You are on page 1of 340
DAI HQC Y DUGC TP HO CHi MINH BO MON MIEN DICH - SINH LY BENH ‘ Me ee PU Nene NHA XUAT BAN Y HOC Chi Nhanh Thanh phé H6 Chi Minh 2004 cHU BIEN, igo su PHAM HOANG PHIRT ‘THAM GIA BIEN SOAN ‘Thic st BO DAT HAL ‘Thac st LE TH] NGOC LAN ‘Thac si BO MINH QUANG Thac st VO NGQC QUOC MINH Thac si HUYNH THANH BINH Hinh bia: Peptid khang nguyén due trinh dign trén phan tet pha hop md lép IL Loi ndi dau Nam 1997, 89 tdn MBn dich - Sirh ly berh 421-bén soan xong quyén MiBn dich ~ Sh ly berh vi ruc aich ang Bp vai leu hoo tap cho sith vidn v8 rin dc hoc cor 08 va ein ty bein. Cun edch da duc Ned Xue Ban TP HB Cet Mink xult bn vai da duro ‘thi bn ob ita chita vao nen 1999, Duge ey déng gp ¥ Kén clia ban doc, kt hap voi mit es ‘thay 46i trong kung chuong trish va rhitng tn b6 trong Y etn hoo, ching +61 4a b8 eung thém nit 68 bal méi, Vt lal va ota abi che bi dd ob ab nbi cing thich hp voi yeu cBu mdi, SAch cb thé dug of dung a8 then kh3o cho cac abi turgng rong rl KH hoc vb bérh hoc thule cfc chuyén Khoa 6 Yen quan. Ching tl rong mdi rin’n ducts ext dng g6p ¥ kin clia tat ‘ch van doc a€ tip tyc hodn chirh thé sau nay. Trem phd #3 Chi Mirh, théng 1 nim 2004 GB Phan Hoang Pri Chirhiém Bd mba MBn dich - Sirinly ber | Baliye Y Duge That Prd HB Ch Mir Hw6ng dan si dung séch Sich duge viet theo ni dung yeu chu cla chutong trinh Y3 v8 Mién dich — Sinh Iy bénh, trong bai viét o6 nhing dogn in nghiéng dé sinh vien doc thém. Bai gidng 4 lép cita céc gidng vign c6 thé mé rong ra ngoai cic chudng myc da cé hoxc 6 thé chi nhc lai hoc tham chi khong gidng nhiing diém ma sinh vién o6 thé ty tham khdo. Céc cfu hoi tric nghigm duge bién soan 4 cudi bai di cf ging di sat véi nhéng ndi dung da viét trong séch va la co 88 dé lugng gid két qua hoc tap. Néu cb thdi gian, sinh vién c6 thé doc qua bai truéc khi dén Iép dé vao lp giang c6 diéu kign t§p trung cha y nhtng diém quan trong hofc tuong déi kh hiéu, Sau khi nghe bai giang, sinh vien c6 thé ty lugng gia dya vao cde cfu héi tr&e nghigm va so sinh véi dap an duge in 6 cudi sach, Nhting phin tra lai chua chinh xéc, sinh vién sé xem Ii trong sch va tham khdo thm tai ligu khéc néu c6 digu kign, B6 mén Mién dich ~ Sinh If bénh Muc luc Chutong 1 Bai cuong v8 mién dich hoe Min dich khong @¥c higu va mién djch dic higu Chuong 2 ‘TE bao mign dich & co quan lympho Chutong 3 . Khang nguyén Tinh gay mién djch va tinh dc higu khéng nguyén Chuang 4 Khéng thé - Globulin mién dich Chutong 5 H@ théng bé thé Chutong 6 Nh6m phi hgp t6 chic chinh va vai trd ca né trong dap tmg mién dich Chutong 7 Cytokin Chuang 8 Sy hinh thanh mot dép ting mién dich Chuong 9 Bonk If qué man Chutong 10 Réi loan chuyén hod Glucid Gs Pham Hoang Phigt Gs Pham Hoang Phigt Gs Pham Hoang Phigt Gs Pham Hoang Phigt Gs Pham Hoang Phigt Gs Pham Hoang Phigt Gs Pham Hoang Phigt Gs Pham Hoang Phigt ‘Th.S BG Dai Hai ‘Th.S Le Thj Ngoc Lan ‘Trang 1 ‘Trang 12 ‘Trang31 . ‘Trang 41 ‘Trang 57, ‘Trang 69 . ‘Trang 82 “Trang 95 Trang 106 . ‘Trang 121 Chutong 11 R6i loan chuyén hod Protid Chuiong 12 Réi logn chuyén hod Lipid Chuong 13 R6ilogn edn bing nue - ign gidi Chuong 14 : Ri logn edn bing acid - haz Chutong 15 Viem Chuting 16 Réi loan diéu hoa thin nbigt Chuong 17 R6i logn cfu tgo mou Chuong 18 ‘Sinh lp bénh dai cuong chic ning tun hoin. Chutong 19 ‘Sinh ly bénh dai cuong chéc nang hé hip Chutong 20 Sinh ly benh dai cuong chde ning tidu hos Chuong 21 Sinh ly bénh dai cuong chée nang gan Chuong 28 Sinh ly bénh dai cuong chte nang thin ThS Lé Thi Ngoc Lan ‘Th Huynh at Binh Th.S Vo Nee Quée Mink ‘Th.S Vo Ngoc Quéc Mink ‘Th.S D6 Dai Hai ‘Th. DB Dai Hai ‘Th Bb Dai Hai ‘Th$ Lé Thi Ngpo Lan / ‘Ths Huynh Thanh Binh ‘Th.S D6 Minh Quang ‘ThS BS Minh Quang ‘ThS Vo Ngoc Quée Minh” ‘Trang 135 ‘Trang 145 ‘Trang 157 ‘Trang 169 Trang 176 Trang’ 191 Trang 202 ‘Trang 232 ‘Trang. 249 ‘Trang. 273 ‘Trang 291 Trang 303 CHUONG 1 DAI CUONG VE MIEN DICH HOC MIEN DICH KHONG DAC HIEU VA MIEN DICH DAC HIkU 1.mé DAU Sinh vat sng trong méi trudng va bude phai trao i tich cyc voi moi trudng d6 dé tn. tai, phat tridn va sinh sin, Sy trao déi nay 2 cin thiét, song chinh né cting thudng xuyén mang Iai cho sinh vat céc nguy cd de doa dén sy sing con, Dé thodt duge che nguy co nay, trong qué trinh tién h6a sinh vat di hinh thanh va hoan thign din mgt hé thong €é bao ve cho chinh minh, d6 1a he théng min djch. Mon min djch’hgc [a mén hoc nghién e¢tu eéc hogt dong ca he théng mién dich. ‘Theo djnh nghia trong.te dign.mién dich, hoe (1989-Ha NOi) this “Mign dich hoc f4 mon. hhge nghien citu ve céc eo ché dé khing c& de higu Hin khong dic higu cia co thé. trong vige chong lai sy xam nhap cia 6c vetla, dc bigt a céc vi sinh vat dé c6 thé git duge sy toan ven hofe khong bj hofe thodt kh8i cdc bénh do c&e visinh vat d6 gay ra”. Qua thye té djnh nghia teen cin duge gidt thich ré thém céc diém sau: * Céc co che’ de khang khong de higu dong mét vai trd rét quan trong cda he thong mién dich nhung thuting chua duge quan tam dGng mac hoke c6 ngudi cdn nghi ng ching Khong thuge vao he théng mign dich, Vi dy ign tugng viém ngay nay thudng duge giang trong mi&n dich hoc. * Thong thing sy xém nhgp cila mot vat a la dé nhén biét trong sy hinh thanh mét dap tg mién dich: Tuy nhién c6 nhéng trudng hyp Khong ¢6 sy xim nhfp hoge khéng phai la vat la. C6 thé dy vi du: cae té bao hie t6 khi bign 46i thanh ung thus, hg thong mién djch nhn dang duge céc bién déi khang nguyén (KN) nay va tao ra mot dap ting mién dich, Cang vay, c6 nhiing trudng hyp he théng mign djch chéng lai chinh khéng nguyén oda ban than minh va gfy ra benh ty mign vv... + Trong y hgc sy xém nhfp cda cfc vi sinh vgt fa rét quan trong, nhung khong phai chi c6 vi sinh vat la 46% tugng cda hg théng mién dich ma con nhiéu céu tric khdc nda cing gay nen che dép itg’mign dich. Vi dy: dj ang v6i thude, voi héa chat, v6i thie an ww. 2. DOI TUGNG NGHIEN cGU MIEN DICH HQC TRONG ¥ HOC : Dép tng mién dich xay ra theo nhéng quy lugt nhét dinb,nhumg hu qué cia né thi c6 Ii hay c6 hai cho site khde cia vat chd (dy fa diém ma y hgc wu p). (Hinh 1:2) NOi dung gigng day mién dich hoc trong y hoe duge chia lam 2 phitn chinh 1a: Mién djch hoe ed sd: Phin hge nay. nim cung cfp-cée khéi nigm e¢ ban ve thank phan va quy lu@t hoat dong téng quat cla he MAT LG1 CUA DAP UNG MIEN DICH KN ngoal tat Vacxin BENH TY MIEN ld Be KHAN THAILOAL GHEP ava KHOLBENH MIEN DICH THU BUGC MAT Har CUA DAP CNG MIEN DICH Hinh 1.1: Mink hod mot s6 d0t tuyng nghteh citu cila mién dick hoc trong y hoc va ede dap ting cia hé mién dich: Cac dét tugng chinh bao gbm mién dich chéng nhiém khudn, mién dich ghép, mién dich ung tht, rh trang qué man cdm, bénh tte mién, ching ngtta v.0.. Cac hu qud cla dép ting mién dich c6 thé’ la'¢6 lot cho cot th (dupe ghi & phia trén nhu tao dé khdng, khdi b8nh, cb mi&n dich thu duigc) hoite c6 hai cho co thé (duoc ghi d phia duéinhu bénh ty mién, thdi'logi 60 quan ghép, bénh Ig qué man v.v..). Cin kai g rang cing mét co ché nhumg khi bidu hign lai 06 thé hodic 6 Ipt hog c6 hai cho co thé. théng mién dich. Chiing'ta c6 thé xem phiin “nay nha giai phdu hinh théi va sinh ly cia he thong mign dich. Cée chvong mye chith trong phan nay bao gm: cdu tao cia hé thong mién’ dich, min dich dc higu va khong dic higu, cae té bao va thanh phim djch thé tham gia vao dap Ging min dich, khdtig nguyen, cde phan tir nhan dign khéng nguyen cita he thong mién dich, sy hinh thanh va digu hoa dép dng mig dich, di truy’n mién dich, dung nap