FL Sim P

FluidSIM® 4
Pnömatik
Kullanıcı klavuzu
650745 TR
12/05
FluidSIM “Bilgi temelli sistemler”, Universität-GH Paderborn (Prof. Dr. H.
Kleine Büning) çalışma grubu tarafından gerçekleştirilmiştir.
FluidSIM Pnömatik tasarımı ve geliştirilmesi:

Dr. Daniel Curatolo, Dr. Marcus Hoffmann und Prof. Dr. Benno Stein.
tarafından yapılmıştır.
Sipariş numarası: 650745

Adi : El kitabı
Tanımlama: D:HB-FSP4-TR
Baskı: 12/2005
Yazar: Art Systems
Biçim: Art Systems
Tercümeler: Mustafa Özdemir, Mesut Gür, Selami Battal
Düzeltme ve kontrol: Ali Golresan
© Festo Didactic GmbH & Co. KG, D-73770 Denkendorf, 1996-2005

Internet: www.festo.com/didactic
e-mail: did@festo.com
© Art Systems Software GmbH, D-33102 Paderborn, 1995-2005

Internet: www.art-systems.de, www.fluidsim.de
e-mail: info@art-systems.de
Bu dökümanların izinsiz çoğaltılması ve dağıtımı, başkalarına verilmesi

ve değerlendirilmesi yasaktır. Aksi durumlarda tazminat ödeme
zorunluluğu doğar. Bütün hakları saklı tutulmuştur ve özellikle patent
ve telif hakları lisans anlaşmaları ile belirlenmiştir.
İçindekiler
1. Hoşgeldiniz! 7
1.1 FluidSIM hakkında 8
1.2 El kitabının yapısı 9
1.3 Kabuller 10
2. Başlangıçta 12
2.1 Teknik gereksinimler 12
2.2 Yükleme 12
2.2.1 Yükleme ve ardından Program etkinleştirme 12
2.2.2 Bir Lisans fişi ile yükleme 13
2.3 Verilen dosyalar 15
2.4 Tek kullanım lisansının geri yüklenmesi 17
3. Simülasyon ve devre planı oluşturmaya giriş 18
3.1 Mevcut devrelerin simülasyonu 21
3.2 Farklı simülasyon modları 28
3.3 Yeni devre planlarının oluşturulması 29
4. Geliştirilmiş simülasyon ve devre planı oluşturma 50
4.1 Özel şekillendirilebilir semboller 50
4.2 Düzen fonksiyonları 62
4.3 Ek simülasyon fonksiyonları 71
4.4 Otomatik bağlantı oluşturma 73
4.5 Akım hattı numaralanması ve Devre elemanı tabloları 74
4.6 Bağlantı yerlerinin listesi (terminal listesi) 75
4.7 Durum büyüklüklerini gösterme 75
4.8 Durum diyagramlarının gösterimi 79
4.9 Çizimlerin kontrolü 83
4.10 Pnömatik, Elektrik ve Mekanik bağlantılar 84
4.11 Anahtarların kumandası 93
4.12 Ayarlanabilir parametreler 98
4.13 Simülasyon için ayarlar 99
4.14 Diğer uygulamalarla OPC- ve DDE-İletişimi 102
4.15 OPC- ya da DDE-İletişimi için ayarlar 105
4.16 Oransal teknik ile kumanda ve kontrol etmek 107
4.16.1 Kumanda 108
4.16.2 Kontrol 111
5. Pnömatik eğitimi, eğitim ve görüntüleme 118
© Festo Didactic GmbH & Co. KG ve Art Systems • FluidSIM 3

İçindekiler
5.1 Elemanlar için bilgiler 119

5.2 Eğitim içerikleri listesinden seçim 125
5.3 Sunumlar: Eğitim içeriklerini birleştir 131
5.4 Eğitim filmlerinin gösterilmesi 135
5.5 Didaktik ayarları 138
6. Özel fonksiyonlar 140
6.1 Çizim düzlemi (düzeyi) 140
6.2 Grafik öğeleri 141
6.3 Metin elemanları ve tanımlar 145
6.4 Şekilleri yerleştirmek 148
6.5 Parça listesi 150
6.6 Pencere içeriğinin yazdırılması 154
6.7 TIFF-Export 156
6.8 DXF ihraç (export) 157
6.9 DXF İthal (Import) 158
6.10 Elemanlar kütüphanesini kullanımı ve düzenlemesi 161
6.11 Proje yönetimi 173
6.12 Ayarların kaydedilmesi 175
7. Yardım ve ileri derecede uyarıcı bilgiler 178
7.1 Sık karşılaşılan sorunlar 178
7.2 Deneyimli kullanıcılar için uyarılar 182
A. FluidSIM menüleri 187
A.1 Dosya 187
A.2 Düzen 189
A.3 Uygula 191
A.4 Kütüphane 191
A.5 Ekle 192
A.6 Didaktik 193
A.7 Proje 194
A.8 Görünüm 195
A.9 Opsiyonlar 198
A.10 Pencere 200
A.11 ? 200
B. Elemanlar kütüphanesi 202
B.1 Pnömatik elemanlar 202
4 © Festo Didactic GmbH & Co. KG ve Art Systems • FluidSIM

İçindekiler
B.2 Elektrik devre elemanları 235

B.3 Elektrik elemanları (Amerikan Normu) 249
B.4 Dijital Elemanlar 253
B.5 Diğer elemanlar 263
C. Eğitim dokümanı, genel bakış 266
C.1 Temel bilgiler 266
C.2 Devre elemanı sembolleri 268
C.3 Devre elemanı planları 271
C.4 Basınçlı havanın hazırlanması 278
C.5 Valfler 282
C.6 İş elemanları 295
C.7 Alıştırmalar 298
C.8 Tamamlamalar 307
C.9 Eğitim filimleri 307
C.10 Standart sunumlar 308
D. Mesajlar (uyarılar) 309
D.1 Elektrik bağlantı hatası 309
D.2 Çizim hatası 309
D.3 Kullanım hatası 311
D.4 Dosyaların açılması ve kaydedilmesi 311
D.5 Sistem hatası 313
Dizin 315

İçindekiler

1. Hoşgeldiniz!
FluidSIM’ e Hoş geldiniz!
Siz Pnömatik eğitim programını FluidSIM Pnömatik satın aldınız. Bu

kitap hem bir giriş kitabı, hem de referans kitabı olarak size FluidSIM ile
olan çalışmalarınızda bu yazılım programını nasıl kullanacağınızı, hangi
olanaklara sahip olduğunuzu ve yaklaşımları anlatmaktadır. Bu el kitabı
akışkanlar tekniği bilgilerinin özel olarak aktarıldığı bir öğrenme kitabı
olarak tasarlanmamıştır. Bu amaç için Festo Didactic GmbH & Co. KG
tarafından hazırlanmış diğer öğreti kitapları tavsiye edilir.
Her kullanıcının E-Posta yolu ile yapacağı iyileştirme tekliflerine ve yapıcı

kritiklere (eleştirilerine) şimdiden teşekkür ederiz.
info@fluidsim.com
did@festo.com
Ayrıca en yeni versiyonunu aşağıdaki Internet sayfasında bulabilirsiniz.
www.fluidsim.com
www.festo.com/didactic
Haziran 2005 Yazarlar

1. Hoşgeldiniz!
1.1 FluidSIM Pnömatik pnömatik temel bilgilerinin verildiği, Microsoft

FluidSIM hakkında Windows® işletme sistemi ile çalışan bir simülasyon programıdır. Bu
program, Festo Didactic GmbH & Co. KG-okul eğitimi donatıları ile
kombine olarak veya yalnız olarak kullanılabilir. FluidSIM Paderborn
Üniversitesi-GH, Festo Didactic GmbH & Co. KG firması Denkendorf ve
Art Systems Software GmbH, Paderborn, tarafından geliştirilmiştir.
FluidSIM’in en önemli özelliği CAD kullanılabilirliği ve simülasyon

yapabilme yeteneğidir. FluidSIM bir taraftan DIN uyumlu akışkan
devrelerinin çizimini gerçekleştirirken, diğer taraftan çizimi yapılmış
olan devrelerin, devre elemanlarının fiziksel tanımları temeline dayanan
açıklayıcı ve dinamik bir simülasyonunu yapabilmektedir. Bu şekilde
sistemin çizimi ve daha sonra simülasyon ayırımı ortadan kalkmış
olmaktadır.
FluidSIM in CAD Kullanılabilirliği özel olarak akışkanlar tekniği için

uyarlanmıştır. Örneğin, daha çizim sırasında elemanların bağlantılarının
geçerli olup olmadıkları kontrol edilebilir.
Diğer önemli bir nokta ise FluidSIM in özel olarak hazırlanmış olan
didaktik eğitim yaklaşımıdır: FluidSIM Pnöumatik öğrenmeye yardım
eder ve öğretirken de görüntülemeyi sağlar. Pnömatik devre elemanları
kısa tarifleri, resim ve çalışma prensiplerinin açıklandığı şekiller ile
tanıtılmaktadır. Alıştırmalar ve Eğitim filmleri önemli devreler hakkında
bilgi verirken, devre elemanlarının nasıl kullanıldıklarını da öğreterek
gösterirler. FluidSIM in geliştirilmesi sırasında kolay ve hızlı öğretme
özelliği ön planda tutulmuş ve kullanım kolaylığına büyük özen
gösterilmiştir. Bu kolay kullanılabilirlik felsefesi sayesinde kısa bir
öğrenme süreci sonunda akışkan devreleri kendi kendinize tasarlayabilir
ve simülasyonunu gerçekleştirebilirsiniz.

1. Hoşgeldiniz!
1.2 Bu el kitabı iki ana bölümden oluşmaktadır. - Bir Kullanıcı klavuzu-

El kitabının yapısı Bölüm ve bir Referanslar-Bölümü. Kullanıcı klavuzu-Bölümde birbiri
üzerine yapılanmış olarak FluidSIM in nasıl kullanıldığı ve olanakları
anlatılmaktadır. Referanslar-Referanslar bölümü ise FluidSIM de verilen
fonksiyonlar, eleman kütüphanesi ve öğrenim malzemeleri hakkında
detaylı bilgi vermektedir.
Kullanıcı klavuzu-Bölüm Bölüm 2 de; FluidSIM için gerekli olan bilgisayar donanımı, yükleme
işlemleri ve verilen dosyaların kapsamı ve anlamı hakkında bilgi verir.
Bölüm 3 de; küçük örneklerle FluidSIM’de devrelerin nasıl oluşturulacağı

ve nasıl simülasyonlarının yapılacağı gösterilir.
Bölüm 4 de; devre planı oluşturulmasındaki ileri yaklaşımlar ve

becerileri anlatılır. Ayrıca bu bölümde elektriksel ve pnömatik devre
elemanlarının beraber işleyişleri, simülasyon için ön ayar olanakları ve
devre çizimlerinin kontrollerinin nasıl yapılacağı anlatılır.
Bölüm 5; eğitim ve geliştirilmiş ileri eğitim olanaklarını içermektedir.

Öncelikli olarak burada FluidSIM ile elemanların tanım ve tarifleri,
animasyonlar ve video klipleri görülebilmektedir.
Bölüm 6 de; FluidSIM in özel fonksiyonları tanıtılır. Burada devre

planlarının basılması, taşınması(export) ve elemanlar kütüphanesinin
organizasyonu gibi konular ele alınmaktadır.
Bölüm 7; yardım amaçlı olup, bu bölümde FluidSIM ile çalışma sırasında

çıkacak olan sorulara cevaplar verilir ve ileri konular hakkında kullanıcı
bilgilendirilir.
Referanslar-Bölümü Ek A FluidSIM-Menülerinin sıralandığı bir liste ve bunların kısa tariflerini

içerir. Bu bölümde bütün FluidSIM fonksiyonlarının kısa referanslarına
yer verilmiştir.

1. Hoşgeldiniz!
Ek B verilmiş olan elemanlar kütüphanesinde bulunan bütün devre

elemanlarının tanımlarını içermektedir.
Ek C verilmiş olan resimlerin, fonksiyon şekillerinin animasyonların,

alıştırmaların ve eğitim filmlerinin tanıtıldığı bir bölümdür.
Ek D FluidSIM tarafından yapılan ikazlar ve bildiri listelerinin ve kısa

açıklamalarının bulunduğu bir bölümdür.
1.3 Kullanıcı talimatları içeri çekilmiş ve ok ile >markalanmıştır; önemli

Kabuller metin kısımlarına ☞sembolü ile giriş yapılmıştır.
FluidSIM in sembol cetvelinde bulunan kumanda tuşları bu kitabın

içindeki metinlerde ilgili resimleri ile gösterilmiştir. Menü girişleri
çerçevelenmiş olarak gösterilmiştir; Fonksiyon tuşları ise bir tuş sembolü
ile ifade edilmiştir. Örnek olarak simülasyona başlanması için
kumanda alanını göstermektedir; Dosya Aç... ise “Dosya” Menüsünde
menü girişi “Aç...” olarak tanımlanır; F9 ise fonksiyon tuşu “9” için
bulunmaktadır.
Eğer bu el kitabında herhangi bir yerde fare ile “tıkla” denilmiş ise her
zaman farenin sol tuşu ile tıklamak akla gelmelidir. Farenin sağ tuşu
kullanılması gerektiği hallerde ise bu mutlaka belirtilmiştir.
El kitabında bulunan klavye tanımı Alman klavyesine göredir. Eğer

İngiliz klavyesi kullanıyorsanız, ilgili eşleşmeleri aşağıdaki listede
bulabilirsiniz.:
Alman İngiliz Anlamı

Shift Shift Shift tuşu
Entf Del Del tuşu
Strg Ctrl Ctrl tuşu

1. Hoşgeldiniz!
FluidSIM de gösterilen ve hesaplanan durum büyüklüklerinin değerleri

aşağıdaki birimlerde(birimlerle) verilmektedir:
Durum büyüklüğü Ölçü birimi
Basınç (p) bar, MPa, ps

Debi( q) l/min, gal/min, g/s
Hız (v) m/s
Kuvvet (F) N, kN
Açıklık derecesi (%) -
Gerilim (U) V
Akım şiddeti (I) A

2. Başlangıçta
Bu bölümde FluidSIM’i bilgisayarınıza nasıl yükleyeceğiniz anlatılmakta-

dır.
2.1 Bunun için Microsoft Windows95® , Microsoft Windows98® , Microsoft

Teknik gereksinimler WindowsNT® , Microsoft Windows2000® veya Microsoft WindowsXP®
ile çalışan ve pentium işlemcili bir bilgisayara gereksiniminiz vardır. Eğer
öncelikli olarak FluidSIM ile devre planları oluşturacak veya beraberinde
verilmiş olan devre planlarının simülasyonunu yapmak istiyorsanız, 128
MB ana bellek kapasitesi yeterli olacaktır. Bu yazılım programının etkin
olarak kullanımını sağlamak ve karmaşık devrelerin simülasyonunu
yapabilmek için 256 MB ve üstünde bir ana bellek kapasitesi önerilir.
Filmlerin izlenebilmesi için çift hızlı ("Double Speed") bir CD-ROM

sürücüsü ve ayrıca ses kartı gerekmektedir.
2.2 FluidSIM-tam versiyonu ile size iki CD-ROM ve muhtemelen bir lisans
Yükleme fişi verildi. CD-ROM’lardan biri üzerinde FluidSIM’in tam versiyonu
ve öğrenci versiyonu bulunmaktadır. İkinci CD-ROM üzerinde Video-
CD formatında eğitim filmleri bulunmakta ve bilgisayar olmadan da
herhangi bir DVD-oynatıcı kullanılarak bu filmlerin gösterilmesi mümkün
olmaktadır.
FluidSIM’nin tam versiyonu ya otomatik Online-Etkinleştirme’li olarak ya

da bir lisans fişi ile sunulmaktadır.
2.2.1 Online-Etkinleştirme için internet bağlantısı olan bir PC ye ihtiyacınız var-

Yükleme ve ardından dır. Yükleme sırasında sizden FluidSIM’ni etkinleştirmeniz istenecektir.
Program etkinleştirme Bunun için üç seçenek bulunmaktadır :
• Online-Etkinleştirme
Bu seçenek size tam otomatik etkinleştirmeyi sağlar, ancak
yüklemeyi yaptığınız PC ile internete bağlı olmanız gereklidir.
• Dolaylı Etkinleştirme

2. Başlangıçta
Burada yüklemeyi yaptığınız PC’nin bir internet bağlantısına sahip

olması gerekmez. Bunun yerine bir diyalog penceresinden bir
internet adresi ile size özel üretilmiş bir lisans anahtarı (kodu)
verilir. Bunun ardından herhangi bir PC yardımıyla internet
adresi üzerinden uygun bir Etkinleştirme Kodu üretebilirsiniz. Bu
etkinleştirme kodunu yüklemeyi yaptığınız PC’de Etkinleştirme
diyaloğu penceresinde ilgili alana girmeniz gereklidir.
• Etkinleştirme Kodunu Telefonla Öğren
Eğer bir internet bağlantısına sahip değilseniz veya internet
etkinleştirmesi gerçekleştirilemiyorsa, o zaman çalışma günlerinde
ve normal çalışma saatleri içinde bir servis elemanına telefonla
ulaşarak, Etkinleştirme kodunu öğrenebilirsiniz.
2.2.2 Duruma göre, yüklemenin tek kullanıcı veya bilgisayar ağı kullanımı
Bir Lisans fişi ile yükleme şeklinde olacağına bağlı olarak, bu özel fiş sadece FluidSIM’nin Yükleme
işleminin yapılması için gereklidir veya ağda merkezi bir konumu olan ve
lisans sunucu (server) adı verilen yerde olmalıdır.
yeşil Ağ-Fişi FluidSIM yi eş zamanlı olarak hangi sayıda açabileceği-

mizi belirler. Ön görülen sayıdan daha fazla sayıda FluidSIM açmak
isterseniz, bir hata ikazı alırsınız. Lisans sunucunun devre dışı kalması
durumunda veya lisans fişinin çekilmesinden sonra, FluidSIM sonlan-
dırılmadan önce üzerinde çalışma yaptığınız devreyi kaydedebilirsiniz.
Lisans sunucusunun devreye girmesinden hemen sonra çalışmaya de-
vam edebilirsiniz.
Tam versiyonun CD-ROM > Eğer lisans fişli bir versiyona sahipseniz, bilgisayarınızın kapalı
dan yüklenmesi olduğundan emin olun ve lisans fişini bilgisayarınızın (LPT 1) veya
boş bir USB- çıkışına takınız, tabi ki bu durumda lisans fişinizi USB-
fişi olarak almış olmalısınız.
Çok sık olarak bu paralel porta bir yazıcı bağlanmıştır. Böyle durumlarda
yüklemenin yapılacağı süre boyunca yazıcı kablosunun çekilmiş olması
gerekecektir.

2. Başlangıçta
> Bilgisayarınızı çalıştırın ve Microsoft Windows® u başlatın.
> CD-ROM’unuzu sürücüye yerleştiriniz.
Normal olarak yükleme programı otomatik olarak başlatılacaktır. Eğer bu

olmuyorsa, lütfen manuel olarak başlatınız:
> Başlama menüsünde veya Program yöneticisinde Dosya -Menü

sünün Yürü (başla)... tuşuna tıklayınız.
Bir diyalog kutusu açılacaktır.
> Bu diyalog kutusunun “Komut satırı” na d:setup.exe yi giriniz.

“Tamam” üzerine tıklayarak onaylatınız.
Eğer sizin CD-ROM-sürücünüzün başka bir harf ile adlandırılmışsa

bu harfi d: yerine giriniz.
Kısa bir süre sonra yükleme programının başlama penceresi açılır.

Buraya tıklayarak FluidSIM in öğrenci veya tam versiyonunu yüklemek
istediğinize karar veriniz. Öğrenci versiyonunun yüklenmesi için lisans
fişine gerek yoktur. Eğer tam versiyonu yüklemek isterseniz lütfen
beraberinde verilmiş olan lisans fişini seçiniz.
> Yükleme programında yapılan uyarıları ve emirleri takip ediniz.

Eğer bazı konularda tam emin değilseniz“Devam >>” üzerine
tıklayınız.
Lütfen orada verilen isimlerin programın her defa başlatıldığında

gösterildiğine ve firma adının lisans fişinde de kayıtlı olduğuna dikkat
ediniz.

2. Başlangıçta
Online-Etkinleştirme ile Program etkinleştirilmesi sırasında bilgisayarınızın yapısal kimlik

ilgili önemli uyarılar özellikleri ile ürün-kimlik bilgileri ilişkilendirilmektedir. Bunun sonucu
olarak bir etkinleştirme kodu üretilir ve bu sadece söz konusu olan
bilgisayar için geçerlidir. Eğer bilgisayarınızı önemli ölçüde değiştirir
veya yeni bir bilgisayar alırsanız, lisansınızı buna taşıyabilirsiniz.
Programı başlattığınızda yeniden etkinleştirme yaparak, bu işlemi
otomatik olarak gerçekleştirebileceksiniz.
Lütfen Dikkat! Lisansı değiştirilmiş veya yeni bir bilgisayara aktarılmış

olan bilgisayarda artık programı etkinleştiremezsiniz. Eğer lisans
aktarılırsa FluidSIM önceki, yani lisansı alınmış bilgisayarda artık
kullanılamaz.
2.3 FluidSIM klasörünün yapısı şu şekildedir:

Verilen dosyalar
Klasör aq FluidSIM temel bilgi konularını içermektedir.

2. Başlangıçta
Klasör bin de çalışan FluidSIM-Programı ve çeşitli ek kütüphaneler

vardır.
Özellikle burada geri yükleme için gerekli olan Program fduninst.
exe ve tescil bilgileri bulunmaktadır.
bin-klasöründe kesinlikle değişiklik yapmayınız.
bmp4 klasörü, kütüphanede bulunan elemanların fotoğraflarını 4 Gri

basamağı ve Microsoft Windows® 16 renk içermektedir.
bmp16klasörü, kütüphanede bulunan elemanların fotoğraflarını 16 Gri

basamağı ve Microsoft Windows® en az 256 renk içermektedir.
bmp16c klasörü, fonksiyon şekillerinin renkli resimlerini ve didaktik

esasları içermektedir. ct klasöründe alt klasörler ve bunlarla verilmiş
olan FluidSIM devre planları bulunmaktadır. Bu klasör, aynı zamanda
önceden oluşturulmuş ve yeni devre planları dosyalarının kaydedileceği
klasörü içermektedir. Alt klasörlerde aşağıdaki devre planları bulunmak-
tadır:
asksim: Bir devre planı simülatörü ile birlikte verilen devre planları
“ASKSIM 2.0”.
shows: Didaktik menüsü üzerinden resim olarak çağrılabilecek olan
devre planları (bkz. Bölüm 5).
tp101: Öğretim kitabı “Temel seviye pnömatik öğretim kitabı: TP
101” den alınmış devre planları.
tp101_lb: Öğretim kitabı “Temel seviye pnömatik öğretim kitabı:
TP 101” den alınmış devre planları.
tp102: Öğretim kitabı “İleri seviye pnömatik öğretim kitabı: TP
102” den alınmış devre planları.
tp201: Çalışma kitabı “Temel seviye elektropnömatik öğretim
kitabı: TP 201” den alınmış devre planları.
tp202: Çalışma kitabı “İler seviye elektropnömatik öğretim kitabı:
TP 202” den alınmış devre planları.

2. Başlangıçta
misc klasörü FluidSIM için yardım ve seçenek dosyalarını içerir.
snd klasörü FluidSIM Ses dosyalarını içerir.
sym klasörü, öncelik sırasına göre FluidSIM elemanlar kütüphanesini

içerir. Bu klasörün içeriği ve yapısı Ekle menüsünde de gösterilir.
shw klasörü sunum dosyalarını içerir.
tmp klasörü FluidSIM tarafından oluşturulmuş, geçici ve ara bellekte

bulunan devre planı dosyalarını içerir.
2.4 FluidSIM lisansının bilgisayarınızdan geri yüklenmesi için şu adımları

Tek kullanım lisansının atmanız gereklidir:
geri yüklenmesi
> program sembolü FluidSIM-P geri yükle yi başlama
menüsü altında Programlar/Festo Didactic (veya Program
yöneticisi) yardımı ile başlatınız. Eğer program sembolünü
sildiyseniz veya bulamıyorsanız, FluidSIM-klasörünün bin-
alt klasörü üzerinden fduninst.exe yi başlatınız.

3. Simülasyon ve devre planı oluşturmaya giriş
Bu bölümün amacı, size kısa kurslar yardımı ile FluidSIM in önemli

simülasyon ve devre planı fonksiyonlarını öğretmektir.
> Başlama menüsü üzerinden Programlar/Festo Didactic

altında FluidSIM-Programını başlatınız.
Birkaç saniye sonra ekranda FluidSIM çalışma yüzeyi görünecektir:

Sol tarafta FluidSIM elemanlar kütüphanesinin genel içeriği bulunuyor;

Devre planı oluşturmak için gerekli: pnömatik elektrik ve dijital
elemanları burada bulunmaktadır. Pencerenin üst kenarında bulunan
menü çubuğunda ise, sunum ve devre planı oluşturmak için gerekli
bütün fonksiyonları bulabilirsiniz. Bunun altında bulunan semboller
çubuğu (“Küçük-sembol-cetveli”) sık kullanılan menü fonksiyonlarına
ulaşmanızı sağlar.
Semboller çubuğu birkaç fonksiyon gruplarından meydana gelmiştir:

1.
Yeni devre planlarının oluşturulması, devre planı içeriğinin
gösterilmesi, devre planı dosyalarının kaydedilmesi ve açılması
2.
Eleman fotoğraflarının, pencere içeriklerinin yazdırılması
3.
Devre planları çalışması
4.
Öğelerin birbirlerine yönlendirilmesi
5.
Döndür ve Yansıt (simetri al)
6.
Arka planda ağ gösterimi
7.
Devre planlarının yakınlaştırılması/uzaklaştırılması, elemanlar
kütüphanesi ve diğer pencereler
8.
Devre planlarının çizim kontrolü
9.
Devre planlarının simülasyonu, animasyonların kumandası (Temel
fonksiyonlar)
10.
Devre planlarının simülasyonu, animasyonların kumandası (Ek
fonksiyonlar)

Pencere içeriğine göre, kullanıcı etkinlikleri ve metin içerikleri (Devre

planı oluşturma, animasyonların gösterimi, Devre planı simülasyonu,
vs.) gibi burada sıralanan fonksiyonların sadece bir kısmı kullanıla-
bilmektedir. FluidSIM her kullanım durumuna göre gerekli olmayan
fonksiyonlarını otomatik olarak, sembol çubuğunda bulunan kumanda
tuşlarını pasif hale getirerek engeller.
Bir çok Microsoft Windows® programlarının fonksiyonları “İlişkili menü”

üzerinden de çağrılabilir. Eğer pencerenin arka planında farenin sağ
tuşuna tıklanırsa İlişkili memü görüntülenir. FluidSIM de İlgili menüler
pencere içeriğine uyarlanmıştır, yani karşınıza sadece genel menü
girişlerinin konu ilgili olan bir bölümü çıkar.
Pencerenin alt kenarında bir statü satırı bulunmaktadır. Burada, Fluid-

SIM in kullanılması sırasında güncel hesaplar ve etkinlikler hakkında
bilgi verilir. Düzen modunda fare göstergesi altında bulunan devre
elemanının sembolü gösterilir.
Ekranda bulunan kumanda tuşları, menü çubuğu ve pancur şeklinde

açılan (“Çubuklar”) FluidSIM de de diğer programlarda olduğu gibi
çalışırlar ve kullanılırlar Microsoft Windows® .

3.1 FluidSIM ile birlikte çalışmaya hazır bir dizi devre planları verilmiştir.
Mevcut devrelerin Burada verilen devre planları öğretim programının bir parçası olup
simülasyonu “Temel seviye pnömatik öğretim kitabı: TP 101” ve “Temel seviye
elektropnömatik öğretim kitabı: TP 201” çalışma kitaplarında detaylı
olarak anlatılmıştır. (bkz. Bölüm 2.3).
Bu devre planlarını şu şekilde FluidSIM’e yükleyebilir ve simülasyonunu

yapabilirsiniz:
> üzerine tıklayınız veya Dosya menüsünde Devre planı genel

menüsünü seçiniz.

Karşınıza “devre planları içerikleri” penceresi çıkar:
devre planları içerikleri penceresi size bir devre planları klasöründe

bulunan devre planlarının küçültülmüş örneklerini gösterir. Devre
planları içerikleri penceresinin başlık çubuğunda ilgili klasör adı
bulunmaktadır. Kaydedilmiş olan devre planlarının dosya adlarında
ct takısı bulunmaktadır. Klasör sembolü üzerine çift tıklayarak bir alt
klasöre ulaşabilirsiniz.

