Genel Ekonomi Ders Notları Ve Deneme Sınavı Soru Cevapları

Genel Ekonomi Ders Notları ve Deneme Sınavı Soru/Cevapları
A. GENEL EKONOMİ DERS NOTLARI
•İktisat, sonsuz olan insan ihtiyaçlarının sınırlı kaynaklarla nasıl karşılanacağını inceleyen bir sosyal bilimdir. İktisat bir sosyal bilim olma
yanında, analitik bir yapıya da sahiptir. İnsanların iktisadi davranışları ile malların üretim, tüketim ve dağıtım faaliyetlerini inceler.
•İktisat, bir sosyal bilim olmasına rağmen büyük ölçüde matematiksel yöntemler kullanır. İktisatçı önce bir konuyla ilgili gerçekleri
toplar, daha sonra bu topladığı gerçekler yardımıyla teori oluşturur ve nihayet bu teoriler yardımıyla çeşitli sorunların çözümüne
yönelik iktisat politikaları geliştirir.
•İktisadi düşünme tarzı rasyonel davranış, karar alma sürecinde fayda ve maliyetleri esas alma ve değişimi inceleyen marjinal analiz
kavramlarına dayanır. İktisadi düşünme sistematiği içinde diğer şartların sabit kaldığı, korelasyon ve nedensellik ilişkisinin farklı
kavramlar olduğu ve nihayet, birey için doğru olanın bütün içinde doğru olacağı sonucunun hatalı olduğu unutulmamalıdır.
•İktisat, makro iktisat ve mikro iktisat, pozitif ve normatif iktisat olmak üzere çeşitli bölümlere ayrılır. Mikro iktisat, iktisadın daha çok
firma, üretici ve tüketici gibi bireysel karar birimlerinin davranışlarını inceleyen bölümüdür.
Makro iktisat ise iktisadın daha çok enflasyon, ekonomik büyüme ve dış ticaret gibi makro büyüklüklerini inceleyen bölümüdür. Pozitif
iktisat, daha çok ne olduğunu anlamaya çalışır. Bu nedenle pozitif iktisat değer yargıları içermez.
Normatif iktisat ise daha çok ne olması gerektiği konuları üzerinde durur ve değer yargıları içerir.
•Ekonomik birimler hane halkları, firmalar ve devlet olarak üçe ayrılır.
•İhtiyaç, tatmin edildiği zaman haz, tatmin edilmediği zaman sıkıntı yaratan duygulardır. İhtiyaçlar zorunlu ve zorunlu olmayan
ihtiyaçlar olmak üzere ikiye ayrılır. İhtiyaçlar, sonsuz olma özelliğini taşırlar. Ayrıca, ihtiyaçlar şiddet bakımından farklılıklar gösterirler.
İhtiyaçlar ve ihtiyaçları tatmine yarayan araçların, ikame edilebilirlik özellikleri vardır.
•İnsanlara fayda veya tatmin sağlayan şeylere mal denilir. Mallar ekonomik ve serbest mallar olmak üzere ikiye ayrılırlar.
Kıtlık, Tercih ve Fayda
•Bir ekonomide kaynaklar toprak, emek ve sermayeden oluşur. Bu kaynaklar üretim faktörleri (ya da girdiler) olarak adlandırılır.
•İktisadi anlamda, alınan her karar ve yapılan her tercih bir maliyet taşır. Bir tercih yaparken vazgeçmek zorunda kaldığımız en değerli
alternatif bu tercihin fırsat maliyetini oluşturur.
•Parasal maliyet fırsat maliyetinin bir parçası olabilir.
•Mevcut üretim faktörleri ve teknoloji veri iken, belirli bir dönemde ekonominin maksimum düzeyde üretebileceği çeşitli ürün
bileşimlerini gösteren sınır eğrisi üretim imkânları eğrisidir. Bu eğri kıtlığın sonuçlarını, ekonomideki tercihleri ve her tercihin fırsat
maliyetini göstermektedir.
•Bir malın daha fazla üretilmesi için diğer malın üretiminden vazgeçilmesi gereken miktar her aşamada artar. Bu durum artan fırsat
maliyeti olgusunu ifade eder.
•Zaman içerisinde ekonomideki üretim faktörlerinin miktarı ve niteliği değişebilir, üretimde daha üst düzey teknolojiler kullanılabilir.
Bu değişiklikler üretim imkânları eğrisinin yer değiştirmesine neden olur. Üretim imkânları eğrisi sağa doğru kaydıkça toplum için daha
önce imkânsız olan mal bileşimlerinin üretimi imkân dâhiline girer.
•“Ne, nasıl, kimin için üretilecektir?” sorunlarının çözümü için benimsenen karar mekanizması ekonomik sistemlerin temelini
oluşturur. Bu sorunların çözümü tamamıyla piyasaya bırakılmışsa piyasa ekonomisi, tamamıyla devlet tarafından sağlanıyorsa
kumanda ekonomisi, devlet ve piyasa tarafından birlikte sağlanıyorsa karma ekonomik sisteminden söz edilir.
•Ekonomik birimlerin tüketim eyleminden amaçları elde ettikleri toplam faydayı maksimize etmektir. Bir malın ilave miktarları
tüketildikçe toplam faydada meydana gelen değişme marjinal fayda olarak tanımlanır. Marjinal fayda her ilave tüketimle birlikte azalır
ve belirli bir tüketim düzeyinde sıfıra iner. Marjinal faydanın sıfır olduğu tüketim düzeyinde toplam fayda maksimumdur.
-1-
•Bir mal için harcanan bir birim paranın marjinal faydası, bir başka mala harcanan bir birim paranın marjinal faydasına eşit olduğunda
tüketici maksimum faydayı elde eder. Bu nedenle tüketilen tüm malların marjinal faydalarının fiyatlarına oranının birbirine eşit olması
durumunda tüketici dengeye gelir.
Arz ve Talep
•Diğer koşullar sabitken, bir maldan satın alınmak istenen miktar, bu malın fiyatı ile ters yönde değişir.
•Bir malın fiyatı ile talep miktarı arasındaki ters yönlü ilişki gelir ve ikame etkileri aracılığı ile açıklanabilir.
•Talep eğrisi talep tablosunun grafik gösterimidir ve çeşitli fiyat düzeylerinde satın alınmak istenen mal miktarını gösterir. Bu nedenle
talep eğrisi üzerindeki bir nokta belirli bir fiyattan talebe karşılık gelir. Diğer koşullar sabitken, malın fiyatında meydana gelecek bir
değişme aynı talep eğrisi üzerinde aşağıya veya yukarıya hareket edilmesini gerektirir.
•Fiyatın dışında talebi etkileyen ve sabit kabul edilen faktörlerde ortaya çıkacak bir değişme talep eğrisinin bir bütün olarak sağa veya
sola kaymasına neden olur.
•İktisatta talep edilen miktardaki değişme ile talepteki değişme kavramlarını ayırt etmek gerekir. Talep miktarındaki değişme malın
fiyatındaki değişme nedeniyle ortaya çıkar ve talep eğrisi üzerinde hareketlenmeye neden olur.
Talepteki değişme ise talebi etkileyen ve analizde sabit kaldığı kabul edilen faktörlerdeki değişme sonucu ortaya çıkar ve talep
eğrisinin bir bütün olarak yer değiştirmesine yol açar.
•Diğer koşullar sabitken, bir maldan satılmak istenen miktar bu malın fiyatı ile aynı yönde değişir.
•Bir malın fiyatı ile arz miktarı arasındaki doğru yönlü ilişki üretim imkanları eğrisi ve kar maksimizasyonu amacı kullanılarak
açıklanabilir.
•Arz eğrisi arz tablosunun grafik gösterimidir ve çeşitli fiyat düzeylerinde satılmak istenen mal miktarını gösterir. Bu nedenle arz eğrisi
üzerindeki bir nokta belirli bir fiyattan arza karşılık gelir.
Diğer koşullar sabitken, malın fiyatında meydana gelecek bir değişme aynı arz eğrisi üzerinde aşağıya veya yukarıya hareket
edilmesini gerektirir.
•Fiyatın dışında arzı etkileyen ve sabit kaldıkları kabul edilen faktörlerde ortaya çıkacak bir değişme arz eğrisinin bir bütün olarak sağa
veya sola kaymasına neden olur.
•İktisatta arz edilen miktardaki değişme ile arzdaki değişme kavramlarını ayırt etmek gerekir. Arz miktarındaki değişme malın
fiyatındaki değişme nedeniyle ortaya çıkar ve arz eğrisi üzerinde hareketlenmeye neden olur.
Arzdaki değişme ise arzı etkileyen ve analizde sabit kaldıkları kabul edilen faktörlerdeki değişme sonucu ortaya çıkar ve arz eğrisinin
bir bütün olarak yer değiştirmesine yola açar.
•Üretici ve tüketici kararlarının nasıl koordine edileceği sorunu piyasada çözümlenir. Arz ve talebin karşılıklı etkileşimi sonucu piyasa
dengesi (denge fiyatı ve miktarı) arz ve talebin eşitlendiği fiyat düzeyinde belirlenir.
•Fiyat denge fiyatının üzerinde kaldığı sürece piyasada bir artık, denge fiyatının altında kaldığı sürece de bir kıtlık sorunu mevcut
olacaktır.
•Piyasa denge noktasının değişmesi arz ve talep eğrilerinin birisi veya ikisi birden yer değiştirdiğinde değişecektir.
•Ulaşılan yeni denge noktasına göre denge fiyatı ve denge miktarının ne kadar etkileneceği eğrilerin yer değiştirme miktarına bağlı
olarak belirlenecektir
Esneklik
-2-
•Talebin fiyat esnekliği, bir malın talep edilen miktarının bu malın fiyatına karşı duyarlılığının ölçüsüdür. Talebin fiyat esnekliği, bir
malın talep edilen miktarındaki yüzde değişmenin o malın fiyatındaki yüzde değişmeye oranlanması ile hesaplanır.
•Ekonomistler, talep eğrilerini talebin fiyat esnekliği katsayılarına göre sınıflandırırlar. Bu sınıflandırmada katsayıların mutlak değerleri
kullanılmaktadır. Buna göre Ed<1 için inelastik talep ya da esnek olmayan talep, Ed= 1 için birim esnek talep, Ed>1 için esnek talep
terimleri kullanılır.
•Tüm negatif eğimli doğrusal talep fonksiyonlarında, talep eğrisinin orta noktası birim esnekliği gösterirken, orta noktasının üzeri
esnek, bu noktanın altı ise inelastik talebi göstermektedir.
•Fiyat esnekliği kavramının önemli kullanımlarından birisi, bir ürünün fiyatı değiştiği zaman, satıcıların elde edeceği toplam hasılat
yada tüketicilerin bu ürün için yapacağı toplam harcamanın ne olacağının tahmin edilmesine olanak tanımasıdır.
•Talebin fiyat esnekliğini etkileyen faktörler arasında ürün için ikame edilebilirliğin derecesi, ürünün tüketici bütçelerindeki önemi,
fiyat değişmelerinin geçici ve sürekli olması, malın tatmin ettiği ihtiyacın niteliği (zorunlu ve lüks mal) gibi faktörler yer alırken, esneklik
zaman içerisinde de değişim gösterebilmektedir.
•Gelir esnekliği, parasal gelirde yüzde bir oranındaki bir değişiklik sonucu talep miktarında meydana gelen yüzde değişmedir. Gelir
arttığı zaman talep artıyorsa, gelir esnekliği pozitif bir sayı olarak elde edilecektir. Bu tür mallar normal mal olarak nitelendirilir ve
malların çoğunluğu bu tanımlamaya uymaktadır. Ancak bazı mallar vardır ki, gelir arttığı zaman bunların talebinde azalma olur. Bu
durumda gelir esnekliği negatiftir. Negatif gelir esnekliği olan mallar düşük mal olarak tanımlanır.
•Çapraz talep esnekliği, bir malın fiyatındaki yüzde değişmenin bir başka malın talep miktarında neden olduğu yüzde değişmeye ilişkin
bir ölçüttür ve Aşağıdakilerden hangisi malı miktarındaki yüzde değişmenin B malı fiyatındaki yüzde değişmeye oranı şeklinde
hesaplanır. Çapraz talep esnekliği ikame mallar için pozitif, tamamlayıcı mallar için negatif değer alır.
•Arz esnekliği üreticilerin fiyat değişimlerine karşı duyarlılıklarını ölçmektedir. Arz esnekliği, bir malın arz edilen miktarındaki yüzde
değişimin fiyatındaki yüzde değişmeye oranıdır.
•Arz esnekliği de eğimden farklıdır ve birim içermeyen bir ölçüdür, yani fiyat ve miktarın nasıl ölçüldüğüne bağlı değildir. Arz esnekliği
sınıflandırılırken Es<1 için inelastik arz, Es=1 için birim esnek arz, Es>1 için ise esnek arz deyimleri kullanılır.
•Arzın fiyat esnekliğini etkileyen en önemli faktör, firmaların giderlerini üretime ayarlayabilme derecesidir.
ArzTalep Uygulamaları
•Devlet yasa ya da düzenlemelerle (yönetmelik, tebliğ gibi) belirli bir mal ya da hizmetin fiyatını tespit eder veya sınırlama getirirse
fiyat kontrollerinden söz edilir. Uygulamada belli başlı fiyat müdahalesi yöntemleri taban ve tavan fiyatı uygulaması, asgari ücret
uygulaması, tarımsal destekleme uygulamaları ve kira kontrolleridir.
•Mal ve hizmet arz edenleri korumak amacıyla, devletin bir mal veya hizmete ilişkin minimum fiyatı belirlemesi taban fiyat olarak
bilinirken, mal ve hizmet talep edenleri korumak amacıyla bir mala ilişkin maksimum fiyatı belirlemesi tavan fiyat uygulaması olarak
adlandırılır.
•Bu bağlamda asgari ücret uygulaması, tarımsal destekleme politikaları, kira kontrolleri gibi politikalar devletin çok sık kullandığı fiyat
kontrol politikaları arasında yer alır.
•Devletin kota adı altında arz edilen mal miktarına sınırlama getirmesidir. En çok bilinen kota uygulamaları üretim kotaları ve ithalat
kotalarıdır.
•Üretim kotası, arz edilen mal veya hizmet miktarını sınırlayarak, rekabet koşullarında oluşmuş piyasa fiyatını üreticilerin lehine
arttırmaya dönük devlet politikasıdır.
•İthalat kotası, belli bir dönem boyunca ithal edilecek ürün miktarı üzerine bir tavan koyulmasıdır.
•Belli bir maddi ölçü üzerinden (ağırlık, uzunluk, adet, hacim gibi) alınan vergiler spesifik vergiler olarak tanımlanırken, belirli bir parasal
değerin yüzdesi şeklinde hesaplanan vergiler ise ad valorem vergiler olarak isimlendirilir.
-3-
•Uygulanacak bir satış vergisinin denge üzerindeki etkisi fiyatın artması ve miktarın azalması şeklindedir. Verginin ne kadarının kimin
üzerinde kalacağını belirleyen faktör ise arz ve talep esneklikleridir. Örneğin, arz ve talep esnekliklerinin aynı olduğunu varsayacak
olursak, verginin yarısını tüketici yarısını üretici ödeyecektir.
•Vergiyi ödeyen mükellefin bunun bir kısmını veya tamamını fiyat mekanizması aracılığı ile diğer kişilere aktarması vergi yansıması
olarak adlandırılır.
•Bir malın alıcılar açısından toplam değeri ile bu malları üreten üreticilerin toplam maliyetleri arasındaki fark toplam rant olarak
bilinirken, tüketicinin bir mal için ödemeye hazır olduğu fiyat ile gerçekte ödediği fiyat arasındaki fark tüketici rantı, üreticinin ürettiği
malı satmaya razı olduğu fiyat ile gerçekte satış yaptığı fiyat arasındaki fark üretici rantı olarak adlandırılır.
Üretim ve Maliyetler
•Her firma piyasaya sunacağı mal ve hizmetleri üretebilmek için bir takım maliyetlere katlanmak zorundadır. Firma kârını maksimize
etmeye çalıştığı için üretimini en düşük maliyetle gerçekleştirme çabası içerisindedir. Firmanın üretip, piyasaya süreceği ürünün
miktarı, firmanın katlandığı maliyetler ile ürünün piyasadaki satış fiyatına göre belirlenir.
•Veri teknoloji çerçevesinde, bir ürünün miktarının arttırılması, girdilerin arttırılmasına bağlıdır. Girdiler ile elde edilen ürünler
arasındaki bu bağlılık ilişkisi üretim fonksiyonu ile özetlenmektedir.
•Üretim sürecinde kullanılan girdiler sabit ve değişken olmak üzere iki grupta değerlendirilir. Sabit girdiler, ürün miktarındaki değişme
karşısında belirli bir süre için miktarı değişmeyen girdilerdir. Değişken girdiler ise arzu edilen üretim düzeyine göre miktarı değişen
girdilerdir.
•Kısa dönem, üretim faktörlerinden sadece bir tanesinin değiştirilmesine olanak tanıyan süredir. Değişken girdi miktarının
arttırılmasına bağlı olarak elde edilen çıktıya ise toplam fiziki ürün denir.
•Azalan verim yasası, diğer üretim faktörleri miktarı sabitken, bir üretim faktörünün üretimde kullanılan miktarının arttırılması
durumunda, her ilave birimin sağladığı ürün miktarının azaldığını ifade eden ilişkidir.