mién dich wi Mién djch hge lim sing: Phin Hoe nay bao gdm céé chuang nif mign dich bénh ly, + tinh tang qué man, iin dich chéng vi sinh vit va kj sinh tring, vaccin, mién dich ghép, mign dich ung thu, bénh ty mign, suy gidm min dich, bgnh ly mién dich eta’ ef e¢ quan, 3, MIEN DICH KHONG DAC HIRU (MDKDH) VA MIEN DICH DAC Hifu (MDDH) : ‘Thuit ng, MDKDH- (non specific immunity) cdn 06 céc ten got khée nhu mig, dich ty nhién (natural immunity),. mibn_djeh bam sinh (innate immunity). MDDH (specific immunity) cing c6 cic * ten goi khée nhut mign dich thu duge (acquired immunity), miéndjeh thich nghi (adaptive immunity). Dya trén dic diém vé phuong thie hoat d6ng ctia hé théng mién dich ma ngudi ta chia vo 2 logi dép Ging mién dich 18 MDKDH vi MDDH. Si¢ phan ‘chia nay hoan toan khong 'c6 ghia la 2 loai-dép nig mi8n dich nay tach bigt v6i nhau nhu ching ta sé thay trong phiin tinh bay & sau cing nhy trong hinh 1.2. Trong lich: (6t s6 diém Khdc nhau co bdn gitta logi MDKBH vé MDDH. MDKDH MDDH. Qué trinh tign héa C6 rat s6m tir don bao: | Tir dong vat c6 xvong séng ‘Thai gian ein a c6 dp ting ‘Tie thi Cin thai gian Dap ting loc tip xtc Iai Nhu lic diu ‘ép ting thi hai khac 4: I" + Nhanb hon, kéo dai + Citbng dQ cao hon = Higu qua bion , Djch thé” Khang thé (nhieu d§e higu) inh phn [PIR INE | Tasty Pees tham gia Bé thé IFN va TE bao Bgch cau hat | Lymphé bao (nhibu dae bigu) | Dan nhan thyc bao ‘Té bio mast TE bao NK stt tign héa cia h@. mign. dich, c&¢ dép ting MDKDH duge hinh thanh rat sém va phat trién, d&h lép dong vat cb xuong sng thi c&c dap ing MDDH méi duge hinh thanh. Bé thyc hien chite ning bao vg cho cg thé,’ hai logi dép ting mign dich'bé téc cho nhau, feng ghép vao hau, khuéch dai va di@u hda higu quid eda chiing. Chinh vi vay khi c6 sy thiéy hyt-mign dich dén mgt mic d6 trim trong nao 46 thi co thé sé Ithéng tOn-tgi duge trong mdi. trudng: s6ng binh thuting. 3.1 MIEN DICH KHONG DAC HIBU 3.1.1 Ba co.ché téng quét khong chuyén bigt tham gia vio MDKBH So. di duge goi LA khong chuyén bigt ‘i ngoai chéic nang bdo vé-chiing cdn'c6 cae chute nang sinh ly khac néa di vdi co thé. © Co ché co hoc: Ching ta c6 thé dy nhiéu vi dy vé cg ché co hoc tham gia vio viée bao ve co thé. Da nguyén ven 1a mot hang rao t6t d6i véi cdc vi sinh v§t, ngoai_ra‘l6p sing thudng xuyén duge thay thé cing lam cho. kha nang bao vg hoin hao hon, Céc té bio bd ban. chai 8 khi dao ludn ludn quét'sach va tong ra ngoai céc vi khudn, byi bam..., sy luu thong va nhu dong cia dung tieu héa, dudng tiét nigu, duding mat v.v... du c6 téc dung han ché sy nhiém khugn, Tén thugng be mat da, the khi dao, tic dutng tidu, dudng mat, tic rut vv... déu dan dén tinh trang nhiém khudn, © Co ché héa hoc: Trong cic dich tiét ty nhién 06 chia c&c h6a chit c6 tée'dyng diet khudin khong chuyén bigt. Céc acid béo trong tuyén ba c6 kha ning digt vi khudn. Dé toan cao. trong dich vj.c6 kha ning loai bé hu hét céc vi khudn trong itu kign bin thuong., Dich 4m dao cing 6 pH thép 4@ han ché sy ting trudng oda vi khugn viv... Co ché sinh hoc: Trén da, trong dung tigu héa thuding xuyén cé mgt céc vi khudn hoi sinh khong gay bénh, Céc vi khudn nay ngin can sy phat trién.cta céc vi khugn giy bénh. bing canh, tranh chat dinh dudng,. tiét. ra ‘cée. chat kim khudn. (Vi. dy: Colicin duge.tiét Ya tir céc yi khudn dng sinh). Ditu nay gidi thich tai* sao mot sO tre khi ding try sinh kéo: dai. bj ching logn. khufn ‘do cdc vi khudn gay bénh khang thuéc phat trién, cdn cdc vi khudn hoi sinh bj tidu digt béi thuée, Ching ta cing cin nhé ring tai moi noi cia co thé sy d2 khang duge thyc hign bing nhiéu eo ché, nhieu thanh phn cd cla MDKBH ln MDDH. Vi dy 6 dudng titu héa cé sy bao ve cg hoe cia lép niém mac, céc nhu dng rudt, c6 6 pH thap 6 dich vi, 06 Iysozym 8 nude bot, 6 cfc vi khudn cOng sinh trong Ong’tieu,h6a, ¢6 che Ig A tiét tren be mf va c6 c& mot 66 chite fympho nim ngay-dudi niém mac viv. Tat c& deu sin sang ng pho v6i mgi tin cong. cla-cée vat la. 8.1.2 Chic yéu t6 dich thé vaté baoichinh eda MDKDH ‘yong phin niy chang toi sé tinh bay céc thanh phn c6 tinh chit chuyén bigt hon nhim thyc hign chiic ning mién dich, Mot s6 yéu t6 dich thé hay té bio quan trong sé duge trinh bay chi tiét hon 6 cfc chuong sau. © Céc thanh phitn djch thé cia MDKDH: = Lysozym: Lysozym 18 mt men 6 kha nang cat cau néi gia phan ti N-acetyl glucosamin va N-acetyl muramin ¢6 trong cfu tao cla mang vi khudn, Chinh nho hoat tinh trén, ma Lysozym c6 thé lam ly gidi.mét s6 vi hudn gram duong, Cac vi khudn gram am nhs €6 vb boc ngoai la peptidoglycan nén khong bj ly gidi tye tip. Tuy nbidn Kkhi v8 nigo’i bj thing do tac dyng ciia-bé thé thi lysozym sé higp lye tén cng mang vi khudin, Lysozym ¢6 mit trong nube ‘mat, nude bot, dich tiét midi, d nigoai da (trong huyét thanh chi cé ham lugng rét th). = Protein C phdn tng (C reactive protein- CRP): CRP la.mGt protein thude nhém proteit: ca pha cfip (acute phase proteins) binh thuting c6' nigt trong huyét thanh mite a9 thép (<7 mg/L), ¢6 tong luyng phan te khogng 105 dén 140 Kda va do té bao gan sin xudt ra. Khi o6 tinh trang viém CRP duge nhanh chénig ‘tang sin xudt (sau 6 gid) lam cho ndng d9 trong huyét thanh ting cao. Chinh do dic. diém nay’ ma trong lam sang sit durig’ dink’ lugng CRP huyét thanh dé chin doin céc tinh trang viém n6i chung, dc bigt 18.6 céc tre so sinh va chu sinh’ (do cdc du higu lim sang va xét nghigm 8 dién thudng khéng dign hin). : Co ché gitip cho dé khang cia CRP la 8 ch6 n6 ¢6 thé lien két véi cdc 'gdc phosphioryl choline, phosphatidyl choling,’ cé¢ poljariin niucopoly-saccharide ¢6'trén b8 mat nhieu Logi vi khudn (vi dy: phé cau tring) qua dé hoat hoa bé thé theo con dudmg cé dién Jam cho vi khugn bj ly gidi vashay bj thyc bao d& dang han (ed ché opsonin ha). = Interferon (IPN): (wer thém chuong Cytokine) Interferon la mot.nhém céc polypeptid duge sin xudt ra 4.18 bio khi bj nhiém sigu vi (loai IN a va HFN p) hay ti lympho bio T khi nhin dign khéng nguyén dc higu (loai IFN y). Céc IFN 6 nbiéu hoat tinh sinh hoc nhut fam ean td syrxam nh§p va nhan Ten ota cée sidu vi. IFN c6 tinh Kém him doi véi si ing sinh cia mgt sé td chttc u, c6 kha nang. oat héa cée don nhain thyc bao, cfc té bao NK va lim ting biéu I§ khéng nguyén pha hgp m6 viv. Che hoat tinh nay khong 6 tinh chat dic higu ve khing nguyén hay tée nbn gay benh Vv chinh vi die dim nay ma ching duge xép vao trong thank phin ca MDKDH. = BO thé (complement: C): (xem thém chuong bé thé) Bé thé hay ding hon la he thong bé thé bao gdm tren 30 thanh phiin 6 mat binh thutng trong huy@t tuong d dang tin hhoat dong. Khi duge hoat, tac, ching trd nén hhoat ding theo céc chudi day chuyén eta cc men lam nhanh chéng khugch dai phan cng va tgo ra rat nhiéu hoat tinh sinh hoc d§e bigt quan trong cta tinh trang viémy'do moi nguyén nhin, Dong thdi chang cing 6 mot cd ché didu hoa dé gidi han hoat dong ¢ mde cin thiét. Diém If thé la hé théng bé thé cing v6i he théng déng méu tiéu sgi huyét va hé thong Kinin c6 lién quan véi nhau trong qué trinh hoat téc va cing thude nhém duge kich hoat theo kiéu dong théc. Bon hoat tinh sinh hgc quan trong cda h@ thdng bé thé khi duge hoat tae 1a: ~. Tang. win hoan tai chd va ting tinh thém thanh mach : ~ Opsonin héa (Ci) ~ Chiu md bach chu (Cra) — Lam thing mang té bao, mang vi-khugn, din dén ly gidi, © Ode t& bao thuge MDKDH: w Bach cits da nhén hay bach ctu... hat: 1a céc t8 bio chiém da s6 trong bach chu ctta méu ngogi vi (60 -70 %), ching 66 dai song