Yükleme klasör listesinin alt klasörü ct fl_sim_p altında devre

planlarını kaydetmek için alt klasörler oluşturmak mümkündür. FluidSIM
bütün devre planları klasörlerini ve bunlar için uygun klasör sembollerini
oluşturur.
> demo1.ct devre planını, ilgili devre planı sembolüne çift tıklayarak
seçiniz.
Devre planlarını, devre planı içerik listesi yerine dosya seçim kutusu
üzerinden de açabilirsiniz: üzerine çift tıklayarak veya Dosya -
menüsünde Aç... seçimini yaparak dosya seçim kutusuna erişebilirsiniz.
Bu dosya seçim kutusunda dosyanın adını çift tıklayarak ilgili dosyayı
açabilirsiniz.
Her iki durumda da seçilen devre planı yüklenir ve yeni bir pencerede
gösterilir:

> üzerine veya Uygula Başla üzerine tıklayınız, veya F9 tuşuna

basınız.
FluidSIM Simülasyon modu içinde çalıştırılır ve devre planının simü-

lasyonu başlar. Simülasyon modunda fare göstergesi bir el işaretine
dönüşür .
Simülasyon sırasında FluidSIM tarafından önce elektriksel büyüklükler

hesaplanır. Bunun ardından pnömatik akış devresi modeli oluşturulur.
Bunun üstüne yapılandırılan modelle devre ile ilgili sürekli basınç ve
debi dağılımı hesaplanır.
Model oluşturmak oldukça zahmetlidir. Bu işlem için birkaç saniye

zaman gerekebilir.
Aynı şekilde dinamik simülasyonun gerçek zamanda olduğu her zaman

garanti edilemez. Gerçek zamanın yüzde kaçına ulaşıldığı FluidSIM ana
pencerenin statü satırının alt köşesinde gösterilmektedir.

Sonuç belli olduktan hemen sonra iş hatları renklenir ve silindirler birbiri
ardına hareket eder:
Önceden ayarlanmış olan iş hatlarının renklerinin anlamları şunlardır:
Renk Anlamı
koyu mavi Basınçlı hava iş hattı

açık mavi Basınçsız hava iş hattı
açık kırmızı Enerjili elektrik hattı
Renk eşleştirmelerini Opsiyonlar Simülasyon... üzerinden kendi isteğiniz

doğrultusunda seçebilirsiniz. Koyu mavi renkli hava iş hatlarının
kalınlığı ile bu hatlarda bulunan basınçların maksimum basınca yakınlığı
ilişkilendirilmiştir. Yani basınç ne kadar yüksekse hatlar o kadar kalın dır.
İki farklı hat kalınlığı arasında ayrım yapılır:

Kalınlık Anlamı
Basınç, maksimum basınçtan küçük

Maksimum basınç
Basınçlar, debiler, gerilimler ve akımların tam sayısal değerleri takılı

bulunan ölçü aletleri tarafından gösterilir. 4.7 bölümünde tüm durum
büyüklüklerinin veya bunlardan seçilmiş olanlarının ölçü aleti olmadan
devre planı üzerinde nasıl gösterilebileceği anlatılmaktadır.
Simülasyon Festo Didactic GmbH & Co. KG pnömatik elemanlarına

uyarlanmış fiziksel modellere dayanmaktadır. Bu yüzden hesaplanmış
olan değerler ölçülen değerlere yakın değerler olmalıdır. Karşılaştırma
yaparken, pratikte yapılan ölçümlerde her zaman dalgalanmalar
olabileceğini unutmayınız. Bunun sebepleri eleman toleranslarından,
hortum boyuna ve hava sıcaklığına kadar geniş bir yelpazede olabilir.
Durum büyüklüklerinin hesaplanması silindirlerin zamana bağlı

animasyonu için temel oluşturmaktadır.
Zamana bağlı olma şu özellikleri içermektedir: Örnek olarak bir silindir
gerçek ortamda diğerine göre iki katı daha hızlı hareket ediyorsa,
bu animasyonda da böyledir. Diğer bir değimle bağıl zaman oranları
simülasyonda da aynı kalır.
El kumandalı valfler ve anahtarlar fareye tıklayarak konum değiştirebilir-

ler:
> Fare göstergesini sol anahtar üzerine getiriniz.
Fare göstergesi işaret parmağına dönüşür ve bu anahtarın hareket

ettirilebileceğini (tetiklenebileceğini) gösterir.
> Anahtara tıklayınız.

Fare ile elle kumandalı anahtar üzerine tıklayınız, anahtarın röle

davranışı taklit edilir yani, bu davranış simüle edilir. Bizim örneğimizde
tıklanan anahtar kapanır ve otomatik olarak yeni hesaplama yapılır.
Hesaplamadan sonra yeni basınç ve debi değerleri gösterilir ve silindirler
başlangıç konumlarına geri döner.
Elemanların geri hareketleri sadece bir simülasyon ( ) sırasında veya

bir simülasyon durdurulmuş ise yapılabilir ( ).
Başka bir devrenin simülasyonunu yapmak isterseniz, yüklenmiş olan

devre planını kapatmanız gerekmez. Bunun ötesinde FluidSIM bir çok
devrenin aynı anda açık olmasını ve simülasyonunu sağlayabilmektedir.
> Güncel devre planında simülasyon modundan düzen moduna

geçmek için veya Uygula Dur menüsü üzerine tıklayınız.
Simülasyon modundan düzen moduna geçişte bütün elemanlar

otomatik olarak “Normal konumuna” geri dönerler. Yani, bangıç
konumlarına dönerler ve hesaplanmış olan durum büyüklükleri silinir.
tuşuna alternatif olarak: Uygula Ara ver veya F8 menüsünün üzerine

tıklayarak simülasyonu başlatmadan düzen modundan simülasyon
moduna geçilir. Bunun amacı: simülasyona başlamadan önce eş zamanlı
olarak iki elemanın tersindirilmeleri gerektiğinde, bunu sağlayabilmektir.
Örnek olarak bir emniyet devresi oluşturularak deneyebilmektir.

3.2 Bir önceki bölümde gösterilen devre planlarının simülasyonu için ek

Farklı simülasyon modları olarak şu fonksiyonlar bulunmaktadır ( , , ):
Geri al ve simülasyonu yeniden başlat
Tek adımlı Simülasyon modu
Durum değişikliğine kadar simülasyon
Geri al ve yeniden başlat Uygula Gerial ile süren veya durdurulmuş olan bir simülasyon
başlangıç durumuna geri döndürülür. Hemen sonra simülasyona
yeniden başlanır.
Tek adım modu Tek adım modunda simülasyon küçük bir adımdan sonra durdurulur.
Yani: veya Uygula Tek Adım menüsü üzerine tıklanarak simülasyon
kısa bir süre için başlatılır (0.01 - 0.1 Saniye Simülasyon süresi); sonra
tekrar “ara verme” moduna ( ) geçilir.
Bir simülasyon sırasında simülasyondan çıkılarak doğrudan tek adım

moduna geçilebilir ve bu şekilde de önemli simülasyon süreleri daha iyi
izlenebilir.
Durum değişikliğine kadar veya Uygula Durum Değişikliğine Kadar Simülasyon üzerine tıklayarak
simülasyon simülasyona başlanır ve simülasyon bir durum değişmesi oluncaya
kadar devam eder. Bunun akabinde ara verme moduna ( ) geçilir. Bir
durum değişmesinin olması için aşağıdakilerden birinin gerçekleşmesi
gerekir:
1. Bir silindir son noktaya ulaşmıştır
2. Bir valf konum değiştirmiş veya hareket ettirilmiştir
3. Bir röle kumanda edilmiştir
4. Bir şalter kumanda edilmiştir
Devam eden bir simülasyon sırasında doğrudan durum değiştirme

moduna geçilebilir.

3.3 Bu bölüm FluidSIM yaklaşımı ile yeni devre planları oluşturulması ve

Yeni devre planlarının simülasyonu konularında ön bilgiler içermektedir.
oluşturulması
> Yeni bir çizim yüzeyi açmak için ile veya Dosya Yeni ile yeni bir
pencere açınız:
Devre planları sadece Düzen modunda oluşturulabilmekte veya

değiştirilebilmektedir. Düzen modu, fare oku ile gösterilmiştir.

Her yeni açılmış olan çizim yüzeyine otomatik olarak kaydedileceği bir
isim verilir. Bu isim yeni pencerenin başlık listesinde bulunur.
Başlangıç ekranında, eleman kütüphanesi listesinde hiyerarşik olarak

sıralanmış bulunan eleman gruplarını görürsünüz. Bir grubun bir
elemanını görmek için, tıklayarak grup sayfalarını çevirebilirsiniz.
Aynı şekilde daha iyi görebilmek için kullanılmayan alt grupları veya
elemanları grup adı üzerine tekrar tıklayarak kapatabilirsiniz. Eleman
gruplarının aynı şekilde açılıp kapatılabilen alt grupları da mevcuttur.
Bir grubu ve tüm alt gruplarını bir tıklama ile açabilmek için, tıklama
sırasında Shift-Tuşunu basılı tutmak gerekir. Böylece her alt grubu tek-
tek açma zorluğundan kurtulmuş olursunuz. Benzer biçimde bir tıklama
ile Shift-Tuşunu basılı tutarak açık olanları kapatabilirsiniz.
> Shift-Tuşunu, basılı tutunuz ve “Pnömatik” üzerine tıklayınız.

pneumatischen pnömatik Elemanların tüm grupları sayfa gibi çevrilebilir.

Açılan ve kapanan pancur (kayan çubuk) şeklinde düzenlenen menü ile
elemanlar kütüphanesinde sağa, sola veya yukarı, aşağı yönde hareket
edebilirsiniz.

Pancur kumanda tuşlarını sağa, sola, yukarı ve aşağı hareket ettirerek

elemanlar kütüphanesinde sayfaları açabilirsiniz. Fare ile “Çekme
ve bırakma” kullanarak elemanları kütüphaneden çizim yüzeyine
taşıyabilirsiniz:
> Fare göstergesini bir eleman üzerine örneğin silindir üzerine

getiriniz.
> Farenin sol tuşuna basınız ve basık durumda fareyi çizim yüzeyine
getiriniz.
Silindir seçilir ve fare göstergesi hareket eden bir artı işaretine dönüşür.
Elemanın çerçevesi ile beraber hareket eder.

> Silindiri çizim yüzeyine almak için, fareyi çizim yüzeyine getiriniz ve
fare tuşunu serbest bırakınız:
Bu şekilde elemanlar kütüphanesinden her elemanı çizim yüzeyine

“çekebilir” ve istediğiniz yerde yerleştirebilirsiniz. Aynı şekilde çizim
yüzeyinde bulunan her elemanı başka bir konuma getirebilirsiniz:
> Silindiri sağ aşağıya çekiniz.
Devre planlarının düzenli bir şekilde oluşturulmasını kolaylaştırmak için

elemanlar hareket ettirilirken bir ağ üzerine çekilir.
> Silindiri izin verilmemiş bir konum ve alanda konuşlandırmak

isterseniz, örneğin devre planı penceresinin dışına.

Geçersiz alan üzerinde fare göstergesi yasak işaretine dönüşür;

Buraya elemanı yerleştirmek olanaksızdır.
> Bir başka silindiri, çizim yüzeyine taşıyınız ve gözleyiniz. Böylece

ikinci silindirin de seçilmiş olduğunu göreceksiniz.
> Tıklayarak birinci silindiri de seçiniz.
> Seçilmiş silindiri ile sil (kes) veya Düzen Sil ile veya Sil Tuşuna
basarak siliniz.
Düzen menüsüne ait komutlar sadece seçilmiş elemanlar için geçerlidir.
> Ayrıca, bir biçimlendirilebilir 3/2-yön kontrol valfini, bir iş elemanını
ve bir tankı çizim yüzeyine çekiniz.

> Elemanları şu şekilde düzenleyiniz:

Valfin kumanda tipini belirlemek için valfin üstüne çift tıklayınız:
Diyalog kutusunun tanımı:
• “Sağa/Sola hareket ettir”

Valfi her iki tarafa hareket ettirmek için kumanda tipini şu
çeşitlerden biri olarak belirleyebilirsiniz: “Elle”, “Mekanik” veya
“Pnömatik/Elektriksel” olarak. Bir valf, birkaç kumanda tipine
sahip olabilir. Kumanda tipini listenin sağ tarafındaki aşağı
doğru yönlendirilmiş olan oka tıklayarak ve bir sembol seçerek
belirleyebilirsiniz. Eğer bu seçeneklerden hiçbirini istemiyorsanız
listedeki boş alana tıklayınız. Ayrıca her sayfada yay geri getirme
veya ön kumanda olup olmadığı kontrol edilebilir.

• “Eleman tanımları”
Bu metin alanına valf için bir tanım yazabilirsiniz. Bu tanım
Durum diyagramında ve Parça listesi ’nde gösterilir.
• “Valf gövdesi”
Biçimlendirilebilir bir valf en fazla 4 konuma sahip olabilir. Her
konum için bir valf gövdesi, listeden seçilebilir. Valf gövdesini
listenin sağ tarafındaki aşağı doğru yönlendirilmiş olan oka
tıklayarak ve bir sembol seçerek belirleyebilirsiniz. Eğer dörtten
daha az konum istiyorsanız, diğer konumlar için listede boş alanı
seçiniz.
• “Normal konum”
Burada valfin kumanda edilmemiş durumdayken alacağı konumu
belirleyebilirsiniz. Bu seçim eğer yay geri getirme özelliği ile
çakışmıyorsa, dikkate alınır.
• “Baskın sinyal”
Bir “Baskın sinyal” sola veya sağa, bir valf her iki yönde eş zamanlı
olarak kumanda edildiğinde hangi sinyalin öncelikli olduğunu
belirler.
• “Normal-Anma debisi”
Burada valfın Normal-Anma debisini ayarlarsınız.
> Üst kısımda bulunan seçim listesinde bir tutmalı, elle kumanda’yı
seçiniz ve sağdaki alana “Yay geri getirmeli” tıklayınız.
Diyaloğu “Tamam” ile kapatınız.
Valfin “3” bağlantısı sadece hava çıkışı olarak kullanıldığından dolayı

burası için bir susturucu tanımlayınız.
> Bağlantı üzerine çift tıklayınız.

Bir diyalog kutusu açılır, buradan bir Bağlantı sonlandırma elemanı

seçebilirsiniz, bunun için listenin sağ tarafındaki aşağı doğru yönlendiril-
miş olan oka tıklayarak bir kör tapa veya susturucu seçiniz.
> Üçüncü sembolü seçiniz (basit susturucu) ve diyalogu kapatınız.
Şimdi valf şu şekilde görülmektedir:
> Fare göstergesini soldaki silindire hareket ettiriniz.bağlantı
Düzen modunda fare göstergesi artı işaretine dönüşür, Eğer

gösterge bir elemanınbağlantısı üzerinde bulunursa.
> Fare göstergesi bir silindir bağlantısı üzerindeyken farenin sol

tuşuna basarak hareket ettirirseniz fare göstergesi bir artı işaretine
dönüşür .
> Artı işaretini fareyi basık tutarak üst valf bağlantısı üzerine
hareket ettiriniz. Artı işaretinin tekrar dönüştüğünü göreceksiniz
.
> Şimdi farenin tuşunu serbest bırakabilirsiniz.

Hemen bu iki bağlantı arasında bir hat çekilir:
FluidSIM seçilmiş olan bağlantılar arasına otomatik olarak bir hat

çeker. Eğer bu iki bağlantı arasına hat çekilmesine izin verilmiyorsa
fare göstergesi yasak işaretine dönüşür.
> Fare göstergesini bir hat üzerine getiriniz.
Düzen modunda fare göstergesi bir hat üzerinde gezdirilirse, fare

göstergesi bir hat yakalama işaretine dönüşür.
> Fare tuşunu basık tutarak hat yakalama işaretini sola doğru çekiniz
ve tuşu serbest bırakınız.

Hemen hat yeniden düzelir:
Düzen modunda her zaman elemanlar ve hatlar seçilebilir, kaydırılabilir

veya Düzen Sil üzerine tıklanarak veya Sil Tuşuna basılarak silinebilir.
> Diğer bağlantı noktalarını da birleştiriniz.

Devre planı şu şekilde olmalıdır:
Devre planı tam olarak çizilmiştir. Şimdi bu devre planının simülasyo-

nunu yapınız.
> ile (veya Uygula Başla ile veya F9 ) ile simülasyonu başlatınız.
> Fare göstergesini, valf üzerine getiriniz ve üzerine tıklayınız.

Bunun üzerine bütün basınç ve debiler hesaplanır, hatlar renklendirilir

ve silindir dışarı itilir:
Silindir dışarı itildikten sonra silindire gelen hatta basınç artacaktır. Bu

durum FluidSIM tarafından fark edilir ve yeniden hesaplama yapılır;
Basınç kaynağında bulunan basınç ayarlanmış olan çalışma basıncı
değerine yükselir.
> Silindirin geri çekilmesi için valf üzerine tıklayınız.
Karmaşık devrelerin oluşturulması için veya büyük kumanda kuvvetle-

rinin taşınması için valfler dolaylı olarak kumanda edilir. Bu bölümde
valfin elle doğrudan kumanda edilmesi yerine bir dolaylı pnömatik ku-
manda yöntemi kullanacağız.

> ile (veya Uygula Dur ile veya F5 ile) Düzen moduna geçiniz
(etkin duruma getiriniz).
> Silindir ile valf arasında bulunan hattı seçiniz ve siliniz.
> Çizim yüzeyine bir 3/2-yön kontrol valfi daha çekiniz ve çift
tıklayarak veya ( Düzen Özellikler... ) ile valf biçimlendirme diyaloğunu
açınız. Normalde kapalı bir pnömatik valf “yerleştir” iniz ve
diyaloğu kapatınız, “3” bağlantısına tekrar bir susturucu takınız
ve elemanları şu şekilde yerleştiriniz:
> Yeni valfi silindirin çıkışı ile birleştiriniz.
> El kumandalı valfin çıkışı ile pnömatik valfin kumanda bağlantısı

arasına bir hat çekiniz.

Bir elemanı mevcut olan bir hatta bağlamak için gerçekte bir T
bağlantısına gerek vardır. Eğer bir bağlantı noktasından mevcut olan bir
hatta doğrudan bir hat çekilirse FluidSIM böyle bir bağlantıyı otomatik
olarak sağlar.
> Fare ile artı işaretini basınç ayar valfininin girişinden basınç
kaynağı ile el kumandalı valf arasındaki hatta kadar çekiniz. Dikkat
ederseniz artı işaretinin değiştiğini göreceksiniz .
> Şimdi farenin tuşunu serbest bırakınız.
Farenin tuşunu serbest bıraktığnız noktada T-bağlantısının oluştuğunu

göreceksiniz.
> Eğer gerekiyorsa hattı öyle çekiniz ki, devre planı düzenli bir
görünüşe sahip olsun.

Devre planı şu şekilde oluşmuş olmalıdır:
> Bu devre planını ile (veya Dosya Kaydet ile) kaydediniz. Fluid-
SIM otomatik olarak dosya seçim kutusu açar; Eğer dosya önceden
oluşturulmamışsa burada dosyaya bir ad verebilirsiniz.
> ile Simülasyonu başlatınız ve el kumandalı valf üzerine

tıklayınız.
Fare ile valf üzerine tıkladığınızda valfin gerçek davranışı sanal olarak
görüntülenir. Bizim örneğimizde tıklanan valf tersinir ve yeni bir
hesaplama yapılır. Bunun sonucu olarak kumanda edilen pnömatik
valf tersinir ve silindir dışarı itilir.

FluidSIM de sadece elle kumanda edilen elemanların animasyonu

yapılmaz, ayrıca farklı konumları olan, yaklaşık bütün elemanların
animasyonları yapılabilir.
Aşağıdaki şekil bir 3/2-yön kontrol valfi ’ni kapalı ve açık konumda
gösteriyor:
Sabitlenemeyen elemanlar fare ile basılı tutuldukları süre boyunca

etkindirler.
> Simülasyonu durdurunuz ve Düzen moduna geçiniz. Elemanlar

kütüphanesinden durum diyagramını seçiniz ve devre planı
penceresine taşıyınız.
Durum diyagramı Önemli elemanların durum büyüklüklerini protokoller

ve grafik olarak gösterir.
> Devre planındaki durum diyagramını boş bir alana sürükleyiniz ve

silindiri via “Sürükle-Bırak” yöntemiyle diyagram üstüne çekiniz
Bir diyalog açılır ve burada ilgilendiğiniz durum büyüklüklerini

seçebilirsiniz. Bu durumda bizi sadece yön ilgilendirir ki, böylece Tamam
li standart ölçülü ön seçimi onaylayabiliriz.

> Simülasyonu başlatınız ve diyagramı gözetleyiniz.
> Simülasyonu “Mola”-Durumu’na getiriniz ve farenin okunu

diyagramdaki eğri (çizgi) üzerinde hareket ettiriniz.

Eğer farenin oku diyagram üzerinde bir saniye durursa, zaman ve ilgili
durum büyüklüklerinin tam olarak gösterildiği bir pencere açılır. Fareyi
çizgi boyunca oynattığınızda ise bu değerler değişerek güncelleştirilir.
İsterseniz bir pencerede birçok durum diyagramını bir arada ve birçok

elemanı bir diyagramda gösterebilirsiniz. Bir elemanı, diyagrama
çekerek bunu Durum diyagramına ekleyebilirsiniz. Karşınıza durum
büyüklüklerini listeleyebileceğiniz ve renkleri seçebileceğiniz bir
seçenek diyaloğu çıkacaktır. Diyagrama, elemanın yeniden çekilmesi ile
diyalog tekrar açılır ve seçenekleri değiştirebilirsiniz. Eğer bir elemanın
durum büyüklüğü seçilmemişse, bu eleman diyagramdan silinir.
Aşağıdaki elemanlar ve ilgili durum büyüklükleri, durum diyagramında
gösterilebilir:

Elemanlar Durum büyüklükleri
Silindir Yol, Hız, İvme, Kuvvet

Yön valfi Anahtarlama konumu
Manometre, Tank Basınç
Kapama- ve kısma valfleri Açıklık derecesi
Pompa, Motor Devir sayısı
Salınım silindiri Konum
Basınç- ve anahtarlama valfleri Durum, Basınç
Akış valfleri Debi
Debi ölçer Debi, Hacim
Anahtar Durum
Röleler, valf selenoidi Durum
Işıklı uyarıcı, sesli uyarıcı, Basınç göstergesi Durum
Sayaç Durum, Sayaç değeri
Fonksiyon jeneratörü, voltmetre Gerilim
Durum regülatörü, PID-regülatörü Gerilim
Ve böylelikle bu bölüm sona ermiştir. Bir sonraki bölümde ileri çalışma

ve ileri simülasyon yaklaşımları anlatılacaktır.

4. Geliştirilmiş simülasyon ve devre planı oluşturma
Bu bölüm, FluidSIM ile simülasyon ve devre oluşturmak için geliştirilmiş

yaklaşımları ve fonksiyonları tanımlar.
4.1 FluidSIM bir çok farklı silindirleri ve valfleri simüle edebilir. Bütün
Özel şekillendirilebilir tasarım ve fonksiyon çeşitleri kombine edilerek binlerce sembol
semboller üretilebilir. Bunun için eleman kütüphanesinde, özel tasarımları,
şekillendirilebilir sunum örneklerini bulabilirsiniz. Bir silindiri veya bir
yön kontrol valfini uydurmak için, bu sunum örneklerini devre içine
çekiniz ve özellikler diyaloğunu açınız. Burada elemanların fonksiyon ve
görünümlerini belirleyebileceğiniz ayarları bulursunuz.
Silindir sekillendirmek Bir silindirin tasarımını, parametresini ve dış etkilerini belirlemek için,
silindirin üzerine çift tıklayınız. Silindirin özellikler diyaloğu açılır.
Ayar imkanlarının bolluğuna rağmen tamamını görebilmek için, diyalog
bir çok alt kayıtlara bölünmüştür.
Bunu takiben her bir kayıtın diyalog alanları tanımlanmıştır.

Kayıt bölgesini şekillendirme
• “Eleman gösterimi”
Metin alanında silindirin tanımını girebilirsiniz, bu Durum diyagramı
ve Parça listesi’nde belirmektedir.
• “Silindir tipi”
Silindirin tipi (Tek etkili, Çift etkili, Yay geri getirmeli)
• “Piston kolu tipi”

Piston kolu cinsi (Adet, Yapısı, Manyetik kavramalı, kızaklı

• “Özellikler”
Silindirin diğer özellikleri (Son konum yastıklaması, sorgulama)
İşaret “Sorgulama”’dan ayarlanabilir ve Mesafe ölçme sistemi ile
bağlantılıdır. Bununla, örneğin Oransal valflerile kombine edilerek
kontrollü sistemler oluşturulabilir. Oransal teknik ile ilgili ayrıntılı
açıklamaları 4.16 bölümünde bulabilirsiniz.
• “Yansıtma (simetri alma)”

Burada, silindirin yatay veya dikey olarak yansıtılacağına karar
veriniz. Etkisi yansıtmada olduğu gibi Düzen Yansıtmak üzerinden
olmaktadır.

“Parametre”
• “Maksimum strok”
Maksimum silindir stroku
• “Piston konumu”
Simülasyonun başlaması için piston konumu
• “Piston çapı”
Silindir pistonunun çapı

• “Piston kolunun çapı”

Silindir piston kolunun çapı
• “Bağlantı köşebendi”
Bağlantı köşebendi, hareketli yükün neden olduğu sürtünme
kuvvetini etkiler. Kütlesini ve de sürtünme katsayını “Dış yük”
kaydediciden ayarlayabilirsiniz.
• “İç kaçaklar”
Burada, silindir içindeki kaçağı ayarlayabilirsiniz. Pratikte ideal
bir silindir yoktur, çünkü piston yapısı icabı tam sızdırmazlık hiçbir
zaman sağlanamaz. Kapalı silindir bağlantıları olmasına rağmen yük
altında piston yavaşça kayar.
• “Değiştirilmiş parametreler”
Piston çapı ve piston kolunun çapından hareketle piston ve halka
alanları otomatik olarak hesaplanır
• “Değerleri görüntüleme”
“Seçili”-Seçenek, Durum büyüklükleri-Diyalog kutusunda bu
durum büyüklükleri için ayarlanırsa, “Değerleri görüntüleme”
alanında durum büyüklükleri çapraz işaretlenir ve bunlar silindirde
gösterilir. Durum büyüklükleri-Diyalog kutusunda “yok”- seçeneği
ayarlanırsa, bu durumda silindirin seçili durum büyüklüklerine
uygun tipler gösterilmez.

Dış yük
• “Hareketli kütle”
Burada yükün kütlesini giriniz, bu kütle silindiri hareket ettirir.
Silindir pistonun ve piston kolunun kütlesi FluidSIM’den girilen
silindir koordinatlarına göre otomatik olarak hesaplanır; burada bu
konumdaki kütle sadece dış yükü ilgilendirir. Bilhassa “0” olması
silindirin hareketli kısımlarının kütlesiz olduğu anlamına gelmez.

• “Sürtünme”
Tutma ve kayma sürtünmesi hareketli yükün taban ile sürtünmesini
belirler. Silindirdeki iç sürtünme FluidSIM’den girilen silindir
koordinatlarına göre otomatik olarak hesaplanır. Yük kalkınca
ya da çekilince, alt tabana temas edilmeksizin, “0” olarak her iki
değeri de giriniz. Pratikte mevcut değerlerle sürtünmeyi bulmak
çok zordur. Burada FluidSIM malzeme kombinasyonları ile ilgili
sürtünme katsayıları belirtilir ve bu yaklaşık bir değer verir.
Eğer diğer sürtünme değer-tablolarını birbirleriyle kıyaslarsanız,
verilerin (deneysel ölçümler) büyük ölçüde birbirinden ayrıldığını
saptarsınız. Bulunan simülasyon neticelerini sürtünmeyi göz
önüne alarak lütfen dikkatli bir şekilde açıklayınız. Sürtünme
değerleri, değişkenliği mümkün kılmasına rağmen, tutucu ve kayma
sürtünmesinin fiziksel etkilerini açıkça görmek mümkündür.
Bunun haricinde hareketli yükten dolayı bağlantı köşebendinin
sürtünme kuvveti etkisine dikkat ediniz. Bağlantı köşebendini
“Parametre” kaydından ayarlayabilirsiniz.

Kuvvet profili
• “Sabit kuvvet”
Silindir hareketinin tüm adımlarında sabit bir kuvvetin etkili
olmasını istiyorsanız, bu opsiyonu seçiniz ve bir kuvvet giriniz.

• “Değişken kuvvet”
Silindir kuvvetinin mesafeye bağlı olarak değişmesi gerekiyorsa,
bu opsiyonu seçiniz. Grafik alanında fareyi tıklayarak destek
noktalarını yerleştirebilirsiniz, destek noktaları arasına hat çekerek
karşılıklı etkileşim sağlanabilir. Alternatif olarak mevcut destek
noktasını işaretleyiniz, pistonun iki konumunu ve kuvveti sayısal
olarak ilgili veri giriş alanlarından girebilirsiniz.
• “Alan seçimi”
Bu kontrolör ile gösterilen değer alanını kuvvet için ayarlayınız.
• “Siliniz”
İşaretli destek noktasını siler ve düz hat ile her iki noktayı birleştirir.
• “Hepsini siliniz”
Bütün destek noktalarını siler ve sabit bir kuvveti ayarlar. Her
destek noktasını silmek zorunda değilseniz, çekilen mevcut hattı
silmek için bu fonksiyonu kullanınız.

Kumanda işareti (markası)
Burada yeni kumanda işaretlerini düzenleyebilirsiniz veya mevcutları de-

ğiştirebilirsiniz. Bu Diyalog kutusu diğeriyle aynıdır ve Mesafe ölçeği’ni
çift tıklayarak bu kutu açılır.

