Я чула чэраз людзей, да чэраз людзей,
Пятрэўнага дзянька не вылязала з халадка,
А вясенняе ночкі не злазіла з печкі.

1441. Паляціце, чорны галанькі,

Ох, паляціце, чорны галанькі,
Накажыце маей маманьцы.
Ой, накажыце маей маманьцы,
Што я еду да ў параньцы.
Што я еду, да не сам еду,
 Ой, што я еду, да не сам еду,
Што я ж вязу да дзевак танок.
Выбіраю сабе дзеваньку,
Ой, выбіраю сабе дзеваньку,
О высокую, як ялінаньку,
Ой, высокую, як ялінаньку,
Чырвоную, як калінаньку.

1442. Ляці, ляці, салавеечка,

Да й на мой двор шчаслівы,
Шчаслівы.
Да на мой двор шчаслівы.
Да й накажы маёй маманьцы,
Маёй маманьцы.
Да й накажы маёй маманьцы,
Што я ж еду, да й у парачцы.
Да й накажы другою, 2
Што я еду з жаною.
Табе будзе, матка, слугою, 2
А мне будзе вернаю жаною.
Табе будзе, матка, слугаваці,
А мне будзе пасцель белу слаці.
Табе ж будзе, матка, служыці,
А мне ж будзе дзела рабіці.

1443. Як вылятаў салоўюшка су цёмнага бору,

Як вывеў жа зазюленькі з зялёнага саду,
Чапаў голуб галубанькі з сабой гаркаваці:
— Галубанька, ты сізая, што ты не гаргуеш?
— Галубочак, ты сізенькі, я цябе не знаю,
Злятаемся, спазнаемся — тады пагаркуем.
Як выехаў Якушка з багатага дому,
Як вывеў жа Арынушку з разумнага роду:
— Арынінка Сямёнаўна, што ты не гаворыш?
— Якушка Якімавіч, я цябе не знаю,
Як сыйдземся, спазнаемся — тады пагаворым.

1444. Як свіснулі селязні,

Да па сінім моры плывучы:
— Ці ўся ж наша чароданька
Да за намі паплывае?
 Ой, адна ж вутка засталася,
Да з селязнямі да купалася.
Да гукнула сватове
3 цесцева двара з ’язджаючы:
— Ці ўся ж наша грамаданька
Да з намі ад’яздж ае?
Да й адазвалася Алёнка,
Па садочку да ідучы:
— Вось я тут засталася,
3 маткаю распрашчалася.

1445. Высвіснуў саколік, чэраз мора гілывучы:

— Чы ўсе ж мае ўцянятачка выплываюць?
Адазвалась утаўка:— Ой, шча ж бо я асталась.
Ой, шча ж бо я асталась — уцянятка збірала.
Ой, выўкнуў жанішок, чэраз сяло ідучы:
— Чы ўся ж мая радзінка за мною выязджае?
Адазвалась дзеванька: — Ой, шча ж бо я асталась,
Ой, шча ж бо я асталась, баценьку кланялась.
 МУЗЫЧНЫ ДАДАТАК

Застолле ў маладой і развітанне з бацькоўскім домам •—

яшчэ адзін кульмінацыйны момант разгорнутага вясельнага ры-
туалу. Як і ў абрадзе пасада, тут перакрыжоўваюцца і нітуюцца
напевы розных вобразна-эмацыянальных сфер: абагульненыя
тыпавыя, якія адлюстроўваюць сферу святочна прыўзнятую (па
народнаму вызначэнню «вясёлы я»); больш спецыфічныя драма-
тычнага або журботнага характару (па народнаму вызначэнню
«абідлівыя»).
Першыя з гэтых напеваў * аб’ядноўваюць паэтычныя тэксты
розных этапаў вяселля, другім уласціва пэўная індывідуалізацыя.
У цэнтры апошніх — вясельныя галашэнні (№ 24—28). Цікава
пры гэтым адзначыць, што ў традыцыі ўсходніх раёнаў Паазер’я
ў момант ад’езду маладой з бацькоўскага дому галосіць не толь-
кі яна сама, але часам і яе маці.
Разнастайныя варыянты тыпавых абагульненых напеваў і вя-
сельных галашэнняў мяркуецца падаць у асобным томе. У гэтай
жа кнізе прыведзены асобныя іх узоры, якія, паводле сістэматы-
зацыі іх па музычных прыкметах, складаюць восем тыпалагічных
груп: 1 - 1 - 8 ; II—9 - 1 1 ; III— 12— 15; IV — 16; V — 17; V I—
1 8 -2 2 ; V II—23; V III—24—28.
3. Я. МАЖЭЯКА

П ар адкавы я нумары напеваў п ададзены з л евага боку нотнага пры кладу,

нумары ж паэтычных т эк стаў да напеваў — з п равага.
 171
J= 76

1. He лр _ ка га. рыш, л у » чы_ на,

не яр_ ка га_ рыш, л у _ чы_ на

t ' Hi ш
2. He жа_ лк а пла_ чаш, Н а . д з е н ь - ка,

J> J> Л-
не жа_ лка пла_ чаш, На_ д з е н ь _ к а .

435
 435
J=76

E*=F 1 N I F
1 #Л я - таў га. л у - бец ла ста _ л.у,

п а„ msu чыў кр ы л ь- у ш у—цо«

-1157
J =80
т
1.А па_ е_ дэем ыы да_ ыоў, па_ е_ дзем,
Л5 V

па_ дзем ш да_ моў* па_ е_ дзем.

ая, тут чу_ зса_ я с т а _ р а . н а.

нам вя_ чэ_ ра. ці не да» ла.

 1.A ў бар_ к у , ў бар_к у, пры 6 о р - ку,

& а
£ г /' tк у , j
ў бар_ к у , ў бар_
'
пры бор- ^
ку-

ф j) j> j) jr j, 4ł-j i
2 .A py_ б і ў Пе_ цен ь- ка ка_ мо_ рку,

і - j ' - j і' і ]
а ру_ б і ў Пе_ цень_ ка ка_ мо_ р ку.

109 A

гу-ля»ла га_ лу- бка па са_ ду *

* = — — ■— ------------------------ *-
і 2.3а ней га_ лу _ бец па_ за_ ду,
т

* *■ ^ Ł

за ней га. лу_ бец па_ за_ ду.

452
 736
Moderato

ifc1, J i f r
■*— Р
1 . Б е _ ла_ я на_ ша бя _ ро_ э а , ча_ го на

мо_ ры па_ ля_ гла.

9 863
J =60

ска-кну-ла - пры_ гну_ ла ма_ мцы на ру„ чкі.

 10 192

1.Н а м о- ры в у _ т а _ чка ку_па_ л а _ ся ,

я_назсвай_го пер’. е й - к а д з і ,в а _ в а - л а - с я .
454
ш ш
T l
бу_ д з е та_ бе
п І
до_
- - І
чкі
ł
жаль - жаль

1 Р і' i 1 Р f І
мы тва_ ю да_ чку схо- пім. ^

13 672
і) = 160

1 . Н і _ на-ччын б а . ц е н ь . к а , H i - н а - ч ч ы н б а _ ц е н * .к а

^ г т — t— L-

" і T - J -
У -стаў п а-зн е -с е н ь -к а .

*55
 2.У _ стаў па_зне_сень-ка, у . с т а ў п а_эн е _се н ь_ ка ,

* 9 ,\s
13
V8
ў м ы .ў с я ч а _ р н е . с е н ь - к а .

114
Moderate*

......... ^
1. А ўчо_ ра я ду- ма_ ла,

а учо_ ра . я ду_ ма_ ла

СЯ_ гон_ ня ДУ—

i-
м а» ю.
*
 2. Як го_ луб(ы) гу. рку_ ець,

_т т ' т ш
як го_ луб(ы) гу» рку- ець(ы),

З.На га_ луб(ы)_ніч_ ку се- дэя,

на га. луб(ы)«ніч- ку се« дзя,

і' .* -7
на га_ луб_ ку гле- дэя,

на га_ луб(ы)- ку гле-. дзя.

16 1088

1.Са_ла_вей эя_ эю- лю к са_<5е на- ыаў_ля_ е:

457
 _„V _.

t e
r f W r r r r ¥r r ^
да ля.цім, зя- зю-
=5

ля,
т

у мой са_ до...[чак](

зе_ля_не. нька,

Ц
I t- ,,.
І
л
Y
П Г
2. Ąr-слань-ка-. ва ьда.

458
 ycto ня_ Лё- чку ве.ся- ле» нька.

18 236

Ля_ ж^ць яб- лач_ кі ад- ка_ ціу-, шьі_ ся,

«59
 19 762
Andante

20 9 74
Moderato

$ 1.0Й, y сіт- ніч_ ку,

ft ft .Ш
y pa_ кіт-ніч - ку,

там чо-рнн во- ран кра- ча.

21 758
Jw -із^-

так ра_ на ку_ ку_ еш?

460
* ь % = = 4 = ^ г *а= *= Ь _
r - h ~ ~Jf ^yvK— ^—
----- -jiK
) -\ yt l h -f Sf
.(&_». й Jt - - i f f Ж І W
ча_ г о , э я _ эю_ л я , ч а - г о , шэ- p a - я

S— l i r
-)— Ft

так ра _ на ку_ ку- еіL U ?

:^ Й і - ' й — і— "" >■. •

# i = = 8 # F # = ^ M p s f e = ^ jLtTY-^i— «1. J-—----- - J w 44:

2 .А ці ты ч у - еш, ці ты вяш -чу- еш

LV
ł h h -ч m Fq- n r-F n — —

ЗІ~ M2L- чк у х а _ л о -д н у -ю ?

§ к --------- к ~ '^h fi ^ “ ' Ж i '

Ці ты ч у _ еш.р ці ты вяш -чу- еш

з і— ма- чку х а _ ло-дн у- ю?

22 721
=138
йГ ~ * і т
1. У па- ня- дэе- лак ра_ на
^ K K— ^ L - — --■■-■."..L ..<*1---- .. -1--Ц- ■
'■
— ...... * ■■ 1=—3
сі_ ня- е мо- ра і- г р а ... [ла],

461
 23 1014

^ f l * f f r f
мз_ ла_ да Га_ ле- ч(ы)- ка

г~ т = = т
да_ бра_ нач да_ е. у

2.Да_
гт
бра_ нач, ма_ манШ- ка,
с г

& г'; і'

да_
3
бра_ нач,

£ Д £

бо ужэ та ' да_ бра_ нач,

Л,
4 = я~ р (

ох, не на нач.

462
 2. Да *У- дьг; Ж
. гля-.не вы^праў- ля^ Q- це(р).
t— I і X- _j t ł— ł v
W 1- " F CĆM
3. Ut. н.а йгры-іііча^ка, на гудь-бі*., шча_ ка?,
25 із 2 г
J)* 158
V V
г ^у ’:
1. (а) Ма_ я ма- ме_нька, ма-я мц* ла_ я>

і
2.(з) БлаГгайсла-.вг ж мя_не шча_сцем-до~ лі-кам ,

^ г - 1 śt. i г • & z J* д р j . ■j . ■■■■

3. (аОШ
ча_ сцем-до- лі_ кам ды ба_ гац_ ці~ кам.
1330

1. Ку_ ды * я ця_ бе ад_ да_ ю

ш
Jы
'_ тЯ
уS J - U
чу_ ж ЛЮ
- (у)~ дэі?
л л

2.
ŁяжJ .цЦ
А
J f|l J" fl" ^
я— бе га_ да_ ва_ ла,
A

я « та- бой кра-сэ- ва-лабь.

463
 27 1320

1.Пя~ т у - luoK - пя~ ь у - нок, тьі н е new р а - ке-[нька].

^— «

2. Tu не new ра~ не- нька, не бу- дзі ма- ма- [чку].

Ш ш
З . Я зк са_ ма па~ х а - джу, йа~ма~ ч к у па~ tfy- [джу}*

fr- . V
і
4 . Ma.. ма~ ч к а ро ~ д н а - я, не кі« да« жа мя- [н е].

5*Не к і-д а й жа ы я- не, б л с й с л а - ві я ты т - [не],

fc

6 ,Бла_ сла-ві ж ты ш й . не a і з xsu тн сту[підь].

28 1327
J «168
V- '1 ч----
1 "'U 1--- --“
С> 3 — f• _ł") ' ^__Sj w T7.-J v> sL'_"Jr - J
І .М а - ы у л ь - ка ро_днэ_я, вы_ праў-ляй зка мя_ н е,
V _____________ _____ V V _________ V V V

вы.праў_ляй жа мя- нег на_ ву_ чай жа мя_ не!

а чу~ жо- wy та~ тку я не ўме~ ю га_дзіць!

464
КАМЕНТАРЫІ
 СПІС КРЫНІЦ I ПРЫНЯТЫЯ СКАРАЧЭННІ

А д р а д ж э н н е — Б ел ар уская этнаграф ія. В ясельн ы я песні.— А д р а-

дж энне.— М н., 1922, М» 1.
А н н к н е в н ч — А ннкневнч A . Т . Сенненскнй у е з д М огнлевской гу-
берннн. О пыт опнсання в географнческом, нсторнческом, этнографнческом,
бытовом, промышленном н статнстнческом отношеннн.— М огнлев, 1907.
Б е к а р е в н ч — Б екаревнч С . С ельскне очеркн. С вадебны й обряд у
крестьян в прнходе с. Н еж ко ва М огнлевского уезд а. — М огнлевскне губерн-
скне ведомостн, 1865, № 13.
Б е с с а р а б а — Б ессараба М. В. М атерналы д л я этнографнн Сед-
лецкой губерш ш .— СПб, 1903.
Б о б р о в с к н й — Бобровскнй П. Гродненская губерння. М атерн алы
для географнн н статнстнкн Росснн, собранные офнцерамн генерального
штаба.— С П б, 1863, ч . 1 .
Б о л о т с к а я — Б олотская Л . Н. Белорусскне песенные траднцнн в
Снбнрн.— Снбнрскнй фольклор. Н овоснбнрск, 1976, вып. 8.
Б р е н — Брен Я рослав. Особенностн релнгнозного бы та крестьян Бель-
ского уезд а Гродненской губерннн.— Внльна, 1887.
Б у л г а к о в с к н й — Б улгаковскнй Д . П. Пннчукн. Этнографнческнй
очерк.— З апн скн Р Г О по отделенню этнографнн.— С П б, 1890, т. 13, вып. 3.
Б ы к о в с к н й — Быковскнй Владнсл. С вадебны е обряды н песнн в
Пннском уезд е М ннской губерннн.— П ам ятн ая кн н ж ка Внленского генерал-
губернаторства на 1868 г. СП б, 1969.
В а с н л ь е в а — Васнльева А . Я . С вадебны й обряд в районе Грабов-
ской волостн М озы рского у езд а .— М ннскне губернскне ведомостн, 1877,
№ 3 2 — 34.
Г а й д у к , 1 9 6 1 — Г ай дук М . С ям ей н а-аб радавая п аэзія. В ясельн ы я пес-
ні.— Н авуко ва-літар атур н ы эборнік. Б еларускі кал ян д ар .— Б еласток, 1961.
Г а й д у к — Г ай дук М . Б елар ускае вяселле на Беласточчыне.— Беларус-
кі кал ян дар на 1964 г. Б еласток, 1963.
Г а л у б о к — Ж анчына ў беларускай народнай творчасці / С кл ад.
Э. В. Галубок, A . К . К алечыц, Н . О. Б агдановіч.— М н., 1940.
Г а р э ц к і — Г ар эц кі М ., Я го р аў А . Н ародн ы я песні з мелоды ям і.—
М н., 1928.
Г і л е в і ч, 1973— Песні сям і вёсак. Т р ады ц ы й н ая народная л ітар атур а
М іншчыны / У клад. і рэд. Н . Г ілевіча.— М н., 1973.
Г і л е в і ч, 1974— Песні народных с вя т і аб р ад аў / У кл ад . і рэд.
Н. С. Г ілевіча.— М н., 1974.
Г і л е в і ч , 1979—Л ір ы к а б ел ар ускага вяселл я/ У кл ад. і рэд. Н . С. Гі-
левіча.— М н., 1979.
Г н л ь т е б р а н д т — Г нльтебрандт П. Сборннк памятннков народного
творчества в С еверо-Западном крае.— Внльно, 1866, вып. 1.
Г о м а н — Гоман.— Вільна, 1918.

зо* 467
 Г р о д н. в е д.— С вадебны е о бряды .— Гродненскне губернскне ведомо-
стн, 1895, № 1.
Г у к о в с к н й — Г уковскнй К. С вадьб а у лнтовскнх белорусов.— П ам ят-
ная кн нж ка Ковенской губерннн на 1894 г. Ковно, 1893.
Д е м б о в е ц к н й — Дембовецкнй A . С. О пыт опнсання М огнлевской
губерніш .— М огнлев-на-Днепре, 1882, кн. 1.
Д е м б о в е ц к н й . Доп.— Дембовецкнй A . С. С вадебны е песнн бело-
русскне: Дополн. к 1-й кн. «О пы т опнсання М огнлевской губерннн».— М огн-
лев-на-Днепре, 1884.
Д о б р о в о л ь с к н й — Добровольскнй В. Н . Смоленскнй этнографнче-
скнй сборннк, ч. 2.— Запнскн РГО по отделенню этнографнн.— СП б, 1893,
т. 23, вып. 1.
Д о б р о в о л ь с к н й — Д обровольскнй В. Н. Смоленскнй этнографнче-
скнй сборннк, ч. 4.— Запнскн РГО по отделенню этнографмн.— СПб, 1903.,
Д о в н а р -3 а п о л ь с к н й — Белорусскос Полесье. Сборннк этнографн-
ческнх матерналов, собранных М . Д овн ар-Зап ольскн м . Песнн пннчуков.—
К нев, 1895, вып. 1.
Е. П. — Н ародные белорусскне песнн / Собр. Е. П .—СПб, 1895.
З а п о л ь с к н й— Запольскнй М . Б елорусская свадьб а н свадебны е пес-
нн.— К нев, 1888.
З а х а р а в а — Б еларускі фальклор у сучасных запісах. Б р эсц кая воб-
ласць. Т р ады ц ы йн ы я жанры / С клад. В. А . З а х а р а в а .— М н., 1973.
З а х а р а в а , 1984 — П алескае вяселле / У кл ад. і рэд. В. А . З ах ар а-
вай.— М н., 1984.
З а х а р ч е н к о — За ха рченко В., М ельннков М . С вадьб а Обско-Н р-
тышского м еж дур еч ья.— М ., 1983.
Н в а н о в — Н ванов В. В. К р естьян ская свадьб а в Внтсбской Белорус-
снн.— Запнскн С еверо-Западного отделення РГО . Внльна, 1912, кн. 8.
К а м н н с к н й — Камннскнй В. А . Белорусы Н ово-А лександровского
у езд а Ковенской губерннн в нх песнях, обрядах н обычаях.— Ф нлологнческнс
запнскн. Воронеж, 1910, вып. 2, 3, 5.
К а р с к н й — К арскнй Е. Ф . Белорусскне песнн с. Березовца Н овогруд-
ского уезд а Мннской губерннн.— Русскнй фнлологнческнй вестннк. Варш ава,
1894, т. 12; 1895, т. 13.
К а р с к н й, 1— К арскнй Е. Ф . М атерналы дл я нзучення белорусскнх
говоров.— Н звестн я О Р Я С , СП б, 1897, кн. 2, вып. 1.
К u е в, т е л е г р а ф — С вадьб а на Полесье.— К невскнй телеграф, 1895,
№ 19, 20, 25.
К п р к о р—Кнркор А . Г. Этнографнческнй взгл я д на Внленскую губер-
нню.—Этнографнческнй сборннк. СПб, 1858, вып. 3.
К н с е л е в — К нселев O. М . К аравай .— Внтебскне губернскне ведомо-
стн, 1894, № 94.
К о с u ч — Коснч С. Н. Лнтвнны -белорусы Черннговской губерннн, нх
быт н песнн.— Ж нвая старнна. СПб, 1901, № 2— 4.
К р а ч к о в с к м й — К рачковскнй Ю. Ф . Быт западнорусского крестья-
ннна.—Ч тення в О біцестве нсторнн н древностей росснйскнх. М ., 1873, кн. 4.
К у ш н н — Кушнн Н. «Г ец ы кн ».— М осквнтяннн, 1843, ч. 4, № 8.
Л е о н о в а — Леонова Т . Г. Н ародная свадьба. Свадебны й обряд н сва-
дебные песнн руссксго населення омскнх сел.— Ф ольклор Западной Снбнрн.
О мск, 1974, вып. 1.
Л о б а ч — Лобач М . С. В ясельн ы я абрады ў ваколіцах м ястэч ка Нар-
вы (П Н Р ).— Этнаграфічны зборнік. М н., 1975.
М а ж э й к а, 1 9 8 1 — М аж эй ка 3 . Я . Песні б ел ар ускага П аазер ’я.—
М н., 1981.

468
 М а л е в н ч — М алевнч С. Белорусскне народные песнн.— Сборннк
О Р Я С .— СП б, 1907, т. 82.
М а т е р н а л ы , 1— Романов Е. Р. М атерн алы по этнографнн Гроднен-
с кой г у б е р н н н . — Внльна, 1911, вып. 1.
М а т е р н а л ы , 2— Романов Е. Р. М атерн алы по этнографіш Гроднен-
ско й губерннн.— Внльна, 1912, вып. 2.
М е з е р н н ц к н й—М езерннцкнй П. Н ародный театр н песнн в г. С та-
родубе Черннговской губерннн.— Ж нвая старнна. СП б, 1910, № 1— 2.
М н к у ц к н й — М нкуцкнй С. П. Белорусскне песнн н загадкн , запн-
с а н н ы е в Внтебской губерннн в нменнн З я б кн Д рнсенского у езд а .— Н зве-
с т н я О Р Я С . 2. П амятннкн н образцы народного я зы к а н словесностн (II те-
а т р ) . СПб, 1853.
М о ж е й к о — М ожейко 3 . Я . Песнн Белорусского П олесья.— М ., 1983,
І і Ы П . 1.
Н е ч а е в — Н ечаев А . Д . Песнн, запнсанные в селе Гарцеве С тароду-
бенского у е з д а.— Варш авскне уннверснтетскне нзвестня. Варш ава, 1914, т. 9.
Н і в a — Н іва. Б еларускі гр ам ад ска-кул ьтур н ы ты дн ёвік.— Беласток.
П а в л о в а — П авлова Г. Н ародные песнн Смоленской областн, напе-
тые A . Н. Глннкнной.— М ., 1969.
П а ш к о в а — П а ш к о в а Г. Т . Е т н о к у л ь т у р н і з в ’я з к і у к р а ’і н ц ів та б іл о -
русів П о лІС С Я .— К ш в , 1978.
П о л е с. с б. — Полесскнй этнолннгвнстнческнй сборннк. М атерналы н
нсследовання.— М ., 1983.
П р о з в н ц к а я — П розвнц кая Л . Н ., М ельннков М . Н. Смоленскне
свадебные траднцнн в Снбнрн.— Снбнрскнй фольклор. Новоснбнрск, 1976,
пып. 8.
П ь я н к о в а —П ьянкова С. С вадебны е песнн роднны Глннкн.— М ., 1977.
Р а д ч е н к о — Гомельскне народные песнн (белорусскне н малорус-
скне). Запнсаны в Д ятловнцкой волостн Гомельского уезд а М огнлевской гу-
берннн 3 . Радченко.— Зап н скн РГО по отделенню этнографнн. СПб, 1888.
'і. 13, вып. 2.
Р о д з я л о в с к а я — С казкн , легенды, песнн. З ап . в Мннской н Внлен-
ской губерннн A . Н. Родзяловской, A . К. Сннтко н Н. Белановнчем.— Мнн-
ская старнна, 1911, вып. 2.
Р о з е н ф е л ь д — Розенфельд А . Белорусскне народные песнн.— Сбор-
ннк О Р Я С . СПб, 1904, т. 77, Кя 3.
Р о м а н о в, 1— 2— Романов Е. Белорусскнй сборннк, М о гн левская гу-
берння. Песнн, пословнцы, з агад кн .— К нев, 1886, т. 1, вып. 1, 2.
Р о м а н о в, 8 — Романов Е. Белорусскнй сборннк.— Внльна, 1912,
вьіп. 8.
Р о м а н о в с к н й — Романовскнй й . С вадебны е народные обычан в
Слоннмском уезде н пережнткн в ннх нсторнческого влняння на бытовую
жпзнь. — Гродненскне губернскне ведомостн, 1895, № 93.
Р у б ц о в — Рубцов Ф . О льш анскне песнн, запнсанные в селе Ольша
на Смоленіцнне.— М ., 1971.
С а л а м е в і ч — С алам евіч Я . М іхаіл Ф ед ар о ўскі.— М н., 1972.
С а х а р а ў — С ахар аў С. П. Н ародн ая творчасць латгал ьскіх і ілук-
стэнскіх б ел ар усаў.— Р ы га, 1940, вып. 1.
С в н т о в а — С внтова К. Н ародные песнн Брянской областн.— М .,
1966.
С е р д ю к о в — Сердю ков Н. К р естьян ская ж нзнь н обычан в М стн-
славльском уезд е.— М огнлевскне губернскне ведомостн, 1867, № 50.
С е р ж п у т о в с к н й — Сержпу т ов с кнй А . О тчет о поездке в Гомель-
скую губернню в 1926 го ду.— М н., 1926.

469
 С л а в я н н н а — С тарннная с евская свадьб а / З ап . н свод O. А . С ла-
вяннной.— М ., 1978.
Т е р е і ц е н к о —Тереіценко А . Б ыт русского народа.— С П б, 1848.
Т С — Т у р аўс кі слоўнік: У 5-ці т. / С кл ад. A . А . К р ы віц кі і інш.— М н .,
1985, т. 4.
Ф о л ь к л о р — Ф ольклор русского населенвя П рнбалтнкн.— М ., 1976.
X р э с т. — Х р эс там аты я па беларускай ды ял ектал о гіі.— М н., 1962.
Ч у б н н с к н й — Т р уд ы этнографнческо-статнстнческой экспеднцнн в
Западнорусскнй край, снаряженной Р усскн м географнческнм обіцеством.
Ю го-западный отдел. М атерналы н нсследовання, собранные П. П. Чубнн-
скнм.— СПб, 1877, т. 4.
Ч у р к і н — Б ел ар ускія народныя песні. З ап іс М . Ч ур кін а.— М н., 1959.
Ш е й н — Ш ейн П. В. Белорусскне народные песнн.— СПб, 1874.
Ш е й н, 1— Шейн П. В. М атерн алы д л я нзучення бы та н я з ы к а рус-
ского населення С еверо-Западного к р ая.— СПб, 1890, т. 1, ч. 2.
Ш е й н, 3— Ш ейн П. В. М атерн алы дл я нзучення б ы та н я з ы к а рус-
ского населення С еверо-Западного кр ая.— СПб, 1902, т. 3.
Ш л ю б с к і — Ш любскі А . М атэр ы ял ы д л я вы вучэн ня фальклору і
мовы Віц^бшчыны.— М н., 1928, ч. 2.
Ш ы р м а — Б ел ар ускія народныя песні.: У 4-х т. З ап іс Р. Ш ы рм ы .—
М н., 1976, т. 4.
Э в а л ь д, 19 7 9 — Э вал ьд 3 . В. Песнн Белорусского П олесья.— М .,
1979.
Я н ч у к — Янчу к Н . По М ннской губерннн. (З а м е т к н нз поездкн в
1886 г .) .— Н звестн я нмп. обіцества любнтелей естествознання, антропологнн
н этнографнн, т. 61. Т р у д ы Этнограф нческого отдела, кн. 9. М ., 1889.
B y k o w s k i — Bykow ski Р. Pieśni obrzędowe ludu ruskiego z okolic
P iń sk a.— Zbiór W iadomości do Antropologii K rajowej. Kraków, 1878, t. 2.
C h r a p o w i e k i — Chr. Ign . Rzut oka na poezję ludu białoruskiego.—
Rubon, 1845, t. 5.
C z e c h o w s k a — Czechowska H. W esele w Rudzku.— M ateriały Ant-
ropologiczno-Archeologiczne І E tnograficzne. Kraków, 1896, t. 1, dz. 2.
C z e c z o t , 1844 — Czeczot J. Piosnki w ieśniacze z nad Niemna i
D źwiny, z dołączeniem pierwotwornych w mowie slaw ian o -krew ickiej.— W il­
no, 1844.
C z e c z o t , 1846 — Czeczot J. Piosnki w ieśniacze z nad Niemna i Dźwi­
ny, niektóre przysłow ia i idiotyzm y w mowie slaw iano-krew ickiej z postrze-
żeniam i nad nią uczynionem i.— Wilno, 1946.
C e r n y — Cerny A. Pieśni białoruskie z powiatu dzisnińskiego, gubem ii
W ileń skiej.— Zbiór W iadomości do Antropologii K rajowej. Kraków, 1895,
t. 18.
H u r y n o w i c z — H urynowicz A. Zbiór rzeczy białoruskich z gm iny
W iszniewskiej, parafii żodziskiej, powiatu sw ięciańskiego, gubernii w ileń s­
kiej.— Zbiór W iadomości do Antropologii K rajow ej. Kraków, 1893, t. 27,
dz. 2.
K l i c h — Klich E. Teksty białoruskie z powiatu now ogródzkiego.— M a­
teriały i P race Komisji Językow ej Akademii Um iejętności w Krakowie. K ra­
ków, 1907, t. 2.
K o l b e r g — Kolberg O. Z w yczaje i obrzędy weselne z P olesia.— Zbiór
W iadomości do Antropologii K rajowej. Kraków, 1889, t. 12.
K o l b e r g , 28 — Kolberg O. Dzieła w szystkie. M azowsze.— W rocław —
Poznań, 1964, t. 28, cz. 5.
K u b a — Kuba L. Beloruska piseń.— Slo van sky sbornik, 1887, t. 4.
M o s z y ń s k i — M oszyński K. Polesie wschodnie. M ateriały etnogra-

470
lic z n e z wschodniej części powiatu m ozyrskiego oraz z pow iatu rzeczyc-
k ic g o . — W arzsaw a, 1928.
R y p i ń s k i — R ypiński A. Białoruś. K ilka słów o poezji prostego lu ­
du.— P aryż, 1840.
S i e l i c k i — Sielicki F. B iałoruskie obrzędy i pieśni w eselne ze w si
M ikulino b. gm iny Dołhinów, pow. w iłejskiego.— Acta U n iversitatis W rati-
s la v ie n sis. W rocław, 1979, nr 472.
T y s z k i e w i c z — Tyszkiew icz K. W ilja i jej brzegi pod w zględem
hydrologicznym , historycznym i etnograficznym .— Drezno, 1871.
Z i e n k i e w i c z — Zienkiewicz R. Piosenki gm inne ludu pińskiego.
Zbierał i przekładał Romuald Zienkiewicz.— Kowno, 1851.
АРХІВЫ
А І М Э Ф — А р х іў Ін сты тута м астац твазн аўства, этнаграф іі і ф альклору
A H Б С С Р.
А К Л М П І — А р х іў каф едры літар атур ы М азы р с к ага п едагагіч н ага ін-
сты тута.
A H С С С Р — А р х іў А к а д э м іі н авук С С С Р у Л ен інградзе.
А Ф К — А р х іў фальклорнай кам ісіі пры С аю зе кам п азітар аў Б С С Р.
Б А Н — Б іб л іятэка А к а д э м іі н авук С С С Р у Л ен інградзе.
Б В Д У — Б іб л іятэка Вільню скага д зя р ж аўн ага ун івер сітэта.
Б Д У — Д ы ялектн а-ф альклорн ая к а р т атэк а Б ел ар ускага д зяр ж аўн ага
ун іверсітэта ім я У. I. Л еніна.
ВПІ — Віцебскі педагагічны ін сты тут.
БВУ — Б іб л іятэка В арш аўскага ун івер сітэта.
Г Д У — Гомельскі дзяр ж аўн ы ун івер сітэт.
Д Г М — Д зяр ж аў н ы гістары чны музей у М аскве.
ІР Л І — А р х іў Ін сты тута рускай літар атур ы (П уш кін скі дом, Л ен ін гр ад ).
К С Д — К ар татэк а сектар а д ы ял ектал о гіі Ін сты тута м о вазн аўства ім я
Я куба К оласа А к ад э м іі н авук Б С С Р .
Р Г Т — А р х іў Р у ск ага геаграф ічнага т авар ы ства ў Л ен інградзе.
Ц Д А Л М — Ц энтральны дзяр ж аўн ы архіў літар атур ы і м астац тва С С С Р .
Ц Д Г А Л іт С С Р — Ц энтральны д зяр ж аўн ы гістары чны ар хіў Л ітС С Р .
Ц Н Б А Н Б С С Р — Ц эн тр альн ая н авуко вая б іб л іятэка ім я Я ку б а Кола-
са А к ад э м іі н авук Б С С Р.
Ц Н Б А Н Л іт С С Р — Ц эн тр альн ая н авуко вая б іб л іятэка А к а д э м іі н авук
Л ітС С Р .
ІНШЫЯ СКАРАЧЭННІ
А . р. — апошнія радкі п.— павет
в.— вёска п. р.— першыя радкі
вар.— вары янт пас.— пасёлак
паяв.— ваяво дства пед. ін-т — педагагічны ін сты тут
пол.— воласць спр.— справа
воп.— вопіс ст.— стан ц ы я
нуч.— вучань студ .— студэн т
гм .— гміна сш.— сш ытак
г. н.— год н арадж эння С Ш — сяр эд н яя школа
г. п.— гар адскі пасёлак х ут.— хутар
д.— дыпломная работа ч.— частка
зап .— зап ісаў (л а ) * — гэты і кожны наступны радок
к.— калекц ы я паўтараю цца
м.— м ястэч ка * * ка л я перш ага р адка — кожны
мел.— мелодыя няцотны радок паўтараецца
нат.— н атаваў * * ка л я другога радка — кожны
н. р.— новыя радкі цотны радок п аўтараецца

471
 РАЗВІТАНН Е МАЛАДОЙ 3 ДОМАМ

1. Ой, у хлопчыка з а гумном

Г Д У . З ап . у 1981 г. у Ж ы ткавіцкім р.
В ар.: З а х а р а в а , 1984, с. 60, № 19, в. П агост Ж ы ткавіц кага p.; Т . С.„
с. 359, в. П агост і П ерароў Ж ы ткавіц кага р.

2. М ам ач ка м ая родненька
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр., 72, сш. 2, л. 3. З ап . Т . Л іп ская ў в. Р у д -
ня Л ел ьч ы ц кага р. ад Я . А . Л іпскай, 45 г.
В ар.: ф. 8, воп. 83, спр. 2 1 2 , сш. 2, л. 5, 1983, г. п. Т у р а ў Ж ы ткавіц-
кага p.; Ш е й н , 1, с. 2 4 6 , в. К р утаўц ы Н авагр уд с кага п. П ерад вы ездам
маладой. Н. p.:
I да на рыбе л уска,
А на ко л іку восці... 2
К аб яны мяне сух вал ял і
У с вя кр ат ка на парозе;

B y k o w s k i , с. 280, П інскі п. Н . p.:

H a парог ступаю чы,

Добры дзень даваю чы;

З а х а р а в а , 1984, с. 172, № 4 5 1 , в. Р удн я-К ам ен ева Л о еўскага p .;

Г і л е в і ч, 1984, с. 4 32, в. Х а д зя в іч ы С лонім скага р.

3. М ам ач ка м ая родная
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 1, спр. 8 3, сш. 5, л. 30. З ап . В. М . Іван оўская ў
1963 г. у г. М ін ску ад С. 3 . Іваноўскай, 71 г.

4. А й д зе та я
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 79, спр. 165, сш. 4, л. 62. З ап . Г. А . Барташ эвіч„
Л . П. Б арабанава ў в. Б арталам ееўка В еткаўскага р. ад М . А . С тар аво й та-
вай, 77 г., Н . Ф . С учковай.

5. Н аехалі сватоўейка
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 74, спр. 86, сш. 3, л. 20. З ап . A . С. Ф я д о с ік у
1974 г. у г. п. Валожы н ад Г. М . Р убац кай , 74 г.
В ар.: воп. 77, спр. 141, сш. 3, л. 73, № 48, в. Ч аланец С аліго рскага р.

6. З а з з я л і сені
А І М Э Ф , ф. 2, воп. 7, спр. 9, сш. 3, л. 149. З ап . Г. К. А н тонаў у
1963 г. у в. Х ар ав а П р уж ан скага р. ад М . М . Ж абрун, 38 г.

472
 7. H e гн евай ся. мой татач ка. на мяне

Г а р э ц к і, с. 36, № 8 1. З ап . у в. М ал ая Б агац ькаўка М сц ісл аўскага р.

Я к с ядуц ь эа стол, прыехаўш ы па маладую .

8. Ішло сонейка да з вы соку, з вы соку

Р Г Т , ф. 33, воп. 1, ад з. зах. 110, л. 52, № 2.

9. Л на рацэ, ды на рацэ
Б Д У , папка 10, сш. 3, л. 6 — 7. З ап . Т . С. Сербантовіч у в. О рдаць
Ш клоўскага р. ад М . С. С ікорынай, 1912 г. н.
В ар.: папка 12, сш. 2 7, л. 1, в. Ш арэйкі К асц ю ковіц кага p.; папка 5,
сш. 42, л. 18, в. Р аго зн ікі А рш ан скага p.; А І М Э Ф , ф. 8, воп. 75, спр. 96,
сш. 2, л. 57, № 60, 1975, в. М агіл ьн ае У здзен скага р. Я к м ал адая збіраецца
д а маладога. Н . p.:
А н азаўтр а рана я сама там буду,
Я ж вас, куб ачкі, налівац і б уд у, 2
Я ж сваю р ад зім ку ч аставац і б уд у ;

ф. 13, воп. 10, спр. 11, сш. 8, л. 19— 20, № 28, 1967, в. Перагон С лаўгар ад-
с кага p.; Д е м б о в е ц к н й , с. 55 1, № 4 2 , в. С абалі Ч эр ы каўскага п.
Н а заручы ны . Н . p.:
П ерву чарачку з свёкрам перап’ю,
Д ругую чарачку — з свякровачкай ,
Трэцюю чарачку — з малады м дзяц ін кам ;

F e d e r o w s k i , . 434, № 93 9 , кал я Ш ыловіч В аўкав ы ск ага п.

10. Н а моры Т ан ечка к у б к і мы ла

ВП І. З ап . у г. п. Б агуш эўск С енненскага р. ад Л . Д . С оладавай,
1935 г. н.
В ар.: Н в а н о в , с. 2 9 2 в, Віцебскі п.; Г і л е в і ч, 1979, с. 38, в. М асоры
С енненскага p.; Р Г Т , ф. 4, воп. 1, № 9, л. 12, 50 г. X I X ст., у ваколіцах
м. Н овы П агост Д зісен скага п.
11. Н а Х ал ец кім полі яр, яр
Р о м а н о в , 8, с. 466. З ап . у Гомельскім п. З авіваю ц ь ёлку.

12. Пуш чу я п аву па Д ун аёч ку

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 55, сш. 5, л. 4. Зап . У. Б ардзееў у 1953 г.
У в. Галбея Глы боцкага р. ад Г. К азар овец, 6 6 г.
13. С ваточкі-паночкі, ешце-паядайце
Б Д У , папка 10, сш. 19, л. 2. З ап . М . Жоль, I. З атр ы м ай л ава ў в. В я-
зы н ка М ал адзеч ан скага р. ад Ваш кевіч, 8 4 г.

14. К ал ац іл ася д р эва асіна

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 8, спр. 1, сш. 2 6, л. 1. З ап . Ф . А . Х м ял еўск і ў
1948 г. у в. Г атава М ін скага р. ад Н . А . З гір о ўскай .
В ар.: воп. 10, спр. 60, сш. 5, л. 1, 1953, в. П агул ян ка Ч эрвен ьскага p.;
Г і л е в і ч , 1979, с. 264.
473
 15. А д піўніцы да святл іц ы
Е. I I , с. 51, № 18. З ап . у Б ы хаўскім п. З ар уч ы н ская.
В ар.: K o l b e r g , с. 2 2 3 , № 59, к а л я Лю бяш ова (Б а р а в а я , П аго ст) у\
П інскім п. З а сталом у маладой. П ры ехалі па маладую п асля шлюбу.

16. А ў канца стола яворка с таял а

Ш е й н, 1, с. 350, № 6. З ап . у в. Д ан іл авіч ы Гом ельскага п. К алі са-
д зяц ц а за стол пасля шлюбу.
В ар .: А І М Э Ф , ф. 8, воп. 7 9 , спр. 166, сш. 2, л. 68, № 79, 1979, в. Н ям -
к і В еткаўскага р.

17. З а сеньмі, сеньмі вінны кал о д зезь

А І М Э Ф , ф. 9, воп. 3, спр. 7, л. 75. З ап . I. Х арсевіч у 1888 г. у в. Х а -
рава П р уж ан скага п.
В ар.: З а х а р а в а , с. 158, в. С ал ава Д рагіч ы н скага p .; З а х а р а в а ,
1984, с. 158, № 3 96, в. А н то н аўка Б уда-К аш ал ёўскага р.

18. А й , гукн уў-к р ы кн уў баравік

Ш л ю б с к і, с. 123, № 23 4 . З ап . у 1921 г. у в. П сярцы В іц ебскага п.
B ap .: Р о м а н о в, 8, с. 376, В іцебскі п .; Д о б р о в о л ь с к н й , с. 104,
№ 2 1 7 , в. Д ан ь к ав а С м ален скага п.

19. Х а д з іл і гал уб ы па гарохвінах

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 1, спр. 9 0 , сш. 2, л. 3 9. З ап . Г. А . Б арташ эвіч у
1964 г. у в. Л едневічы С енненскага р. ад Г. С. Ц ы ва.
В ар.: воп. 78, спр. 151, сш. 1, л. 8, 1978, в. Б лічына Г ар адо ц кага p .;
ф. 13, воп. 10, спр. 52, сш. 13, л. 8, 1972, в. З а р у д а ў е М асто ўскага p.; А Ф К ,
ф. 10, воп. 15, спр. 76, л. 2 0 3 , 1976, в. С прынды Б р асл аўскага p. Н . p.:

С я д зіц ь голуб на ячанні...

Т о л ькі адзін галубок не п’ець, не есць...
З н ац ь м ая гал уб ка падстралёная,
П равае кры луш ка ўламлёнае...
З н ац ь м ая дзевач ка засм учоная,
Белае лічанька зап лакан а;

Ш л ю б с к і, с. 6 7 —68 , № 115, У з к а ў с к а я вол. В ел іж скага п .; с. 175,

№ 460, 1920, в. Н іж н яе-К расн ае В ел іж скага п.; Р о м а н о в , 8, с. 3 7 5, Б а-
б ін іц кая вол. В іц ебскага п.
20. Р а д а вутач ка, што скуп алася
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 2 7, сш. 14, л. 48. З ап . Н . М . Б уй н іц кая ў
1967 г. у в. М аскал і М асто ўскага р.
21 . П ры ляцелі корш уны з сакалом
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 66, сш. 16, л. 2. З ап . Т . Л . Б аран о ўская
ў 1966 г. у в. Ротань К р уп скага р. ад В. Гапонавай.
В ар .: спр. 44, сш. 6, л. 4, 1971, Л я х а віц к і р.
22. Ш ч асл івая наш а В алечка ў бога
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 75, спр. 1, сш. 1, № 6, З ап . A . I. Г ур скі ў 1985 г.
у в. Х а р к і П астаўскага р. ад В. I. К азаровец, 52 г.

474
 23 . Чаго сядзіш , што думаеш , М ан ечка?
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 85, спр. 2 3 1 , сш. 2, № 2 18 . З ап . Л . М . С алавей у
1985 г. у в. П р азарокі Д окш ы цкага р. ад Л . Я . П адгайскай.

24. Н ал ін уў сокал із ч уж ы х сторан

Ч у б н н с к н й , с. 70. З ап . у Б ельскім п.

25. А й , раненька, раненька на зар ы

В П І. З ап . у Гарадоцкім р.
В ар .: Ш л ю б с к і, с. 170, № 3 8 2, 1920, в. Н іж н яе-К расн ае В ел іж скага
п. М ал ад ая п асля шлюбу; Ш е й н, 1, с. 4 18 , № 22, Б ельскі п. С маленскай
губ. К алі малады х пасля шлюбу з а стол садж аю ц ь; Р о м а н о в, 8, с. 2 0 2 ,
Д ры сен скі п.; Д о б р о в о л ь с к н й , 4, с. 3 6 8 , № 1 2 1; М е з е р н н ц к н й ,
с. 101— 102, № 3, г. С тар адуб Ч ар н ігаўскага п.

26. К а эа л і на м яне, што я л ян іва

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 92. З ап . Л . А . М алаш у 1982 г. у в. Л і-
бараўш чына Д окш ы цкага р. ад Б. I. С тры м інскай, 88 г.

27. Т ы , Гэлечка м ал ад ая, м ал ад ая

С а х а р а ў, с. 108, № 2 9 8 , в. А д а м а ва Л у д зен с кага п.

28 . А пры ляцелі д ва галубочкі з лясочку

Г і л е в і ч, 1979, с. 2 6 4 . З ап . у в. Бабынічі П олац кага р.

2 9 . Д а на моры, на сіненькім
Б Д У , папка 12, л. 10, № 3. З ап . у С маргонскім р.

30. С ягон н я я т ут
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 6, спр. 24, сш. 2, л. 39. З ап . П. П лоская ў 1960 г.
у З ав ід зя н ец к ім с/с С вір скага р.

31. К уп ал ася бабровачка на моры

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 52, сш. 11, л. 10. З ап . В. I. Л яўш ы н ская
Ў 1972 г. у в. Т ур ко ва М іёр скага р. ад М . А . К арчэўскай .

32. С пір алася вы др а з бабром над ракой

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 7 6, спр. 115, сш. 1, № 106. З ап . К. П. К абаш н ікаў
У 1976 г. у в. П азн яко ва П олацкага р. ад Е. А . В альковай, 76 г., Т . I. Бар-
суковай, 68 г.
В ар.: ф. 13, воп. 10, спр. 50, сш. 11, л. 4, № 12, в. К азл о ўка Ветрын-
скага p. Н. p.:

М а я н явеста не ў хаце расла, а ў бару,

Я н а не знаець хатняй работы ў п ар у;

Г і л е в і ч, 1979, с. 321 , в. У бярцы Л еп ельскага р. М аладой і маладому

р азам.

475
 33. С п ір алася кун а з вы драй над вадой
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 76, спр. 117, сш. 5, л. 33, № 23. З ап . Г. А . Б арта-
шэвіч у 1976 г. у в.З аен кі П олац кага р. ад A . С. Н аваён ак, 64 г., Н . С. Ба-
гр ацька, 60 г.
В ар .: ф. 8, воп. 1, спр. 86, сш. 1, л. 4 9 , 1964, в. М ал ы я Расоны Полац-
к ага p. Н . p.:

М ян е б удуц ь ранюсенька б удзіц ь,

К ал я цябе б удуц ь ціхенька хадзіц ь.
34. С яд зіц ь голубя на перарубе, боб клю ець
Р о м а н о в, 8, с. 319. Зап . у в. З а в у л к і Д зісен скага п.
В ар.: с. 382, Л епельскі п.; А І М Э Ф , ф. 8, воп. 76, спр. 117, сш. 5, л. 3,
№ 2, в. Л укаўц ы П олацкага р. Я к абое ся д зя ц ь за сталом ; спр. 120, сш. 2,
л. 6, 1976, в. К амень Л еп ельскага p.; воп. 2, спр. 31, л. 2, 1972, С арды ц кі
с/с В ер хн ядзвін скага p.; спр. 40, сш. 3, л. 44, № 25, 1971, в. Г р у зд а в а П а-
стаўскага p. Н . p.:

— Д ы п агл яд зі, гал уб ка мая, на мяне,

Ц і такое на табе пер’е, як на мне.
— Д ы п агл яд зі, Валечка мая, на мяне,
Ц і такое на табе ліцо, як на мне;

спр. 51, сш. 2, л. 24, 1972, в. Д зям еш кі М іёр скага p.; воп. 1, спр. 8 0, сш. 3.
л. 6, № 5, 1963, в. К р эва С м аргонскага p.; спр. 48, сш. 4, л. 3 1 — 32, 1960.
в. Г р удзін ава С іроцін скага p.; ф. 13, воп. 9, спр. 27, сш. 2, л. 16, Г ар ад зі-
шчанскі p.; воп. 10, спр. 6 7 , сш. 30, л. 3, 1964, в. Ш вакш ты М я д зе л ь ск а га
p .; спр. 46, сш. 9, л. 3, № 7, П ліскі p.; спр. 47, сш. 18, л. 3, 1952, в. С уд-
нікі Ільян скага p .; воп. 6, спр. 14, сш. 1, л. 5, 1976, в. Л яво н ава Ш ум і-
лін скага p .; Г і л е в і ч, 1979, с. 3 1 7 , в. Белякоўш чына У ш ац кага р. М а-
ладой і маладому разам,; Г н л ь т е б р а н д т , с. 2 6 2 , В ілейскі п.; Ш е й н.
с. 203, м. Ч аш нікі Л епельскага п.; Б Д У , папка 10, сш. 4, л. 18, в. Б ычкі
У ш ацкага p.; папка 6, сш. 2 9, л. 8, в. Г ал ькі К руп скага р.

35. С я д зіц ь голуб на пераплоце, боб клюе

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 2, спр. 6 2, сш. 1, л. 129, № 68. З ап . П. П. А льхім о-
віч у 1973 г. у в. Л ітвіч ы Л аго й скага р. ад У. I. Ц ерах, 80 г.
В ар.: спр. 53, сш. 1, л. 10, 1972, в. В ял ікае А б у х ава В ер хн ядзвін скага
p.; воп. 79, спр. 158, сш. 1, № 14, 1979 г., в. Г н я зд зіл а ва Д окш ы цкага p.;
воп. 1, спр. 59, л. 20, 1964, в. Ш ыпяны С м ал яв іц к ага p.; воп. 81, спр. 190.
сш. 2, л. 28, 1981, г. п. К руп скі К р уп скага p.; ф. 13, воп. 2, спр. 11, сш. 1.
л. 4— 5. 1972, в. Н овы П агост М іёр скага p.; Б Д У , д, 1976, л. 77, в. С уд -
нікі В ілейскага p., в. К узьм іч ы М яд зе л ь ск а га p.; А Ф К , ф. 10, воп. 15, спр.
77, л. 227, 1977, в. Лю цец Б ар ы саўскага p. Н. p.:

К табе, галубок, ўсе пташ кі дробны, ка мне не,

К табе п ры лятуц ь, з табой шчабечаць, са мной не...
К табе, М іш ачка, ўсё родныя сёстры, ка мне не,
Д а цябе прыйдуць, з табой гавораць, са мной не;

Р о з е н ф е л ьд, с. 8 8 — 89, № 6 3, в. П ар асятн ікі Б ар ы саўскага п. Н . p.:

С ан ліва-др ам л іва нявехна,
Х арош анькі, вум н ен ькі-разум н енькі сынок мой;

476
5 i e 1i c k i, c. 136, 1973, в. М ікул ін а В ілей скага р.

36 . З а в ід в а л а ш эра зязю л я салаўю

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 50, сш. 12, л. 6, № 9. З ап . Л . М . М інё-
Ііак у із. Д удч ы н а Р асон скага р. ад Н . М . Ж ураўлёвай, 1895 г. н.
Вар.: ф.8, воп. 1, спр. 78, сш. 6, л. 34, 1963, в. С ы р м яж М я д зе л ь ск ага
р ; А Ф К , ф. 10, воп. 15, спр. 77, 1977, в. П алессе П астаўскага р.

37. С я д зіц ь голуб на пераплотах, боб клюе

Г і л е в і ч, 1973, с. 433. З ап . у в. С лаб ада Л аго й скага р.
Вар.: Ш е й н, 1, с. 186, № 21, в. Х атаевіч ы Б ар ы саўскага п. П асля
ш л ю б у ; А І М Э Ф , ф. 8, воп. 2, спр. 58, сш. 1, л. 48, 1972, в. Балоціна
Н срхнядзвінскага p .; ф. 13, воп. 9, спр. 13, сш. 16, л. 7, 1964, в. П усты н кі
М сц іслаўскага р.

38. С я д зіц ь галуб о к ды на макуш цы , ён расічан ьку п’е

Б Д У , папка 12, сш. 4, л. 10.
В ар.: Г і л е в і ч, 1973, с. 3 9 1 , 1970, в. П аляны Б ар ы саўскага p.; Г і л е-
п і ч, 1974, с. 377, в. Х одц ы С л аўгар ад ск ага p.; Г і л е в і ч, 1979, с. 3 17 , в.
Х а л о ч ч а Ч ачэр скага р.

39. С я д зіц ь галуб ч ы к на пераплоце, гарох клю ець

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 2, спр. 53, сш. 1, л. 10. Зап . A . I. Г ур скі ў 1972 г.
у ». В ял ікае А б у х ава В ер хн ядзвін скага р. ад Т . I. К ачан, 65 г. і інш.

40. С я д зіц ь голуб над крыніцаю , ва д у п’е

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 74, спр. 92, сш. 4, л. 91. З ап . Г. А . Б арташ эвіч у
1974 г. у в. Бычын Б яр эзін скага р. ад С. С. К атар скай . Я к вяд уц ь маладую
да маладога.
Вар.: воп. 1, спр. 80, сш. 3, л. 7, 1963, в. К р эва С м аргон скага p. Н. p.:

Т ы прыехаў у сваю хатач ку, а я не,

Ц ябе п азнала родна мам ачка, мяне не,
Ц ябе н азвал а родным д зіц я т кам , мяне не;

чоп 73, спр. 70, сш. 6, л. 21, 1979, в. Б луж а. П ухавіц кага p. Н. p.:

У цябе мора, у цябе сіняе, а ў мяне не.

А ты ў моры пакупаеш ся, а я не,
Н а б ер аж ку перасуш ыш ся, а я не;

сш. 9, л. 41, 1973, в. Н овы Г ар адзец П ухавіц кага p. Н . p.:

Т ы ўстанеш , умыеш ся ды за стол,

А я ўстан у, слёзкай абалью ся ды на двор;

^оп. 74, спр. 92, сш. 2, л. 51, 1974, в. А б ч уга К руп скага p.; воп. 75, спр.
93, сш. 1, л. 45, в. Т адул іч ы Ч эрвен ьскага p .; ф. 13, воп. 10, спр. 2 0, сш. 4,
21, JVfo 19, 1967, в. З ар эч ч а С м ал яв іц к ага p.; спр. 83, сш. 61, л. 2,
д<_, 4 1974 в Закры н ічч а Л аго й скага p.; спр. 88, сш. 68, 1970, в. Ж алезнікі
А рш анскага p.; Ш е й н, 3, с. 477, в. Я рэм ічы Н авагр уд с кага п.
477
 41. H e лятай , з а з у л ь к а , з к у т к а сен аж аткі
Чубннскнй, с. 6 6 5 — 6 6 6. З ап . у К обрынскім п.

4 2 . С я д зіц ь верабей на страсе

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 73, спр. 6 9 а, сш. 5, л. 33. З ап . Г. А . Б арт
у 1975 г. у в. В ір каў К л іч аўскага р. ад В. I. Г алац эвіч i A . I. Б ірук.

4 3 . Т р аўка-ч ар н аб ы лка на гар э с таял а

Д о б р о в о л ь с к н й , с. 166— 167, № 40 3 . З ап . у С маленскім п.
В ар.: с. 165— 166, № 40 2, там ж а ; с. 165, № 40 1 , там ж а ; П а в л о в а,
с. 8 7 . № 69 , в. Д зя д з ё н к і М анасты рш чы нскага р. С маленскай вобл.; Д е м-
б о в е ц к н й , с. 5 8 0 —581, № 31 4 , К лім авіц кі п.; П р о з в н ц к а я , с. 152—
153, С іб ір ; А І М Э Ф , ф. 13, воп. 6, спр. 11, сш. 1, л. 2— 3, М агіл ёўскі p.;
ф. 8, воп. 2, спр. 10, сш. 3, л. 28, 1968, в. Заб ялы ш ы н Х о ц ім скага р.

44 . К ац іл ася заран ач ка з суаор*й>

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 2, спр. 60, сш. 1, л. 40. З ап . В. I. С кідан у 1972 г.
у в. Ваўкоўш чына М іёр скага р. ад Е. П. Сіповіч, 67 г.
В ар.: воп. 73, спр. 64, сш. 4, л. 20, 1973, в. З ал уч ы н а Л еп ельскага p.;
воп. 2, спр. 47, сш. 2, л. 25, 1971, в. Л аб уц эўц ы Б расл аўскага p. Н . p.:

А ў суботу ціхі вечар настаець,

М атул еч ка д ач ку з а м у ж аддаец ь.
А д гу л я л а , млода А н ечка, ад гул ял а...
Ва аўторак б аярач ак прасіла,
У сераду чорныя л яды паліла,
А ў чацвер він агр ады с а д зіл а ;

воп. 81, спр. 192. сш. 2, л. 1, 1981, в. Вярхоўе Б еш анковіцкага p .; Б Д У ,

папка 5, сш. 17, л. 6 — 7, стан ц ы я К руп кі К р уп скага p.; ВП І, в. С лавені Т а -
лачы нскага p .; Г і л е в і ч, 1973, с. 2 2 9, в. Д зм ітр ав іч ы Б яр эзін скага p.;
С а х а р а ў, с. 86, № 226, в. К расл ава Д аўгаў п іл с кага п.

45. К ац іл ася заран ач ка з заго р ’я

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 52, сш. 5, л. 4. З ап . М . Б. Д зе в я л т о ў с к а я
ў 1972 г. у в. Л апліна Д окш ы цкага р. ад М . К раскі.
В ар.: спр. 92, сш. 2, л. 22, 1979, в. Гоцк С аліго рскага p.; ф. 8, воп. 1,
спр. 104, сш. 4, л. 60. 1936, в. М едн ікі Д зісен скага п. Н . p.:

К ац іл ася чырвоная віш ня з прыпала...

Я ў суботу русую касу часала,
А ў н яд зел ьку з табой ручанькі з в я з а л а ;

воп. 81, спр. 193, сш. 2, л. 24, 1981, в. У сц ь-Д алы сы Н евел ьскага р.
П скоўскай вобл. Н. p.:

Я ў п ятн іц у да цвятно плацце склала,

А ў суботу да баярач ак збір ала,
У скрасенне я ў канцы столу стаял а, 2
Я ркую свечу ў руках да я д з я р ж а л а ; 2

478
3 y k o w s k i, c. 2 76, № 24 , П інскі п. H. p.:

Ц япер н ядзелен ька, святы дзень,

П асядзіш за сталом цэлы дзен ь;

,!(,п. 79, спр. 151, сш. 1, л. 56, № 4 8, 1978, в. Л ялеўш чы на Гарадо ц кага
р .; Б р е н, с. 33, Б ельскі п. Гродзенскай губ. Н . p.:

Б ыла ж табе суботанька павольна...

Я з параначку да ц эр каўкі хад зіла,
Я а поўначы на п асадж ан ьку с я д зел а;

БДУ, папка 3, сш. 40, л. 5, в. З ав уц ц е М іёр скага p.; папка 7, сш. 16, л. 15,
1969, в. Бабровічы Івац эвіц кага p. Н . p.:

А я ў чацвер б аярач ак збір ала,

А ў пятн іц у русу косу часала,
А ў суботу пана бога прым ала,
А ў н яд зел ьку з табой у шлюбе ста я л а ;

Ш л ю б с к і, с. 168. № 376, 1914, в. З аб ул д ы ч ы н а П олацкага п.; Р о м а-

н о в, 8, в. С тарое С яло В іц ебскага п.; Ш ы р м а, с. 3 0 9 , № 2 8 8 , 1963, в.
Замошша С л уц кага p.; F e d e r o w s k i , с. 4 6 7 , № 1084, кал я М о ўчадзі
Н авагр уд скага п.; С а л а м е в і ч , с. 3 0 9 — 310, № 4 4 7 , П р уж ан скі п.; Г і-
л е в і ч, 1974, с. 3 88, в. У грынь З эл ьв ен скага p.; Г і л е в і ч, 1979, с. 303,
В аўкавы скі р.
46. Кацілася два яблычка з замор’я
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 78, спр. 151, сш. 2, л. 79, № 126. З ап . К. Т . Ц яп-
кова ў 1978 г. у в.Ц аркавіш ча У свяц кага р. ад В. С. С яргеевай , 56 г.
B ap.: Р о м а н о в, 8, с. 37 3 , Б абін іц кая вол. В іц ебскага п. Н. p.:

А сягоння у нас н ядзел я,

К аб мы з табой сядзел і
I на нас лю дзі гл я д зе л і;

Ш л ю б с к і , с. 168— 169, № 37 7 , 1913, в. Бабінічы В іц ебскага п.; M a ­

ra э й к а, с. 3 3 6 —3 3 7 , в. В ярэчча Г ар адо ц кага p .; Г і л е в і ч , 1 979, с. 3 29 ,
»». Тоўпіш ча Ч аш ніцкага р.

47. Кацілася зараначка з загор’я

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 7 6, спр. 177, сш. 5, л. 6 1 . З ап . Г. А . Б арташ эвіч у
1976 г. у в. М аставух а П олацкага р. ад Г. Л у к ’янавай, 90 г.
Вар.: ВП І, г. п. Барковічы В ер хн ядзвін скага p.; в. С тар ы я Вайханы
I арадоцкага р.
48. Кацілася ігрушачка із загор’я
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 1, спр. 9 2а, ч. 1, л. 6 4. З ап . М . П. Г в а зд з ё ў у
1961 г. на станцы і Д зя т л а в іч ы Гом ельскага р. ад К. Ч арновай, 52 г.
Вар.: Р а д ч е н к о , с. 7 2 — 73, № 15, Д з я т л а ў с к а я вол. Гом ельскага п.;
ГД У , 1982, в. В ы лева В еткаўскага р.

49. Кацілася яснае сонца са зор’я

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 69, сш. 1, л. 25. З а п . I. У. С алам евіч у
1964 г. у в. Заборцы Глы боцкага р. ад Н . А . А лін оўскай , 57 г.

479
 50. А вумныя i разумныя свацечкі
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 76, спр. 117, сш. 3, л. 7 5 — 76. З ап . Г. А . Б арта-
шэвіч у 1976 г. у в. С таі Л еп ельскага р. ад Т . С. Б ы кавай , 66 г.
В ар.: Ро м а н о в, 8, с. 522, Д зісен скі п. Н . p.:

С вац іц а-гал уб іц а,
Ц і я ў лю дзях не бы вала,
Ці я за га д а к не ч увала?..

5 1. А х вы, сваціцы нашы

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 7 4, спр. 83, сш. 4, л. 24. З ап . A . С . Л іс у 1974 г. у
в. Х а т а в а С таўб ц оўскага р. ад Г. Грышан.
В ар .: воп. 79, спр. 159, сш. 2, л. 55, 1979, в. Р абун ь Вілей скага p.;
воп. 2, спр. 39, сш. 1, л. 6 1, 1971, в. Г р у зд ав а П астаўскага p. Н . p.:
З агад ае м вам з а га д к у — скаж ы ц е,
А не адгадаец е, свац іцы — плаціце...
Сіне мора не сінёна — скаж ам вам ;

ф. 13, воп. 10, спр. 69 , сш. 1, л. 34, 1964, в. Заборц ы Глы боцкага p.;
Ш ы р м а, с. 163, № 149, 1934, в. Я ц кав а В алож ы н скага п.

52. Загану сваньцы сем загадак

М атерн алы , 2, с. 2 7 — 2 8, в. Болаць К обры нскага п.

53. А , сваціцы-галубіцы, вы мае

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 1. спр. 6 7 , сш. 1, л. 30. З ап . Г. А . Б арташ эвіч у
1961 г. у в. З ан ар ач М я д зе л ь ск ага р. ад А . Г. С м ятан ка, 60 г.
В ар.: воп. 79, спр. 167, сш. 3, л. 3 4, 1980, г. Д р агіч ы н ; воп. 77, спр.
139, сш. 2, л. 79, 1977, в. В ял ікі Р ож ан С аліго рскага p. Н . p.:

I вад а б яж ы ц ь беэ ножачак...

З о л ата гары ц ь без полымя.
54. Вы, сваціцы-галубіцы, галубіцы, просім вас
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 45, сш. 2, л. 7. З ап . Л . М . С алавей у
1966 г. у в. А гар о дн ікі В ало ж ы н скага р. ад А . Б. С алавей, 71 г.

55. Сваціца-галубіца, загадаем вам загадку

Ц Н Б А Н Л іт С С Р , ф. 124. З ап . Я . Н . Д раздо віч у 1930 г.у в.Д ыле-
вічы на Д зісенш чыне ад М . К аптуры хі, 65 г.
В ар.: Г і л е в і ч. 1979, с. 3 4 7 — 348 , в. К асцевічы Д зя р ж ы н с к а га р.

56. А ў бару, а ў бару сцежкі-дарожкі

А Ф К , ф. 10, воп. 15, спр. 75, л. 188. З ап . Т . Б. Варф аламеева у
1977 г. у в. Пуніш ча В іц ебскага р.
В ар.: Ш л ю б с к і, с. 130, № 2 5 5 , 1919, в. С ін які В ел іж скага п.;
—
Ш е й н, с. 2 9 1 2 92, Віцебскі п.; А І М Э Ф , ф. 8, воп. 81, спр. 189, сш. 2.
л. 21, 1981, в. С ініцы Б еш анковіцкага p. Н . p.:

А хто ў каморы ціха гаворы ць?

Ванечка Танечцы к а зк і к аж ы ц ь;

480
ф. 9, воп. 5, спр. 7, л. 33, 1958, в. Белічы С л уц кага p. Н . p.:

П ры ехаў Ванечка да падыйшоў пад ваконца,

В ы й дзі, вы й дзі, душ а М анечка,
Я ж табе да д з ів а с к а ж у ;

Д о б р о в о л ь с к н й , с. 7 2 — 73, № 142, 143, в. К р уц іл аўка Е льненскага п.

С маленскай гу б .;

57. Што й па бару, па верасу раненька

А І М Э Ф , ф. 9, воп. 3, спр. 136. л. 714. З ап . М . З у е ў с к і ў 1932 г. у
в. Н авум кі Л удзен скага п. ад Г. У. К раўкліш .

58. Загадаў мальчышка дзеваньке тры загадкі

Ш л ю б с к і, с. 8 2 — 83, № 135. З ап . у 1915 г. у в. А р л оўка П олацка-
га п.

59. Узыйду на горачку

Б Д У , папка 6, сш. 13, л. 10. З ап . Н. К ур чы ц кая ў в. Д уд зін к а К руп-
скага р. ад С. С. Самсон, 66 г.
В ар .: папка 11, сш. 12, л. 9, в. К ім ія Б ары саўскага р.

60. Каб я знала да ведала

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 75, спр. 98, л. 79. З ап . В. I. С кідан у 1975 г. у в.
М акан авічы Л о еўскага р. ад I. Ф . Х мельнінай, 73 г.
В ар.: сш. 3, л. 42, 1979, в. Б луж а П ухавіц кага p.; ф. 13, воп. 10, спр.
92, сш. 2, л. 21, 1976. в. Гоцк С аліго рскага р.

6 1. Баравая зязюлечка
Г і л е в і ч, 1979, с. 2 9 9 . З ап . у в. А ссё Л еп ельскага р.

62. А мы ў свата цэлыя суткі сядзелі

Б Д У , папка 3, сш. 40, л. 6. З ап . Т . Бары севіч у г. п. Д зіс н а М іёрскага р.

63. Ой, бацька-бацюхна

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 75, спр. 97, сш. 7, л. 60, № 45. З ап . А . У.Л яц ко
Ў 1975 г. у в. Рачэнь Л ю банскага р. ад Н. У. Ф іл ен і, 55 г.
В ар .: ф. 13, воп. 10, спр. 56, сш. 14, л. 3, 1960, в. З акальн ое Лю банска-
га p. Н. p.:
Р эчка-рэчан ька ц якл а паўз загор е,
М ал ад ая М ары й ка ішла п аўз застолле
Д а кл ікал а м ам ач ку;

Б Д У , 1977, в. Н овая Р уд н я Е л ьскага p. Н. p.:

3 поўнай поўначкаю,
3 шчасцем, долечкаю.
Ой, чым маю, той перапіваю,
Ш часце і долю вам важ аю ;
Ш е й н , 3. с. 4 5 5 —456, в. Д уб еі С л уц кага п.; Р о м а н о в с к н й , № 93,
Слонімскі п.
<1. З а к . 298 481
 6 4. Выйш ла М ар ы ся з а варотачкі
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 54, л. 20 4 . З ап . 3 . Бусловіч у г. Беласток
ад М . Н есц ярук.
В ар.: ф. 8, воп. 83, спр. 2 1 0 , сш. 2, л. 32, 1983, в. Д вар эц Ж ыткавіц-
кага p.; Р Г Т , р. 5, № 11, л. 10; м. А зёр ы Гродзен скага п.; Б р е н, с. 36,
Бельскі п. Гродзенскай губ. Н . p.:

Р учкі згар н ул а, ц яж к а ўзды хн ула.

Ж аласна зап л ак ал а;

Б е с с а р а б а , с. 2 4 4 , № 89, там ж а ; Г а й д у к, 1961, с. 21 2 , № 6, в. Па-

сынкі Б ельскага п.; С а х a р а ў, с. 110, 1939, в. Б ар авы я Л уд зен скага п.

65. С ін ія мае вы галубочкі, ж аласн а забур кун ц е

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 75, спр. 106, сш. 1, л. 36. З ап . A . С. Л іс у 1975 г.
у в. Гудоўш чына М аладзеч ан скага р. ад А . Л уц кай , 73 г.
В ар.: Ц Д Г А Л іт С С Р , ф. 1135, воп. 10, № 2 1 8, л. 7, 1885, Н авагр уд скі
п. Н . p.:
З аб ур куй ц е, галубочкі,
I пташ ачкі, засп явай ц е,
Ой, дайце жалю зялён ам у гаю ;

Г Д У , 1981, в. Верхні М лы нок Гомельскай вобл.

6 6 . М а я м ам ачка родная
Г і л е в і ч, 1973, с. 4 3 9 — 4 4 0. З ап . у в. С лаб ада Л аго й скага р.

6 7 . Выйш ла М а р ’ечка з а вароцечка

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 8 1 , спр. 184, сш. 2, л. 69, № 6 1 . З ап . I.I.К р ук у
1981 г. у в. К р укі Б рагін скага р. ад Н . Н . Ш убянок, 73 г.

6 8. Ой, нікога мне так не ж ал к а

Г Д У , сш. 51, л. 1—2. З ап . В. I. В аўчкова ў 1981 г. у в. Х оўхла Го-
мельскай вобл. ад Г. А . С ярбуновай, 68 г.

6 9 . Ой, ка л і б я зн ала
ГД У . З ап . Г. Гарэленка ў в. Велін Р эчы ц кага р. Гомельскай вобл. ад
М . П. Б уднік.
70 . Ц якл а рэчанька, ц якл а рэчанька
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 75, спр. 111 а, л. 63. З ап . В. Н овік у 1975 г. у в.
К алядзіч ы В аўкавы скага р. ад P . М . К ухарч ы к, 54 г.

7 1. Ой, к а з а ў ж а ты , кляноў л істан ьку

Саламевіч, с. 30 7, № 4 41 . З ап . ва ўсходняй частцы П р уж ан скага п.

7 2. З а варотам і, з а цясовы м і
Г і л е в і ч, 1979. с. 66. З ап . у в. П агранічча Б ар ы саўскага р.

7 3. Выйш ла кн ягін ька з а новы вар о ткі

Ш е й н, с. 457, № 16. З ап . у Гарадоцкім п.
 B ap.: А І М Э Ф , ф. 9, воп. 3, спр. 13, л. 117, 1944, в. Горае Д аўгаўп іл -
скага п.; ф. 8, воп. 76, спр. 117, сш. 1, л. 46, 1976, в. А б яр ц ы Л еп ельскага
p .; К С Д , 1976, в. Т ал ей кі Ш вянчонскага p. Н . p.:

К алі я к а я неш часлівая,

Р азлуч ы цяпер, божа,
Ой, калі я к а я ш часлівая,
T o хвала табе, божа.

74. М ам ка м ая ізр адн іц а

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 1, спр. 9 2а, ч. 1, л. 60. З ап . М . П. Г в азд зё ў у
1961 г. у в. П ры бы ткі Гом ельскага р. ад Г. Л явон ен ка, 88 г.

75. С хіліл ася ляш чыначка на эахад эе сонца

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 36. З ап . П. С ергіевіч у 1930 г. у в. С таў-
рова В ід заўс к ага п. ад А . С ергіевіч.
В ар .: 1971, в. Заборц ы Глы боцкага p. Н . p.:
Ой, белая бярозачка вад у зам уц іл а.

76. А й , слава, слава маёй мамухне

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 2, спр. 53, сш. 1, л. 16. З ап . A . I. Г ур скі ў 1972 г.
у в. В ял ікае А б у х ава В ер хн ядзвін скага р. ад Т . I. Качан, 65 г., М . Р. Д зер -
ка, 60 г.
7 7 . Б елая ў д а л а я церамш ынка
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 1, спр. 90 , сш. 1, л. 34. З ап . Г. А . Б арташ эвіч у
1964 г. у в. Гарш чэўш чына Т ал ач ы н скага р. ад М . Ц. Бохан, 57 г.

78. Ч ырвона калін а

> А І М Э Ф , ф. 8, воп. 83, спр. 2 1 7 , сш. 2, л. 67. З ап . I. I. К р ук у 1983 г.
у в. П ухавічы Ж ы ткавіц кага р. ад В. Ц. К уп рац эвіч, 57 г.

7 9. Ой, кал ін а, ой, маліна

Ц Н Б А Н Б С С Р , ф. 3, воп. 1, спр. 5, л. 92, № 1205. З ап . у 1927 г. у
в. Б артулі Д аўгаў п іл с кага п.
В ар .: Д о б р о в о л ь с к н й , с. 2 9 4, № 6 48 , Л еан п ольская вол. Д зісен -
скага п.; А І М Э Ф , ф. 8, воп. 2. спр. 15, сш. 1, л. 35, 1969, в. Радчы ц к Сто-
лін скага p. Н. p.:
Ой, у полі да авёс расён,
Д зя к у й богу наш род красён.
80. Ш то ж ты , дзевач ка м алада, зр аб іла
І Ц Д Г А Л іт С С Р , Ф. 1135, воп. 10, № 2 18 , л. 17, № 2. З ап . у 1885 г. у
;В*Т р ац эвіч ы Н авагр уд с кага п. К алі м ал ад ая паедзе да маладога «пры-
,іілакваю ц ь».
8 1 . М ал а чырачка, н евялічка
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 1, спр. 112, сш. 1, л. 19. З ап . A . I. Г ур скі ў 1967 г.
У в. Л ан ь кава Б ялы н іц кага р. ад М . Р. К раўцовай, 62 г.
В ар .: ф. 9, воп. 3, спр. 7, л. 180, 1888, в. Х а р а в а П р уж ан скага п. Н. p.:
To не гу д зь гу д зе , то пчолачка ід зе да бору,
•; Е дзе М ак ар к а з друж ы наю дадо м у;
Д о б р о в о л ь с к н й , с. 24, № 2 3, С маленскі п.; с. 169— 170, №•' 4 10 ,
там ж а: П асля вяселля п ерагосткі; Б е с с а р а б а , с. 2 4 3 — 2 44 , Б ельскі п.;
С л а в я н н н а , с. 41, № 52, С еўскі р. Бранскай вобл.; K u b a , с. 2 53 ,
№ 233, С маленскі п.; 3 a х а р ч е н к о, с. 175, № 151, О бска-Ірты ш скае між-
рэчча.
82. Ты зара мая, зараначка
Г а л у б о к, с. 162. З ап . у 1927 г. у в. К расавічы К л ім авіц кага р.
В ар.: Г і л е в і ч, 1974, с. 3 7 5, в. Бакш ты Іўеўскага р.

83. М аладая дзевачка

Б Д У , папка 8, сш. 5а, л. 5. Зап . М . Р. К ры вец кая ў в. Раманы М ала-
дзечанскага р. ад М . А . Р усак, 77 г.

84. He сядзі, дзевачка, не сядзі

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 74, спр. 80, сш. 1, л. 41. З ап . К. А . Ц вір ка ў
1974 г. у в. Б елакорцаў В алож ы н скага р. ад A . С. Бацен, 50 г.
Вар.: воп. 2, спр. 41, сш. 1, л. 14, 1971, в. Р ы м кі П астаўскага p.; воп.
76, спр. 117, сш. 8, л. 33, 1976, в. К арабы А ш м ян скага р. Я к м ал адая ад ’-
язд ж ае да шлюбу; воп. 74, спр. 83. сш. 3, л. 28, 1974, в. Х а т а в а С таўбцоў-
скага p.; воп. 78, спр. 156, сш. 2, л. 8, 1978, в. З аб ер азь Іўеўскага р.

85. Ужо ты, Манечка

Захарава, 1984, с. 168, № 432. Зап . у в. П арэчча П ін скага p.,

86. Х а дзілі дзевушкі гарою

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 33, сш. 22, л. 4. З ап . П. М . Д а н ск а я ў
1950 г. у г. п. Іўе М ал адзеч ан скага р. ад В. М . К узьм а, 49 г.

87. Ой, ці табе, дзевачка, не жаль будзе

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 81, спр. 184, сш. 3, л. 36. З ап . I. К р ук у 1981 г. у
в. С лаб аж ан ка Х ой н іц кага р. ад С. П. Бондар, 70 г., В. Р . К арб іт, 70 г.
Н а другі дзень, як нявеста ў ж аніха.
Вар.: спр. 187, сш. 2, л. 3, 1981, в. С окал Х ой н іц кага р; воп. 82, спр.
197, сш. 1, л. 87, 1982, в. Пучын Б рагін скага p.; Г Д У , в. Д зяр аж ы ч ы Ло-
еўскага p. Н. p.:

H a галоўках па вяночку несці будуц ь,

А ў ручках па цвяточку цвесці будуц ь.

88. Дзевачка дзевачак хораша просіць

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 80,
1974 г. у в. Бабкі К лец кага р. ад М . А .
Вар.: ф. 8, воп. 75, спр. 94, сш. 8,
скага p.; воп. 83, спр. 21 3 , сш. 2, л. 3,
М а л е в і ч, с. 33, в. М алева С л уц кага
Х алаім аўш чы на С таўб ц оўскага р.
сш. 24, л. 31. Зап . Я . I. Бобка ў
Л азуко вай , 64 г.
л. 9 — 10, в. К рываносы С тар адар ож -
1983, в. Зам оцічы Ж ы ткавіц кага p.J
п.; Б Д У , папка 12а, сш. 16, л. 4, в.' ■

89. Зашчабятаў ціхі салавейка ў садочку лятучы

F e d e r o w s k i , с. 478 , № 1137. З ап . кал я М о ўчадзі Н а вагр уд с кага п.
М ал ад ая в ы язд ж ае да маладога.

484
 90. Ой, дзевачкі мае, сястрыцы
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 75, спр. 107, л. 29. З ап . A . А . Ш ам ак у 1975 г. у
п. М агільнае У здзен скага р. ад М . А . К уд зін , 71 г.

9 1 . Дэевачкі да мае, сястрыцы

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 1, спр. 55, сш. 2, л. 41. З ап . К. Б. К узн яц о ва ў
1960 г. у в. М ялеш кі С л уц кага р. ад М . М . Брайсевіч, 53 г.

92. Як мы цябе, наша Маруська, аддадзём

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 1, спр. 64, сш. 3, л. 10. З а д . A . I. Гур скі ў 1961 г.
v в. Сосенка В ілей скага р. ад М . П. Віцько, 48 г.

93. Цёмна ў лесе, цёмна

А І М Э Ф , ф. 2, воп. 7, спр. 7, сш. 9, л. 9 0 . З ап . Г. К . А н то н аў у 1963 г.
у в. Б ар авікі Л ун ін ец кага р. ад А . Д . Н асені, 4 9 г.
В ар.: ф. 8, воп. 83, спр. 213 , сш. 1, л. 4 8, 1983, В. Зам оц ічы Ж ыткавіц-
кага p.; воп. 77, спр. 141, сш. 3, л. 17, 1977, в. Ч аланец С аліго рскага р.

94. Дык пайду я дарогаю

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 6, спр. 15, сш. 5, л. 6, № 9. З ап . Н . Р. Г л ін ская ў
п. Ц ерахаў Бор К ліч аўскага р. ад М . Г. Г у д а р ’ян, 1920 г. н.

95. Ой, у бару, на баравіне

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 76, спр. 118, сш. 1, л. 52. З ап . В. М . К алам ы ц ава
ў 1976 г. у в. Н авасёлкі Л еп ельскага р. ад сясцёр Буйніцкіх.
В ар.: Г і л е в і ч, 1979, с. 2 8 0 , там ж а.

96. Ой, пад лесам, пад высокім — ягадкі

Д о в н а р -3 а п о л ь с к н й , с. 9, № 76. З ап . у в. Д аб р асл аўка П інска-
га п.
В ар.: K o l b e r g , с. 22 8, № 97, кал я Лю бяш ова (Б а р а в а я , П аго ст) у
Пінскім п.; Z i e n k i e w i c z , с. 4 9 — 58, № 2 0, П інскі п.

97. А й, гуркала галубачка, гуркала

ІР Л І, к. 40, спр. 1, № 23, л. 22. З ап . у 1906 г. у в. М ікул іч ы К лім а-
віц кага п.
В ар.: Д о б р о в о л ь с к н й , с. 2 8, № 3 2, в. П лоскае С м ален скага п.;
П авлова, с. 84, № 66 б, С м ален ская вобл.

98. Прасі, мамачка, свайго аяціка ўдаму

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 40 в, сш. 6 4, л. 3, № 6. З ап . 3 . Н . С уль-
жьік у в. Л абачоўка М ал ад зеч ан скага р. ад А . Н яд зв ед зкай .
В ар.: спр. 47, сш. 25, л. 8, 1953, в. Галубічы П л іскага p.; сш. 24, л. 1,
1952, в. Н авасёл кі П астаўскага p.; ф. 8, воп. 75, спр. 106, сш. 2, л. 49,
К еўлі С м аргонскага р.

99. Горкае дзерава асіна

ВП І. З ап . у в. В я л ік ія Л ётцы В іц ебскага р. ад Е. I. Н едасекавай , 65 г.
В ар.: K o l b e r g , с. 2 2 8 , № 8 5 , кал я Лю бяш ова (Б а р а ва я , П аго ст) у
П інскім п. Н . p.:

485
 Д а не бі, зяцю , дочку, пашыю нагавічкі
3 чырвонай кітаеч кі.

100. Ой, сы ру ж мой белы

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 35, сш. 9, л. 7. З ап . Т . С. Е льяш эвіч у
1967 г. у в. Сычы Д р агіч ы н скага р. ад С. В. Д авы до віч, 57 г.
В ар.: М о ж е й к о , с. 151, в. К л ятн ая П ін скага р.

101. Ой, у сенях, за д звяр ы м а

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 71, сш. 5, л. 25. З ап . Д уд ар эн ка ў
в. М атр ун кі М аэы р скага р. ад В. А . Д уд ар эн ка, 48 г.

102. Н а д вар э д о ж д ж ы к росіць

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 1, сіір. 2, № 137, л. 179. З ап . Г. I. Ц ітовіч у
1945 г. у в. Б араўцы К ур ан ец кага р. ад М . Г. Кайцю к.
В ар.: воп. 79, спр. 159, сш. 2, л. 8, 1979, в. Р аб ун ь В ілей скага p. Н . p.:

С арока рака носіць...

П рап’ю я авечачкі,
Н аб ’ю яе ў плечачкі;

Б Д У , папка 6, сш. 19, л. 3, в. П ры сёлкі Л аго й скага р.

103. Л я т а л а л астаўка
БВУ, ф. 441, IV , л. 2 3 6 . З ап . М . Ф ед ар о ўскі ў 1880 г. у Л ід скім п. Н я-
дзеля. П ерад карчмой п асля шлюбу.

104. Р ад уй ся, рандарачка

F e d e r o w s k i , с. 3 6 5, № 7 08 . З ап . кал я С віслачы В аўкав ы ск ага п.

105. Ой, пане, паночку

M o s z y ń s k i , с. 2 96 , № 8 3 1. З ап . у в. Д араш эвічы М азы р с к ага п.

106. С вісн ул а д ва сокалы

B y k o w s k i , с. 2 85. З ап . у П інскім п.

107. М ы ідземо з кун іц у

Б е с с а р а б а , с. 139— 140. З ап . у Б ельскім п.

108. Ой, шумен, шумен д а зялён бор

М а л е в н ч , с. 96, № 38. З ап . у в. М ал ева С л уц кага п.

109. Д а былі ж мы ў пана

Б ы к о в с к н й, с. 76. Зап . у П інскім п.
В ар.: Ш е й н, 1, с. 2 8 5 — 2 8 6 , № 4, в. Я чанка М ін скага п. Н. p.:

3 перцам, з шафранам,
3 дар агім і прыправамі.

486
 110. Д а ў наш ага пана
Ш е й н, 1, с. 2 85, № 2. З ап . у в. Я чанка М ін скага п.

111. Д а га д а й ся , Валечка
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 7 7, спр. 130, сш. 1, л. 17— 18, № 14. З ап . 3 . М . Са-
зоненка ў 1977 г. у в. В ял ікі Рож ан С аліго рскага р. ад Л . В. Ш ульгі, 70 г.,
Г. I. Бань, 30 г. Я к забіраю ць маладую .

112. Р у т а м ая зял ён ая
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 4 06 , сш. 54, л. 1—2, Ne 2. З ап . Т . П алян-
ская ў 1964 г. у в. Уша М ал адзеч ан скага р. ад В. Д . К омар, 66 г.
В ар.: спр. 23, сш. 6, л. 4, Ne 7, 1967, в. Л явон авічы Н я св іж ск а га р.
Н.р.:
П ал аж ы л а ў пры скры н ачку;

спр. 77, сш. 34, л. 1, в. М ал ы я К аш эўн ікі М ал адзеч ан скага p.; ф. 8, воп. 74,
спр. 86, сш. 3, л. 16, г. п. Валожын. Н . p.:

Меншай сястры п алаж ы ла.

— Л я ж ы , л яж ы , мой вяночак,
А д зін , др угі там гадо ч ак;

воп. 78, спр. 156, сш. 1, л. 66, в. А стр аўц ы Іўеўскага p. Н . p.:

Д а ў п аклаж п алаж ы ла.

— Л я ж ы , л яж ы , вяночак,
Год ад году, да году,
Д а да другога роду.

113. Ой, вы й ду я д а на ганачак

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 75, спр. 94, сш. 2, л. 58— 60, Ne 127. З ап . I. I. М у-
раш ка, А . Г. Л яш кевіч у 1975 г. у в. П русы С тар ад ар о ж скага р. ад В. В. М е-
мус, 41 г. Я к уюць вян кі.
В ар.: воп. 77, с. 137, сш. 1, л. 70, 1977, в. Зелян ковіч ы Г л ускага р.
Н.р.:
А шнурочак п ар ваўся, 2
Мой вяночак з ва л іўс я ,
С ястры ц ы не д а ж д а ў с я ;

воп. 1, спр. 92а, ч. 1, л. 3 3, 1960, в. Азерш чы на Р эчы ц кага p. Н . p.:

Т о л ькі тады кр асавал ася,

Я к у вяночку вян ч ал ася;
П авян чаўш ы ся дый п авесіла;

ф. 13, воп. 10, спр. 73, сш. 6, л. 20, 1973, в. Д ойнічава Б абруйскага p.;
спр. 65, сш. 11, л. 4, Ne 7, г. Л унінец. Н . p.:

У каморы да на прыборы,
Н а залац ен ькім кал о чку;

воп. 9, спр. 8, л. 72, 1960, в. Ц яцерын Б ял ы н іц кага p.; Г і л е в і ч, 1973, с.

3 8 2 —383, в. П аляны Б ары саўскага p .; Г і л е в і ч, 1974, с. 3 79 , в. С купліно

487
Б ары саўскага p.; Г і л е в і ч, 1979, с. 7 0— 71, в. М ач ул кі Б абр уйскага p .;
Ц Н Б А Н Б С С Р , ф. 122, л. 4 5, № 18, 1836— 1838, Л епельскі п. Н . p.:

У каморы павесіла.
У каморы ў куточ ку,
Н а ш аўковым шнурочку,
К уд ы м ая м атка ходзіць,
Б елы я ручкі ломіць,
Д робны я слёзкі роніць:
— T o ў мяне д з іц я была,
Ш то гэты вянок віл а;

Р а д ч е н к о , с. 8 0 — 81, № 45, Д з я т л а ў с к а я вол. Гом ельскага п.; Б Д У , пап-

ка 12а, сш. 5, л. 3, в. Ж ар д зяж ж а Л аго й скага p. Н . p.:

Вы йду я на вул ач ку, гл ян у я на лавач кі —

Д эев ач кі там спяваю ць.
С пявайце, не спявайце, мне з вам і не гу л я ц і;

А Ф К , ф. 10, воп. 15, спр. 74, л. 138, 1974, в. Б іруэова Расон скага p. Н . p.:

А ты , К ацеч ка-кахан ка,

А ты вы й дэі на ган ак...
Д а сястры ц ы п алаж ы ла...
Д а й з правай старонкі...
Н а яго п аглядаец ь,
М ян е, маладую , успамінаець.

114. А ўчора я дум ал а

Ш ы р м а, с. 96, № 81. З ап . у 1958 г. у в. М ер зл яко ва Л ёзн ен скага р.

115. В ы й ду я на ган ачак

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 75, спр. 9 7, сш. 3, л. 52, № 44. З ап . A . М . З ай ко
ў 1975 г. у в. Рачэнь Л ю банскага р. ад Н . Ф . Іванцовай, 80 г.
В ар.: Ш е й н, 3, с. 4 6 7, № 149, в. Д уб еі С л уц кага п.

116. Д а ў н яд зел ьк у рана

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 6, спр. 14, сш. 10, л. 1. З ап . С. Т а л с т а я ў 1976 г.
у в. З ен ькавічы У здзен скага р. ад М . П. Івановай, 70 г.

117. С л у ж к а бы ла, сл у ж к а
Г а р э ц к і, с. 2 8 — 29, № 60. З ап . у в. М а л а я Б агац ь каўка М с ц ісл аў '
с кага р. Я к м ал адая з ’язд ж ае з двара.
B ap.: Е. П., с. 4 3 — 44, № 4. З ап . у Б ы хаўскім п. З ар уч ы н ск ая ; Р о м а -
н о в, 8, с. 5 0 3 — 504, М сц ісл аўскі п. Е дучы да ш любу; Д о б р о в о л ь с к н й ,
с. 139, № 3 2 1 , в. Д ан ькав а С м ален скага п. Р азвітан н е н явесты з кв етк ам і;
С в н т о в а , с. 140, № 98. С еўскі р. Бранскай вобл. П ры ехаў ж аніх. С я д зя ц ь
за сталом; А І М Э Ф , ф. 8, воп. 77, спр. 137, сш. 1, л. 42, Ne 2, 1977, в. Р ас-
свет А к ц яб р ск ага p.; З а еталом у маладой; воп. 8 5, спр. 22 9 , Ne35, 1985,
в. Д эя к ав іч ы Ж ы ткавіц кага p.; ф. 13, воп. 10, спр. 81, сш. 33, л. 5, N9 16,
в. Чэрнін С ветл аго рскага p.; Б Д У , папка 3, сш. 31 , л. 2, в. Ж асціннае Л а-
гойскага p.; Г і л е в і ч, 1979, с. 80, в. Т аўкен і Б расл аўскага p. Н . p.:

488
 Павеш аю ў каморы
Н ад свякроўчы най ложай.
Я к м ая свякр о ўка гл ян іц ь —
А ж мой венчык п авяніць.
А як яна слоўца скаж ы ц ь —
А ж мне тошненька станіць.

118. К лён-ліпа, ці не д зер ава

Н е ч а е в, с. 21, № 12. З ап . у в. Г ар ц ава С тар ад уб скага п.
В ар.: ІР Л І, к. 40, папка 1, л. 3 7 , № 38, 1906, в. М ікул іч ы К л ім авіц кага
п. Н. p.:
H o п адр уж ачкі зн ял і 2
Д а малой сястр э ад д а л і; 2

Ш е й н, 1, с. 4 5 5 — 456, № 43, в. П р удкі С м ален скага п. Н явеста адп раўля-

ецца ў дом ж аніха. Я н а спявае гэ т у песню, заканчваю чы свад зьб у. Н . p.:

Я ў цераме да на дзер аве, да на паліцы.

119. Пайшла М анечка ў Д ун ай па ва д у

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 7 6, сш. 9, л. 3, № 7. З ап . 3 . I. С ян дзевіч
у в. Н арутавічы Б яр о заўскага р. ад Т . Р. М еляш кевіч, 1904 г. н.
В ар .: З а х а р а в а , с. 146, 1967, в. К аб акі Б яр о заўскага p.; Ш ы р м а,
с. 93, № 78, в. Ш акуны П р уж ан скага п.; М о ж е й к о, с. 139, в. Я эвін а
Д рагічы н скага р.
120. У стан у я раню сенька
Б Д У , папка 6, сш. 25, л. 42. З ап . Л . Д . П р асалава ў в. Ган явічы Л а-
гойскага р. ад 3 . В. Ш эўчук, 77 г.

121. А ў н яд зел ьку раненька

Б Д У , папка 12, сш. 8, л. 1. З ап . Я . Грыш кевіч у в. В ераб’і М яд зел ь ск а-
га р. ад I. М асевіч, 1935 г. н.

122. К аралеўн а А н ю тка

К н с е л е в , л. 1. З ап . у Віцебскім п.
123. Д ы ці дзень, ці зар ы ц а па заго р ’ю х ад зіл а
Ц Н Б А Н Б С С Р, ф. 3, воп. 1, спр. 4, л. 70, № 701. З ап . Я . Ц япліш у
1937 г. у в. Ц япліш ы Д аўгаў п іл с кага п. ад сваёй маці, 62 г.

124. К н ягін ька па гар оду х ад зіл а

Ш е й н, с. 4 6 3 , № 36. З ап . у Гарадоцкім п. В ы куп маладой.

125. З а сеньмі, сеньмі, у зялёненькім зеллі

F e d e r o w s k i , с. 4 9 1 , № 1187. З ап . кал я М о ўчадзі Н авагр уд с кага п.
Я к сад зяц ь на пасад.
В ар.: А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 61, сш. 31, л. 5, 1953, в. Р у сак і
К ап ы л ьскага p. Н . p.:
— К аб вы, мае кветач кі, тут не р адзілі,
К аб вы , мае тавары ш кі, сюды не хадзілі.

489
 126. З ял ё н а дуброва р азл ягаец ц а
С а л а м е в і ч, с. 312 , № 4 56 . З ап . у П р уж ан скім п.

127. Ой, хад зіл а дзевач ка

Б Д У , папка 5, сш. 33, л. 14. З ап . Т . Р . Х арош ка ў в. Іван скія А гар о д-
н ікі С луц кага р. ад М . К . Х ац ько .
B ap.: F e d e r o w s k i , с. 4 84 , № 1160, ка л я М о ўчадзі Н ава гр уд с к а га п.
Н . р ..
Д а ідзеце ў таньчы кі да ш тонядзелечкі;

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 85, спр. 2 2 9 , № 4 8, 1985, в. Д зя к а в іч ы Ж ы ткавіц кага р.

Н . p.:
Р асц і, рожа, вял ікім і кустам і,
В ял ікім і кустам і, шырокімі лістам і.
У ж о табе, рожа, да не р аж авац і...
А хоць будзеш летавац і,
T o не будзеш ж ы та ж аці.
А хоць будзеш ж ы та ж аці,
T o не будзеш сп аж ы вац і.

128. He туж ы ц е, д зеў кі, па мне

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 9, спр. 4, л. 3. З ап . В. Ф . Гусціновіч у 1955 г. у
в.К аж ан -Г ар адо к Л ун ін ец кага р. ад Г. П. Д ам аш эвіч, 28 г.

129. П уш чу кан я ў агарод

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 2, спр. 61, сш. 1, л. 30, № 20. З ап . I. К. Ц іш чанка
ў в. Д зегц яр о ва В ер хн ядэвін скага р. ад Л . А . Т варан овіч, 1903 г. н.
В ар .: ВП І, Віцебскі p.; Г і л е в і ч, 1979, с. 7 6 — 77, в. Белякоўш чына
У ш ацкага р.
130. Пуш чу кан я ў агарод
Г і л е в і ч, 1979, с. 2 8 4 . З ап . у в. М у р аўі П олацкага р.

131. Ч эр аз гулочку ў асялочку

А І М Э Ф , ф. 9, воп. 3, спр. 7, л. 118. З ап . I. Х арсевіч у 1888 г. у в. Х а -
рава П р уж ан скага п.

132. Ш тоб я зн ала, што ў б ац ькі не быці

Б Д У , папка 7, сш. 17, л. 4, № 21. З ап . М . С какун у 1966 г. у в. Д а-
стоева Іван аўскага р. ад К. К. С какун , 54 г.
В ар.: З а х а р а в а , с. 145, 1970, в. А л ы н ан ка П ін скага p.; 3 a х а р а-
в а, 1984, в. Д р уж ы л авіч ы Іван аўскага р.

133. К агд а б та я зн ала

Р о м а н о в, 8, с. 466. Зап . у Гомельскім п. З авіваю ц ь ёлку.
В ар.: А І М Э Ф , ф. 8, воп. 1, спр. 77, сш. 1, л. 19, 1962, в. Галавінцы
Гомельскага р. К алі на пасадзе сад зяц ь.

134. К аб я зн ала-ведала
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 1, спр. 64, сш. 2, л. 40. З ап . М . П. Г в а зд зё ў у
1965 г. у в. Л яд ы Д убровен скага р. ад Ф . М алахавай , 49 г. Б яседа.

490
 135. К аб я ведала, што мне ў баценька не быці
П о л е с. с б ,, с. 2 71, № 23. З ап . у 1957 г. у в. С ім анавічы Д рагічы н-
скага р.
136. К ал і б я зн ала дый ведала сваю горкую долю
ВП І. З ап . у в. П раэарокі Глы боц кага р. М а л а д а я а д ’я зд ж а е да мала-
дога.
В ар .: П р о з в н ц к а я , с. 146— 147, С ібір. З ар уч ы н ы . Першы дзень.
П асля звядзен н я.
137. К аб я зн ала, каб я ведала
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 63, сш. 16, л. 4— 5. З ап . Л . М . М айсю к
у 1966 г. у в. М акран ы К ап ы л ьскага р. ад 3 . А . П аляш чук, 63 г.
В ар.: воп. 75, спр. 110, сш. 1, л. 10, 1975, в. Р эд кавіч ы Л ю банскага p.;
ф. 8, воп. 2, спр. 15, сш. 1, л. 26, 1979, в. Р адч ы ц к С толін скага p.; воп. 83,
спр. 2 1 3 , сш. 1, л. 49, 1983, в. Залю цічы Ж ы ткавіц кага p.; воп. 77, спр. 142,
сш. 3, л. 97, 1977, в. Ч аланец С аліго рскага p.; Б Д У , папка 1, сш. 2, л. 28,
1980, в. М ан асеева Л ун ін ец кага p. Н . p.:

Т апчы р уту і м яту і ўсю маю п акр асен ьку;

Ш е й н, 3, с. 4 67, № 149, в. Д уб еі С л уц кага п.; Д е м б о в е ц к н й , с. 5 5 5—

556, № 86, Рагач оўскі п. П яр эдадзен ь вя с е л л я ; Г і л е в і ч, 1973, с. 167—
168; Z i e n k i e w i c z , с. 114, № 41, П інскі п. Н . p.:

А найболей р уту-м яту, чырвоныя васілёчкі,

T o ж д зя во ц к ія красочкі.

138. К аб я зн ала, каб я ведала

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 1, спр. 39, сш. 5, л. 21. З ап . I. К. Ц іш чанка ў
1956 г. у в. Х орск Д авы д-Г ар ад о ц кага р. ад М . С. П аскрэб, 80 г.

139. А як будзеш , млода Ганечка, а д 'я з д ж а ц і

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 47, сш. 10, л. 1. З ап . К. Т . Б яган ская ў
1952 г. у в. К асты кі К р ы віц кага р. ад М . С танкевіч, 45 г.

140. Чырвона р уж а пры дарозе

БВУ, ф. 441, III, л. 80. З ап . М . Ф едар о ўскі ў 1880 г. у Л ід скім п. Н я-
дзел я.
141. Пайш ла К асту л ь ка ў гарод
H u r y n o w i c z , с. 152, № 4. З ап . у С вян ц ян скім п. У маладой.
В ар.: А І М Э Ф , ф. 8, воп. 1, спр. 78, сш. 4, л. 47 , № 52, 1963, в. С я-
л яткі М яд зе л ь ск ага p.; воп. 75, спр. 76, сш. 1, л. 6 9, 1975, в. П ерш ыя Куш -
ляны С м аргонскага p. Н . p.:

Бо яшчэ м ая рута не цвіла.

Я , млода, вяночка не звіл а.
Яшчэ м ая рута б удзе цвіць,
Я , млода, вяночак б уду віц ь;

воп. 79, спр. 164, сш. 2, л. 27, 1979, в. М ільча В ілей скага p.; Гілевіч,
1973, с. 69, в. А льсевічы М яд эел ь ск ага р.

491
 142. Гнеў, мая маці, гнеў на цябе
Federowski, с. 47 6, Ne 1125. З ап . ка л я М о ўчадзі ў Н авагр уд скім п.

143. Х одзіць дзеванька ў саду, па саду

Матерналы, 2, с. 2. З ап . у в. А л я к с е еў к а С лонім скага п.

144. Прыедзь, мая матачка, з пірагамі

F e d e r o w s k i , с. 3 9 2 — 3 9 3 , Ne 796. З ап . к а л я Л ях авіч і К лец ка ў
С луц кім п. Н а вы ездзе.

145. Нядаўна Томачка зялёну руту саджала

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 2, спр. 43 а, сш. 2, л. 2. З ап . вуч. С лабадской С Ш
у в. Ж укоўшчына Ш аркоўш чы нскага р. ад М . Л ы сён ак.

146. Ой, жаль, жаль мне не на каго на чужога

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 75, спр. 99 , сш. 1, л. 2 4— 25. З ап . A . I. Г ур скі ў
1975 г. у в. Т у л іч ава Н авагр уд с кага р. ад Я . Ф . Б раніцкай, 61 г.
В ар.: воп. 77, спр. 139, сш. 2, Ne 8 0, 1977, в. В ял ікі Рож ан С аліго рскага
p .; ф. 3, воп. 77, сш. 7, л. 7, 1912, в. Л есін а Б ар ан авіц кага п.; Г і л е в і ч,
1979, с. 262, в. Д о р агава К ар эл іц кага р.

147. Ой, жаль, жаль, мой браценька, на цябе

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 6 2, сш. 3, л. 5. З ап . у 1959 г. у в. Г ута
Ж алудоцкага р. ад Т . С тупчы к.
В ар.: ф. 9, воп. 3, спр. 7. л. 120, 1888, в. Х а р а в а П р уж ан скага п.

148. Ой, жаль жа мне, мая матанька, на цябе

Ш ы р м а, с. 2 7 1 , Ne 259. З ап . у 1934 г. у в. Я ц кав а В алож ы н скага п.

149. Ой, жаль, жаль мне, мамачка, на цябе

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 24, сш. 6, л. 4 0 —41, Ne 21. З ап . Г. I.
Я блонская ў 1967 г. у в. Вербаўцы В алож ы н скага р. ад В. А . Ш ум ель, 55 г.
В ар.: спр. 89, сш. 76, л. 2, 1970, в. Ч ы гіры н ка К ір аўскага p.; воп. 8,
спр. 1, сш. 7, л. 2, Ne 7, 1940, в. Ж одзіна С м ал явіц к ага p.; воп. 9, спр. 8,
1958, в. С трунне П олацкага p.; воп. 4, спр. 8, сш. 2, л. 1, 1970, в. К аце-
навічы А стр авец к ага р. Я к м ал ад ая ад язд ж ае да м аладога; спр. 55, сш. 6,
л. 3, 1966, в. С віры давіч ы С м аргсн скага p.; спр. 45, сш. 3, л. 31,
в. А гар о дн ікі В алож ы н скага p.; спр. 69, сш. 1, л. 26, 1964, в. Заборцы
Глы боцкага p.; ф. 8, воп. 74, спр. 36, л. 1, 1974, в. К ам енка В ілей скага
p.; воп. 77, спр. 133, сш. 2, Ne 33, 1977, в. Г рабава Р агач оўскага p.; воп.
81, спр. 187, сш. 1, л. 60, 1981, в. Гібайлавічы К р уп скага p.; Б Д У папка 8,
сш. 32, л. 12, в. Л іп яні М ал адзеч ан скага p. Н. p.:

Ёсць у мяне яшчэ меншая за цябе,

Я на б удзец ь ранюсенька ўставац ь,
Я на б удзець тваю р уж ачку п алівац ь;

папка 12а, сш. 22, л. 11 — 12, в. К аралінова П астаўскага p.; папка 5, сш. 2,
л. 2, в. Л ядц о П ухавіц кага p.; папка 3, сш. 47, л. 9, в. М асціш ча У ш ацкага
p.; А н н м е л л е , с. 2 0 7 ; Е. П., с. 42, Ne 2, Б ы хаўскі п. З ар уч ы н ск ая;
T y s z k i e w i c z , с. 347, Т роцкі п.; 3 a х a р а в а, 1984, с. 2 69 , в. Д ру-

492
ж ы лавічы Іван аўскага p.; Г і л е в і ч, 1979, с. 87, в. Ш ы пкі М аладзечан -
скага р.
150. К уд ы а д ’яздж аеш , ку д ы а д ’яздж аеш , м ал ад а?
Б Д У , папка 9, сш. 34, л. 3. З ап . Г. К ар ж ан о ўская ў в. А ндрэйчы кі
У ш ацкага р. ад Д . П. А ндрэйчы к.

