BÖLÜM-01

KAPSAMINA GÖRE MALİYETLER

 Maliyet Muhasebesi -01- Kapsamına Göre Maliyetler

Kapsamına
Göre Maliyetler
a. Asal Maliyet Yöntemi
b. Değişken Maliyet Yöntemi
c. Normal Maliyet Yöntemi
d. Tam Maliyet yöntemi

Üretilen mamullerin maliyeti üç ana unsurdan oluşmaktadır: Bu konu ile ilgili olarak hazırlanmış kalıp tablo aşağıdaki
gibidir. Birçok soru bu tablodaki kurallara uyularak rahatlıkla
1. Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri
yapılabilmektedir.
2. Direkt İşçilik Giderleri
3. Genel Üretim Giderleri
Kapsamına Göre Maliyetler
Gider Türleri
Asal Değişken Normal Tam
Bunlardan ilk ikisi üretim hacmine bağlı değişken giderlerdir.
710 Direkt İlk Md. Mlz. XX XX XX XX
Direkt işçilik giderleri kimi zaman “üretimde harcanan süre 720 Direkt İşçilik XX XX XX XX
karşılığı ödenen ücretler” şeklinde belirlenirken, bazı 730 GÜG (Değişken) -- XX XX XX
uygulamalarda ise “esas üretim yerlerinde çalışan işçilerin 730 GÜG (Sabit) -- -- KKO* XX
ücret ve diğer ödemeleri” şeklinde tanımlandığından, kısmen TOPLAM MALİYET XXX XXX XXX XXX
veya tümüyle sabit olabilmektedir. Böyle bir durumda, direkt Üretim Miktarı ADET ADET ADET ADET
işçilik giderlerinin bir kısmı kimi zaman sabit kimi zaman ise BİRİM MALİYET XXX XXX XXX XXX
değişken nitelik kazanabilmektedir. *KKO: Kapasite Kullanım Oranı
www.fuathoca.net
Genel üretim giderleri ise kapsamında hem enerji gibi f
u
değişken, hem de amortisman gibi sabit giderleri barındıran
a KATKI TİPİ
yarı değişken bir gider grubudur. Bu bakımdan söz konusu t DEĞİŞKEN MALİYET YÖNTEMİ
GELİR TABLOSU
giderler iki alt gruba ayrılabilir; h Brüt Satışlar
o
Satışların Maliyeti (-)
a. Değişken Genel Üretim Giderleri c
BRÜT KATKI PAYI
b. Sabit Genel Üretim Giderleri a
. Dönemin Değişken Giderleri(-)
n - Arge Gideri
Üretim maliyetlerinin kapsamını belirleyen ve mamul için ne - Pasadağ Gideri
e
kadar kısmının kullanıldığının tespitinde uygulanan t - G.Yönetim Gideri
yöntemler şunlardır; - Finansman Gideri
NET KATKI PAYI
Dönemin Sabit Giderleri (-)
- İşçilik Giderleri
1. Asal Maliyet Yöntemi
- GÜG
2. Tam Maliyet Yöntemi
- Arge Gideri
3. Normal Maliyet Yöntemi - Pasadağ Gideri
4. Değişken Maliyet Yöntemi - G.Yönetim Gideri
- Finansman Gideri
Not : “Asal Maliyet Yöntemi” endüstri öncesi toplumlarda KARA/ZARARA KATKI
üretimin el emeği ve küçük aletler kullanılarak mamule Diğer Faal. Olağan Gelir ve Karlar
dönüştüğü zamanlardan kalma bir yöntem olup, günümü Diğer Faal. Olağan Gider ve Zararlar
zün makineleşmiş OLAĞAN KAR/ZARAR
üretim ortamıyla D. Faal. Olağandışı Gelir ve Karlar
bağdaşmamak- D. Faal. Olağandışı Gider ve Zararlar
tadır. DÖNEM KARI / ZARARI

Not: Tam Maliyet ve Normal Maliyet Yöntemlerinden farklı

olarak Değişken maliyet yönteminde Katkı tipi gelir tablosu
kullanılmaktadır.

1
 Maliyet Muhasebesi -01- Kapsamına Göre Maliyetler

1. Yıllık üretim kapasitesi 1.500 Adet mamul olan bir işletme, 2011 yılında 900 Adet mamul üretmiştir. 2011 yılı üretim giderleri
aşağıdaki gibi gerçekleşmiştir: (Aralık 2011 tarihli SMMM Yeterlilik Sınavı Sorusu)

Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri : 20.000 TL

Direkt İşçilik Giderleri : 10.000 TL
Genel Üretim Giderleri : 15.000 TL
- Değişken GÜG 6.000 TL
- Sabit GÜG 9.000 TL

İstenilenler:
Yukarıdaki bilgilere göre ve işlemleri açıkça göstererek; işletmenin 2011 yılındaki;
(a) “Değişken maliyet yöntemine” göre birim üretim maliyetini hesaplayınız.
(b) “Normal maliyet yöntemine” göre birim üretim maliyetini hesaplayınız.
(c) “Tam maliyet yöntemine” göre birim üretim maliyetini hesaplayınız.

2. Bir çimento fabrikasının aylık üretim kapasitesi 80.000 tondur. Şubat ayında 20.000 ton üretim ve 15.000 top satış yapmış
H. Kamil BÜYÜKMİRZA; Maliyet ve Yönetim Muhasebesi s. 269
olan bu fabrikanın aynı aya ait giderleri aşağıdaki gibidir:

Direkt ilk Md. ve Mlz. Gid. : 200.000 TL

Direkt İşçilik Gid. : 800.000 TL
Genel Üretim Gid. : 1.000.000 TL
Pazarlama, satış ve dağıtım Gid. : 40.000 TL
Genel Yönetim Gid. : 160.000 TL
Yapılan incelemeler, direkt işçilik ve genel yönetim giderlerinin tamamının, genel üretim giderlerinin %80’inin ve pazarlama,
satış ve dağıtım giderlerinin %50’sinin sabit; geri kalan giderlerin ise değişken nitelik taşıdığını ortaya koymuştur.

İstenilenler:
Yukarıdaki bilgilere göre ve işlemleri açıkça göstererek;
(a) “Değişken maliyet yöntemine” göre birim üretim maliyetini hesaplayınız.
(b) “Normal maliyet yöntemine” göre birim üretim maliyetini hesaplayınız.
(c) “Tam maliyet yöntemine” göre birim üretim maliyetini hesaplayınız.

3. Tek tip mamul üreten A İşletmesinin yıllık üretim kapasitesi 10.000 adettir. İşletme ürettiği ürünlerin bir adedini 240 TL’ye
satmaktadır. İşletmenin 2009 yılına ait; üretim-satış hacmi ve bazı gider kalemlerinin dökümü aşağıdaki gibidir.
3 Mart 2010 tarihli
SMMM Yeterlilik Sınavı Sorusu

Dönem Başı Yarı Mamul Miktarı –

Dönem İçinde Üretilen Mamul Miktarı 8.000 adet
Dönem İçinde Satılan Mamul Miktarı 6.500 adet
Dönem Sonu Yarı Mamul Miktarı –
Direkt İlk Madde ve Malzeme Gideri 284.000 TL
Direkt İşçilik Gideri 339.200 TL
Genel Üretim Giderleri (Sabit) 472.000 TL
Genel Üretim Giderleri (Değişken) 408.800 TL
Genel Yönetim Giderleri (Sabit) 100.000 TL
Genel Yönetim Giderleri (Değişken) 80.000 TL
Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri (Sabit) 56.000 TL
Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri (Değişken) 32.000 TL

İstenilenler:
(a) Değişken Maliyet Yöntemine göre,
(b) Normal Maliyet Yöntemine,
(c) Tam Maliyet Yöntemine,
 İşletmenin 2009 yılına ait BİRİM ve TOPLAM ÜRETİM MALİYETİNİ hesaplayınız.
 Dönemin gelir tablosunu düzenleyiniz.

