Murathan Mungan

KIRK ODA
Kırkıncı Oda

Kırkıncı odanın kapısındayım;

Ne varsa bu kapı arkasındadır.
Açsam, ya açmasam kaygısındayım;
Aklım iki cihan arasındadır.

…
Cahit Sıtkı Tarancı

Metinlerarası ilişkileri arayıp çift anlamları bulan ‘‘eleştirel okur’dur.

Umberto Eco
KIRK ODA’YA BAŞLARKEN…

METİNLERASILIK… ----”DÖNÜŞÜM”

Metinler arasılık nedir? Göndermeden/atıftan farklı mı? Anıştırma mı? Yeniden üretim mi? Yoksa
hepsi mi?

YAZARLAR NEDEN - Anlatımı daha yaratıcı kılmak

METİNLERARASILIK YAPAR? - Yeni kullanımlar sağlamak
- Esinlenmek
- Süreklililk
- İroni
- Eleştiri
- Argümanları kanıtlamak
- Değişimi vurgulamak
- Farkındalık
- Tekrar hatırlamak

YAZARLAR ESERLERİNDE
METİNLERARASILIĞI NASIL - Epigarf
YAPAR? - Parodi
- Kolaj
- Montaj
- Dönüşüm
- Pastij
- Doğrudan gönderme

● Postmodernizmi hatırlayalım:
https://www.youtube.com/watch?v=huCNbBr6ebA

tek gerçek yok

sınırlar belirsizdir
çoğulculuk
bilinç akışı, metinlerarasılık, üst kurmaca, postmodernizm
yıkıcı(tek bir zaman, durum, gelişeme sonuç algısı yoktur) kalıpları yıkar
anakronizm
mekanın önemi yoktur
zaman farklı
 ironi, alan, oyun
 arayış, yabancılaşma, kimlik sorgulama, arayış

Klasizmromantizmrealizm natüralizm.....

ModernizmPostmodernizm

Modernizm sanayi devrimi ile başlar.

2
  Metinlerarasılık ve postmodernizm arasındaki ilişkiyi yorumlayınız.

● Aşağıdaki videoyu izleyiniz ve yazarın kimliğinin öykülerine nasıl yansıdığı konusunda

çıkarımlar yapınız. Kırk Oda öykü kitabında yukarıda yorumladığınız konu ve kavramları,
Murathan Mungan, nasıl bir bakış açısıyla incelemiş açıklamaya çalışınız.

https://www.youtube.com/watch?v=HstCZjxCVsY

Çıkarımlarım:

- Dönüştürmeyi bilmiyoruz sürdürmeyi devamlılık zannediyoruz

- Her türlü iktidara muhalefet ruhu
- Muhalefetinizi gözden geçir
- Yeniliklere açıklık
- Dünyayı takip etmek- fikir üretmek
- Kendinizi yenilemeniz- ödeşmeniz-yüzleşmeniz

- Yaşamın bir döngü  kendini diri tutmak

- Kendi maceram postmodernizm bir konumda

- Post endüstriyel çağın çığlığı

- Bölünebilirliği kendi sanatım için bir tuzak yerine beni bütünleyen olarak- zevki geliştiren
olarak> postmodernizm

- Okuduğum için yazabildim

- Doğunun resmetme geleneğiyle batı gelenlerini kendi içimde dönüştürme  seçim
zorunluluğu kendinizi imha (çapraz ateş)

- Anlamaya- kavramaya çalışmak kendini zenginleştirir

- Hem Türkiye hem Dünya ( yerli olmadan kendim olmadan dünyalı olunmaz)

3
 Aşağıdaki linke geçen Kırmızı Başlıklı Kız çizgi filminde masal nasıl bir dönüştürme sürecinden geçmiş. (içerik,
tür vb.)
https://www.dailymotion.com/video/x2xu4ki (Postmodern zamanlarda Kırmızı Başlıklı Kız)

● Öykü kitabının adı Kırk Oda?

YEDİ CÜCESİ OLMAYAN PAMUK PRENSES

https://www.grimmstories.com/tr/grimm_masallari/pamuk_prenses

** Pastiş: Taklit etme (Üslup, biçim taklit) amaç övmek, hayranlık.

*** Parodi: alaya alarak biçimini bozmadan gülünç etki yaratmak

YEDİ CÜSESİ OLMAYAN Notlarınızı kitap üzerinde alabilirsiniz, bu alana konu

PRENSES başlıklarından çıkardığınız saptama cümlelerinizi ve kanıtlarınızı
yazmanız tavsiye edilir.
- Yedi cücesini arayan Pamuk prenses
OLAY ÖRGÜSÜ - Önce umutlu aramakta daha sonrasında ise gittikçe
umudunu kaybeder ve bulamaz, cadıya dönüşmeye karar
verir en sonunda hiçbir masalda yer edinemediğini fark
eder. Hikâye sonunda ölür.