•Marjinal fiziki ürün, emek miktarındaki bir birimlik değişmenin toplam ürün miktarında meydana getirdiği değişim olarak tanımlanır.
Marjinal fiziki ürün, emek veriminin nasıl bir seyir izlediğini gösterir.
•Emeğin ortalama fiziki ürünü emek birimi başına elde edilen ürün miktarıdır. Genelde emek verimliliği ile ortalama fiziki ürün
anlatılmak istenmektedir.
•Uzun dönemde kullanılan tüm girdiler değiştirilebileceği için azalan verimler yasası işlerliğini yitirir. Üretim ölçeği değiştiğinde, bunun
ürün miktarı üzerindeki etkisine bakmak suretiyle ölçeğin verimi belirlenebilir. Ölçeğin verimiyle ilgili üç durumla karşılaşılır. Bunlar;
ölçeğin sabit, artan ve azalan verimleridir.
•Bir üretim faktörü için optimal girdi kullanım düzeyi, girdinin marjinal fiziki ürün değerinin girdi fiyatına eşit olduğu seviyedir.
•Veri bir girdi ve üretim düzeyi için, marjinal fiziki ürünü göreceli olarak yüksek olan bir girdiyi ve/veya diğerlerine kıyasla fiyatı düşük
olan girdiyi daha fazla kullanmak, maliyeti minimize etmek için gereklidir.
Bu minimizasyonun gerçekleştirilmesi optimal üretim tekniğinin seçimini ifade eder. Firma, maliyetlerini minimize eden faktör
bileşimini, her bir girdinin marjinal fiziki ürününü fiyatına oranlamak suretiyle belirleyecektir.
•Ekonomistler, maliyet kavramını muhasebecilerden farklı tanımlamaktadırlar. Muhasebe hesaplarına yansıtılan maliyetler açık
maliyetlerdir. Örtük maliyetler gerçekte ödeme yapılmayan, ancak bir alternatiften vazgeçilmesi nedeniyle oluşan maliyetlerdir.
İktisatçılar maliyet hesaplamalarına örtük maliyetleri de dahil ederler.
•Ekonomistler açık ve örtük maliyetleri kullanarak kârı ölçerler. Oysa, kârın genel muhasebe standartlarıyla yapılan hesaplamasına
örtük maliyetler katılmaz.
•Firmanın üretim miktarı ile birlikte değişen değişken maliyetleri ile üretim miktarı ile ilişkisi bulunmayan sabit maliyetlerinin toplamı
toplam maliyetleri verir.
-4-
•Firmanın maliyet eğrileri fiziki ürün eğrilerinin ters döndürülmüş halidir.
•Marjinal maliyet, firmanın üretimini bir birim değiştirmesi nedeniyle toplam maliyette meydana gelen değişmedir.
Firmanın ortalama maliyet eğrileri ve marjinal maliyet eğrisi optimal üretim miktarının belirlenmesinde öneme sahip eğrilerdir.
•Maliyetler açısından uzun dönemi kısa dönemden ayıran temel özellik, firmaların herhangi bir sabit maliyetinin olmaması, yani tüm
maliyetlerinin değişken olmasıdır.
•Faktör fiyatları ve teknoloji sabitken, uzun dönem ortalama maliyetler, tüm üretim faktörlerinin değişmesi sonucunda her bir üretim
düzeyi için minimum ortalama maliyetlerden oluşur.
•Farklı girdi fiyatları veya farklı teknoloji, farklı kısa ve uzun dönem maliyetlerine neden olur. Daha düşük girdi fiyatlarında, belirli bir
üretim düzeyi için katlanılan üretim maliyeti düşer ve maliyet eğrisi bütün halinde aşağıya kayar.
Tersi durumda katlanılan üretim maliyeti artacağı için maliyet eğrisi yukarı ya doğru yer değiştirir.
Tam Rekabet Piyasası
•Tam rekabet, hiçbir firmanın sattığı ürünün fiyatı üzerinde tek başına kontrol gücünün olmadığı özel bir piyasa yapısıdır. Tam rekabetçi
firma fiyat belirleyici değil, fiyat kabullenicidir.
•Tam rekabet piyasasının dört adet varsayımı şunlardır: Piyasada çok sayıda alıcı ve satıcı vardır, mallar homojendir, piyasaya giriş ve
çıkışlar serbesttir, alıcı ve satıcılar tam bilgiye sahiptirler.
•Tam rekabet koşullarında faaliyet gösteren bir firma, piyasada oluşan fiyatı esas alarak, bu geçerli piyasa fiyatından istediği kadar mal
satabilir. Bu nedenle, tek bir firmanın ürününe olan talep eğrisi, geçerli piyasa fiyatında tam esnektir (sonsuz esnektir) ve eğri yatay
eksene paralel bir doğru biçimdedir.
•Tam rekabet piyasasında faaliyette bulunan bir firmanı n marjinal geliri ve ortalama geliri malın piyasadaki satış fiyatına eşittir. Kârını
maksimize etmek isteyen firma, toplam geliri ile toplam maliyeti arasındaki farkı en yükseğe çıkarmayı amaçlar.
•Firma, marjinal maliyetin marjinal gelire eşit olduğu üretim düzeyinde ve marjinal maliyetin arttığı üretim düzeyinde kârını maksimum
düzeye çıkartır.
•Firmanın kârını maksimize eden çıktıyı üretmesi, firmanın mutlaka ekonomik kâr elde edeceği anlamına gelmez. Eğer satış fiyatı
ortalama toplam maliyete eşitse firma ancak normal kârla çalışıyor demektir.
•Piyasada gerçekleşen fiyat, firmanın ortalama değişken maliyetini karşılama konusunda yetersiz kalıyorsa, firma üretimini
durdurmalıdır. Bu nedenle, firmanın kısa dönem arz eğrisi, marjinal maliyet eğrisinin ortalama değişken maliyet eğrisinin üzerinde
kalan kısmıdır.
•Uzun dönem piyasa (endüstri) dengesinde ekonomik kâr söz konusu olmaz ve ürünün fiyatı minimum ortalama maliyet düzeyine
kadar iner
•Firmalar minimum ortalama maliyette üretimde bulundukları için toplumun bütün kaynakları tam olarak kullanılır.
Yani tam rekabet piyasasında, uzun dönemde atıl kapasite oluşmaz.
Eksik Rekabet Piyasaları
•Tekel, bir endüstride tek bir firmanın faaliyette bulundu ¤u piyasa biçimidir. Tekel piyasası üç temel varsayıma dayanır. Bu
varsayımlar, tek satıcının olması, tek bir satıcının yakın ikamesi olmayan bir malı satması ve başka firmaların piyasaya girişini engelleyen
oldukça etkili engellerin olmasıdır.
-5-
•Tekelci, marjinal maliyetin marjinal gelire eşit oldu¤u noktada üretim yapıp ve bunu da mümkün olan en yüksek fiyattan satarak
kârını maksimize eder. Tekelcinin sattı¤ı ürünün fiyatı marjinal gelirinden büyük oldu¤u için tekelcinin talep eğrisi marjinal gelir
eğrisinin üzerinde yer alır ve denge üretim düzeyi için ürünün fiyatı marjinal maliyetinden büyüktür.
•Tekelci firma kısa dönemde olduğu gibi uzun dönemde de, piyasaya girişin engellenmesi nedeniyle ekonomik kâr elde eder. Piyasaya
başka firmaların girmesi, yasal, ekonomik ve teknolojik bazı engellerle kısıtlanır.
•Tekelci farklı müşterilerine aynı ürünü farklı fiyatlarda satarak fiyatını farklılaştırabilir. Tekelci fiyat farklılaştırmasını, birinci, ikinci ve
üçüncü derece fiyat farklılaştırması şeklinde gerçekleştirir. Tekelci fiyat farklılaştırması yaparak kârını artırır. Tam rekabet piyasasının
aksine tekel piyasasında kaynaklar etkin olarak kullanılmaz.
•Tekelci rekabet piyasasının varsayımları, birbirinden bağımsız olarak hareket eden çok sayıda alıcı ve satıcının olması, her firmanın
farklılaştırılmış ürün satması ve piyasaya giriş ve çıkışın kolay olmasıdır.
•Tekelci rekabetçi bir firma için de, fiyat marjinal gelirden büyüktür ve marjinal gelir eğrisi, talep eğrisinin altında yer alır. Tekelci
rekabetçi firma da, marjinal gelirin marjinal maliyete eşit olduğu noktada üretimde bulunarak kârını maksimize eder. Ancak kısa
dönemde elde edilen ekonomik kâr, tekelci rekabet piyasasında piyasaya girişin serbest olması nedeniyle, uzun dönemde yok olur.
Tekelci rekabet piyasasında da kaynaklar etkin olarak dağıtılmaz.
•Oligopol, birbiri ile rekabet eden az sayıda büyük firmanın, her birinin üretimindeki değişmelerin, piyasa fiyatını etkileyecek durumda
olduğu piyasa yapısıdır. Oligopol piyasasında, faaliyette bulunan az sayıda büyük firmanın, karşılıklı olarak birbirleriyle bağımlılık
içerisinde oldukları varsayılır.
•Oligopolleri ürün farklılaştırılmasının olup olmamasına bağlı olarak saf ve farklılaştırılmış oligopol şeklinde, firmalar arasındaki
bağımlılığın derecesine göre tam veya kısmi oligopol şeklinde sınıflandırmak mümkündür.
Faktör Piyasaları ve Faktör Gelirleri
•Faktör piyasası üretim faktörlerinin alınıp satıldığı piyasadır. Faktör talebi bir türev taleptir ve üretiminde bu faktörlerin kullanıldı¤ı
malın talebiyle doğrudan ilişkilidir. Faktör talebini, talep edilen mal miktarı, faktörlerin verimliliği ve diğer faktör fiyatları etkiler.
•Bir firma marjinal ürün geliri, marjinal faktör maliyetine eşit oluncaya kadar faktör istihdam eder. Marjinal ürün geliri, ek bir faktörün
istihdam edilmesi sonucu ortaya çıkan gelir artışıdır.
Marjinal faktör maliyeti ise ek bir birim faktör kullanmanın maliyetidir. Marjinal ürün geliri aynı zamanda firmanı n faktör talep
eğrisidir.
•Faktör arzı ile ilgili kararlar faktör sahiplerince verilir. Bu nedenle geriye dönük faktör arz eğrisi ortaya çıkabilir. Yani faktör arz eğrisi,
düşük faktör fiyatlarında pozitif eğime sahipken, yüksek faktör fiyatlarında negatif eğime sahip olabilir.
•Faktör gelirleri ücret, faiz, rant ve kârdan oluşur. Ücretler nominal ve reel ücretler olmak üzere ikiye ayrılır. Nominal ücretler,
ücretlerin parasal değerini; reel ücretler ise ücretin satın alma gücünü gösterir.
İktisatçılar faizi de nominal ve reel faiz olarak ikiye ayırırlar. Reel faiz beklenen enflasyon oranına göre düzeltilmiş faiz oranı iken,
nominal faiz oranı piyasada geçerli olan oranı gösterir.
İktisatçılar ekonomik rant kavramını geliştirmişlerdir. Bu kavram kira kavramından farklıdır. Kâr ise bir işletmenin toplam gelirlerinden
ücret, faiz ve rant ödendikten sonra kalan artığı temsil eder, kâr girişimcinin üretimi organize etmesi ve belli bir risk üstlenmesinin
karşılığını oluşturur.
Kamusal Mallar ve Dışsallıklar
-6-
•Toplumun tüm üyelerinin herhangi bir bedel ödemeden tüketebileceği ve bir kişinin tüketiminin bir başkasının tüketimine engel teşkil
etmediği mallar kamusal mallardır. Bu mallar toplumda ödeme yapan ya da yapmayan tüm toplum üyelerine fayda sağlar. Ödeme
yapmayanlar bu faydayı elde etmekten mahrum bırakılmadığı için kamusal mallarda bedavacılık sorunu ile karşılaşılır.
•Kamusal malların varlığı fiyat sistemi için sorun yaratır ve piyasa başarısızlığına neden olur. Bu yüzden, kamusal malların üretiminde
devletin bizzat üretimi üstlenmesi alternatifi ya da piyasaya devlet müdahalesi gündeme gelir.
•Kamusal malların çıktı düzeyi tüm bireysel taleplerin dikey toplamları ile elde edilen marjinal sosyal fayda eğrisi ile marjinal maliyet
eğrisinin kesiştiği noktada belirlenir. Bedavacılık sorunu yüzünden kamusal malların üretiminde özel kesim etkin çıktı düzeyinde üretim
yapamaz. Dolayısıyla, kamusal mallar devlet tarafından üretilir ve genelde vergilerle finanse edilir.
•Bir ekonomik birimin üretim ya da tüketime ilişkin kararı bir başka birimin veya birimlerin fayda ya da maliyetlerini piyasa dışında
başka bir yolla etkiliyorsa, dışsallıkların var olduğunu söyleyebiliriz. Rekabetçi piyasalarda çok fazla negatif dışsallık ve çok az da pozitif
dışsallık üretilmektedir. Bu durum kaynakların aşırı ya da düşük düzeyde tahsis edilmesine neden olduğu için piyasa başarısızlığının da
nedenlerinden biridir.
•Devlet, piyasa başarısızlığını gidermek ve dışsallıkları içselleştirmek için vergi, sübvansiyon, yasal düzenlemeler ve üretimi üstlenme
gibi araçları kullanır. Dışsallıkların içselleştirilmesi, marjinal özel fayda ve maliyetlerin marjinal sosyal fayda ve maliyetleri de
kapsayacak şekilde belirlenmesi amacıyla üretici ve tüketici kararlarına dönük düzenlemelerdir.
Bu tanıma göre, negatif dışsallıklarda marjinal dışsal maliyeti içselleştirmek için bu maliyeti marjinal özel maliyete eklerken, pozitif
dışsallıklarda marjinal dışsal faydayı içselleştirmek için bu faydanı n marjinal özel faydaya eklenmesi gerekir.
Bir dışsallığın içselleştirilmesi bir malın tüm sosyal maliyeti ve tüm sosyal faydasını yansıttığı için fiyatlarda da bir değişme meydana
gelecektir.
• Negatif dışsallıkların olduğu durumda, dışsallığı meydana getiren firma veya kişi için, bu ekonomik faaliyet bir maliyet oluşturmazken,
maliyet topluma yüklenmektedir. Bu durumda, devlet üçüncü kişilere yüklenen bu maliyetle orantılı olarak, dışsallığı meydana getiren
firma veya kişiden bir düzenleyici vergi alabilir.
Düzenleyici vergilerin amacı, bir mal veya hizmetin dışsal maliyetini marjinal özel maliyete eklemektir. Bu amacı gerçekleştirmek için
düzenleyici verginin her birim çıktının marjinal dışsal maliyetine eşit olması gerekir.
• Sübvansiyonlar, pozitif dışsallıklar meydana getiren üretim veya tüketim faaliyetinin marjinal dışsal faydasını içselleştirmek için
kullanılır. Amaç, tüketici veya üretici tarafından yapılan ödemeleri azaltmaktır.
Sübvansiyonlar düzenleyici vergi temeline dayanan negatif bir vergi olarak da düşünülebilir.
Mikro İktisattan Makro İktisada Geçiş
Mikro iktisat tek bir mala ilişkin piyasanın nasıl çalıştığını ve bireysel karar alma birimlerinin davranışlarını incelerken, makro iktisat bu
piyasaların ve karar birimlerinin bütününü ele alır. Örneğin, ekonomideki tüm birimlerin tüketim harcamalarının, ülkede üretilen tüm
mal ve hizmetlerin ortalama fiyatlarının, ekonomideki toplam üretim düzeyinin nasıl belirlendiği ve neden değiştiği makro iktisadın ilgi
alanına girer.
•Makro iktisat 1930’larda yaşanan Büyük Bunalım’ın açıklanabilmesi çabaları sonucu doğmuştur. Bu konuda başlangıç olarak Keynes’in
1936 tarihli Genel Teori isimli kitabını kabul etmek yaygın bir görüştür.
•Makro iktisadın temel konuları bir ekonomide toplam üretim hacminin belirlenmesi ve değişmesi, fiyatlar genel düzeyinin
belirlenmesi ve değişmesi, işsizlik düzeyinin belirlenmesi ve değişmesi şeklinde sıralanabilir. Ülkedeki üretim hacminde gözlenen
dalgalanmalar konjonktür dalgalanmaları olarak adlandırılırken, devlet tarafından izlenen politikalar bu dalgalanmaları n mümkün
olduğunca yumuşatılmasını hedeflemektedir. Bu süreçte işsizlik oranını ve enflasyon oranını makul düzeylerde tutabilmek de hedefler
arasında sayılmalıdır.
•Devletin makro ekonomiyi etkilemek amacı ile kullanabileceği araçlar; maliye politikası, para politikası ve arz yönlü politikalar
başlıkları altında toplanabilir. Bunlardan maliye politikası, devletin vergi toplama ve harcama yapma kararları; para politikası, merkez
-7-
bankasının ülkedeki para miktarını kontrol etmeye dönük kararları; arz yönlü politikalar ise devletin temel olarak üretimi arttırmaya
dönük kararları ile ilgilidir.
•Makro ekonomik karar birimlerinin karşılıklı olarak birbirleriyle olan ilişkileri devresel akım diyagramı çerçevesinde incelenebilir. Hane
halkları, işletmeler, devlet ve diğer ülkeler olarak sıralanan bu birimlerin gelir ve harcamaları karşılıklı olarak eşleşmektedir. Her grubun