2
 Maliyet Muhasebesi -01- Kapsamına Göre Maliyetler

4. Tüpsan Üretim A.Ş. kapsamına göre maliyetlendirme yöntemlerinden “normal maliyet” yöntemini kullanmaktadır. İşletmenin
kapasitesi yılda 5.000 adet mamuldür. 2008 yılında fiilen 4.000 adet mamul üretilmiş olup bunlardan 3.000 adedi satılmıştır.
İşletmede dönem başı mamul stoku bulunmamaktadır. İşletme birim mamul maliyetini normal maliyet yöntemine göre 500
TL/adet olarak hesaplamıştır. Değişken maliyet yöntemine göre hesaplama yapıldığında bir mamulün maliyeti 360 TL/adet
4 Kasım 2008 tarihli SMMM Yeterlilik Sınavı Sorusu
çıkmaktadır. Üretilen mamuller piyasada 600 TL/adet fiyattan satılmaktadır.

İstenilenler:
(a) İşletmenin 2008 yılı Sabit Genel Üretim Giderleri toplamı kaç TL’dir.
(b) İşletmenin tam maliyet yöntemine göre toplam maliyeti ve birim mamul maliyeti kaç TL’dir.
(c) İşletmenin normal maliyet yöntemine göre hesapladığı brüt satış karı rakamı ile tam maliyet yöntemine göre hesapladığı
brüt satış karı arasındaki fark kaç TL’dir.

5. KARSAN İşletmesinin yıllık üretim kapasitesi 180.000 adettir. İşletmenin Haziran ayı üretim ve satış bilgileri aşağıdaki gibidir.
Temmuz 2011 tarihli SMMM Yeterlilik Sınavı Sorusu

Gider Türü Tutar Değişkenlik Oranı Sabitlik Oranı

Direkt İlk Madde Mlz. Gid. 25.000 TL %100 -
Direkt İşçilik Gid. 30.000 TL %20 %80
Genel Üretim Gid. 50.000 TL %40 %60
Araştırma Geliştirme Gid. 8.000 TL - %100
Pazarlama Satış ve Dağ. Gid. 5.000 TL %50 %50
Genel Yönetim Gid. 10.000 TL - %100

Üretim Miktarı 7.500 adet

Satış Miktarı 6.000 adet
Birim Satış Fiyatı 15 TL/adet
Mayıs Ayı Sonu Stok Miktarı -

İstenilenler:
(a) Tam Maliyet Yöntemine göre birim üretim maliyetini hesaplayınız.
(b) Normal Maliyet Yöntemine göre birim üretim maliyetini hesaplayınız.
(c) Değişken Maliyet Yöntemine göre birim üretim maliyetini hesaplayarak, Haziran ayı Katkı Tipi Gelir Tablosunu
düzenleyiniz.

6. Kalkersan A.Ş.’nin 201X yılı verileri aşağıdaki gibidir:

Mamul ve yarı mamul stokları (DB ve DS) : -----
Satışlar : 4.000.000.TL
Direkt İlk Madde Malzeme Giderleri : 1.800.000.TL
Direkt İşçilik Giderleri : 700.000.TL
Değişken Genel Üretim Giderleri : ?
Toplam net katkı payı : 650.000.TL
Değişken Paz. Sat. Ve Dağ. Gid. : 250.000.TL
Sabit Paz. Sat. Ve Genel Yönet. Gid. : ?
Sabit Genel Üretim Gideri : ?
Brüt satış karı : 700.000.TL
Faaliyet karı : 300.000.TL

İstenilenler:
(a) Tam maliyet yöntemine göre satışların maliyetini hesaplayınız.
(b) Değişken maliyet yöntemine göre satışların maliyetini hesaplayınız.
(c) Toplam Brüt Katkı payını hesaplayınız.

3
 Maliyet Muhasebesi -01- Kapsamına Göre Maliyetler

7. Maliyetleri aylık olarak hesaplayan “Dal” üretim işletmesi, Haziran 2014 döneminde aşağıdaki giderlere katlanmıştır:
Gider Çeşitleri Sabit Giderler Değişken Giderler
İlk Madde Malzeme Giderleri - 22.500
- Direkt İlk Madde Malzeme - 18.000
- Endirekt Malzeme - 4.500
İşçi Ücret Giderleri 8.000 20.000
- Direkt İşçilik Giderleri - 20.000
- Endirekt İşçilik 8.000 -
Dışarıdan Sağ. Fayda ve Hizmetler 12.000 18.000
Vergi, Resim ve Harçlar 4.500 -
Amortisman ve Tükenme Payları 30.500 -
Çeşitli Giderler 5.000 6.000
TOPLAM 60.000 66.500

Yıllık üretim kapasitesi 144.000 adet ürün olan “Dal” işletmesi, Haziran ayında 10.200 adet mamulün üretimine başlamış ve
8.200 adedini tamamlamıştır. Üretimi tamamlanan mamullerin 7500 adedi %40 karla peşin satılmıştır.
Dönem başı yarı mamul ve dönem başı mamul stokları bulunmayan işletmede, dönem sonu yarı mamullerin tüm üretim
Haziran 2014 tarihli SMMM Yeterlilik Sınavı Sorusu
faktörleri açısından tamamlanma derecesi %60’tır.

İstenilenler:
Normal maliyet yöntemini uygulayan “Dal” işletmesinin:
(a) Kapasite kullanım oranını ve kapasite sapmasını bulunuz. Kapasite sapması Gelir Tablosunda hangi hesapta raporlanır
açıklayınız.
(b) Tamamlanan mamullerin ve dönem sonu yarı mamul stoklarının toplam ve birim maliyetlerini bulunuz.
(c) Satışların Maliyeti Tablosu ve Gelir Tablosunun Brüt Satış kar/zararına kadar olan bölümü düzenleyiniz.

Maliyetlerini aylık olarak belirleyen bir işletmenin Temmuz ayına ilişkin üretim maliyetleri aşağıdaki gibidir:
8 Temmuz 2009 ve Haziran
8.
2013 tarihli SMMM Yeterlilik Sınavı Sorusu

Gider Çeşitleri Sabit Giderler Değişken Giderler

İlk Madde Malzeme Giderleri - 150.000
- Direkt İlk Madde Malzeme - 120.000
- Endirekt Malzeme - 30.000
İşçi Ücret Giderleri 125.000 60.000
- Direkt İşçilik Giderleri 125.000 -
- Endirekt İşçilik - 60.000
Dışarıdan Sağ. Fayda ve Hizmetler 70.000 100.000
Amortisman ve Tükenme Payları 165.000 -
Çeşitli Giderler 15.000 10.000
TOPLAM 375.000 320.000

İşletmenin yıllık kapasitesi 300.000 adet olup Temmuz ayında işletme 20.000 adet mamul üretmiştir. Ay sonunda yarı mamul
bulunmamaktadır. Üretilen malların % 75’i 600.000 TL’ye satılmıştır.
İstenilenler:
Fiili maliyet yöntemini uygulayan bu işletmenin, Normal Maliyet Yöntemine göre, toplam ve birim maliyetlerini bularak; satılan
mamul maliyetini, brüt satış karını, oluşan kapasite sapmasının tutarını ve dönem sonu mamul tutarını hesaplayınız.