Yön kontrol valflerini Yön kontrol valflerinin valf gövdesini ve kumanda çeşitlerini belirlemek
şekillendirme için, valfin üstüne çift tıklayınız. Böylece Valfin özellikler diyaloğu açılır:
• “Sola/sağa kumanda”
Her iki taraf için, “Kol kuvveti”, “Mekanik” ve “Pnömatik/Elektrik”
listelerinden valfin kumanda çeşitleri seçilir. Bir valf, aynı zamanda
birden fazla kumandaya sahip olabilir. Listenin alt sağ tarafındaki
okun üstüne tıklayarak kumandalar set edilir ve bir sembol seçilir.
Eğer bir listeden kumanda seçmek istemezseniz, listenin boş bir
alanını seçiniz. Mafsal makara kumanda edilince, kumanda yönü bir
ok yardımıyla gösterilir.

• “Elemanların tanımı”
Valfin tanımını metin alanında yapabilirsiniz, bu durum diyagramı
nda ve parça liste sinde görünür.
• “Valf gövdesi”
Şekillenebilir bir valfin maksimum dört konumu vardır ve her bir
pozisyon valf gövdesi listesinden seçilir. Listenin sağ alt tarafındaki
okun üstüne tıklayarak bir valf gövdesi set edilir ve bir sembol
seçilir. Eğer dört konumdan daha az konum arzu edilirse, listeden
boş alanı artan pozisyon seçiniz. Öncelikli akış yönü olmadığını
göstermek için valf “Reversibel”’den işaretlenebilir.
• “Normal konum”
Bununla, normal konumdaki valfin hangi konumu aldığını
belirleyiniz. Bu seçenek, sadece muhtemel bir yay geri getirme
konumuna aykırı olmadığı sürece dikkate alınır.
• “Baskın sinyal”
Valf her iki taraftan aynı anda kumanda edilirse, o zaman öncelik
sırası bir “baskın sinyal” ile soldan veya sağdan belirlenir.
• “Normal -Anma debisi”

Burada valfın Normal -Anma debisi ayarlanır.
• “Yansıtma (simetri alma)”

Burada, valfın yatay veya dikey yansıtılıp yansıtılmayacağına karar
verilir. Düzen Yansıtmak üzerinden aynı yansıtmalarda olduğu gibi
etki yapar.

4.2 3.3 bölümünde kullanılan komutların yanı sıra, düzen modunda bir dizi
Düzen fonksiyonları önemli düzen fonksiyonları mevcuttur:
Düzen modunda, sayfa büyüklüğü kırmızı bir dikdörtgen yardımıyla
Çizim büyüklüğünü
gösterilir. Standart ölçü için, yeni şekillerde bu biçim “DIN A4 düşey
ayarlama
format” şeklndeki kabul edilmiştir. Bu ayarı değiştirmek istediğiniz
zaman, Dosya altındaki Resim büyüklüğü... menüsünü seçiniz.
Burada istenilen büyüklüğü ve çizim yönünü seçiniz. Yazıcınızın basma

alanının çizim büyüklüğü aşılır aşılmaz, çizimi birden çok sayfaya
dağıtabilirsiniz.

En iyi görüntü için özel veriler dışında devre planını verebilirsiniz,

burada Dosya menüsü altındaki Özellikler... menüsünü seçebilirsiniz.
Tanım altında girdiğiniz metin, Görüntü penceresinde minyatür olarak
gösterilir.
Çalışma aşamasının geri Düzen Geri al ile ve Düzen Yinele ile çalışma aşamaları aşağıda
alması olduğu gibi geri alınabilir:
üstüne tıklatılarak son çalışma aşaması geri alınır. 128 aşamaya

kadar kaydedilenler geri alınabilir.
Düzen Yinele menüsü “son geri alma işlemini” yapmaya yarar. Eğer
ile fazla geri alma yaptıysanız, devre planı Düzen Yinele tarafından
tıklanmadan önce üstüne getirilir. Düzen Yinele menüsü, sık sık
çağrıldığı zaman geri alma işlemi bir daha ileri alınmaz.
Düzen Geri al menüsü düzen modundaki mümkün olan bütün çalışma

aşamaları ile ilgilidir.
Çoklu-seçim Sol fare tuşunu tıklatarak elemanlar seçilir. Eğer başka elemanları sol
fare tuşuyla tıklamak isterseniz, önceki elemanların seçimi kaldırılır, yeni
elemanlar seçilir. Sol fare tuşuna tıklatarak daima bir çok eleman seçilir.

Tıklatma esnasında Ctrl tuşunu basık tutarak, seçilmiş elemanlar

seçilmiş kalırlar. Eğer elemanlar seçilmemişse veya mevcut bir seçim
kaldırılmışsa, o zaman fare göstergesi altında bulunan elemanlar seçilir.
Yani seçim durumu tersinir.
Bir çok öğeyi aynı anda seçme imkanını, büyüklüğü değiştirilebilir

dikdörtgen sağlamaktadır. Büyüklüğü değiştirilebilir dikdörtgeni
sabitlemek için, sol fare tuşuna basınız ve fare göstergesini hareket
ettiriniz. Büyüklüğü değiştirilebilir dikdörtgeni sabitlemeden önce fare
göstergesi bir elemanın üzerinde bulunmamalıdır.

Fare tuşu bırakılınca, sabitlenmiş dikdörtgene temas eden bütün

elemanlar seçilir.
Düzen Tümünü seç (yada. Ctrl A tuşlarının) üstüne tıklatarak bütün

elemanlar ve güncel devre planının hatları seçilir.
Çekme, itme, kopyalama ve silme gibi hepsi tanımlı elemanlarla ilgili

çalışma fonksiyonlarıdır.

Sağ fareyi tıklama Bir FluidSIM penceresinde, sağ fare tuşuna tıklatarak ilişkili menü açlılır.
Fare göstergesi bir elemanın veya bir eleman bağlantısının üstünde
bulunursa, bu eleman ya da bu bağlantı seçilir. Bu eleman (bağlantı)
şimdiye kadar henüz seçilmemişse, diğer elemanların muhtemelen
mevcut bir tanımını kaldırılır.
Bir elemanın (bağlantı) üstüne sağ fareyi tıklama, kısaca iki harekette
olur: Elemanların (bağlantı) üstüne sol fareyi tıklayarak artı bir menüyü
açarak.
Fareyi çift tıklama Bir elemanın veya bir bağlantının üstüne fareyi çift (sol) tıklama kısaca
iki harekette olur: Elemanları yada bağlantıyı seçerek artı Düzen
Özellikler... üstüne tıklayarak.
Kopyalama Seçilmiş elemanlar, ile veya Düzen Kopyala ile (Clipboard) ara
dosyaya kopyalanır; yada Düzen Yapıştır tarafından seçilmiş
elemanlar devre planına eklenir. Bu durumda ara dosyanın içeriğini
vektörel grafik yada “bitmap” olarak karakter- veya metin çalışma
programına eklemek mümkündür.
Seçilmiş elemanlar, devre planından kopya edildiğinde, Shift tuşu

basılı iken tanımlı elemanları kaydırır; Fare göstergesi böylece kopya
sembolünü değiştirir.
Ara pencerelerde Elemanlar, basitçe iki farklı devre planı arasından kopya edilir, seçilir ve
kopyalama bir başka pencereye kaydırılırlar.
Öğelerin yönlendirilmesi Öğelerin arka arkaya yönlenebilmesi için, öğeleri seçiniz, ve uygun
sembolü veya Düzen Yönlendir (hizala) menüsünü
seçiniz. Yönlendirme için referans noktası olarak, daima bu yönde en
uzak olan öğe dikkate alınır. Eğer birden fazla elemanı örneğin sol hizaya
yönlendirirseniz, solda en uzaktaki öğeleri kapatana kadar, öğeler
sola kayarlar. Pnömatik ve elektrik elemanların, bağlantıları ile daima
bağlantı kilidi üstüne yönlendirildiğine dikkat ediniz; Yönlendirilme tam
sembol sınırları ile uyuşmayabilir.

Dönme ve Yansıtma Seçilmiş elemanlar, Düzen Döndür 90° (90 derece), 180° (180 derece)
veya 270° (270 derece) döndürülür. Sadece bir çok elemanlar döndü-
rülecekse, Ctrl -tuşu basılıp elemanların üstüne çift tıklatılır. O zaman
elemanlar 90°-derece saat ibresi yönünün aksine döner. Shift tuşu
basılarak tutulunca, elemanlar da saat ibresi yönünde döner.
İşaretlenmiş nesneyi yansıtmak için, Düzen Yansıtmak ’i seçiniz. Nesneler

grup içinde bulunmadığı müddetçe, mevcut nesne kendi ekseninde
yansıtılacaktır. Gruplandırılmış nesneler ilgili grubun orta ekseninde
yansıtılırlar.
Menü kaydı yerine, döndürme veya yansıtma işlemini, ilgili

sembolleri yardımıyla da yapabilirsiniz.
Hatları silme Sadece bağlantı elemanları seçilecekse, Düzen Sil ile yada Sil tuşuna
basılarak bağlı (seçilmemiş) hat silinir. Bu geçici olarak, bir hattı seçmeyi
ve silmeyi alternatif bir imkan olarak gösteriyor.
Hat tipinin belirlenmesi Bir pnömatik Hat tın tipini belirlemek için, düzen modundaki hattı çift
tıklayınız veya hattı seçiniz ve Düzen Özellikler... menüsünü seçiniz.
Her iki durumda da bir diyalog kutusunun hat tipi tanımı açılır. “İş
hattı” ve “Kumanda hattı” arasındaki ayarların seçimi yapılır; “İş hattı”
ön ayar tipidir. Kumanda hatları kesik çizgilerle ve iş hatları sürekli
çizgilerle gösterilir. Bu tespit sadece bir hattı göstermeye yararken,
hattın davranışını göstermez.

Bağlantı tanımları, kör Pnömatik Bağlantılar, örneğin: valflerin fonksiyonlarını değiştirebilmek

tapalar ve susturucular için kör tapalarla kapanır. Açık bağlantılardaki FluidSIM in ikazından ka-
çınmak için, susturucuları bağlantılar üstüne konuşlandırabilirsiniz. Flu-
idSIM deki bu tapaları ve susturucuları yerleştirebilir veya silebilirsiniz,
bunun için düzen modundaki uygun bir bağlantı üstüne çift tıklayınız.
Burada bir diyalog kutusu belirir, buradan seçilen bağlantı için Bağlantı
sonlandırma elemanı nı seçebilirsiniz. Bir eleman bağlantısı üstüne çift
tıklatma yerine, uygun diyalog kutusunu açabilmeniz için, her bağlantıyı
seçebilir veya Düzen Özellikler... menüsünü seçebilirsiniz.

• “Bağlantı tanımlama”
Bu alana bir tanım girebilir ve bunu gösterebilirsiniz. Göstermek
yada göstermemek için Görünüm Bağlantı Tanımlama göster menüsü
kullanılır. FluidSIM bağlantı gösterimi için otomatik olarak yer
boşaltır, bu işlem genellikle uygun bir konumda bağlantı yakınında
belirir. Bağlantı gösterimini fare yardımıyla veya klavye ile de
sürükleyebilirsiniz. Gösteri üzerine tıklayınız ve metni istediğiniz
yere çekiniz. Fare ile konumu değiştirebilmek için gösterimi
işaretleyiniz (veya ilgili bağlantıyı) ve metni imleç tuşu ile hareket
ettiriniz.
Bağlantı gösterimini İlgili bağlantıdan uzaklaştırılmasını FluidSIM

engeller. Belli bir aralık aşılınca, metin daha fazla söz konusu olan yöne
sürüklenemez.
• “Değerleri gösterme”
Bu alanda “değerler gösterme” de durum büyüklükleri çapraz
işaretlenir, durum büyüklükleri-diyalog kutusunun “Seçeneğinde”ki
durum büyüklüklerine bağlandığı zaman, durum büyüklükleri bu
bağlantıda gösterilir.
• “Bağlantı sonlandırma elemanı”

Buraya, bir açık bağlantıyı, kör tapayı veya bir kapalı susturucuyu
seçebilirsiniz.
Pnömatik bağlantılardaki kör tapalar, ayırma işareti ile, susturucular

uygun bir DIN sembolü ile gösterilir:

Büyütme/Küçültme Devre planı penceresi, diyagram penceresi ve elemanlar kütüphanesi

de ile veya Görünüm Büyüt ile büyütülür yada ile veya Görünüm
Küçült ile küçültülür. Bunun için küçültme tuşu > ile ya da < ile
gösterilir.
veya Görünüm Bölüm göster üstüne tıklayıp ve bundan sonra

büyüklüğü değişebilir dikdörtgen yardımıyla bir devre planının parçasını
işaretlediğiniz zaman, bu parça büyütülür. ile veya Görünüm
Son görünüm ile devre planının önceki ve güncel büyüklüğü arasında
bağlantı kurulur.
veya Görünüm Tümünü göster bütün devre planını pencerede gösterir;

veya Görünüm Orijinal büyüklük devre planını büyütülmemiş yada
küçültülmemiş olarak gösterir.
Arka plan ağı ile arka plan ağı gösterilir. Opsiyonlar Ağ... üstüne tıklattığınız zaman,
farklı ağ tipleri ve çözümleri arasında seçim yapmanız gerekince bir
diyalog kutusu görünür.
• “Ağ meç genişliği”

Arka plan ağının meç genişliğinin ne kadar olduğunu ağ deliği
boyutu tanımlar. Mümkün olan ayarlar “Büyük”, “Orta” ve “ince”.

• “Gösterme”
Üç adet gösterimin “Nokta”, “Çapraz” veya “Çizgi” ayarı yapılır.
• “Ağ göster”
Arka plan ağı görünür ya da görünmez.
Öğeleri gruplama öğeleri bir grupta toplamak istediğiniz zaman, öğeleri Gruplandır Düzen
menüsünden seçiniz. Gruplanmış öğeler tekrar gruplandığı zaman iç içe
yerleşirler. Gruplanmış öğeler beraber seçilir, kaydırılır, silinir, kopyalanır
vs. Elemanların özelliklerini her öğe için tek tek değiştirebilirsiniz,
bunun için uygun öğe üstüne çift tıklayınz yada sağ tıklama ile eleman
üzerinden ilişkili menüyü çağırabilirsiniz.
Grupları Çözme Bir grubu ayırmak için grubu seçiniz ve Düzen Grup çöz menüsünü
seçiniz.
4.3 Bu bölümde, devre planlarıyla ilgili ek fonksiyonların tanımı yapılıyor.

Ek simülasyon
fonksiyonları Simülasyon modunda bir çok tuşu veya yay geri getirmeli valfi aynı
anda kumanda etmek için, sürekli kumandalı bir duruma getirmek
Aynı anda birçok
mümkündür. Bir tuş (yada El kumandalı bir valf ) Shift tuşuna aynı anda
elemanları kumanda etme
basılı tutup tıklatılarak sürekli kumanda edilir. Bu sürekli kumanda,
elemanların üstüne tıklatılarak tekrar kaldırılır.
Bazen, birden fazla hareket ettirilmiş nesnelerin aynı anda tekrar serbest
kalması gereklidir. Bu durumda Shift -Tuşu Ctrl -Tuşu yerine nesneyi
tıklayarak sabit tutabilirsiniz. Ctrl -Tuşu tekrar serbest kalıncaya kadar
tersinmiş elemanlar hareket ettirildiği durumda kalırlar; böylece bu
durumdaki bütün hareket ettirilmiş nesneler aynı anda çıkış konumuna
geri dönerler.
Düzen modunu Simülasyon ara vermede dururken, bir eleman, elemanlar kütüp-
tersindirme hanesinden bir devre planına taşındığı zaman, FluidSIM otomatikman
düzen moduna bağlanır.

Paralel çalışma ve FluidSIM de, bir çok devre planı aynı anda açılabilir. Her devre planı ya
simülasyon simüle edilir yada çalışır. Bu demektirki, simülasyondan düzen moduna
tersinme daima güncel devre planındaki devre penceresinde olur.
Bu yaklaşım, başka devre planı arka simülasyondayken bir devre planını

çalıştırmayı mümkün kılmaktadır:
Pnömatik devrelerinin simülasyonu zahmetli olabilir. Bunun için, gücü

zayıf bir bilgisayarda arka planda “yeni” bir devre planı çalışması
olabilir.

4.4 Devre plan taslağını verimli bağlamak için, FluidSIM de otomatik

Otomatik bağlantı bağlantı oluşturan bir çok fonksiyon vardır.
oluşturma
bağlantı elemanlarından bir hat doğrudan mevcut bir hat üstüne
T-Bağlantılarının eklenmesi
çekildiği zaman, FluidSIM T-bağlantılarını otomatik olarak ekler. Bu
fonksiyon hem pnömatik hem de elektrik hatları için geçerlidir.
Elemanları seri bağlama Büyük devrelerde, bir çok adımlayıcı modül seri olarak bağlanır. Bağlantı
masrafını bir seri bağlantıda azaltmak için, adımlayıcı modüllerin
gerçekte özel normlu bağlantıları vardır. Bu tasarımlı özellik FluidSIM
de aşağıda olduğu gibi taklit edilir: Adımlayıcı modüller aralıksız ve aynı
seviyede seri olarak bağlanınca, birbirlerine yakın giriş yada çıkışlara
temas ederler, böyle olunca FluidSIM bu giriş ve çıkışlar arasındaki
bağlantıları otomatik olarak oluşturur.
Eğer elemanları birbirlerinden ayırırsanız, bu bağlantılar hatların

şeklinde görülür. Aşağıdaki şekil buna ait iki örneği gösteriyor.

Bir otomatik bağlantıyı oluşturmak, sadece adımlayıcıyla sınırlı değildir;

bağlantıların benzer tipleri üst üste oluduğu zaman, bunlar daima
fonksiyonlarını yerine getirirler.
FluidSIM adımlayıcı modüller arasındaki bağlantıları yönlendirir. (bkz.

Parça 4.9)
4.5 Otomatik akım hattı numaralaması, devrelerin düzenlenmesini ve

Akım hattı numaralanması elektrik devrelerinin tasarımında şalter ve rölelerin yerleştirilmesini
ve Devre elemanı tabloları basitleştirir. Otomatik olarak gösterilmiş devre elemanları tablosu
ile beraber normalde açık kontak, normalde kapalı kontak ve kontak
değiştiriciyi hangi röle ile devreye sokacağını zahmetsizce görmenizi
sağlar. Böylelikle otomatik tanımlama yazılarının güzel ve anlamlı
sonuçlar vermesi için, çizim oluştururken bazı noktalara dikkat
edilmelidir.
• +24 V-Akım hattı mümkün oldukça üstte bir yatay hat oluşturmalı-
dır.
• 0 V-hattı alt yatay hat olmalıdır.
• elektrikli normalde açık kontak, normalde kapalı kontak ve kontak
değiştirici rölelerin üst yarısında bulunmalıdır.
• Röleler mümkün oldukça yatay, 0 V-hattın altından oldukça uzak
bulunmalıdır.
• Dikey akım hattında elemanların bağlantıları bir hizada bulunmalı-
dır.
• Her hattın yatay aralıkları aynı ölçüde, ya geniş ya da dar olmalıdır.
Tanımlamanın numaralanması ya da konumu tatmin edici değilse,

genelde elemanları sıralayarak veya hatlardan sürükleyerek istenilen
neticelere ulaşılır. İki bölüme ayrılmış bağlantı devrelerinde devre planı
içinde uygun olmayan numaralandırmalar olursa, bazen her iki devreyi
biraz büyütmek yarar sağlar.
Görünüm Akım hattı numarasını ve devre elemanı tablosunu gösterir menü noktası
üzerinde otomatik olarak akım hattı numaralandırması açılır ya da
kapanır.

4.6 Bağlantı yerleri listelerinin otomatik olarak oluşturulması içerdeki

Bağlantı yerlerinin listesi röleli ve kontaklı elektrik panosu haricinde dış kontaklar, algıla-
(terminal listesi) yıcılar ve durum göstergesinin açık bağlanmasına yardımcı olur.
“Bağlantı yerleri listesi” devre bağlantısına elemanları eklediğinizde
FluidSIM Devre bağlantıları elektrik bölümündeki klemensleri otomatik
olarak numaralar.
lütfen, her bir eleman ve gerilim besleyici hattın arasındaki elektrik

bağlantı devresinde yeterli yer bırakınız, böylece otomatik olarak
eklenmiş klemens bağlantıları ve de bunların tanımı iyice tanınır olsun.
4.7 Bir devre planınındaki, durum büyüklüklerinin sayı değerleri ölçüm

Durum büyüklüklerini cihazsız da gösterilirler.
gösterme

> Durum büyüklüklerini göstermek istediğinizde diyalog kutusunu

açmak için, Görünüm menüsündeki Durum büyüklükleri... üstüne
tıklayınız:
Bütün durum büyüklükleri için (“Hız”, “Basınç”, ...) göstergelerin şekli

tanımlanır.
Basınç göstergesinde “bar” ve “MPa” arasındaki değerler seçilir.

Bu ayar, bağlantılar, elemanlar ve durum diyagramlarındaki basınç
değerlerinin gösterimini etkiler.

• “Hiçbiri”
Bu durum büyüklüklerinin gösterge değerleri yoktur.
• “Seçilen”
Değerlerin gösterimi sadece kullanıcının seçtiği bağlantı konumla-
rında gösterilir.
• “Hepsi”
Durum büyüklüklerinin bütün değerlerini gösterir.
• “Ölçü birimlerini gösterme”

Eğer durum büyüklüklerinin değerleri yanında ölçü birimlerinide
göstermek isterseniz, o zaman bu seçeneği etkin duruma getiriniz.
Diyalog kutusunun üzerine gitmeden, araç çubuğu “Tuş” unda

gösterilen, “hiçbiri”, “seçilen” ve “hepsi” gösterge çeşitleri arasındaki
bir durum büyüklüğü seçilir.
Her bir durum büyüklüğünün gösterimi için bağlantı konumlarının seçimi

aşağıda olduğu gibidir:
> Bir devre planını açınız.
> Düzen modundaki eleman bağlantısı üzerine çift tıklayınız, veya

Düzen Özellikler... menüsünü seçiniz.
Bunun üzerine bağlantının ayarları için diyalog kutusu açılır. “Değerler

gösterme” alanında, diyalog kutusundaki durum büyüklüklerinin
gösterimi için ilgili parametrinin seçeneği “seçilmiş” etkin duruma
getirildiğiniz zaman, hangi durum büyüklüklerini ilgili bağlantıda
göstertereceğinize karar verirsiniz.

Durum büyüklüklerinin gösterimi için ayarlar, devre planına özeldir;

bu demektirki, burada sadece güncel devre söz konusudur. Böylece
çeşitli, açık devre planı için farklı görünüş seçenekleri ayarlanır. Güncel
devre planının durum büyüklüklerinin gösterimi için ayarlar, Opsiyonlar
Güncel ayarları kaydet üstüne tıklayarak kaydedilir; bunlar o zaman
standart olarak bütün yeni açılmış devre planı için çalışırlar.
Durum büyüklükleri Vektörel durum büyüklükleri değerleri ve yönleri ile belirlenir. Devre
özellikleri planları içinde yön göstergesi bir ön işaret (“+” = bir elemanın içinden
dışarıya, “-” = bir elemanın dışından içeriye) ile veya ok ile gösterilir.
Durum büyüklüğü Yön gösterimi
Durchfluss Debi Ön işaret, ok

Geschwindigkeit Hız Ön işaret
Kraft Kuvvet Ön işaret
Strom Akım Ön işaret
Akış yön göstergesi, Görünüm Akış yönü göster ile açılabilir veya kapana-
bilir. Eğer akış sıfırdan farklı ise, o zaman akış yön göstergesi için ok
eleman bağlantı hatları üstünde gösterilir.
Bir durum büyüklüğünün değeri sıfıra (< 0.0001) yakın ise, bu değerler
tam olarak gösterilmez. Bunun yerine “> 0” küçük bir pozitif değer
yada küçük bir negatif değer gösterilir.

4.8 Durum diyagramı, önemli elemanların durum büyüklüklerinin listesini

Durum diyagramlarının yapar ve bunları grafiksel olarak gösterir.
gösterimi
Hem bir çok durum büyüklüklerini bir pencerede kullanabilirsiniz
hemde bir çok elemanı aynı diyagramda gösterebilirsiniz. Bir elemanı
diyagramın üstüne çekerek elemanı durum diyagramına ekleyiniz.
Diyagramın üstüne tekrar çektiğinizde, eleman tekrar diyagramdan
uzaklaşır.
Listelenmiş durum büyüklüğü seçilince ve değişik renkler oluşturulunca

seçimli bir diyalog belirir. Diyagrama yeniden çekilirse, diyalog yeniden
açılır, böylece seçimi değiştirebilirsiniz. Bir elemanın durum büyüklüğü
seçilmemişse, eleman diyagramdan uzaklaştırılır.
> Düzen modundaki durum diyagramı üstüne çift tıklayınız veya menü
noktasını Düzen Özellikler... seçiniz.

Aşağıdaki diyalog kutusu açılır:
• “Gösterge aralığı”
Burada, aralığın başlama- bitme noktasının süresini giriniz, bunların
üzerinde durum büyüklükleri listelenir. Simülasyondan önce, hangi
ilgili durumu gireceğinizi tam bilmek zorunda değilsiniz; gösterge
aralığı simülasyondan sonra değişebilir, zira FluidSIM kendi içinde
değerleri tüm simülasyon süresince listeler.
Eğer “Otomatik uyum” alanını seçerseniz, girilen sınır değerleri

yok sayılır ve zaman ekseni taranır, böylece tüm simülasyon süresi
gösterilir.

Eğer diyagram son n saniyeleri gösterecekse, “Otomatik tarama” alanını

aktif hale getiriniz. Eğer simülasyon süresi ayarlı zaman penceresini
aşarsa, zaman ekseni bu durumda sola sürüklenir. Kaç saniye zaman
penceresinde gösterileceğine, giriş alanında karar verilir.
• “Protokol dosyası”
İstek üzerine, FluidSIM durum büyüklüklerinin değerleri ile bir
protokol dosyası oluşturur. Bunun için giriş alanındaki dosyanın
tam yönünü giriniz ve uygun bir adım genişliğini seçiniz.
Çok küçük adım genişliğine çok büyük veri gruplarının düştüğüne
dikkat ediniz. Simülasyon süresini kısaltınız veya adım genişliğini
yükseltiniz.
“Sadece durum değişikliğini kaydetme” alanını etkin duruma
getirinizde, en az bir durum büyüklüğü değiştiği zaman, FluidSIM
değerleri listeler. Buradan, hangi konumda durum büyüklüklerini
girdiğinizi sonradan daha iyi tanıyabilirsiniz.
• “Renkler”
Diyagramın rengini belirlemek ve renkleri yerleştirmek için, listenin
sağ alt tarafındaki oku tıklayınız ve bir rengi seçiniz.
• “Alanları boyama”
Tüm alanın veya sadece diyagramın kenarının boyanıp boyanmaya-
cağını belirleyiniz.
• “Çizgi kalınlıkları”
Diyagramdaki eğrilerin ince veya kalın gösterilip gösterilmeyeceğini
burada belirlersiniz. İnce çizgiler değerlerin okunması için daha
uygundur, kalın çizgiler eğrilerin uzaktan bile iyi tanınmasına yarar.
• “Diyagram sütunu”
Burada, hangi diyagram sütunlarının sol kenarda gösterileceğini se-
çiniz. “Elemanların gösterilmesi”, “Tanıma” ve “Durum büyüklüğü”
sütunları istenildiği gibi kombine edilebilirler.

• “Çizim düzeyi(düzlemi)”
Bu seçim listesinde, diyagramın çizim düzeyini belirleyiniz.
Çizim düzeyini yerleştirebilmeniz için, sağ alt taraftaki oku tıklayınız
ve bir düzeyi seçiniz.
Çizim düzeylerinin ayarına göre, dikdörtgen görünmez veya

çalışmaz olabilir. Öğeyi görünür veya ayarları değiştirilebilir
yapmanız için, Çizim düzeyini Görünüm Çizim Düzlemleri (düzeyleri)...
menüsünde geçici olarak etkin duruma getiriniz.
Aşağıda belirtilen elemanlar ve ilgili durum büyüklükleri durum

diyagramında gösterilebilir.
Eleman Durum büyüklüğü
Silindir Yol, hız, İvme,kuvvet

Yön kontrol valfi Devre konumu
Manometre, tank Basınç
Kapama ve Kısma valfi Açılma derecesi
Pompa, motor Devir sayısı
Salınım silindiri Konum
Basınç- ve Anahtarlama valfi Durum, basınç
Akış valfı Debi
Debimetre Debi, Hacim
Anahtar Durum
Röle, Selenoid Durum
Işık ikazı, Sesli uyarı, Basınç göstergesi Durum
Sayaç Durum, sayaç değeri
Fonksiyon jeneratörü, Voltmetre Gerilim
Durum kontrolörü, PID-Kontrolörü Gerilim

4.9 Simülasyona başlamadan önce, çizim in hatalı olup olmadığı kontrol

Çizimlerin kontrolü ediniz. Aşağıdaki hatalarla karşılaşılabilir:
1. Çizim alanlarının dışında bulunan öğeler
2. Hatlar elemanlarla kesişiyor
3. Hatlar üst üste bulunuyor
4. Elemanlar üst üste bulunuyor
5. Bağlantılar üst üste bulunuyor ve birbirlerine uymuyorlar
6. Pnömatik bağlantıları açık bulunuyor
7. Elemanlara aynı tanım verilmiş bulunuyor
8. Uyumsuz tanımlar bulunuyor (bkz. bölüm 4.10)
9. Hatlara bağlı olmayan bağlantılar bulunuyor
Aşağıda gösterilen devre planı 1 den 3 e kadar olan hataları içermekte-
dir:
> üstüne veya Uygula Çizim Kontrolü menüsüne tıklayınız.
Şimdi arka arkaya diyalog kutusu açılmakta ve burada çizim hataları

gösterilmektedir.