harcaması diğer grup veya grupların gelirini oluştururken, bu durum ekonomik işlemlerin çift taraşı niteliğini yansıtmaktadır.
Milli Gelir Muhasebesi
•Bir ülkede geliri oluşturan faaliyetlerin ölçülmesi milli gelir muhasebesi olarak bilinmektedir.
•Milli gelir hesapları ekonomik faaliyetlerin genel bir özetini sunmanın yanı sıra ülkedeki üretim, gelirler ve harcamalar arasındaki
karşılıklı ilişkileri de göstermektedir.
•Milli gelir muhasebesi kapsamında hesaplanan temel kavram, ekonomide belirli bir dönemde üretilen tamamlanmış mal ve
hizmetlerin piyasa değerini ifade eden gayrisafi milli hasıladır.
•Gayrisafi milli hasılanın hesaplanmasında yaratılan, kazanılan ve harcanan gelir cephelerinden yararlanılabilir.
•Gayrisafi milli hasıla belirli bir dönemde yaratılan tüm mal ve hizmetlerin parasal değerini ifade ettiği gibi, bu mal ve hizmetlerin
üretimine katılan üretim faktörlerine ödenen ücret, faiz, kâr ve rant gelirleri toplamını da ifade eder.
•Öte yandan elde edilen gelirlerin bir şekilde harcandığı düşünülürse ekonomideki tüketim, yatırım ve kamu harcamaları ile net ihracat
toplamının da yaratılan üretimin değerine eşit olması gerekir.
•Gayrisafi milli hasıla üretim faaliyetleri sürecinde kullanılan makine, teçhizat ve binalardaki aşınma ve yıpranmayı göz önüne almaz.
• Amortisman denilen söz konusu aşınma ve yıpranmalar toplamının gayrisafi milli hasıladan düşülmesi ile elde edilen kavram safi
milli hasıladır ve ülkenin net üretim gücünü göstermektedir.
• Safi milli hasıladan mal ve hizmet alımları sırasında ödenen dolaylı vergilerin düşülmesi suretiyle milli gelir adı verilen gelir
kavramına ulaşılır.
• Ülkedeki kişilerin ne kadarlık gayrisafi gelir elde ettiklerini gösteren kişisel gelir kavramı ise milli gelirdendağıtılmayan şirket karları
ve sosyal güvenlik kurumlarına yapılan prim ödemelerinin düşülmesi, kamu ve özel sektör tarafından yapılan transfer ödemelerinin
eklenmesi ile hesaplanmaktadır.
• Kişilerin eline geçen net geliri gösteren ve kişisel gelirden dolaysız vergilerin düşülmesi ile hesaplanan gelir kavramı ise kullanılabilir
gelir olarak adlandırılmaktadır.
• Gayrisafi milli hasıla piyasa fiyatları ile ölçüldüğü için, üretim miktarındaki değişmelerin yanında fiyat değişmelerini de yansıtır.
•Nominal gayrisafi milli hasıla denilen cari fiyatlarla ölçülen bu değerden fiyat değişikliklerinin etkisini giderebilmek için oluşturulan
fiyat indeksleri kullanılır. Böylece gayrisafi milli hasıla baz olarak kabul edilen belirli bir yılın fiyatları ile ifade edilir ve zaman içerisinde
fiyatlarda meydana gelen değişmelerin etkisi giderilmiş olur.
•Ülkedeki üretimin değerini göstermesinin yanında, gayrisafi milli hasıla kavramının kullanımında bazı kısıtlar söz konusudur. Örneğin
gayrisafi milli hasıla değeri, bunun kaç kişilik bir nüfusla yaratıldığı konusunda bir bilgi vermemekte, dinlenmeye ayrılan zamanı hesaba
katmamakta, üretilen malların kalitesindeki iyileşmeleri göz önüne almamakta, üretim faaliyetleri sonucu çevreye verilen zararı göz
ardı etmekte, üretimin bileşimi ve dağılımı hakkında bir bilgi sunamamakta ve ülkedeki kayıt dışı ekonomik faaliyetleri kapsam dışında
bırakmaktadır.
Milli Hasılanın Belirlenmesi
•Vergilerin olmadığı bir ortamda tüketim ve tasarruf harcamalarının toplamı gelire eşit olacaktır. Belirli bir dönemde yapılacak tüketim
harcamalarını belirleyen temel faktör gelirdir.
-8-
•Gelirle tüketim harcamaları arasındaki bu ilişki tüketim fonksiyonu olarak bilinirken, tasarruflarla gelir arasındaki ilişki de tasarruf
fonksiyonu olarak adlandırılmaktadır.
•Gelir değişikliklerinin tüketim harcamaları üzerindeki etkisi marjinal tüketim eğilimi, tasarruflar üzerindeki etkisi ise marjinal tasarruf
eğilimi ile belirlenebilir.
•Tüketimi etkileyen temel faktörler arasında gelir, servet, bekleyişler ve demografik unsurlar sayılabilir.
•Yatırım harcamaları işletmelerin sermaye mallarına ve stoklara yaptıkları harcamalardır. Ele alınan modelde yatırımlar gelirden
bağımsız, yani otonom kabul edilmektedir.
•Yatırım harcamaları temel olarak faiz oranı, beklenen kâr, teknolojik değişim, sermaye mallarının maliyeti ve kapasite kullanım oranı
tarafından belirlenmektedir.
•Kamu kesiminin mal ve hizmet alımı için yaptığı harcamalar kamu harcaması olarak adlandırılır. Ele alınan harcama modelinde kamu
harcamaları gelirden bağımsız, yani otonom bir bileşen olarak ele alınmıştır.
•Net ihracat ülkenin ihracatı ile ithalatı arasındaki farktır.
•İthalatı ve ihracatı belirleyen faktörler arasında hem yerli ülkenin hem de yabancı ülkelerin gelir düzeyleri, zevk ve tercihleri, ticarete
getirdikleri kısıtlamalar ve döviz kurları sayılabilir.
•İthalat hacmi ülkedeki gelir düzeyi ile birlikte arttığı için, gelir arttıkça net ihracat miktarı azalmaktadır.
•Toplam harcama fonksiyonu her bir harcama bileşeninin toplamından oluşmaktadır.
•Toplam harcama fonksiyonunun eğimi tüketim fonksiyonunun eğiminden daha düşüktür, zira toplam harcamalara dahil edilen net
ihracat fonksiyonu negatif eğime sahiptir.
Makro Ekonomik Denge
• Klasik iktisat yaklaşımı, “Her arz kendi talebini yaratır” deyimi ile ifade edilen Say Kanununun işlemesi ile özetlenebilir.
•Bu işleyiş sonucunda toplam harcamaların tam istihdam üretim düzeyini sağlamada yetersiz kalması söz konusu olmamaktadır.
•Bu sonuç ekonomideki her türlü fiyatın (ücret, faiz, mal fiyatları gibi) artma ve azalma yönünde esnek olması varsayımına
dayanmaktadır.
•Keynes, Klasik iktisat yaklaşımının bu varsayımını eleştirerek, özellikle ücretlerin düşme yönünde esnek olmadığını ileri sürmüş ve
alternatif bir model geliştirmiştir.
•Stok değişmelerini de harcamalara dahil ettiğimiz zaman, bir ekonomide gerçekleşen fiili harcamalar her zaman gelire eşit olmaktadır.
•Oysa ekonomide gerçekleştirilmesi “planlanan” toplam harcamalar her zaman gelire eşit olmayabilir. İşte planlanan toplam
harcamaların gelire eşit olduğu GSMH düzeyi, denge GSMH düzeyi olarak adlandırılmaktadır.
•Denge GSMH düzeyi bir diğer bakış açısıyla gelir harcama akımından gerçekleşen sızıntılar toplamının, bu akıma yapılan enjeksiyonlar
toplamına eşitlendi ği gelir düzeyi olarak da elde edilebilir. Söz konusu sızıntılar tasarruflar, vergiler ve ithalat harcamalarından,
enjeksiyonlar ise yatırım harcamaları, kamu harcamaları ve ihracat gelirinden oluşmaktadır.
•Otonom harcamalarda meydana gelecek bir değişme gelir düzeyine katlanarak yansımakta ve bu süreç çarpan olarak
adlandırılmaktadır.
•Otonom harcamalarda meydana gelecek bir değişiklik, çarpan katsayısı kadar katlanarak gelire yansımaktadır.
•Çarpan katsayısı ise marjinal tasarruf ve marjinal ithal eğilimleri toplamının tersi olarak hesaplanmaktadır.
Para ve Bankacılık
-9-
•Parayı fiziki özelliklerini esas alarak tanımlamak hem mümkün de¤ildir, hem de iktisadi anlamda doğru değildir.
•İktisatta paranın kesin ve değişmez bir tanımını yapmak yerine, paranın üstlendiği fonksiyonları sıralayarak bu fonksiyonları yerine
getiren her şey para olarak kabul edilir.
•Değişim aracı olarak para, takasın dezavantajlarını ortadan kaldırarak, mal ve hizmetlerin el değiştirmesi sürecini hızlandırmakta,
ekonomide etkinliğin sağlanmasına yardımcı olmaktadır.
•Hesap birimi olarak para, mal ve hizmetlerin değerini ifade etmede kullanılan ortak ölçü birimidir.
•Değer muhafaza aracı olarak para, satın alma gücünün elde tutulmasına olanak tanımaktadır. Paranı n bu fonksiyonu, ülkedeki fiyat
istikrarı ile yakından ilgilidir. Enflasyonist ortamlarda hızla değer kaybeden paranın bu fonksiyonu da aşınmaya uğramaktadır.
•Paranın evrimi mal para itibari para olarak iki temel kategoride incelenebilir.
•Modern bir ekonomide para, bozukluk, nakit ve vadesiz mevduat olmak üzere üç türden oluşmaktadır. Nakit ve vadesiz mevduat
kadar likit olmasa da, likitidesi bunlara yaklaşan varlıklar para benzeri olarak adlandırılmaktadır.
•Paranın tanımlanmasındaki sorunlara bağlı olarak, her ülkenin merkez bankası çeşitli para stoku tanımları yaparlar.
Örneğin TC Merkez Bankası M1, M2, M2Y ve diğer bazı alternatif para stoku tanımlarına ilişkin verileri yayınlamaktadır.
•Bankalar, genellikle, halktan topladıkları mevduatı şirketlere ve kişilere kredi olarak veren, menkul kıymetlere yatırım yapan
kuruluşlardır. Bu nedenle bankalar fon transferi sürecinde para yaratan kurumlardır. Bankaların yarattığı söz konusu vadesiz
mevduatlara kaydi para adı verilmektedir.
•Bankacılığın gelişimi mutlak rezerv bankacılığından kısmi rezerv bankacılığına geçiş olarak özetlenebilir. Kısmi rezerv bankacılığı,
yükümlülüklerden daha düşük bir miktarın rezerv olarak tutulduğu bankacılık uygulamasıdır.
• Kısmi rezerv bankacılığının bir sonucu olarak ortaya çıkan kaydi paranın miktarı, zorunlu rezervler dışında bir sızıntının söz konusu
olmadığı basitleştirilmiş bir modelde, zorunlu rezerv oranının tersiyle rezervlerdeki değişim miktarının çarpılması ile belirlenmektedir.
Para Teorisi ve Politikası
• Ekonomik birimler işlem, ihtiyat ve spekülasyon amaçları ile ellerinde bir miktar para tutmak isterler. Ekonomik birimlerin bu
amaçlarla ellerinde tutmak istedikleri para miktarını belirleyen faktörler nominal gelir ve faiz oranıdır.
Nominal gelir ve para talebi arasında doğru yönlü bir ilişki söz konusu iken, faiz oranı para talebini ters yönde etkilemektedir.
•Gelir ve fiyatların sabit olduğu varsayımı altında, çizilecek para talebi fonksiyonu negatif eğimli bir eğri olur. Para talebinin para arzına
eşitlendiği noktada para piyasası dengeye gelir ve denge faiz oranı belirlenir.
•Para miktarında meydana gelecek değişiklikler, faiz oranı üzerindeki etkisi aracılığı ile yatırımları, yatırımlarda meydana gelecek
değişiklik ise nominal geliri etkiler.
•Para miktarının ekonomiyi direkt olarak etkilediğini savunan iktisatçılar, bu görüşlerini değişim denklemine dayandırmaktadırlar.
Değişim denklemi bir ekonomideki para miktarı ile dolaşım hızının çarpımının nominal gelire eşit olacağını gösteren bir özdeşliktir.
•Klasik iktisatçılar, paranın dolaşım hızının ve üretim hacminin sabit olduğu varsayımı altında, para miktarı değişikliklerinin aynı yönde
ve aynı oranda fiyatlara yansıyacağını, dolayısıyla paranın üretim miktarı üzerinde bir etkisinin olmayacağını savunmuşlardır.
•Monetaristler olarak adlandırılan bir grup iktisatçı ise, ekonominin tam istihdamdan uzak olduğu bir ortamda, paranın kısa dönemde
fiyatlar ve üretim üzerinde etkili olabileceğini, ancak uzun dönemde, ara miktarı değişikliklerinin sadece Fiyatları etkileyeceğini öne
sürmektedir.
•Ekonomideki önemine karşın, merkez bankacılığı 20’nci yüzyılın başlangıcında ortaya çıkmış nispeten yeni bir gelişmedir.
-10-
•Merkez bankasının üstlendiği fonksiyonlar ülkeden ülkeye farklılık göstermesine karşın, modern bir merkez bankasının üstlendiği üç
temel fonksiyon öz konusudur: Para piyasalarında istikrarın sağlanması, bankaların bankası ve likitidenin ön kaynağı olma, devletin
bankacılığını yapma.
•Merkez bankalarının ülkedeki para miktarını kontrol edebilmek amacıyla kullanabilecekleri üç adet genel araç söz konusudur: Zorunlu
rezerv oranları, reeskont oranı ve açık piyasa işlemleri.
Bu araçlar içerisinde en esnek olanı ve günümüz merkez bankalarının en etkin şekilde kullandıkları araç, açık piyasa işlemleridir.
Stagflasyon:
Ekonominin durgunluk sürecinde de fiyatların artmaya devam etmesi, enflasyon gözlenmesidir. Normalde durgunluk yaşandığında
fiyatlarda gerileme beklenir, en azından artış beklenmez, olmamalıdır. Ancak, Türkiye'de durgunluk yaşanırken de fiyatların düştüğü
görülmemiştir.
Türkiye gibi gelişmekte olan ve hammadde yönünden dışa bağımlı ülkelerde fiyatlar genelde negatif büyüme hızında da artar. Bunun
bir sebebi tasarrufa yönlendirici politikaların uygulanıyor olmasından kaynaklı faiz oranlarındaki yükseliştir. bu kredi maliyetlerini
yükseltir. kredi maliyetlerindeki yükselişte fiyatlara yansır. bir diğer sebep ise bu dönemlerde döviz maliyetinin yükselmesidir ki bu da
hammadde maliyetini yükseltmek suretiyle fiyatlara yansır.
GSMH (Gayri Safi Millî Hasıla):
Bir ülke vatandaşlarının verilen bir yıl için ürettikleri toplam mal ve hizmetlerin, belli bir para birimikarşılığındaki değerinin toplamıdır.
"Vatandaşlık" ayrımının yapılmasındaki sebep GSYİH'den farklı olduğunu belirtmek içindir. GSYİH, o ülkede faaliyet gösteren yabancı
ülke yurttaşlarının ürettiği nihai mal ve hizmetleri de kapsar.
Başka bir deyişle gayri safi millî hasıla (GSMH), bir ülkenin yurt dışında çalışan vatandaşlarının ülkeye gönderdikleri faktör gelirlerinin
GSYİH’ya eklenip, ülkede çalışan yabancıların kendi ülkelerine gönderdikleri faktör gelirlerinin GSYİH’dan düşülmesi ile elde edilen
değerdir.
1990'ların başından itibaren, küreselleşmenin ivme kazanıp, üretim faktörlerinin ve sermayenin, ülke sınırlarının dışına taşması sonucu,
makroekonomik analizlerde ilgi, bir ülkenin yurttaşlarının gelirini ifade eden GSMH yerine, bir ülkenin sınırları içerisinde yaratılan
toplam geliri ifade eden GSYİH üzerine yoğunlaşmıştır. Fakat yine de ülkelerdeki kişi başına gelir ve bunların karşılaştırılması gibi
konularda GSMH hala önemli bir kavram ve ölçüdür. GSMH, genellikle bir yıllık zaman birimi içinde hesaplanır.
Kişi başına Millî Hasıla hesaplamalarında nüfus artışı göz önünde bulundurulur.
B. DENEME SINAVI SORU/CEVAPLARI
1. “Bir bilim dalı olarak ekonomi”yi tanımlayan aşağıdaki ifadelerden en doğru olanını işaretleyiniz.
a. Bir bilim dalı olarak ekonomi; kaynakların sınırsız, buna karşılık ihtiyaçların ise dengeli olması realitesi üzerine kurulmuştur.
b. Bir bilim dalı olarak ekonomi; kaynakların sınırlı, buna karşılık ihtiyaçların ise sonsuz olması realitesi üzerine kurulmuştur.
c. Bir bilim dalı olarak ekonomi; kaynakların mahdut, buna karşılık ihtiyaçların ise yaşamsal olması realitesi üzerine kurulmuştur.
d. Bir bilim dalı olarak ekonomi; kaynakların dengesiz, buna karşılık ihtiyaçların ise göz ardı edilemez olması realitesi üzerine
kurulmuştur.
e. Hepsi yanlış
2. Aşağıda sıralanan “Ekonominin Temel Özellikleri”nden yanlış olan seçeneği işaretleyiniz.