151. А й , ж ал к а мне, м ая м ам аяка, на цябе, на цябе

ІР Л І, к. 40, папка 1, л. 2 9, № 30. З ап . * М . Ю. З у б а ў у 1906 г. у в.
М ікуліч ы К л ім авіц кага п.
В ар.: Ш е й н, 1, с. 4 7 3 —4 74 , JVfe 33, С м ален ская губ. В ы ходзіц ь з ха-
ты да вянца. Н . p.:

З а ў т р а ты ўстанеш , мяне не найдзеш,

Горка заплачаш , а мяне не вернеш;

Б Д У , папка 5, сш. 42, л. 16, А рш анскі p.; Р о м а н о в, 1— 2, с. 4 6 4 — 4 6 5,

№ 132, Сенненскі п.; Ш л ю б с к і, с. 146, JNfe 3 0 5 а, в. Ч анавічы В іц ебскага
п. К н ягін я перад а д е з д а м да м аладо га; І і і ы р м а , с. 131, № 116, 1958,
в. Пагосцішча Л ёзн ен скага p.; А І М Э Ф , ф. 8, воп. 73, спр. 66, сш. 1, л. 2 6 ,
1973, в. Зб ор ск А сіп овіц кага p.; воп. 77, спр. 137, сш. 1, л. 14. в. Р ассвет
А кц яб р ск ага р. Я к вы біраецца м ал адая да свякр о вы ; воп. 7 5, спр. 110, сш.
1, л. 27, № 17, 1975, в. Р эд кавіч ы Л ю банскага p.; воп. 81, спр. 190, сш. 1,
л.32, в. Х ацю хова К р уп скага p.; Г і л е в і ч, 1974, с. 38 9 , в.С малічы
К ап ы л ьскага p .; 3 a х а р ч е н к о, с. 117, № 9 1 ; с. 120, № 93. О бска-
Іртыш скае м іж рэчча; П р о э в н ц к а я , с. 131, С іб ір ; З а х а р а в а , 1984,
с. 192— 193, № 551, в. Коўчыцы С ветлаго рскага р.

152. Ой, бывай, бывай, м ая м атуш ка, здаро ва

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 78, спр. 155, сш. 1, л. 2 8 — 29. З ап . у 1978 г. у в.
Г ута Іўеўскага р. К алі маладую вяд уц ь да маладога. ^
В ар.: ф. 13, воп. 8, спр. 15, сш. 1, л. 30, 1959, Гомельскі р.

153. Ішла кн ягін я гарой, гарой

Ш е й н, с. 4 5 8 , № 20. З ап . у Гарадоцкім п.
B ap.: Р о м а н о в, 8, с. 36 6 , Віцебскі п. К алі маладую сад зяц ь на па-
с ад; с. 3 6 3 — 364, Віцебскі п.; с. 4 2 2, Гарадоцкі п.; А І М Э Ф . Ф- 8, воп. 78,
спр. 151, сш. 2, л. 76— 77, № 124, 1978, в. Ц аркавіш ча У свяц кага р.
П скоўскай вобл.; воп. 73, спр. 64, сш. 1, л. 2 9, в. К ры н ка А сіп о віц кага p.;
спр. 67, сш. 2, л. 15, 1973, в. Ц ялуш а Б абруйскага p.; ф. 13, воп. 6, спр. 14,
сш. 8, л. 1, 1976, в. Гілі Ч аш ніцкага p .; ф. 2, воп. 7, спр. 10, сш. 1, л. 9,
1964, в. К озін ава Г арадоцкага р.

154. Н а гар э Г ан у т ка сад садзіл а

Ш л ю б с к і, с. 147, № 3056. З ап . у 1923 г. у в. К аш авічы С ур аж скага
п. К н ягін я перад ад ездам да маладога.
В ар.: С л а в я н н н а , с. 92, № 194, С еўскі р. Бранскай вобл.; А І М Э Ф ,
ф. 13, воп. 10, спр. 40а, сш. 18, л. 7, № 4, в. Р уд н я П ухавіц кага p. Н. p.:

Б уду ўставац ь, дачуш ка, зарам і,

Б уду п аліваць тваю рутач ку с л язам і;
спр. 92, сш. 2, л. 39, 1979, в. Ж гунская Б уда Д обруш скага р. Н явесту са-
д зяц ь пад ёлку і загадваю ц ь галасіц ь, а д зяўч аты спяваю ць.

493
 155. Куды, куды, млода Манечка, ад’язджаеш
Б Д У , папка 8, сш. 36, л. 2. З ап . Т . А . Л яш ковіч у 1965 г. у в. З а л а -
зоўе В ілей скага р. ад Г. I. Л яш ковіч, 66 г.
В ар.: А І М Э Ф , ф. 8, воп. 84, спр. 2 2 4 , сш. 5, л. 26 , № 23 1, 1985,
в. Г аўлі Б уда-К аш ал ёўскага p.; ф. 13, воп. 10, спр. 6 1 , сш. 4, л. 3, 1963,
в. Л іп ава М яд зе л ь ск а га p .; спр. 78, сш. 43, л. 4, 1974, в. П яцеўш чына М ін-
скага р.
156. А д ’язджаю, мая мамачка, ад цябе
Б Д У , папка, 8, сш. 43, л. 1, З ап . Т . Л . К узм іч у 1965 г. у в. Р уд н я
Д зя р ж ы н с к ага р. ад I. А . П ахомава, 63 г.
В ар.: А І М Э Ф , ф. 8, воп. 76, спр. 124, сш. 3, № 54, 1976, в. Панюці-
чы Н ясв іж ск ага p.; воп. 75, спр. 9 3 , сш. 4, л. 14, № 11, 1975, в. Л іц вян ы
У здзен скага p .; спр. 11, л. 2, 1972, в. Д зе м ях і Р эч ы ц кага p.; ф. 13, воп. 10,
спр. 81, сш. 26, л. 8, № 4, 1974, в. Пціч М ін скага p.; спр. 6 7, сш. 21, л. 2,
1969, в. Л уж ан ы Д эяр ж ы н с к а га p. Н . p.:

П акул ь я ўсе сцеж ачкі абы ду,

Д ы к і слёзкам і р уту-м ятач ку абаллю ;

M o s z y ń s k i , с. 2 72, № 74 0 , в. Д араш эвічы М азы р с к ага п. К алі м ал адая

ся д зіц ь на п асадзе. Н . p.:

К алі ты маю зялён у р уту зн ябудзеш ,

Т ад ы ты мяне, м ал адзен ьку, заб удзеш ;

Г і л е в і ч, 1979, с. 4 33 , в. Анош кі В ілей скага p.; Г і л е в і ч, 1973, с. 323 ,

в. Н аліб акі С таўб ц оўскага p.; 3 a х a р а в a, с. 163— 164, в. П ры барава
Б рэсц кага р.
157. Х адзіла Волечка па гумну
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 73, спр. 66а, сш. 5, д. 27. З а п . A . М . А к ун ь ко ва
ў 1973 г. у в. Г аж ы л авічы Б абр уйскага р. ад Т . П. М ельнічонак, 54 г. З а
сталом.
15 8. Што ж то за пташачка
Е. П., с. 4 4 —45. З ап . у Б ы хаўскім п. З ар уч ы н ская.
В ар .: ф. 8, воп. 2, спр. 30, сш. 6, л. 39, 1970, г. А ш м ян ы ; A H С С С Р ,
ф. 134, воп. 2, адз. зах. 14, № 15, л. 13, 1914, в.М о л адава Н авагр уд ск
п. Н . p.:
Весь бы бор асвяц іл а...
С я д зіц ь дзень да вечар...
Весь бы род-племячка;

Г і л е в і ч, 1979, с. 289, в. Скупліно Б ар ы саўскага р.

15 9. Што ж то за пташачка
Ц Д Г А Л ітС С Р , ф. 1135, воп. 10, № 2 0 3 — 2 0 7 , л. 180. З ап . у Гродзен-
скай губ.
Вар.: Ш л ю 6 с к і, с. 143, № 2 9 4 , 1915, в. П лоскае С енненскага п. К ня-
гін я перад ад ездам да маладога.

160. Ды што, што за пташачка

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 55, сш. 26, л. 5. Зап . С. В. Л агун у в. Ц я-
рэшкі Ш аркоўш чы нскага р. ад Т . I. Е рмаковіч, 39 г.

494
 B ap.: спр. 31, сш. 14, л. 9, № 6, 1938, в. Бялы нец М сц ісл аўскага p.;
воп. 76, спр. 117, сш. 3, л. 79, 1976, в. С таі Л еп ельскага p. Н . p.:

Р азж а л іц ь ж а яе і д о ўгая дарож ачка,

Ч у ж а я староначка, л іх ая свякр о вач ка;

воп. 78, спр. 156, сш. 2, л. 30, 1978, в. Б акш ты Іўеўскага p.; Г н л ь т е-
6 р а н д т, с. 2 6 8 — 269, в. Дроваш ы В ілей скага п.; Г і л е в і ч, 1979, с. 89,
в. П агар элка В ало ж ы н скага p.; Ш е й н, с. 62 3 , № 6 0 7 , в. Д уб р о ўка Лепель-
скага п.
16 1 . Залатая яблынька
А І М Э Ф , ф. 10, воп. 13, спр. 92. Зап . у А ш м ян скім р.

162. Камяная печачка

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 83, спр. 2 1 7 , сш. 2, л. 72. З ап . I. I. К р ук у 1983 г.
у в. П ухавічы Ж ы ткавіц кага р. ад В. У. К уп рац эвіч, 57 г.
В ар.: спр. 2 10, сш. 3, л. 2 5, 1983, в. С якеры чы П етр ы каўскага p.; воп.
82, спр. 2 04, сш. 2, л. 4, 1982, в. К расн оўская Б уда Н ар аўл ян скага p.; воп.
81, спр. 184, сш. 3, л. 93, № 87, 1981, в. Глініш чы Х ой н іц кага p.; воп. 75,
спр. 94, сш. 3, л. 51— 52, № 2 3 9 , 1975, в. П русы С тар адар о ж скага p.; спр.
97, сш. 7, л. 57, № 42, 1975, в. Р ачэнь Л ю банскага р. Ы. p.:

— Я к я маю п лакаці, 2
С ваё лічка ўц яр ац ь?
М аё лічка да н евялічка, 2
М аё лічка, як яблы чка, 2
А сам а я, як віш ан ька;

воп. 1, спр. 92а, частка 1, л. 32, 1960, в. Азерш чы на Р эчы ц кага p. Н. p.:

— Ой, я плачу, вы не чуеце 2

З а скры пкам і ды за бубнамі,
Д ы за тонкімі галасочкамі,
Г аласочкамі.
Д ы за тонкімі галасочкам і,
З а вернымі др уж оч кам і;

воп. 77, спр. 134, сш. 1, л. 10, 1977, в. Д зер бін А кц яб р ск ага р. Я к а д ’яз-
дж аю ць да м аладога; спр. 142, сш. 1, № 102, 1977, в. Ч аланец С алігорска-
га p.; воп. 73, спр. 71, сш. 3, л. 32, 1973, в. Ш кураты Б рагін скага p.; ф. 13,
воп. 10, спр. 56, сш. 5, л. 3, 1966, в. М ал ы я Ч учавічы Л ун ін ец кага p.; ГД У ,
сш. 51, л. 1, 1981, в. Х оўхл а Б уда-К аш алёўскага p.; Р а д ч е н к о, с. 78,
№ 35, Гомельскі п.; Р о м а н о в , 8, с. 4 67 , Гомельскі п.; З а х а р ч е н к о ,
с. 66, № 44. З ап . у О бска-Ірты ш скім м іж рэччы ; З а х а р а в а , 1984, с. 68,
№ 62, в. П арэчча П ін скага p.; М о ж е й к о, с. 155, в. Л іпляне Л ельчы цка-
га о.

163. Ой ты, рэчанька, ой ты, быстрая

S i e l i c k i , с. 135— 136. З ап . у 1977 г. ад К. Ш адзько, 70 г., былой
ж ы харкі в. У здры гал авіч ы К ры віц кай гміны В ілейскага п. Збіраю цца ехаць
да маладога.
В ар.: А І М Э Ф , ф. 8, воп. 1, спр. 104, сш. 1, л. 42, 1966, в. П раходы
Глы боцкага р*; воп. 2, спр. 40, сш. 5, л. 9, № 7, 1971, в. З ако р е Б раслаў-

495
скага p .; Б Д У , д., 1977, л. 76, в. С ваткі М я д эе л ь ск ага p.; папка 12а, сш. 1,
л. 12, 1967, в. Ё даўцы П астаўскага p. Н . p.:

Б ы страя рэчка р азліваец ц а,

М лода Гэленка з м атуляй распраш чаецца;

Ш ы р м а, с. 158, JST© 144, 1934, хутар Ю саш чына В алож ы н скага п.; Г і л е-
в і ч, 1973, с. 7 7 —78, в. А л ьсевіч ы М я д зе л ь ск ага p.; Г і л е в і ч, 1979,
с. 2 8 6 , г. п. К ры вічы М яд зе л ь ск а га p.; с. 29 1, в. М ал ы я А л аш кі П астаўска-
га p .; М а ж э й к а, с. 3 3 5 , в. Д уб р ова П астаўскага! р.

164. Т ы , рэчанька, ты , б ы страя

Ш е й н , 1, с. 4 4 5 , № 23. З ап . у в. П р удкі С м ален скага п. П адры хтоў-
ка да шлюбу.

165. Т ы , рэчачка-кры нічанька, рано, рано, рано

Р о д з я л о в с к а я , с. 2 2 3 — 2 24 . З ап . у 1908 г. у Радаш ковіц кай вол.
М ін скага п.
166. Ч аго не цячэш , б ы страя рэчка, з-п ад гары
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 7 6, спр. 117, сш. 5, л. 84 , № 67. З ап . Г. А . Б арта-
шэвіч у 1976 г. у в. З ял ё н к а П олацкага р. ад В. М . М ары ненка. Я к с ад зяц ь
н адзял яц ь маладую .
167. Ц як л а рэчка-крам ян ечка
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 8, спр. 3, сш. 2, л. 2, № 6а. З ап . у в. Лю біш чыцы
Івац эвіц кага р.
В ар .: Д о в н а р - З а п о л ь с к н й , с. 10, № 8 0, в. Д аб р асл аўка П ін скага
п. У доме н явесты ў час падры хтоўкі да вян ц а; A H С С С Р , ф. 104, воп. 1,
спр. 104, л. 12, № 3, Т у р н ян с кая вол. Б рэсц кага п.

168. М аніш , М анечка, не плачаш

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 79, сш. 11, № 17. З ап . 3 . В. Д ай нека ў
1974 г. у в. М алое С тах ава Б ар ы саўскага р. ад X . С. Д айнека, 75 г.

169. М аніш , д зевач ка, не плачаш

Б Д У . З ап . Л . Х ромчанка, А . Р усак у в. Л яско віч ы Б яр эзін скага р. ад
A . В. Гоман, 1903 г. н.

170. H e м усіл і р азж ал аб іц і м аладую д зеван ьку

Д о в н а р -3 а п о л ь с к н й , с. 36, № 27 3 . З ап . у м. С в я т а я Воля Пін-
скага п.
171. H e ж ар к а гарыш , лучы нка
ВП І. З ап . у 1980 г. у Гарадоцкім р.
В ар .: Ш е й н, 1, с. 4 63 , № 10, С мдленская гу б .; М а ж э й к а, с. 267 ,
в. Д аб ея Ш ум ілін скага р. М ел. на вар. 3 . Я . М аж эй ка.

172. H e ж ар к а гары ц ь лучы на

ІР Л І, к. 40, папка 1, л. 17. З ап . М . Ю . З у б а ў у 1906 г. у в. М ікул іч ы
К л ім авіц кага п.

496
 B ap.: А І М Э Ф , ф. 8, воп. 2, спр. 11, сш. 1, л. 81, 1968, в. З аб ялы ш ы н
Х о ц ім скага p .; спр. 4, сш. 1, л. 30, 1968, в. З агар эн н е К расн ап ольскага p.;
воп. 75, спр. 93, сш. 5, л. 54, 1975, в. Горкі Ч эрвен ьскага p.; воп. 1, спр. 4 5,
сш. 1, л. 21 , 1959, в. К н я зі С ур аж с кага p.; спр. 4 3 , сш. 1, л. 2, 1959, в. З а -
лессе Х ало п ен іц кага p. Н . p.:

П уш чу іскор’е дробнае пад карэнне ўдобнае;

воп. 78, с п р .-144, сш. 2, л. 29 , 1978, в. Н авасёл кі К ар м ян скага p. Н . p.:

Х а т к і не мыла — усё п ляла,

П а ва д зіц у не йшла — гл ад зіл а,
Л о ж ак не мыла — часала,
Свайго Х ве д зе ч ку д аж ы д ал а;

воп. 77, спр. 133, сш. 1, л. 73, JSTe 46, 1977, в. С тарое С яло Р агач о ўскага p.;
воп. 73, спр. 67, л. 14, 1973, в. Ш аўнева Горацкага p. Н . p.:

С вято га раннейка работкі.

Н ев я л іку работу рабіла,
Ш оўкам ш ырынку вы ш ы вала,
С вай м у С аш ачку дар авал а;

спр. 72, сш. 2, л. 35, 1973, в. К іпячы Б ы хаўскага p.; ф. 13, воп. 9, спр. 8,
л. 40, 1960, в. Ц яцеры н Б ял ы н іц кага p.; воп. 6, спр. 11, сш. 2, л. 2, 1961,
на М агілёўш чы не; спр. 15, сш. 5, л. 4, № 4, в. Закуп ленн е К л іч аўскага p.;
воп. 8, спр. 4, сш. 25, л. 5, 1950, в. П азд зер кі М ін скага p.; воп. 10, спр. 33,
сш. 18, л. 1, 1950, в. Банькаўш чы на М сц ісл аўскага p.; спр. 57, сш. 6, л. 3,
1953, в. А сташ кавіч ы Д уб р овін скага p.; Б Д У , д., 1976, в. Х ацю хова К руп-
скага p. Н . p.:
— He ж ар ка гарыш , калін а,
H e р аэж ар ы л а карэнне.
—А што вам, д зевачкі, да таго...
П а полю іскры распуш чу...
Во маёй дачуш кі ўплятанне,
А п авесіла мне на ўзды хан н е;

Б Д У , папка 5, сш. 13, л. 8— 10, в. Л адасн а Л еп ельскага p.; папка 12, сш.
27, л. 2, в. Ш арэйкі К асц ю ковіц кага p.; Г Д У , 1981, в. З ал ессе Ч ачэр скага
p. Н. p.:
Усе д зяво ц к ія работы;

1982, в. В ы лева В еткаўскага p. Н . p.:

He раз, не д ва, м ая м ам ка, заплачаш ,

Як ты мяне ў сваім доме не пабачыш.
He раз, не д ва, м ая мамка, закукуеш ,
Як ты мяне ў сваім доме не пачуеш ;

сш. 13, л. 8, в. П атап аўка Гомельскай вобл. Н . p.:

З а м у ж пайшла заўн ы л а, плётачкі насіць заб ы л а;

Р Г Т , ф. 53, воп. 1, № 110, л. 68, № 4, г. Б ары саў; ВП І, в. Ш апечына Ві-

цебскага p.; А Ф К , ф. 10, воп. 15, спр. 75, л. 22, в. А дам ен кі Л ёзн ен скага p.;

32. З а к. 298 497

Р о м а н о в, 8, с. 374, В іцебскі п.; Д о б р о в о л ь с к н й , с. 138, № 319,
в. Ш аталава С м ален скага п. К алі расплятаю ць касу. Н . p.:

H i свайго роду бальш ога, ні свайго бацюшку роднага;

Ш л ю б с к і, с. 58, № 89, 1920, в. К аш эвічы С ур аж с кага п.; Ш ы р м а, с.

134, № 119, 1958, в. М ер зл яко ва Л ёзн ен скага p.; Ф ольклор, с. 19, № 13,
1968, в. Л ісіш кай Ігналін скага р. Р ад н я н явесты сп явае; Ш е й н, 1,
с. 3 2 9 —330, № 1, в. С тай кі Р агач оўскага п.; Л е о н о в а , с. 73, № 157, С і-
бір. Я к распляталі і аб разалі к а с у ; Г і л е в і ч, 1979, с. 27 9 , в. К ур м ял ёўка
Л еп ельскага p.; Ц Н Б А Н Б С С Р , ф. 122, л. 21 , № 4, 183 6 — 1838, Лепель-
скі п.; 3 а х а р е н к о, с. 192, № 169, О бска-Ірты ш скае м іж рэчча; 3 а х а-
р а в а, 1984, с. 116, № 21 7 , в. П арэчча П ін скага р.

173. He жаласліва Танечка

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 81, спр. 189, сш. 1, л. 81, № 143. З ап . A . С. Ф я -
досік, Г. А . П ятр о ўская ў 1981 г. у в. З аб ел л е Б еш анковіцкага р. ад
Е. М . Д аўгял а.
В ар .: воп. 76, спр. 128, сш. 6, л. 66, 1977, в. Д зе д л а ў Р агач оўскага p.;
Ш е й н, 1, с. 3 2 9 — 330, № 1, в. С тай кі Р агач оўскага п. Н . p.:

Гэта ж м ая дачуш ка насіла,

Яна ж маё п адвор’е кр асіла,
А цяпер ж а пайшла яна ў ч уж ы я лю дзі,
Я н а на тое б яліл а забы л а
I русай косанькі не часала.

174. He жарка гарыць лучына

Б Д У , папка 10, сш. 3, л. 13. З ап . Т . С. Сербантовіч у в. О рдаць
Ш клоўскага р. ад М . С. С ікорынай, 1912 г. н.

175. H e ж ар к а гар ы ц ь каліна

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 75, спр. 93, сш. 2, л. 74, № 73. З ап . Л . М . С алавей,
Л . П. Б арабан ава ў 1975 г. у в. Рэчкі У зд зен скага р. ад К . В. К апруцкай.

176. I да чаму, зязюлька, не куеш

Ш е й н, 1, с. 2 4 3 — 2 44 , № 19. З ап . у в. К р утаўц ы Н авагр уд с кага п.
П асля распляцення касы .
Вар.: А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 59, сш. 19, л. 1, 1969. в. Ж ыгалкі
С таўб ц оўскага p.; воп. 78, спр. 150, сш. 2, л. 40, № 40, 1978, в. П алессе
Ч ачэр скага p.; Г і л е в і ч, 1979, с. 2 86 , в. А гар о дн ікі.

177. А ты, зязюля рабая

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 79, спр. 163, сш. 1, л. 45, № 4 2 . З ап . A . I. Г ур скі,
A . М . А кун ько ва ў 1979 г. у в. К аралеўц ы В ілей скага р. ад Я . I. Мацюш,
72 г.
178. Ой, зязю ля-кукуля
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 8, спр. 1, сш. 25, л. 5. З ап . В. Х м я л е ў ск а я ў 1948 г.
у в. Г атава М ін скага р. ад A . М . Раманоўскай.

179. Зазулька, зазулька, да не галосна

C z e c z o t , 1846, с. 15. З ап . над Н ёманам.

498
 B ap.: K l i c h , c. 98, № 10, ф альварак В ясёлаў Н авагр уд с кага п.; Г і л е-
в і ч, 1974, с. 3 76, в. Бабынічы П олацкага p.; А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр.
48, сш. 20, л. 1, 1952, в. К арпавічы Ільян скага p.; воп. 9, спр. 2 7, сш. 1,
л. 29, 1959, в. П ры ям іна К руп скага p.; ВП І, в. С тар ы я Вайханы Гарадоц-
кага р.
180. М ал а д а я дзеван ька
А др адж эн н е, с. 2 59, № 26. З ап . у 1912 г. у в. М ікалаеўш чы на М ін ска-
га п. П асля шлюбу.
181. Б ар авая зязю лен ька
С а х а р а ў, с. 82, № 214. З ап . у 1929 г. у в. Л яў д эр ы Л уд зен скага п.
М ал ад ая р азвітваец ц а з бац ькам і.

182. К у к а в а л а зязю лен ька ў садочку

А Ф К , ф. 10, воп. 15, спр. 75, л. 84. З ап . Т . Б. Варф аламеева ў 1975 г.
у г. п. С ур аж В іц ебскага р. ад Е. П. К андрац ьевай , 61 г.
В ар .: Ш л ю 6 с к і, с. 143, № 2 9 1 , 1918, в. К рутое В ел іж скага п. К ня-
гіня перад ад ездам да м аладо га; А І М Э Ф , ф. 8, воп. 7 9, спр. 171, сш. 1,
л. 71, № 49, 1979, в. Ж алеэні В еткаўскага p.; Д Г М , ф. 56, папка 1, л. 4 5 9 ,
№ 6, 1839, Ігуменскі п.
183. Ой, кры н іц а, кры ніца
Г і л е в і ч, 1979, с. 2 9 7 , в. Горкі С таўб ц оўскага р.
184. К ук а ва л а зязю л ька на яб лан ькі седзячы
Ц Н Б А Н Б С С Р , ф. 3, воп. 1, спр. 4, л. 47, № 616. З ап . С. П. С ахар аў
у 1935 г. у Д зв ін скім п. ад М . Варанко, 46 г. С п явалі вечарам маладой.

185. Ч ам у, М анечка, не плачаш

Ш ы р м а, с. 124, № 109. З ап . у 1965 г. у в. Заборцы Глы боцкага р.
В ар .: Г і л е в і ч, 1979, с. 2 9 8 —2 9 9 , в. В е р а б і М я д зе л ь ск ага р.

186. К ал і не плачаш, млода А н ечка, пры скрыпцы

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 67, сш. 2 9, л. 2— 3. З ап . В. I. М у р аўс кая
ў 1963 г. у в. Ш вакш ты М я д зе л ь ск ага р. ад Р. Галёнак.

187. Д а чаму ты , В алечка, не плачаш

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 79, спр. 159, сш. 2, № 84. З ап . С. Т . А сташ эвіч,
У. А . Васілевіч у 1979 г. у в. Р аб ун ь В ілей скага р. ад Г. М . К іш ан, 52 г.
Я к а д ’яздж аю ц ь да маладога.
В ар.: ф. 13, воп. 10, спр. 89, сш. 87, 1968, в. Н овы П агост М іёр скага р.

188. Ц і табе, дзевач ка, у м амы надаела

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 40, сш. 10, л. 1. З ап . Г. В. Трапаш ка ў
1953 г. у в. К ан авалы В алож ы н скага р. ад A . I. Р ады н а.

189. Ц і табе, Т ом ачка, з а м уж хочацца

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 73, спр. 6 9, сш. 1, л. 17. З ап . Г. А . Б арташ эвіч у
1973 г. у в. Іскань Б ы хаўскага р. ад Е. К. С емчанка, 48 г.

190. Н яўд ач а д зевач ка, н яўдача

Г і л е в і ч, 1979, с. 200, в. С яргеевічы К ір аўскага р.

:*• 499
 19 1 . Знадь табе, Томачка, замуж хочадда
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 81, спр. 9 9 , сш. 1, л. 45, № 19. З ап . Г. А . Барташ э-
віч у 1965 г. у в. Л я ў к і А рш ан скага р. ад В. Я . Ф іліп овіч, 51 г.
В ар.: воп. 74, спр. 84, сш. 1, л. 72, № 75, 1973, в. М ал ы я Х ал ьн явіч ы
К р уп скага p.; воп. 81, спр. 189, сш. 1, л. 51, 1981, в. Заб ел л е Беш анковіц-
кага p .; Б Д У , папка 12, сш. 24, в. К расніца Б ы хаўскага p. Н . p.:

П адр уж кі, мае кум ічкі, ці не бачыце;

папка 6, сш. 4, л. 9, В іц ебская вобл.; папка 9, сш. 36, л. 1—2, Слонімскі р.

192. Знаць табе, Н астач ка, замуж хочацца

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 57, сш. 6, л. 2. З ап . Н. I. К лачкова ў
1953 г. у в. А сташ эвічы Д уб р о він скага р. ад У. С. Ч учковай, 59 г.
В ар.: спр. 66, сш. 22, л. 9, 1966, в. К осіна Л аго й скага p.; спр. 64, сш. 31,
л. 2, 1962, в. П адлоссе М ін скага p.; спр. 68 , л. 64, № 3 1, 1956,
в. Б ары саўка Гай н аўскага п. Б еластоц кага в а я в .; спр. 33, сш. 6, л. 30, 1968,
в. Б елая Д уб р ова К асц ю ковіц кага p.; воп. 9, спр. 13, сш. 15, л. 5, 1964,
в. П ан кр атаўка Горацкага p.; ф. 8, воп. 76, спр. 118, сш. 1, л. 76, 1976,
в. Пышна Л епельскага p.; воп. 78, спр. 144, сш. 4, л. 9 6 , № 73, 1978, в. Пет-
равічы К ар м ян скага p. Н . p.:

Д а й натры вочкі заручоны я,

Ц і не п ац якуц ь слёзачкі пазы чоны я;

Б Д У , папка 6, сш. 36, л. 9, в. П анача К лец кага p .; папка 6, сш. 38, л. 2,

в. Машчоны С енненскага p .; папка 5, сш. 4 5, л. 17, в. Н яд ал ь Б ары саў-
скага p.; А Ф К , ф. 10, воп. 15, спр. 75, л. 2 3 , 1975, в. Пуніш ча Віцебска-
га p. Н . p.:
Ш тоб твае гл азан ькі п ам уц іліся,
Ш тоб у цябе слёзан ькі п акац іл іся;

Ш е й н, 1, с. 54, № 79, Віцебскі п. К алі п ры яздж аю ц ь па м аладую ; Д о б -

р о в о л ь с к н й , с. 127, № 28 6 , в. Войніна М сц ісл аўскага п. Ж аніх прыехаў
па н явесту; Д е м б о в е ц к н й , с. 565, № 172, в. Л ітвін авіч ы Горацкага п.
У дзень свадзьб ы . Д а вян ц а; Р у б ц о в, с. 11, № 8, в. А льш а Р удн ян скага
р. К алі прыбраная м ал ад ая не плача; П р о з в м ц к а я , с. 124, С ібір.
Убраўш ы н явесту, д зяўч аты сад зіл іс я з ёй за стол і с п явал і; Ш л ю б с к і,
с. 57— 58, № 87, У зк а ў с к а я вол. В ел іж скага п. Б аяр кі ў маладой пасля
шлюбу; ІР Л І, к. 40, папка 1, л. 16, 1906, в. М ікул іч ы К л ім авіц кага п.;
Л ю д о г о в с к н й , с. 3, Д ар агаб у ж с кі п. Н . p.:

Т ы сарві, М а р ’юшка, п алы нь-траву,

Н атр ы , М а р ’юшка, свае гл азан ькі,
Г л азан ькі маргучы я,
П акац яц ц а, М а р ’юшка, слёзы гар уч ы я;

М а ж э й к а, с. 2 9 0 , в. Ш алаш ына Д уб р овен скага p.; C z e c z o t , 1846, с. 42,

над Д звіной. К алі м алад ая не плача. Н. p.:

У зы й дзі, соўненька, д л я цяпла дзел я,

Зап л ач, Н астулен ька, дл я сарам а дзеля.
У зыйш ла соўненька, аб утр ала,
Н астул ька п лакаць а ні дум ала.

500
М ел. на вар. 3 . Я . М аж эй ка.

193. З ад уй ц е, ветры кі, р адэі д о ж д ж ы ку

Ш л ю б с к і , с. 158, № 339 . З ап . у 1920 г. у в. Н іж н яе К раснае В еліж -
скага п. Х ар ак тар ы сты ка кн ягін і.

194. А ўзы й д зі, сонейка, угрэй зямлю

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 9 2 . З ап . у Д окш ы цкім р.

195. Рассы п ся, крэменю

М атерн алы , 1, с. 2 02 . З ап . у в. Ж ытлін С лонімскага п. М ал а д а я р азвіт-
ваецца з бац ькам і.
196. М а л а д а я М ар ы н ька
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 79, сш. 2, л. 9. З ап . Н . П. Г ар дзіен ка ў
1974 г. у в. Х а т а в а С таўб ц оўскага р.

197. З н ац ь цябе, д зевач ка, на кам ні р ад зіл і

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 76, спр. 124, сш. 3, № 41. З ап . А . П р атасо ўская ў
1976 г. у в. Панюцічы Н я св іж ск а га р. ад А . П. А н дросік, 8 0 г.
В ар.: ф. 13, воп. 10, спр. 67, сш. 32, л. 13, № 2, 1963, г. п. У рэчча
Л ю банскага p.; Б Д У , папка 8, сш. 31, л. 1, в. Н аліб акі С таўб ц оўскага p.;
Ш ы р м а, с. 111, Ń9 96, 1934, в. З адубен н е В ілей скага п.

198. Т аб е, Ю лечка, з а м уж хочацца

Б Д У , папка 10, сш. 13, л. 12. З ап . I. В. К арнач у в. Вайдзені Вілей-
скага р. ад В. В. Т ал ерка.
В ар .: А І М Э Ф , ф. 8, воп. 74, спр. 8 2, сш. 3, л. 25, 1974, в. С акаўш чы на
В алож ы н скага p .; воп. 76, спр. 117, сш. 3, л. 78, 1976, в. С таі Л еп ельскага
p .; воп. 2, спр. 49, сш. 1, л. 4 1, № 31, 1971, в. Богіна Б расл аўскага p.;
спр. 52, сш. 1, л. 56, 1972, в. К ахан авічы В ер хн ядзвін скага p.; воп. 1, спр.
80, сш. 3, л. 5, № 4, 1963, в. К р эва С м аргонскага p.; спр. 78, л. 32, 1963,
в. С ы р м яж М я д зе л ь ск ага p.; ф. 13, воп. 10, спр. 6 7, сш. 8, л. 7, 1969,
в. Д уб р ова П астаўскага p.; спр. 92 , сш. 2, л. 4 0, 1979, в. Ж гунская Б уда
Д обруш скага р. К алі м ал ад ая не плача, седэячы пад ёлкай; спр. 83, сш. 61,
л. 5, 1974, в. Закры н ічч а Л аго й скага p.; Ц Н Б А Н Б С С Р , ф. 3. воп. 1,
спр. 4, л. 79, № 7 39, 1929, в. Іоніны Д зв ін с к а га п.; Ш ы р м а, с. 151,
№ 137, 1932, в. Ш акуны П р уж ан скага п.; Г і л е в і ч, 1974, с. 38 1 , в.
Угры нь З эл ьв ен скага p.; Ф ольклор, с. 116, № 130, в. Л ам ы Л уд зен скага р.

199. А ў полю ж ы та зазел ян ел а

Г а й д у к, 1964, л. 110, № 15. З ап . на Беласточчыне.

20 0 . Х а д з іл а д зевач ка па ночы

Ш е й н, 1, с. 195, № 4. З ап . у в. Л у с к а в а М ін скага п. К алі м аладая,

седзячы на п асадзе, не плача.
В ар.: Б Д У , папка 2, сш. 21, л. 10, в. Старое С яло Г л ускага p.; А І М Э Ф ,
ф. 8, воп. 75, спр. 94, сш. 4, л. 10— 11, № 5, 1975, в. К ры ваносы С та-
радаро ж скага p.; воп. 73, спр. 64, сш. 3, л. 17, 1973, в. Б луж а П ухавіц ка-
га p .; Ш ы р м а, с. 162, № 148, 1955, в. П ятровічы С ветл аго рскага р.

501
 2 0 1. Трэба даці цыбулі ў вочы
З а х а р а в а , с. 125. З ап . у Б рэсцкай вобл.
В ар.: З а х а р а в а , 1984, с. 2 7 2, в. Д р уж ы л авіч ы Іван аўскага p.;
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 85, спр. 2 3 0 , сш. 3, л. 56, № 72, 1985, в. М ахро Іва-
н аўскага p.; воп. 2, спр. 15, сш. 1, л. 28, 1968, в. Р адч ы ц к С толін скага р.
Н . p.:
Чорна хм ара д а ж д ж у не мае,
М ал а д а я Л ю бачка п лакаты не знае.

202. Знаць табе, М ар’ечка

Г а р э ц к і, с. 18, № 34. З ап . у в. М а л а я Б агац ь каўка М с ц ісл аўскага р.
К алі прыбраная пад вянец м ал ад ая не плача — каб зап лакал а.
В ар .: А І М Э Ф , ф. 13, воп. 6, спр. 7, сш. 1, л. 26, № 15, в. С лаўн ае
М сц ісл аўскага p.; воп. 10, спр. 68, сш. 1, л. 65, № 155, 1956, в. Б ары саўка
Г ай н аўскага п. Б еластоц кага ваяв о д ства; спр. 33, сш. 6, л. 15, 1956, в. Бе-
р азіно М ін скага р.
203. Х адэіла Ганначка па ночы
Ш ы р м а, с. 87, № 72. З ап . у 1934 г. на хутары Ю саш чына Вало-
ж ы н скага п.
В ар.: А І М Э Ф , ф. 8, воп. 75, спр. 104, сш. 1, л. 23, № 15, 1975, в. У лу-
кі С лаўгар ад ск ага p. Н . p.:

Б удзеш печ тапіць ды го р кія слёзы л іц ь;

воп. 1, спр. 67 , сш. 2, л. 32, 1967, в. К руп н ікі К р ы віц кага p.; ф. 13, воп. 9,
спр. 13, сш. 2, л. 5, в. Я нова Б ар ы саўскага p.; Б Д У , папка 6, сш. 17, л. 1,
в. З агорн ае К лец кага p.; М атерн алы , 2, с. 2 1 5 — 21 6, в. К ам ен ка Гродзен-
скага п. П асля др уго га р адка:

Б адай, ты, ц ы булька, марне прапала,

М ая ж слёзан ька дарм а ўп ала;

S i e l i c k i , с. 118, 1975, в. М ікул ін а В ілей скага р. П ерад шлюбам у доме

маладой. Н . p.:
Б удзец ь пасцелька — кр ап іўка,
Б удзец ь хм арка — н акр ы ўка.

204. Х адзіла Ганначка паўночы

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 73, сш. 3, л. 5. З ап . В. Ш ы ла ў 1973 г. у
в. Д ойнічава Б абр уйскага р. ад М . А . Н есц ярэн ка, 80 г.
В ар.: Б Д У , папка 8, сш. 9, л. 1, г. п. К ліч ава. Н. p.:

А не цы булечкі, рэдзечкі,
К аб ц яклі слёзачкі бы з рэчачкі.

205. Чом ты, дачуньку, не заплачаш

Л о б а ч, с. 116. З ап . у Б еластоцкім ваяв.

206. Будзем мы Галсчку кулачыць

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 88, сш. 65. З ап . у 1969 г. у в. П анізоўе
А рш ан скага р. ад В. I. Снытко.

502
 207. A i ў лазін ц ы пад палком
Р о м а н о в, 1— 2, с. 365, № 115. З ап . у Сенненскім п.
В ар.: А І М Э Ф , ф. 8, воп. 7 7 , спр. 134, сш. 2, л. 46, 1977. в. Зелянковічы
Г л ускага p .; воп. 1. спр. 96, л. 3, № 7, 1965, в. Т алачы н А р ш ан скага p.;
ф. 13, воп. 10, спр. 45, сш. 3, л. 2 7 , 1967, в. Н авасёл кі М я д зе л ь ск ага p.;
Г Д У , сш. 68 , л. 1, 1982, г. Р эч ы ц а; Б Д У , папка 7, сш. 17, л. 6, № 2 9 , 1966,
в. Д асто ева Іван аўскага p. Н . p.:

Горка ц ы булька не гнецца,

М ал а д а я не плачыць, а смяецца.

2 0 8 . А маніш, д зевач ка, не плачаш

Р Г Т , ф. 53, воп. 1, № 110, л. 58, № 42. С вахі едуц ь да маладой і там
застаю цца.
В ар .: А І М Э Ф , ф. 8, воп. 75, спр. 103, сш. 1, л. 2 8 , 1975, в. К лінок
Ч эрвен ьскага р.

2 0 9 . Н едзе д зеван ька той ц ы булен ькі не ела

Д о в н a р -3 a п о л ь с к н й, с. 36, № 272. З ап . у в. С в я т а я Воля Пін-
скага п.
2 1 0 . Н апяем , напяем мы дзен ь да вечара
Ш е й н, с. 302, № 562. З ап . у в. С тарое С яло В іц ебскага п. К алі
прыедуць з ц арквы ў дом да н явесты .

2 1 1 . Д а заплач, заплач, млода Н ад зеч ка, хац я раз

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 79, спр. 164, сш. 1, л. 42. З ап . A . С. Л іс у 1979 г.
у в. Вараны Д окш ы цкага р. ад Т . Л ю лька, 61 г.
В ар.: воп. 1, спр. 64, сш. 1, л. 37, 1961, в. К рупнікі К р ы віц кага p.; воп.
75, спр. 111, л. 126, 1974, в. Варняны А стр ав ец к ага p. Н . p.:
А там б удуц ь твае ручанькі зб ад зян ы ,
Ясненькі пярсцёначкі злам ан ы ;

ф. 13, воп. 10, спр. 79, сш. 7, л. 29, 1974, в. П ерам ож ац Вілей скага p.;
Г і л е в і ч, 1973, с. 387, в. П аляны Б ары саўскага p .; Г і л е в і ч, 1979, с. 276,
в. Л іпн ікі Віцебскай вобл.

21 2 . З ап л ач , заплач, наша сястры ц а, хац я раз

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 51, сш. 4, л. 13. З ап . Г. Ш устоўскі ў
1972 г. у в. Б еразіно Д окш ы цкага р. ад A . Р. Ш устоўскай.

21 3 . А заплач, заплач, м ая М анечка, хоць ты раз

Б Д У , папка 3, сш. 45, л. 3. З ап . Е. I. Б утэвіч у в. К ам енка Л епельска-
га р. ад Г. М . К алачовай, 59 г.

2 1 4 . З а к у к у й , зязю л ька
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 74, спр. 82, сш. 3, л. 2 5 — 28. З ап . М . Я . Гры нблат
У 1974 г. у в. С акаўш чы на В алож ы н скага р. ад А . Ф . Ё да, 75 г.

215. Плач, плач, М анечка, не ўн ім ай ся

Г і л е в і ч, 1974, с. 392. Зап . у в. Гуш чы нская С лабодка У ш ац кага р.

503
 B ap.: Г i л e в i ч, 1979, c. 2 9 9, в. Віш нева В алож ы н скага p.; Б Д У , пап-
ка 1, сш. 1, л. 3, в. П овязы нь М ал ад зеч ан скага p. Н. p.:

Б удзе тваё месцечка на куце гул яц і,

Б удзе цябе мам ачка часта ўспам інаці;

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 75, спр. 93, сш. 2, л. 33, № 28, 1975, в. Н овы Б уд к аў

Ч эрвен ьскага p. Н . p.:

Пра тваю работку, пра тваю паходку,

Д а пра тваю еж к у, пра тваю а д з е ж к у ;

ф. 13, воп. 10, спр. 40б, сш. 54, л. 10, № 9, в. Уша М ал адзеч ан скага р.
П асля другога р адка:

Б удзе хатачка там халодная,

Б удзе м атачка там н яродная;

спр. 45, сш. 2, л. 9, 1966, в. А гар о дн ікі В алож ы н скага p. Н. p.:

Лепшы не возьме, не сп адзявай ся.

2 1 6 . Плач, плач, д зевач ка, хоць не ўнім айся

Г і л е в і ч, 1979, с. 424. З ап . у в. В я л ік ія Д ольцы У ш ацкага р.

2 1 7 . Стой, стой, калін ка, стой, не згіб ай ся

Г і л е в і ч, 1979, с. 291 , З ап . у в. Забор е Л аго й скага р.

2 1 8 . Зап лач, дзсван ька, у бац ькавай хаце

З а х а р а в а , 1984. с. 27 0 , в. Д р уж ы л авіч ы Іван аўскага р.

2 19. П ры ехаў р уж овы цвет, бож а, божа

S i e l i c k i , с. 118. Зап . у 1975 г. ад М . Д учко, 57 г., былой ж ы харкі
в. М ікул ін а В ілейскага п. Пссняй падавалі сігнал аб прыбыцці маладога.
В ар.: Б Д У , папка 8, сш. 5, л. 2, М яд зел ь ск і p.; А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10,
спр. 12, сш. 5, л. 6, № 7, 1967, в. А пенькі В ілейскага р.

2 2 0 . С таіц ь, стаіц ь ціхі Д ун ай чы к і скалыхне

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 2, спр. 31, сш. 2, л. 9. З ап . A . I. Г урскі ў 1970 г.
у в. Плехаці А стр авец к ага р. ад Г. I. С віло, 32 г.
В ар.: Г і л е n і ч, 1979, с. 302, в. Бсйшкі П астаўскага p., с. 30 2 , в. К ул і-
кова М яд зел ь ск ага р. М аладой у засто лл і; Ц Д Г А Л ітС С Р , ф. 1135, воп. 10,
№ 2 0 3 —207, л. 2 43, Д зісенш чы на. Н . p.:

У татач кі бьгла на м узы ках, на волі,

А там будзіш на язы ках, на мове.

2 21. Расц ець і расцець кляновы лісточак ды ўстраснець

А І М Э Ф , ф. 13, поп. 10, спр. 48, сш. 4, л. 5, № 20. Зап . 3 . Л ісо ўская
ў 1953 г. у в. А э ар к і С тар ы я М я д зе л ь ск ага р. ад В. В. К айко, 49 г.

504
 2 2 2 . П лача дзевач ка прылягаю чы
Б Д У , папка 12, сш. 12, л. 4. З ап . В. Бабіч у в. К азл ы В ілей скага р. ад
А . П Д оўгай , 67 г.

2 2 3 . У А н то л ькі да тры садочкі

Ц Н Б А Н Б С С Р , ф. 3, воп. 1, спр. 4, л. 8 0, № 741. З ап . I. Ігнатовіч у
1929 г. у в. Іоніны Д аўгаў п іл с кага п. ад маці.
В ар.: Ш е й н , с. 6 12 , № 5 84 , в. Д уб р о ўка Л еп ельскага п. У доме ня-
весты перад а д ’ездам у ц ар кву. Н . p.:

З а сеньмі, сеньмі тры сады эялёны х.

А й , рана, рана, тры сады зялён ы х;

Ш е й н, 1, с. 2 76, № 4, в. Грычына М ін скага п.; А І М Э Ф , ф. 13, воп. 8,

спр. 4, сш. 17, л. 12, 1950, в. Р уд зевіч ы П р уж ан скага p.; воп. 10, спр. 6 3 .
сш. 22, л. 1, в. Л онва Л аго й скага p. Н . p.:

З я з ю л я ку к у е і к у кав ац ь будзе,
С алавей шчабеча і ш чабятаць будзе,
В алечка плача, што дзевачкай не б уд зе;

спр. 64, сш. 14, л. 2, № 4, в. Селіш ча П л іскага p. Н . p.:

З я з ю л я к у к у е — д зетак гад уе,

Л ас т а ўк а плача, восень чуючы,
Д зяўч ы н а плача, за м уж ід уч ы ;

ф. 8, воп. 75, спр. 95, сш. 3, л. 36, в. З акальц ое Л ю банскага р. М а л а д а я ся-

дэіц ь за сталом ; ф. 9, воп. 3, спр. 13, л. 97, 1942, в. К аты л ава П асінскай
вол. Н . p.:
Т аб е, зязю л я, шчыры бор зялён ы ,
Т аб е, салавей, мхі і балотьі.
Т аб е, дзяўч ы н ка, ч уж а я старонка,
Л іх а я свякр о ўка, н аравісты свёкар.

2 2 4 . П лакала М анечка, п лакала

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 8, спр. 1, сш. 7, л. 1, № 3. З ап . Н . В.Л аў р эц к а я
ў 1948 г. у в. Ж одзіна С м ал явіц к ага р. ад A . А . Б удзько, 53 г.

2 2 5 . К ук а ва л а зязю л я
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 9, спр. 2 7, сш. 11, л. 69. З ап . Г. С. М аеўск ая ў
1959 г. у в. Ж ыцькава Б ары саўскага р.

2 2 6 . Ц якл а рэчанька, ц якл а бы страя

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 2, спр. 38, сш. 2, л. 38. З ап . С . Т . Б ахмет у 1970 г.
у в. В я л ік ія С віран кі А стр ав ец к ага р. ад Ч. С віл а, 21 г.

227. К авал а з а зу л ь к а , кавал а

Полес. сб., с. 2 71, № 21. З ап . у 1957 г. у в. С ім ан авічы Д рагічы н -
скага р.

505
 2 28. H e плач, З ін ач к а, свякр о ўкі не бойся
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 6, спр. 16, сш. 1, л. 18. З ап . I. М . М ар кевіч у
в. Е ськаўка Горацкага р.

2 2 9 . Д а не плач, м ая яга д к а
A H СССР, Ф. 134, воп. 2, ад з. зах. 14, л. 21, № 77.

2 3 0 . H e плач, М а р ’ечка, не рыдай

Д о б р о в о л ь с к н й , с. 6 3 , № 115. З ап . у в. Д а н ькав а С м ален скага
п. К алі з-п ад вянца прыдуць.

2 3 1 . H e плач, дзяўч ы н а, мы не будзем браці

БДУ, папка 7, сш. 17, л. 6, № 28. З ап . М . С какун у 1966 г. у в. Д а -
стоева Іван аўскага р. ад К. К. С какун , 54 г.

2 3 2 . H e плач, д зевач ка, не плач

Б Д У , папка 7, сш. 1, л. 1. З ап . Г. Семаш чук у саўгасе «Д р ы ч ы н скі»
П ухавіц кага р. ад 3 . С. Л ап іц кай , 50 г.

2 3 3 . Д зе в а ч к і мае, сястры ц ы
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 8, спр. 1, сш. 17, л. 2. З ап . М акуто н ін а ў 1948 г.
у в. Г атава М ін скага р. ад Х м ялеўскай .
В ар.: Б Д У , папка 5, сш. 2 5, л. 15, 1960, в. Д ал ід авіч ы Івян ец кага р.

2 3 4 . М ал адзен ька- М ар ы л я
Розенфельд, с. 56. № 85. З ап . у в. С лаб ада М ін скага п.

2 3 5 . H e плач, не плач, наша сястры ц а, ты пры нас

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 76, спр. 112, сш. 1, л. 27. З ап . У. А . В асілевіч у
1976 г. у в. П адароск В аўкав ы ск ага р. ад Н . А . Корань, 62 г.
Вар.: воп. 73, спр. 70, сш. 10, л. 3, 1973, в. Б л уж а П ухавіц кага p. Н . p .:

Б удзеш наш галасочак п азнавац ь.

— Д зе ж там м ая мам ка ж ала
I свой галасок п адавала.

2 3 6 . С таіц ь яблы н ька раскінуўш ы сь — некаму п ад вязац і

Р а д ч е н к о , с. 7 5 — 76, № 25. З ап . у Гомельскім п.
В ар.: А І М Э Ф , ф. 8, воп. 80, спр. 178, сш. 3, л. 16— 17, № 12, 1980.
в. Х у т ар С ветл аго р скага p. Н. p.:

Я к паж алее яе татач ка, дак яна сільней плача,

Я к паж алее яе мам ачка, дак яна яшчэ сільней.
Я к пажалее яе Колечка, д ак яна весялей;

А Ф К , ф. 10, воп. 15, спр. 74, 1974, в. Вярэчча Гар адо ц кага p .; М а ж э й к a,
с. 3 59, в. Л ескавіч ы Ш ум ілін скага p .; 3 a х a р а в a, 1984, с,. 198, № 5 77 ,
в. П арэчча П інскага р. М ел. на вар. 3 . Я . М аж эй ка.

506
 237. Серая зязюлька лятала, кукавала
Р о д з я л о в с к а я , с. 222. З ап . у 1908 г. у Радаш ковіц кай вол. Вілей-
скага п.
238. He стой, каліна, блізка дарогі
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 85, спр. 2 3 0 , сш. 3, л. 33, № 32. З ап . Г. А . Бар-
таш эвіч, Л . П. Б арабанава ў 1985 г. у в. М ахор Іван аўскага р. ад В. К . П аў-
лю кавец, 53 г.
2 39. He куй, зазюлька, у чыстым полі
Б р е н, с. 35. З ап . у Бельскім п. М а л а д а я р аэвітваец ц а з раднёй.
В ар.: Ч у б н н с к н й , с. 6 6 8, К обрынскі п. Н явеста збіраец ц а на быт
да маладога. Н . p.:
Я е норавы пераймаючы,
Х леба і солі ўжы ваю чы.

240. He куй, заэулька, у чысценькім полі

А І М Э Ф , ф. 9, воп. 3, спр. 7, л. 54. З ап . I. Х арсевіч у 1888 г. у в. Х а -
р ава П р уж ан скага п.
В ар .: ф. 13, воп. 8, спр. 3, сш. 12, л. 5, № 15, в. З аго р е П р уж ан скага
p. Н . p.:
Яшчэ накуеш ся ў далёкім боры.
А д бору да бору пералятаю чы,
К лісточку гал оўку прыкладаю чы ;

воп. 10, спр. 77, сш. 37, л. 3, в. М ал ы я К аш эўн ікі М ал адзеч ан скага p.; спр.
33, сш. 24, л. 3, № 4, 1953, в. Г ута П олацкага p. Н . p.:

H a добрай зям л і добрая ж ы та ўродзіц ь,

Н аш а А н ечка ўсям у свету не ўго д эіц ь;

Захарава, 1984, с. 162, № 4 0 7 , в. К н яж аб о р ’е Е л ьскага р. П асля вось-

мага р адка:
П ераб’ю парогі на тры гваздо чкі,
П ерайму наровы за тры дзян ёч кі;

с. 2 7 2 , в. Д р уж ы л авіч ы Іван аўскага р.

2 4 1. У вішнёвым садочку
Б Д У , папка 1, сш. 1, л. 12. З ап . М . Жоль, I. З атр ы м ай л ава ў в. П овя-
зы нь М ал адзеч ан скага р.

242. He плач, дзеванька

С а л а м е в і ч , с. 340. З ап . у Слонімскім п. С яброўкі маладой у апош-

ні перадшлюбны вечар.

243. He плач, Гэлечка, замуж ідучы

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 74, спр. 7 8, л. 7. З ап . Г. А . Б ар іаш эвіч у 1974 г.
у в. З аэ е р к а П ухавіц кага р. ад Е. Ф . К оўзель, 81 г. М ал ад ая ад язд ж ае да
маладога.
В ар.: ф. 13, воп. 4, спр. 14, л. 4, 1950, в. Галавенчы цы С таўб ц о ўскага
p .; воп. 10, спр. 60, сш. 16, в. М акран ы К ап ы л ьскага p. Н . p.:

507
 А белае бярозы да чаты ры воэы,
Г эта табе, Валечка, го ркія слёзы ;

Г і л е в і ч, 1979, с. 3 0 6 — 3 0 7 , в. К олкі К лец кага р.

244. H e плач, Ганначка, з а м у ж ідучы
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 75, сш. 1, л. 3. З ап . В. Гарановіч у 1975
у в. Бабры М ал адэеч ан скага р. ад П. С. С акалоўскай , 81 г.

2 4 5 . H e плач, не плач, млода В алечка, з а сталом

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 35, сш. 6, л. 8. З ап . Б. А . Д ы р а
1971 г. у в. К уп л я С м аргон скага р.

2 4 6 . З а р ы к а л а д а кар о ўка
З а п о л ь с к н й , с. 35, № 17. З ап . у Рэчы ц кім п.

2 4 7 . H e плач, А н ь ка, ты м ая
Б Д У , папка 7, сш. 9, л. 6. З ап . Л . I. Д уб ік у в. Ч м ялі Б ары саўскага
ад Г. С . К рат, 65 г.
2 4 8 . H e плач, нябога
Р а д ч е н к о , с. 107, № 160. З ап . у Гомельскім п.
В ар.: А І М Э Ф , ф. 8, воп. 80, спр. 178, сш. 3, л. 41, № 34, 1980, в. X
тар С ветлаго рскага р. Я к с яд зіц ь на п асадзе; Г Д У , г. п. К р асн ая Гор
Гомельскай вобл.; Б Д У , папка 12, сш. 15, л. 3, г. п. К арэлічы . Н . p.:

Н яхай плача яго маці,

Ш то б удзе б яд а ў хаце.

2 4 9 . Ц і не ты П р аксэд а?
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 75, спр. 9 6 , сш. 1, л. 55, № 38. З ап . у 1975 г.
в. Волма Ч эрвен ьскага р. ад К. С. Балоцінай, 3 . В. Капанец.

2 5 0 . А не плач, М анечка, ні па чом

Г і л е в і ч, 1979, с. 36 9 , в. Замош ш а Б ары саўскага р.

25 1 . H e плач, не плач, наша Г ал ін ка, ні па чом

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 2, спр. 44,
1971 г. у в. Г р у зд ав а П астаўскага
В ар.: ф. 8, воп. 2, спр. 40, сш.
p. Н. p.:
Т ы не будзеш
Т о л ькі будзеш
сш. 1, л. 90. З ап . К. П. К абаш н ікаў
р. ад П. В. К ры венькай, Я . М . Альф<
4, л. 33, 1971, в. З а к о р ’е Б ары саўска
работы рабіць,
па новых сенях хад зіц ь;

воп. 79, спр. 159, сш. 2, № 65, 1979, в. Р аб ун ь В ілей скага p.; ф. 13, воп. 1
спр. 77, сш. 33, л.6, 1974, в. Бенявічы С м аргон скага p .; Ш ы р м
с. 130, № 115, 1928, м. М яд зе л П астаўскага п.; Г і л е в і ч , 1974, с. 39
в. Д убаносы М яд зе л ь ск ага р.

252. H e плач, не плач, д зевач ка, ні па чом

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 40 в, сш. 89, л. 3, № 5. З ап . Л . В. С а»
л оўская ў в. Л аты гал ь Ільян скага р. ад A . I. С ам аль, 4 0 г.

508
 B ap .: ф. 8, воп. 1, спр. 7 8, сш. 7, л. 3 3 , 1963, в. С ы рм еж М яд зел ь ск а-
га p.; воп. 75, спр. 111, сш. 4, л. 49, 1975, в. Л ы нкіш кі А стр ав ец к ага p. Н . p.:

С я д зіц ь пры табе твой м іленькі, не чуж ы .

Ён за цябе ранюсенька ўстане,
Ён за цябе лучы начку зап але;

Б Д У , д., 1976, л. 103, в. Забалоц ц е Вілей скага p.; Г і л е в і ч, 1973, с. 43 6 ,

в. С лаб ада Л аго й скага p.; Г і л е в і ч, 1979, с. 309 , в. С удн ікі В ілей скага р.

253. H e плач, дзевач ка, да не т уж ы

К а р с к н й , 1, с. 28, № 13. З ап . у в. С туд зён ка Н авагр уд с кага п.
B ap.: М а л е в н ч, с. 9 7 , Ne 42, в. Г усакі С л уц кага п.

2 5 4 . H e ш чабячы, гаголь
Д о б р о в о л ь с к н й , с. 177, № 426. З ап . у в. Х олаш ава К расн ін скага
п. З а сталом п асля вянца, у час п ры езду ж аніха.
В ар .: с. 85, № 174, в. Д ан ькав а С м ален скага п.

2 5 5 . H e люта зім ан ька, не люта

ВП І. З ап . у 1981 г. у Сенненскім р.

2 56 . H e люта зім а, не люта

Д е м б о в е ц к н й , с. 581, № 316. З ап . у Горацкім п. К анец вячэры .
Збіраю цца да маладога.
2 5 7 . H e гігай -ка, гусачок
Р о м а н о в, 8, с. 467. З ап . у Гомельскім п.
B ap.: Р о м а н о в, 1— 2, с. 35 8 , № 91, Сенненскі п.

25 8 . Ш эры гу сь л яц іц ь, кры чы ць
Ш е й н, с. 467, № 46. З ап . у Гарадоцкім п. В яд уц ь маладую да ма-
ладога.
В ар.: Ш л ю б с к і, с. 2 0 6 , № 502, 1917, в. М іхалова В ел іж скага п.
Іншыя вясельн ы я песні.

2 5 9 . H e плач, не плач, С ветач ка, недалёка будзеш

Б Д У , папка 6, сш. 4, л. 6. З ап . у Віцебскай вобл.
В ар .: папка 5, сш. 42, л. 4, в. Р аго зін а А рш ан скага p.; А І М Э Ф , ф. 13,
воп. 10, спр. 92, Д окш ы цкі р.

260. Ч ам у, зязю л ька, не к у к а в а л а

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 92. З ап . у Б ары саўскім р.
В ар.: спр. 4 0 в, сш. 6 5, л. 4, Р адаш ковіц кі p.; ф. 8, воп. 2, спр. 4, сш. 1,
л. 10, 1968, в. Д уб р о ўка К раснапольскага p. Н . p.:
А я дум ал а, коней мяняю ць, a то мяне заручаю ць.
Я дум ал а прыдачы даю ць, аж но мяне, м ал аду, к стал у вя д у ц ь ;
воп. 1, спр. 90, сш. 1, л. 33, 1964, в. Х одц ы С енненскага p.; A H С С С Р ,
ф. 104, воп. 1, Ne 38, Ne 5, в. К анстан ц ін ава С вян ц ян скага п.; Б Д У , папка
10, сш. 15, л. 8, 1970, в. П аляны Б ары саўскага p. Н . p.:
А я п лакала, зямлю тап іла, нічога не зр аб іл а...;

509
Б Д У , д., 1976, л. 121, в. К алодчына В ілей скага p. Н . p.:

А я дум ал а, што вечары нкі, ажно мае ш лю бавінкі;

Гоман, № 95, в. К ульш ы чы Гродзенскай губ. С угл яд ы . К н язь уво дзіц ь

княгіню ў дом яе бацькоў, а дзяўч аты ізноў спяваю ць ж алобны я песні. Н . p.:

Я дум ал а м алада — йгрышча іграюць..*

Я дум ал а м алада — на ’бедні йдуць,
А ж н а мяне, м аладу, к вян ц у в я д у ц ь ;

Бессараба, с. 2 4 4 — 2 4 5 , № 90, 1900, в. Лю бенкі Б ельскага г. Н. p.:

А ён за мяне, м аладзен ькую , л іткуп зап івае;

с. 116— 117, № 7 4 ; R y p i ń s k i , с. 53, поўнач Б еларусі. Н . p.:

З а л а т ы я пярсцёнкі п ерам янялі,

Горкаю гар элкай зап івал і,
С алодкім пернічкам з а к у с ы в а л і;

ш л ю б с к і, с. 165— 166, № 3 6 6, в. Н іж н яе К раснае В ел іж скага п. М ала-

ды я пасля шлюбу.
261. Ч ам у, зязю л я, не к у кав ал а
ВП І. З ап . у В іц ебскім п.
В ар .: А Ф К , ф. 10, воп. 15, спр. 77, л. 85, в. Лош ніца Б ар ы саўскага p.;
F e d e r o w s k i , с. 392, № 79 5 , к а л я Л ях авіч і К лец ка ў С луц кім п.;
Ч у р к і н, с. 100, г. М сц ісл аўль М агіл ёўскага p.; Р о м а н о в, 8, с. 520,
Д зісен скі п. Н . p.:

Ой, л яж ы , л яж ы , хоць цябе апраж ы ...

Н а вуліц ы не хадзіц і, м альч ы каў не лю біці;

Б Д У , папка 8, сш. 5а, л. 10, в. В язы н ка М ал ад зеч ан скага p. Н . p.:

З л а ж ы л і венчык на гал оўку,

H e м агу зн яц і.
З в я з а л і ручкі здобным ш оўкам,
H e м агу р азв язац і.
С к а з а ў малойчык вернае слоўца,
He м агу адказац і.

П апка 5, сш. 18, л. 13, в. Пячное К руп скага p. Н . p.:

Я к заручал і, к азал і, што гэта ігрыш чайка,

А ж но, м ая мамачка, сапраўды вяселлей ка;

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 13, сш. 9, л. 1, 1960, в. Б іскупцы Л ід с кага p.;
спр. 64, сш. 33, л. 1, № 2, 1950, в. Т а л ь Л ю банскага p.; ф. 8, воп. 78,
спр. 148, сш. 4, л. 15, 1978, в. Н аліб акі Н авагр уд с кага p.; воп. 79 , спр. 145,
сш. 5, л. 107, 1978, в. М орына Іўеўскага p.; воп. 1, спр. 107, сш. 1, л. 39,
1967, в. Л ан ь каў Б ял ы н іц кага p. Н . p.:
А я дум ала, майго татач кі коніка тар гавал і.
А яны мяне, м аладзенькую , у той вечар зар уч ал і;

510
cnp. 92a, ч. 1, a. 30, 1961, b. Тонеж Л ел ьч ы ц кага г. H . p .:

У н ядзел ьку рана ўсё пілі, гавар ы л і, а мной зап лац ілі.
М ілей б ац ьку горка гар эл ка, не н уж я м ал ад зен ька;

non. 77, спр. 134, сш. 1, л. 49, 1977, в. Рог А к ц яб р ск ага p. Н . p.:

Ш то мне ў маткі не быць

Д а дзела не рабіць,
Д а хараш энька не хадзіц ь.
Д а шыла каш улю тонку, белую...
Д а шчэ раэ н адзела,
Я к на п асадзе ся д зе л а;

воп. 2, спр. 18, сш. 6, л. 10, № 8, 1969, в. С в я т а я Воля Івац эвіц кага p. Н . p.:

Ой, я дум ал а, што зім а ўлеці, сад б удзе эелянеці,

А т ая зім а была лю тая, усе сады пасуш ы ла;

non.83, спр. 2 12, сш. 3, л. 30, 1983, в. К олкі П етр ы каўскага p.; К С Д ,
№ 6 7 9 , 1954, в. Я л ава П р уж ан скага p. Н . p.:

Р асп лятал і коскі на дробныя слёзкі, у н яд зел ьку раненька;

А К Л М П І, ф. 2, воп. 80 , спр. 1, сш. 3, л. 5, 1980, в. К арані С ветлагорска-

га p .; Ц Д Г А Л іт С С Р , Ф. 1135, воп. 10, № 21 8 , л. 15, № 1, 1885, Н ава-
гр удскі п.; Г н л ь т е б р а н д т , с. 2 8 1 , Вілейскі п .; F e d e r o w s k i , с. 43 8,
№ 9 5 8 , кал я М іж рэч ча ў В аўкавы скім п.; Ч у р к і н, с. 24, № 14, 1910,
п. Д акурн іш кі А ш м ян скага п. Н . p.:

Я к сады зац вітал і, я мала была, не умела кукав ац і...

У з я л і косачку, ў зя л і русую, расчасалі й п авян ч алі;

Ш е й н, 1, с. 373, № 3, Г р одзен ская гу б .; М атерн алы , 2, с. 59, в. О паль

К обры нскага п. Н . p.:

Ой, я дум ала, што ў кар ты гр алі, то ж мяне за п ів а л і;

З а х а р а в а , 1984, с. 71, № 68, в. М ахновічы М азы р с к ага p.; М о ж е й к о,

с. 143, в. Т онеж Л ельч ы ц кага р.

2 6 2 . Ой, у гародзе ды па пагодзе

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 1, спр. 84а, сш. 3, л. 20. З ап . A . С. Л іс у 1963 г. у
в. К р эва С м аргонскага р. ад Н . К. П ынкевіч, 60 г.

2 6 3 . Ч ам у, салаўі, не заш чаб яталі

Б Д У , папка, 9, сш. 36, л. 3. З ап . Р. Ю йко ў С лонімскім р.
В ар .: А І М Э Ф , ф. 8, воп. 1, спр. 104, сш. 4, л. 56, в. Л ед н ікі на Д зісен -
шчыне; A H С С С Р , ф. 104, воп. 1, спр. 97, Б ельскі п. Гродзенскай губ.

264. А ддай ц е, не бойцеся, каяц ц а не будзеце

Б Д У , папка 10, сш. 15, л. 7. З ап . Л . Іваньковіч, А . К алівохан, Г. К іся-
лёў у 1970 г. у в. П аляны Б ар ы саўскага р. ад В. С. Х м ель.

511
 2 6 5 . А дд авай ц е, не бойцеся
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 7 6, спр. 117, сш. 6, л. 93. З ап . Г. А . Б арташ эвіч у
1976 г. у в. М орач К лец кага р. ад М . Ц. П олагавай, 41 г.
В ар.: Ш ы р м а, с. 2 4, 10, 1945, в. Д уб р ова Р адаш ко віц кага p.;
Г і л е в і ч, 1979, с. 4 4 7 , в. М ільч а М я д зе л ь ск ага р.

2 6 6 . А не плач, братовачка
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 7 4, спр. 84, сш. 3, л. 60. З ап . Л . М . С алавей у
1974 г. у в. П р уж ан ка Б яр эзін скага р. ад П. А . Ж оравай, 7 9 г.
В ар.: воп. 73, спр. 67, сш. 1, п. 4, 1973, в. Ц ялуш а Б абруйскага p.Н.p.:

А месячка хлеб месіць, а прачы стая садж ае,

А прачы стая сад ж ае, а бог ей п ам агае;

воп. 77, спр. 137, сш. 1, л. 72, в. Зелян ковіч ы Г л уск ага p .; Ш ы р м а, с. 2 9 3 ,
№ 2 8 7 , 1963, в. Замош ш а С л уц кага р.

* 2 6 7 . Ой ты , О ленька, не плач, не плач

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 1, спр. 2 1, сш. 3, л. 2 9 . З ап . В. Н . Ц ы б ікава ў
1948 г. у в. О лтуш М ал ар ы ц кага р. ад М . Е. К ацёл, 36 г.
В ар .: Г а й д у к , 1964, с. 114, Беласточчына; Л о б а ч , с. 120, Гай н аўскі
п. Б еластоц кага в а я в .; З а х а р а в а , 1984, с. 2 4 2 , № 7 6 4 , в. А н то н аўка
Б уда-К аш алёўскага p .; Ш ы р м а , с. 2 9 8 , № 28 6 , в. Ш эні П р уж ан скага п.;
A H С С С Р , ф. 134, воп. 2, а д з. зах. 14, л. 2 9, JVs 121, 1914, в. М о л адава
Н авагр уд с кага п. Н . p.:

С ам таўкач куццю таўч э,

С ам а печ п ірагі пячэ,
С ам а кур ач ка хату мяце.

2 6 8 . H e плач, б ратовая
Г і л е в і ч, 1979, с. 4 4 7 , в. В ал Б ар ы саўскага р.

269. H e плач, ч уж азем ач ка

Б Д У , папка 9, сш. 6, л. 1. З ап . у в. Н ал іб акі С таўб ц оўскага р.
В ар.: сш. 19, л. 9, 1968, в. С яледч ы кі М ал адэечан скага p.; папка 6,
сш. 21, л. 5, в. Ц ясова С аліго рскага p. Н . p.:

У нас дзела само робіцца:

Т аўч эц ц а, палаецца,
Само з печы вы біраец ц а;

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 8, спр. 2, сш. 13, л. 7, 1949, в. В остраў Р удзен ска-

га p. Н . p.:
А ты ж , м ал ад ая, да гул яц ь будзеш ,
П а вуліцы п ахадж ац ь будзеш , 2
3 хлопцамі ж ар тавац ь б удзеш ;

воп. 10, спр. 77, сш. 23 , л. 4, 1977, в. Грабянец Ч эрвен ьскага p.; спр. 45,
сш. 2, л. 18, 1967, в. А гар о дн ікі В алож ы н скага p.; спр. 67, сш. 2 1, л. 5,
1969, в. Л уж ан ы Д зя р ж ы н с к а га p .; спр. 6 4, сш. 14, л. 2, в. Селіш ча П лі-
скага p.; ф. 8, воп. 1, спр. 51, сш. 3, л. 4 5, 1960, в. С він кі К ап ы л ьскага р.

512
 270. Д ы не бядуй , дзевач ка
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 92. З ап . у А ш м ян скім п.

2 7 1 . Т ы не плач, ч уж азем ач ка
Г і л е в і ч, 1979, с. 500, в. А стр аво к С л уц кага р.

27 2 . H e плач, Г алечка м ал ад ая, не плач

Г Д У , сш. 1, л. 9— 10. З ап . Н . Я . Ш ульц у 1981 г. у в. Т уб ы ш кі К руп-
скага р. ад Т . Д . Ц апікавай , 65 г.
В ар .: 1978, в. Б удач ка Х о ц ім скага p.; А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 21,
сш. 3, л. 8, 1967, в. Іван ава Н я св іж ск а га p.; спр. 19, сш. 5, л. 10, 1967,
в. Б ар авая Ж ы ткавіц кага p.; ф. 8, воп. 75, спр. 108, сш. 1, л. 74, 1975,
в. Быш анка Ч эрвен ьскага p.; Б Д У , папка 6, сш. 36, л. 1— 2, в. К аладэін о
У здзен скага р.
2 7 3 . У каморы эа д звя р м і
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 2, спр. 19, сш. 2, л. 12. З ап . М . С. Ш уш кевіч у
1969 г. у в. Л ісяц іч ы П ін скага р. ад Г. Л ойка, 63 г.

2 7 4 . H e плач, д зевач ка
ВП І. З ап . У. П. Г ук у П ліскім р.
В ар.: З а х а р а в а , с. 164, 1970, в. З аб арац іч ы П ін скага p.; Ш ы р м а,
с. 310, № 2 9 9 , 1972, в. К л ятн ая П ін скага р.

2 7 5 . Д а не плач, А лен ачка, не т уж ы

Г Д У , З ап . А . Б. Х о л ад у 1980 г. у в. Ч ырвонае Поле Б рагін скага р.
ад A . М . Л а з а в ік .
В ар.: в. З асін ц ы Е л ьскага p. Н . p.:

К аромысел ваду носіць,

К авен я ж ар заграб ае,
П ам яло печ п адм ятае,
Венік хату п адм ятае;

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 8, спр. 6, сш. 12, л. 3, 1969, в. А бухаўш чы на К алін ка-

віц кага p. Н . p.:
М яц ел ь хату мяце,
А лісіца л ы ж кі мые,
А воўк свінней эаган яе,
А карш ун курэй д агл я д ае;

Г і л е в і ч, 1979, с. 3 0 5 , В ілейскі р.

2 7 6 . H e ж ур ы ся, А н ечка
Г Д У , З ап . Н . В. С уб ат у 1979 г. г. у г. п. Т у р а ў Л ел ьч ы ц кага р. ад
Т . М . М арціновіч, 59 г.
В ар.: З а х а р а в а , 1984, с. 183, № 5 1 3 , в. С кр ы гал ава М азы р ск ага р.

277. С абір ай ся, А н ечка

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 83, спр. 2 1 7 , сш. 3, л. 19. З ап . I. I. К р ук у 1983 г.
у в. С н ядзін П етр ы каўскага р. ад А . Я . Н овак, 64 г.
33 Зак. 298 513
 278. He журыся, Леначка
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 8, спр. 2, сш. 6, л. 11. З ап . A . С. Ф я д о с ік
1948 г. у в. К апцэвічы К ап аткевіц кага р. ад Я . С. Р аманоўскай, 67 г.

279. Ці плач, Ганначка, ці не плач

Г і л е в і ч, 1979, іс. 3 0 5 — 3 0 6. З ап . у в. Т а л ь Л ю банскага р.

280. З а новаю святліцаю

Б Д У , папка 6, сш. 19, л. 3. З а п . С. I. К авал ёва ў в. П ры сёлкі Лагой-
скага р. ад В. С. Б ял яўскай , 62 г.
В ар.: А І М Э Ф , ф. 8, воп. 76, спр. 124, сш. 4, № 22, 1976, в. Ц ясн оўка
К лец кага p.; F е d е г o w s k i, c. 3 9 9, № 8 23 , кал я Л ях авіч i К лец ка С луц-
кага п. Н. p.:
3 палуночы да яна ўстае,
К ур ы пяюць да абед дае,
Я к світае — на работу шле;

Г і л е в і ч, 1973, с. 179, в. А рэш н іц а К лец кага р.

2 8 1 . Залвіца па сенях ходзіць

Б Д У , папка 6, сш. 16, л. 5. З ап . Т . Ю. Пш ыркова ў в. Я н авічы К лец-
кага р. ад A . I. В елікевіч, 82 г.

282. He плач, братовачка

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 75, спр. 108, сш. 1, л. 73. З ап . К. П. К абаш н ікаў у
1975 г. у в. Быш анка Ч эрвен ьскага р. ад Д . Э. С ац ун кевіч, Н . I. Я блонскай.

283. Пакінь, пакінь, братовачка, жалеці

Г і л е в і ч, 1979, с. 2 6 9 , в. Н арач М я д эе л ь ск ага р.
В ар.: А І М Э Ф , ф.8, воп. 1, спр. 67 , сш. 3, л. 37, 1961, в. К руп н ікі
К р ы віц кага p. Н . p.:

Было не хадзіц ь па тую ваду, што ў браду,

Было не казац ь майму б рац ітку, што пайду.

2 84. З а новаю святліцаю

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 1, спр. 83, сш. 5, л. 15. З ап . В. М . Іван о ўская ў
1963 г. у г. М ін ску ад С. 3 . Іваноўскай, 71 г.

2 85. 3 намі, з намі, Людачка

А К Л М П І, ф. 1, воп. 79, спр. 1, сш. 14, л. 6. З ап . у 1979 г. у в. В я л ік ія
Зімовіш чы Гомельскай вобл.
В ар.: З а х а р а в а , 1984, с. 182, № 509, в. Б арэц Л о еўскага р.

286. 3 намі, дзевачка, з намі

Г і л е в і ч, 1979, с. 4 4 8 , в. Лю бань Л ун ін ец кага р.
В ар.: З а х а р а в а , 1984, с. 182, № 510, в. К акоры ца Д р агіч ы н скага p.;
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 2, спр. 18, сш. 3, л. 2 2, 1969, в. Беражное С толін скага
p. Н . p.:
А дн о шыці да вы ш ы ваці,
Р у су косу да га д а ва ц і;

514
ф. 13, воп. 10, спр. 35, сш. 3, л. 6, 1962, в. Сычы Д р агіч ы н скага р.

2 8 7 . Д а нас, д зеў кі, да нас

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 2, спр. 17, сш. 3, л. 35. З ап . A . С. Л іс у 1969 г. у
п. Ф ядо р ы С толінскага р. ад Н. П укал а, 61 г.

2 8 8 . 3 намі, д зеў кі, з намі

Р о м а н о в, 1— 2, с. 350, № 59. З ап . у Сенненскім п.

2 8 9 . З а п я я ў салавейка пры бару, пры даліне

С h г а р o w і с k і, с. 54. З ап . на поўначы Б еларусі.

2 9 0 . М ал а д а я дзеван ька
Полес. сб., с. 271, № 20а. З ап . у в. Л осінцы Д р агіч ы н скага р.
В ар.: с. 2 7 1 , № 20, в. С ім ан авічы Д р агіч ы н скага p.; А І М Э Ф , ф. 13,
воп. 9, спр. 6, л. 48, 1960, в. Т эл ьм ы Б рэсц кага p.; воп. 10, спр. 56, сш. 3,
л. 3, 1952, в. Б ялёва К ам ян ец кага p.; Б е с с а р а б а , с. 117, № 76, Бель-
скі п.; М атерн алы , 2, с. 38, К обрынскі п.; K o l b e r g , с. 223„ № 60, кал я
Лю бяш ова (Б а р ав ая, П аго ст) П ін скага п. С вахі за сталом у маладой, калі
прыедуць па яе пасля ш любу; З а х а р а в а , с. 146, 1968, в. Б акуны П ру-
ж ан скага p.; Б Д У , 1978, в. Ж укаўка Х оц ім скага p.; A H С С С Р , ф. 104,
воп. 1, спр. 97, с. 9, Б ельскі п. Гродзенскай губ. Н . p.:

T o і звян іц ь, як ліпанька,
Ой, і звян іц ь, як ліпанька.
Я к б елая бяроза.
У падзе краса з ліца,
Я к paca ад сонца,
У п адзь красн ен ькая,
Я к paca др абн ен ькая;

Х рэст., с. 2 8 2 , в. В ял ікі К расн ік П р уж ан скага р.

2 9 1 . Т ам , пад лесам, сцеж ачка

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 21, л. 7. З ап . A . А . Боган у 1962 г. у
із. В ял ікае С яло М ал ад зеч ан скага р. ад Л . В. П ры годскай, ,79 г .
В ар.: воп. 9, спр. 6, л. 51, 1960, калгас «А д р ад ж эн н е» Ж абінкаўскага p.;
H i n a . № 3, л. 1 6 .1.1977, в. Б уды ў Б елавеж скай пуш чы; З а х а р а в а , 1984,
с. 163, № 4 1 2 , в. Забалоцце М азы р с к ага p. Н. p.:

T o звянеш , як рыбка,
T o збялееш , як ліпка.

2 9 2 . Ч ы рвоная калін а
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 21, сш. 1, л. 9 — 10. З ап . Е. I. К ардаш у
1967 г. у в. В ял ікае М алеш ава С толін скага р. ад С. Б. М іхалевіч, 60 г
В ар.: ф. 8, воп. 85, спр. 230, сш. 3, л. 32, № 31, 1985, в. М ахро Іва-
н аўскага p .; 3 a х a р а в a, 1984, с. 114, № 2 1 0 , в. Б акун ы П р уж ан скага р.

2 9 3 . Пайшла д зеў ка хусц я мыці

К С Д , № 350. З ап . Л . Ф . Ш аталава, O. В. Л ы ско ў 1957 г. у в. Парэч-
ча Гродзенскага р. ад А . Ф . Н адзей ка, 68 г.
 294. Д ы стаяў явор зялены
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 1, спр. 80, сш. 8, л. 11. З ап . К. Б. К узн яц о ва ў
1963 г. у в. З а в е р ’е Б расл аўскага р. ад А . Ю. Ганчаронак, 67 г.

295. Ой, ж ар к а, ж ар к а кал ін ка ў лузе

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 81, сш. 44, л. 2, № 3. З ап . С. М . У ласік
у 1974 г. у в. Рум В алож ы н скага р. ад К . Лоўчай, 56 г.
В ар.: спр. 35а, сш. 10, л. 3, 1965, в. У лан ава С л уц кага p.; спр. 77,
сш.21, л. 3, г. п. Радаш ковічы М ін скага p.; ф. 8, воп. 84, спр. 1, л. 33, 1984,
в. П ершамапск С аліго рскага р. У вечары, як завіваю ц ь, прывёзш ы да
маладога; A H С С С Р , ф. 134, воп. 2, адз. зах. 14, л. 22, № 7 9 ; F е d е r o w-
s k i, с. 473, № 1114, кал я М оўчадзі ў Н авагр уд скім п.; с. 4 0 7 , № 8 50 ,
в. Гацішча кал я Гарадзіш ча і С таловіч у Н авагр уд скім п.; М а л е в і ч,
с. 36, в. М ал ява С луц кага п.; Г і л е в і ч, 1974, с. 3 7 2, в. А стр аво к С луц-
кага p.; Г і л е в і ч, 1979, с. 3 0 1, в. Лапінцы М ал адзеч ан скага p.; Б Д У ,
папка 11, c iii . 7, л. 3, 1970, в. П алачаны М ал адзеч ан скага p.; папка 8 , сш.
50, л. 2, в. Ячнае С таўб ц оўскага р.

2 9 6 . А зелен к уд р аў дубочак
ш л ю б с к і, с. 157, JVa 33 4 . Зап . у 1919 г. у в. С ін які В ел іж скага
п. М ал ад ая перад ад ездам да маладога.
Вар.: А І М Э Ф , ф. 8, воп. 78, спр. 151, сш. 3, л. 97, № 181, 1978,
п. П усты ннікі У свяц кага р. К алі ў маладой здым аю ць вян ок; Д о б р о-
в о л ь с к іі й, с. 85, № 175, в. Д ан ькав а С м ален скага п. Я к ад вянца пры-
едуць.
2 9 7 . А чорна, чорна смародзіна, рана, рана
А Ь М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 50, сш. 10, л. 9, № 6. З ап . 3 . С. Х ац ке-
віч у в. Р атуц ічы Б ар ы саўскага р.

2 9 8 . Ш алвею пад віш анькаю

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 9 2. Зап . у 1981 г. у Кобрынскім р.
Вар.: М атерналы , 2, с. 57, Кобрынскі п.

2 99. А што лучы на, а што кручы на не яр ка гар эл а?

ш л ю б с к і, с. 157, № 335. З ап . у 1918 г. у в. К рутое В ел іж скага п.
М ал ад ая перад а д ’ездам да маладога.

30 0. З н ац і-п азн ац і калін у ў саду

А ІМ Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 54, л. 195. З ап . у в.Спічкі Б ельскага п.

3 01. Есць у мяне косачка па п яту

Б Д У , папка 8, сш. 16, л. 5. З ап . Г. Г ар дзіен ка ў С луц кім р. ад
П. П. А ляхновіч.
302. Н а моры вутач ка куп алася
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 76, спр. 117, сш. 5, л. 64, № 49. Зап . Г. А . Бар-
таш эвіч у 1976 г. у в. М аставуха П олацкага р. ад Н. К. Ц іхам іравай , 64 г.
В ар.: ф. 13, воп. 10, спр. 24, сш. 4, л. 27, № 30, 1967, в. С трокты
У ш ацкага p.; воп. 2, спр. 11, сш. 1, л. 11, 1972, в. Н овы П агост М іёрскага
p.; С а х а р а ў, с. 84, № 221, 1935, в. Скерш каны Д а ўгаўп іл скага п.;
Ш л ю б с к і, с. 154— 155, № 327, 1900, в. П азн яко ва П олацкага п. Мал^
дая перад а д ’ездам да м аладо га; Ф ольклор, с. 110, № 122, Л уд зен скі і
К раслаўскі p.; Х р эс т., с. 59, 1950, в. Л абуноўш чына У ш ацкага p.; ВП І,
в. Д зёрнавічы В ер хн ядзвін скага p. Н . p.:

К ал і будзеш свякр о ў ш анаваць,

Т ад ы не б удзе тваё лічайка л ін яц ь;

Камннскнй, с. 343, № 10, Н о ва-А л яксан д р аўскі п. Н . p.:

Ц і будзеш сізае на чыстым полі,

Я к цяпер сізае на сінім моры?
М а ж э й к а, с. 3 02, в. Анош кі Л еп ельскага p.; A H С С С Р , ф. 104, воп. 1,
№ 14, Я зер с кая вол. С еб еж скага п. М ел. на вар. 3 . Я . М аж эй ка.

303. Да хадзіла дзевачка паміж гор

F e d e r o w s k i , с. 38 0, № 75 1. З ап . кал я Л ях авіч і К лец ка ў С луц кім п.
Н яд зел я. П ерад прыеэдам др уж ы н ы м аладога спяваю ць.

304. Сядзела Раечка за сталом

А Ф К , ф. 15, воп. 10, спр. 7 7, л. 36. З ап . Т . Б. Варф аламеева ў
1977 г. у в. Лю цец Б ар ы саўскага р. ад М . Г. Ж ыжы, 57 г.
В ар.: А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 56, сш. 8, л. 2, 1953, в. С лабада
Б ары саўскага p.; Б Д У , папка, 9, сш. 10, л. 1, в. Д р аж н я А сіп о віц кага р.

305. Села дзевачка за сталом

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 40б, сш. 55, л. 2, № 3. З ап . В. I. Ш ніп у
1952 г. у в. П угачы Р адаш ко віц кага р. ад М . В. Мацюш.
В ар.: спр. 78, сш. 43, л. 9, 1974, в. Зам асточча Д окш ы цкага p.; спр.
4 0в, сш. 84, л. 4, Гарадзіш чанскі с/с М агіл ёўскага p.; спр. 56, сш. 16, л. 5,
1953, в. Глебаўш чына П леш чаніцкага p.; воп. 9, спр. 8, л. 6, 1960, в. Ц я-
церын Б ял ы н іц кага p .; спр. 13, сш. 10, л. 3, 1964, в. Дворыш чы П арыц-
кага p .; сш. 18, л. 4, 1960, в. Варонічы М ін скага p.; ф. 8, воп. 1, спр. 96,
л. 2, № 3, 1965, г. Т ал ач ы н ; воп. 2, спр. 5, л. 3, 1968, в. У л укі С лаў-
гар адскага p.; спр. 41, сш. 1, л. 8, 1971, в. Р ы м кі П астаўскага p.; воп. 73,
спр. 70, сш. 1, л. 35, 1973, в. Коўрын Б абруйскага р. У маладой, як збі-
раюцца да маладога. Н . p.:

З ял ён ы лянок беручы ;
спр. 64, сш. 2, л. 29, 1973, в. Блонь П ухавіц кага p.; воп. 84, спр. 224,
сш. 1, л. 23, № 7, 1984, в. П раскурні Ж лобінскага p.; воп. 75, спр. 96,
сш. 4, л. 28, 1975, в. Явіш чы У зд зен скага p.; спр. 93, сш. 1, л. 38, 1975,
». Т адул іч ы Ч эрвен ьскага p.; воп. 77, спр. 143, сш. 1, № 14, 1977, в С і-
манавічы Г л уск ага p.; спр. 128, сш. 3, № 2 4 , в. М алаш кавічы Рагачоў-
скага р. К алі п р ы яздж ае м алады і заб ір ае; воп. 78, спр. 156, сш. 3, л. 22,
1978, в. П ацавічы Іўеўскага p.; Б Д У , папка 5, сш. 39, л. 4, 1970, в. Па-
гранічча Б ар ы саўскага p .; папка 6, сш. 29, л. 11, в. Г ал ькі К руп скага
P. Н . p.:
Я к у мамкі расла — бялела,
Я к к свякр аткі прыйшла — счарнела;

папка 8, сш. 49, л. 2, в. Б аяры Вілей скага p.; папка 9, сш. 1, в. У кус Б ярэ-
зін скага p.; папка 11, сш. 10, л. 6, В алож ы нскі p.; папка 12а, сш. 23, л. 7,
н- Гурневічы М ал адзеч ан скага p.; Е. П., с. 6 7 , № 41, Б ы хаўскі п. П асля

517
шлюбу; Ц Д А Л М , ф. 1429, воп. 1, спр. 9, л. 134, 1936, в. Ж орнаўка Б яр э-
зін скага p.; Г Д У , 1982, в. Л ітвін авіч ы К ар м ян скага p.; Г і л е в і ч, 1973,
с. 2 3 1 , в. Д зм ітр авіч ы Б яр эзін скага p.; Г і л е в і ч, 1979, с. 3 2 3 , в. Ж орнаў-
ка А сіп о віц кага p.; А Ф К , ф. 10, воп. 15, спр. 77, л. 117, 1977, в. К ам ень
Л еп ельскага p. Н . p.:
Я к зай д зіц е к чужой мамцы, к свякроўц ы ,
З ар а ст у ц ь мае ручачкі палыном,
З ас м ягн уц ь мае вусенні смягаю .

306. С яд зел а Ган н ачка, сяд зел а

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 9, спр. 13, сш. 2, л. 7. З ап . М . I. С м ален ская ў в.
Янова Б ары саўскага р.
В ар.: спр. 52а, сш. 38, л. 8, 1972, в. З а х а ж э в а В ало ж ы н скага p.; сш. 19,
л. 4, 1974, в. Л ук ав ец В ілей скага p. Н . p.:

У свякр о ўкі б удзеце бедныя,

Горкую лялею полячы...
Я горкую лялею п акаш у;

ф. 8, воп. 78, спр. 156, сш. 1, л. 4 7, в. Я гадзен ь Іўеўскага p.; воп. 2, спр. 54,
сш. 2, л. 14, 1972, в. Л яво н аўц ы М іёр скага p.; Ш е й н, 1, с. 2 8 4 , № 7, в.
Г атава М ін скага п.; Г і л е в і ч, 1 9 74, с. 383, в. П агранічча Б ар ы саўскага р.

3 0 7 . Ой, м ал ад а д зевач ка, м ал ада

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 75, спр. 9 6 , сш. 4, л. 28. З ап . Г. А . Б арташ эвіч у
1975 г. у в. Явіш чы У зд зен скага р. ад В. Г. Д зям ідо віч .
В ар.: воп. 82, спр. 194, л. 58, 1982, в. Т ан ь Л ю банскага p .; воп. 7 5 ,
спр. 103, сш. 1, л. 26, 1975, в. К лінок Ч эрвен ьскага р.

3 0 8 . Я к табе, м ам ачка, не ц я ж к а
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 1, спр. 9 9 а, сш. 2, л. 4. З ап . Г. А . Б арташ эвіч у
1965 г. у в. Бокшыцы С л уц кага р. ад М . Н . Ш элег, 55 г.
В ар.: ф. 13, воп. 10, спр. 6 1, сш. 71, л. 3, 1953, в. Р у сак і К ап ы л ьскага
p .; сш. 19, л. 6, 1965, в. З аб ал ац ь Н я св іж ск а га p.; Г і л е в і ч, 1 974, с. 3 9 3 ,
в. К олкі К лец кага р.

30 9 . Я к табе, м ая м атка, ж а л ь не ж ал ь
F e d e r o w s k i , с. 4 0 9 , № 85 7 . З ап . кал я С таловіч (в . Гаціш ча) Н а-
вагр уд ск ага п. Н яд зел я. В ярн уўш ы ся з царквы .
В ар .: с. 4 93, № 1193, ка л я М о ўчадзі Н авагр уд с кага п. Я к вы яэд ж аю ц ь,
спяваю ць матцы. Н . p.:

У ставай , нявехна, раненька,

Рабі сабе работу бардж эн ька,
Вы мы вай ручанькі б ялен ька;

Ш е й н, 3, с. 436, № 87, в. Верасніца М азы р ск ага п.; Ш ы р м а, с. 9 5 ,

Ne 80, 1939, м. Б ел авеж а; Г і л е в і ч, 1979, с. 197, в. Горкі С таўб ц о ўскага
p.; A H С С С Р , ф. 134, воп. 2, ад з. зах. 14, л. 18, Ne 54, 1814, в. М о л адава
Н авагр уд с кага п. Н . p.:

I сягоння с яд зіц ь — ні слова.

П ал аж ы л а гал о ўку на скам ’і;

518
З а х а р а в а , 1984, с. 150, № 357 , в. А н то н аўка Б уда-К аш алёўскага p.; с.
68, № 57, в. Забалоц ц е М азы р с к ага p. Н . p.:

Ш то т в а я дочачка вочкі трэ.

А п усц іл а вочкі да долу,
К апаю ць слёзы на зямлю .

31 0 . К ук а в а л а зязю леч ка ў садочку

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 31, сш. 15, л. 2. З ап . М . М . С ільван ён ак у
1952 г. у в. П ліскі В етры н скага р. ад А . П. Я ц кевіч , 69 г.
В ар.: спр. 2 7 , л. 15, 1972, в. Замош ш а В ер хн ядзвін скага p.; ф. 8, воп.
2, спр. 51, сш. 2, л. 42, 1972, в. Д ворыш ча М іёр скага р. Я к за сталом ся-
д зяц ь р азам ; спр. 39, сш. 2, л. 74, № 77, 1970, в. М яж ан ы Б расл аўскага р.
Ы. p.:
У мамкі была, вадзіц ай мыла — беленькія,
А ў свякр о ўкі мылам мыла — чорныя;

С а х а р а ў, с. 82, № 2 1 3 , 1929, в. Л я ў д эр ы Л у д зен с кага п. Н явеста р азвіт-

ваецца з б ац ькам і. Н . p.:

C ip a мае пер ечка, сізен ька — у садочку,

H e б уд зіц ь такое ў барочку.

3 1 1 . З а к у к а в а л а ш эра зязю л я ў садочку

С а х а р а ў, с. 100, № 2 6 9 . З ап . у 1939 г. у в. Індра Д а ўгаўп іл скага п.
В ар.: с. 97, № 2 5 9 , 1937, в. Вайцю лева Д а ўгаў п іл с кага п. П асля куплі-
продаж у вячэраю ц ь; Ц Н Б А Н Б С С Р , ф. 3, воп. 1, спр. 4, л. 79, № 73 5,
1929, в. Іоніны Д зв ін с к ага п. Н . p.:

Х оц ь мы будзем бялю сенькі, ды не т а к :

П амыўш ы бела, скаж ы ц ь свякр о ўка — хвасл іва,
П амыўш ы чорна, скаж ы ц ь свякр о ўка — л ян іва;

А І М Э Ф , ф. 9, воп. 3, спр. 13, л. 18, 1944, в. Чорнае Д а ўгаўп іл скага п.;

л. 68, 1942, в. У ды н ава Д а ўгаўп іл скага п. Н . p.:

С таял а П аўлін ка ў святліц ы ,

П ры лаж ы ўш ы ручкі к стальніцы ...
Х оц ь я ў мамкі пазню сенька ўставал а,
Усё ж такі ручанькі свае вы м ы вал а;

ф. 8, воп. 85, спр. 1, сш. 8, л. 4, 1985, в. М акарш чы на П астаўскага p.; ф. 13,

воп. 10, спр. 52, сш. 22, л. 2 2, 1972, в. В ідокі В ер хн ядзвін скага р.

3 1 2 . З аш ч аб ятал а ластач ка
A H С С С Р , ф. 134, воп. 2, ад з. зах. 14, л. 22, № 81. З ап . В. К. Л огін
У 1914 г. у в. М о л адава Н авагр уд с кага п.

31 3. З б ор н ая н яд зел я настала
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 9, спр. 6, л. 43. З ап . А . К асевіч у 1960 г. у в. М ак-
сімы Б рэсц кага р. ад Г. А м еляню к.
В ар.: воп. 10, спр. 55, сш. 24, л. 3, 1962, в. Люшнёва Б аран авіц кага р.
Н. р .:

519
 С пусціла ручанькі да зям л і
Д ы на ручкі гл я д зіц ь, д зівіц ц а...
Ой, як будзеце ўдален ькі,
Б удзеце і ў свякр о ўкі т акен ькі;

Д о в н а р - З а п о л ь с к н й , с. 2, № 18, в. Д аб р асл аўка П ін скага п. Е дучы

з ц ар квы ; К Д С , № 6 95, 1953, в. Я каўч ы ц ы К ар м ян скага р.

314. П ры ехала д зевач ка з-п ад вян ц а

Малевнч, с. 9 2 —9 3, № 2 5. З ап . у в. Я ськавіч ы С л уц кага п.

31 5 . О іі, сы гор на падол да ручэй ц якец ь

Д о б р о в о л ь с к н й , с. 7 4 — 7 5, № 148. З ап . у в. Д ан ькав а Смален-
с к ага п. Я к з-п ад вянца прыедуць.
В ар .: с. 2 00, № 4 8 2 , в. К р уц іл аўка Е льн ін скага п.

3 1 6 . 3 гар ы на гар у руччы льюцца

ш л ю б с к і, с. 145— 146, №
3 0 2. З ап . у 1919 г. у в. Бародзенш чына
В ел іж скага п. М ал ад ая перад а д ’ездам да маладога.

3 1 7 . Ох, за гарою, з а камяною

Г Д У . З ап . Т . М . К орань у 1972 г. у в. Т расц ін ец Л о еўскага р.
В ар .: 1980, в. Ч ырвонае Поле Б рагін скага p. Н. p.:

Т в ае, мам ка, персні срэбны я,

M ae залацейш ы я.

3 1 8 . М іж ы гор-горуш ак
Р о м а н о в, 8. с. 433. З ап . у В еліж скім п. Н а запоінах.

3 1 9 . П ал аж ы л а белу р уку на з а р у к у
Б А Н , ф. 4 5 .8 .2 5 7 л. 7. З ап . Н . М . М алеча ў в. П акул і Ч ар н ігаўскага п.
Зар уч ы н ы .
3 2 0 . С яд зел а дзевач ка з а сталом
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 8, спр. 5, сш. 4, л. 1. З ап . В. Ф . Д ун ец у 1961 г.
у в. Р уб еж Б еш анковіцкага р. ад У. Б атал ка.
В ар.: воп. 6, спр. 14, сш. 12, л. 1, 1976, в. З ар уб ы Д уб р овен скага р.
Н. p.:
К ам у будзеце работаць?
К алі маманьцы — крый, божа,
К алі свякроўц ы — дай, бож а;

ф. 8, воп. 76, спр. 123, сш. 1, л. 49, 1976, в. К ур м ял ёўка Л еп ельскага p .;

З а х а р а в а , 1984, с. 164, № 4 15 , в. С ал ава Д р агіч ы н скага p.; М а ж э й к а,
с. 2 66, в. Д аб ея Ш ум ілін скага р.

321. Я й над ракою стаял а

Ц Н Б А Н Л іт С С Р , ф. 124, № 38. З ап . Я . Н . Д раздо віч у 1930 г. у в,
В ялец Д зісен скага п. ад Г. М іраш овай, 37 г.

520
 322. У нядзелю раненька слонейка іграла
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 58, сш. 30, л. 1. З ап . Ж. М . Гаркевіч у
в. П анара С м аргонскага р. ад К. Ю. К лачкевіч, 4 4 г.

323. Будзе табе, дзевачка, вялікае гора

Г і л е в і ч, 1973, с. 42 8. З ап . у в. С лаб ада Л аго й скага р.

324. На возерьі, ды на гібкай кладды

Б Д У , папка 5, сш. 10, л. 8. З ап . Л . Д з я м ’ян у в. Ч арэш ля Н авагр уд -
скага р.
B ap.: F e d e r o w s k i , с. 4 12 , № 8 7 1 , к а л я С таловіч (в . Гаціш ча) Н а-
в агр удскага п.; К С Д , 1979, в. Д зераўн ое С таўб ц оўскага р.

325. М аладая дзевачка

Б Д У , папка 8, сш. 5а, л. 12. З ап . М . Р . К р ы вец кая ў в. В яэы н ь М ал а-
дзечан скага р. ад Ю. Ф . А н іська, 54 г.

326. A не спяшыся, не варашьіся, Валечка

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 79, спр. 163, сш. 1, л. 36. З ап . A . I. Г ур скі,
A . М . А к ун ь ко ва ў 1979 г. у в. Гліннае Д окш ы цкага р. Я к м ал адая едзе да
свякр ухі.
327. Думай, думай, млода Гэлечка, што будзе
Б Д У , д., 1976, л. 118. З ап . A . А . К р уп ская ў 1976 г. у в. К алодчына
Вілейскага р. ад У. Соніч, 57 г.

328. Чаго сядзіш, што думаеш, Верачка?

Б Д У , д., 1976, л. 113. З ап . A . А . К р уп ская ў в. К алодчына В ілей скага
р. ад С. С удніко віч, 66 г.
В ар.: А І М Э Ф , ф. 13, воп. 9, спр. 6, л. 55, в. С тры ганец Ж абін каўскага
p.; воп. 10, спр. 89, сш. 87, л. 1, 1968, в. Н овы П агост М іёрскага p.;
Ш ы р м а, с. 149, № 135, 1932, в. Ш акуны П р уж ан скага п.
»
3 29. Як я ў свайго бацюшкі гуляю, гуляю
Радченко, с. 146, № 48. З ап . у Д зя т л а ўс ка й вол. Гомельскага п.

330. Падумай, Дунечка, ты сама сабе

М а ж э й к а, с. 2 9 5 , в. П уш кі Л ёзн ен скага р.

3 3 1. Падумай, Уленка, сама сабе

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 1, спр. 91, сш. 3, л. 21. З ап . К. Б. К узн яц о ва ў
1964 г. у в. М азал ав а В іц ебскага р. ад A . Н. Ч удако вай , 67 г.
В ар.: ВП І, 1979, в. Заточча В ер хн ядзвін скага p.; Б Д У , папка 9, сш. 41,
л. 3, в. Бесцвіна С енненскага p.; A H С С С Р , ф. 104, воп. 1, а д з. зах. 63,
л. 70, А зяр ы ш ч ы н ская вол. Г ар адо цкага п. Н . p.:

Д асц ь п агул яц ь, да нямнож ачка.