Bu gösterimden sonra, devre planının simülasyonuna karar vermelisiniz:
4.10 Aynı pnömatik devre planında olduğu gibi elektrik devre planını da Flu-
Pnömatik, Elektrik ve idSIM de oluşturmak mümkündür. Bunun için elemanlar, elemanlar
Mekanik bağlantılar kütüphanesinden alınırlar, çizim alanlarına taşınır ve bağlanırlar.
Aşağıdaki şekil küçük bir örneği gösteriyor:
> Bu devre planının tasarımını tekrar yapınız.

pnömatik devre planları ile elektrik devre planlarının bağlandığı elektrik

elemanları mevcuttur. Bunun için, elektrik elemanının şalteri pnömatik
olarak kumanda edilmektedir ve burada valflerin kumandası için
selenoid kumandayı saymak mümkündür.
Burada elektrik devre planı pnömatik devre planlarından ayrı gösterilir,

elektrik elemanları (örneğin: bir valf selonoidi) ve pnömatik elemanaları
gibi.
Bir tanımın belli bir adı vardır ve bir elemanla eşleşir. Elemanlar
arasındaki hat görünebilir olarak gösterilmemeştir ama bağlanmış iki
elemanın tanımı aynı adı taşımaktadır.
Bir tanımlama diyalog kutusu üzerinden olur, tanımlama ya elemanın

üstüne çift tıklayarak yada elemanı seçerek ve Düzen Özellikler...
menüsüne tıklayarak yapılır. Elektrik kumandalı vaflerde tanımlar
solda ve sağda bulunurlar. Elemanın ortasına çift tıklanmaz ama ilgili
“Bağlantı” üstüne çift tıklanabilir.
Aşağıdaki örnek tanımların FluidSIM de nasıl kullanılacağını göstermek-

tedir.
> ile veya Uygula Dur menüsü ile düzen modunu etkin duruma
getiriniz.

> Devre palnını aşağıdaki şekle uygun geliştirniz:
Valfin selenoidi tarafından kumanda edilebilmesi için, bu elemanları

tanımlar yardımıyla bağlamak gerekir.

> valfin selenoidi üstüne çift tıklayınız veya selenoidi seçiniz ve Düzen
Özellikler... menüsü üstüne tıklayınız.
Aşağıdaki diyalog kutusu görünür:
• “tanım”
Bu metin alanı tanım adlarını vermek içindir. Bir tanım 32 karekter
uzunluğuna kadar olabilir ve harflerin yanında sayıları ve özel
işaretleri de kullanabilirsiniz.
> Bir adı, örneğin “Y1” bu tanım için giriniz.
> Diyalog kutusunun tanım adını açabilmek için, valfin selenoidinin

yanına çift tıklayın.
> Selenoidde olduğu gibi buraya da aynı adı veriniz (“Y1”).
Şimdi selenoid valfe bağlandı.
Pratikte valf selenoidi doğrudan anahtar üzerinden kumanda edilmez ve

bir röle üzerinden kumanda edilir. Basitleştirmek için bu ilişkiye burada
yer verilmedi.

> Simülasyona başlayınız.
Debi, basınç ve akım dağılımında olduğu gibi hesaplanır; sonuç olarak

hesaplanan basınçlar renkli gösterilirler. Durum büyüklülerinin tam
değerlerini görmek istediğiniz zaman, buna diyalog kutusunun Görünüm
Durum büyüklükleri... menüsünü etkin duruma getirerek ulaşabilirsiniz.
Etkin durum büyüklükleri elemanların bağlantı konumlarında gösterilir.
4.7 bölümü bunun için açıklayıcı bilgi içermektedir.
> Elektrik anahtarını kumanda ediniz.
Sonuçta valf tersinir ve piston hareket eder:

Manuel kumandanın veya elektrik kumandanın dışında bazı valfler

mekanik olarak da silindirin piston kolu tarafından veya pistonun
sürekli mıknatısı tarafından tersinir. Silindirin mesafe cetvelinde ve
valfin “kumanda bağlantısı” nda bir tanım vardır.
> Bir şekillendirilebilir valfi devre planı penceresine çekiniz ve bir

mekanik kumandayı tanımlayınız (örneğin: pimi).
> Pimin ucunun üstüne çift tıklayınız.
Bir diyalog kutusu açılınca, buraya tanımı girebilirsiniz. Aynı tanımı

bir silindirin mesafe cetveline veriniz, silindirin piston kolu istenilen
pozisyona geldiği zaman, valf mekanik olarak kumanda edilir.
Bir silindirin bir Mesafe ölçme sistemi ile bağlanması özel bir birleştirme
durumu oluşturur. Bununla, örneğin. Oransal valflerile kombinasyonlar
yapılabilir, kontrol sistemleri kurulabilir. Oransal teknik ile ilgili
açıklamaları 4.16 bölümünde bulabilirsiniz.
> Silindirin üzerine çift tıklayınız

Silindir özelliklerini ayarlarken bir diyalog kutusu açılır. Kaydedici “Özel

şekillendirme” yi ön plana getiriniz.
> “Sorgulama” kutusunu aktif hale getiriniz ve bir bağlama işareti

koyunuz.

> Elemanlar kütüphanesinde ki mesafe ölçü sistemini devre

bağlantısına ekleyiniz ve çift tıklayarak özel diyalog kutusunu
açınız. Oraya aynı bağlantı işaretini silindirde olduğu gibi koyunuz.
Mesafe ölçü sistemi çıkışında bir gerilim verir, bu gerilim bağlı silindirin
piston konumu ile orantılıdır. Eğer silindir tamamen içeriye hareket
etmişse bu durumda gerilim minimum değerdedir ve eğer silindir
tamamen dışarıya hareket etmişse, bu durumda gerilim maksimum
değerdedir.
Tanımların gösterilmesi Tanımlar, eleman tanımlarında olduğu gibi benzer şekilde çizgili bir
dikdörgen ile çerçevelenirler. Bunun için Görünüm Taknım... menüyü
seçebilirsiniz.

Burada, tanımları FluidSIM otomatik olarak çerçevelemesi için, aktüel

devre planı ayarlanıyor.
FluidSIM bağlantı markası için otomatik olarak yer boşaltır, burada

genellikle uygun bir konumda bağlantı ya da eleman yakınında belirir.
Bağlantı işaretini fare yardımıyla veya klavye ile de sürükleyebilirsiniz.
Bağlantı işareti üzerine tıklayınız ve işareti istediğiniz yere çekiniz. Fare
ile konumu değiştirebilmek için işareti seçiniz (veya ilgili bağlantıyı) ve
işareti imleç tuşları üzerinden hareket ettiriniz.
İlgili bağlantıdan ya da elemanlardan bağlantı işaretlerinin uzaklaştırıl-

masını FluidSIM engeller. Belli bir aralık aşılınca, söz konusu olan yöne
daha fazla sürüklenemez.

4.11 Bu bölüm kontakların silindir, röle, basınç tarafından veya başka anahtar
Anahtarların kumandası tarafından nasıl kumanda edileceğini tanımlar.
Silindir anahtarı Sınır anahtarı ve mekanik kumandalı valfler silindirin pistonu tarafından
kumanda edilirler. Burada ilk önce anahtarların yerleştirilmesi için
silindirdeki mesafe cetveline ihtiyaç vardır:
> Bir silindiri ve mesafe cetvelini çizgi alanı üstüne çekiniz.
> Mesafe cetvelini silindirin yanına çekiniz.
Bir silindirin yanındaki mesafe cetveli otomatik olarak tam stroku tarar.
Silindiri birazcık kaydırdığınızda mesafe cetveli de beraber gelecektir.
Silindiri birkaç santimetre kaydırdığınız zaman mesafe cetveli ve silindir
arasındaki bağlantı ortadan kalkar; bu sefer mesafe cetveli beraber
çekilmez.
Bir mesafe cetvelinin en doğru pozisyonu silindirin tipine bağlıdır.

Mesafe cetvelleri silindir gövdesi üzerinden, önüne (Piston kolunun
çıkışında) veya her iki konumda aynı anda bağlanır:
> Mesafe cetveli üstüne çift tıklayınız.

• “Tanım”
Sol sütunun metin alanı, elektrik devre planındaki algılayıcılarının
veya sınır anahtarlarının tanım adlarını girmek içindir, bunlar silindir
kolu tarafından kumanda edilir.
• “Pozisyon”
Sağ sütunun metin alanı silindirdeki kontak ve sınır anahtarının tam
olarak başlama- ve bitiş konumunu tanımlar
> İlk satıra “Y1” i marka olarak, başlama ve bitiş konumu için 35
giriniz ve “OK”’i tıklayarak diyalog kutusunu kapatınız.

Mesafe cetveli altında, uygun pozisyonda bir çizgi tanım adı ile görünür:
Böylece, devre planının elektrik kısmındaki anahtara yada valfin

mekanik “Bağlantı” sına aynı tanım girilir girilmez, ve piston 35 mm
hareket ettiği zaman, bu silindir tanımlı “Y1” valfi veya anahtarı etkin
duruma getirilir.
Üstte verilen örnekteki silindirin konumu 35 mm’yi aşarsa kontak

düşer. Eğer mesafe aralığının kumandasını uzun süre muhafaza etmek
isterseniz, diyalogda başlama ve bitirme konumunu uygun şekilde
giriniz.
Elektrik anahtarlara tanımlar yerleştirmek için, elemanın üstüne çift

tıklayınız; mekanik kumandalı valflerin özel “Bağlantı” sı vardır, örneğin
pimin sonunda veya tanımın ortasında.
Elemanda ya da bağlantıda mevcut bir bağlantı işareti bulunursa,

gösterimi değiştirmek için, bağlantı yerine işareti doğrudan çift
tıklayabilirsiniz
Röle Bir röle ile bir çok kontak aynı anda bağlanabilir. Bunun için röleyi ait
olduğu devrelere bağlamak gereklidir. FluidSIM de bunun için röle
tanımları da vardır, kotaklara ait bu tanımlarla tanımlar yapılır. Röle
üstüne çift tıkladığınızda, tanım adı için diyalog kutusu görünür.

Aşağıdaki şekil, bir elektrik devre planındaki, rölenin aynı anda iki açma
ve kapama bağlantısını gösteriyor:
Basit rölelerin yanında, açma gecikmeli, kapama gecikmeli ve sayıcı

röleler bulunmaktadır. Bu röleler birleştirilmiş olan kontakların önceden
belirlenmiş bir süre sonra veya belli sayıda sinyal alındıktan sonra
anahtarlamalarını sağlar. Bu röleleri de çift tıkladığınız zaman bir diyalog
kutusu açılır ve burada ilgili değerler girilebilir.
Kontakların mekanik FluidSIM de elle kumandalı kontakların bağlantıları bir tanım verilerek
olarak bağlanması gerçekleştirilir. Eğer birçok mekanik anahtara aynı tanım verilmişse,
bunlardan birinin anahtarlanması ile diğerleri de harekete geçer.

Otomatik olarak FluidSIM, zaman gecikmeli röle kontaklarını, sınır anahtarlarını, basınçlı
kontakların tanınması kontakları tip ve yapı olarak tanımlarından tanır ve ilgili elemanların
sembollerini otomatik olarak elektrik devrelerinde kontaklara ekler.
ile Açma gecikmeli, ile kapama gecikmeli, ile mekanik anahtarlanan
kontaklar ve basınç kumandalı anahtarlarda ile gösterilir. Silindir
pistonları tarafından kontrol edilen kontaklar, Normalde açık kontak,
Normalde kapalı kontak ve Değiştirici kontakları özel diyalogda
gösterimini seçebilirsiniz:
Bunun anlamı FluidSIM elemanlar kütüphanesinde bu kontaklar için

özel semboller bulunmamaktadır. Bunun yerine basit kontak sembolleri
kullanılır:

4.12 Birçok elemanların parametreleri vardır ve bunlar çalışma modundan

Ayarlanabilir parametreler ayarlanırlar. Buradaki bazı elemanlardan önceki bölümlerde bahsedil-
mişti. Bu parametrelerin ayarlanabileceği diyalog kutusu, çift tıklayarak
veya Düzen Özellikler... ile açılabilir.
Simülasyon anında bazı elemanlar gerçekte olduğu gibi yerleştirilirler.

Böylece, örnek olarak Basınçlı hava kaynağının çalışma basıncı veya
kısıcının açıklık derecesi sürekli değişir. Burada, özel diyaloğu açmaya
veya akabinde Tamam ile kapamaya gerek yoktur ama Pencereyi
sürgü kontrolörü ile açmak için elemanların üstüne basitçe tıklamak
yeterlidir. Değişiklikler simülasyona doğrudan yansır. Başka bir
elemana tıkladığınızda veya boş bir alana tıklarsanız diyalog penceresi
düzenleyici kontrol elemanlarıyla beraber kaybolur.
Eğer simülasyonda fare ile elemanın üzerine giderseniz, bunun için

“Gerçek zaman ayarları” mevcuttur, fare göstergesi kontrolör sembolüne
dönüşür.
Hassas ayarlar için seçilebilir kontrol alanı üzerinde bir kontrolör vardır.
Sayısal değeri giriş alanından sayı olarak doğrudan da girebilirsiniz.

4.13 Opsiyonlar menüsünde Simülasyon... ve Ses... seçenekleri altında

Simülasyon için ayarlar simülasyon için parametreler ve seçenekler (opsiyonlar) ayarlanabilir.
Opsiyonlar Simülasyon... üzerine tıklarsanız, simülasyon için parametre

Simülasyon parametreleri
ayarlarının yapılabileceği bir diyalog kutusu açılır:
• “hat renkleri”
Simülasyon sırasında elektrik ve pnömatik hatları duruma göre
renklendirilir. Bunun için cetvelin sağ tarafında aşağı yönlendirilmiş
olan okun üzerine tıklamanız ve bir renk seçmeniz gerekir.

• “yavaş gösterim faktörü”

yavaş gösterim faktörü simülasyonun gerçek zamana göre ne
kadar daha yavaş gösterileceğini belirler. Bunun anlamı 1:1 yavaş
gösterim faktörü seçildiğinde gösterimin gerçekle aynı hızda
gösterilmesi demektir.
• “silindir hareketi”
“gerçek zamanı koru” ayarı ile silindirin gerçekteki kadar hızlı
hareket ettirilmesi istenir. Burada yavaş gösterim faktörü dikkate
alınmaz. Fakat bunu gerçekleştirmek için bilgisayar kapasitesinin
yeterli olması gerekir.
“akıcı çalışma” ayarı ile var olan kapasite tam olarak kullanılır.
Burada amaç hareketleri duraklamadan gösterebilmektir. Yani
silindirin hareketi gerçek duruma göre daha hızlı veya yavaş olarak
gösterilebilir.
• “Marka belirleyici”
Standart olarak FluidSIM mekanik ve elektrik bağlantılarında
markaları büyük ve küçük yazı gibi ayırt etmez. Özel diyaloglarda
markaların girişi normal olarak otomatik olarak büyük harflere
dönüştürülür. Opsiyonlu “Büyük- ve küçük yazı göstermeyi” Flu-
idSIM yapar, işaretleri nasıl girdiyseniz, yazı muhafaza edilerek
markalar gösterilirler. Yazıyı bütünleştirmede ise ayırt edilmez; “a”
ve “A”, örneğin aynı gibi görülür. Ek olarak “Büyük- ve küçük yazıyı
ayırt etmeyi” seçiniz, FluidSIM “a” ve “A” ise değişik işaretler gibi
davranır.

• “Dijital teknik (Siemens LOGO!Yazılım uyumluluğu))”

Eğer VE, VE DEĞİL, ve DEĞİL elemanlardaki açık girişler Hi’de
otomatik olarak set edilecekse, dijital teknik gereklidir. Bunun
dışında, örneğin eğer sadece iki girişi bağlanmışsa, üç girişli bir VE-
Kapısı genişletilerek işlevini yapamaz. Bununla, devrede gereksiz
birçok sabit bağlı Hi-seviye olur, FluidSIM hazır elemanlardaki açık
girişleri otomatik olarak Hi’de set eder. Eğer bu otomatik olarak
yapılmayacaksa, bunu kapatabilirsiniz. İlgili açık dijital girişlerin
yanlış anlamalarından kaçınmak için, FluidSIM her simülasyon
çeşidinde benzer bir ikazı verir. Eğer bu ikaz sizi rahatsız ederse,
bunu kapatabilirsiniz.
Ses parametreleri Opsiyonlar Ses... üzerine tıklarsanız, ses parametrelerinin ayarlarını

yapabileceğiniz bir diyalog kutusu açılır:
• “Sesi etkinleştirmek”
“Kontak”, “Röle”, “Valf”, “Silindir” ve “Sesli uyarı” elemanları için
sesli uyarı sinyalini etkinleştirir ya da etkinleştirmez.
Eğer ses kartı yoksa bu ayarlar sonuçsuz kalır.

4.14 FluidSIM diğer uygulamalar ile iletişim kurma veri alış verişi yapma
Diğer uygulamalarla OPC- yeteneğine, örneğin bir PLC ile çalışma yeteneğine sahiptir. Bunların
ve DDE-İletişimi olabilmesi için gerekli şart ise diğer uygulamanın ya bir “OPC-Ara birimi”
mevcut olmalı ya da bir “DDE-Client”!den hareket etmelidir. İletişim özel
elektriksel Giriş-Çıkış-elemanları ile yapılır, bunun sekiz giriş ya da sekiz
çıkışı vardır.
DDE-İletişiminin diğer bilgileri ve örnekleri DDE dosyasındaki kurulum-

CD’sinde bulabilirsiniz.
> Önce Opsiyonlar OPC/DDE-Bağlantı... menüsünde opsiyonu “OPC

kullanarak” ayarlayınız.
> Elemanlar kütüphanesinden giriş ya da çıkış elemanları devre

bağlantı penceresine çekiniz ve çift tıklayarak ya da meDüzen
Özellikler... menüsü üzerinden özel diyaloğu açınız.
Alttaki diyalog kutusu açılır:
• “OPC-Sürücü”
Burada OPC-Sürücüyü giriniz ya da Seçilme... devre alanlarını kontrol
ediniz ve listeden seçiniz.

• “Veri sözcüğü (Item)”

Veri sözcüğünü giriniz ya da Seçilme... devre alanlarını kontrol ediniz
ve listeden seçiniz.
• “İşareti tersindirin”
Bu kontak ile OPC-Elemanlarının lojik değerlerini tersindirebilirsiniz.
Standart olarak, bir debi akışı demek, uygun Bit’in set edilmesi olur.
Burada OPC-Sürücüyü giriniz ya da Seçilme... devre alanlarını kontrol

ediniz ve listeden seçiniz.
> Şİmdi Opsiyonlar OPC/DDE-Bağlantı... menüsünde opsiyonu “OPC

kullanarak” ayarlayınız.
> Şimdi çift tıklayarak ya da Düzen Özellikler... menüsü üzerinden özel

diyaloğu yeniden açınız.
Şu diyalog kutusu açılır:

• “Tanım”
Buraya üzerinden DDE elemanlarına ulaşabileceğiniz tanımyı
koyunuz. DDE giriş portundan değerleri girmek veya sormak
isterseniz diğer programda FluidSIM de kullanılan tanımları ilgili
iletişim noktalarına koymanız gerekmektedir. Yani programlarda
verilerin ulaşacağı adresler tam olarak belli olmalıdır.
• “FPC Adresi”
fsn gibi FPC adreslemesini kullanan bir program ile FluidSIM
ilişkilendirildiğinde burada yapı taşları, kelime ve BYT adreslerini
kaydedebilirsiniz. Bu değerler eğer FPC Modu seçenek diyaloğu
etkin duruma getirilmiş ise gereklidir.
• “Fonksiyon şeklini tersindir”

Bu komut ile DDE elemanının mantıksal değerlerini tersindirebilirsi-
niz. Standart olarak bir akımın anlamı, bir “Bit” yerleştirilmesidir.

4.15 Eğer Opsiyonlar OPC/DDE-Bağlantı... üzerine tıklarsanız, karşınıza DDE

OPC- ya da DDE-İletişimi ilişkileri için bir diyalog kutusu çıkar:
için ayarlar
• “Dış iletişim girilmez”

FluidSIM nin diğer uygulamalar ile iletişim kurulmasını istemiyor-
sanız, bu alanı tıklayınız. Eğer bu opsiyon etkinleşirse, FluidSIM bir
OPC- yada DDE-bağlantısı kurmak için harekete geçmez.
• “OPC-Kullanımı”
Eğer FluidSIM’i OPC-Bağlantısı üzerinden diğer uygulamalar ile
bağlanmasını isterseniz, bu opsiyonu seçiniz.

• “Bilgi akışı düzenleme olayı”

Eğer, FluidSIM nin bütün durum değişikliklerini arka planda
kaydetmesini ve sıraya dizmesini isterseniz, bu alana tıklayınız. Bu
opsiyon etkin değilse FluidSIM henüz meşgul iken yapılan işlemler
kaybolur.
• “DDE Kullanımı”
Eğer FluidSIM’i DDE-Bağlantısı üzerinden diğer uygulamalar ile
bağlanmasını isterseniz, bu opsiyonu seçiniz.
• “Sunucu”
FluidSIM’i hangi isim altında diğer programlarda kayıtlı olacağını
buraya yazınız. Bu isimi programda (FluidSIM ile bağlamak
istediğiniz), Sunucu ’olarak göstermelisiniz.
• “Topic”
Veri değişimine bir müşterek “Konu” tespiti için, kayıt Topic
gereklidir. Bu tanımı programda, FluidSIM ile bağlamak isterseniz,
Topic olarak göstermelisiniz.
• “FPC-Adreslemesi”
Eğer uygulamayı, FluidSIM ile bağlamak isterseniz, aynı zamanda
bunu adresleme çeşidi ile desteklemelisiniz, bu alana tıklayınız.
OPC- ya da DDE-Ara birim kullanımını açıklama 4.14 bölümünde

bulabilirsiniz.

4.16 FluidSIM sadece belli devre konumları olan basit yön kontrol valflerinin
Oransal teknik ile yanında, bazı oransal valfler de sunmaktadır. Bu, sürekli ara konumları
kumanda ve kontrol etmek almasıyla, kendini gösterir. Bu elemanlar, elektrik kontrollü yön kontrol
valfi gibi, selenoid valfleri üzerinden kumanda edilirler. Bu özel sembol
ile gösterilir:
Yanlışlıkla bir yön kontrol valfi oransal-selenoid valf ile veya tersine
oransal valf basit bir selenoid valf ile bağlantı markası üzerinden
bağlanırsa, FluidSIM bir ikaz verir.
Aşağıdaki iki bölüm fsn ile Kumanda ve Kontrol imkanları konularında

küçük bir giriş bilgisi sunar. “Kumanda” kavramı burada bir Çıkış
büyüklüğü’nün bir Giriş büyüklüğü’ne bağlı olarak değişmesidir. Bir
oransal-Selenoid valf’deki gerilim bir giriş büyüklüğünü gösterir. Elektrik
akımından oluşan gerilimin değerine (yönüne) bağlı olarak oransal valfın
valf pistonu bir yöne çok ya da az sapar. Bu sapma çıkış büyüklüğüdür.
Valf bağlantısındaki sabit bir basınç da debi kumanda edilir. Sabit
akış da ise, debi açılma derecesine bağlı olarak değişir, bu akış valf
konumuna göre belirlenir.

Eğer çıkış büyüklüğü veya çıkış büyüklüğü tarafından etkilenmiş bir

durum büyüklüğü tekrar giriş büyüklüğüne etki ederse, “Kontrol”’den
söz edilir. Burada birçok giriş büyüklükleri ve de durum büyüklüklerine
bağlı diğer giriş büyüklükleri ile beraber hesaplama kurallarıyla
birleştirilebilir. Bunun için klasik bir örnek, Konum kontrolü’dür, burada
silindir belli bir konuma hareket etmektedir. Valf elektrikle kumanda
edilir ve silindir hareket eder. Silindirin konumu (Valf konumuna göre
hareket mesafesinin sıralanması gibi) tekrar giriş büyüklüğü olarak
kullanılır ve burada silindirin olması gerekli konumun sapması şeklinde
incelenir. Silindir hedef konumuna ulaşınca, sapma sıfırdır ve valf
ortadaki konuma(kapama konumu) tekrar geri gelir. Böylelikle silindir
durur. Silindir taşıcıdan veya dış bozucu etkiden dolayı hedefe hareket
edecek olursa, valf konumu değişir ve akış yönü tersinir; silindir geri
hareket eder. Bu kontrolün henüz basit şeklidir ve “P-Kontrol”’ü olarak
adlandırılır.
4.16.1 Oransal elemanların işlevlerini anlamak için, lütfen aşağıdaki devre

Kumanda bağlantısını (Gerilim besleyici, Fonksiyon jeneratörü, Voltmetre, Oransal-
selenoid valf, Oransal valf ) kurunuz:
FluidSIM’den ikazları vermemesi için beş pnömatik Valfın bağlantılarını

Susturucuyu tıkamayı unutmayınız.
> Simülasyonu başlatınız ve oransal valfi gözlemleyiniz.

Fonksiyon jeneratörü 0 ve 10 Volt arasında bir sinyal üretir. Bu değişken

gerilim, oransal-selenoid valflerde bulunur ve bağlı olan oransal valfın
her iki tarafında aynı gerilim bulunarak maksimum sapmayı yaptırır.
Yumuşak bir yön değişimi kumandası yapmak için, valfin kumanda

selonoidine uygulanan maksimum gerilimin düşük olması gerekir. Buna
ulaşmak için, fonksiyon jeneratörünün özel diyaloğunu çift tıklayarak
açalım.
> “Amplitude” 2’den ayar yapınız, diyaloğu açınız ve simülasyonu

yeniden başlatınız.
Şimdi 3 ve 7 Volt arasında gerilim değişir. Valf daima simetrik olarak

fakat orta konumda düşük genlikte salınım yapar.

> Fonksiyon jeneratörünün özelliğini tekrar açınız ve y-sapma’dan 3

ayarlayınız.
Fonksiyon jeneratörü 1 ve 5 V arasında gerilimi verir, burada valf şiddetli

bir şekilde sağdan sola doğru çarpar.
> Fonksiyon jeneratörünün özelliğini yeniden açınız ve “Sabit”sinyal

tipinden ayarlayınız.
“Frekans” ve “Genlik” için fonksiyon jeneratörünün kontrolörünün

“Sabit” sinyal tipi yoktur. Bundan dolayı bunun için elle ayarlanabilir
bir potensiyometre tavsiye ediyoruz.
> Simülasyonu başlatınız ve (tek tıklama)ile fonksiyon jeneratörüne

tıklayınız.
Fonksiyon jeneratörünün ayar kontrolörünü içeren bir pencere açılır.

> Y-Sapmasını çok yavaş değiştiriniz, aynı zamanda valfin kontrol

konumuna göre nasıl hareket ettiğini gözleyiniz.
4.16.2 Şimdi basit bir konum kontrolü gerçekleştirilecektir. Aşağıdaki şekil gibi
Kontrol devre planını değiştiriniz. Hat çekmeden önce, valf bağlantılarındaki
Susturucuların olması grektiğini unutmayınız. Fonksiyon jeneratörünün
yerine şimdi Mesafe sistemleri oransal-selenoid valflere giriş gerilimini
verir. Silindirdeki bağlantı markasını girebilmek için, kaydedicideki “Özel
şekillendirme” Özel-Diyaloğunun opsiyonunu “Sorgulama” ayarlayınız.
Bu örnek de oransal valfin yatay yansıtıldığına (simetri) dikkat ediniz.

Bu şekilde silindir yavaşlayarak geri hareket eder. Esas olarak bu gerçek

bir konum kontrolü değildir, çünkü silindir zaten son noktada duracaktır.
Bu yüzden mesafe ölçme sisteminde silindirin piston konumu ve çıkış
gerilimi arasındaki ilişkiyi değiştirelim. Örnek olarak, eğer silindirin
ortada durması isteniyorsa bu konuma ulaşıldığında valf tam olarak
kapalı konumda olmalıdır. Burada çıkış gerilimi piston konumuna
oransal olduğu için, silindir strokunun yarısında sıfır volt elde etmek
için, her iki sınırdaki gerilimin (Silindir içeri hareket ederken / Silindir
dışarı hareket ederken) değeri kolayca hesaplanabilir,
> Simülasyonu başlatınız, mesafenin yarısı kat edildiğinde, silindirin

durduğunu gözleyiniz.
Şimdi, simülasyonda iken kontrolörden konumu ayarladığımız ve

silindirin her istenilen konumda mümkün olduğunca hızlı ve tam hareket
edebilmesi için devreyi büyütmek istiyoruz. Bunun için bir PID-Kontrolör
konuşlandırıyoruz.
> Aşağıdaki devre planını tasarlayınız ve şekilde olduğu gibi PID-

Kontrolörün parametre değerlerini ayarlayınız.