4
 Maliyet Muhasebesi -01- Kapsamına Göre Maliyetler

9. Termosan A.Ş. değişik tip ve boyutlarda termosifon üretmektedir. Şirketin öngörülen aylık kapasitesi 2.400 makine saatidir.
Ekim başında mamul ve yarı mamul bulunmamaktadır. Ekim ayı Genel Üretim Giderleri 6.000 TL değişken, 18.000 TL sabit
olmak üzere 24.000 TL’dir. Ekim sonu itibariyle, üretimi halen devam eden Model 401 partisi dışında yarı mamul
bulunmamaktadır. Ekim ayında üç değişik termosifon partisi üzerinde çalışılmış olup, ilgili veriler aşağıdaki gibidir:
H. Kamil
BÜYÜKMİRZA; Maliyet ve Yönetim Muhasebesi s. xxx

MODEL101 MODEL201 MODEL401

Direkt İlk Madde ve Malzeme 10.000 TL 40.000 TL 60.000 TL
Direkt İşçilik Gideri 6.000 TL 20.000 TL 12.000 TL
Üretim partisindeki miktarı 400 adet 800 adet 600 adet
Harcanan makine saati 200 saat 600 saat 400 saat
Satılan miktar 200 adet 700 adet ----
Satış fiyatı (ad.) 100 TL 150 TL 250 TL

İşletmede sabit GÜG’leri mamullere eşit olarak dağıtılmakta, değişken GÜG’nin dağıtımında ise makine saati ölçüsü
kullanılmaktadır.

İstenilenler:
(a) Tam maliyet yöntemine göre Ekim ayı brüt satış karını hesaplayınız.
(b) Normal maliyet yöntemine göre Ekim ayı brüt satış karını hesaplayınız.
(c) Değişken maliyet yöntemine göre Ekim ayı brüt katkı payını hesaplayınız.

10. Aylık maksimum üretim kapasitesi 90 bin adet olan bir tuğla fabrikasında, Mart ayı faaliyet sonuçlarının saptanabilmesi için
gerekli bilgiler aşağıda verilmiştir.

Miktarlar Adet
Dönem içi üretimine başlanan 50 000
DB Yarı Mamul --
Dönem içi üretimi tamamlanan 40 000
DS Yarı Mamul (%50 Tam. Derecesi) 10 000
Satılan Mamul Miktarı 25 000

GİDERLER TL
D.İlk Md. Malzeme Gideri 100 000
D. İşçilik Gideri 135 000
Genel Üretim Gideri – Değişken 45 000
Genel Üretim Gideri – Sabit 90 000
Pasadağ – Değişken 20 000
Pasadağ – Sabit 15 000
Genel Yönetim Gideri – Sabit 40 000
Finansman Gideri – Değişken 10 000
Finansman Gideri – Sabit 25 000

Diğer Bilgi:
İlk madde (taşeron tarafından çıkartılıp getirilen killi toprak) bütünüyle üretimin başlangıcında kullanılmaktadır. Mart ayında
tuğla birim satış fiyatı 20 TL/adet olmuştur.

İstenilenler:
(a) Değişken maliyet yöntemine göre birim üretim maliyetini hesaplayınız.
(b) Normal maliyet yöntemine göre birim üretim maliyetini hesaplayınız.
(c) Tam maliyet yöntemine göre birim üretim maliyetini hesaplayınız.

5
 Maliyet Muhasebesi -01- Kapsamına Göre Maliyetler

11. “Güney ayakkabı üretim işletmesinin yıllık üretim kapasitesi 10.000 çifttir. İşletme 2014 yılında 8.000 çift ayakkabı üretmiş ve
satmıştır. Üretim maliyetlerine ilişkin bilgiler aşağıdaki gibidir.

Direkt İlk Madde ve Malzeme Gid. 230.000

Direkt İşçilik Giderleri 170.000
Genel Üretim Giderleri 160.000
(%25 değişken, %75 Sabit)

Genel Yönetim Giderleri 65.000

Pazarlama, Satış ve Dağıtım Gid. 40.000
Finansman Giderleri 25.000
İstenilenler:
(a) Normal Maliyet Yöntemini uygulayan bu işletmenin ayakkabılara ilişkin toplam ve birim üretim maliyetini hesaplayınız.
(b) Boş kapasiteye ilişkin sabit GÜG` ün tutarını hesaplayarak Gelir Tablosunda hangi hesapta raporlandığını belirtiniz.
(c) Gelecek dönemde satış miktarlarında önemli bir değişiklik olmayacağını öngören işletmeye ertesi dönem için 1.500 çift
ek üretim siparişi gelmesi ve müşteri tarafından teklif edilen fiyatın 65 TL/çift olması durumuna göre işletmenin teklifi
kabul ya da ret kararını tartışınız. Gerekli hesaplamalarla destekleyiniz. Teklifi kabul etmesi durumunda ortaya çıkacak
ek kar / zararı hesaplayınız.

12. Yıllık üretim kapasitesi 200.000 metre kumaş olan bir dokuma fabrikasında 2016 yılında tam kapasitede çalışılmış ve üretilen
kumaşın tamamı satılmıştır. Dönem başı ve dönem sonu mamul ve yarı mamul stoğu bulunmayan işletmede gelir-gider
H. Kamil BÜYÜKMİRZA; Maliyet ve Yönetim Muhasebesi s.555
bilgileri aşağıdaki gibidir:

Satış fiyatı 5 TL/mt

Birim değişken maliyet 3 TL/mt
Birim Başına Değişken Pazarlama Gideri 1 TL/mt
Toplam Sabit Genel Üretim Gideri 50.000 TL/yıl
Toplam Sabit Genel Yönetim Gideri 10.000 TL/yıl

İstenilenler:
(a) Tam maliyet yöntemine göre toplam ve birim maliyetleri bulup, gelir tablosunu düzenleyiniz.
(b) Değişken maliyet yöntemine göre gelir tablosunu düzenleyiniz.

6
 Maliyet Muhasebesi -01- Kapsamına Göre Maliyetler

13. Tek bir mamulün üretim ve satışını yapan, yıllık üretim kapasitesi 100 ton mamul olan bir işletmede, 2015 yılında 50 ton
mamul üretilmiş ve 40 tonu satılmıştır. İşletmede söz konusu döneme ilişkin gelir-gider bilgileri aşağıdaki gibidir:
H. Kamil
BÜYÜKMİRZA; Maliyet ve Yönetim Muhasebesi s.555

Gelirler Tutar
Satışlar 40.000 TL
Diğer Faaliyetlerden Olağan Gelir ve Karlar 800 TL
Olağandışı Gelir ve Karlar 200 TL
Gelirler
Direkt İlk Madde ve Malzeme 14.000 TL
Direkt İşçilik 5.000 TL
Genel Üretim Gideri 12.500 TL
- Değişken 4.500
- Sabit 8.000
Pazarlama Satış Dağıtım Gideri 3.000 TL
- Değişken 2.000
- Sabit 1.000
Genel Yönetim Gideri 4.500 TL
- Sabit 4.500
Finansman Gideri 1.500 TL
- Sabit 1.500

İstenilenler:
(a) Değişken maliyet yöntemine göre birim üretim maliyetini hesaplayıp, gelir tablosunu düzenleyiniz.
(b) Normal maliyet yöntemine göre birim üretim maliyetini hesaplayınız.
(c) Tam maliyet yöntemine göre birim üretim maliyetini hesaplayıp, gelir tablosunu düzenleyiniz.