4
Metinlerarasılık bağlamı…
Pamuk Prenses masalıyla öykü
arasındaki benzerlikler-
farklılıklar… (karakterler, içerik,
motifler vb.)
Pamuk Prenses’in dönüşümü…
Anlatıcı
Postmodern anlatı unsurları
Karakter…
Öyküde geçen Pamuk Prenses
figüründe şekillenen kadın
kimliği nasıl temsil ediliyor?
Murathan Mungan’ın Pamuk
Prenses’i?
Zaman – kronolojik
Anokronizmi yaratan nedir?
Mekân- Uzam
Temalar
Öyküdeki kip kullanımı
bağlamında tonu yorumlayınız.
Anlatım özelliği vb.
Sözcüklerin seçimi, cümle
kuruluşları, semboller vb.
- Kendi sorumluluğunu alır
- Prens arar/Cüce rol arar (Temalar: KİMLİK/ARAYIŞ)
- Cadıya dönüşür
- 3. Tekil kişi
- Anlatıcı her şeyin farkında (YALNIZLIK)
- Dalgacı, ALAY
- Mizahi anlatım
- Metinler arasılık
- Parodi: alaya alarak biçimini bozmadan gülünç etki
yaratmak
- Belirsizlik
- Anlatıcının konumu
Kadın:
Kadının eve bağlılığı
- Temizlik yapan kadın figürünün çizilmesi
- Kadının kendini erkekler var etmesi.
“Telgraf”
Masal evreni sunulurken (cadı üvey anne vs.) alay şeklinde
kronolojik sıra bozulur telgraf verilir.
Masal diyarı (Belirsiz)
- Arayış
- Kimlik
- Kadının toplumdaki yeri
- Yalnızlık
- Roller
-mış kullanımı  masal kipi
Biçim olarak masal sunulur
ALAY
Listeleme
Sembol benzetme
Tanımlamalar (kız kurusu vb)
5
Eser- başlık ilişkisi Absürt
Yalnızlığı veriyor

Ne anlatıyor? Biçim ve içerik arasında tezat yaratılarak;

Aslında ne anlatıyor? - İnsanların kendilerine biçilen rollerin dışına çıkamaması
Nasıl anlatıyor? - Bize anlatılan masallara körü körüne inanmamız

Yazarın amacı vb… Yazar masal evrenini ve ona ait sembolleri günümüz dünyası ile
birleştirip/ içerik olarak değiştirip arayışa, rollere eleştiriler getirir.
(nasıl yapar? Alay, ironi, parodi)

● Aşağıdaki videoyu izleyiniz ve videoda sunulan bakış açısını yorumlayınız.

https://www.youtube.com/watch?v=4UBIeK74KYU

Neden izlemiş olabilirim:

Çıkarımlarım:

ZAMANINIMIZIN BİR KÜLKEDİSİ

1. Yazarın okurla iletişime geçme şeklini ve nedenini ve nasıl geçtiğini öyküden kanıtlar
göstererek tartışınız.

2. Yazarın, statü farkının öykünün kurgusuna katkısı bağlamında hangi amaçla ve nasıl (yazarın
dil araçları; postmodern anlatı unsurları, yöntemlerine göre vb.) ele alındığını kitaptan
kanıtlarla yorumlayarak tartışınız.

6
 3. Eserin başlığının önemini metnin içeriğinden yola çıkarak tartışınız.

4. Öyküde parodiyi sağlayan unsurlar nelerdir? Tartışınız.

5. Öyküde kadınlar ve erkekler nasıl temsil ediliyor? Kimliklerin toplumsal klişelere mücadelesi
görülüyor mu?

6. Öyküyle ilgili özgün çıkarımlarınızı yazınız, sınıfla da paylaşınız.

Notlarınızı kitap üzerinde alabilirsiniz, bu alana konu

MAKAS başlıklarından çıkardığınız saptama cümlelerinizi ve
kanıtlarınızı yazmanız tavsiye edilir.

KONU- OLAY-DURUM

Anlatıcı

7
Bilinç akışı, laytmotif, iç çözümleme, iç
monolog, geri dönüş, montaj

Temalar

Kadın figürün analizi: İsimsiz kahraman

cinsiyet normlarına ve klişelerine ne ölçüde
uyuyor? Bunlara meydan okuyor mu?
Karakterin iç çatışmasının, toplumla
çatışmasının nedenleri ve öyküden
çatışmanın yaşandığı yerlerin gösterilmesi
(Karakterin özellikleri…)

Zaman

Mekân- Uzam

Anlatım özellikleri, dil anlatım, sözcüklerin

seçimi, semboller, imgesel anlatımın
bulunarak yorumlanması

Öykü- başlık ilişkisi

Ne anlatıyor?
Aslında ne anlatıyor?
Nasıl anlatıyor?