a. Sayısal bir bilimdir. Ekonomi sayısal bir bilim olduğu için Ekonomide doğal bilimlerdeki gibi deney yapılamaz. Sadece gözlem
yapılabilir.
b. Analitik bir bilimdir: Ekonomi alternatif çözüm yolları önerir, bir olayın veya bir sorunun bir tek açıklaması ve bir tek nedeni
olmadığını kabul eder.
c. Ekonomi, toplumun ve insanların sadece ekonomik yönleri ile ilgilenir; sevgi, arkadaşlık, dostluk gibi konuları dikkate almaz.
d. Malların tüketimi yanında üretimi ve dağıtımıyla da ilgilenir.
-11-
e. Hepsi doğru
3. Bir ülkede ekonomik faaliyetler içinde yer alan birimlere Ekonomik Birimler denir. Ekonomik birimler; ………………, …………………. ve
………………… olmak üzere 3 grupta toplanabilir. Aşağıdakilerden yanlış olan seçeneği işaretleyiniz.
a. Hanehalkı b. Sivil Toplum Kuruluşları c. Firmalar d. Devlet e. Hepsi yanlış
4. Bir malın ekonomik değeri aşağıdakilerden hangisidir?

a. Mal b. Arz c. İhtiyaç d. Kıymet e. Fayda
5. Klasik iktisatçıların ekonomi açısından temel felsefeleri nasıl anlatılır?

a. Para Önemlidir b. Halk sistematik hata yapmaz c. Devlet herşeyi çözer d. Bırakınız yapsınlar - e. Hepsi
bırakınız geçsinler
6. Ekonomi bilimi; kısıtlı kaynakların üretime yansıtılmasında;
a. Hangi malın üretileceği,
b. Ne zaman üretileceği
c. Kimler (hangi tüketici grubu) için üretileceği
d. İstihdamın dengelenmesi
e. Ne miktarda üretileceği
kriterlerini esas alır. Yukarıdaki seçeneklerden yanlış olanı işaretleyiniz.
7. Makro Ekonomi, Ülke ve Dünya Ekonomisine ilişkin hususları inceler. Aşağıdakilerden makro ekonominin sahasına girmeyen
seçeneği işaretleyiniz.
a. Üretim ve Dağıtım Lojistiğinin Planlanması
b. Ekonomik Büyüme
c. Ekonomi Politikaları ve Para Teorisi
d. Uluslararası Ekonomik İlişkiler
e. Ekonomik Kalkınma
8. Mikro Ekonomi, ekonominin mikro ünitelerini inceler. Bunlardan yanlış olan seçeneği işaretleyiniz.
a. Tedarikçiler : Üretici ve İthalatçı Firmalar
b. Çok Uluslu Şirketler : Sermayenin Dolaşımı
c. Piyasa : Üretici ve Tüketicilerin Bir Araya Geldiği Ortam
d. Tüketiciler : Gerçek ve Tüzel Kişiler
e. Hane halkının ekonomik faaliyetleri
9. Ekonomi biliminin temel kuramı aşağıdakilerden hangisidir? (Ekonomi bilimi ………….. gerçeğine dayanır.)
a. Sermaye b. Ticaret c. Para d. Kıtlık e. İhtiyaç
10. Sanayi devrimi öncesi ekonomi modellerindeki üretim kaynakları’ndan yanlış olanı seçiniz.
a. Buharlı makineler b. Emek c. Toprak d. Sermaye e. Girişimci
11. "Ekonominin durgunluk sürecinde de fiyatların artmaya devam etmesine ..................... denir." Cümledeki boşluğu
aşağıdakilerden uygun ifade ile tamamlayınız.
a. Solüsyon b. Eurovizyon c. Stagflasyon d. Emprovizyon e. Vizyon
12. Aşağıdaki boşluk için doğru seçeneği işaretleyiniz.

“Kaynaklar sınırlı olduğu için, mal ve hizmet üretiminde, insanlar tercihler yapmak zorundadır. Tercihlerin yapılması, aynı zamanda
maliyetler arasından da tercih yapılmasını beraberinde getirir. Ekonominin en önemli kavramlarından biri olan …………………. ; o kararın
alınmasıyla vazgeçilmek zorunda kalınan bir sonraki en iyi alternatiftir.”
a. Tercih Hakkı b. Karar (kararlılık) Ekonomisi c. Nedret Kanunu d. Fırsat Maliyeti e. Kaçırılan Fırsat
13. “Ekonomistler kararlar alırken, bir eylemin olası yarar ve maliyetlerini de göz önüne alarak karar verirler. Maliyetler ve yararlar
kişiden kişiye farklılık gösterebileceği gibi kararlar da farklılık gösterebilir. Kişilerin elde ettiği yararlarda veya katlanılan maliyetlerde
meydana gelebilecek bir değişme kararları da (doğal olarak tercihleri de) etkileyecektir.” Bir eylemin olası yarar ve maliyetlerini de
göz önünde bulundurarak karar vermek, iktisadi düşünce tarzı kriterlerinden hangisi ile ifade edilir?
a. Marjinal b. Karar Alma ve c. Rasyonel d. Projeksiyon e. Hiçbiri
Analiz Kararlılık Davranış
-12-
14. Bireyin herhangi bir malın tüketiminden elde ettiği doyuma …………… denir.
a. Tedarik b. Tatmin c. Fayda d. Mutluluk e. İstifade
15. Bir malın başka bir mal ile faydası ya da maliyeti bakımından karşılaştırılmasına, yani mal ve hizmetlere verilen nispi öneme
………….. denir.
a. Değer b. Ölçü c. Cevher d. Emtia e. Mübadele
16. Sınırsız insan ihtiyaçlarının karşılanmasını inceleyen sosyal bilim aşağıdakilerden hangisidir.
a. Sosyoloji b. Ekonomi c. Psikoloji d. İstatistik e. Muhasebe
17. Ekonomi bilimi toplumun hangi kesimlerini ilgilendirir.

a. Devlet b. Özel sektör c. Üretici d. Hane Halkı e. Hepsi
18. Mal ve hizmetlerin insan ihtiyaçlarını karşılama niteliği aşağıdakilerden hangisidir?

a. Fayda b. Servet c. Kıymet d. Fiyat e. Tatmin
19. Aşağıdakilerden hangisi üretim elemanlarından değildir?

a. Emek b. Sermaye c. Devlet d. Toprak (Hammadde) e. Girişimci
20. Ekonomide, bir malın başka bir malın yerine kullanılmasına ………….. denir.
a. Yenilik b. İkame c. Revizyon d. Becayiş e. Münavebe
21. Sınırsız insan ihtiyaçlarının karşılanmasını inceleyen sosyal bilim aşağıdakilerden hangisidir.
a. Sosyoloji b. Ekonomi c. Psikoloji d. Ekonometri e. İstatistik
22. Ekonomi bilimi toplumun hangi kesimlerini ilgilendirir.

a. Devlet b. Özel sektör c. Tüketici d. Üretici e. Hepsi
23. Aşağıdakilerden hangisi Abraham Maslow’un ihtiyaçlar hiyerarşisi sistemine göre en üst ihtiyaçtır?
a. Fizyolojik ihtiyaçlar b. Güvenlik ihtiyaçları c. Aidiyet ihtiyaçlar d. Saygı göreme e. Kendini gerçekleştirme
ihtiyacı ihtiyacı
24. Ekonomide ihtiyaçlarımızı gideren mal ve hizmetlerin sürekli bulunabilmesi ve onlardan yeterli faydayı elde etmemizin temeli
neye dayanmaktadır?
a. Tüketim b. Üretim c. Sermaye d. Emek e. Kapital
25. Aşağıdakilerden hangisi üretim elemanlarından değildir?

a. Devlet b. emek c. Sermaye d. Girişimci e. Toprak (Hammadde)
26. Üretim elemanlarını bir araya getiren, mal ve hizmet üretme amacıyla her türlü kar ve zararı üstlenerek teşebbüsü kuran,
işlemesini sağlayan kimseye ne denir?
a. Yönetici b. Müteşebbis c. Patron d. Ustabaşı e. Hiçbiri
27. İnsan ihtiyaçlarını karşılamak üzere kurulan kuruluşa ne ad verilir?

a. Market b. Teşebbüs c. Firma d. Fabrika e. Dükkân
28. Özel kişiler ile kamu tüzel kişilerinin birlikte kurdukları teşebbüse ne denir?
a. Özel Teşebbüsler b. Kamu Teşebbüsleri c. Karma Teşebbüsler d. Kooperatifler e. Sendikalar
29. Aşağıdaki üretim elemanlarından ve getirilerinden hangisi doğrudur?

a. Doğa-Kar b. Emek-Rant c. Girişimci-Ücret d. Sermaye-Faiz e. Toprak-Faiz
30. Bir malın bedelini ödeyerek, onu satın alabilecek durumda olanların açıkladıkları arzularına ne denir?
a. Tüketim b. Arz c. Talep d. Üretim e. Hepsi
31. Bir malın ekonomik değeri aşağıdakilerden hangisidir?

a. Mal b. Arz c. Talep d. Kıymet e. Hepsi
-13-
32. Bir malın maliyetine, karın etlenmesi ile oluşan değer aşağıdakilerden hangisidir?
a. Satış Fiyatı b. Kredi c. Servet d. Emek e. Hepsi
33. Malların piyasada geçerli olan fiyatla alıcı bulamaması sonucu fiyat düşmesi, para değerinin artması aşağıdakilerden hangisidir?
a. Enflasyon b. Devalüasyon c. Deflâsyon d. Emisyon e. Hiçbiri
34. “Paranın satın alma gücünün sürekli düşmesi ve fiyatların yükselmesi” aşağıdakilerden hangisidir.
35. “TL’nin yabancı paralar karşısında değer kayıp etmesi” olayına ne denir?
36. Aşağıdakilerden hangisi gelişmekte olan bir ülkenin temel ekonomik sorularından biri değildir?
a. İşsizlik b. Yüksek faiz c. Kamu açıkları d. Eğitim e. Büyüme
37. İhtiyaçlarımızı karşılamak için herkes tarafından kabul edilen ve kullanılan mübadele aracına ne denir?
a. Kredi b. Banka c. Çek d. Para e. Hiçbiri
38. Tatmin edildiğinde haz ve doyum, tatmin edilmediği zaman ise acı ve üzüntü veren bir duygu aşağıdakilerden hangisidir?
a. Mal b. Kıymet c. Fayda d. İhtiyaç e. Üretim
39. “Mal ve Hizmetlerin insan ihtiyacını karşılama niteliğidir” tanımı, aşağıdaki kavramlardan hangisine aittir?
40. “Fayda oluşturmak amacıyla, her türlü değer oluşturmaya …….. denir” tanımını tamamlayan doğru ifadeyi seçiniz.
41. Aşağıdakilerden hangisi ekonomi ilminin yakından ilgilendiği problemlerdendir?