7
 Maliyet Muhasebesi -01- Kapsamına Göre Maliyetler

CEVAP(1)

(a) (b) (c)

Üretim Maliyetleri
Değişken Maliyet Normal Maliyet Tam Maliyet
Direkt İlk Madde ve Malzeme Gideri 20.000 TL 20.000 TL 20.000 TL
Direkt İşçilik Gideri 10.000 TL 10.000 TL 10.000 TL
Genel Üretim Giderleri (Değişken) 6.000 TL 6.000 TL 6.000 TL
5.400 TL 9.000 TL
Genel Üretim Giderleri (Sabit) ---
9.000 TL x %60 (KKO) (Tamamı)
Toplam Üretim Maliyeti 36.000 TL 41.400 TL 45.000 TL
Üretim Miktarı 900 Adet 900 Adet 900 Adet
Birim Maliyetler 40,00 TL 46,00 TL 50,00 TL
Bu yöntemde üretim Bu yöntemde üretim unsurları olan Bu yöntemde üretim
unsurları olan - DİMM unsurları olan
- DİMM - DİG ve - DİMM
- DİG ve - GÜG‘nin - DİG ve
- GÜG‘nin değişken kısımları maliyetlere - GÜG‘nin
sadece değişken eklenirken, bununla beraber sabit Tamamı üretim
kısımları maliyetlere giderlerin kapasite kullanım maliyeti olarak kabul
dahil edilir. oranına isabet eden kısmı edilir.
maliyetlere ilave edilir.

Kapasite Kullanım Oranı : Üritem Miktarı / Toplam Kapasite

: 900 adet / 1.500 adet
: % 60

CEVAP(2)

Giderlerin Sabit ve Değişken Kısımlarına Ayrılması

Şubat Ayı Maliyetleri Değişken Sabit

Direkt İlk Madde ve Malzeme Gideri 200.000 TL ---
Direkt İşçilik Gideri --- 800.000 TL
Genel Üretim Giderleri 200.000 TL 800.000 TL
Genel Yönetim Giderleri --- 160.000 TL
Pazarlama Satış Dağıtım Gideri 20.000 TL 20.000 TL

(a) (b) (c)

Üretim Maliyetleri
Değişken Maliyet Normal Maliyet Tam Maliyet
Direkt İlk Madde ve Malzeme Gideri 200.000 TL 200.000 TL 200.000 TL
Genel Üretim Giderleri (Değişken) 200.000 TL 200.000 TL 200.000 TL
200.000 TL
Direkt İşçilik Gideri (Sabit) --- 800.000 TL
800.000 TL x %25 (KKO)
200.000 TL
Genel Üretim Giderleri (Sabit) --- 800.000 TL
800.000 TL x %25 (KKO)
Toplam Üretim Maliyeti 400.000 TL 800.000 TL 2.000.000 TL
Üretim Miktarı 20.000 Adet 20.000 Adet 20.000 Adet
Birim Maliyetler 20,00 TL 40,00 TL 100,00 TL
Bu yöntemde üretim Bu yöntemde üretim unsurları olan Bu yöntemde üretim
unsurları olan - DİMM unsurları olan
- DİMM - DİG ve - DİMM
- DİG ve - GÜG‘nin - DİG ve
- GÜG‘nin değişken kısımları maliyetlere - GÜG‘nin
sadece değişken eklenirken, bununla beraber sabit Tamamı üretim
kısımları maliyetlere giderlerin kapasite kullanım maliyeti olarak kabul
dahil edilir. oranına isabet eden kısmı edilir.
maliyetlere ilave edilir.

Kapasite Kullanım Oranı : Üritem Miktarı / Toplam Kapasite

: 20.000 adet / 80.000 adet
: % 25

8
 Maliyet Muhasebesi -01- Kapsamına Göre Maliyetler

CEVAP(3)

(a) (b) (c)

Üretim Maliyetleri
Değişken Maliyet Normal Maliyet Tam Maliyet
Direkt İlk Madde ve Malzeme Gideri 284.000 TL 284.000 TL 284.000 TL
Direkt İşçilik Gideri 339.200 TL 339.200 TL 339.200 TL
Genel Üretim Giderleri (Değişken) 408.800 TL 408.800 TL 408.800 TL
377.600 TL
Genel Üretim Giderleri (Sabit) --- 472.000 TL
472.000 TL x %80 (KKO)
Toplam Üretim Maliyeti 1.032.000 TL 1.409.600 TL 1.504.000 TL
Üretim Miktarı 8000 Adet 8000 Adet 8000 Adet
Birim Maliyetler 129 TL 176,2 TL 188 TL
* Pazarlama Satış ve Dağıtım giderleri ile Genel Yönetim Giderleri üretim maliyetlerine dahil edilmezler. Bu giderler dönemin
kar/zarar hesaplarından mahsup edilirler.

Kapasite Kullanım Oranı : Üritem Miktarı / Toplam Kapasite

: 8000 adet / 10.000 adet
: % 80

Gelir Tablosu Normal Maliyet Tam Maliyet

60.Brüt Satışlar 1.560.000 TL 1.560.000 TL
(6500 x 240 TL) (6500 x 240 TL)
61.Satış İndirimleri --- ---
NET SATIŞLAR 1.560.000 TL 1.560.000 TL
62.Satışların Maliyeti 1.145.300 TL 1.222.000 TL
(6500 x 176.20 TL) (6500 x 188 TL)
BRÜT SATIŞ KARI/ZARARI 414.700 TL 338.000 TL
63.Faaliyet Giderleri 268.000 TL 268.000 TL
Arge Giderleri (Sabit+Değişken) --- ---
Pazarlama Satış Dağ. Gid. (Sabit+Değişken) (88.000 TL) (88.000 TL)
Genel Yönetim Gideri (Sabit+Değişken) (180.000 TL) (180.000 TL)
FAALİYET KARI / ZARARI 146.700 TL 70.000 TL
64.Diğer Faal. Olağan Gelir --- ---
65.Diğer Faal. Olağan Gider --- ---
66. Finansman Giderleri --- ---
OLAĞAN KAR / ZARAR 146.700 TL 70.000 TL
67.Diğer Faal. Olağandışı Gelir --- ---
68.Diğer Faal. Olağandışı Gider 94.400 TL ---
(94400 TL)
Çalışmayan Ksm Gid. Ve Zararları (472.000 x %20)
---
DÖNEM KARI / ZARARI 52.300 TL 70.000 TL

Katkı Tipi Gelir Tablosu Değişken Maliyet

Satışlar 1.560.000 TL
(6500 x 240 TL)

Satışların Maliyeti 838.500 TL

(6500 x129 TL)
BRÜT KATKI PAYI 721.500 TL
Değişken Faaliyet Giderleri 112.000 TL
Pazarlama Satış Dağ. Gid. (Değişken) (32.000 TL)
Genel Yönetim Gideri (Değişken) (80.000 TL)
NET KATKI PAYI 609.500 TL
Sabit Faaliyet Giderleri 628.000 TL
Genel Üretim Giderleri (Sabit) (472.000 TL)
Pazarlama Satış Dağ. Gid. (Sabit) (56.000 TL)
Genel Yönetim Gideri (Sabit) (100.000 TL)
Finansman Giderleri ---
ZARARA KATKI (18.500 TL)
Olağandışı Gelir ve Karlar ---
Olağandışı Gider ve Zararlar ---
DÖNEM ZARARI (18.500 TL)