Oransal valfin üstteki örneğin aksine yansıtıldığına dikkat ediniz.
> 0 ve 10 arasındaki fonksiyon jeneratörünün y-Sapmasını yavaş

ayarlayınız ve simülasyonu başlatınız.
Silindir olması gerekli konuma ulaşıncaya kadar hareket eder ve sonra

durur. Silindirin hedef konumu fonksiyon jeneratöründeki: 0 V “tam
içeri hareket” gibi, 10 V “tamamen dışarı hareket”demektir, ayarlı
gerilimle orantılıdır. 5 değeri silindir pistonunun orta konumudur.
Hangi konumdan silindirin hareket ettiği önemli değildir ve sonunda
hep önceden verilen hedef konumunda durur.

> İlk piston konumunu değiştiriniz ve silindirin her defasında olması

gerekli konuma emin bir şekilde ulaştığını gözleyiniz.
Kontrol sürecinin tam araştırılması için silindirin mesafesini ve hızını

olması gerekli konuma kadar inceleyelim. Buraya bir durum diyagramı
ekleyelim, uygun bir büyüklüğe getirelim ve diyagramın üstüne silindiri
çekelim. Her iki “Mesafe” ve “Hız” durum büyüklüğü seçilince bir
diyalog açılır.
Pnömatik çok hızlı. Aşağıda anlatılan efektlerini daha iyi gözetlemek için,
silindirin strokunu 5000 mm ayarlayınız.
> 5 üstündeki fonksiyon jeneratörünün y-sapmasını ve 0’daki

silindirin piston kolunun başlama konumunu ayarlayınız ve
simülasyonu başlatınız.

Silindir orta noktaya kadar dışarı doğru hareket eder ve duruncaya

kadar hızını sürekli kaybeder.
Sık olarak sindirin maksimum hızda hareket etmesi, istenilen konuma

ulaştığında aniden durması istenilir. Bunun için mesafe ölçme sisteminin
konum sinyalini yükseltebiliriz ve oransal valfının tersinmesini
ivmelendiririz. Bunun için PID-kontrolörün çıkış gerilimini oransal
selenoid valfleri için 10 V’da sınırlamak gerekir.

> PID-Kontrolörünün “oransal çarpanın değerini” 3 değerine

ayarlayınız ve simülasyonu başlatınız.
Silindirin şimdi geniş mesafede sabit bir hızla dışarıya doğru hareket
ettiğini açık olarak görmek mümkündür. Silindir çok güçlü fren yapar ve
sonunda durma konumuna gelir.

Silindir pistonun ataletinden ve havanın sıkıştırılabilirliğinden dolayı

belirgin olarak hedefini aşar ve sonunda sakinleşinceye kadar birkaç
defa bir oraya bir buraya gider gelir.
Olması gerekli konumdaki bu salınımlar tipik bir basit kontrol hareke-

tidir. Pratikte PID- ya da Durum kontrolörünün ilave parametrelerini
terbiye (uyulmayarak) ederek bu salınımları sönümlemeye çalışılır. Bu
noktada basit olarak temel eğitimi vermek istiyoruz ve kontrol tekniği ile
ilgili diğer kaynakları tavsiye ediyoruz.

5. Pnömatik eğitimi, eğitim ve görüntüleme
FluidSIM elektropnömatik devrelerin oluşturulmasının ve simülasyo-

nunun yanında pnömatik temel konuları hakkında destekleyici bilgiler
verir.
Bu bilgiler metin olarak, resim ve şemalarla fonksiyonların animasyon-

ları şeklinde, alıştırma ve eğitim filmleri olarak düzenlenmiştir. Bu eğitim
programı ile ilgili fonksiyonlar, Didaktik menüsünde bulunmaktadır.
Bu fonksiyonların bir bölümü sadece belli ve seçilmiş olan elemanlara

ait özel bilgileri içermektedir. Diğer bir bölümü ise içerik listelerinden
belli bir konunun seçimine olanak vermektedir. Bunun yanında bazı
eğitim öğelerinin bir “sunum” ile birleştirilmesi de sağlanabilmektedir.
Ek B, “Elemanlar kütüphanesi”, ve Ek C, “Eğitim dökümanlarına

genel bakış”, kısa ve öz olarak FluidSIM eğitim programının özetini
oluşturmaktadır.
Bir sonraki bölümde Didaktik menüsündeki fonksiyonların açıklamalarını

bulacaksınız.

5.1 Didaktik menülerinin ilk üçü seçilmiş olan elemanlar yani ilişkili
Elemanlar için bilgiler konularına ayrılmıştır. Bunun anlamı: Bir eleman güncel pencerede
seçilmişse veya seçilmiş olan aynı tipteki elemanlar Eleman Tanımı
menüsü kullanılabilir. Eğer bu eleman için bir fotoğraf veya bir fonksiyon
şeması varsa, Eleman Fotoğrafı veya Eleman Fonksiyonu menüleri de
kullanılabilir. Eğer farklı tipte birden fazla eleman seçilmişse eleman
seçimi tam belirgin olmadığı için bu menüler kullanılamaz.
Elemanların açıklamaları Her elemanın bir yardım sayfası bulunmaktadır. Bu sayfada elemanın
DIN sembolü, kısa tanımı ve fonksiyonu, bağlantı şekli ve ayarlanabilir
parametrelerinin listesi ve değer sınırları verilmiştir.
> Tek yönlü akış kontrol valfi seçiniz ve Didaktik Eleman Tanımı
menüsüne giriniz.

Karşınıza şu yardım sayfası çıkacaktır:
Elemanların açıklamalarının uygun bir yerinde ve ayrıca “Benzer

konular” kavramı altında ilgili eğitim konuları ve elemanlar hakkında
yol göstermeler vardır. Bu yol göstericilere tıklayarak buralara doğrudan
ulaşmanız sağlanır.
Eleman fotoğrafları Bir çok eleman için bir fotoğraf gösterilebilir.
> Örnek olarak bir silindiri seçiniz ve Didaktik Eleman Fotoğrafı

menüsüne tıklayınız.

Sonuç olarak şu fotoğrafı bulacaksınız:
Eğer bir eleman esas olarak tek bir öğe olarak bulunmuyorsa bu elemanı
içeren bağlantı grubunun fotoğrafı gösterilir. Bu elemanlara örnek
olarak: lamba (ışıklı ikaz), röle, kontak ve akım beslemesi verilebilir.
Elemanların gerçek karşılıkları bulunmuyorsa bunların fotoğrafları da

doğal olarak yoktur. Örnek: metin elemanı veya mesafe cetveli.
Elemanların fonksiyon Elemanların fonksiyon şekillerinde kesit resimleri gösterilir. Burada

şekilleri elemanların basit şekillerini ve fonksiyonlarını detaylı gösterme olanağı
vardır.
> Seçiniz Bir silindir ve Didaktik Eleman Fonksiyonu menüsüne tıklayınız.

Karşınıza şu diyalog kutusu çıkar:
• “Konular”
Bu alan elemanların fonksiyon şekilleri ile ilgili kesit resimlerinden
ve animasyonlardan oluşan bir liste içerir. Listede bulunan satırlara
tıklayarak diyalog kutusundan çıkılıp seçilen fonksiyon şeklinin
gösterildiği bir pencere açılır; seç menüsü, pancurunun açılması
sırasında hareket etmez.
• “Ön görünüm”
Eğer “ön görünüm” ayarı etkinse, konu listesinin altında seçilmiş
olan konuya ait fonksiyon şekli görülür.

> Konusu [78] Çift etkili silindir.
Burada karşınıza şu resim çıkar:
Eğer bir elemanın davranışları bir animasyonla gösterilebiliyorsa, bu

elemanın çalışma şekli çok daha iyi anlaşılabilmektedir. Bu yüzden
bir dizi elemana ait ve birbiri üzerine yapılandırılmış kesit resimleri
oluşturulmuş ve bunların bir çizgi film gibi animasyonlarının yapılması
sağlanmıştır.
> Bir çabuk boşaltma valfiseçiniz ve Didaktik Eleman Fonksiyonu

menüsüne tıklayınız. Fonksiyon şekillerinin bulunduğu bir pencere
açılacaktır.
Bu fonksiyon şekillerinin animasyonu yapılabilmektedir.
> Animasyonu başlatmak için veya Uygula Başla menüsüne

basınız.

ile veya Uygula Ara ver menüsüne tıklayarak animasyonu dondurabi-

lirsiniz. ( Uygula veya Dur ) bir animasyonu durdurur, ( Uygula veya
Gerial ) bir animasyon sırasında animasyonu başa alır.
Bunlara ek olarak animasyonlarda bir sürekli tekrarlama modu

bulunmaktadır. Bu mod çalıştırılırsa, animasyon tuşuna tıklalana
kadar sürekli tekrarlanır. Sürekli tekrarlama modu Opsiyonlar Didaktik
altında çalıştırlabilir.
Eğer bir eleman için çeşitli fonksiyon şekilleri bulunuyorsa, veya

benzer elemanlar için kesit resimleri ve animasyonlar varsa, o zaman
Eleman Fonksiyonu menüsüne tıklandığında bu konu ile ilgili bir diyalog
kutusu açılır.
Konu açıklamaları FluidSIM didaktik dökümanları hakkında metin olarak konu açıklamaları
sunmaktadır. Eğer güncel pencerede bir didaktik konusunda bulunan
elemanlarla ilgili kesit resimleri veya alıştırmalar bulunuyorsa, bu konu
ile ilgili konu açıklamalarının bulunduğu bir sayfayı Didaktik Konu Tanımı
menüsüne tıklayarak açabilirsiniz.
> Didaktik menüsünde Fonksiyon Gösterimi... üzerinden 33 konusunu

açınız.
> Didaktik Konu Tanımı menüsünü seçiniz.

Burada şu sayfa açılır:
Metin açıklamalarının yanında ilgili resmin bir minyatürü bulunmaktadır.
5.2 Didaktik menüsünün Pnömatik Temel konuları... , Fonksiyon Gösterimi...

Eğitim içerikleri ve Alıştırma... menüleri FluidSIM in çeşitli eğitim konularının konu
listesinden seçim başlıklarını içermektedir. Burada güncel olan pencereden ve seçilmiş
olan elemanlardan bağımsız olarak konuları seçebilirsiniz.
Pnömatik temel konular Bu menü girişinde pnömatik konularında temel bilgilerin verilmesine
yardımcı olan küçük resimler, kesit resimleri ve animasyonlar derlenmiş-
tir. Burada devre sembolleri şekilleri ve bunların anlamlarını, animasyon-
ları ve basit devrelerde, devre elemanlarının nasıl birlikte çalıştıklarını
anlatan sunumlar bulunmaktadır.

> Didaktik Pnömatik Temel konuları... menüsüne tıklayınız. Konular

listesinde Pnömatik temel konular, gösterilecektir.
• “Konular”
Bu alanda Pnömatik temel konular hakkında bir liste bulunmakta-
dır. Listede bulunan bir satıra çift tıklayarak diyalog kurusundan
çıkıp istediğiniz konunun resminin bulunduğu bir pencere açabi-
lirsiniz. Seç menüsü konu listesi üzerine tıklanarak veya ok tuşları
yardımı ile hareket ettirilebilir; seç menüsü, menü pancurunun
açılması sırasında hareket etmez.

• “ön görünüm”
“ön görünüm”etkin duruma getirilmişse, konu listesinin altında
seçilmiş olan konuya ait bir resim bulunur.
“Tamam”a tıklayarak veya aynı etkiyi gösteren satır üzerinde yapaca-

ğınız çift tıklama ile konu seçebildiğiniz gibi “İptal”i tıklayarak diyalog
kutusunundan çıkabilirsiniz.
Eğer seçilmiş olan konu bir animasyon ise, bunu ile başlatabilirsiniz
(bkz. Bölüm 5.1).
Elemanların fonksiyon Fonksiyon Gösterimi... menüsü altında elemanların çalışma şekillerini

gösterimi gösteren çeşitli kesit resimleri ve animasyonlar bulabilirsiniz. Aynı
Pnömatik temel konularda olduğu gibi burada da seçim yapabileceğiniz
ilgili bir diyalog kutusu açılır.

• “Konular”
Bu alanda elemanların çalışma şekillerini anlatan kesit resimlerinin
ve animasyonların bir listesi bulunmaktadır. Listede bulunan
bir satıra çift tıklayarak diyalog kurusundan çıkar ve istediğiniz
konunun resminin bulunduğu bir pencere açabilirsiniz. Seç menüsü
konu listesi üzerinde tıklanarak veya ok tuşları yardımı ile hareket
ettirilebilir; seç menüsü, menü pancurunun açılması sırasında
hareket etmez.
“ön görünüm” ayarı ekin durumda ise, konu listesi altında seçilmiş
konuya ait bir fonksiyon şekli bulunur.
Alıştırmalar FluidSIM Elektropnömatik. konularında sekiz standart ödevden oluşan

alıştırmalar içerir. Her alıştırma bir çok resimlerden oluşturulmuştur.
Burada bir problem, bunun çözüm önerisi veya çözümü ve sonuç olarak
da bir devre planı şeklinde problemin çözümü gösterilir.

> Alıştırma diyalog kutusunu açmak için Didaktik Alıştırma... menüsüne

tıklayınız.
• “Konular”
Bu alanda her biri için üç resmin bulunduğu bir alıştırma listesi
vardır. Listede bulunan bir satıra çift tıklayarak diyalog kurusundan
çıkıp istediğiniz alıştırmaların bulunduğu bir pencere açabilirsiniz.
Seç menüsü konu listesi üzerinde tıklanarak veya ok tuşları yardımı
ile hareket ettirilebilir; seç menüsü, menü pancurunun açılması
sırasında hareket etmez.

Eğer “ön görünüm” ayarı etkin durumda ise, konu listesinin altında
seçilmiş bir konuya ait alıştırma bulunur.
> zaman geciktirme valfi alıştırmasını çift tıklayarak

başlatınız.
Bunun ardından şu pencere açılacaktır:
Sonraki resimlere geçiş manuel olarak ile veya otomatik olarak (bkz.
Bölüm 5.5) gerçekleşir.

5.3 Bir konuyu farklı yönlerden ele almak için veya bir biri üzerine yapılandı-
Sunumlar: Eğitim rılmış dersleri oluşturmak için, FluidSIM in eğitim konuları birleştirilerek
içeriklerini birleştir “Sunumlar” oluşturulabilir.
FluidSIM ile birlikte bir dizi hazır sunumlar verilmişitir; bunun ötesinde
FluidSIM kolayca yeni sunumların yapılabilmesini sağlamaktadır. Bunun
ile ilgili Sunum... menüsü kullanılır.
> Didaktik Sunum... menüsüne tıklayınız.
Karşınıza şu diyalog kutusu çıkacaktır:

• “Kullanılabilir sunumlar”
Bu alanda yapılmış olan bütün sunumların yer aldığı bir liste
bulunur.
• “Yeni sunumlar...”
“Yeni sunumlar...” a tıklayarak yeni bir sunum oluşturmak için bir
diyalog kutusu açabilirsiniz.
• “Sunum düzeni...”
“Sunum düzeni...” ne tıklayarak var olan bir sunum üzerinde
çalışma yapabileceğiniz bir diyalog kutusu açabilirsiniz.
“Ön görünüm” ayarı etkin durumda ise, konu listesinin altında
seçilmiş olan konuya ait sunum gösterilir.

> “Yeni sunum” üzerine tıklayarak, ilgili diyalog kutusunu

açabilirsiniz.
• “Tanımlar”
Bu metin alanına bir sunum için kısa tanımlar yazılabilir. Bu
metin en çok 128 karekter uzunluğunda olabilir. Bu tanım metni
sunum diyalog kutusu açıldığında diğer tanımlar ile birlikte listede
gösterilir.

• “Mevcut konular”
Bu alanda mevcut konuların bulunduğu bir liste bulunmaktadır. Bu
konular “Pnömatik temel konular”, “Fonksiyon şekilleri” ve “Alış-
tırma” lar hakkındadır. Ayrıca burada kahve ve öğle yemeği molası
için iki resim bulunmaktadır. Listedeki bir satıra çift tıklayarak seç
menüsünde önceki konumda “seçilmiş konular” listesine bir satır
eklenir. Bu şekilde bir sunum oluşturulur veya değiştirilebilir.
Bunların ötesinde, Devre planları, DXF dosyaları, kullanıcıya özel re-
sim dosyaları BMP ve WMF biçiminde veya "Multimedia"dosyaları,
örneğin: ses veya film klipleri eklenebilir. Bunun için “kullanıcı
dosyaları...”nı seçiniz. Burada veri taşıyıcısı üzerinde bulunan dos-
yalardan birini seçebileceğiniz diyalog kutusu açılır.
• “Seçilmiş konular”
Burada bu sunum için seçilmiş konuların bulunduğu bir liste vardır.
• “Ekle”
“Ekle” üstüne yapılan tek tıklama “Mevcut konular listesi” üstüne
yapılan çift tıklamaya eş değerdir: “Mevcut konular” listesinde
seçilmiş satırlar “seçilmiş konular” listesine eklenir.
• “Sil”
“Sil” üstüne tıklayarak “Seçilmiş konular” listesinde seçilmiş olan
satır silinir.
“Ön görünüm” ayarı etkin durumda ise, ilgili listenin altında
seçilmiş olan konuya ait resim gösterilir.
Her iki konu listesinde ok tuşları yardımı ile de hareket edilebilir. Burada
ilgili listeyi seçebilmek için tıklamak gerekebilir.

Yeni bir sunumu hazırladıktan sonra diyalog kutusundan “Tamam”

yardımı ile çıkılır ve sunumun kaydedilebilmesi için bir dosya adı
sorulur. Sunum dosyalarının adlarına shw takısı eklenir ve fl_sim_p-
Klasörünün. shw alt klasöründe bulunur. Sunum dosyalarının yapısı 7.2
bölümünde detaylı olarak anlatılmıştır.
5.4 FluidSIM bir CD-ROM ile sunulmaktadır. Bu CD-ROM üzerinde 13

Eğitim filmlerinin Video klipleri bulunur. Her klip 1 ile 10 dakika uzunluğunda olup
gösterilmesi Elektropnömatik konularının bir bölümünü işlemektedir.
> Eğitim filmlerinden birini seçmek amacıyla diyalog kutusunu açmak

için Didaktik Eğitim filmi... üzerine tıklayınız.

• “Mevcut eğitim filmleri”

Bu alanda Mevcut eğitim filmlerinin bir listesi bulunur. Listenin bir
satırına çift tıklayarak seçilmiş olan filmin gösterimi için diyalog
kutusundan çıkılır.
“Ön görünüm” ayarı etkin durumda ise, listenin altında bu film için
bir minyatür resim bulunur.

> Eğitim filmlerinin gösterimine başlamak için: Algılayıcılar,

Röleler ve Sinyaller, üzerine tıklayınız.
Film gösterimlerinin yapıldığı pencerenin alt kenarında gösterimin

başlatılabilmesi, durdurulabilmesi, geri veya ileri alınması için kumanda
elemanları bulunmaktadır. Film gösterimleri hakkında detaylı bilgi
standart Microsoft Windows® yardımında bulunmaktadır.

5.5 Opsiyonlar Didaktik menüsüne üzerine tıklarsanız, karşınıza didaktik

Didaktik ayarları ayarların bulunduğu bir diyalog kutusu çıkar:
• “Animasyon hızı”
Bu ayar animasyonun gösterim hızını belirler.
• “Sunumların gösterim şekli”

Bir sunum bir blok halinde gösterilebilir. Bunun için “Otomatik
olarak ...saniye” sonra aktif hale getirilmesi gerekir. Burada
verilmesi gereken zaman dilimi sunumda bir sonraki konuya
geçilmeden önce verilen ara süresini belirtmektedir. menüsüne
üzerine tıklayarak bir sonraki konuya geçiş hemen sağlanabilir.
“Manuel” ayarın yapılması durumunda ise bir sonrakine geçiş
otomatik olarak sağlanmaz.

• “Sürekli tekrarlama”
Bu ayar ile bir sunum bittiğinde bunun tekrar otomatik olarak
baştan başlatılmasına karar verilir. Eğer bir animasyon bir sunum
dışında gösteriliyorsa, örneğin Didaktik Eleman Fonksiyonu menüsü
üzerinden bir animasyon başlatmışsanız, o zaman bu ayar
animasyon bittiğinde tekrar başlatılıp başlatılmamasına karar verir.

6. Özel fonksiyonlar
Bu bölüm FluidSIM in diğer fonksiyonlarını ve yaklaşımlarını tanıtmakta-

dır.
6.1 FluidSIM sekiz çizim düzeyinde simülasyonu yapılamayan eleman-

Çizim düzlemi (düzeyi) ları (metin, DXF ithal (Import), dikdörtgen, daire, durum diyag-
ramları ve parça listesi) destekler. Bu düzeyler görüntülenebilirler
veya gizlenebilirler ayrıca kapanabilirler veya açılabilirler. Görünüm
Çizim Düzlemleri (düzeyleri)... menüsü üzerinden düzeylerin özelliklerini
ayarlayabilir ve bunları tanımlayabilirsiniz. Simülasyonu yapılabilen
FluidSIM elemanları 1. çizim düzeyinde bulunmaktadır.
• “Başlık (tanım)”
Eğer siz burada bir çizim düzeyine bir tanım verirseniz, Bu tanım öğe
özellikleri diyalog kutusu listesinde bulunan numaranın yerini alır.

• “Göster”
Çizim düzeyleri “Göster” seçeneğinin etkin olmadığı durumda
gizlidir ve doğal olarak üzerinde de çalışma yapılamaz.
• “Düzen”
“Düzen” seçeneğinin seçilmiş olduğu, ancak etkin olmayan çizim
düzeyleri üzerinde bulunan ögeler görülebilirler fakat seçilemezler,
yerleri değiştirilemez ve silinemezler. Bu şekilde örneğin; çizim
çerçeveleri sabitleştirilebilir. Bu tür çizim düzeylerinde bulunan
öğeler üzerinde çalışma yapabilmek için, ilgili düzeyde düzen
seçeneği geçici olarak etkin hale getirilmelidir.
Verilmiş olan devre planlarında bulunan ve metin öğeleri ile oluşturul-

muş olan eleman tanımları çizim düzeyi 2 de bulunmaktadır. Eğer bu
düzey için “Göster” seçeneği kapatılırsa, ilgili tanımlar da görünmez
hale gelir.
6.2 Eleman sembollerinin yanında kullanılmak üzere kare ve dikdörtgenler

Grafik öğeleri bulunmaktadır. Bir dikdörtgen üzerine yapacağınız çift tıklama ile veya
Düzen Özellikler... menüsü yardımı ile dikdörtgenler için özellikler diyalog
Kare / Dikdörtgen
kutusu açılır.

• “x”
Dikdörtgenin x-ekseni değerlerini belirler. Değerleri girmek yerine,
fare yardımı ile de dikdörtgen kaydırılabilir.
• “y”
Dikdörtgenin y-ekseni değerlerini belirler. Değerleri girmek yerine,
fare yardımı ile de dikdörtgen kaydırılabilir.
• “Genişlik”
Dikdörtgenin genişliğini belirler. Değerleri girmek yerine, fare
yardımı ile de dikdörtgenin genişliği istenilen değere kaydırılabilir.
Eğer fareyi dikdörtgenin köşesine getirirseniz fare göstergesi (ok)
bir büyütme sembolüne , veya dönüşür. Dikdörtgeni
farenin sol tuşunu basık tutarak gösterilen yönde fareyi hareket
ettirerek büyütüp küçültebilirsiniz.
• “Yükseklik”
Dikdörtgenin yüksekliğini belirler. Değerleri girmek yerine, fare
yardımı ile de dikdörtgenin yüksekliği değiştirilebilir. Eğer fareyi
dikdörtgenin köşesine getirirseniz fare göstergesi (ok) bir büyütme
sembolüne , veya dönüşür. Dikdörtgeni farenin sol
tuşunu basık tutarak gösterilen yönde fareyi hareket ettirerek
büyütüp küçülte bilirsiniz.
• “Renk”
Dikdörtgenin kenar rengini değiştirir. Listede sağ taraftaki aşağı
yönlendirilmiş ok işaretine tıklayarak renk seçebilirsiniz.
• “Alan doldur”
Dikdörtgenin sadece kenarlarının veya tüm alanın renkle doldurula-
cağına karar verir.

• “Çizgi çeşidi”
Dikdörtgen kenarının çizgi çeşidini belirler. Listede sağ taraf-
taki aşağı yönlendirilmiş ok işaretine tıklayarak çizgi çeşidini
seçebilirsiniz.
• “Çizim düzeyi”
Bu seçim listesinde dikdörtgenin Çizim düzeyi ni belirleyebilirsiniz.
Çizim düzeyi listede sağ taraftaki aşağı yönlendirilmiş ok işaretine
tıklayarak seçilebilir.
Çizim düzeyinin ayarlarına bağlı olarak dikdörtgen gösterilme-
yebilir veya üzerinde çalışma yapılamayabilir. Öğeyi göster-
mek için veya ayarları değiştirmek için Çizim düzeyi Görünüm
Çizim Düzlemleri (düzeyleri)... menüsü geçici olarak etkin duruma
getirilmelidir.
Daire/Elips Eleman sembollerinin yanında daire ve elipsler kullanıma sunulmuştur.

Bir elips üzerine çift tıklayarak veya Düzen Özellikler... menüsü yardımı ile
elipslerin özelliklerinin bulunduğu diyalog kutusu açılır.

• “Merkez noktası x değeri”

Merkez noktasının x-Koordinatını belirler. Değerini girmek yerine,
elips fare ile de kaydırılabilir.
• “Merkez noktası y değeri”

Merkez noktasının y-Koordinatını belirler. Değerini girmek yerine,
elips fare ile de kaydırılabilir.
• “Yarıçap rx değeri”
Elipslerin x-yarıçapını belirler. Değerini girmek yerine, elipsin bü-
yüklüğü fare ile de değiştirilebilir. Fare göstergesini elipsin kenarına
getirirseniz, fare göstergesi bir büyüklük değiştirme göstergesine
dönüşür , veya . Elipsi, farenin sol tuşuna basıp, basılı
tutarak hareket ettirdiğinizde, büyütüp küçültebilirsiniz.
• “Yarıçap ry değeri”
Elipslerin y-yarıçapını belirler. Değerini girmek yerine, elipsin bü-
yüklüğü fare ile de değiştirilebilir. Fare göstergesini elipsin kenarına
getirirseniz, fare göstergesi bir büyüklük değiştirme göstergesine
dönüşür , veya . Elipsi, farenin sol tuşuna basıp, basılı
tutarak hareket ettirdiğinizde, büyütüp küçültebilirsiniz.
• “Başlama açısı”
Elipsin başlama açısını derece olarak belirler. 0 derece saat ibresine
göre “saat 3 e” karşılık gelir.
• “Bitiş açısı”
Elipsin bitiş açısını derece olarak belirler. 0 derece saat ibresine
göre “saat 3 e” karşılık gelir.
• “Renk”
Elips kenarının rengini belirler. Listede sağ taraftaki aşağı yönlendi-
rilmiş ok işaretine tıklayınız ve renk seçimini yapınız.

• “Alan doldur”
Tüm elips alanın veya sadece elipsin kenarlarının bu renk ile
doldurulacağını belirler.
• “Çizgi çeşidi”
Elips kenarının çizgi çeşidini belirler. Listede sağ taraftaki aşağı
yönlendirilmiş ok işaretine tıklayarak, çizgi çeşidini seçebilirsiniz.
• “Çizim düzlemi (düzeyi)”

Bu seçim listesinde elipsin Çizim düzeyini belirleyebilirsiniz.
Çizim düzeyi listede sağ taraftaki aşağı yönlendirilmiş ok işaretine
tıklayarak seçilebilir.
Çizim düzeyinin ayarlarına bağlı olarak elips gösterilmeyebilir veya
üzerinde çalışma yapılamayabilir. Öğeyi göstermek için veya ayarları
değiştirmek için Çizim düzeyi Görünüm Çizim Düzlemleri (düzeyleri)...
menüsünde geçici olarak etkin duruma getirilmelidir.
6.3 FluidSIM in metin elemanları çözümü kullanıcıya, şu olanakları sağlar:

Metin elemanları ve Devre planlarında elemanları metinlerle donatmak, elemanları tanım-
tanımlar lamak (ad vermek) veya devre planları için yorum yapmak. Metinler ve
metin elemanlarının gösterilmesi, istenildiği gibi değiştirilebilir.
Metin elemanları bir çok konuda FluidSIM in diğer çözümleri olan

akışkanlar tekniği ve elektriksel elemanlar gibi davranırlar. Elemanlar
kütüphanesinde örnek Metin elemanları vardır, ve bunlar Çek-ve-Bırak
yardımı ile bir çizim düzeyine çekilebilirler. Metin elemanlarının bağlantı
noktaları yoktur.
Ayarlar Opsiyonlar Metin elemanlarını koru kapatılmışsa, metin elemanları-

nın; seçilmesi, çekilmesi, silinmesi ve döndürülmesi diğer devre eleman-
larında olduğu gibi yapılır. Eğer bu ayarlar etkin durumda ise: bir metin
elemanı çekilemez, seçilemez ve silinemez. Bu çözüm sayesinde, bir
devre planında metin elemanları arka planda sabitlenerek, devre planı
üzerinde yapılan esas çalışmaları engellemezler.