a. Ne üretilecek? b. Nasıl üretilecek? c. Kimlere üretilecek? d. Kaynaklar etkin olarak kullanılıyor mu? e. Hepsi
42. Aşağıdakilerden hangisi paranın işlevi değildir?

a. Mübadele aracı olması b. Değer ölçüsü olması c. Tasarruf aracı olması d. Ödeme aracı olması e. Dayanıklı
madenden yapılması
43. 2. Merkantilist Görüşün Nüfusu Arttırmak İstemelerindeki Esas Neden Nedir?

a. Üretim Gücü ve Askeri Güç
b. Refah Artışı
c. Enflasyon Baskısını Azaltmak
d. Aristokrasiyi Baskı Altına Alabilmek
e. İktisadi Anlayışa Ters Düşmemek
44. Ekonomide ihtiyaçlarımızı gideren mal ve hizmetlerin sürekli bulunabilmesi ve onlardan yeterli faydayı elde etmemizin temeli
neye dayanmaktadır?
a. Tüketim b. Sermaye c. Üretim d. Emek e. Müteşebbis
45. Ekonomi’nin doğru tanımı aşağıdakilerden hangisidir?

a. Ekonomi; insanların sınırsız tüketim isteklerinin, sınırlı kaynaklarla en iyi nasıl tatmin edileceğini inceleyen sosyal bir bilim
dalıdır.
b. Ekonomi; insanların sınırlı tüketim isteklerinin, sınırlı kaynaklarla en iyi nasıl tatmin edileceğini inceleyen sayısal bir bilim
dalıdır.
c. Ekonomi; insanların sınırlı tüketim isteklerinin, sınırsız kaynaklarla en iyi nasıl tatmin edileceğini inceleyen yenilikçi bir bilim
dalıdır.
d. Ekonomi; insanların sınırsız tüketim isteklerinin, sınırsız kaynaklarla en iyi nasıl tatmin edileceğini inceleyen pragmatist bir
bilim dalıdır. (Pragmatist : Faydacı)
e. Hepsi doğru
-14-
46. Aşağıdaki ifadede boşluğu tamamlayan doğru seçeneği işaretleyiniz.

“İnsan ihtiyaçlarının sonsuz ancak bu ihtiyaçları karşılayacak kaynakların sınırlı olması kıtlık realitesini meydana getirir ve bu sebeple
de Ekonomi bilimi kıtlık gerçeğine dayanır. Ekonomide;………………………… Nedret Kanunu denir.”
a. Talebin arzı karşılayamamasına
b. Üretim, depolama ve dağıtım kayıplarının (fire) toplam arz miktarını azaltan etkisine
c. Arzın talebi karşılayamamasına
d. Finansal sebeplerle üretimin planlanandan daha az gerçekleşmesine
e. Hepsi yanlış
a. Tüketim b. Arz c. Talep d. Üretim e. Satın alma isteği
48. Ekonominin literatür analizi ve ahlaki araştırmalardan ziyade, işleyişi ve topluma/bireylere sağladığı sonuçlarla ilgilenen, klasik
ekonomi geleneğinin temel kuramcısı kimdir? (Kendisinden önce ekonomi hakkında birçok görüş belirtilse de, klasik ekonomi
geleneğinin 1776’da ………………….’le başladığı kabul edilir.)
a. William James b. John Maynard Keynes c. Robert Chandler d. Adam Smith e. David Ricardo

“………………….. bir bütün olarak ekonominin toplulaştırılmış insan davranışlarını inceler. Amaç, milli gelir, para politikası, istihdam,
bankacılık, enflasyon, büyüme, stagflasyon, GSMH gibi toplam değişkenleri incelemektir.“
a. Normatif Ekonomi b. Sayısal Ekonomi c. Mikro Ekonomi d. Pozitif Ekonomi e. Makro Ekonomi

“.……………………. ekonominin; Tüketiciler, Firmalar ve Endüstriler gibi küçük karar birimleri düzeyinde incelenmesidir. İnsan davranışı,
piyasa, fiyat, kaynak dağılımı ve üretim gibi ekonominin belli bir bölümünü mercek altına alır.”
a. Normatif Ekonomi e. Makro Ekonomi d. Pozitif Ekonomi c. Mikro Ekonomi b. Ekonomik Sentez
51. Ekonomik kararlar alınırken; karar alıcıların değerlendirmelerini “İktisadi Düşünce Tarzı Kriterleri” doğrultusunda yapmaları
gerekir. Aşağıda sıralananlardan “iktisadi düşünce tarzı kriterleri”ni seçiniz.
a. Rasyonel Davranış, Karar Alma, Marjinal Analiz
b. Yıllık Enflasyon, Rasyonel Davranış, Mikro Analiz
c. Mikro Analiz, Tüketici Enflasyonu, Karar Alma
d. Tüketici Fiyat Endeksi, Yıllık Enflasyon, İstihdam
e. Makro Analiz, Karar Alma, Rasyonel Sentez
52. 21. Aşağıdaki boşluk için doğru seçeneği işaretleyiniz.

“İktisadi düşünce tarzı doğrultusunda, Karar alıcılar, kendi çıkarlarına göre hareket ederler ve kendilerine belirli bir amaç veya hedef
belirlerler ve tercihlerini bu amaca göre yaparlar. Buna ……………………………….. denir.”
a. Rasyonel Davranış b. Karar Alma c. Marjinal Analiz d. Tüketici Fiyat Endeksi e. İstihdam
53. “Ekonomistler kararlar alırken, bir eylemin olası yarar ve maliyetlerini de göz önüne alarak karar verirler. Maliyetler ve yararlar
kişiden kişiye farklılık gösterebileceği gibi kararlar da farklılık gösterebilir. Kişilerin elde ettiği yararlarda veya katlanılan maliyetlerde
meydana gelebilecek bir değişme kararları da (doğal olarak tercihleri de) etkileyecektir.” Bir eylemin olası yarar ve maliyetlerini de
göz önünde bulundurarak karar vermek, iktisadi düşünce tarzı kriterlerinden hangisi ile ifade edilir?
a. Rasyonel Davranış b. Karar Alma c. Marjinal Analiz d. Yıllık Enflasyon e. Gayri Safi Milli Hasıla (GSMH)

“İktisadi düşünme tarzının temel kriterlerinden …………………….., mevcut şartlar değiştiğinde ortaya çıkabilecek yeni durumun olası
etkilerinin başlangıçtan itibaren öngörülmesi maksadını taşır.”
a. Liberal Ekonomi b. Karar Alma c. Rasyonel Davranış d. Swot Analizi e. Marjinal Analiz

“…………………; tüketicilerin ve firmaların ekonomik davranışlarını, ihtiyaç, fayda, değer ve fiyat kavramları araştırır ve analiz eder.”
ifadesindeki boşluğu aşağıdakilerden doğru seçenek ile tamamlayınız.
-15-
a. Mikro Ekonomi b. Piyasa Ekonomisi c. Makro İktisat d. Maslow Diyagramı e. İktisat Teorisi
56. Aşağıdakilerden Makro Ekonomi’nin ilgi alanlarına girmeyen seçenek hangisidir?

a.İstihdam, Büyüme b.Enflasyon c. Ödemeler Dengesi d. Dış Ticaret e. Krediler, Lojistik Maliyetler
57. Aşağıdaki ifadeye ilişkin olarak doğru seçeneği işaretleyiniz.

“Ekonomide arzın talebi karşılayamaması durumuna ………………………. denir.”
a. Fayda Kanunu b. Nedret Kanunu b. Yokluk Kanunu c. Hicret Kanunu d. Hasret Kanunu
58. Ekonomi biliminin temel kuramı aşağıdakilerden hangisidir? (Ekonomi bilimi ………….. gerçeğine dayanır.)
a. Ticaret b. Para c. Kıtlık d. Sermaye e. İhtiyaçların karşılanması

“İnsan ihtiyaçlarının sonsuz ancak bu ihtiyaçları karşılayacak kaynakların sınırlı olması kıtlık realitesini meydana getirir ve bu sebeple
de Ekonomi bilimi kıtlık gerçeğine dayanır. Ekonomide;…………………………durumuna Nedret Kanunu denir.”
a. Talebin arzı karşılayamaması
b. Üretim, depolama ve dağıtım kayıplarının (fire) toplam arz miktarını azaltan etkisi
c. Arzın talebi karşılayamaması
d. Finansal sebeplerle üretimin planlanandan daha az gerçekleşmesi
e. Mal ve hizmetlerin rasyonel fiyatlarının tespit edilememesi
60. “Bir ülkede ekonomik faaliyetler içinde yer alan birimlere Ekonomik Birimler denir. Ekonomik birimler; ………………, …………………. ve
………………… olmak üzere 3 grupta toplanabilir.” Aşağıdakilerden doğru olan seçeneği işaretleyiniz.
a. Hanehalkı, Firmalar, Devlet
b. Sivil Toplum Kuruluşları, Üreticiler, Devlet
c. Uluslararası Piyasalar, Makro Ekonomi, Tüketiciler
d. Sanayiciler, Sermayedarlar, Tüketiciler
e. Uluslararası Kuruluşlar, Mikro Ekonomi, Girişimciler
61. Aşağıdaki seçeneklerden mikro ekonominin ilgi alanına girmeyen seçeneği işaretleyiniz.
“Mikro Ekonomi, ekonominin mikro ünitelerini inceler. Bunlar; ………….….……… , ……….…….……… , …….…….………… , ………….….……… ’dır.”
a. Tüketiciler: Gerçek ve Tüzel Kişiler
b. Tedarikçiler: Üretici ve İthalatçı Firmalar
c. Piyasa: Üretici ve Tüketicilerin Bir Araya Geldiği Ortam
d. Çok Uluslu Şirketler: Sermayenin Dolaşımı
e. Hane halkının ekonomik davranışları

“Tüketicilerin ve firmaların farklı piyasa koşullarında nasıl farklı davranışlar gösterdikleri, tüketicilerin ve tedarikçilerin farklı
davranışlarının malın piyasa fiyatını nasıl değiştirdiği ………………….. alanına girer.”
a. Piyasa ekonomisinin b. Yatırım kararlarının c. Mikro ekonominin d. Makro ekonominin e. Denge kuramının
63. Aşağıdaki seçeneklerden, yanlış olanı işaretleyiniz.

Ekonomi bilimi; kısıtlı kaynakların üretime yansıtılmasında; ……………… , ……………… , …………… , ……..……. kriterlerini esas alır.
a. Hangi malın, kimin için üretileceği,
b. Ne miktarda üretileceği
c. Kimler tarafından tüketileceği
d. Fiyatın oluşum mekanizması
e. İstihdamın dengelenmesi
64. Aşağıdaki seçeneklerden yanlış olanı işaretleyiniz.

“Makro Ekonomi, ülke ve dünya ekonomisine ilişkin hususları inceler. Bunlar; ………………… , ………….…… , ………………… , …...…………… ’dır.”
a. Üretimin ve Dağıtım Lojistiğinin Planlanması
b. Ekonomik Büyüme ve Kalkınma
c. Ekonomi Politikaları ve Para Teorisi
d. Uluslararası Ekonomik İlişkiler
-16-
e. Milli ve Yabancı Sermaye Piyasalarının yurt ekonomisine tesirleri

“1929 Ekonomik Buhranı dünya ekonomisinde işsizlik, deflasyon ve ekonomik daralmaya yol açınca, …………………………… alanına yönelik
konular göreceli olarak önemini kaybetmiş ve işsizlik, gelir dağılımı, ekonomik büyüme gibi konular öne çıkmıştır. İkinci Dünya Savaşı
sonrası dönemde, pek çok eski sömürge ülkesinin siyasi bağımsızlıklarını kazanması ve ekonomik bağımsızlık mücadelelerinin
başlaması, 1970’li yıllardaki petrol krizleri, gelir dağılımı sorunları, küresel yoksulluk benzeri konular,
…………………………… alanındaki çalışmaların daha yoğunluk kazanmasına neden oluşturmuşlardır.”
a. Mikro Ekonomi - Makro Ekonomi
b. Makro Ekonomi - Mikro Ekonomi
c. Piyasa Ekonomisi - Makro Ekonomi
d. Mikro Ekonomi - Piyasa Ekonomisi
e. Piyasa Ekonomisi – Mikro Ekonomi
66. Belirli bir ödeme gücünün, belirli bir dönem için, belirli bir faiz karşılığında, birey veya kurumlara, ödünç verme işlemi
aşağıdakilerden hangisidir?
a. Para b. Banka c. Kredi d. Borç e. Hepsi
67. Sermaye, para ve kredi üzerine işlem yapan kuruşlara ne denir?

a. Bankercilik b. Kredi kurum c. Kooperatif işletme d. Anonim işletme e. Banka
68. “17 Şubat- 4 Mart 1923” tarihleri arasında İzmir’de yapılan “Türkiye İktisat Kongresi” kimin önderliğinde yapılmıştır?
a. Fethi Okyar b. Atatürk c. İsmet İnönü d. Celal Bayar e. Şükrü Saraçoğlu
69. Bir alacağın tamamını veya bir kısmını kendisi ya da başkası adına hemen ödenebilmesi için borçlu tarafından bankaya hitaben
düzenlenen belge hangisidir?
a. Senet b. Tahvil c. Çek d. Bono e. Hiçbiri
70. Karşılandığı zaman insanlara haz ve zevk veren, karşılanmadığı zaman acı ve üzüntü duyulan duygulara …………….. denir.
a. İhtiyaç b. İhtiras c. Muhteris d. Tatmin e. Sevgi
71. Aşağıdakilerden hangisi sermaye şirketine örnektir?

a. Mahalle bakkalı b. Limitet Şirket c. Kollektif Şirket d. Hiçbiri e. Adi Komandit Şirket
72. “Kaynaklar sınırlı olduğu için, mal ve hizmet üretiminde, insanlar tercihler yapmak zorundadır. Tercihlerin yapılması, aynı zamanda
maliyetler arasından da tercih yapılmasını beraberinde getirir. in (fırsat maliyetlerinin) varlığını ifade eder. Ekonominin en önemli
kavramlarından biri olan …………………. ; o kararın alınmasıyla vazgeçilmek zorunda kalınan bir sonraki en iyi alternatiftir.” İfadesini
tamamlayan en doğru seçeneği işaretleyiniz.
a. Tercih Hakkı b. Nedret Kanunu c. Fırsat Maliyeti d. Karar (kararlılık) Ekonomisi e. Talep Yasası
73. Bir mal ya da hizmetle ilgili olarak piyasada bir tek firma var ise bu piyasaya ne ad verilir?
a. Monopol b. Oligopol c. Serbest rekabet d. Düopol e. Monopollu rekabet
74. Tahvil ve hisse senedi gibi iktisadi varlıklara ne ad verilir?