Küresel soruna ait notlarım…

● Toplumsal baskının kadın kimliği

oluşumundaki olumsuz etkisini

8
 metinden örneklendiriniz,
kanıtlayınız.

● Bu baskının birey ve toplumdaki

etkisini tartışınız. Cinselliğin
birey ve toplum üzerindeki
etkisini tartışınız.

● Toplumsal değer yargılarının birey

üzerindeki olumsuz etkisini
öyküden alıntılarla kanıtlayınız.

DİĞER…..

YÜZYIL UYUYAN GÜZEL

https://www.grimmstories.com/tr/grimm_masallari/uyuyan_guzel

Yedi Cücesi Olmayan Bir Pamuk Prenses, Zamanımızın Bir Külkedisi adlı öykülerle bu öyküyü
biçim, içerik açısından karşılaştırınız.

ÖYKÜLER METİNLERASILIK TEMALAR KARAKTERLER DİĞER

-
POSTMODERNİST
UNSURLAR
YEDİ CÜCESİ
OLMAYAN BİR
PAMUK
PRENSES

ZAMANIMIZIN
BİR KÜLKEDİSİ

9
 YÜZYIL
UYUYAN GÜZEL

● Adem, elma, cennetten kovulma metaforlarını yorumlayınız.

● Yazar, konuşmak ve uyumak kavramları öykünün içeriği ve vermek istediği mesaj

bağlamında nasıl kullanmış?

https://www.youtube.com/watch?v=wYE3kxgskZI&list=RDCMUCfIf5PT-
O5D6OjWMxGhF0kQ&start_radio=1&t=142 (Aşkın Gözyaşları)

AŞKIN GÖZYAŞLARI YA DA Notlarınızı kitap üzerinde alabilirsiniz, bu alana konu

RAPUNZEL İLE AVARE başlıklarından çıkardığınız saptama cümlelerinizi ve
kanıtlarınızı yazmanız tavsiye edilir.

KONU
OLAY ÖRGÜSÜ

Metinlerarasılık bağlamı…

10
Anlatıcı

Postmodern anlatı unsurları

Karakterler
Kadın- erkek kimlikleri nasıl temsil
edilmiş?

Zaman

Mekân- Uzam

Temalar

Anlatım özelliği vb.

Sözcüklerin seçimi, cümle kuruluşları,

semboller vb.

Eser- başlık ilişkisi

Ne anlatıyor?
Aslında ne anlatıyor?
Nasıl anlatıyor?

Yazarın amacı vb…

11
 KÜRESEL SORUN- PLANLAMA

Küresel Sorun: Sorun, yerellik ve küresellikle ilgili mi?

Daraltılmış Odak: Küresel sorun açık ve odaklı mı?.....

Küresel sorun metinde nasıl sunulmuş?

Metnin genelinde bu soruna yönelik göndermeler var mı?

Küresel sorunun yönlerini okuyucuya / izleyiciye iletmek için hangi yöntemler kullanılmış?

Belirlediğin 5 ana nokta ne? (40 satırlık pasaj/metin)

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

Sonucun ne? ........................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

12
KÜRESEL SORUNU BELİRLEMEYE DAİR NOTLAR, ÖNERİLER…

Metinlerden küresel sorunları bulmanızda size yardımcı olacak bilgiler bulacaksınız. Bunlar ışığında
öğretmeninizin açtığı drive dosyasına (küresel sorun dosyası) işlediğiniz ve bundan sonra
işleyeceğiniz yapıtlardaki küresel konuları belirleyip bu konuları barındıran, görseller, videolar,
yazılar, gazete haberleri, şarkılar vb. paylaşınız. Sizin de önemli olduğunu düşündüğünüz paylaşmak
istediğiniz küresel sorunu da bu alana yükleyiniz. Ders aralarında bunları büyük gruba(sınıfınıza)
sununuz. Bu çalışma bireysel sözlü çalışmamızın porfölyosünü oluşturmak açısından önemlidir.

UNUTMAYALIM!
● Küresel sorunlar ve gerçekler edebî metinlerde temsil edilir.
● Yazarın teknik ve biçimsel seçimleri küresel sorunların şekillendirilmesine ve iletilmesine
yardım eder.
Bu bir küresel sorunun mudur? sorusunun yanıtı;

1. Küresel sorun, geniş çaplı bir öneme sahip mi?

2. Etkisi günlük olarak yerel bağlamlarda hissediliyor mu?
3. Uluslar ötesi mi?

IB Küresel Sorun belirleme için 5 sorgulama alanı oluşturmuştur. Bunlar;

5 ARAŞTIRMA/SORGULAMA ALANI

1. Kültür, kimlik ve ulus

2. İnanç, değerler ve eğitim
3. Siyaset, güç ve adalet
4. Sanat, yaratıcılık ve imgelem
5. Bilim, teknoloji ve çevre

1) Kültür, kimlik ve topluluk

Öğrenciler, yapıtlarda aile, sınıf, ırk, etnik köken, ulusallık, din, toplumsal cinsiyet ve cinselliğin ve
bunların bireyler ve toplumlar üzerindeki etkilerinin nasıl incelendiği üzerine odaklanabilirler. Ayrıca
göç, sömürgecilik ve milliyetçilikle ilgili kavramları ele alabilirler.