ngin (khoang 3-4 ngay). Trong nhém nay bach chu da nan traig tinh chigm da s6 vartham gia lich cyc vao trong phan. tng viem: ching cb kha ning thye bao va trong bio tuung c6 céc hat chita nhigu men tiéu dam, men. thdy phan hut O hat nguyen thy “6 eée men: myeloperoxydase, lysozym, elastase, cathepsine G, hydrolase acid. © hat tht efp 66 cée men: lactoferrin, collagenase, lysozym, Ngoai c&c men trong cc hat bao tuong, bach chu da nhan trung tinh con tao ra efe ge héa hoe ¢6 tinh giét vi khudin cao, 6 lién quan vi sy oxyd héa hay khéng. ich chu ai toan c6 vai trd dé khing __ di véi ede ky sinh trang, rong cde phan itng dj fing tai ch8, Cée bach chu i kitm tham gia trong céc phan ting’ phan vé tucng ty nhiredc te bao mast. Trén b m&t bach chu ai kitm cong co céc thi thé 4i Lyc cao déi v6i globulin’ mign, dich thudc lép IgE (FesR1) nhut céc t¢ ba6 mast. Che 18 bdo mast: Céing e6 ngubn adc tit tly xuong, ching c6 mat tong cae chife thudng tap trung & dudi nigm mac dung tigu héa, ding hd hp, Do tren bE mat c6 thy thé FeeRI nen c6 Igl tren be mt. Khi IgE nay Lip xtc véi dj niguyén da héa tif Lam icho t€ bao mast gidi phéng va téng hgp ra nhiéu hoat chét ‘nhy¢histamin, serotonin, leucotrien... -. Cte dan nhan thyee bao: Nhom cée t€ bio nay eang c6 ngudn g6c tr ty xuong, song tay vj tri phn bé trong co thé ma c6 céc ten goi cting nhu nhing chéte nang khéc nhaw. Khi luu hanh trong mau ching duge goi fh te bao dannhin, khi @ trong té chite c6 cfc tén nhut dai thyc bao, té bio. Kupfier, té bao xe ngén tay (interdigitating cells), t€ bao bach tugc* (dendritic celts), t8 chic bao. (histiocytes). “Ching c6 kha ning thyc bao manh, va c& cée vat c6 kich thudc 16n nén 6 vai trd trong don dep che vat la, c4e 18 che bi pha hiiy, cdc t& bao gid nua vv... Tuy nhién, diém clin fiw ¥ 1a cfc té bao nay tham gia chit dong vio dip tng mién dich c& die higu lin khéng dc higu hing vige sin xuft ra nhieu loai eytokin (IL-1, TNF), che yeu to ca he thong bé thé viv... va dae bigt hon cd la ching 6 vai trd tinh dign khéng nguyén (thong qua nhém pha hgp md) cho cic té bao T md diu cho mét dap cing mién dich dic higu, Céc té-bio T khong: nhgn dign. tryc tigp khing nguyén nén néu khong cé sy gidp 43 cla ce tf bao trinh dign khang nguyén (thuge nhém ede dan nin thye bao) thi sé khong 06 dap cng min dich phy thuge t& bao T. Cang nhu cée bach cir da nhén trung tinh, céc don nhin thyfe bao c6 cae phuong thie diet vi khugn da bj thyc bao bing céch tao nén cic ac hoa hoe ¢6 lién quan v6i-oxyd hoa hay khéng, = 78 bdo NK (natural killer cells): Cf {€ bo NK c6 mat trong twin hodn ngoai vi va chiém tp le khodng tt. 5-15.%.cSe lympho bao. Vé.hinh thi né gidng lympho pao, song c6 cée hat In trong-bio Taang nén trGe day cn duge: goi 1a cae lymplio bio 6 hat on (large granular lymphocytes. = LGL). Cac té bao NK / khong c6 cfc dau dn de higu c woh ‘kha ning tieu digt mot s6 1€ bio de tinh, té bio nhiém sigu vi ma khong cin mén, cim. trugc, Cau tric nao. trén té bao dich duge 16 bio NK nbn dang con chum duge xéc dinh, song ching khong bj han ché trong nhém pha hgp mé. Té bao NK cfing con ¢6 kha ning digt té bao dich bling co ch€ gay doc t€ bao phy thude khiing thé. IFN-'y cb kha nang hoat tac tf bao NK. 3.2 MIEN DICH Ac HIRU 3.21 Ba thuge tinh co bin eda MDDH. Ba thude tinh eting'bidu hign’ dupe neu sau day 13 de tung cho. mgt dép cng MDDH ma ching fa khong thdy trong céc he thong khdecda eo thé, © Tinh phan bigt edu tréc bdn than v@ cdi tre ngogi lat Binh thing hé théng mién djch cia méi 4 thé khOng tao ta cdc dép tng mién dich gay tdn thong cho cdc cfu tric khéng nguyén cla ban thén, trong Ide d6, ching lal thai loai cfc cfu tre tung ty tit ede e& thé Kkhée (hong chung thuGc tinh di truyén), © Tinh dec higu Dap ing min dich duge goi la de higu viné chi xay ra véi cing chinh khang nguyén hay quyét dinh khang nguyen “da tgo ran6” ma thoi. Vi dy néwta tiém chiing phong.bénh udn van thi hoat tinh min djch cht bo ve cho co thé chéng lai benh én van ma thoi. = Trt nko mién dich Khi hoat tinh mign dich a tiép xGc voi mot khéng nguyén nbét djnh thi khi tigp xdc bi chi voi khang nguyén d6 ma thoi; ching cho mét dip (mg mign dich khée hn véi dap dng mién dich khi tiép xd¢ [an diu ve thai gian, cuting 46, chét Igng ma ta°goi 1A dip dng thi hai. . . _ Ngoai ra chting ta’ c6, thé ké them mot. dae diém khée nia eta he mign-djch'd6 fa tinh da dang vB hai mgt: da dang qua kha ning nhn™ dign nh céc thy thé KN ya da.dang ela cdc c& thé ngay c& trong cing m9t lodi nh eée phén tit phd hgp mé, Ciing in néi them ring MDDH [a mot hhoat dong thich nghi duge hinh thanh trong qui tinh tiép xtc véi ngi moi va ngoai c&nh ma khong phdi ty 6 nhw MDKDH. Do vay MDDH. cing mang tinh céch riéng eda ting of thé trong mét ofng dig, gida cong dong nay va cong dong khéc vv... 3.2.2 Yeu t6 dich ‘thé trong mién djch de higu Yéu tO dich thé trong MDH chi 6 mot logi duy nhét la khang thé hay tng quat hon. slobulin mign dich, trong co thé globulin mién dich 4 du6i 2 dang: (1) Dang ty do Ivu hanh trong dich thé o6 kbd nti RET hop. vol cfe Rand gape Cauipét Ginh Whang nguyén) Uy Wo Widing ng ae din d&n cée thay déi sinh hoe do két ada cda phan ting gitfa khang nguyén va khéng thé, (2) Dang bidu 19 tren be mat cée lympho Bag B dong vai tra cae “alia t@bi0 B. Can cit vao cd tgo cia chudi nang (va do 6 quyét dinh thuge tinh sinh hoe) oa phan td globulin’ mién dich ma ngudi ta chia chting 1a thanh 5 16p 1a.1gG, IgA, IgM, [gD va IgE. Sy da dang eda globulin mign dich cha yéu la ching c6 kha ning nhgn dang rit nhiéu quyét dinh, kehing nguyén khdc nhau ni sy thay déi'cda che cfu tide Khong gian 3 diu tan cting NH; eta “phan ti, tela vj tf ket hop khéng nguyen, _Khi két hgp véi khding nguyén, khéng thé C6 thé trung héa doc tinh eda khing nguyen, .», Phong téa céc phan tir trén vi khugn khéng cho ‘ching bam dinh vao cdc thy thé trén té bao dich, gitp'cho hign tugng thyc bio; hot héa bé thé. Do dé khéng thé tay thugc ve MDDH song. hhoat tinh cia chiing of lién. quan mat thigt vai yéu té va eg ché thuge MDKDH, { 3.2.3 Thanh phiin té bio trong MDDH 7 ‘Té bao thugc v8 MDDH [a cée lympho bao. Lympho bio chiém kholng 20% trong cdc bach cu & mau ngoai, vi, Ve hinh thai hoc ching 6 dudng kinh khodng 8 trong a6 c6 mot nan rat 16n chiém dén 9/10 Khoi lugng tf bao va trong nguyén sinh chét nghéo nan che lidu thé, céc luGi ndi bao nen truée day ngudi ta 4 xem chiing nhy cc t8 bao tfn cing, Chi ti sau 1960 ngudi ta méi hiéu duge vai tro quan ‘trong-cila lympho bio, Cac lympho bio B duge ting sinh, bigt héa trong tii Fabricius 6 toai chim va trong ty xuong 6 cic dng vit eép cao khéc, Céc thy thé khang nguyén cia lympho bao B la céc globulin mién dich trén.bé mat té bao, Khi cde thy thé nay duge két hyp vi céc khang nguyen tuong MIEN DICH KHONG BH ding cling cic ding tin higu kh4c sé lm cho te. bao B ting sinh ri bigt ha thanh céc tiong bao dé san xuft ra khing thé c6 tinh afc higu twang ding. M6i lién hg gitta MDKDH va MDDH, gia céc yu t6 dich thé va té bao trong dap dng mign dich duge minh hga t6in t&t trén sod (tinh 1.2). MIEN DICH BH 1EN cRP Ue che bam-dinh {Trung hoa 1 de t6,nge doe BO THE Lysozyt I DICH THE f TB dich tygial ion 7 bat ‘Hinh 1.2: Cée thanh phitn dich thé ve té’bao cita dép ting MDKBH vd MDBH Trén hinh chiing ta thay c6 cdc duing ndi gitta 6 ndy ud 6 khdc n6i lén sy hop te chitt che gitta ddp ting MDKBH vd MDDH cla cd thanh phan dich thé va t& bdo.B¢i thuc bdo tuy thupec thank phitn 8 bao