Н ада паспяваць пасцельку слаць,
3 А н др эй кам , з А н др эй кам спаць.

521
 3 3 2 . П адум ай , Т ан ечка, сам а сабе
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 78, сш. 44, л. 8. З ап . Л . П. П ятровіч у
1974 г. у в. К асян ічы К руп скага р. ад Е. А л ьш эўскай , 6 9 г.

3 3 3 . П адум ай , А н ечка, сам а сабе

М а ж э й к а, с. 2 94, в. П уш кі Л ёзн ен скага р.

3 3 4 . Т ы падум ай сабе, ці не ж ал ь табе, М ар ы н ка?

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 2, спр. 48, л. 36. З ап . В. I. С кід ан у 1971 г. у в.
Косаўш чына П астаўскага р. ад 3 . Я . С тахоўскай. Я к а д ’язд ж аю ц ь пры даны я
дам оў і пакідаю ць нявесту ў ж аніха.
В ар.: Б Д У , папка 6, сш. 16а, л. 10, в. Б аяры к а л я г. п. Б ягом ль Докш ы ц-
к ага p. Н . p.:
Белачка Тонечка, белачка, паследні вечар дзевач ка

3 3 5 . Ц і ты , д зяўч ы н ка, за м у ж захац ела?

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 40 6, сш. 52, л. 2, № 2. З ап . В.Ф . К ана-
туш у в. Н асіл ава М ал адзеч ан скага р. ад М . Ц атко.
В ар .: спр. 77, сш. 21, л. 3, г. п. Р адаш ковічы М ін скага p. Н . p.:
Ж ыві, д зіц я т к а , як усе лю дзі.
Т аб е, д зіц я т к а , лепей не б уд зе;

ф. 8, воп. 74, спр. 81, сш. 3, л. 11, 1974, в. С акаўш чы на В алож ы н скага p.;
Г і л е в і ч, 1979, с. 3 0 1 — 3 0 2, в. Л апінцы М ал адзеч ан скага р.

33*6. H e сп ад зявай ся, д зевач ка

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 8 1 , сш. 34, л. 9. З ап . Л . С. К алесн ікава ў
1974 г. у в. Белы Д вор Ш аркоўш чы нскага р. ад В. М . Б айкоўскай, 55 г.
В ар.: спр. 19, сш. 5, л. 11, 1967, в. Б ар авая Ж ы ткавіц кага р.

3 3 7 . М а л а д а я наша д зеван ька

Federowski, с. 4 7 6 , № 1126. З ап . ка л я М о ўчадзі ў Н авагр уд -
скім п.
3 38. А х ты , вутачка-п ерап лы вачка
Г і л е в і ч, 1973, с. 2 75 . З ап . у 1964 г. у в. Л еб едзева М аладзечан -
скага р.
В ар .: А І М Э Ф , ф. 13, воп. 92, л. 17, А ш м ян скі р.

3 39. В ы м ы ван ачка-куп аван ачка вутач ка

Г і л е в і ч, 1979, с. 2 8 9 —2 9 0 . З ап . у в. В ацьковічы У ш ац кага р.

3 4 0 . Т ы , Ган начка, з гадоў выйш ла, з сваіх лет

Б Д У , папка 3, сш. 32, л. 11. Зап . М . Ч артко ў в. Пясочнае Л аго й скага
р. ад Е. П. Ж ук, 73 г.
3 41. Д ум ай , не дум ай , М анечка
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 74, спр. 80, сш. 1, л. 87. Зап . К . А . Ц вір ка ў
1974 г. у в. Д зя м ід авіч ы В ало ж ы н скага р. ад В. Ж уркевіча. К алі прывя-
зуц ь маладую да маладога.

522
 B ap.: воп. 74, спр. 8 1, сш. 3, л. 4 1, 1974, в. С акаўш чы на Валож ы нска-
га p. Н . p .:
А як ж а б уд зе — не ўгрызеш .
Т ы ў гэтай сямейцы не ўж ы веш ;
Т в а я зал в іц а ліхая,
Т в а я свякр о ўка б л агая;

ізоп.2, спр. 41, сш, 1, л. 17, 1971, в. Р ы м кі П астаўскага p.; Г і л е в і ч,

1979. с. 306, в. Яніш кі В алож ы н скага р.

342. He дум ай , м ая О лечка

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 75, спр. 94, сш. 2, л. 6 7 , № 131. Зап . А . Г. Л яш -
кевіч у 1975 г. у в. П русы С тар адар о ж скага р. ад К. С. А рц ім овіч, 67 г.

343 . К уд ы , Н ін ачка, вы біраеш ся

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 75, спр. 1, л. 18, № 12. З ап . В. I. С кід ан у 1985 г.
у в. Л яд ы М асто ўскага р. ад Н . М . Д а в ы д з ік , 70 г.

3 4 4. К уд ы , М ан я, сабіраеш ся
Г і л е в і ч, 1974, с. 3 8 3 . З ап . у в. П ап ялёва П р уж ан скага р.

3 45. С ястр а ў сястры дап ы тваецц а

ВП І. З ап . у Гарадоцкім р.

3 4 6 . М а л а д а я д зевач ка
Б Д У , папка 12, сш. 18, л. 7. З ап . I. Ш краба ў в. Н аліб акі С таўбцоў-
скага р. ад С. У. Л іп гіц кай , 56 г.
В ар.: К С Д , 1979, в. Д зераўн ое С таўб ц оўскага p. Н . p.:

H e ў гары табе сцеж ачка

Д а ні ў р уту, ні ў м яту,
Д а ў багатую хату.

3 4 7 . М а л а д а я А н ю тка
Б Д У , папка 9, сш. 6, л. 1. З ап . В. Ш оцкая ў 1968 г. у в. Н аліб акі
С таўб ц оўскага р.
3 4 8 . М а л а д а я Л ю бачка
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 2, сш. 13, л. 9. Зап . М . В. Ж укоўская ў
1963 г. у в. Ж амойдзь М ал адзеч ан скага р. ад A . М . К лячко, 50 г.
В ар.: спр. 3, сш. 12. л. 7, № 12, 1964, в. Чухны С м аргонскага p.; спр.
78, сш. 46, л. 16, 1974, в. З ас кав іч ы М ал ад зеч ан скага p. Н. p.:

З а сталом сядзіш , абедаеш ,

А долі сваёй не ведаеш ;
Р о м а н о в, 8, с. 3 97, Гарадоцкі п.

3 4 9 . М а л а д а я дзевач ка
Б Д У , папка 8, сш. 5а. З ап . М . Р . К р ы віц кая ў в. В язы н ка М аладзечан -
скага р. ад П. I. Р усак , 45 г.
В ар .: А І М Э Ф , ф. 8, воп. 74, спр. 80, сш. 1, л. 35, 1974, в. Белакорац
В алож ы нскага p.; ВП І, в. Калячполе Глы боцкага р.

523
 350. Ой, пойдзеш, пойдзеш, маё дзіцятка
LLI ы р м а, с. 2 68, № 2 5 6 . З ап . у 1934 г. у в. Я ц кав а В алож ы н скага п.

35 1. Думай, думай, мая Ганначка, седэячы

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 4 0 а, сш. 2 4, л. 14. З ап . Д у б я га ў в. Га-
лінова В ілейскага р. ад А . Р усак.
В ар.: сш. 74, л. 4, в. Я сева П астаўскага р.

352. Сядзіць Манечка па застоллейку

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 8 0 , сш. 2 0, л. 6, № 7. З ап . А . Я . Д уд к о
ў 1974 г. у в. З алессе С м аргон скага р. ад Н . К. Ю ж ы к, 54 г.
В ар .: спр. 37, сш. 1, л. 2 9, № 12, 1971, в. М ар кав а М ал адзеч ан скага p.;
спр. 62, сш. 4, л. 10, 1952, К ам янец кі p. Н . p.:

А к ал я яе ж аніх, як сіротанька.
Б удзе табе, б аяран ька, ад тае сіротанькі,
Я к выйдзеш у чыстае поле, пральеш слёзан ькі.

3 53. Ой, пусці, пусці, мая маці

М атерн алы , 2, с. 5. З ап . у в. А л я кс е еў ка С лонім скага п.
В ар.: Ш е й н, с. 3 64, № 6 8 5 , Б ары саўскі п. Н. p.:

Д ачуш ка м ая, я ўчы ніла тваю волю...

Ш аўковая хустач ка ад слёз не ўсыхае.

3 54. Чаму ж ты, Ганначка, не абедаеш

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 1, спр. 8 6, сш. 1, л. 14. З ап . A . С. Л іс у 1964 г. у
в. Горныя Х одц ы С енненскага р. ад Д . Я . П арахонькі, 58 г.

355. He ідаі, Манечка, у чужое сяло

Полес. сб., с. 2 7 0 , № 17. З ап . у 1957 г. у в. С іманавічы Д р агіч ы н скага р.
B ap.: Р о м а н о в, 8, с. 522, Д зісен скі п.

3 56. А й, куды, ігруша, пахілілася

ВП І. З ап . у г. п. Б агуш эўск С енненскага р. ад Л . Д . С оладава, 1935 г. н.
B ap.: М а ж э й к а, с. 2 9 1 , в, Ш алаш ына Д уб р овен скага р.

357. Куды ты, ігрушка, нахілілася

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 85, сш. 2 0 а, л. 1, № 2. З ап . Т . В. К ісл я-
кова ў 1974 г. у в. Н ямойта С енненскага р. ад С. Б. Граблеўскай, 8 0 г.
В ар.: спр. 61, сш. 21, л. 1, 1953, в. Л угін авіч ы Сенненскага p. Н . p.:

H a работу раненька вы п раўляц ь будуц ь,

П озненька з работы ж д ац ь б уд уц ь;

спр. 1, сш. 5, л. 4, 1965, в. Р улевічы Л ід с к а га p.; спр. 5 2, сш. 13, л. 8,

1972, в. З ар уд аў е М асто ўскага p.; ф. 8, воп. 1, спр. 9 1 , сш. 1, л. 3 9, 1964,
в. Гаршчэўшчына Т ал ач ы н скага p.; спр. 96, л. 21, 1965, в. Глыбокае
Ш клоўскага p. Н. p.:
С тар ы я, м алы я папікаць б удуц ь,
Т ам тваю ад зеж к у з акід ац ь б уд уц ь;

524
воп. 79 , спр. 159, сш. 1, № 33, 1979, в. В ітунічы Д окш ы цкага p.; воп. 77,
спр. 126, сш. 1, л. 26 , 1977, в. Н ача К руп скага р. Я к м алады прыедзе да
маладой і п асадзяц ь за стол. Н . p.:

Т ам цябе, М анечка, асудж ац ь будуц ь,

I хаду, і яд у, і работачку;

ВП І, В іцебскі p. Н . p.:

Т ам цябе, Л ю дачка, м уш траваць будуц ь,

Р аненька за вадой пасылаць б уд уц ь;

Б Д У , 1980, Сенненскі p. Н . p.:

Т ам цябе, дзевач ка, зн еваж ац ь будуц ь,

Ноччу па вад у пасылаць будуц ь.
I б удуц ь гл яд зец ь, як ты ідзеш.
М о ж а твае ножанькі кр ы вы я,
А можа твае вочанькі сл яп ы я;

папка 3, сш. 49, л. 10, в. С лабодка Л еп ельскага p. Н . p.:

Х леб-соль ад цябе зам ы кац ь б удуц ь;

А Ф К , ф. 10, воп. 15, спр. 7 7, л. 80, 1977, в. Лю цец Б ары саўскага p.;
Ш л ю б с к і, с. 156, № 331, 1915, в. П лоскае С енненскага п. К н ягін я перад
а д ’ездам да м аладо га; А н н к н е в н ч , с. 112, Сенненскі п. Н . p.:

Т ам цябе, д зя в іц а , не ўваж ац ь будуц ь,

С тар ы я і м алы я навучаць б уд уц ь;

Р о д з я л о в с к а я , с. 159, 1929, В іц ебская ак р у га ; Х р эст., с. 94, 1948,

в. Г ав яд ы Ш кло ўскага p.; Д е м б о в е ц к н й , с. 5 4 9 — 550, № 35, К лім а-
віц кі п. З ар уч ы н ы ; с. 579, № 29 6 , Р агач оўскі п. У час а д ’езд у маладой у
дом ж аніха і сустрэчы іх там.

358. К уд ы ж ты , ігруш ка, пахілілася

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 81, спр. 190, сш. 3, л. 3, № 5. З ап . С. Т . А сташ э-
віч, У. А . В асілевіч у 1981 г. у в. Ф аты н ь Б еш анковіцкага р. Я к маладую
п р ы вязуц ь.
В ар.: Ш л ю 6 с к і, с. 155— 156, № 3 30 , 1923, в. Ч анавічы В іцебскага
п. М ал ад ая перад ад ’ездам да м аладо га; Г Д У , 1982, в. М ай скае К руп скага р.
Н. p.:
С тар ы я ды м алы я і не ж ан аты я.
Т ам тваю работу зац ір ац ь будуц ь,
Т ам тваю пасцельку тап тац ь б удуц ь.

3 5 9 . К уд ы , яб лы н я, нахілілася
Г і л е в і ч, 1979, с. 300. З ап . у в. П алоева Ч аву с кага р.

360. К уд ы , віш анька, нахінулась

Ш е й н, 1, с. 4 63. № 11. З ап . у С маленскай губ. У доме нявесты рых-
тую цца да пры езду ж аніха.
В ар.: К о с н ч , с. 2 3 8 , в. А л якс ан д р аўк а М гл ін скага п. Н а д зя віч к ах ;

525
Д о б р о в о л ь с к н й , с. 4 3 —4 4, № 6 8, в. Ш аталава С м ален скага п. П ад
вянец едуць. Н . p.:
H e зм удрай , м атуш ка, сама ведаеш.
П рапіла м ал аду на гарэлачц ы ,
Р у с а я касіц а — яна так пайш ла;

с. 183, № 440, в. Х олаш ава К расн ін скага п. Вячэрні прыезд ж аніха. Н . p.:

А ддаец ь-вы д аец ь яе бацюшка,

С ур аж аец ь-саб ір аец ь яе м атуш ка,
П яю ць ж а песні сястры цы .

3 6 1. Ой. ты, зялёна дуброванька

М атерн алы , 2, с. 35. З ап . у в. Козіш чы К обры нскага п. К алі забіраю ць
маладую .
362. Коціцца-валіцда зорачка з неба
Б Д У , папка 7, сш. 12, л. 4. З ап . Л . Р у д а я ў в. М іхеевічы Б яр эзін скага р.
ад 3 . Г. К ры варот.
В ар.: А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 8 5, сш. 17, л. 4, 1974, в. У хвал а
К р уп скага p.; Г і л е в і ч, 1973, с. 2 3 1 , в. Д зм ітр авіч ы Б яр эзін скага р.

363. А й, божа ж мой, божа

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 64, сш. 41, л. 8. З ап . В. М . Ф ур севіч у
в. Л ап кі С таўб ц оўскага р. ад А . Л апко, 87 г.
В ар.: спр. 50, сш. 19, л. 6, в. А р п а В ілей скага p.; A H С С С Р , ф. 134,
воп. 2, ад з. зах. 14, л. 21, № 75, в. М о л ад ава Н авагр уд с кага п. Н . p.:

А ў свякр о ўкі да з мятліцаю ,

Б удзе мяне н азы вац ь маладзіцаю .

364. Падумай, Надзечка, падумай

К С Д , JNfe 6 83. З ап . Л . Р. М ур аш ка, A . А . К р ы віц кі ў в. Б рады Ш ар-
коўш чынскага р. ад Н . Е. Лю невіч, 12 г., A . Т . К раўчук, 26 г.
В ар.: А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 64, сш. 21, л. 3, в. Люшнёва Бара-
н авіц кага p.; спр. 11, сш. 9, л. 3, 1967, в. В язы н ь В ілей скага р.

365. М аладая дзевачка

Б Д У , папка 6, сш. 37, л. 3. З ап . А . Т ур ко ў в. Горкі С таўб ц оўскага р.
ад Н . М іцю к.
B ap.: F e d e r o w s k i , с. 393, № 8 0 0 , кал я Л ях авіч і К лец ка ў С луц-
кім п. Я к заўю ць.
3 6 6. Т ы думаеш , д зевач ка
Г і л е в і ч, 1979, с. 2 82 . З ап . у в. Бурбаўш чына В алож ы н скага р.

367. Цячэ рэчка з возера ў мора

Г і л е в і ч, 1974, с. 39 1 . З ап . у в. Х о дар аў С л аўгар ад ск ага р.

368. Цячэ вадзіца з вэзера ў мора

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 4, сш. 12, л. 9, Ne 10. З ап . A . С. Г р уд зі-
на ў 1964 г. у в. Х вец авіч ы С м аргон скага р. ад Л . П. Гр удзін ай , 40 г.

526
 369. Цячэ вадзіца а ручайка ў мора
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 3, сш. 13, л. 10— 11, № 8. З ап . A . М .
М ац кала ў 1964 г. у в. Ч анавічы Іўеўскага р. ад Г. Р. С танчы к, 35 г.

370. Цякла рэчачка з возера ў мора

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 78, сш. 46, л. 16. З ап . Г. В. К асмач у
1974 г. у в. З ас кав іч ы М ал адзеч ан скага р. ад В. Р. Д ры вен ь.

3 7 1. Пайду я к Дунаю
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 35а, сш. 19, л. 8— 9, № 7. Зап . В. I. Гар-
дзейчык у 1965 г. у в. З аб ал ац ь Н я св іж ск а га р. ад Е. I. Гардзейчы к,
В ар .: К С Д , № 830, г. п. Г ар адзяц іч ы Л ю банскага р.

372. He думай, дзевачка

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 80, спр. 80, сш. 1, л. 23. З ап . К. А . Ц вір ка ў
1974 г. у в. Б елакорац В ало ж ы н скага р. ад A . С. Бацян, 50 г. Я к маладую
адпраўляю ць да свякр ухі.

3 73. Пазнаеш, дзеванька, у чужое мацеры

Довнар-Запольскйй, с. 31, № 2 4 0 . З ап . у в. К р аі П ін скага п.
Жаніх едзе па н явесту.

374. Тонкая сасонка ў бары зашумела

Б Д У , папка 12, сш. 18, л. 12. З ап . I. Ш краба ў в. Н аліб акі С таўбцоў-
скага р. ад С. У. Л іпніцкай, 56 г.
В ар.: папка 5, сш. 10, л. 1, в. Х ад асы Н авагр уд с кага p. Н. p.:

М усіц ь ты, дзяўч ы н а, без хлеба не ела,

Ш то ты м ал адая за м у ж захац ела...
Будзеш не даеўш ы , будзеш не даспаўш ы ,
Будзеш пры калы сц ы с таяц ь дні і ночкі,
Будзеш ўспамінаці д зяво ч ы я дзянёчкі.

375. Чаго ж ты, Галечка, дужа радзенька

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 74, спр. 92, сш. 2, л. 46. З ап . Г. А . Б арташ эвіч у
1974 г. у в. А б ч уга К руп скага р. ад М . Т . Гам аньковай і інш. З а сталом у
маладой.
376. Куды ты, Манечка, ад’язджаеш
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 79, спр. 159, сш. 2, л. 85. З ап . С. Т . А сташ эвіч,
У. А . Васілевіч у 1979 г. у в. Р аб ун ь В ілей скага р. ад Г. М . Кіш ан, 52 г.
Я к а д ’яздж аю ць.
В ар.: воп. 1, спр. 65, сш. 5, л. 28, 1961, в. Сосенкі Вілей скага p. Н. p.:

Д ум ай , думай, млода Зонечка, як будзе,

У С тасечкі гэткай вы годачкі не б уд зе;

спр. 161, сш. 1, л. 8 0 — 81, № 107, 1979, в. Ерхі В ілейскага p. Н. p.:

У мамачкі выйдзеш на вул ку — паскачаш ,

У свякрові выйдзеш за хатку — паплачаш.

527
 377. Б ы страя рэчка ж о ўты я п яскі зм ы вае
Г і л е в і ч, 1979, с. 264. З ап . у в. С яргеевічы К ір аўскага р.

378. Ой, гора, гора-гараван ей ка ў цябе, мой татач ка

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 1, спр. 92а, ч. 1, л. 18, № 17. З ап . М . П.Г ваэд зё
у 1960 г. у в. А зерш чы на Р эчы ц кага р. ад Т . Л апацінай, 69 г.

3 7 9 . Ц яж к а і траве, ц я ж к а м ураве
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 2, спр. 3, сш. 1, л . 85. З ап . С. В. Барыс у 1970 і
у в. П алуш ы А стр авец к ага р. ад 3 . В. С аладуха, 66 г. Я к м ал ад ая а д ’яз
дж ае да маладога.

3 8 0 . Д в а вал ы , д ва валы р аку бралі

М а ж э й к а, с. 2 90 , в. Ш алаш ына Д уб р овен скага р.
В ар.: А І М Э Ф , ф. 8, воп. 8 5, спр. 2 31 , сш. 2, № 2 2 7 , 1985, в. Праэаро*
Глы боцкага p. Н. p.:
М аладой Леначцы н аругн уліся.

3 8 1. А х , бы страя рэчанька
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 59, сш. 15, л. 15— 16. Зап . I. М . Семянс
віч у 1965 г. у в. К унцаўш чына Н я св іж ск а га р. ад С. Маш ко.
В ар.: Г і л е в і ч, 1979, с. 2 8 0 — 2 8 1, в. К олкі К лец кага р.

3 8 2 . С а д а в а я наша яблы н ька

БДУ, папка 5, сш. 13, л. 15— 16. Зап . П. М асл ава, Н . Мацюшонак
1969 г. у в. Л адасн а Л еп ельскага р. ад А . Б. А строўскай , 52 г.
В ар.: Ш л ю б с к і, с. 196, № 479, 1914, в. З аб ул ды ч ы н а П олацкага г
С ямейнае ж ыццё ў вясельны х песнях.

38 3 . Д ы паедзем ж а мы за горы
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 78, спр. 144, сш. 1, л. 73, № 49. З ап . Г. А . Барта
шэвіч, Л . П. Б арабанава ў 1978 г. у в. Б арсукі К ар м ян скага р. ад Ю. С
Аніш чанка, 61 г. М аладую вя зу ц ь да маладога.
В ар.: воп. 77, спр. 133, сш. 3, М* 22, 1977, в. Л учын Р агач оўскага р.

384 . Ой, дум ай, Ганначка, думай

З а х а р а в а , 1984, с. 2 6 9, в. Д р уж ы л авіч ы Іван аўскага р.

3 8 5. Б олакі на Д ун ай йдуць
Н е ч а е в, с. 22, № 14. З ап . у в. Гарц аў С тар адуб скага п.

386. Д а не дум ай , д зевач ка, не думай

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 75, спр. 95, сш. 2, л. 81, № 73. З ап . Л . П. Бара
банава ў 1975 г. у в. З а с м у ж ж а Л ю банскага р. ад Д уш ы нскай, 70 г.
В ар.: Г і л е в і ч, 1979, с. 300, г. М ін ск; З а х а р а в а , 1984, с. 183
№ 511, в. С кр ы гал ава М азы р ск ага p. Н. p.:

Д ы не так за Д ун ай , як за рэкі,
М аладом у Іван ку навекі.

528
 3 8 7 . Ц япер ж а ты , д зевач ка, дум ай і гадай
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 6 6, сш. 20, л. 5, № 6. З ап . В. X . П аля-
кова ў в. Ц ерахоўка Ц ерахоўскага р. ад X . Р. М ал аевай , 65 г.
Р о м а н о в, 1— 2, с. 345 , № 18, Гомельскі п.; Р а д ч е н к о , с. 7 1 ,
№ 12, Гомельскі п.; Г і л е в і ч, 1979, с. 2 8 0 —2 8 1 , в. К олкі К лец кага p.;
с. 4 2 0 , в. К ругл авец -К алін ін а Д обруш скага р.

38 8 . Ой, не дум ай , м алада д зяц ін а, не дум ай

Б е с с а р а б а , с. 2 52 , № 109. З ап . у Б ельскім п. У час падвячорка, я к
м ал адая ад я зд ж ае да маладога.

38 9 . Ш то я табе, м ая м ам ачка, эрабіла

Б Д У , д., 1976, л. 110. З ап . A . А . К р уп ская ў 1976 г. у в. К алодчына
Вілей скага р. ад С. С удн іковіч, 66 г.
В ар.: папка 10, сш. 9, л. 2, в. Іскань М агілёўскай вобл.Н . p.:

П авей, ветры к, буйное пер’е на дварэ,

М лее, донечка, т в а я мамачка па табе.
— Н яхай млее, хоць ж а не млее, мне не ж аль,
Было не ад д авац ь мяне, м аладу, у ч уж ы кр ай ;

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 48, сш. 10, л. 6, 1952, в. С тай кі Ільн янскага р.
Н. p.:
Ці я цябе нядобра ш анавала?..
Ч ам у мяне ты так не элю біла?
Ч ам у ж мяне ты лю дзям паручаеш,
А чаму ты чуж ы м так давяраеш ?

спр. 31, сш. 21, л. 7, № 7, 1950, в. Гарбы М я д эе л ь ск ага p .; ф. 8, воп. 85,

спр. 1, 1985, в. Ф іл іп кі М я д зе л ь ск ага p. Н . p.:
Ой, н азаву свякр о вач ку мамачкай,
М ож а, я ў яе ліхадзельніцай не буду,
М о ж а, я ў яе чаго добрага д а б уд у ;
воп. 1, спр. 42, сш. 2, л. 37, 1958, в. Д э я гіл і М ал адэечан скага p. Н . p.:
Я к бы вала нада мною дух храніш,
С ягоннейка проці ночкі вон гоніш ;

спр. 67, сш. 3, л. 29, № 19, 1961, в. К руп н ікі К р ы віц кага p. Н . p.:

— П адумай сабе, ці не ж аль табе, М ар усен ька,

Ч ым ты свайго роднага та тк у ўгн яв іл а?..
Д а дзе ж ты будзеш , маладзю сенька, хад зіц і?
— Д а мне ж трэба чуж ом у т а т к у га д з іц і;

non. 2, спр. 40, сш. 6, л. 1, в. Г р у зд ав а П астаўскага p.; спр. 31, сш. 3, л. 7,

1970, в. В ял ік ія С віранкі А стр ав ец к ага p.; воп. 79, спр. 158, сш. 1, л. 19,
Кя 33, 1979, в. Вардамічы В ілей скага p. Н. p.:

Ці я твае ўсе меж ачкі стап тал а?

Д ы я твае ўсе меж ачкі мінала;
З-'г З а к. 298 529
спр. 164, сш. 5, л. 15, 1979, в. К ры пулі Д окш ы цкага р. М ал ад ая а д ’я з д ж а е ;
ВП І, в. С тар ы я Вайханы Г ар адо ц кага p.; Д е м б о в е ц к н й , с. 557, № 103*
в. М анастырш чы на М сц ісл аўскага п. Ы апярэдадні свад зьб ы ; З а х а р а в а ,
с. 162, 1970, в. С вары нь Д р агіч ы н скага р. Р азвітан н е н явесты з б ац ькам і;
Г і л е в і ч, 1979, с. 4 24, в. В я л ік ія Д ольцы У ш ац кага р.

3 9 0 . Ч ам у я табе, родна м атул ь ка, н ям іла

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 2, спр. 39, сш. 1, л. 6 5 —6 6, № 89. З ап . Л . М . С а-
лавей, П. I. К а р у за ў 1970 г. у в. Г р у зд ав а П астаўскага р. ад М . М . К аз-
лоўскай, 59 г.

3 9 1 . С убота, н яд зел ька, як ад зін дзянёчак

Б Д У , папка 12, сш. 31, л. 1. З ап . у в. Раковічы Н я св іж ск а га р. ад
A. М . Быль, 68 г.
В ар.: А І М Э Ф , ф. 8, воп. 75, спр. 107, л. 4 9 , 1975, в. Явіш чы У здзен -
скага p.; ф. 13, воп. 8, спр. 4, сш. 17, л. 3, 1950, в. Вераскова Б аран авіц -
кай вобл.
39 2 . К ац іл ася качаннейка ды з гары
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 37, сш. 1, л. 4, № 20а. З ап . Н . М . Ш нар-
кевіч у 1976 г. у в. М ар кав а М ал адзеч ан скага р. ад К. С. А сіп овіч. З а -
поіны.

3 9 3 . С ягон н я ў нас, да мой т атач ка, кал яд ы

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 7 9, спр. 159, сш. 2, № 51. З ап . С. Т . А сташ эвіч,
У. А . В асілевіч у 1979 г. у в. Р аб ун ь В ілей скага р. ад Я . Р. Б асалы к, 55 г.
В ар.: Г і л е в і ч, 1973, с. 79, в. А л ьсевічы М я д зе л ь ск ага p.; 3 а х а-
р а в а, 1984, с. 172, № 4 4 9 , в. Н овая Р у д н я Е л ьскага p.; с. 175, № 4 6 6 ,
там ж а.
39 4 . М ам ач ка м ая, родная м ая

Г і л е в і ч, 1979, с. 2 9 2 . З ап . у в. К расн алуч ка Ч аш ніцкага р.

3 9 5 . Ой, к а з а ў есь, кляновы лісце

Б е с с а р а б а , с. 2 5 0 , № 103. З ап . у 1902 г. у Б ельскім п. З а сталом
у маладой пасля вянца.

3 96 . Н ясл аву, м ам ачка, зр аб іла

Г і л е в і ч, 1974, с. 3 9 4 . З ап . у в. К андратовічы С таўб ц оўскага р.

3 9 7 . Ой, м ая мама
Захарава, 1984, с. 23 2 , № 7 3 1 , в. С тар ад уб ка Л о еўскага р.

3 9 8 . А я маю ж ал ь на зязю л ьку

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 76, спр. 119, сш. 3, л. 3 —4.
В ар.: воп. 74, с п р ..8 0 , сш. 1, л. 77, 1974, в. З а б р э ззе В ало ж ы н скага p.;
ф. 13, воп. 10, спр. 20, сш. 3, л. 12, 1967, в. Гарадок М ал адзеч ан скага p.;
B y k o w s k i, c. 2 7 5 , № 2 3, b . В іткаў ка П ін скага п. Сняданне п асля шлюбу
ў маладой. Н . p.:

530
 H e ластаван ька ка л я зор шчабеча,
А ўж о д зеван ька па венчаку плача.
Учора куп іла, сягоння згуб іл а.

399. Ж аль табе, м ам ул ька, мне й горшы

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 1, спр. 78, сш. 6, л. 12. З ап . В. Я . Б урносаў у
1963 г. у в. П ачаток Б ял ы н іц кага р. ад Н . Ш чамялёвай.

4 0 0 . Ш када табе, м ам ачка, а мне горш

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 20, сш. 5, л. 16. З ап . Т . I. Х о л ад у
1967 г. у в. Ч ы рвоная Д уб р ова К ап ы л ьскага р.
В ар.: Г а л у б о к, с. 145, 1928, в. У н тальян ка Б ар ы саўскага p.; В П І,
п. Весніно В ер хн ядзвін скага p.; в. Л ад асн а Л еп ельскага p.; Г і л е в і ч,
1979, с. 2 9 2 , в. Д ан ілавіч ы Д з я т л а ў с к а га р.

40 1 . Ж алка мне, м ая м ам ачка, на цябе

Г і л е в і ч, 1973, с. 234. З ап . у 1971 г. у в. Д зм ітр авіч ы Б яр эзін скага р.
В ар.: А І М Э Ф , ф. 8, воп. 81, спр. 187, сш. 1, л. 59, 1981, в. З н ам ен ка
К руп скага p. Н . p.:

П озненька л яж аш , а раненька ўстанеш, угодзіш ,

Я к ціхан ька па новых сенях паходзіш ;

воп. 75, спр. 93, сш. 3, л. 64, № 60, 1975, в. С тар ы я Л я д ы Ч эрвен ьскага р.
Н. p.:
Я к ты ў мяне хату і сені падмяцеш ,
Я к ты ў мяне за вароты смецце вынясеш ;

л. 15, № 11, 1975, в. Р эчкі Ч эрвен ьскага p. Н . p.:

Х оць ж а ты па нашым падвор’ейку паходзіш ,

Х оц ь ты сваю русую косачку пачэшаш,
Х оц ь ты мяне да, свёкар ку, пацешаш.

4 0 2 . М ам ач ка родная, не ш кадуеш мяне

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 27, сш. 6—8, л. 57. З ап . Н . М . М ікул іч
у 1959 г. у в. М іхай лава Б ар ы саўскага р.
В ар.: ф. 8, воп. 74, спр. 87, сш. 1, л. 40, № 39, 1974. в. Ж орнаўка Б я-
рэзін скага р. Н . p.:
Я к х адзіл а па сваей хаце, так хадзі,
Я к гад зіл а свайм у татач ку, так г а д з і;

Б ДУ, папка 12, сш. 6, л. 3, в. П еравоз Б яр эзін скага p.; Г і л е в і ч, 1979,

с. 360, в. Н авасёл кі Л еп ельскага р.

403. Ой, ж аль ж а мне, м ая м ам ачка, на цябе

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 73, спр. 71, сш. 1, л. 84. З ап . В. I. С кідан у 1973 г.
У в. Т ал ь ка П ухавіц кага р. ад Г. А . А н дросік, 66 г.
34* 531
 B ap.: воп. 74, спр. 78, сш. 1, л. 15, 1974, в. З а з е р к а П ухавіц кага p.; С a-,'
х a р а ў, с. 85, № 22 3, 1923, в. Ракш ы на Л у д зен с к а гд п. Н . p.:

H e даношана краса, не дарошчана каса,

Д ар асц іц ь касу чуж ы татан ька,
Д аносіць кр асу ч уж а сястры ца.

404. Х а д з іл а Ганначка па полі

Б Д У , папка 3, сш. 34, л. 4. З ап . P. I. Ц яцера ў 1970 г. у Б яр эзін скім р.
ад М . Н яхай , 35 г.
В ар.: А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 52, сш. 2 2, л. 17, 1972, в. В ідокі'
В ер хн ядзвін скага р.
/
4 0 5 . Ой, на рэчцы, на рацэ кл ад к і дзве
Б Д У , папка 10, сш. 18, л. 2. З ап . Б. У. Ж ыбуртовіч у 1969 г. у в. Д у-
нічы Іўеўскага р. ад A . I. Н аркевіч, 65 г.

4 0 6 . К ук авал а зязю л ька раненька на зары

Б Д У , папка 12, сш. 29, л. 8. З ап . С. Ц эд зік у в. К авал і Б абруйскага р.
ад Г. А . Т качовай , 1929 г. н.

4 0 7 . К ук а ва л а зязю л ька ў садочку

Б Д У , папка 9, сш. 3, л. 12, З ап . В. К азы р а ў в. С ем еж ава К ап ы л ьскага
р. ад Г. В. Яф імчык, 69 г.

4 0 8 . К ук авал а зязю л я верх неба

ВП І. З ап . у Віцебскім р.
В ар.: А І М Э Ф , ф. 8, воп. 77, спр. 135, сш. 1, л. 5 0 — 51, 1977, в. Р ас-
свет А к ц яб р ск ага p.; 3 a х a р а в a, 1984, с. 137, № 2 93 , в. К авал і Е льска-
га p.; Д о б р о в о л ь с к н й , с. 140, № 3 2 5 , в. Д ан ькав а С м ален скага п. З а
сталом у нявесты .

4 0 9 . З а к у к а в а л а ш эра зязю л ька ў садочку

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 2 8 , сш. 9, л. 5. З ап . P. К. Ш ахню к у
1967 г. у в. С таўп ян яты А стр ав ец к ага р. ад A . I. М ац кевіч , 60 г.

4 1 0 . К ук а ва л а зязю л ька ў садочку

А І М Э Ф , ф.8, воп. 75, спр. 9 6, сш. 6, л. 37, № 18. З ап . Г.А . Б арта-
шэвіч у 1975 г. у в. Закальн ое Л ю банскага р. ад В. А . Л асевіч.
В ар.: ф. 13, воп. 10, спр. 73, сш. 3, л. 9, 1973, в. Д ойнічава Б абруйска-
га p.; F e d e r o w s k i , с. 442, № 9 7 4 , кал я З эл ь в ы і С віслачы ў В аўкавы -
скім п.; Ш е й н, 3, с. 476 , в. Я рэм ічы Н авагр уд с кага п.

411. Т а т ач ка мой родненькі

Г і л е в і ч, 1979, с. 3 6 0 — 361. З ап . у в. П овяэы н ь М ал адзеч ан скага р.
В ар.: с. 2 93, в. Верамейкі М ал адзеч ан скага p.; А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10,
спр. 40б, сш. 55, л. 5, № 12, 1952, в. П угачы Р адаш ко віц кага р.

532
 412. Мамачка мая родная
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 76 , спр. 112, сш. 1, № 7. З ап . у 1976 г. у в. П ада-
роск В аўкавы ск ага р. Я к а д ’я зд ж а е м ал адая да м аладога.

4 1 3 . Кукавала вязюля ў садочку

Г і л е в і ч, 1979, с. 2 5 5 — 2 5 6 . З ап . у в. Н явеліч ы Д зя р ж ы н с к а га р.
В ар.: А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 35а, сш. 19, л. 2, JVfe 3, 1965, в. З а -
балаць С л уц кага p .; спр. 65, сш. 21 , л. 18, 1966, в. В аў кал атка К р ы віц ка-
га p .; спр. 92, 1969, в. Б арадзіны Іўеўскага p.; спр. 3 0 , сш. 4, л. 14, в. З а -
лацеева З эл ьв ен скага p .; ф. 8, воп. 1, спр. 53, сш. 4, л. 2 6, 1960, в. С кам а-
рошкі С таўб ц оўскага p .; F e d e r o w s k i , с. 4 0 7 , Ne 8 4 9 , к а л я Гарадзіш ча
(в . Гаціш ча) у Н авагр уд скім п. В я л ік а я гар эл ка.

4 1 4 . Засвісталі два салавейкі на вакне

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 73, спр. 6 9, сш. 3, л. 79, № 49. З а п . Г. А . Б арта-
шэвіч у 1973 г. у в. Ц яса К ір аўскага р. ад Г. А . К лімовіч, 72 г. У час вя-
селля.
В ар.: спр. 6 6 а, сш. 6, л. 16, 1973, в. Т аж ы л авіч ы Б абр уйскага p.; спр.
64, сш. 1, л. 28, 1973, в. К ры н ка А сіп о віц кага p. Н . p.:

Н яхай бы я русую косачку ўчасала,

Н яхай бы я дзявоччы ну ў вазн ал а;

воп. 2, спр. 56, сш. 2, л. 26, 1972, в. М ільча В ілей скага p.; Б Д У , д., 1977,
л. 63, в. А н др эй кі М яд зе л ь ск а га p. Н . p.:

А хто б удзе р уж у п алівац ь,

А хто б уд зе вул іц у п адм ятац ь?..
Я н а ж б удзе р уж у палівац ь,
Я на ж б уд зе вул іц у п ад м ятац ь;

папка 2, сш. 21, л. 7, в. С тарое С яло Г л уск ага p. Н . p.:

Н яхай бы я тонкага куж алю напрала,

Н яхай бы я ў свае мамачкі гу л я л а ;

Г і л е в і ч , 1979, с. 4 19, в. Ж ар д зяж ж а Л аго й скага p.; Ш л ю 6 с к і, с. 140,

№ 2 8 4 , 1921, в. Д утч ы н а В іц ебскага п. К н ягін я перад а д ’ездам да маладо-
га. Н . p.:
He далі вяночак данасіць,
H e далі таночак д авад зіц ь.
— Д аносіць вяночак сястры ц а,
Д аво д зя ц ь таночак б р ац іткі;

Ц Н Б Б С С Р , ф. 122, л. 22, № 5, Б ы хаўскі п.

415. Ой, ж ал ь мне, ж ал ь, м ая мам ачка, на цябе

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 75, спр. 9 3, сш. 5, л. 6 3, № 42. З ап . Л . П. Бараба-
нава ў 1975 г. у в. Горкі Ч эрвен ьскага р. ад М . 3 . Гурын, 68 г.
В ар.: ф. 9, воп. 3, спр. 7, л. 121, 1888, в. Х а р а в а П р уж ан скага п. Н. p.:

533
 З а краем лесанькам калін а з пясочкам,
H e далі мне п ахадзіц і з вяночкам;

F e d e r o w s k i , с. 372, № 7 2 7, кал я К лец ка ў С луц кім п. Д зя в іч ы вечар.

416. Ж аль-пераж аль, мой татул еч ка, на цябе

Б Д У , папка 11, сш. 3, л. 1. З ап . С. Б уй віла ў в. Пышна Л еп ельскага р.

ад П. В. Ганчаровай, 60 г.
В ар .: папка 5, сш. 18, л. 2 1, в. Пячное К руп скага p .; Б Д У , д., 1975
г. Д авы д-Г ар адо к С толін скага р.

4 1 7 . П апы таю ся, мой татач ка, я ў цябе

Б Д У , папка 3, сш. 29, л. 9. З ап . М . Ч артко ў в. Ж асціннае Л аго й скага
р. ад М . П. Ж ук, 67 г.

4 1 8 . Ж алкаваначка Ры піна
ІР Л І, к. 40, папка 1, л. 20, № 21. З ап . М . Ю. З у б а ў у 1906 г. у в. Б у-
дзіш ча К л ім ав іц кага п. С ад зяц ц а за стол.

4 1 9 . Ж алуйся, д зевач ка, на свой род

Е. П., с. 50— 51, № 17. З ап . у Б ы хаўскім п. З ар уч ы н скія.
В ар.: Г і л е в і ч, 1979, с. 2 9 6 —2 9 7 , в. Р аван ічы Ч эрвен ьскага р.

4 2 0 . Ч аго ў цябе, д зевач ка, не ж ал асл ів ы род

Г Д У . З ап . у в. Т ул ьгав іч ы Х ой н іц кага р. ад Н. М . З ы х , 65 г.

4 2 1 . Я к табе, перапёлачка, па гарох л ятац ь

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 81, спр. 189, сш. 2, л. 11, № 8. З ап . A . С. Ф яд о -
сік, Г. А . П ятр о ўская ў 1981 г. у в. С ініцы Б еш анковіцкага р. ад Н . Я . Ба-
бічавай.
В ар.: Ш л ю б с к і, с. 191, № 4 6 3, 1914, в. Н ікраполле В іц ебскага п.
С ямейнае ж ыццё ў вясельны х песнях; Ш е й н, с. 2 9 4 , № 548, в. С тарое С я-
ло В іцебскага п. К алі пакідаю ць н явесту.

422. Я к табе, ц яц ерка, па бору л ятац і

Р о м а н о в, 8, с. 402. З ап . у Гарадоцкім п. С вац ц і спяваю ць прыдан-
кам п асля завіван н я маладой.

4 2 3 . П ерапёлка, карн аты ногі

А І М Э Ф , ф. 9, воп. 3, спр. 7, л. 196. З ап . I. Х арсевіч у 1888 г. у в. Х а -
рава П р уж ан скага п.

424. Я к табе, ц яц ерка, па п аж ар ’ю скакац ь

Д о б р о в о л ь с к н й , с. 143, № 331. З ап . у в. К р уц іл аўка Е льнінска-
га п. Збіраю цца да ж аніха. З а сталом.
В ар.: с. 175— 176, № 4 4 2 , в. Х олаш ава К расн ін скага п. У бяседзе з а
сталом.

534
 425. Я к будзеш , зя зю л я, із бору л яц ец і?
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 74, спр. 8 5 , сш. 2, л. 4 3 — 44. З ап . A . I. Г ур скі ў
1974 г. у в. Г ар о дзькі В ало ж ы н скага р. ад М . Р. С тан кевіч, 6 7 г.

4 2 6 . А ці б уд зец ь п агодачка на двар э

Б Д У , папка 12, сш. 19а, л. 9. З ап . Г. В іш неўская ў в. Замош ш а Уш ац-
кага р. ад Г. Р. Б ук ата, 56 г.

4 2 7 . Я к пайду я ўдоль па вул іц ы

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 71, спр. 9 4 , сш. 1, л. 24. З ап . М . П. Г в а зд з ё ў у
1965 г. у в. З у б а в а А р ш ан скага р. ад X . С. Рабекінай, 53 г.
В ар.: Д е м б о в е ц к н й , с. 5 70 , № 2 1 0 , Р агач оўскі п. П асл я вян ц а ў
доме н явесты ; Д о в н а р -3 а п о л ь с к н й , с. 4, № 2 7 , в. Д аб р асл аўка Пін-
скага п. С ваты мяняю цца п ірагамі. Н . p.:
Ч ам у даўней не ка за л і, як мяне не вян чалі,
П ірагоў не м ян ял і, п ад ар каў не д авал і.
4 2 8 . Я к пайду па вул іц ы
Р о м а н о в , 8, с. 418. З ап . у Гарадоцкім п.
В ар .: Ш л ю б с к і, с. 194, № 4 7 1 , 1915, в. П лоскае С енненскага п.
Сямейнае ж ы ццё і вясельн ы я песні.

4 2 9 . М ы паедзем, Л ід ач ка, у ч уж ы я лю дзі

Ц Д А Л М , ф. 1429, воп. 1, ад з. зах. 9, л. 46 , № 2 7 0. З ап . А . Валевіч у
1936 г. у в. Уша Б яр эзін скага р. ад Ш упак.

4 3 0 . П аедзеш , дзевач ка
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 92. З ап . у А ш м янскім р.
В ар.: воп. 10, спр. 25, сш. 1, л. 9, 1967, в. М ілеўц ы Н авагр уд с кага p.;
спр. 56, сш. 24, л. 1, 1953, в. К абы л кі М ал адэеч ан скага p.; воп. 8, спр. 1,
сш. 7. л. 10, № 35, 1948, в. К ассё С м ал яв іц к ага p.; ф. 8, воп. 2, спр. 2 4, сш.
3, л. 29 , 1969, в. З аго р ’е М ін скага p.; воп. 74, спр. 8 6, сш. 3, л. 14, 1974,
г. п. Валожы н. Н. p.:

— Д а т ы я суседкі свае дзец і маюць,

А ты я залвіц ы на сабе дазн аю ц ь;

спр. 86, сш. 3, л. 8, 1974, г. п. В алож ы н ; Ш ы р м а, с. 2 6 9 , № 2 5 7 , 1934,

в. Я ц кав а В ало ж ы н скага п.; А др адж эн н е, с. 2 60 , № 3 7, 1912, в. М ікал аеў-
шчына М ін скага п. П ерад выпраўленнем з пры данкамі. Н. p.:
— Я сваёй вятроўцы — камень на вяроўцы ,
Я сваёй зал ув іц ы да чэрап гарчы цы ,
Д а я свайм у д зев я р а т к у адпару лап атку.

431. Б уд зь ты , М анечка, вум н а-р азум н а

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 83, спр. 2 1 6 , сш. 2, л. 89. З ап . С. Т . А сташ эвіч у
1983 г. у в. Л есн ікі Л ід с кага р. ад Г. С. К іб ілдс, 74 г.

535
 432. I л ятал а пава па полю
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 2, спр. 22, сш. 1, л. 12. З ап . Л . А . М алаш у
1969 г. у в. Т у р к і Д окш ы цкага р. ад A . I. Гапанёнак, 59 г.
В ар.: ф. 13, воп. 9, спр. 27, сш. 6— 8, л. 57, 1959, в. М іхай л ава Барьі-
саўскага p.; воп. 6, спр. 16, в. Е с ькаўка Горацкага p. Н . p.:

Ч у ж а я м амачка — сарока,
А б с уд зіц ь цябе дал ёка;

Б Д У , папка 11, сш. 13, л. 12, в. Н авікі В ілей скага p. Н. p.:

Л яц ел а павачка з-п ад зары ,

П усц іла пер’ейка да зям л і...
Я па новых сенях не ўхад ж у,
Я ліхой свякроўц ы не ў г а д ж у ;

Ш ы р м а, с. 40, № 27, 1965, в. Заборцы Глы боц кага p.; Г і л е в і ч, 19 73 ,

с. 395, 1970, в. П аляны Б ары саўскага p.; с. 85, в. А льсевічьг М яд зе л ь -
скага р.
4 3 3 . С уч ы ся, ясна свечачка, сучы ся
ВП І. З ап . Е. В. Б агам олава ў в. Н авікі В іц ебскага р. ад 3 . П. С кры п-
ка, 1909 г. н.
В ар.: Г і л е в і ч, 1979, с. 507, в. Н авікі В ілей скага р.

4 3 4 . С уч ы ся, пер’е, сучы ся

Г і л е в і ч, 1979, с. 487.

4 3 5 . Л я т а ў галубец па стал у
А Ф К , ф. 10, воп. 15, спр. 75, л. 2 1 7 . З ап . Т . Б. Варф аламеева ў
1975 г. у г. п. С ур аж В іц ебскага р. ад Е. П. К андрацьевай, 61 г.
В ар .: Ш л ю б с к і, с. 191, № 4 64 , 1914, в. С м алькі В іц ебскага п.;
с. 67, № 113, 1920, в. К аш авічы С ур аж с кага п.; Г і л е в і ч, 1979, с. 2 5 8 ,
в. Л адасн а Л еп ельскага p.; с. 2 5 8 —2 5 9, в. Верацеі М іёр скага p.; А І М Э Ф ,
ф. 8, воп. 74, спр. 84, сш. 2, л. 21, № 26, 1974, в. П а д б я р э ззя К руп ска-
га p.; воп. 81, спр. 190, сш. 3, л. 16, № 49, 1981, в. К рывое С яло Бешан-
ко віц кага p .; ф. 13, воп. 10, спр. 56, сш. 7, л. 4, 1953, в. З уб ел евіч ы
Л ях авіц к а га p.; спр. 82, сш. 5ба, л. 7, 1974, в. Н овы Г ар адзец Т алачы н-
скага p.; Б Д У , папка 12а, сш. 14, л. 7, в. В ял ічкаўц ы У ш ац кага p.;
Ц Д А Л М , ф. 1429, воп. 1, ад з. зах. 4, л. 136, № 133, 1936, в. З аб аш авічы
Б ары саўскага р. П ерад уво зам ; М а ж э й к а, с. 2 8 5, в. П уш кі Л ёзн ен ска-
га p.; Г і л е в і ч, 1979, с. 2 58 , в. Л адасн а Л еп ельскага p.; с. 2 5 8 —2 5 9 ,
в. Верацеі М іёр скага р.

43 6 . А х ц і мне, божа мой, го ркая доля м ая

Р Г Т , ф. 4, № 15, л. 2. З ап . у 1926 г. у в. Ш ыха У н аўскага с/с Л ёз-
ненскага р.
4 3 7 . Т ы ведала, наша Н асцечка, пракрасна
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 85, спр. 1, сш. 2, л. 45, № 34. З ап . В. I. С кідан
у 1985 г. у в. Х ар д ак о ва П астаўскага р. ад A . I. Балай, 56 г.

536
 438. Бывай, бывай, мая мамачка, здарова
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 37, сш. 1, л. 37а. З ап . A . М . Ш наркевіч
у 1971 г. у в. М ар кав а М ал ад зеч ан скага р. ад К . А сіповіч.
В ар.: спр. 62, сш. 7, л. 4, в. А савец Л ю банскага p .; спр. 53, сш. 20 ,
л. 4, 1965, в. Л азо ўн я А к ц яб р ск ага p .; спр. 31, сш. 2, л. 7, 1950, в. Солы
С м аргон скага p., спр. 3, сш. 1, л. 7, 1964, в. М ац у кі П астаўскага p. Н . p.:

А як пайду па рабо іц ы па тваёй,

Б уд у п лакац ь па дачуш цы па сваёй;

спр. 29, сш. 4, л. 27, 1966, в. Д оргіш кі А ш м ян скага p. Н. p.:

Я к прыйдэецца тваю работку забы вац і.

Г лян у ў куф ар — твае клубочкі,
Г лян у за печку — твае м аточкі;

спр. 4, сш. 7, л. 14, 1963, в. К ар в ял і С м аргон скага p. Н . p.:

У стан у раненька, не б уд зе каго б уд зіц і,

П ай ду ў кам ору, тваё лож ачка засл ан а,
С ядзем з а столік, т в а я л ы ж ач ка с ух а я ;

ф. 8, воп. 2, спр. 47, сш. 2, л. 28, 1971, в. Л аб уц еўц ы Б расл аўскага p. Н . p.:

А с тавай с я, м ая мам ка, скачучы ,

А я паеду ўсю дарогу плачучы.
Е лка-сасонка зім а і лета зялён а,
А ставай ся, м ая м амка, здаро ва.
Е лка-сасонка зім а і лета бахлата,
Ж ыві, ж ы ві, м ая дачуш ка, б агата;

спр. 24, сш. 3, л. 31— 32, 1969, в. З а го р ’е М ін скага p.; воп. 74, спр. 8 3,
сш. 2, л. 45, 1974, в. Л істап ады В алож ы н скага p.; спр. 93, сш. 1, л. 4 4,
1975, в. Т адул іч ы Ч эрвен ьскага p.; спр. 3 1, сш. 1, л. 28, 1970, в. В іл ік ія
С вір ан кі А стр ав ец к ага p. Н . p.:

П акул ь тваю ўсю работку заб у д у .

Ой, б уду, д зіц я т к а , ой, б уд у,
Д зе ты хад зіл а, што рабіла ты ў мяне,
А цяпер чужой м атулі, а не мне;

воп. 76, спр. 123, сш. 3, л. 13, 1976, в. Варонічы П олац кага p.; спр. 117,
сш. 2, л* 23, в. К р ы ўкі Л еп ельскага p.; воп. 73, спр. 67, сш. 2, л. 35.
1973, в. М айсеевічы А сіп о віц кага p.; спр. 64, сш. 2, л. 28, 1973, в. Блонь
П у х ав іц кага p .; воп. 79 , спр. 164, сш. 2 ; л. 3 7, 1979, в. М іл ьч а Вілей-
скага p .; воп. 1, спр. 62, сш. 4, л. 2 1, 1961, в. Ж ынькава Б ар ан авіц кага р.»
Б Д У , папка 6, сш. 25, л. 3, в. Ю ркевічы Л аго й скага p.; папка 1, сш. 63,
1970, в. К ім ія Б ар ы саўскага p.; LLI ы р м а, с. 144, № 131, 1963, в. З а -
мошша С луц кага р. У маладой; Г і л е в і ч, 1979, с. 4 1 4 — 4 1 5 , в. Беліш кі
П астаўскага р.

537
 439. Ай, аставайся, мая мамулька, здарова
А Ф К , ф. 10, воп. 13, спр. 77, л. 134н З ап . Т . Б. Варф аламеева ў
1977 г. у в. В іш кавічы Ч аш н іц кага р«
В ар.: А І М Э Ф , ф. 8, воп. 76, спр. 123, сш. 1, л. 2 0, 1976, в. М аты р ы -
на Л еп ельскага p .; воп. 1, спр. 78, сш. 6, л. 58, 1963, в. Ш апялевічы Б я-
лы н іц кага p.; спр. 62, сш. 1, л.З, 1961, в. Ш апяны С м ал яв іц к ага p.; Б Д У ,
д. 1976, в. Х ацю хова К руп скага p.; Ц Д А Л М , ф. 1429, воп. 1, ад э. эах. 4,
л. 67, 1936, в. С ям ен ькавічы Б ар ы саўскага p .; Г і л е в і ч, 1979, с. 3 5 3 ,
в. Л адасн а Л еп ельскага р.

4 4 0 . А с т авай с я , м ая м атул ь ка, здаро ва

К а м н н с к н й , с. 2 9 4 — 2 95 , Кя 10. Зап . у в. С лабодка Н о ва-А л яксан -
д р аўскага п.
В ар.: Б Д У , папка 3, сш. 31, л. 3, в. Ж асціннае Л аго й скага p .; папка 8,
сш. 44, в. М уцеўш чы на М яд зе л ь ск ага p .; сш„ 28, л. 2, в. Л іп ян і М ала-
дзеч ан скага p.; Р о м а н о в , 1—2, с. 4 66 , № 136, Сенненскі п .; А І М Э Ф ,
ф. 13, воп. 10, спр. 45, сш. 2, л. 10, 1967, в. А гар о д н ікі В ало ж ы н скага р.
Н . p.:
Ой, п ры бяж ы , м ая дачуш ка, п ры бяж ы ,
Х а ц я ты мне белае ліцо п акаж ы ...
H e ўбівай ся, м ая мамачка, у т угу ,
З а ты дзен ьч ы к, у н ядзелеч ку п р ы б ягу;

спр. 92, в. А зяр ан е Р агач о ўскага p .; спр. 8 0 , сш. 2 2 , л. 2, 1974, в. З а -

мосце Т ал ач ы н скага p .; воп. 6, спр. 14, сш. 11, л. 9, 1976, в. К алю ж ы ц а
Б яр о заўскага p.; воп. 3, спр. 15, сш. 1. л. 30, 1959. Гом ельская вобл.;
воп. 10, спр. 24 , сш. 6, л. 26, 1967, в. К уд зеўц ы В ало ж ы н скага p .; ф. 9,
воп. 3, спр. 136, л. 683. 1938. в. С уд р аб у Іл укстэн скага п.; ф. 8, воп. 75,
спр. 93, сш. 1, л. 40, № 2 1. 1975, в. Т ад ул іч ы Ч эрвен ьскага p .; воп. 7 3 ,
спр. 75, сш. 3, л. 33, 1973, в. Папоўш чына К ір аўс кага p.; воп. 1, спр. 59,
сш. 1, л. 32, 1972, в. Л а к іс а в а В ер хн ядзвін скага p.; спр. 52. сш. 2, л. 6 2 ,
1972, в. Я кубоўш чына М іёр скага p .; ф. 2, воп. 7, спр. 9, сш. 2, л. 8 3 ,
1969, в. Валосавічы Л еп ельскага p.; Г і л е в і ч, 1979, с. 353 , в. Л адасн а
Л еп ельскага p.; Г і л е в і ч, 1973, с. 3 9 2 , в. П аляны Б ар ы саўскага p.; M a *
ж э й к а, с. 3 4 0 , в. Ч ар н яўскае А р ш ан скага р.

4 4 1 . Б ы вай, бывай. м ая м ам ачка, здар о ва

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 73, спр. 75, сш. 3, л. 61. З ап . П. П. А льхім овіч у
1973 г. у в. А л а К р уп скага р. ад Я . Р . П яткевіч, 63 г.
В ар .: А Ф К , ф. 10, воп. 15, спр. 79, 1979, в. В ен дараж М агіл ёўскага р.

4 4 2 . Д а бывай, бы вай, м ая м ам ачка, здаро ва

Г і л е в і ч, 1973, с. 2 7 9 . З ап . у 1964 г. у в. Л еб едзева М ал адзеч ан -
скага р.
4 4 3 . Ой, бы вай, бывай, м ам ачка, здар о ва
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 66. сш. 21, л. 22. З ап . A . А . Боган у
1966 г. у в. Схоліна М ал адзеч ан скага р. ад В. Д . Суш , 73 г.

4 4 4 . Д ы бывай, м ая м атул ь ка, здаро ва

Р о м, а н о в, 8, с. 520. З ап . у в. З а в у л к і Д зісен скага п.

538
 445. Бывай, бывай, мая матулька, здарова
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 67 , сш. 6, л. 2. З ап . A . Р. Ц ітовіч у
1963 г. у в. У хвала К руп скага р.
В ар .: спр. 52, сш. 11, л. 11, 1972, в. Т ур ко ва М іёр скага p. Н. p.:

Б адай ж а гэ та У краін а прапала,

Я к яе я, м ал адэен ькая, п азн ал а;

спр. 84, сш. 10, л. 2, 1974, в. С тарадворц ы С аліго рскага p. Н . p.:

Я к запяю я ранняю зарою. *

Т ы зальеш ся ўся гарачаю слязою ;

спр. 4, сш. 9, л. 10, 1964, в. С тар ая Р у д н я С м аргон скага p .; ф. 8, воп. 2,

спр. 41, сш. 1, л. 3 4 —3 5 ; 1971, в. А х р эм аўц ы Б расл аўскага p.; спр. 36,
сш. 4, л. 24, 1970, в. Ч эхі А стр ав ец к ага p. Н . p.:

А як сойдуцца галасы з гал асам і,

А б ал ьём ся горкім і с л я за м і;

воп. 73, спр. 71, сш. 1, л. 77, 1973, в. Ж ыцін А сіп о віц кага p.; воп. 76,
спр. 117, сш. 3, л. 29, 1976, в. К р ы ўкі Л еп ельскага p .; Ц Д Г А Л іт С С Р ,
ф. 1135, воп. 10, № 2 0 3 —2 0 7 , л. 2 4 3 , ваколіцы П астаў і Д зіс н ы ; Ц Д А Л М ,
ф. 14, воп. 1, ад з. зах. 4, л. 6 7 , 1936, в. С ям ен ькавіч ы Б ар ы саўскага p.;
Б Д У , папка 12, сш. 3, л. 9. Н . p.:

Т ы пойдзеш, м ам ка, у роўналом ж ы та ж аць,

А я пайду ў ціхі Д унай вад у браць,
Т ы запяеш , а я зап лачу слязою ;

м а ж э й к а, с. 3 4 1 , в. Н авасёл кі Т ал ач ы н скага р.

44 6 . Бывай, бывай, мая мамачка, здарова

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 47, сш. 30, л. 1. З а п . Г. А . Ф іліп овіч у
1952 г. у в. Н ечанічы Б яр эзін скага р. ад Г. К . Т р ал ян ок, 71 г.
В ар .: спр. 33, сш. 6, л. 4— 5, в. Бераэіно М ін скага p. Н . p.:

Я не т у ж у , маё д зіц я т к а , не н уд ж уся,

А як вы й ду, ды к ад ветру валю ся;

спр. 32, сш. 16, л. 1, в. П русы С таробін скага p.; ф. 8, воп. 1, спр. 111,
сш. 1, л. 12, 1967, в. Заполле Б ял ы н іц кага p.; З а х а р а в а , 1984, с. 170,
№ 4 4 3 . в. П арэчча П ін скага р.

447. Бывай, бывай, мая мамачка, здарова

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр^ 62, сш. 28, л. 3. З ап . P . I. Я ўменчы-
к ав а ў 1969 г. у в. Раты нц ы В ало ж ы н скага р. ад А . Гры гаровіч, 67 с.
448. Бывай здарова, мацюнька мая
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 1, спр. 2 1 , сш. 2, л. 106. З ап . O. Н . Ц ы б ікава ў

539
 1948 г. у в. Ч арняны Д зв ін с к а га р. Б рэсцкай вобл. ад В. К. К аралько-
вай, 25 г.
4 4 9 . Б ы вай, бывай, м ая м ам ачка, здаро ва
Б Д У , д., 1976. З ап . А . У. Р о гава ў 1976 г. у в. Х ацю хова К руп ска-
га р. ад Я . Е вароўскай, 64 г.

4 5 0 . У ж о табе, б ац ька, зап латы

Г Д У . З ап . А . П. С вятош чы к, Л . В. К ан ц авая ў в. К азл ы Е л ьскага р.
ад Г. К. Д зе р авян кі, Г. С. Х араш кевіч.

4 5 1 . М а я м ам ачка, заставай ся здаро ва

А І М Э Ф , ф. 13, вон. 10, спр. 81, сш. 34, л. 9. З ап . A . С. К ал есн ікава
ў 1974 г. у в. Белы Д вор Ш аркоўш чы нскага р. ад В. М . Б айкоўскай, 55 г.
В ар.: воп. 10, спр. 92. 1981, в. К алоднае С толін скага p.; ВП І, в. Ва-
рапаеўш чына Л еп ельскага p.; Б Д У , папка 10, сш. 10, л. 21, в. К узьм іч ы
М яд зе л ь ск ага p .; Б о б р о в с к н й , с. 83 1 , Г родзен ская губ .

4 5 2 . П асад зіл і явар а ў добры час на пагодзе

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 50, сш. 17, л. 16. З ап . Л . П. Лапуш ы н-
ская ў в. К у к а ў к а Ш аркоўш чы нскага р. ад М . Л апуш ы нскай, 68 г.

4 5 3 . М а л а д а я М ар ы ська
Гнльтебрандт, с. 2 7 7 — 2 7 8 , З ап . у в. Д роваш ы В ілей скага п.

4 5 4 . А ці чуеш, наша В алечка, ці чуеш

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 85, спр. 1, сш. 1, № 2. З ап . A . I. Г ур скі ў 1985 г.
у в. Х ар к і П астаўскага р. ад В. I. К азар овец, 52 г.

4 5 5 . Д а а гл ян іся, наша Л ен ачка, на сябе

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 79, спр. 161, сш. 1, л. 20, № 27. З ап . Г. А . П ят-
роўская ў 1979 г. у в. Порплішча Д окш ы цкага р. ад Г. К . С іўц эвіч, 75 г.
К алі малады з маладою сядзе за стол.
В ар .: ф. 13, воп. 10, спр. 3, сш. 1, л. 6. 1964, в. С ергі П астаўскага p .;
спр. 36, в. Заборцы Д окш ы цкага р. П. p.:

А пад аконцам шэра зязю л я кукуец ь,

С лухай, М анечка, што татк а з мамкай тал куец ь.

4 5 6 . А гл я н іся , д зевач ка
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 61, сш. 31, л.4.З ап . Л . А . Д авід о ў-
ская ў 1953 г. у в. Р у сак і К ап ы л ьскага р. ад Е. Я . Л ін н ік, 50 г.

4 5 7 . П аслухай, гал уб ка
Захарченко, с. 189, № 166. З ап . у О бска-Ірты ш скім міжрэччы .
4 5 8 . М ал адап д зевач ка
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 92. З ап . у 1981 г. у А ш м ян скім р.

540
 459. А ў гародзе мая рутачка пад тынком
Радченко, с. 103, № 149. З ап . у Д зя т л аўс кай вол. Гом ельскага п.

4 6 0 . Д аўн о ўж о ў сад зе эасохла віш ня

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 4 8 , сш. 10, л. 1. З ап . К. Т . Б яган ская ў
1952 г. у в. К асты кі К р ы віц кага р. ад Г. К андратовіч.
В ар .: Б Д У , папка 8, сш. 28, л. 3, в. Л іп ян і М ал ад зеч ан скага р.

4 6 1 . С я д зіц ь М ар ы л я з а сталом
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 75, спр. 108, сш. 2, л. 8, № 72. Зап . К. П. К абаш -
н ікаў у 1975 г. у в. З ам асточча Ч эрвен ьскага р. ад М . В. Х арсевіч, 72 г.
і інш. Я к пры едуць да маладой і с ад зяц ь м аладога побач з маладой.
В ар .: воп. 1, спр. 45, сш. 1, л. 4, 1959, в. Б арань Х ало п ен іц кага p.;
воп. 78, спр. 148, сш. 7, л. 2 0, № 13, 1978, в. Б урдзевічы К ар эл іц кага р.
Я к м ал адая сяд зіц ь з а сталом перад шлюбам; ф. 13, воп. 10, спр. 7 9, сш.
11, л. 15, 1971, в. М алое С тахава Б ар ы саўскага p.; спр. 60, сш. 10, л. 3,
в. М акран ы К ап ы л ьскага p .; спр. 77, сш. 36, л. 2, в. К аменка В ілей скага р.
н - р : ~
Т акон ж аласц і не мела,
Я к маленькую гл яд зел а.
А цяпер такую ж ал ь маю,
Я к у лю дзі аддаю ;

воп. 9, спр. 13, сш. 12, л. 5, 1964, в. П ухавічы П ухавіц кага p.; Б Д У , пап-
ка 3, сш. 29, л. 3, в. Ж асціннае Л аго й скага p.; папка 9, сш. *31, л. 7, в. С та-
раельня Д зяр ж ы н с к ага p .; сш. 16, л. 9, в. Б яр эзн іц а П р уж ан скага p .; пап-
ка 6, сш. 17 л. 7, в. Заго рн ае К лец кага p .; A H С С С Р , ф. 134, воп. 2, адз.
зах. 14, л. 19, № 55, в. М о ладава Н а вагр уд с кага п. П ры езд бацькоў (па-
садж ан ы х) у дом н явесты ; Г і л е в і ч, 1979, с. 2 9 5 , в. Замош ш а Б ары саў-
скага р. М аладой у засто л л і; там ж і, в. Т ур ы н П ухавіц кага p.; Г і л е в і ч,
1973, с. 232, 1971 г., в. Д зм ітр авіч ы Б яр эзін скага p .; Federowski,
с. 4 0 5 , № 8 4 6 , кал я Л ях авіч і К лец ка С л уц кага п. П асл я ўп авіц ц я, калі
м ал адая с яд зіц ь ка л я стал а; Ш э й н, 1, с. 2 4 2 — 2 4 3, № 14, в. К р утаўц ы
Н авагр уд с кага п. Пры расплятанні касы .

4 6 2 . Д а ся д зіц ь М ар ы ська з а сталом

БВУ, ф. 4 4 1 , III, л. 85. З ап . М . Ф ед ар о ўскі ў 1880 г. у Л ід скім п.
Н яд зел я. С абраўш ы ся дзяўч аты .
Вар. А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 83, сш. 6 1 , л. 10, 1974, в. Весніно
Л аго й скага p.; Г і л е в і ч, 1974, с. 380, в. У гры нь З эл ьв ен скага р.

4 6 3 . Д а ся д зіц ь дзевач ка з а сталом

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 7 5, спр. 97, сш. 5, л. 81, № 66. З ап . A . С. К аб як
у 1975 г. у в. Я зы л ь С тар ад ар о ж скага р. ад O . А . Л яўч эн я, 53 г. Я к ма-
л адая с яд зіц ь на пасадзе.
В ар.: сш. 2, л. 78, 1975, в. Рачэнь Л ю банскага р. Я к м ал адая ся д зіц ь
за сталом; В П І, в. А стравен ец У ш ацкага р.
4 6 4 . А ходзіц ь А ў гін ь к а па хатачцы
А Ф К , ф. 10, воп. 15, спр/ 77, л. 102. З ап . Т . Б. Варф аламеева ў
1977 г. у в. С м аляны А р ш ан скага р.

541
 465. А плавала шэра вутачка па рацэ
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 7 6, спр. 117, сш. 4, л. 13, № 8. З ап . Г. А . Бар-
таш эвіч у 1976 г. у в. Пышна Л еп ельскага р.
В ар.: Ц Д А Л М ,) ф. 1429, воп. 1, спр. 10, л. 8, Ne 4 56 , 1936, в. Х у -
тар Ч эрвен ьскага p .; Г і л е в і ч, 1979, с. 3 5 2 , в. К ублічы У ш ацкага р.

4 66. Плавала вутачка па рацэ

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 7 4, спр. 84, сш. 2, л. 2* З ап . Л . М . С алавей у
1974 г. у в. М ал ы я Х альн явіч ы К р уп скага р. ад К . М . Я куш эвіч, 65 г.
В ар .: воп. 1, спр. 42 , сш. 4, л. 15, 1959, в. З аб ор н ікі Б еш анковіцкага р.
Н . p.:
А паплаваўш ы , ш эрае вутач кі не будзец ь,
А паплакаўш ы, родна мамачка заб у д зец ь;

ф. 13, воп. 6 6 , спр. 14, сш. 13, 1970, в. С таі Л еп ельскага p. Н . p.:

П лы вець, плывець ш эра вутач ка па моры,

П лачаць, плачаць стар ая мам ка па горы ;

Ш л ю б с к і, с. 179, Ne 4 15 , 1914, в. З аб ул д ы ч ы н а П олацкага п. Б ацькі

п асля вяселля.
467 . Плавала вутанька па рацэ
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 2, спр. 10, сш. 1, л. 8. З ап . К . I. Ш чарбакова ў
1960 г. у в. Б оськава Ш ум іл ін скага р. ад A . С. К ухарэн кі, 83 г.

4 68. Кукавала зязю ля на страсе

Г і л е в і ч, 1973, с. 2 36 . З ап . у 1971 г. у в. Д зм ітр авіч ы Б яр эзін -
с к ага р.
469^ У полі схілілась голле
Г Д У . З ап . у в. П іркі Б р агін скага р. ад Г. М . Готанка, 1913 г. н.
В ар .: в. Ц ясна Л о еўскага р.

4 70. Чыя гэта мамачка

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 2 9, сш. 7, л. 3. З ап . О. П. Рамановіч у
1965 г. у в. А л ян ец С м аргон скага р. ад Ю . С. М ай сак, 54 г.

4 7 1 . Вердіна мамачка
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 74, спр. 8 3 , сбй 3, л. 43, Ne 42. З ап . A . С. Л іс
у 1974 г. у в. Х а т а в а С таўб ц оўскага р. ад Г. Н едзень, 69 г.

4 7 2 . Н інчына м атачка па д вар у ходзіц ь

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 79, спр. 164, сш. 2, л. 46. З ап . A . С. Л іс у
1979 г. у в. М ільча В ілей скага р. ад А . С танько, 65 г. А д яздж аю чы да
маладога.
4 7 3 . Д а чы я ж там лілея
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 92. З ап . С. Г. Лобач у 1979 г. у в. А с-
вея В ер хн ядзвін скага р. З а сталом у н явесты знімаю ць вянок.

542
 4 7 4 . П а дарож ц ы бела пташ ачка ляц ела
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 2, спр. 3 8 , сш. 2, л. 23. З ап . С. Т* Бахмет у
1970 г. у в. П адольцы А стр ав ец к ага р. ад Г. I. М іхай лоўскай , 54 г.

4 7 5 . З н а ц ь , М ан ечка, цябе т а тк а ж алеець

А І М Э Ф , ф< 8, воп. 1, спр. 4 2 , сш. 2, л. 32. З ап . С. М . М іс
1959 г. у в. Д з я г іл і М ал ад зеч ан скага р. ад М . Ф . З ім н іц кай , 51 г.

4 7 6 . Б удзеш ведац ь, м ая м ам ка, д ач ку аддаўш ы

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 77, сш. 2 0, л. 5. З ап . П. М . Іваш ка
ў в. С ветл ая К л ец кага р. ад Е. М ікал аен кі.
В ар: спр. 83, сш. 7 0, л. 8, 1974, в. Ч алевічы С л уц кага p.; спр. 60,
сш. 16, л. 3, в. М акран ы К ап ы л ьскага p .; воп. 8, спр. 1, сш. 2 6, л.1,
№ 2, 1948, в. Г атава М ін скага p. Н. p.:

— Я тую м ясц ін ку хоць чым закін у,

Я ж тую лож ачку хоць у печ у к ін у;

ІР Л І, к. 16, папка 1, № 58, л. 12, 1929, в. А гар о дн ікі С л уц кага p.; Г і-

л е в і ч, 1979, с. 355.

4 7 7 . П агл я д эіс я , м атан ька, да мяне аддаўш ы

C z e c z o t , 1846, с. 12. З ап . над Н ёманам.
В ар.: А І М Э Ф , ф. 8, воп. 76, спр. 117, сш. 7, л. 28, 1976, в. М орач
К лец кага р. Я к м ал адая а д ’я з д ж а е ; воп. 77, спр. 130, сш. 2, л. 6, 1977,
в. В ял ікі Рож ан С аліго рскага p. Н . p.:

Я дум ал а рана, што кароў доіць,

А маё д з іц я т к а галовачку строіць;

воп. 78, спр. 148, сш. 5, л. 2 2 —2 3, 1978, в. М еж н ікі Н авагр уд с кага p.;
Ф. 13, воп. 10, спр. 27, сш. 8, л. 9, 1967, в. Д ан іл авіч ы Д з я т л а ў с к а га p.;
F e d e r o w s k i , с. 394, № 8 0 2 , к а л я Л ях авіч і К лец ка С л уц кага п. Н. p.:

С тукн у ў вяд зер ц а, гл ян у ў акенца,

Н ям а ж майго д зіц яц і па вад у паслаці...
Д а ўж о ж маё д з іц я т к а за стол садж аю ц ь;

A H С С С Р , ф. 104, воп. 1, ад з. зах. 2 6 9 , л. 2 4 , № 10, 1884, Палессе.

4 7 8 . П азнаеш , м аці, дач ку аддаўш ы

Б Д У , папка 7, сш. 17, л. 3. З ап . у 1966 г. у в. Д асто ева Іван аўскага р.
4 7 9 . П азнаеш , м ам ан ька
БГУ . З ап . Н . Н . Д ар о ж ка ў 1979 г. у в. Гальцы С толін скага р. ад
Н. Ю. В акуліч, 1916 г. н.
480. П азнаеш , м атка
Захарава, с. 161. З ап . у в. Заб аро ўц ы П ін скага р. Р азвітан н е ня-
весты з бацькам.

543
 B ap.: З а х а р а в а , 1984, c. 174, № 560, в. П арэчча П ін скага р.і
с. 189, № 5 4 1 , г. М азы р .

481. ПагляДЗІш, татанька, мяне аддаўш ы

А І М Э Ф , ф. 9, воп. 3, спр. 7, л. 171. З а п . I. Х ар севіч у 1888 г. у

в. Х ар ав а П р уж ан скага п.

4 8 2 . П агл ядзіш , баценька, без мяне

А І М Э Ф , ф. 9, воп. 3, спр. 7, л. 170. З ап . I. Х арсевіч у 1888 г. у
в. Х ар а в а П р уж ан скага п.

4 8 3 . Ой, заплачаш , м ая м ам ка, заплачаш

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 1, спр. 41, сш. 4, л. 44. З ап . Г. А . Б арташ эвіч у
1958 г. у в. Д аб р асл аўка Л агіш ы н скага р. ад Я . П. К уры льчы к.
В ар .: ф. 13, воп. 10, спр. 9 3, 1981, в. Л есн ікі Д р агіч ы н скага р.

4 8 4 . Нашто аддаеш , м ам ачка, м ал ад у?

Г і л е в і ч, 1979, с. 352. З ап . у в. Ш ы пкі В ілей скага р.

4 8 5 . Ой, заплачаш , мой татач ка, ой, заплачаш

Р а д ч е н к о , с. 69, № 5. З ап . у Д зя т л а ўс к а й вол. Гом ельскага п.

4 8 6 . Ой, пій, м атка, пій салодкі да мядок

Б Д У , папка 12а, сш. 9, № 7. З ап . у Н авагр уд скім р.
B ap.: F e d e r o w s k i , с. 4 9 0, № 1182, ка л я М о ўчадзі ў Н авагр уд -
скім п.
4 8 7 . А й , што й гэ та з а зеллечка
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 76, спр. 117, сш. 8, л. 13. З ап . Г. А . Барташ эвіч
у 1976 г. у в. К арабы А ш м ян скага р. ад М . В. Гаўры ловіч, 40 г.

488. П рапіла м ам ка дач ку

Г Д У . З ап . A . М . Грыш чанка ў 1983 г. у в. Рубец Х ой н іц кага р. ад
М . Л . Кохан, 62 г.
В ар.: А І М Э Ф , ф. 8, воп. 75, спр. 100, сш. 1, л. 34, 1975, в. Басты нь
Л ун ін ец кага р. Я к п р аводзяц ь маладую . Н . p.:

— Д а дзе маё гадаван ае,

М іл ае да каханае,
Ш то з намі да піла дьі ела,
К уд ы яно ды п аляцела;

воп. 1, спр. 93, сш. 2, л. 13, 1964, в. М а за л а в а В іц ебскага р. С пяваю ць,

як а д ’яздж аю ц ь з двар а. К алі м ал адуху вя зу ц ь да м аладо га; ф. 13, воп. 6,
спр. 16, сш. 1, л. 60, в. Е ськаўка Горацкага p. Н. p.:
А ці не дура ж я была,
Ш то за мёд дач ку ад дал а?
 4 8 9 . П рапіла м аці дочку
Б е с с а р а б а , с. 2 5 5 , № 118. З ап . у 1900 г. у в. Л ю бенка Б ельска-
га п.
В ар .: А І М Э Ф , ф. 8, воп. 2, спр. 37, сш. 1, л. 84 , 1970, в. Гудагай
А стр ав ец к ага р. У маладога, як п р ы вязуц ь м аладую ; Д о в н a р - 3 a п о л ь-
с к н й , с. 9, № 73, в. Д аб р асл аўка П ін скага п. У доме нявесты ў час пад-
ры хтоўкі да шлюбу; З а х а р а в а , 1984, с. 2 7 6 , в. Д р уж ы л ав іч ы Іванаў-
скага р.
4 9 0 . П рапітная м ам ачка
Г і л е в і ч, 1979, с. 41. З ап . у в. С алтанаўш чы на Н я с в іж с к а га р.

4 9 1 . Ой, добра было, м ая м ам ачка

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 45. З ап . Л . М . С алавей у 1966 г. у
в. А гар о дн ікі В ало ж ы н скага р. ад А . Ф . С алавей, 71 г.

4 9 2 . П рапіла м атка дачуш ку

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 92. З ап . у А ш м ян скім р.
4 9 3 . Ой, добра, добра табе, т а ту л ь к а , да гар эл ач ку піці
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 1, спр. 7 7 , сш. 4, л. 15. З ап . К . П. К абаш н ікаў у
1962 г. у в. Д зят л ав іч ы Гом ельскага р. ад Д олінавай, 57 г.
В ар .: спр. 112, сш. 1, л. 21, 1967, в. Л ан ь кава Б ял ы н іц кага р. З а р у -
чыны. Н . p.:
Ц апком пак-пак, слёзкам і кап-кап,
Н ям а мае работніцы;

воп. 73, спр. 72, сш. 3, л. 52, 1972, в. С таўпіш ча К ір аўс кага p.; ф. 13,
воп. 10, спр. 79, сш. 14, л. 91, 1974, в. Р у д к і К лец кага p.; воп. 9, спр. 2 9,
сш. 4, л. 34, 1959, в. П ры ям іна К руп скага p.; Р Г Т , р. 2 0, № 19, л. 5,
Ігуменскі п.; Ш л ю б с к і, с. 178, №, 4 1 3 , 1920, в. П азн яко ва П олацка-
га п. Б ацькам м алады х п асля вясел л я; Г і л е в і ч, 1973, с. 2 3 3 , в. Д зм ітр а-
вічы Б яр эзін скага р.
4 9 4 . Д обра было, м ая м ам ачка, салодак м ядо к піці
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 8, спр. 1, сш. 1, л. 4. З ап . Л . Ж гіроўская ў
1948 г. у в. Г ат ав а М ін скага р. ад A . А . К амлю к.
В ар.: ф. 8, воп. 1, спр. 50, сш. 1, л. 8, 1960, в. М ікалаеўш чы на С таўб-
ц оўскага p.; воп. 77, спр. 141, сш. 3, № 15, 1977, в. Ч аланец С алігорска-
га p.; воп. 73, спр. 70, сш. 4, л. 23, 1973, в. К ры н ка А сіп о віц кага р. К алі
адпраўляю ць н явесту да ж аніха. Н . p.:

С ядзеш на п а л у — некаму вады п адац ь;

Ш ы р м а, с. 144, № 131, 1963, в. Замош ш а С л уц кага p.; Г і л е в і ч,

1979, с. 3 56, в. С тары С верж ан ь С таўб ц оўскага р.

4 9 5 . Ц і добра было, м ая м ам ачка, м ёд-гарэлачку п іці?

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 1, спр. 73, ч. 1, л. 7 4 — 75. З ап . М . П. Г в азд зё ў у
1962 г. у в. А зерш чы на Р эчы ц кага р. ад Т . Л апацінай, 69 г. С пяваю ць
сізахі ў доме нявесты перад а д ’сздам .
В ар.: Г Д У , 1981, в. Н ісім кавіч ы Ч ачэр скага p. Н . p.:
35. З а к . 298 545
 А н азаўтр а агл ян ул ася, некаму хату месці,
H i вады прынесці, ні л ы ж ак памы ць;

З а х а р а в а , 1984, с. 73, № 76, в. Р уд н я П ін скага p.; М о ж е й к о, с. 144,

в. Тонеж Л ел ьч ы ц кага р.

496. Ото ж табе, м ая м ам ачка, ж ал ь б удзе

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 24, сш. 6, л. 4 3 — 44, № 24. З ап . Г. I.
Я блон ская ў 1967 г. у в. Б аяр ы В алож ы н скага р. ад Я . Р . Гротус, 37 г.
B ap.: A H С С С Р , ф. 104, воп. ад з. зах. 2 6 9 , л. 24, № 11, 1884, П а-
лессе.
4 9 7 . К авал а зязю л я, кавал а
БВУ, ф. 4 41, IV , л. 2 4 5. З ап . М . Ф ед ар о ўскі ў 1880 г. у Л ід скім п.
П ан ядзелак. П ерад а д е э д а м да м аладога.

4 9 8 . Ой, ці я табе, м атка, ням іла

F e d e r o w s k i , . с. 4 5 2 , № 1020. Зап . ка л я Раготны , Д вар ц а, М оў-
чадзі ў С лонімскім п.

499. З а к р а к а л а ш эра вутач к а на рацэ

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 8 5, спр. 2 3 1 , сш. 1, № 143. З ап . Л . М . С алавей у
1985 г. у в. Л апіш кі Глы боцкага р. ад Т . Р. К арнацэвіч.
В ар .: воп. 81, спр. 190, сш. 1, л. 33, 1981, в. Х ацю хова К р уп скага p.;
воп. 79, спр. 164, сш. 2, л. 45, 1979, в. М іл ьч а Вілейскага\ p .; воп. 1,
спр. 96, л. 2, № 4, г. п. Т ал ач ы н ; спр. 46, сш. 1, л. 34, 1981, в. К урапол-
ле П астаўскага p. Н . p.:

Д а ты будзеш у чыстым полі п яяц і,

А я б уд у на сінім моры п л акац і;

воп. 2, спр. 60, сш. 1, л. 42, 1972, в. Воўкаўш чына М іёр скага p. Н . p.:
— Ж аль я маю, м ая м атул ька, на цябе,
Ш то аддаеш далёка за м у ж ад сябе.
— Ой, не далёка, маё д зіц я т к а , б лізка,
Ваш а мора, наша поле ўм есуе;
спр. 52, сш. 2, л. 6, в. К ахан авічы В ер хн ядзвін скага p.; ф. 13, воп. 10,
спр. 1, сш. 6, л. 1, 1962, в. Ж орнаўка Гродзен скага p.; воп. 9, спр. 2 7 ,
сш. 11, л. 69, 1959, в. Ж ы цькава Б ар ы саўскага p.; Ц Д А Л М , ф. 1429,
воп. 1, спр. 6, л. 28 , № 156, 1936, в. Глівін Б ар ы саўскага p.; В П І, в. Л а-
дзейна Л еп ельскага p.; Ц Н Б А Н Л іт С С Р , ф. 124, № 34, в. В ялец Д з і-
сенскага п., 1930. Н а а д ’ездзін ы маладой. Н . p.:

П лы вець, плывець шэра вутачка, паныраець,

П лачаць, плачаць родная м амка ды ўзд ы хаец ь;

Б Д У , папка 6, сш. 26, в. З ял ён ы Бор С м ал яв іц к ага p. Н . p.:

Я к табе, мам ачка, п адб ягу
Д ы табе каш улечку спалаш чу;

546
Ше й н , с. 197, в. Д уб р о ўкі Л еп ельскага п. Н . p.:

А я пайду ў цёмны бары я га д браць.

А й там нашы галасочкі сойдуцца
Д ы там нашы родныя слёзкі скоц яц ц а;

Г і л е в і ч, 1973, с. 4 4 0 , в. С лаб ада Л аго й скага p .; Г і л е в і ч, 1979,

с. 352, в. П алессе М яд зе л ь ск а га p.; там ж а, в. К ублічы У ш ац кага p.; там
ж а, с. 4 2 1 , в. Х ацю хова К руп скага р.

500. H e плач, не плач

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 62, сш. 7 л. 5. З ап . 3 . М . Ш вец у
в. А савец Л ю банскага р. ад O. М . Р усаковай .

5 01. H e плачде, сёстры , па сястрэ

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 8 1, спр. 187, сш. 1, л. 57. З ап . В. I. С кідан у
1981 г. у в. Гібайлавічы К р уп скага р. ад Г. Ф . Т р ус, 67 г.
В ар.: Д е м б о в е ц к н й , с. 5 6 2 , № 140, М агіл ёўскі п. Н . p.:

Ц і не ж аль табе, мамачка,

Г эткае д э іц я т к а ўзрасціўш ы ,
У ч уж ы я лю дзі пусціўш ы,
Г эткае д з іц я т к а ўзгад аваўш ы ,
У ч уж ы я рукі аддаўш ы ?

Т ам ж а, с. 574, No 256. Н . p.:

H e ў татар ы дачку аддаеш ...

А ў такі ж а атл ас;

А Ф К , ф. 10, воп. 15, спр. 8 5, в. Т а л ь к а П ухавіц кага р.

5 0 2 . H e плач, м ам ачка, ты пры мне

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 73, спр. 75, сш. 1, л. 26. З ап . П. П. А льхімовіч у

1973 г. у в. Іскань Б ы хаўскага р. ад С . Ш урм ялёвай , 74 Я к м ал адая
едзе да маладога.
В ар .: воп. 76, спр. 117, сш. 1, л. 54, 1976, в. А б яр ц ы К л ім авіц кага р.
Н р -: д ~н саломкан- патрусена,
А
А й дзетка п авязён а;

Б Д У , папка 9, сш. 1, 1973, в. П лецівіш чы Ч эрвен ьскага p.; Е. П., с. 80,

№ 67, Б ы хаўскі п. П ерад а д ’ездам малады х. Н . p.:

С леж ана дарога, слеж ана,

У ж о маё д зіц я т к а звезен а;

Дембовецкнй, с. 562, № 140, М агіл ёўскі п.

 503. У л узе кал ін ка стаял а
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 79, спр. 158, сш. 1, л. 21, № 38. З ап . В. I. С кі-
дан у 1979 г. у в.Вардамічы В ілей скага р. ад A . С. Карповіч. С пяваю ць
на дзве ноты: вясельную і асеннюю.

5 0 4 . С тук в ул а -гр у к н ул а на двар э

Ц Д А Л М , ф. 1429, воп. 1, спр. 6, л. 25, № 153. З ап . А . Валевіч у
1936 г. у в. Глівінь Б ар ы саўскага р. ад Н . Л осік.
В ар.: Б Д У , папка 5, сш. 17, л. 2 — 3, на ст. К руп кі К руп скага р.

505. А з начы, з начы, з паўначы

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 57, сш. 15, л. 2— 3. З ап . К . М . А ўр а-
мава ў 1952 г. у в. Д р о зд зін а Б ар ы саўскага р.
В ар.: воп. 9, спр. 6, л. 1, 1960, в. Ц ер абяж о ў С толін скага p.; ф. 8,
воп. 78, спр. 150, сш. 2, л. 53, 1978, в. К алю ды К расн агорскага р. Бра
скай вобл.: Ш л ю 6 с к і, с. 179. № 4 1 6, 1896, в. Пыш нікі В іц ебскага п.
Б ацькі пасля вяселля. Н . p.:

С кры пнулі вароты з паўночы...

М а я каса, як была, так будзе,
А ў цябе служ ан ькі не б уд зе;

Г і л е в і ч, 1979, с. 409, ст. К руп кі К р уп скага p.; Ч у б н н с к н й, с. 2 6 0,

№ 642, в. К алаш оўка Ч ар н ігаўскага п.; Р о м а н о в, 8, с. 4 1 7 , Гарадоцкі п.;
с. 4 37, В еліж скі п.

506. А й , не плач, м ам ачка, у п ан ядзел ак

А Ф К , ф. 10, воп. 15, спр« 7 7 , л. 100. З ап . Т . Б. Варф аламеева ў
1977 г. у в. Старое С аколіна П олацкага р.
В ар.: А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 80, сш. 22, л. 2, 1974, в. Замош -
ша Т ал ач ы н скага p .; спр. 67, сш. 32, л. 11, № 3, 1963, г. п. У рэчча Лю -
бан скага p. Н . p.:
А д р уга я — пшаніцы,
Б удзе вам добра ж ы ці.
507. Д а не плач, т а тк а , па мне
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 8 0, спр. 178, сш. 1, л. 61, № 36. З ап . Л . П. Ба-
рабанава ў 1980 г. у в. Х у т а р С ветл аго рскага р. ад X . П. Д зем ід зен ка,
64 г. Я к а д ’язд ж ае м аладая.
В ар.: воп. 73, спр. 6 5 , сш.З, л. 2 3 —24, № 22, 1973, в. Ж ыцін А сі-
повіцкага p. Н . p.:
Р о ўн ы я ж м енькі клала,
Х арош ы я снапкі вя з а л а ;

воп. 77, спр. 142, сш. 1, № 9 8, 1977, в. Ч аланец С аліго рскага p.; спр. 136,
сш. 1, л. 26, 1977, в. Д зер бін А к ц яб р ск ага р. К алі м ал адая а д ’я зд ж а е э
дому. Н . p.:
С напкі роўненькія вязал а.
Ох, як да м аленькія,
Г узы р кі да роўненькія;

548
A H C C C P , ф. 104, воп. 1, ад з. зах. 2 6 9 , № 5, 1884, П алессе. Н . p.:

З астаю ц ц а снапочкі мае,

Пш аніца ў засеку,
С памінай да веку;

Г і л е в і ч,1979, с. 3 51, в. С уцін П ухавіц кага p.; 3 a х a р а в a, 1984,

с. 193, No 556, в. Б арэц Л о еўскага p.; М о ж е й к о, с. 151, в. К л ятн ая
П ін скага р.
5 08. В ы й ду з а варотачкі — коні ір ж уц ь
З а х а р а в а , с. 163. З ап . у 1969 г. у в. З д з іт а в а Б яр о заўскага р.
Р азвітан н е н явесты з бац ькам і.

5 0 9 . П акін ь, п акінь, м ая м ам ачка, т уж ы ц і

Г і л е в і ч, 1979, с. 4 2 2 . З ап . у в. Уша М ал адэеч ан скага р. Р азвітан -
не маладой з домам і. а д ’езд.

5 1 0 . П акін ь, п акінь, м ая мам ачка, б едавац ь

Б Д У , папка 11, сш. 13, л. 12. З ап . Л . Б ядр ы ц кдя ў 1969 г. у в. Н а-
вікі ВіЛейскага р. ад Н . К леш няк, 60 г.
В ар .: Г і л е в і ч, 1979, с. 3 52 , в. Ш ыпкі В ілей скага р.

5 1 1 . Ой, зр аб іла я табе, мам ачка, б яду

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 1, спр. 6 5 , сш. 6, л. 16. З ап . I. I. Л уш ч ы ц кая ў
1961 г. у в. Сосенкі В ілей скага р. ад Я . А . Ш алухі, 59 г.

5 12. Х оц ь ты , м ам ачка, плач, не плач

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 6, спр. 16, сш. 1, л. 36. З ап . I. М . М акар эвіч у
1982 г. у в. Е ськаўка Горацкага р.
В ар .: Г Д У , 1983, в. М іхал ёў Х ой н іц кага р.

5 13. О х, плач, м ам ачка, хоць не плач

Г Д У . З ап . Л . Б. Х о л ад у 1980 г. у в. Ч ырвонае Поле Б рагін скага р.
ад A . М . Л а з а в ік .
В ар.: 1979, в. Д уд зіч ы К ал ін кавіц к ага p. Н. p.:

Д а надзенеш , м ам ка, світу, каж ух ,

Д а выпрэ з цябе, мам ка м ая, д ух;

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 1, спр. 92 а, ч. II, л. 66, 1961, в. Т онеж Л ел ьч ы ііка-

га p .; воп. 77, спр. 134, сш. 1, л. 3, 1977, в. Д зер бін А к ц яб р ск ага р. Я к
маладую забіраю ц ь; воп. 82 , спр. 197, сш. 1, л. 180, No 6 3 , 1982, в. К а-
валі Браг\нскага p. Н . p.:
Да пам ерзнуць ручанькі твае хуценька,
Да ўспамянеш донечку верненька:
— Д а дзесь м ая донечка заб ар ы л ася,
Да з Васілёчкам зага ва р ы л а с я ;

549
воп. 81, спр. 184, сш. 3, л. 32, 1981, в. С лаб аж ан ка Х ой н іц кага p.; M o s ­
z y ń s k i , с. 2 7 3 —2 7 4 , № 74 4 , в. Г ал убіц а М азы р с к ага п. К алі ідуц ь у
клець па каравай і намётку.

5 14. Успамянеш , успамянеш м яне, м амачка, м аладу

ВП І. З ап . у г. п. Б агуш эўск С енненскага р. э д Л . Д . С лаб ада,
1935 г. н.
В ар.: Ц Д А Л М , ф. 1429, воп. 1^ адз. зах. 10, л. 8, № 4 5 6 , 1936,
в. Х ут а р Ч эрвен ьскага р.

51 5. Успамянеш , м ая м ам ачка
Г і л е в і ч, 1979, с. 355. З ап . у в. Т р ухан авіч ы К ап ы л ьскага р.

5 16. Ой, ці не ж ал ь табе ды , мой ойчанька, б удзе

Ш ы р м а, с. 154, № 140. З ап . у 1963 г. у в. Замош ш а С л уц кага р.

517. У з я л і ў' м аткі д ач ку лю дзі

T y s z k i e w i c z , с. 331. З ап . у в. Ш веды В ілей скага п. В ы водзяц ь
маладую з дому бацькоў да шлюбу.

5 18 . А ўкалола ж мамцы ў пяткі

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 2, спр. 52а, сш. 1, л. 24 . З ап . I. Суш ко ў 1970 г.
у в. С тар ы я К р укі М іёр скага р.

51 9 . Л іх а б ац ьку ў гр уд зі
Г а р э ц к і, с. 45 , № 112. З ап . у в. М ал ая Б агац ь каўка М сц іслаў-
скага р. Я к маладую забіраю ць.
B ap.: С а х a р а ў, с. 111, № ЗІЛ , 1939, в. З а б ін я к і Р эзекн ен скага п.;
ВП І, в. А стр о ўск ія В іц ебскага p.; 1980, в. Б раздэечы на А р ш ан скага p.;
Ц Д А Л М , ф. 1420, воп. 1, адз. зах. 2 4 5 , л. 168; Д е м б о в е ц к н й , с. 55 2 ,
№ 48, в. С абалі Ч эр ы каўскага п. З ар уч ы н ы ; с. 572, № 2 31 , М агіл ёўскі п.
П асля вянца ў доме н явесты ; Д е м б о в е ц к н й . Д оп., с. 2 8, № 128,
М агіл ёў с кая гу б .; Г і л е в і ч, 1979, с. 3 9 0 , в. Лю бань Л ун ін ец кага p.;
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 76, спр. 115, сш. 1, л. 19, 1976, в. Б аран ава П олацка-
га p. Н. p.:
К альн ул а матцы ў сіські,
Н екам у памыць м іскі;

воп. 77, спр. 141, сш. 3, № 56, 1977, в. Ч аланец С аліго рскага р. Я к ад д а-
лі дачку. Н. p.:
А ў брацюхны да баліць спіна,
Ш то некаму грабсці сена;

воп. 2, спр. 15, сш. 1, л. 28, 1969, в. Радчы ц к С толін скага p. Н . p.:

Ой, маці плача, раэбіваец ц а, 2

Ш то адна аставаец ц а;

550
З а х а р а в а , 1984, с. 173, № 4 5 8 , в. П арэчча П ін скага p.; М а ж э й к a,
с. 308, в. Ш алаш ына Д уб р овен скага p.; с. 3 1 1 , в. Вярэчча Г арадоцкага р.

520. Кальнула матку ў пяткі

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 78, спр. 151, сш. 1, л. 6 2, № 54. З ап . Т . К. Ц яп-
кова ў 1978 г. у в. Л ялеўш чы на Г ар адо ц кага р. ад Г. С. Ж арновай, 64 г.

5 2 1. Зялёны садочак красуе

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 92. З ап . у А ш м ян скім р.

522. He ведала зязюля, колькі ў садзе быці

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 9, спр. 10, л. 5. З ап . вуч. 43-й школы г. М ін
ска ў 1960 г. у в. Б рылі Б ар ы саўскага р. ад Г. А . М інінай, 55 г.
В ар.: ф. 8, воп. 78, спр.| 156, сш. 1, л. 29 , 1978, в. З аб ер аэь Іўеў-
скага p.; воп. 73, спр. 67, сш. 2, л. 3 3, 1973, в. М айсеевічы А сіп овіц кага p.;
воп. 1, спр. 59, л. 9 9 — 100, 1961, С м ал явіц кі p.; Б Д У , папка 9, сш. 17,
л. 5— 6, в. Б яр эзн іц а П р уж ан скага p. Н . p.:

А я тваё местачка да д зяц ьм і за с а д ж у ,

А я тваю л ы ж ач ку ды пад стол п ад кін у;

А Ф К , ф. 10, воп. 15, спр. 8 0, 1980, в. Т а л ь к а П ухавіц кага p.; Г і л е в і ч,

1973, с. 4 29, в. С лаб ада Л аго й скага p.; Г і л е в і ч, 1979, с. 3 5 7 , в. К ім ія
Б ары саўскага р.

523. He ўмела зязюлька ў садзе быць

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 2, спр. 56, сш. 2, л. 18, № 29. З ап . Л . А . М алаш
у 1972 г. у в. М ільч а В ілей скага р. ад А . Я . Гаранінай, 67 г.

524. Да сказала маці — ые збуду дзіцяці.

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 73/, спр. 6 7 , сш. 2, л. 32. З ап . Л . А . М алаш у
1973 г. у в. Т ал ь к а П ухавіц кага р. ад Т . Л . А н дросік, 6 6 г.
В ар .: воп. 75, спр. 9 3, сш. 1, л. 41, № 22, 1975, в. Т ад ул іч ы Ч эрвень-
скага p .; ф. 13, воп. 10, спр. 78, сш. 39, л. 4, 1974, в. Д р а ж н я А сіп овіц -
кага р.
525. Да казала маці, што не збыць дзіцяці
А І М Э Ф а ф. 8, воп. 75, спр. 108, сш. 2, л. 4 8 —49, № 104. З ап .
К . П. К абаш нікаў у 1975 г. у в. Х у т а р Ч эрвен ьскага р. ад К . I. Суш ке-
віч, 1903 г. н., Л . Ф . Р авуц кай , 72 г.

526. Казала маці — не збыць дзіцяці.

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 44, сш. 7, л. 4 — 5. З ап . Т . П. Верамеен-
ка ў 1971 г. у в. В айнілава Ч эрвен ьскага р.
В ар.: воп. 8, спр. 1, сш. 14, л. 3, 1948, в. Г атава М ін скага p. Н. p.:

Уж о тваё д зіц я т к а ў новай сеці,

У новай сеці — у свякр о ўкі ў клец і;

551
воп. 10, спр. 44, сш. 11, л. 8, 1971, в. С малічы К лец кага p. Н . p.:

Ой, маці, маці, не пытай д зіц яц і,

Бо тваё д з іц я т к а ў свякр о ўкі ў хаце,
У свякр о ўкі ў хаце ціхонька плача;

воп. 8, спр. 1, сш. 7, л. 1, № 4, 1948, в. Ж одзіна С м ал яв іц к ага p.; Б Д У ,

папка 11, сш. 1, л. 8, в. П адневічы В алож ы н скага p. Н . p.:

Яно рана ўстае, слёзкі раняе,

С лёзкі раняе, работы п ы тае;

папка 5, сш. 26, л. 2, в. Ж ыгалкі С таўб ц о ўскага p .; Г і л е в і ч, 1979,

с. 3 56, в. Бабровічы В алож ы н скага р.

52 7 . Д у м а л а м ац і, не зб у д зе д з іц я ц і,
А І М Э Ф , ф* 13, воп. 10, спр. 60, сш. 7, л. 3. З ап . Я . А . С янько ў
1965 г. у в. Л уж о к М ал ад зеч ан скага р. ад Ф . М . Н авум чы к, 36 г.
В ар .: ф. 8, воп. 74, спр. 86^ сш. 3, л. 14, 1974, г. п. Валожын.

52 8 . Д ум а л а м аці — ды не зб у д зе д зіц я ц і
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 6 4 , сш. 2 1, л. 1, № 1. З ап . 3 . П. К а-
ласо ўская у в. Люшнева Б ар ан авіц кага р. ад Е. I. К уню тка, 69 г.
' В ар.: спр. 53, сш. 13, л. 2, 1965, в. Л у г а в а я К ап ы л ьскага p. Н . p.:

А ў аўторак рана б удзе яе ням аш ака...

Б удзе хатачка немяцёная,
Б удзе пасцелька несцялёная;

спр. 57, сш. 10, л. 6, в. П ятры ш кі Б р асл аўскага p.; ф. 8, воп. 1, спр. 53,
сш. 1, л. 18, 1960, С таўбц оўскі p.; воп. 75, спр. 9 7 , сшА 4, л. 70— 71,
1975, в. Рачэнь Л ю банскага p .; воп. 1, спр. 50, сш. 1, л. 6, 1960, в. Бель-
каўш чына Н ясв іж ск а га p.; ІР Л І, к. 16, папка 1, № 57, л. 11, 1 929,
г. С л у ц к; Р о з е н ф е л ь д , с. 54, № 8 0 , в. С лаб ада М ін скага п.