a. Sermaye b. Menkul değerler c. Şirketin alacakları d. Yatırım e. Tasarruf
75. “TTK’ye göre düzenlenen, devletin veya özel kuruluşların faiz karşılığında borç para bulmak amacıyla çıkardığı borçlanma
senedine …………”denir.
Aşağıdaki kelimelerden hangisinin tanımıdır?
a. Hisse Senedi b. Bono c. Poliçe d. Çek e. Tahvil
76. “Alacaklı tarafından borçluya hitaben düzenlenen ve vadesinde belirli bir paranın üçüncü bir şahsa ya da emrine ödenmesini
bildiren bir senettir”
Aşağıdaki kelimelerden hangisinin tanımıdır
-17-
77. “Borçlusu tarafından alacaklıya hitaben belli bir paranın, belli bir süre sonra kayıtsız ve şartsız ödeneceğini kabul ederek
düzenleyip imzalayarak, alacaklıya verilen ticari bir belgedir.”
78. “Bir bankaya hitaben yazılmış ve TTK’ e belirtilen hükümlere göre düzenlenmiş, ödeme emri niteliğinde olan kıymetli evraktır”
79. Aşağıdakilerden hangisi 1929 yılındaki Büyük Buhranda maliye politikasıyla çözümlenmeye çalışılan bir sorundur?
a. Kalkınma b. İşsizlik c. Enflasyon d. Adaletsiz gelir dağılımı e. Savunmanın finansmanı
80. Keynese göre ekonomide noksan istihdamı ortadan kaldırmak için ne yapılmalıdır?
a. Toplam arz azaltılmalıdır
b. Toplam arz arttırılmalıdır
c. Fiyatlar düşürülmelidir
d. Toplam talep arttırılmalıdır
e. Milli gelir arttırılmalıdır
81. Aşağıdakilerden hangisi, ülkedeki fertlerin satın alma gücü düzeyini gösterir?
a. GSMH b. Kişisel Gelir c. Safi Milli Hasıla d. Harcanabilir Gelir e. Milli Gelir
82. Birşeyi elde etmek için vazgeçilmek zorunda kalınan durumu anlatan kavrama ne ad verilir?
a. Marjinal maliyet b. Alternatif maliyet c. Toplam maliyet d. Sabit maliyet e. Değişken maliyet
83. Aşağıdakilerden hangisi monopollü rekabette uzun dönem firma dengesinin sonuçları arasında yer almaz?
a. Reklam masrafları israf sayılabilir
b. Ürün en düşük maliyetle üretilmemektedir
c. Üretim fazlası vardır
d. Aşırı kar yoktur
e. Zarar eden firma yoktur
84. Bir ülkenin net üretim gücünü gösteren oran aşağıdakilerden hangisidir?
a. Gayri safi milli hasıla b. Safi milli hasıla c. Milli gelir d. Kişisel gelir e. Kullanılabilir gelir
85. Aşağıdakilerden hangisi makro iktisatın inceleme konularından biri değildir?

a. Toplam gelir b. Toplam istihdam c. Genel fiyat düzeyi d. Gayri safi milli hasıla e. Firma arzı
86. Aşağıdakilerden hangisi talep eğrisinin yerini değiştirmez?

a. Malın fiyatı b. İkame malın fiyatı c. Tamamlayıcı malın fiyatı d. Tüketicinin parasal geliri e. Zevk ve tercihler
87. Bir endüstrideki bütün firmaların arz eğrilerinin yatay toplamına ne ad verilir?
a. Sanayi talep eğrisi b. Talep eğrisi c. Endüstri arz eğrisi d. Arz eğrisi e. Firma arz eğrisi
88. Aşağıdakilerden hangisi tüketim harcamalarını etkileyen faktördür?

a. Faiz oranı b. Servet c. Kapasite kullanımı d. Teknolojik değişme e. Sermaye mallarının maliyeti
89. Bir ülkenin geliri arttıkça ithalatı çoğalmaktadır. Bunun sonucunda net ihracat eğrisi nasıl bir şekil almaktadır?
a. Net ihracat azalır, negatif eğimli olur
b. Net ihracat artar, pozitif eğimli olur
c. Net ihracat bir doğru şeklindedir
d. Net ihracat paralel kayar
e. Net ihracatta değişiklik olmaz
90. Aşağıdakilerden hangisi toplam talebi kaydıran nedenlerden biri değildir?

a. Kamu harcamalarının b. Kamu harcamalarının c. Vergilerin artması d. Para arzının artması e. Maliyetlerin azalması
artması azalması
-18-
91. Menkul kıymetler borsasında bir hisse senedi üzerinden bir kişi veya kurumun aşırıcı derecede alım veya satım işlemi yaparak
piyasada dalgalanma oluşturmasına ne ad verilir?
a. Devalüasyon b. Spekülasyon c. Riziko oluşturma d. İflas e. Kriminal Suç
a. Tüketim b. Arz c. Talep d. Üretim e. Heves
93. Tüketicilerin belli bir zaman diliminde çeşitli fiyatlar üzerinden satın almaya hazır olmaları durumuna ne ad verilir?
a. Arz b. Talep c. Ekonomiklik d. Piyasa e. İhtiyaç
94. Bir malı piyasaya sürmeden önce öncelikle aşağıdakilerden hangisi göz önünde bulundurulmalıdır?
a. Talep b. İşçi istekleri c. Milli gelir d. Rakip firma olup olmadığı e. Malın sağlayacağı fayda
95. Bir mal veya hizmetin bir fiyat karşılığında sunulmasına ne denir?
a. Arz b. Talep c. Kıtlık d. Bolluk e. Piyasa yapma
96. Bir malı elinde bulunduran kişi veya kurumların belirli bir fiyattan sunmak istedikleri miktara ne ad verilir?
a. Arz b. Talep c. Denge d. Üretim e. Sunak
97. Hangisi malın talebine etki eden en önemli faktördür?

a. Malın maliyet durumu b. Üretim teknolojisi c. Malın fiyatı d. Piyasa özelliği e. Malın markası
98. Yurtdışında ithal edilen bir malın, yurt içinde üretilmesini öngören sanayileşme stratejisine ne denir?
a. İkame b. Planlama c. İhraç ikamesi d. İthal ikamesi e. Yerli malı
99. Ülkemizde planlı kalkınma dönemi ne zaman başlamıştır ve bu güne kadar kaç plan uygulanmıştır?
a. 1960 yılında başlamış ve 5 plan uygulanmıştır
b. 1961 yılında başlamış ve 6 plan uygulanmıştır
c. 1962 yılında başlamış ve 6 plan uygulanmıştır
d. 1963 yılında başlamış ve 9 plan uygulanmıştır
e. 1964 yılında başlamış ve 7 plan uygulanmıştır
100. Aşağıdakilerden hangisi satıcı açısından en güvenilir ödeme şeklidir?

a. Bono b. Senet c. Nakit d. Çek e. Teminat Mektubu
101. Ülkemizde para ve kredi hacmini belirleyen ve ulusal paranın değerini korumak mali konularda hükümete yardımcı olan
kuruluş hangisidir?
a. İçişleri Bakanlığı b. Merkez Bankası c. Sermaye Kurumu d. BIST e. TBMM
102. Çekte vade ne kadar sürelidir?

a. 1 ay b. 20 gün c. 10 gün d. Vade yoktur e. 45 gün
103. İnsanların sahip oldukları ekonomik ve sosyal değerler toplamına ne ad verilir?

a. Para b. Altın c. Makbuz d. Servet e. Mal Mülk
104. Piyasada satıcının tek olduğu alıcının ise çok olduğu sisteme ne denir?
a. Ortaklık b. Tekel c. Rekabet d. Şirket e. Karaborsa
105. Ülkemizde, devletçilik politikasına ağırlık verilmesi sonucunda hazırlanan ilk beş yıllık sanayi planı hangi yılda uygulamaya
konulmuştur?
a. 1950 b. 1933 c. 1945 d. 1980 e. 1953
106. Aşağıdakilerden hangisi ekonomik kalkınma için toplumda herkese düşen görevlerdendir?
a. Kaynakların planlı kullanılması b. Savurganlığı önlemek c. İmalatta yeniliklere açık olmak d. Hepsi e. Hiçbiri
107. Ekonomide tabiat, toprak, yer altı ve yer üstü değerleri nasıl kaynaklardandır?
-19-
a. Doğal kaynaklar b. İnsan kaynakları c. Muhasebe kaydı d. Sermaye e. Kültür varlıkları
108. Hangisi bir malın kıt olmasının bir sonucu değildir?

a. Kıt mal ucuzdur b. Daha çok tasarruf edilir c. Kıt malın üretimi artar d. Pahalıdır e. Az bulunur
109. Krediler neden aktif hesaplarda gösterilmektedir?

a. Zorunlu rezerv oranı olduğu için
b. Kişilerin bankaya olan borcudur
c. Bankaların borcu olduğu için
d. Kaydi para olduğu için
e. Kişilerin bankalardan alacakları olduğu için
110. Bir ekonomide enflasyon varsa devlet nasıl bir maliye politikası uygulamalıdır?
a. Genişletici maliye politikası
b. Daraltıcı maliye politikası
c. Deflasyonist maliye politikası
d. Korumacı maliye politikası
e. Devletin müdahale etmediği maliye politikası
111. Aşağıdakilerden hangisi yaratılan gelirin kullanım birimleri arasında yer almaz?
a. Tüketim b. Vergiler c. İthalat d. Kamu harcamaları e. Tasarruf
112. Bir malın talebi sabitken arzı azalırsa aşağıdakilerden hangisi meydana gelir?
a. Denge miktarı artar, denge fiyatı sabit kalır
b. Hem denge fiyatı hem de denge miktarı azalır
c. Hem denge fiyatı hem de denge miktarı artar
d. Denge fiyatı artar, denge miktarı azalır
e. Denge fiyatı azalır, denge miktarı sabit kalır
113. Bir birim daha fazla faktör kullanılarak elde edilen ek ürünün, faktörün marjinal ürününün, satışından sağlanacak hasılata ne
isin verilmektedir?
a. Marjinal maliyet verimi
b. Marjinal gelir verimi
c. Marjinal hasılat verimi
d. Toplam hasılat verimi
e. Ortalama hasılat verimi
114. Faktör talebinin en önemli özelliği aşağıdakilerden hangisidir?

a. Faktörlerin verimliliği ile ters yönde değişmesi
b. Sabit olması
c. Faktör arzına bağlı olması
d. Türeme talep olması
e. Faktörün kendi fiyatından etkilenmemesi
115. Bir ülke veya bölgedeki ailelerin diğerlerine göre elde ettiği gelir düzeyi aşağıdakilerden hangisidir?
a. Ekonomik büyüme b. Mutlak anlamda yoksulluk c. Nisbi anlamda yoksulluk d. Sermaye sığlaşması e. GSMH
116. Beş (5) birim değişken girdi kullanılması durumunda toplam ürün miktarı 50 birimdir.Değişken girdi miktarı 7 birime
çıkarıldığında üretim miktarı 60 birime yükselmektedir. Bu durumda marjinal ürün değeri kaçtır?
a. 2 b. 5 c. 9 d. 10 e. 110
117. Merkez Bankasının elinde bulunan en esnek para politikası aracı aşağıdakilerden hangisidir?
a. Faiz oranları b. Reeskont c. Mevduat karşılık oranları d. Transfer harcamaları e. Açık piyasa işlemleri
118. Aşağıdakilerden hangisinde devletin piyasaya müdahalesi için bir gerekçe yoktur?
a. Özel malların üretiminde yetersizlik olduğunda
b. Orta mallarının üretiminde
-20-
c. Tekellerin varlığı durumunda

d. Zararlı dışsallıkların varlığı durumunda
e. Yararlı dışsallıkların varlığı durumunda
119. Spekülatif amaçlı para talebinin ortaya çıkmasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
a. Paranın en likit değer saklama aracı olması
b. Paranın hesap birimi olması
c. Paranın değişim aracı olması
d. Para arzının varlığı
e. Faiz oranının arttıkça para talebinin artması
120. Para miktarındaki değişikliklerin direkt olarak toplam harcamaları etkileyeceğini savunan iktisatçılar aşağıdakilerden
hangisidir?
a. Monetaristler b. Neoklasikler c. Keynesyen d. Realistler e. Rasyonalistler
121. Tam rekabet piyasasındaki bir firmanın ortalama geliri ( AR) ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
a. Sabittir ve fiyata eşittir
b. Üretimle birlikte artar
c. Üretimle birlikte azalır
d. Ortalama maliyete bağlı olarak artar
e. Önce artar sonra azalır
122. Aşağıdakilerden hangisi talep eğrisinin negatif eğimli olmasını açıklamaz?

a. Azalan marjinal fayda yasası b. Gelir etkisi c. İkame etkisi d. Azalan verimler kanunu e. Marjinal fayda
123. Bir kimsenin yaptığı bir şeyden, yapılan işle hiç ilgisi olmayan başka kimselerin olumlu ya da olumsuz etkilenmesine ne ad
verilir?
a. Dışsallık b. İçsellik c. İçsel ekonomiler d. Pozitif dışsallık e. Negatif dışsallık
124. Piyasa mekanizmasının kendi başına doğru dürüst işlemeyeceğini, onun işini devletin daha iyi yapacağını düşünenler için ideal
çözüm aşağıdakilerden hangisidir?
a. Tam rekabet piyasası koşullarının yaratılması
b. Görünmeyen el ilkesinin uygulanması
c. Ortak malların yok edilmesi
d. Merkezi plancılık uygulamasının yerleştirilmesi
e. Devletin sadece hakem rolü üstlenmesi
125. Bir elma bahçesindeki ağaçların arttırılması ile komşunun arılarına daha fazla bal üretme olanağı tanınmasına ne ad verilir?
a. Ortak mal üretimi b. Etkisiz dışsallık c. Olumsuz dışsallık d. Olumlu dışsallık e. Optimal kaynak dağılımı
126. Piyasaların tümü rekabet piyasaları olsa bile aşağıdakilerden hangisi devletin ekonomiye müdahalesi için bir gerekçe
oluşturabilir?
a. Dışsallıklar b. Monopoller c. Oligopoller d. Demokrasi e. Monopolcü rekabet
127. Klasik iktisatçıların ekonomi açısından temel felsefeleri nasıl anlatılır?

a. Para önemlidir.
b. Halk sistematik hata yapmaz.
c. Devlet herşeyi çözer.
d. Bırakınız yapsınlar - bırakınız geçsinler
e. Her arz kendi talebini yaratır.
128. Tüketicilere yapılan satışlar 80, yatırımlar 40, kamu harcamaları 30, ihracat 35, ithalat 25 birim ise GSMH kaçtır?
a. 160 b. 150 c. 240 d. 185 e. 210
129. Gelirden bağımsız olarak yapılan tüketime ne ad verilir?

a. Gerekli tüketim b. Zorunlu tüketim c. Otonom tüketim d. Fakir tüketimi e. Zorunlu ihtiyaç
-21-
130. Tüketim harcamalarını belirleyen en önemli unsur aşağıdakilerden hangisidir?