cula MDKBH song lai hgp tée véi cdc Lymphé bao cla MDBH qua chite nding att If vd trinh dign KN. (4. CAC Kitfa CANH KHAC CUA MIEN.DICH HQC | @DHIEN TUONG viéM Vier 12 mot bigu hign di kem voi mot gap ding mibn dich c& khong die higu va dic 1, Thong thudng viem bidu hign ktu wa tai noi xdy ra cfc xung dot mién dich ma trén lém sing bidu high Ia sung, néng, 43, dau. C6 3'sy Ign chinh xdy ra tai chd bj viem La: # Ding cudng ep mau tai ving vin « ‘Ting tinh thfm’thanh ‘mgch do cdc: t& bao ndi mach co lai; diéu nay gidp cho efe phan tt In eda thinh phan dich thé thoat vio 6 vier va hoal tac tai dé. = Sy thim nhgp ctia cfc’ bach clu qua thanh tiéu ‘tinh mach tai ’chd vient dé ‘hoat _ dong: C6 mgt s6m nit 6 6 viem 1a cde bach chu da nhan trung tinh vé sau c6 mit,cd céc don nhdn thye bao, lympho bio. Ca ché hign tugng nay la do cic chat héa hudng dng duge hinh thanh tai 6 viem, 4.2 TIEM CHONG Tiém ching fa m6t thinh céng ngoan muec cita mign djch hoc, mé du bing nhan xét > eda Jenner ve kha ning mién dich chéo gita du bd va dgu maa. Dibu If thé 1 6 thai diém phat hign nay (1796), ngudi ta chua biét ve tac anhin gay bénh eting rihu eo ché mién dich etia céc ben ly neu trén. Nguyen tie ctla-vacxin duge dya tren 2 die. diém-co ban cia dp ing mién dich thu duge d6 1a tinh djc hieu va tri nhd mién dich, Khang nguyen dé tiem ching 6 thé 1a vi Khun, sieu vi gidm doc lychay chét, céc dc t6 bat hoat, cdc thanh phin cia vi sinh vét, cfc ‘hing nguyén sin xudt bing céng nghé di truyén hay téng hyp... 4.3. MIEN DICH BENH LY on H¢ théng mign dich duye hinh thanh va hoan thign trong qué trinh tign hoa cho'dén nay da chéing t6 n6 li mOt cong cy rat hou higu dam bao cho sy ton ven cia cé thé. Tuy nhién ceding nhit mgi hé théng di tinh xéo dén daw ting c6 nhimg lite, nhng ché c6 thé tryc trie, Véi hé théng mign dich, eée trye Ute nay 6b thé gay ra cdc ri loan bénh ly mién dich ma ta 6 thé xép thanh 3 nhom chinh: 4.3.1 Bénh ty mién Do phan img mign djch khéng thfch hgp ‘vdi khang nguyén ban than, Chting ta “biét binh thudng hé théng mign dich khong duge phan'émg (dung nap) véi + khang nguyén bin thin. Dxc diém nay c6 duge [8 do céc té bao lympho da duge giso- dye va chgn Ige & ox quan Iymph6 trung ong, Nhing Wgch ge & day 06 thé lam cho h¢ mién dich chéng tai chinh khang nguyen da ban than: day 1a mt trong nhiing co ché cla: bénh ty mién, ‘4.3.2 Suy giim mién dich Xay ra khi dép ting min djch khong dat duige mite ein thiét phai c6. Suy gidm mién dich c6 thé xdy ra do gidm sat hay kh6ng c6 mot hay higu thanh phan eda dép ting mién dich. Can eit vao cic Ikhiém khuyét nay, ta c6 thé xép suy giam mién dich dich thé hay té bio, dic higu hay khong ac higu hay phéi hgp... Bénh nguyén dan tdi céc suy gidm ta chia thinh 2 nhém chinh fa suy giam mi8n dich bém sinh: va‘suy giam mién dich mie pI 4.3.3 Qué man em X¥y ra khi d4p tng mién dich xdy ra qué mae ve cuting dQ, ve vj-tri hay ve thai gian. Hoke 6 thé dap img mién dich chéng Ii nhéng khang nguyén vén v6 hai nhu dj ting véi thée &n, phiin hoa. Hoke c6 thé dap ng mign dich lam.tén thuong mé nhiéu hon fa tae nhén gay bénh nu & vim gan situ vi B, C.. ‘tom Thr = He mi8n dich duge hinh thank va phat ‘ridn citng véi sy tign h6a cia sinh’vat: Cac dap tmg mign dich khong dje higa hinh thinh trude va-chi ti lp déng vat 66 xucng séing thi méi xudt hign céc hinh thisi cila dap tng miEn dich dc higu, = C6 thé phan bigt sv khéc nhau gitta MDKDH va MDDH dya vio die diém. cita dp tng xdy va kt kkich thich tai thi hai véi KN (khéc nhau vé théi gian xuét hign, cudng 49 va trudng dé ciia dap ing cing nhy chét lugng cha dap cing). ~ H@ min dich thye hign chite ning bio vé co thé khong nhing déi voi sy-xam nhfp céc cfu tréelg ma cdn déi voi nhimg bién dai bat thudng cda cic cu tric ban thin, : - Mign djch khong dic higu cing nh mién dich dic higu déu c6 céc thinh phan dich thé va té bao. Tuy nhién, dé thye: hign duge chtic nang bao vé hu higu thudng can dén sy phéi hgp gida cae thahih phn djch thé va té bao, gida MDKDH vi MDDH, = Khivhoat dong eda he mign dich bj réi Joan 6 thé. gly va céc bigu hién bénh Wy do chinh d&p ting mién djch tgo nén, Céc bénh ly nay cé thé chia-lam 3.nhom: Bénh ty mién — Suy gdm mifn dich va Bénh Iy qué m&n cdr CAU HOL'TY LUNG GIA Cu dng sat 1. Céc hign tugng sau day 1a bidu hign eta dip itng mibn dich: a. Hign tugng viem b. Chodng phan ve do tim Penicilline ¢.,, Chodng do xuat huyét d, . Phan, ting v6i lao ti (Mantoux, PPD, tuberculine) e.. Tiém ching phong wn vin taoduye d& khéng 2. DSp cing mign dich dje higu va khong de higu: a. ° Dap tmg min dich dic higu duge hinh thanb truée trong tin héa 10 b. Dép ng mign dich’ dc higu'va khong ‘de higu hoat dong dc lap véi nha ‘e. KhOng cé cdc thianh phn eda dép ding mign'dich Khong die higu vin’ hinh thinh duge dap ting mign dich dc higu binh thang, do Khi két hop-khing-nguyén.-Ihang thé dic higu thudng:kéo theo nhieu hoat dong ca dép cing iin dich khong dic higu - e. Bap tng min dich dic higu ngiy cing hoan hao trong qué trinh tign-héa ~ 3, C&c thanh phn dich thé tham gia dap tng. Dép cing mign dich c6 thé héu'fch mién djch khong dic higu Bs twong de khdng v6i ung ther a. CRP e. Trong cde toan canh dap ting mién dich b. Khang thé lép 1gM 6 thé c6 Igi hay cb hai cho vat chi cc. Interferon ; 4. Albumine huyét than, 5. Dip Gnd MD dic higu e.. Axit chlorhydrie & dich vi a, Dai thyc bao 1a mot thanh ph&n-té bao eta DUMD dic higu |. Dap king min dich va vat chi: b, Tyo duge tri nhd MD sau khi da tiép xtc a. Dép cng min dich dc higu ludn lun [ain mgt voi KN €6 Igi cho vat chi ¢. TE bio NK khOng phdi la té bio thuge b, Dap ttng min djch de higu c6 thé giy ve DUMDDH cc tai bign chét ngudi ‘a. Khi tip 6c vot KN fin dtu c6 thé tgo c, Bép emg mién dich d¥e higu c6 khi chéng fai khang nguyén cla chinh vat cha dap tng MDDHT' tee thi Chodng phan vg 1 mot bid hign eda UMD dc higt thi dau. Hay thiét lip sy lién quan gitta edt A va eft B 1D: 6a A 6, Sy lu thong cdia cic cd quan c6 dang éng. cla co thé... T.Su sip xép lai gien ctiaTg tao'ra 8, Khéng thé trén be mat t& bao lymphd 9. Té bao NK 6 kha nang tidu diet t€ bao bj B a. (fe ché sir bm dinh cia vi khudn b, Tinh da dang cia ¥j tri nbn dign khéng nguyén cia té bao’ c. LA phudng thitc bao vg theo co ché co hoe d, Thy thé khéng nguyén cia t& bio B nhidm virus 10. Yéu t6 dich thé ca mign dich dic higu 6 thé e. Khong théng qua nhom phi hgp mo u CHUONG 2 TE BAO MIEN DICH VA CO. QUAN LYMPHO 1. NGUdN G6c CAC TE BAO THAM GIA ‘TRONG DAP UNG MIEN DICH (DUMD) Cac té bao mién dich cing nhu nhing te bao miu n6i chung déu xudt phat ti.mgt nguidn ic la t& bdo géc tao mau (hematopoietic stem cells). Khéi dau, trong bio that céc 6 haa gbe nay ¢6 mal.d ti nodn hodng nguyen. thiy (primitive yolk sac), ri 6 gan va cudi cing 1a 4, ty xuong cho tdi sudt dai, Cc. té bao 6c nay li ngudn dy trv dé sinh ra di cae dong té bao nim ba dip lai sy thiéu hyt xy ra cho qué trinh sinh ly hay benh ly ctia ea thé. Cac té bao 6c ban di duge ggi la ede 18 bio van nang (pluripotent) vi ching c6 thé phat trign va bigt héa thinh céc dong té bio khée nhau, Khi da bigt héa dén céc giai doan nhat dinh thi ching Khong cdn kha ning quay WG lai dé tao thanh dong té bao khée nda va ching trd thanh t€ bio dong don nang (unipotent). So db v8 qué trinh bigt héa cé thé tém tt nhu hinh 2.1, Tir té bao géc van ning, qua bist 2 ihéa sé cho hai ding té bao chinh 14.16 bio dong ymphé va té bao ding ty. * Clic t6 bao. dong Iymphé: Hang ngiy céc lymphé