5 29. А с казал а ж маці — ды не эбы ць д зіц яц і.

Г і л е в і ч, 1979, с. 50 8 . З ап . у в. К ры ваполле Ч эрвен ьскага р.
В ар .: А І М Э Ф , ф. 13, воп. 5, спр. 6, сш. 27, 1944, М ін скі р.

5 3 0. Б едавал а маці, б едавала

Б Д У , папка 12, сш. 18, л. 10. З ап . I. Ш краба ў в. Н ал іб акі С таўб -
ц оўскага р. ад С. У. Л іпніцкай, 56 г.
В ар.: А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 32, сш. 9, л. 8 — 9, в. С лаб ада
З ас л аўс к ага p. Н . p.:

Н ям а дачуш кі, майго д зіц яц і,

Н екага б удзе па ваду паслац і;

спр. 46, сш. 26, л. 4, в. К азл ы Д окш ы цкага р.

552
 5 3 1. Думала маці, не збудзе дзіцяці, не збудзе дзіцяці
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 37 , сш. 1, л. 34. З ап . Н . М . Ш наркевіч
у 1971 г. у в. М ар кав а М ал ад зеч ан скага р. ад К . А сіповіч.
В ар.: Г і л е в і ч, 1973, с. 2 8 1 , в. Л абачоўка М ал адзеч ан скага р.

532. Думала маці, не збудзе дзіцяці

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 77, спр. 136, сш. 1, л. 100. З ап . A . С. Л іс у
1977 г. у в. Селеўцы М ал ад зеч ан скага р. ад Н . М акар эвіч , 71 г.

533. Д умала маці, не эбудзе дзіцяці, не збудзе дзіцяці

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 78, спр. 156, сш. 5, л. 42. Зап . A . С. Л іс у 1978 г.
у в. Т уч ы н а М ал адзеч ан скага р. ад А . М у р за i А . С янько, 72 г.

534. Казала маці — не збуду дзіцяці

Б Д У , папка 5, сш. 5, л. 12. З ап . Л . А . К р у гл ая, 3 . У. Кулеш у в. Се-
м еж ава К апы л ьскага р. ад A . С. М ан ак, 78 г.
В ар .: папка 8. сш. 42, л. 4, в. Савоні С таўб ц оўскага p. Н . p.:

У суботу ў вечары зар уч ы л ася,

У нядзелю ды п авян чалася...
Ч у ж ы я пастухі ў лесе гукаю ц ь;

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 75, спр. 9 7, сш. 7, л. 6, 1975, в. Рачэнь Лю бан-

скага p .; спр. 95 , сш. 1, л. 61, 1975, в. Я зы л ь С тар адар о ж скага p. Н . p.:

А ж н о маё д з іц я т к а намётачкі строіць...

А ж н о маё д з іц я т к а да навек заб р ал і;

воп. 73, спр. 6 9 а, сш. 5, л. 19, 1973, в. В ір каў К ліч аўскага p.; спр.71,
сш. 1, л. 77, 1973, в. Жыцін А сіп о віц кага p. Н . p.:

А ж маё д з іц я т к а на шлюбе стала...

Д а мае ж волікі ў хляве стаяц ь, салому я д з я ц ь ;

воп. 76, спр. 124, сш. 3, № 65, в. Паню цічы Н я св іж ск а га p. Н. p.:

Ц ёмны я ночы на м яд у спілося...

А ж н о ж мае волікі рыкнулі ў хляве,
З ап л акал а д зіц я т к а на чужой старане,
Н а чужой старане, у свекра на д вар э;

ф. 13, воп. 10, спр. 92, л. 41 , 1979, в. Гоцк С аліго рскага p. Н . p.:
M ae валы стаяц ь і рыкаю ць,
А за маё д зіц я п’юць і гуляю ц ь;

спр. 64, сш. 13, л. 5, 1960, в. С тар ы я Ф ал іч ы С тар ад ар о ж скага p.; Ва-
снльева, Грабоўская вол. М азы р ск ага п.; F e d e r o w s k i , с. 3 8 0 , № 752,
каля К лецка С л уц кага р. Н я д зе л я; Я н ч у к, с. 8 7, № 21, в. Я зы л ь Баб-
р уй скага п.
 535. Бедавалі маці, што не збыць дзіцяці
Г і л е в і ч, 1979, с. 35 7 . З ап . у в. В язы н ка М ал ад зеч ан скага р.

556. Задумала маці, што не збыць дзіцяці

Б Д У , папка 3, сш. 54, л. 4. З ап . А . Л ітвін овіч у в. Ц еплень У здзен -
с к ага р. ад М . П. Гарадзейчы к.

537. Казала есь, мая мацюнка,— не магу цябе збудзіці

Ч у б н н с к н й , с. 413 , N9 1185. З ап . у Б ельскім п.
В ар.: Б Д У , папка 8, сш. 42, л. 4, в. С аван і С таўб ц оўскага р.

538. Ой, казаў жа ты, мой брацейку

С а л а м е в і ч , с. 3 0 6 — 3 07 , № 4 4 0 . З ап . у П р уж ан скім п.

539. Ты казала, мамка

З а х а р а в а , 1984, с. 171, № 44 6 . З ап . у в. К авал і Е л ьскага р.
В ар.: А І М Э Ф , ф. 8, воп. 82, спр. 2 04 , сш. 1, л. 21, 1982, в. К рас-
ноўка Н ар аўл ян скага p. Н . p.:

А цяпер ходзіш , ручанькі ломіш,

С а мною не гаворыш .

5 40. Да й казала мамка

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 83, спр. 2 1 0 , сш. 2, л. 34. З ап . Л . П. Б арабанава
ў 1983 г. у в. Д вар эц Ж ы ткавіц кага р. ад М . А . Л аб уц кай , 73 г.

5 4 1. Ой жа, думала, мая мацюнка, што не збудзеш век мяне

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 5 6, сш. 3, л. 4. З ап . М . Ф . Васілю к у
1952 г. у в. Б ялёва К ам ян ец кага р.
В ар.: спр. 68, сш. 1, л. 6 4, № 147, 1956, в. Б ары саўка Г ай н аўскага п.
Б еластоцкага ваяв. Н . p.:

Займеш валоку доўгу-ш ы року, няма кам у падж ы наці... 2

Н ям а д зіц ят к а , няма роднага, нет кам у падж ы наці,
У ж о б удзе маё ж ы та зялён а сей разок зім а в а ц і; 2

л. 186, в. Р ы балы Б ельскага п. Б еластоцкага ваяв. Н. p.:

А цяпер я села ў цябе за сталом, п ад зів іся на мяне,

Я к на рож у чырвоную, так на мяне маладую ;

ф.8, воп. 1, спр. 39, сш. 5, л. 46, 1956, в. Глін ка Б яр о заўскага p. Н . p.:

Ой, к а заў , к а з а ў мой баценька, што дочка н язб утн ач ка,

А цяпер каж а мой родненькі, што была работніца;

554
Г а й д у к, 1961, с. 2 11, № 2, в. П адазяран ы Б еластоцкага п. Н . p.:

Я к была ў доме та й ж ы та ж ал а і табе, м атул я, памагала.

Т аб е п ам агала, табе п ам агала, снапочкі в я з а л а ;

Л о б а ч, с. 115— 116, Гайнаўскі п. Б еластоц кага ваяв.

542. Д а п агл ядзіш ся, м ая м атан ька, без дачкі

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 78, спр. 145, сш. 5, л. 4 0 —42, № 109. З ап . Л . А .
М алаш у 1978 г. у в. М орына Іўеўскага р. ад Я . М . Л іхар ад , 74 г.
В ар.: воп. 85, спр. 1, № 127. 1985, в. В узл а М я д зе л ь ск ага p.; А Ф К ,
ф. 10, воп. 15, спр. 80, 1980, г. п. К лічаў. Н . p.:

Д а не б удзе сасонне вочкі драць,

Д а будзеш пад л аўкай казл ы др ац ь;

Захарава, 1984, с. 2 6 8 , в. Д р уж ы л авіч ы Іван аўскага р.

543. А стаеш ся, м ая м ам ул ька, без дачкі

А І М Э Ф , 'ф. 8, воп. 76, спр. 117, сш. 1, л. 1, л. 59. З ап . Г. А . Барта-
шэвіч у 1976 г. у в. А б яр ц ы К л ім ав іц кага р. ад Е. А . К ліменціёнак, 75 г.
Д а маладой.
В ар .: воп. 75, спр. 97, сш. 2, л. 54, № 45, 1975, в. Я эы л ь С тар адар ож -
скага р. К алі маці застаец ц а адна.

544. Д рэн н а б удзе, м ая свац іц а, без дач кі

БГУ . З ап . Н . П. М я д з в е д з е в а ў 1979 г. у в. Пераходцы Л епельска-
га р. ад П. В. М ахно, 72 г.
B ap.: С а х а р а ў, с. 9 7, № 2 6 0 , 1930, С алан ай ская вол. Ілукстэн ска-
га п. Н . p.:
H e нада вам б удзе стар ы я ножкі калоць,
H e нада вам б уд зе белы я ручкі мараць.

545. Вот табе, м ам ка, без дач кі

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 64, сш. 13, л. 3— 4, № 6. З ап . Л . А . Ч ы-
кіл ёва ў в. Н овы я Ф ал іч ы С тар адар о ж скага р. ад Н . I. Л ап ан ік, 43 г. А д -
яздж аю ц ь ад маладой да маладога.
В ар.: воп. 8, спр. 4, сш. 14, л. 5, 1950, в. Галавенчы цы С таўбцоўска-
га p.; Б Д У , папка 10, сш. 2, л. 7— 8, в. С малічы Н ясв іж ск а га p.; Б А Н ,
ф. 45, воп. 8, спр. 2 35, л. 2, № 6а.

546. А стан ец ц а м ая м атка без дачкі

Б Д У , папка 6, сш. 5, л. 9. З ап . Л . А . К р у гл ая, 3 . У. К улеш у в. Семе-
ж ава К ап ы л ьскага р. ад A . С. М ан ак, 78 г.
В ар.: А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 83, сш. 70, л. 8, 1974, в. Ч алевічы
С л уц кага р.
547. Д а пазнаеш , мам ан ька, без дачкі
Б Д У . З ап . В. Р. П учкова ў) 1979 г. у в. Гальцы С толін скага р. ад
A . А . Я тусевіч , 45 г.
В ар.: Б Д У , д., 1976, л. 109, в. К алодчына В ілей скага p.; А І М Э Ф ,

555
ф. 8, воп. 77, спр. 130, сш. 4, л. 22, 1977, в. В ял ікі Рож ан С аліго рскага р.
А д 'е з д маладой да м аладо га; ф. 13, воп. 10, спр. 4, сш. 2, л. 7, 1963,
в. Д эям ян аўц ы С лонімскага p .; воп. 8, спр. 3, сш. 2, л. 2, № 6, в. Лю бі-
шчыцы Івац эвіц кага p .; 3 a х a р а в a, 1984, с. 189, № 542, в. В я л ікія
Зімовіш чы М азы р ск ага p.; 3 a х a р а в a, с. 161— 162, 1970, в. Ц ерабяж оў
С толін скага р. Р азвітан н е н явесты з б ац ькам і; Р Г Т , р. 53, воп. 1, № 110,
л. 57, № 37 , Б ары саўскі п. С ваш кі едуц ь да маладой і там застаю цц а.
Н. p.:
А будзеш ж а як боб слёзкі раняці,
А будзеш ж а ты ш тогадзіначкі ўсп ам ін ац і;

А др адж эн н е, с. 2 61, № 45, 1912, в. М ікалаеўш чы на М ін скага п. П ерад

выпраўленнем з прыданы мі. Н . p.:

Б удуц ь лю дэі грыбы з лесу насіці,

А м ая мамачка з-па залавіч ч у лупіці.

5 4 8 . А гл ед зіш ся, м ая м ам ачка, без дач кі

А І М Э Ф , ф. 8,* воп. 74, спр. 7 8, сш. 27 . З ап . Г. А . Барташ эвіч у
1974 г. у в. З аэ е р к а П ухавіц кага р. ад Е. Ф . К оўзель, 81 г.
В ар .: воп. 73, спр. 66 , сш. 3, л. 2 5 , 1973, в. Д ры чы н А сіп о віц кага p.;
воп. 75, спр. 9 6 , сш. 1, л. 6 0 , 19/5, в. Волма С м ал явіц к ага p.; спр. 103,
сш. 1, л. 52, № 56, 1975, в. К ліно* Ч эрвен ьскага р. Я к забіраю ць д з е ў к у ;
спр. 111, л. 34, 1974, в. Л ы н кіш кі А стр ав ец к ага p.; воп. 76, спр. 123,
сш. 1, л. 37, 1976, в. К ур м ял ёўка Л еп ельскага p. Н . p.:

H e будзеш у шчыры бор хадзіц і,

Т о л ькі будзеш гато вы я суш ы ці;

спр. 116, сш. 4, л. 44 , 1976, в. З аастр авіч ч а К лец кага p. Н . p.:

Будзеш , м ая матачка, збір ац і,
З б ір ац і і квас вар ы ц і;

спр. 5, л. 93, 1976, в. К азл ы Н я св іж ск а га p.; воп. 1, спр. 65, сш. 6, л. 17,
1961, в. Сосенгі В ілей скага р .;с п р . 8 3 , сш. 5, л. 28, 1963, г. М ін ск; воп. 2,
спр. 24, сш. 3, л. 31 — 32, 1969, в. З а го р ’е М ін скага p.; ф. 13, воп. 10,
спр. 37, л. 64, 1971, в. М а р кав а М ал ад зеч ан скага p.; спр. 2 3, сш. 9, л. 4,
1967, в. Б уда Ш аркоўш чы нскага p .; спр. 2 7, сш. 1, л. 19, 1967, в. Д ам аш ы
Л я х ав іц к а га p .; спр. 11, сш. 7, л. 2, 1967, в. К упленка К руп скага p.;
спр. 45, сш. 2, л. 6, в. А гар о дн ікі В ало ж ы н скага p .; A H С С С Р , ф. 134,
воп. 2, адз. зах. 14, л. 23, № 86 , 1914, в. М о л адава Н авагр уд с кага п. Н . p.:

Н ? трэба б удзе да па барочку гукац і,

Д обра б удзе да за лаўкаю н абраці;

Г Д У , в. К аэл ы Е л ьскага p.; Г і л е в і ч, 1973, с. 176, 1962, в. А рэш ніца

К лец кага p .; Ш е й н, 1, с. 63 , № 105, в. Ветрына Л еп ельскага п. П ерад
а д ’ездам м аладухі ў ц ар кву.

54 9 . Б ы вай, бывай, м ая м ам ачка, здаро ва

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 55, сш. 15, л. 9. З ап . I. Бекіш у 1969 г.
у в. Д уб к і М аладзеч ан скага р.

556
 550. Д а пабачыш, мая матка, без дачкі
В а с н л ь е в а . З ап . у Грабоўскай вол. М азы р с к ага п. К алі адпраў-
ляю ць да маладога.
В ар .: Г н л ь т е б р а н д т , с. 2 8 5 , П інскі п. Н . p.:

Л ав ы твае н ям ы ты я,
Гарш кі н ен акры ты я;

Б у л г а к о в с к н й , с. 108, № 4 5, П інскі п.; Z i e n k i e w i c z , с. 121—

122, № 47, П інскі п. П асля а д ’е зд у дачкі астаўш ы еся каравайніцы і др уж -
кі спяваю ць м ац і; Г Д У , 1978, в. Д эя р ж ы н с к Гомельскай вобл. Н . p.:

П аган а, м атухна, без дочкі,

П ар астуц ь граззю куточкі.

551. Вот табе, м ам ка, без дачкі

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 52, сш. 9, л. 8. З ап . В. С. Ілью кевіч у
1972 г. у в. К асцю кі Л ю банскага р. ад A . К . Семянені, 6 4 г.

5 5 2 . П аспрабуеш , м ая м ам ачка, без мяне

А І М Э Ф , ф. 8, зоп. 76, спр. 118, сш. 1, л. 26. З ап . В.М . К алам ы ц а-
ва ў 1976 г. у в. Пышна Л еп ельскага р. ад М . У. Барадцовай.
В ар .: Б Д У , папка 3, сш. 9, л. 9, в. К раснапольцы А р ш ан скага p.; пап-
ка 6, сш. 4, л. 19, Віцебскі р.

553. Б уд зе ж табе, м ая м ам ачка

Гілевіч, 1979, с. 3 5 5.

5 5 4 . А стаец ц а маці
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 86, сш. 60, л. 9. З ап . Н . В. Яраш эвіч у
1970 г. у в. Ц ер абяж о ў С толін скага р. ад В. Я раш эвіч, 6 0 г.
В ар .: ф. 8, воп. 83, спр. 2 1 1 , сш. 1, л. 4 7 , № 4 4 , 1983, в. Б ур эзь
Ж ы ткавіц кага р. Я к забіраю ць м аладую ; Б Д У , д., 1980, л. 4 9, в. М ансеева
Л ун ін ец кага р.
5 5 5. А гл е д зе л ас я маці
Г і л е в і ч, 1974, с. 3 9 5. З ап . у в. В ул ька П ерш ая Л ун ін ец кага р.
В ар .: З а х а р а в а , с. 159, 1969, в. П аланэчка Б аран авіц кага р. Р аз-
вітанне н явесты з б ац ькам і; А І М Э Ф , ф. 8, воп. 1, спр. 9 2 а, 1 ч., л. 67,
1961, в. Т онеж Л ел ьч ы ц кага p. Н . p.:

Ш осты на парозе — т в а я дочка ў дарозе;

Захарава, 1984, с. 187, № 530, в. Р ам язы Е л ьскага р.

5 5 6 . Р азган яй с я, маці
Б Д У , д., 1980, л. 44. З ап . A . М . Ермаковіч у в. М ансеева Л ун інец ка-
га р. ад Т . П. Вайцяхоўскай, 43 г. С пяваю ць маці маладой, калі ўжо ня-
весту п авязуц ь да маладога.

557
 B ap.: папка 8, сш. 1, л. 5, в. М іхай лы С вісл ац кага p.; сш. 16, л. 6,
в. Б арб эраўка С л уц кага p.; 1979, в. Гальцы С толін скага p.; А І М Э Ф ,
ф. 8, воп. 75, спр. 97 , сш. 6, л. 72, № 52, 1975, в. Я зы л ь С тар адар ож -
скага p .; воп. 85, спр. 2 2 9 , л .11 , 1985, в. Р ад зів іл ав іч ы Л ел ьч ы ц кага p.;
спр. 1, сш. 2, № 6, 1985, в. Гаўры льчы цы С аліго рскага p. Н . p.:

T o ў той куток, то ў той, 2

I к покуці прыпадаю чы, 2
С ваё д зіц я ўспамінаючы.

557. Да павярніся, маці

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 83, cnp.j 2 1 7, сш. 3, л. 23. З ап . I. I. К р ук у
1983 г. у в. С н ядзін П етр ы каўскага р. ад А . Я . Н овак, 6 4 г.
В ар.: спр. 2 1 2 , сш. 2, л. 10, 1983, г. п. Т у р а ў ; воп. 1, спр. 9 2 0 , 1 ч.,
л. 65, 1961, в. Т онеж Л ел ьч ы ц кага p.; воп. 73, спр. 70, сш. 1, л. 36, 1973,
в. К оўрын Б абруйскага p.; воп. 2, спр. 8, сш. 1, л. 21, 1968, в. З агар эн -
не К раснапольскага р. Я к маладую б яр уц ь; воп. 77, спр. 142, сш. 3, л. 3 9,
в. Ч аланец С алігорскагаі p.; ф. 13, воп. 10, спр. 92, сш. 2, л. 4 9, 1979,
в. Ж угун ская Б уда Д обруш скага р. В ы ходзячы з хаты , сват сп явае; Б Д У ,
1979, в. Д уд зіч ы К ал ін кав іц к ага p.; сш. 30, л. 9, 1981, в. Б абічы Рэчы ц-
к ага p .; M o s z y ń s k i , с. 2 7 8 , № 76 4, в. Д араш эвічы М азы р ск ага п.;
Г і л е в і ч, 1979, с. 4 5 5 , в. Д обчыцы Б абр уйскага р.

558. Ой, родная мая мацёнка

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 75,. спр. 100, сш. 1, л. 50. З ап . А . С. Ф я д о с ік,
У. А . В асілевіч у 1975 г. у в. Б асты нь Л ун ін ец кага р. ад В. Г. Каш ловіч,
63 г. Я к в язу ц ь маладую з хаты .

559. Разганяйся, маці

Захарава, 1984, с. 176, № 4 7 6 . З ап . у в. Б арэц Л о еўскага р.

560. Разганяйся ж, маці

А ІМ Э Ф , ф. 8, воп. 77, спр. 132, сш. 1, л. 13— 14, № 8. З ап . Л . П.
Б арабанава ў 1977 г. у в. Х о р астава С аліго рскага р. ад М . I. Ц уба, 64 г.
Я к забіраю ць маладую .
В ар .: ф. 13, воп. 9, спр. 6, л. 3, в. Ц ерабяж оў С толін скага р.

5 6 1. Запалі, мамка, свечы

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 81, спр. 187, сш. 2, л. 9. З ап . В. I. С кід а^ у
1981 г. у в. Ч ахі Х ойн іц кага р. ад A . I. С акоўскай , 71 г.
В ар.: воп. 82, спр. 197, сш. 1, л. 158, № 21|, 1982, в. Груш нае Бра-
гін скага. p .; воп. 83, спр. 2 1 2 , сш. 2, л. 10, 1983, г. п. Т у р а ў Ж ы ткавіц ка-
га p.; воп. 75, спр. 98, л. 63, 1975, в. Д зя р а ж ы ч ы Л о еўскага p.; ф. 13,
воп. 10, спр. 74, сш. 5, л. 15, в. М атр ун кі М азы р с к ага р. П асл я тр эц яга
р адка:
Н евял іка й не м алая,
Д а ўся хата гу л я е ;

С в н т о в а , с. 157, № 113, в. М іш кава С тар ад уб скага р. С ваш кі, стаўпіў-

ш ыся ў дзвяр ах, калі нявеста вы ходзіць, спяваю ць. Н. p.:

558
 Н ев ял іка места, 2
Д з е сяд зел а н явеста; 2

Захарава, 1984, с. 173, № 4 5 7 , в. П яр эд зел ка Л о еўскага р.

562. Р аскаш ай, маці, сам а сабе ў хаце

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 81, спр. 1187, сш. 1. З ап . В. I. С кідан у 1981 г.
у в. П удако ў Б р агін скага р. ад A . М . Д ан чан ка, 81 г.
В ар .: воп. 81, спр. 184, сш. 3, л. 9 4 , № 8 8 , 1981, в. Глінішчы Х ой-
н іцкага р.
5 6 3 . Во табе, м аці, гал авата
Д е м б о в е у к н й , с. 49 1 . З ап . у К лім авіц кім п. Ж аніх вязе ня-
весту.
В ар.: Б Д У , папка 6, сш. 17, л. 2, в. З аго р н ая К лец кага р. П асля дру-
гога р адка:
П азац вітаю ц ь пад прыпечкам л ы ж ач кі,
П акарэю ць на л а ўу ы м ісач кі;

сш. 2 1 , л. 5, в. Ц ясова С аліго рскага p.; F e d e r o w s k i , с. 3 9 9, № 8 2 4 ,

кал я Л ях авіч і К лец ка, С луц кі п. Н . p.:

Д а з а лаўкаю , за мураўкаю шчытнічок,

П ад прыпечкам лазач о к;

Захарава, с. 125, Б рэсц кая вобл.; А І М Э Ф , ф. 8, воп. 75, спр. 9 7,

сш. 7, л. 65, № 49, 1975, в. Р ачэнь Л ю банскага р. Я к ад яздж аю ц ь
да м аладо га; воп. 80, спр. 174, сш. 3, л. 12, 1980, в. Н авін кі С л уц кага p.;
Г Д У , 1978, в. Д зя р ж ы н с к Л ел ьч ы ц кага р.

5 6 4. М аш а а д ’я зд ж ае ц ь
Ш е й н, с. 319. З ап . у в. Бабча Л еп ельскага п.

565. А куд ы ж ты , дачуш ка, а д ’язд ж аеш ?

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 83, сш. 61 , л. 11, № 28. З ап . Л . С. Буй-
н іц кая ў 1974 г. у в. Весніно Л аго й скага р. ад Н. С арока, 1906 г. н.
В ар.: спр. 31, сш. 8, л. 14, 1950, в. С уклін а П л іскага p.; ф. 8, воп. 2,
спр. 40, сш. 4, л. 21, № 17, 1971, в. Г р у зд ав а П астаўскага р. Я к м аладая
збіраец ц а ад я з д ж а у ь да м аладо га; воп. 79, спр. 169, сш. 5, л. 16, 1979,
в. К ры п улі Д окш ы цкага р. Н а а д ’е зд ; воп. 76, спр. 117, сш. 4, л. 15,
1976, в. Пышна Л еп ельскага p. Н . p.:

Я а д ’язд ж аю , мае цётачкі, к свякроўц ы ,

А пакідаю родную м ам ачку братоўцы ;

Г і л е в і ч, 1979, с. 301, в. Вайш куны П астаўскага p.; Г і л е в і ч , 1974,

с. 3 95, в. Д убаносы М яд зе л ь ск а га p.; Б Д У , папка 10, сш. 1, л. 4, в. Жар-
д з я ж ж а Л аго й скага p. Н . p.:
Д ы п аваліцца з вядзёр кам на л яд у...
П ры паўзе ў хату з вял ікім і трудам і
Д ы зальец ц а гарачы м і слязам і.

559
 566 . Ш то ты , Н іц ачка, зад ум ал а
А І М Э Ф , ф. 8. воп. 2, спр. 4 3 а, сш. 2, л. 6. З ап . у в. Ж укоўшчына
Ш аркоўш чы нскага р. ад А . К асар эўскай .
В ар .: спр. 40, сш. 4, л. 36, № 35, 1971, в. З а к о р ’е Б расл аўскага р.
Я к м ал адая а д ’яз д ж а е ; воп. 85, спр. 1, сш. 1, № 4, в. Х а р к і П астаўскага р.

567. Ой, што ж а ж ты , млода дзяўч ы н а, думаеш

Н іва, № 21, 2 7 .5 .1 9 7 9 г. З ап . у 1979 г. у м. Н ар аўка на Беласточ-
чыне.
B ap .: F e d e r o w s k i , с. 4 1 4 , № 8 7 7 , в. Л у к а ка л я Н ар аўкі. Н. p.:

Чы ты , К асцю лька, м ал адзен ькая, не знаеш ,

Сваю матулю , як саколачку кідаеш ?

Захарава, 1984, с. 189, № 53 8, в. Верхні Ц ерабяж оў С толін скага р.

5 6 8. Ц і ты , А н ечка, не знаеш
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 1, спр. 66, сш. 2, л. 37. З ап . Л . I. П авец ьева ў
1961 г. у в. К рупнікі К р ы віц кага р. ад В. А . Б абкевіч, 51 г.

569. П адум ай сабе, ці не ж ал ь табе, дзевач ка

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 2, спр. 57, сш. 2, л. 30, № 31. З ап . A . С. Л іс у
1972 г. у в. С тар ы П агост М іёр скага р. ад Л . Бортнік, 81 г.
В ар.: л. 31, 1972, в. З аб о р ’е Ш аркоўш чы нскага p.; спр. 60, сш. 1,
л. 34, № 33, 1972, в. Ваўкоўш чына М іёр скага p. Н . p.:

— А хто ж іх белы я ручкі памы ець?

— Н яхай устаец ь родны б рац ітка ранюсенька,
Н яхай белы я ручкі памы ець;

воп. 75, спр. 101, сш. 3, л. 20, 1975, в. Л ібараўш чына Д окш ы цкага p.;
ф. 13, воп. 3, спр. 7, сш. 5, л. 2 4 , 1956, г. У мань. Н . p.:

Я думаю дум ачку такую ,

Я ў сваей м атачкі не звя ку ю ;

Ц Н Б А Н Б С С Р, ф. 3, воп. 4, спр. 4, л. 50, № 6 2 7 , 1936, Ілукстэнскі п.;

Ц Н Б А Н Л іт С С Р , ф. 124, № 33, 1930, в. В ялец Д зісен скага п. Я к ма-
л адая а д ’язд ж ае да маладога. П яецца перад м аткай маладой. Н . p.:

Д ы хто ж яе белы я ручкі пярэйміць...

Д ы пойдзіць яна, стар эн ькая, хусты праць,
З ан д зіц ь ж а ёй у ручачкі, хоць ты плач;

А Ф К , ф. 10, воп. 10, спр. 77, л. 135, 1977, в. Д вор Ж эрчаніцы У ш ацка-
ка p.; С а х а р а ў, с. 83, № 2 1 5 , 1936, в. Б аркевічы Д аўгаўп іл скага п.;
Г і л е в і ч, 1979, с. 416, Д окш ы цкі p.; с. 4 1 6 —417, в. Ш алухі У ш ацкага р.

560
 570. Я к табе, дзеван ька, ды паехаці
Б Д У , папка 5, сш. 42, л. 3. З ап . Э . I. Б ы кава ў в. Р аго зін а Арш ан-
скага р. ад X . А . Б ы кавай , 54 г.

571. Ш то ў полі ж ы та папахана з травою

Г Д У . З ап . Г. М . Корань у в. Д эяр аж ы ч ы Л о еўскага р. ад П. У. С уд а-
ленка, 1903 г. н.
В ар.: З а х а р а в а , 1984, с. 172, № 4 54 , в. Вербавічы Н ар аўл ян ска-
га р.
572. Ой ты , д зевач ка м ал ад зен ькая, горды я м ы слі маеш
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 8, спр. 6, сш. 12, л. 8. З ап . В. Д авы д ч ы к у
1969 г. у в. А бухаўш чы на К ал ін кав іц к ага р. ад A . А . Д авы дч ы к, 71 г.
В ар.: воп. 10, спр. 67, сш. 21, л. 4 — 5, 1969, в. Л уж ан ы Д зяр ж ы н ска-
га p.; Р а д ч е н к о, с. 75, № 2 3, Д з я т л а ў с к а я вол. Гом ельскага п. Н . p.:

Я к прыйдзе лета, паспее ж ы та, ды й некаму б уд зе ж аці,

Я к прыйдзе вясна, пастаўлю кросны, некаму б удзе т кац і;

Г і л е в і ч, 1979, с. 418, в. П ал аўкі Гомельскай вобл.

5 7 3 . К уд ы , куд ы , м ая дачуш ка, а д ’ яздж аеш

БДУ, папка 10, сш. 9, л. 1. З ап . Т . К авал ёва ў в. Іскань Б ы хаўска-
га р. '
574. А паедзеш , млода М анечка, паедзеш
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 74, спр. 81, сш. 2, л. 12— 13. З ап . С. Т . А сташ э-
віч у 1974 г. у в. Рум В алож ы н скага р. ад Е. Н. В асілеўскай , 75 г. Я к едуц ь
да маладога.
В ар .: воп. 2, спр. 4 1, сш. 1, л. 19, 1971, в. Р ы м кі П астаўскага p.;
ф. 13, воп. 10, спр. 4, сш. 12, л. 2, 1964, в. С азоны С м аргонскага p. Н . p.:

Д робны я пташ ачкі, як мураш ачкі, салаўі,

П акаж ы ц е мне дар ож ачку да радні;

спр. 60, сш. 7, л. 2, 1965, в. Л уж о к М ал ад зеч ан скага p.; спр. 92, А ш мян-
скі p. Н . p.:
Д робны я пташ ачкі-салавеечкі спяваю ць,
Мне да мамачкі дарож ачкі не к а ж у ц ь ;

Р о д з я л о в с к а я , с. 2 34 , 1910, Р адаш ко віц кая вол. В ілейскага п.; Г і-

л е в і ч, 1974, с. 3 8 7 — 388, в. У грынь З эл ьвен скага р.

5 75. А с ц якал іся ды д зве рэчачкі ды ў Д ун ай

Б Д У , папка 1, сш. 1, л. 9. З ап . М . Жоль, I. З атр ы м ай л ава ў в. П овя-
зы нь М аладзеч ан скага р. ад М . Р. Ваш кевіч, 84 г.
В ар.: А І М Э Ф , ф. 8, воп. 1, спр. 80, сш. 3, л. 3, № 2, 1963, в. К рэва
С м аргонскага р. К алі м ал адая ад я з д ж а е ; ф. 13, воп. 10, спр. 47, сш. 14,
л. 1, 1953, в. А пенькі К р ы віц кага p.; спр. 32, сш. 17, л. 7, в. К арані Ю ра-
ц іш каўскага p.; спр. 40а, сш. 4, л. 2, п. Д уб ін а В алож ы н скага p.; Г і л е-
в і ч, 1973, с. 2 7 9 , 1964, в. Л еб едзева М ал адзеч ан скага р.
се. Зак. 298 5£ \
 576 . А ў моры вутач к а куп ал ася
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 6, спр. 14, сш. 2, л. 3. З ап . В. I. Візнер у 1976 г.
у в. К аж ам як і С енненскага р.
В ар.: воп. 10, спр. 86, сш. 68, л. 8, № 20, в. Ж алезнікі А рш ан скага p.;
спр. 81, сш. 33, л. 7, в. Ч эрнін С ветл аго рскага p.; ф. 8, воп. 77, спр. 136,
сш. 1, л. 10, 1977, в. Д зер бін А к ц яб р ск ага p.; воп. 74, спр. 84, сш. 1, л. 2 8 ,
№ 9, 1974, в. М ал ы я Х ал ьн явіч ы К руп скага p .; спр. 80, сш. 22, л. 2,
1974, в. Зам осце Т ал ач ы н скага p. Н . p.:

Выш аўш ы з мора, ц ерабілася.

П ры ляц еў да яе селязен ька...
Д а яе прыехаў П ецечка;

ВП І, 1980, в. А савец Ч аш ніцкага p. Н . p.:

Я на ж мяне насіла гал асіл а,

3 пачопак ног не вы н ім ала;

Р о м а н о в, 1— 2, с. 3 6 1 , № 104, Сенненскі п. Н . p.:

Т а т к і ж ал к а, мамкі яшчэ ж алчэй,

Я н а ж ночкі не дасп ала;

Р о м а н о в, 8, с. 3 6 4 , Віцебскі п.; Ш ы р м а, с. 135, № 120, 1958, в. П а-

госцішча Л ёзн ен скага р. Вяселле ў маладой; Г і л е в і ч, 1979, с. 279,
в. Ж ураўлі Т алач ы н скага р.

5 7 7 . П адум ай -ка, п агадай -ка, К ацечка

Д о б р о в о л ь с к н й , с. 134, № 306. З ап . у в. Ш атал ава С маленска-
га п. З а сталом у н явесты , калі па яе прыедзе жаніх.
В ар.: Г Д У , 1977, в. А с тр агл яд ы Б р агін скага p. Н . p.:

Ой, ж ал ка, не ж ал ка, самі слёзы льюцца.

Ой, як ж а мне, мама, на цябе забы ц ц а;

Прозвнцкая, с. 131, С ібір.

578. П асеяла ж ы та — пан із асакою

Г Д У , сш. 30, л. 7. З ап . В. Ч орная ў 1981 г. у в. Б абічы Р эчы ц кага р.
ад Г. А . Чорнай, 51 г.

579. А палётала с із а я пава па чы стам у полю

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 8, спр. 1, сш. 8, л. 15. З ап . М . Гарбачова ў 1948 г.
у в. Анош кі Л еп ельскага р. ад Ф . I. Гарбачовай.

580. Ш то табе, д зеван ька, гарш эй ж ал ь

Полес. сб., с. 2 7 2 , № 26. З ап . у 1961 г. у в. С ім ан авічы Д рагічы н ска-
га р.
В ар .: А І М Э Ф , ф. 8, воп. 85, спр. 2 3 0 , сш. 3, л. 56, № 71, 1985,
в. М ахро Іван аўскага р.

562
 5 81. Ой, ц я ж к а траве, ц я ж к а м ураве
Г і л е в і ч, 1979, с. 4 2 5. З ап . у в. Н ян ь кава Н авагр уд с кага р.

5 82. Д в а валы , д ва вал ы рэчанькай плылі

К С Д , № 48. З ап . В. В. С тоцік, А . Б. Балай у в. Л аўц ы Глыбоцка-
га р. ад 3 . Я . Гарановіч.

5 83. Рач н ая ры банька, чы не ж ал ь табе б удзе

Чубннскнй, с. 6 6 7. З ап . у К обрынскім п. М ал ад ая збіраец ц а
ехаць да маладога.
5 8 4. В яч эрн яя зорачка
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 24, сш. 6, л. 3 8 — 39, № 19. З ап . Г. I.
Я блон ская ў 1967 г. у в. Вербаўцы В алож ы н скага р. ад В. А . Ш ум ель,
55 г.
В ар .: Г і л е в і ч, 1979, с. 4 2 4 —4 2 5 , в. Д уб ін а М ін скага p.; М атерна-
лы, 2, с. 33, в. С ал ава К обры нскага п.; Р Г Т , ф. 11, воп. 1, спр. 9, 1888,
в. М оталь К обры нскага п.

585 . Б елая лябёдачка

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 40, сш. 66, л. 2. З ап . М . А . У ланчы к у
1953 г. у г. п. Валожы н М ал адзеч ан скага р. ад К. Ф . К авалевіч.

586 . Я к табе, ды ж ар кае сонца

Г і л е в і ч, 1979, с. 267. З ап . у пасёлку П ралетарскі Ч ачэр скага р.

587. М а л а д а я Т ан ечка, як табе не ц яж ан ька

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 85, спр. 1, сш. 8, л. 5. З ап . A . I. Г урскі ў 1985 г.
у в. М акарш чы на П астаўскага р. ад Ф . В. К азаровец, 78 г. А д ’яздж аю ц ь
да маладога.
588. Ш эра зязю л я к у к а в а л а ў садочку
А І М Э Ф , ф. 9, воп. 3, спр« 13, л. 68. З ап . В. Ш ары на ў 1942 г. у
в. У ды нава Д аўгаў п іл с кага п. ад М . Б артуль, 70 г.

589. А як мне з м амкай р асстац ца?

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 83, сш. 6 9, л. 5, № 40. З ап . X . В. Глу-
хоўская ў 1974 г. у в. Д уб р а ўк а Д окш ы цкага р. ад М . Мацю ш онак, 63 г.

5 9 0 . Ой, там , пад кусточкам

М а л е в н ч, с. 99, № 48. З ап . у в. М ал ева С л уц кага п.

591 . Б ы страя рэчка р азліваец ц а

ВП І. З ап . у в. Л аскаўш чы на Глы боц кага р. ад Э. А . Сочневай, 75 г.,
С аш авей, 75 г.
В ар.: А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 12, сш. 7, л. 41 , № 51, 1964,
в. Садоўш чына М яд зе л ь ск ага p.; спр. 47, сш. 2, л. 5, в. З я б к і П ліскага p.;

зе* 563
спр. 32, сш. 18, л. 8, м. Х алопенічы К руп скага p.; С а х a р а ў, с. 110—
111, № 308, в. З а б ін я к і Р эзекн ен скага п. У вечары перад а д ’ездам маладой
да м аладо га; Г і л е в і ч, 1979, с. 41 2 , в. К ім ія Б ар ы саўскага p .; Б Д У , пап-
ка 6, сш. 16а, л. 1, в. Б аяры кал я г. п. Б ягомль Д окш ы цкага р.

5 92 . З а р а з зарой р аздзіраец ц а
Г у к о в с к н й , с. 131. Збіраю ц ца весці маладую да маладога.
В ар .: Ц Н Б А Н Б С С Р , ф. 3, воп. 1, спр. 4, л. 74, № 7 1 8 , 192У,
в. Іоніны Д зв ін с к ага п.; Г і л е в і ч, 1979, с. 4 1 8 , в. Л адасн а Л епельска-
га р.
5 9 3 . Б яр о за з лісцем, бяроза з лісцем
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 76, спр. 117, сш. 4, л. 8 7 . З ап . Г. А . Б арташ эвіч
у 1976 г. у в. Л у каў ц ы П олацкага р. ад С. Н . А дам овіч , 55 г.
В ар.: воп. 81, спр. 187, сш. 1, л. 83, 1981, в. Вярхоўе Б еш анковіцка-
га p .; воп. 1, спр. 59, сш. 1, л. 9, 1961, в. Ш ыпяны С м ал яв іц к ага p. Н . p.:

Д з іц я т к а маё, н яп раўду каж аш ,

А д з ін разочак, раз у гадочак,
К а мне прыедэеш ;

спр. 81, сш. 2, л. 4, 1963, в. Р акаўц ы Глы боц кага p. Н . p.:

Я к астан уся, ды к астан уся,

Голлейкам апуш чуся, слёзкам і аблію ся;
воп. 78, спр. 151, сш. 1, л. 2 2 — 2 3 , № 19, 1978, в. Блічына Гар адо ц кага p.;
спр. 1, сш. 17, л. 1, 1948, в. Г атава М ін скага p .; ф. 13, воп. 10, спр. 52а,
сш. 33, л. 1, 1972, в. Чарновічы Н я св іж ск а га p .; спр. 55, сш. 12, л. 5,
1965, в. К уц ян яты В ало ж ы н скага p .; спр. 2, сш. 13, л. 6, № 12, 1964,
в. К алды кі М ал адзеч ан скага p .; воп. 2, спр. 10, сш. 1, л. 2— 3, 1960,
в. Б оськава С іроцін скага p .; воп. 8, спр. 2, сш. 22, л. 2, 1949, в. К нягін ін
К р ы віц кага p .; Ц Д А Л М , ф. 1429, воп. 1, адз. зах. 6, л. 3 8, № 164, 1936,
в. З аб аш авічы Б ары саўскага p. Н . p.:

He плач, м амачка, не плач, родная...

У нядзелю паеду, у другую п ры еду;

А Ф К , ф. 10, воп. 15, спр. 76, л. 81, 1976, в. С тарое С яло У ш ацкага p .;
БВУ , ф. 3 4 -Г Д , 4 1 7 , л. 2, Кя 2, 1872, Д зісен ск* п. Н а д зявіч ы вечар;
Ш е й н, с. 7 4 2 , № 18, Гарадоцкі п.; Ш е й н, 1, с. 21, № 12, Віцебскі п.
П асл я шлюбу ў доме маладой абед; ВП І, г. п. Барковічы В ерхн ядэвінска-
га p. Н . p.:
Я к табе, м ам ул ька, езд зіц ь б уду,
Я ў цябе, м ам улька, гасц явац ь б уду,
Я з табой горачка д зял іц ь б уд у ;
Ч у р к і н, с. 22, № 12, 1911, в. Баруны А ш м ян скага п.; Г Д У , сш. 53, л. 3,
1982, К арм ян скі p .; Р о м а н о в, 8, с. 421 , Гарадоцкі п. Н . p.:

H i р азу не кіну,
Н я д зе л ь к у ад еду,
У суботу апяць б уду,
Д а веку не з а б у д у ;

564
Г і л е в і ч , 1974, с. 3 6 2 , в. Градно; Г і л е в і ч, 1979, с. 4 0 9 , в. Т р асц ян іц а
Б ар ы саўскага р. Р аэвітан н е маладой э домам і а д ’е зд ; Ш е й н, с. 3 1 9 ,
в. Бабча Л еп ельскага п.

3 9 4 . Л ліпачка к у д р а в а я ўсю восень ш умела

Г Д У . З ап . Л . Р . М ален кова ў 1978 г. у в. Ж укаўка Х о ц ім скага р. ад
М . М . Т ар асавай , 49 г.
В ар .: П а в л о в а, с. 6 7 — 68, № 546, в. Д зя д зён к і М анастырш чы нска-
га р. С маленскай вобл. У хаце маладой перад а д ’ездам да ш любу; Ш е й н,
1, с. 4 3 9 — 4 4 0 , № 12, в. П р удкі С м ален скага п. Д зя в іч н ік ; Д о б р о в о л ь -
с к н й , с. 33 — 34, № 4 5 , в. Д ан ькав а С м ален скага п.; П р о з в н ц к а я ,
с. 126— 127, С ібір. С убота пасля караваю . Госці сп явалі за сталом без
д з я ў ч ат. Вечарок; А І М Э Ф , ф. 8, воп. 78, спр. 144, сш. 7, л. 4, № 2,
1978, в. Р у д н я Ч ачэр скага p. Н . p.:
А ставай ся ж ты , ліпа, аставай ся,
А с тавай с я ж ты , ліпа,
А я п аду да долу, да долу,
С ы р у зямлю ўкры ваю чы ,
Л аж чы н ач кі раўнаваю чы.
395. А ліпачка к у д р а в а я ўсю восень гавар ы л а
Д е м б о в е ц к н й , с. 54 9 , № 3 0 . З ап . у в. К анічы К л ім ав іц кага п.
Н а заручы ны .
59 6 . З я л ё н а я ліпка з сваім лісточкам
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 1, спр. 77, сш. 4, л. 15. З ап . В. Е. Б урносаў у
1962 г. у в. Ц яцеры на Б ял ы н іц кага р. ад В. М іронавай.
В ар.: Ш л ю б с к і , с. 96, № 161, 1920, в. К рутое В ел іж скага п. Н . p.:
Р ад а б цябе не кінуць.
Я к прыедзець Я куш ка з вял ікай раднёй, з большай сястрой,
Я к возьм уц ь мяне маладзёш анькую з а правую руч ку, з а левы м ізінец;
с. 144, № 2 97, 1919, в. Барадзенш чына П ар эц кага п. К н ягін я перад а д ’ез-
дам да м ал адо га; ВП І. В іцебскі р.

5 9 7 . Я к ты , б яро зка, я к ты , зялён а

А ІМ Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 3 5, сш. 10, л. 19. З ап . Г. I. К ўц ько ў
1971 г. у в. П лехаці А стр ав ец к ага р. ад Г. А нуш кевіч, 69 г.

5 9 8 . Л іповае лісцейка
Г і л е в і ч, 1973, с. 232 . З ап . у 1971 г. у в. Д зм ітр авіч ы Б яр эзін ска-
га р.
В ар .: Г і л е в і ч, 1979, с. 4 2 5, в. Л яско віч ы Б яр эзін скага р.

5 99. Т ы м ая ліпачка, а я твой лісточак

Ш е й н, 1, с. 3 5 4 — 35 5 , № 11. З ап . у в. Ігруш ка Сенненскага п. М а-
л а д ая ^ д ’яз д ж а е да маладога.
600. Ц ёмна хмара
A H С С С Р , ф. 104, воп. 1, адз. зах. 2 6 9 , л. 22, № 2, 1884 г. Зап . на
Палессі.

565
 6 0 1. Моравая рыбанька
М о ж е й к о, с. 162, в. Велямічы С толін скага р.

60 2 . П алы нь, палынь, тр ава горкая

Р о з е н ф е л ь д , с. 2 7 —28, № 37. З ап . у в. М іга ў к а В ілей скага п.
В ар.: ВП І, 1980, Глыбоцкі р.

603. А жалела мяне маці

Ц Д А Л М , ф. 1429, воп. 1, ад з. зах. 4, л. 52, № 56. З ап . А . Валевіч у
1936 г. у в. Н авасёл кі Б ар ы саўскага р. ад А . П ры бы льскай, 16 г.

6 04. Кацечку маці гадавала

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 75, спр. 9 7 , сш. 5, л. 9 3 . З ап . A . С. К аб як у в. З а -
кальное Л ю банскага р. ад В .А .Л ы скавец і інш. Я к маладую забіраю ць да
маладога.
В ар.: ф. 1, воп. 39, спр. 3, сш. 2 8, 1956, в. Тонеж П етр ы каўскага р.

605. Гадавалі сястру па шчыросці

Ц Д Г А Л іт С С Р , ф. 1136, адз. зах. 2 1 9 . З ап . у 1885 г. у в. Т р ац эвічы
Н авагр уд с кага п. К алі п ры даны я маладой едуц ь да маладога.
606. Ой, між гор, між гор, між даліночкі жоўтыя пясочкі
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 2, спр. 3, сш. 1, л. 3. З ап . К. П. К абаш н ікаў у
1968 г. у в. П ал уж -2 К расн ап ольскага р. ад А . Д рон, 34 г.

60 7 . Ліхія стральцы-байцы па полю ходзяць

Г і л е в і ч, 1979, с. 169. З ап . у в. П агранічча Б ар ы саўскага р. М ала-
д ая чакае і сустракае маладога.

608. А хадзілі стральцьі'лаўцы па бару

ВП І. З ап . у в. Глы бачка У ш ацкага р. ад Д . С. К ул ага, 1910 г. н.
В ар.: А І М Э Ф , ф. 8, воп. 76, спр. 115, сш. 2, л. 34, 1976, в. А зін а
П олацкага p .; воп. 74, спр. 8 7, л. 26, 1974, в. Прош ыка К руп скага p.;
спр. 123, сш. 1, л. 68, 1976, в. Ч аросава Л еп ельскага p .; воп. 73, спр. 77,
сш. 2, л. 24, 1973, в. С лудаш ы Ш ум ілін скага p.; спр. 70, сш. 4, л. 31,
1973, в. К ры н кі А сіп о віц кага p .; воп. 77, спр. 142, сш. 1, № 49, 1977,
в. А зяр ан ы Р агач оўскага р. Я к маладую забір аю ц ь; ф. 13, воп. 10, спр. 6 2 ,
сш. 1, л. 6, 1952, в. Явароўш чына С м ал явіц кага p.; воп. 9, спр. 27, сш. 11,
л. 68, 1959, в. Ж ы цькава Б ары саўскага p.; Б Д У , д., 1976, в. Х ацю хова
К руп скага p.; Ш е й н, 1, с. 181, № 1, в. Х атаевіч ы Б ар ы саўскага п. С ваты
адпраўляю цца па маладую ; Г і л е в і ч, 1979, с. 35, в. З адо ры Л епельска-
га p.; А Ф К , ф. 10, воп. 15, спр. 76, л. 131, 1976, в. Старое С яло Ушац-
кага р.
609. Пахадзілі маладыя стральцы па полю

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 1, спр. 63, сш. 2, л. 30. З ап . A . I. Г ур скі ў 1961 г.

у в. Ж ыцькава Б ары саўскага р. ад A . I. К рупнік, 57 г.
В ар.: Б Д У , папка 5, сш. 18, л. 15, в. Пячное Л аго й скага р.

566
 6 10 . Ішлі стрэлцы, ішлі ўлоўды на ўловы
Zienkiewicz, с. 9 3 — 94, № 24. З ап . у П інскім п.

6 1 1 . Б ел ая бяро зан ька папуш чала лісцейка

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 4, сш. 11, л. 6, № 4. З ап . С. А . А к ул іч
у 1964 г. у в. С ялец С м аргон скага р. ад П. А к ул іч , 65 г.
В ар .: Б Д У , папка 9, сш. 27 , л. 2, в. Т ур эц -Б аяр ы М ал адзеч ан скага р.

6 1 2 . Б ацен ьку, на дворы д о ж дж ід зе

М атерн алы , 1, с. 2 3 7 . З ап . у в. А м ельян ец Б рэсц кага п. К алі збіра-
юцца ехаць да маладога.

6 1 3 . Р ад зім ы , баценька, развітай м о ся

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 9, спр. 6, л. 50. З ап . В. I. С алівон ік у 1960 г. у
в. К аросты чы Б рэсц кага р. ад Е. I. Д рам еш ка.

6 1 4 . К ал і табе ж аль, м ая мам ачка

F e d e r o w s k i , с. 4 2 6 , № 9 09 . З ап . ка л я Н я св іж а (в . С ул тан аў-
ш чына) у С луц кім п.
В ар .: Б Д У , папка 5, сш. 6, л. 1, в. П ад м аж ж а К ап ы л ьскага p .; Г і л е-
в і ч, 1979, с. 2 9 6 , в. Л ы скі С лонім скага р.

6 1 5 . Ой, мой бац ен ьку-сако ліку

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 1, спр. 19, сш. 2, л. 35. З ап . В. М . М ін кялевіч у
1948 г. у в. О лтуш М ал ар ы ц кага р. ад В. I. А л есік, 43 г. Я к вы во зяц ь
маладую , спяваю ць госці ж аніха.

6 1 6 . Я к ты мяне, м атан ька, ад д асі

Ш ы р м а, с. 59, № 46. З ап . у 1928 г. у в. С траш ава В аўкав ы ск ага п.

6 1 7 . Х а ц я ж м яне, м ая м ам ачка, ад д ас і
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 74, спр. 86, сш. 2, л. 11. З ап . A . С. Ф яд о с ік у
1974 г. у в. Г ар о дзькі В ало ж ы н скага р. ад Г. С. К езік , 70 г.
В ар .: воп. 1, спр. 8 4 а, сш. 1, л. 15, в. С я л я т к і М я д зе л ь ск ага p.;
воп. 78, спр. 145, сш. 5, л. 38— 39, № 108, 1978, в. М орына Іўеўскага р.
R р': v а ц я ж ты мяне на вяд зер ач ка запіш ы.
А
Я к ты будзеш да вяд зёр ач ка ў рукі брац ь;

Г і л е в і ч, 1979, с. 358, в. Уша Д уб р о в іц к ая М ал адзеч ан скага p .; с. 4 2 6 —

4 2 7 , в. Верамейкі М ал адзеч ан скага р.

61 8 . Ой, адд асі мяне, м ам ка, адд асі

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 7 8, спр. 156, сш. 5, л. 41. З ап . A . С. Л іс у 1978 г.
У в . Т уч ы н а М ал адзеч ан скага р. ад А . М у р за і інш.
В ар .: ф. 13, воп. 10, спр. 55, сш. 18, л. 3, 1970, в. Востраў С м аля-
віц кага p .; спр. 79, сш. 7, л. 1, № 20, 1974, в. П ерам ож ац В ілей скага р.

567
 6 1 9 . С акоча цяцера, сакоча
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 6 7, сш. 2 1, л. 3. З ап . В. К . Б айдак у
1969 г. у в. Ж уравінка Д зяр ж ы н с к а га р. ад М . Ф., Д оўнар, 59 г.
В ар.: спр. 44, сш. 2, л. 5, № 7, 1965, в. Замош ш а В ілей скага p. Н. p .:

У мамачкі была на волі,

А ў Ванечкі будзеш пад няволяй;

спр. 80, сш. 24, л. 23, 1974, в. Г алы н ка К лец кага p .; Х р эст., с. 2 8, 1 9 52,
в. А стр эй кава В іцебскага р. (П ад адным нумарам тры п есн і); Г і л е в і ч,
1979 г., с. 4 23, С таўбц оўскі p .; с. 2 7 2 — 2 7 3 , в. Вал Б ары саўскага p.; Г і-
л е в і ч, 1973, с. 324, в. Н аліб акі С таўб ц оўскага p .; Б Д У , папка 9, сш. 30 ,
л. 5, в. П руды С таўб ц оўскага р.

6 2 0 . С акоча цяцера, сакоча

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 9, спр. 13, сш. 2, л. 5— 6. З ап . М . I. С м ален ская
ў в. Я н ава Б ар ы саўскага р.
В ар.: воп. 8, спр. 1, сш. 2 0 , л. 1, 1948, в. Г атава М ін скага p .; Б Д У ,
папка 6, сш. 17, л. 2, в. З агорн ае К лец кага р.

6 2 1. У бары ц яцера сакоча

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 1, спр. 84а, сш. 1, л. 47. З ап . A . С. Л іс у 1963 г.
у в. Л оск В алож ы н скага р. ад 3 . Р усакевіч , 57 г.
В ар.: воп. 75, спр. 99, сш. 1, л. 30, 1975, в. Т у л іч ава Н а вагр уд с кага р.
Н. p.. ^
У свякр о ўкі парогі высока,
У свякр о ўкі па вад у далёка...
У свякр о ўкі парогі цераз тын,
У свякр о ўкі па вад у з а сем м іль;
воп. 78, спр. 148, сш. 7, л. 9, № 4, 1978, в. Б ур дзевіч ы К ар эл іц к ага р.
К алі м ал адая а д ’язд ж ае да м аладога; Г Д У , 1982, в. Т р ы лесіна Б ы хаўска-
га p .; М атерн алы , 2, с. 1, в. Д зе вя т кав іч ы С лонімскага п .; Ш ы р м а,
с. 265, № 2 5 3 , 1946, в. А печкі С таўб ц оўскага p.; Б Д У , папка 9, сш. 9 9 ,
л. 10, в. Н есцеравічы С таўб ц оўскага p.; Г і л е в і ч, 1979, с. 4 2 3 , в. С а-
воні С таўб ц оўскага p .; З а х а р а в а , 1984, с. 2 0 5 , № 4 0 8 , в. А печкі С таўб -
цоўскага р.
6 2 2 . А Ў бары цецяра балбоча
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 6, спр. 7, сш. 3, л. 13, № 29. З ап . A . А . К ры віц -
ка я ў в. Р агач Б ялы н іц кага р. ад Т . А трош кінай.

6 2 3 . А ў б ару ц ецяр ук балбоча

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 73, спр. 72, сш. 1, л. 68. З ап . Л . М . С алавей у
1973 г. у в. Уюн Б ы хаўскага р. ад У. Грыш чанка.

6 2 4 . Ш чабеча перапёлка, шчабеча

К а р с к н й , 1, с. 22. З ап . у в. С тары С всрж ан ь М ін скага п.
В ар.: Ш е й н, 1, с. 2 9 2, jfe 7, в. А с т р аў кі С луц кага п.; А І М Э Ф ,
ф. 8, воп. 77, спр. 130, сш. 1, JV-* 13, 1977, в. В ял ікі Рож ан С аліго рскага р.
Н. p.:

568
 П адбірац ь я га д к і на долу.
Я к вы лечу я з бору,
H e б удзе я га д а к на долу;

воп. 75, спр. 95, сш. 3, л. 39, № 29 , 1975, в. З акальн ое Л ю банскага р.

Я к в я зу ц ь да м аладога; ф. 13, воп. 10, спр. 59, сш. 26, л. 8— 9, 1953, в. В я-
л ік ая Г ан ута Ч эрвен ьскага p. Н . p.:

А цяпер п авязуц ь мяне ў ч уж ан ін у,

Ц я ж к а б уд зе мне, загін у.
Н а вул іц у выйсці — баю ся,
У хату пры ду — сарам лю ся;

Г і л е в і ч, 1979, с. 272, в. Вал Б ар ы саўскага р.

625. Д а чакеча чаечка, чакеча

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 81, спр. 92. З ап . у М аладзеч ан скім р.

6 2 6 . Б ар авая пчолачка
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 77, спр. 141, сш. 3, л. 43. З ап . У . У . Г уб ск ая,
Л . А . З ап р у д с к ая ў 1977 г. у в. Ч аланец С аліго рскага р. ад П. Д . К орж ,
52 г., і інш. Я к забіраю ць маладую .

6 2 7 . У бары цецераў балмочыць

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 78, спр. 151, сш. 1, л. 15— 16. З ап . Т . К . Ц япкова
ў 1978 г. у в. Блічына Гар адо ц кага р. ад М . М . К ібіс, 66 г.
В ар .: л. 39— 40, 1978, в. Л ялеўш чы на Гарадо ц кага p. Н . p.:

Б удзеш і малоць і талоч,

Б удзеш вад зіц у насіці,
Б удзеш м іл ага п расіці:
— М ілен ькі друж ок, п амаж ы ,
Х оц ь мне вадзіц ы пры нясі;

воп. 74, спр. 84, сш. 2, л. 17, № 2 2, 1974, в. П адб яр эззе К руп скага p.;
воп. 73, спр. 75, сш. 1, л. 2 7 , 1973, в. Іскань Б ы хаўскага р.

6 2 8 . Д р ам л іва поле, др ам ліва

А Ф К , ф. 10, воп. 15, спр. 75, л. 218. З ап . у в. С тасенкі В іцсбскага р.

а д М . В. Р аднянковай, 47 г.
В ар .: А І М Э Ф , ф. 8, воп. 78, спр. 151, сш. 3, л. 7— 8, № 139, 1978,
в. Ц аркавіш ча У свяц кага р.

6 2 9 . Д р ам л іва поле, др ам л іва

Г а р э ц к і, с. 14, № 2 5. З ап . у в. М а л а я Б агац ь каўка М сц ісл аўскага р.
Н а ўсім вяселлі.
В ар.: Ш л ю б с к і, с. 137, № 2 7 3 , 1915, в. П лоскае П ар эцкага п.

569
М ал ады бярэ княгіню ; А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 6 2 , сш. 2 1, л. 4, 1965,
в. В ярцім ы В ало ж ы н скага p. Н . p.:

П ятрова ночка невялічка,

H e вы сп алася м ал адзіч ка...
Р асп ран уў сур дуц ік ды й накры ў...
У д ал ёку д ар о ж ку збірайся.

6 30. Драмліва поле, драмліва

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 8, спр. 5, сш. 4, л. 2 — 3. З ап . В. Д . Д ун ец у
1961 г. у в. Р уб еж Б еш анковіцкага р. ад У. Б атал ка.

6 3 1. Радлівы бары. радлівы

Б Д У , д., 1973. З ап . М . Ц іц ян коў у в. С ер куц і С енненскага р. ад
Е. I. Ш андры к, 78 г.
В ар .: А І М Э Ф , ф. 8, воп. 1, спр. 92, сш. 2, л. 4 5, 1965, в. С тасева Л ёз-
ненскага p. Н . p.:
Б уйны я ягады ж ур авін ы .
А хто т ы я ягады браць б уд зе?..
H e к сястры ц ы — к залоўцы .

632. Ой, у полю, у полю вішнёў сад

С а л а м е в і ч, с. 30 1 , № 4 1 5 . З ап . у П р уж ан скім п. П ерад пры ездам
м аладога ў хаце маладой спяваю ць.
В ар .: А І М Э Ф , ф. 9, воп. 3, спр. 7, л. 4, 1888, в. Х а р а в а П р уж ан ска-
га п. Н . p.:
Н яхай папаспіць яшчэ больш,
Больш ая косанька падрасце
I б ац ька да жалю даб ярэ.

633. Ой, чарачка, чарачка

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 8 0, спр. 178, сш. 6, л. 56 — 57, № 4 9 . З ап . Г. А .
Барташ эвіч у 1980 г. у в. М охаў Л о еўскага р. ад К. Г. Д зегц яр эн ка, 71 г.
і інш.
634. Расцвіла каліна дый на захад сонца
Г і л е в і ч, 1974, с. 3 7 8 — 379. З ап . у в. Заполле Б ар ан авіц кага р.
B ap.: A H С С С Р , ф. 134, воп. 2, ад з. зах. 14, л. 22, № 8 0, 1914,
в. М о л адава Н авагр уд с кага п.

6 35. Плыла утанька ракою

Довнар-Запольскнй, с. 2 3, № 193. З ап , у в. Ц еляханы П інска-
га п.
636. He плач, маманька, як я паеду
А І М Э Ф , ф. 2, воп. 7, спр. 7, сш. 10, л. 100. З ап . Г. К . А н тонаў у
1969 г. у в. Г алева П ін скага р. ад Л . С. С алоднінай, 36 г.
В ар.: А І М Э Ф , ф. 8, воп. 1, спр. 41, сш. 4, л. 38, 1958, в. Д аб р асл аў-
ка Л агіш ы н скага p. Н . p.:

570
 Ч эр аз бор ляцеці перапяліцаю ,
Д а цябе, мамачка, м аладзіц аю ;

З а х а р а в а , с. 160, 1969, в. П арэчча П ін скага p .; 3 a х a р а в a, 1984,

с. 188, № 537, в. Верхні Ц ер абяж о ў С толін скага p.; М о ж е й к о, с. 140,
в. К л я т н ая П інскага р.

637. У ж о ж ты , Ган н ачка, ад нас пойдзеш

М атерн алы , 1, с. 178. З ап . у в. Свіш чы П р уж ан скага п.

6 3 8 . Ой, не гр усц і, наша В алечка, не гр усц і

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 85, спр. 1, сш. 1, л. 1. З ап . A . I. Г ур скі ў 1985 г.
у в. Х ар к і П астаўскага р. ад В. I. К азаровец, 52 г.

6 3 9 . П ры ходзь, прыходзь, наша П аўл ін ка, к нам часта

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 11, сш. 10, л. 15. З ап . Ф . С. В л ады ка ў
1967 г. у в. Зац ем ен ь В ало ж ы н скага р. ад Л . Г. В лады ка, 50 г.

6 4 0 . М а я м атухн а родна
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 1, спр. 3 9, сш. 3, л. 2 7 — 28. З ап . I.К . Цішчан-
к а ў 1956 г. у в. Т онеж Т у р а ўс к а га р. ад Ф . Ф . Гроднік.

6 4 1 . М а р ’юшка татухн у п р ы казвал а

Н в а н о в, с. 292. З ап . у В іцебскім п.

6 4 2 . Д ун еч ка м атуш ке д а н аказвал а
Добровольскнй, с. 162, № 3 9 7. З ап . у в. Войніна М сц іслаў-
с к а га п.
6 4 3 . М а т у л ь к а родная
Ш е й н, 1, с. 148, № 11. З ап . у в. Л аты го ліч ы Б ар ы саўскага п. К алі
н явеста ц н атл івая, то яна, вы яздж аю ч ы са д вар а, запраш ае бацькоў і
сваяко ў у дом ж аніха гэты м плачам.

6 4 4 . Ой, не гай ся, м ам ачка, не гай ся

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 2, спр. 18, сш. 3, л. 9. З ап . Л . М . С алавей у
1969 г. у в. Беражное С то лін скага р. ад К. П р авасуд.

6 4 5 . Просім цябе, наша свац ечка, да столу

Б Д У , д., 1977, л. 73. З ап . 3 . У. Грыш кевіч у в. Б русы М яд зел ьска-
га р. ад А . Б агуц кай , 82 г.

646. З а хаткаю вецер кал ін ку махаець

Б Д У , папка 11, сш. 13, л. 4— 5. З ап . Л . Б ядр ы ц кая ў 1969 г. у в. Н а-
вік і В ілей скага р. ад Н . К леш няк, 60 г.
В ар .: папка 1, сш. 20, в. Ілья Вілей скага p. Н . p.:
571
 Т ы ж у мяне не адэін гадок рабіла,
Т ы ж у мяне не адну вяч эр ку эгуб іл а ;

Г і л е в і ч, 1973, с. 4 3 9 , в. С лаб ада Л аго й скага p .; Г і л е в і ч, 1979,

с. 4 2 6 , в. Іл ья В ілей скага р.

64 7 . Я д ваб н ая сукен ачка да долу

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 2, спр. 3 1, сш. 2, л. 8. З ап . A . I. Г ур скі ў 1970 г.
у в. П лехаці А стр ав ец к ага р. ад Г. I. С віл а, 4 2 г.

6 4 8 . З ай ш ла Ган н ачка да кам оры

К С Д , № 695. З ап . A . М . Ц ар ук, А . Ц. М ак сім у к у 1953 г. у в. Я ку -
бовічы К ам янец кага р. ад В. Р . Канючко, 1913 г. н.

64 9 . Ё лачка, ёлачка, чаму ж не зял ён ая?

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 76, сш. 18, л. 5. З а п . P. А . А ўгусц ін о -
віч у в. Гарані С м аргонскага р. ад А .І. Л укш а.
В ар .: Д Г М , ф. 56, № 13, л. 4 1 9, Б ары саўскі п.

6 5 0 . А йцец з маткаю няверна ж ы в уц ь

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 75, спр. 111, сш. 4, л. 108. З ап . В. Н овік у 1975 г.
у в. Варняны А стр ав ец к ага р. ад Г. В. Л укш а.

6 5 1 . Івуш ка, р акітав ы кусто к

Д о б р о в о л ь с к н й , с. 3 4 — 4 5, № 48. З ап . у в. Войніна М сц іслаў-
гк а га п.
6 5 2 . H e б удэец ь ад пана бога дар о ж кі
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 1, спр. 67, сш. 1, л. 3 2 . З ап . Г. А . Б арташ эвіч у
1961 г. у в. Б лізн ікі М яд зе л ь ск ага р. ад А . Г. С м ятан ка, 60 г.

6 5 3 . Ш то ты , Волечка, проці бога зр аб іла

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 8 5, спр. 2 3 1 , сш. 1, № 172. З ап . Л . М . С алавей у
1985 г. у в. М яд зе л ад М . Е. М алевіч, 73 г. К ал і д зяўч ы н а вы ходзіць з а
като л іка і вянчаю цца ў касцёле.

6 5 4 . А ў полі д ва дубочкі роўныя

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 2, спр. 45, сш. 1, л. 2 4. З ап . С. В. Барыс у
1971 г. у в. Р азлуц іш кі П астаўскага р. ад С. Я . Л апачонак, 60 г.
В ар.: воп. 1, спр. 104, сш. 1, л. 4 5, 1966, в. П раходы Глы боцкага р.

6 5 5 . М ал ад а А н ечка вяселлей ка збірае

Г і л е в і ч, 1979, с. 87. З ап . у в. У кропава М ал ад зеч ан скага р.

6 5 6 . Ой, М анечка, не с я д зі
Б Д У , д., 1976, л. 108. З ап . A . А . К р уп ская ў в. Забалоц ц е В ілейска-
га р. ад М . К амель, 70 г.

572
 6 5 7 . Ч аго сядзіш , што думаеш , Г ан ул ька
Ц Н Б А Н Л іт С С Р , ф. 124, № 10. З ап . Я . Н . Д р аздо віч у 1930 г. у
в. В ялец Д зісен скага п. ад Г. М іраш овай, 37 г.

6 5 8 . П ры ляц ела раба зяэю л ька кры чучы

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 2, спр. 44, сш. 2, л. 15. З ап . К. П. К абаш н ікаў
у 1971 г. у в. Г р у зд ав а П астаўскага р.

65 9 . I на стаенцы сівы косю й скачы ць

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 76, спр. 117, сш. 4, л. 35, № 30. З ап . Г. А . Бар-
таш эвіч у 1976 г. у в. Пышна Л еп ельскага р. ад М . I. П р ы вада, 6 2 г.

6 6 0 . У эыш оў м есячы к з вечара да дня

Г і л е в і ч, 1979, с. 49 0 . З ап . у в. Б акачы М я д зе л ь ск ага р.

6 6 1 . Ой, у бары явар у многа

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 78, спр. 145, сш. 1, л. 45. З ап . Л . А . М алаш у
1978 г. у в. Я тр а Н авагр уд с кага р. ад A . К . Я севіч, 69 г.

6 6 2 . У роўным полі вецер кал ін у калы ш а

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 1, спр. 79, сш. 1, л. 28. З ап . A . I. Г ур скі ў
1963 г. у в. М ар кава М ал адзеч ан скага р. ад A . Р. М іцько, 56 г., A . С. К у-
наш, 51 г.
6 6 3 . Паш лі, Т ан ечка, сівога кан я вішчачы
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 4, спр. 8, сш. 2, л. 5. З ап . Л . М іхно ў 1970 г. у
в. К аценавічы А стр ав ец к ага р.

6 6 4 . Ч аго, Верачка, т ак часта ўзды хаеш

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 46, сш. 28, л. 11, № 6. З ап . Н . М . П а-
ц яруха ў в. С віран кі С вір скага р. ад А . Л яховіч.
В ар.: спр. 4, сш. 9, л. 10, 1964, в. С тар ая Р уд н я С м аргонскага р.
Н . р ..
Чаго сядзіш , што думаеш , В аля,
Д ы хто за табой за закоснічка п аедзе?

6 6 5 . Ч аго, чаго, млода Л ёнечка, думаеш

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 35, сш. 10, л. 18. З а п . Г. I. К уц ько ў
1971 г. у в. П лехаці А стр ав ец к ага р. ад Г. А нуш кевіч, 69 г.

6 66. З а р з а ў , з а р з а ў сівы кося ля клеці

А Ф К , ф. 10, воп. 15, спр. 77, л. 108. З ап . Т . Б. Варф аламеева ў
1977 г. у в. Лю цец Б ары саўскага р. ад М . Г. Ж ыжа, 57 г.
6 6 7 . Ой, ці я табе, да мой баценька
М атерн алы , 2, с. 18— 19. З ап . у в. Б арм уты П р уж ан скага п.

573
 *668. Я ж табе, татач ка, з вясн ы каза л а
Б Д У , папка 6, сш. 25, л. 30. З ап . Л . Д . П р аслава ў в. Ган явічы Л а-
гойскага р. ад 3 . В.Ш эўч ук, 77 г.
В ар .: Л о б а ч, с. 114, Гай н аўскі п. Н . p.:

Ы екаму палоць будзе,

Ц і ж я табе, м ая мам ачка, вясной не к а за л а :
H e капай саду, не с адзі ц вятоў,
Н екэм у п алівац ь б уд зе ;

Г і л е в і ч, 1979, с. 4 8 —49, в. Пячное Л аго й скага р.

6 6 9 . Ч ы я табе, мой бац ен ьку, яшчэ з вясн ы не к азал а

A H С С С Р , ф. 104, воп. 1, ад з. зах. 104. З ап . у Т ур н ян скай вол.
Б рэсц кага п.
В ар .: Д о в н a р -3 a п о л ь с к н й, с. 9, № 7 8 ; в. Д аб р асл аўка Пін-
скага п.; Б е с с а р а б а , с. 2 4 9 — 2 5 0 , № 102, в. Л ю бенка Б ельскага п.

6 7 0 . Н астач кін а м ам ка
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 81, сш. 39, л. 1. З ап . Г. М . А р эхава ў
1974 г. у в. Сморкі Б ар ы саўскага р. ад К . А . С адоўскай, 68 г.

6 7 1 . А ў чыім ж а садзе
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 81, спр. 189, сш. 2, л. 28. З ап . A . С. Ф яд о сік
і Г. А . П ятр о ўская ў 1981 г. у в. С ініцы Б еш анковіцкага р. ад Н . Я. Ба-
бічавай.
6 7 2 . А Волеччын бацюхна
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 9, спр. 4, л. 142. З ап . В. Ф . Гусціновіч у 1960 г.
у в. Д р эб ск Л ун ін ец кага р. ад У . Е. А раш кевіч.
В ар .: ф. 9, воп. 3, спр. 7, л. 172, 1888, в. Х а р ав а П р уж ан скага п.;
З а х а р а в а , 1984, с. 276. в. Д р уж ы л ав іч ы Іван аўскага p.; М о ж е й к о,
с. 151, в. К л ятн ая П ін скага р. М ел. на вар. 3 . Я . М аж эй ка.

6 7 3 . А ў Г аўр ы л ы ropa, гора

Славяннна, с. 129, № 26 7 . З ап . у в. Сянное С еўскага р. Бран-
скай вобл.
В ар.: Г Д У , Гомельскі р.

6 7 4 . С іў конь вад ы не п’ець

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 78, спр. 151, сш. 1, л. 2 6, № 22. З ап . Т . К. Ц яп-
кова ў 1978 г. у в. Блічына Гарадо ц кага р. ад М . М . К іб іс, 66 г.

675. А М ары н ін а м атуш ка

С л а в я н н н а , с. 109, № 2 2 9 ; с. 124, № 2 5 5. З ап . у в. Н еўдал ьск
і в. Д аб р аво ддзе С еўскага р. Бранскай вобл.

574
 676. Вой, там да каля броду
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 77, спр. 139, сш. 2, л. 3 —4, № 53. З ап . Т . К.
Ц яп кова ў 1977 г. у в. Д уб н ік і С аліго рскага р. ад К. П. Ш ум скай, Н . Я .
С ячко і інш.
В ар.: воп. 81, спр. 187, сш. 1, л. 48, 1981, в. Васкрасенцы Бешанко-
віц кага p.; Г і л е в і ч, 1979, с. 3 54 , в. К авал і Л ёзн ен скага р.

6 7 7 . Васечкіна маці
П а в л о в а, с. 89 , № 70а. З ап . у в. Д зя д з ё н к і М анастырш чы нска-
га р. С маленскай вобл.

67 8 . Цвіла, цвіла ліпачка жоўтымі цвятамі

ВП І. З ап . у 1981 г. у В іцебскім р.
В ар .: П р о з в н ц к а я , с. 163— 164, С ібір.

679. А палаці, палаці

Б Д У , папка 6, сш. 4, л. 3. З ап . у Віцебскім с/с.

6 8 0. Да Мішачкава маці
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 75, спр. 9 7 , сш. 1, л. 2 9 — 30. З ап . Л . П. Б ял ясава
ў 1975 г. у в. Я зы л ь С тар ад ар о ж скага р. ад Т . Г. П алаўчэні, 67 г.
В ар.: сш. 5, л. 96, 1975, в. Рачэнь Л ю банскага p.; воп. 77, спр. 142,
сш. 3, № 42, 1977, в. Ч аланец С аліго рскага p.; воп. 2, спр. 18, сш. 2,
л. 33 — 34, 1969, в. С інкевічы Л ун ін ец кага р.

6 8 1. I шуміць, шуміць зялёыая дуброўка

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 76, спр. 117, сш. 3, л. 36. З ап . Г. А . Б арташ эвіч
у 1976 г. у в. К ры ўц ы Л еп ельскага р. ад П. Л . С анько, 73 г.

682. Елка-сасонка зіму і лета зеляненька

Добровольскнй, с. 84, № 172. З ап . у в. Д а н ькав а С маленска-
га п.
В ар .: А І М Э Ф , ф. 8, воп. 78, спр. 144, сш. 3, л. 16, 1978, в. З я ц ь к а -
вічы К ар м ян скага p .; ф. 13, воп. 6, спр. 16, сш. 1, л. 25, в. Е ськаўка Го-
р ац кага р. У маладой з а сталом ; Ш л ю б с к і, с. 180, № 4 2 0 , 1919, в. К а-
ш авічы С ур аж с кага п.; А Ф К , ф. 10, воп. 15, спр. 79, 1979, в. З ел ян ько ва
К р угл ян скага р.

683. Д уб ды бяроза ўсю зімушку чарненек

Д о б р о в о л ь с к н й , с. 146, № 3 4 2. З ап . у в. К р уц іл аўка Ельнін-
скага п.
В ар.: П ь я н к о в а , с. 2 2, № 17, Е льнінскі р. С маленскай вол.; А Ф К ,
ф. 10, воп. 15, спр. 81, 1981, в. К ам аро ўка К ры ч аўскага р.

684. Д уб да бяроза ўсё лета ссыхала

А І М Э Ф , ф. 9, воп. 5, спр. 6, л. 2 4 — 25. З ап . A . К. С упінскі ў 1936 г.
у в. С таўб кі С ур аж с кага р.
 685. Е лка-сасонка я к зімой, д ак летам зелян ен ька, зелян ен ька
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 76, спр. 117, сш. 4, л. 12. З ап . Г. А . Б арташ эвіч
у 1976 г. у в. Пышна Л еп ельскага р. ад М . I. П р ы вада, 62 г.
В ар.: А Ф К , ф. 10, воп. 15, спр. 77, л. 16, в. К амень Л еп ельскага p.;
Ш л ю б с к і , с. 180, № 4 1 8, 1914, в. С м алькі В іц ебскага п.; № 4 19 , 1918,
в. К рутое В ел іж скага п.; П р о з в н ц к а я , с. 162— 163, С іб ір ; Ш е й н,
с. 3 02, в. С тарое С яло В іц ебскага п.; Г і л е в і ч, 1979, с. 3 5 9, в. Б еля-
коўшчына У ш ац кага p .; Г а л у б о к , с. 158, № 64, 1929, В іц ебская акр уга.

6 8 6 . А на моры в у т к а крачы ць
ВП І. З ап . у В іцебскім р.
В ар .: Г і л е в і ч, 1979, с. 3 54 , в. К асцю ковічы ; З а х а р а в а , 1984,
с. 107, № 4 2 8 , в. Р убел ь С толін скага p .; З а х а р ч е н к о , с. 171, № 148,
О бска-Ірты ш скае міжрэчча.

6 8 7 . У гародзе зял ён ая ветачка зялён а

Г і л е в і ч, 1979, с. 3 5 9 . З ап . у в. Б аяры В ілей скага р.

6 8 8. Выйш да м ац і ж ы та ж ац і
Г і л е в і ч, 1979, с. 3 5 8 . З ап . у в. К олкі К лец кага р.

689. К аб ты , зязю л ька, каб ты , сівен ька

F e d e r o w s k i , с. 4 1 8 , № 8 88 . З ап . ка л я Б ераставіц ы , К ры нак
( в . Голбня) Гродзенскага п.
В ар .: А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 8 1, сш. 39, л. 4— 5, 1976, в. М ар-
ц улі Н авагр уд с кага p. Н . p.:

Т ы мне з поля ж неечку,

3 гароду палеечку...
Б удзе на полі ж неечка,
А ў гародзе палеечка,..
Н аш а паслуш нічка;

ф. 8, воп. 1, спр. 104, сш. 4, л. 54, в. М едн ікі на Д зісенш чы не; Б Д У , пап-
к а 3, сш. 46, л. 10, в. С купліно Б ар ы саўскага p. Н . p.:

Веснавую ткаллю ,
А летнюю ж нічку.

690. Я к у гародзе на чарназем і

Ш е й н, с. 4 65, № 40. З ап . у Гарадоцкім п.
В ар.: Г і л е в і ч , 1979, с. 3 5 3 — 3 5 4, в. К ублічы У ш ац кага p .; с. 427,
в. Т ар асевіч ы С лонімскага p .; 3 a х a р а в a, 1984, с. 2 4 0 , № 7 5 6, в. Па-
гост Ж ы ткавіц кага p.; Р о д з я л о в с к а я, с. 2 34 , 1910, Р адаш ко віц кая
вол. В ілей скага п.; Ц Д Г А Л іт С С Р , ф. 1136, воп. 10, ад з. зах. 2 1 8 , л. 36,
1885, в. Ваш коўцы Н авагр уд с кага п.; Б Д У , папка 5, сш. 45, л. 29, в. Ры-
мавічы В алож ы н скага p .; папка 6, сш. Іба, в. Б аяры Д окш ы цкага p.; nan-

576
ка 9, сш. 28, л. 10, в. М ікалаеўш чы на С таўб ц оўскага p .; А І М Э Ф , ф. 8,
воп. 2, спр. 32, сш. 1, л. 45, 1975, в. М іхаліш кі А стр ав ец к ага p. Н . p.:

H e гадаваўш ы , не пеставаўш ы, ёсць каго пасылаці,

Ёсць кам у работку за д а ц і;

воп. 75, спр. 111 а, л. 6 7, 1975, в. К ал яд зіч ы В аўкав ы ск ага p.; ф. 13,
воп. 10, спр. 6а, сш. 10, л. 3, 1963, в. Больнікі А ш м ян скага p.; спр. 2,
сш. 13, л. 8, 1964, М аладзеч ан скі р.

691. М ікал ай каў войчанька

A H С С С Р , ф. 134, воп. 2, адз. эах. 14, л. 24, № 96. Зап . В. К . Л огін

у 1914 г. у в. М о ладава Н а вагр уд с кага п.
В ар.: БВУ , ф. 4 41, IV , л. 248, 1880, Л ід с кі п.

6 9 2 . Д у р а к і м уж ьікі
Ш е й н, 1, с. 471, № 28. З ап . у С маленскай губ. П асля зво дзін . М а-
лады на двар э ў маладой.
693. Я лін а, яліна

Добровольскнй, с. 182— 183, № 43 9 . З ап . у в. Х олаш ава К раснін-

скага п.
6 9 4 . А ў вас вы ю ць-плачуць
Ш е й н, 1, с. 333, № 3. З ап . у в. С тай кі Горацкага п.

6 9 5 . Ш то Ганначчына м амачка
ВП І. З ап . у Віцебскім р.
В ар.: Г Д У , 1982, в. В ільна Ж ы ткавіц кага p.; Д о б р о в о л ь с к н й ,
с. 303, № 6 23, С маленскі п.; Г і л е в і ч, 1979, с. 3 5 4 — 355 , в. К аж ан -Г а-
радок Л ун ін ец кага р.
6 9 6 . Вы скачыце, плачыце
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 1, спр. 6 5, сш. 5, л. 41. З ап . I. I.Л уш ч ы ц кая ў
1861 г. у в. Сосенкі В ілей скага р. ад Б. В. Гіль, 56 г.

6 9 7 . Д эевачч ы на м амачка
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 92. З ап . у А ш м ян скім р.

6 9 8 . Ч ы я ж там мамухна
С а х а р а ў, с. 110, № 307. Зап . у в. М ельн ікі Л уд зен скага п. Вы-
йраўляю чы куб ельн іка ад маладой.

6 9 9 . Р асхутал ісь вароты Л яксей кін ы

Ш л ю б с к і, с. 65, № 105, с. 66, № 109. З ап . у У зкаўскай вол. Ве-
л іж с кага п.
700. У нашае М арф ачкі б яда стала
ма ж э й к а, с. 2 91. Зап . у в. Ш алаш ына Д уб р овен скага р.
37. З а к . 298 ^77
 701. Ой, Галечкі маці
Г Д У . З ап . Т . Л ы чакова ў 1980 г. у г. п. Т у р а ў Ж ы ткавіц кага р. ад
М . М . А мельчыш ынай, 54 г.

702 . А й , на дубе зязю лен ька

Д о б р о в о л ь с к н й , с. 148, № 350. З ап . у в. К р уц іл аўка Ельнін-
скага п.
В ар.: с. 206, № 496, там ж а. Н. p.:

С елі-палі, гур к авал і,

У сяе ночку не спалі...
Асінаю залам ілі.

7 0 3 . Н а горуш кі на круценькай — ку кал ь ды пшаніца

ш л ю 6 с к і, с. 4 1 — 42, J\b 49. З ап . у 1921 г. у в. К рутое В ел іж ска-
га п.
В ар.: Г а р э ц к і, с. 9, № 16, в. М ал ая Б агац ькаўка М сц ісл аўскага р.
Н . p.:
М ы ж ба ты я кал явін ач кі 2
Перснямі закац іл і,
М ы ж ба свайго роднага брата 2
Д ы далёка п р авад зіл і;

Ц Д А Л І, ф. 1429. воп. 1, адз. зах. 9, л. 2 1 7, № 4 4 2 , 1936, в. М ікул іч ы

Б яр эзін скага p.; Р Г Т , р. 53, воп. 1, спр. 110, № 27, л. 56. Н . p.:

М асц ілі б мы масточкі,

Усё эялён ы я пруточкі.
Д олам , долам, далінаю
Д а за сваею радзінаю .

7 0 4 . Д а Іван кавы сястры ц ы

Г і л е в і ч, 1979, с. 137. З ап . у в. Ц ясова С аліго рскага р.

705. О. бела, бела бяроза

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 80, сш. 20, №» 20. З ап . A . I. Д уд к о ў
1974 г. у в. З ал ессе Гродзенскай вобл. ад Г. С. Д удко , 50 г.
В ар .: спр. 44, сш. 38, л. 7, 1971, в. Х атуц іч ы М ал ад зеч ан скага p.;
ф. 8, воп. 75, спр. 106, сш. 1, л. 49, 1975, в. Гарадок В алож ы н скага р.
Н. p.:
3 р уты вяночак насіла, 2
Д ы ўпусціла на моры... 2
П ам аж ы вяночак дастац і, 2
Ч ы стае срэбра зн іза ц і;

Розенфельд, с. 2 3 —24, № 31, в. М іга ў к а Вілей скага п. Н . p.:

П ам аж ы золата сабраці,
Ш чырае срэбра п адн яці;

578
Г і л е в і ч, 1979, с. 43, в. П овязы нь М ал адзеч ан скага p.; с. 161, в. Х оў-
хлава М аладзеч ан скага p.: Г і л е в і ч, 1973, с. 61, в. А льсевічы М яд зел ь-
скага р.
706. Вярба. вяр б а, вяр б іц а
Захарава, 1984, с. 147, № 345. З ап . у в. Забалоц ц е М азы р ск ага р.

7 0 7 . Ой, верба, верба, вербіста

Zienkiewicz, с. 136— 138. З ап . у П інскім п.

7 0 8 . Р а с ку д р ав а б яроака
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 32, сш. 9, л. 8. З ап . Т . У. Д рэвац ен ь
у 1956 г. у в. С лаб ада З а с л а ўс к а га р. ад Е. Я. К ры ванос, 6 9 г.
В ар.: спр. 406, сш. 56, л. 2, В аложы нскі р.

7 0 9 . Ішла дзевач ка су поля

Ш л ю б с к і, с. 149, № 312. З ап . у 1915 г. у в. П лоскае Сенненска-
га п. П ерад а д ’ездам кн ягін і да маладога.

7 1 0 . Ішла дзевач ка з засто лля

Н е ч а е в, с. 115— 116, № 246. Зап . у в. С емаш каў С тар адуб скага п.
В ар.: Б Д У , папка 6, сш. 6, л. 5, в. С яляўш чы на Расон скага p. Н . p.:

Я цябе расціла, гад авал а.

He б уду падбіраць...
Я ж цябе не расціў, не гад аваў,
Я ж б уду п адбірац ь;
Д е м б о в е ц к н й , с. 570, № 2 1 2, Р агачоўскі п.; Ш е й н, 1, с. 3 4 7 , № 2.4,
Гомельскі п.; К о с н ч , с. 2 3 9 , 1892, в. Водвіна М гл ін скага п. Н а д зя віч к а х ;
Р о м а н о в, 8, с. 4 67, Гомельскі п. Н. p.:

Ён не ўмеў мяне расціці.

I расціці, і лялеяц і,
I ў свой дом брац і;
Г і л е в і ч, 1979, с. 84, в. М іхеевічы Б яр эзін скага р.

711 . Р ассы п алася р утан ька

Б у л г а к о в с к н й , с. 106, № 39. З ап . у 1888 г. у П інскім п.

7 1 2 . М ал ад ая М анечка
Захарава, 1984, с. 197, № 570. З ап . у в. Гальцы С толін скага р.

7 13 . Н а сінім моры кр уг плыве

F e d e r o w s k i , с. 4 9 6 , № 1202. З ап . кал я М оўчадзі ў Н авагр уд -
скім п. Я к сяд зе на д з я ж у .
 714 . К р акал а ш эра уц іц а на моры
Ш е й н, 1, с. 4 4 4 — 44 5 , № 22. З ап . у С маленскім п. П ерад вянцом.
В ар.: Г а р э ц к і , с. 33, № 72, в. М ал ая Б агац ькаўка М сц ісл аўска-
га р. Н а др угі дзень пасля вянца. Н . p.:

А плавала вінная чара ў вінпары...

— А сто рублей, мой татухн а, дый болі.
— В екавац ь табе, дачуш ачка, у няволі;

Б Д У , папка 10, сш. 17, л. 17. Н . p.:

А д азв ал а с ь м ал адая ў кам оры :
— Ці ёсць, ці ёсць мой таты н ька на дворы,
Ц і вы куп іц ь мяне, маладую , з няволі?
— He выкуплю , маё д зіц я т к а , ніколі,
Ж ыві сабе, як табе гасподзь дазволіў.
715. Д а ў Вэроцечках, да ў новенькіх
F e d e r o w s k i , с. 4 9 5, № 1201. З ап . к ал я М оўчадзі ў Н авагр уд-
скім п. Я к ад я зд ж ае дзяўч ы н а ад маці.
71 6 . Д а ў нядзелю рана
F e d e r o w s k i , с. 4 9 4 — 4 9 5 , № 1198. З ап . кал я М оўчадзі ў Н ава-
гр удскім п. Я к м алады я п ры яздж аю ц ь да шлюбу.

7 1 7. У н яд зел ьку рана

Б Д У , папка 9, сш. 3, л. 11. З ап . В. К азы р а ў в. С ем еж ава К апы ль-
скага р. ад Г. В. Яф імчык, 6 9 г.
В ар .: Г і л е в і ч, 1979, с. 2 7 8 , г. п. Ч ы рвоная С лаб ада С аліго рскага p.;
А ІМ Э Ф , ф. 8, воп. 75, спр. 95, сш. 3, л. 43, № 26, 1975, в. З акальн ое
Л ю банскага р. Я к др уж ы н а збіраец ц а да маладога. Н . p.:
У сіх дзевач ак забрала.
Усе дзевачкі ўваскр эслі, 2
А Н адзечка затан ул а...
Д а ні чоўна, ні прута, 2
А с т авай с я да, д зіц я , тута.

7 1 8 . У н яд зел ьку параненьку

Ф ольклор, с. 110— 111, № 123. Зап . у в. Л ам ы Л уд зен скага р.
B ap .: Р о м а н о в, 8, с. 3 90 , С уш коўская вол. Д ры сен скага п. Н . p.:

Ш то на моры за шум ш уміць,

Ш то на моры з а гром гры м іц ь?
— Бог цябе, р атуіц ь,
Д а добрыя лю дзі, а не я.

719. У п ан ядзел ак рана

А І М Э Ф , ф. 13,воп. 10, спр. 71, сш. 8, л. 2. З ап . В. К олбік у в. М а-
л ы я А р л ы С толін скага р. ад М . К улако віч , 67 г.

580
 B ap .: ф. 8, воп. 85, спр. 2 2 9 , № 31, 1985 г., в. Д зя к а в іч ы Ж ыткавіц-
кага p.; 3 a х a р а в a, 1984, с. 78, № 94, в. Ч ам яры н П інскага р.

720 . У нядзелю раненька

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 9, спр. 27, сш. 13, л. 80. Зап . М . I. М я д з в е д з ь
у 1959 г. у калгасе «Чы рвоны с ц яг» С таўб ц оўскага р. ад Я. Л . М я д зв е д зь .
В ар.: воп. 10, спр. 60, сш. 5, л. 1, в. П агул ян ка Ч эрвен ьскага p.;
спр. 59, сш. 12, л. 5, 1967, г. п. Н егарэлае Д зяр ж ы н с кага p.; ф. 8, воп. 79,
спр. 158, сш. 1, л. 18, № 32, 1979, в. К ры пулі Д окш ы цкага р. Я к адпраў-
ляю ць да вян ц а; воп. 1, спр. 99а, сш. 2, л. 37, № 6, 1965, в. Х ар авіч ы
П ухавіц кага р. Н а кар аваі. Н. p.:

Я к ж а мне вы баўляц і,
He ведаю, што падаці...
Ч аго ж цябе гора ўнесла?

воп. 73, спр. 66, сш. 1, л. 40, 1973, в. Зборск А сіп овіц кага р. З ар уч ы н ы ;
воп. 75, спр. 105, сш. 2, л. 43, № 101, 1975, в. П ры сы нак У зд зен скага р.
Я к маладую в язу ц ь да м аладога; воп. 7 7, спр. 136, сш. 2, л. 14, 1977,
в. Гудаўш чы на М ал адзеч ан скага р. А д ’езд да маладога. Н. p.:

З а валною не відаці.
Р эчан ька глы бокая,
В адзіц а д ал ёк ая;

Б Д У , папка 5, сш. 27, л. 10. Н. p.:

Ш часце-долю гатуе...
Н ядоля цябе ўн ясл а;

папка 10, сш. 13, л. 16— 17, в. Вайдзені Вілей скага p.; папка 9, сш. 4 2 ,
л. 3, 1970, в. П аляны Б ары саўскага p.; Г н л ь т е б р а н д т , с. 2 6 6 — 2 6 7 ,
в. Д роваш ы В ілей скага п. Н. p.:

Я цябе не ўратую ...

He сама туд ы ўвайш ла;

Карскнй, с. 132, № 12, в. Б еразавец Н авагр уд скага п. Н. p.:

Ч ам у ўпярод да не казал а,
Я к белых ручак да не вязал а,
Ж оўтых пярсцёнкаў да не м ян ял а;

Г і л е в і ч, 1973, с. 236, в. Д зм ітр авіч ы Б яр эзін скага p.; с. 4 3 1 , в. С лаб ада

Л аго й скага p .; Г і л е в і ч, 1979, с. 29 3 , в. С алтанаўш чы на Н я св іж ск а га p.;
F e d e r o w s k i , с. 4 42, № 1189, кал я М оўчадзі Н авагр уд с кага п. Я к
пры едуць са шлюбу. Н. p.:

Б л ізка берагу стаял а,

П асярод мора ўп ала;

581
 c. 466, № 1077, там ж а. Н. p.:

Т р эб а было стаяц ь у беражочка,

К аб у беражочку стаял а,
T o б наперад мора не ўп ала;

Мажэйка, с. 317, в. Ш пакоўшчына П олацкага р.

721. У п ан ядзел ак рана

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 81, спр. 187, сш. 1, л. 76. З ап . В. I. С кід ан у
1981 г. у в. С тан іслаўка Б еш анковіцкага р. ад P. Т . М ігун.
В ар.: воп. 1, спр. 110, сш. 1, л. 18, № 14, 1967, в. Галёнкі Горац-
кага p.; воп. 76, спр. 118, сш. 1, л. 37, 1976, в. Н авасёлкі Л еп ельскага р.
Н . p.:
I белу пасцель слаці,
I татул ькам не н азвала,
П асцелькі не п аслала;

ф. 3, воп. 10, спр. 52, сш. 2 0, л. 7, 1972, в. З я б к і Глы боцкага p. Н . p.:

У валіўш ы ся ў мора — там і быць,

Я к выйдзеш зам уж — трэба ж ы ц ь;

спр. 52а, сш. 28, л. 3, 1972, в. Д ар аж ы л ава В ер хн ядзвін скага p.; спр. 46,
сш. 9, л. 4, в. П раэарокі П л іскага p.; спр. 79, сш. 7, л. 17, 1974, в. П ера-
можац В ілей скага p. Н. p.:

He б уд у ратавац і, бо трэба гар авац і;

Б Д У , папка 12, сш. 28, л. 6, в. Д зіўн ае Ш аркоўш чы нскага p.; папка 5,

сш. 45, л. 4— 5, в. Н едаль Б ары саўскага p. Н . p.:

He ш тораз мамкай звал а, 2

He штораз пасцель слал а;

папка 3, сш. 32, л. 5, в. Пячное Л аго й скага p.; М а ж э й к а, с. 363 ,

в. Анош кі Л еп ельскага p.; С a х a р а ў, с. 8 2, JVib 21 2 , 1930, в. С аланай
Ілукстэн скага п.; М н т р о п о л ь с к а я , с. 55, в. К алайняй К ельм ен скага р.
Л іт С С Р . М ел. на вар. 3 . Я. М аж эй ка.

7 2 2 . Н а моры сонца гр ала

Б Д У , д., л. 18. З ап . В. А . Яновіч у 1976 г. у в. К узьм іч ы М яд зел ь-
скага р. ад Ю. Д зік ай , 74 г.

7 23 . У суботу рана
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 2, спр. 52а, л. 26. З ап . Т . Л ако тка, М . М аты сён ак
у 1970 г. у в. Якубоўш чына і Б ары лава М іёрскага р.
В ар.: Ц Н Б А Н Б С С Р , ф. 3, воп. 1, спр. 4, л. 24, № 2 1 2 , Л а т га л ія .

582
 7 2 4 . У нядзелю рана
Шпнлевскнй, с. 42. З ап . у Л епельскім п.

7 2 5. У нядзелю рана
Ш е й н , 8, с. 4 1 3 — 414, № 39. З ап . у 1888 г. у в. Д эя к а в іч ы М а-
зы р скага п. П яр эзвы .
В ар.: M o s z y ń s k i , с. 2 4 9 — 2 5 0 , № 65 0 , М азы р скі п. Н. p.:

П ар атун ку прахала, яе й каса зр ы н ал а;

А І М Э Ф , ф. 13, всп. 8, спр. 6, сш. 10, л. 8, 1969, в. П агост Ж ы ткавіц ка-

га p. Н. p.:
Яе коска расп ляталась...
Ч аўны мае патапі\іся,
Весллічка палам іліся.

7 2 6 . У п ан ядзелак рана
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 78, спр. 151, сш. 3, л. 10, № 141. З ап . I. К . Ц яп-
кова ў 1978 г. у в. Ц аркавіш ча У свяц кага р. ад В. Ф . С яргеевай , 56 г.
Н а трэці дзень вяселл я (п ан яд зел ак, а ў то р ак), калі едуц ь ад маладой да
маладога.
7 2 7 . Я к пайшоў він агр ад у зялён ы сад
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 2, спр. 56, сш. 1, л. 16. З ап . Л . А . М алаш у
1972 г. у в. М ільч а Вілей скага р. ад М . К. Р ы сек, звы ш 100 г.

7 2 8 . Сені мае, сені

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 79, спр. 165, сш. 4, л. 37— 38, № 17. З ап . Г. А .
Б арташ эвіч у 1979 г. у в. Б арталам ееўка В еткаўскага р. ад М . А . С тар а-
войтавай, 77 г., і інш. Ыа запоінах, як сватаю ць. Д зе ў к і вяд уц ь н явесту з
гул ян н я дамоў, да ж аніха, які ся д зіц ь у сватах.

7 2 9 . Ой, калін а-м алін а

А І М Э Ф , ф. 2, воп. 7, спр. 7, сш. 2, л. 16.

730. П а ракам , па азсрам чаўнок плыве

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 52, сш. 5, л. 4 — 5. З ап . М . Б. Д зе в я л -
то ўская ў 1972 г. у в. Л апліна Д окш ы цкага р. ад М . К раскі.

731. Ой, д ва валы , ой, д ва вал ы рэчку плылі

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 79, спр. 158, сш. 1, л. 3. З ап . В. I. С кідан у 1979 г.
у в. Г н я зд зіл а в а Д окш ы цкага р. ад М . М . П ятровіч, 67 г.
В ар.: спр. 162, сш. 1, л. 8, № 6, 1979, в. Т ум іл авіч ы Д окш ы цкага р.
Н. p.:

Быструю рэчку вална ў бок б’ець,

Т ам ар а з раскошы ў гора й дзец ь;

583
ф. 13, воп. 10, спр. 24, сш. 4, л. 18, 1967, в. С трокты У ш ацкага p.; спр. 58,
сш. 24, л. 4, М іёрскі p.; Г і л е в і ч, 1979, с. 4 1 8 , в. Л адасн а Л еп ельскага р.

7 3 2. А ўп ала рэчка і ў мора

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 6, спр. 7, сш. 3, л. 6, № 12. З ап . A . А . К ры віц -
к а я ў в. Р агач Б ялы н іц кага р. ад Т . А трош кінай.
В ар.: Ц Н Б А Н Б С С Р , ф. 3, воп. 1, спр. 1, л. 6 3 , № 2 66 , 1927,
в. А зерц ы Д зв ін с к ага п. Н. p.:

У пала Ганначка ў гора ад вял ікае волі...

Я к павек вада ў моры, так павек ты ў горы ;

спр. 4, л. 37, № 581, 1936, в. Б аркевічы Д а ўгаўп іл скага п.

7 3 3 . Ц ячэ в ад зіц а з ручайка ў мора

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 59, сш. 20, л. 2. З ап . Н. П. П ракопчык
у 1965 г. у Л агойскім р. ад Т . С. Яновіч, 67 г.
В ар.: S i e l i c k i , с. 119, 1975, в. М ікул ін а В ілей скага р. Я к прыедзе
малады . З а сталом.

7 34. Ц якл а рэчачка з возера ў мора

А І М Э Ф , ф. 13, D on. 10, спр. 81, сш. 4 4, л. 3, № 5. З ап . С. М . У л асік
у 1974 г. у в. Р ум В алож ы н скага р. ад К. Лоўчай, 59 г.
В ар.: спр. 45, сш. 3, л. 18, 1967, в. А гар о дн ікі В алож ы н скага p .;
спр. 34, сш. 2, л. 11, № 4, 1951, в. П атрубаўш чы на Б яго м л ьскага p.; ф. 8,
воп. 85, спр. 1, № 122, 1985, в. В узл а М яд зе л ь ск а га p. Н. p.:

Я б уду м алада ўвесь век гар авац ь,

Т ы ж будзеш старэн ькі па мне б едавац ь;

воп. 79, спр. 163, сш. 2, л. 8, № 48, 1979, в. К аралеўц ы Вілей скага р. Я к
а д ’яздж аю ц ь сваты ад маладой. Н . p.:

М ар ы л ька, дачуш ка, а я не м агу,

3 в ял ікага гора я не вы куплю ;

воп. 78, спр. 151, сш. 1, л. 73, № 64, 1978, в. М арціненкі Гар адо ц кага р.
М аладой спяваю ць у любы час вяселля. Н . p.:

А ў моры вад зіц а замучоная,

Т ы ж , м ая д зіц я т к а , заручо н ая;

воп. 2, спр. 31, сш. 3, л. 21, 1970, в. Плехаці А стр авец к ага p. Н . p.:

Ц ячэ рэчанька, цячэ б ы страя,

3 кры ніцы да ў азёра, 2
П лача М анечка, плача м ал адая,
А д рання да вячора;

584
Шы p M a, с. 106, № 91, 1928, м. М яд зел П астаўскага п.

735. Зыбнула мора, зыбнула

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 1, спр. 6 5, сш. 6, л. 23. Зап . I. I. Л уш чы ц кая ў
1961 г. у в. Сосенка В ілей скага р. ад Я . А . П ацэвіч, 2 9 г.