> Bir elemanlar kütüphanesinden metin elemanlarını bir çizim

düzeyine çekiniz.
> Opsiyonlar Metin elemanlarını koru menüsünün kapalı olduğundan emin

olunuz.
> Metin elemanları üzerine çift tıklayınız veya Düzen Özellikler...

menüsüne tıklayınız. Böylece yeni bir metin oluşturabileceğiniz
bir diyalog kutusu açılır.
• “Metin”
Bu alan bir metin girişine izin verir. Basılı durumda Ctrl tuşu ile
Return tuşuna basarak çok satırlı metin oluşturabilmek için satır
başı yapabilirsiniz.
• “Hizala”
Metinlerin yatay konumunu belirler.

• “Yazı tipi”
“Yazı tipi...” ne tıklayarak Microsoft Windows® Standart diyalog
kutusu açabilir ve metin için yazı tipini belirleyebilirsiniz.
• “Metin çerçevesi”
Metinin etrafına bir çerçeve çizer.

Bu seçim listesinde metnin çizim düzeyi belirlenir. Çizim düzeyi
listede sağ taraftaki aşağı yönlendirilmiş ok işaretine tıklayarak
seçilir.
Metin elemanları diyalog kutusu “tamam” a tıklayarak kapatılırsa yeni

oluşturulan metin çizim düzeyinde seçilen özellikleri ile oluşur.
> Metni korumak için Opsiyonlar Metin elemanlarını koru menüsüne

tıklayınız.
Korunmuş olan metin artık seçilemez. Bu şekilde, bu metin üzerine

devre elemanları konuşlandırılabilir.

6.4 Metinde gösterim tanımlama ve yorumlama için şekil (Resim) dosyalarını

Şekilleri yerleştirmek da devre bağlantısına ekleyebilirsiniz. Bu durumda devre bağlantılarınızı
rahatça şekil (resim) ekleyerek bütünleyebilirsiniz. Bu örneğin: gerçek
parçanın bir fotoğrafı olabilir, açıklamalı kesit resmi veya sadece
firmanın küçük bir logosu da çizim köşesinde olabilir.
Şekiller (resimler) FluidSIM’de bütün diğer elemanlar ve nesneler gibi

eklenir ve numaralandırılır, sürülür, döndürülür ve yansıtılır. Bundan
başka şekiller dikdörtgen ve Elipsler gibi serbestçe de ölçeklendirilir.
Burada şekil dosyalarında vektör grafikleri mevcut değildir ve

DXF-Export’de sadece şeklin yerine bir çerçeve belirir.
Şekil üzerine ya da ile Düzen Özellikler... çift tıklayarak Bitmaps(bit

haritaları) için özel diyalog belirir.

• “Dosya düzeni”
Şekil (resim) dosyalarının dosya düzenini belirler. Burada olan şekil
dosyası düzenini giriniz veya dosya seçim diyaloğu üzerinden seçim
yapınız.
• “Harici bağlantı”
Bit haritaları dış referans olarak gösterilebilir veya devre bağlantısı
dosyası ile kaydedilebilir. Bunun avantajı şudur, devre bağlantısı
tekrar verilecekse şekiller otomatik olarak birlikte verilir. Kendi
başına çalışıldığı durumlarda, dosya düzeninin referansı pratik
fayda sağlar, çünkü devre bağlantı dosyaları birlikte kalır ve
şekillerdeki değişiklikler FluidSIM’e de yansır.
• “Ölçekleme”
Ölçekleme faktörünü şekil dosyası belirler. Değer girmek yerine,
fare ile de şekil ölçeği değiştirilebilir. Fare göstergesini nesnenin
kenarına hareket ettirirseniz, fare göstergesi büyüklük değişiklik-
sembolüne , veya dönüşür. Şekli sol fare tuşuna basılı
tutarak gösterilen hat boyunca büyütebilir veya küçültebilirsiniz.
Şekiller FluidSIM’de daima sayfa oranına göre ölçeklenir. Tek taraflı
çarpıtmalar mümkün değildir.
• “Sıfırlama(reset)”
Ölçekleme faktörünü tekrar 100 %’e ayarlar.
• “Ön plan/Arka plan”

Bir şeklin veya resmin diğer devre bağlantı nesnelerinin üzerinde
veya altında olup olmayacağını belirler. “Ön plan” opsiyonu küçük
logolar için, “Arka plan” ayarı büyük şekiller için uygundur, aksi
durumda devre bağlantılarının büyük bölümü görüntülenmez.

• “Çizim düzlemi”
Bu seçmeli listede şekil dosyalarının Çizim düzlemi tayin edilir.
Çizim düzlemi set etmek için, alttaki oku listenin sağ tarafına tıkla-
yarak, düzlemi seçiniz.
Çizim düzlemleri ayarına göre şekil dosyası gösterilmez veya ça-
lıştırılmaz. Nesnenin görüntülenebilir veya ayarların değiştirile-
bilir olması için Görünüm Çizim Düzlemleri (düzeyleri)... menüsündeki
Çizim düzlemi’ni geçici olarak aktif hale getirmelisiniz.
Büyük arka plan şekilleri çalışma ve simülasyon hızı büyük ölçüde

azaltır, çünkü taşıma ve sürükleme yaparken ya da animasyon sırasında
altta bulunan şekillerin bir bölümü yeniden çizilmek zorundadır.
6.5 FluidSIM otomatik olarak parça listesi oluşturabilir. Bu amaç için bir
Parça listesi “parça listesi elemanları” vardır. Bunları siz diğer semboller gibi örneğin:
ekleyebilir, kaydırabilir veya silebilirsiniz. Parça listesi otomatik olarak
çizim yapılırken güncelleştirilir. Büyük devre planlarının oluşturulması
sırasında çalışma hızı düşeceği için, parça listesi elemanlarının en
sonunda eklenmesi tavsiye edilir.
Parça listesi ekle > demo1.ct devre planını açınız.

> Ekle menüsünde veya kütüphane penceresinde parça listesini

arayınız ve devre planına ekleyiniz. Sonunda parça listesi öyle bir
yere kaydırılmalı ki, elemanlar üst üste gelmesin.
Parça listesi var olan elemanları araştırır ve bir liste hazırlar. Bu listede
tanım ve eleman adları sütunlara, elemanlar ise satırlara yazılır. Siz
parça listesinin sınıflandırılmasını arzunuza göre yapabilir ve metin
dosyası olarak da ihraç (export) edebilirsiniz. FluidSIM tanımlar için
otomatik olarak örneğin elektrik ve pnömatik bağlantıların veya kontak
ve anahtarların tanımını (varsa) veya yakında bulunan metinleri kullanır.
Bir devre planına birden fazla parça listesi eklemek mümkündür.

Parça listesinin özellikleri > Bir parça listesine çift tıklayınız veya Parça listesini seçiniz ve sonra
Özellikler... Düzen menüsü ile kaydediniz.
• “Bölüm listesi”
Aynı elemanların tümünü bir araya getirmek için “toplam parça
listesi” seçeneğini etkin duruma getiriniz. Parça listesinin birinci
sütununda bu defa satırda bulunan elemanların sayısı gösterilir.
Eğer elemanlar teker teker gösterilecekse, “tekil parça listesi”ni
etkin duruma getiriniz. Bu defa birinci sütunda sembol tanımları
(adları) gösterilecektir.
• “Satırları sınıflandır”
Siz Parça listesini isteğinize göre sınıflandırma olanağına sahipsiniz.
Satırlar “artan” veya “azalan” şekilde “tanımları” veya “eleman
sayıları” veya “eleman tanımlarını” sıralayabilirsiniz.

• “Çizim düzeyi”
Bu seçim listesinde Parça listesinin çizim düzeyini belirleyebilirsiniz.
Çizim düzeyini, listede sağ taraftaki aşağı yönlendirilmiş ok
işaretine tıklayarak seçebilirsiniz.
Parça listesi ihracı (export) Parça listelerinin yazdırılması olanağı yanında FluidSIM bunları metin
dosyası olarak ihraç (export) etme imkanına da sahiptir.
> Bunun için parça listesini seçiniz ve Dosya Perça listesi-Export...

Karşınıza bir dosyayı seçebileceğiniz veya yeni bir dosya adı verebile-
ceğiniz bir diyalog kutusu çıkar. Bir dosyayı seçtikten ve diyalog kutu-
sundan çıktıktan sonra hangi işaretin sütunları ayırmada kullanılacağına
karar verebilirsiniz.
• “Ayarlı tab”
Klavyedeki "Tab"tuşuna basılarak aralık bırakılır.
• “noktalı virgül”
Noktalı virgül kullanılır.
• “Diğer (Adres)”
Metin alanında sizin verdiğiniz diğer bir işaret kullanılır.

6.6 FluidSIM düzen ve simülasyon modunda pencere içeriğini yazdırabilece-

Pencere içeriğinin ğiniz bir yazdırma fonksiyonu bulunmaktadır.
yazdırılması
> yazdırma işlemi başlatmak ve diyalog kutusunu açmak için Dosya
Yazdır... menüsüne tıklayınız:

• “Yazıcı”
Liste kullanılabilir lokal yazıcıları ve muhtemel yazıcı şebekesini de
içerir. Sağ alttaki oku tıklayarak ve uygun satırı işaretleyerek arzu
ettiğiniz yazıcıyı seçiniz.
• “Yazıcı düzenle...”
“Yazıcı düzenle...”yi tıklayarak Microsoft Windows® standart
diyalog kutusunda yazıcı parametreleri ayarlanabilir.
• “Kopyalamak”
Arzu edilen kopyaların adedi kaydedilir. Çıktılar birçok sayfadan
oluşursa, yapraklar otomatik olarak “ayrıştırılır”
• “Ölçüt”
“Ölçüt” sayısal alanında büyütme ve küçültme oranları yüzde olarak
verilebilir. Bu şekilde, baskı ön izleme ile yazdırılacak olan devre
planı hakkında bir ön görüntü elde edilir.
Ölçek ile seçilen oranlar yazıcının baskı alanının dışına taşması

durumunda çizim birden fazla kağıda basılır. Baskı ön izlemede
basılacak olan sayfaların sayısı da görülebilir.
• “Kenar düzenleme”
Sayı alanlarında “Sol” ve “Üst” her defa ek kenar aralıkları tespit
edilir. Bu değerler negatif de olabilir. Bununla, çeşitli çıktı cihazları
basılabilir alanlarının farkı karşılaştırmak mümkündür.
• “Sıraya koyma”
Bazı durumlarda, çıktı listesini yansıtmak veya döndürmek mantıklı
olabilir. Şayet sürücü yazılımı, uygun opsiyonları desteklemiyorsa
bu durum, örneğin çizicilerde gereklidir.
Baskı işlemi “tamam” tuşuna tıklanarak başlatılır.

6.7 FluidSIM-Devre bağlantılarını TIFF-Şekilleri(resimleri) olarak kaydede-

TIFF-Export bilirsiniz. Örneğin vektör yönlendirme yapmayan programlar ile de bu
şekilleri (resimleri)kullanabilmeniz için.
> Mevcut devre bağlantısını ihraç edebilmek için, Dosya -

Menüsündeki TIFF-İhraç... ’i üzerine tıklayınız.
TIFF-Dosyası için yeni isim girilmezse, dosya devre bağlantısı adı altında
.tif uzantısı ile kaydedilir.
• “Tanımlama”
Buraya opsiyonlu tanımı giriniz. Standart olarak sizin
Devre bağlantı özelliği altında verdiğiniz tanım kullanılır. Böyle
bir tanımlama yapılmamışsa, devre bağlantısı tanımı kullanılır.

• “Çözünürlük”
Burada, şekil dosyası için uygun bir çözünürlük seçiniz. Yüksek bir
çözünürlük büyük dosya boyutları üretebileceğine dikkat ediniz ve
ihraç uzun sürebilir. Uzun zaman aldığında, şekil ihracını her zaman
kesebilirsiniz.
• “Monokrom”
Bu ihraç opsiyonunda tüm şekil siyah-beyaz-şekil olarak kaydedilir.
Böylece az yer kaplayan dosyalar oluşur, ancak bütün doğal renkler
kaybolur.
6.8 FluidSIM devre planlarının DXF biçiminde ihraç (eksport) edilmesi için
DXF ihraç (export) bir filtre kullanır. Bu şekilde FluidSIM devre planları CAD programlarına
ihraç (export) edilebilir ve orada kullanılabilir.
> Dosya menüsünde DXF Export (ihraç)... üzerine tıklayarak güncel

devre planını ihraç (export) edebilirsiniz.
Eğer dosyaya başka bir ad verilmemiş ise bu dosya isim listesine .dxf
eki ile kaydedilir.
DXF biçimi şeklinde ihraç (export) edilmiş dosyalar aşağıdaki konularda

FluidSIM devre planlarına göre farklılık gösterirler:
1. Eleman bağlantıları daire olmadan gösterilirler.
2. Silindirler için DIN sembolleri kullanılır.
3. Metin elemanları için yazı tipi olarak STANDARD kullanılır.

6.9 DXF biçiminde kaydedilmiş olan dosyalar eğer eleman şekilendirilmeleri

DXF İthal (Import) değiştirilmemiş ise ithal (import) edilebilirler. Bu şekilde FluidSIM
e ithal edilen sembol ve çizimler, doğal olarak fiziksel modelleme
içermedikleri için simülasyonları yapılamaz. İthal fonksiyonu, eğer
bir devre planı FluidSIM CAD fonksiyonu ile gerçekleştirilemeyecek
elemanlar içerdiği durumlarda kullanılmalıdır. Bu şekilde örneğin CAD
programı ile oluşturulmuş bağlantı grupları bir devre planına eklenebilir.
Bir çizimin bir sembolden oluşması veya birden çok semboller içermesi
durumuna göre gruplandırmada belli kurallara uyulması gerekir. Bir
DXF dosyası Dosya Aç... üzerinden seçildiyse o zaman DXF ithal diyalog
kutusu açılır.
• “Ölçüt”
Dosyanın ithal edileceği ölçekleme faktörünü yüzde olarak belirler.

• “Her grup bir öğedir”

Eğer DXF çiziminiz birden fazla sembol içeriyorsa bu seçimi yapınız.
Bu şekilde FluidSIM farklı sembollerin elemanlarını bir arada algılar.
Bu durum sizin CAD programınızda bütün sembolleri, bir sembolün
en dıştaki grubu ENTITIES bölümünde bulunacak şekilde elde
etmeniz için gereklidir. Bu, iki sembolün aynı gruba ait olamaması
demektir. Bir sembol içinde bulunan gruplandırmalar herhangi bir
şekilde iç içe olabilirler. Aynı şekilde farklı semboller aynı blokları
içerebilirler. İthal(import) oluşturulurken FluidSIM bir üst bloğa ait
olmayan her blok için yeni bir öğe oluşturur.
• “Tüm çizim bir öğedir”

Bu ithal(import) seçeneğinde çizim bir bütün olarak tek bir öğe
şeklinde algılanır. Gruplandırmalardan bağımsız olarak bütün
elemanlar bir öğe olarak bir araya getirilirler.
• “Gruplandırılmamış elemanları dikkate alma”

Bu seçeneği, eğer sadece gruplandırılmış olan elemanları güncel-
leştirmek isterseniz kullanınız. Bu şekilde ENTITIES bölümünde
bulunan tüm elemanlar bu işlemden etkilenmeyeceklerdir (yok sa-
yılacaklar). Bu seçenek etkin değilse FluidSIM gruplandırılmamış
elemanların tümünden oluşan yeni bir öğe oluşturur.

Bu şekilde ithal(import) edilmiş elemanlar sekiz çizim düzeyinden biri

üzerine aktarılır ve Parça listesinde görülen bir tanımla adlandırılırlar.
Eğer bir çizim çerçevesi ithal(import) edilmişse bunu şekillendirme
seçeneği etkin olmayan bir çizim düzeyine yerleştirmede fayda vardır.
Bu şekilde çerçeve arka planda “sabitle”nerek çizim sırasında sorun
çıkarmaz. İthal(import) edilmiş bir DXF sembolü üzerine çift tıklayarak şu
konularda bir diyalog kutusu açabilirsiniz:
• “Elemanlar”
parça listesinde görünmek üzere bu metin alanına sembol için bir
açıklama yazabilirsiniz.

Bu seçim listesinde sembolün Çizim düzeyini belirleyebilirsiniz.
Çizim düzeyini listenin sağ tarafındaki aşağıya yönlendirilmiş oku
tıklayrak seçebilirsiniz.
çizim düzeyi ayar durumuna göre sembol gösterilmeyebilir veya
üzerinde çalışma yapılamaz. Öğeyi göstermek için veya ayarları
değiştirmek için Görünüm Çizim Düzlemleri (düzeyleri)... geçici olarak
etkin hale getir menüsünde çizim düzeyi ni seçiniz

6.10 FluidSIM Kütüphane elemanlarının iki gösterim türünü destekler:

Elemanlar kütüphanesini • Ağaç Görünüşlü
kullanımı ve düzenlemesi Burada tüm yapı ağaç dalı görünüşü olarak gösterilecektir. Alt
Kütüphane elemanlarının gruplar üst gruplara kıyasla sağa bağlanacaktır. Her grup tanımı
gösterilmesi altında semboller bulunur. Eleman sembollerindeki büyük sayılara
rağmen özet yapabilmek için grup isimleri üzerine tıklayarak komple
dalları açıp kapayabilirsiniz. Basılı Shift-Tuşu ile bir grubun tüm alt
gruplarını açar yada kapayabilirsiniz (bak 3.3).
Gösterimin bu türü pencere-dosya ihracındaki sol tarafın sembol
görünüşü gibidir.
• Klasör görünüşlü
Klasör görünüşü sadece sembolün hiyerarşi düzlemini gösterir. Bir
düzlemi en alta yerleştirmek için, böyle bir dosyaya çift tıklamakla
açılır. Bir düzlemi En üste yerleştirirken tekrar “üste”-Dosya (bak
3.1).
üstüne çift tıklanır. Bu gösterim pencere-dosya ihracındaki sağ
tarafın sembol görünüşü gibidir.

Klasör görünüşlü elemanlar kütüphanesi
Elemanlar kütüphanesini Elemanlar kütüphanesi penceresinde kullanım sıklığına göre veya

düzenle kullanıcının arzusuna göre düzenlenebilir.
Ağaç dalı görünüşündeki her bir sembol ve de tüm gruplar benzer

düzlem içinde bir başka pozisyona kaydırılabilir.

> Grubun alt kademesindeki elemanları işaretleyiniz:
> İşaretli elemanları sol üst tarafa çekiniz:
FluidSIM sembolü müsait yerlere ekler. Başka sembollerin sıralanması

yapılır. FluidSIM, sembolleri üst üste olmasını veya “boşluk” olmasını
engeller.

Bütün alt gruplarla beraber tüm grup kaydırabilir.
> Bütün eleman gruplarını kapar:
> Grubu “Elektriği” yukarıya itiniz:
Hiyerarşi düzlem yapısını bu şekilde değiştirmeniz mümkün değildir.

Sembol ve Gruplar yalnızca üstlerinde bulundukları bir düzlem içinde
olduğu gibi kaydırılabilirler. Bir grup kaydırılacaksa grup altındaki tüm
dal da hareket eder.
Klasör görünüşünde semboller istenildiği gibi kaydırılabilir ve düzen-

lenebilir. Bilhassa semboller arasında “Boşluk” bulunmalıdır; FluidSIM
bunları ağaç dalı görünüşündeki gibi birlikte itmez.

> Görünüm altındaki klasör görünüşünü açınız(devreye sokunuz) ve

hbqPneumatik“Pnömatik” grupları ve aynı zamanda “Aktüatörleri
(iş elmanlarını) açınız”.
> Elemanlar kütüphanesi penceresini büyüt.
> Silgi yardımı ile alt sırayı işaretleyiniz:

> Seçilmiş elemanları sağ üst tarafa çekiniz:
> Şu şekilde elemanlar kütüphanesini birkaç adımda düşey olarak

gösterebilirsiniz:
Standart kütüphane sine elemanların eklenmesi ve buradan silinmesi

mümkün değildir. Fakat istenilen elemanların bulunduğu bir kullanıcı
kütüphanesi oluşturabilirsiniz.
Kendi elemanlar Standart kütüphaneye ilaveten, bu kütüphanede hazır FluidSIM-

kütüphanesini oluştur Elemanları bulunmaktadır, birlikte başka kütüphaneleri oluşturabilir-
siniz.

Standart kütüphanelerin aksine, yalnız kütüphanenin içeriğini değil ama

kullanıcıya has kütüphane penceresinin içeriğini de kendiniz belirleyebi-
lirsiniz, burada elemanları silebilir veya diğer kütüphanelerden transfer
yapabilirsiniz. Mevcut kütüphaneyi göstermek, yenisini oluşturmak veya
adını değiştirmek için Kütüphane menüsünden ilgili olanını seçebilirsiniz.
Bu menünün ilk kaydı standart kütüphaneyi açar. Bunun altında

kullanıcı tanımlı kütüphaneler için kayıt bulunur. Bu kayıtların seçiminde
ilgili kütüphane pencereleri açılır. Kütüphane -Menülerin sonunda yeni
bir kütüphanenin ( Yeni... ) oluşumuna, kullanıcıya has kütüphanenin
( Ad değiştirme... ) isim değişikliklerine, oluşan kütüphanenin ( Sil )
silinmesine ait fonksiyonları bulabilirsiniz. İsim değişiklikleri ve silmek
için Menü kayıtları aktif kütüphane penceresine aittir.
Kütüphane Yeni... menüsünün seçiminde yeni oluşturulan kütüphanenin

tanım girişi için diyalog açılır:
Burada girebileceğiniz metin Kütüphane menüsünde gösterilir. Bu metni

sonradan değiştirmek için kütüphane penceresini açıp Ad değiştirme...

> Yeni bir kütüphane için uygun bir isim giriniz ve standart kütüpha-
neden veya belli sembolleri devre bağlantısından yeni oluşturulan
kütüphanenin boş penceresine çekiniz. Ekle -Menüsü üzerinden
sembolleri ilave edebilirsiniz.

Menü üzerinden eleman FluidSIM elemanlarının kullanılmasını ve bu şekilde devre planlarının

girişi oluşturulmasını kolaylaştırmak amacıyla ve oğeleri devre planına
eklemek için bir çok olanak bulunmaktadır. Elemanların kütüphane
penceresinden devre planı penceresine (“Çek-ve-Bırak”) ile “çek”ilmesi
önceki bölümlerde sık olarak örneklerde kullanılmıştı. Ayrıca Ekle
menüsü üzerinden de istenilen elemanlar, eleman tanımları yardımı ile
arama öğeleri vererek veya “yönlendirme” öncelikli menü yapısına bağlı
olarak seçilebilir. Bu şekilde istenilen eleman sembolü bilinmese dahi
bulunabilir. Elemanların sembolleri fare işaretinin ilgili tanımı üzerine
gezdirilirse arama diyalog kutusunda veya FluidSIM ana penceresinin
sol üst köşesinde gösterilir

> Devre planı penceresini açınız, bir Ekle / Eleman bul... menüsü seçiniz
ve bir veya birkaç öğe veriniz örneğin: valf, çek.
• “Eleman arama”
Belli bir elemanı bulmak için burada bir veya birkaç öğe girebilirsi-
niz. Öğelerin sırasının bir önemi yoktur ve kelime parçaları da kabul
edilir. Eğer yazılış şekli konusunda emin değilseniz tanımları küçük
parçalara bölerek virgül veya boşluk bırakarak ayırınız.

• “Uyumluluk”
Veri girişleri ile çıkış listesi hedefleri arasındaki gerekli uyumluluğu
belirler. Bu şekilde siz muhtemel yazım hataları ve yazılım
şekillerine karşı toleransları ayarlayabilirsiniz.
• “Cevap listesi”
Bu alan sizin verdiğiniz arama öğesi tanımına uyan elemanların
bulunduğu bir liste içerir. Sizin aradığınız öğeye en çok uyum
gösterenler en üste olmak üzere sıralanırlar. İstediğiniz satır üzerine
çift tıklayarak diyalog kutusundan çikıp ilgili elemanı devre planına
ekleyebilirsiniz. Seç menüsü tıklatılarak yada yön tuşu kullanılarak
listede hareket ettirilebilir. Seç menüsü, menü pancuru hareket
ettirilirken hareket edemezler.
“Ön görünüm” ayarlarını etkinleştir, Bu şekilde markalanmış
elemana ait sembol, bulunanlar listesinin altında gösterilir.
Bir elemanı metin olarak arama yerine öncelikli sıralama menüsü

üzerinden de arayabilirsiniz.

> Bir yeni devre planı penceresi açınız ve fare göstergesini öncelikli
sıralama menüsü üzerinde “Manometreli basınç kontrol valfi” Bu
sırada ön görünüm penceresinin sol üst köşesini gözleyiniz.
Bir eleman seçildikten sonra, bu eleman devre planına eklenir ve

seçilmis olarak görülür. Siz bu elemanı daha sonra devre planında
istediğiniz konuma kaydırabilirsiniz.

6.11 FluidSIM bir projede bulunan farklı ayarları ve dosyaları, bir dosya adı
Proje yönetimi altında toplayarak yönetimini sağlar. Bir proje dosyasının açılması ile
bu projeye ait olan kaydedilmiş bütün ayarlar yerine getirilir. Ayrıca
bu şekilde bir projeye ait dosyalara Proje menüsü üzerinden çabuk
ulaşılabilmektedir.
Yeni proje oluşturması Yeni bir projeye başlamadan önce, bazı hazırlıklar yaparak daha sonraki
çalışmalarınızı kolaylaştırabilirsiniz.
> Oluşturulacak devre planına ait olan tüm dosyaları açınız. Buna
dahil olanlar örnek olarak: Devre planları dosyaları ve sunumları, sık
kullanılan semboller ve kütüphanelerin İçerik penceresidir.
Proje çalışması sırasında açık bulunan bütün dosyalar otomatik olarak

projeye eklenir.
> Proje menüsünde Yeni... yi seçiniz ve projeye bir yeni dosya adı
veriniz.
Proje dosyaları, dosya eki olarak prj takısına sahiptir ve kullanışlı

olması açısından da aynı klasörün alt klasörlerinde ct projenin devre
planı dosyaları bulunmalıdır.
Diyalog kutusundan dosya adı vererek çıkarsanız, proje dosyası

oluşturulmuştur ve açık olan dosyaları içermektedir.
> Şimdi üzerinde çalışma yapmadığınız pencereleri kapatabilirsiniz ve

geri kalanları istediğiniz bir şekilde düzenleyebilirsiniz.
Güncel projeye ait olan kapatılmış dosyaları çabuk ve kolay olarak her
zaman Dosyalar , Genel görünüm veya Sunumlar Proje menüleri üzerinden
açabilirsiniz.

> Ayarları ve pencere düzenini projeye ait standartlar olarak

Opsiyonlar menüsü altındaki Güncel ayarları kaydet menüsünde
seçebilirsiniz.
Proje özelliklerini kaydet Proje menüsünün Özellikler... menüsünde proje için kendi verilerinizi
girebilirsiniz. Başlık (Tanım) altında girdiğiniz metinler ana
pencerenin statü satırında (proje açık durumda ise) gösterilir.
Projeye dosya ekle Bir proje için yeni bir kütüphane, devre planları ve sunum dosyaları
eklemek için ilgili pencereyi açınız veya öne alarak Proje menüsünden
Aktif pencere ekle ile seçiniz. Pencerenin niteliğine göre dosyalar otomatik
olarak Dosyalar , Genel görünüm veya Sunumlar altında yeniden düzenlenir.
Projeden dosya sil Projeden kütüphane, devre planı veya sunum dosyalarını silmek için,
ilgili pencereyi seçiniz veya öne alınız. Proje menüsünde Aktif pencere sil
ile silme işlemini gerçekleştirebilirsiniz.
Proje dosyası aç Bir projeye ait olan dosya ve içerikler Proje menüsü üzerinden açılabilir.
Bunun için ilgili alt klasörde Dosyalar , Genel görünüm veya Sunumlar
ile seçilebilir. Siz dosyaları doğal olarak dosya menüsü üzerinden
Aç... ile veya son açılan dosyalar listesi içerik penceresi veya “Çek-ve-
Bırak”ı kullanarak program yöneticisi veya. Windows gezgini üzerinden
açabilirsiniz.