bao duc sin xudt mot sé lugng lon tit cée ed quan lymphd. Ngudi ta uéc tinh téng 36 lymph6 bao ctia mot ngutti c6 khodng 2x10", G mau ngoai vi, lympho bao chiém tile khoing 20% ciia sé luyng hach clu. Nhéng té bao nao. duye di chuyén dén Thymus va.tigp:tue.duge bigt héa é d6 sé thanh céc lymphd 7, cdn nu di én tui Pabricius (6 loai chim) hay ty xung. (6 Todi c6 va) va bigt héa tai dé thi sé trd thanh cée lymphé B, Cac té bio NK c6 le cing thudc dong Iymphd, song duting nhu khong duge bigt hoa vi gio duc tai mOt eo quan lympho trung wong nao ca. : * Cle t0° bao dong tly: Khdi dau la cae té bao ti8n than chung cho c& dong hong clu va té bio tly nhung sau dé mdi téch ra. Cée (@ bao ign thn tia dong buy tigp tye bigt hoa dé ted thinh mot bén fa dong t hao tn thin eda bach cau da nhan trung tinh vi cée t8 bao don. Nau6N abc cA CAC TE BAO MIEN DICH A: CO) meat : $09, réseav ang pant Que i o- cn Ne é ten _O—,- ime 7 om ‘bg Cyemphd ‘oman 8 Us Fabius Hinh 2.1: So db biét héa cdc ding te'beo tit té bao mam (hay t6 bao ye). Cae 18 bao xudt phat ti mét chi thuing 06 nhieu diém ging nhau hion rue bach cdu da nan trang tink vd bach ctu don nhdn nhan, mOt bén khdc sé bigt héa dé cho tiéu chu ~ Thrombopoietin (TP) dé’ cho ede tibu.c méu (ri ti@u Cau) va cée bach chu ai kiém, bach mde 7 : : clu di toan va té ho mast, ~ Erythropoietin (po) dé cha dong hing, Do ngudn gc gin gli gita cdc t&hiodan cde ; : nhan thye bio va céc bgch ciu da phan trung, =, 11-3. GM-CSF dé cho dong thyc bao don tinh nén chéing 06 cdc chic nang gin nhauhon —nhdn vd da nbn v0i tur dy dud ide dyng.cla: hit Kha nang thye bao, kha, ning giét va tie M-CSF (va. GM-CSF, IL-3) 38.cho cde cdc vi ktiuin 48 bi-thyfe bao bdi cdc men thdy don nhdn thuc bdo i phan, céc'chat gay oxyd 16a: Bdi vay c6 tée gid G-CSF (vd. GM-CSF, IL-3). sé cho, ce xép chung ching vio nhom thye bao (trong dé Bach cau da nhdn trung tinh. a gdm cfc dan nhan thye-bao va céc té bio hat da ~ IL-5, IL-3, GM-CSF 80 cho bach cit di, nhén B bach chu da nhén trung tinh): oan, \ Qué trink bigt ha cila céc tf bio dong Do nhéng nhan xét vé bach chu dau lien tay chju anh hudng cia nhidu cytokin da biét: dya trén hinh thai hoe va sy b&t mau véi cic 13 thude nhudm khée nhau nén ngay nay ngudi ta vn thudng chia bach ciu Rim 2 nhém fa bach chu don nhan va bach ciu da nin (om bach cau da nin trung tinh, toan tinh, kiém tink va thao mast) Céc bach chu da nhin hay cn gol 1 cdc bach cu hat da nhain: Bach cau hal da nhian chiém phin ln eda bach cu Wong mau ngoai vi binh thuding. Cae té hao nay c6 dai song nyin 2 ~ 3 ngay) so vai hach cau don nhan nén ching thudng xuyén dugye sin xuil ra dé thay the-v4i so luong rat lon, Anguaii la ute tinh khoding 7 igu cho méi phil), Che hach ci hatida nhin co kha ning bain dinh lén va xuyén qua giita cic thao ndi mac dé di chuyén vio U6 chite dui tée dung etia mot 86 chal héa ting dong bach, ci nh IL-8, C5a, Kha nang bam dinh vao 1 hav ndi mae 6 duye Ja nhit cdc phan tt thy thé c6 trén Lé bio hat va cde phdi tt (ligands) bigu 16 Wen te bao ngi mac. Cac t& hao hat da nhin khong c6 thy thé khing nguyen nhumg ¢6 vai. td quan tion tronig bio ve Luygin du eda hg mign di «Bach cau da nhén trung tinh Bach chu da nhan bung tinh 1 thinh phan ‘chinh eiia bych iu’ hat da nhan trong mau ngoai vi (trén 90%), Ve hinh thai: nhan 6 nit mdi,’ va duding kinh té hao khodng 10 - 20pm, Cénhivu chat 66 higt tinh héa img dong d6P Vii ehe bach “eu da nhdn rung tinh’ nhue mainh'C5a (duge lich ra khi thanh phan C5 eda bé thé hoal -héa), cylokin’ nhu 11-8, cie peptid duge Wo a trong qué inh Ueu'sgi hiyét hay hoat héa he Kinin, sin pha eda mgt'sd té bao, mot sé vi khugn.., Cée bach chu da nbén trung tinh s@ ¢6 hign wang him thank wi xuyén than dé di chuyétt tdi noi c6 Ichuynh dé cao cde chat ha ting dong. “4 Bach chu da nhén trang tinh 6 chita nhitu men va mot s6 protein 6 tinh try sink duye eliva trong 2 logi hat etia bao tuomg: Hat nguyen phat (bat mau xanh azur) 1a cdc lysozom trong chia efe men hydrolase, inyeloperoxidase va muramidase (lysozym), elastase, cathepsine, Iigl thi cp hay hat die higu chia lactoferrin, collagenase va lysozym. Nawal ede men tvén li mt sé protein e6 tinh’ Uy sinh -nhy defensin, seprocidin, cathelicidin va protein gay théim mang vi khugn (hacterial permeability inducing protein ~ BPL protein). Vi khudn duge nudt vio trong cée bong phagosome, bong nay sé dude hoa nh§p Wi hong lysozome dé @o_thanh bong phagolysosome, Cée vi khudin bj thye bao sé bj gidl va thodi gidng 4 byng nay. Cae bach cite da nha trung-tinh hi duge hoat téc do phi hyp. miign dich gin vio “thy thé Fey thi xay ra hign tugng, thoat hal va gidi phéng cae chit doc 1é hao. Day Ia mgt co ché benh sinh trong cdc tén thuung benh by cila phiie hgp min dich (qua min cim ip Il). *. Bach cau da nhdn dt toan Ve hinh thai, bach cau da nhan ai toan 06 nhén gin 2 indi va trong bao tvong gdm nhidu hat bat mau toan eosin, Binh thudng bjch chu i toan chiém tf Ig 2 ~ 9% cia bach chu mau ngugi vi. Mge dia bach chu ai toan c6 thé thye bio'nhung chié ning chinh eda ching fb sy thost hat va. giai phéng cdc chat chi trong d6 ‘yao méi truding xung quanh. Pay li mt co che dé. d0i phé voi céc kf sinh tring ¢6°kich thiiée Ién khong’ thé thye bio duge.. Bai vay vai tro chink cia bach eu 4i toan la mién. dich chong céc giun sin mgt céch khong dae -higus Ngodi ra bach cu i toan cdn giti phéng ra histaminase’ va aryl sulfat dé bét hoat histamin va mot sé. leucotrien 14 sin phim cia té bio mast. va ach chu di Kiem, Nhu vy bach chu di.toan gidn tig lam gidm phan tg vie, + Bach clu di kim va t0'bao mast Hai logi bach, cu nay 6 chive ning rit gidng nhau inge da yé hinh thai va ‘khu vye hoat dng khic nhau. Bach chu 4i kiém 4 trong mau voi mgt tt 1g rit thép bhodng 0.5%, trai ai cdc 1€ bio mast nim trong té chic, Té bao mast duge chia lam, 2 logis cfc té bao mast nim 6 niém mae (mucosal mast cells ~"MMC) ma sy nhdn Ién phy thude vio té bao 'T va loai ef t¢ bio mast eta mé lién Két (connective tissue mast cells ~ CTMC). Cae hat trong bao tung ita bach chu 4i kidm va te bao mast déu chita cfc hoat chat nhwt heparin, leucotriens, histamin va yeu t6 hoa hung dong bach clu i toan cba phan vé (eosinophil chemotactic factor of anaphylaxis - ECF-A). Cée bach clu 4i kitm va i€ bao mast khi ditge hoat tac s8 tao va hign tuding thost hat lim ii phéng nhanh chéng cac hoat chit, trong té bao ra méi trudng ngoai, Co ché cia sy hoat thc li do'céc dj nguyen gén vao tao sy lién ket chéo (cross-link) gida cée phan tigi: de higu gén sfin trén be mgt cfc t& bao nay qua céc thy thé Ai lye cao eda phiin Fe (FeeR1). Bai vay sy haat h6a 2 logi té bao nay lam ting cudng phan ng viém trong dj ting, tuy nhién day cong lA mot eo ché mign dich c6 4 tinh bao vgchéng ky sinh trang, chong céc dj nguyén. ‘TE bao gidt ty nhién NK (Natural killer cells) che bach chu trong méu ngoai vi, chting khéng mang céc du én chuyén bigt eta té bao B éing Che té hao NK chim # Ie khodng 15%” 15 nh té bao‘, tae lA khong e6 ede thy thé khéng nguyen, Cée dau sn be mat dé nhin dang té bio NK thuéng duge sit dyng la CD56 va/hoge CD16, tuy nhién céc du dn nay eGing khong hoan toan dic higu ma con c6' mat vél mal do thap trong mot so.té-baoimién dich kc. Ngodi ra, té bio NK cén c6 trén be mat chudi eiia thy thé 1-2 (cé’ 4i lye strung bin) béi vay céing duge hat hoa hGi'L-2: Khi duge boat hoa, té bio NK ¢6 thuge linh giy déc té bao khong dic higu va duye goi dudi ten la t€ bao digt duye