736. Белая наша бяроза

Ш ы р м а, с. 110, № 9 5 . З ап . у 1934 г. у в. З ад уб ен ка В ілейскага п.

737. Па лугам вада йшла

Ш е й н, 1, с. 4 41, № 16. З ап . у в. П рудкі С м аленскага п.

738. Чорная імгла

Р о м а н о в, 8, с. 437. З ап . у В еліж скім п.

739. Зыбнула мора, зыбнула

ІР Л І, к. 40, папка 2, л. 3 5 — 36, JSfe 32. З ап . М . Ю. З у б а ў у 1906 г.
у в. М ікул іч ы К л ім авіц кага п.
В ар .: А І М Э Ф , ф. 8, воп. 2, спр. 54, сш. 2, л. 1, 1972, в. Л явон аўц ы
М іёр скага p.; воп. 75, спр. 105, сш. 1, л. 6 2 — 63, № 49, 1975, в. Раван ічы
Ч эрвен ьскага p.; воп. 77, спр. 128, сш. 1, л. 9 3, 1977, в. К урганне Р ага-
чоўскага p .; воп. 78, спр. 156, сш. 5, л. 4 9, 1973, в. Т уч ы н а М аладзеч ан -
скага p.; воп. 79, спр. 164, сш. 5, л. 7, 1979, в. К ры пулі Д окш ы цкага р.
А д ’яэдж аю чы ад бацькоў маладога. Н. p.:

Яшчэ гэта мора ўзы бнець,

Зосечка горай утан ец ь;

воп. 80, спр. 179, сш. 3, л. 7, 1980, в. П ятровічы С ветлаго рскага p. Н . p.:

He падам, бацюхна, баю ся, баюся,

Бо глы бокае возера — утаплю ся, утаплю ся;

ф. 13, воп. 3, спр. 7, сш. 5, л. 22, 1956, п. У мань Ровенскай вобл.; воп. 10,
спр. 66 , сш. 21, л. 11,196 2, в. Б ар авая К р ы віц кага p. Н. p.:

Т ам р уж а-кветка тан ула.

Я ў гэты м моры не ўтан у,
Я б уд у табе за ж ан у;

спр. 89, сш. 75, л. 3, в. Бачышча Ш ум ілін скага p.; спр. 48, сш. 19, 1953,
в. Гарані С вір скага p.; спр. 40 а, сш. 30, л. 4, в. Баркова М іёрскага p. Н . p.:

H e дам ручкі нікому,

А с тан ус я берагу кр уто м у;
Д Г М , ф. 56, папка 1, л. 4 5 7 , № 21, 1839, Ігуменскі п. Н. p.:
А к чуж ы м лю дэям п ры гнула;

585
Г і л e i 4,
b 1972, c. 2 7 2 , в. В ітаўка В ілейскага p. М аладой y засто лл і;
P a д ч e н к o, c. 93, № 10, Гомельскі п.; К С Д , № 79, 1950, в. Віш нева
В етры нскага p .; E. П., c. 63, Б ы хаўскі п. П адвян еч н ая; Р о з е н ф е л ь д ,
с. 2 5 —26, № 34, в. М ігаў ка Р адаш ковіцкай вол. В ілей скага п.; Б Д У , пап-
ка 12, сш. 34, л. 5, в. В іт а ўк а В ілей скага p .; Д о б р о в о л ь с к н й , с. 77,
№ 153, в. Д ан ькава С м ален скага п. Я к ад шлюбу п ры дуц ь; с. 7 6 —77,
№ 152 , там ж а ; Д о б р о в о л ь с к н й , с. 55 9 , № 116, М сц ісл аўскі п.
Н апярэдадн і вяселля. Н. p.:

Н яхай я не ўтан у на Д ан у.

740. Ой, зд р ы гн ула мора, зд ры гн ула

Б Д У , папка 10, сш. 20, л. 18. З ап . Т . I. М ар дасава ў 1969 г. у в. Галь-
шаны А ш м ян скага р. ад М. Д зем ідовіч, 6 0 г.
В ар.: А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 21, сш. 5, л. 57, в. З о р ан ька М а-
ладзеч ан скага p.; спр. 33, сш. 2 9, л. 31, 1958, в. С тары н а У ш ац кага p.;
ф. 8, воп. 79, спр. 163, сш. 1, л. 25, 1979, в. Гліннае Д окш ы цкага p.;
Б Д У , папка 10, сш. 1, л. 1о— 19, в. Ж асціннае Л аго й скага p. Н . p.:

Ты ж мяне не ўмела ш анаваці,

Ч аста на вул ачку вы праўляці...
Ты ж мяне будзеш ш анаваці,
Ч асга на вул ачку вы п р аўляц і;

К С Д , № 43, 1952, в. З ал ессе Глы боцкага p.; Г і л е в і ч, 1979, с. 26,

в. Б елая С м аргонскага р.

74 1. Д р ы ш у л а мора, дры гн ула

РГО , р. 53, воп. 1, JVj 110, л. 70. З ап . у г. Б ары саве.

742. М ы ў цябе, Д ун ечка, п’ём -ядзім

Д о б р о в о л ь с к н й, с. 137, № 316. Зап . у в. Д ан ькава С м аленска-
га п.
743. А ўж о позненька, не раненька
Ш е й н, 1, с. 3 4 0 — 341, № 6. З ап . у Гомельскім п.
В ар.: Р а д ч е н к о , с. 74, № 21, Д з;;тл а\ 'ская вол. Гом ельскага п.
П . p.:
Д ы за камяію ю за гарсю кало дзеж з вадою,
Т ам А лен ка л ы ж кі мыла, з мамкаю гавар ы л а;

ГД У , в. С удкоў Л о еўскага р.

74 4 . Д з іц я т к а а д ’язд ж ае , маценька навучае

Захарапа, 1984, с. 2 7 2 , в. Д р уж ы л авіч ы Іван аўскага р.

7 4 5 . Ой, там на зар э

ГД У . З ап . А . Гун ік у 1975 г. у в. К арчовае Х ой н іц кага р. ад A . М .
К олас, 89 г.

586
 746. Ой, знай, дзеяанька
Захарава, 1984, с. 162, № 4 08 . Зап . у в. П агост Ж ы ткавіц кага р.

747. He аддай , не аддай мяне, м амачка, у ч уж ы край

А Ф К , ф. 10, воп. 15, спр. 77, л. 133. З ап . Т . Б. Варф аламеева ў
1977 г. у в. Лошніца Б ары саўскага р. ад O. М . К лімковіч.
В ар.: Я н ч у к, с. 57, № 37, в. Лю бічы Б абруйскага п.; А І М Э Ф , ф. 8,
воп. 1, спр. 61, сш. 2, л. 36, JVib 3, 1961, п. Ш ыпяны С м ал явіц кага р. Я к
пры едуць па м аладую ; спр. 77, сш. 1, л. 8, 1962, в. Д зя т л авіч ы Гомельска-
га p. Н . p.:
К ук а ва л а да зязю лечка за сялом,
Д а й зап лакал а дзеўка ў таты за сталом;
спр. 78, сш. 6, л. 13, 1963, в. Пачапок Б ялы н іц кага p.; воп. 73, спр. 72,
сш. 2, л. 21, 1923, в. Уюн Б ы хаўскага p.; воп. 77, спр. 142, сш. 1, № 18,
1977, в. А зяр ан ы Р агач оўскага p.; спр. 126, сш. 1, л. 26, № 2 2, 1977,
в. Н ача К руп скага р. У маладой, як забіраю ць да яго; ф. 13, воп. 10,
спр. 52, сш. 21, л. 10, 1972, в. З я б к і Глы боцкага p. Н. p.:

А сонейка не раненька, нізенька.

А п ады йдзі, наша Галечка, блізен ька,
А мы цябе паціхусеньку н авучы м ;

воп. 8, спр. 1, сш. 14, л. 1, 1948, в. Г атава М ін скага p. Н. p.:

П ры даначкі золата лічылі,

Сваю дзевач ку на добрае вучы лі;

Б Д У , папка 1, сш. 7, л. 6, 1970, в. С купліно Б ары саўскага p. Н. p.:

А плавала шэра вутачка на моры,

А х, п лакала красна д зевіц а па долі;

папка 3, сш. 43, № 3, в. П асёлак Л еп ельскага p.; Д о б р о в о л ь с к н й ,

с. 141, № 328, в. Д ан ькав а С м ален скага п. Пры ад езд зе маладой; с. 141 —
142, № 3 2 9 ; там ж а. Збіраю цца да ж ан іха; с. 142, № 330, в. К р уц іл аў-
ка Е льнінскага п.; С л а в я н н н а , с. 111, № 22 3 , С еўскі р. Бранскай вобл.
К няж н ы абед; П р о з в н ц к а я , с. 149, С ібір. Зар уч ы н ы . Першы дзень.
П асля з вяд зен н я; Г і л е в і ч, 1979, с. 420 , в. Ч ар н яўка К руп скага р.

7 48. Ох, ад д авал а мяне м ам ка ў чуж ы ну

Г Д У . З ап . у в. П іркі Б рагін скага р.

749. М ы ж цябе, Ганначка, адп раўляем

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 75, спр. 93, сш. 2, л. 66, № 67. З ап . Л . М . С ала-
вей у 1975 г. у в. Сакольш чына У здзен скага р. ад К. П. Д аўгул евіч , 81 г.,
і інш. А д яздж аю чы ад маладой.
В ар.: Б Д У , папка 6, сш. 21, л. 5, в. Ц ясова С аліго рскага p. Н. p.:

М аладом у «дзен ь дсбр ы » дай, а малому гасцін чы ка;

ВП І, 1980, в. К апусціна У ш ацкага p. Н. p.:

587
 Л ю дзі с к а ж у ц ь :— П акорная д зіц яц і,
М ож на было даўно ў лю дзі ўзяц і.

750. He аддай мяне, мамачка, у чужы край

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 77, спр. 133, сш. 1, л. 6 9 — 70, № 43. З ап . К . П.
К абаш н ікаў, I. I. К р ук у 1977 г. у в. С тарое С яло Р агач о ўскага р. ад
А . Ф . М аслян ковай, 75 г., і інш. Я к апраўляю ць маладую .

7 5 1. Пауха пер’е ўсю нядзельку сушыла

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 8 8, сш. 65. З ап . У. I. К уд кевіч у
1969 г. у в. П анізоўе А рш ан скага р. ад Е. Ф . Р адкевіч , 49 г.

752. Жаль, жаль, мая мамачка, на цябе

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 6, спр. 15, сш. 5, л. 7, Nq 11. З ап . Н . С. Г л ін ская
ў в. Ц ерахаў Бор К ліч аўскага р. ад М . П. Гудр ян, 1920 г. н.

753. Дзіцятка маё дарагое

Захарава, 1984, с. 167, № 4 2 9 . З ап . у в. Р утковіч ы Ч ачэрска-
га р.
754. А брат скстру ў дом вядзець
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 1, спр. 110, сш. 1, л. 7—8. З ап . Г. А . Б арташ эвіч
у 1967 г. у в. Галёнкі Горацкага р. ад Е. К. С падабаевай.

755. Зборііае скрасенне настала

ш л ю б с к і, с. 156, j\i? 333. З ап . у 1919 г. у в. К рутое В ел іж скага п.
К н ягін я перад а д ’ездам да маладога.

756. Да ўжо познепька, да ііе раненька — слонейка на заходзе

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 1, спр. 83. сш. 6, л. 15. З ап . В. М . Іван оўская ў

1963 г. у в. Д ахны С м аргонскага р.

75 7. Ч аго, зязю л я, чаго, сів ая

Ш ы р м а, с. 146— 147, № 133. З ап . у 1963 г. у в. Замош ш а С луц ка-
га р.
В ар.: Б Д У , папка 5, сш. 10, л. 7, в. Ч арэш ля Н авагр уд скага p. Н . p.:

М атач ка ўстане ды ў аконца гляпе,

I коўдрай накрые.
А свякр о ўка ўстане ды вядзерц ам бразнс,
Д а й суседзям с к а ж а ;

Гнльтебрандт, с. 2 6 6 . в. Д рсваш ы В ілей скага п.; А І М Э Ф , ф. 13,

воп. 10, спр. 29, сш. 7, л. 13, 1965, в. А м ял ін а С маргонскага p.; спр. 30,
сш. 14, л. 6, 1967, в. К еж дун ы А с гр аве ц кага p. Н. p.:

У матулі хадж у, косаньку чашу — я ў яе работнічка.

У свякр о ві хадж у, работу раблю — я ў яе н ягоднічка;

588
спр. 40 а, сш. 18, л. 6, в. Рудое П ухавіц кага p.; спр. 3 0 , сш. 12, л. 6— 7,
№ 11, 1967, в. П лехаці А стр авец к ага p. Н. p.:

Я ў мамы была — песенькі пела,

Н а скры пках, на м узы ках. 2
А зам у ж пайшла, у свякр о ўкі стала
Н а плётках, на я зы к ах ; 2

ф. 8, воп. 78, спр. 146, сш. 2, л. 10— 11, № 44, 1978, в. В я л ік ія К н язі-
коўцы Іўеўскага p. Н. p.:

М атан ька ўстане, у ўсе к у т к і гляне.

— Спі, маё д зіц я мала.
С вякр о ўка ўстане, то скр ы ва гляне.
— У ставай , м ая н явестка нялю бая.
Н явестка ўстал а, хлеб зам ясіл а.
— Е ж , каб цябе р азд ав іл а;

воп. 74, спр. 81, сш. 1, л. 23, 1974, в. Р ум В алож ы н скага p.; воп. 76,
спр. 117, сш. 1, л. 38, 1976, в. Пышна Л еп ельскага p.; воп. 2, спр. 4 7,
сш. 1, л. 22, 1971, в. К ураполле П астаўскага p.; К С Д , 1976, в. Л азд ун ы
Іўеўскага p. Н. p.:

Ой, спіць, яна не ўстане,

Яна не ўстане, каб яна не ўстала,

75 8 . Ч аго, зязю л я, чаго, ш эрая

А Ф К , ф. 10, воп. 15, спр. 77, л. 77. З ап . Т . Б. Варф аламеева ў
1977 г. у в. Д вор Ж эрчаніцы У ш ацкага р. ад Е. Ф . П адсадн ік, 61 г.

7 5 9 . Ч аго пчолачкі, чаго яр ы я

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 6, спр. 16, сш. 1, л. 42. З ап . I. М . М акар эвіч у
1982 г. у в. Е ськаўка Горацкага р.
В ар .: ф. 8, воп. 1, спр. 105, сш. 1, л. 123, № 80, 1967, в. Горы Го-
р ац кага p.; в о і і . 78, спр. 144, сш. 3, л. 18, № 15, 1978, в. З я ц ьк а віч ы К ар-
м ян скага р. Я к забіраю ць м аладую ; ф. 2, воп. 7, спр. 6, сш. 1, л. 59, 1963,
в. М іневічы К л ім авіц кага p.; л. 84, 1963, в. К ам аро ўка М сц ісл аўскага p.;
Г а р э . ц к і , с. 49, № 123, в. М ал ая Б агац ькаўка М сц ісл аўскага р. Н а вя-
селлі, а калі — не ведаю ; ІР Л І, кал. 40, папка 1, л. 27, № 28, 1906,
в. М ікул іч ы К л ім авіц кага п.; Д е м б о в е ц к н й , с. 5 5 7 , № 101, Ч а-
вускі п.
760. Ч аго ты , лося, чаго ты , сівы
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 77, спр. 126, сш. 1, № 64. З ап . Г. А . Б арташ эвіч
у 1977 г. у в. Н ача К р уп скага р. ад Н. С. Ш кробат, 63 г.
В ар.: А Ф К , ф. 10, воп. 15, спр. 77, л. 7, 1977, в. Лош ніца Б ары саў-
скага p .; Г Д У , в. Т ул ьгавіч ы Х ой н іц кага p. Н. p.:

У маго бацюхна кр у ты я горы,

М не гул яц і даволі.
А ў свёкра ўсю ды роўна,

589
 М не гул яц і нявольна.
А ў бацюхна дай не праш уся,
Гуляю , не баюся,
А ў свёкар ка папраш уся,
Гуляю дай баю ся;

Г і л е в і ч, 1979, с. 30, в. Анош кі Вілей скага р.

761 . Ч аго ты , лосю, чаго, нябож а

Ц Д Г А Л іт С С Р , ф. 1135, воп. 3, спр. 64, л. 17— 18.
В ар .: Р Г Т , ф. 4, № 1, л. 3, № 6, в. М ац ковічы С вян ц ян скага п.

762 . Ч аго ты , лосю, чаго ты , сівы

Ш ы р м а, с. 139, № 124. З ап . у 1947 г. у в. К алю га С м ал явіц кага р.

763 . К авал а з а зу л ь к а ў садочку

Полес. сб., с. 2 7 0 , № 18. З ап . у 1957 г. у в. С ім анавічы Д рагічы н ска-
га р.
В ар.: Б у л г а к о в с к н й , с. 109— 110, № 49, П інскі п. Д арогаю да
маладога. Н. p.:
Д об р ая нявеста, добранька,
С піць яна да ўсходу сонейка,
Д а ўж о сонейка ў акно б ’е,
У ж о м ая н явеста з клеці ід зе;

З а х а р а в а , 1984, с. 165, № 4 22 , в. Б арэц Л о еўскага p.; А І М Э Ф , ф. 8,

воп. 1, спр. 21, сш. 2, л. 57, 1948, в. Гай коўка К обры нскага р. Я к а д ’я зд ж а е
м аладая.
7 6 4 . К ук а ва л а зязю л я ў садочку
Г Д У . З ап . Л . Д зм ітр ы ева ў 1982 г. у г. Рагачове ад А . Я . Л аўр эн авай ,
72 г-В ар.: Р а д ч е н к о , с. 9 1 — 92, № 9 5, Д зя т л а ў с к а я вол. Гом ельскага п.;
Д е м б о в е ц к н й , с. 570, № 2 1 3 , Рагачоўскі п. П асля вянца ў доме ня-
весты ; А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 12, сш. 6, л. 19, 1967, в. А л ьш эва М я-
д зел ьскага p.; ф. 8, воп. 1, спр. 39, сш. 1, л. 49, 1956, в. Саню кі Е льска-
га p.; сш. 2, л. 1—2, 1956, в. С туд эён ая Г ута Ц ер ахаўскага р. Н а п асадзе;
спр. 92а, ч. 2, с. 597, 1960, в. А зерш чы на Р эчы ц кага p.; воп. 77, спр. 133,
сш. 2, № 40, 1977, в. Грабава Р агач оўскага p. Н. p.:

Д а на хатнім парозе азір н іся,

Н а сенешнім парозе вяр н іся:
— Д а спасіба, мамачка, п агул ял а,
Сенеш няга парога, эй, не від ал а;

воп. 84, спр. 224, сш. 3, л. 4 8, № 108, 1984, в. Р адуц ін Ж лобінскага р.

765. Л я т а л і гусан ькі, да не гр агал і
Д е м б о в е ц к н й , с. 558, № 108. З ап . у Сенненскім п. Н ап ярэдадн і
вяселля.
B ap.: С а х а р а ў, с. 84, № 2 22 , 1930, в. П угачы Л уд зен скага п.;

590
c. 101. № 2 7 4 , 1932, в. Ры ўцаны Л уд зен скага п. П адры хтоўка да шлюбу;
Ф ольклор, с. 131, № 136, 1966, в. С акава К р асл аўскага р.

766. Ляцелі гусанькі, да не гогалі

Ш е й н, с. 464, № 38. З ап . у Гарадоцкім п. У доме маладой за сталом.
B ap.: LLI л ю б с к і, с. 141, № 2 8 6 , 1914, в. З аб ул ды ч ы н а П олац кага п.
М ал ад ая перад ад ездам да м аладога; Г і л е в і ч, 1979, с. 29 , в. Іванавічы
Б рэсцкай вобл.; Д е м б о в е ц к н й , с. 371, № 2 2 3 , М агіл ёўскі п. П асля
шлюбу ў доме н явесты ; А І М Э Ф , ф. 8, воп. 76, спр. 117, сш. 3, л. 8 3 ,
1976, в. З ял ён к а П олацкага р.
767. Ой, у лесе, лесе да мядзведзь рыкае
Б Д У , папка 12, сш. 3, л. 4. З ап . у в. А стр аво к С л уц кага р.
В ар.: папка 3, сш. 23 , л. 16, 1960, в. Д ал ідавіч ы Івян ец кага p.; пап-
ка 8, сш. 50, л. 1, в. Ячнае С таўб ц оўскага p .; 3 a х a р а в a, 1984, с. 2 6 9 —
27 0 , в. Д р уж ы л авіч ы Іван аўскага p.; 3 a х a р а в a, с. 126, Б рэсц кая вобл.;
Г і л е в і ч, 1979, с. 4 75 , в. Х ільч ы ц ы Ж ы ткавіц кага p.; F e d e r o w s k i ,
с. 4 12, № 8 70, в. Гаціш ча кал я С таловіч у Н авагр уд скім п. П ан ядзел ак.
П ераносіны; с. 4 52, № 1021, кал я Раготны , Д вар ц а, М о ўчадзі ў Слонім-
скім п.; с. 371, № 724, в. Ш часновічы С л уц кага п. Д зявоч ы вечар; С а л а-
м е в і ч, с. 3 1 2 — 313, № 458, П р уж ан скі п. У дарозе — с ван ька; М а л е -
в н ч , с. 103, № 60, в. М ал ева С л уц кага п.; К а р с к н й , с. 2 7 6 — 2 7 7 ,
№ 45, в. Б еразавец Н авагр уд скага п.; БВУ , ф. 4 4 1, IV , л. 24 0 , 1880, Л ід -
скі п. Зап о ін ы ; Г Д У , в. Т ул ьч авіч ы Х ой н іц кага p .; Ш ы р м а, с. 30 7 ,
№ 2 9 6 , в. Замош ш а С л уц кага p .; Р Г Т , ф. 4, воп. 1, № 13, л. 4, 1840—
1850, м. Валожын А ш м ян скага п.; A H С С С Р , ф. 134, воп. 2, адз. зах. 14,
л. 29, № 122, 1914, в. М о л адава Н авагр уд скага п.; А І М Э Ф , ф. 8, воп. 75,
спр. 97, сш. 4, л. 7 2 — 73, № 66, в. Рачэнь Л ю банскага p.; спр. 93, сш. 4,
л. 87, № 71, 1975, в. Губіна У зд зен скага p.; спр. 96, сш. 3, л. 56, 1975,
в. М агільн ае Л аго й скага p.; спр. 97, сш. 4, л. 36, в. Я зы л ь С тар адар ож -
с кага р. Я к адво зяц ь маладую да м аладо га; воп. 1, спр. 112, сш. 1, л. 5,
1967, в. Л ан ькаў Б ялы н іц кага p.; воп. 73, сш. 63, л. 35, 1973, в. Плешчы-
цы Ш клоўскага p.; спр. 70, сш. 4, л. 32, 1973, в. К ры нка А сіп овіц кага p.;
спр. 66, сш. 2, л. 1, 1973, в. Т а л ь к а П ухавіц кага р. Я к м ал адая едзе да
м аладо га; воп. 74, спр. 80, сш. 1, л. 3, 1974, в. Б елакорац В алож ы н скага p.;
воп. 76. спр. 116, сш. 5, л.11, 1976, в.З аастравеч ча К лец кага p.; воп. 84,
спр. 213, сш. 2, л. 4, 1983, в. Залю цічы Ж ы ткавіц кага p.; воп. 77, спр. 136,
сш. 1, л. 71, в. Б арбарова Г л ускага p.; воп. 78, спр. 156, сш. 2, л. 47,
1978, в. К озін ава Іўеўскага p.; воп. 82, спр. 200, л. 11, в. Р аб ак С луц-
кага p .; всп. 2, спр. 12, сш. 3, л. 105, № 68, в. Д зя гіл ь н а Д зяр ж ы н ска-
га p.; ф. 13, non. 10, спр. 56, сш. 5, л. 5— 6, в. Ч учавічы Л ун ін ец кага p.;
спр. 81, сш. 36, л. 6, № 3, 1981, в. Пціч М ін скага p.; л. 7, в. Бор Б ярэ-
з ін скага p.; спр. 73, сш. 3, л. 8, 1973, в. Д ойнічава Б абруйскага p.; спр.
32, сш. 12, л. 19, в. А н н аўка Р агач оўскага p.; воп. 8, спр. 7, сш. 13, л. 1,
1949, в. Востраў Р удзен скага p.; спр. 4, сш. 8, л. 3, 1950, в. Васільчы цы
К апы л ьскага р.
768. Борам, борам ды мядзведзь рыкае
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 8, спр. 1, сш. 13, л. 1. З ап . Т . Іванова ў 1948 г.
у в. Г атава М ін скага р.
769. З а лесам, лесам ды мядзвсдзь рыкае
Б Д У , папка 6, сш. 37, л. 4. З ап . А . Т ур ко ў в. Горкі С таўб ц оўскага р.
ад Н. М іцю ка.

591
 B ap.: З а х а р а в а , 1984, c. 185, № 523, в. Вервсніца Ж ы ткавіцка-
га р.
770. Кажуць людзі, кажуць
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 92. З ап . С. Лобач у 1981 г. у в. В а-
леўка Н авагр уд скага р.

77 1. Вячэрай, Гадю, тую вячэру

А К Л М П І, ф. 1, воп. 7 9, спр. 1, сш. 6. З ап . Т . Т . Ж эбіт у 1979 г. у
г. Х ойнікі ад A . М . К удан а, 76 г.
В ар .: сш. 5, л. 2, 1979, Гом ельская вобл. Н . p.:

I там у, што с яд зіц ь на прыпечку

Д ы грае ў скры пачку;

Б Д У , д. 1976, в. Х ацю хова К р уп скага p. Н. p.:

Вады квар та і хлеба кусочак, і сядзеш у куточак,

Б Д У , папка 3, сш. 18, л. 6, 1970, в. К ім ія Б ар ы саўскага p.; Р о э е н -

ф е л ь д, с. 61, Ns 4, в. Н авасёлкі М ін скага п.; К о с н ч , с. 2 4 6 , в. Чор-
ная С тар адуб скага п. Н. p.:

Збярэш лож ачкі, сатрэш крош ачкі,

В озьм уць цябе слёзачкі;

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 8, спр. 1, сш. 7, л. 2, 1948, в. Ж одзіна С м ал явіц ка-

га р. Ы. p.:
С тарому ў каўш ку, малому ў гарш ку, Ванечку ў к у б ач к у;
воп. 10, спр. 20, сш. 2, № 6, в. А савец М аэы р скага p. Н . p.:

Гара вы сока, вада далёка,

Т ам я зам ар ы л ася,
Прынёсшы вады , 2
З агадаю ц ь лы ж кі мыці,
Памыўш ы л ы ж кі, 2
З агадаю ц ь пасцель слаці.
П аслала пасцель старому, малому
I свайм у м аладом у;

ф. 8, воп. 1, спр. 92а, ч. 1, л. 63, № 60, 1960, в. А зерш чы на Р эч ы ц кага p .;

спр. 77, сш. 4, л. 17, 1962, в. Ц яцерын Б ялы н іц кага p. Н . p.:

П адай старому дзел я старасц і,

М алому — л я маласці.
Падай Р ы гор ку м аладзен ькам у
Д зе л я яго маладосці;

л. 16, 1962, в.Д зятл авіч ы Гом ельскага p.; Б о ло т с к а я, с.2 2 — 23, в. Но-
ваал яксан др аўка Т атар ск а га р.Н овасібірскай вобл.; З а х а р а в а , 1984,
с. 170, № 4 41, в. Б арэц Л о еўскага р.

592
 772. Ой, да стаіць яблынька расхіліўшыся, некаму падрээаць
Г Д У . З ап . Л . М . С ечка ў 1979 г. у в. Д уд зіч ы К ал ін кавіц к ага р. ад
Г. I. К арнеевай, 78 г.

773. Чом ты, Ганначка, не вячэраеш

Гнльтебрандт, с. 89. З ап . у в. А з я т ы К обры нскага п.

774. Вячэрай, Манечка, вячэрай, малада

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 1, спр. 95, сш. 1, л. 11. З ап . A . I. Г урскі ў
1965 г. у в. З у б а в а А рш ан скага р. ад У. С. Івановай, 76 г.

775. Вячэрай, Вольгачка

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 73, спр. 75 , сш. 3, л. 10, № 107. З ап . П. П. А л ь-
хімовіч у 1973 г. у в. А б ід авіч ы Б ы хаўскага р. ад Д . М ян ьковай , 66 г.,
Т . К ісялёвай, 61 г.
В ар.: Г Д У , 1972, в. Лю бань Б уда-К аш алёўскага p. Н. p.:

У свёкра з перцам печана,

3 часнаком затоўчан а;

в. К азяр о гі Л о еўскага р.

77*6. У церам Олечка вечарам бяжыць

Б Д У , папка 6, сш. 4, л. 25. З ап . у Віцебскай вобл.

777. Чаму, Валечка, у мамкі вячэры не ясі?

Гіле в і ч, 1979, с. 306. З ап . у в. Сцеш ыцы М яд зел ь ск ага р.
В ар.: Б Д У , папка 12, сш. 35, л. 4, в. М ікольцы М яд зел ь ск ага p. Н . p.:

Я на ж табе хлеб маслачкам памаж ы ць...

Яна табе добрыя слоўцы пасуліць,
А выйш аўшы на вул ачку, аб суд зіц ь;

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 85, спр. 1, № 113, 1985, в. В узл а М яд зе л ь ск ага p.;

сш. 1, № 3, 1985, в. Х ар к і П астаўскага p .; воп. 79, спр. 158, сш. 1, л. 23,
№ 43, 1979, в. М ільча В ілей скага p.; воп. 1, спр. 104, сш. 1, л. 48, 1966,
в. П раходы Глы боцкага p. Н . p.:

М атульчы н а вяч эрка смачная,

С вякр усін а вяч эрка го р кая;

воп.( 2, спр. 44, сш. 2, л. 16, 1971, в. Г р у зд ав а П астаўскага p. Н. p.:

H e б удзе ў яе кар ы тца памыцца,

Будзеш усім суседачкам кары цца,
Яна табе аднаго слоўца не скаж ы ц ь;
: я. (Зак. 298 593
ф. 13, воп. 10, спр. 23, сш. 9, л. 6, Н . p.:

С вякр о вач ка няродная м атул ька,

Я к б уд зіц ь вячэру давац і,
Яна б удзіц ь на цябе коса п аглядац і.

7 7 8 . Ч ам у, М анечка, не вячэраеш
А І М Э Ф , ф. 8,воп. 1, спр. 71, сш. 2, л. 47. З ап . В. М . Іван о ўская ў
1961 г. у в. Г ар адзея К обры нскага р. ад М . I. Ц іш эўскай.
В ар.: ф. 13, воп. 10, спр. 72, сш. 2, л. 3. в. Р уд н я Л ел ьч ы ц кага p.;
воп. 9, спр. 6, л. 56, 1960, в. Пешкі Б яр о заўскага p. Н . p.:

П рынесла вады , падала піці,

Д а й стала л ы ж кі мыці.
Л ы ж кі памыла, п апаласкала,
Д а й села, зап лакал а;

Б Д У , 1977, в. А гар о днікі Ж абінкаўскага p. Н. p.:

А ключ вы сока, вада далёка,

Т р удн ен ька дастац і.
Я за клю чаньку, ён за ручаньку,
Прынясём абое;

папка 1, сш. 47, в. Раўніны А ш м ян скага р.

7 79. Д а й уж о не рана, уж о зм яр кае

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 83, спр. 2 11 , сш. 2, л. 15— 16, № 16. З ап . Г. А .
Б арташ эвіч у в. К сл кі П етры каўскага р. ад Е. Ф . Р эвуц кай , 85 г.

780. У ж о й не рана, уж о й не позна

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 75, спр. 94, сш. 8, л. 5 3 — 55, № 28. З ап . С. М .
Гайцю кевіч у 1975 г. у в. Д арош кавічы С тар ад ар о ж скага р. ад Я . С. Л а-
панік, 43 г.
В ар.: л. 2 9 — 30, 1975, в. Г лядавіч ы С тар ад ар о ж скага p. Н . p.:

Ой вы, зорачкі, ой вы, ясны я, свяц іц е нада мною,

Ой вы, клю чыкі, ой вы, родныя, дастаньце вад зіц ы ;

сш. 4, л. 12— 14, № 7, 1975, в. К ры ваносы С тар ад ар о ж скага p. Н . p.:

А стан ься, дзіц я, астан ься, роднае, павячэрай з намі,

Бо як пойдзеш к чуж ы м , к чужой мацсры, там табе не вольненька;

ф. 13, воп. 8, спр. 2, сш. 6, л. 12, 1948, в. К аш эвічы К апаткевіцкагаІ p.;

воп. 10, спр. 81, сш. 33, л. 8, № 31, в. Чэрнін С ветлаго рскага p.; Р|ад-
ч е н к о, с. 72, № 146, Д зя т л а ў с к а я вол. Гом ельскага п.

594
 781. А ўж о на двар э ды не раненька
Б Д У , папка 10, сш. 3, л. 11 — 12. З ап . Т . С. Сербантовіч у в. О рдаць
Ш кло ўскага р. ад М . С. С ікорынай, 1912 г. н.
В ар .: А І М Э Ф , ф. 13, воп. 6, спр. 16, сш. 1, л. 47, 1982, в. Е ськаўка
Горацкага р. М ал ад ая едзе да маладога. Н . p.:

С абірае З ін ач ка вузялочкі супроць цёмнай ночкі...

7 8 2 . Д ай , маці, п авячэрац і
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 88, сш. 58, л. 5. Зап . Г. М . Ш п удзейка
ў 1970 г. у в. Г ар адн ая С толін скага р. ад Г. Ф . Вяроха, 68 г.

7 8 3 . З л ятай ц еся усе, пташ ачкі, на полю

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 3, сш. 1, л. 5. З ап . A . А . Ш чыт у
1964 г. у в. Л явонавічы П астаўскага р.

7 84. Х о д зіц ь кун ан ька па сен аж ац і, гагочы ць

Б Д У , папка 1, сш. 48. З ап . A . В. Брухан у в. В ул ька Р ад авец кая
Д рагічы н скага р.

7 8 5 . Х а д з і, баценька, павячэраем з табою

Грод. губ. вед., 1895, № 1.
В ар.: Bykowski, с. 2 7 8, № 32, в. В іт каў ка П ін скага п.; Г Д У ,
1982, в. В ы лева В еткаўскага p.; в. З асін ц ы Е льскага p.; В П І, в. С тар ы я
Вайханы Гарадоцкага p.; в. Узмёны М іёрскага p.; A H С С С Р , ф. 104, воп. 1,
адз. зах. 39, 1887, В іц ебская гу б .; адз. зах. 104, Т ур н ян ская вол. Брэсц-
кага п.; А І М Э Ф , ф. 13, воп. 9, спр. 10, л. 19, 1960, в. Б удзенічы Ба-
р ы саўскага р. З а сталом перад а д ’ездам маладой; спр. 13, сш. 12, л. 3,
1969, г. п. П ухавічы . Н. p.:

А на двар э дробкы д о ж дж ы к сцелецца;

ф. 8, воп. 73, спр. 66, сш. 2, л. 3— 4, 1973, в. Т ал ь кі П ухавіц кага p. Н . p.:

H a гэты м дварочку ды мурож нічы к сцелецца;

Б Д У , д., 1976, л. 86, 1976, в. С удн ікі В ілейскага p.; Б Д У , папка 3, сш. 48,
л. 4, в. Пышна Л еп ельскага p.; З а х а р а в а , 1984, с. 2 6 9 , в. Д р уж ы л а-
вічы Іван аўскага р.

786. С яд зіц ь Валечка з а белым сталом, лялее

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 79, спр. 164, сш. 3, л. 37. З ап . A . С. Л іс у
1979 г. у в. В язы н ь В ілейскага р. ад М . Н арэй ка, 61 г.
В ар.: воп. 85, спр. 2 3 1, сш. 1, № 4, 1985, в. Папшычы Глы боцкага p.
спр. 2 11, сш. 3, л. 31, № 19, 1985, в. Д уб р ова П етры каўскага p.; 3 а х а-
р а в|а, 1984, с. 174, № 4 6 3, в. М ахновічы М азы р ск ага p.; Г і л е в і ч,
1979, с. 4 13, в. Л адасн а Л еп ельскага p.; с. 4 1 3 — 414, в. У бярцы Лепель-
скаг4 p.; М а ж э й к а, с. 348, в. Анош кі Л еп ельскага р.
і
 7 87. Ходзіць малада па новых сенях
С а л а м е в і ч , с. 308, JSTe 443 . З ап . у П руж ан скім п. С пяваю ць сяб-
роўкі на прыданскай вячэры .

788. Сядзьмо, мамка, павячэраймо

Г Д У . З ап . В. Б. К ук уб ава ў 1980 г. у г. п. Т у р а ў Ж ы ткавіц кага р.
ад Г. М . Б албуцкай, 67 г.
В ар.: 1982, в. Вільча Ж ы ткавіц кага p. Н. p.:

П рапіў бац ька карован ьку

Д ы на маю бедну гал о ван ьку;

ІР Л І, к. 30, папка 2, л. 10, 1932, м. Т у р а ў ; З а х а р ч е н к о , с. 180,

№ 157, О бска-Ірты ш скае м іж рэчча; Ш е й н, 3, с. 4 3 7, № 8 8 , в. Верасні-
ца М азы р скага п. У час вячэры ў маладой. П ерад а д ’еэдам да м аладо га;
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 6, спр. 14, сш. 6, л. 2, 1976, в. К острычы К ір аў-
с кага p.; ф. 8, воп. 77, спр. 134, сш. 2, л. 39, 1977, в. Зел ян ковіч ы Глу-
скага p.; воп. 80, спр. 178, сш. 5, л. 80, 1980, в. Я к ім а в а С лаб ада С вет-
лагорскага p.; 3 a х a р а в a, 1984, в. Верхні Ц ерабяж оў С то лін скага p.;
A H С С С Р , ф. 104, воп. 1, адз. зах. 2 6 9 , л. 4, № 4, Палессе. Н . p.:

Д а давай, м атка, торбу конікам на морду,

Д а давай , м атка, радно, каб было ў хаце ладно.

789. Сядзьмо, матка, павячэраймо

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 1, спр. 16, сш. 4, л. 3 1 — 32. З ап . Л . Г. А льтш улер

у 1946 г. у в. Л яхавіч ы Ж ы ткавіц кага р. ад A . А . А кун ец .
В ар.: воп. 77, спр. 141, сш. 1, л. 41, 1977, в. Х о р астава С алігорска-
га р. К алі дарац ь каравай у маладой; воп. 8 3 , спр. 2 1 3, сш. 2, л. 18, 1983,
в. Замоцічы Ж ы ткавіц кага p.; воп. 85, спр. 23 0 , сш. 3, л. 55, № 70, 1985,
в. М ахро Іван аўскага p. Н. p.:

Т аб е, м атка, ветка, п аветка, камора,

А дл я мяне да кухар сугою, кар о ва;

ф. 13, воп. 9, спр. 4, сш. 2, л. 183, 1960, в. Ц на Л ун ін ец кага p.; воп. 10,
спр. 87, сш. 50, л. 2, в. Серабрыш ча Б ар ан авіц кага p .; спр. 56, сш. 14,
л. 5, 1953, в. З акальн се Л ю банскага p .; Г Д У , в. К азл ы Е л ьскага p.,
в. Т ул ьгав іч ы Х ой ніц кага p.; Г і л е в і ч, 1979, с. 41 3 , в. У бярцы Лепель-
скага p.; Ш е й н, 3, с. 4 1 8 — 419, № 49, 1889, в. Д зя к а в іч ы М азы р ска-
га п. У час падзелу кар авая.

790. Нуце, маці, да вячэраці

Р а д ч е н к о , с. 85, JVfe 61. Зап . у Д зя т л а ўс к а й вол. Гом ельскага п.
В ар.: Г Д У , в. Глінішча Х ой н іц кага р. М ал ады пры возіць чобаты і
абувае цешчу перад ад ездам дадому. Цешча павінна ў іх патопаць. ! Н а
дварэ псрад ад езд ам ; Б Д У , папка 9, сш. 39, л. 8, в. Н есц яравічы Стйўб-
цоўскага р. Н. p.: I

596
 А мне, м атка, скры нкі, пяры нкі і свечка,
Т аб е, м атка, кубельчы к без вечка;

папка 5, сш. 33, л. 22, в. Іван а-А гар о дн ікі С л уц кага p.; 3 a х a р а в a,
1984, с. 173, № 465, в. Б ары скавічы М азы р с к ага p.; З а п о л ь с к н й ,
с. 29, № 4, М азы р скі п.; Р о м а н о в, 8, с. 469 , Гом едьскі п. У маладой.
Н- Р" _
Т аб е, мамачка, даёнка,
А мне, маладзен ькай , кар о ўка;

Р о м а н о в, 8, с. 484, Б ы хаўскі п. У час вячэры ў маладой м ал ады я ся-

д эяц ь на куц е; А І М Э Ф , ф. 8, воп. 81, спр. 187, сш. 2, л. 4, 1981, в. П ят-
раш Х ой н іц кага p. Н. p.:

Т аб е, м амка, пасталы , аборы,

А мне, мам ка, усе прыборы;

воп. 82, спр. 197, сш. 1, л. 2 0 9, № 9 0, 1982, в. Ясен Б рагін скага p.;
воп. 77, спр. 133, сш. 3, л. 5 1 — 52, 1977, в. Л учы н Р агач оўскага p .;
воп. 75, спр. 98, л. 64, 1975, в. Д зяр аж ы ч ы Л о еўскага p. Н . p.:

Т абе, мамка, хлявы да каморы,

А мне, мамка, валы да каровы ;

воп. 1, спр. 9 2 а, ч. 1, л. 73, № 70, 1960, в. А зерш чы на Р эчы ц кага p.;

воп. 73, спр. 67, сш. 1, л. 27, 1973, в. Ц ялуш а Б абруйскага p .; спр. 73,
сш. 1, л. 12, 1973, кал гас «Р ас с ве т» К ір аўскага р. Я к вы праўляю ць мала-
дую да м аладога; спр. 72, сш. 5, л. 3 2 — 33, 1973, в. Б ацэвічы К ліч аўска-
га p.; ф. 13, воп. 10, спр. 80, сш. 27, л. 8, 1974, в. З н ам ен ка К р уп скага р.
П . p.:
С тан ь, м ая мам ачка, у канец стала,
М ы з табой н агл едзім ся,
Бо ўж о позна, мы з табой р а з ’едзім ся.

791. Д авай , м ам ка, п авячэраем

Г Д У . Зап . у в. Ч арненкі Р эчы ц кага р. ад Я. Я . Ш авяленка.
В ар.: А К Л М П І, ф. 1, воп. 79, спр. 1, сш. 22, л. 1, 1979, в. Скенне
Ж лобінскага p.; Г і л е в і ч, 1979, с. 4 1 3 , в. К аб ан аўка Ж лобінскага p.;
С а х а р а ў, с. 110, в. Б аравы я Л уд зен скага п. П асля п ачастун ку пачы-
наюць скакац ь.
7 92. С яд зьм о , м ам ка, павячэраймо
М о ж е й к о, с. 147. З ап і у в. Т онеж Л ельч ы ц кага р.
В ар.: А К Л М П І, ф. 1, воп. 79, спр. 1, сш. 12, л. 10, 1979, в. Каплічьі
К ал ін к ав іц к ага p. Н. p.:

Т аб е, мам ка, сустаўч ы кі,

А мне твае п астаўчы кі;

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 6 2 , сш. 12, л. 4, 1969, в. Т онеж М азы р ска-
<га р. Ч. p.:

597
 Т аб е, м ам ка, усе харомачкі,
А мне, мамка, усе кар о вач кі;

ф. 8, воп. 80, спр. 178, сш. 6, л. 9 6, № 80, 1980, в. П яр эд зел ка Л оеўска-

га p.; в. Х у т а р С ветлаго рскага p .; спр. 180, л. 25, 1980, в. К ам енка Рэп-
кін скага р. Ч арнігаўскай вобл.; воп. 81, спр. 186, сш. 2, л. 28, 1981,
в. А м елькаўш чы на Х ой н іц кага p.; воп. 77, спр. 134, сш. 2, л. 39, 1977,
в. Зелан ковічы Г л ускага p.; воп. 8 5, спр. 2 2 9 , л. 2 0 , 1985, в. Р а д з ів іл а в і-
чы Л ельч ы ц кага p.; ІР Л І, к. X X X , папка 2, л. 23, № 2 3, 1932, в. Тонеж
Т у р аўс к ага p.; Г Д У , сш. 54, л. 3, 1981, в. Ваню жычы П етр ы каўскага р.
н - р-: к .
ілл адзі, м атка, мне а свончыкі,
А табе, м атка, усе незакройчы кі;

сш. 51, л. 2, 1981, в. Х оўхла Б уда-К аш алёўскага p.; 1978, М ілаш эвічы
Л ельч ы цкага p. Н. p.:
Т аб е, м атка, дубо вая бодня,
А мне т а я , што ш маццейка поўна;

Довнар-Запол'ьскнй, с. 31, № 2 3 9, в. К рае П ін скага п. Н. p.:

Т аб е ж , м атка, новы двор і хлявец,

А мне, м атка, новы кубел плацця і ж арабец.

793. Нуша, мамачка, вячэраць

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 3, спр. 24, л. 1. З ап . у К арм ян скай вол. Рагачоў-
скага п.
В ар.: воп. 78, спр. 144, сш. 1, л. 8 3, 1978, в. Б арсукі К ар м ян скага p.;
воп. 76, спр. 123, сш. 1, л. 69, 1976, в. Ч аросава Л еп ельскага p.; Д о б р о-
в о л ь с к н й , с. 140, № 3 2 4, в. Д ан ькав а С м ален скага п. Збіраю ц ца да
ж ан іха; Э в а л ь д, 1979, с. 61, в. Т у р а ў Т у р а ўс к а га p.; Д е м б о в е ц к н й ,
с. 3 77, л. 2 7 9 , М агіл ёўскі п. П асля закан чэн н я свадзеб н ага вечара. У час
а д ’е зд у м алады х у дом ж ан іха; Г Д У , сш. 6 5, л. 2, 1981, в. М ал ь кава Л ёз-
ненскага p.; Ш е й н, 1, с. 20, № 10, в. М адзелін а, Воранава В іц ебскага п.
Н. p.: П асля шлюбу ў доме маладой абед. (Н екал ь кі песень пад адным ну-
м арам .)

Т абе, м аманька, кручкі,

А м,не, мам анька, ручнічкі;

А К Л М П І, ф. 1, воп. 80, спр. 2, сш. 2, л. 30, 1980, в. С удко ва Х ойніцка-

га p.; Ч у б н н с к н й , с. 40 7 , № 1156, в. М іхалкова М азы р ск ага п. В ы езд
малады х з дома бацькоў н явесты . Н . p.:

В ы й дзі, м атка, з-за вугл а,

Д а падзелім дабро з куб л а;

ш л ю б с к і, с, 147, № 3 0 6, 1923, в. Т аўсц ю кі В іцебскага п.

794. Да пад барочкам зямелька-чарназём

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 1, спр. 9 7, сш. 8, л. 24. З ап . Л . I. Т качо ва ў
1963 г. у в. Бараны Глы боцкага р. ад A . С. К аж ар а, 67 г.

598
 B ap.: ф. 13, воп. 10, спр. 47, сш. 2, л. 5, в. З я б к і П л іскага p.;
спр. 14, сш. 4, л. 25, 1967, в. С аўскі Бор Л еп ельскага p. Н. p.:

А мне, м ам улька, д у ж а до ўгая дарога.

З аў т р а , м ам ул ька, я паеду вечарком,
Т ы будзеш ліці дробны слёзкі ручайком;

Г і л е в і ч, 1979, с. 4 13, в. Л адасн а Л еп ельскага p .; с. 4 1 4, в. Гарадзіш ча.

7 95. Ш аўко вая нітачка сцслецца

А І М Э Ф , ф. 8, соп. 1, спр. 49, сш. 2, л. 2. З ап . I. К. Ц іш чанка ў
1960 г. у в. Задоры С іроцін скага р. ад Т . В. Волкавай.

7 9 6 . Па полю тум ан сцелецца

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 81, спр. 187, сш. 1, л. 80. З ап . В. I. С кідан у
1981 г. у в. С ват аўк а Б еш анковіцкага р. ад Г. Я . П ляхневіч.

7 9 7 . У гародзе ды палын з травой сцелецца

Б Д У , папка 6, сш. 26, л. 2. Зап . Л . К аленік у в. З ял ён ы Бор С м аля-
віц кага р. ад X . К авалеўскай .

7 9 8 . С ядзьм о , м атка, павячэраймо са мною

Ц Н Б А Н Б С С Р, ф. Л огіна, № 193, л. 2, № 163. З ап . В. i А . Л огі-
ны ў 1913— 1914 гг. у в. М о л адава Н авагр уд скага п.
В ар.: А І М Э Ф , ф. 13, воп. 8, спр. 3, сш. 2, л. 2, в. Лю біш чыцы Іва-
ц эвіц кага p. Н. p.:

Паш ырае майму бацюш ку падвор’е,

А п авуж ае майму свя к р а т к у застолле.

7 99. С ядзьм о , м амачка, павячэраймо з табою

Г і л е в і ч, 1974, с. 384. Зап . у в. В ул ька Л ун ін ец кага р.
В ар.: А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 52, сш. 9, л. 8, 1952, в. К асцю кі
Л ю банскага p. Н. p.:

I мяне вязу ц ь і кар о ўку вяд уц ь на падолле,

А табе, мамка, астаецца прасторнае П адвор’е.

8 0 0 . С ядзьм о, м ам ка, павячэраймо

Б Д У , папка 6, сш. 20, л. 1. З ап . Канопліч у в. С тай кі Л еп ельскага р.
ад К. Б елькавец, 1903 г. н. С вахі, я к ія ўбіраю ць маладую .

8 01. С ядзем о , м атка, павячэраймо са мною

Ц Д Г А Л ітС С Р , ф. 1135, воп. 10, ад з. зах. 20 3 , л. 2 7 7 — 2 7 8 , № 7. З ап .
у 1973 г. у Н авагр удскім п.
В ар .: А Ф К , ф. 10, воп. 15, спр. 81, П ухавіц кі р.

599
 802. С ядэьм о, м атка, павячэрай са мною
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 1, спр. 11, л. 51. З ап . вучні С Ш у 1975 г. у
Івац эвіц кім р. ад A . Р. C epa, 98 г.
В ар.: воп. 10, спр. 52, сш. 10, л. 11, 1972, в. М ін чакі М я д зе л ь ск ага р.

8 0 3 . Н уц я, м атка, вяч эрац ь

Мезерннцкнй, с. 100, № 1. Зап . у г. С тар адуб Ч ар н ігаўскага п.

8 0 4 . А ўж о ж не позна, а ўж о ж не рана, зары ц ц а

А І М Э Ф , ф. 8 , воп. 2, спр. 52, сш. 1, л. 57 — 58, № 57. З ап . Л . М . С а-
лавей у 1972 г. у в. К аханавічы В ер хн ядэвін скага р. ад Н. В. М ахоцкай,
62 г.
8 0 5 . С яд зем , сястры ц а, п авячэраем з зарою
Г і л е в і ч, 1979, с. 413. З ап . у в. Скупліно Б ары саўскага р.Р а з в і-
танне маладой э домам і а д ’езд.
В ар.: А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 67, сш. 18, л. 6, 1963, в. П адкраічы
Б яр о заўскага p. Н. p.:
Т абе, сястроначка, адна частачка, а мне дзве,
Бо табе ў сваёй мацёнкі р аб іуі,
А я пайду ліхой свякроўц ы гад зіц і.

8 0 6 . Д а столу, маё д зіц я ц я , да столу

ВП І. З ап . у в. Калечча-Поле Глы боцкага р. ад М . Н. Гіль, 1912 г. н.

80 7 . Х а д з і, м ам ачка, павячэраем з табою

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 1, спр. 78, сш. 4, л. 37. З ап . Н . П.Г в а зд зё ў у
1963 г. у в. Л оск С м аргонскага р. ад А . Б уракоўскай, 63 г.
В ар.: спр. 42, сш. 2, л. 36, 1959, в. Д з я г іл і М яд зел ь ск ага p. Н . p.:

Т аб е, мам ачка, п ам ы тая суд зін ка,

А мне, мамка, авечка і свін ка;

воп. 2, спр. 39, сш. 1, л. 65, № 87, 1976, в. Г р у зд ав а П астаўскага р. Апош-

ні раз за сталом у маладой; спр. 52, сш. 2, л. 62, № 88, 1972, в. Я к у -
боўшчына М іёр скага p.; воп. 75, спр. 105, сш. 1, л. 9 0, 1975, в. П ры сы нак
У здзен скага p.; воп. 76, спр. 117, сш. 1, л. 96, 1976, в. Н авіны Лепель-
скага p.; спр. 123, сш. 2, л. 26, 1976, в. К арпінічы П олацкага p.; воп. 77,
спр. 142, сш. 1, № 68, 1977, в. Ч аланец С аліго рскага p.; воп. 73, спр. 6 7 ,
сш. 3, л. 6, 1973, в. Т ал ь к а П ухавіц кага p .; воп. 81, спр. 191, сш. 2, л. 8,
1981, в. В ярхоўе Б еш анковіцкага р. М ал ад ая а д ’я зд ж а е да м аладо га; ф. 13,
воп. 10, спр. 37, сш. 1, л. 37, 1971, в. М ар кав а М ал адзеч ан скага p. Н . p.:

У ч уж ы я лю дзі, у чуж ую старану,

К аб не было мне, маладой, сораму;

спр. 44, сш. 11, л. 7, 1971, в. С малічы К лец кага p.; спр. 89, сш. 87, 1968,
в. Грыбоўшчына Ш аркоўш чынскага p .; спр. 6 1, сш. 26, л. 2, 1963, в. Д з я т -
кавічы Д рагіч ы н скага p. Н . p.:

600
 Х о дзіц ь кур ачка та па см етнічку, сакочыць,
Х о дзіц ь дэевачка па новых сеня, гаво р ы ць;

спр. 47, сш. 25, л. 7, 1953, в. А д в а л к і П л іскага p.; спр. 68, л. 143, Бела-
сточчына; спр. 40, сш. 6 8 , л. 4, № 8, в. М а з у л я У ш ацкага p. Н . p.:

С ела М аш ачка вячэраці зарою,

А п асадзіл а свайго т ату л ьк у з сабою;

спр. 52, сш. 2, л. 4, 1972, в. В ідокі В ер хн ядзвін скага p.; спр. 77, сш. 2 6 ,
л. 7, 1974, в. Б ярозаўцы М ал адзеч ан скага p. Н . p.:

Т аб е мамачка, адна трубачка, а мне дэве...

Т аб е, мам ачка, хата з вугл ам і,
А мне, маладой, скры ня з тр уб ам і;

спр. 79, сш. 7, л. 19, в. П ерам ож ац В ілей скага p. Н. p.:

Т аб е, мамачка, арды н ькі, прыпунькі і тачок

А мне, м аладзе, куфар адзеж ы і бычок;

спр. 21, сш. 3, л. 1, 1967, в. Іван ава Н я св іж ск а га p .; воп. 9, спр. 6, л. 58,

в. С тры ганец Ж абінкаўскага p.; ф. 9, воп. 3, спр. 33, сш. 6, л. 14, 1930,
в. С таўрова В ід заўс кага p.; спр. 7, л. 168, 1888, в. Х а р а в а П р уж ан скага п.;
Б Д У , папка 10, сш. 8, л. 11, в. Ж ар д зяж ж а Л аго й скага p.; папка 5, сш. 1,
л. 5, в. Н овы я Т у р к і Д окш ы цкага p. Н. p.:

Т аб е, м амачка, л угі, берагі і н іўкі,

А мне, мамачка, авечкі ды свін кі;

сш. 10, л. 7, в. Чарэш ня Н авагр уд скага p. A . p.:

А мне, маладой, л іхая свякр о ў, зал в іц а ;

папка 3, сш. 17, л. 1, в. А т р уб а к Д окш ы цкага p. Н. p.:

Т аб е, м амачка, уся т ва я скац інка,

А мне, мамачка, адна авечка і свін ка;

сш. 18, л. 14, в. Пячное Л аго й скага p.; Б Д У , д., 1980, л. 41, в. М ансеева
Л ун ін ец кага р. П ерад а д ’ездам да м аладо га; А Ф К , ф. 10, воп. 15, спр. 77,
л. 111, в. Д вор Ж эрчаніцы У ш ацкага p.; М атерн алы , 2, с. 4, Слонімскі п.;
с. 27, К обрынскі п. З а вячэраю . Н. p.:

Т абе, м атан ька, пачыначкі, клубочкі,

А мне, матачка, сарочкі, платочкі;

Г Д У , 1960, в. 3ąciHU,bi Е льскага p.; П аш кова, с. 65, в. Х ом ск Д рагічы н -

скага p .; Г і л е в і ч, 1973, с. 79, в. А льсевічы М яд зел ь ск ага p .; 3 a х а р а-
в а, 162, 1967, в. Пелішча К ам ян ец кага р. Р азвітан н е нявесты з б ац ькам і;
Ш е й н, 1, с. 143, № 1, в. Л аты голічы Б ары саўскага п. К алі п’юць барыш
у маладой.

601
 80 8 . Ой, клён-ліпа па дарозе сцелецца
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 64, сш. 12, л. 6, № 10. З ап . A . А . Васі-
л еўская ў в. Ігруш ка К руп скага р. ад В. П. Ф еськавай , 1903 г. н.
В ар.: спр. 78, сш. 43, л. 7, 1974 г., в. Зам асточча Д окш ы цкага p.;
спр. 109, сш. 1, л. 3, 1967, в. Л ан ь кава Б ял ы н іц кага p.; спр. 96, л. 9, 1965,
в. Глыбокае Ш клоўскага p.; л. 9, № 2, 1965, г. п. Т алачы н А рш ан скага p.;
воп. 2, спр. 38, сш. 2, л. 19, 1970, в. П адольцы А стр авец кага р. П. p.:

К ляновы лісточак па новых сенях сцелецца;

Ц Д А Л М , ф. 1429, воп. 1, спр. 6, л. 5, № 139, І936, в. Забаш авічы Бары -

саўскага p. Н . p.:

H a дварэ тр ава-м ур ава сцеліцца...

А мяне б удуц ь лю дзі суд зіц і, а цябе не.

8 0 9 . С целедца зялён а р ута, сцелецца

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 3, сш. 1, л. 8. З ап . A . А . Ш чыт у 1964 г.
у в. М асленкі П астаўскага р. ад Я . У. Я куб ц эвіч , 48 г.
В ар.: ф. 8, воп. 79, спр. 164, сш. 2, л. 43, 1979, в. М ільча Вілейска-
га p.; Р Г Т , р. 5, № 9, л. 2 5, 1889, ваколіцы В іц ебска; Г і л е в і ч, 1979,
с. 416, Д окш ы цкі р.

81 0 . Пры дарозе белы рамон сцелецца

Г і л е в і ч, 1979, с. 4 1 2 — 41 3 , в. Гурнавічы М ал адзеч ан скага р. Р аз-
вітанне маладой з домам і а д ’езд.
В ар.: Г і л е в і ч, 1973, с. 2 8 1 , в. Л еб едзева М ал адзеч ан скага p.; Г і-
л е в і ч, 1974, с. 384, в. К рэва С м аргонскага p.; А І М Э Ф , ф. 8, воп. 1,
спр. 83, сш. 6, л. 3, 1963, в. Д ахн ы С маргонскага p.; воп. 2, спр. 37, сш. 1,
л. 93, 1970, в. С ямёны А ш м ян скага p.; воп. 73, спр. 63, л. 2 9 — 30, 1973,
в. Плаш чацы Ш клоўскага p.; ф. 13, воп. 10, спр. 6, л. 43, 1967, в. Вер-
баўцы В алож ы н скага p.; спр. 30, сш. 14, л. 10, 1967, в. К еж дун ы А стр а-
вец кага p .; Б Д У , папка 1, сш. 6, в. П аляны Р ад ун ск ія Гродзен скага p.;
папка 2, л. 3, в. К ім ія Б ары саўскага p. Н . p.:

H a двар э палын з травой сцелецца;

Захарава, 1984, с. 175, № 46 6 , в. Н овая Р уд н я Е льскага р.

8 1 1. М аё н ізкае падвор е

Г і л е в і ч, 1979, с. 2 8 5 — 2 8 6. З ап . у в. С яледч ы кі М ал адзеч ан скага р.

М аладой у застоллі.

812. З ах ац ел а красна Волечка з а м уж м ал ад ая

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 78, спр. 145, сш. 5, л. 36, № 106. З ап . Л . А . М а-

лаш у 1975 г. у в. М орына Іўеўскага р. ад Я . М . Л іхар ад , 71 г.

602
 8 1 3 . П ераплы ла ры бка з возера ў мора
Б Д У , папка 6, сш. 5, л. 1. З ап . у 1975 г. у в. П угачы В ало ж ы н скага р.
ад 3 . А . Ч эрнік, 75 г.

8 1 4 . Ц і табе, М а р ’ечка, роскаш н адаела

А ІМ Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 40, сш. 70, л. 2. З ап . A . Н . Д эеш чы ц
у 1953 г. у в. Стымоні С м аргон скага р. ад Ф . К. С ерпутовіч.
В ар.: спр. 45, 1967, в. А гар о дн ікі В алож ы н скага p. Н . p.:

He ўмыеш ся вадзіц ай, не ўтрэш ся ручнічком,

Умыеш ся слёзкам і, абатрэш ся рукаўцом.

8 1 5 . М а л а д а я М ар ы й ка
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 81, сш. 43, л. 11. Зап . Т . У.Г удзен ь
у 1975 г. у в. К аўш ары Іўеўскага р. ад Л . Я. К авал еўскай , 62 г.

8 16. Д а ці табе, М анечка, роскаш н адаела

Б Д У , папка 8, сш. 46, л. 6. Зап . А . Ф . П л явака ў в. М акран ы К а-
пы льскага р. ад М . I. Л а з у к , 1907 г. н.
В ар.: папка 8, сш. 50, л. 9, в. Ячнае С таўб ц оўскага p.; Г і л е в і ч,
1979, с. 307. М аладой у застоллі.

8 1 7 . Т аб е, д зевач ка, роскаш дад зел а

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 75, спр. 105, сш. 2, л. 1—2, № 72. З ап . A . М . Па-
хомава ў в. П ры сы нак У зд зен скага р. ад A . Р. Ж ымоўскай.

8 1 8 . Ц і ты , Сонечка, з розум у сыш ла, з сваіх лет

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 14, сш. 4, л. 26, № 28. З ап . М . М . К ля-
шчонак у 1967 г. у в. С аўскі Бор Л еп ельскага р. ад Я . М . А ўташ ко, 6 0 г.

8 1 9 . К аял ас я ластач ка
Д о в н а р -3 а п о л ь с к н й , с. 34, № 25 9 . З ап . у в. В ы ганаш ты Пін-
скага п.
8 2 0 . Л аставан ьк а чорнанька
М атерн алы , 2, с. 59. Зап . у в. О паль К обры нскага п.

821. А зім а, зім а, чаго сцю дзёна

Р о м а н о в, 8, с. 425. З ап . у в. К азян ы Г арадоцкага п.
B ap .: Р о м а н о в, 1—2, с. 3 5 9 , № 97, К л ім авіц кі п.; Д Г М , ф. 56 ,
папка 1, л. 458, № 10, 1839, Ігуменскі і Б ары саўскі п. Н. p.:
Р экі пасталі, п аэам яр зал і, то ж м ая д р угая,
С н ягі напалі, дарогі сталі, то ж м ая т р э ц яя ;

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 35, сш. 12, л. 5, 1971, в. Р аб ун ь В ілейска-

га p. Н . p.:

603
 Дробны до ж дж ідзец ь, белы снег падзець,
А марозік п ац іскае;

спр. 48, сш. 11, л. 18, 1952, в. Ф а л ь к і У ш ац кага p.; Ш е й н, с. 7 4 6 ,

№ 33, Гарадоцкі п.
822. Чом ты , зім ач ка, чом, халодная, раненька наступаеш ?
Р а д ч е н к о, с. 75, № 22. З ап . у Гомельскім п.

8 2 3 . Т ы , б ар авая зязю л я
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 6, спр. 16, сш. 1, л. 57. З ап . I. М . М ак ар эвіч
у 1982 г. у в. Е ськаўка Горацкага р.
В ар.: воп. 10, спр. 83, сш. 65, л. 6, № 10, 1974, в. Л яш чы нск М ядзел ь-
скага p.; спр. 82, сш. 56а, 1974, в. Н овы Г ар адзец Т ал ач ы н скага p.;
спр. 47, сш. 18, л. 4, 1952, в. С уд н ікі Ільян скага p.; ВП І, г. п. Барковічы
В ер хн ядзвін скага p.; в. Л аскаўш чы на Глы боцкага p.; Р о д з я л о в с к а я ,
с. 2 2 3 , Р адаш ко віц кая вол. В ілейскага п .; Б Д ^ , д., 1976, в. Х ацю хова
К р уп скага p.; Б Д У , папка 1, сш. 28, 1968, Вілейскі p.; папка 9, сш. 28,
л. 6, в. М ікалаеўш чы на С таўб ц оўскага p.; папка 5, сш. 18, л. 7, в. Пячное
'Л агойскага р.
8 2 4 . Л у га в а я зязю л я, чаго ты ў бор ляц ела?
Ц Д А Л М , ф. 1429, воп. 1, адз. зах. 9, л. 57, № 278. Зап . А . Валевіч
у 1936 г. у в. Уша Б яр эзін скага р. ад М . А . П ласт, 25 г.
8 2 5 . Ч аго ты , цяцера
Д о б р о в о л ь с к н й , с. 177, № 425. З ап . у в. Х олаш ава К раснін-
скага п.
8 2 6 . Ой. дурн а, дурн а ц ядер а
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 1, спр. 83, сш. 6, л. 16. Зап . В. М . Іван о ўская ў
1963 г. у в. Д ахны С м аргонскага р.
В ар .: воп. 2, спр. 41, сш. 1, л. 2 2 , 1971, в. Ры м кі П астаўскага р.
8 27. У цябе, Г ан ул ька, розум у мала
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 92, сш. 1а, л. 4. З ап . P. Е. А м ельян о-
віч у 1972 г. у в. Н яверы М я д зе л ь ск ага р. ад В. М . С курко.
В ар.: спр. 55, сш. 4, л. 2, 1963, в. Л іп ава М я д зе л ь ск ага p. Н . p.:

Р усу касіц у ты й расчасала,

Т в а я моладасць уж о прапала.

828. К уды , ку д ы , м ал ад ая Галечка, паедзеш ?

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 74, спр. 85, сш. 3, л. 9. З ап . A . I. Г ур скі ў 1974 г.
у в. Г ар о дэькі В алож ы н скага р. ад М . Р. С танкевіч, 67 г. Я к а д ’я з д ж а е
м ал адая.
8 2 9 . У нядзелю рана сіне мора грала
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 78, спр. 146, сш. 1, л. 13, № 14. Зап . В. I. С кідан
у 1978 г. у в. Х ад асы Н авагр уд с кага р. ад Л . А . Ц іхановіч. М аладой.
В ар.: З а х а р а в а , 1984, с. 165», № 4 2 0, в. Р уд н я К ам ен евая Лоеў-
скага р.

604
 830. У н яд зел ьку рана скры пачка іграла
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 40 в, сш. 7 1, л. 3, № 4. З ап . Т . В. Бу-
лан у калгасе «П аб еда» Ш аркоўш чы нскага р. ад В. I. М аш ара, 59 г.

8 3 1 . Ой, аддае маці дачку

F e d e r o w s k i , с. 33 7 , № 631. З ап . кал я С віслачы В аўкавы ск ага п.
В ар.: с. 3 25, № 594, кал я С віслачы В аўкав ы ск ага п.

8 3 2 . П аедэеш , Гэлечка, ў ч уж ы я лю дзі

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 74, спр. 78, л. 3. З ап . Г. А . Б арташ эвіч у 1974 г.
у в. З аз е р к а П ухавіц кага р. ад Е. Ф . К оўзель, 81 г. Я к забіраю ць ма-
ладую .
В ар.: спр. 81, сш. 4, л. 39, 1974, в. С танкі В алож ы н скага p. Н . p.:

П а вуліцы пойдзем да разам абое.

Ён сваё зан ясе, па маё пады йдзе,
Ён мяне маладую ш кадаваці б уд зе;

воп. 73, спр. 67, сш. 2, л. 34, 1973, в. М айсеевічы А сіп о віц кага p.; воп. 75,
спр. 96, сш. 2, л. 41, № 34, 1975, в. Клінок Ч эрвен ьскага р. Я к ад во зяц ь
маладую ; спр. 97 , сш. 2, л. 81, № 70, 1975, в. Рачэнь Л ю банскага p.;
ф. 13, воп. 10, спр. 37, сш. 1, л. 37, № 5, 1971, в. М ар кав а М ал ад зе-
чанскага p.; спр. 60, сш. 10, л. 4, в. М акран ы К ап ы л ьскага p.; спр. 2 7 ,
сш. 1, л. 13, 1957, в. Ш авял і Л ях а віц к а га p.; спр. 52, л. 7, 1972, в. К рас-
нае Б ары саўскага p.; спр. 79, сш. 16, л. 2 9, в. Л азавіч ы К лец кага p .; воп. 9,
спр. 13, сш. 18, л. 4, 1960, в. Варонічы Р уд зен скага p. Н. p.:

Я па вад у іду, тры сц ін ку гіблю.

Т р ы сц ін ку гіблю , пярсцёнкі нішу.
М ая мам ка чуе, па мне б яд уе;

воп. 8, спр. 4, сш. 5, л. 8, 1951, в. Н овы С верж ан ь С таўб ц оўскага р.

8 3 3 . П аедзеш , Галю хна, у ч уж ы я лю дзі

А К Л М П І, ф. 1, воп. 79, спр. 1, сш. 5, л. 12. З ап . у 1979 г. у Го-
мельскай вобл.
В ар .: А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 35, сш. 3, л. 4, № 9, 1971, в. Бор-
кі Г ан ц авіц кага p .; ф. 8, воп. 76, спр. 116, сш. 5, л. 19, 1976, в. З аас т р а-
вечча К лец кага р. Я к а д ’язд ж ае м ал ад ая да м аладо га; З а х а р а в а ,
1984, с. 186, № 525, в. Р ам язы Е л ьскага р.

8 3 4 . Д а паедзеш , М ар ы л ька, ў ч уж ы я лю дзі

Ш ы р м а, с. 2 7 0 , № 2 5 8 . З ап . у в. М ікалаеўш чы на М ін скага р.

835. Д а ты , ўточка да рабснькая

Federowski, с. 4 7 7 , № 1131. Зап . кал я М оўчадзі ў Н авагр уд -
скім п. А д маткі вы яздж аю ц ь.

605
 8 36. Х іб а табе, В алечка, роскаш д адзел а
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 8, спр. 4, сш. 8, л. 2. З ап . В. Эпш тэйн у 1951 г.
у в. Васільчы цы К апы л ьскага р. ад В. А . С аковіч, 33 г.
В ар.: спр. 58, сш. 28, л. 5, 1968, Ш чучынскі p.; Б Д У , папка 6, сш. 47,
л. 3, в. С тары на У ш ацкага р.

8 3 7 . Я к пайду я ў лес па дровы

3 а х a р а. в a, 1984, с. 186, № 524, в. А н то н аўка Б уда-К аш алёўска-
га р.
838. Ой, ты рыбачка-краснапёрачка
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 4 0 в, сш. 70, л. 2, № 3. З ап . A . Н . Д зе-
шчыц у в. Т ал м уц іш кі С маргонскага р. ад A . I. Л укоўскай .
В ар.: спр. 79, сш. 7, л. 29, 1974, в. П ерамож ац В ілей скага p. Н . p.:

А д н у ручачку пад галовачку,

Вот твая пасцелечка;

Tyszkiewicz, с. 3 3 3 — 334, в. Д ан іш ава С вян ц ян скага п. Н . p.:

Я к старому, так і малому,

Т а к свайму д зев я р а т к у ліхому.
П адаўш ы ж піць — памыці л ы ж кі,
Мыю чы л ы ж кі, ліючы слёзкі, некалі іх уц ірац і.

8 3 9 . Т ы гул яй , гуляй , ры бка-плаціца

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 34, сш. 11, л. 5— 6, № 4. З ап . I. I. К айко
ў 1951 г. у калгасе «П ер ам о ж ац » М я д зе л ь ск ага р. ад Л . З в я р у га .

8 4 0 . Г ул яй -п агул яй , ш чука-плаціца
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 2, спр. 45, сш. 1, л. 27. З ап . С. В. Барыс у 1971 г.
у в. Р азлуц іш кі П астаўскага р. ад С. Я . Лапчонак, 6 0 г. Я к а д ’я зд ж а е ма-
л ад ая да маладога.
В ар.: спр. 43а, сш. 2, л. 2— 3, в. Ж укоўшчына Ш аркоўш чы нскага p.;
воп. 75, спр. 2 31, сш. 1, № 110, 1985, в. Л апіш кі Глы боцкага p .; ф. 13,
воп. 9, спр. 5, л. 33, 1960, в. Іказн ь Б расл аўскага p.; воп. 10, спр. 67.
сш. 29, л. 4, № 8, 1967, в. Н арач М яд зел ь ск ага p .; Б Д У , папка 3, сш. 30,
л. 3—4, в. Ж ар дзяж ж а Л аго й скага p. Н. p.:

Р экі, азёры павысыхаю ць, недзе гул яц ь б удзе...

С тары не б ярэ, малы не знае,
Кож ны свой гонар мае;

Г і л е в і ч, 1979, с. 2 8 9 , в. С купліно Б ары саўскага р.

84 1 . П лы ві, рыбачка, плы ві, плотачка

Б Д У , папка 1, сш. 1, л. 2. З ап . М . Жоль i I. З атр ы м ай л ава ў в. По-
вязы н ь М ал адзеч ан скага р. ад М . Р. Ваш кевіч, 84 г.

606
 842. Ты гуляй, гуляй, рыба-плаціца
Д о б р о в о л ь с к н й , с. 171 — 172, № 415. З ап . у в. Д ан ькав а С ма-
лейскага п. П асля вяселля перагосткі.
В ар .: Ш е й н, 1, с. 356, № 2, в. М анастырш чына М сц ісл аўскага п.;
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 32, сш. 19, л. 9, № 11, в. Балотца Любчан-
скага р.
843. А й, гуляй, гуляй, белая рыба
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 73, спр. 166, сш. 2, л. 7 1 — 72. Зап . I. I. К р ук у
1979 г. у в. В я л ік ія Н ям кі В еткаўскага р. ад М . А . К авалёвай.

8 44. А гуляй, гуляй, шчука-рыбачка

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 9, спр. 10, л. 13. З ап . Р. Ч ы стая, Л . Івадова ў
1960 г. у в. Брылі Б ар ы саўскага р. ад Г. К . М інінай, 55 г.
В ар.: ф. 8, воп. 2, спр. 27, сш. 2, л. 3 7 — 38, 1970, в. Ж упраны Аш -
м ян скага р. Н. p.:
А як ты была, рыба-плотачка, ты ж была ў возеры,
А цяпер пойдзеш, рыба-плотачка, у быструю рэчку.

845. Разлівалась сіне мора, разлівалась

ІР Л І, к. 40, папка 1, л. 32, № 33. З ап . М . Ю. З у б а ў у 1906 г.
у в. М ікул іч ы К л ім авіц кага п.

846. Ой, гуляй, рыбка, гуляй

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 93. З ап . у в. Р азд зя л авіч ы Ган ц авіц ка-
га р. ад М . М . Р абцэвіч, 1908 г. н.
В ар.: спр. 55, сш. 32, л. 3, 1952, в. С л аўкава Н я св іж ск а га р.

847. Ой, гуляй, гуляй, шчука-рыба

М атерналы , 2, с. 3. З ап . у Кобры нскім п.
В ар.: Ч у б н н с к н й , с. 61 8 , К обрынскі п. Н. p.:
Бо хутка заплывеш уж о ў ч уж ы я краі.
Т ам будзеш злаўлёна, з луш чыцы злуплёна
I маладцові на абед зварона.
848. Гуляй, рыбка, гуляй
Б е с с а р а б а , с. 2 5 1 , № 105. З ап . у 1902 г. у в. Лю бенка Бель-
скага п.
В ар .: Ч у б н н с к н й , с. 369, № 1021, в. М акран ы К обры нскага п.
Расп лятаю ць косы і пакры ваю ць гал аву маладой. Н. p.:

Ой, гуляй , гуляй , бела рыба, па ціхаму Д унаю ,

Бо як пойдзеш на быстры рэкі, не будзеш гул яц і.

849. Ой, калапенька зялёненька

Б Д У , д. З ап . В. А . Яновіч у 1976 г. у в. К узьм іч ы М яд зел ь ск ага р.
ад Ю. Д зіко й , 74 г.

607
 B ap.: А І М Э Ф , ф. 13, воп. 9, спр. 13, сш. 3, л. 7, 1964, П узы р эў-
скі с/с К р ы віц кага р.

8 3 0 . М ам ачка м ая, родная м ая

Г і л е в і ч, 1973, с. 4 3 0. З ап . у в. Ліш чыцы Л аго й скага р.
В ар.: А І М Э Ф , ф. 13, воп. 8, спр. 1, сш. 28, л. 1, 1978, в. Г ат ава М ін-
скага р.
8 3 1 . Н а сін ям у на Д ун ай ку
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 2, спр. 2 1, сш. 1, л. 40, № 42. З ап . В. I.С кідан
у 1969 г. у в. С тавок П ін скага р. ад Е. С. Гарбацэвіч.
В ар.: ф. 13, воп. 10, спр. 72, сш. 1, л. 15, в. Л ю дзян евічы Ж ыткавіц-
кага p. Н . p.:

К ал я новага млына, там ш эрая вутка плыла,

А Т ан ечка д зів а в а л а с я, слёзкам і аб лівалася...
П акуль вадзіц ы дастал а, ды к вячэра ўж о п ахаладала.

8 5 2 . К уд ы паляціш , сів а я зязю л я

А ІМ Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 1, сш. 14, л. 4— 5, № 5. З ап . A . Н. А н д-
рэева ў 1962 г. у в. Р эц ім л я Н авагр уд с кага р. ад В. М . Б узю к, 72 г.

8 5 3 . Я к табе, Т ам ар ач ка
ГД У . З ап . С. У. П яткявіч ус у 1978 г. у г. Д обруш ы ад М . С. Гарда-
чэнка, 59 г.
8 5 4 . П аеду, б ратка, я із свайго дому
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 4 5, сш. 2, л. 18. З ап . Л . М . С алавей у
1966 г. у в. А гар о дн ікі В алож ы н скага р. ад А . Ф . С алавей, 71 г.

8 5 5 . Ч аго ж ты , Галечка, сядзіш , бядуеш ?

А ІМ Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 6 5, сш. 17, л. 3, № 5. З ап . Г. Л . С ыра-
ватк а у в. В язы н ь В ілейскага р.
В ар .: спр. 83, сш. 61, л. 4, № 8, 1974, в. Закры н ічч а Л аго й скага р.
Н - Р " п -
Пейце-не пейце, плакаць не б уду...
А свякр о ўка казал а, што я ей не трэба.

856. П айду я за м у ж ды даврдаю ся

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 92. З ап . у в. Л еніна С л уц кага р. ад
В. М . А ўр ам чы к, 73 г.
В ар.: спр. 13, сш. 15, л. 17, № 3, С луц кі p. Н . p.:

А мамачка с к а ж а :— Т ы ў нас без дзела,

Ідзі, маё д зіц я т к а , куд ы сама захац ела; 2

спр. 25, л. 13, № 17, 1967, в. М ілеўц ы Н а вагр уд с кага p.; спр. 23 , сш. 6,
л. 6, № 11, в. Л явон авічы Н я св іж ск а га p.; спр. 35а, сш. 10, л. 20 , № 26,
1965, в. У лан ава С л уц кага p. Н. p.:

608
 А сястра с к а ж а :— З агад аю дзел а і так доўга с яд эе л а;

спр. 64, сш. 10, л. 5, № 13, 1964, в. Л ап аравічы М ін скага p.; спр. 59,
сш. 20, л. 3, 1965, в. Л азо ўк а Л аго й скага p. Н . p.:

С яд у, с яд у наабедаю ся...
У цябе, мам ка, печку вытаплю ...
З а цябе, мой т атк а, кан я напаю...
ЗЬ цябе, м ая сястры ч ка, хатку п ад м яту;

спр. 61, сш. 31, л. 3, 1953, в. Р усак і К ап ы л ьскага p .; спр. 7 9, сш. 16, л. 3,
в. Л азавіч ы К лец кага p. Н. p.:

М ам ачка с к а ж а :— З агад аю дзела,

Яшчэ маё д з іц я т к а ды й мне не д ад эел а;

воп. 8, спр. 14, л. 5, № 9, 1950, в. Галавенчы цы С таўб ц о ўскага p. Н . p .:

Ой, люду, люду, да я т у т не б уду,

П айду я ў лю дзі, ці не лепей будзе...
П рымі мяне, татач ка, з хлеба, з солі,
3 хлеба, з солі, э усяго даво лі;

ф. 8, воп. 79, спр. 159, сш. 1, № 30, 1979, в. В ітун ічы Д окш ы цкага р.
К алі падоруць і м ал адая а д 'я з д ж а е . Н . p.:

Д ам оў вяр н уся — з хлеба э га д ж у с я ;

воп. 84, спр. 1, л. 54, 1984, в. П ерш амайск С аліго рскага p. Н . p.:

А сястры ц а с к а ж а :— Т о л ькі не бурчаці,

Д а прашу цябе выйсці із хаты ;

воп. 73, спр. 71, сш. 1, л. 8 2, 1973, в. Т а л ь к а П ухавіц кага p .; воп. 1,

спр. 61, сш. 2, л. 42, 1961, в. Ш ыпяны С м ал яв іц к ага p .; воп. 75, спр. 96,
сш. 4, л. 54, № 44, 1975, в. Я зы л ь С тар ад ар о ж скага p .; Б Д У , папка 6,
сш. 47, л. 3, в. С тары н а У ш ацкага p .; папка 8, сш. 50, л. 7, в. Ячнае
С таўб ц оўскага p. Н. p.:

Д ы выш ла д зевач ка за новыя вароты,

Р учкам і спляснула, ц яж ан ька ўзды хн ул а:
— Д а божа ж , мой божа, чаго ж я п ры ж дала,
С вайм у роднаму т а тк у ды ням іла стал а;

папка 2, сш. 45а, л. 7, в. Ілья В ілей скага p .; папка 12а, сш. 12, л. 3, Д ок-
ш ыцкі p. Н . p.:
M ae кусочкі ўсё падзялёны ,
Д зіц я т к а маё, ты ж адлучона;

Г Д У , в. Т у л ьгав іч ы Х ой н іц кага p.; Я н ч у к, с. 53, № 23, в. Я эы л ь Баб-

р уй скага п.; Г і л е в і ч, 1973, с. 4 3 8 , в. С лаб ада Л аго й скага p .; Г і л е-
29. З а к. 298 609
 в і ч, 1974, с. 381, в. С адкаўш чы на Д зя р ж ы н с кага p.; Federowski,
с. 368, № 716, к ал я Л ях авіч у С луц кім п.

857. Д ай пайду я за м уж да даведаю ся

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 75, спр. 107, л. 49. З ап . A . А . Ш ам ак у 1975 г.
у в. Явіш чы У здзен скага р. ад М . I. Ч ы гір.
В ар .: Б Д У , папка 12а, сш. 17, л. 5, в. Лоша Д зя р ж ы н с к а га р.

858 . П айду з а м у ж хоць за вецера

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 80, сш. 22, л. 17. Зап . А . Я. Д ы лей ка ў
1974 г. у в. Замош ш а Т ал ач ы н скага р. ад A . В. Л еановіч, 60 г.
В ар.: Г і л е в і ч, 1974, с. 390, в. Д ун а в ік Т ал ач ы н скага p .; Г і л е в і ч,
1979, с. 301, в. Гальц эва Т ал ач ы н скага р.

8 5 9 . Ішлі д зевач кі з віш ання

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 73, спр. 77, сш. 2, л. 6. З ап . К. А . Ц вір ка ў 1973 г.
у в. Старое С яло В іцебскага р. ад А . Я . Ш пунтавай, 65 г.
В ар.: воп. 1, спр. 90, сш. 1, л. 4 7, в. Х одцы С енненскага р.

860. Т ы , калап ен ька, ты , зелян ен ька

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 1, спр. 78, сш. 6, л. 39. З ап . у 1963 г. у в. Сыр-
меж М яд зе л ь ск ага р.
В ар.: ф. 13, воп. 10, спр. 80, сш. 20, № 17, 1974, в. З ал ессе Гродзен-
скай всбл.; Г і л е в і ч, 1979, с. 2 7 5 —2 7 6 , в. Лейцы М я д зе л ь ск ага p.;
Ш ы р м а, с. 103, № 88, М ер зл яко ва Л ёзн ен скага р.

8 6 1 . А д д а л а мама дачуш ку
Б Д У , папка 6, сш. 5, л. 1. З ап . у 1975 г. у в. П угачы В алож ы н скага р.
ад 3 . А . Ч эрн ік, 75 г.
8 6 2 . Т ы казал а, мам ка
Захарава, 1984, с. 171, № 4 46 , в. К авал і Е льскага р.

863. Іскарка-п ры гаўка наша Валечка

Б Д У , папка 6, сш. 27, л. 6. Зап . Т . I. П р уская ў Т алачы нскім р.
В ар.: А І М Э Ф , ф. 2, воп. 7, спр. 10, л. 18, 1964, в. К озін ава Гара-
доцкага p. Н. p.:

С ко каўка-п р ы гаўка сарока на двар э,

С кокнула-пры гнула з куста на к у с т;

ф. 8, воп. 2, спр. 18, сш. 2, л. 30, 1969, в. С інкевічы Л ун ін ец кага p.;

воп. 73, спр. 72, сш. 1, л. 67, 1973, в. Уюн Б ы хаўскага p. Н. p.:

Жалею, д зіц я т к а , жалею ,

Т о лькі волечкі не даю ;

воп. 74, спр. 92, сш. 2, л. 3 5, 1974, в. А б ч уга К руп скага p. Н . p.:

610
 Я ж у цябе ночку паследнюю начаваць б уду,
А заўтр а раненька вы я зд ж ац ь б уд у ;

воп. 78, спр. 151, сш. 1, л. 38, 1978, в. Л ялеўш чы на Гарадо ц кага p. Н . p.:
Х оць гукай — не гукай — не ад гукн уся
Д ы к свайм у м іламу п ры гарн уся;
воп. 77, спр. 128, сш. 3, № 55, 1977, в. К урганне Р агач о ўскага p .; ф. 13,
воп. 9, спр. 13, сш. 5, л. 3, 1964, в. П ан кр атаўка Горацкага p.; воп. 10,
спр. 52, сш. 13, л. 10, 1972, в. З а р уд а ў е М астоўскага p .; Ш е й н, 1, с. 21,
№ 11, в. М адзелін а В іц ебскага п.; Д е м б о в е ц к н й, с. 56 1 , № 138, М а-
гілсўскі п.; с. 554, № 73, А рш анскі п.; Д о б р о в о л ь с к н й , с. 9 6, № 194,
в. Д ан ькав а С м аленскага п.; П р о з в н ц к а я , с. 149, С іб ір ; М а ж э й к а,
с. 2 91, в. П уш кі Л ёзнен скага р. М ел. на вар. 3 . Я . М аж эй ка.

8 6 4 . М а я м атка родна
Zienkiewicz, с. 115— 116, № 93. З ап . у П інскім п.

8 6 5 . Н а гар э, на гораньца
М іі к у ц к н й, с. 2 3 9 —240. З ап . у в. З я б к і Д ры сен скага п.

8 6 6 . Т атач ка родненькі
A H С С С Р , ф. 104, воп. адз. зах. 2 5 1, л. 4, JVih 2. З ап . у Глівін скай вол.
Б ары саўскага п.
8 6 7 . М а я мамачка
К іі р к о р, с. 148. З ап . у Віленскай губ.

8 68. П ы тал ася м лада Волечка ў м ам улечкі

Г і л е в і ч, 1979, с. 2 8 7. З ап . у в. Вацьковічы У ш ацкага р.

8 6 9 . К ук а ва л а зязю леч ка ў садочку

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 82, сш. 55, л. 15. З ап . Н . К анус у
1974 г. у в. Р ы б ал ава Д з я т л а ў с к а га р. ад М . С. М ал ік.
В ар.: З а х а р а в а , 1984, с. 165, № 423, в. Б ары скавічы М азы р ска-
га р.
8 7 0 . З а к у к а в а л а ш эра зязю л я ў садочку
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 2, спр. 11, сш. 1, л. 12— 13. З ап . I. Ю. Януш у
1972 г. у в. Н овы П агост М сц ісл аўскага р. ад Т . С . Януш , 62 г.
В ар.: ф. 8, воп. 2, спр. 47, сш. 2, л. 21, 1971, в. Л аб уц еўц ы Б раслаў-
скага p.; воп. 1, спр. 47, сш. 3, л. 4 0 —41, 1960, в. Глуш ы ца Сіроцінска-
га p .; воп. 74, спр. 84, сш. 2, л. 30, № 36, 1974, в. В я л ік ія Х альн явіч ы
К руп скага p.; Б Д У , папка 10, сш. 22, л. 19, в. А н дрэй чы кі У ш ац кага p .;
Ш л ю б с к і, с. 140, № 28 3 , 1914, в. З аб ул ды ч ы н а П олацкага п. К н ягін я
перад ад ездам да маладога.
871. Д а вум н ач -разум н ая Волечка
А І М Э Ф . ф. 8, воп. 85, спр. 1, № 91. З ап . A . С. Л іс у 1985 г. у
в. Вайш куны П астаўскага р. ад I. Ч акага, 89 г.

611
 872. Х а д з іл а М ар уся па навіне
Ш е й н , 1, с. 3 55, № 12. З ап . у в. Ігруш ка С енненскага п. М ал а д а я
а д ’язд ж ае да маладога.

8 7 3 . А ў п ан ядзел ак ясна соўнейка ўсх адзіл а

А ІМ Э Ф , ф. 8, воп. 74, спр. 92, сш. 2, л. 45, № 29. З ап . Г. А . Б арта-
шэвіч у 1974 г. у в. А б ч уга К руп скага р. ад Г. В. К лімовіч, М . Т . Га-
ланькова. Я к м аладуха а д ’язд ж ае.

8 7 4 . М ам ачка м ая, я госця т в а я

А ІМ Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 37, сш. 1, л. 38. З ап . Н. М . Ш наркевіч
у 1971 г. у в.М ар кава М ал адзеч ан скага р. ад К . Асіповіч.

8 7 5 . А бы ходн ая зорачка
Г і л е в і ч, 1979, с. 2 73 . З ап . у в. П аўсты нь С л уц кага р.

8 7 6 . Ой, гарэш кі, гарэш кі

Б Д У , папка 3, сш. 14, л. 7. З ап . В. В. Іўчанка ў в. Гурнавічы М а-
ладзеч ан скага р. ад А . Д . К ентра.
В ар.: А І М Э Ф , ф. 8, воп. 74, спр. 80, сш. 1, л. 2 5 , 1974, в. Белакорац
В алож ы н скага р. Н а ад ’езд маладой.
8 7 7 . Т ы ж клян іна, кляніна
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 44, сш. 5, л. 8, № 6. Зап . 3 . М . Ш лях-
ціна ў 1971 г. у в. Д р аж н а С тар ад ар о ж скага р. ад М . Герш анчук, 83 г.
В ар.: воп. 9, спр. 3, сш. 1, л. 39, 1959, в. Веснаў Г л уск ага p.; ф. 8,
воп. 83, спр. 2 1 2 , сш. 2, л. 181, 1983, г. п. Т у р а ў ; Б Д У , папка 8, сш. 1,
л. 2, в. М іхайлы С вісл ац кага p.; Г і л е в і ч, 1979, с. 2 8 3 , там ж а ; Д о в-
н a р -3 a п о л ь с к н й, с . ‘ 36, № 27 6 , в. С в я т а я Воля П ін скага п. Н. p.:
Т ваю хад у п ераходж ы вацьм уць,
Т ваё дзела п ералаж ы вац ьм уц ь.

8 7 8 . Т ы , зялён ы барвінцу
М атерн алы , 2, с. 55— 56. З ап . у в. О паль К обры нскага п.

8 7 9 . К лян о вая да лісціначка

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 83, спр. 21 3 , сш. 2, л. 2 2. З ап . Л . М . С алавей у
1983 г. у в. Залю цічы Ж ьп кавіц кага р.
В ар.: воп. 85, спр. 2 2 9 , № 60, в. Д зя к а в іч ы Ж ы ткавіц кага p. Н . p.:

Усёй век на паншчыну.

Т орбачку пачапіла,
С лёзачку пусціла.
Ох, слёзачку вытраш ,
Н а паншчыну пойдзеш;

ф. 13, воп. 10, спр. 80, сш. 19, л. 3, 1974, в. А нанчы цы С аліго рскага p.;
Б Д У , д., 1980, л. 51, в. М ансеева Л ун ін ец кага p. Н. p.:

612
 А як пойдэеш ж ы та ж ац і,
T o і забудзеш хлеба ў зя ц і;

F e d e r o w s k i , с. 4 04, № 8 4 4 , кал я Л ях авіч і К лец ка С л уц кага п. Я к

павіваю ць маладую .
8 8 0. К л я н эвая лісціначка
C z e c z o t , 1844, с. 6 8 —69. З ап . над Д звіной.
В ар .: А І М Э Ф , ф. 8, воп. 2, спр. 52а, сш. 4, л. 10, № 13, 1972, в. Т аў -
кач эвічы У зд зен ск ага p.; воп. 77, спр. 134, сш. 1, л. 9, 1977, в. Д зер бін
А к ц яб р ск ага p.; воп. 85, спр. 23 1 , сш. 1, № 79, 1985, в. Л апіш кі Глыбоц-
к ага p .; ф. 13, воп. 8, спр. 3, сш. 2, л. 3, JSfe 15, в. Лю біш чыцы Івац эвіц -
кага p .; воп. 10, спр. 35 а, сш. 19, л. 4, 1965, в. З аб ал ац ь Н я св іж ск а га p.;
Б Д У , папка 6, сш. 43, л. 5, в. Д а л ёк ія Б расл аўскага p.; Д е м б о в е ц к н й ,
с. 560, № 130, Гомельскі п.; Р а д ч е н к о, с. 8 7, № 74, Д зя т л а ў с к а я вол.
Г ом ельскага п.; F e d e r o w s k i , с. 4 9 5 , № 1200, кал я М о ўчадзі Н ава-
гр удскага п. Я к м аладая в ы я зд ж а е ў п ан ядзелак да свякр о ві; 3 a х а р а-
в а/ 1984, с. 184, № 517, в. Б арэц Л о еўскага p .; с. 2 3 0 , № 7 20 , в. П а-
рэчча П ін скага p.; Г і л е в і ч, 1973, с. 3 8 0, в. П аляны Б ары саўскага р.

8 8 1 . К лпновая лісціначка
М а ж э й к а, с. 318. З ап . у в. Ш пакоўшчына П олац кага р.
В ар .: Г і л е в і ч, 1979, с. 2 6 1 , в. С тары н а У ш ацкага p .; Б Д У , пап-
к а 12, сш 24, л. 2— 3, в. С тары н а У ш ац кага p .; папка 6, сш. 16а, л. 7,
в. Б аяр ы кал я кал гаса «Б яго м л ьскі» Д окш ы цкага p. Н . p.:

Ці зам уж , ці служ ы ц ь, ці на век добра ж ы ц ь;

ш л ю б с к i, с. 138, № 2 7 6 , 1915, в. А р л о ўка П олац кага п. М ал ады бярэ

кн ягін ю ; А І М Э Ф , ф. 8, воп. 76, спр. 117, сш. 2, л. 17, 1976, в. К р ы ўкі
Л еп ельскага p.; воп. 74, спр. 8 0, сш. 2, л. 2 3 , 1974, в. Н аліб акі С таўбцоў-
с кага р. К алі м ал адая вы біраецца да маладога. Н . p.:

— К уды вы біраеш ся проці цёмнай ночкі,

Проці яснай зорачкі;
— Я й сама да не ведаю,
К уд ы мяне мамка вы праўляе
Проці цсмнай ночкі,
Проці яснай зорачкі;

ф. 13, воп. 2, спр. 11, сш. 1, л. 6, в. Н овы П агост М іёр скага р.

8 8 2 . К ляновае лісцінёнка, куд ы , куд ы цябе ветры вею ць?

С а х а р а ў , с. 111, № 309 . З ап . у 1939 г. у в. Ш уш кі Л уд зен скага п.
П ры раэвітан н і маладой з родным домам.

8 8 3 . А туч а, туч а гр озн ая

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 2, спр. 10, сш. 4, л. 16. З ап . Л . М . С алавей у
1968 г. у в. Х а т а в іж К л ім авіц кага р. ад М . С. А л яксеен кі, 62 г.

613
 884. У борку, у борку, у пры борку
Ш е й н, с. 206, № 350. З ап . у в. Д уб р о ўка Л еп ельскага п.
В ар.: Ш е й н , 1, с. 44 4 , № 20, в. П рудкі С м ален скага п. Н . p.:

Кросны ткал а — ірвала,

М а я ж дачуш ка д асуж ка.
Бел к у ж ал ь прала — звін ела,
Кросны ткал а — гр ы м ела;

Д е м , б о в е ц к н й , с. 550, № 36, К лім авіц кі п.; А І М Э Ф , ф. 8, воп.

73, спр. 74, сш. 1, л. 40, № 22, 1973, D . Б аркалаб ава Б ы хаўскага p. Н . p.:

Д р ам л іва няізехна, драм ліва,

Д а яр кага сонейка драмала,
Н ія к а га дзелач ка не зн ала...
Па дроўцы пойдзе — заб ецца;

Б А Н , ф. 45. 8. 2 3 5 ; В П І, 1980, в. Б іцялёва В іц ебскага р.

885. Ой, борку, борку, пры борку

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 10, спр. 12, сш. 8, л. 38. З ап . Г. М аслён ік у 1967 г.
у в. Вербаўцы В алож ы н скага р. ад М . I. М аслён ік.
В ар.: воп. 83, спр. 20 7 , л. 28, 1983, в. Ігнаткаўц ы Л ід с к а га p.; ф. 13,
воп. 10, спр. 40в, сш. 65, л. 1, № 4, П ранчэўскі с/с М ал ад зеч ан скага р.
Н. p.:
Л іх а я свякр о ўка, ліхая,
Бо долі нашай не спагадае.
886. Ой, у бары, бары, пры борку
A H С С С Р , ф. 134, воп. 2, № 14, л. 29, № 126. З ап . В. К . Л огін у
1913— 1914 гг. у в. М о л адава Н авагр уд скага п.
В ар.: воп. 1, спр. 83, сш. 3, л. 26, 1963, г. М ін ск. Н . p.:

А ідуц ь кароўкі з дуброўкі,

Т ад ы м ая н явестка — з каморкі.
Я к у полі свіння рыецца,
Т ад ы м ая н явестка мы ецца;

спр. 53, л. 44, № 36, 1960, в. П ясочнае К ап ы л ьскага p. Н. p.:

Р аб іў, рабіў ды лёг спаць,

Прыйшла яго мілая аб уд ж ац ь:
— У стань, мой міленькі, не л я ж ы ;

спр. 104, сш. 1, л. 29, 1966, в. Праходы Глы боцкага p.; спр. 30, сш. 3,
л. 48, 1949, в. К уры н А к ц яб р ск ага p.; воп. 75, спр. 110, сш. 1, л. 13,
№ 7, 1975, в. Р эдкавіч ы Л ю банскага p. Н. p.:

Д а ўжо пастуш кі ў сенаж аці, у сенаж аці,

С піць м ая нявехна ў кр авац і, у кр авац і,
Д а ўжо пастуш кі на даліне, на даліне,
Спіць м ая нявехна ў пярыне;

614
 воп. 78, спр. 154, сш. 1, л. 37, 1978, в. С трумень К арм ян скага p. Н p.:

Красснцы ткал а — усё спала,

Ч аратова борздзечка паламала,
Ш аўковы ніток п арвала;

воп. 77, спр. 128, сш. 1, л. 25, 1977, в. А см аловічы Р агач оўскага p.; ф. 13,
воп. 10, спр. 81, сш. 32, л. 1, 1969, в. М іш кавічы Ш ум ілін скага p.; спр. 57,
сш. 10, л. 5, в. П ятры ш кі М ін скага p. Н. p.:

Л ян іва н явестка, л ян іва: 2

Рана кладзец ц а, позна спіць, 2
Каб па ваду не схадзіц ь,
Каб свякр ы ві не ў гад зіц ь;

спр. 60, сш. 11, л. 1, 1969, в. Р уд кі К леп кага p. Н. p.:

Д а сонейка ўзы й дзе, у сцяну б’е,

А м ая нявестка спіць, не ўстае.
Д а сонейка ўзы й дзе, ранечка,
А мая н явестка спаць хоча;

Р о м а н о в, 8, с. 422, в. К а з ’яны Г арадоцкага п. Н. p.:

He м атка ў нас — мачыха...

М ая няізеста — калода.
Я к бел ку ж ал ь праспь — спаць, драм аць,
Я к пасцель слаць — песні псць;

Ш л ю б с к і, с. 192— 193, № 467, 1921, в. П сурцы В іц ебскага п. Н . p.:

С тал а хлеб мясіць — у в я зл а ,

С тала лучы нку паліць — аб п алілася;
с. 195, № 477, 1919, в. С ін які В ел іж екага п.; Г Д У , сш. 9, л. 4, 1981,
в. Баш ыца Ч ачэр скага p.; 1982, в. М ай ская К руп скага р.

8 87. Ой, што ж то, ой, што ж то да ў лесе та к у е?

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 2, спр. 17, сш. 3, л. 15. Зап . A . С. Л іс у 1969 г.
у в. С інкевічы Л ун ін ец кага р. ад А . К леўж ы ц , 78 г.

888. А ў борку, ў борку, пры борку

Р о м а н о в, 1—2, с. 340, № 11. З ап . у Сенненскім п.
В ар .: А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 8 8, сш. 72, 1971, в. Х ар ако ва
Ч аш ніцкага p.; ф. 8, воп. 81, спр. 190, сш. 3, л. 13, 1981, в. К рывое С яло
Б еш анковіцкага p.; Б Д У , папка 5, сш. 13, л. 13— 14, 1969, в. Л адасн а Ле-
п ельскага p. Н . p.:

— He туж ы , не бядуй ты таго,

у нас мам анька дл я таго.
ЁСЦЬ

615
 Я на ж нас раненька п аб удзіц ь,
Я на ж нам работку у каж а.
— Вось табе, П еценька, работка,
Вось табе, А н ечка, д р уга я ;

Б Д У , д., 1976, в. Х ацю хова К р уп скага p.; Ш л ю б с к і, с. 192, № 4 66 ,

1923, в. Ч анавічы В іцебскага п. Н. p.:

H e ўстан іць рана не б уд зя,

H e нясець вадзіц ы э кры ніцы ;

ВП І, в. М ер зл яко ва Л ёзн ен скага p.; Д о б р о в о л ь с к н й , с. 160, № 3 9 0 ,

в. Войніна М сц ісл аўскага п. Н . p.:

П алож ы ць яна позненька,

У зб уд зіц ь яна раненька;

М а ж э й к а, с. 278, в. Замош ш а Ч аш ніцкага p.; Г і л е в і ч, 1979, с. 318,

в. Тоўпіна Ч аш ніцкага р. М ел. на вар. 3 . Я . М аж эй ка.

8 8 9 . С абір ай ся, д зевач ка, у дарогу

Б Д У , папка 8, сш. 50, л. 12. З ап . Ф . Бандаровіч у в. Ячнае С таўбцоў-
скага р. ад Н. Я. Сошка.
В ар.: папка 3, сш. 45, л. 1, Б ялы н іц кі p. Н . p.:

Узыйш ло сонейка — гуляе,

Спіць м ая нявеста — не дбае;

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 1, спр. 51, сш. 2, л. 2 6 —2 7 , 1960, в. К асмовічы Н яс-

в іж ск ага p.; воп. 75, спр. 93, сш. 2, л. 65, 1975, в. Саколы пчы на У здзен -
скага p.; спр. 103, сш. 1, л. 48, 1975, в. К лінок Ч эрвен ьскага p. Н. p.:

А калі пастуш кі на стале,

Т ад ы м ая нявехна ўстае;

ф. 13, воп. 9, спр. 68, сш. 68, л. 57, 1959, в. М іхайлова Б ар ы саўскага p .;
воп. 10, спр. 56, сш. 4, л. 4, 1962, в. Ц ял ядавіч ы К ап ы л ьскага p .; спр. 27,
сш. 1, л. 13, 1967, в. Ш авял і Л ях а віц к а га p.; К а р с к н й , 1, с. 2 5 — 26,
№ 6, в. С тудзён ка Н авагр уд с кага п.; А д р адж эн н е, с. 2 6 0 , № 3 8, в. М іка-
лаеўш чына М ін скага p.; З а х а р а в а , 1984, с. 27 1 , в. Д р уж ы л авіч ы Іва-
н аўскага p.; Г і л е в і ч, 1979, с. 43 1 , в. М ікалаеўш чы на С таўб ц оўскага р.