13
 2) İnançlar, değerler ve eğitim
Öğrenciler belli toplumlarda desteklenen inançlar ve değerlerin ve bunların bireyler, topluluklar ve
eğitimi sistemleri üzerindeki etkilerinin yapıtlarda nasıl işlendiği üzerinde yoğunlaşabilirler. Ayrıca
inançlar ve değerler ve ahlak arasında çatışmalar olduğunda ortaya çıkan gerilimleri araştırabilirler.

3) Politika, güç ve adalet

Öğrenciler hak ve sorumlulukların ve hükümetler ve kurumların işleyişleri ve yapılarının yapıtlarda
nasıl işlendiği üzerinde durabilirler. Ayrıca güç hiyerarşilerini, zenginlik ve kaynakların dağılımını,
adaletin ve hukukun sınırlarını, eşitlik ve eşitsizliği, insan haklarını, barış ve çatışmayı inceleyebilirler.
4) Sanat, yaratıcılık ve hayal gücü
Öğrenciler, estetik, ilham, yaratı, el sanatları ve güzelliğin yapıtlarda nasıl ele alındığı üzerine
odaklanabilirler. Ayrıca sanat yoluyla algıların şekillenmesini ve zorlanmasını, sanatın toplumdaki
işlevini, değerini ve etkilerini araştırabilirler.
5) Bilim, teknoloji ve çevre
Öğrenciler insanlarla çevre arasındaki ilişkinin ve teknoloji ve medyanın toplum açısından akla
getirdiklerinin yapıtlarda nasıl işlendiği üzerine yoğunlaşabilirler. Ayrıca bilimsel gelişme ve ilerleme
fikrini göz önünde bulundurabilirler.

KÜRESEL SORUN ÇALIŞMA ÖNERİLERİNİZ…

SINIF İÇİ YAZI ÇALIŞMASI

Aşağıdaki konu başlıklarından birini seçerek aşağıdaki yönergeye göre yazınızı planlayarak yazınız.
● İncelediğiniz öykülerden birini seçerek evrensel bir fikrin nasıl sunulduğunu tartışınız.
● Okuyucusu açısından bir edebi eserin çekiciliği, çoğunlukla yazarın yarattığı atmosferdir:
huzurlu, tehditkâr, karamsar veya ironik... Seçtiğiniz bir öyküde atmosferin aktarılma
yöntemlerini ve etkisini tartışınız.
● Okuduğunuz öykülerden birinde dilin kullanımı, hangi yönlerden kendi içinde dünya
görüşünü temsil etmek için kullanılmış? Tartışınız
● İncelediğiniz öykünün birine atıfta bulunarak yazar öyküde mağdur karakteri nasıl çizmiştir?
Tartışınız.
Planlama: Yazınızı bir paragraf şeklinde yazacaksınız. Bir paragrafın da kendi içinde planlaması
aşağıda belirtilmiştir.
Yazar ve öykü adı, öykünün konusu, bağlamı vb. belirttikten sonra, yukarıdaki konu başlıklarından
birini tez cümlesi haline getiriniz ve metinden kanıtlar sununuz (alıntıya gerek yok, örnekler
sunmanız, göndermeler yapmanız yeterli. Sonra da fikrinizi bağlayıcı bir cümleyle paragrafınızı
tamamlayınız. Paragrafınızda sözcük kullanımınıza, dilinize, üslubunuza dikkat ediniz.
PARAGRAFIM

14
FAYDALI LİNKLER:

https://m.bianet.org/bianet/toplumsal-cinsiyet/229865-uyuyan-guzel-uyandi-cadilar-cirkin-
degil

https://seyler.eksisozluk.com/kitap-okurken-farkinda-olmadan-tecrube-ettigimiz-edebi-
gonderme-sekli-metinlerarasilik

https://mozartcultures.com/edebiyat-uzerine-soylesi-metinlerarasilik/

https://www.youtube.com/watch?v=csclxU3ABAY (Boğaziçi’nin ünlü Şairi- Murathan Mungan- belgesel)

http://yilmaznalan.blogspot.com/2013/04/tutkunun-veronica-vossu-murathan-mungan.html

İyi Çalışmalar…

TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI BÖLÜMÜ

 

15
16