6.12 FluidSIM genel ve devre planına özel ayarlar arasında ayırım yapar. Bu
Ayarların kaydedilmesi ayarların bir çoğu hakkında ilgili konularda bilgi verildi. Burada FluidSIM
in ilgili ayarları konusunda kısa bilgi verilecektir.
Genel ayarlar Genel ayarlar Opsiyonlar ve Görünüm menüsünde bulunur ve şu şekilde
gruplandırılırlar.
Gösterimler için genel ayarlar:

1. Görünüm Büyük Fare imleci göster
Büyük fare göstergesinin aktif ve pasif hale getirilmesi.
2. Görünüm Araç Çubuğu
sembol listesini Göster- veya. gizle.
3. Görünüm Statü Çubuğu
Statü çubuğunu göster- veya gizle.
Diyalog kutusunda genel ayarlar:

1. Opsiyonlar Simülasyon...
2. Opsiyonlar Ses...
3. Opsiyonlar Didaktik
4. Opsiyonlar Ağ...
Diğer genel ayarlar:

1. Opsiyonlar Metin elemanlarını koru
Metin elemanları korunmasını açar veya kapatır (aktif/pasif ).
2. Opsiyonlar Emniyet (yedek) kopyaları oluştur
Devre planı yedek dosyalarının otomatik olarak oluşturulmasını
açar veya kapatır. Yedek dosyalarının isimlerinde bak takısı
bulunur. Yedek dosyaları devre planlarının kaydedilmesi sırasında
oluşturulurlar ve son kaydetme işlemindeki içeriğe sahiptir.
3. Opsiyonlar Ağ sürücüsünün klasörleri

Devre planları ve sunumlar için çalışma klasörlerini önceden

oluşturur. Bu opsiyon açık ise bu dosyalar için önceden ayarlanmış
çalışma klasörü dosya sunucusu üzerindedir. Diğer durumlarda
önceden ayarlanmış çalışma klasörü bilgisayar (PC) üzerindedir. Bu
menü sadece FluidSIM bilgisayar ağı sürümünde bulunmaktadır.
4. Opsiyonlar Sonlandırırken (çıkarken) ayarları kaydet
Bu menü FluidSIM den çıkarken açık olan devre planlarının, devre
planına özel ayarların ve genel ayarların kaydedileceğine karar verir.
Opsiyonlar Güncel ayarları kaydet üzerine tıklayarak genel ayarları

kaydedebilirsiniz.
Opsiyonlar Güncel ayarları kaydet üzerine tıklayarak devre planına özel

ayarlar ve güncel devre planının genel ayarları kaydedilir. Yeni açılacak
olan tüm devre planları için standart ayar olarak kullanılırlar. Devre
planına özel ayarlara şunlar da dahildir: Durum büyüklüğü göstergesi,
akış yönü göstergesi ve arka plan ağ gösterimi. ((bkz. Bir sonraki
bölüm).)
Devre planına özel ayarlar Devre planına özel ayarlar şunlardır:

1. Görünüm Durum büyüklükleri...
2. Görünüm Akış yönü göster
3. Görünüm Ağ göster
Bu ayarlar açılan her devre planı için yapılabilir ancak devre planına
özel ayarlar olarak kaydedilemezler. Bunun yerine bu ayarlar için
kullanıcıya özel standart ayarların kaydedilmesi sağlanmıştır: Opsiyonlar
Güncel ayarları kaydet menüsü tıklanarak, gösterge ayarları standart ayar
olarak tarif edilirler. O halde bu standart ayarlar durum büyüklüklerini,
akış yönünü ve arka plan ağını belirler.
“Güncel devre planı” ifadesi seçilmiş olan devre planı penceresini

tanımlar. Seçilmiş olam bir pencere her zaman tam olarak görülür ve
başlık çubuğu renklendirilmiştir.

Pencereye özel ayarlar Şu ayarlar pencereye özel ayarlardır:

1. Yakınlaştır/Uzaklaştır faktörü
2. Pencere büyüklüğü
3. Pencere seçenekleri
Pencereye özel ayarlar Opsiyonlar Güncel ayarları kaydet üzerine tıklanarak

kaydedilir.

7. Yardım ve ileri derecede uyarıcı bilgiler
Bu bölümdeki bilgiler size ilk yardım olarak, FluidSIM ile çalışmaları-

nızda çıkabilecek sorunların çözümünde yardımcı olacaktır. Ayrıca bu
bölümün iki parçası ileri aşamadaki kullanıcılar için uyarıcı bilgiler içer-
mektedir.
7.1 Bazı çalışma etkinliklerinde sizden FluidSIM-CD sini sürücüye

Sık karşılaşılan sorunlar yerleştirmeniz istenebilir.
FluidSIM yükleme sırasında bazı dosyaları sabit diskte ilgili klasörde
bulamayabilirsiniz. Muhtemelen yükleme sırasında bütün yazılım
dosyaları yüklenmemiş olabilir. Bu yüzden CD yi sürücüye yerleştiriniz
veya eksik olan dosyaların yüklenmesini sağlayınız.
Elemanlar taşınamıyor veya silinemiyor.

Önce çalışma modunda olduğunuzdan emin olunuz ( ); Elemanlar
sadece çalışma modunda taşınabilir veya silinebilir.
Elemanlar devre planına taşınamıyor.

Çalışma modunda olduğunuzdan emin olunuz.
Elemanlar çalışma modunda taşınamıyor veya silinemiyor.

Bir elemanın bağlantısını değil, bir elemanı seçtiğinizden emin olunuz.
İki bağlantı noktası arasına hat çekilemiyor.

Şu konularda emin olmalısınız:
1. Çalışma modu açık olmalıdır.
2. Başka bir bağlantı seçilmemiş olmalıdır.
3. Her iki bağlantı da bir kör tapa ile kapatılmış olmamalıdır.
4. Her iki bağlantı aynı tipte olmalıdır.

Bir elemanın parametreleri değiştirilemez.

Çalışma modunda olduğunuzdan veya simülasyonun durdurulduğundan
emin olunuz ( ).
Sabit disk sürekli çalışmasına karşın simülasyon çok yavaş.

Ana bellek kapasitesi yetersiz. Diğer uygulamaları kapatınız veya
bilgisayarı yeniden çalıştırmayı deneyiniz.
Uyarıya rağmen, üst üste gelmiş hatlar bulunamıyor.

Uyarıdan hemen sonra Sil -Tuşuna basınız ve hattı yeniden çekiniz.
FluidSIM sizin veri ve emirlerinize alışılmışın dışında cevap veriyor.

FluidSIM terk ediniz ve Microsoft Windows® ’i başlatınız Microsoft Win-
dows® ’i yeniden başlat.
Elemanlar işaretlenemiyor.
Metin elemanlarını koru seçeneğin etkin durumda olmadığından ve
Çizim düzlemi’ne uygun çalışmanın etkin olduğundan emin olunuz.
İlişkilendirilmiş menülerde ilgili çalışma olanakları kullanım dışı.

İlişkilendirilmiş menü her zaman mantıklı çalışma fonksiyonlarını seçer
ve kullanımına izin verir. Muhtemelen bir öğe için geçerli olabilecek bir
işlem yapmak istiyorsunuz, ancak birden fazla seçilmiş öğevar.
Bir T bağlantısının açık olan bağlantı noktası bulunmasına rağmen

basınç kaybı olmuyor!
Gerçek T bağlantılarından farklı olarak burada kullanılan T bağlantıları
sadece bir çizim öğesi olarak kullanılmaktadır. Bu yüzden bir kör tapa ile
kapatılmaları gerekmemektedir.

Zamanlama faktörü 1:1 olmasına ve “Gerçek zamanı koru” etkin

olmasına rağmen simülasyon süresi geride kalıyor.
karmaşık devre planlarının simülasyonunda veya yavaş olan bilgisayar-
larda yapılan simülasyonlarda gerçek zamanı koruyabilmek her zaman
olanaklı değildir.
Akış yönü göster seçeneği etkin olmasına rağmen bazı bağlantılarda

akış yönü okları gösterilmiyor.
Eğer bağlantılarda bir akış söz konusu ise oklar gösterilir. Bunu bir
bağlantıda bulunan yüksek basınç ile karıştırmayınız.
“Sürekli tekrar” seçilmiş olmasına rağmen animasyonların sürekli

tekrarı yapılamamakta.
Eğer animasyon bir sunumun parçası değilse yani animasyon tek ise bu
mümkündür.
Windows’un defalarca sonlandırılıp tekrar açılmasına rağmen Fluid-

SIM gerektiği gibi çalışmıyor.
FluidSIM’i kaldırınız ve kurma işlemini yeniden başlatınız.
Kopyala -işlemi yapılmış olmasına rağmen Yapıştır menü noktası

kullanıma açık değil.
Seçilmiş öğeler ara belleğe kopyalanırlar. Eğer öğeler seçilmemişse ara
belleğe sadece resim kopyalanır.
Eğitim filmlerinin gösterimi yapılamıyor.

Filmin gösterimi için uygun donanım ve yazılıma gereksinim vardır.
Ayrıca film dosyaları hazır olmalıdır. Burada ya FluidSIM-CD yerleştirilir
ya da film dosyaları kurma sırasında sabit diske kopyalanmalıdır.

Öyle sanılıyorki: Siz tam verziyonu satın almış olmanıza rağmen,

öğrenci verziyonu çalıştırılıyor.
Auf der FluidSIM-CD sinde hem tam verziyon hem de öğrenci verziyonu
bulunmaktadır. Yükleme sırasında tam verziyonu seçtiğinizden emin
olunuz. Gerekirse yükleme işlemini yeniden yapmalısınız.
Fare göstergesi öngörüldüğü gibi dönüşmüyor, (örneğin bağlantı

noktalarına getirildiği zaman).
Büyük Fare imleci göster seçeneğinin etkin olmadığından emin olunuz.
Büyük fare göstergesi projektör kullanımı sırasında açıklamalar için
öngörülmüştür ve fare göstergesinin dönüşümü burada istenilmez.
Menü noktası DXF Export (ihraç)... kullanılamıyor.

Çalışma modunda olduğunuzdan ve pencerenin boş olmadığından emin
olunuz.
DXF-Filtresi üzerinden ihraç edilen metin, FluidSIM deki görünü-

müne benzemiyor.
DXF-Formatı metin objelerini gereği kadar destekleyemez. Yani, CAD-
Uygulamasında tüm yazı tipleri, biçim, karakter ve renkler bulunmaya
bilir.
Bazı bağlantı noktalarında durum büyüklükleri ilgili seçenek etkin

olmasına rağmen gösterilmiyor.
Durum büyüklüklerinin değerleri FluidSIM tarafından doğru ve emin
olarak hesaplanabiliyorsa gösterilir. Bazı durumlarda basınç ve debi
değerleri tam ve kesin olamayabilir. Böyle durumlarda FluidSIM hiçbir
değer göstermez.

7.2 Bu bölüm FluidSIM in bir çok yaklaşımları konusunda teknik bilgiler

Deneyimli kullanıcılar için içermektedir.
uyarılar
Eğer siz bir FluidSIM-penceresinin içeriğini ara belleğe kopyalarsanız bir
Ara belleğin veri formatları
Metafile ve bir Bitmap oluşturulur. Ekleme (yapıştır) işlemi yapılacağı
(biçimleri)
zaman program ilgikli uygulama için en çok bilginin bulunduğu
formatı seçer. Buna rağmen bazen Microsoft Word® da bir devre planı
Metafile yerine Bitmap formatında gösterilmek istene bilir. Bu durumda
arabelleğin içeriğini bir çizim (resim yapma) proğramına örneğin
“Paintbrush” a aktarınız ve oradan tekrar arabelleğe kopyalarsanız
isteğinize ulaşırsınız. Microsoft Word® a yapıştırdığınızda bir Bitmap
elde edersiniz.
Film gösterimi FluidSIM-Eğitim filmlerinin gösterimi sırasında “Media Player”

(mplayer.exe) çağrılır. “Media Player” gerekli olan kumanda aletlerini
pencerenin alt kenarına yerleştirir. Eğer siz daha fazla kumanda aleti
istiyorsanız pencerenin başlık cetveline çift tıklayınız. Bu işlen size
normal olarak tam ekran gösterimini sağlar. “Media Player” de ise ikinci
bir pencere açılarak ek aletler kullanıma sunulur. Daha fazla bilgi için
Windows-Yardımı film gösterimi bölümüne bakınız.
Windows gezgini ve Dosya FluidSIM den bir dosyayı açmak için normal olarak Dosya menüsünün
yöneticisi üzerinden Aç... girişi kullanılır. Bunun dışında Gezgin üzerinden veya dosya
FluidSIM dosyalarının yöneticisi üzerinden de FluidSIM dosyalarını açabilirsiniz. Bunun için
açılması genel olarak iki seçenek vardır:
1. Dosya adlarına istenilen takıların eklenmesi (ct) FluidSIM ile Dosya
menüsünün Birleştirme... girişi üzerinden yapılır. Bu takıyı taşıyan
bir dosyaya çift tıklanarak bu FluidSIM dosyası açılır. Eğer o anda
FluidSIM çalışmıyorsa FluidSIM dosya gezgini üzerinden başlatılır.
2. Açılması istene dosyaların seçilmesi gezgin veya dosya yöneticisi
üzerinden bilinen şekilde yapılır. Burada pencereler öyle açılmalı-
dırki Dosya yöneticisi ve FluidSIM-Penceresi veya FluidSIM-Program
sembolü aynı anda görülebilsin. Seçilmiş dosyanın FluidSIM (Çek-
ve-Bırak) üzerine çekilmesi ile dosya açılır.

Bir “Çek-ve-Bırak” ile dosya yöneticisinden Program yöneticisinde

FluidSIM-Symbolü üzerine bir aktarıma izin verilmez çünkü bu işlem
bir ekle işlemi gibi yorumlanır.
FluidSIM-Dosyalarının emir Yukarıda anlatılan olasılıkların yanında açılmasını istediğiniz dosyaları

satırı yardımı ile açılması emir (kumanda) satırı olarak FluidSIM e verebilirsiniz. Bunun için
Program yöneticisinde Dosya -Menüsünde Özellikler... üzerinden program
adının ardından girebilir veya dosya yöneticisinde Dosya -Menüsünde
Yürü (başla)... üzerinden emir satırına girebilirsiniz.
Belleğin yeniden FluidSIM ile çalışma sırasında hızı arttırmak için veriler ara belleğe
düzenlenmesi kaydedilir. Bazı durumlarda ara belleğin kullanıma açık olması veya
görüntünün yenilenmesi istenmeyebilir. Bunun için Esc e basınız.
Sonuç olarak FluidSIM belleğini yeniden düzenler, arabelleğe alınmış
olan verileri atar ve veri düzenlemesini yenileyerek ekranı yeniden
düzenler. Eğer bu pencere bir devre planı içerik penceresi ise ilgili
klasörden içerik yeniden okunur.
Ses dosyalarının Eğer bilgisayarınız bir ses kartı ile donatılmış ise rölelerin, şalterlerin,
değiştirilmesi valflerin ve sesli ikazların çalışmaları sırasında çeşitli ses tonları
duyarsınız. Ön görülen sesler yerine kendi ses dosyalarınızı snd-
klasöründe değiştirebilirsiniz. Şalter/Tuş ve röleler için ses dosyasının
adı: switch.wav, valfler için valve.wav, ve sesli ikaz için horn.
wav dır ve silindir çarpması cylinder.wav’i etkinleştirir.
Özet pencerelerinde dosya Devre planı içerik (özet) pencereleri açma işleminin yanında çift
seçenekleri tıklanarak bazı basit dosya işlemlerinin yapılmasını sağlar. Objeler
üzerindeki işlemlerle özdeş şekilde devre planlarının minyatür
şeklindeki özetleri üzerinde de seçme, silme, kopyalama işlemleri
yapılabilir.
Lütfen silme ve kaydırma (taşıma) işlemlerinin veri taşıyıcısı üzerinde

yapıldığını unutmayınız. Yani siz minyatürleri silerseniz bunlar ver
taşıyıcısından (sabit diskten) silinmiş olur.

Sunumların yapısı Bu bölümde sıradan bir editör yardımı ile yani FluidSIM i kullanmadan
sunum hazırlayabileceğiniz anlatılmaktadır.
Sunum dosyaları .shw eki ile kaydedilir. Bir shw dosyası şu yapıya
sahiptir:
Birinci satırda sunumun tanımı vardır, bu aynı zamanda seçim kutusunda

da görülür. Bundan sonra gelen satırlarda sıra numarasına göre
sunumun konuları bulunmaktadır. Kullanıcı dosyaları basitçe mutlak
dosya düzeni üzerinden gösterilir. Eğer bir FluidSIM’den shw dosyası
yazılacaksa, konu numaraları köşeli parantez içine yazılır ve ait olduğu
konu isimlerinden takip edilir.
Alýþtýrma sunumlarının shw dosyası şu şekildedir:
Alıştırmalar
[90.1] Çift etkili bir silindirin doğrudan kumandası
[91.1] Çift etkili bir silindirin dolaylı kumandası
[92.1] VE-Fonksiyonu: “VE” valfi
[93.1] VEYA-Fonksiyonu: “VEYA” valfi
[94.1] Akümülatörlü Devre ve hız kumandası(kontrolü)
[95.1] Çabuk boşaltma valfi
[96.1] Basınca bağlı kontrol: İş parçalarının seçilmesi
[97.1] Zaman geciktirme valfi
Parantezler ve konu isimleri dosyaların elle (manuel) oluşturulmasında

da yapılmadan bırakılabilir. Yani sunumların tanımları için aşağıdaki
içerikler yeterlidir:
Alıştırmalar
90.1
91.1
92.1
93.1

94.1
95.1
96.1
97.1
Eğer dosyalar sunum diyalog kutusu üzerinden çalışma için açılmış ise
ve “Taman” ile çıkılırsa FluidSIM parantezleri ve konu adlarını otomatik
olarak ekler.
FluidSIM in bilgisayar ağı Eğer bir çok bilgisayar bir ağ içinde çalıştırılıyorsa FluidSIM sadece bir
versiyonunun yüklenmesi ağ sürücüsüne yüklenirse yeterli olur. Lokal bilgisayarlara lisanslama ile
bazı biçimlendirme ve başlatma dosyaları yüklenmelidir. Bu şekilde lokal
bilgisayarlarda kapasite tasarrufu sağlanır ve bakım işleri, FluidSIM
yükleme işleri kolaylaştırılmış olur.
Bilgisayar ağı için yükleme yapmak istiyorsanız, şu şekilde hareket

ediniz:
> Diğer bilgisayarların okuma hakkına sahip oldukları bir ağ sürücüsü
üzerinden yükleme işlemini tam olarak yapınız.
> Diğer bilgisayarlarda ağ opsiyonunu setup.exe -N çağırarak

yüklemeyi yapınız
Lokal bilgisayarlarda yükleme işlemine başlamadan önce ağ sürücü-

sünde yükleme işlemi bitmiş olmalıdır. Çünkü yükleme sırasında des
FluidSIM-bin-klasörü sorulur.
İşletim sistemi tarafından öngörülmüş olarak, kişisel dosyalar ve ayarlar

FluidSIM tarafından kullanıcıya özel nitelikte kaydedilir. Standart-
Microsoft Windows® -Kurulumu söz konusu ise ilgili kayıt alanı,
özel Dosyalar ve Uygulama dosyalarý hesabı altındadır.

Tam yüklemenin yapıldığı bilgisayar da ağ üzerinden opsiyon klasör-

lerine sahip olur. Yalnız bir nokta unutulmamalıdır: Bir geri yükleme
(kaldırma) durumunda diğer bütün bilgisayarlardan da lisans kaldırılmış
olur ve bütün FluidSIM-Dosyaları silinir ve kullanılamaz.
Eğer lokal (tek) bilgisayarda bir CD-ROM sürücüsü bulunmuyorsa

veya başka bir bilgisayarda olana ulaşılamıyorsa filmleri ağ sürücüsü
üzerinden göstermeniz mümkündür: Ağ sürücüsü üzerinde yeteri kadar
kapasite bulunduğu varsayımından hareket ederek FluidSIM-CD sinin
mov-klasörü ağ sürücüsündeki FluidSIM-klasörüne kopyalanabilir.
Yükleme işlemi bittikten sonra CD yerine ağ sürücüsü üzerinden eğitim
filmleri gösterilebilir.

A. FluidSIM menüleri
Bu bölüm FluidSIM menülerinin tam bir listesini içerir ve kullanıcıya kısa

bilgiler verir. Burada sık kullanılan kavram “güncel devre planı” seçilmiş
olan devre planı anlamındadır. Seçilmiş olan bir pencere her zaman tam
olarak gösterilir ve başlık çubuğu renklidir.
Yeni Ctrl +Y
A.1
Dosya Yeni bir devre planı oluşturmak için boş bir pencere açar. Yeni devrenin
adı noname.ct dir. Eğer aynı ad altında başka bir devre bulunuyorsa
adın arkasına eklenen bir sayı ile tereddütsüz bir yeni ad oluşturulur.
Aç... Ctrl +A
Dosya seçim kutusu açılır; kaydedilmiş bir devre planı seçilip, yüklenebi-
lir.
Kapa Ctrl +W
Aktif pencereyi kapar. Pencere içerikleri henüz kaydedilmemişse, bunu

yapmak için talep oluşur.
Kaydet Ctrl +K
Güncel olan devre planı kaydedilir; devre planı görülebilir şekilde açık
kalır.
Farklı Kaydet...
Dosya seçim kutusu açılır; güncel devre planı için yeni bir ad verilebilir
ve devre planı bu ad altında kaydedilir. Bu ad devre planı için yeni ad
olarak kabul edilir ve devre planı penceresinin başlık kısmında gösterilir.

Devre planı genel Ctrl +D
Devre planı ön görünüm penceresini açar. Küçültülmüş devre planı üze-

rine fare ile çift tıklayarak devre planı yüklenir. Devre planları içindekiler
penceresinde seçilip silinebilir. Devre planlarının kaydedilmesinde Fluid-
SIM içindekiler penceresi otomatik olarak güncelleştirilir.
fluidsim içindekiler klasörü başka alt klasörler oluşturularak devre
planlarının kaydedilmesi için genişletilebilir. FluidSIM bütün devre
planı klasörlerini tanır ve bunlar için devre planı İçindekiler penceresini
oluşturur.
TIFF-İhraç...
Güncel devre bağlantısından grafik bilgisi TIFF-Formata değiştirilince ve

kaydedilince, dosya seçim kutusu açılır. TIFF-Dosyası için yeni isim yok
ise, .tif ekli devre bağlantısı adı altında kaydedilir.
TIFF-İhraç filtresi, grafik devre bağlantı bilgisini başka kullanımlar için
resim olarak kullanmaya yarar.
DXF Export (ihraç)...
Dosya seçim kutusu açılır; güncel olan devre planına ait grafik bilgileri
DXF formatına dönüştürülür ve kaydedilir. DXF dosyası için yeni bir ad
verilmemişse Devre planı adına .dxf eklenerek kaydedilir.
DXF Export filtresi, devre planının grafik bilgilerini başka CAD-Sistemleri
tarafından kullanılabilir hale getirir.
Perça listesi-Export...
Dosya seçim kutusu açılır; Seçilmiş olan parça listesi yazı (metin)
dosyası olarak kaydedilir.
Bir dosya adı verildikten sonra, ayrılması istenen alanları ayıracak işaret
seçimi yapılır.
Özellikler...
Devre planı özelliklerini belirleyebileceğiniz bir kutu açar.
Resim büyüklüğü...
Plan büyüklüğünün verilebileceği bir kutu açar.

Yazdır... Ctrl +Z
Baskı ön izleme kutusunu açar; güncel olan devre planı verilen bir
ölçekte basılabilir.
Son açılan dosya
En son açılmış 8 dosyayı gösterir. Buradakilerden biri seçildiğinde bu

dosya yeniden açılır.Dosyalar açılma sırasına göre, en son açılan en
önde olacak şekilde dizilirler.
Sonlandır Alt+F4
FluidSIM Sonlandı.
Geri al Alt+Backspace
A.2
Düzen En son yapılan düzenlemeyi geri alır. 128 adım geri alınabilir.
Yinele Alt+Shift +Backspace
Düzen Geri al ile son çağrı yinelenir. Bu fonksiyon, hiçbir geri al işlemi
kalmayıncaya kadar kullanılabilir.
Kes Shift +Sil
Seçilmiş bölümleri ara belleğe kaydırır.
Kopyala Ctrl +Ins
Seçilmiş olan bölümleri ara belleğe kaydeder. Böylece devre planları

veya devre planı bölümleri vektör grafiği olarak bir yazılım (metin)
programına eklenebilir.
Yapıştır Shift +Ins
Ara bellekteki bölümleri güncel olan devre planına yapıştırır.
Sil Sil
Çizimdeki seçilmiş olan bölümleri siler.

Bir bölümün Bağlantısı seçilmiş ise bölüm silinmez, fakat bir bağlantı
hattı veya bir kör tapa silinir.

Tümünü seç Ctrl +T
Güncel devre planında bulunan bütün bölümleri ve hatları seçer.
Gruplandır Ctrl +G
Seçilmiş öğeleri guruplandırır. Gruplar tekrar kendi aralarında gruplandı-

rılabilir.
Grup çöz
Seçilmiş grupları çözer. Sadece en dıştaki grubu çözer, bu grubun altında

başka gruplar varsa bunlara dokunulmaz
Yönlendir (hizala)
Seçilmiş öğeleri hizaya getirir.
Döndür
Seçilmiş bölümleri (parçaları) 90°, 180° veya 270° döndürür.

Sadece bölüm ve parçalar birer birer döndürülecekse, basılmış Ctrl -
tuşuna çift tıklayarak bunu gerçekleştirebilirsiniz. Ayrıca Caps lock-tuşuna
da basarsanız saat ibresi yönünde döndürülür.
Yansıtmak
İşaretli elemanları yatay veya dikey olarak yansıtır. (simetri oluşturur).
Özellikler...
Bir parça seçilmiş ise bu parça için özelliklerin seçilebileceği bir kutu
açılır. Eğer parçaya bir tanım (ad) verilecekse bunun için kutuda ikinci bir
alan bulunur.
Eğer bir pnömatik hat seçilmişse,bunun tanımlanması için bir kutu açılır.
“iş hattı” ve “kumanda hattı” seçeneklerinden biri seçilebilir; “iş hattı”
seçeneği her zaman otomatik olarak seçilir. Kumanda hatları kesikli ve
iş hatları devamlı çizgi ile gösterilir. Bu kural sadece hatların gösterme
şeklini belirler fakat görevlerine hiçbir şekilde etki etmez.
Eğer bir parça bağlantısı seçildiyse, seçilen bağlantının özelliklerini
içeren bir diyalog kutusu açılır. Bağlantı özellikleri ayarları, hangi
büyüklüklerin gösterileceğini ve hangi durumlarda pnömatik bağlantının
bir susturucu veya bir kör tapa ile kapatılacağını belirler.

Çizim Kontrolü F6
A.3
Uygula Güncel olan devre planındaki çizim hatalarını kontrol eder.
Dur F5
Güncel devre planını düzen moduna geçirir.
Başla F9
Güncel devrenin simülasyonuna başlanır.
Ara ver F8
Simülasyon modunu terk etmeden güncel devrenin simülasyonuna ara

verilir.
Eğer Ara ver komutuna Düzen modu nda tıklanırsa, güncel devre
simülasyona başlamadan simülasyon moduna geçilir. Bu şekilde
simülasyon başlamadan eleman durumları ayarlanabilir.
Gerial
Devreyi devam eden veya durdurulmuş olan simülasyon sırasında ilk

durumuna getirir. Hemen sonra simülasyon yeniden başlar.
Tek Adım
Küçük bir adımdan sonra simülasyonu durdurur. Yani simülasyon kısa bir
süre için yapılır; sonra tekrar ara ver moduna ( ) geçilir. Gösterilen bir
simülasyonda doğrudan tek adım moduna geçilebilir.
Durum Değişikliğine Kadar Simülasyon
Bir durum değişikliği olana kadar simülasyon başlatılır; daha sonra

ara ver moduna ( ) geçilir. Eğer, bir silindirin pistonu son noktaya
gelmişse, bir valf, bir röle veya bir kontak hareket ederse bir durum
değişikliği olmuştur demektir. Gösterilen bir simülasyon sırasında
doğrudan durum değişikliğine kadar simülasyon moduna geçilebilir.
Sonraki Konu
Sunumun bir sonraki konusuna geçer.
A.4
Kütüphane

Öncelikli Gösterim
FluidSIM elemanlarının öncelikli sıraya göre gösterilmesini sağlayan bir
pencere açar.
Yeni...
Kullanıcıya özel bir kütüphane oluşturmak için bir pencere açabilirsiniz.

Sizin oluşturduğunuz kütüphane standart kütüphane gibi düzenlenmez,
burada öğeleri silebilir veya başka kütüphanelerden aldıklarınızı
ekleyebilirsiniz.
Ad değiştirme...
Kişiye özel bir kütüphanenin adını değiştirebileceğiniz bir pencere açar.
Sil
Penceresi açık ve aktif olan, kişiye özel kütüphaneyi siler.
A.5 Öncelikli menüden bir öğeyi, bir devre planı penceresine ekler.
Ekle
Eleman bul... F3
Elemanların metinsel aranması için bir pencere açar.

Eleman Tanımı
A.6
Didaktik Seçilmiş elemanlar için bir yardım sayfası açar. Sayfada elemanların
DIN sembolleri, kısa açıklamaları, bağlantı sembolleri ve ayarlanabilir
parametrelerinin bir listesi ve son olarak da değerleri bulunur.
Eleman Fotoğrafı
Seçilmiş elemanların fotoğraflarının bulunduğu bir pencere açar. Eğer

bir parça gerçek yapıda tek eleman olarak bulunmuyorsa, bu parçayı
içeren eleman gurubu gösterilir. Gerçek olmayan elemanların fotoğrafı
da yoktur.
Eleman Fonksiyonu
Seçilmiş elemanların fonksiyon şeklini gösteren bir pencere açar.

Fonksiyon şekilleri elemanların kesitlerini göstererek nasıl çalıştıklarını
anlamaya yarar. Bir çok elemanların bir birleri ile bağlantılarını kesit
resimler olarak göstermek ve çizgi film gibi animasyonlarını yapmak
mümkündür.
Konu Tanımı
Resimli bir pencerede, örneğin bir elemannın kesit resmi veya bir
alıştırmanın konusunu metin ile anlatan bir pencere açılır.
Pnömatik Temel konuları...
Pnömatik temel konulari içeren bir konu listesi bulunan bir diyalog
kutusu açar. Burada pnömatik temel konuların anlaşılması için yardımcı
olacak: kesit resimleri, genel resimler, animasyonlar vardır. Listedeki
bir satırın üzerine çift tıklayarak seçilen konu hakkında resimli bir sayfa
açılarak listeden çıkılır.
Fonksiyon Gösterimi...
Burada elemanların fonksiyonlarının anlaşılması için yardımcı olacak:

kesit resimleri, genel resimler, animasyonların bulunduğu bir diyalog
kutusu açılır. Listedeki bir satırın üzerine çift tıklayarak seçilen konu
hakkında resimli bir sayfa açılarak listeden çıkılır.