8 90. У дар огу, дзевач ка, у дарогу

Б Д У , папка 5, сш. 17, л. 1. З ап . О. Х адасевіч на станцы і К руп кі
К руп скага р. ад Л . Ц. С ін як, 56 г.
В ар.: папка 3, сш. 25, л. 2, в. Л ясковічы Б яр эзін скага p.; папка 1, сш.
52, 1970, в. П аляны Б ар ы саўскага p .; Б Д У , д., 1976, в. Х ацю хова К руп-
скага p. Н. p.:

He чула пастуш ка трубячы і петуш ка пяючы...

А хатач ку мяла — п ы ліла;
616
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 77, спр. 134, сш. 2, л. 4 1 — 42, 1977, в. З едян ко вічы
Г л уск ага p. Н . p.:

М ял а хату — драм ала, драмала,

П анясла смецце — засн ула, засн ула,
П рыехалі баяры — не чула;

воп. 73, спр. 69 а, сш. 4, л. 50, 1973, в. Ц ейкавічы К ір аўскага p.; воп. 8 1,
спр. 189, сш. 1, л. 12, 1981, в. В я л ік ія Х альн явіч ы К руп скага p. Н . p.:

А д ’яздж аеш , Л ю дачка, ты ад нас,

К упі сабе зязю лю тую ў нас
I в я зі яе дадому ў свякроўніну кам ору;

ф. 13, воп. 10, спр. 67, сш. 6, л. 3, 1963, в. У хвала К р уп скага p. Н . p.:

К ерасінам аблілася,
Л ы ж ач кі мыла — б р аж д ж ал і,
С абак карм іла — б рахалі;

спр. 85, сш. 23, л. 7, 1973, в. С в я д зіц а Л еп ельскага p.; спр. 56, сш. 9, л.
5, 1953, в. Ш вабы Л аго й скага p.; 3 a х a р а в a, 1984, с. 185, № 520, в.
Д зербічы Б уда-К аш алёўскага р.

891. Ц і я табс, м ая м ам ка, н адакучы ла

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 72, сш. 6, л. 40. З ап . Г. Г. К уры лец у
в. Б окаў М азы р ск ага р. ад A . М . А нтоненка, 79 г.
В ар.: воп. 8, спр. 6, сш. 1, л. 8—9, 1969, в. А бухаўш чы на К алін кавіц ка-
га p .; Г Д У , сш. 55, л. 1— 2, 1982, в. Грэбяні Л ельч ы ц кага p. Н . p.:

Н аш то табе, доня, зяэю л я рабая,

А ў цябе, м ая доня, с вякр уха л іх ая;

1976, в. Н овая Н іва Гомельскай вобл.; сш. 68, л. 9— 10, 1981, в. Д уб р оў-
нае Б рагін скага p. Н . p.:

Я к яна сан ліва;:, нашто ж было браць,

Ці я ж к табе, м ая сваха, н аб івалася;

в. А р эхавіч ы Х ойніцкага p. Н. p.:

А чаму ты суседачак не пытаеш,

Ой, ці добра ж свякр уха, ці ліхая,
Ой, ці ў га д ж у той свякр усе м ал ад ая?

З а х а р а в а , 1984, с. 181, JSe 518 , в. Б арэц Л о еўскага p.; с. 185, № 519,

в. Д зербічы Б уда-К аш алёўскага р.

892. Бацюхна мон родненькі

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 75, спр. 94, сш. 8, л. 11— 12. З ап . С. М . Гайцю ке-

617
віч у 1975, г. у в. К ры ваносы С тар ад ар о ж скага р. ад В. I. К ул явец , 6 6 г.
В ар.: ф. 13, воп. 8, спр. 3, сш. 2, л. 3, в. Лю біш чыцы Івац эвіц кага p .;
воп. 10, спр. 52, сш. 3, а . 3, 1972, в. А савец Л ю банскага p .; спр. 6 2 , сш. 4,
л. 8, 1952, К ам янец кі p.; воп. 8, спр. 1, сш. 21, л. 1, 1948, в. Г атава М ін-
скага p. Н . p.:
Сонца на гар у ўэб яр эц ц а,
Т ады нявехна прачнецца;

ф. 9, воп. 3, спр. 7, л. 178, 1888, в. Х ар ав а П р уж ан скага п.

8 93 . М ам ачка м ая родная
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 44, сш. 5, л. 6— 7. З ап . 3 . М . Ш ляхціна
ў 1971 г. у в. Д р аж н а С тар адар о ж скага р. ад М . Германчук, 83 г.
В ар.: ф. 8, воп. 75, спр. 96, сш. 2, л. 32, 1975, в. К лінок Ч эрвен ьскага
p .; Кнев. телегрэф, с. 84, Бабруйскі п. Н . p.:

Ці высока сонейка,
Ці выспіцца калі нявехна?
Ь ііўка м ая ўр адл іва,
Д а нявехна сан ліва;

Г і л е в і ч, 1979, с. 4 2 2 —42 3 , в. С уцін П ухавіц кага р.

8 9 4 . Д а м атачка да родная
А ІМ Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 1, сш. 3, л. 1. З ап . С. П.П ал іко ўская ў
1963 г. у в. Л абачы Іўеўскага р. ад М . М . Зян ю к, 64 г.

8 9 5 . А ддаеш , м аценька, м ал аду

А І М Э Ф , ф. 13, вогі. 9, спр. 6, л. 53. З ап . Л . П. П етруновіч у 1960 г.
у г. п. Л агіш ы н П інскага р. ад A . Н. Т р ац эвіч.
В ар.: воп. 10, снр. 54, л. 2 0 3, в. Ры балле П адлескага п. Б еластоцкага
в ая в .; спр. 64, сш. 13, л. 4, 1960, в. С тар ы я Ф аліч ьі С тар ад ар о ж скага p.; ф. 8,
воп. 76, спр. 116, сш. 6, л. 82, 1976, в. К азл ы Н я св іж ск а га p.; сш. 5, л. 18,
1976, в. Заастравеч ча К лсц кага p.; Н іва, № 46, 14 лістап ада 1976, у в.
Б уды ў Б елавеж скай пуш чы; М атерпалы , 2, с. 25, в. Болаць К обры нскага
п.; с. 10, С акольскі п.; Р а д ч е н к о, с. 109— 110, № 171, Гомельскі п.;
Шырма, с. 272, № 260, 1932, в. Ш акуны П р уж ан скага п.; Г Д У , в.
Д зяр ж ы н ск Л ельчы цкага р.

8 96. Он, кавалю , да кавал ен ьку

А І М Э Ф , ф . 8, б о і і . 83, спр. 2 1 2, сш. 1, л. 7 — 8. Зап . Т . К. Ц япкова ў
1983 г. у в. А зяр ан ы Ж ы ткав;ц кага р. ад М . Ф . Л аўгач . 76 г.
В ар.: всп. 1, спр. 70, сш. 3, л. 2 9 — 30, 1961, в. Д ун аеўк а Гом ельскага
p.; ф. 13, воп. 10, спр. 21, сш. 1, л. 34, 1967, в. М алеш ава С толін скага p.;
А К Л М П І, ф. 1, »оп. 79, спр. 5, л. 2, 1979, Гом ельская вобл.; Г Д У , сш. 39,
л. 3—4, 1982, в. С лабодка В еткаўскага p. Н. p.:

Ці я ў ц;:бе, мая мамка,

Не дачка была, 2
Ш го ты мяне, м ая мамка,

618
 З а м у ж аддала. 2
М аладую , мая мамка,
Ш чэ й малую ; 2

M o s z y ń s k i , с. 2 94, № 823 , в. Д араш эвічы М азы р ск ага п.

897. Да едзь ты, мой татухна, у гарадочак

К о с н ч , с. 2 3 3 — 236. 3 «п . у в. Б арадзін ка Ч ар н ігаўскагэ п.
B ap.: Н е ч а е в, с. 6 3 — 64, JSb 120, в. А б ар ы н кі С тар ад уб скага п.;
Р о м а н о в, 8, с. 434, в. К азако ва В ел іж скага п. Н p.:

Т ы не сдзь, маманька, чэраз горад,

Ыс купляй, м аманька, злата-сер аб ра;

А Ф К , ф. 10, вон. 15, спр. 76, л. 88, 1976, в. Старое С яло У ш ацкага р.
Н. p.:
С алавсйка-пташ ка д у ж а ш чырая;

B y k o w s k i , с. 2 83, П інскі н.

898. Ганначка мамачцы ды наказвала

Б Д У , папка 10, сш. 3, л. 8. З ап . Т . С. Сербантовіч у в. О рдаць Ш клоў-
скага р. ад М . С. С ікор ы ш й , 1912 г. н.
В ар.: Г і л е в і ч, 1979, с. 2 90 , в. Сласцёны Горацкага р.

8 99. Войчанька родненькі

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 78, спр. 156, сш. 4, л. 49. З ап . A . С. Л іс у 1978 г.
у в. Н ягн евічы Н авагр уд скага р. ад В. Т ур .

9 00. Мамачка мая родная

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 74, спр. 84, сш. 3, л. 77. З ап . Л . М. С алавей у
1974 г. у в. А льхо ўка Б яр эзін скага р. ад Т . Я . Ч аган, 73 г.

9 0 1 . Матронка, маё дзецятка

А І М Э Ф , ф. 9, воп. 3, спр. 7, л. 62. З ап . I. Х арсевіч у 1888 г. у в. Х а -
рава П р уж ан скага п.

902. Як аддала мяне, маці, маладую

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 85, спр. 2 2 9, л. 10. З ап . Л . Ю. Л оска ў 1985 г. у
в. Р ад зів іл ав іч ы Л ельч ы ц кага р. ад У. М . Л укаш эвіч , 80 г.

903. Ой ты, каліна, чырвона журавіна

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 83, сш. 6 1, л. 12. З ап . Л . С. Б уй н іц кая ў
1974 г. у в. Весніно Л аго й скага р. ад Н. С арокі, 68 г.
В ар .: Г і л е в і ч, 1974, с. 3 8 7 , в. В ул ька Л ун ін ец кага р.

619
 904. Сабірайся, Марусенька
А І М Э Ф , ф. 13, в о і і . 10, спр. 19, сш. 6, л. 19. З ап . Н. С . Вабіш чавіч
у в. Б елавуш а С толін скага р. ад В. Пачко, 1933 г. н.

905. Сабірайся, донечка, сабірайся

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 77, спр. 135, сш. 1, л. 53. З а л . У . А . В асідевіч у
1977 г. у в. С /абодка А к ц яб р ск ага р. ад A . I. Брокар, 76 г.
В ар.: ф. 13, аоп. 10, спр. 3 1, сш. 33, л. 7, в. Ч эрнін С ветлаго рскага р.

906. Збірай, дачка, пасталы і анучы

Захарава, 1984, с. 169, № 436. З ап . у в. П арэчча П ін скага р.

907. Нутка Tbitмаладуха, не шляйся

Д е м б о в е ц к н й , с. 575, № 2 5 9 . З ап . у М агіл ёўскім п.
В ар .: А І М Э Ф , ф. 13, всп. 6, спр. 7, сш. 3, л. 7, в. Р агач Б яльін іц кага
p .; воп. 10, спр. 85, сш. 17, л. 6, 1974, в. У хвала К руп скага р.

908. А ў полі — гарбылік

Ш л ю 6 с кі, с. 65, № 106. З ап . у У зкаўскай вол.В ел іж скага п. Д а-
рогай да маладога.
В ар .: А І М Э Ф , ф. 8, воп. 81, спр. 187, сш. 1, л. 64, 1981, в. У хвала
К руп скага p.; спр. 189, сш. 1, л. 72, 1981, в. Заб елле Б еш анковіцкага p.;
воп. 1, спр. 97, сш. 2, л. 36, 1965, в. Л яд ы Д уб р овен скага p. Н. p.:

Па наш аму полю д зер аза,

He за б у д зь , Верачка, аб р аза;

ф. 9, воп. 5, спр. 6, сш. 2, л. 32, 1936, в. С таўб кі С ур аж с кага р.

909. А ўсе мы песні папелі

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 1, спр. 77, сш. 4, л. 20. З ап . В. Е. Б урносаў у
1962 г. у в. Глыбокае Б ялы н іц кага р.
В ар.: Б Д У , д., 1976, в. Х ацю хова К руп скага p .; Д е м б о в е ц к н й ,
с. 575, № 2 60, М агіл ёўскі п.

9 10 . Пей, дружачка
З а х а р а в а , с. 161. З ап . у 1976 г. у в. С вары нь Д рагіч ы н скага р.
В ар.: З а х а р а в а , 1984, с. 189, № 539, в. Б ары скавічы М азы р ск ага р.

9 1 1 . Маршалачкі-туркі
Б Д У . Зап . В. Д . П учкова ў 1979 г. у в. Гальцы С толін скага р. ад Л . А .
Я тусевіч, 45 г.
9 12 . Нашы мілы маршалачкі
K o l b e r g , с. 223, № 6 2, Зап . кал я Лю бяш ова (Б а р а в а я , П аго ст) у
П інскім п.
Вар.: П а ш к о в а, с. 64, в. Л асіц к П ін скага p. Н. p.:

620
 А дб івай ц е каморкі і свірні,
З аб ір ай ц е бодні і скр ы ні;

B y k o w s k i , с. 2 7 7 , П інскі п.; А І М Э Ф , ф. 8, воп. 2, спр. 19, сш. 2, л. 6,

1959, в. М ерчыцы П ін скага p. Н. p.:

Выш ачкі кот, кот падраў,

П адуш ачкі з я ц ь к а заб р аў;

Б Д У , папка 2, сш. 36а, л. 12, в. С тары н а У ш ац кага p. Н. p.:

Ц і ўсе твае дачуш ачкі,

Ц і л яж ац ь падуш ачкі?

9 13. Светавая зоранька

Д о в н а р - З а п о л ь с к н й , с. 38, № 2 8 6 . З ап . у в. С в я т а я Воля П інска-
га п.
9 14 . Я месяца да перакрою
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 76, сш. 8, л. 3. З ап . Н . А . Я рмовіч у в.
С ітн іца Л ун іпец кага р.

9 1 5 . А ў каго на дварэ відна стала?

Ш л ю б с к і, с.4 147, JYs 3 07 . З ап . у 1919 г. у в. К рутое В ел іж скага п.
В ар.: с. 80, JN3 144, там ж а.

9 16 . А й рана сонца йграла

Ш е й н, 1, с. 54, № 78. З ап . у Віцебскім п.
B ap .: LU е й н, с. 7 47, JSia 34, Гарадоцкі п. Н . p.;

. T o м ая сямейка, госцейкі мае лю бімыя,

М не ж , моладзе, чэсць-слаза.

9 17 . Раненька ўсхадзіла сонейка

Б Д У , папка 9, сш. 4 1, л. 2. З ап . А . П ан кр атава ў в. П уш кары Сеннен-
с кага р. ад ГІ. Р. П ан кратавай , 1902 г. н.

9 18 . Там, міжы гор, да каморачка

Р у б е р о в с к н й , с. 2 9 0 , № 1.
В ар .: Ш е й н, 1, с. 29 3, № 12, в. А с т р а ў к і С л уц кага п. Н. p.:

Д а в а л а — не ш кадавала,
Р э за л а , да не мерала; 2

A H С С С Р , ф. 134, воп. 2, адз. зах. 14, л. 21, № 73, 1914, в. М о л адава

Н авагр уд с кага п.
9 19 . He зара за гарою
М н к у ц к н й, с. 240 . З ап . у Д ры сенскім п.
621
 9 20. Выбачай, сястроначка
F e d e r o w s k i , с. 4 3 9 , № 9 6 1. З ап . ка л я З э л ь в ы , М іж рэч ча В аўка-
вы скага п.
9 2 1 . Ды была ж Людачка ў мамкі адна
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 9 2, л. 30. З ап . у С луц кім п.

922. Да хадэіла Анечка па двару

Б Д У . Зап . I. А . П устаход у в. Гальцы С толін скага р. ад A . А . Н еў-
дах, 1918 г. н.
В ар.: А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 8 2, сш. 47, л. 1, 1974, в. Д уб ай Сто-
лін скага p. Н . p.:
Б удзе тата ты я слядочкі ш укаці
I мяне, м аладу, усп ам ін ац і;
A H С С С Р , ф. 104, воп. 1, ад з. зах. 2 6 9 , л. 2 1 , № 5, 1884, П алессе; З а -
х а р а в а, 1984, с. 173, № 4 5 9 , в. Д зер бін Б уда-К аш алёўскага р.

923. Рыкнула кароўка э парога

Захарава, 1984, с. 2 7 0 , З ап . у в. Д р уж ы л авіч ы Іван аўскага р.

924. He жалелі вы дзеўкі

С л а в я н н н а , с. 90, № 187. З ап . у С еўскім р. Бранскай вобл.

9 25. Ой, давай, маці, давай

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 2, спр. 15, сш. 1, л. 2 7 . З ап . К. П. К абаш н ікаў у
1969 г. у в. Р адчы цк С толін скага р. ад Л . С. Ш ульж ы к.

9 26. Да ладзі, матка, ладзі

C z e c h o w s k a , № 59. З ап . у в. Р у д ск П ін скага п. Я к забіраю ць ма-
ладую .
В ар.: Д о в н а р - З а п о л ь с к н й , с. 23 , № 191, в. Ц еляханы П інска-
га п.
9 2 7. Л адзі, маці, ладзі
Б Д У . З ап . Л . А . М ян ько ў 1979 г. у в. Гальцы С толін скага р. ад Т . В.
Н еўдах, 62 г.
928. Да далі ж вы нам дочку
ГД У . Зап . у г. Гомелі.
В ар.: в. К азл ы Е л ьскага p .; А І М Э Ф , ф. 8, воп. 1, спр. 92 а, ч. 1, л. 34,
1961, в. Т онеж Л ельч ы цкага р.

929. Аддайце нам дзеўку

М е з е р н н ц к н й , с. 101. Зап . у г. С тар адуб Ч арнігаўскай губ.

930. Тарарах, тарарах калескі

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 81, спр. 191, сш. 2, л. 10. З ап . A . I. Гур скі ў
1981 г. у в. Вярхоўе Б еш анковіцкага р. ад У. А . А ўч ы н н ікавай , 6 8 г.

622
 B ap.: ф. 13, воп. 10, спр. 82, сш. 56, № 2 2, 1974, в. Н овы Г ар адзец
Т ал ач ы н скага p.; Р Г Т , ф. 4, № 12, л. 20, 1911, в. Н аўлічы В іц ебскага п.;
Р о м а н о в, 8, с. 360, Віцебскі п.

931. У полі, у поліляш чынка

К о с н ч, с. 249. З ап . у в. Яблонка М гл ін скага п. К алі ўж о м ал ад ая
вы ходзіць з абразам і.
В ар.: ГД У , Гомельскі p. Н. p.:

Д а будзем каляю ж кі раўн аваць,

Д а будзем падуш кі д аб ы вац ь;

Свнтова, с. 157, № 114, в. М іш кава С тар адуб скага р. Бранскай вобл.

9 3 2 . А е ў мяне падуш кі
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 9, спр. 3, сш. 1, л. 36. З ап . М . А . Я нкоўскі ў
1959 г. у в. Веснаў Г л ускага р.

93 3 . Ц і я ў м аткі да й не донька была

ІР Л І, к. 16, папка 1, л. 81, № 56. З ап . В. П ад гар эл ьская ў 1929 г. у
г. С л уц ку ад О. Ф . П адгар эльскай , 48 г.

9 3 4 . Д а давай , м атка, цеху

Д о в н а р - З а п о л ь с к н й , с. 31, № 24 4 . З ап . у в. К раі П ін скага п.

9 3 5 . ГІасадзіла м аці дач ку

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 65, сш. 18, л. 6, Лі> 12. З ап . Н. А . К уц ы -
на ў 1960 г. у в. В ял ік а я К аўпеніца Б аран авіц кага р. ад A . Н . К уц ы ла,
66 г.
93 6 . Ой, гуд уц ь пшчолкі, гуд уц ь
Б е с с а р а б а , 2 5 2 — 253 , JVib 110. З ап . у в. Лю бенка Б ельскага п.

9 3 7 . С кр ы н я м ая ты б я зв ух а я
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 81, спр. 184, сш. 3. л. 34. Зап . I. I. К р ук у 1981 г.
у в. С лаб аж ан ка Х ой н іц кага р. ад С. П. Б сндар, 70 г.
В ар.: Г Д У . сш. 55, л. 3, 1982, в. С авічы Б рагін скага p .; Б Д У , папка 2,
сш. 21, л. 8—9, в. Старое С яло Г л ускага p .; 3 a х a р а в a, 1984, с. 193,
№ 553, в. Забалоцце М азы р ск ага р.

93 8 . К ухры чак да мой новенькі

А І М Э Ф , ф. 6, воп. 82, с.пр. 200, № 42. З ап . У. А . Васілевіч у 1982 г.
у в. Р аб ак С л уц кага р. ад А . Ф . С тагкевіч , 76 г.
В ар.: воп. 77, спр. 136, сш. 1, jN° 14, 1977, в. Д зер бін А к ц яб р ск ага p.;
воп. 82, спр. 197, сш. 1, л. 15, 1982, в. К ар л аўка Б рагін скага p.; LU е й н, 3,
с. 4 20, в. Д эч кавіч ы М азы р с к ага п.; A H С С С Р , ф. 104, воп. 1, адз. зах.
2 6 9 , л. 24, jV 12, і 884, Палессе.

623
 9 3 9 . С кр ы н і мае, бодві мае
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 2, спр. 14, сш. 5. л. 15. З ап . М . Я . Гры нблат у
1969 г. у в. Беражное С толін скага р. ад Т . П. Гулян ко, М . Н. М інковіч,
Я к скрыню (ш кап у) вяэуц ь.
В ар .: Ф. 13, воп. 9, спр. 13, сш. 19, л. 3, 1960, в. О льніца Г л уск ага р.

9 4 0 . Ой, куб ле, мой кубле

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 75, спр. 100, сш. 1, л. 49. З ап . A . С. Ф яд о с ік,
У. А . Васілев.ч у 1975 г. у в. Б асты нь Л ун ін ец кага р. ад В. I.Каш ловіч,
63 г.
9 4 1 . Т расцё гар ы ц ь, а трасцё гар ы ц ь, зв я р 'ё вы ець
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 7S, спр. 151, сш. 1, л. 46 а, № 39 9 . З эп . Т . К. Ц яп-
кова ў 1978 г. у в. Л ялеўш чы на Гарадо ц кага р. ад Г. С. Ш арновай.
Вар : ф. 13, воп. 8, спр. 3, сш. 2, л. 2, № 8, в. Лю бішчыцы Івац эвіц ка-
га p. Н . p.:
М асц іла б масты тоўстаю ялінаю .

9 4 2 . К аб я зн ала, каб я ведал а

БВУ , ф. 4 41, I I I ,*2, л. 87. З ап . М . Ф сдар о ўскі ў 1880 г. у Л ід скім п.
B ap .: F e d e r o w s k i , с. 401, № 82 9 , кал я Л ях авіч і К лец ка ў С луц-
кім п.
94 3 . У мела, ум ела, м ам улечка, га д а в а д ь
Г і л е в і ч, 1979, с. 419. Зап . у в. С тай кі У ш ацкага р.

9 4 4 . Ой ты , М анечка м ал ад зен ькая

Захарава, 1984, с. 199, №, 583. З ап . у в. П арэчча П ін скага р.

9 4 5 . Мой ты вяночак
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 74, спр. 80, сш. 1, л. 57. З ап . К . А . Ц вір ка ў
1974 г. у в. С алан ая В ало ж ы н скага р. ад М . I. У н учак, 37 г.
В ар.: ф. 13, воп. 10, спр. 37, л. 34, в. М ар кав а М ал адзеч ан скага p .;
Э М , ф. 3 3 4 , в. Гар ады н ава, Б ры лькі, Ш апавалы В алож ы н скага п.

94 6 . Н а моры вуц іц а куп ал ася

Ш л ю б с к і , с. 157— 158, № 336. З ап . у 1919 г. у в. К руто В ел іж ска-
га п.
9 4 7 . I д зе табе, рыбуш ка, эім у зім ав ац ь
Д о б р о в о л ь с к н й , с. 153— 154, Ns 36 2 . З ап . у в. К р утаўц ы Е ль-
нінскага п.
9 4 8 . Д а паедвем у дал ёку У кр аін у
F e d e r o w s k i , с. 39 6 , № 81 2. З ап . кал я Л ях авіч і К лец ка ў С луц кім
п. К алі м алады х вяд уц ь спаць.

949. Д ум ай , гадай , м ая матко

Г і л е в і ч, 1973, с. 177. З ап . у в. А рэш ніца К лец кага р.

624
 B ap .: А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 7 7, сш. 34, л. 2, 1974, в. Д рабаўш чы -
на К лец кага р.
950. Рожа мая белая
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 35а, сш. 10, л. 14. З ап . Н . М . Гурыновіч
у 1965 г. у в. У ланава С л уц кага р. ад М . I. Д уб ал ек а, 69 г.

9 5 1. А й, napa, пара да двара

М а ж э й к а, с. 278. З ап . у в. Задаошша Ч аш ніцкага р.

952. Вылятаў саколенька

Р о м а н о в, 8, с. 419 . З ап . у Болецкай вол. Г ар адо цкага п.

953. Ой, свет світае, на зару займае

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 83, сш. 70, л. 10. З ап . В. I. Грэк у 1974 г.
у в. Ч алевічы С л уц кага р. ад A . I. Ц іхач, 6 8 г.
В ар .: спр. 68, л. 64, 1956, в. Б ары саўка Г ай н аўскага п. Б еластоцкага
ваяв. Н. p.:
К ін ула ключы, у камору ідучы .
К ін ула ў мора, ідучы на гора;

спр. 37, сш. 10, л. 47, в. М ар кава М аладэечан скага p.; спр. 6 0, сш. 16, л.
3, в. М акран ы К ап ы льскага p.; спр. 67, сш. 18, л. 8, 1963, в. П адкраічы
Б яр о заўскага p.; воп. 9, спр. 6, л. 7, 1960, в. Г ар адн ая С толін скага p.;
воп. 8, спр. 3, сш. 12, л. 4, в. З аго р ’е П р уж ан скага p.; ф. 8, воп. 1, спр.
39, сш. 7, л. 9, 1956, в. Д зял яц іч ы Л ю бчанскага p.; спр. 11, сш. 1, л. 22,
1946, в. Ч апялі С таробін скага p. Н . p.:

П алаж ы л а на жыце, сама еду на ж ы ц ц е;

воп. 2, спр. 2, сш. 2, л. 30, 1969, в. С інкевічы Л ун ін ец кага p. Н . p.:

Ш то ад каморы, то вісяц ь на прабоі,

А што ад святліц ы , л яж ац ь на п аліцы ;

воп. 78, спр. 145, сш. 6, л. 57— 58, № 173, 1978, в. Я тр а Н авагр уд скага р.
Н . р ..
К ін ул а ад сябе, паеду ад цябе.
Згін ьц е-прап адэіц е, зво н кія ключы,
У ж о я пайду ў ч уж ы я лю дэі;

воп. 77, спр. 142, сш. 1, л. 43, 1977, в. Ч аланец С аліго рскага р. Я к а д ’язд-
жаю ць ад маладога. Н . p.:

Я павесіла на ж эр д зі, паеду да смерці;

воп. 76, спр. 124, сш. 4, № 55, в. Ц ясн оўка К лец кага p.; воп. 7 5 , спр. 97,
сш. 7, л. 52, 1975, в. Я зы л ь С тар ад ар о ж скага р. Я к м алады забір ае ма-
ладую ; воп. 74, спр. 83, сш. 4, л. 13, 1974, в. П руды С таўб ц оўскага p.;
Ц Д Г А Л іт С С Р , ф. 1136, ад з. зах. 2 1 9 , л. 9, № 2, 1885, в. Т р ац эвічы H a-
40. З а к. 298 625
в агр удскага п.; Р Т Г , р. 53, воп. 1, № 110, 53, № 49. С ваш кі ў маладой;
A H С С С Р , ф. 134, воп. 2, адз. зах. 14, л. 21, № 72, 1914, в. М о л адава
Н авагр уд с кага п. П ерад а д ’ездам н явесты ў дом ж ан іха; Б Д У , папка 2,
сш. 17, л. 1. Н . p.:
Д ы не месяц свеціць,
Д ы не зор ка ззяе...
П авесім у каморы, дзе віселі ўборы;

Саламевіч, с. 334, кал я Раготны , Д вар ц а, М оўчадэі С лонімскага п.

А д ’яздж аю чы ; Ш ырма, с. 2 7 5 , № 2 6 3 , 1932, в. Ш эні П р уж ан скага п. Вы-
яздж аю чы да м аладога; Д о в н а р - З а п о л ь с к н й , с. 17, № 142, в.
Д аб р асл аўка П ін скага п. С адж аю ц ь н явесту на воз; В а с н л ь е в а , с. 4 6 8 ,
Г р абоўская вол. М азы р ск ага п.; C z e c z o t , 1846, с. 43, над Д звін о й ;
Г і л е в і ч, 1973, с. 319, в. Н аліб акі С таўб ц о ўскага p.; Г і л е в і ч, 1979, с.
434, ст. К алодзіш чы М ін скага p .; в. П адлессе С таўб ц оўскага р. Р азвітан н е
маладой з домам і а д ’езд ; З а х а р а в а , 1984, с. 196, № 567, в. Парэчча
П ін скага p.; Z i e n k i e w i c z , с. 117— 118, № 4, П інскі п.; F e d e r o w s k i ,
с. 416, № 8 8 1 , в. Н авасады кал я Я л аўк і ў В аўкавы скім п. Я к вы праўляю ць
да шлюбу; М а л е в н ч , с. 98, № 44, в. Я ськевіч ы С л уц кага п.; А д р ад ж эн -
не, с. 2 6 0 , № 41, 1912, в. М ікалаеўш чы на М ін скага п. П ерад вы праўкай з
п ры дан кам і; K l i c h , с. 7 9 —80, в. Палона Н а вагр уд с кага п.; B y k o w s k i ,
с. 2 8 5 , П інскі п. Н а вы ездзе дачкі.

9 54. Як пайшоў пыл-туман па залессейку

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 77, спр. 133, сш. 1, л. 72, № 4 5. З ап . I. I. К р ук у
1977 г. у в. Старое С яло Р агач оўскага р. ад А . Я . М аслян ковай , 55 г., і
інш.
В ар.: воп. 73, спр. 6 9, сш. 2, л. 80, 1973, в. Л осеўка Б ы хаўскага р.
Н . р ..
П алілісь слёзачкі ды па ложачцы,
К ін ула клю чыкі ды на скац ер ку;

воп. 78, спр. 144, сш. 4, л. 72, № 46, 1978, в. П ятровічы К арм ян скага р.
Н . p.:
Я к пайшоў він агр ад па закусц яю ,
Раняю чы лісточкі пад кусточкі...
Раняю чы слёзачкі пад н ож ачкі;

А Ф К , ф. 10, воп. 15, спр. 77, л. 91, 1977, в. Палессе П астаўскага p. Н . p.:

Абыйш ло слонейка кал я горанкі,

А быйш ла Т ом ачка кругом століка.

955. Сядзела Волечка за сталом

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 8, спр. 5, сш. 4, л. 1. З ап . В. Д . Д ул ец у 1961 г.
у в. Гарбачы Б еш анковіцкага р. ад A . Т . Д улец .

9 56. Цвітуць цвяточкі дый расцвітаюць

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 1, спр. 83, сш. 3, л. 7. З ап . В. М . Іван о ўская ў
1963 г. у в. Бабцы Глы боцкага р. ад Н. А . Ц іхановіч, 58 г.

626
 957.* Салавей шчабеча — сад разлягае
Б Д У , д., 1976, л. 95. З ап . A . А . К р уп ская ў 1976 г. у в. С уд н ікі Ві-
лейскага р. ад П. В яж эвіч , 65 г.

958. Марыся на воз сядае

Гроднен. вед., 1895, № 1. З ап . у Гродзенскай губ.
В ар.: Г н л ь т е б р а н д т , с. 2 0 4 —2 0 5 , Б рэсц кая вобл. Н. p.:
Я ў цябе, татк у, верна служ ы ла,
Т в а іх клю чы каў не п агубіла.
Д зесь у каморы ў навусенькай,
У той скрыні чарнусенькай.
959. Свеця месяц над зарою, рана, рана
М е з е р н н ц к н й , с. 101, № 2. З ап . у в. С тар адуб Ч ар нігаўскай губ.
Н а наступны дзень бац ькі нявесты едуц ь да ж аніха.

960. У садочку на кляночку

М о ж е й к о, с. 156. Зап . у в. К л ятн ая П інскага р.

9 6 1. Ой, у Слуцку, у Слуцку да на новым ганку

F e d e r o w s k i , с. 3 7 4 , № 733. З ап . кал я Л яхавіч і К лец ка ў С луц-
кім п. Д зяв іч ы вечар.
962. У гародзе макаванька цвіцела
Ц Н Б А Н Б С С Р , ф. 3, воп. 1, спр. 4, л. 62, № 6 6 4 . З ап . В. Г возд у
1936 г. ад маці ў Ілукстэнскім п.
В ар.: ф. 3, воп. 1, спр. 4, л. 52, № 63 1 , в. К ісялёўц ы Д зв ін с к а га п.

963. Ой, маманька-вутка

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 29, сш. 14, л. 2 3 , JSia 20. З ап . A . К. К а-
напліцкая ў 1967 г. у в. В я л ік ія А р л ы С толін скага р. ад A . С.А нтановіч,
62 г.
964. Ужо ж Галечка на дарожальцы
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 83, спр. 2 1 0 , сш. 2, л. 2 7 —28. З а іі. Л . П. Б ара-
бан ава ў 1983 г. у в. Д вар эц Ж ы ткавіц кага р. ад М . А . Л аб уц кай , 73 г.
В ар.: воп. 1, спр. 9 2 а, ч. 1, л. 58, 1961, в. Тонеж Л ел ьч ы ц кага р.
У доме н явесты ; ф. 2, воп. 7, спр. 7, сш. 8, л. 8 0, 1969, в. Гаўры льчы цы
Л ун інец кага p .; M o s z y ń s k i , с. 2 7 8 , JVe 7 6 5 , в. Д араш эвічы М азы р -
скага п.
965. Дарожачцы...
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 8 3, спр. 21 7 , сш. 2, л. 9. Зап . I. I. К р ук у 1983 г.
у в. Л утн ы Ж ы ткавіц кага р. ад Г. С. Ч эркас, 81 г.

966. А я ў свайю татачкі да верыа служыла

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 2, спр. 52а, сш.4, л. 13, № 23. З ап . Л . М . Са-
лавей у 1972 г. у в. Т аўкач звіч ы У здзен скага р. ад Я . Я ловік.
 967. А д зсвач ка татач ку верна служ ы ла
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 7 5, спр. 9 6 , сш. 7, л. 2 9 — 3.0, № 27. З ап . у в. М а-
гільнае У здзен скага р.

9 68. Д а сястр а б рату верна сл уж ы л а

Federowski, с. 4 7 9 , № 1140. З ап . кал я М оўчадзі ў Н авагр уд -
скім п.
96 9. У ж о д зеван ька ў дарозе
Д о в н а р ' З а п о л ь с к н й , с. 37, № 28 1 . З ап . у в. С в я т а я Воля Пін-
скага п.
9 7 0 . У ж о М атрон ка на воз сядае
А І М Э Ф , ф. 9, воп. 3, спр. 7, л. 165. Зап . I. Х арсевіч у 1888 г. у
в. Х ар ав а П р уж ан скага п.

9 7 1 . Н аташ ка ў м ам ачкі служ ы ла

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 75, спр. 105, сш. 1, л. 4 0, Me 31. З ап . Л . М . Пахо-
мава ў 1975 г. у в. Раван ічы Ч эрвен ьскага р. ад Г. Я . Ц ітавец . Я к мала-
д а я ады ходзіц ь са свайго дому.

9 7 2 . Ужо я, баценка, адсл уж ы л а

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 1, спр. 21, сш. 3, л. 2 2 , № 14. З ап . O. Н . Ц ы б ікава
ў 1948 г. у в. О лтуш М ал ар ы ук ага р. ад Т . С імонік, 48 г.
В ар.: ф. 13, воп. 9, спр. 6, л. 4 7, 1960, в. Т эл ьм ы Б рэсц кага p. Н . p.:
Х утч эй , сонечка, за хм аран ьку,
А нам, ж энчы нкам, дадо м ан ьку;
Б Д У , папка 8, сш. 13, л. 5, в. Анош кі В ілей скага p .; г. п. К ам янец Брэсц-
кага p. Н . p.:
Ой, чы высока — то шчэ й жнено,
Ой, чы ўж о н ізка — то й хадзім о;
С а л а м е в і ч, с. 310, № 44 9, ваколіцы П руж ан , Б ярозы , Ш арш ова, С яль-
ца, М алеча і Б елавеж ы . Н а світанні, калі н абліж аецца час а д ’еэду. Н . p.:
У ж о сонца н ізка, вечар б лізка,
Жэб як хутчэй зап лату ўзяц і
I з бацькоў поля ў б ягац і;

Г н л ь т е б р а н д т , с. 88, № 92, в. А з я т ы К обры нскага п.; Б у л г а к о в -

с к н й, с. 109, Me 47, П інскі п. Н . p.:

H e б удуц ь табе рабіці:

Н а плечы серпа п акідац і,
Н а сонечка п азіраці.

973. У новым гародзе на ярай руце

Б е с с а р а б а , с. 252 , Мі? 108. З ап . у 1902 г. у в. Лю бенка Б ельска-
га п. Пры ад ездзе да ж аніха ў час «п ад вяч о р ка».

6 28
 974. Ой, у сітн ічку, у р акітн ічку
Ш ы р м а, с. 72, № 57. З ап . у 1928 г. у в. Ш акуны П р уж ан скага п.
В яд уц ь на пасад.

9 7 5 . He хацела д зевач ка ў татач кі ж ы ц і

Б Д У , папка 12, сш. 31, л. 3. З ап . у в. Р ахавічы С аліго рскага р.

9 7 6 . М а р ’ечка баценьку адр абіл а

М атерн алы , 2, с. 2 5 —26. З ап . у в. Болат К обры нскага п.
B ap.: С а л а м е в і ч, с. 31 0 , № 4 4 8, П руж ан скі п.; Захарава,
1984, 191, № 547, в. Зімовіш чы М азы р ск ага р.

9 7 7 . Цеплае соўныш ка па залессю шло

Р Г Т , р. 5, jSfe 7, л. 62. З ап . А льхім овіч у 1882 г. у С ебеж скім п. Д о-
раць.
В ар .: Ц Н Б А Н Б С С Р , ф. 3, воп. 1, спр. 1, л. 62, 1927, в. А зер ц ы
Д зв ін с к а га п. Н. p.:

П айду к чужой матухне працаваць,

Ч ужой матухне ўладж ац ь.

9 7 8 . Л ета ж маё, лета

Захарава, с. 159. З ап . у 1969 г. у в. ГІаланечка Б аран авіц кага р.

9 7 9 . Н а моры селязёнь свіш ча

Moszyński, с. 2 9 4 , № 824. З ап . у в. Д араш эвічы М азы р с к ага п.

9 8 0 . Сонейка з рання ўсходзіць

Захарава, 1984, с. 270. З ап . у в. Д р уж ы л авіч ы Іван аўскага р.

9 8 1 . Соненка д а на заходзе
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 75, спр. 9 9 , сш. 1, л. 2 7. З ап . A . I. Г ур скі ў
1975 г. у в. Т у л іч ава Н авагр уд с кага п. ад Я . Ф . Браніцкай, 61 г.
B ap.: М а л е в н ч, с. 9 6 —97 , № 39, в. М ал ева С л уц кага п. Н . p.:

В ячэра м ая да ж алобная,
Ноч м ая — п адар ож н ая;

Г і л е в і ч, 1979, с. 4 2 9 , в. К оханавічы Н я св іж ск а га p.; с. 4 3 2 —4 3 3 , в. Д а-

р аганава К ар эл іц кага р.

9 8 2 . Н а двар э да до ж дж ы к росіць
Federowski, с. 401 , № 8 3 0 . З ап . кал я Л ях авіч і К лец ка С луц ка-
г а п.

629
 983. А ўжо позненька, да не раненька
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 1, спр. 60, л. 24. З ап . М . П. Г в а зд зё ў у 1961 г.
у в. Ж ы цькава Б аран авіц кага р. ад М . Д . Яраш , 67 г.
В ар.: спр. 59, л. 6 4 —65, 1961, в. Ш ыпяны С м ал явіц кага p.; Ш е й н,
1, с. 40, № 63, в. М адзелін а, Воранава В іц ебскага п.; Г Д У , 1982, г. Р а-
гачоў. Н. p.:

А няхай цвіце, расц вітаецц а, мне ў ей не кр асавац ц э;

Н яхай ж ы ве, няхай красуецца м ая меншая сястры ц а.

984 . В алечка ж , наша сястры ц а

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 78, спр. 144, сш. 1, л. 72. Зап . Г. А . Б арташ эвіч,
Л . П. Б арабан ава ў 1978 г. у в. Б арсукі К арм ян скага р. ад Ю. С. А н і-
шчанкі, 61 г.
9 8 5 . М есячы к дар ож ан ьку прасвячае
Г і л е в і ч, 1979, с. 4 32 . З ап . у в. М аш укі К лец кага р.

9 8 6 . У ж о не раненька, ды ўж о позненька
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 56, сш. 2 3 , л. 2. З а л . Н . Я . Іванова ў
1953 г. у в. Ю раўш чына М ал адзеч ан скага р. ад В. С. С ергіевіч, 24 г.
В ар.: спр. 11, сш. 6, л. 1, 1967, в. Гарадок М аладзеч.анскага p. Н . p .:

Ц яж кае было да й н ялёгкае нам з табой расставанне.

Д а хоць ц яж кае, хоць нялёгкае, да трэба расстац іся,
3 чужой мамачкай да з няродненькай да трэба ж п азн ац іся;

ф. 8, воп. 78, спр. 146, сш. 2, л. 19, в. П елкаўш чына Іўеўскага p. Н. p.:

Ішла ў кам орку, чэшучы гал оўку,

З а ёй родна маці, раэліваю чы с л ёзку;

ф. 8, воп. 2, спр. 28, сш. 1, л. 32, № 49, 1970, в. З агар н яты А ш м ян скага p .;
спр. 62, сш. 1, л. 121, № 63, 1973, в. Ж асціннае Л аго й скага p.; Г Д У ,
сш. 53, л. 2, 1982, К арм ян скі p.; 1978, в. Ж укаўка Х оц ім скага p.; Б Д У ,
папка 3, сш. 15, л. 9, в. Д зя м ід авіч ы В алож ы н скага p.; Г і л е в і ч, 1979,
с. 429, в. К альзб ерг М ін скага р.

9 8 7. А спасіба табе, хата

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 30, сш. 8, л. 4, № 42. Зап . Л . А . Га-
р эл ікава ў 1967 г. у в. Н авікі В аўкавы ск ага р. ад Я . М . Савош, 62 г.

9 88. Д зя к у ю табе, м ая м амачка

Moszyński, с. 2 7 7 , № 758. З ап . у в. Галубіц а М азы р с к ага п.

989. Он, д зя к у н табе, м атка, што рабіла гл адка

М атерн алы , 2, с. 26. Зап . у К обрынскім п.

630
 9 9 0. Схілілася бяроза
Z i e n k i e w i c z , с. 116, № 42. З ап . у П інскім п. Д р у ж к і збіраю цца
ад маладой да маладога.
В ар.: А І М Э Ф , ф. 8, воп. 77, спр. 141, сш. 2, № 97, 1977, в. Х ора-
става С аліго рскага р.

9 9 1. Дзякавала бяроза сваёй зялёнай дуброве

А І М Э Ф , ф. 9, воп. 3, спр. 7, л. 94. З ап . I. Х арсевіч у 1888 г. у
в. Х ар ав а П р уж ан скага п.
В ар.: ф. 8, воп. 1, спр. 19, сш. 2, л. 4 1 — 42, № 6 4 , 1948, в. Л ан ская
М ал ар ы ц кага p. Н . p.:

Ой, шчэ я толькі, м ал адзен ькая,

С вае кудр ы гадавал а...
Ж оўтую косу, ой, гад авал а;

воп. 85, спр. 2 3 1 , сш. 1, Nb 178, 1985, в. П алівачы Глы боцкага p. Н . p.:

Ш то я ў цябе піла, ела, гул ял а, усю работу п азнала;

М а ж э й к а, с. 355, Nb 187а, в. А н то нава В ер хн ядзвін скага p. Н . p.:

H e было на мне ні ц яж эн ькай работкі,

He было на мне ні плахое гаво р кі;

К р а ч к о в с к н й, с. 78, в. Вярховічы С лонім скага п. П а дарозе; З а х а -

р а в а, с. 162, 1967, в. М акары чы М ал ар ы ц кага р. Р азвітан н е нявестьі з
б ац ькам і; Ч у б н н с к н й , с. 668, Кобрынскі п. Пры вы ездзе н явесты да
ж аніха на быт. Н . p.:

Д зяк ую табе, мой баценьку, дзякую табе, мой месяцу...

З а добрае пасыланне;

З а х а р а в а , 1984, с. 190, Nb 543, в. П арэчча П ін скага p.; с. 2 7 2 , Д р у-

жылапічы Іван аўскага р.

992. Благадарыла белай бярозкс дуброўка

А Ф К , ф. 10, воп. 15, спр. 76, л. 73. Зап . Т . Б. Варф аламеева ў 1976 г .
у в. Старое С яло У ш ацкага р. ад С. С. К улёнак.
Вар.: Б Д У , папка 6, сш. 14, л. 3, в. П ап лаўкі Л еп ельскага p.; папка 11,
сш. 4, л. 3, в. К урганне С м ал явіц к ага p. Н. p.:

He было ў цябе ні позняга ўкладан н я,

He было ў цябе ні ранняга ўставан н я;

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 1, спр. 9 2 а, ч. 1, л. 16. З ап . у 1960 у в. Азерш чы на

Р эчы ц кага p.; ВП І, 1980, в. Д зёр н авічы В ер хн ядзвін скага p.; Ц Н Б А Н
Б(2СР, ф. 3, воп. 1, спр. 4, л. 65, № 6 7 3 , 1935, К ап л аўская вол. Ілукстэн-
скага п.; л. 36, № 577, 1930, в. Ю даны Д зв ін с к а га п.; С а х а р а ў , с. 100,
№ 271, 1928, в. П усты нь Д а ўгаў п іл с кага п.; Н. p.:

631
 Я ў цябе гора-бяды не зн ала,
Я ў цябе на кірмашох гу л я л а ;
M o s z y ń s k i , с. 277, К я 7 5 9 , в. Д араш эвічы М азы р ск ага п. ГТерад а д ’-
езд ам ; Р а д ч е н к о , с. 91, № 91, Гомсльскі п.; B y k o w s k i , с. 2 80 ,
П інскі п. У маладога пасля адпачы нку, ачэпіны ; М а ж э й к а, с. 355,
в. А нтонава В ер хн ядзвін скага p .; Г і л е в і ч, 1979, с. 4 1 0 — 4 1 1, в. К а-
ж аны У ш ац кага p .; с. 4 1 1 , в. Т а ў к ін і Б расл аўскага р.

9 93. Д а д з я к а в а д а бела бяроза дуброве

С а х а р а ў , . с. 114— 115. З ап . у 1930 г. у г. Д аўгаўп іл с. У маладога
маладую свякр о ўка навучае гаспадары ць.
В ар.: А І М Э Ф , ф. 9, воп. 3, спр. 13, л. 117, 1944, в. Чорнае Д а ў га ў -
п ілскага п.
9 9 4 . С тая л а віш анька ў зялён ы м сад у
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 81, спр. 193, сш. 5, л. 1, № 1. Зап . Т . К . Ц япкова
ў 1981 г. у в. А панасенкі Н евел ьскага р. ад Е. Ц . Вераб’ёвай, 57 г.
В ар .: сш. 2, л. 35, № 7, 1981, в. У сц ь-Д зял ы сы Н евельскага p .; сш. 3,
л. 31, № 19, 1981, в. Заб ал отн а П устош кінскага р. П скоўскай вобл.;
сш. 4, л. 24, № 12, 1981, в. Соіна П устош кінскага р. П скоўскай вобл. Н . p.:

С таяўш ы , стаяўш ы , нахінулася.

С таял а Г алін ка за дубовы м сталом.
С таяўш ы , стаяўш ы , паклан ілася...
Л іч ы кам бяленькім кр асавал ася;

воп. 78, спр. 151, сш. 3, л. 5, № 137, 1978, в. Ц аркавіш ча У свяц кага р.
П скоўскай вобл. У маладой у любы час. Н . p.:

Д удач ак-скр ы п ачак п ан аслухалася;

воп. 1, спр. 45, сш. 1, л. 42, 1959, в. Х арэўш чы на Б агуш эўскага p. Н . p.:

П а ігрыш чах, кірмаш ах н агул ял ася,

Ш аўковы м платочкам н ам ахалася;

ф. 13, воп. 6, спр. 14, сш. 4, л. 4, 1976, в. К ры н кі Р эчы ц кага p. Н . p.:

З ял ён ы м лісточкам наш умелася,

Белым цвяточкам н ац віц елася;

А Ф К , ф. 10, воп. 15, спр. 75, л. 76, 1975, в. Л яш чы лава В ерхн ядэвінска-
га p .; Ш л ю б с к і , с. 146, № 3 04 , 1920, в. П азн яко ва П олацкага п. К ня-
гін я перад а д ’ездам да маладога. Н . p.:

Д ар агіх прыбораў н анасілася,

Па далёкіх кірмаш ах н ахад эіл ася;

Ш е й н, с. 4 6 5 , № 41, Гарадоцкі п. Н. p.:

У будзен дзень у серабры,
У святы дзень у золаце;

632
3 a X a Р ч е н к o, c. 177, Ne 153, О бска-Ірты ш скае міжрэчча.

995. Ш аўкова нітачка блянуе

А І М Э Ф , ф. 9, воп. 3, сш. 7, л. 135. З ап . I. Х арсевіч у 1888 г. у в. Х а-
рава П р уж ан скага п.
В ар.: Р о з е н ф е л ь д , с. 51, № 72, в. С лаб ада М ін скага п .; Ч у б н н-
с к н й, с. 6 67, Кобрынскі п. М ал ад ая збіраецца да м аладо га; F e d e r o w ­
s k i , с. 442, Me 9 72, к ал я З э л ь в ы і С віслачы В а ў кав ы ск ага п. Н . p.:

Я з твасй апекі станпуе.

Д абран ач, м атухна, на ўсю ноч,
Д абранач, матухна, на ўвесь век.

9 9 6 . Бьіванце здаро вы , ж ы віц е багаты

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 35а, сш. 10, л. 13, № 18. З ап . Н . М . Гу-
рыновіч у 1965 г. у в. У лан ава С л уц кага р. ад М . I. Д уб ал ек а, 69 г.
В ар.: спр. 47, сш. 2 0, л. За, 1953, в. П узы р ы К р ы віц кага p.; воп. 8,
спр. 4, сш. 14, л. 6, 1950, в. Галавенчы цы С таўб ц оўскага p. Н . p.:

Б удзьц е здаро вы , б удзьц е вясёлы ,

У ж о мы паедзем да свае бяседы ;

папка 6, сш. 21, л. 5, в. Ц ясо ва С аліго рскага p.; Г Д У , 1982, в. Д уб р овіц а

Х ой ніц кага p.; в. Ж мураўня Р эчы ц кага р.

997. Бывайце здаро вы , бацысавы парогі

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 8, спр. 6, сш. 19, л. 2 2. З ап . Г. Іўлева ў 1961 г.
у в. В я л ік а я Г р ава А сіп о віц кага р. ад А . П аўловіч, 67 г.
В ар.: сш. 1, л. 7, 1969, в. К ароцічы С то лін скага p. Н . p.:

Karo я любіла, паплыў за вадою,

К аго зн аць не зн ала, той ж ы ве са мною;

воп. 10, спр. 13, сш. 10, л. 11, 1961, в. С ц ян явіч ы С лонім скага p. Н . p.:

K aro я любіла, то ў лю дзі пусціла,

А каго не зн ала, з ты м на шлюбе стал а;

спр. 82, сш. 53, л. 2, 1974, в. Г р адзіеўц ы А ш м ян скага p. Н . p.:

K aro я любіла, стаіц ь за плячыма,

С таіц ь за плячыма, ліецца с л я зім а;

ф. 8, воп. 2, спр. 25, л. 42, 1969, в. Д уб н ік і А стр ав ец к ага р. Пры а д ’езд зе

маладой; Г Д У , 1978, в. Б ул аўкі К ал ін кавіц к ага p .; сш. 2, в. З асін ц ы Ель-
с кага p. Н . p.:

М атчы ны зачы няйцеся, свякровін ы адчы н яй ц еся;

 Захарава, 1984, с. 199, JV 58 1 , в. Р ам язы Е льскага р.

998. Бывайце здаровы, мае вы абразы

Б Д У , папка 12а, сш. 2 0 , л. 4— 5. З ап . Г. К. Ганчарук у в. П ятраш кі
Ш чучы нскага р. ад К . I. П ятраш ка.

999. Прашчайце, прашчайце, міскі-талеркі

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 1, спр. 97, сш. 2, л. 37. З ап . Л . I. Т качо ва ў
1965 г. у в. Л яд ы Д уб р овен скага р. ад Е. Г. К ліноўскай, 48 г., П. П. К ар-
ж аевай , 47 г.
1000. Да дабранач, сцены, лавы
Г і л е в і ч, 1974, с. 3 8 4 — 385. З ап . у в. Б елавуш а С толін скага р.
В ар .: А І М Э Ф , ф. 8, воп. 8 5, спр. 2 3 0 , сш. 3, л. 58, № 75, 198
в. М ахро Іван аўскага р.

10 0 1. Дабранач, цісовы сталы, дабранач

Д е м б о в е ц к н й, с. 572, № 233. З ап . у М агіл сўскім іі. П асл я шлю-
бу ў доме маладой.

1002. Ой, дабранач, новы столічак, дабранач

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 75, спр. 105, сш. 4, л. 55, j\*-ł 42. З ап . A . М . П а-
хомава ў 1975 г. у в. Раван ічы Ч эрвен ьскага р. ад С. I. Суш кевіч.

1003. Ой, дабранач, старая хата, дабранач

Б Д У , папка 8, сш. 47, л. 9. З ап . Г. М . Л іук у 1970 г. у кал гасе
«4 0 год К астр ы ч н іка» Л ю банскага р. ад Н. С. С оііка, 45 г.
В ар.: А І М Э Ф , ф. 8, воп. 73, спр. 70, сш. 2, л. 32, 1973, в. К ры н ка
А сіп овіц кага р.
10 0 4 . Покуце, яокуце
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 2, спр. 18, сш. 4, л. 10— 11, № 11. З ап . Л . М . Са-
лавей у 1969 г. у в. Р у д к а П ін скага р. ад В. П аненка. Я к м ал адая а д ’-
яздж ае.
В ар.: воп. 78, спр. 156, сш. 4, л. 52, І978, в. Н ягневічы Н авагр уд ска-
га p. Н. p.:
К уце, куце, мой покуцю...
Ш тон ядзельку п ры бірала;

воп. 85, спр. I, сш. 2, № 6, 1985, в. Гаўры льчы цы С аліго рскага p .; A H

С С С Р , ф. 104, воп. 1, адз. зах. 2 6 9 , л. 23, № 8, 1884, П алессе; 3 a х а р а-
в а, 1984, с. 193, № 552, в. М інічы Л ях а віц к а га р.

1005. Мілыя мае палаці

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 1, спр. 30, сш. 1, л. 5. З ап . P. В. Ш м атава ў
1949 г. у в. Плёсы Б абруйскага р. ад А . Я. С іліч, 34 г. В ы яздж аю чы ад
маці.
В ар.: воп. 81, спр. 187, сш. 1, 1981, в. У хвала К руп скага p. Н. p.:

634
 Т у т ж а лецечка п етава\а,
Я ж на вас зім ач ку летавала.

1006. З ап л акал а печ

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 3, спр. 24, л. 5. З ап . у К ам янецкай вол. Р ага-
чоўскага п. К алі малады вяртаец ц а ў свой дом.
1007. Д абр ан ач, мам ка, дабранач
Г і л е в і ч, 1979, с. 4 30 . Зап . у в. О рдаць Ш клоўскага р.

1008. Д ае д зяўч ы н а роднаму полю дабранач

Ш ы р м а, с. 2 78, № 266. З ап . у 1974 г. у в. К алю га С м ал яв іц к ага р.
В ы яздж аю чы да маладога.
1009. М есяц у перакрою
B y k o w s k i , с. 2 7 8 , j\ q 32. З ап . у П інскім п. З а сталом, кал і ма-
лады прыедзе па маладую .

1010. Д абран ач, мой баценьку

М атерн алы , 2, с. 29. З ап . у Кобры нскім п. Я к забіраю ць маладую .

1011. М анечка з двору з ’я зд ж а л а

Б Д У , папка 9, сш. 34, л. 10. З ап . Г. К ар ж ан еўская ў в. А н дрэй чы кі
У ш ац кага р. ад Д . П. А н др эй чы к, 62 г.

1012. Ой, дабранач, м ая мам анька

Б Д У , д., 1980, л. 43. З ап . Л . М . Е рмаковіч у в. М ан асеева Л унінец-
к ага р. ад Т . П. Вайцяхоўскай, 43 г. Я к забіраю ць маладую .

1013. Ш аўко вая н ітач ка к сцяне льнець

Г а р э ц к і, с. 28, jM> 59. З ап . у в. М ал ая Б агац ь каўка М сц іслаўска-
га р. Я к м ал адая з двар а едзе.
В ар.: Д о б р о в о л ь с к н й , с. 134, jVq 30 7, в. Ш аталава С м аленска-
га п. З а сталом у н явесты , калі прыходзіць ж ан іх; с. 144, № 3 3 4 , в. К ру-
ц ілаўка Е льнінскага п. М ал ад ая а д ’ я з д ж а е ; А І М Э Ф , ф. 8, воп. 7 8 , спр.
150, сш. 1, л. 33, № 38, 1978, в. С трумень К ар м ян скага р. З а сталом у
маладой перад тым, як ехаць да м аладога; воп. 77, спр. 128, сш. 3, № 4 1,
1977, в. К урганне Рагач оўскага p.; спр. 126, сш. 1, № 10, 1977, в. Н ача
К руп скага р. М аладой, калі яна збіраец ц а ехаць да м аладо га; ф. 13, воп. 9,
спр. 13, сш. 16, л. 6, 1964, в. ГІустынкі М сц ісл аўскага p. Н . p.:
Я таго пана, у каго ўкахана,
Я таго двараніна, з кім ноч гам ан іла;
Д Г М , ф. 56, воп. 1, л. 403, № 46. Н. p.:
Д а не на адну мяне — на ўвссь свет.
А калі на мяне, на адну,
Д а кін улася б я ў б я д у;

635
Г і л е в і ч, 1979, с. 431, в. Т р асц ян іц а Б ары саўскага p.; Е. П., с. 8 2 —
83, № 72, Б ы хаўскі п.

10 1 4 . Шаўкова нітачка на сцяне ўе, на сцяне ўе

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 73, спр. 9 4, сш. 2, л. 52, № 122. З ап . I. I. М у-
раш ка ў 1973 г. у в. П русы С тар ад ар о ж скага р. ад В. В. М ем ус, 41 г. Я к
маці вы праўляе дачку.
В ар .: воп. 73, спр. 64, сш. 3, л. 16, 1973, в. Б луж а П ухавіц кага p.;
воп. 77, спр. 134, сш. 1, л. 53, 1977, в. З елянковіч ы Г л ускага р. П асля
шлюбу; воп. 81, спр. 180, сш. 3, № 3, 1981, в. Ф аты н ь Б еш анковіцкага р.
М ал ад ая а д ’я з д ж а е ; воп. 78, спр. 144, сш. 2, л. 12, JMtf 10, 1978, в. Н а-
васёлкі К ар м ян скага р. Я к м ал адая р азвітваец ц а з м ац і; спр. 151, сш. 1,
л. 37, № 32, 1978, в. Л ялеўш чы на Г ар адо цкага p.; спр. 1, сш. 24, л. 1,
1948, в. Г атава М ін скага p.; ф. 13, воп. 6, спр. 7, сш. 1, л. 2 5, № 12,
в. С лаўнае М сц ісл аўскага p .; воп. 10, спр. 92, сш. 2, л. 2 5, 1979, в. Гоцк
С аліго рскага p.; ф. 2, воп. 7, спр. 7, сш. 6, л. 57, 1963, в. Гаўры льчы ц ы
Л ун ін ец кага p.; Г Д У , в. К азл ы Е л ьскага p.; П р о з в н ц к а я , с. 150,
С ібір. С ііяваю ц ь свахі ж аніха на заручы н ах на першы дзень вяселл я п асля
зв я д зен н я ; F e d e r o w s k i , с. 394, № 8 0 1 , ка л я Л ях авіч і К лец ка ў
С луц кім п. П ан ядзел ак. П асля з а в іц ц я ; Ш е й н, 1, с. 26, № 2 4, в. М ад зе-
ліна і Воранава В іцебскага п. М ал а д а я перад ад 'еэд ам да маладога кла-
няецца ўсім прысутным, а сваякі спяваю ць; с. 2 4 7 , № 26, в. К р утаўц ы Н а-
вагр уд ск ага п. П срад ад ездам маладой у дом м аладога; с. 3 4 5 — 3 46 , № 2 0 ,
Гомельскі п.; Ш е й н, 3, с. 4 3 7 , № 30, в. Верасніца М аэы р ск ага п. П ад-
ры хтоўка маладой да а д ’е зд у ; Ч у б н н с к н й , с. 4 0 1 , № 1141, в. Плот-
ніца П ін скага п.; Р о м а н о в, 8, с. 4 12 , Гарадоцкі п. Д р у гі д р у ж к а б ярэ
м алады х за р укі і вы ходзіць на двор, дзе іх чакаю ць зап р эж ан ы я коні;
M o s z y ń s k i , с. 2 79, № 76 9 , в. Д араш эвічы М азы р ск ага п. К алі выво-
д зяц ь з хаты м аладую ; Д е м б о в е ц к н й , с. 579, № 2 9 5 , Сенненскі п.
Пры а д ’ездзе малады х у дом ж ан іха; М а ж э й к а, с. 2 7 4 , в. С талю гі Л е-
п ельскага p .; М о ж е й к о , с. 162, в. Велямічы С толін скага р. М ел. на вар.
3 . Я . М аж эй ка.

10 1 5 . Шаўковая да нітачка к сцяне льне

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 83, спр. 2 12 , сш. 3, л. 29. З ап . Т . К . Ц яц ко ва
ў 1983 г. у в. К олкі П етр ы каўскага р. ад М . А . М ірановіч, Л . I. Х ар та-
ноўскай.
B ap .: A H С С С Р , ф. 104, воп. 1, адз. зах. 2 69 , л. 2 4, № 13, 1884,
Палессе.
1 0 1 6 . Дабранач, сваты, дабранач
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 8 0 , сш. 2 2 , л. 16, № 32. З ап . A . С. Д ы -
лейка ў 1974 г. у в. Н овы Г ар адзец ад Д . А . Ярош.

10 1 7 . Да паедзе жаніх дадому

Д о в н а р -3 а п о л ь с к н й , с. 4, № 33. З ап . у в. Д аб р асл аўка Пін-
скага п.
1 0 18 . Гаварыла ясная аорка з месяцам
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 76, спр. 120, сш. 2, л. 3. З ап . A . М . П ахомава ў
1976 г. у в. К амень Л еп ельскага р. ад Ф . I. Б аранавай.

636
 1019. Р у сы к у д р ы -к у д эя р к і па застоллю пайшлі
Ш л ю б с к і, с. 6 6 — 6 7, № 112. З ап . у 1920 г. у в. К аш авічы С у-
р аж скага п.
1020. Пайшла хм арачка па залесей ку
Б Д У , папка 5, сш. 4 0, л. 3. З ап . С . Б ул ат, I. Б арткевіч у 1968 г. у
в. Ілья В ілей скага р. ад В. М . К аж у р а, 64 г.

1021. У садочку кр асачкі цвіцелі

Б Д У , папка 3, сш. 15, л. 12. З ап . В. I. С м ал ік у в. Д зям ід авіч ы Ва-
лож ы н скага р. ад П. З ай ко ўскай , 73 г.

1022. Х о д зіц ь Н ін ачка кал я століка

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 78, спр. 146, сш. 2, л. 10. З ап . В. I. С кід ан у
1978 г. у в. В ял ік ія К н язіко ўц ы Іўеўскага р. ад М . А . А стр эй ка, 71 г.

1023. М ал ад ая стола абходзіць

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 9, спр. 1, л. 8. З ап . А . Ц аранкоў у 1955 г. у

в. П уш чанка А н то пальскага р. ад В. М . Я рмаловіч, 55 г.
В ар.: ф. 9, воп. 3, спр. 7, л. 49, 1888, в. Х а р а в а П р уж ан скага п. Н. p.:

Ш аўковая нітачка к сцяне б'е,

М ал ад ая М атронка к свёкру ід эе;
Б е с с а р а б а , с. 2 51, № 107, 1902, в. Лю бенка Б ельскага п.

1024. У бару зязю л я кукуец ь

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 1, спр. 80, сш. 8, л. 33. З ап . К. Б. К узн яц о ва ў
1960 г. у в. З ав ер е Б р асл аўскага р. ад Ф . I. Пачопкі, 6 6 г. Я к а д ’я зд ж а е
м ал адая, п якуц ь яешню і яд уц ь яе.
В ар.: А І М Э Ф , ф. 8, воп. 75, спр. 96, сш. 1, л. 82, № 62, 1975,
в. Волма С м ал явіц кага р. Я к м ал адая а д ’я зд ж ае. Н . p.:

Х оц ь б уд у з а стол хад зіц і,

Д а не б уд у дзела рабіц і;

воп. 1, спр. 9, ’сш. 1, л. 2 3 — 2 4 , 1946, в. С яльцо С таробін скага p. Н . p.:

А б ы й д зі, Верачка, кругом стол,

Д а п ад зякуй бацюхну за хлеб-соль;

Дембовецкнй, с. 5 7 2 , № 2 3 2 , М агіл ёўскі п. П асля шлюбу ў доме

маладой. Н . p.:
Х оц ь б уду хадэіц ь гасцінна,
А з а тое давац ь сп асіба;

с. 578, № 2 9 4 , Сенненскі п. Пры а д ’е зд зе м алады х да ж ан іха; Г Д У , сш. 34,

л. 3— 4, 1981, в. Забалоц ц е Б уда-К аш алёўскага р. Я к м ал адая вы ходзіць
з дом у; в. К ож ы чы Е л ьскага p .; Б Д У , папка 12, сш. 38, л. 3, в. Р убеж н іц а

637
С енненскага p.; Ш е й н, 1, с. 47 0 , № 2 6, С м ален ская губ. У маладой пе-
рад а д е з д а м да м аладо га; Ш е й н, с. 3 4 7, № 63 4, Ц яп ін ская вол.Лепель-
скага п. К алі маладую адпраўляю ць да свякр ы ві. II. p.:

Ш то мяне м атан ька расціла,

У ч уж ы я лю дзі п усц іла;

Н в а н о в, с. 2 8 4 , Віцебскі п. М а л а д а я р азвітваец ц а; Р о м а н о в, 8,
с. 400, Гарадоцкі п.; Е. П., с. 8 2 —83, № 72, Б ы хаўскі п.; Б Д У , папка 6,
сш. 21, в. Ц ясова С аліго рскага p.; Г Д У , 1983, в. П ар ты зан ская Х ойніц-
кага p.; Г і л е в і ч, 1973, с. 2 3 2 — 23 3 , 1971, в. Д зм ітр авіч ы Б яр эзін ска-
га p.; Г і л е в і ч, 1979, с. 4 2 6, в. М ал явіч ы В ілсй скага р.

1025. З а борам зязю л ька кукуец ь

Б Д У , папка 5, сш. 29, л. 9. З ап . Т . Ш аўч ук, В. Т кач у в. С лабодка
Л еп ельскага р. ад У. Г. К лям енцьевай, 64 г.
В ар.: Р о з е н ф е л ь д , с. 52, № 73, в. С лаб ада М ін скага п.

Х оц ь ж а я пайду, ды к не адна,
Д ы к са сваім М аксім ач кам м ал ада;

Б Д У , папка 8, сш. 24, л. 2, 1968, в. М ал язіч ы В ілейскага п. Н . p.:

К алі прыйду на госці,

С я д у, зап лачу з ж алосц і;

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 40, сш. 51, л. 9, 1963, в. П утран іц а Л у ж -

ко ўскага с/с П олацкай вобл.

1026. С ко кн ула Р а іск а з л аўк і далоў

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 1, спр. 28, сш. 1, л. 36. З ап . Е. Л . В асіл еўская ў
1949 г. у в. С таял ы К л іч аўскага р. ад Е. П. Раташ ы нскай, 1914 г. н. Я к
вяд у ц ь маладую на пасад.
В ар.: воп. 73, спр. 74, сш. 2, л. 20, 1973, в. Боркі К ір аўскага p.;
воп. 75, спр. 93, сш. 1, л. 45, Nb 28, 1975, в. Т ад ул іч ы Ч эрвен ьскага р.
А д яздж аю чы да м аладога; Ш е й н, 1, с. 2 9 3 , № 9, в. А с т р а ў к і С луц-
кага п.; 3 a х a р а в а, 1984, с. 190, № 544, в. Коўчыцы II С ветлагорска-
га p.; с. 198, № 578, в. П арэчча П ін скага p.; Г і л е в і ч, 1979, с. 4 2 6 ,
в. С яргеевічы К ір аўскага р.

1027. С пасіба, бацюшка, за хлеб-соль

Б е к а р э в і ч , с. 86. Зап . у в. Н еж кава М агіл ёўскага п.
В ар.: АІГуіЭ Ф , ф. 8, воп. 73, спр. 68, сш. 2, л. 21, 1973, в. Ц ялуш а
Б абр уйскага p. Н. p.:

А хоць ж а дасі — спасіба,

А хоць не дасі — так найду,
Х іб а сабе хлеба-солі не зн ай ду?

638
 воп. 81, спр. 197, сш. 3, а . 17, в. П удако ў Б рагін скага p.; спр. 184, сш. 3,
л. 33, 1981, в. С лаб аж ан ка Х он н іц кага p .; Б Д У , напка 7, сш. 1, л. 2, саў-
гас «Д р ы ч ы н скі» П ухавіц кага p. Н . p.:

Х а д зіл а д зевачка кругом стала...

А калі прыйду на часок, прынясу хлеба кусск.

1028. Ой, спасіба, м ая мам ка

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 80, спр. 178, сш. 4, л. 56, № 39. З ап . Л . П. Ба-
рабанава ў 1980 г. у в. К азім іроўцы Л о еўскага р. ад Б. А . Ч ы сц ік, 67 г.,
Ю. М . А трош чанка, 57 г. Я к п раводзяц ь маладую .

1029. Д з я к у й табе, м ам ачка, за хлеб-соль

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 73, спр. 64, сш. 3, л. 1. З ап . A . С. Л іс у 1973 г.
у в. Б луж а П ухавіц кага р. ад В. М . Ш апялевіч, 59 г. Апошні раз за ста-
лом у маладой.
1030. А на двар э д о ж дж — вокны сд ізк і
Р о м а н о в, 8, с. 504. З ап . у в. А сл ян ка М сц ісл аўскага п.
1031. Д а нс с я д зі, мдода д зяўч ы н ка, пыганенька
ВП І. З ап . у 1980 г. у в. Лоснаўш чына Глы боцкага р. ад Э . А . С ала-
вей, 75 г.
1032. З а с в я ц ід а яснае сэнца ў гр удц ы
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 76, сш. 17, л. 7. З ап . М . С. В олкава ў
г. п. Варапаева П астаўскага р. ад У. Л . Х арко, 1902 г. н.
1033. Ш атай ся, сонсйка, па небу хуценька
Г Д У . З ап . у в. Т ульчы н Гомельскай вобл.
1034. Ш аўкова нітачка к сцяне льнепь
ІР Л І, к. 40, папка 1, ЎУ-’ 4. З ап . М . Ю. З у б а ў у 1906 г. у в. Б удзіш ча
К лім авіц кага п.
1035. З ім а і лета ёлка-сасёнка зялён ая
Ф ольклор, с. 20, № 15. Зап . у 1970 г. у в. Беляніш кіс Вільню скага р.
1036. А хм урн ела т атач кава хатачка
Г і л е в і ч, 1974, с. 386. З ап . у в. Д убаносы М яд зел ь ск ага р.

1037. He стой, не стой, м ая м амачка, у парозе

Г Д У , сш. 68. л. 2. З ап . 3 . М . П етракова ў 1981 г. у г. Р эчы цы ад

С. I. Р агу зав ай , 80 г.
В ар.: в. Д зяр аж ы ч ы Л о еўскага p.; З а х а р ч е н к о , с. 196, № 173,
О бска-Ірты ш скае м іж рэчча; А І М Э Ф , ф. 8, воп. 2, спр. 8, сш. 1, л. 22,
№ 19, 1968, в. З агар эн н е К раснапольскага р. Я к вязу ц ь м аладую ; воп. 82,
спр. 197, сш. I, л. 181, № 6 4 , 1982, в. К авал і Б рагін скага p.; ф. 13, воп.
10, спр. 83, сш. 61, л. 9, № 21, 1974, в. Весніно Л аго й скага p.; Г і л е в і ч,
1979, с. 419, г. п. Ч ачэрск.

639
 1038. He стой, мая мамачка, у парозе
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 74, с.пр. 8 4, сш. 1, л. 74, № 77. З ап . Л . М . С а-
лавей у 1974 г. у в. М ал ы я Х ал ь н явіч ы К р уп скага р. ад Г. Я . Д зернако-
вай, 58 г.
1039. H e стой, маці, ды ў запсчку
Г і л е в і ч, 1974, с. 367. З ап . у в. В ул ька Л ун ін ец кага р.

1040. Віш анька, Т ан ечка, віш анька

Б Д У , папка 9, сш. 13, л. 1. З ап . О. К алевіч у 1975 г. у в. Восьпенкі
Л ёзн ен скага р. ад М . К . Ч ы бісавай, 65 г.
В ар.: Г Д У , 1978, в. Б арталам ееўка В еткаускага p .; А І М Э Ф , ф. 13,
воп. 6, спр. 16, № 35, в. Е ськаўка Горацкага р.

1041. Сонца з а месяц усё павыш эй, павыш эй

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 37, сш. 1, л. 59. З ап . А . іМ . ІІІнаркевіч

у 1971 г. у в. М ар кава М ал ад зеч ан скага р. ад К . Асіповіч. У час а д ’езд у.

1042. П аклан іся, Г элечка, стаўп у і печы

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 74, спр. 7 8 , л. 4. З ап . Г. А . Б арташ авіч у 1974 г.
у в. З а з е р к а П ухавіц кага р. ад Е. Ф . К оўзель, 81 г. Я к а д ’яздж аю ц ь да
маладога.
1043. П ераксц іся, млода Н астач ка, у парозе
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 52, сш. 22, л. 12. З ап . Л . Ф . Л ак о тка
ў 1972 г. у в. Відокі В ер хн ядзвін скага р. ад Н . В. П ачкай.

1044. З б ір ай ц еся, наша р ад зін ка, да стал а

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 75, спр. 93 , сш. 6, л. 11. Зап . Л . М . С алавей у
1975 г. у в. З а ў р у т к і М я д зе л ь ск ага р. ад Г. Р. Яновіч, 75 г.

1045. Р ан а, рана, раню сенька

Захарава, 1984, с. 167, № 4 3 0 . З ап . у в. Р удн я-К ам ен ева Лоеў-
скага р.
1 046. А ў сенечках галубок гуд эе
Ш е й н, 3, с. 476, № 166. З ап . у м. Я рэм ічы Н авагр уд с кага п.

1047. Д ы не с я д зі, наша А н ечка, не думай

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 79, сш. 7, л. 23. З ап . Г. У. Л ось у
1974 г. у в. П ерамож ац В ілей скага р. ад Ю. С такевіч , 69 г.
1048. Х о д зіц ь м ал ада па новмм д вар э
С а л а м е в і ч, с. 291 , № 382. З ап . ва ўсходняй частцы П р уж ан ска-
га п.
1049. Ш ум ела, ш умела сосанька ў барочку
Мезерннцкнй, с. 101. З ап . у в. С тао адуб Ч арн ігаўскай губ.

640
 1050. Іграла дудачка да паіірывала
Д о б р о в о л ь с к н й , с. 136, № 312. З ап . у в. Ш аталава С мален-
скага п,
10 5 1. Некаму са мной у паяэды ехаць
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 78, спр. 151, сш. 1, л. 52. З ап . Т . К. Ц япкова ў
1978 г. у в. Лялеўш чы на Гарадо ц кага р. ад Г. С. Ш арновай, 64 г.

1052. Чаго сядэіш да што думаеш, дзевачка

Б Д У , папка 12а, сш. 13, л. 7. З ап . Г. А . Сэй у в. В язаўн іц а А сіповіц-
кага р. ад П. М . Р удзько , 70 г.
В ар.: папка 1, сш. 5, л. 1, 1970, в. К арсакавіч ы Б ары саўскага p. Н . p.:

А вы м яту яго вулачкі касою,

А вымыю яго ручачкі слязою ;

папка 2, сш. 19, л. 2, в. К ім ія, Вал. Ш мялі Б ары саўскага p. Н . p.:

I як палію дробнымі слёзкам і на ножкі,

I ён ж а на мае дробныя слёзкі загл яд зіц ц а,
А ён ж а за мною ды надкоснічкам п асдзе;

папка 3, сш. 32, л. 8 —9, в. Пясочнае Л аго й скага p. Н. p.:

Вы, дзевачкі, вы, сястры ч кі, прасіце,

А не — мяне, м аладзенькую , пусціце.
Я к пайду я сама м алада прасіці,
Ой, трэба мне гал оўку н ізка клан іц і;

папка 9, сш. 1, в. Вусце Б яр эзін скага p.; папка 10, сш. 8, л. 2 1, в. Жар-
д з я ж ж а Л аго й скага p. Н. p.:

Твой брацец, твой родненькі ваюе,

П ра вяселлейка не ведае, не чуе;

ВП І, 1980, в. К алячполе Глы боцкага p. Н. p.:

Я к пайду м алада сама яго прасіць,

Я к стану дробныя слёзкі раніць;

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 76, спр. 117, сш. 5, л. 75, в. З я л ё н к а П олацкага p.;

спр. 120, сш. 1, л. 22, в. К амень Л еп ельскага p.; воп. 73, спр. 73, сш. 1,
л. 43, 1973, в. Д ун аёк Б ы хаўскага p.; спр. 69а, сш. 5, л. 21, 1973, в. Вір-
каў К ліч аўскага p. Н. p.:

П асадзяц ь цябе ў маго свёкар кі на куце,

Д ад уц ь табе гар эл кі і каш ы на сы це;

спр. 64, сш. 2, л. 41, 1973, в. Блонь П ухавіц кага p .; воп. 80, спр. 174,
сш. 2, л. 5, 1980, в. С уд к і У зд зен скага p .; воп. 75, спр. 9 3 , сш. 1, л. 38,
41. З а к . 298 \
1975, в. Т адул іч ы Ч эрвен ьскага p .; воп. 1, спр. 47 , сш. 3, л. 3 7 — 38, 1960,
в. Глуш ы ца С іроцін скага p .; ф. 13, воп. 10, спр. 50, сш. 3, л. 5, -1953,
в. Р аб ун ь В ілей скага p. Н. p.:

Д робны слёзкі на белы ножкі р а с іу і;

воп. 8, спр. 1, сш. 7, л. 8, 1948, в. К асьё С м ал яв іц к ага p. Н. p.:

Т а м ж а табе зн яваж ан ь кі не б удзе,

Т ам ж а табе ўся п аваж ан ька б уд зе;

воп. 6, спр. 14, сш. 1, 1976, в. П адоры Ш ум ілін скага p.; А Ф К , ф. 10,
воп. 15, спр. 77, л. 38, в. М іш уціна Г ар адо ц кага p.; Р Г Т , ф. 2 0, № 19,
л. 5, в. К апланцы Ігум ен скага п.; Ш л ю б с н і, с. 144, № 2 9 6 , 1920,
в. П аэн яко ва П олац кага п.; Ш е й н, с. 3 2 8 , № 5 8 5 , в. Д уб р о ўка Лепель-
с кага п.; Ш е й н, 1, с. 181, № 2, м. Х атаевіч ы М ін скага п.; З а х а р а в а ,
1984, с. 166, № 4 25, в. П арэчча П ін скага p.; Г і л е в і ч , 1 979, с, 165,
в. В язоўн іц а А сіп овіц кага p .; там ж а, в. З ал Б ары саўскага р.

1053. I з а к у к а в а л а ш эра зяэю л ька на моры

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 76, спр. 117, сш. 5, л. 22. З ап . Г. А . Б арташ эвіч
у 1976 г. у в. З аен кі П олацкага р. ад А . Б. Б улаўскай , 62 г.

1 054. I чаго сядзіш ды што думасш , М ары й ка

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 2, спр. 62, сш. 1, л. 131. З ап . П. П. А льхім овіч
у 1973 г. у в. Л ітвіч ы Л аго й скага р. ад У. I. Ц ерах, 8 0 г.

1055. Я сін а др эва, ясіна

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 61, сш. 23, л 2. З ап . 3 . С. Ф іл ім о н ава
ў в. М лы н Л еп ельскага р. ад К . М . З ім н ік , 1914 г. н.
В ар.: ф. 8, воп. 81, спр. 189, сш. 1, л. 14, 1981, в. В я л ік ія Х ал ь н я ві-
чы К руп скага p .; Д е м б о в е ц к н й , с. 55 9 , Na 121, М агіл ёўскі п .; Г і л е-
в і ч, 1979, с. 428, в. Д зян ісавіч ы К р уп скага р.

1056. Б р атул ькі мае родныя

Б Д У , папка 6, сш. 2 6 , л. 4. З ап . Л . К ален ік у в. З ял ён ы Бор С ма-
л явіц кага р. ад X . К авалеўскай .
В ар.: папка 10, сш. 3, л. 9, в. О рдаць Ш клоўскага p. Н. p.:

Я к мой татач ка дровы б ’ець,

Я к м ая мамачка бліны пячэць,
Я к м ая сястры ц а вад у нлсець;

Ц Д А Л М , ф. 1429, воп. 1, ад з. зах. 9, л. 186, 1936, в. М ікул іч ы Б яр эзін -

с кага р.
1057. П расіла П раскоўка б р атул ькаў
Р о м а н о в,' 8, с. 512. З ап . у Ч эр ы каўскім п.

642
 1058. Ці я табе, мая мамка, не дзіцятка
Г Д У . З ап . Т . А . Д зм ітр ы ева ў 1983 г. у в. Б ярозкі Гом ельскага р. ад
В. С. Ганчаровай, 50 г.

10 5 9 . А ці я ў цябе да, мой татка, не дзіця была

ГД У . Зап . Н. П. Ш падарук у 1982 г. у в. Бабічы Р эчы ц кага р. ад
М . Н . Л яп уш энка, 72 г.

1060. Настала тан гадзіна

Ц Д А Л М , ф. 1429, воп. 1, ад з. зах. 4, л.79, № 80. З ап . А . Валевіч
у 1936 г. у в. С ям енькавічы Б ары саўскага р. ад В. П. К амічонак, 20 г.
В ар.: Д Г М , ф. 56, папка 1, л. 403 , № 45, Б ары саўскі п.; А І М Э Ф ,
ф. 8, воп. 1, спр. 83, сш. 4, л. 2, 1963, в. Валасовічы Л еп ельскага p.; ф. 13,
воп. 10, спр. 33, сш. 23, л. 10, 1953, в. Д р о здзін а Б ары саўскага p.; Б Д У ,
папка 3, сш. 32, л. 4, в. Пясочнае Л аго й скага p.; Б Д У , д., 1976, в. Х ацю -
хова К р уп скага p.; Ш л ю 6 с к і, с. 144, № 2 9 5 , 1915, в. П лоскае Сен-
ненскага п. К н ягін я перад ад ездам да м аладо га; с. 165, № 3 6 5 , 1915, там
ж а ; Г і л е в і ч, 1979, с. 116, Вілейскі p.; с. 4 1 5 , в. Грасцяніца Б ары саў-
скага p .; Г і л е в і ч, 1973, с. 390, в. П аляны Б ары саўскага p.; Г і л е в і ч,
1979, с. 4 16, Вілейскі р.

1 0 6 1 . Нежаласлівы баценька
Д о в н а р -3 а п о л ь с к н й , с. 37, №. 283. З ап . у в. С в я т а я Воля Пін-
с кага п.
В ар .: M o s z y ń s k i , с. 2 7 9 , № 770, в. Д араш эвічы М азы р с к ага п.

106 2 . Да нежаласлівы бацюшка

Р Г Т , ф. 53, воп. 1, № 110, л. 58, № 50. С ваш кі ў мдладой.
В ар.: А І М Э Ф , ф. 8, воп. 84, спр. 1, л. 11, в. Р ад зівіл авіч ы Л ель-
чы ц кага р.
106 3. He жарка гарыць каліна
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 75, спр. 93, сш. 2, л. 74. З ап . Л . П. Б арабанава
ў 1975 г. у в. Р эчкі Ч эрвен ьскага р. ад К. В. З ап р уц кай , 47 г.

1064 . Пакацілася-павалілася каліна

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 92. З ап . у А ш млнскім р.
В ар.: спр. 46, сш. 19, л. 5, в. Воўкаўш чына В ілейскага р.
1065. (Ой) He давай-ка, мамка(й), рана замуж
Захарченко, с. 67, № 47. З ап . у О бска-Ірты ш скім міжрэччы.
10 6 6 . Да пежаласліва мая маці

Б Д У , папка 8, сш. 16, л. 2. З ап . Г. Г ар дзіен ка ў в. Б арб эраўка С луц-

к а га р. ад П. П. А ляхн овіч, 1918 г. н.
В ар.: А І М Э Ф , ф. 8, воп. 73, спр. 6 6 а, сш. 7, л. 11— 12, 1973, в. Бір-
ча Б абруйскага p .; спр. 73, сш. 1, л. 11, 1973, калгас «Р ас с ве т» К ір аўска-
га p. Н. p.:
41* 643
 Ц і я табе, м ая м ам ка, не трэба была,
Я к ты мяне, м ал адзен ьку, эй, за м уж ад дал а?

спр. 133, сш. 2, л. 34, 1977, в. Старое С яло Рагач оўскага р. Я к забіраю ць
м аладую ; ф. 13, воп. 9, спр. 13, сш. 10, л. 6, 19Ó4, в. Д ворыш ча П арыц-
кага p.; Г Д У , в. Саланое Ж лобінскага р.

10-67. Ці я ў цябе, мая мамка, нс дзіця была

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 84, спр. 2 2 4 , сш. 2, л. 13— 14, № 49. З ап . Г.А .
Б арташ эвіч у 1984 г. у в. З атон Ж лобінскага р. ад Н. А . Р агаўцовай,
73 г.
1068. Нежаласлівы ж бацюхна
Я н ч у к, с. .87, JVfe 20. Зап . у в. Я зы л ь Б абруйскага п.

1069. Ці я ў цябе, мая мамка, не дзяціна

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 81, спр. 184, сш. 3, л. 27. З ап . I. I. К р ук у в. С ла-
б аж ан ка Х ойн іц кага р. ад В. Р. К орбіт, 70 г. Я к маладую вяд уц ь да ма-
ладога.
В ар.: спр. 197, сш. 3, л. 14,1981, в. В язо к Б рагін скага p.; воп. 75,
спр. 98, л. 78, 1975, в. М аксінавічы Р эчы ц кага р. Ы. p.:

Ой, дай ж а мне да С аш аньку маладога

Д а спраў ж а мне зязю лечку лугавую ,
Ш тоб служ ы ла да друж ы н е м аладую ;

ф. 13, воп. 6, спр. 14, сш. 6, л. 2, 1976, в. Кострычы К ір аўскага p.; Ц Н Б

А Н Л ітС С Р , ф. 124, № 35, 1930, в. Вялец Д зісен скага п. Я к а д ’я зд ж ае
м ал ад ая; Р о м а н о в, і —2, с. 342, № 22, Гомельскі п.; Г Д У , 1982, в. Вы-
лева В еткаўскага p.; в. Т р асц ілец ь Л о еўскага p.; в. Б ул аўкі К алін кавіц ка-
га р.
1070. Ці я табе, мамка, не дзіця была
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 1, спр. 92а, ч. 1, л. 24. З ап . М . П. Г в а э д зё ў у
1961 г. у в. Р аб уса Р эчы ц кага р. ад Г. Глы боўскай, 65 г.

10 7 1 . Ці я ў цябе, мамка, ой, не дзіцятка

Г і л е в і ч, І979, с. 418. З ап . у в. Я зн і В ілей скага р. Р азвітан н е ма-
ладой з домам і ад езд.
1072. Да нежаласліва матушка
Д о б р о в о л ь с к н й , с. 140, № 326. З ап . у в. Д ан ькав а С маленска-
га п. Збіраю цца да ж аніха.
Вар.: ГДЬ', 1981, в. Залессе Ч ачэрскага р. Ы. p.:

А праваднічок — Віцечка.
Ён цябе дадому д авязе
I жаною н азаве;

Сержпутовскнй, с. 7, № 3, 1926, в. П ісар аўка М гл ін скага п. Н. p.:

644
 О т табе правознік — конь вараны
I праваднічок — кн язь м алады ;

Н е ч а е в, с. 63, № 119, в. А б ар ы н кі С тар ад уб скага п.; Радченко,

с. 82, № 51, Д з я т л а ў с к а я вол. Гомельскага п. Н . p.:

Вот табе п раваднік — м ал адзік,

Вот табе свечачка — яснае м есячка;

А І М Э Ф , ф. 2, воп. 7, спр. 6, сш. 2, л. 87, 1963, в. Гронаў Ч эр ы каўска-

га p .; ф. 8, воп. 73, спр. 68, сш. 2, л. 2 2 —23, N? 12, 1973, в. Ц ялуш а Баб-
р уй скага p.; воп. 79, спр. 166, сш. 2, л. 7 5, № 84, 1979, в. В я л ік ія Н ям кі
В еткаўскага p.; ф. 13, воп. 6, спр. 16, сш. 1, л. 48, в. Е ськаўка Горацка-
га p. Н. p.:
Т в а я кл адач ка кіўнецца,
Т в а я З ін ач ка ўлякн ец ц а;

В П І, 1980, в. С удн ікі Віцебскай вобл.; A H С С С Р , ф. 104, воп. 1, адз.

зах. 269, л. 22, № 4, П алессе; З а х а р а в а , 1984, с. 171, № 4 4 7 , в. Д зер -
бічы Б уда-К аш алёўскага p.; там ж а, № 4 4 8 , в. Парэчча П ін скага р.

1073. Непраўдзівы татачка

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 75, спр. 93, сш. 2, л. 56. З ап . Л . М . С алавей у
1975 г. у в. Саколынчына У зд зен скага р. ад М . Бокуць. Я к адпраўляю ць
маладую да маладога.
В ар.: ф. 2, воп. 7, спр. 9, сш. 3, л. 146, 1963, в. Х а р а в а П руж ан -
скага p. Н. p.:
Ш то табе, д зіц я т к а , п раваднік,
А ў цябе Іван ка-зар уч н ік;

Federowski, с. 479, № 1139, к ал я М о ўчадзі Н авагр уд скага п. Н . p.:

У тваіх ручках белы ручнік.
Ён цябе дадому п р авядзе,
Ен табе дар ож ку ў к а ж а ,
Ён табе работу п акаж а;
Г і л е в і ч, 1974, с. 387, в. К олкі К лец кага р.

10 7 4 . Неспагадліў бацюшка
F e d e r o w s k i , с. 4 82 , № 1152. З ап . кал я М о ўчадзі ў Н авагр уд -
скім п.
В ар .: с. 376, № 7 39 , с. 37 7 , № 7 42 , кал я Л ях авіч і К лец ка С луц ка-
га п.; М атерн алы , 2, с. 18, в. Б арм уты П р уж ан скага п. К алі адво зяц ь
н явесту ж аніху. Н. p.:
H a што, мацёнка, п раваднік,
Возьме жаніш ок за ручнік.

10 7 5. А нежаласлівы бацюшка
С л а в я н н н а , с. 9 2, № 195. З ап . у С еўскім р. Бранскай вобл. Пе-
р аезд малады х у дом ж аніха.
 1076. Х о д зіц ь бобранька na д вар у
K o l b e r g , с. 2 2 3 , № 6 3 а. З ап . кал я Лю бяш ова (Б а р а в а я , П аго ст)
у П інскім п. Пры а д ’ездзе маладой ад сваёй радэіны .

1077. Ой, дайце мне павознічка

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 8, спр. 3, сш. 2, л. 4. З ап . Н . Молаш у в. Лю-
бішчыцы Івац эвіц кага р.

1078. Сонейка на заходзе

Ц Н Б А Н Б С С Р , ф. 122, воп. 1, л. 17. З ап . Т . С таф аноўская ў Быі»
хаўскім і Л епельскім п.

1 0 79 . П а полю, па ельнічку
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 76, спр. 115, сш. 1, Ne 11. Зап . К. П. К абаш н ікаў
у 1976 г. у в. Сякераўш чы на П олацкага р. ад Л . Д . Ганцулёвай, 65 г., і
інш. Я к маладую адво зілі пад вянец.
В ар.: Г і л е в і ч, 1979, с. 4 3 3 —4 3 4, в. Т аўкін і Б р асл аўскага р.

1080. Ц і я табе, м ам ка, н адаела

ГД У . З ап . Л . М . П аш эвіч у в. П яр эдзел ка Л о еўскага р. ад В. Р. Бон-
дар, 1911 г. н.
В ар .: А І М Э Ф , ф. 8, воп. 1, спр. 70, сш. 3, л. 29, 1961, в. Д у д н а ў к а
Гомельскага p. Н. p.:

H e даеш мне п арадачку ніякога,

Т о л ькі даеш салавейку залягн о га.

1081. Д а пр ы ляталі сокалы

К а р с к н й , с. 129— 130, № 8. З ап . у в. Б еразавец Н авагр уд с кага п.
В ар.: Ц ІІБ А Н Б С С Р , ф. 12, л. 18, Б ы хаўскі п.; A H С С С Р , ф. 134,
воп. 2, ад з. зах. 14, л. 2 3, № 89, 1914, в. М олада Н авагр уд с кага п. Н . p.:

П адм аўлялі лябёдач ку з садочку да барочку;

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 5, спр. 25, сш. 1, л. 12, в. Д зю д зеў С л у ц кага p .; Г і-
л е в і ч, 1979, с. 2 9 —30, в. Рабы С луп С м ал яв іц к ага p .; с. 4 5 0 , в. З ар о ўе
Л еп ельскага р.
1 0 82. А з віш нёвага сад у
Б Д У , папка 12, сш. 2, л. 12. З ап . у 1970 г. у в. Р абы С луп С м ал я-
віц кага р. ад A . I. К азлоўскай .
В ар.: А І М Э Ф , ф. 8, воп. 2, спр. 4 1, сш. 1, л. 2 5 — 2 6 , 1 971, в. С ту-
каны Б р аслаўскага p .; ф. 13, воп. 10, спр. 67, сш. 13, л. 1, 1967, М яд зел ь -
с кі p .; Г і л е в і ч, 1979, с. 4 1 0 , в. Заборцы Д окш ы цкага р.

1083. Ц ераз сад зелян ен ькі

Б Д У , папка 6, сш. 30, л. 6. З ап . Н . К ур ч ы ц кая ў в. Д у д з ін к а К руп-
с кага р. ад Е. Р. С амсонавай, 65 г.

646
 1084. Ой, з а сеньмі, да сеньмі
Е. П., с. 53, № 20. З ап . у Б ьіхаўскім п. З ар уч ы н ская.

1085. Ой, п расіў салавейка рабай зязю л і

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 77, спр. 142, сш. 1, л. 46. З ап . Л . М . С алавей,
В. А . В ікта^овіч у 1977 г. у в. Ч аланец С аліго рскага р. ад Д . М . Ц уба,
69 г.
1086. С алавей з а зу л ь к у сабе нам аўляе
Чубннскнй, с. 4 2 3 , № 1213. З ап . у в. П алоскі Б ельскага п.

1087. С алавей зязю л ьку хораш айька просіць

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 83, сш. 70. З ап . В. П. Г р зк у в. Ч алеві-
чы С луц кага р. ад A . I. Ц ікач, 68 г.
В ар .: спр. 60, сш. 16, л. 2, в. М акран ы К ап ы л ьскага p. Н . p.:

Н яп р аўда т в а я , ціхі салавейка,

Вішні'Цярэшні да п аадспявалі,
Вінны я яблачкі да п аап адалі;

Г і л е в і ч, 1979, с. 332, в. А стр аво к С л уц кага р.

1088. С алавей зязю л ьку к сабе падм аўляе

А І М Э Ф , ф. 2, воп. 7, спр. 7, сш. 2, л. 12. З ап . Г. К. А н тонаў у
1963 г. у в. Скаўш ы н Л ю банскага р. ад Д . С . Б ібік, 61 г.
В ар.: Б Д У , папка 8, сш. 50, л. 12, в. Ячнае С таўб ц оўскага p. Н . p.:

Ой, за сцяною, эа камяною,

Ш эпчуць, гавораць, паціхоньку мовяць...
Д а ў майго татач кі больш ая нега,
Больш ая нега, хараш эйш ая ўц еха;

М о ж е й к о, с. 140, в. К л ятн ая П ін скага р. М ел. на вар. 3 . Я . М аж эй ка.

1089. Вы сока я на цераме с я д ж у

Прозвнцкая, с. 144— 145. З ап . у С ібіры .
1090. С елязен ь ды на возеры свіш ча
Б Д У , папка 10, сш. 11, л. 17— 18. З ап . Н . I. К арал ьч ук, Е. Н . К оў-
шык у 1970 г. у в. Т р асц ян іц а Б ар ы саўскага р. ад А . П. Д аш чы нскай, 6 6 г.

1091. А наш М іш ачка добрага роду

Шырма, с. 102, № 87. З ап . у 1958 г. у в. Палосцішча Лёзнен-
скага р.
109 2 . С віш ча салавей у бару
Г і л е в і ч, 1979, с. 327. З ап . у в. Вайдзены В ілей скага р. М аладой
і маладому р азам .

647
 1093. H e плач, мацёнка, за мною
Саламевіч, с. 309 , № 445 . З ап . на поўначы П р уж ан скага п.

1094. Г у л я л а гал уб ка па саду

Захарченко, с. 198, № 175. З ап . у О бска-Ірты ш скім міжрэччы.

1095. С алавей з кукуш кай згавар ы л іся

Г і л е в і ч, 1979, с. 3 2 8 — 339 . З ап . у в. Гар адзец Б ы хаўскага р.
1096. К р ы кн уў селязсн ь на моры
Р о м а н о в, 8, с. 394. З ап . у Гарадоцкім п.
1097. С вісн уў салавей на моры
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 2, спр. 54, сш: 2, л. 18. З ап . С. Т . Бахмет у
1972 г. у в. Л явонаўцы М іёр скага р. ад 3 . К. Рублеўскай.
В ар.: воп. 1, спр. 47, сш. 3, л. 33, 1960, в. Глуш ыца С іроцінскага p.;
воп. 8, спр. 190, сш. 3, л. 10, 1981, в. Ф аты н ь Б еш анковіцкага p.; ф. 13,
воп. 9, спр. 13, сш. 14, л. 4, 1960, в. С тадольніца П олацкага p.; Б Д У ,
д., 1976, в.Х ацю хова К руп скага p.; ВП І, в. Ш апечына В іц ебскага p.;
Ш л ю 6 с к і, с. 142, № 2 83 , 1923, в. Ч анавічы В іцебскага п.; Р о м а н о в,
8, с. 363, К ар ал еўская вол. В іцебскага п.; с. 394, 1 арадоцкі п.

1098. С вісн уў селязень на моры

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 6, спр. 16, сш. 1, л. 22. З ап . I. М . М ар кевіч у
в. Е ськаўка Горацкага р. У маладой за сталом.

1099. Ой, п адлятаец ь, ой, п адлятаец ь

Г Д У . З ап . у 1980 г. у г. Гомелі.
В ар.: С л а в я н н н а , с. 5 1 — 52, № 76, С еўскі р. Б ранскай вобл.
У доме н явесты чакаю ць ж аніха.

1100. Т ам , за садам і, за зялён ы м і

Ш ы р м а, с. 2 73, JVq 2 61 . Зап . у 1932 г. у в. Ш акуны П р уж ан скага п.

1101. Д л я кры ніцы , д л я студзён ы я

Дембовецкнй, с. 58 1 , № 315. З ап . у К лім авіц кім п.

1102. А ў наш ага суседа

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 1, спр. 42, сш. 2, л. 2. З ап . С. М іско ў 1959 г. у
в. Пронькі М яд зел ь ск ага р. ад М . Балаш , 49 г.
В ар.: Г і л е в і ч, 1974, с. 6 4, в. А льсевічы М яд зел ь ск ага р.

1103. Пры вул іц ы , далінаю , стаіц ь вяр б а з калінаю

Ц Н Б А Н Б С С Р , ф. 3, воп. 1, адз. зах. 1, л. 6 3, № 2 6 4 . З ап . у Д аў-
гаўпілскім п.

648
 B ap .: C a x a p a ў, c. 83, № 2 1 7 , 1935, в. Сксрш аны Д аўгаўп іл скага п.

1104. Т ы , калін а, р азвівай ся

Ш е й н, с. 361, № 67 5 . З ап . у Б ары саўскім п.

1105. Т ы , калін а, не ш атайся

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 92, л. 12. З ап . 3 . С. Я ўсеенка ў в.М іл а-
шы Б расл аўскага р. ад A . I. Ц ясю ль, 80 г.

110*6. Б яр о за, бяроза, чаму не р азвіеш ся?

Г і л е в і ч, 1979, с. 2 8 2 —283. З ап . у в. Т ар асавічы С лонім скага р.

1 107. Р асп ускай ся, альш ыначка

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 83, спр. 2 1 4 , л. 100. З ап . Г. А . П ятро ўская, A . А .
Я н коўскі ў 1983 г. у в. З аб ал ац ь В оранаўскага р. ад Л . Г. Б удзько, 54 г.

1108. Б м лі, былі мы на рыначку

Добровольскнй, с. 135, № 309. Зап . у в. Д ан ькав а С м аленска-
га п.
1109. Е д зь скарэй, дзяўч ы н ач ка, ед зь скарэй із намі
Э М , ф. 334. З ап . М . В ы сакін ская ў в. Гар ады н ава, Б ры лькі, Ш апава-
лы В алож ы н скага п. ад Д уд зін ск ай і Космач.

1110. Х м ел ь л угам і, хмель л угам і

Б Д У , папка 6, сш.. 20, л. 3. З ап . Канопліч у в. С тай кі Л еп ельскага р.
ад К. Б елькавец, 1903 г. н.

1111. С ы за м ая ты гал уб ач ка
Г а р э ц к і, с. 23, № 48. Зап . у в. М ал ая Б агац ь каўка М сц ісл аўска-
га р. Пяю ць у хаце маладой, звянчаўш ы .

1112. Ыа моры вутач ка куп ал ася

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 74, спр. 8 4, сш. 1, л. 85, № 98 . З ап . Л . М . С ала-
вей у 1974 г. у в. М ал ы я Х ал ьн явіч ы К руп скага р. ад Т . Я . Д зер ж ако вай .
В ар.: ф. 13, воп. 10, спр. 84, сш. 7, л. 4, 1973, в. Гры ц кі В аўкавы ска-
га p .; Р о м а н о в , 1— 2, с. 4 6 6 — 4 6 7 , № 138, Сснненскі п.