9
 Maliyet Muhasebesi -01- Kapsamına Göre Maliyetler

CEVAP(4)

Üretim Maliyetleri Değişken Maliyet Normal Maliyet Tam Maliyet

DİMM GİD. XX XX XX
DİG XX XX XX
GÜG (Değişken) XX XX XX
GÜG (Sabit) -- KKO 700.000***
Toplam Üretim Maliyeti 1.440.000* 2.000.000** 2.140.000****
Üretim Miktarı 4000 ad 4000 ad 4000 ad
Birim Maliyetler 360 TL 500 TL 535 TL*****
Nereden Bulduk ?
* 1.440.000 = 360 x 4000
** 2.000.000 = 500 x 4000
*** Normal Maliyet yöntemi ile değişken maliyet yönteminin arasındaki fark sabit maliyetlerin tamamını değil, Kapasite
kullanım oranına denk düşen payının baz alınmasıdır. Aşağıdaki hesaplamalarda bu tutar 560.000 TL’dir. Yani Sabit
maliyetlerin Kapasite kullanım oranına (%80) denk düşün kısmı 560.000 TL’dir. Bu durumda Sabit Maliyetler 700.000 TL
olarak bulunur.
**** Değişken maliyet yöntemine göre hesaplanan tutar 1440.000 TL idi. Buna sabit maliyetleri eklediğimizde Tam
maliyet yöntemine göre toplam maliyeti bulmuş oluruz. 1440.000 + 700.000 = 2.140.000 TL’dir.
***** Bu durumda tam maliyet yöntemine göre birim maliyetler 2.140.000 / 4000 adet = 535 TL’dir.

Kapasite Kullanım Oranı : Üritem Miktarı / Toplam Kapasite

: 4000 / 5000
: % 80

Kullanılan Kapasitedeki Sabıt Maliyetler = 2000.000 – 1440.000 = 560.000 TL

Kullanılan Kapasitedeki Sabıt Maliyetler = Sabit Maliyetler x Kapasite Kullanım Oranı
560.000 = Sabit Maliyetler x %80

Sabit Maliyetler = 700.000 TL

Normal – Tam Maliyet Brüt

Brüt Satışlar Satışların Maliyeti
Karşılaştırması Satış Karı
Normal Maliyet 3000 ad X 600 TL = 1.800.000 TL 3000 ad X 500 TL = 1.500.000 TL 300.000 TL
Tam Maliyet 3000 ad X 600 TL = 1.800.000 TL 3000 ad X 535 TL = 1.605.000 TL 195.000 TL
FARK 105.000 TL

10
 Maliyet Muhasebesi -01- Kapsamına Göre Maliyetler

CEVAP(5)

Üretim Maliyetleri Değişken Maliyet Normal Maliyet Tam Maliyet

Direkt İlk Madde ve Malzeme Gideri 25.000 TL 25.000 TL 25.000 TL
Direkt İşçilik Gideri (Değişken) 6.000 TL 6.000 TL 6.000 TL
Genel Üretim Giderleri (Değişken) 20.000 TL 20.000 TL 20.000 TL
12.000 TL
Direkt İşçilik Gideri (Sabit) --- 24.000 TL
24.000 TL x %50 (KKO)
15.000 TL
Genel Üretim Giderleri (Sabit) --- 30.000 TL
30.000 TL x %50 (KKO)
Toplam Üretim Maliyeti 51.000 TL 78.000 TL 105.000 TL
Üretim Miktarı 7500 Adet 7500 Adet 7500 Adet
Birim Maliyetler 6,80 TL 10,40 TL 14,00 TL
* Araştırma Geliştirme gideri, Pazarlama Satış ve Dağıtım giderleri ve Genel Yönetim Giderleri üretim maliyetlerine dahil
edilmezler. Bu giderler dönemin kar/zarar hesaplarından mahsup edilirler.

Aylık Ortalama Kapasite : 180.000 / 12 ay : 15.000 adet

Kapasite Kullanım Oranı : Üritem Miktarı / Toplam Kapasite
: 7.500adet / 15.000 adet
: % 50

Katkı Tipi Gelir Tablosu Değişken Maliyet

Satışlar 90.000 TL
(6000 x 15 TL)

Satışların Maliyeti 40.800 TL

(6000 x 6,80 TL)
BRÜT KATKI PAYI 49.200 TL
Değişken Faaliyet Giderleri (2.500 TL)
Pazarlama Satış Dağ. Gid. (Değişken) (2.500 TL)
NET KATKI PAYI 46.700 TL
Sabit Faaliyet Giderleri 74.500 TL
Direkt İşçilik Gideri (Sabit) (24.000 TL)
Genel Üretim Giderleri (Sabit) (30.000 TL)
Araştırma Geliştirme Gideri (Sabit) (8.000 TL)
Pazarlama Satış Dağ. Gid. (Sabit) (2.500 TL)
Genel Yönetim Gideri (Sabit) (10.000 TL)
ZARARA KATKI (27.800 TL)
Olağandışı Gelir ve Karlar ---
Olağandışı Gider ve Zararlar ---
DÖNEM ZARARI (27.800 TL)

11
 Maliyet Muhasebesi -01- Kapsamına Göre Maliyetler

CEVAP(6)

Bu soruda öncelikli olarak verilen bilgilerden yola çıkarak söz konusu tabloların oluşturulması ve eksik verilerin analiz edilerek
tespit edilmesi esastır. Bu soru konunun özünü anlama ve tabloları analiz edebilme amaçlı hazırlanmış bir sorudur.

DEĞİŞKEN MALİYET YÖNTEMİ TAM MALİYET YÖNTEMİ

TUTAR TUTAR
KATKI TİPİ GELİR TABLOSU GELİR TABLOSU
Satışlar 4.000.000.TL Brüt Satışlar 4.000.000.TL
Satış indirimleri ---
Satışların Maliyeti NET SATIŞLAR 4.000.000.TL
- D. İlk Madde ve Malz. 1.800.000 Satışların Maliyeti
- D. İşçilik Gideri 700.000 (?)
(2)
- D. İlk Madde ve Malz. 1.800.000
- Değiş. Genel Üretim Gid.
(3)
? - D. İşçilik Gideri 700.000
- Değişken GÜG ?
(4)
- Sabit GÜG ?

(1) BRÜT SATIŞ KARI 700.000.TL

BRÜT KATKI PAYI ?
Faaliyet Giderleri
Değişken Faaliyet Giderleri - Arge Gideri ---
- Arge Gideri --- - Değ. Paz. Sat. Dağ. Gid. 250.000
- Paz. Sat. Dağ. Gid. 250.000 (250.000 TL) - Sab. Paz. Sat. Dağ. Gid. ---
- Genel Yönetim Gid --- - Değ. Genel Yön. Gid. ---
(5)
- Sab. Genel Yön. Gid ?