hoat tac béi ymphokin (ymphokin activated killer cells. — LAK cells), Chite ning chinh ca t€ bao NK fa nhgn va tle hdy'indt's6 té bao nhiém sigu vi va * té bao’ ung’ thir migt‘cach khong die hig. Bing 0 ché indo sha té baG NIC nhan dang t€ bao dich van cin chia ro nhumg chie chan ktiéng phai la 6g ché gidng véi té bao T hay B da biét, ‘cée phan Ut phd hgp mo chink ¢ tren té bao 6 te dung bio ve te bdo Kehdi bj teu diet bai té bao NK. Day c6 thé 1A ly do vi. sao mot so té bao nhiém siu vi hay té bao chuyén thanh, ung thu thwdng gidm’ biét'lo ‘hay bién déi phan te nhém pha hgp ind (d@ thoat khéi mid’ dich ‘Whe higu) Lai bj tidu digt bai te bao NK : Ngoai ra té bao Nik cin c6 thé vieu diet té bao ich theo co ché giy' dc té hao phy thuge khang thé. Trong trudng hgp nay khang thé lop IgG nh§n dign t& bao dich con 6 bao NK nhgn dign khdng thé qua thy thé FeyR3 (td & phan tr CD18). . ‘TE'bAO NK 66 kha ang sin xut.ra.mot 86 y€u 16 c6tdc dung digu-hda trong dip ting tao mau va mién dich. ‘Trong céc loai tf bao tren, lympho T va B 18 cfc té bao tham gia trong BUMD dic higu. Céc don nhfn thyc bao cing g6p phan trong hinh thin DUMD- die higu thong qua eo ché xit I va tinh dign KN. Hong cau khong cht dgng tham gia vio DUMD, song nhitu trang hgp ching {a déi.tuyng clia mot DUMD, Cie 1€ bao khdc déu c6 tham gia tryc tigp hay gién ligp, nbidu hay iL ty theo logi UMD, ‘Trong bai nay ching t6i chi-trinh hay céc wWhao c6 tryc tiép tham gia vao hinh:thanh mot UMD de higu dé 8: cée lympho bao Ty B va cdc t& bao trinh dign KN (thuge'don nhan thye bao). " 2. CO SO NHAN DANG VA PHAN BIRT CAC ‘TE BAO MIBN DICH Céc lympho bao dudj kinh hién vi. quang hoc kkh6 phan bigt gita cdc quin. thé, Thye 1a ‘khi quan sat tren kink hién vi quang hoe cée tidu ban nhugm Giemsa ching ta ¢6 thé théy mot s6 khéc nhau gitta cdc lympho bio. Dya vao (118 nhan/nguyén sinh chat ~ hinh eda nhdn — 6 hay khong c6 hat va mau azur trong nguyén sinh chat, ta ¢6. thé ‘chia ‘Iymphé bao lim 2 nhém chink: =, Nhém lymphé: bao. ign inh: kich thu6e tuong ding. (6 ~ 8 um dong kinh), 6 tilé nhan/nguyén sinh, ch&t rt cao va khong 6 hat trong bao tuong (Hinh 2.2), Nh6m lymphd..bao Ién ¢6 hat: (large nae | granular lymphocyte - LGL): kich thuéc. khoang 8 — 10 ym, ti ig nharyAguyén sinh chit thdp hon va'trong nguyén sinh chit 6 hat va mau amur, Phiin én céc t€ bio nay a thude té hao NK, - ‘Tuy vay phi nbgn manh Ang s¢ phin loai nay chi cho mdt khéi nigm so bd (ma cing khong hod todn déing!), khing di séui dude vao che quan thé vA dudi qutin thé eta lympho bao. Ngiy nay, dé nh§n dang ngudi ta cha yéu diya trén cic diiu Sn, dfe bigt La cde dau dn 06 leh be mat Lé bao (mac di 6 rat nhieu dau an mA Nguoi ta chum big 15 chite ning’ ctia chiing!). Tuy nhién sy od mat hay khing ofa ‘mot hay nhidu d&u an cho phép chting la khong nhiing phan bigt duge céc quan thé lympho 7, B ma con dinh duge cde dudi quan thé cang hu biét duge giai doan bigt héa, eta ching trong phn Ién céc treting hop. Vige sit dung cée khing thé (KT) don clOn da gidp rét nhigu cho sy nhan dign céc dau an. Trong nhitu nim, vite sin xudt cdc KT don ‘clon dé nhan dign té bao lympho da bing né 3 nhigu ‘phong thi nghigm ma thiéu sy théng nhét nén da tao va mot sy hn loan thye sy ve darih phap dé chi céc du ain, ‘Trude tinh hinh, 6, qua céc hgi nghj quéc té nghy nay cde chuyén gia da théng nhit sir dung ten goi ciia cdc déu Sn be mat bing kf higu CD kém theo Hink 2.2: Hinh énh Lymphé bio (a):duidi kinh hién vi quang hoc; (6): Kink hiéh vi dign-t; va (cl: inh minh. hoa. Bate diém Lymphé bao ld th Ie nhan/ nguyen sinh chat -rat Wn. va ngheo nan céc 66 méy d bao tuong. 7 che s6 la tinh (CD la viét ttt ota Cluster determinant hay cluster of differenciation), Ngoai ra, vide sit dung cae mdy tich t& bio ty dgng dya trén co s8 hoat téc hujnh quang céc dau &n voi KT don clon die higu cing giép r&t nhi@u trong vige tim higu chite nang cla cc quin thé va.duéi quin thé eda lympho bao. Bén canh vigc nh§n dign té bao bing cdc du dn nhu via néu ngudi ta cing o6 thé sit dung cée chat gay phan bio. (mitogens) 6 tinh ay Ling sinh va bigt héa lympho bao dc higu v6i ting quan thé dé nghién ctu, Vi dy hai Logi glycoprotein c6 ngudn g6e tir thyc vat IR Concavalin A (Con A) va Phytohemaggtutinin (PHA) la nhimg chat gy phan bao manh rigng, véi ‘lympho .T. Nguge. Iai ngi doe 6 Lipopolysaccharide (LPS) cfa vi khudn gram 44m lai chi gay phn bao v6i lymph6 B, BIgT HOA CUATE BAOB <—— Po 4 #———— 8 Chua chin 3. CAC TE BAO THAM GIA TRYC TIEP VAO. DUMD BAC HIGU; Cac lymphé bio. 3.1 LYMPHO BAO B (CON GOI LYMPHO B, TE BAO B) Sd di duge goi lA lympho bio B vi d loai chim cfc lympho bao nay duge ting sinh va bigt hda tai Bursa Fabricius (ti Fabriciys). Ngudi ta khong tim théy mét cg quan nao tvong duong v6i tdi Fabricius d loai 06 vc. Ney, nay ngudi ta da biét ring, 6 loai c6 vii cic lympho B duge tang sinh va bigt héa ngay tai Ly xuong. Lympho B 1a tin than cda cdc tuong bao sin xudtra KT. 3.1.1 Sy bigt h6a cia lympho B Ta c6 thé chia sy bigt héa cia lympho B am hai pha: pha bigt hoa d9e lgp v6i kich thich KN la va pha bigt hida phy thuge kich thich KN la. (Hinh 2.3) 7 ‘Tanh sinh bigthéa w. chin Winns. hong phy thuge KN lg, ——————---> €— Phy thugo KN Ia —— Hinh 2.3: So d® bigt héa ctia t& bdo B. : H biéu thj gien cia chudi nding, L bidu thi gien cla chudi nhe. H+ vd Lo la giai dogn chi mdi o6 sy sdp x6p Iqi gien ctla chubi nding ma théi. H+L-+ la giai dogn khi dé cb sdlp x6p lai gien cula cd chudi nding va chubi nhe. 41 la bidu th cho chudt polypeptid cla chidi nging cila lép IgM. Con S.lgM va S.lgD lt ede phn tt globulin min dich 68 mat thube lip IgM va Ig D; FeR ta ia ‘eda phiin Fe thugc phan tt globulin mién dich Ip IgG. 7 Aso opt td Jo Ww © Bigs hba doc lap v6l KN la Bigu hign du tidri eda sy bigt hoa thinh dong té bio B ki sy s&p xép fai.cac gien nhd gitia céc nhém gien V, D, J dé hinh thanh gien cla chudi nfng ii chudi nang H (x) duge tong hop vied mat trong bo tuong. 6 giai doan nay 16 bao duige goi dudi tén t€ bao pré B. Saw d6 fa én lugt stp xép lai cde gien nbé V, J eta chudi nhe L va téng hyp chudi nhe. Khi ¢6 cd chuéi nang w.'va chudi nhg, phan tk IgM duye hinh thanh va biéu 19'len be mgt té bao tiie fA cc IgM be m&t (Surface IgM = S.lgM hay cdn viet m.lgM; m=membrané). Cac S.lgM nay dong vai trd thy thé KN ctia té bao B. Léc bé mit chi mdi bigu 16 rigng S.1gM thi tf bao B vin cdn chia trudng thanh (immature B cells). Néu tigp xe v6i KN é giai doan chula trading thanh thi t& bao c6 thé bj bét hoat hay loai tra thay vi ting sinh va bigt héa néu tip xde khi dé trudng thanh. Tiép theo IgM phan'tit IgD (c6 cing dic higu KN v6i phin te IgM) cing duge téng hyp va biéu 16 len be mat (xem co ché 4 bai globulin min dich). Khibé mit t& bao bigy 1 dng thai S.lgM vA S.UgD thi méi-goi la té bao B truing thinh, Ngiy nay ngudi ta biét ring cing véi phan td S.1g t& bao B con biéu 16 mét phan tt nia rét khang khit v6i S.lg duge goi 18-phan tir ef Igo (chu tric gdm 2 chudi a va B) gla ches nang truyén tin higu ti S.ig duge kich KN dic higu vao trong té bio (twang duong nh phan Wa CD3 cta TR). Cum 2 phan, tit Sg va Iga duge goi la thy thé ca té bao B (BCR = B Cell Receptor). TH day sy bigt héa tie tye phai cin c6 KN kg kich thfch, © Bigt héa phy thuge KN ig Nhing té bao B trudng thanh nay néu 3p KN tuong tng dong thai nhan duge cde tin higu gitp dé tir t€ bao T thi sé tiép tyc bi¢t héa. bute bigt héa nay, céc tf bao B s® ting sinh * va chia thanh hai