1113. А ў полі, ў полі, а на нівуньцы

Р о м а н о в, 1— 2, с. 3 66 , № 117. З ап . у Сенпенскім п.
B ap.: Р о м а н о в, 8, с. 513, Ч эр ы каўскі п. П ерад а д ’ездам маладой да
ж ан іха; с. 3 75, Б абін іц кая вол. В іц ебскага п.; А І М Э Ф , ф. 8. воп. 1, спр.
85, сш. 5, л. 36, № 6, 1964, в. Х одц ы С енненскага p .; воп. 78, спр. 151, сш. 2,
л. 8 6 —87, № 131, 1978, в. Ц аркавіш ча У свяц кага п. П скоўскай вобл.; ф.
13, воп. 10, спр. 52, сш. 13, л. 6, 1972, в. З а р у д а ў е М асто ўскага р.

649
 1114. Ці на цябе, канапелька, ці на цябе, зсляненька
А Ф К , ф. 10, воп. 15, спр. 77, л. 5. З ап . Т . Б. Варф аламеева ў 1977 г.
у в. П ліса К руп скага р. ад А . Ф . Ш каруба, 75 г., Г. А . Б елаўскай, 76 г.,
В. I. Волах, 70 г.
1 1 1 5 . Ой ты, наламлёна каліна
М атерн алы , 1, с. 34. З ап . у в. Козіш чы К обры нскага п.
1 1 1 6 . Ой, не свет то ўжо світае
M o s z y ń s k i , с. 2 7 8 , № 7 6 2. З ап . у в. Г ал убіц а М азы р с к ага п.
В ар.: Г Д У , 1980, в. Вятчын Ж ы ткавіц кага p. Н . p.:

Ой, не рана, не рана, зм яр кае,

А Іван ка Волечкі пытае...
У твайго бацюхны — да абеду,
А ў майго роднага — да в е к у ;

1879, в. Х ало дн ікі К ал ін кавіц к ага p., в. З асін ц ы Е льскага p.; А І М Э Ф , ф.

8, воп. 2, спр. 18, сш. 6, л. 20, 1969, в. С в я т а я Воля Івац эвіц кага p.; воп.
83 , спр. 2 1 1 , сш. 3, л. 32, № 20, 1983, в. Д уб р о ва П етр ы каўскага p. Н . p.:

Д а за лесам сонейка гул яе... 2

Д а ў твайго б ац ька соль-вада,
А ў майго ж б ац ька ж мёд-сыта.

1 1 1 7 . Дадому, сваточкі, дадому

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 81, спр. 189, сш. 1, л. 86. З ап . A . С. Ф я д о с ік , Г. А .
П ятр о ўская ў 1981 г. у в. З аб ел л е Б еш анковіцкага р. ад A . В. Б іл ізека,
69 г., Е. С. Б іл ізека, 67 г.
В ар.: ф. 13, воп. 6, спр. 14, сш. 3, л. 3, 1976, в. К а ж а м я к і С енненскага
p .; Р о м а н о в, 1—2, с. 36 6, № 118, Сенненскі п. Н . p.:

У печы каплун пячоны,

Н а паліцы часнок таўчоны,
Н а стале пірог кручоны,
Н а кр у ку бізун пляцёны;

ВП І, г. п. Б агуш эўск С еннснскага p. Н . p.:

В ячэра гатова ў печы,

П асцеля сцялёна ў клеці,
В ячэра г а т о в а — пампуш кі,
П асцеля сцялёна — п адуш кі,

Г і л е в і ч, 1979, с. 4 5 0 , в. Тоўпіна Ч аш ніцкага р.

1118 . Была, была ночка, да ўжо й дзень

Кнев. телеграф , с. 84. З ап . у Б абруйскім п.
В ар.: Ш ы р м а, с. 2 7 6 , № 2 6 4 , 1963, в. Замош ш а С л уц кага p .; Д о в -
н а р - З а п о л ь с к н й , с. 22, № 184, в. Ц еляханы П ін скага п .; А І М Э Ф ,
ф. 8, воп. 75, спр. 9 5 , сш. 2, л. 8 2 , 1975, в. З а с м у ж ’е Л ю банскага p. Н . p.:

650
 П ры бірала кам орку — зал віц а,
З ас ц іл ал а пасцелю — сястр ы ц а;

спр. 110, сш. 1, л. 88, 1975, в. С ін яго ва С тар ад ар о ж скага p .; воп. 8 5, спр.
2 2 9 , № 56, 1985, в. Д зя к а в іч ы Ж ы ткавіц кага p.;
Г і л е в і ч, 1979, с. 4 4 1 — 4 4 2 , в. Замош ш а Л ю банскага р.

1 119. П аедзем дамоў, паедзем

Б Д У , папка 6, сш. 30, л. 1. З ап . Н . К ур ч ы ц кая ў в. Д у д з ін к а К руп ска-
га р. ад Е. Р. С амсонава, 65 г.

1120. Ш аўкова нітачка к сцяне ўець

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 8 1 , спр. 197, сш. 1, л. 82. З ап . В. I. С кідан у 1981 г.
у в. С в ат аўк а Б еш анковіцкага р. ад Г. Я . П ляхнеьіч.

112 1 . У ж о ж на д вар э белы дзснь

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 81, спр. 187, сш. 1, л. 82. З ап . В. I. С к ід а н у 1981 г.
у в. П удако ў Б рагін скага р. ад М . С. К ры ўлсн ка, 71 г.
В ар.: воп. 78, спр. 144, сш. 4, л. 88, 1978, в. П ятравіч ы К арм ян ска-
га р.
1122. Ц і не ш ут бы ў Іванька-падманш чы к
Р о м а н о в, 8, с. 4 1 8 . З ап . у Гарадоцкім п.
В ар .: Б Д У , папка 8, сш. 5 1 , л. 4, 1969, в. Р э к т а Г о р ацкага p.Н . p.:

H a сонцы, на сонцы хлябы п якуц ь...

Д о ж д ж ы к ам , до ж д ж ы кам л ы ж кі мыю ць...
Цёплай вадою міскі мыю ць;

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 3, спр. 16, сш. 1, л. 2 2 , г. В іц ебск; Д о б р о в о л ь -

с к н й , с. 82, JV» 169, с. 84, № 171, в. Д а н ькав а С м ален скага п.; Т е р е -
іц е н к о, с. 4 6 2 , С м ален ская гу б .; Ш е й н, 1, с. 4 7 7, № 4 1 , С м ален ская гу б .;
Г і л е в і ч, 1979, с. 4 9 6 , в. Р э к т а Горацкага p.; с. 548, в. К усал ь Рагачоў-
с к а га р.
1123. Ц і не брод рэчан ьку падмыцаець
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 50, сш. 11, л. 9. З ап . М . У рбан у в. К а-
зло ўка В етры нскага р. ад С. Д . Ч ар н яўскай , 1881 г. н.
В ар.: ф. 8, воп. 76, спр. 117, сш. 5, л. 78, 1976, в. З ял ён к а П олацкага
p. Н . p.:

H e мыюць, не пашуць — белы хлеб яд уц ь,

I не ткуц ь, не прадуц ь — харашо хо дэяц ь;

А Ф К , ф. 10, воп. 15, спр. 77, л. 136, 1977, в. Д во р Ж эрчаніцы У ш ацкага

p. Н. p.:

Д ун аёк рэчку п адм ы ваець...

Н а лугах, берагах ш аўкі растуць...
Н а л угах, берагах асака расцець...
Н а вы сокіх гар ах кам ян і л я ж а ц ь ;

651
Б Д У , папка 12а, сш. 9, л. 2, в. М осар на Віцебшчыне; Г і л е в і ч, 1979, с.
332, в. Д обрунь Д окш ы цкага p.; с. 4 1 0 , в. А н дрэй чы кі Віцебскай вобл.

1 1 2 4 . Хваліўся Яначка сваёй стараной

Ц Н Б А Н Б С С Р , ф. 3, воп. 1, спр. 4, л. 65. З ап . С. П. С ахар аў у
1935 г. у в. Скерш аны Д зв ін с к а га п. ад М . Варанко, 46 г.
В ар.: А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 40б, сш. 55, л. 3, 1952, в. П угачы
Р адаш ко віц кага p.; Б Д У , д„ 1976, л. 96, в. С удн ікі В ілейскага p. Н. p.:

Д а нас, д зеўкі, да нас...

А Н адзечка паслухала, з д р уж чаткам паехала.

11 2 5 . Да хваліўся хлопчык стараною

Б Д У , папка 8, сш. 7, л. 7. Зап . 3 . С віры довіч у П ухавіц кім р. ад М . П.
С віры довіч.
В ар.: А І М Э Ф , ф. 8, воп. 75, спр. 93, сш. 1, л. 53, 1975, в. Т ад ул іч ы
Ч эрвен ьскага р.

1 1 2 6 . Выхваляўся Сашутушка сваёй роднай старонушкай

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 78, спр. 151, сш. 1, л. 7. З ап . Т . К. Ц япкова ў
1978 г. у в. Блічына Г арадоцкага р. ад М . М . К ібіс, 66 г.

11 2 7 . А брацечка мой родненькі

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 76, спр. 118, сш. 3, л. 21. Зап . В. М . К алам ы ц ава
ў 1976 г. у в. З ял ён к а П олацкага р. ад A . I. П аслячэнка, 81 г.
В ар .: воп. 76, спр. 117, сш. 6, л. 17, Кя 13, в. Копавіш ча П олацкага р.
Я к малады забірае маладую . Н . p.:

А там наша каморачка не мяцёна.

А тут м ая каморачка мяцёна,
А тут м ая м амачка вясёла;

воп. 73, спр. 72, сш. 3, л. 49, 1973, в. С гаўпіш ча К ір аўскага р. Я к едзе
ж аніх дам оў; воп. 79, спр. 164, сш. 2, 1979, в. М ільча Вілей скага p.; воп.
2, спр. 22, сш. 1, л. 17, № 15, в. Т у р к і Д окш ы цкага р. С пяваю ць на баран-
к і; ф. 13, воп. 10, спр. 55, сш. 6, л. 7, 1966, в. С івіц а С м аргонскага p .;
спр. 37, л. 6 0 — 61, 1971, в. М ар кава М ал адзеч ан скага p.; K o l b e r g ,
с. 2 1 5 , № 15, в. Лю бяш ова, М окрае П ін скага п. У нядзелю рана свахі ма-
ладога спяваю ць у маладой п асля шлюбу. Н . p.:

T o піймо, гуляймо, бары мся.

А як не рана, то дадом ан ьку спяш ы мся;

Г і л е в і ч, 1979, с. 313, в. Л адасн а Л еп ельскага p.; с. 439. в. Бабынічы

П олац кага р.
11 2 8 . Стараста да саколічку
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 56, сш. 5, л. 6. З ап . Л . I. С аніковіч у
1956 г. у в. Ч учавічы Л ун ін ец кага р. ад Г. В. Гатоўчыц, 57 г.
В ар .: спр. 92, л. 24, 1979, в. Гоцк С аліго рскага p. Н. p.:

652
 Ой, ты, стар аста — р азум н ая гал ава,
А дчы ні акенца, пазірні на сонца, ці рана?

ф. 8, воп. 77, спр. 134, сш. 1, л. 3, 1977, в. Д эер бін А к ц яб р ск ага р.

1129. С тар аста старэсен ькі

Довнар-Запольскнй, с. 22, № 186. З ап . у м. Ц еляханы Пін-
скага п. П ры пяваю ць да танцаў.
В ар.: Ш ы р м а, с. 142, № 127, 1928, в. Ш акуны П р уж ан скага п. Я к
сваты п ры едуц ь; Ч у б н н с к н й , с. 454, № 1355, в. П лотніца П ін скага п.
П асольства да маці н явесты ; А І М Э Ф , ф. 8, воп. 75, спр. 100, сш. 2, л.
9 3 —94, 1975, в. Н івы Б яр о заўскага p.; воп. 8 3 , спр. 2 1 0 , сш. 2, л. 36,
1983, в. Д вар эц Ж ы ткавіц кага p .; ф. 9, воп. 3, спр. 7, л. 56, 1888, в. Х ар а-
ва П р уж ан скага п.; З а х а р а в а , 1984, с. 187, № 528, в. Р ам язы Е льска-
га р.
1130. М ал ад ы ды павознічак
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 75, спр. 95, сш. 3, л. 35. З ап . Л . П. Б арабан ава ў
1975 г. у в. Рачэнь Л ю банскага р. ад Я . А . С ячэн і, 45 г., М . М . Т к а ч у * ,
1936 г. н. Я к малады заб яр э маладую і ад язд ж ае дадому.
В ар.: воп. 83, спр. 2 1 1, сш. 3, л. 9, № 8, 1983, в. С якеры чы П етры каў-
скага p.; воп. 85, спр. 2 30, сш. 3, л. 58, № 75, 1985, в. М ахро Іван аўскага р.
1 131. Гэй д а, свацейка м аладзю сенькі
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 4, сш. 2, д. 2, № 3. З ап . Ф . У. С ычко ў
1963 г. у в. Д зя м ян аўка С лонім скага р. ад 3 . Г ал аб ур да, 55 г. Я к м ал ады я
вы яздж аю ц ь.
1132. Ой, сонейка, сонейка
А І М Э Ф , ф. 2, воп. 7, спр. 7, л. 19. Зап . Г. К . А н тонаў у 1963 г. у в.
Чырвонае Возера С таробін скага р. ад А . П. Ганчар, 55 г., і інш. М аладую
заво дзяц ь за стол.
1133. Д ы чаму ж жаніш ок

З а х а р а в а , 1984, с. 104, № 161. З ап . у в. Д амаш ы цы П ін скага р.

1134. П аедзем -ка, мой б рац ітка, дадом у

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 2, спр. 30, сш. 6, л. 40. З ап . I. Р. С цяпунін ў
1970 г. у г. А ш м яны ад В. Д . М ур аш ка, 50 г.
Вар.: спр. 51, сш. 4, л. 8, С арды ц кі с/'с В ер хн ядзвін скага p. Н . p.:

К алі б уд зе нашу хату гл яд зец і,

М ы ей даверы м залаты ключы ад клец і;

воп. 76, спр. 117, сш. 5, л. 9 6, № 41, 1976, в. М аставуха П олацкага р.Я к
прыедзе малады па маладую ; воп. 81, спр. 193, сш. 5, л. 17, 1981, в. А п а-
насенкі Н евел ьскага p .; ф. 2, воп. 7, спр. 9, сш. 1, л. 6 8, 1963, в. З агл ін н ікі
Л еп ельскага p.; Б Д У , папка 9, сш. 28, л. 10, в. М ікалаеўш чы на С таўбцоў-
скага p.; папка 6, сш. 15, л. 7, в. Лю баты нь Т ал ач ы н скага p.; папка 12,
сш. 1, л. 8, К ругіскі p. Н. p.:
Ой, будзем мы, брахнейка, такавац і,
Ц і б удзе яна наш аму двар у п ры яці;
 Я н ч у к, c. 88, № 33, в. Любонічы Б абруйскага п. Н . p.:

Д а д зім ёй эал аты лючы ад каморы.

Д а б удзе яна паціхусеньку хадзіц і,
Д а б удзе яна атц у і матцы га д з іц і;

Ш е й н , с. 331, № 593, в. Д уб р о ўка Л еп ельскага п. У доме маладой перад

а д ’ездам м аладо га; Г і л е в і ч, 1973, с. 3 9 1 , в. П аляны Б ар ы саўскага p .;
Р о м а н о в, 8, с. 4 00, Гарадоцкі п. Б лагаслаўляю ц ь малады х ехаць да ж а-
ніха. Н . p.:
Б удзем на яе, як на ваўка гл я д зе ц ь;
Ш л ю б с к і, с. 107, № 193, 1914, в. З аб л удч ы н а П олац кага п. С вац ц я
спявае брату ж аніха перад вы ездам княгіні да ж ан іха; Д е м б о в е ц к н й ,
с. 5 75, № 2 5 8 , М агіл ёўскі п. Пры вы ездэе м алады х у дом ж аніха.

1135. I да я ў вас кап устач кі не ела

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 2, спр. 28, сш. 2, л. 13, j\ib 10. З ап . Л . А . М алаш у
1970 г. у в. Б аруны А ш м ян скага р. ад A . I. А л яксеевай , 4 0 г.
В ар.: воп. 75, спр. 104, сш. 1, л. 3 5, 1975, в. У л укі С л аўгар ад ск ага p .;
ф. 13, воп. 10, спр. 78, сш. 45, л. 4, 1974, в. З аскав іч ы М ал адэечан скага p.;
спр. 92, л. 2, 1973, в. Гіршчына С м аргонскага р.,* спр. 4 0 а, сш. 2 0 , л. 2,
№ 5, в. К ан авалы В алож ы н скага p.; Р о д з я л о в с к а я , с. 2 2 1 , 1908, Р а-
даш ковіцкая вол. В ілей скага п. Н . p.:

Б удзім ж а на работачку зва ж а ц і.

1136. Д ы паедзем, мой б рац ітка, дам о ўкі

Г і л е в і ч, 1979, с. 443 . З ап . у в. П л ы гаўкі Д окш ы цкага р.
В ар.: А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 52, сш. 5, л. 2, 1972, в. Варганьі
Д окш ы цкага p. Н . p.:

Б удзем яе паціхоньку звац і,

Ці б удзе яна ранюсенька ўставац і,
Ц і б удзе яна нашу работу р абіц і?

1137. П аедзем, мой б ратачка, дадому

Б Д У , папка 12, сш. 2, л. 15. З ап . Берасцевіч у 1970 г. у в. Р абы С луп
С м ал явіц к ага р. ад A . I. К азлоўскай .
В ар .: Г і л е в і ч, 1979, с. 4 4 4 , в. Т ур ы н П ухавіц кага р.

1138. А паедзем, мой брацю лечка, дам оўкі

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 24, сш. 4, л. 29 , № 33. З ап . П. I. П р ата-
севіч у 1967 г. у в. С трокты У ш ац кага р. ад А . Ярмаш .

1139. П аедзем ж а мы дадом у

Аннкневнч, с. 114. З ап . у Сенненскім п. А дп раўляю ц ь у дом ж а-
ніха.

654
 B ap.: А І М Э Ф , ф. 8, воп. 7 4, спр. 84, сш. 2, л. 3, № 3, 1974, в. М ал ы я
Х альн явіч ы К р уп скага р. С вату.

1140. А цераз рэчку кл ад ач ка

Г і л е в і ч, 1979, с. 4 4 4. З ап . у в. К алодэіш чы М ін скага р.

1141. П аедзем дамоў р азам

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 76, спр. 117, сш. 2, л. 4. З ап . Г. А . Б арташ эвіч у
1976 г. у в. Н авіны Л еп ельскага р. ад Н . К . М ац кевіч , Г. Я . Урбан.
В ар.: Б Д У , папка 10, сш. 1, л. 15, в. Ж асціннае Л аго й скага р.

1142. А што сядзіш , што думаеш , брацейка

Б Д У , папка 5, сш. 12, л. 15— 16. З ан . П. Б агдановіч, М . Г возд у в.
Т р эц і Г ар адзец У ш ацкага р. ад X . У. К ачан, 79 г.

1143. П аедзем , мой брацю лечка, ігр ая

Г і л е в і ч, 1979, с. 444. З ап . у в. Т р эц і Г ар адзец У ш ацкага р.
В ар.: К а м н н с к н й , с. 2 9 4, № 9, в. С лабодка Н ова-А лчксан драў-
скага п. Н. p.:
Б удзе ясен месяц п разравац ь,
Б удэе родна сястры ц а пры пяваць,
Б удзе нас м атул ька д аж ы д ац ь ;

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 88, сш. 6 3, л. 8, 1970, в. Узмёны М іёр скага p.;
Б Д У , 1979, в. Пераходцы В іц ебскага p. Н . p.:

А б удзец ь ж а нам братоўка гад зіц ь,

А б удзец ь ж а нам заран ач ка іграць,
А б удзец ь з намі наша братоўка гукац ь.

1144. У д ар о ж ку, с ваткі, у дар о ж ку

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 1, спр. 8 3 , сш. 5, л. 12. Зап . В. Іван оўская ў 1963 г.
у г. М ін ску ад С. 3 . Іваноўскай.
В ар.: Р Г Т , р. 4, № 9, л. 8, в. Н овы П агост Д зісен скага п. Н. p.:

Вам месячык пасвеціць,

Вам зорачка пайграе,
Вам лісічка паскача.

1145. А не с я д зі, мой брац ітка, не с я д зі

Г і л е в і ч, 1979, с. 440 . З ап . у в. Л учна П олацкага р.

1146. П ара, пара нам дадом у

Б Д У , папка 12, сш. 7, л. 9. З ап . Т . Калош а ў в. Л ан ь Н ясв іж ск а га р.
ад А . Ф . Р адун , 64 г.

655
 11 4 7 . Вы, сваточкі-паночкі
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 83, спр. 2 1 0 , сш. 2, л. 35. З ап . Л . П. Б арабан ава ў
1983 г. у в. Д вар эц Ж ы ткавіц кага р. ад М . А . Л аб уц кай , 73 г.

1 1 4 8 . Пара, сваткове, час ехаці

Ш ы р м а, с. 175, № 161. З ап . у в. Ш акзн ы П р уж ан скага п. У ма*
ладой.
Вар.: М атерн алы , 1, с. 177, в. Свіш чы П р уж ан скага п. Н . p.:

Н у-це, сваточкі, час дадом у ехаці...

Я р у р утан ьку пасеяці.

11 4 9 . Ой, ляталі павушкі па полю

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 78, спр. 151, сш. 1, л. 6 3. Зап . Т . К . Ц япкова ў
1978 г. у в. Г азьб а Г арадоцкага р. ад Т . 3 . Т качовай , 52 г., Л . Д . Л ары во-
навай, 44 г.
11 5 0 . Пабіраймося з кута

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 8 4, спр. 1, сш. 1, л. 9. З ап . A . I. Г урскі ў 1984 г.

у в. Гаўры льчы цы С аліго рскага р. ад Н. Р. Р ы ж ко, 1946 г. н., A . А . М а-
каед, 51 г., Н. I. Цішко, 46 г. Я к забіраю ць маладую .

1151. Ды паедзем, мой брацейка, дадому

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 37, сш. 1, л. 4 4 , № 4. З ап . Н . М . Ш нар-
кевіч у 1971 г. у в. М ар кава М ал ад зеч ан скага р. ад Г. К. А сіповіч.
В ар.: К а м н н с к н й , с. 2 9 2 , № 3, в. С лабодка Н о ва-А л яксан д р аўскага
п. К алі вясельны поезд з сястрой ж аніха накіроўваецца да яго маці. Н . p.:

Д а часценька на вул ачку вы ходзіць,

Часцей таго ш клянае ваконца адчыняе
I радасней таго сваіх д зетак пераймаіць.

1 1 5 2 . Паедзем дамоў, паедзем

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 9, спр. 8, л. 43. З ап . A . С. Е м ял ьян аў у 1960 г. у
в. Ц яцерын Б ялы н іц кага р. ад К. С. Б ураковай, 66 г.
В ар.: ф. 8, воп. 2, спр. 43, сш. 1, л. 17, в. Глінішча П астаўскага p. Н. p.:

З га т а в а л і вячэрачку — кур ы н ку,

З а с ц я л іл і пасцелечку — няры нку.

1 1 5 3 . Сабірайся, наша дружына, да столу

Б Д У , папка 6, сш. 1, л. 2. З ап . А . П. Супрон, P. А . С тэльм ах у 1972 г.
у в. Ш чэрбы Глы боцкага р. ад А . Д . К укор, 80 г.
В ар.: А І М Э Ф , ф. 8, воп. 1, спр. 67, сш. 3, 1961, в. К рупнікі К ры віц-
к ага p.; воп. 2, спр. 54, сш. 2, л. 11, 1972, в. Л явон ауц ы М іёр скага р. Я к
маладую вя зу ц ь да маладога.

656
 1154. Паедзем, братачка, дадому
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 85 , сш. 17, л. 6. З ап . A . М . Д о ўгі ў
1974 г. у в. У хвала К руп скага р. ад В. М . Д арм арон ак, 74 г.
В ар.: ф. 9, воп. 3, спр. 33, сш. 6, л. 15, 1930, в. С таўр ова В ід заўскага
п .; Г і л е в і ч , 1973, с. 2 3 6 , в. Д зм ітр авіч ы Б яр эзін скага р.

115 5 . П аедзем дам оў, нярана

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 81, спр. 187, сш. 1, л. 6 5 , 1981 г., в. У хвал а К руп-
скага р. Я к сваты дамоў сабіраю цца.

1156. П аедзен дамоў, паедзем

Б Д У , папка 6, сш. 4 5, л. 2. З ап . Л . С тр ы б ук у в. К расн ікі Д окш ы цка-
га р. ад Ф . Я . ГІрадэед, 78 г.
В ар.: папка 7, сш. 7, л. 1, в. П аляны Б ар ы саўскага р.

1157. Н ас т ут не лю бяць
Б Д У , папка 5, сш. 17, л. 3—4. З ап . В. Х адасевіч на станцы і К руп кі
К р уп скага р. ад Л . Ц. С ін як, 56 г.
В ар .: А І М Э Ф , ф. 8, воп. 73, сш. 2, л. 21 , 1973, в. Боркі К ір аўскага p.;
воп. 74, спр. 87, л. 10, 1974, в. Я эбы К р уп скага p. Н . p.:

Н ам вячэрачкі хочацца,
Д робны я слёзкі коц яц ц а;

ф. 13, воп. 10, спр. 66, сш. 16, л. 2, 1966, в. Ротань К р уп скага p. Н . p.:

Л я коней стаен ка старэн ька.

Д ом а ў нас вячэра смачней,
Д ом а ў нас пасцеля мякчэй,
Л я коней стаенка новенька;

спр. 52, сш. 6, л. 1, 1972, в. Х уд а ў ц ы К руп скага p. Н . p.:

Т у т нам пасцелі не сцелюць,

Т у т нам падуш кі не кл ад уц ь;

Г і л е в і ч, 1979, с. 4 43, ст. К р уп кі; с. 4 5 0 , там ж а ; М а ж э й к а, с. 2 7 6 ,

в. С талю гі Л еп ельскага р. М ел. на вар. 3 . Я . М аж эй ка.

1 158. Б р ац ітка-эар утач ка

Р о м а н о в, 8, с. 519. З ап . у в. З а в у л к і Д эісен скага п.
В ар .: А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 57, сш. 10, л. 11 в. П ятры ш кі
М ін скага p .; спр. 86, л. 4, 1972, в. З а л я д д э е У ш ацкага p .; Ш е й н, с. 3 2 1 ,
в. Бабча Л еп ельскага п. Н . p.:

3 гэтай няволечкі...
А д л я свац ц і гар эл ка,
А д л я брата паненка.

42. Зак. 298 657

 1159. Цераз быстру рэчку кладачка
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 32, сш. 7, л. 2. З ап . Я . Ш пакоўскі ў в.
Л уціш чы К р уп скага р. ад В. М . Клецко.
В ар.: спр. 16, сш. 25 , л. 2, 1963, в. Д зян ісав іч ы К р уп скага p. Н . p.:

С уч ка на лы чку двор сцераж э,

А мышка ў гарш чэчку круп кі д зяр э.

11 6 0 . Да эа лесам, лесам, да за дёмным гаем

F e d e r o w s k i , с. 48 5, № 1166. З ап . кал я М о ўчадзі ў Н авагр уд скім п.
В ар.: М а л е в н ч , с. 97 , № 40, в. М ал ева С л уц кага п. Ы. p.:

А я ў майго ц ясц ятка з а б а ў к у маю,—

С кры ні, пярыны на воз складаю ,
М ілую дзевач ку к сабе забіраю ;

Ц Д Г А Л іт С С Р , ф. 1135, воп. 10, № 2 18 , л. 32, № 2, 1885, в. Ваш коўцы

Н авагр уд скага п. У час вяртан ня з вяселля.

11 6 1. Пара табе, сонейка, да за бор заходзіць

F e d e r o w s k i , с. 37 5 , № 737. З ап . к а л я Л яхавіч і К лецка ў С луц кім
п. С убота. У д зяц ін кі хату мыюць.
В ар .: А І М Э Ф , ф. 8, воп. 76, спр. 116, сш. 4, л. 28, № 2 9, 1976, в. М о-
рач К лец кага р. Я к м алад ая а д ’я зд ж а е да маладога.

11 6 2 . Паедзем, брацітка, дадому

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 8 1, спр. 190, сш. 2, л. 31. Зап . С. Т . А сташ эвіч,
У. А . Васілевіч у 1981 г. у в. Ф аты н ь Б еш анковіцкага р. ад Г. М . Ш ум і-
лавай, 63 г., К. М . Ш ум ілавай, 59 г.

11 6 3 . А паедзем, мой брацітка, дамоўкі

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 76, спр. 117, сш. 5, л. 57, JSfe 42. З ап . Г. А . Б арта-
шэвіч у 1976 г. у в. М аставуха П олацкага р. ад Г. I. Л у к ’ян авай , 90 г. Я к
м алады прыедзе па маладую .
В ар.: воп. 75, спр. 93, сш. 5, л. 71, № 50, 1975, в. М аш чаліна Ч эрвень-
скага р. Б рату.
11 6 4 . А чэраз рэчачку кладачка
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 81, спр. 191, сш. 1, л. 32. З ап . A . I. Г ур скі, A . М .
А к ун ь ко ва ў 1981 г . у в. У хвала К руп скага р. ад Л . Ф . Д уд ко , 4 0 г., П. А .
Гладкевіч , Г. Р. Ц ы бульскай , 69 г. Я к забіраю ць маладую .
В ар.: ф. 13, воп. 10, спр. 36, л. 4, № 6, 1974, в. Бор Б яр эзін скага р.
Н. p.:
Па дворы ку ходзіць, маіцца:
— А дзе мой сынок б авіц ца?

11 6 5 . Ой, час-пара дадоманьку ехаць

А І М Э Ф , ф. 9, воп. 3, спр. 7, л. 47. З ап . I. Х арсевіч у 1888 г. у в.
Х а р ав а П р уж ан скага п.

658
 1166. Паедзем, братка, мы дамоў
ВП І. З ап . у Віцебскім р.
В ар.: Ш е й н, 1, с. 2 6 — 27, Віцебскі п. Па дарозе да маладога.

116 7 . Думай, брацейка, думай, брацейка

Г і л е в і ч, 1979, с. 442. З ап . у в. Поня В ілей скага р.
В ар.: Г і л е в і ч, 1973, с. 84, в. А л ьсезіч ы М я д зе л ь ск ага p.; М а ж э й -
к а, с. 347, в. Анош кі Л еп ельскага p.; А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 4 7, сш.
20, л. 2а, 1952, в. Глініш ча Д окш ы цкага p.; спр. 45, сш. 3, л. 19, 1967, в.
Н авасёл кі М яд зел ь ск ага p.; спр. 52, сш. 15, л. 10, 1972, в. Л едн ікі Глы -
боцкага p.; ф. 8, воп. 79, спр. 164, сш. 3, л. 1, і 9 7 9 , в. В яэы н ь В ілей скага
p.; Б Д У , папка 2, сш. 12, л. 7, Б ары саўскі p. Н . p.:

Расш н ур аваўся мой чаравічак на ножцы,

З аб ед ав а ў ся ды наш брацейка ў дарож ц ы ;

11 6 8 . Думай, думай, наш брацейка, седзючы

Г і л е в і ч, 1979, с. 4 4 2 — 443. З ап . у в. К ул іко ва М я д зе л ь ск ага р.

11 6 9 . Пара, пара нам дадому ад’яэджаць

Б Д У , папка 5, сш. 11, л. 12— 13. З ап . С. В. Ш алава, Я . Б. К лю чык у
в. С ам оўка У ш ацкага р. ад Е. П. Д у к , 59 г.
В ар.: папка 12, сш. 14, л. 6, в. В я л ік ія Д ольцы У ш ацкага p. Н . p.:

А прадала яна сваю дзявоцкую кр асу,

А куп іла жаноцкую таш н ату;

Г і л е в і ч, 1979, с. 4 4 8 , в. Белякоўш чына У ш ацкага р.

1 1 7 0 . Г'уда гудзець і ў хату йдзець

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 11, сш. 8, л. 27. З ап . Е. Н . Л укаш ова ў
1967 г. у в. Перагон С л аўгар ад скага р. ад Н . А . В асільковай, 65 г.
В ар .: воп. 6, спр. 16, сш. 1, л. 45 а, 1982, в. Е ськаўка Горацкага р.
Н. p.:
Д у д а раве, у сенцы йдзе...
Д у д а раве, за стол й дзе;

Б А Н С С С Р , ф. 4 5 .1 2 .1 3 7 , № 18, 1911, в. Сцю дзенкі М агіл ёўскага п.;

Д е м б о в е ц к н й , с. 574, Ń? 2 5 2 , в. Н еж каў М агіл ёўскага п.

1 1 7 1 . Запрагайце бацькавы коні

Ш е й н, 3, с. 420, № 55. З ап . у в. Д зя к а віч ы М азы р с к ага п.

11 7 2 . Запрагайце ж свякровых коней, божа ж мой

Б А Н , ф. 5 .1 2 .1 3 7 , л. 6, № 16. З ап . Е. П. К азановіч у 1911 г. у в.
С цю дзёнкі М агіл ёўскага п.
42 *
659
 11 7 3 . Да бору, шчырыя пташачкі, да бору
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 76, спр. 117, сш. 3, л. 30. З ап . Г. А . Барташ эвіч у
1976 г. у в. К ры ўц ы Л еп ельскага р. ад П. Л . С анько, 73 г.
В ар.: воп. 1, спр. 77, сш. 4, л. 19, 1962, в. Глыбокае Б ялы н іц кага р.
н -р -:
Т р ы кры нічанькі сцюдзёнан вады выпілі, вы піді...
А тры печачкі пшанічных пірагоў паелі;
Б Д У , папка 12, сш. 14, л. 5, в. С тары н а У ш ац кага p.; Г і л е в і ч, 1979, с.
4 4 9 , в. Калодзіш чы М ін скага р.

1 1 7 4 . Мы ў сваточкаў адны суткі прабылі

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 76, сш. 17, л. 8. З ап . М . С. В олкава ў
г. п. В арапаева П астаўскага р. ад У. П. Х арко, 1902 г. н.
В ар.: спр. 85, сш. 21, 1974, в. Буш кі Глы боцкага p.; Б Д У , д., 1976, л.
115, в. К алодчына В ілей скага p.; 1977, л. 6 6, в. А н др эй кі М я д зе л ь ск ага р.

11 7 5 . 3 мора вада выліваецца

Захарава, 1984, с. 184, № 516. З ап . у в. Б ы вал ькі Л о еўскага р.

1 1 7 6 . Гарнастай ГІіліпачка
Д о б р о в о л ь с к н й , с. 144, № 335. З ап . у в. К р уц іл аўка Е льнінска-
га п.
1 17 7 . Маладзенькі Цімох у канец стала стаіць
А І М Э Ф , ф. 9, воп. 3, спр. 7, л. 29 . З ап . I. Х арсевіч у 1888 г. у в. Х а -
р ава П р уж ан скага п.

1 1 7 8 . Гяуткая ляшчынанька
М атерн алы , 2, с. 51— 52. З ап . у в. О паль К обры нскага п.

1 1 7 9 . Дубчычак, да свідовы дубчычак

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 83, спр. 2 1 7 , сш. 2, л. 10. З ап . I. I. К р у к у 1983 г.
у в. Л уц ін Ж ы ткавіц кага р. ад Г. С. Ч эркас, 81 г.
В ар .: спр. 2 1 3 , сш. 2, л. 10, 1983, в. Залю цічы Ж ы ткавіц кага p .; A H
С С С Р , ф. 104, воп. 1, адз. зах. 2 6 9 , л. 20, № 4, 1884, П алессе. Н . p.:

Х м ел іч ка-зяц еч ка к ал я явар а ўец ц а;

З а х а р а в а , 1984, с. 182, № 508, в. Б арэц Л о еўскага р.

1180. Свідовы дубчыку каля явара ўецца

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 76, сш. 8, л. 2. З ап . Н . А . Ярмовіч у в.

С ітн іц а Л ун ін ец кага р.
В ар .: ф. 8, воп. 76, спр. 141, сш. 3, № 11, 1977, в. Ч аланец Салігор-
скага p .; воп. 73, спр. 71, сш. 3, л. 3 5, 1973, в. Ш кураты Б рагін скага р-
Н . p.:

660
 А бог мяне ў дарозе засц ераж э,
^ о н ь мяне дадом у зав я з е .

1181. Тонкая ляшчынанька каля явора віецца

M o s z y ń s k i , с. 2 7 0 —2 71 , № 73 2 . З ап . у в. Д араш эвічы М азы р ска-
га п- '
В ар.: Б Д У , напка 9, сш. 8, л. 4, в. Горкі С таўб ц оўскага р.

11 8 2 . Пад варота месяц свеціць

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 80, спр. 178, сш. 1, л. 3 3 — 54. З ап . Л . П. Бараба-
нава ў 1980 г. у в. Х у т а р С ветлаго рскага р. ад X . П. Д зем ід зен ка, 70 г.
В ар.: воп. 77, спр. 134, сш. 1, л. 24, 1977, в. Рог А к ц яб р ск ага p. Н . p.:

Ой, зялёны барвёначак кал я коллейка ўецца,

М аладзен ькі К олечка ка л я цёхначкі трэц ц а;

Г і л е в і ч, 1979, с. 439, в. В я л ікія Бортнікі Б абруйскага р.

1 1 8 3 . А ў сенечках галубок гудзе

Д Г М , ф. 56, папка 1, л. 40 2 , № 40.
В ар.: І І І е й н , 1, с. 31 4, № 44, в. Д вар эц Р агач оўскага п.; Р а д ч е н к о,
с. 9 4 — 95, № 107, Д зя т л а ў с к а я вол. Гомельскага п.; Г і л е в і ч, 1973,
с. 3 9 0 —391, в. П аляны Б ары саўскага p.; Г Д У , 1980, в. Ч ырвонае Поле Бра-
гін скага р. Н. p.:

Зоры мае ды вячэрн ія,

Вы свяц іц е да да поўначы;

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 82, спр. 197, сш. 1, л. 109, 1982, в. Д вор С авічы Бра-
гін скага p.; ф. 13, воп. 10, спр. 81, сш. 33, л. 5, в. Ч эрн ікі С ветл аго рскага р.

1 1 8 4 . Па двару сіз голуб ходзіць

Ц Н Б А Н Б С С Р , ф. 122, л. 15. З ап . Т . С таф аноўская ў Л епельскім п.

1 1 8 5 . Па сенечках галубок ходзіць

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 31, сш. 10, л. 3. З ап . П. М . П рахарэвіч у
1950 г. у в. С моркі Б ары саўскага р. ад X . I. Белай, 76 г.

1 18 6 . Сваціца-галубіца, не баў нас

Б Д У , папка 12а, сш. 5, л. 12. З ап . Л . К роль у в. Ж ар дзяж ж а Лагой-
с кага р.
В ар .: А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 60, сш. 3, л. 2, 1965, в. К ромавічы
Д окш ы цкага p. Н . p.:

Б удзец ь часценька ў вакенца п аглядац і,

С ванго сыночка з нявесткаю д аж ы д ац і;
спр. 12, сш. 7, л. 43, 1964, в. Садоўш чына М я д зел ь ск ага p. Н . p.:

661
 Божа мой міленькі, і ўж о ж за стол сад зяц ь,
Вылезш ы з -за столу, і дамоў с каж уц ь;
Ц Д Г А Л іт С С Р , ф. 1135, воп. 10, Mb 2 0 3 — 20 7 , л. 24 3 , Гродзен ская губ.
Н .Р .: г .. .. , ..
С таулян кап усту на стол, вы праулян нас...
Ш тогадзін ку, ш том інутку паслы шлюць.

11 8 7 . Сваце, сваце, ды давай нам волю

З а х а р а в а , с. 160. З ап . у 1969 г. у в. П арэчча П ін скага р.
В ар .: З а х а р а в а , 1984, с. 188, № 534, в. Н овая Р уд н я Е л ьскага р.

11 8 8 . Ой, сваце, свацс

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 84, спр. 1, сш. 1, л. 2 4 —25. З ап . У. А . В асілевіч у
1984 г. у в. Гоцк С аліго рскага р. ад A . I. Е рмаковіча, 49 г., Н . I. Ш чытко,
52 г.
В ар.: воп. 75, спр. 110, сш. 1, л. 14, 1975, в. Р эдкавіч ы Л ю банскага р.
R p.:
Пры дарозе ялюш ка, то ж яго падуш ка,
Пры дарозе ялін ка, то ж п яры н ка;

F e d e r o w s k i , с. 4 03, № 8 4 0 , кал я Л ях авіч і К лецка ў С луц кім п.

11 8 9 . А сваціца-галубіца, не баў нас

Г і л е в і ч, 1979, с. 351. З ап . у в. Замош ш а Вілей скага р.
В ар.: А І М Э Ф , ф. 8, воп. 85, спр. 1, № 112, 1985, в. В узла М яд зел ь-
скага р.
1 1 9 0 . Сыпце пшаніцу ў новы карыта
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 85, спр. 2 3 0 , сш. 4, л. 47, № 37. З ап . Л . П. Б араба-
нава, К. П. К абаш н ікаў у 1985 г. у в. Б ездзеж Д р агічы н скага р. ад A . М.
Ш аўчук, 60 г. Я к в я зу ц ь маладую да маладога.

1 1 9 1 . Ой, позна, позна, ды не вельмі рана

Б Д У , папка 8, сш. 11, л. 6. З ап . A . К. С вораб у в. Н авін ы Н араўлян-
скага р. ад М . Д . П ікта, 1903 г. н.
В ар.: А І М Э Ф , ф. 9, воп. 3, спр. 7, л. 27, 1888, в. Х а р а в а П руж ан ска-
га п.
11 9 2 . Ой, нуце, нуце, бо не рана будзе
Захарава, 1984, с. 27 0 . З ап . у в. Д р уж ы л авіч ы Іван аўскага р.

1 1 9 3 . Ужо гадзіна пята

Бессараба, с. 151, Mb 106. З ап . у в. Лю бенка Б ельскага п.

11 9 4 . 3 мора вада вылівасцца

Г Д У . З ап . у 1981 г. у М азы р скім р.
В ар.: З а х а р а в а , 1984, с. 191, JNb 54 6 , в. Зімовіш чы Маэырскага р.

662
 1195. С ястры ц а наша Д ун ечка
М а ж э й к а , с. 274. З ап . у в. С талю гі .Лепельскага р.

1196. М а я мам ачка, м ая родная

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 10, спр. 174, сш. 1, л. 41. Зап . С. Т . А сташ эвіч у
1980 г. у в. С уд кі У здзен скага р. ад A . А . М аліноўскай, 74 г.

1197. П расіся, д зевач ка, ў м аткі дадом у

A H С С С Р , ф. 134, воп. 2, адз. зах. 14. л. 29, ЛІ' 125.З ап . В. К . Л огін
у 1914 г. у в. М о ладава Н авагр уд скага п.

1198. М а я м атан ька родна

Б у л г а к о в с к н й , с. 102, № 22. З ап . у П інскім п.

1199. М атач ка м ая родная

K l i c h , с. 148, № 3. З ап . у в. Басін Н авагр уд скага п.

1200. М ам ка м ая родненькая
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 52, сш. 19, л. 26. З ап . В. С . Ількж евіч у
1972 г. у в. К асцю кі Л ю банскага р. ад A . К. С емянені, 64 г.
В ар.: Г і л е в і ч, 1979, с. 418, в. Замош ш а Л ю банскага р.

1201. Р одн ая м ая маценька

З а х а р а в а , с. 159. З ап . у 1969 г. у в. П аланечка Б ар ан авіц кага р.
В ар .: А І М Э Ф , ф. 8, воп. 75, спр. 100, сш. 1, л. 28, 1975, в. Б асты нь
Л ун ін ец кага p.; 3 a х a р а в a, 1979, с. 187, № 529, в. Р ам азы Е л ьскага p.;
Г і л е в і ч, 1979, с. 4 40, в. Н ам ахр ава Л ун ін ец кага р.

1 202. М ам ачка м ая родная

Б Д У . З ап . А . Н аркевіч, Ж. П у зік а в а ў в. А стро ўкі А сіп о віц кага р. ад
Я . Ф . П екур, 1915 г. н.

1203. Д а вы р адж ай , м атаііька

Г Д У . З ап . у 1981 г. у ГІінскім р.
В ар.: З а х а р а в а , 1984, с. 142, № 321, в. З аб ар аўц ы П ін скага р.

120 4 . М ам ка м ая родненька
Г і л е в і ч, 1979, с. 4 1 4 . З ап . у в. П аўсты нь С л уц кага р.
1205. Годзе, свац ц і, сяд зец і
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 92, сш. 2, л. 26. З ап . Г. У. Б агуц кая ў
1979 г. у в. Гоцк С аліго рскага р. ад Г. М . Е рмаковіч, 76 г.
В ар .: ф. 2, воп. 7, спр. 7, сш. 9, л. 89, 1963, в. Гаўры льчы цы Л унінец-
к ага p .; ф. 9, воп. 3, спр. 7, л. 59, 1888, в. Х а р а в а П р уж ан скага п. П асля
тр эц яга р адка:

663
 В азьм і с якер к у і зрубай ёлку,
К аб добра везці д з е ў к у ;

Г і л е в і ч, 1973, с. 175, в. А рэш ніца К лец кага р.

1206. Ох, я ў т а т к і на ады ходзе

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 73, сш. 1, л. 3. З ап . Т . К р ы вен ькая ў в.
В алоўск Е л ьскага р. ад К. Л азо ўскай , 50 г.
В ар.: ф. 8, воп. 81, спр. 182, сш. 1, л. 38, № 29, 1981, в. А сар эвіч ы
Б рагін скага р. Я к збіраецца м ал адая ад таткі. Н . p.:

He ўцяш айся, татка, мною,

Бо не ж ы ці мне з табою;
воп. 1, спр. 92а, частка 1, л. 17, 1961, в. С алтан аў Р эчы ц кага p. Н . p.:
Ш кода нам было свайго д зіц яц і
Д ы к чуж ом у т а тк у ад д авац і;

воп. 75, спр. 98, л. 64, 1975., в. Д зяр аж ы ч ы Л о еўскага р.

1207. Я табе, мацёнка, на ’тходы

А І М Э Ф , ф. 8, всп. 8 5, спр. 2 3 0 , сш. 3, л. 57, № 73. З ап . Г. А . Б арта-
шэвіч, Л . П. Б арабан ава ў 1985 г. у в. М ахро Іван аўскага р. ад В. К. П аў-
лю кавец, 53 г. Я к м аладая збіраец ц а а д ’я зд ж ац ь да маладога.

1208. П асад ж у я арэх у гародзе

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 79, спр. 171, сш. 1, л. 34, № 2 5. З ап . К . П. К а-
баш нікаў у 1979 г. у в.В я л ік ія Н ям кі В еткаўскага р. ад А . П. Е м яльян авай ,
50 г. Н а п асадзе.
В ар.: З а х а р а в а , 1984, с. 111, № 196, в. ГІарэчча П ін скага р.

1 209. У жо Л ен ка на ады ходзе

Г Д У . З ап . у в. Т ул ьгавіч ы Х ой н іц кага р.
В ар .: 1982, в. Д зем яр кі Р эчы ц кага p.; А І М Э Ф , ф. 13, воп. 8, спр. 6,
сш. 17, л. 22, 1969, в. Д зя м ід а ў Н ар аўл ян скага р.

1210. Н а й адходзе, мой татк а

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 83, спр. 20 9 , л. 10. З ап . К. П. К абаш н ікаў у

1983 г. у в. В ы хвастаў Г ар адн ян скага р. Ч арнігаўскай вобл. ад М . П. Р а-
маненка, 57 г.
В ар.: Г і л е в і ч, 1979, с. 4 2 0 , в. К ругавец -К ал ін ін а Д об р уш скага р.

1211. Н адзечка на вы ходзе

Захарава, 1984, с. 164, № 41 7 . З ап . у г>. Гальцы С толін скага р.
1212. Х а д зіл а лісан ька па бору
Г а л у б о к, с. 149, № 55. З ап . у 1911 г. у Віленскай губ.

664
 B ap .: Р о м а н о в , 1— 2, c. 345, № 3 5, Сенненскі п.; Д о б р о в о л ь -
С К Н Й ,с. 133, № 305, в. Ш аталава С маленскагэ п. З а сталом у н явесты ,
калі па яе прыходзіць ж аніх. Н . p.:

М елен ручачкі адар ваў,

Каромысел плечанькі аб ’е зд з іў ;

Р о м а н о в, 8, с. 372, Віцебскі п.; Д е м б о в е ц к н й , с. 549, № 34, в. К а-

нічы К л ім авіц кага п. Н а эаручыны . Н . p.:

А б парогі ногі пабіла,

В адзіц а плечыкі з ’е зд з іл а ;

Ш е й н, с. 3 37, № 601, в. Д уб р о ўка Л еп ельскага п.

1213. П расіла ілга сакала

А І М Э Ф , ф. 9, воп. 3, спр. 7, л. 149, З ап . I. Х ар у зін у 1888 г. у в. Х ар а-
ва П р уж ан скага п.

1214. Х о д з ід ь чорна кун а па двору

Д о в н а р - З а п о л ь с к н й , с. 35, JML> 270 . о ап . у в. С в я т а я Воля П ін-
скага п.
В ар .: А І М Э Ф , ф. 13, воп. 8, спр. 5, сш. 3, л. 8, 1961, в. Л апацін Пін-
скага p. Н . p.:
Х а д зіл а да чарніж ачка па бору...
Бо ўж о ж мне гэта ночка надаела,
Ш чэ к там у расіца вочы вы ела;

ф. 8, воп. 77, спр. 131, сш. 1, л. 72, 1977, в. Б грб арава Г л ускага p. Н . p.:

Ой, кідайце чорныя колы да долу,

П расецеся ў майго бацюхны дадому.

1215. Х а д з іл а конухна кал я рэчкі

Добр овольскнй, с. 168— 169, № 407. З ап . у в. Ш аталава
С м ален скага п. П асля свадзьб ы . П рыгосцік.

1216. Ч орная конка па б ер аж ку хад зіл а

С л а в я н н н а, с. 26, № 19. З ап . у С еўскім р. Бранскай вобл.

1217. Д а й М ар ’ечка ў м алінку хад зіл а

Д о б р о в о л ь с к н й , с. 78, № 155. З ап . у в. Д ан ькав а С м аленска-
га п.

1218. Ой, кін у кл ад к у праз сен аж атку ды пайду

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 11, сш. 9, л. 14. Зап . С. Г. Ш утава ў

1967 г. у в. В яэы н ь В ілей скага р. ад Ф . К . Ш утава.

665
 B ap.: спр. 37, сш. 1, л. 4, 1971, в. М ар кав а М ал адэечан скага p.; Ц Н Б
А Н Б С С Р , ф. 3, воп.: 1, адз. зах. 1, л. 62, 1927, в. А зер ц ы Д зв ін с к а га п.

12 1 9 . Палажу кладку праз сенажатку і пайду

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 20, спр. 4, сш. 7, л. 13, JVq 8. З ап . I. А . Л есніковіч
у 1963 г. у в. К ар аваі С м аргонскага р. ад A . I. Б ублевіч, 46 г.

1220. Гаварыла малада Валечка

Б Д У , папка 8, сш. 39, л. 4. З ап . Л . I. С н ягір у в. К ублічы У ш ац кага р.
ад С. I. М ароз, 1908 г. н.

1 2 2 1. Кося, мой кося, кося вараны

Г і л е в і ч, 1973, с. 429. З ап . у в. С лаб ада Л аго й скага р.

12 2 2 . Ой, нуце, нуце, да мяне не мучце

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 1, спр. 9 2 а, ч. 1, л. 71. Зап . М . П. Г в а зд зё ў у
1960 г. у в. А зерш чы на Р эчы ц кага р. ад Т . Л апацінай, 69 г.

12 2 3 . Ой, паедзьце, панове, да мяне нс муцьце

A H С С С Р , ф. 134, воп. 2, ад з. зах. 14, л. 21, № 74. Зэп . В. К . Л огін
у 1914 г. у в. М о ладава Ы авагрудскага п.

1224. Села Ганначка да пры таткавым акне

Б Д У , З ап . Л . Усю кевіч у 1974 г. у в. Гарадэечна Н авагр уд скага р. ад
П. Ж уравель. П раш чальная.
В ар.: А І М Э Ф , ф. 8, воп. 2, спр. 40, сш. 4, л. 30, № 29, 1971, в. В ялі-
кае З ако р е Б раслаўскага р. М ал ад усе на прашчанне; воп. 2, спр. 4 7 , сш. 1,
л. 23, 1971, в. Кураполле П астаўскага p. Н . p.:

Каб лепей не р адзіл ася, не расла,

Н ячы м з мамкай р азл учы л ася ды й пайш ла;

ф. 13, воп. 10,спр. 52, сш. 1, л. 15, 1972, в. Н яверы М яд зе л ь ск ага p .;

Г і л е в і ч, 1974, с. 385, в. Д убаносы М яд зсл ь ск ага р.

1225. Да ўжо ж будзець і слонейка заходзіць

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 2, спр. 39, сш. 1, л. 62, № 83. З ап . Л . М . С алавей,
П. I. К ар у за ў 1970 г. у в. Г р у зд ав а П астаўскага р. ад М . М . К азло ўскай ,
59 г.
1226. Досыць, каліна, досыць, маліна, у лузе стаяці
Р о д з я л о в с к а я , с. 2 2 1 . З ап . у 1908 г. у Р адаш ковіцкай вол. Ві-
л ейскага п.
В ар.: А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 11, сш. 6, л. 7— 8, № 6, 1967, в.
Гарадок М ал адзеч ан скага p.; ф. 8, воп. 1, спр. 59, л. 112, 1961, в. Ш ыпя-
ны С м ал явіц к ага p. Н. p.:
Ш то т в а я каса мала, шторанне не ўставал а, косачку не часала;

666
спр. 83, cm. 3, л. 15, 1963, в. Бабцы Глы боцкага p.; Д о б р о в о л ь с к н й ,
с. 164, № 399, С маленскі п.; Ц Н Б А Н Л іт С С Р , ф. 124, л. 56, 1936, в. М ед-
нікі Д зісен скага п.; Г і л е в і ч, 1973, с. 28, в. Л еб едзева М ал ад зеч ан скага р.

12 2 7 . Досыць каліне-маліне ў лузе стаяці

Б Д У , папка 11, сш. 3, л. 5—6. З ап . С. Б уй віла ў в. Пышна Лепель-
скага р. ад A . С. К аралевіч, 55 г.
В ар.: Ф ольклор, с. 116— 117, № 131, в. Л ам ы Л уд зен скага p.; БВУ ,
ф. 441, IV , л. 2 4 1 — 2 42 , 1880, Л ід скі п. П ан ядзсл ак. П ерад а д ’ездам да
м аладога; F e d e r o w s k i , с. 4 8 0, № 1142, кал я М оўчадзі ў Н авагр уд скім
п. Я к д зеўка старэйш а; Г Д У , 1975, в. К арчовае Х ой н іц кага p.; ВП І, г. п.
Б агуш эўск Сенненскага p.; А іМ Э Ф , ф. 13, воп. 8, спр. 3, сш. 2, л. 6, № 17,
в. Любішчыцы Івац эвіц кага р.

1228 . Годзе, каліна, годзе, маліна

Б Д У , папка 8, сш. 50, л. 3. З ап . Ф . Бандаровіч у в. Ячнае С таўбцоў-
скага р. ад А . Я. Сошка, 1912 г. н.

1229. Досыць, каліна, досыць, маліна

Ш е й н, с. 4 5 8 — 459. З ап . у Гарадоцкім п.
В ар.: Р Г Т , ф. 11, л. 4, № 7, в. М ац ковічы С вян ц ян скага п.; Ш л ю б -
с к і, с. 86, JVb 143, 1918, в. К рутое В ел іж скага п. П ам іж сватаннем і выдан-
нем; с. 140, № 2 82, 1919, там ж а. М ал а д а я перад ад ездам да м аладога;
П р о з в н ц к а я , с. 152, Сібір. З аручы н ы . Першы дзень вяселля.

1230. А й чырвоная каліна, каліна

Г і л е в і ч, 1979, с. 26 2 . Зап . у в. М асоры С енненскага р.
Вар.: Ш л ю б с к і, с. 139, № 281, 1914, в. С м алькі В іц ебскага п.;
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 37, сш. 1, л. 4, 1971, в. М ар кав а М аладзечан -
скага p.; Ц Н Б А Н Б С С Р , ф. 3, воп. 1, ад з. зах. 1, л. 62, 1927, в. А зерц ы
Д зв ін с к а га п.
12 3 1. Кукавала зязю ля ў садочку
Ф ольклор, с.111 — 112, № 124. З ап . у в. Л ам ы Л уд зен скага р.

1232 . Кавала зазулька ў садочку

С а л а м е в і ч, с. 308, jSfe 442, З ап . у П ру ж анскім п.

1233. Да бору, зазулька, да бору

Ч у б н нс к н й, с. 4 0 8 , №> 1161. Зап . у в. П алоскі Б ельскага п.

1234. Да бору, цяцюрка, да бору

Ч у б н н с к н й , с. 668 . Зап . у Кобры нскім п.

1235. Чаго сядзіш і што думаеш, дзевачка

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 57, сш. 15, л. 3. З ап . К . М . А ўр ам ава ў
1952 г. у в. Д р о здзін а Б ары саўскага р.

667
 1236. He туляйся, Волечка, не туляйся

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 75, спр. 96, сш. 2, л. 43. З ап . Г. А . Б арташ эвіч у

1975 г. у в. К лінок Ч эрвен ьскага р. ад Д . М . Х іл ько , 65 г.
Вар * воп. 1, спр. 80, сш. 3, л. 1, 1963, в. Л еб едзева М ал адзеч ан скага р.
Н . p.:
Т ам цябе аж ы даю ц ь, 2
Усе дар ож кі падм ятаю ц ь;

Р о м а н о в, 8, с. 491, Б ы хаўскі п. Н. p. :

Д ы ід зі ў кам ору прыбірайся,

У чырвоныя чаравічкі абуван ся.

1237. Р ан а, рана, ранюсенька

З а х а р а в а , 1984, с. 167, № 4 3 0. З ап . у в. Р удн я-К ам ен ева Л о еўскага р.

1238. А ў луве д а на дошчачцы

А І М Э Ф , ф.8, воп. 8 3, спр. 2 0 9 , л.^ 67. Зап . К. П.К абаш н ікаў у
1983 г. у в. Л учы ц ы П етр ы каўскага р. ад К. М . Я ўхім чы к, 75 г.
'і
1239. К уд ы ж , доню, сабіраеш ся
А ІМ Э Ф , ф. 8, воп. 2, спр. 19, сш. 2, л. 25. З ап . М . С . Ш уш кевіч у
1969 г. у в. Л ісяты ч ы П ін скага р. ад Г. Л ойка, 63 г.
В ар.: З а х а р а в а , 1984, с. 199, № 582, в. ГІарэчча П ін скага р.

1240. Н а моры вутач к а ды куп ал ася

ВП І. З ап . у 1981 г. у Сенненскім р.
В ар.: Б Д У , папка 10,сш. 3, л. 2— 3, в. О рдаць Ш клоўскага p. Н . p.:

Ц і ты кпіш, мамачка, ці смясш ся,

Прапіўш ы, прагуляўш ы — ды пы таеш ся?

1241. Ж аль бацюхні, ж ал ь, ж ал ь

Д о в н а р - З а п о л ь с к н й , с. 8, № 68. З ап . у в. Д аб р асл аўка П інска-
га п.
1242. З агр аб ай , м ам ка, ж ар , ж ар
Б Д У , д., 1980, л. 49. З ап . Л . М . Ермаковіч у в. М ансеева Л ун інец ка-
га р. ад Н. А . С аўч ук, 41 г.
В ар.: 1979, в. Т ал ьц ы С толін скага p .; Б Д У , папка 3, сш. 12, л. 1.
в. З у б а в а А рш ан скага p. Н . p.:

П авял і Л ю дачку за сяло,

К аб ж а вам ды хаці эан яло;

Г Д У , в. С тр эл іч ава Х ой н іц кага p .; 1979, в. Д уд зіч ы К ал ін кавіц кага p .;

1971, в. В аладар ск Р эч ы ц кага p .; ВП І, 1980, г. п. Б агуш эўск Сенненска-
га p .; А Ф К , ф. 10, воп. 15, спр. 77, л. 127, в. С тарое С аколіна П олацка-

668
ra p.; Б В Д У , ф. 3 4 -Г Д , 31 2 , л. 12, X I X ст., в. Р уд зян ы Гом ельскага п.;
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 81, спр. 189, сш. 1, л. 73, 1981, в. З аб елле Бешанко-
віц кага p. Н. p.:
Зач ы н яй , м ам ка, сені,
М ы ўж о п аляцелі;

спр. 187, сш. 2, л. 12, 1981, в. Ч ахі Х ойніцкагэ p.; спр. 190, сш. 1, л. 2 8,
1981, в. Х ацю хова К р уп скага p.; воп. 73, спр. 69, сш. 1, л. 19, 1973,
в. Іскань Б ы хаўскага p.; спр. 70, сш. 1, л. 35, в. К оўры н Б абруйскага p.;
воп. 75, спр. 93, сш. 3, л. 86, в. С тар ы я Л яд ы Ч эрвен ьскага p.; спр. 98,
л. 63, 1975, в. Д зяр аж ы ч ы Л о еўскага p.; спр. 100, сш. 2, л. 2 4 , 1975,
в. Н івы Б яр о заўскага p .; воп. 82, спр. 157, сш. 1, л. 50а, 1982, в. К алы -
бань Б рагін скага p .; спр. 192, л. 11, 1982, в. Глы бачка У ш ац кага p.;
воп. 83, спр. 2 09, л. 3 3 ; воп. 84, спр. 1, сш.1, л. 23, 1984, К л ім авіц кі p .;
спр. 2 0 9 , л. 33, 1983, г. Ж ыткавічы . Н . p.:

П алі, м атка, салому, 2

Бо мы едзем дадому,
П алі, м атка, другую , 2
Бо мы вязем м аладую ;

воп. 80, спр. 178, сш. 3, л. 8, 1980, в. Х ут а р С ветлаго рскага p.; воп. 77,
спр. 130, сш. 4, № 21, 1977, в. В ял ікі Рожан С аліго рскага p.; спр. 135,
сш. 1, л. 53, 1977, в. С лабодка А к ц яб р ск ага p.; воп. 1, спр. 9 2 а, сш. 1,
л. 67, 1961, в. Т онеж Л ельч ы ц кага p.; спр. 19, сш. 2, л. 4 2 — 43, 1948,
в. Л ан ская М ал ар ы ц кага p.; спр. 94, сш. 3, л. 14, 1965, в. В ял ікае С яло
Л ёзн енскага p.; спр. 97, сш. 2, л. 38, 1965, в. Л я д ы Д уб р овен скага p.;
спр. 41а, л. 13, 1958, в. Любішчыцы Івац эвіц кага p.; воп. 2, спр. 2 9 , л. 25,
1970, в. П алуш ы А стр авец кага p.; воп. 74, спр. 78, л. 5, в. З а з е р к а П у-
хавіц кага p.; воп. 78, спр. 144, сш. 1, л. 7 4 — 73, 1978, в. Б арсукі К арм ян-
скага p .; спр. 150, сш. 2, л. 43, в. П алессе Ч ачэр скага p.; ф. 13, воп. 10,
спр. 56, сш. 5, л. 1, 1966, в. Ч учавічы Л ун ін ец кага p.; спр. 64, сш. 13,
л. 4, 1960, в. Н овы я Ф ал іч ы С тар ад ар о ж скага p.; воп. 6, спр. 7, сш. 1,
л. 23. в. С лаўнае М сц ісл аўскага p.; воп. 9, спр. 6, л. 54, 1960, г. п.Л агі-
шын Б рэсцкай вобл.; Б А Н , ф. 4 5 .8 .2 3 5 . Н . p.:

H a двар э папяліш ча,

А м атка д ач ку іш ча;

A H С С С Р , ф. 104, воп. 1, ад з. зах. 2 67 , У гр ы н іц кая вол. П ін скага п.;

K o l b e r g , с. 2 1 3 , № 16, с. 2 2 8 , № 8 9 , в. П агост і Б ар авая (к а л я Лю-
бяш ова) П інскага п. Н. p.:

К ідай , маці, у печ лучыну

I аддай дачцы ўсю прычыну,

с. 2 2 8 , № 90, там ж а. Н . p.:

А гл ед зіш ся, м атан ька, без мяне,

Ч ы не лепша б удзе н явестан ька без мяне;
Р у б ц о в , с. 10, № 7, в. А льш а Р удн ян скага p .; Р о м а н о в, 8, с. 4 6 9 ,
Гомельскі п. Н . p.:

669
 А гл я н іся , маці, ці харашо ў хаце,
Ц і вы мы ты л аўкі без д ач кі-кахан кі?

Р о м а н о в , 8, с. 483, в. Х он ава Б ы хаўскага п.; М атерн алы , 2, с. 52, Коб-

рынскі п.; Ш е й н, с. 345, № 6 3 0 , м. Ч аш нікі Л еп ельскага п.; Ш е й н, 1,
с. 195, № 5, в. Л уско ва М ін скага п.; Ш е іі н, 3, с. 4 1 9 , № 51, в. Д зя к а -
вічы М азы р ск ага п.; с. 4 3 7 — 4 3 8, № 91, в. Верасніца М аэы р ск ага п.;
с. 4 76, № 167, м. Я рэм ічы Н авагр уд с кага п.; Ш ы р м а, с. 2 6 0 . № 2 47 ,
в. Г ар адзян яты В ілей скага п.; Д е м б о в е ц к н й , с. 5 71 , № 2 2 6, К лім а-
віц кі п.; с. 575, № 2 6 3 ; Г а й д у к, 1961, с. 2 1 2 , Mb 3 ; в. П асы нкі Бель-
скага п. Б еластоцкага в а я в .; Р а д ч е н к о , с. 108— 109, Mb 168, Гомель-
скі п.; Г а р э ц к і , с. 30, Mb 6 3 , в. М ал ая Б агац ькаўка М сц ісл аўскага p.;
Довнар-Запольскнй, с. 31, Mb 2 3 9 , в. К раі П ін скага п.; с. 37,
Mb 2 80, в. С в я т а я Воля П ін скага п.; З а п о л ь с к н й , с. 2 4 ; Ч у 6 н н-
с к н й, с. 402, Mq 1145 д , в . М іхал кова М а з ы р с к а іа п. Н . p.:

Н акладай , маці, у печ трэскі,

П авядзем дочку пешкі;

З а х а р а в а , с. 125, Б рэсц кая вобл.; С в н т о в а, с. 157, Mb 113, в. М іш-

кав а С тар адуб скага p .; Б у л г а к о в с к н й , с. 109, Mb 48, П інскі п.; 3 aj*
х а р а в а, І9 8 4 , с. 170, Mb 4 4 0 , в. П арэчча П ін скага p.; М о ж е й к о ,
с. 150, в. К л ятн ая П ін скага p .; Г і л е в і ч, 1979, с. 351, К апы льскі р.
М ел. на вар. 3 . Я. М аж эй ка.

1243. З агр аб ай , м атка, ж ар , ж ар

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 75, спр. 160, с. 9 1 — 92. З ап . A . С. Ф я д о с ік і

У. А . Васілевіч у 1975 г. у в. Н івы Б яр о заўскага р. ад A . С. М ацяш , 65 г.

1244. З агр аб ай , маці, ж ар

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 92, сш. 2. З ап . М . М . Бова ў 1979 г. у
в. Ж гунская Б уда Д обруш скага р.

1245. H e стой, м ам ун ька, л я печы

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 6, спр. 7, сш. 3, л. 7. З ап . A . А . К р ы віц кая ў
в. Р агач Б ялы н іц кага р. ад Т . А трош кінай, Н. Багровай.
В ар.: воп. 10, спр. 8 5, сш. 17, л. 6, 1974, в. У хвала К р уп скага р.

1246. С ы ра пшонка, ды не мелецца

Б Д У , д., 1976. З ап . В. А . Яновіч у 1976 г. у в. К узьм іч ы М яд зел ь-
скага р. ад Н . Д зік а й , 36 г.

1247. З а к а в а л а зазул ен к а на кр уч ку
K o l b e r g , с. 228, Mb 86. З ап . кал я Лю бяш ова (Б а р а в а я , П аго ст) у
П інскім п. Д зе л я ц ь каравай у маладога.
В ар .: Н іва, Mb 14, 2 .0 4 .1 9 7 8 , в. Быстры на Беласточчыне; Г і л е в і ч ,
1979, с. 3 97, Б ары саўскі р.

670
 124 8 . Ox, мы выпілі да й папіліся
Довнар-Запольскнй, с. 2 7, № 2 1 9. З ап . у в. К раі П ін скага п.

12 49 . Падзівіцеся, дзецючкі
Д о в н а р -3 а п о л ь с к н й , с. 38, № 287. З ап . у в. С в я т а я Воля
П ін скага п.
В ар.: M o s z y ń s k i , с. 2 7 9 , № 76 7, в. Д араш эвічы М азы р ск ага п.
н - р-: г ..
Сенце гарох па дарозе,
Ваша дзевач ка ў нашым возе.

1250. Выкацілі, выкацілі дубовую бочку

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 79, спр. 165, сш. 4, л. 40, № 18. З ап . Г. А . Бар-
таш эвіч, Л . П. Б арабан ава ў 1979 г. у о. Б арталам ееўка В еткаўскага р.
ад М . У. Ж укавай, 88 г.
В ар .: воп. 1, спр. 30, сш. 1, л. 6,* 1949, в. Плёсы Б абр уйскага p.;
спр. 84, сш. 2, л. 29, 1963, в. Т у р а в а Т ур а ўс к а га p.; спр. 104, сш. 4,
л. 46, Д зісен скі і Н авагр уд скі п.; воп. 2, спр. 33, сш. 2, л. 12, 1970, в. М і-
халіш кі А стр авец к ага p .; ф. 2, воп. 7, спр. 6, сш. 1, л. 53, 1963, в. М і-
хеевічы К л ім авіц кага p.; воп. 75, спр. 93, сш. 5, л. 60 , № 39, 1975, в. Гор-
кі Ч эрвен ьскага p.; ф. 13, воп. 10, спр. 37, сш. 1, л. 55, № 1, 1971, в. М ар-
кав а М ал адзеч ан скага p. Н. p.:

П алаж ы л і, палаж ы лі на голан са\омцы,

Ш то хацелі, то зрабілі у чужой старонцы.
П алаж ы л і, п алаж ы лі на новай кр авац і;

спр. 62, сш. 4, л. 10, 1952, К арм ян скі p. Н. p.:

В ы р уб ал і-вы ц ясал і, б удзем габ л яв ац і;

воп. 1, спр. 65, сш. 5, л. 41, 1961, в. Сосенка В ілейскага p .; воп. 9, спр. 6,
л. 61, № 51, в. С таўкі Б яр о заўскага p. Н. p.;

З а в яз е м дадому, каб вялёна эн яц і;

Б Д У , папка 5, сш. 41, л. 14, в. Вал Б ары саўскага p.; Д о б р о в о л ь с к н й ,

с. 144, № 336, в. К р уц іл аўка Е льнінскага п. С ад зяц ь н явесту на п аво зку;
Дембовецкнй, с. 564, № 163, К лім авіц кі п.; Дембовецкнй.
Д оп., с. 5, № 13, М агіл ёўская гу б .; Ш е й н, с. 478, № 76, Гарадоцкі п.;
Ш ы р м а, с. 260, № 2 4 7 , 1934, в. Г ар ы д зян яты В ілей скага п.; С л а в я-
н й н а , с. 9 0 — 91, № 188, С еўскі р. Бранскай вобл.,* Ш е й н, 1, с. 2 69 ,
№ 41, в. М іхалёў Б абр уйскага п.; Р а д ч е н к о, с. 99, № 128, Д зя т л а ў -
с кая вол. Гомельскага п.; Р о м а н о в, 8, с. 4 6 9 , Гомельскі п. Н . p.:

З а чуж се д зіц яц і некаму сказац і.

12 5 1 . На балоце, на балоце

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 75, спр. 9 7 , сш. 6, л. 37, № 26. Зап . Ж. П. М ур зо

671
ў 1975 г. у в. Л ескі С тар ад ар о ж скага р. ад М . М . Ц ы ц эн я, 50 г., і інш.
В яэуц ь маладую да маладога.
В ар .: ф. 13, воп. 9, спр. 3, сш. 1, л. 36, 1959, в. Веснаў Г л ускага p.;
воп. 5, спр. 2 4 , сш. 1, л. 10, № 9, в. Д зю д зеў С л уц кага p .; Б Д У , папка 8,
сш. 7, л. 2, М інскі p. Н. p.:

П рыехалі так, як на лубочку...

А ч уж ая чуж ан іц а не б уд зе к а за ц і;

M o s z y ń s k i , с. 2 7 9 , № 766, в. Г алубіц а М азы р ск ага п. К алі вы праў-

ляю ць з хаты . Н . p.:

Я к гу л я л і, так гу л я л і ў вішнёвым садочку.

1252. Ой, сваты , дый м алады , ды кач алі бочку

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 27 , сш. 8, л. 3—9. З ап . Л . Л аўруш чы к у
1965 г. у в. Д ан іл авіч ы Д зя т л а ў с к а га р. ад Я . С. С ём уха, 42 г.

1253. В ы кац ілі

Г а р э ц к і, с. 3 0 — 31, № 64. З ап . у в. М ал ая Б агац ь каўка М сц іслаў-
скага р. В язу ц ь і як п р ы вязуц ь маладую ў двор маладога.

1254. С ват у, свату, разбою

Захарава, 1984, с. 185, № 522. З ап . у в. Д эербічы Б уда-К аш а-
л ёўскага р.

1255. З а га в а р ы л і, мой брац ітка, на цябе

S i e l i c k i , с. 136. Зап . у 1977 г. ад К . Ш адзько, 70 г., былой ж ы -
хар кі в. У здр ы гал авіч ы К ры віц кай гміны Вілей скага п. С п явае сястра ма-
ладога «на р азвітан н е» маладой.

1256. Ой, поле, полс, полсчка

Р Г Т , р. 53, воп. 1, № 110, л. 58, № 51. У маладой спяваю ць сваш кі.

1257. Коні рагочуць

С а л а м е в і ч , с. 31 0 , № 4 5 0 . З ап . ва ўсходняй частцы П руж ан -
скага п. Н а світанні, калі н абліж аецца час ад езд у.
В ар .: А др адж эн н е, с. 2 60 , № 39, 1912, в. М ікалаеўш чы на М ін скага п.
П ерад выпраўленнем з прыданкамі.

1 258. Чый гэта косю

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 74, спр. 81, сш. 3, л. 23. З ап . С. Т . А сташ эвіч
у 1974 г. у в. С акаўш чы на В алож ы н скага р. ад А . Ф . Ё да, 74 г.
В ар.: воп. 73, спр. 67, сш. 3, л. 7, 1973, в. Т а л ь к а П ухавіц кага p.;
воп. 79, спр. 158, сш. 1, л. 4, 1979, в. Г н я зд зіл а ва Д окш ы цкага p. Н . p.:

А чый конік перадом скачы ц ь? Бож а наш;

672
ф. 13, воп. 10, спр. 32, сш. 18, л. 6, м. Х алопенічы К руп скага п. Н . p.:

Н у й дамоў...
Вашы лугі нанослівы я,
Вашы крыніцы зам уч ан ы я;

Г і л е в і ч, 1979, с. 445, в. Віш нева В алож ы н скага p.; с. 4 5 1 , в. З асц ен ак

У ш ацкага р.

1259. Ж уры ўся ж аніш ка ў сц яткі на д вар э седзячы

ІР Л І, к. 101, папка 2, л. 46. Зап . A . А . Ш ахм атаў у 1908 г. у в. В я-

ляцічы Б ары саўскага п.
В ар.: З а х а р а в а , 1984, с. 62, № 24, в. ГІарэчча П ін скага р.

1260. Ой, з а ж у р ы ў с я жаніш ок

Полес. сб., с. 2 73, № 3 ) . З ап . у 1961 г. у в. С ім ан авічы Д рагічы н ска-
га р.
1261. З а ж у р ы ў с я малойчык
Б Д У , папка 12а, сш. 2 3, л. 4. Зап. A . I. З ак о н н ікава ў 1968 г. у
в. Гурнавічы М аладзеч ан скага р. ад В. I. Ж ыровіч, 54 г.
В ар .: Г і л е в і ч, 1979, с. 4 4 5 , в. Л яско віч ы Б яр эзін скага р.

1262. Ш то ж заж ур ы ўсн ты , Ванечка

ВП І. З ап . у 1981 г. у Віцебскім р.
В ар .: А І М Э Ф , ф. 13, воп. 6, спр. 14, сш. 2, л. 12— 13, 1976, в. К у-
чарына Ш клоўскага р.

1263. Д а з а ж у р ы ў с я малойчмк
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 77, спр. 136, сш. 1, л. 105. З ап . A . С. Л іс у 1977 г.
у в. Ш алы гі М ал адзеч ан скага р.ад А . Ш асцілоўскай, 60 г.
В ар.: воп. 80 , спр. 178, сш. 3, л. 14, 1980, в. Х ут а р С ветл аго рскага р.
Н. р..
Сам я м аладзен ькі на чуж ыне,
С таяц ь мае конікі на д вар э;

Р о м а н о в, 8, с. 512, Ч эр ы каўскі п. Н. p.:

Ё ў мяне б р атул ькі меншы мяне,

Яны тваіх кон ікаў напасуць...
А на сінім моры напояць.
Н а моры вад зіц а ключом б ’ець,
Т в аім конікам ахвота б удзіц ь піць.

1264. H e ірж ы , косе мой, ой, не ірж ы

Г Д У . Зап . В. П. У сціненка ў 1982 г. у в. Т ры лесіна Б ы хаўскага р. ад
П. Н . М арозавай , 79 г.
В ар .: Б Д У , папка 5, сш. 45, л. 5, в. Н яд ал ь Б ар ы саўскага p. Н . p.:
43. З а к. 298 £73
 П апутаем путам і,
Па спіне д ад зім п р утам і;

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 74, спр. 84, сш. 3, л. 45, 1974, в. П р уж ан ка Б яр эзін -

с кага p.; ф. 13, воп. 10, спр. 406, сш. 55, л. 2, 1952, в. П угачы Радаш ко-
віц кага p .; ф. 8, воп. 73, спр. 74, сш. 4, л. 7, 1973, в. Д о ўгая К ліч аўска-
га р.
1265. Я блы чка маё віннае
Добровольскнй, с. 129, № 294. З ап . у в. Войніна М сц ісл аў-
скага п.
1266. С ватка-б р атка
Г Д У . З ап . у Гомельскім р.
В ар.: С л а в я н н н а , с. 66, Кя 122, в. К аробкіна С еўскага р. Бран-
скай вобл.
1267. Ой, с яд зь , ся д зь , мэй зяц сн ьку
Ш ы р м а, с. 142, JV> 128. З ап . у 1928 г. у в. Ш акуны П р уж ан ска-
га п.
1268. А як будзеш , наша Н адзечка, а д ’я зд ж а ц ь
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 85, спр. 1, № 125. З ап . A . С. Л іс у 1985 г. у
в. В узла М яд зе л ь ск ага р. ад Н . С. К аўр ус, 58 г.

1269. У бірай ся, дзеван ька

Д о в н а р -3 а п о л ь с к н й , с. 8, № 69. З ап . у в. Д аб р асл аўка Пін-
скага п.
В ар.: А І М Э Ф , ф. 8, воп. 83, спр. 2 1 0 , сш. 2, л. 27, 1983, в. Д вар эц
Ж ы ткавіц кага p.; Г Д У , 1982, в. Бродніца Л ун ін ец кага p .; A H С С С Р ,
ф. 104, воп. 1, адз. зах. 2 6 9 , л. 2 2, № 3, Палессе.

1270. У бірай ся, Галю хна

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 1, спр. 92а, ч. 1, л. 55. З ап . М . П. Г в а зд зё ў у
1961 г. у в. Т онеж Л ельчы цкага р. ад П. Р аўко ўскай , 55 г.
В ар.: воп. 83, спр. 2 1 0 , сш. 1, л. 19, 1983, в. А зяр ан ы Ж ы ткавіц ка-
га p.; M o s z y ń s k i , с. 2 7 7 , № 7 57 , в. Г алубіц а М азы р с к ага п.; М о *
ж е й к о, с. 148, в. Т онеж Л ел ьч ы ц кага р.

1271. С кокні, дзевач ка, з л аўкі далоўкі

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 35, сш. 3, л. 3. З ап . В. М . Ілью кевіч у
1971 г. у в. Боркі Ган ц авіц кага р. ад М . I. Р абцэвіч.

1272. Д а вы б ірай ся, д зеван ька

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 2, спр. 15, сш. 4, л. 2 7. З ап . A . С. Ф я д о с ік у
1969 г. у в. Глін ка С толін скага р. ад Е. П. Д абры нец, 64 г.
В ар .: ф. 13, воп. 10, спр. 56, сш. 10, л. 5, 1953, в. Закальн ое Лю бан-
скага p .; спр. 67, сш. 8, л. 6, 1963, в. Д уб р ова П астаўскага p. Н . p.:

Т у т цябе адпраўляю ць,

Т ам цябе чакаю ць.

674
 1273. Сабірайся, Ніначка, хуцснька
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 74, сш. 10, л. 5. З ап . В. П. Бобр.
B ap.: A H С С С Р , ф. 104, воп. 1, ад з. зах. 267 . У гры н ічская вол. Пін-
скага п. Н . p.:
А ну, дзеван ька, не гай ся,
У новыя вазы ўбірайся.
У ж о вазы заверн уты .

1274. С абір ай ся, дзевач ка, сабірайся

Захарава, 1984, с. 198, № 576. З ап . у в. Ч амяры н П інскага р.

12 75 . Ой, Ган улеч ка, уб ір ай ся

С а л а м е в і ч, с. 3 1 1 , № 453. З ап . у П руж ан скім п.
В ар .: с. 3 08, № 4 4 4 , там ж а ; Г н л ь т е б р а н д т , с. 2 0 4 —2 0 5 , К а-
м ян ец-Л іто ўская вол. Б рэсц кага п.; А І М Э Ф , ф. 9, воп. 3, спр. 7, л. 48,
1888, в. Х а р ав а П р уж ан скага п.

1276.. Пайшоў М іко л ка ў кал ін авы лог

Г н л ь т е б р а н д т , с. 2 7 1 . З ап . у в. Д роваш ы В ілей скага п.
В ар.: Г і л е в і ч, 1979, с. 4 4 0, Ч ы ж эвіч ы В ілей скага р.

1277. А нярана, а нярана кош р зуц ь

Дембовецкнй, с. 564, № 164. З ап . у Сенненскім п.

1 278. В ы йду з а варотачкі

Захарава, 1984, с. 191, № 548. Зап . у в. П арэчча П ін скага р.

1 2 79 . П ад за р у п адведэен ы я
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 76, спр. 124, сш. 3, л. 53. З ап . у 1976 г. у в. П а-
нюцічы Н я св іж ск ага р. ад А . П. А н дросік, 80 г.

1280. К ованы коні, ко ваііы

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 9, спр. 6, л. 55. З ап . Н . Т ар асевіч у 1960 г. у
в. С тры ганец Ж абін каўскага р. ад Г. С. А стап ук.

1281. Ой, сядай, сядай , каханне мое

А ІМ Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 6 3, сш. 17, л. 9. З ап . М . I. С малю к у
в. К амяню кі К ам ян ец кага р.

1282. Д з е б я ні хадзіл а, дэе б я ні была

А ІМ Э Ф , ф. 8, воп. 83, спр. 2 0 9 , л. 3 1 — 32. З ап . К. П.К абаш н ікаў
у 1983 г. у г. Ж ыткавічы ад М . А . Х лебавец , 42 г.
В ар.: Б Д У , 1979, в. Гальцы С толін скага p.; Г Д У , 1980, в. Замош ш а
Л ел ьч ы ц кага р. Н явеста вы ходзіць з роднай хаты і спявае. Н . p.:

43* 675
 Чым бы я ні ехала, чым бы я ні шла,
Ч ым бы я б ац ьку п ад зякавал а,
Ш то п ускаў ты хлопцаў у хату.

1283. Ч аты ры коні залож аны

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 83, спр. 2 14 , л. 101. З ап . Г. А . П ятр о ўская ў
1983 г. у в. З аб ал ац ь Воранаўскага р. ад Г. А . Б удзько, 44 г.
В ар .: М атерн алы , 1, с. 2 1 6 , м. К аменка Гродзенскага п. К алі в ы я зд ж а -
юць у ц ар кву. Н . p.:

Ш то мы згодна ж ы лі ў хаце...
Д зян ькую , сгалы , лавы ,
Жэ за мною былі бялы .
Д зян ькую вам, парогі,
Ш то хад зіл і праз вас мае ногі;

с. 2 1 3 — 214, в. Б ераставіц а Гродзен скага п\ П ерад вы ездам да маладога.

н -р-: ч ..
.эялен а р утан ька лян куе,
Ган н уля ойчаньку д зян ь ку е:
Д зя н ь к уе ойчаньку, д зян ькуе,
Бо ўж о з яго падвор’я ўстампую ;

Г і л е в і ч, 1973, с. 4 3 8 , в. Ц ясава С аліго рскага p .; 3 a х a р а в a, 1984,

с. 191, № 549, в. П арэчча П ін скага р.

1 284. П ад дом прыехалі

Г і л е в і ч, 1974, с. 3 81 . З ап . у в. У гры нь З эл ьвен скага р.
В ар .: А І М Э Ф , ф. 8, воп. 80, спр. 173, сш. 1, л. 4, 1980, в. Ш анта-
роўшчына С луц кчга p. Н . p.:

Ой, д зян ь куе, мае печьі,

Жэ я гр эл а свае плечы;

воп. 82, спр. 2 0 4 , сш. 2, л. 2 2 — 23, 1972, в. К расноўка Н ар аўл ян скага p.;
ф. 13, воп. 10, спр. 6а, сш. 3, л. 3, 1962, г. п. У варавічы Б уда-К аш алёў-
скага p.; спр. 21, сш. 10, л. 9, 1967, в. Б ыхаўчы цы Б ер аставіц кага p.;
Б Д У , папка 8, сш. 4, в. К ачычы К ар эл іц кага р.

1285. С яд ай , д зяўч ы н а, на мой воз

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 76, спр. 114, сш. 1. З ап . В. I. С кідан у 1976 г.
у в. С ядзел ьн ікі В аўкавы ск ага р. ад К. В. П ратассвіч.

1 286. М аетн іч кі С вен та-В ольскі д зевачкі

Д о в н а р -3 а п о л ь с к н й , с. 37, № 28 2 . З ап . у в. С в я т а я Воля Пін-
скага п.
В ар.: М атерн алы , 2, с. 32, Кобрынскі п. Н. p.:
К ракн ула сіва вутан ька на моры,
А д а з в а л а с я дэеван ька ў кам оры ;

676
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 6 4 , сш. 21, л. 2, в. Люшневз Б аран авіц ка-
га p. Н . p.:
В ячэран ька м ая ў карчоманьцы,
А ночанька м ая ў дарож аньцы .

1287. Р ад а ж я, сястры ц а
Б Д У , папка 8, сш. 48, л. 11. З ап . 3 . I. Грыш кевіч, O. А . Беляновіч у
1968 г. у в. Ілья В ілейскага р. ад В. I. Яновіч, 37 г.

1288. С ястр а сястр у адд ал а

Klich, с. 74, № 3. З ап . у в. П алонка Н авагр уд скага п.

1289. Д зе с ь цябе, сватка, сэрца не мас

Г Д У . З ап . у в. З асін ц ы Е л ьскага р. ад К. I. Х араш кевіч, 49 г.

1290. Ой, брат сястры ц у

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 82, спр. 198, сш. 4, л. 2 9. З ап . Г. А . Б арташ эвіч
у 1982 г. у в. К аэл ы Е льскага р. ад В. П. С угак , 72 г.

1291. Н еш часлівая гад зін а

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 76, спр. 117, сш. 6, л. 4 3. З ап . Г. А . Барташ эвіч
у 1976 г. у в. З ял ён к а П олац кага р. ад В. А . Голубевай, 62 г. М ал а-
дой, я к адво зяц ь яе да маладога.
В ар.: воп. 2, спр. 57, сш. 2, л. 3, 1972, в. З ал ессе В ер хн ядзвін скага р.
Я к адпраўляю ць з б ац ькавага дво р у; ВП І, 1980, в. З а х а р а в а Ш ум ілін-
скага р.
1292. Д обра, браткі, што не за гу б іл і
Г Д У . З ап . Т . Р. Гоман у в. Вятчы н Ж ы ткавіц кага р. ад Д . У. Яцуш -
кевіч, 78 г.
1293. М есяц дар о ж ку а свяц іў
Г Д У . З ап . у 1982 г. у Гомельскім р.
В ар.: К о с н ч , с. 2 4 9 , в. Я блонка М гл ін скага п. Ч ар нігаўскай губ.
Н . р ..
А мы едзем борам, ж оўты м і п яскам і,
Ц ёмнымі л яск ам і;

С в н т о в а , с. 164, № 118, в. М іш кава С тар ад уб скага р.

1294. А месяц эям ел ь ку асвяц іў

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 1, спр. 111, сш. 1, л. 11. З ап . A . С. Л іс у 1967 г.

у в. М а л а я Б агац ь каўка М сц ісл аўскага р. ад К. I. Ш нарскай.
В ар .: воп. 73, спр. 6 8, сш. 2, л. 2 2 —2 3 , 1973, в. Ц ялуш а Б абруй-
скага p. Н . p.:
а вецер вароты адчы ніў...
Й р ы вета лета — цёплы дзень,
Б удзе табе, сястры ц а, цэлы век;

677
воп. 75, спр. 97 , сш. 2, л. 76, № 65, 1975, в. Рачэнь Л ю банскага p.;
спр. 111, л. 1, 1975, в. Д зем яхі Р эчы ц кага p.; ф. 13, воп. 10, спр. 92,
1969, в. Старое С яло З эл ьв ен скага p .; Б Д У , папка 6, сш. 2 1 , л. 4, в. Ц я-
сова С аліго рскага p.; Г Д У , 1982, в. Х із а ў К арм ян скага p.; Е. П., с. 80 —
81, № 68, Б ы хаўскі п.
1295. Віхор віраю налам іў
Нванов, с. 285. Зап . у К уры нскай вол. В іцебскага п.

1296. He віхор вароты р асгвар ы ў

Д о б р о в о л ь с к н й , с. 143, № 332. З ап . у в. К р уц іл аўка Ельнін-
скага п.
В ар .: А І М Э Ф , ф. 8, воп. 75, спр. 94, сш. 6, л. 32, № 19, 1975, в. К ры -
ваносы С тар адар о ж скага р.

1297. Д а не соненка з а бор захо дзіц ь

Малевнч, с. 99, № 46. Зап . у в. М ал ева С л уц кага п.

1298. М есяц дар ож ан ьку п асвяц іў

M o s z y ń s k i , с. 28 0 , № 77 1 . З ап . у в. Д араш эвічы М азы р ск ага п.
Б ацька хрысціць дарогу перад возам.

1299. А не м атка была — мачаха

Б Д У , папка 9, сш. 41, л. 9. Зап . А . П ан кр атава ў в. П уш кары Сен-
ненскага р. ад М . П. П уш каровай, 1902 г. н.
Bap.: Р о м а н о в, 8, с. 508, Ч эры каўскі п.

1300. Е дзь, м ая дачуш ка, здаро ва

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 81, спр. 180, сш. 3, № 3. З ап . С. Т . А сташ эвіч,
У. А . Васілевіч у 1981 г. у в. Ф аты н ь Б еш анковіцкага р. ад I. М . Ш умі-
лавай, 63 г.
Вар.: ф. 13, воп. 10, спр. 56, сш. 2 5, л. 5, в. Даню ш ава С маргонска-
га p. Н. p.:
А ў ты я лю дзі папала,
К аб раз на гад у бы вала.

1301. З а лес сонца захо дж вае

Захарава, 1984, с. 173, № 4 5 5. З ап . у в. Р убель С толін скага р.

1302. Ой, ступ іла залаты м абцасам на ўслон

Захарава, 1983, с. 158, № 390. З ап . у 1967 г. у в. М о л адава
Іван аўскага р.
Вар.: З а х а р а в а , с. 123, Б рэсц кая вобл. Н. p.:

He л якай ся, Н адзечка, асыпаначка ідзе,

У р уках эолата нясе.

678
 1303. Калясом, месячык, калясом
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 13, сш. 11, л. 4. З ап . М . Ш кудрова ў
1960 г. у в. Х у т ар Б яр эзін скага р. ад I. Ц. Бандарчык.
B ap.: 111 э й н, с. 330, № 5 9 2 ; Г і л е в і ч, 1979, с. 4 3 5 —4 36 , ст. К руп-
кі. П асля другога р адка:

А сваё д зіц я т к а напярод,

А тады , мам ачка, ўвесь народ.

1304. Абсыпай, маці, жытам

3 а х а р а в а, с. 152. З ап . у 1970 г. у в. С алава Д р агіч ы н скага р.

1305. На парог наступаю

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 79, спр. 176, сш. 3, л. 27. З ап . Л . М . С алавей у
1979 г. у в. Сычы Д рагіч ы н скага р. ад A . Т . Л уч ы ц -Ф едар эц , 74 г.

1306. He над рэчкаю стаю

З а х а р а в а , с. 157. З ап . у 1967 г. у в. М о ладава Івэн аўскага р.
В ар.: З а х а р а в а , 1983, с. 158, JNb 391, 1969, в. П арэчча П ін скага р.

1307. Я сваё дзіцятка

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 37, сш. 1, л. 26. З ап . Н.М . Ш наркевіч
у 1971 г. у в. М ар кава М ал адзеч ан скага р. ад К. А сіповіч.
Вар.: Р Г Т , ф. 4, воп. 1, Mb 6, л. 33, А ш м янскі п.

1308. Псршым раэам , божым у казам

А ІМ Э Ф , ф. 8, воп. 1, спр. 4 1, сш. 4, л. 35. З ап . Г. А . Барташ эвіч у
1958 г. у в. Д аб р асл аўка Л агіш ы н скага р. ад Н . К уры льчы к, 15 г.

13 0 9 . Закавала зязюленька ў лссе на бярозе

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 52а, сш. 2а, л. 7. З ап . В. Гарбавец у
1972 г. у в. В я л ік а я Гаць Івац эвіц кага р. ад А . Басалай.

13 1 0 . Стукнула дзвермі, гаркнула вельмі

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 76, спр. 144, сш. 4, л. 74. З ап . Г.А . Барташ эвіч,
Л . П. Б арабанава ў 1978 г. у в. П ятровічы К арм ян скага р. ад Ц. А . Баг-
дановіч.

ГАЛАШЭННІ
1311. Мамулька родная, а куды ты ідзеш?
А Ф К , ф. 10, воп. 15, спр. 77. З ап . Т . Б. Варф аламеева ў 1977 г. у
в. Лю цец Б ары саўскага р. ад М . I. Ж ыжы, 57 г. М ал адуха галосіць, як
часаць садэяц ь.
В ар .: Б Д У , 1976, в. Х ацю хова К руп скага p. I і. p.:

679
 Берыцё сярпочкі вы свае,
Б яры це і мой.

1312. Расчы н іцеся, цісовы я дзверы

Ш е й н , 1, с. 21, № 13. З ап . у в. М адэеліно, В оранава В іц ебскага п.
П ерад адорваннем н явесту п адво дзяц ь да дэвяр эй хаты , яна плача і пры-
чытвае.
1 3 13. М ам ей ька родная
Ш е й н, с. 364, № 684. З ап . у Б ары саўскім п.

1314. Т ат у л еч ку мой
Г Д У . З ап . Л . I. К озел у 1982 г. у в. Д зе м ях і Р эчы ц кага р. ад В. П.
Д эен ісен ка, 80 г.
1315. Т а т а ч к а родненькі
A H С С С Р , ф. 104, воп. 1, адз. эах. 2 5 1 , л. 4, № 1, Г л івін ск ая вол.
Б ары саўскага п.

1316. Т атач ка родненькі, б аславі м аладзе

А Ф К , ф. 10, воп. 15, спр. 77. З ап . Т . Б. Варф аламеева ў 1977 г. у
в. П ліса К руп скага р. ад М . I. Волах, 68 г. М а л а д а я галосіць на агл я-
дзінах.
В ар.: 1974, г. Ш ум ілін а; А І М Э Ф , ф. 8, воп. 7 9, спр. 171, сш. 1, л. 51,
№ 36, 1979, в. В я л ік ія Балсуны В еткаўскага р. Галаш энне маладой, калі
маладую з пасцеллю вечарам веэлі да м аладсга.

1317. Б лагасл аві мяне, мой родны папачка

А Ф К , ф. 10, воп. 15, спр. 74. З ап . Г . Б. Варф аламеева ў 1974 г. у
г. Ш уміліна ад Е. В. Градоўкінай, 67 г.

1318. Т атач ка родненькі, я к табе ід у

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 77, спр. 126, сш. 1, л. 9. З ап . Г. А . Б арташ эвіч,
Л . П. Б арабан ава ў 1977 г. у в. Н ача К р уп скага р. ад С. В. Д ран іц а, 65 г.
В ар.: воп. 81, спр. 187, сш. 1, 1981, в. У хвала К руп скага р. М ал а-
дая «галосіць голасам », як едуц ь да шлюбу. П ры чы твае; А Ф К , ф. 10,
воп. 15, спр. 77, 1977, в. П ліса К руп скага p.; в. Лошніца Б ар ы саўскага р.

1319. Т а т у л ь к а , родны мой

Ш е й н, 1, с. 164, № 7. З ап . у м. Х алопенічы Б ары саўскага п. Н яве-
ста плача прычытваю чы і просіць благаслаўлення.

1320. П етуш ок-певунок, ты не пей раненька

А Ф К , ф. 10, воп. 15, спр. 77. Зап . Т . Б. Зарф аламеева ў 1977 г. у.
в. Велеўшчына Л еп ельскага р. 3 гэты м і словамі звяр таец ц а м ал адая да
ўсіх сваіх родных і галосіць, як р аэвітваец ц а з домам.

680
 1321. М а я м ам улечка, м ая родная
М а ж э й к а, с. 2 5 3 , в. А с в е я В ер хн ядзвін скага р. Галаш энне.

1322. М а я м амспька, м ая м іл ая
А Ф К , ф. 10, воп. 15, спр. 78. З ап . Т . Б. Варф аламеева ў 1978 г. у
в. Вош нарава В ер хн ядзвін скага р. ад A . I. Б ухавецкай, 68 г.

1323. А й ты , родная м ая м ам ка
А Ф К , ф. 10, воп. 15, спр. 74. З ап . Т . Б. Варф аламеева ў 1974 г. у
в. Емельянова Л ёзненскага р.

1324. Д абранач табе, м ая мам анька

М а ж э й к а, с. 2 5 3 — 254, в. А с в е я В ер хн ядзвін скага р. Галаш энне.

1325. Прашчай, м ая маліанька

А Ф К , ф. 10, воп. 15, спр. 74. З ап . Т . Б. Варф аламеева ў 1974 г. у
в. Гарш эва Л ёзн ен скага р. ад A . А . М аксім ен ка, 69 г.

1326. М а я м ам улечка, м ая родн ая!

М а ж э й к а, с. 2 53, в. А с в е я В ер хн ядзвін скага р.

1327. М ам ул ьк а родная, вы п раўляй ж а мяне

М а ж э й к а, с. 2 5 5 — 2 5 6 , в. Г а д з іў л я Л еп ельскага р.

1328. Ой, лю бімая м ая м ам ка-радзіц сл ка

А Ф К , ф. 10, воп. 15, спр. 77. З ап . Т . Б. Варф аламеева ў 1977 г.
у в. М іш уціна Г ар адо цкага р. ад A . В. Я ўсевіч, 75 г., В. С. М олах, 56 г.
Н явеста і маці адначасова галосяц ь на фоне песні «К ал ьн ул а м атку ў
гр у д з і».
В ар .: А Ф К , ф. 10, воп. 15, спр. 7 7, там ж а. М ац і галосіць, кал і раз-
вітваец ц а з дачкой. Н . p.:

А ці будзеш ты мяне ўспамінаці,

А ці будзеш ты ка мне пры хадзіц і,
А ці будзеш ж а ты мне памагаці,
А маю ц яж кую работачку рабіці.

1329. Д ачуш ка м ая, кам у ж ты мяне кідаеш

А Ф К , ф. 10, воп. 15, спр. 74. З ап . Т . Б. Варф аламеева ў 1974 г. у
в. Л ескавіч ы Ш ум ілін скага р.

1330. К уд ы ж я цябе аддаю

А Ф К , ф. 10, воп. 15, спр. 74. З ап . Т . Б. Варф аламеева ў 1974 г. у
в. П ры ваэёрнае Ш ум ілін скага р. ад М . М . Васілевіч, 58 г. М ац і галосіць.

681
 1331. Куды ж ты, мая мілая дзетачка, сабралася
А Ф К , ф. 10, воп. 15, спр. 74. З ап . Т . Б. Варф аламеева ў 1974
г. Ш ум іліна ад Я . В. Градоўкінай, 67 г. М ац і галосіць.

1332. Прашчай, 1У90Й родны т атул ьк а

А Ф К , ф. 10, воп. 15, спр. 74. З ап . Т . Б. Варф аламеева ў 1974
в. Баяноўшчына П олацкага р. ад A . Р. Д раздо вай , 62 г. Я к н явеста а д ’-
яэдж ае.

1333. Т а т у л ь к а родненькі! Д абранач даю

Ш е й н, 1, с. 148. Зап . у в. Л аты голічы Б ары саўскага п. П ерад ад ’-
ездам у дом ж аніха н явеста заво д зіц ь плач.

1334. Д а р а га я ж ты м ая м ам ул ька
Ш л ю 6 с к і, с. 77, № 133. З ап . у 1920 г. у Ш чучэйскай вол. Па-
рэц кага п. К алі вы ходзіць з а нялю бага чалавека, то яна галосіць.

1335. Д ачуш ка ж м ая і
Ш л ю б с к і, с. 77. З ап . у 1920 г. у в. Вярхоўе В ел іж скага п. К алі
кн ягін я вы ходзіць зам у ж за асобу, за якую не хочуць в ы д а у ь яе бацькі,
то маці галосіць.

1336. Ц яж к а кам ы ш ку па п яску каціцца

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 8 1 , спр. 187, сш. I. З ап . В. I. С кідан у 1981 г. у
в. Гібалавічы К р уп скага р. ад Г. Ф . Т р ус.

1337. П ераймі, мой т а ту л ь к а , карм ілец

Ш л ю б с к і, с. 73, № 126. З ап . у 1914 г. у в. З аб л удч ы н а П олацка-
га р. В ярн уўш ы ся з ц арквы , кн ягін я звяр таец ц а да бацькоў, галосіць.

1338. П сраймі мяпе, радзіц ельн іц а, родна м атул ька

Ц Н Б A H С С С Р , ф. 3, воп. 1, спр. 4, л. 56, № 6 4 3 . З ап . С. П. С аха-
раў у 1937 г. у в. Вайцю лёва Д зв ін с кага п. ад П. А балевіч, 80 г. Н явеста
пасля вянца галосіць, увахо дзячы ў хату.
B ap.: Р о м а н о в, 8, с. 4 4 3, С ако л ьн іукая вол. Н евел ьскага п.

1339. М аё мілае д з іц я т к а , д зе ты было?

Ц Н Б A H С С С Р , ф. 3, воп. 1, спр. 4, л. 56, JVs 6 4 4. З ап . С. П. С аха-
раў у 1927 г. у в. Б артулі Д зв ін с к а га п. ад Т . С ар д ы ка, 42 г.
B ap.: Р о м а н о в, 8, с. 4 4 3 , С ако льн іц кая вол. Н евел ьскага п.

1340. I тату л ь к а родненькі

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 75, спр. 117, сш. 3, л. 88. З ап . Г. А . Барташ эвіч
у 1976 г. у в. С таі Л еп ельскага р. ад Т . С. Б ы кавай , 64 г.

682
 1341. Т ат у н ь к а , родны мой, ты варот не запёр
Ш е й н, 1, с. 174. З ап . у м. Х алопенічы Б ары саўскага п. К алі пры-
едзе жаніх.
1342. А вы , скацерці мае балёвы я
ш л ю б с к і, с. 72, Ла 127. З ап . у В азнясенскай вол. былога Полац-
кага п. А двеч ар ку, сядаю чы за стол, кн ягін я галосіць.

1343. Р ад зіц ел ь мой родны т атк а

Р о м а н о в, 8, с. 40 5 . З ап . у Язерш чынскай вол. Г ар адо цкага п.