NET KATKI PAYI 650.000 TL FAALİYET KARI 300.000.TL

Sabit Faaliyet Giderleri
- Genel Üretim Gid. ---
- Arge Gideri --- (?)
- Paz. Sat. Dağ. Gid. ---
- Genel Yönetim Gid ?
(6)
KARA / ZARARA KATKI (?)
Olağandışı Gelir ve Karlar
Olağandışı Gider ve Zararlar
DÖNEM KARI / ZARARI

(1)
Brüt Katkı Payı : Tablodan da anlaşılacağı üzere Brüt Katkı Payından dönemin değişken faaliyet giderlerini düşünce Net
Katkı Payına ulaşmış oluruz. Bu durumda Net katkı Payı 650.000 TL olduğuna ve değişken faaliyet giderleri 250.000 TL
olduğuna göre Brüt Katkı Payının 900.000 TL olması gerekir.
(2)
Satışların Maliyeti : Birinci kısımda bulduğumuz Brüt Katkı Payından yola çıkarak Satışların Maliyetinin 3.100.000 TL olması
gerektiğini gözlemleyebiliriz.
(3)
Değişken GÜG : İkinci kısımdan yola çıkarak bu giderin 600.000 TL olacağını göreceğiz.
(4)
Sabit GÜG : Bu kısımda Satışların Maliyetinin 3.300.000 TL olması gerektiği açıktır. Üçüncü kısımda bulunan değişken GÜG
yerine yerleştirdiğimizde Sabit GÜG düşen payın 200.000 TL olacağını görmek kaçınılmazdır.
(5)
Sabit Genel Yönetim Gideri: Bu kısımda faaliyet gideri başlığı ile verilen giderlerin toplamı 400.000 TL olmak zorundadır.
Çünkü Brüt Satış karından söz konusu faaliyet giderlerini düştükten sonra faaliyet karı olarak 300.000 TL kalmaktadır. Bu
durumda da faaliyet giderleri toplamı 400.000 olmak zorundadır. Bu püf noktayı yakaladığımızda ise Sabit Genel Yönetim
Giderlerinin 150.000 TL olacağını görmek kaçınılmazdır.
(6)
Kara/Zarara Katkı: Bu kısımda sabit faaliyet giderlerini tespit etmek esastır. Beşinci kısımda Sabit genel yönetim giderlerini
150.000 TL olarak bulmuştuk. Buradaki bilgiden yola çıkıp, verileri yerine yerleştirdiğimizde 650.000 – 150.000= 500.000 TL
kara katkı bulacağımızı görebiliriz.

12
 Maliyet Muhasebesi -01- Kapsamına Göre Maliyetler

CEVAP(7)

Aylık Ortalama Kapasite : 144.000 / 12 ay : 12.000 adet

Kapasite Kullanım Oranı : Üritem Miktarı / Toplam Kapasite
: 10.200 adet / 12.000 adet
: %85

Kullanılmayan Kapasite : %15

Kapasite Sapması : Sabit Maliyetler x Kullanılmayan Kapasite
: 60.000 x %15
: 9000 TL
Raporlama : Kapasite sapması tutarı Gelir Tablosunda 680 Çalışmayan Kısım Gider ve Zararları
hesabında raporlanır.

NORMAL MALİYET Dönemde üretilen

DİMM + DİG + GÜG
Değişken Maliyetler 66.500 Eşdeğer Üretim Miktarı
51.000
Sabit Maliyetler Tamamlanan Mamuller 8200 adet
60.000 x %85 (KKO)
1200 adet
Toplam Üretim Maliyeti 117.500 TL DSYM
2000 x %60 Tam. Derecesi
Üretim Miktarı 9.400 adet 9400 adet
Birim Maliyetler 12,50 TL

Tamamlanan Mamul Maliyeti = 12,50 TL X 8200 adet : 102.500 TL

DSYM Maliyetleri = 12,50 TL x 1200 adet : 15.000 TL

SATIŞLARIN MALİYETİ
GELİR TABLOSU
DİMM 18.000
DİG 20.000 Brüt Satışlar 131.250.TL (7500 X 17,50)
GÜG 79.500 Satış İndirimleri ---
TOP. ÜRETİM MALİYETİ 117.500 NET SATIŞLAR 131.250. TL
(+) DBYM Maliyeti 0 Satışların Maliyeti 93.750 TL (7500 X 12,5)
(-) DSYM Maliyeti (15.000) BRÜT SATIŞ KARI 37.500 TL
ÜRETİLEN MAMUL MALİYETİ 102.500
(+) DB Mamul Maliyeti 0
(-) DS Mamul Maliyeti 8.750
SATILAN MAMUL MALİYETİ 93.750

13
 Maliyet Muhasebesi -01- Kapsamına Göre Maliyetler

CEVAP(8)

NORMAL DEĞİŞKEN TAM

MALİYET MALİYET MALİYET
Değişken Maliyetler 320.000 320.000 320.000
300.000
Sabit Maliyetler -- 375.000
375.000 x %80 (KKO)
Toplam Üretim Maliyeti 620.000 TL 320.000 TL 695.000 TL
Üretim Miktarı 20.000 adet 20.000 adet 20.000 adet
Birim Maliyetler 31 TL 16 TL 34,75 TL
Soruda istenilmemesine Soruda istenilmemesine
rağmen bu yönteminde rağmen bu yönteminde
sorulma ihtimali göz önüne sorulma ihtimali göz önüne
alınarak hesaplanmıştır. alınarak hesaplanmıştır.

Aylık Ortalama Kapasite : 300.000 / 12 ay : 25.000 adet

Kapasite Kullanım Oranı : Üritem Miktarı / Toplam Kapasite
: 20.000adet / 25.000 adet
: %80

Gelir Tablosu NORMAL MALİYET

Brüt Satışlar (20.000x%75 = 15000 adet) 600.000 TL
Satış İndirimleri (-) (--)
Net Satışlar 600.000 TL
Satışların Maliyeti (15.000 adet x 31 TL ) (465.000 TL)
Brüt Satış Karı/Zararı 135.000 TL

Kapasite Sapması
: Sabit Maliyetler x Kullanılmayan Kapasite Oranı
: 375.000 TL x %20
: 75.000 TL

DSYM Maliyetleri
Toplam Üretim Maliyeti – Satışların Maliyeti = 620.000 – 465.000 = 155.000 TL

14
 Maliyet Muhasebesi -01- Kapsamına Göre Maliyetler

CEVAP(9)

MODEL 101 MODEL 201 MODEL 401

Direkt İlk Madde ve Malzeme 10.000 TL 40.000 TL 60.000 TL
Direkt İşçilik Gideri 6.000 TL 20.000 TL 12.000 TL
1.000 TL 3.000 TL 2.000 TL
Değişken GÜG
(6000/1200 sa.) x200 sa. (6000/1200 sa.) x600 sa. (6000/1200 sa.) x500 sa.
6.000 TL 6.000 TL 6.000 TL
Sabit GÜG
(18.000/3) (18.000/3) (18.000/3)