a. Gelir düzeyi b. Para arzı c. Faiz oranı d. Servet stoku e. Tüketicilerin beklentileri
131. Ekonomide devletin noksan istihdamı yok etmek ve tam istihdam milli gelir seviyesine ulaşmak için devletin uygulayacağı
genişletici maliye politikası için aşağıdakilerden hangisini yapması gerekir?
a. Kamu harcamalarını arttırması
b. Vergileri arttırması
c. Para arzını arttırması
d. Halktan borçlanmayı arttırması
e. Reeskont oranlarını azaltması
132. Mutlak anlamda kamu harcamaları çarpanının vergi çarpanından büyük olmasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
a. Vergilerdeki değişmenin toplam harcamaları direkt olarak etkilemesi
b. Kamu harcamalarındaki değişmenin toplam harcamaları dolaylı olarak etkilemesi
c. Kamu harcamalarının otonom olması
d. Vergilerin toplam harcamaları dolaylı olarak etkilemesi
e. Vergi oranlarına itiraz edilememesi
133. Bir ekonomide hükümetin uyguladığı açık bütçe politikası aşağıdakilerden hangisine neden olur?
a. Fiyatlar genel düzeyinde düşme b. Ekonomide daralma c. İşsizlik oranı d. Ekonomide genişleme e. Milli gelirin düşmesi
134. Hem mal olarak kullanıldığında bir değere sahip olan hem de değişim aracı olarak kullanılan paralara ne ad verilir?
a. Kaydi para b. Mal para c. İtibari para d. Asli para e. Bozukluk para
135. Paranın hangi fonksiyonu mal ve hizmetlerin el değiştirmesi sürecini kolaylaştırır ve hızlandırır?
a. Hesap birimi olma
b. Değişim aracı olma
c. İktisat politikası aracı olma
d. Değer muhafaza aracı olma
e. Finansal yeniliklere olanak tanıma
136. Bankaların toplam yükümlülüklerinden çok daha küçük bir miktarları rezerv olarak bulundurdukları bankacılık uygulamasına
ne ad verilir?
a. Kısmi rezerv bankacılığı b. Kamu bankacılığı c. Serbest bankacılık d. Serbest rezerv bankacılığı e. Fonksiyonel bankacılık
137. Spekülatif para talebi hangi durumda azalır?

a. Faiz oranı sabit kaldığında
b. Faiz oranı azaldığında
c. Faiz oranı arttığında
d. Tahvilin değeri yüksek olduğunda
e. İhtiyat amaçlı para talebi azaldığında
138. Merkez Bankasının likidite hacmini, piyasadaki alışverişi sağlayacak düzeyde tutması hangi temel işlevini ifade eder?
a. Düzenleyici otorite mercii olarak hizmet verme
b. Son ödünç veren mercii olarak hizmet verme
c. Devletin bankacılığını yapma
d. Kağıt para kullanımının yaygınlaşmasını sağlama
e. Para piyasasının istikrarının sağlanması
139. Toplam talepteki değişmenin, ekonomiye etkisi aşağıdakilerden hangisine bağlıdır?

a. Toplam talep eğimine b. Toplam arz eğrisinin eğimine c. Yatırımların fiyat esnekliğine d. Para talebine e. Para arzına
140. 106.Çok taraflı ticaret anlaşmasına örnek olan kurum hangisidir?

a. IMF b. Dünya Bankası c. İLO d. GATT e. KEİB
141. Bir ülkenin devalüasyon yapması aşağıdaki sonuçlardan hangisini doğurur?

a. Yerli para değer kazanır.
-22-
b. Ülkenin ithalatı artar.

c. Diğer koşullar sabitken ödemeler bilançosu açığı artar
d. Ülkenin ihracatı artar.
e. Yerli para uluslararası piyasadan daha fazla mal ve hizmet satın alır.
142. Sermaye, para ve kredi üzerine işlem yapan kuruşlara ne denir?

a. Bankercilik b. Kredi kurum c. Kooperatif işletme d. Anonim işletme e. Banka
143. Aşağıdakilerden hangisi bankacılık faaliyetlerinden değildir?

a. Ödemede aracılık b. Para nakli c. Senet tahsili d. Emanet kabulü e. İpotek
144. Sabit kur sistemlerinde ödemeler bilançosu açık veren ülkenin hükümetçe alınan bir kararla, ulusal paranın dış satın alma
gücünün düşürülmesi olayına ne denir?
a. Devalüasyon b. Zam c. Deflasyon d. Enflasyon e. Hiperenflasyon
145. Aşağıdakilerden hangisi sermaye şirketine örnektir?

a. Mahalle bakkalı b. Limitet Şirket c. Kolektif şirket d. Adi Komandit Şirket e. Hiçbiri
146. Bir mal ya da hizmetle ilgili olarak piyasada bir tek firma var ise bu piyasaya ne ad verilir?
a. Monopol b. Oligopol c. Serbest rekabet d. Düopol e. Monopollu rekabet
147. Tahvil ve hisse senedi gibi iktisadi varlıklara ne ad verilir?

a. Sermaye b. Menkul değerler c. Şirketin alacakları d. Yatırım e. Tasarruf
148. “TTK ’ye göre düzenlenen, devletin veya özel kuruluşların faiz karşılığında borç para bulmak amacıyla çıkardığı borçlanma
senedine …………….…… denir.” İfadesi hangi tanıma aittir?
149. “Alacaklı tarafından borçluya hitaben düzenlenen ve vadesinde belirli bir paranın üçüncü bir şahsa ya da emrine ödenmesini
bildiren bir senettir” İfadesi hangi tanıma aittir?
150. “Borçlusu tarafından alacaklıya hitaben belli bir paranın, belli bir süre sonra kayıtsız ve şartsız ödeneceğini kabul ederek
düzenleyip imzalayarak, alacaklıya verilen ticari bir belgedir.” İfadesi hangi tanıma aittir?
151. “Bir bankaya hitaben yazılmış ve TTK’ e belirtilen hükümlere göre düzenlenmiş, ödeme emri niteliğinde olan kıymetli evraktır”
İfadesi hangi tanıma aittir?
-23-
152. Doğa tarafından sunulan tüm doğal kaynaklar, bir üretim faktörü olarak aşağıdakilerden hangisi ile adlandırılırlar?
a. Sermaye b. Toprak c. Temel girdi d. Girişim e. Emek
153. Diğer malları üretmek amacıyla kullanılan makineler, araçlar ve fabrikalar bir üretim faktörü olarak aşağıdakilerden hangisi ile
adlandırılır?
a. Ara malları b. Doğal kaynaklar c. Toprak d. Sermaye e. Girişim
154. Aşağıdaki ifadelerden hangisi alternatif maliyet kavramını tanımlamak amacıyla kullanılabilir?
a. Bir tercihin hayata geçirilmesi ile gündeme gelen kaynak kullanımı
b. Bir kararın uygulamaya konulması sonucu ortaya çıkan olumsuzluklar
c. Bir kararı uygularken vazgeçilen bir diğer karar
d. Bir kararın uygulanması ile elde eden olumlu sonuçlar
e. Bir tercihin yapılması sonucu ortaya çıkan belirsizlik
155. Aşağıda yer alan üretim imkanları eğrilerinin hangisi ülkede sermaye yoğun bir üretim gerçekleştirildiğini göstermektedir?
a. A b. B c. C d. D e. E
156. Aşağıda yer alan üretim imkanları eğrisine göre, ekonomide X ve Y malları üretim kapasitelerinin etkin olarak kullanılmadığını
ifade eden üretim bileşimi (kesişme noktası) aşağıdakilerden hangisidir?
a. A b. B c. F d. E e. C
157. Aşağıda yer alan üretim imkanları eğrisine göre; ekonomide X ve Y mallarının üretimi için mevcut kaynakların yetersiz olması
durumunu ifade eden bileşim (kesişme) noktası aşağıdakilerden hangisidir?
a. B b. E c. F d. A e. C
158. Aşağıdaki grafiklerden hangisi üretimde daha üst bir teknolojinin kullanılması durumunu göstermektedir?
-24-
a. A b. B c. C d. D e. E
159. Kapitalist üretim ilişkileri içerisinde “ne, nasıl, kimin için” sorularının cevabını aşağıdakilerden hangisinin vermesi gerekir?
a. Piyasa b. Devlet c. Merkezi plan d. Siyasi otorite e. Sivil toplum örgütleri
160. Piyasada kıtlık söz konusu ise arz ve talep edilen mal miktarının karşılaştırılması durumunda aşağıdakilerden hangisi geçerli
olur?
a. Arz edilen mal ve hizmet miktarı talep edilen mal ve hizmet miktarından büyüktür
b. Arz edilen mal ve hizmet miktarı talep edilen mal ve hizmet miktarından küçüktür
c. Arz edilen miktar ile talep edilen miktar birbirine eşittir
d. Arz ve talep eğrileri kesişmektedir
e. Arz miktarı talep miktarından daha çok sola kaymaktadır
161. Bir X malının talep eğrisi aşağıya doğru eğimliyse, fiyatlarda görülecek artış aşağıdaki etkilerden hangisini doğurur?
a. X malına olan talebi arttırır
b. X malına olan talebi azaltır
c. X malına olan talebi değiştirmez
d. X malının talep edilen miktarını artırır
e. X malının talep edilen miktarını azaltır
162. Fındık toplayıcılarının ücretlerinin artması, diğer koşullar sabitken, denge fiyatını nasıl etkileyecektir?
a. Fındık talep eğrisini sağa kaydırır ve fındık fiyatları artar
b. Fındık talep eğrisini sola kaydırır ve fındık fiyatları düşer
c. Fındık arz eğrisini sola kaydırır ve üzüm fiyatları düşer
d. Fındık arz eğrisini sağa kaydırır ve fındık fiyatları artar
e. Fındık arz eğrisini sola kaydırır ve fındık fiyatları yükselir
163. Çay ve tütünün aynı toprakta yetiştirildiği varsayımı altında, diğer değişkenler sabitken tütünün fiyatının artmasının yaratacağı
etki aşağıdakilerden hangisidir?
a. Çay arz eğrisi boyunca hareketlenme meydana gelir
b. Çay arz eğrisi boyunca aşağıya doğru hareketlenme meydana gelir
c. Çay arz eğrisi sağa kayar
d. Çay arz eğrisi sola kayar
e. Çay arz eğrisi sabit kalır
164. Aşağıdakilerden hangisi arz eğrisinin kaymasına neden olan faktörlerden değildir?
a. Üretim maliyetleri
b. Diğer malların fiyatları
c. Talebin artması
d. Üreticilerin beklentileri
e. Piyasadaki satıcı sayısı
165. Aşağıdakilerden hangisi talep eğrisinin kaymasına neden olan faktörlerden değildir?
a. İlişkili malların fiyatlarındaki değişme
b. Değişen tüketici tercihleri
c. Potansiyel alıcı sayısındaki değişme
d. Tüketicinin gelirindeki değişme
e. Fiyatların artması
-25-
166. Araba ve benzinin birbirine göre tamamlayıcı mallar olduğu varsayımı altında, araba fiyatındaki bir azalmanın yaratacağı etki
aşağıdakilerden hangisidir?
a. Benzin talebini azaltır
b. Benzin talebini artırır
c. Araba arzını artırır
d. Araba talebini azaltır
e. Her ikisinin de talebini artırır
167. Piyasa dengedeyken, arz eğrisi talep eğrisinden daha fazla sağa doğru kayacak olursa denge fiyatı ve miktarı ilk duruma göre
ne yönde değişir?
a. Denge fiyatı düşer, denge miktarı artar
b. Denge fiyatı artar, denge miktarı azalır
c. Denge fiyatı ve miktarı artar
d. Denge fiyatı ve miktarı azalır
e. Denge fiyatı artar, denge miktarı değişmez
168. Arz ve talep eğrilerinin ters yönde, ancak aynı miktarda kayması durumunda, talep eğrisi sola arz eğrisi sağa kayarsa, denge
fiyatındaki ve miktarındaki değişme hangi yöndedir?
a. Denge fiyatı düşer, denge miktarı artar
b. Denge fiyatı artar, denge miktarı azalır
c. Denge fiyatı ve miktarı artar
d. Denge fiyatı ve miktarı azalır
e. Denge fiyatı düşer, denge miktarı değişmez
169. Bir malın üretim sürecinde ortaya çıkan teknolojik gelişmenin etkisi aşağıdakilerden hangisidir?
a. Arz eğrisini sola doğru kaydırır
b. Arz eğrisi boyunca yukarıya doğru hareketlenme meydana getirir
c. Mevcut fiyat düzeyinde firmanın daha çok mal arz etmesini sağlar
d. Eğri boyunca aşağıya doğru hareketlenme meydana getirir
e. Talep eğrisini sola kaydırır.
170. Klasik ekolün özelliklerinden hangisine Tarihçi ekol itiraz etmektedir?

a. Klasik ekolün tümevarımcı metoduna
b. Klasik ekolün gözleme önem veren metoduna
c. Klasik ekolün tümdengelimci metoduna
d. Klasik ekolün evrimci yaklaşımına
e. Klasik ekolün eskiliğine
171. İktisat tarihini, “geçmiş çağların uygulamalı iktisatıdır” şeklinde tanımlayan iktisatçı, aşağıdakilerden hangisidir?
a. John R. Hicks
b. Eli Heckser
c. N. S. B. A. Grass
d. G. Unwin
e. John Clapham
172. Aşağıdaki problem alanlarından hangisi, iktisat tarihinin görevini tanımlarken kullanılan performans kavramını açıklamada
kullanılmaz?
a. Ne kadar üretim yapıldığı
b. Kişi başına hasıla artışı
c. Gelir dağılımında eşitlik
d. Üretimin istikrarlı olup olmaması
e. Toplumun teknolojik düzeyi
173. Ekonomik yapı kavramını açıklamada aşağıdakilerden hangisi kullanılmaz?

a. Toplumun siyasi kurumları
b. Toplumun ekonomik kurumları
-26-
c. Toplumun toplam üretimi

d. Toplumun demografik durumu
e. Toplumun teknolojisi
174. Ekonomik inkılap kavramı hangi tür değişimler için kullanılabilir?

a. Yıllık büyüme hızının çok yüksek olması
b. Fert başına milli gelir artışının büyük olması
c. Ekonomik performansın temelden değişmesi
d. Devletin ekonomik yasaları kökten değiştirmesi
e. Gelir dağılımında adaletin sağlanması
175. Aşağıdakilerden hangisi insanlığın köklü bir değişimini ifade eden neolitik inkılap yerine kullanılabilir?
a. Tarım inkılabı
b. Yeşil devrim
c. Demir çağı
d. Tunç çağı
e. Ticaret inkılâbı
176. İktisat tarihinin temel görevi, ekonomilerin performanslarında ve yapılarında zaman içinde meydana gelen önemli değişmeleri
açıklamaktır. Bu tanımın içinde geçen aşağıdaki kavramlardan hangisi açık bir teori kurma ve bu teorinin yanlışlanabilirliğini
önceden kabul etme anlamına gelmektedir?
a. Açıklamak
b. Temel görev
c. Değişmeler
d. Yapılar
e. Zaman
177. İnsanın doğal çevresindeki hayvan ve bitkileri daha iyi tanımasını sağlayan kültürel gelişmenin tarım inkılabına yol açtığını ileri
süren teori aşağıdakilerden hangisiyle ifade edilmektedir?
a. Resesyon teorisi
b. Gerileme teorisi
c. Çekirdek alan teorisi
d. Nüfus artışı teorisi
e. İklim değişmeleri teorisi
178. Tarıma geçişi açıklamakta hareket noktası olarak nüfusu ele alan teoriyi aşağıdakilerden hangisi ileri sürmüştür?
a. Gordon Childe
b. Robert J. Braidwood
c. Lewis R. Binford
d. N. S. B. Grass
e. Eli Heckser
179. Aşağıdakilerden hangisi Tarım İnkılabının sonuçlarından biri değildir?