nhém: hoe tra thanh ed tuung bao (la cdc te bao tng hgp va san xuat ra KT c6 tinh die higu tuong tg vi KN da kich thichy (Hink 2.4) hod thanh nhomg t€ bao B c6 tri nhd (memory B cells) cing dc higu wi KN. Cic té bao B c6 tri nhé nay sé gidp cho ca thé khi tigp xdc lai vi KN tuong Cg c6 dap (ing nhanh hon, manh hon va higu qua. cao hon. Cang véi sy bigt hoa phy thuge KN, cée KT sin xudt ra c6 sy chuyén l6p trong lic tiép’ xe Iai vi KN. Bdi vgy trong dép ting tgo KT thoat dau chd yéu la san xudt ra lép taM nhung sau d6 chuyén thinh eéc lop IgG, IgA, IgE tay Hinh 2.4: Hinh dnh tuong b20 (giai dogn biét hda cuél cing eda Lyrmphé bao B) (a): duéi kink high vi quang hoc; (0): kink hidn vi dign tb vd (0): inh minh hoa. Té bao c6 hinh bau duc, nhén. Itch 08 mét phia va trong bao tuong rat nhidu ludi ngi a0 th ching 13 dang hogt ding sinh: téng fp protein (globulin ign djch) rétmanh. thude vao digu kign cy thé. Ditu dc biét cin ahi nhé Ia tt cd che KT di duge chuyén sang lép nto, déu gid tinh dge higu ca 1gM ban du. Phin nay sé duge gidi thich trong bai néi ve Globulin mi&n dich, 8.1.2 Céc déu dn ctia tbo B © Globulin mién dich 68 mat (S.lg: Surface immunoglobutine) Cée té bao B trudng thanh mot phan hay hoan toin déu 6 globulin min dich trén be mit. Céc phan ti globulin mi8n dich be mat {S.lgs) déng vai trd lam thy thé KN ciia té bao 5B. Céc té bao pré B, cc tuong bao chua c6 hog khang cdn globulin mién dich d bé mat. Bi vay ta o6 thé nhgin dign té bao B nhd du an S.lgs. © Thy thé Fe (FcR: Fe Receptor) ‘Thy thé Fo (FeR) hay phan tir CD16 la thy thé ca phiin Fe cba phin ti 1gG. Ngoai tf bao B ta con théy FeR trén mét sé té bao khéc hu céc t& bao don nhin, té bio NK. Ta 6 thé nhan biét té bao c6 thy thé Fc bling kp thugt tao hhoa Hing voi hing chu ctu di mn cm trude v6i khang thé IgG chong hong clu ctu. Dubi sinh hign vi quang hoc c4¢ t€ bao © FeR sé tg0 ra mOt binh anh ging nh hoa héng ma “nhyy “hoa” 1a té bao lymphé B cé FeR véi “eénh hoa” fa cac hong cau itu. © Thy thé vdi Epstein- Barr virus (BBV-R) EBV-R (hay phan tt CD21: hay thy thé thir 2 ciia bé thé: CR2) c6 mat tren té bao B. Nhd véy ina EBV cé thé gin dic higu len.t€ bao B. Nhiém EBV vao t€ bao B cé thé lam cho té bao nay tré thanh bat td (immortalization) va Tien tye nhan len va tiong nhing digu kign nhét dinh c6 thé tré thanh ung thus © Phan ut nhém pha hgp mé lop IT 19 ‘Té bao B va cfc té bao 06 chite ning teirih dign KN phy cf loai don inant thye bio! 6 bidw 19 thifding tryc trén be mat eéc phan tit ‘eda nhém phd hgp m6 lop 11 (6 ngudi l& phan tit HLA- DR). Céc phan tir HLA- DR nay 8 té bao B cfing ¢6 chite nang trinh dign KN cho té hio T nhét la trong dép tmg min dich thi hai, 3.2 LymPHO Bao T (LYMPHO 1, TE BAO 1) 3.2.1 Sy trudng thinh etta té bio T Mgt whém t& bdo g6e dong lympho duge di chuyén dén "Thymus va tai déy chiing duye ting sinh, bigt héa va gido' dye dé tré thanh lymphé T’ tung thank, Ngwbn gc cia Thymus dyge inh’ thanh ti tuf hau (pharyngeal. pouches) thit’3 va 4 phat trién xudng trung thét truéc tim. Thoat du, céc tin Thymé bio (Thymocytes) dén ving v6 ngoti cia tuyéh, tai day duGi anh hudng cila céc lién bio dic bigt duige goi {8 48 bao “nurse” (nurse cells) cic tidn ‘Thym6 bio chiu-céc thay ddi va ting sinh dé cho ‘céc'té bao’ 1d 1 nguyén bio lympho (lymphoblast).'Céc nguyén bao lymphé din din di chuyén yao ving vé sau va di qua mot mang Iu6i cic 16 bio big mo bach tude (dendritic epithelial cells). Su6t trong qué trinh di chuyén qua ving v6 thymus ce lymphd hao chju céc bién déi saw sc cila qua tinh bigt hoa dé tr thanh IymphO bao T chua trudng thanh c6 kich thude nhé hay trung binh di vo ving tly thymus: 6 tdy Thymus, cdc lymphé bao tigp xtc véi mgt ming lién bio thya hon va xen lin trong 46 cé cic té bao. xde ngén tay (interdigitating cells) thuge nhiém don nhan thyc bao dé trd thanh t& bio T trudng thanh di vio tuin hoah! “Tai Thymus cée lymphé bio duge nbfn lén rft nhanh chéng song cing rét nhitu (cé thé dén >95%) chét tai, chd - day 1a gu qua cla sy chon Igc hay cdn gi la.qué tinh giéo dyc Thymus d6i v6i té bao T. 3.2.2 Sy gio dye, chon Igc.té bio T tai ‘Thymus Qué trinh bigt h6a va trudng ‘thanh tir nhang t@ bao 6c dng lympho aé tr8 thainh ede Iymphd T 06 che ning xdy ra tai Thymus, Nhiing té bao T truding thanh phai cé kha nang nan dign va phan ting gi cde KN ty due trinh ign traf nhém pha hop mé nhung tai khong duge phan dng vdi.KN eda bin than, é thu duge cae thudc tinh trén céc lymphé bio T phai “hye héi" va chiu sit chon loc khiie nghigt , bj hdy digt hay bat hogi néu khéng dat c4c *tidu, , chudn” néu tren, (Hinh 2.5) Qué trinh chon'Igc trén duge xdy ra qua hai bude: 4 © Bude 1 Chon Ipc duong tink (positive selection): xdy va trude va 8 vd cila tuyén Thymus. Trong buéc nay chi eéc té bio T 6 kha ning.nhan dign khang nguyen pho hgp m6 cia ban than méi duge tng sinh, néu khong 6 khd ning nay sé bj chét theo chuong tinh (apoptosis), ©. Bude 2 Chon Ipc dm tink (negative selection): xdy ra 4 ving ty tuyén Thymus, ‘Trong budc nay cac té bio T-ndo c6 kha ning nh§n dign khéng nguyén ban than. tinh dign. én khdng nguyén phd hyp mo ctng cda ban than sé bj logi bé (hose chét, hoc bét hoat), Qua 2 qué trinh trén céc té bao T cdn lai khong cdn kha nang nhgn dign va phan tng Iai khang nguyén ban’ than duge’trinh dién trén khang nguyén pha hyp mé cia-ban than va do 46 tgo nén sy dung nap 4 trung wong, Sy lech QUA TRINH GIAO DC (HON Loc) LYMPHO T 6 THYMUS. in ng 2 2 S THYMUS, vone Tu? Neon vi Hirth 2.5: Qud trinh chon loc t8’bi0 Td Thymus: chon Ipc duiong tinh xdy ra trudc 6 ving vd cla Thymus con chon loc am tinh xdy ra sau dé é ving ty. Jae trong qué trinh chon loc nay ¢6 thé [ mot trong nhitu nguyén nhin éia'mot so benh ty mién. Sau qué trinh chon Igc 2 bude, cdc té bao T ny méi thyc sy trudng thinh va diige’ di chuyén dén céc co quan lymphé ngoai vi. 3.2.8, Sy hinh thanh cée du Sn eda té bao T ‘Trofig qué inh trudng'thanh cic té bio T.c6 nhibu thay déi v8 thuge tinh sinh hoe va chéte ning ma ta c6 thé nhén &n cla sy bigt héa (differentiation markers). ‘Trong cfc déu fn d6, thuting sit dung nh. la céc ddu dnd b8 m&t té bdo (surface markers) ima c6 thé dé dang nhjn biét nhd che KT don BIRT HOA TE BAOY Dee. clon dic higu.(Hink 2.6) © Thy thé dic hieu KN cila t& bao TP (TCR: T cell Receptor) ‘TCR Bi du 4n quan trong eda te bao T va tung duung voi BOR d6i véi 1 bao B. TCR kk ‘mét phic hgp bao gdm. phén, tt nhgn dién KN goi 1a Ti lidn két chat che (song khéng lién kel dong héa ty) véi phan ti CD3 bao gdm, nhieu chubi polypeptid bit bin, Nhu vay c6 thé tm HL TCR = (Ti -+, C3). 88 di goi la Ti vi hi diu phan td nay. duge nh§n,biét md, efe KT. don clon die higu ja phan te trén té bio 'T & b Q ) yin on re bonne ore yon <—— kendra pt hugoietig ——— >