Kapasite Kullanım Oranı = Aylık Çalışma Saati / Aylık Toplam Kapasite

= 1200 saat / 2400 saat
= %50

Tam Maliyet Yöntemi Normal Maliyet Yöntemi

Değişken Maliyet Yöntemi
MODEL 101 DİMM + DİG + Değ GÜG+ DİMM + DİG + Değ GÜG+ (Sab.
DİMM + DİG + Değ GÜG
Sab. GÜG GÜG X Kap. Kull. Or.)
Direkt İlk Md. ve Mlz. 10.000 TL 10.000 TL 10.000 TL
Direkt İşçilik Gideri 6.000 TL 6.000 TL 6.000 TL
Değişken GÜG 1.000 TL 1.000 TL 1.000 TL
3.000 TL
Sabit GÜG 6.000 TL ----
(6000X0,50)
TOPLAM MALİYET 23.000 TL 20.000 TL 17.000 TL
ÜRETİM MİKTARI 400 adet 400 adet 400 adet
BİRİM MALİYET 57,50 TL/ad 50,00 TL/ad 42,50 TL/ad
Satış Miktarı 200 ADET 200 ADET 200 ADET
Satış Fiyatı 100 TL 100 TL 100 TL
Brüt satışlar 20.000 TL 20.000 TL 20.000 TL
Satış İndirimleri ---- ---- ----
NET SATIŞLAR 20.000 TL 20.000 TL 20.000 TL
Satışların Maliyeti 11.500 TL 10.000 TL 8.500 TL
(200 X 57,50) (200 X 50,00) (200 X 42,50)
BRÜT SATIŞ KARI 8.500 TL 10.000 TL 11.500 TL
Tam Maliyet Yöntemi Normal Maliyet Yöntemi
Değişken Maliyet Yöntemi
MODEL 201 DİMM + DİG + Değ GÜG+ DİMM + DİG + Değ GÜG+ (Sab.
DİMM + DİG + Değ GÜG
Sab. GÜG GÜG X Kap. Kull. Or.)
Direkt İlk Md. ve Mlz 40.000 TL 40.000 TL 40.000 TL
Direkt İşçilik Gideri 20.000 TL 20.000 TL 20.000 TL
Değişken GÜG 3.000 TL 3.000 TL 3.000 TL
3.000 TL
Sabit GÜG 6.000 TL ---
(6000X0,50)
TOPLAM MALİYET 69.000 TL 66.000 TL 63.000 TL
ÜRETİM MİKTARI 800 adet 800 adet 800 adet
BİRİM MALİYET 86,25 TL/ad 82,50 TL/ad 78,75 TL/ad
Satış Miktarı 700 ADET 700 ADET 700 ADET
Satış Fiyatı 150 TL 150 TL 150 TL
Brüt satışlar 105.000 TL 105.000 TL 105.000 TL
Satış İndirimleri ---- ---- ----
NET SATIŞLAR 105.000 TL 105.000 TL 105.000 TL
Satışların Maliyeti 60.375 TL 57.750 TL 55.125 TL
(700 X 86,25) (700 X 82,50) (700 X 78,75)
BRÜT SATIŞ KARI 44.625 TL 47.250 TL 49.875 TL
8.500 + 44.625 10.000 + 47.250 11.500+49.875
TOPLAM
= 53.125 TL = 57.250 TL =61.375 TL
* Model 401 Ekim sonu itibariyle tamamlanmadığından ve soruda tamamlanma yüzdelerine yer verilmediğinden dolayı
maliyet hesaplaması yapılmamıştır. Ayrıca satışı gerçekleşmeyen model 401’in Brüt Satış Karı kalemine de bir etkisi
olmayacaktır.

15
 Maliyet Muhasebesi -01- Kapsamına Göre Maliyetler

CEVAP(10)

EŞDEĞER ÜRÜN MİKTARI DİMM+DİG+GÜG

Tamamlanan Mamul 40 000
DS Yarı Mamul (10 000 x %50) 5 000
Toplam Eşdeğer Birim Sayısı 45 000

Kapasite Kullanım Oranı : Üritem Miktarı / Toplam Kapasite

: 45.000adet / 90.000 adet
: %50

a) b) c)
ÜRETİM MALİYETLERİ DEĞİŞKEN NORMAL TAM
MALİYET MALİYET MALİYET
Direkt İlk Madde ve Mlz. Gideri 100.000 TL 100.000 TL 100.000 TL

Direkt İşçilik Gideri 135.000 TL 135.000 TL 135.000 TL

Genel Üretim Giderleri (Değişken) 45.000 TL 45.000 TL 45.000 TL

7.500 TL
Genel Üretim Giderleri (Sabit) --- 15.000 TL
15.000 TL x %50 (KKO)

Toplam Üretim Maliyeti 280.000 TL 287.500 TL 295.000 TL

Üretim Miktarı 45000 Adet 45000 Adet 45000 Adet

Birim Maliyetler 6,22 TL 6,39 TL 6,55 TL

16
 Maliyet Muhasebesi -01- Kapsamına Göre Maliyetler

CEVAP(11)

(a)
Üretim Maliyetleri
Normal Maliyet
Direkt İlk Madde ve Malzeme Gideri 230.000 TL
Direkt İşçilik Gideri 170.000 TL
40.000 TL
Genel Üretim Giderleri (Değişken)
(160.000x%25)
96.000 TL
Genel Üretim Giderleri (Sabit)
(160.000 TL x %75) x %80 (KKO)
Toplam Üretim Maliyeti 536.000 TL
Üretim Miktarı 8000 Adet
Birim Maliyetler 67,00 TL

Kapasite Kullanım Oranı : Üritem Miktarı / Toplam Kapasite

: 8.000adet / 10.000 adet
: % 80

(b)
Kullanılmayan Kapasite : 1- Kullanılan Kapasite(%80) : %20
Kapasite Sapması : Sabit Maliyetler x Kullanılmayan Kapasite
: 120.000 x %20
: 24.000 TL
Raporlama : Kapasite sapması tutarı Gelir Tablosunda 680 Çalışmayan Kısım Gider ve Zararları
hesabında raporlanır.

(c)
İşletmede mevcut kapasitenin 10.000 adet, kullanılan kapasitenin 8.000 adet olduğunu düşündüğümüzde işletmeye ek
olarak gelen 1.500 adet sipariş işletmeyi kapasite anlamında sıkıntıya sokmayacaktır. Yani işletmenin bunu mevcut kapasite
sınırları içinde üretme imkanı mevcuttur. Üstelik bunun içinde ek olarak sabit masraflara katlanmayacaktır. İşletmenin
burada yeni sipariş için katlanacağı maliyetler;

 Direkt İlk Madde ve Malzeme Maliyeti

 Direkt işçilik Maliyeti
 Genel Üretim Maliyetlerinin değişken kısımlarının ibaret olacaktır.

Sorumuzda bu maliyetleri 8.000 adet için toplamda 440.000 olarak verilmiştir. Buda işletmenin 1 adet ayakkabı üretimi için
birim olarak 45 TL masraf yaptığını göstermektedir. Bu koşullarla işletmenin sadece birim başına 45 TL masraf yaparak,
mevcut kapasiteyi aşmadığı için sabit unsurlara katlanmadan siparişe yanıt verebileceği anlamını taşımaktadır. Bu durumda
teklif edilen 1.500 adet siparişi üretmesi halinde;

1500 adet X 45 TL : 67.500 TL maliyet

1500 adet X 65 TL : 97.500 TL satış fiyatı ile 30.000 TL ek kar elde edeceği anlamına gelir.

Not: İşletme mevcut kapasiteyi aşmadığı için ek olarak sabit giderlere katlanmayacağı için siparişi kabul etmelidir.