a. Şehirlerin ilk kez gelişmesi
b. Sürekli teknolojik değişmenin bir kural haline gelmesi
c. Devletin siyasi bir organizasyon olarak ortaya çıkması
d. Çeşitli ekonomik organizasyon tiplerin doğması
e. Tarım hakim ekonomik faaliyet haline gelmesi
-27-
C. MODERN İKTİSADİ DÜŞÜNCENİN DOĞUŞU
180. Aşağıdakilerden Hangisi Merkantilizm Düşünce İçin Doğru Bir İfade Değildir?
a. Servet Ve Parayı Birbirine Karıştırmışlardır.
b. Saldırgan Dış Ticaret Politikası İzlemişlerdir.
c. Bir Ülkenin Gücü Ekonomik Güç İle Ölçülür.
d. Sömürgeciliğe Önderlik Yapıp, Korsancılığı Bile Meşru Görmüşlerdir.
e. Servet Birey Açısından Başlayacak Devlet Ve Siyasi İktidarın Çıkarlarına Hizmet Edecektir.
Merkantilistler, serveti devlet ve siyasetin çıkarları açısından ele almışlardır.
181. Merkantilist Görüşün Nüfusu Arttırmak İstemelerindeki Esas Neden Nedir?

a. Üretim Gücü Ve Askeri Güç
b. Refah Artışı
c. Enflasyon Baskısını Azaltmak
d. Aristokrasiyi Baskı Altına Alabilmek
e. İktisadi Anlayışa Ters Düşmemek
182. Paranın Miktar Teorisini İlk Kez Formüle Eden Merkantilist Kimdir?
a. Contillon b. Jean Bodin c. Thomas Mun d. Mirabeu e. William Petty
Hap Bilgi: Merkantilist politikaların hakim olduğu yıllarda, Amerika kıtasından Avrupaya akan değerli maden akışı Avrupada o
tarihlere kadar görülmemiş bir enflasyona sebep olmuştur. Ünlü Merkantilist olanJean Bodin enflasyonun sebebini (fiyat
artışını)kıtadan akan maden stokuna, diğer bir ifade ile tedavüldeki altın miktarının artmasına bağlamıştır. Miktar teorisini ilk kez
formüle eden düşünür olarak literatürde yerini almıştır.
183. Merkantilizm İspanyada Hangi İsim İle Uygulama Alanı Bulmuştur?

a. Cromwell Merkantilizm b. Sanayi Merkantilizm c. Kemaralizm d. Külçeci Merkantilizm e. Ticari Merkantilizm
184. Deniz Ticaret Kanunları İsimli Kitabının Sahibi Devlet Koruyuculu Lord Unvanlı Merkantilizme Katkısı Olan Kişi Aşağıdakilerden
Hangisidir?
a. Horning b. Schröder c. Cromwell d. Sechendorf e. Louis
185. Merkantilizm İktisat Politikaları İle Eşleştirmelerden hangisi yanlıştır?

a. Fransa- Colbertizm
b. Almanya- Kemeralizm
c. İngiltere- Ticari Merkantilizm
d. İngiltere- Colbertizim
e. İspanya- Külçeci Merkantilizm
Ticari Merkantilizm (İngiltere), İngiltere de Merkantilist doktrin birçok teorisyen ve uygulamacının görüşleriyle desteklendiği için
başarılı olmuştur. Bu sistemin başarıları, İngiltere’de Sanayi Devriminin diğer ülkelere göre önce başlamasına ortam hazırlamıştır.
Kameralizm(Almanya)
Kemaralist politikalar çoğunlukla kamu ekonomisi ve maliyesi ile ilgili geliştirilen önlemler olarak kabul edilmektedir.
Colbertizm (Fransa)
Colbert, uzun yıllar Fransa’nın mali işlerini yürütmüş ve ülkenin sanayileşmesine ortam hazırlayan bir politikayı uygulamaya koymuştur.
İktisadi görüşleri, 1663 yılında “Fransa’nın Mali İşleri Üstüne Hatıralar” (Memoires sur Les Affaires de France) adlı eseri ile
yayınlanmıştır. Bu yüzden Fransız merkantilizmine iktisadi doktrinler tarihinde Colbertizm (Colbertism) adı verilmektedir.
Külçeci Merkantilizm (İspanya)
İspanyol Merkantilizmi, değişik yollarla ülkeye altın getirmek, getirilen altını korumak ve ülkeden çıkışını engellemek gibi politikaları
içerir. Altının ülkeden çıkışını yasaklamak, ihracat bedellerinin ülkeye getirilmesini zorunlu kılmak, yabancı paraların İspanya’ya
getirilmesi için bu paralara yüksek değer biçmek, yani ülke parasının değerinin düşürmek, özellikle İspanyol mallarını satın alan
ülkelerden mal ithal etmek, ihraç edilen malların bedelini kısmen altın olarak ülkeye getirmek, İspanyol merkantilizminin temellerini
oluşturmuştur.
Ticaret Dengesi Kuramının Kurucusu→ Thomas Mun Dur.
186. Aşağıdakilerden Hangisi Merkantilist Politikaların Gözden Düşmesine Sebep Olmuştur?

a. Uluslararası Ticaretin Tek Taraflı Yürütülemeyeceğinin Fark Edilmesi Ve Yüksek Enflasyon Problemi
b. Deflâsyon Etkileri
c. Stagflâsyonun Görülmesi
d. Aşırı İşsizlik
e. Üretimin Düşmesi
-28-
187. Fizyokrasi Görüş İçin En Verimli Ve Kısır Sektör İkilisi Aşağıdakilerden Hangisidir?
a. Ticaret- Tarım b. Tarım- Ticaret c. Hizmetler- Ticaret d. Sanayi- Tarım e. Ticaret- Sanayi
Hap Bilgi:
Tarım, iş gücünün ve tabiatın birlikteki faaliyetidir. Toprak harcanan emeğin kat kat fazlasını vermektedir. Dolayısıyla tarım
tüketilenden daha fazla üretime yol açar, yaratılan bu fazlalığa Fizyokratlar safi hasıla(net ürün) adını vermişlerdir. Tarım dışındaki,
sanayi ve ticaret faaliyetlerini kısır sayarlar. Bu kesimler fayda yaratabilirler ancak onların safi hasıla yaratmaları mümkün değildir.
Sanayi ve ticaret sadece zaman, mekan ve şekil faydaları sağlar; girdilerden fazla bir şey meydana getirmez.
188. Merkantilist dönem için verilen bilgilerden aşağıdakilerden hangisi doğru değildir?
a. Devletin ekonomi politikalarını yönlendirmesinin amaç edinilmiş olması
b. Ekonomik faaliyetlerin bir bütün olarak ahlaki normlara göre belirleneceğinin kabul edilmesi
c. Ülkenin ekonomik zenginliğinin kıymetli maden stokunun (altın ve gümüş stoku) artışıyla ölçülmesi
d. Dış ticaret fazlası vermenin ticarette tek hedef olması
e. Hammadde ve ticaret yollarının güvenliğinin sömürgeler vasıtası ile sağlanması
Hap Bilgi:
Orta Çağ düşünce sistemine egemen olan görüş, ilahi gücün varlığına inanılması ve ekonomiyle ilgili davranışların ve uygulamaların
buna göre yapılmasıydı. Beşeri davranışların bölünmezliği kabul edilince ekonomik faaliyetlerin bir bütün olarak ahlaki normlara göre
belirleneceği kabul edilmişti. Alıcı ve satıcı açısından “adil fiyat” uygulanmalıydı. Aşırı kâr olmamalıydı. Para, para doğurmayacağına
göre faiz olmamalıydı. Orta Çağ düşünce sistemi bu nedenlerle ülkelerin ekonomik gelişmelerini ve dünyadaki ticareti engelleyici
nitelikteydi.
Derebeyliklerin ortadan kalkması, ulus-devletin ortaya çıkması, kiliselerin evrensel gücünün kırılması Orta Çağ düşünce sisteminin
sonunu getirdi. Rönesans ve birçok yeni kıtanın keşfi, düşünceleri altüst etti. Ekonomik faaliyetlerin yayılması ve uluslararası ticaretin
artması, yatırımları artırdı, kâr motifini ateşledi. Sonuçta merkantilist düşünceler filizlendi.
189. Fizyokrasi İçin Benimsenen Ekonomik Faaliyet Alanı Aşağıdakilerden Hangisidir?

a. Serbest Piyasa Ekonomisi b. Doğal Düzen c. Ticaret d. Sanayi e. Devlet Müdahalesi
190. Aşağıdaki Şıklardan Hangisi Fizyokrasi İçin Doğru Kabul Edilemez?

a. İktisadi Düzenleri Soyutlayıcı Yöntemler İle Kurdukları Modellere Dayanır.
b. Toplumu İşlevlerine Göre Birbirinden Ayırmışlardır.
c. Servetin Kaynağını Mübadelede Değil, Üretimde Aramışlardır.
d. Tarım, Sanayi, Ticaret Üretken Sektörlerdir.
e. Tek Üretken Sektör Olarak Tarımı Kabul Etmişlerdir.
191. Fizyokrat Olan Quesnay’ın Ekonomik Tablosu Hangi Analizin Başlangıcı Kabul Edilmiştir?
a. Azalan Verimler Yasası b. Girdi Çıktı Analizi c. Artık Değer d. Bölüşüm e. İşbölümü
192. “Bırakınız Yapsınlar, Bırakınız Geçsinler” İfadesini İlk Kez Kim Kullanmıştır?
a. Vincent-De- Gournay b. Quesnay c. Cantillon d. Turgot e. Mirabeu
Hap Bilgi:
Klasik iktisatçıların liberal ekonomi slogonı haline gelen, bırakınız yapsınlar bırakınız geçsinler ifadesi temelde bir fizyokrasi söylemi
olarak bilinmelidir. Fransız ticaret bakanı ve ekonomist olan bir fizyokrat Vincent de Gournay bu söylemi ilk kullanan kişi olarak
bilinmelidir.
193. Aşağıdakilerden Hangisi Fizyokratlara Göre Üretken Sınıfdır?

a. Toprak Sahipleri b. Toprağını kiraya verenler c. Tüccarlar d. Çiftçiler e. Zanaatkarlar
194. Değer Teorisi Ve Azalan Verimler Yasasını ilk kez ifade eden Fizyokrat aşağıdakilerde hangisidir?
a. Quesnay b. Mirabeau c. Mercier de la Rivieve d. Turgot e. Dupont de Nemours
Ona göre belli bir toprak parçası üzerinde fazla emek ve sermayenin kullanılması sürekli üretimi arttırmaz. Üretim belli bir dönemden
sonra, arttırılan emek ve sermayeye rağmen azalır, oran olarak düşer.
195. Bir Kunduracının Yaptığı Ayakkabı Onun Kullandığı Deriden Büyük Olamaz İfadesi Hangi İktisadi Düşünceye Uygun Düşer?
a. Klasikler b. Merkantilizm c. Keynesyen d. Fizyokrasi e. Neo Klasikler
-29-

Genel Ekonomi Ders Notları Ve Deneme Sınavı Soru Cevapları

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Genel Ekonomi Ders Notları Ve Deneme Sınavı Soru Cevapları

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Genel Ekonomi Ders Notları ve Deneme Sınavı Soru/Cevapları

A. GENEL EKONOMİ DERS NOTLARI

•Ekonomik birimler hane halkları, firmalar ve devlet olarak üçe ayrılır.

Kıtlık, Tercih ve Fayda

•Parasal maliyet fırsat maliyetinin bir parçası olabilir.

•Firmanın maliyet eğrileri fiziki ürün eğrilerinin ters döndürülmüş halidir.

Tam Rekabet Piyasası

Yani tam rekabet piyasasında, uzun dönemde atıl kapasite oluşmaz.

Eksik Rekabet Piyasaları

Tekelci rekabet piyasasında da kaynaklar etkin olarak dağıtılmaz.

Faktör Piyasaları ve Faktör Gelirleri

Kamusal Mallar ve Dışsallıklar

Mikro İktisattan Makro İktisada Geçiş

Milli Gelir Muhasebesi

Milli Hasılanın Belirlenmesi

•Net ihracat ülkenin ihracatı ile ithalatı arasındaki farktır.

•Toplam harcama fonksiyonu her bir harcama bileşeninin toplamından oluşmaktadır.

Makro Ekonomik Denge

Para Teorisi ve Politikası

GSMH (Gayri Safi Millî Hasıla):

B. DENEME SINAVI SORU/CEVAPLARI

2. Aşağıda sıralanan “Ekonominin Temel Özellikleri”nden yanlış olan seçeneği işaretleyiniz.

4. Bir malın ekonomik değeri aşağıdakilerden hangisidir?

5. Klasik iktisatçıların ekonomi açısından temel felsefeleri nasıl anlatılır?

12. Aşağıdaki boşluk için doğru seçeneği işaretleyiniz.

17. Ekonomi bilimi toplumun hangi kesimlerini ilgilendirir.

18. Mal ve hizmetlerin insan ihtiyaçlarını karşılama niteliği aşağıdakilerden hangisidir?

19. Aşağıdakilerden hangisi üretim elemanlarından değildir?

22. Ekonomi bilimi toplumun hangi kesimlerini ilgilendirir.

25. Aşağıdakilerden hangisi üretim elemanlarından değildir?

27. İnsan ihtiyaçlarını karşılamak üzere kurulan kuruluşa ne ad verilir?

29. Aşağıdaki üretim elemanlarından ve getirilerinden hangisi doğrudur?

31. Bir malın ekonomik değeri aşağıdakilerden hangisidir?

41. Aşağıdakilerden hangisi ekonomi ilminin yakından ilgilendiği problemlerdendir?

42. Aşağıdakilerden hangisi paranın işlevi değildir?

43. 2. Merkantilist Görüşün Nüfusu Arttırmak İstemelerindeki Esas Neden Nedir?

45. Ekonomi’nin doğru tanımı aşağıdakilerden hangisidir?

46. Aşağıdaki ifadede boşluğu tamamlayan doğru seçeneği işaretleyiniz.

49. Aşağıdaki boşluk için doğru seçeneği işaretleyiniz.

50. Aşağıdaki boşluk için doğru seçeneği işaretleyiniz.

52. 21. Aşağıdaki boşluk için doğru seçeneği işaretleyiniz.

54. Aşağıdaki boşluk için doğru seçeneği işaretleyiniz.

55. Aşağıdaki boşluk için doğru seçeneği işaretleyiniz.

56. Aşağıdakilerden Makro Ekonomi’nin ilgi alanlarına girmeyen seçenek hangisidir?

57. Aşağıdaki ifadeye ilişkin olarak doğru seçeneği işaretleyiniz.

59. Aşağıdaki ifadede boşluğu tamamlayan doğru seçeneği işaretleyiniz.

62. Aşağıdaki ifadede boşluğu tamamlayan doğru seçeneği işaretleyiniz.

63. Aşağıdaki seçeneklerden, yanlış olanı işaretleyiniz.

64. Aşağıdaki seçeneklerden yanlış olanı işaretleyiniz.

e. Milli ve Yabancı Sermaye Piyasalarının yurt ekonomisine tesirleri

65. Aşağıdaki ifadede boşluğu tamamlayan doğru seçeneği işaretleyiniz.

67. Sermaye, para ve kredi üzerine işlem yapan kuruşlara ne denir?

71. Aşağıdakilerden hangisi sermaye şirketine örnektir?

74. Tahvil ve hisse senedi gibi iktisadi varlıklara ne ad verilir?

85. Aşağıdakilerden hangisi makro iktisatın inceleme konularından biri değildir?

86. Aşağıdakilerden hangisi talep eğrisinin yerini değiştirmez?

88. Aşağıdakilerden hangisi tüketim harcamalarını etkileyen faktördür?

90. Aşağıdakilerden hangisi toplam talebi kaydıran nedenlerden biri değildir?

97. Hangisi malın talebine etki eden en önemli faktördür?

100. Aşağıdakilerden hangisi satıcı açısından en güvenilir ödeme şeklidir?

102. Çekte vade ne kadar sürelidir?

103. İnsanların sahip oldukları ekonomik ve sosyal değerler toplamına ne ad verilir?

a. Doğal kaynaklar b. İnsan kaynakları c. Muhasebe kaydı d. Sermaye e. Kültür varlıkları