90% té bao) hoe 78 (chiém <10%), Néa nhé ring méi té bao T chi biéu 16" m@t kigu duy nhét ma thi, CD3 bao gbm 5 chudi polypeptid Bit ign,” ching cé mit twén’mgi té bao T trudig think va déng vai trd truyén tin vao trong té bao. © Cie gien mé héa cho phan ti Tt ‘Thy thé KN eta té bao T cong phai nhan dign vét nhieu die higu nhu globulin mién dich va Qo héa cing da sit dung chung m9t phuong thie: sy tai t8 hgp céc gien nhé trong cic nhom gien (xem them bai globulin mign dich). : Chudi a va y dang eée gien ¥ vi J (nhu chudi nhg L). Chudi 6 va 8 ding che gien V, D va J (nh chudi ngng H). $6 lugng gien nhd Vo. va VP la kho’ng 50- 100 va Vy va V6 la khodng 5- 10..pé ting them khd ning da dang, cée gien ota phén ti Ti cling'eé céc lech lac lac rp n6i Gunctional diversity) hay gin thém . vaio nucleotid (insertional diversity) nhung c6 Khée bigt lb ngudi ta khong thay cic dgt bigh xdy ra sau kich thich béi KN Ia d céc gien nay. Cé¢ quy Luge v8 logi tr allele cting xdy ra v6i che glen eta phin ti TH nhie véi phan tir globulin mién dich. © Cac ditéi quan thé te bao Ty va dde diém san xudt cytokin cda ching 22 ‘Té bao TCDA Khi duge hogt hoa te.thanh * 1€ bao hanh sy (effector cells) ching duge chia thanh 2 dudi quan thé 1 Ty ya The khiée naw vé hai nhém cytokin duge chting sin xuit ra. Dudi quiin thé Tyr sin xudt [cht yeu, 1a. IL-2, INP va TNF €6 etic ning chi yéu dot véi mign djch qua tring gian t# Bao niu phan dag qué man mugn, host, hoa 4-16 bao-Te, Con dudi qudin thé Tiie6 chite fink cha yeu ld gid do dé hoat h6a t€ bo B tic a idp cho dap ting * min djch dich thé dic higu. Cytokin dug Te tigtra li IL-4, 5, 6 va 10. Rigng IL-10 cdn e6 tac dung te ché dip. img mién dich té bao: Dku cin biét 1 hign nay ngudi ta\chua bigt 06 dau Sn be mat nao dé phan biel gida 2 dudi qulin thé Ty Va Tye ma chi dya vao dic diém cia cytokin do chég san xuat ra ma thoi. © Cc phan ti khéc ciia té’bdo T 05 lien quan dén trinh dign KN 6 day chi néu len mgt s6 loai phan tir be mat thudng sit dung vi. s6 lugng céc loai phan Uijnay [a rt Kén_ va niu logi cdr: chun bigt 15 chite ning. CD4 va CD8 ‘Trong qué trink trudng thanh cla té bao r, true khi aut hign TCR thi 6 té bao T da 6 gin nhu dong thdi phén te CD4 va D8, Hai phan ti nay c6 cu tao mgt chubi polypeptid bat bin. Giai doan t& bao T o6 dau Sn kép CD4 IcD8 dong thdi la té bao T. van chua trudng thanh. 6 giai doan bigt hia tiép, Khi t€ bao T da bigu Ip. TCR, té bao T chia lam 2 du6i quiin thé Ichi cdn lai mot déu din [a ‘CD4 hose CD8 ma thoi (Ti*” CD3* CD4* CDS" hoge.Ti* CD3* CD4 |CD8*) va Ic nay la té bao T da trudng thanh. Phan. we CD4, nhan dign mot ving bit bign ca phan ti phd hgp melénLva do.do té. bao TCDA chi-nhin ign. KT: trink dign’ toi __ pphan_tit HLA Ip IL. Phan tt CD4 1a du fn cia té bao T gdp do c&m cing: Ngodi xa CD4 conta thy thé cia HIV. Phan tt CD8 nhgn dign migt ving bét bign cia phan te HLA I6p |, do d6 té bio TCD8* ‘J chi nha digo KN trinh dign qua phan ti HLA lp 1. Té bio TCD8* thuge dudi quan. thé. te bao. L.gividtec (Cytotoxic Tell: Te) va té bao T trén 4p (Suppressive T cell, T suppressor: Ts). 2 Cdc phan ti lién quan dén sy bam dirdh (adhesion molecules) Phan tt CD2 ‘Trong qué trinh bigt h6a eda lympho 7, phan ti CD2 biéu b6 rat sém va cé vai tro. nhu thy thé cia hong ciu ctu nén ngudi ta da Igi dyng tinh chét nay dé nhfin biét lympho T bing phani tg tao hoa hong voi héng chu cit (E rosette). Ve chic ning, sinh -hoc,phéi. tte uy nhién cig phn tit CD2,chin [a phén tt LFA-3 (hay CD58) c6 mit tren nhiGu logi té bio, Chite n&ing cla phn ti CD2 c6 thé la thy thé truytn in higu hoat héa hay ty hily tly hoan cinh é mt giai doan bigt héa sdm ca 16 bio T ki chua ¢6 sy bigu lg TCR. Phan tb LFA- 1. (Leucocyte function associated antigen -1) : Khac véi CD2, CD4, CD8, phan tt LFA- 1 c6 mat ten nhiéu loai té bao. Phan tit LFA-1 1a, mot glycoprotein gdm hai chu6i polypeptid va 6 kha nang dinh v6 mt phan tit khdc,c6 ten 1a phan ti ICAM-1 (intercellular adhesion moleculel) cing ¢6 mit trér nhiGu logi t€ bao khaé, ‘Thong qua céc phan wh bam dinh nay lam cho tuong téc giita t€ bao T va cdc té bho khac ving cha hon, sy.din truyén tin higu hoat déng tot hon, 3.3: CAC TE BAO TRINH: DIEN KHANG NGUYEN (APC: ANTIGEN PRESENTING CBLLS) 38.3.1 Té bio trinh dién KN cho lymphé T Che té bao APC thuge dong tiy bigt héa dé cho céc t€ bao don nhin (hay con goi la cée don nin thy, bio) (Hirek 2.7), Céc 18 hao nay lw hinh trong. méu.rOf di tra toi mot sO ca quan_va td chic dé tr thanh nhiing té bao 6 ten goi khéc nhau.va chée mang cGng khéc rnhau mgt phan. Vidys'T6 chit bao: 6 céc t6 chite. Dai thyc bao: 3 phic mac, mang phéi, phi, Lach. ‘TE bio Langerhans: é:thugng bi TE hao Kupffer: 6 gan. ‘TE bao bach, tuge: & hach bach huyét, ‘TE bao xde ngén tay: & hach bach huyét; _ &Thymys, ‘TE bio thAn'kinh nhd (microglial cells) & nao... é Bt vay eé¢-t€ bao tinh dign Khénig nguyén 1a mt qulin’ thé té bao dj ding. Cé thé: fa). (b) co} Hinh 2.7: Hinh dnh don nhan the bao (a): duéi kink hién vi quang hoc; (b): kink hign vi dién tt vd (c): hink dnh mink hoa. néu ra mot s6 té bio thuge nhém nay cho thy ching 6 phuong thie hoat dong khong ging anhau: Céc t& bao Langerhan & trong da, sau khi bat gitt RN sé di chuyén theo dudng bach mach. dén ving efn v6 eda hach bach huyét. Cac tf * bao nay o6 hinh dang khdc truée: ¢6,cée tua dai 4@ tuong tac v6i cic lympho T (ban chat 1a hoat dong trinh dign KN) nén ching c6 ten goi la tf bao xde'ngén tay. Cac t& bio nay gidu cfc phin ta HLA dp 1, trinh dign KN hige qua: Cée té bao bach tuge c6 mgt trong nang lymph B.nguyén thiy va thé efip:¢ hach; 6: lich, &:t8 chic lympho duéi nigm mae. Cac té bao nay khdng di chuyén ma tao thanh mt mang lu6i tai chd. Chang hau nhu-khéng biéu hign phd & HLA l6p II do d6 khong trinh,dign voi t€ bao lympho T ma “trinh dign” phée hop KN cho té bao lymph6 B théng qua thi thé bé thé va thy thé'Fe: Thyc ra day khéng phai 18 kiéu trinh dign KN theo 9 nghia kinh dién. Gan day ngudi ta phét hign-trong.nhém nay cé mot ogi té bao duige dit tén a té bdo bach tude eda trung tim mam (germinal center dendritic cells, = GCDC) c6 bigu 19 phin Uk HLA l6p. 1, ching di chuyén dén trung tim mam va trinh dign KN cho té bao lymphé T. Tat cd, che t€ bdo. tren 06 thé 06 hai kha ning nhung 6 mee 49 khéc nhgu ty log, d6 la: | 7 Kh ting thy bio ké o4 cdc hat c6 kich thude tuong d6i lon (bai vay mot sO 66 ten La dai thyc bao). ~ Kd ning trinh dign KN 46i voi té bio ‘TCDA+ qua phan td nhém pha hgp m6 l6p 18 ngudi fi nhém HLA tép 1). : Nhd sy phan b6 6 kh¥p céc vj tri trong yéu thing bj xm nhgp bi céc vi sinh vet nut & dign tip xtc (da, niém mac, céc khoang...) & 24 tudin: ho’in (gan, lach...) nén ching c6-vai tro kiém soat trong phong.vé.tuyén diu, Hon nia “cde don nhin thye hao cdn.cé kha ning Hew digt nhiing té bio. bién déi cia od thé (ké cd te hao ung thy) bing thy bao hay san xuft ra che cytokin (IL1, TNF, IPN..).. Kha nding bat gid’cée visinh vat, céc t€ bao bj bign déi c6 duge 1a nhd cde thy thé 8 Be mt cita dan nan thye bio (ke cd thy thé véi phan Fe ca globulin mign dich va C3b ctia bé thé), 7 Nhu vay céc té bao thude nhém don nhan thyc bao tham gia vio trong dép cng mién dich ci phan cim ig’ (afferent or induction limb) Kin phiin hanh.sy (efferent or effector limb). Ve phin loai, cdc t8 bao trinh dign KN thudc logi cdc t6 bao min dich khong dc higu song lai o6' vai trd: quan trong trong trinh dign KN dé-mé diu cho mOt dp dng mién dich dic higu cho nén ngudi ta cdn goi cae te bao nay Ta che t€ bao giao dign gita mién’'dich khong dic higu'va min dich dec higu. 3.3.2 Té bao trink dign KN cho lymphé B: Té bao bach tude # nang (FDC; Follicular Dendritic Cell) Cac té bdo FDC hign dign ¢ cde nang nguyén thay cla hach Iymph6, duéng nhu cchiing c6 vai trd trong vige gitt lai c&e lympho B tai day va tham gia china trong qué tinh chon _ Nguidn 6c eda té bao FDC edn. nhung ngudi ta biét ring né khéng giéng nhu cae té bao bach tudc trinh dign KN cho té bio & ché: ching khong 06 nguin géc tir té bao tly xuong, khong bigu 19 céc phan td nhém pho hgp m6 I6p Il, khong thyc bio, va x8 10 KN ma 16 chi b&t cée KN nh’ cfc thy thé (voi cée

You might also like