1344. Д ачуш ка ж м аяі

ш л ю б с к і, с. 76, ЛІа 131. Зап . у в. Вярхоўе В ел іж скага п. 3 гэтай
песняй у час н адзелу да княгіні п ады ходзіць плачачы яе маці. М ац і і
кн ягін я плачуць адначасова. Словы гэты х галаш энняў ім правізую цца ў са-
мы момант іх вы канання.

1345. Д а р а га я ты м ая м ам улеч каі

Ш л ю 6 с к і, с. 77, № 132. Зап . у в. Вярхоўе В ел іж скага п.

1346. Т атул еч ка ты мой!

ш л ю б с к і, с. 76, № 130. З ап . у в. Вярхоўе В ел іж скага п. У час
н адзелу, калі да кн ягін і пады ходзіць яе бац ька, то яна ўстае з засто лл я
і галосіць.
1 3 47 . Б рац ітка мой
A H С С С Р , ф. 104, воп. 1, адз. зах. 251, № 4, № 3, Г л івін ская вол.
Б ары саўскага п.

1348. П етуш ок-певунок, ты не псй раненька

АФК, ф. 10, воп. 15, спр. 77. З ап . Т . Б. Варф аламеева ў 1977 г. у
в. Лю бец Б ары саўскага р. ад М . Г. Ж ыжы, 57 г.

1 349. С ястры ц а родная

Б Д У . З ап . А . У. Р о гава ў 1976 г. у в. Х ацю хова К руп скага р. ад
В. З уён ак , 63 г. М ал ад ая галосіць.

1 350. С пасіба, мае п ад р уж кі

А Ф К , ф. 10, воп. 15, спр. 74. З ап . Т . Б. Варф аламеева ў 1974 г. у
в. Вярэчча Г арадоцкага р. ад М . А . К осавай, 68 г.

1351. А не ж ал ь мне таго, хто пры боку с яд эіц ь

АФК, ф. 10, воп. 15, спр. 77. З ап . Т . Б. Варф аламеева ў 1977 г. уі
в. Велеўш чына Л еп ельскага р. ад A . С. Пшонкі, 61 г.

683
 1332. А спасіба, мая мамка
А Ф К , ф. 10, воп. 15, спр. 74. З ап . Т . Б. Варф аламеева ў 1974 г. у
в. В ярэчча Гар адо ц кага р. ад М . А . К осавай, 68 г.

1333. М ам ач ка, родная, а д зян ькую табе

А Ф К , ф. 10, воп. 15, спр. 77. З ап . Т . Б. Варф аламеева ў 1977 г. у
в. П ліса К руп скага р. ад М . I. Волах, 68 г.

1354. М ам ул ьк а родная, ты не ўвід зіш мяне

А Ф К , ф. 10, воп. 15, спр. 74. З ап . Т . Б. Варф аламеева ў 1974 г. у
в. Анош кі Л епельскага р. ад A . I. К ры вец , 64 г.

АД’ЕЗД ДА МАЛАДОГА

1355. С вісн ул і гусі-л еб едзі

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 85, спр. 2 2 9 , № 60. 3 ą n . А . Л оска ў 1985 г. у
в. Д зя к а в іч ы Ж ы ткавіц кага р.

1356. С а д зіс я , П аўлін ка, на наш воз

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 2, спр. 39, сш. 1, л. 62. З ап . Л . М . С алавей,
П. I. К а р у за ў 1970 г. у в. Г р у зд а в а П астаўскага р. ад М . М . К азло ўскай ,
59 г.
В ар.: ф. 13, воп. 9, спр. 8, л. 33, 1960, в. Ц яцерын Б ял ы н іц кага р.
П асля др уго га радка:

Г эта вам, хлопчыкі, за тое,

Ш то хад зіл і за мной па трое.

1357. Воран крача, воран крача

Г Д У . З ап . Л . П. С вятош чы к, Л . В. К ан ц авая ў в. З асін ц ы Е л ьскага р.
ад К . I. Х араш кевіч, 49 г.
В ар .: А І М Э Ф , ф. 8, воп. 75, спр. 93, сш. 3, л. 18, 1 9 75 , в. Р эч кі
Ч эрзен ьскага p. Н. p.:

Перш ыя нароўкі — вячоркі, 2

Д р у гія нароўкі — прыборкі, 2
Т р э ц ія нароўкі — вечары нкі. 2

Б Д У , в. Пышна Л еп ельскага p. Н . p.:

А д зін наравок, м ая б р атул ька,— доўга спаць,

Д р у гі наравок — па сял у хадэіц ь,
Т р эц і наравок — аб сям ей ку судзіц ь,

1358. H e тул яй ся, д зевач ка, не тул ян ся

Г і л е в і ч, 1979, с. 417.

684
 1359. Уссядай, Люба*'ка, на вазы
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 75, спр. 9 3, сш. 3, л. 87. З ап . Л . М . С алавей,
Л. п. Б арабанава ў 1975 г. у в. С тар ы я Л яд ы Ч эрвен ьскага р. ад М . К.
Бабіч.
В ар ,: воп. 73, спр. 72, сш. 2, л. 35, 1973, в. К іпячы Б ы хаўскага р.
Н . p.:
Яна свайго М іш ачку злю біла,
Н а яго слядочак ступ іла.

1360. Н а вазы , Г алечка, на ваэы

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 78, сш. 42, л. 8. З ап . А . Д . С азан ава ў
1971 г. у в. М адоры Р агач оўскага р. ад К. ?Vl. С азан авай , 47 г.
В ар .: Г Д У , в. Вятчы н Ж ы ткавіц кага p. Н. p.:

Д р у гі нораў — насмеш кі,

А трэці нораў — н ачлеж кі;

Захарава, 1984, с. 195, № 563, в. Гальцы С толін скага р.

1361. М а л а д а я д зеван ька

Г і л е в і ч, 1979, с. 4 3 6. З ап . у в. Х іл ьч ы ц ы Ж ы ткавіц кага р.
B ap.: М о ж е й к о, с. 163, № 162, в. Д уб р ова М азы р скага р.

1362. У наш ага Ів а ііь к і конік вараны

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 79, спр. 161, сш. 1, л. 95. З ап . Г. А . П ятр о ўская
ў 1979 г. у в. Ёрхі В ілей скага р. ад В. I. Ф ір савай , Л . А . Грыневіч.

1363. К рача ж ворап, крача

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 83, спр. 2 1 7 , сш. 2, л. 11. З ап . I. I. К р ук у 1983 г.
у в. Л утное Ж ы ткавіц кага р. ад Г. Р. Ч эркас, 81 г.

1364. К ры чыць вутач к а, кры чы ць

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 79, спр. 159, сш. 2, № 52. З ап . С. Т . А сташ эвіч,
У. А . В асілевіч у 1979 г. у в. Р абун ь В ілей скага р. ад Я . Р. Б асалы к, 55 г.
В ар .: спр. 164, сш. 3, л. 32, 1979, в. К алодчына В ілей скага p. Н . p.:

3 падвор я не з ’я зд ж ае,
А б воз ручкам і б ецца.

1365. З ім о вае зеллейка, ці ты зім ы баіш ся

З а х а р а в а , с. 160. З ап . у 1969 г. у в. П арэчча П ін скага р.
В ар .: Г і л е в і ч, 1979, с. 4 3 7 , в. В ул ька Д рагіч ы н скага р.

1366. У ж о з а зу л ь к а ў л угі ўл ягае

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 55, сш. 9, л. 1. З ап . Т . С. Е льяш эвіч у
1962 г. у в. Сычы Д рагічы н скага р. ад С. В. Д авы до віч, 57 г.

685
 B ap .: ф . 9, воп. 3, спр. 7, л. 166, 1888, . Х ар ав а П р уж ан скага п.;
б

ф. 13, воп. 9, спр. 1, л. 11, 1957, в. Д зя м ід аў ц ы А н то п альскага p. Н . p.:

П адарун ачкі — ў саду ц вяточкі,

Вейце вяночкі ш тосуботачкі,
А вянчапцеся ш тонядзелечкі;

Захарава, с. 125, Б рэсц кая вобл. С яброўкі н явесты , свахі пяюць ёй

р азвітал ьн ы я песні; З а х а р а в а , 1984, с. 194, № 559, в. П рудок К алін-
к ав іц к ага р.

1 367. Н а дабранач да, Ганначка, сястра наша

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 8 2, спр. 197, сш. 1, л. 10, Mb 12. З ап . В. I. С кідан
у 1982 г. у в. К ар л аўка Б рагін скага р. ад П. Ф . П струсевіч, 71 г.
В ар.: воп. 75, спр. 98, л. 11, 1975, в. Д зяр аж ы ч ы Л о еўскага p .; Г Д У ,
1980, в. Чырвонае Поле Б рагін скага p. Н. p.:

Т р эб а было нам не знацца,

К аб сястры ц ам і не звац ц а.

1368. Н а дабранач, мае сёстры, на дабранач

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 1, спр. 92 а, ч. 1, л. 15. З ап . М . П. Г в а зд з ё ў у
1961 г. у в. С ул тан аў Р эчы ц кага р. ад К. З аб ір ан , 65 г.
В ар .: ф. 13, воп. 10, спр. 1, сш. 6, л. 3, Mb 3, 1962, в. Ж орнаўка
Гродзенскага p.; Г Д У , в. К расн ая Горка Гомельскай вобл. Вы ходэячы з -за
стал а; Р а д ч е н к о , с. 7 8 — 79, Mb 37, Гомельскі п. Н . p.:

Ox, і гэты надабранец ды ўсім нанач,

А мне, маладой, на ўвесь век.

1 369. З а сеньмі, з а сенячкам і

З а х а р а в а , с. 126. З ап . у Б рэсцкай вобл. Хрышчоны бацька выво-
д зіц ь ж аніха з нявестай на вул іц у. Н явеста клан яецц а бац ькам , р азвіт-
ваецца з імі. С яброўкі спяваю ць.
В ар.: З а х а р а в а , 1984, с. 194, Mb 55 8 , в. К акоры ца Д рагічы н ска-
г а р.
1 3 70 . Ой, прасіце, д зеў кі, бога
Захарава, 1984, с. 166, Mb 424 . З ап . у в. Р убель С толін скага р.

1371. Д зе в а ч к і, мае сястры ч кі

Б Д У , папка 12, сш. 6, л. 2. З ап . у в. Н аліб акі С таўб ц оўскага р.
В ар.: А І М Э Ф , ф. 8, воп. 76, спр. 117, сш. 3, л. 8 9, 1976, в. С таі Л е-
п ельскага p. Н . p.:

К аб я ў татк і бы ла, сені-хату мяла.

1372. Д зе в а ч к і мае, сястры ц ы

Г і л е в і ч, 1979, с. 4 3 5 . З ап . у в. С едча П ухавіц кага р.

686
 13 7 3 . Белы свет на парозе
Г і л е в і ч, 1973, с. 323. З ап . у в. Л укаш ы С таўб ц оўскага р.
В ар .: А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 37, сш. 1, л. 48, 1971, в. М ар кава
М ал адзеч ан скага p.; Д о в н а р -3 а п о л ь с к н й , с. 38, № 2 8 5 , в. С в я т а я
Воля П ін скага п. Н . p.:

Д у гу наладзімо, супоню прыточымо, П р узы н ку паточымо;

М атерн алы , 2, с. 51, К обрынскі п.; Б Д У , д. 1980, л. 36, в. М ансеева Л у-

нінецкага p. Н. p.:
Ой, прасілі д р уж ачкі бога,
К аб гарою стала дарога;

Захарава, 1984, с. 2 7 1 , в. Д р уж ал авіч ы Іван аўскага р.

1374. Войчаньку мой родненькі

Ш е й н, 1, с. 247, № 28. З ап . у в. К р утаўц ы Н авагр уд скага п.

1375. С кач а заіч ка, скача

Дембовецкнй, с. 57 5 , № 26 1 . З ап . у М агіл ёўскім п.

1376. Ш чабеча салавейка, шчабеча

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 35а, сш. 10, л. 8. З ап . Н . М . Гурыновіч
у 1965 г. у в. У ланава С л уц кага р. ад М . I. Д уб ал ека.
В ар .: спр. 92, л. 24, 1979, в. Гоцк С аліго рскага p. Н . p.:

З а вароты ад п р аўл яг:

— Г эта табе, д зіц я , дарога
3 майго парога;

ф. 8, воп. 74, спр. 83, сш. 2, л. 4 5 , 1974, в. Л істап ады В алож ы н скага р.
Н . p.:
3 богам, д зіц я т к а , ад мяне, 2
Д зе табе пан бог б удзе,
Т ам табе добранька б уд зе;

воп. 1, спр. 78, сш. 4, л. 38, 1963, в. Л оск С м аргонскага р.

1 37 7 . А гл ед аіц ц а м аці
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 1, спр. 2 4, сш. 4, л. 15. З ап . В. М . М ін кялевіч у
1949 г. у в. В я л ік ія Г ар адзяч ы ц ы Л ю банскага р.

1378. Б яр о зка з дубам р азвіваец ц а

Б Д У , папка 12, сш. 7, л. 4. З ап . Г. Л аго да ў в. Лош а Д зяр ж ы н с ка-

га р. ад A . С. Т р ухан , 67 г.

687
 13 7 9 . Крача вутачка, крача
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 73, сш. 1, л. 3. З ап . Т . К р ы вен ькая ў
в. Валоўск Е л ьскага р. ад К. Л азо ўскай , 50 г.
В ар.: З а х а р а в а , 1984, с. 197, № 571, в. К акоры ца Д р агіч ы н скага р.

1 380. Д а падай, м атка, ручку

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 75, спр. 97, сш. 7, л. 82. З ап . Л . У . Л яц ко ў
1975 г. у в. Рачэнь Л ю банскага р. ад Н . I. Ф іл ен я.

1381. Л я т а л а пчолка кал я барочка

F e d e r o w s k i , с. 4 7 7 , № 1132. З ап . к а л я М оўчадзі ў Н авагр уд -
скім п.
В ар .: Ш е й н, 1, с. 2 47 , № 27, в. К р утаўц ы Н авагр уд с кага п. Н . p.:

Грача утан ька кал я л уган ька,

Д а і ў л уг не ўлятае.
Х о д эіц ь д зеван ька кал я во зан ька;

Ш е й н, 3. с. 419, № 52, 1889, в. Д зя к а в іч ы М азы р ск ага п.

1382. М ал ад а д зеван ька ў воз сяд ал а

Д о в н а р -3 а п о л ь с к н й , с. 3 7— 38, № 2 3 4 . З ап . у в.С в я т а я Воля
П ін скага п. .... :
1383. М ал ада М анечка на воз сядае
Б Д У , папка 6, сш. 49, л. 2. З ап . у Ж абінкаўскім р.
В ар.: Гроднен. вед., 1895, № 1; Ш ы р м а, с. 2 7 9 , № 262, 1932,
в. Ш акуны П р уж ан скага п.

1384. М ал а д а я М анечка на ьоз сядае

Kolberg, с. 2 1 7 , № 37а, Зап . у в. Д убай П ін скага п.

1385. З я зю л ь к а куе — сад р азл ягае

Захарава, 1984, с. 2 69 . З ап . у в. Д р уж ы л авіч ы Іван аўскага р.

1386. Д а прыступ, прыступ д а, сівы конічак, д а ган ку

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 79, спр. 164, сш. 2, л. 44. З ап . A . С . Л іс у 1979 г.
у в. М ільча В ілей скага р. ад А . С танько, 65 г.
В ар.: Б Д У , д., 1977, в. М ар гі М я д зе л ь ск ага р.

1 387. М есяц узы хо д зіц ь

З а х а р а в а , 1984, с. 195— 196, № 566. З ап . у в. Гальцы С толінска-

га р.
В ар.: Д о в н а р - З а п о л ь с к н й , с. 2 3 , № 192, м. Ц еляханы П інска-
га п. Н . p.:

688
 — Д а падай, м аманька, правую ручаньку,
Чы не вернеш мяне н азад да сябе.
— Р ад а б я, д зетан ька, абеі падаці,
Д а ке вярн у цябе н азад да сябе;
K o l b e r g , с. 2 1 7 , № 326, П інскі п.; З а х а р ч е н к о , с. 196, № 173,
О бска-Ірты ш скае м іж рэчча; М атерналы , 2, с. 2 2 3, в. М о л адава Кобрын-
скага п.; Р Г Т , р. 11, вон. 1, спр. 9, л. 42, 1888, м. М оталь К обры нскага п.

С алавейка свішча, сад р азл ягае,

Д зеван ька плача да на воз сяд ае;

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 85, спр. 23 0, сш. 3, л. 59, Jns 77, 1985, в. М ахро Іва-
н аўскага р. Бегаю ць з вадой тры разы кругом п авозкі малады х. Б ул ку
хлеба — падручнік, укручаны ў ручнік, кл ад уц ь на дарозе і едуц ь праз яго.
13 8 8 . Чабор мой зялёненькі
Г і л е в і ч, 1979, с. 42 8 . Зап . у в. С акалова М іёрскага р.

1389. Д ай , божа, малады м

Захарава, 1984, с. 64, № 34. З ап . у в. П агост Ж ы ткавіц кага р.

1390. А дарчы н а м атухна

Ш е й н, 3, с. 4 62, № 140. З ап . у в. Д уб еі, Жабін С л уц кага п.

1391. Н ар ві, м атка л яж дж аю

Federowski, с. 4 3 3 , № 937 . З ап . кал я С віслачы ў В аўкавы -
скім п.
1392. Страпянулася ластаўка
Б Д У , папка 9, сш. 40, л. 7. З ап . Т . Гарбунова ў в. Х а т а в а С таўбцоў-
ск ага р. ад Э. Л . Н яд зел і, 56 г.
В ар .: Г і л е в і ч, 1973, с. 31 8 , в. Л укаш ы С таўб ц оўскага р.

1393. К у к а за л а зязю л ька

Г і л е в і ч, 1979, с. 434. З ап . у в. С іа р ы С верж ан ь С таўб ц оўскага р.

1394. С акалочак на калочак

А І М Э Ф , ф. 8, . 2, спр. 38,
в о і і сш. 2, л. 24. Зап . С. Т . Бахмет у
1970 г. у в. П адольцы А стр авец к ага р. ад Л . Г. М іхно, 18 г.
В ар.: ф. 13, воп. 10, спр. 6а, сш. 5, л. 7, в. Д айноўка А стр авец к ага р.
Н . р..
С аколічак ка калін у, а М ар ы я на машыну.
1395. М ал іц еся богу
Д о б р о в о л ь с к н й , с. 2 1 6 , № 519. З ап . у Д ухаўш чы нскім п.
1396. Б л агасл аві мяне, т а тк а мой родненькі
Б Д У , папка 6, сш. 23, л. 8. З ап . ад Е. В. Глуш онак, 1898 г. н.

44. З а к. 298 689

 1397. Б ац ен ьку-галубен ьку
Kolberg, с. 2 1 7 —2 1 8 , № 38. З ап . у П інскім п.
1398. У дар огу, сваты , у дарогу
ВП І. З ап . у 1981 г. у Глыбоцкім р.

1399. Борам, д р уж ан ькі, борам

ГД У . З ап . у 1980 г. у Б абруйскім р.

1400. У страчай нас, божа

Г Д У . З ап . у 1980 г. у Е льскім р.

1 4 0 1 . Баславі, божа
Р о м а н о в, 8, с. 492. З ап . у Б ы хаўскім п.

1 402. С ватоўе мае б ур л акі

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 73, сш. 3, л. 3. З ап . В. Ш ы ла ў 1973 г.
у в. Д ойнічава Б абруйскага р. ад М . А . Н есц ярэн ка, 8 0 г.
В ар.: ф. 8, воп. 73, спр. 71, сш. 1, л. 8 6, 1973, в. Т а л ь к а П ухавіц ка-
га р.
1403. Ой, дадому, сватове, дадому
А І М Э Ф , ф. 2, воп. 7, спр. 7, сш. 2, № 14. З ап . Г. К. А н тонаў у
1969 г. у в. С каўш ын Л ю банскага р. ад Д . С. Б ібік, 61 г.

1404. Д а на бок, на бок, варогі

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 83, спр. 21 2, сш. 2, л. 9. З ап . Т . К. Ц яп кова ў
1983 г. у г. п. Г ур аў Ж ы ткавіц кага р. ад М . В. Д ры н еўскай , Е. Л . Чорнай.
В ар.: воп. 75, спр. 100, сш. 2, л. 41, 1975, в. Н івы Б яр о заўскага р.
Н. Р*•
А за госпадам — бац ька мой,
А за бацькам — радзін а,
А за радзінай — д р уж ы н а;

воп. 80, спр. 178, сш. 2, л. 2, 1980, в. М охаў Л о еўскага p.; Г Д У , 1978,
в. Б арталам ееўка В еткаўскага p.; Б Д У , д., 1977, в. Н овая Р уд н я Е льска-
га p.; Б Д У , папка 7, сш. 17, л. 4, 1966, в. Д асто ева Іван аўскага p. Н. p.:

Д а няхай баценька судосіць,

У бога доленьку папросіць;

Ц Д А Л ?уі, ф. 1429, папка 2, л. 52, 1932, Д зяр ж ы н с кі p. Н. p.:

Д а няхай пярэйдзе м атка мая,

Каб м ая дарога гл ад ка бы ла;

А К Л М П І, ф. 1, воп. 80, спр. 2, сш. 1, л. 13, 1980, в. С удкова Х ойніцка-

га p. Н. p.:

690
 Н яхай пярэйдзе радзін а,
Ш тоб м ал адая р адзіл а,
Ш тоб была дар ож ка ш часліва;
Захарава, 1984, с. 2 7 3 , в. Д р уж ы л авіч ы Іван аўскага р.
1405. У стораны, суседачкі, у стораны
ГД У . З ап . у 1981 г. у в. Гальцы С толін скага р.
В ар.: Б Д У , д., 1979, там ж а ; Н. p.:
Н яхай пярэйдзе радзін а,
К аб м ая была долейка ш часліза;
Захарава, 1984, с. 100, № 146, там ж а.
1406. А й , вораню мой чарненькі
Р о м а н о в, 8, с. 503. З ап . у в. О слян ка М сц ісл аўскага п.
В ар .: Д е м б о в е ц к н й , с. 548, № 20, в. Гараны , Р эчкі М агіл ёўска-
га п.
1407. А не стойце, варогі
Г і л е в і ч, 1979, с. 4 5 7 —45 8. З ап . у в. Лю бань Л ун ін ец кага р.
В ар .: Г Д У , 1980, в. С тр эл іч ава Х ой н іц кага p .; сш. 30, л. 8, 1981,
в. Бабічы Р эчы ц кага p. Н. p.:

Ы ашаму коніку пад когі.

Н аш аму коніку неўроку,
Сам сад ж усь ля боку.

1408. М а т к а ж м ая родненькая
Federowski, с. 3 86 , № 772 . З ап . к а л я Л ях авіч і К лец ка ў С луц-
кім п.
1409. Вой, м атка м ая родная
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 76, спр. 117, сш. 7, л. 3 0, № 45. З ап . Г. А . Б ар-
таш эвіч у 1976 г. у в. М орач К лец кага р. ад Л . Р. А б аб ур ка, 50 г., Г. I.
Сасіновіч, 50 г.
B ap.: F e d e r o w s k i , с. 39 3 , № 7 9 7 , кал я Л ях авіч і К лец ка ў С луц -
кім п. Р азвітан н е з бацькамі.

1410. М ам ачка м ая родная

Г і л е в і ч, 1979, с. 198.

1411. А ў варот бяроза стаял а

Д о б р о в о л ь с к н й , с. 194, № 3 3 9 . З ан . у в. К р уц іл аўка Е льнін-
скага п.
В ар.: с. 2 42, № 548, Б ельскі п. С маленскай гу б .; с. 144, № 3 3 7 ,
в. К р утаўц ы Е льн ін скага п.; М е з е р н н ц к н й, с. 98, № 3, г. С тар ад уб
Ч ар нігаўскай губ. К алі ад маладой едуц ь да ш любу; с. 9 8, № 1, там ж а.
Е дуц ь з-п ад вянца да маладой; Я н ч у к, с. 86, № 12, в. Я зы л ь Бабруй-
с кага п. Н . p.:
Р асц і, м ая б ярозка, без вярха,
Бо ўжо я, м алада, без вян ка;

44* 691
Ш е й н, 1, с. 4 7 4 , № 34, С м ален ская губ. М ал а д а я садзіц ц а на воз, каб
ехаць да шлюбу; с. 4 99, № 15, 1850, С ур аж скі п. К алі маладую вяд уц ь да
маладога. Н . p.:
Без р ум ян ага вяночка,
Без ш аўковага ш нурочка;

с. 358, JNb 11, в. М анастырш чына М сц ісл аўскага п.; Д е м б о в е ц к н й ,

с. 551, Mb 44, в. С абалі Ч эр ы каўскага п. Н а заручы нах. Н . p.:

Тош на бярозе без всрху,

Ой, ташнсй таго без мяне;

Захарава, с. 162, 1969, в. Ж арабковічы Л я х а віц к а га р. Р азвітан н е

нявесты з б ац ькам і; Р а д ч е н к о , с. 9 5, Mb 110, Д з я т л а ў с к а я вол. Го-
мельскага п. Н. p.:
Без майго ранняга ўставан н я,
Без майго гл ад кага часання,
Без майго белага ўм ы ван н я;

с. 89, Mb 80, там ж а ; П а в л о в а, с. 72, в. Д зя д зён к і М анастырш чы нска-

га р. У час а д ’езд у вясельн ага посзда з хаты маладой; А І М Э Ф , ф. 8,
воп. 2, спр. 2, сш. 2, л. 20, 1968, в. Б ялы нкавічы К асц ю ковіц кага p.;
спр. 9, сш. 2, л. 1, 1968, в. Т расц ян о Х о ц ім скага p.; спр. 6, сш. 1, л. 48,
1968, в. П ал уж II К раснапольскага p.; воп. 77, спр. 128, сш. 1, Mb 35,
1977, в. К урганне Р агач оўскага p.; воп. 78, спр. 150, сш. 1, л. 29, Mb 33,
1978, в. С трумень К ам ян ец кага p.; спр. 144, сш. 7, л. 16, Mb 12, 1978,
в. Н ісім кавіч ы Ч ачэрскага р. М аладой, як яна ад язд ж ае з д вар а; ф. 13,
воп. 9, спр. 13, сш. 16, л. 5, 1964, в. П усты нкі М сц ісл аўскага p.; воп. 10,
спр. 61, сш. 30, л. 3, 1953, із. М аляц ічы К ры ч аўскага p.; спр. 2 3 , сш. 3,
л. 12, 1967, г. Н авагр уд ак ; спр. 92, сш. 2, л. 4 1 — 42, 1979, в. Ж гунская
Б уд г Д обруш скзга р. У нядзелю ў маладой; Г Д У , 1982, в. Т ры лесіна
Б ы хаўскага p.; ІР Л І, к. 40, л. 48, 1906, в. Б удзіш чы К л ім авіц кага п.;
З а х а р а в а , 1984, с. 162, Mb 40 9 , в. Б ары скавічы М азы р ск ага p .; с. 163,
Mb 4 11, гз. Н св ая Р удн я Е л ьскага p.; с. 191, Mb 545, в. Зімовіш чы М азы р -
скага р.

1412. Д зе вач ка з д вар а з ’я з д ж а л а

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 8, спр. 1, сш. 29, л. 1, Mb 2. З ап . В. П арц янка ў
1948 г. у в. Г атаьа М ін скага р. ад Н. Згіро ўскай .
В ар.: воп. 10, спр. 44, сш. 5, л. 4, Mb 2, 1971, в. Д р аж н а С тар ада-
рож скага p.; ф. 8, воп. 73, спр. 6 6 , сш. 3, л. 24, Mb 15, 1973, в. Д ры чы на
А сіп овіц кага р. Я к а д ’язд ж ае м ал адая да с вя к р у х і; воп. 75, спр. 9 3 , сш. 5,
л. 58, Mb 37, 1975, в. Горкі Ч эр ы каўскага р. Я к ад во зяц ь м аладую ;
спр. 103, сш. 1, л. 44, Mb 56, 1975, в. Клінок Ч эрвсн ьскага p.; Ц Д А Л М ,
ф. 1429, воп. 1, адз. зах. 6, л. 39, Mb 165, 1936, в. З абаш авічы Б ары саў-
скага p.; Ш с й н, 1, с. 195, Mb 6, в. Л у с к а в а М ін скага п. Па дарозе ў
ц аркву.
1413. 3 я з д ж а л а д зевач ка із двар а
ГД У . Зап . В. Ф . Х ал а д зід ін а ў 1978 г. у в. Б арталам ееўка В еткаў-
скага р. ад A . Т . Н ікіуін ай , 66 г.
В ар.: Б Д У , папка 12, c iii. 24, в. К расніца Б ы хаўскага p.; К о с н ч, с.
2 4 2 , Mb 2, в. Р асуха М гл ін скага п. Е дучы з ц ар квы ; Д е м б о в е ц к н й , с.

692
572, № 2 2 9 , Р агачоўскі п.; Ц Д А Л М , ф. 1429, воп. 1, адз. зах. 9, л. 170.
№ 3 88, 1936, в. Ж орнаўка Б яр эзін скага p .; А І М Э Ф , ф. 13, воп. 6, спр. 16,
сш. 1, л. 49, в. Е ськаўка Горацкага p.; воп. 10, спр. 8 8 , сш. 67 , 1970, в.
М орачы Глы боцкага p .; Д о б р о в о л ь с к н й , с. 145, № 3 38 , в. К р утаўц ы
Е льн ін скага п. М ал а д ая а д ’язд ж ае да маладога.

1 4 1 4 . Марынка са двара з'яэджала

М а ж э й к а, с. 2 8 7 . З ап . у в. П уш кі Л сзн ен скага р.
В ар.: А І М Э Ф , ф. 13, воп. 9, спр. 8, л. 29 , 1960, в. Ц яцерын Б ялы ніц-
кага p. Н . p.:
Расце м ая бяроза, не радзеіць,
Ж ыве м ая м ам улька, весялеіць.

1 4 1 5 . Марыечка з двору з'язджала

Ц Н Б А Н Б С С Р , ф. 122, л. 56, № 7. З ап . Т . С таф аноўская ў 1836—
1838 гг. у в. Бабынічы Л еп ельскага п.
В ар.: А І М Э Ф , ф. 8, воп. 1, спр. 86, сш. 1, л. 12, 1964, в. Горныя
Х одц ы С енненскага p. Н . p.:

Ці будэеш т а к а я , як з верхам?..
Без мяне каш уля луб ян ая,
Бсз мяне пасцелька ка л я н а я ;

спр. 83, сш. 5, л. 31, 1963, в. А м еліна С м аргон скага p.; ф. 13, воп. 9, спр.
12, л. 5, 1969, г. п. П ухавіч ы ; Ш е й н, с. 69 1 , № 63 5 , м. Ч аш нікі Л епельска-
га п.; ВП І, в. С тар ы я Вайханы Гарадоцкага p.; Б Д У , папка 5, сш. 42, л. 11,
в. Р аго зін а А рш ан скага p.; С л а в я н н н а , с. 93, № 197, С еўскі р. Бран-
скай вобл.
14 1 6 . Да дзевачка з двара з ’язджае
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 59, сш. 17, л. 6. З ап . С. А . Ш ычко ў
1966 г. у в. Т ур ы н П ухавіц кага р. ад Г. I. Д уб о вік.
В ар.: Г і л е в і ч, 1979, с. 4 3 6 , в. Т р асц ян іц а Б ары саўскага р.

1417. Д зе вач ка з д вар а з я зд ж а л а

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 83, сш. 70, л. 4— 5. З ап . В. I. Грэк у
1974 г. у в. Ч алевічы С л уц кага р. ад Л . I. Ц іхач, 68 г.
В ар.: ф. 8, воп. 2, спр. 5, л. 29, 1968, в. У л укі С л аўгар адскага p.; воп.
74, спр. 92, сш. 3, л. 82, № 6 9, 1974, в. А б ч уга К руп скага p. Н. p.:

Пры мне былі столікі засланы ,

Л ю бы я госцікі зазван ы ...
Пры мне была вячэра згата в а н а ;

ВП І, в. Б іц ялёва В іц ебскага p .; в. К апусціна У ш ацкага p.; А Ф К , ф. 10,

воп. 10, спр. 76, л. 128, 1976, в. Восава Глы боцкага p.; Р о м а н о в , 8, с.
520, в. З а в у л к і Д зісн ен скага п. П ерад а д ’ездам маладой у дом ж аніха.

14 1 8 . Волечка са двара з ’язджала

А ІМ Э Ф , ф. 8, воп. 1, спр. 61 , сш. 2, л. 40. З ап . Г. А . Б арташ эвіч у

693
1961 г. у в. Ш ыпяны С м ал явіц к ага р. ад В. С. Прончанка, 46 г. Я к маладую
забіраю ць.
В ар.: З а х а р а в а , 1984, с. 162, № 4 1 0 , в. А н то наўка Б уда-К аш алёў-
скага р.
14 1 9 . З'яздж ала Лідачка са двара
Г і л е в і ч, 1979, с. 436. З ап . у в. Т оўпіна Ч аш ніцкага р. Р азвітан н е
маладой з домам і а д ’езд.

1420. З'яэджала Каценька са двара

ВП І. З ап . у в. М аза л а в а В іц ебскага р. К алі забіраю ць н явесту.
В ар.: ВП І, в. М ал ы я Л ётцы В іц ебскага p. Н . p.:

— П адм ятац ь хатку — сястры ц а,

С ур ад ж ы ц ь сям ей ку — брацец;

Ш е й н , с, 7 61, № 74, Гарадоцкі п. М ал а д а я з ’я зд ж а е з двору. Н . p.:

Ц і б удуц ь сваты я з д ж а ц і?
Ц і б уд уц ь мёд-віно в азіц і?
Ц і б удуц ь цябе, матухна, паіці?

с. 7 4 9 — 750, № 42, там ж а ; Б Д У , папка 9, сш. 33, л. 1, 1967, Смаргонскі р.

Н. p.:
Ц і б удзе рубаш ка памы та,
Ці б удзе м якка пакачана,
Ц і б удзе ў ручкі п ададзен а;

папка 1, сш. 7, л. 9, 1970, в. С купліно Б ары саўскага p. I I. p.:

Д а ці б удзе вад зіц а прынесена,

Ці б удзе мамачка наведанэ?

папка 8, сш. 7, л. 2. Н. p.:

Д а ці б удуц ь лавачкі памыты,

Д а ці б удуц ь столікі н акры ты ?

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 81, спр. 187, сш. 1, л. 73, 1981, в. С в атаўк а Бешанко-

віц кага p. Н . p.:
Ц і б удзе пасцелька прыбрана,
Ц і б удзе гал оўка п аіскана,
Ц і б удуц ь памыты лож ачкі?

ф. 13, воп. 6, спр. 7, сш. 3, л. 2 5 , в. Р агач Б ял ы н іц кага p.; воп. 10, спр. 89,
сш. 75, л. 3, № 9, в. Бачышча Ш ум іл ін скага р.

1 4 2 1 . З ’язджала Манечка са двара

Г Д У , сш. 34, л. 4. З ап . Л . Д ан іл ен ка ў 1981 г. у в. Забалоцце Б уда-
К аш алеўскага р. ад Г. П. А сташ онак, 1917 г. н.

694
 B ap.: А І М Э Ф , ф. 8, воп. 74, спр. 8 7 , л. 4 1 , 1974, в. Ж орнаўка Б ярэ-
зін скага p .; воп. 78, спр. 144, сш. 4, л. 75, № 49, 1978, в. П ятровічы К ар-
м ян скага р. Я к а д я з д ж а е м ал ад ая; воп. 79, спр. 171, сш. 1, л. 70, № 48,
1979, в. Ж алезнікі В еткаўскага р. Я к б яруц ь маладую з дво р у; воп. 77,
спр. 128, сш. 3, № 23, 1977, в. М алаш кавічы Р агач оўскага р. Я к м ал адая
а д ’я зд ж ае да м аладо га; воп. 76, спр. 118, сш. 1, л. 2 2, 1976, в. Пышна Л е-
п ельскага p .; воп. 1, спр. 94, сш. 2, л. 31, 1965, в. Л я д ы Д уб р овен скага р.
Н. p.:
Д а без белага лічанька,
Без д зяво ц кага прыбора,
Д зя в о ц к і прыбор — вяночак;

Б Д У , папка 10, сш. 3, л. 13, в. О рдаць Ш клоўскэга p. Н . p.:

Б ез верху бяроза разгніецца,
Б ез мяне мамачка р азж ы всц ц а;
Ц Д А Л М , ф. 1429, воп. 1, адз. зах. 9, л. 170, 388, 1936, в. Ж орнаўка
Б яр эзін скага p.; Е. П., с. 62, № 33, Б ы хаўскі п. П адвян еч н ая; Д е м б о-
в е ц к н й , с. 564, № 160, Гомельскі п.; с. 56 5 , JVc 168, К лім авіц кі п. У дзень
свадзьб ы . Д а вянца.

1422. 3 я зд ж а е Валепка із двар а

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 73, спр. 67, сш. 1, л. 26. З ап . Л . А . М алаш у
1973 г. у в. Ц ялуш а Б абр уйскага р. ад Н . Л . С тупень, 62 г.

1423. Ой, Х ад о сся з д вар а з язд ж ал а

Г Д У . З ап . A . Н. Гулевіч у г. п. А зар ы ч ы К ал ін кавіц кага р. ад С. С.
Т р ац яко вай , 1909 г. н.
В ар.: А І М Э Ф , ф. 8, воп. 80, спр. 178, сш. 2, л. 86, № 47, 1980, в. Х у -
тар С ветлаго рскага p.; воп. 77, спр. 135, сш. 1, л. 50— 51, 1977, в. Р ассвет
А к ц яб р ск ага p .; воп. 76, спр. 123, сш. 1, л. 76, ЛЬ 99, 1976, в. М акараўш чы -
на Л еп ельскага р. Я к м ал ад ая а д ’язд ж ае. Н. p.:

В ярхуш ка ў бярозы адрасцець,

М ам ул ька дачуш кі не д а ж д ж э ц ь ;

ф. 13, воп. 8, спр. 1, сш. 21, л. 1, № 1, 1948, б . Г атава М ін скага p.; воп.
10, спр. 89, сш. 76, л. 2, 1970, в. Ч ы гіры н ка К ір аўскага р.

1424. М ар ы л ька з двар а з яздж ала

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 4 0 в, сш. 81, л. 1. З ап . 3. М . Ігнаце
в. Л ітвін авіч ы К ар м ян скага р. ад Л . Гусаравай , 67 г.
В ар.: спр. 48, сш. 16, л. 1, 1952, в. Пішчы М я д зе л ь ск ага p.; спр. 55,
сш. 7, л. 3— 4, 1969, в. З ах аж о ва В алож ы н скага p.; Б Д У , папка 8, сш. 14,
л. 8, в. Гурнавічы М аладзеч ан скага р.
1425. В ы б ір алася Л ід ач ка са двар а
А І М Э Ф , ф. 13, воп. 9, спр. 13, сш. 19, л. 3. З ап . В. А. Д авы д о ў
1960 г. у в. О льніца Г л ускага р. ад Г. М . Каш ко. Я к м ал адая садзіц ц а за
стол.

695
 14 2 6 . Зязю ля з бярозы злятала
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 76, спр. 123, сш. 2, № 29. З ап . Л . М . С алавей у
1976 г. у в. Варонічы П олацкага р. ад В. П. Б ялевіч, 61 г.
В ар .: ВП І, 1979, в. Д о ўж а В іц ебскага р.

14 2 7 . Ступала дзеванька ііа вазок

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 8 2, сш. 12, л. 4. З ап . Н . С. Б уякевіч у
1969 г. у в. Т онеж М азы р ск ага р. ад Г. С. Венгура, 77 г.
В ар.: ф. 8, воп. 84, спр. 2 2 9 , л. 12, 1985, в. Р ад зів іл ав іч ы Л ельчы цка-
га p .; Б Д У , папка 8, сш. 1, л. 5, в. М іхайлы С вісл ац кага p.; 3 a х a р а в a,
1984, с. 164, JŚfe 414, в. М ахновічы М азы р ск ага р.

14 2 8. Л я варот бяроза стаяла

Р о м а н о в, 8, с. 436. З ап . у В еліж скім п.

1429. З ’язджала Анечка са двара

Б Д У , папка 5, л. 10— 11. З ап . М . Т . М асл ава, Н . М ацю шонак у 19 6 9 г.
у в. Л адасн а Л еп ельскага р. ад А . Б. А стро ўскай , 52 г.

1430. З ’язджала Ірынка са двара

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 4 0 в, сш. 84, л. 1. З ап . Е. Ф . С адо ўская
ў в. З абароўе Л еп ельскага р. ад Н . I. Баркоўскай.
В ар.: спр. 46, сш. 28, л. 12, в. С віран кі С вір скага p.; ф. 8, воп. 75, спр.
94, сш. 2, л. 57, в. П русы С тар ад ар о ж скага p. Н. p.:

М атач ка м ая родная,
H e пазні мяне позненька.
Я ж, м алада, заж ур ы л ася,
Ш то к свякр усе ап азнілася.

14 3 1. Вячэрняя зоранька
Б Д У , папка 10, сш. 17, л. 15. З ап . Л . Ю раш эвіч ад Л . Т ы сл яц кай ,
35 г.
1432. Рушайце, коні, э двору
Г і л е в і ч, 1979, с. 45 1 . З ап . у в. Ш ахноўцы У ш ацкага р.

1433. Дзевачка са двара з ’язджае

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 79, спр. 166, сш. 2, л. 76. З ап . I. I. К р ук у 1979 г.
у в. В я л ік ія Н ям кі В еткаўскага р. ад М. А . К авалёвай .
В ар.: воп. 1, спр. 99, сш. 1, л. 46, 1965, б. Л я ў к і А р ш ан скага р. Я к
з ’яздж аю ц ь з двар а. Н . p.:

А х у д ая доля, ід зі ў поле.
С кін ься, доля, й вярбою,
Усё Томачкінай судзьбою .

696
 1434 . А ню ш ка з двору с уязд ж ае ц ь
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 2, спр. 52, сш. 1, л. 8 5 — 8 6 , № 92. З ап . Л . М .
С алавей у 1972 г. у в. К ахан авічы В ер хн ядзвін скага р. ад Л . У. Ц ы р а,
42 г.
В ар.: ф. 13, воп. 10, спр. 52а, сш. 2 7, л. 2, 1972, в. Замош ш а Верхня-
д звін скага p. Н . p.:
П лы ві ты валною.
Вална б удзе валн аваць,
Н аш у долю р азб івац ь;

Б Д У , папка 8, сш. 6, л. 6, в. П ры барава Б расц кага p. Н. p.:

М ал ад а Ганна, м ал адзен ькая,

Н а во зік сядае...
Л эн ь за Д ун ай з вадою, 2
Я зар а за табою;

Б е с с а р а б а , с. 2 5 3 , № 112, в. Лю бенка Б ельскага п.

1435. У жо ж мае да гал уб ч ы кі

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 77, спр. 143, сш. 2, л. 29. З ап . Л . А . М алаш у в.

Г р аб ’ё А к ц яб р ск ага р. ад М . Г. Б агачовай, 66 г.

1436. Ц ёмная, н явідн ая ноч...

Г Д У . З ап . у в. Х олмеч Л о еўскага р.
В ар.: 1979, в. Б арталам ееўка В еткаўскага p.; А І М Э Ф , ф. 8, воп. 8 1,
спр. 186, сш. 1, № 30, 1981, в. А сар эвіч ы Б рагін скага p. Н. p.:

К ац іл ася яблы чка із падгор я,

С абір алася да Н адзечка із падвор’я ;

спр. 187, сш. 2, л. 8, 1981, в. Ч ахі Х ой н іц кага p.; Р а д ч е н к о, с. 83,

№ 53, Гомельскі п. Н. p.:

Ш то я ў свайго цесцейкі і п ю і гуляю ,

А паперадзе саколіка пасылаю ...
Н яхай мяне з др уж кам і д аж ы д ае;

Ш е й н , 1, с. 3 4 5 — 346, № 2 0, Гомельскі п.; Г і л е в і ч, 1 9 79, с. 43 5 , в.

С я ўк і Л о еўскага р.
1437. Е д зь, ед зь, б ад ька, дадому
А І М Э Ф , ф. 8, воп. 76, спр. 123, сш. 4, л. 62. З ап . Л . М . С алавей у
1976 г. у в. Ёдчыцы К лец кага р. ад Г. С. Д ар о га, 68 г.
В ар.: воп. 2, спр. 47 , сш. 1, л. 11, 1971, в. К ураполле П астаўскага р.
Н . p.:

697
 3 з ах ад у на васток..! 2
3 У краіны далёкую ; 2
З а х а р а в а , с. 165, 1969, в. Д а р ав а Л я х а віц к а га p.; Б Д У , д., 1976, л. 6,
в. К узьм іч ы М яд зе л ь ск ага p. Н . p.:

Л ець-палець, саколіку,
П а новым пакоіку...
Б агатую , далёкую ;

Г і л е в і ч, 1979, с. 4 48, в. Яновічы К лец кага р.

14 3 8 . Палыньце, галанькі

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 2, спр. 19, сш. 1, л. 22. З ап . М . С. Ш уш кевіч у

1969 г. у в. Ф ядо р ы С толін скага р. ад М . Гунько.
В ар.: воп. 83, спр. 2 1 3 , сш. 2, л. 44, 1983, в. Залю цічы Ж ы ткавіц кага
p. Н. p.:
Л яц і, л яц і, галубок сівы , 2
А ж у той гарадок м ілы ;

ф. 13, воп. 9, спр. 6, л. 54, 1960, г. п. Л агіш ы н Б рэсцкай вобл.; Kolberg, с.

224, № 65, кал я Лю бяш ова (Б а р а в а я , П аго ст) П інскага п., Ш е й іі, 3, с.
438, № 93, в. Верасніца М азы р ск ага п.

143 9. Л яці, ляці да, сокал сівы

M o s z y ń s k i , с. 2 8 0 —2 8 1 , № 776. З ап . у в. Д зя к а в іч ы М азы р ска-

га п.
В ар.: с. 2 80, № 775 , в. Г алубіц а М азы р с к ага п.; Z i e n k i e w i c z , с.
119— 122, № 46, П інскі п. Н. p.:

Серы-белы сако ліку,

С яд зі-п ад зі на століку...
Сем воз яна дабра вязе,
А на васьмом сама едзе:

1440. Да ляціце, галанькі

Б Д У , папка 10, сш. 14, л. 17. З ап . Л . М . С акал о ўская ў 1964 г. у в.

Бродніца Л ун ін ец кага р. ад П. П ясоцкай.

14 4 1 . Паляціде, чорны галанькі

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 2, спр. 13, сш. 1, л. 40. З ап . Г. А . Б арташ эвіч у

1969 г. у в. Беражное С толін скага р. ад Г. Н. Л яй ко ўскай , 42 г.

144 2 . Л яці, ляці, салавесчка

А І М Э Ф , ф. 8, воп. 77, спр. 141, сш. 1, л. 42. З ап . А . П. Рафаловіч у

в. Х о р астава С аліго рскага р. ад Н. Я . Рабко, 1907 г. н.

698
 14 4 3 . Як вылятаў салоўюшка су цёмнага бору

Ш л ю б с к і, с. 135, № 267. Зап . у 1918 г. у в. К рутое В ел іж скага п.

М ал ады бярэ маладую .
B ap.: с. 153, № 323, 1914, в. С м алькі В іц ебскага п.; Ш е й н, 2, с. 4 2 3,
№ 9, в. Ры пш ава П ар эц кага п .; с. 4 7 1, № 29, С м ален ская губ .; Д о б р о-
в о л ь с к н й , с. 21 — 22, № 15, в. Д ан ькава С м ален скага п.; с. 200, № 4 8 1,
в. К р уц іл аўка Е льнінскага п.; Ш ы р м а, с. 79, № 64, в. Ш акуны П руж ан-
скага п.
1444. Як свіснулі селязні

А І М Э Ф , ф. 13, воп. 10, спр. 56, сш. 5, л. 1. З ап . Л . I. С аніковіч у в.

М ал ы я Ч ачавіцы Л ун ін ец кага р. ад Г. В. Гатоўчы ц, 68 г.
В ар..: B y k o w s k i , с. 281 , П інскі п.; 3 a х a р а в а, 1984, с. 198,
№ 579, в. П арэчча П інскага p.; с. 200, № 585, в. Верасніца Ж ы ткавіц кага р.

1445. Высвіснуў саколік, чэраз мора плывучы

М атерналы , 2, с. 52. З ап . у в. Опаль К обры нскага п.

 ГЕАГРАФІЧНЫ ПАКАЗАЛЬНІК
А к ц яб р ск і р.— 117, 151, 162, 2 6 1 ,
408, 4 38, 507, 576, 8 80 , 8 8 6 , 9 0 5 ,
9 3 8 , 1128, 1182, 1242, 1423, 1 4 3 5 *
А нтопальскі р.— 1023, 1366
А рш анскі п.— 863
А рш анскі р.— 9, 40, 151, 191, 2 0 6 ,
207, 259, 4 2 7 , 4 4 0 , 464,
570, 576, 7 51, 774, 808, 1242, 1415,
1433
А сіп овіц кі р.— 151, 153, 3 0 4 , 305 ,
414, 4 38, 4 45, 494, 507, 522, 524,
534, 548, 608, 720, 767, 8 3 2 , 9 9 7 ,
1003, 1052, 1202, 1412
А стр авец кі р.— 149, 2 1 1 , 2 2 0 , 2 26 ,
2 5 2 , 3 79, 389, 4 0 9 , 4 38 , 4 4 5 , 4 7 4,
489, 548, 597, 6 47, 6 50 , 6 63 ,
6 6 5 , 690, 7 34, 757, 8 0 8 , 81 0 , 9 9 7 ,
1242, 1250, 1394
А ш м ян скі п.— 261, 2 70, 593, 767,
1307
А ш м ян скі р.— 84, 158, 161, 338,
4 3 0 , 4 3 8 , 4 58, 4 8 7 , 4 9 2 , 5 2 1, 5 74 ,
6 9 0 , 697, 740, 778, 8 10 , 8 4 4 , 986,
9 9 7 , 1064, 1134, 1135
Б абруйскі п.— 534, 747, 8 9 3 , 1068,
1118, 1134, 1250, 1411
Бабруйскі р.— 113, 153, 157, 2 04 ,
2 6 6 , 305, 4 0 6 , 410, 4 1 4 , 5 5 7 , 790 ,
1005, 1027, 1066, 1072, 1182, 1242,
1250, J 2 9 4 , 1399, 1402, 1422
Б агуш эўскі р.— 9 94
Б аран авіц кая вобл.— 391
Б аранавіцкі п.— 146
Б аран авіц кі р.— 313, 364, 4 3 8 , 528,
555, 6 34, 7 89, 9 3 5 , 9 78 , 9 8 3 , 1201,
1286
Б ары саўскі п.— 35, 37, 172, 3 5 3, 547,
608, 643, 6 4 9 , 7 4 1 , 8 07, 8 2 1 , 8 66 ,
1060, 1104, 1259, 1313, 1315,
1319, 1333, 1341, 1347
* Л ічбы абазначаю ць нумары песень.
700
Б ары саўскі р.— 35, 38, 59, 72, 113,
158, 168, 192, 2 0 3 , 2 1 1 , 2 2 5, 2 4 7 ,
250, 251, 2 6 0 ,2 6 1 ,2 6 4 ,2 6 8 ,2 9 7 ,
3 0 4, 3 0 5 , 306, 3 57 , 4 0 0 , 4 0 2 , 4 3 2 ,
435, 438, 4 3 9 ,4 4 0 ,4 4 5 ,4 6 1 ,4 9 9 ,
504 , 505, 522, 5 91 , 59 3 , 60 3, 6 07 ,
5 19 , 5526 0, 8 , 6 0 9 , 6 1 9 ,6 2 0 ,6 2 4 ,6 6 6 ,6 7 0 ,
689 , 7 20 , 72 1 , 7 4 7 , 760, 771,
78 5 , 8 0 5 , 8 0 8, 8 1 0 , 8 3 2 , 8 4 0 , 8 4 4 ,
8 8 0 , 8 8 9 , 8 90 , 1013, 1052, 1060,
1090, 1134, 1156, 1167, 1183,
1185, 1235, 1247, 1250, 1264, 1311,
1318, 1348, 1412, 1416, 1420
Б елавеж а Б еластоцкага в а я в .— 3 0 9
Б еласю ц кае ва я в .— 199, 2 0 5, 2 6 7,
2 9 1 , 5 6 7 , 8 9 5 , 1247
Б еластоцкі п.— 64, 541
Бельскі п. Б еластоц кага в а я в .— 64,
541, 1242
Бельскі п. Гродзенскай губ .— 24, 45,
64, 8 1, 107, 2 3 9 , 2 6 0 , 263, 2 9 0,
300 , 388, 395, 4 8 9 , 5 3 7 , 6 6 9 , 8 4 8 ,
936, 973 , 1023, 1036, 1193, 1233,
1434
Б ельскі п. С маленскай губ — 25
Б ер аставіц кі р.— 1284
Беш анковіцкі р.— 44, 56, 173, 191,
3 2 0, 3 5 8, 4 21 , 4 35 , 4 6 6 , 59 3, 63 0 ,
6 7 1, 6 7 6 , 7 21 , 79 6 , 8 0 7 , 8 8 8 , 9 0 8 ,
930 , 9 5 5 , 1014, 1086, 1097, 1117,
1120, 1162, 1242, 1300, 1420
Б рагінскі р.— 67, 8 7 , 162, 2 7 5 , 31 7 ,
513, 561, 562, 5 7 7 , 7 4 8 , 7 9 0 , 8 9 1 ,
9 3 7, 9 3 8, 1027, 1037, 1069, 1121,
1180, 1183, 1206, 1242, 1367, 1436
Б раслаўскі р.— 19, 4 4, 117, 163, 198,
2 9 4 , 31 0 , 4 3 8 , 4 4 5 , 528, 56 6 , 8 4 0,
8 7 0, 8 8 0 , 9 9 2, 1024, 1079, 1082,
1105, 1224
Б рэсц кая вобл.— 2 01 , 563, 7 6 6 , 767,
9 5 8, 1242, 1302, 1366, 1369, 1438
Б рэсцкі П .— 167, 6 12, 669, 7 8 5 , 1275
Б рэсцкі p.— 156, 2 90, 313 , 61 3 , 9 7 2 ,
1434
Б уда-К аш алёўскі р.— 17, 155, 162,
267, 3 09, 775, 792, 8 37, 8 9 0 , 8 91 ,
922, 1024, 1072, 1254, 1284, 1418,
1421
Б ы хаўскі п.— 15, 117, 149, 158, 305,
414, 4 1 9 , 502, 739, 7 9 0 , 1013,
1024, 1081, 1084, 1236, 1242,
1359, 1401, 1421
Б ы хаўскі p.— 172, 189, 191, 502,
573, 621, 6 23, 627, 7 47 , 7 75 , 8 6 3,
8 84, 9 54, 1052, 1095, 1242, 1264,
1294, 1411, 1413
Б ягом льскі р. 734
Б ялы ніцкі p.— 81, 113, 172, 2 6 1 , 305,
399, 4 3 9 , 4 46, 4 93, 596, 6 22 , 7 3 2 ,
747, 767, 771, 8 08, 889 , 9 0 7 , 9 0 9 ,
1152, 1 173, 1245, 1356, 1414. 1420
Б яр о заўскі р.— 119, 4 40 , 508, 541,
778, 8 0 5 , 953, 1129, 1242, 1243,
1250, 1404
Б яр эзін скі р.— 40, 44, 169, 2 66 , 30 5 ,
362, 4 01, 4 0 2 , 4 04, 4 2 9 , 4 46 , 46 1 ,
468, 4 9 3 , 598, 7 03, 710, 7 2 0 , 767,
824, 8 9 0 , 9 0 0 , 1024, 1052, 1056,
1154, 1164, 1261, 1264, 1303, 1413,
1421
Валож ы нскі п.— 51, 148, 163, 2 0 3 ,
350, 430, 9 45, 1109
В алож ы нскі р.— 5, 54, 84, 112, 149,
160, 188, 198, 214, 2 1 5 , 2 35 , 2 6 9 ,
295, 306, 335, 341, 349, 36 6 , 372,
398, 4 2 5 , 430, 438, 4 40, 4 47 , 4 9 1 ,
496, 526, 5 27, 548, 574 , 575,
584, 593, 617, 6 2 1 , 6 2 9 , 6 3 9 , 6 90 ,
705, 708, 734, 757, 76 7, 8 1 0, 8 13 ,
814, 8 2 8 , 8 32, 854, 86 1 , 8 7 6 , 8 8 5 ,
9 4 5 , 9 8 6 , 1021, 1135, 1258, 1376,
1424
В аўкавы скі п.— 9, 104, 2 6 1 , 41 0 , 616,
831, 9 2 0 , 9 9 5 , 1391
В аўкавы ск і р.— 45, 70, 2 3 5, 4 1 2 , 6 90 ,
987, 1112, 1285
В еліж скі п.— 19, 25, 56, 182, 192,
193, 258, 2 6 0 , 2 9 6 , 2 9 9 , 316, 318,
505, 596, 6 8 5 , 699, 7 0 3 , 755, 8 8 6 ,
897, 908, 9 1 5 , 9 46, 1229, 1335,
1344, 1345, 1346. 1428, 1443
В ер хн ядзвін скі р.— 34, 35, 3 7, 39, 47,
76, 129, 198, 302, 31 0, 3 1 1 , 331,
400, 4 04, 4 40, 473, 4 9 9 , 593, 721,
804, 8 07, 823, 9 91, 9 9 2 , 9 9 4 , 1043,
1134, 1291, 1321, 1322, 1324, 1326,
1434
В еткаўскі р.— 4, 16, 48, 172, 182,
3 10 , 72 8 , 8 9 6 , 1040, 1069, 1072.
1208, 1250, 1316, 1404, 1413, 1421,
1433, 1436
Ветры нскі р.— 32, 739 , 843
В ід заўс кі п.— 75, 8 0 7 , 1154
Вілейскі п.— 34, 163, 197, 2 1 9 , 2 3 7 ,
2 6 1 , 4 5 3 , 505, 51 7 , 574, 6 0 2 , 6 9 0 ,
705, 720, 73 6 , 7 3 9 , 7 57 , 8 2 3 , 1025,
1135, 1226, 1242, 1250. 1255,
1276
Вілейскі р.— 35, 51, 92, 102, 141,
149, 155, 156, 177, 187, 198, 203,
211, 219, 2 2 2 , 2 5 1 , 252 , 2 6 0 , 2 7 5 ,
305, 306, 3 27, 328 , 351, 3 63 , 3 6 4 ,
376, 2 8 9 , 393, 4 1 4 , 43 2, 4 38 , 4 6 1 ,
4 7 2, 4 84 , 4 9 9 , 503, 510, 511, 523,
547, 548, 61 8 , 6 1 9 , 646, 656 , 6 8 7 ,
6 96 , 720, 721, 72 7 , 733, 7 3 4 , 7 3 5,
7 39 , 7 60 , 777, 78 5, 786, 8 07 , 8 0 9 ,
821, 82 3, 838, 8 5 5 , 85 6 , 9 5 7 , 9 7 2 ,
1020, 1024, 1047, 1052, 1060,
1071, 1092, 1124, 1127, 1167, 1174,
1189, 1218, 1250, 1276, 1287, 1362,
1364, 1386
В ілен ская губ .— 8 6 7 , 1212
Вільню скі р.— 1035
В іц ебская вобл.— 191, 2 11 , 2 5 9 , 35 7,
7 7 6, 1072, 1123
В іц ебская гу б .— 785
Віцебскі п.— 10, 18, 19, 45, 4 6, 56,
122, 151, 153, 160, 163, 172, 192,
2 10, 26 1, 358, 4 1 4 , 4 2 1 , 4 3 5 , 576,
593, 6 4 1 , 6 8 5, 7 9 3 , 8 6 3, 8 8 6 , 8 8 8 ,
9 1 6 , 9 3 0 , 983, 1014, 1024, 1097,
1113, 1166, 1212, 1230, 1295, 1312
Віцебскі p.— 56, 99 , 129, 172, 182,
192, 331, 357, 4 08 , 433 , 4 3 5, 4 8 8 ,
5 19 , 552, 596, 6 1 9 , 6 2 8 , 6 7 8 , 6 7 9 ,
6 8 6, 69 5 , 8 5 9, 8 8 4 . 1097, 1123,
1143, 1166, 1262, 1417, 1420, 1426
Воранаўскі р.— 1107, 1283
Гай н аўскі п. Б еластоцкага в а я в .— 192,
20 2 , 2 6 7, 541, 6 6 8, 9 5 3
Г ан ц авіц кі р.— 833, 846, 1271
Г арадзіш чанскі р.— 34
Г ар адн ян скі р.— 1210
Гарадоцкі п.— 73, 124, 153, 2 5 8 , 331,
3 48 , 4 22 , 4 28, 505, 593, 6 90 , 7 6 6,
8 2 1 , 8 8 6 , 91 6, 9 52 , 9 9 4 , 1014,
1024, 1096, 1097, 1122, 1134, 1229,
1250, 1343, 1420
Гарадоцкі р.— 19, 25, 4 5, 46, 47, 153,
171, 179, 192, 2 3 6 , 345, 3 8 9 , 519,
701
 520, 5 93, 627, 6 74, 734 , 78 5 , 8 6 3 , 8 5 3, 1210, 1244, 1411
9 4 1 , 1014, 1051, 1052, 1126, 1149, Д окш ы цкі р.— 23, 26, 35, 4 5 , 194,
1328, 1330, 1352, 1415 2 11 , 212, 2 5 9 , 305, 326, 334, 35 7 ,
Г л ускі p.— 113, 200, 2 07 , 2 6 6 , 305, 3 8 9 , 4 3 2 , 4 5 5 , 53 0 , 565, 56 9, 589,
414, 7 67, 788, 7 92, 8 7 7 , 89 0 , 93 2, 5 9 1, 6 9 0, 720, 7 3 0, 7 3 1, 7 39 , 740,
9 37, 939, 1014, 1214, 1251, 1425 8 0 7, 8 0 8 , 809, 8 56 , 8 8 1 , 1082,
Глыбоцкі p.— 12, 49, 51, 75, 136, 1123, 1127, 1136, 1156, 1167,
149, 163, 185, 349, 38 0 , 4 3 2 , 49 9 , 1186, 1258
582, 5 91, 593, 602, 654 , 72 1 , 74 0, Д рагічы н скі р.— 53, 100, 119, 135,
747, 777, 786, 794, 8 0 6 , 8 2 3 , 8 40 , 2 2 7 , 2 8 6 , 2 9 0 , 320, 3 5 5 , 389, 483,
8 8 0 , 886, 9 5 6 , 9 91, 1031, 1052, 5 80, 7 6 3 , 784, 8 0 7 , 9 1 0 , 1190, 1260,
1153, 1167, 1174, 1226, 1398, 1413, 1304, 1365, 1366, 1369, 1379
1417 Д ры сен скі п.— 25, 71 8 , 8 6 5 , 9 1 9
Гом ельская вобл.— 65, 68, 69, 172, Д убровенскі р.— 134, 172, 192, 3 20 ,
2 4 8 , 285, 4 40, 550, 572, 7 71 , 833 , 356, 380, 519, 700, 9 0 8, 9 9 9 , 1242,
8 91, 8 96, 1033, 1368 1421
Гомельскі п.— 11, 16, 48 , 113, 133, Д ухаўш чы нскі п. С маленскай губ .—
162, 2 36, 2 4 8 , 257, 3 2 9 , 387, 459 , 1395
4 85, 572, 710, 739, 7 4 3 , 764, 7 80 ,
790, 8 2 2 , 880, 895, 9 9 2 , 1014, Е льнінскі п. С маленскай губ .— 56,
1069, 1072, 1183, 1242, 1250, 1368, 31 5 , 4 2 4, 6 8 3 , 702, 7 47 , 9 47 , 1013,
1411, 1421, 1436 1176, 1250, 1296, 1411, 1413
Гомельскі р.— 48 , 74, 133, 4 93 , 67 3 , Е льскі p.— 63, 2 4 0 , 2 7 5 , 3 93 , 4 08 ,
7 47, 7 71, 8 9 6 , 9 28, 9 3 1 , 1058, 4 5 0 , 53 9 , 548, 555, 7 64 , 7 85 , 8 0 7 ,
1080, 1099, 1266, 1293 8 1 0 , 8 3 3 , 8 6 2 , 9 2 8 , 9 9 7 , 1014,
Горацкі п.— 192, 2 56 1024, 1116, 1129, 1187, 1 201,
Горацкі p.— 172, 228, 4 3 2 , 48 8 , 512 , 1206, 1289, 1290, 1357, 137 9 ,
682, 6 9 4 , 721, 754, 7 59 , 781, 823 , 1400, 1404
863, 898, 1040, 1072, 1098, 1122,
З а с л а ўс к і р.— 530, 70 8
1170, 1413
З эл ьвен скі р.— 45, 198, 4 1 3 , 4 6 2 ,
Гр одзен ская вобл.— 705, 8 60
574, 1284, 1294
Гр о дзен ская губ .— 159, 179, 260, 2 61 ,
2 90, 4 51, 477, 958, 1186 Ж абінкаўскі р.— 2 91 , 328, 7 7 8 , 80 7,
Гродзенскі п.— 203, 689, 1283 1280, 1383
Гродзенскі р.— 293, 4 99, 8 10 , 1368 Ж алудоцкі р.— 147
Ж лобінскі р.— 3 0 5 , 7 6 4 , 7 91 , 1066,
Д авы д-Г ар адо ц кі р.— 138 1067
Д а р агаб у ж с к і п. С маленскай губ .— 192 Ж ы ткавіц кі р.— 1, 2, 64, 78, 88, 9 3 ,
Д аўгаў п іл с кі п. Л а т в іі — 44, 73, 79, 117, 127, 137, 162, 27 2 , 336, 5 4 0 ,
123, 2 23, 302, 311, 569, 58 8 , 732, 554, 561, 6 9 0 , 6 9 5, 7 0 1 , 7 1 9 , 72 5 ,
992, 993, 1103 746, 767, 769 , 7 8 8, 78 9 , 8 5 1 , 8 7 9 ,
Д зв ін с к і п. Л а т в іі— 184, 198, 31 1, 8 96 , 9 6 4 , 9 6 5 , 1116, 1118, 1 12 9 ,
592, 732, 9 62, 9 7 7 , 9 92 , 1124, 1147, 1179, 1242, 1269, 1270,
1230, 1338, 1339 1292, 1355, 1360, 1361, 1363,
Д зівін с к і р. Л ат С С Р — 448 1389, 1404, 1438
Д зісен скі п.— 10, 34, 45, 50, 55, 79,
2 20, 261, 2 6 3 , 3 21, 355, 4 4 4, 4 45 , Іван аўскі р.— 132, 149, 2 0 1 , 207,
4 99, 569, 599, 6 5 7 , 6 8 9 , 1069, 218, 2 3 1 , 238, 240, 292, 384, 478,
1144, 1158, 1218, 1226, 1250, 4 8 9 , 542, 580, 6 7 2 , 7 44 , 76 7 , 7 8 5 ,
1417 7 89 , 88 9 , 9 2 3 , 9 8 0 , 9 9 1 , 1000, 1130,
Д зяр ж ы н с кі р.— 55, 156, 2 6 9 , 413, 1192, 1207, 1302, 1305, 1373,
4 61, 572, 619, 720, 7 6 7 , 85 6 , 8 5 7, 1385, 1387, 1404
1378, 1404 Івац эвіц кі р.— 45, 167, 2 6 1 , 5 4 7 , 79 8 ,
Д зя т л а ў с к і р.— 400, 4 7 7 , 86 9 , 1252 8 0 2, 8 80 , 8 9 2, 94 1, 1077, 1116,
Д обруш скі р.— 154, 198, 3 87 , 557, 1227, 1242, 1309

702
Івян ец кі p.— 233, 767 К р асл аўскі р. Л ат С С Р — 3 0 2, 765
Ігналінскі р. Л іт С С Р — 172 К раснагорскі р. 505
Ігуменскі п.— 182, 4 9 3 , 7 3 9, 8 2 1, К раснапольскі р.— 172, 2 6 0 , 557, 6 0 6 ,
1032 1037, 1411
Ілкустэн скі п. Л ат в іі — 4 4 0 , 344, 569, К раснінскі п. С маленскай губ .— 2 5 4,
721, 9 62, 992 360, 4 2 4, 6 93 , 825
Ільянскі p.— 34, 179, 2 5 2 , 3 8 9 , 823 К р угл ян скі р. 682
Іўеўскі p.— 82, 84, 112, 152, 160, К руп скі p.— 21, 34, 35, 40, 44, 59,
261, 305, 3 06, 369, 4 0 5 , 4 1 3 , 522, 149, 1 5 1, 172, 179, 191, 2 6 1, 2 7 2 ,
542, 6 1 7 , 7 57, 767, 812 , 81 5 , 89 4 , 3 0 5, 3 32 , 357 , 358 , 36 2 , 3 7 5 , 4 0 1 ,
9 8 6 , 1022 4 1 6 , 4 3 5, 439, 441, 445, 449, 466,
4 9 3, 4 9 9 , 501, 504, 505, 5 48 , 576,
К алін кавіц кі р.— 2 7 5 , 572, 7 72 , 792, 591, 6 0 8 , 6 14 , 6 2 7, 7 4 7 , 760 , 7 7 1 ,
8 91, 9 97, 1069, 1116, 1366, 1423 7 9 0, 8 0 8 , 8 2 3 , 86 3 , 8 7 0 , 8 7 3 , 8 8 6 ,
К ам янец кі р.— 648, 807, 8 9 2 , 1281, 8 88 , 8 9 0 , 9 0 7 , 9 0 8 , 9 0 9 , 1005,
1411 1013, 1038, 1055, 1060, 1083,
К ап аткевіц кі р.— 2 78, 780 1097, 1112, 1114, 1119, 1134,
К апы льскі р.— 125, 137, 151, 2 43 , 1139, 1154, 1155, 1157, 1159,
269, 308, 4 0 0 , 407, 456, 4 6 1 , 4 76 , 1164, 1242, 1245, 1258, 1303,
515, 528, 534, 546, 717, 7 6 7 , 8 16 , 1311, 1316, 1318, 1336, 1349,
8 3 2 , 836 , 8 5 6 , 886, 8 89, 9 5 3 , 1087, 1353, 1417
1242 К ры ч аўскі р.— 6 8 3 , 1411
К арм ян скі р.— 172, 192, 2 90 , 313, К р ы віц кі р.— 139, 2 0 3 , 2 1 1 , 2 83 ,
3 5 2 , 383 , 541, 533, 6 82 , 7 59 , 7 93 , 389, 4 13 , 4 60 , 568, 575, 59 3 , 7 39 ,
8 8 6 , 9 54, 9 84, 9 8 6 , 1013, 1014, 8 4 9, 9 96 , 1153, 1255
1121, 1242, 1250, 1294, 1310, 1421, К уран ец кі р.— 102
1424
К ар эл іц кі р.— 146, 248, 46 1 , 621, Л агіш ы н скі р.— 4 83 , 6 3 6 , 1308
9 8 1 , 1284 Л агой скі р.— 35, 37, 40, 66, 102,
К асцю ковіцкі р.— 9, 172, 192, 68 6 , 113, 117, 120, 192, 198, 2 1 7 , 2 2 3 ,
1411 252, 280, 3 23 , 34 0 , 4 1 4 , 4 3 8 , 4 40 ,
К ельменскі р. Л іт С С Р — 721 461, 462, 499 , 522, 565, 6 0 9 , 6 4 6 ,
К ір аўскі p .— 149, 190, 377, 4 1 4 , 44 0 , 6 6 8 , 72 0, 7 21 , 733, 7 4 0 , 76 7 , 8 0 7 ,
493, 7 88, 7 90, 890, 1026, 1066, 82 3 , 8 4 0 , 8 50 , 8 5 5 , 8 56 , 89 0 , 9 0 3,
1069, 1127, 1157, 1423 986, 1037, 1052, 1054, 1060,
К лец кі р.— 88, 192, 2 0 3 , 2 4 3 , 2 6 5, 1141, 1186, 1221
2 80, 2 81, 308, 381, 387, 4 61 , 4 76 , Л а т га л ія — 723
4 7 7 , 4 93, 526, 548, 563, 6 1 9, 620 , Л ельчы цкі р.— 2, 162, 2 6 1 , 2 7 6 , 4 95 ,
6 8 8 , 7 67, 8 0 7 , 8 32, 8 3 3 , 856, 88 6 , 5 55, 556, 557, 563, 77 8 , 7 9 2 , 8 9 1 ,
8 9 5 , 9 4 9 , 953, 9 8 5 , 1073, 1161, 9 0 2 , 92 8 , 9 6 4 , 9 92 , 1062, 1242,
1409, 1437 1270, 1282, 1427
К л ім авіц кі п.— 43, 97, 118, 151, 172, Л епельскі п.— 34, 113, 160, 2 2 3 , 4 9 9,
192, 4 1 8 , 5 43, 557, 563, 595, 7 3 9 , 5 48 , 564, 59 3 , 7 2 4, 88 4 , 1024,
759, 8 21, 845, 883, 8 8 4 , 1034, 1052, 1078, 1134, 1158, 1184, 1212,
1101, 1212, 1242, 1250, 1411, 1421 1242, 1415
К лім авіц кі р.— 82, 502, 7 5 9, 1242, Л епельскі р.— 32, 34, 44, 50, 61, 73,
1250 95, 160, 172, 192, 198, 2 1 3 , 30 2 ,
К ліч аўскі P .— 42, 94, 172, 2 0 4, 534, 3 05, 320, 35 7 , 382, 400 , 4 0 2 , 41 6 ,
542, 752, 790, 1026, 1052, 1264 4 1 7, 4 3 5 , 4 3 8 , 4 3 9 , 4 4 0 , 4 4 5 , 4 5 1 ,
Кобрынскі п.— 41, 52, 233 , 2 6 1 , 2 9 0 , 4 6 5 , 4 6 6 , 4 9 9 , 544, 552 , 565, 579,
2 9 8 , 361, 583, 584, 773, 8 20 , 84 7 , 592, 6 0 8 , 6 5 9 , 6 8 1 , 685 , 7 2 1 , 7 3 1,
8 48, 8 78, 8 9 5 . 972, 9 7 6 , 9 8 9 , 9 9 1 , 7 47 , 75 7, 7 85 , 7 8 6, 789, 7 93 , 79 4 ,
9 9 5 , 1010, 1115, 1178, 1234, 1242, 8 0 0, 8 07 , 8 1 8 , 8 8 1 , 8 8 8 , 8 9 0 , 1014,
1286, 1373, 1387 1018, 1025, 1052, 1055, 1060,
К обры нскі р.— 298, 763, 778 1081, 1110, 1127, 1134, 1141,

703
 1157, 1167, 1173, 1195, 1227,
1320, 1327, 1340, 1351, 1354, 1357,
1371, 1415, 1421, 1423, 1429,
1430
Л ёзн ен скі p.— 114, 151, 172, 330,
333, 435, 4 36, 576, 6 31, 6 7 6 , 793,
860, 863, 888, 1040, 1091, 1242,
1323, 1325, 1414
Л ід с к і п.— 103, 140, 462 , 4 9 7 , 69 1 ,
9 45, 1227
Л ід с к і р.— 357, 4 31, 885
Л оеўскі p.— 2, 60, 87, 2 6 1 , 28 5 , 317,
397, 469, 507, 559, 561, 571, 6 3 3,
743, 763, 7 71, 7 75, 790, 7 9 2 , 8 2 9 ,
8 80, 8 9 1 , 1028, 1037, 1045, 1080,
1175, 1179, 1206, 1237, 1242,
1367, 1404, 1436
Л удзен скі п. Л а т в іі — 27, 57, 64, 181,
3 10, 403, 6 98, 7 65, 7 91 , 8 82 .
Л удзен скі р. Л а т С С Р — 198, 302,
718, 1227, 1231
Л ун інец кі p.— 93, 113, 128, 137, 162,
286, 488, 519, 554, 555, 556, 558,
672, 6 8 0, 6 95, 767, 789, 799, 80 7 ,
863, 87 9, 887, 9 0 3 , 9 1 4, 9 4 0 , 953,
9 64, 1012, 1014, 1039, 1128, 1180,
1201, 1205, 1242, 1269, 1373,
1407, 1440
Лю банскі р.— 63, 115, 137, 151, 162,
197, 223, 2 7 9 , 3 07, 37 1 , 386, 4 1 0,
438, 46 3, 500, 506, 528, 534, 55 1,
563, 6 0 4 , 680, 717, 767 , 78 9 , 7 9 9 ,
832, 886, 892, 1002, 1088, 1118,
1130, 1188, 1200, 1272, 1294, 1377,
1380, 1403
Лю бчанскі р.— 842, 953
Л ях авіц кі р.— 21, 4 35, 548, 83 2,
8 8 9 , 1004, 1411, 1437
М агіл ёў с кая вобл.— 172, 389
М агіл ёўская губ .— 519, 1250
М агіл ёўскі п.— 501, 502, 519, 766 ,
793, 8 63, 9 0 7 , 9 0 9 , 1001, 1024, 1027,
1055, 1134, 1170, 1172, 1375, 1406
М агіл ёўскі р.— 43, 2 61, 30 5, 441
М азы р скі п.— 105, 156, 3 0 9 , 5 1 3,
534, 550, 557, 7 2 5 , 788 , 7 8 9 , 7 90 ,
793, 8 9 6 , 9 3 8 , 9 5 3 , 9 6 4 , 9 7 9 , 9 8 8 ,
9 9 2 , 1014, 1061, 1116, 1171,
1181, 1242, 1249, 1251, 1270,
1298, 1381, 1438, 1439
М азы р скі р.— 101, 2 6 1 , 2 7 6 , 2 9 1,
309, 3 8 6 , 547, 561, 7 0 6 , 7 7 1 , 7 8 6 ,
790, 7 9 2 , 8 6 9 , 8 9 1 , 9 1 0 , 9 3 7 , 9 7 6 ,
1194, 1361, 1411, 1427
704
М ал адзеч ан скі р.— 13, 6 5, 8 3 , 8 6 , 9 8 '
112, 149, 2 1 5 , 2 4 0 , 2 4 1 , 2 4 4 , 2 6 і ’
269, 291, 2 9 5 , 3 0 5 , 3 2 5 , 3 3 5 , 338І
3 4 8 , 349, 352 , 3 7 0 , 3 9 2 , 3 9 8 , 4 1 1?
430 , 4 3 8 , 4 4 0 , 4 4 2 , 4 4 3 , 4 6 0 , 509І
527 , 531, 532 , 533 , 534, 54 8 , 5 4 9
574 , 575, 585 , 593 , 6 1 1 , 6 1 7 , 6 1 8
625, 655, 662, 6 9 0 , 7 0 5 , 72 0 , 7 3 9 .
7 4 0, 77 7 , 8 0 7 ,8 1 1 ,8 3 2 ,8 4 1 ,8 7 4
8 7 6 , 885, 9 4 5, 9 5 3 , 9 8 6 , 1041
1127, 1135, 1151, 1218, 1226, 1 2 30 ,
1236, 1250, 1261, 1263, 1 30 7 .
1373, 1424
М алар ы ц кі р.— 2 6 7 , 6 1 5 , 9 7 2 , 9 9 1 ,
1242
М анастьірш чанскі р.— 4 3 , 5 9 4 , 6 7 7 ,
1411
М астоўскі р.— 19, 2 0, 3 43 , 3 5 7 , 8 6 3 ,
1113
М гл ін скі п. Ч ар нігаўскай гу б .— 7 1 0 ,
9 3 1 , 1072, 1293, 1413
М іёрскі р.— 31, 34, 35, 4 4 , 4 5, 6 2 ,
187, 3 0 2 , 3 0 6 , 3 1 0 , 328 , 4 3 5 , 4 4 0 ,
445, 446, 4 7 6 , 4 9 9 . 518, 56 9 , 7 2 2 ,
7 3 1, 7 3 9, 7 8 5 , 8 0 7 , 8 8 1 , 1014,
1097, 1143, 1153, 1388
М ін скі п,— 109, 110, 164, 180, 2 0 0 ,
2 2 3 , 2 3 4 , 3 0 6 , 43 0 , 52 8 , 54 7 , 6 2 4 .
77 1 , 9 5 3 , 9 9 5 , 1025, 1052, 1242,
1257, 1412
М ін скі Р,— 3, 14, 155, 156, 172, 178,
192, 2 0 2 , 2 3 3 , 2 8 4 , 29 5, 30 5 , 3 3 5 ,
386 , 4 3 0 , 4 38 , 4 9 4 , 5 2 6 , 5 2 9 , 5 4 8 ,
584 , 5 9 3 , 6 2 0 , 74 7 , 7 6 7 , 7 6 8 , 8 1 0 ,
834, 850, 8 5 6 ,8 8 6 ,8 8 9 ,8 9 2 ,9 5 3 .
986 , 1140, 1144, 1158, 1173, 1 251,
1412, 1423
М сц ісл аўскі п.— 192, 3 8 9 , 64 2, 6 5 1 ,
739 , 84 2 , 8 8 8 , 1030, 1265, 1406,
1411
М сц ісл аўскі р.— 7, 3 7, 117, 160, 172,
2 0 2, 519, 6 2 9 , 7 0 3, 7 1 4 , 7 5 9 , 8 7 0 ,
1013, 1014, 1111, 1242, 1253,
1234, 1411
М я д зел ь ск і р.— 3 4, 35, 36, 53, 121,
141, 155, 163, 185, 186, 198, 2 0 7 ,
219, 220, 2 21 , 25 1 , 2 5 2 , 2 6 5 , 2 8 3,
389 , 3 9 3 , 4 1 4 , 4 32 , 4 4 0 , 4 5 1 , 4 9 9 ,
5 4 2, 565, 5 91 , 6 1 7 , 6 4 5 , 6 5 2 , 653,
660, 705, 7 22 , 73 4 , 7 6 4 , 8 0 2 , 8 0 7 ,
823, 827, 8 3 9 , 84 0 , 84 9, 8 6 0 , 9 53 ,
1036, 1044, 1082, 1102, 1 167.
1168, 1174, 1186, 1189, 1224, 1226,
1246, 1268, 1386, 1424, 1437
Н авагр уд скі п.— 2, 40, 45, 65, 80, 1382, 1384, 1387, 1397, 1438, 1439
8 9, 125, 127, 142, 158, 176, 179, П інскі p.— 100, 132, 162, 172, 236,
2 5 3 , 2 61, 267, 295, 309, 31 2 , 324, 2 7 3, 274, 44 6 , 4 80 , 507, 519, 67 2 ,
337, 3 63, 4 10, 4 1 3 , 4 61, 4 86 , 548, 7 1 9 , 8 5 1 , 8 8 0 , 8 9 5 , 9 0 6 , 9 1 2 , 94 4 ,
6 0 5 , 6 34, 690, 6 9 1 , 713, 7 15 , 71 6, 9 5 3 , 9 6 0 , 9 9 1 , 1004, 1026, 1052,
720, 7 67, 798, 801, 835 , 8 8 0, 88 6 , 1072, 1088, 1139, 1187, 1203, 1208,
8 8 9 , 918, 953, 968, 9 81 , 1014, 1214, 1239, 1242, 1274, 1278, 1283,
1046, 1073, 1074, 1081, 1160, 1306, 1365
1197, 1199, 1223, 1227, 1242, Плеш чаніцкі р.— 305
1250, 1288, 1374, 1381 П ліскі P . — 34, 85, 98, 2 2 3 , 2 6 9 , 2 7 4 ,
Н авагр уд скі р.— 146, 2 61 , 3 2 4 , 3 74 , 4 95 , 565, 591, 721, 794, 807
430, 477, 486, 581, 6 2 1 , 6 6 1 , 68 9 , П олац кая вобл.— 1025
757, 7 70, 8 2 9 , 852, 856, 899, 1004, П олацкі п.— 45, 58, 3 0 2 , 382, 4 6 6 ,
1224, 1411 4 9 3 , 766, 87 0 , 8 81 , 9 9 4 , 1052, 1134,
Н араўл ян скі р.— 162, 539, 571, 1337, 1342
. 1191, 1209, 1284 П олацкі p.— 28, 32, 33, 34, 4 7, 130,
Н евельскі р. П скоўскай вобл.— 4 5 , 149, 164, 179, 24 0 , 302, 4 3 8 , 506,
994, 1134, 1338, 1339 519, 593, 6 0 8 , 720, 7 66 , 8 0 7 , 8 8 1 ,
Н ова-А л яксан др аўскі п.— 30 2 , 440, 1052, 1053, 1079, 1097, 1123, 1127,
1143, 1151 1134, 1145, 1163, 1242, 1291, 1332,
Н ясв іж ск і p.— 112, 156, 197, 272 , 1426
308, 371, 381, 391, 4 9 0 , 528, 534, П руж днскі п.— 17, 45, 71, 81, 126,
545, 548, 593, 720, 8 07 , 8 4 6 , 85 6 , 131, 147, 198, 2 4 0 , 2 6 7 , 328 , 4 1 5 ,
8 80, 889, 8 9 5 , 9 8 1 , 1146, 1279 4 23 , 48 1 , 4 8 2 , 538, 632 , 6 3 7 , 6 6 7 ,
6 7 2 , 767, 787, 8 0 7 , 8 9 2 , 8 95 , 9 0 1 ,
О бска-Ірты ш скае міжрэчча — 81, 151, 9 5 3 , 9 70 , 9 7 2, 9 7 4 , 9 7 6 , 9 9 1 , 9 9 5 ,
162, 172, 4 57, 6 86, 9 94, 1037, 1065, 1023, 1048, 1074, 1093, 1100, 1129,
1387, 1094 1148, 1165, 1177, 1191, 1205, 1213,
1232, 1257, 1267, 1275, 1366, 1383
П алессе — 477, 4 9 6 , 507 , 6 0 0 , 9 22 , П р уж ан скі р.— 6, 2 2 3 , 2 6 1, 2 9 0 , 2 9 2 ,
9 3 8 , 1004, 1015, 1072, 1179, 1269 344, 4 6 1 , 522, 9 5 3 , 1073
П ары цкі р.— 305, 1066 П устош кінскі р. П скоўскай вобл.— 9 9 4
П ар эц кі п. С маленскай губ .— 596, П ухавіц кі р.— 40, 60, 149, 154, 2 0 0 ,
629, 1335 2 32 , 2 3 5 , 2 43 , 3 0 5 , 4 0 3 , 4 3 8 , 46 1 ,
П астаўскі п.— 251, 445 501, 507, 522, 5 2 4, 5 4 8 , 7 2 0 , 7 5 7 ,
П астаўскі р.— 22, 34, 51, 84, 98. 76 7 , 785, 8 0 7, 8 3 2, 8 5 6, 8 9 3 , 1014,
149, 163, 198, 220, 251 , 305 , 311, 1027, 1029, 1042, 1052, 1125, 1137,
3 3 4 , 3 41, 351, 389, 390, 4 3 7 , 43 8 , 1242, 1258, 1372, 1402, 1416
4 5 4 , 455, 499, 565, 566, 574, 587,
638, 654, 6 5 8 , 734, 7 57 , 7 77 , 783, Рагачоўскі п.— 137, 149, 172, 173,
792, 807, 8 0 9 , 826, 84 0 , 871 , 95 4 , 357, 42 7 , 710, 76 4 , 1183
1032, 1152, 1174, 1224, 1225, 1272, Рагачоўскі р.— 172, 173, 3 0 5 , 38 3 ,
1356, 1437 4 4 0 , 6 0 8 , 7 39 , 7 4 7 , 7 5 0, 76 4 , 7 6 7,
П етры каўскі р.— 162, 261 , 2 7 7 , 5 5 7, 79 0 , 7 9 3 , 8 6 3 , 8 8 6 , 9 5 4 , 9 8 3 , 1006,
6 04, 779, 786, 1015, 1116, 1130, 1013, 1066, 1122, 1360, 1411, 1421
1238 Р адаш ковіц кі р.— 2 6 0 , 2 6 5 , 3 0 5 , 411,
П ін скі п.— 2, 15, 45, 96, 99, 106, 109, 1124, 1264
137, 167, 170, 2 09, 2 90 , 313, 3 73 , Расонскі р.— 36, 113, 7 10
3 98, 4 2 7 , 489, 550, 610 , 6 3 5 , 63 6 , Р удзен скі р.— 83 2
6 6 9 , 7 0 7 , 7 1 1 , 763, 785, 7 9 2 , 8 1 9 , Р уд н ян скі р. С маленскай вобл.— 192,
8 6 4 , 8 77, 897, 912, 913 , 9 2 6 , 9 3 4 , 2 6 9 , 7 6 7 , 1242
9 5 3 , 9 6 9 , 972, 9 90, 9 9 2 , 1009, Р эзекн ен скі р. Л а т С С Р — 51 9 , 591
1014, 1017, 1061, 1076, 1118, 1127, Р эп кін скі р. Ч арнігаўскай вобл.— 792
1 1 2 9 ,.1 1 9 8 , 1214, 1241, 1242, 1247, Р эчы ц кі р.— 113, 156, 162, 2 0 7 , 2 46 ,
1 248, 1249, 1269, 1273, 1286, 1373, 3 7 8 , 4 9 5 , 55 7 , 5 78 , 76 4 , 7 7 1 , 790,

705
 791, 9 92, 9 9 4 , 996, 1037, 1059, С м ален ская вобл.— 43, 97
1069, 1070, 1206. 1209, 1222, 1242, С м ален ская губ .— 151, 171, 36 0 , 6 9 2
1294, 1314, 1368, 1407 1024, 1122, 1411
С маленскі п.— 18, 43, 81, 97, 117
С алігорскі p.— 5, 45, 53, 60, 93, 111, 118, 164, 172, 2 3 0, 2 54 , 2 9 6, 3 1 5 '
137, 146, 162, 269, 2 95 , 445, 4 7 7 , 3 6 0, 4 0 8 , 577, 5 94 , 6 82 , 6 95 , 7 14
507, 519, 534, 547, 5 56 , 557, 560, 737, 7 39 , 742, 74 7, 79 3 , 8 4 2 , 86 3[
563, 6 24, 6 26, 676, 680 . 704, 717, 884, 1013, 1050, 1072, 1108, 1122
749, 789, 8 07, 8 56, 8 7 9 , 9 5 3 , 9 7 5, 1212, 1215, 1217, 1226
990, 9 9 6 , 1004, 1014, 1024, 1085, С м ал явіц кі р.— 35, 40, 149, 22 4 , 4 3 0 .
1128, 1150, 1180, 1188, 1205, 1242, 4 39 , 4 9 9 , 522, 526, 548, 593, 6 0 8 ,
1283, 1294, 1376, 1442 61 8 , 747, 76 2, 7 7 1 , 79 7 , 856, 9 8 3 ,
С ветлаго рскі p.— 117, 151, 2 00 , 2 3 6, 9 9 2 , 1008, 1024, 1052, 1056, 1081,
248, 261, 507, 576. 739, 780, 788, 1082, 1137, 1226, 1418
792, 905, 1026, 1182, 1183, 1242, С маргонскі р.— 29, 34, 98, 141, 149,
1263, 1423 198, 2 4 5, 251, 2 6 2 , 32 2 , 3 4 8 , 3 5 2 ,
С вірскі p.— 30, 664, 739, 1430 368, 4 3 8 , 44 5 , 4 70 , 574, 5 7 5, 6 1 1 ,
С вісл ац кі p.— 556, 877 6 49 , 6 6 4, 7 4 0 , 7 5 6 , 7 5 7 , 8 0 7 , 8 1 0 ,
С вян ц ян скі п.— 141, 761, 8 38 8 14 , 82 6, 8 3 8, 1127, 1135, 1219,
С ебеж скі п. Віцебскай губ .— 302, 97 7 1300, 1376, 1415, 1420
Сенненскі п.— 151, 159, 2 0 7, 257, С тар адар ож скі р.— 88, 113, 162, 2 0 0 ,
288, 3 57, 4 28, 440, 576, 599, 709, 342, 4 6 3 , 534, 543, 545, 5 5 6, 6 8 0 ,
765, 872, 8 88, 1014, 1024, 1060, 7 6 7, 780, 8 5 6, 877 , 8 92 . 8 93 , 8 9 5,
1112, 1113, 1117, 1139, 1212, 1277 9 5 3 , 1014, 1118, 1242, 1251, 1296,
Сенненскі р.— 10, 19, 192, 25 5 , 26 0 , 1412, 1413
33 1 , 354, 356, 357, 514, 576, 6 3 1 , С тар ад уб скі п. Ч ар нігаўскай губ .—
859, 9 17, 1024, 1113, 1117, 1230, 118, 385 , 561, 710, 7 7 1 , 8 9 7 , 9 2 9 ,
1240, 1242, 1299, 1415 9 3 1 , 9 5 3 , 1072, 1132
С еўскі р. Бранскай вобл.— 81, 117, С тар ад уб скі р. Бранскай вобл.— 12 42 ,
154, 673, 675, 747, 924, 1075, 1099, 1293
1216, 1 2 5 0 / 1 2 6 6 , 1415 С таробінскі р.— 446, 1024
С ібір — 43, 136, 151, 172, 192, 577, С таўбц оўскі р.— 51, 84, 88, 156, 176,
594, 6 7 8 , 685, 747, 863, 1014, 1089, 183, 196, 197, 2 4 3 , 2 6 9 , 2 9 5 , 3 0 9 ,
1229 3 24 , 3 4 6 , 34 7 , 363, 36 5 , 3 7 4 , 3 96 ,
Сіроцінскі р.— 34, 593, 7 9 5 , 870, 4 13 , 4 71 , 4 9 4, 526, 52 8 , 5 30 , 5 3 4,
1052, 1097 537, 545, 6 1 9 , 6 2 1 , 6 9 0 , 7 2 0 , 7 6 7 ,
С л аўгар адскі р.— 9, 38, 203, 305 , 3 6 7, 7 6 9 , 790, 81 6, 82 3 , 8 32 , 85 6, 8 8 1 ,
1135, 1170, 1417 9 5 3, 996, 1088, 1134, 1181, 1228,
Слонімскі п.— 63, 143, 195, 24 2 , 353, 1371, 1373, 1392, 1393
498, 621, 767, 991 Столінскі р.— 79, 137, 2 0 1 , 2 8 6 , 2 8 7 ,
Слонімскі р.— 2, 191, 2 6 3 , 54 7, 614, 2 9 2 , 4 1 6 , 45 1 , 4 7 9 , 5 0 5 , 51 9 , 5 4 7 ,
6 90, 807, 997, 1106, 1131 554, 556 , 560, 567, 6 0 1 , 6 3 6 , 6 4 4 ,
С луц кі п.— 63, 88, 108, 115, 137, 144, 686 , 7 12 , 719, 782, 7 8 8 , 8 9 6 , 9 0 4 ,
2 5 3 , 261, 2 80, 2 9 5 , 3 0 3 , 3 14 , 365,9 1 1 , 9 22 , 9 2 5 , 9 2 7 , 9 3 9 , 9 5 3 , 9 6 3 ,
4 15, 461, 4 77, 563, 590, 614 , 624,9 9 7, 1000, 1014, 1211, 1242, 1272,
767, 8 5 6 , 8 79, 9 18 , 9 21 , 9 4 2 , 9 481282,
, 1301, 1360, 1370, 1387, 1405,
953, 9 6 1 , 9 81, 982, 1014, 1026, 1438, 1441
1074, 1160, 1161, 1188, 1297, 1390, С ур аж скі п. Ч арнігаўскай губ .— 154,
1408, 1409 172, 4 3 5 , 682, 1019, 1411
С луц кі p.— 45, 56, 91, 127, 26 6 , 2 7 1 , С ур аж скі р. Бранскай вобл.— 172,
295, 301, 308, 41 3 , 4 3 8 , 4 76 , 4 946, 8 3, 9 08
516, 528, 534, 546 , 556, 563, 7 5 7 ,
767, 790, 856, 875, 9 3 3 , 9 38 , 9Т5 ал0, ач ы н скі р.— 44, 77, 305 , 357 , 4 3 5 ,
95 3 , 9 9 6 , 1066, 1081, 1087, 1118, 4 4 0, 4 4 5 , 506, 576, 8 2 3, 8 5 8 , 8 6 3,
1204, 1284, 1376, 1417 9 3 0 , 1134

706
Т атар ск і р. Н авасіб ірскай вобл.— 771
Т роц кі п. Віленскай губ .— 149
Т у р а ўс к і p .— 640, 788, 792, 793, 8 7 7 ,
1230
У здзен скі р.— 9, 90, 116, 156, 175,
2 72, 305, 307, 391, 535, 72 0 , 749,
767, 807, 8 1 7 , 857, 880, 8 8 9, 9 66 ,
9 67, 1052, 1073, 1196
У маньскі р. Ч аркаскай вобл.— 569,
739
У свяц кі р. П скоўскай вобл.— 46, 153,
296, 6 2 8 , 726, 9 9 4 , 1113
Уш ацкі p .— 34, 129, 149, 150, 21 5,
2 16, 302, 339, 389, 4 2 6 , 4 3 5 , 463,
4 65, 4 99, 569, 593, 608 , 6 9 0 , 731,
. 740, 749, 758, 807, 8 21 , 83 6, 856 ,
868, 870, 881, 8 97, 912 , 9 4 3, 992,
1011, 1123, 1138, 1142, 1143, 1169,
1173, 1220, 1242, 1258, 1417, 1432
Х алопеніцкі р.— 172, 461
Х ойніцкі р.— 87, 162, 420, 4 88 , 5 1 2,
513, 561, 562, 745, 760, 767, 771,
789, 790, 792, 793, 856 , 89 1, 937,
996, 1 0 2 4 ,-1 0 2 7 , 1069, 1209, 1227,
1242, 1404, 1407, 1436
Х оц ім скі р.— 43, 172, 272, 2 9 0, 986,
1411
Ц ерахоўскі р.— 387, 764
Ч авускі р.— 359, 759
Ч ар н ігаўская губ .— 9 5 9 , 1049, 1411
Ч ар н ігаўскі п.— 25, 31 9, 505, 80 3 ,
897
Ч ачэрскі р.— 38, 172, 176, 4 9 5 , 586,
594, 753, 886 , 1037, 1072, 1242,
1411
Ч аш ніцкі р.— 46, 153, 39 4, 4 3 9 , 576,
8 8 8, 9 5 1 , 1117, 1419
Ч эрвеньскі р.— 14, 40, 172, 208, 2 1 5 ,
2 49 , 269, 27 2, 2 8 2 , 30 5 , 30 7 , 40 1 ,
4 1 5 , 4 19 , 43 8, 4 40 , 4 61 , 46 5 , 50 2 ,
5 14 , 524, 525, 526, 529, 5 48 , 624 ,
72 0 , 739, 8 32 , 893, 9 7 1 , 1002, 1026,
1052, 1063, 1125, 1163, 1236, 1242,
1250, 1357, 1359, 1412
Ч эр ы каўскі п.— 9, 519, 1057, 1072,
1113, 1263, 1299, 1411, 1412
Ш аркоўш чынскі р.— 142, 160, 336,
3 64 , 451, 4 5 2 , 548, 566, 569, 721,
830, 840
Ш вянчонскі р. Л іт С С Р 73
Ш клоўскі р.— 9, 174, 3 5 7, 767, 7 8 1,
80 8 , 8 1 0 , 8 9 8 , 1007, 1056, 1240,
1262, 1421
Ш ум ілін скі p.— 34, 171, 236, 320,
4 6 7 , 6 0 8, 7 3 9, 8 0 7 , 8 86 , 1052,
1291, 1317, 1329, 1330, 1331, 1420
Ш чучынскі р.— 8 36 , 9 9 8
Ю раціш каўскі р.— 575
 ЗМЕСТ

Р азвітан н е маладой з домам. А д ’езд да маладога.

Л. А. М а л а ш ................................................. 5

Р азвітан н е маладой з домам . . . 13

А д ’езд да м а л а д о г а ......................................................... 4 23

М узы чны д а д а т а к ......................................................................................4 4 9

К а м е н т а р ы і ........................................................................... 465

' Спіс кры ціц і пры н яты я с к а р а ч э н н і .................................................. 4 6 7

Геаграфічны п а к а з а л ь н і к ...........................................................................7 0 0
 Б ЕЛО Р У С С КО Е Н А Р О Д Н О Е ТВ О РЧ ЕС ТВ О

С В А Д Ь Б А . ПЕСНН

В шестн кннгах

К ннгa 5

М ннск. Н здательство «Н а у к а н техннка»

На белорусскомязыке

З агад ч ы к р эдакц ы і Л . I. П я т р о в а

Р эд актар В. I. С а в е л ь е в а

М астак I. Р . С л а в я н і н

М астац кі р эд актар В. В. С а ў ч а н к а

Т эхнічны рэдактар В. I. К р у ч о н а к

К ар эктар Л . В. П я т р о у с к а я
 ІБ Nq 2480
Д р укуец ц а па пастанове Р В С A H Б С С Р.
З д ад зен а ў набор 14.02.86. П адпісана ў
др ук 06.05.86. A T 17289. Ф ар м ат 60x84Vi6.
Папера друк. № 2. Г ар н ітура акадэм ічн ая.
Высокі друк. Ум. друк. арк. 41,385. Ум.
ф арб.-адб. 41,62. У л.-вы д. арк. 41,68. Т ы р аж
1940 экз. З а к . № 298. Ц ана 3 р. 80 к.

В ы давец тва «Н а в у к а і тэх н іка» А к а д э м іі на-

вук Б С С Р і Д зя р ж а ў н а га кам ітэта Б С С Р
па справах вы д авец тваў, паліграф іі і цніж-
нага гандлю. 220600. М інск, Л енінскі
праспект, 68. Д р укар н я ім я Ф ран ц ы ска
(Г е о р гія ) С кары ны вы давец тва «Н а в у к а і
тэх н ік а». 220600. М інск, Л енінскі праспект,
68.
 Вяселле: Песні. У 6-ці кн. Кн. 5 / Склад. Л. А. Ма-
В 99 лаш; Муз. дадат. 3 . Я. Мажэйка; Рэд. A. С. Фядосік.—
Мн.: Навука і тэхніка, 1986.— 708 с., [8] л. нот. іл.— (Бе-
ларус. нар. творчасць / АН БССР, Ін-т мастацтвазнаўст-
ва, этнаграфіі і фальклору).
У пятай кніэе змешчаны бсларускія вясельныя песні, якія выконваюцца ў час
раэоітання маладой э роднымі і ад’сзду да маладога. Матэрыял раскласіфікаваны па
функцыянальна-тэматычнаму прынцыпу. Запісы песень зроблены ў час фальклорных
экспедыцый, узяты з архіваў і роэных выданняў X IX —X X стст.
Кніга разлічана на фалькларыстаў, этнографаў, мовавсдаў і ўсіх, хто цікавіцца
народнай творчасцю.

4702120200— 081
В -------------- ,129— 86 ББК 82.3 Бел.-б
M316— 86
 Выдавецтва
«Н А В У К А I Т Э Х Н І К А »

ў 1987 г.
У С ЕРЫ І «Б Е Л А Р У С К А Я Н А Р О Д Н А Я Т В О Р Ч А С Ц Ь » (Б Н Т )

в ы п у с ц іц ь наступныя тамы:

Беларуская народная інструментальная му-

з ы к а. Аб ём 40 арк. Цана 5 р. 50 к . (арыентыровачна).

У томе пададзены сучасныя запісы, якія зафіксаваны ў

1972— 1984 гг. ва ўсіх этнаграфічных рэгіёнах Беларусі; даслед-
чы нарыс, у якім вьізначаецпа жанравая сістэма нацыянальнага
інструментальнага фальклору, ажыццяўляецца класіфікацыя на-
певаў, характарызуюцца стылявыя асаблівасці, а таксама формы
выканальнага бытавання розных жанраў, навуковы каментарый,
які змяшчае веды аб сучасным стане і спецыфіцы грамадскага
функцыяніравання ўсіх жанравых разнавіднасцей.
Разлічан на кампазітараў, дырыжораў, выкладчыкаў і студэн-
таў, усіх, хто цікавіцца народна-інструментальным мастацтвам
Беларусі.

Сацыяльна-бытавыя пе с ні . А б’ём 40 арк. Цана

5 р. 60 к. ( арыентыровачна).

У том уключаны лепшыя ўзоры рэкруцкіх, салдацкіх, казац-

кіх, бурлацкіх, прымацкіх, чумацкіх, антыпрыгонных песень. Ма-
тэрыялы сістэматызаваны па тэматычнаму прынцыпу. Даюцца
ноты, вялікі каментарый, уступны артыкул, у якіх аналізуюцца
мастацкія асаблівасці сацыяльнай лірыкі, яе музычная спецы-
фіка.
Адрасуецца філолагам, аматарам народнай творчасці, матэ-
рыял могуць выкарыстаць калектывы мастацкай самадзейнасці,
прафесіянальныя хоры і спевакі, музычна-культурныя ўста-
новы.