17
 Maliyet Muhasebesi -01- Kapsamına Göre Maliyetler

CEVAP(12)

(a)
DEĞİŞKEN
ÜRETİM MALİYETLERİ TAM
MALİYET
MALİYET
Direkt İlk Madde ve Mlz. Gideri XXX XXX
Direkt İşçilik Gideri XXX XXX
Genel Üretim Giderleri (Değişken) XXX XXX
Genel Üretim Giderleri (Sabit) --- 50.000 TL
(1) (2)
Toplam Üretim Maliyeti 600.000 TL 650.000 TL
Üretim Miktarı 200.000 metre 200.000 metre
Birim Maliyetler 3 TL 3,25 TL

(1)
Değişken Maliyet Yöntemine Göre Toplam Üretim Maliyeti : Soruda verilmiş olan 3 TL’lik birim maliyet ile 200.000
metre üretim miktarını çarptığımızda değişken maliyet yöntemine göre toplam maliyetin 600.000 TL olacağını görebiliriz.
Bilindiği gibi değişken maliyet yöntemi;

 Direkt İlk Madde ve Malzeme Maliyeti

 Direkt işçilik Maliyeti
 Genel Üretim Maliyetlerinin değişken kısımlarını maliyet unsuru olarak görmektedir. Bu durumda bu üç unsurun
tutarının 600.000 TL olduğunu bulmuş olduk.

(2)
Tam Maliyet Yöntemine Göre Toplam Üretim Maliyeti : Birinci kısımda belirttiğimiz unsurlara ilaveten tam maliyet
yönteminde GÜG’lerin sabit kısımları eklenmektedir. Soruda bu veri hali hazırda verilmiş olup, yerine yerleştirildiğinde tam
maliyet yöntemine göre toplam maliyetlerin 650.000 TL olacağını görmek kaçınılmaz olur. Bu tutarı da üretim miktarına
böldüğümüzde birim maliyetlerin 3,25 TL olacağını görürüz.

Gelir Tablosu Tam Maliyet

60.Brüt Satışlar 1.000.000 TL
(200.000 x 5 TL)
61.Satış İndirimleri ---
NET SATIŞLAR 1.000.000 TL
62.Satışların Maliyeti 650.000 TL
(200.000 x 3,25 TL)
BRÜT SATIŞ KARI/ZARARI 350.000 TL
63.Faaliyet Giderleri 210.000 TL
Arge Giderleri (------------------------)
Pazarlama Satış Dağ. Gid. (1 TL X 200 000 mt)
Genel Yönetim Gideri ( 10 000 TL)
FAALİYET KARI / ZARARI 140.000 TL
64.Diğer Faal. Olağan Gelir ---
65.Diğer Faal. Olağan Gider ---
66. Finansman Giderleri ---
OLAĞAN KAR / ZARAR 140.000 TL
67.Diğer Faal. Olağandışı Gelir ---
68.Diğer Faal. Olağandışı Gider ---
DÖNEM KARI / ZARARI 140.000 TL

18
Maliyet Muhasebesi -01- Kapsamına Göre Maliyetler

(b) DEĞİŞKEN MALİYET YÖNTEMİ

TUTAR
KATKI TİPİ GELİR TABLOSU
Satışlar 1.000.000 TL
(200.000 x 5 TL)
Satışların Maliyeti (200.000 mt X 3 TL)
- D. İlk Madde ve Malz.
600.000 TL
- D. İşçilik Gideri
- Değiş. Genel Üretim Gid.
BRÜT KATKI PAYI 400.000 TL

Değişken Faaliyet Giderleri

- Arge Gideri (----------------------) (200.000 TL)
- Paz. Sat. Dağ. Gid. (200 000 mt X 1 TL)
- Genel Yönetim Gid (----------------------)
NET KATKI PAYI 200.000 TL
Sabit Faaliyet Giderleri
- Genel Üretim Gid. 50.000 TL
- Arge Gideri --- (60.000 TL)
- Paz. Sat. Dağ. Gid. ---
- Genel Yönetim Gid 10.000 TL
KARA KATKI 140.000 TL
Olağandışı Gelir ve Karlar ---------
Olağandışı Gider ve Zararlar ---------
DÖNEM KARI 140.000 TL

19
 Maliyet Muhasebesi -01- Kapsamına Göre Maliyetler

CEVAP(13)

(a) (b) (c)

Üretim Maliyetleri
Değişken Maliyet Normal Maliyet Tam Maliyet
Direkt İlk Madde ve Malzeme Gideri 14.000 TL 14.000 TL 14.000 TL
Direkt İşçilik Gideri 5.000 TL 5.000 TL 5.000 TL
Genel Üretim Giderleri (Değişken) 4.500 TL 4.500 TL 4.500 TL
4.000 TL
Genel Üretim Giderleri (Sabit) --- 8.000 TL
8.000 TL x %50 (KKO)
Toplam Üretim Maliyeti 23.500 TL 27.500 TL 31.500 TL
Üretim Miktarı 50 Ton 50 Ton 50 Ton
Birim Maliyetler 470 TL/Ton 550 TL/Ton 630 TL/Ton
* Pazarlama Satış ve Dağıtım giderleri, Genel Yönetim Giderleri ve Finansman Giderleri üretim maliyetlerine dahil edilmezler. Bu giderler
dönemin kar/zarar hesaplarından mahsup edilirler.

Kapasite Kullanım Oranı : Üritem Miktarı / Toplam Kapasite

: 50 Ton / 100 Ton
: % 50

Katkı Tipi Gelir Tablosu (a) Değişken Maliyet

Satışlar (40 Ton) 40.000 TL
Satışların Maliyeti (18.800 TL)
(40 Ton X 470 TL)
BRÜT KATKI PAYI 21.200 TL
Değişken Faaliyet Giderleri (2.000 TL)
Pazarlama Satış Dağ. Gid. (Değişken) (2.000 TL)
NET KATKI PAYI 19.200 TL
Sabit Faaliyet Giderleri (15.000 TL)
Genel Üretim Giderleri (Sabit) (8.000 TL)
Pazarlama Satış Dağ. Gid. (Sabit) (1.000 TL)
Genel Yönetim Gideri (Sabit) (4.500 TL)
Finansman Giderleri (1.500 TL)
KARA KATKI 4.200 TL
D. Faal. Olağan Gelir ve Karlar 800 TL
D. Faal. Olağan Gider ve Zararlar ---
OLAĞAN KAR 5.000 TL
Olağandışı Gelir ve Karlar 200 TL
Olağandışı Gider ve Zararlar ---
DÖNEM KARI 5.200 TL

Gelir Tablosu (b) Normal Maliyet (c) Tam Maliyet

60.Brüt Satışlar (40 Ton) 40.000 TL 40.000 TL
61.Satış İndirimleri --- ---
NET SATIŞLAR 40.000 TL 40.000 TL
62.Satışların Maliyeti (22.000 TL) (25.200 TL)
(40 Ton X 550 TL) (40 Ton X 630 TL)
BRÜT SATIŞ KARI/ZARARI 18.000 TL 14.800 TL
63.Faaliyet Giderleri (7.500 TL) (7.500 TL)
Arge Giderleri (Sabit+Değişken) --- ---
Pazarlama Satış Dağ. Gid. (Sabit+Değişken) (3.000 TL) (3.000 TL)
Genel Yönetim Gideri (Sabit+Değişken) (4.500 TL) (4.500 TL)
FAALİYET KARI / ZARARI 10.500 TL 7.300 TL
64.Diğer Faal. Olağan Gelir 800 TL 800 TL
65.Diğer Faal. Olağan Gider --- ---
66. Finansman Giderleri (1.500 TL) (1.500 TL)
OLAĞAN KAR / ZARAR 9.800 TL 6.600 TL
67.Diğer Faal. Olağandışı Gelir 200 TL 200 TL
68.Diğer Faal. Olağandışı Gider (4.000 TL) ---
(4000 TL)
Çalışmayan Ksm Gid. Ve Zararları (8.000 x %50)
---
DÖNEM KARI / ZARARI 6.000 TL 6.800 TL

20