Alıştırma...
Elektro pnömatik konularında alıştırmalar içeren bir diyalog kutusu

açılır. Listedeki bir satırın üzerine çift tıklayarak seçilen konu hakkında
alıştırmaların olduğu bir sayfa açılarak liste terk edilir. Her alıştırma
manuel yada otomatik olarak harekete geçebilen bir çok resimlerden
oluşmuştur.
Sunum...
Var olan veya oluşturulacak olan bir sunum için bir diyalog kutusu açılır.
Sunumlar ayrı elemanlardan oluşan eğitim birimlerinin bir birleri ile
ilişkili olanlarını birleştirilerek bir bütün şeklinde eğitim birimlerinin
oluşturulmasını sağlarlar.
Eğitim filmi...
Elektro pnömatik eğitim filimlerini içeren bir diyalog kutusu açar. Bir
filmin seçiminden sonra filmin gösterilmesine başlanır.
Yeni...
A.7
Proje Dosya seçim kutusu açılır; yeni bir proje oluşturulabilir. Proje dosyala-
rına prj takısı eklenir.
Aç...
Dosya seçim kutusu açılır; Bir proje dosyası seçilip yüklenebilir.
Kapa
Güncel olan proje kapatılıp standart ayarlar yüklenir.
Aktif pencere ekle
Projeye ait olan dosya listesine eklenir.
Aktif pencere sil
Projeye ait olan dosya listesinden aktif olan dosya silinir.
Özellikler...
Proje özelliklerinin ayarlanabildiği bir diyalog kutusu açar.

Dosyalar
Güncel projeye ait dosyaların bulunduğu bir liste içerir.
Genel görünüm
Güncel projeye ait genel görünümlerin bulunduğu bir liste gösterir.
Sunumlar
Güncel projeye ait sunumların bulunduğu bir liste açar.
A.8 Görünüm Menüsünün fonksiyonları devre planına özeldir ; yani sadece

Görünüm güncel olan devreye bağlıdır. Bu şekilde yüklenmiş devrelere farklı
görünüş seçenekleri ayarlanabilir.
Dosya listesi
Ağaç görüntüsü yerine dosya görüntüsündeki aktif

Elemanlar kütüphanesi ya da. Devre bağlantı özeti içeriğini gösterir.
Sembolleri alfabetik olarak sırala
Aktif olan genel görünüm penceresinde, sembolleri tanımlara göre veya

dosyalara göre düzenler.
Orijinal büyüklük
Devreyi büyütme veya küçültme olmadan gösterir.
Son görünüm
Güncel olan ile bir önceki görünüm arasında gidip gelir.
Tümünü göster
Güncel pencerede bütün devre planı görünecek şekilde bir büyütme

derecesi seçer. Devre eninin devre boyuna oranı sabit kalır.

Bölüm göster
Bir pencerede fare ile oluşturulacak bir dikdörtgenin içinde bulunanları

büyüterek gösterir.
Büyüt >
√
Şekilleri 1,4 ( 2) katı büyütür. İki defa büyütüldüğünde bu faktörün iki
katı kadar büyütme elde edilir.
Küçült <
√
Şekilleri 1,4 ( 2) katı küçültür. İki defa küçültüldüğünde bu faktörün iki
katı kadar küçülme elde edilir.
Durum büyüklükleri... Z
Durum büyüklüklerinin gösterildiği bir diyalog kutusu açar. Sıralanan

durum büyüklüklerinin: (“Hız”, “Basınç”, ...) nasıl gösterileceği yani:
(“Hiçbiri”, “seçilen”, “Tümü”) şeklinde belirlenir.
Akış yönü göster R
Ok şeklindeki akış yönünün gösterilmesini açar veya kapar. Oklar akışın

sıfırdan farklı olduğu durumlarda elemanlara yakın bir yerde gösterilir.
Sayıcı değerlerini ve gecikme sürelerini

göster C
Gecikme elemanları ve sayıcı elemanlarındaki güncel değerleri gösterir

ya da söner.
Akım hattı numarasını ve devre elemanı

tablosunu gösterir N
Elektrik devre bağlantısının akım hat numarası ve devre eleman tablosu

gösterir ya da söner.

Bağlantı Tanımlama göster B
Eleman bağlantılarında tanımlamaları gösterir veya göstermez.
Taknım...
Tanım biçiminin gösterilmesi için bir diyalog kutusu açar. Burada hangi
FluidSIM tanım biçiminin otomatik olarak çerçeveye alınacağına karar
verilir.
Ağ göster G
Önceden ayarlanmış ağ tipi ile arka plan ağını aktif hale getirir. Ağ şekli
Opsiyonlar Ağ... ile seçilebilir.
Çizim Düzlemleri (düzeyleri)...
Çizim düzeylerinin aktif/pasif hale getirilmesi ve adlandırılması için

bir diyalog kutusu açar. FluidSIM sekiz adet simülasyonsuz öğelerin
bulunduğu düzeyini destekler. Bunlar (Metin, DXF-İhraç (Import), Dört
köşe, Daire, Durum diyagramları ve Parça listesidir). Simülasyonlu Fluid-
SIM-Elemanları her zaman 1. çizim düzeyinde bulunurlar.
Büyük Fare imleci göster M
Büyük fare imlecini aktif veya pasif hale getirir.
Araç Çubuğu
Bir araç çubuğu gösterir veya göstermez.
Statü Çubuğu
Statü çubuğu gösterir veya göstermez.

Simülasyon...
A.9
Opsiyonlar Simülasyon ayarları için bir diyalog kutusu açar. Burada gösterim süresi,
yavaş gösterim faktörü ve öncelikler ayarlanabilir.
OPC/DDE-Bağlantı...
OPC- ya da DDE-bağlantısı için ayarlı diyalog kutusunu açar. Burada

FluidSIM ile diğer programlar arasında iletişim kurulabilir.
Ses...
Açılan bir diyalog kutusunda, elemanların: “Kontak”, “Röle”, “Valf” ve

“Sesli ikaz” için ses çıkarmasını sağlar.
Didaktik
Didaktik ayarları için bir diyalog kutusu açar. Burada animasyon hızı ve
tekrarlama modu bulunur.
Ağ...
Arka planda açılacak bir ağ için tipi (“nokta”, “çapraz”, “çizgi”) ve
çözümü (“büyük”, “orta”, “ince”) olacak şekilde karar verilebilecek
bir diyalog kutusu açar.
Terminal (klemens) bağlantı listesi...
Terminal (klemens) bağlantı listeleri seçimi yapılınca, diyalog kutusunu

açar.
Metin elemanlarını koru
Metin elemanlarının korunmasını sağlar veya engeller. Korunmuş metin

elemanları seçilemez ve hareket ettirilemez.
Emniyet (yedek) kopyaları oluştur
Yedek dosyalarının otomatik olarak oluşturulmasını aktif ve pasif hale

getirir. Yedekleri olan dosyalar bak ekini alırlar. Yedek dosyalar devre
planlarının kaydedilmesi sırasında oluşturulur ve devre planı dosyasının
en son kayıt içeriğine sahiptir.

Ağ sürücüsünün klasörleri
Devre planları ve sunumlar için klasörlerini belirler. Eğer bu seçenek

seçilmiş ise ilgili dosya için önceden seçilmiş olan klasörü sunucuda hiz-
mete hazırdır. Diğer durumda önceden ayarlanmış klasörü bilgisayarda
bulunur. Bu menü sadece bilgisayar ağı seçenegi ile FluidSIM kurulması
durumunda vardır.
Güncel ayarları kaydet
Güncel olan: pencereye özel ve genel ayarlarla devre planına özel

ayarları standart ayar olarak kaydeder.
Genel ayarlar: sembol çubuğu, statü çubuğu, simülasyon, ses,
didaktik ve ağ ayarları ile yedek dosyaları için FluidSIM den çıkarken
kaydedilir. Pencere seçenekleri ayarları ise: Yaklaştır/Uzaklaştır faktörü,
pencere büyüklüğü ve pencere seçenekleridir. Durum büyüklüklerinin
gösterilmesi, akış yönü ve arka plan ağı ise devre planı ayarlarıdır.
Sonlandırırken (çıkarken) ayarları kaydet
FluidSIM den çıkarken güncel, genel ve pencereye özel ayarların

kaydedileceğini belirler.

Üst üste sırala Shift +F5

A.10
Pencere Pencereleri üst üste düzenler.
Alt alta sırala
Pencereleri alt alta sıralar.
Yan yana sırala Shift +F4
Pencereleri yan yana sıralar.
Sembol düzenle
Pencere ikonlarını sıralar.
Pencere listesi
Diyalog açılır ve bu bütün açılmış pencereler listelenir. Gösterilen

pencere uygun devre alanları üzerinden etkinleştirilir, minimum olur
veya kapatılır.
Yardım İçeriği... F1
A.11
? FluidSIM için yardım menüsü içeriğini çağırır.
Yardım kullanımı
Nasıl yardım alınacağını tarif eder.
El kitabı için tamamlamalar
FluidSIM el kitabında yapılan tamamlamaların tarif ediliği yardım

bölümünü açar. Bu menü her yerde olmayabilir.
FluidSIM-Update Internet ağında ara...
FluidSIM-Güncelleden kullabilirliğini sormak için, güncel sürücü

bağlantısını gösterir. Bu fonksiyonu kullanabilmek için, internet
bağlantısına ihtiyaç vardır. Güncellenmiş versiyon çıkınca, bunun
hakkında bilgilendirileceksiniz ve kurma dosyasını direkt olarak
yükleyebileceksiniz. Güncelleme otomatik olarak yapılır.

FluidSIM hakkında...
FluidSIM hakkında program bilgilerini gösterir. Burada hangi FluidSIM

versiyonu olduğunu ve sizin sahip olduğunuz "Dongel"yani lisans fişi
numarasını da bulabilirsiniz.

B. Elemanlar kütüphanesi
FluidSIM elemanlar kütüphanesinde her eleman bir fiziksel modelle

eşleştirilmiştir. FluidSIM, simülasyon yaparken verilen kapalı devre
şekline göre bu tek modellerden bir genel model konuşlandırır. Bu genel
modelle daha sonra çalışılır ve simülasyon yapılır.
Bu bölüm, FluidSIM elemanlar kütüphanesindeki elemanların kısa

bir tanımını içermektedir. Bir elemanın ayarlanabilir parametresi
olduğu zaman, parametrenin değerler sınırı girilir; bir değerler sınırının
arkasındaki parantezli sayı elemanlar kütüphanesindeki tanımlı ön ayara
denktir.
B.1 Basınçlı hava kaynağı

Pnömatik elemanlar Basınçlı hava kaynağı, gerekli basınçlı havayı temin
eder. Basınç ayar valfi üzerinden istenilen çalışma
Basınç kaynağı elemanları
basıncı ayarlanabilir.
Değiştirilebilir parametreler:
Çalışma basıncı: 0 ... 2 MPa (0.6 MPa)
Maksimum hacimsel debi: 0 ... 5000 l/dak
(1000 l/dak)
Kompresör
Kompresör(Basınçlı hava kaynağı), gerekli basınçlı
havayı temin eder. Basınç, ayarlanabilir çalışma
basıncı yardımıyla sınırlanır.
(1000 l/dak)

Kompresör, ayarlanabilir
Gerçek çalışma sırasında ve simülasyon anında
maksimum hacimsel debisi değiştirilebilen, basıncı
ayarlanabilen kompresör gerekli basınçlı havayı temin
eder. Basınç, ayarlanabilir çalışma basıncı yardımıyla
sınırlanır.
(1000 l/dak)
Şartlandırıcı, basitleştirilmiş gösterim
Şartlandırıcı, bir su tutuculu basınçlı hava filtresinden
ve bir Basınç ayar valfi nden oluşmaktadır.
Nominal basınç: 0 ... 2 MPa (0.6 MPa)
Normal-Anma debisi: 0.1 ... 5000 l/dak (750 l/dak)
Şartlandırıcı, basitleştirilmiş gösterim
Şartlandırıcı, bir su tutuculu basınçlı hava filtresinden
ve bir Basınç ayar valfi nden oluşmaktadır.
Basınçlı hava tankı
Basınçlı hava tankı basınç salınımla-
rını(değişikliklerini) dengeler ve ani olarak istenilen
aşırı hava talebine karşı depo görevi yapar. Gecikme
ve kısma valflerinin bağlanmasıyla uzun gecikme
sürelerine ulaşılır.
Hacim: 0.001 ... 1000 Litre (1 Litre)

Basınçlı hava tankı (2 Bağlantılı)

Basınçlı hava tankı basınç salınımla-
rını(değişikliklerini) dengeler ve ani olarak istenilen
aşırı hava talebine karşı depo görevi yapar. Gecikme
ve kısma valflerinin bağlanmasıyla uzun gecikme
sürelerine ulaşılır.
Hacim: 0.001 ... 1000 Litre (1 Litre)
Basınçlı hava filtresi
Basınçlı hava filtresi basınçlı havadaki kirlilikleri
temizler. Filtre edilebilir parçacık büyüklüğü filtrenin
yapısına bağlıdır.
Basınçlı hava filtresi, elle yoğuşma sıvısı boşaltması
Basınçlı hava filtresi basınçlı havayı temizler. Filtre
edilebilir parçacık büyüklüğü filtrenin yapısına
bağlıdır. Basınçlı havanın sıcaklığının düşmesi veya
genleşmesi sonucu yoğuşma sıvısı oluşur, bu sıvıyı
elle boşaltmak mümkündür.
Su ayırıcılı filtre, otomatik
Basınçlı hava filtresi basınçlı havayı temizler. Filtre
edilebilir parçacık büyüklüğü filtrenin yapısına
bağlıdır. Basınçlı havanın sıcaklığının düşmesi sonucu
veya genleşmesiyle yoğuşma sıvısı oluşur, bu sıvıyı
otomatik boşaltmak mümkündür.

Su tutucu
Su tutucu oluşan suyu boşaltır.
Otomatik boşaltmalı su tutucu

Su tutucu oluşan suyu alır ve otomatik olarak boşaltır.
Yağlayıcı
Yağlayıcı, basınçlı havayı yağ ile besler.
Soğutucu
Soğutucu basınçlı havayı soğutur.
Fiziksel kurutucu
Fiziksel kurutucu basınçlı havanın nemini düşürür.

Bağlantı (pnömatik)
Bağlantılar, hatlar yardımıyla elemanları birbirine
bağlamaya yararlar. Çalışma modunda, kapalı devre
oluşturmayı kolaylaştırmak için, bağlantılar küçük
bir daire ile gösterilirler. Pnömatik bağlantılar bir
kör tapa ile tıkanırlar. Bir pnömatik bağlantıya
hat bağlanmamışsa ve bu bağlantı da kör tapa ile
tıkanmamışsa, o zaman hava oradan çıkar. Fluid-
SIM Pnömatik, bu durumda bir uyarı verir. Pnömatik
eleman bağlantılarındaki basınç ve debi durum
büyüklüklerini göstermek mümkündür.
Hat (pnömatik)
Pnömatik bir hat ile iki pnömatik bağlantı birbirine
bağlanır. Burada hem bir tekli bağlantı elemanı
hem de bir T-bağlantı elemanı (dağıtıcı eleman) söz
konusudur. Bu şekildeki simülasyon hattında basınç
kaybı yoktur.
İki farklı hat tipi vardır: Birisi iş hattı diğeri de
kumanda hattıdır. Kumanda hatları kesik çizgilerle,
iş hatları ise sürekli çizgilerle gösterilirler.
Çizgi tipi: ın biri {İş hattı veya Kumanda hattı} (İş
hattı )
T-bağlantı elemanı (pnömatik)
Bu T-bağlantısı dört pnömatik hattan fazla olmamak
şartıyla bir basınç kaynağına bağlanır. Bu T-bağlantısı
FluidSIM de hat çekiminde otomatik olarak yapılır.

Özel şekillendirilebilir Yön Özel şekillendirilebilir 2/n- Yön kontrol valfi

kontrol valfleri Özel şekillendirilebilir 2/n-Yön kontrol valfi iki
bağlantılı bir yön kontrol valfidir ve bu bağlantı yön
kontrol vafinin Valf gövdesi ve kumanda tipleri ne
uymalıdır.
Ayrıca pnömatik bağlantılar
Kör tapalar veya susturucular ile tıkanmalıdır.
Özel şekillendirilebilir 3/n-Yön kontrol valfi
Özel şekillendirilebilir 3/n-Yön kontrol valfi, üç
uymalıdır.
Ayrıca, pnömatik bağlantılar
Özel şekillendirilebilir 4/n-Yön kontrol valfi, dört
uymalıdır.
Özel şekillendirilebilir 5/n-Yön kontrol valfi, beş
uymalıdır.


Özel şekillendirilebilir 6/n-Yön kontrol valfi, altı
kontrol valfinin Valf gövdesi ve kumanda tipleri ne
uymalıdır.
Kör tapalar veya susturucular ile kapatılmalıdır.
Özel şekillendirilebilir 8/n-Yön kontrol valfi, altı
uymalıdır.
Kör tapalar veya susturucular ile kapatılmalıdır.
Mekanik kumandalı yön 3/2-Makara kumandalı yön kontrol valfi, normalde

kontrol valfleri kapalı
Bu makara kumandalı yön kontrol valfi, makara
koluna basılarak kumanda edilir. Akış 1 den 2 ye olur.
Makara kolunun serbest kalmasından sonra, valf geri
getirme yayı tarafından başlangıç konumuna getirilir;
1 nolu bağlantı kapanır. Simülasyon modunda bu
valf üstüne tıklanarak ve silindire gerek olmadan da
manuel kumanda edilebilir. Bu valfin temelini, özel
şekillendirilebilir bir 3/n-Yön kontrol valfi oluşturur.
Bu valfi, Kütüphane “sık kullanılan yön kontrol valfleri”
bölümünde bulabilirsiniz.

3/2-Makara kumandalı yön kontrol valfi, normalde

açık
Bu Makara kumandalı yön kontrol valfi, makara
koluna basılarak kumanda edilir, 1 nolu bağlantı
kapanır. Makara kolunun serbest kalmasından sonra,
valf geri getirme yayı tarafından başlangıç konumuna
getirilir; Akış 1 den 2 ye olur. Simülasyon modunda,
bu valf üstüne tıklanarak ve silindire gerek olmadan
da manuel kumanda edilebilir. Bu valfin temelini, özel
3/2-Mafsal makaralı yön kontrol valfi, normalde
kapalı
Mafsal makaralı valfin kumanda edilebilmesi için,
mafsallı makara silindirin tetikleme kamı belli bir
yönden hareket etmelidir; akış 1 den 2 ye olur.
Mafsallı makara bırakılınca, valf geri getirme yayı
tarafından başlangıç konumuna getirilir; 1 nolu çıkış
kapanır. Ters yöne hareket edilince mafsallı makara
tersinir; valf kumanda edilmez. Simülasyon modunda,
bu valf üstüne tıklanarak ve silindire gerek olmadan
da manuel kumanda edilebilir. Bu valfin temelini, özel
Çalışma: ın biri {İleri veya geri hareketinde} (İleri
hareket )

Düşük basınç yükseltici valf

Pim kumandalı Düşük basınç yükseltici valf,
Silindir tetikleme kamının kenarları tarfından
kumanda edilir. Pimin kumanda edilmesi durumunda,
nozul kapanana kadar basınçlı hava serbest olarak
akar. Besleme basıncı yükselinceye kadar 2 nolu
çıkışta bir sinyal oluşur. Simülasyon modunda, bu
manuel kumanda edilebilir.
Pnömatik temassız algılayıcı, mıknatıs kumandalı
Silindirin pistonunundaki kalıcı bir mıknatıs, bu
pnömatik 3/2-yön kontrol valfine kumanda eder
ve böylece bir kontrol sinyali ortadan kalkar; akış 1
den 2 ye serbest bırakılır. Simülasyon modunda, bu
Bu valfin temelini, özel şekillendirilebilir bir
3/n-Yön kontrol valfi oluşturur. Bu valfi, Kütüphane
“sık kullanılan yön kontrol valfleri” bölümünde
bulabilirsiniz.
3/2-Buton kumandalı yön kontrol valfi, normaldea
kapalı
Butona basılarak valf kumanda edilir; akış 1 den
2 ye olur. Buton bırakılınca, valf geri getirme yayı
tarafından başlangıç konumuna getirilir; 1 nolu
bağlantı kapanır.
FluidSIM de, elemanlar aynı şekilde Shift-tuşuna
tıklatılarak sürekli kumanda edilir. Bu sürekli kuman-
dayı kaldırmak için elemanların üstüne tıklatmak
yeterlidir. Bu valfin temelini, özel şekillendirilebilir bir
bulabilirsiniz.

3/2-Buton kumandalı yön kontrol valfi, normalde

açık
Butona basılarak valf kumanda edilir; 1 nolu bağlantı
kapanır. Buton bırakılınca, valf geri getirme yayı
tarafından başlangıç konumuna getirilir; akış 1 den 2
ye olur.
FluidSIM de, elemanlar aynı şekilde Shift-tuşuna
tıklanarak sürekli kumanda edilir. Bu sürekli kuman-
dayı kaldırmak için elemanların üstüne tıklatmak
yeterlidir. Bu valfin temelini, özel şekillendirilebilir bir
bulabilirsiniz.
3/2-Tutmalı seçici anahtar kumandalı yön kontrol
valfi, normalde kapalı
Seçici anahtara basılarak valf kumanda edilir; akış 1
den 2 ye olur. Anahtar bırakılınca durumunu korur.
Sağa döndürülerek tekrar normal konumuna gelir ve
valf geri getirme yayı tarafından başlangıç konumuna
getirilir; 1 nolu bağlantı kapanır.
bulabilirsiniz.
5/2-Tutmalı seçici anahtar kumandalı yön kontrol
valfi
Seçici anahtarı döndürerek valf kumanda edilir; akış
1 den 4 e olur. Seçici anahtar bırakıldıktan sonra
konumunu korur. Seçici anahtar normal konumuna
döndürülünce akış tekrar 1 den 2 ye olur.
bulabilirsiniz.

Selenoid kumandalı yön 3/2-Selenoid kumandalı yön kontrol valfi, normalde

Selenoid kumandalı yön kontrol valfi, selenoid bobine
gerilim uygulanarak tersinir; akış 1 den 2 ye olur.
Sinyalin ortadan kalkmasından sonra, valf geri
getirme yayı tarafından tekrar başlangıç konumuna
getirilir; 1 nolu bağlantı kapanır. Gerilim yoksa, valf
bulabilirsiniz.
3/2-Selenoid kumandalı yön kontrol valfi, normalde
açık
Selenoid kumandalı yön kontrol valfi, selenoid bobine
gerilim uygulanarak tersinir; 1 nolu bağlantı kapanır.
Sinyalin ortadan kalkmasından sonra, valf geri
getirilir; akış 1 den 2 ye olur. Gerilim yoksa, valf
manuel kumanda edilir.
bulabilirsiniz.
5/2-Selenoid kumandalı yön kontrol valfi
Selenoid kumandalı yön kontrol valfi, selenoid
bobine gerilim uygulanarak tersinir; akış 1 den 4 e
olur. Sinyalin ortadan kalkmasından sonra, valf geri
getirilir; akış 1 den 2 ye olur. Gerilim yoksa, valf
manuel kumanda edilir.
bulabilirsiniz.

5/2-Çift selenoid kumandalı yön kontrol valfi

(İmpuls valfi)
İmpuls valfi, selenoid bobine gerilim uygulanarak
tersinir; (akış 1 den 4 e olur) karşı sinyal gelene ve
ilk sinyal ortadan kalkana kadar konumunu korur.
Konum tekrar değiştiğinde akış tekrar 1 den 2 ye olur.
Gerilim yoksa, valf manuel kumanda edilir.
bulabilirsiniz.
5/3-Selenoid kumandalı yön kontrol valfi, yay
merkezlemeli kapalı orta konumlu
Bu valf, ilgili selenoid bobine gerilim uygulanarak
tersinir; (akış 1 den 4 e yada 1 den 2 ye olur). Sinyalin
ortadan kalkmasından sonra, valf geri getirme yayları
tarafından tekrar orta konumuna getirilir; (1, 2 ve 4
nolu bağlantılar kapalıdır). Gerilim yoksa, valf manuel
kumanda edilir.
bulabilirsiniz.

Pnömatik kumandalı yön 3/2-Pnömatik kumandalı yön kontrol valfi, normalde

Pnömatik kumandalı yön kontrol valfi, 12 nolu
bağlantıya bir pnömatik sinyal verildiğinde; akış
1 den 2 ye olur. Sinyalin ortadan kalkmasından
sonra, valf geri getirme yayı tarafından tekrar normal
konumuna getirilir; 1 nolu bağlantı kapanır.
bulabilirsiniz.
3/2-Pnömatik kumandalı yön kontrol valfi, normalde
açık

bağlantıya bir pnömatik sinyal verilir; 1 nolu bağlantı
kapanır. Sinyalin ortadan kalkmasından sonra, valf
geri getirme yayı tarafından tekrar normal konumuna
getirilir; akış 1 den 2 ye olur.
bulabilirsiniz.
5/2-Pnömatik kumandalı yön kontrol valfi
bağlantıya bir pnömatik sinyal verilir; akış 1 den 4
e olur. Sinyalin ortadan kalkmasından sonra, valf
geri getirme yayı tarafından tekrar normal konumuna
getirilir; akış 1 den 2 ye olur.
bulabilirsiniz.

5/2 Çift pnömatik kumandalı yön kontrol valfi

(İmpuls valfi)
Çift pnömatik kumandalı yön kontrol valfi, 14 nolu
bağlantıya bir pnömatik sinyal verildiğinde ve 12 de
sinyal yoksa akış 1 den 4 e olur. 12 nolu bağlantıya
bir sinyal verildiğinde ve 14 te sinyal yoksa akış 1 den
2 ye olur.
bulabilirsiniz.
5/3-Pnömatik kumandalı yön kontrol valfi, yay
merkezlemeli kapalı orta konumlu
Bu valf, ilgili pnömatik sinyal uygulanarak tersinir;
(akış 1 den 4 e yada 1 den 2 ye olur). Sinyalin
ortadan kalkmasından sonra, valf geri getirme yayları
tarafından tekrar orta konumuna getirilir; (1, 2 ve 4
nolu bağlantılar kapalıdır). Kumanda sinyali yoksa,
valf manuel kumanda edilir.
bulabilirsiniz.
İki basamaklı düşük basınç yükseltici valf
İki basamaklı düşük basınç yükseltici valf
normalde kapalı 3/2-Yön kontrol valfi fonksiyonuna
sahiptir. 12 nolu kumanda bağlantısındaki sinyal,
iki basamaklı bir yükseltici ile besleme basıncı sevi-
yesine çıkarılır ve 2 nolu bağlantıda yüksek basınç
bulunur.

Geri dönüşümsüz ve akış “VEYA” valfi

kontrol valfleri “VEYA” valfinde 1 nolu her iki bağlantıdan en az birine
basınçlı hava verilirse 2 nolu bağlantısından çıkar. Her
iki girişe eş zamanlı basınçlı hava uygulanınca, çıkışta
yüksek olan basınç bulunur.
Çabuk boşaltma valfi
Basınçlı hava, 1 nolu bağlantı üzerinden 2 nolu
bağlantıya akar. 2 nolu bağlantıdan basınçlı hava
geldiği zaman, basınçlı hava 3 nolu bağlantının
susturucusu üzerinden dışarı atılır.
“VE” valfi
“VE” valfi basınçlı havayı, 1 nolu her iki girişten 2 nolu
çıkışa bağlar (VE-Fonksiyonu). 1 nolu her iki girişe
farklı basınçlar uygulanırsa, çıkışta düşük olan basınç
bulunur.
Çek valf
1 numaralı uçtaki giriş basıncı 2 numaralı uçtaki çıkış
basıncından yüksek ise çek valf akışı serbest bırakır,
bunun haricinde akışı kapatır.
Yaylı Çek valf
1 numaralı uçtaki giriş basıncı 2 numaralı uçtaki
çıkış basıncı ve olması gereken basınçtan yüksek ise
akış çek valften serbest bırakır, bunun dışında akışı
durdurur.
Nominal basınç: 0.001 ... 2 MPa (0.1 MPa)

Açılabilir çek valf (açılabilir kapama valfi)

1 nolu giriş basıncı 2 nolu çıkış basıncından yüksekse,
açılabilir çek valf akışı serbest bırakır, tersi durumda
akışı kapar. Ayrıca çek valf 12 nolu kumanda hattı
üzerinden açılır, böylece her iki yöne akış sağlanır.
Alan oranı: 1 ... 10 (5 )
Yaylı ikazlı Çek valf
basıncı ve olması gereken basınçtan yüksek ise çek
valf akışı serbest bırakır, bunun dışındaki durumlarda
akışı kapar. Ayrıca çek valf 12 numaralı uçtaki kontrol
hattı üzerinden açılarak akışın her iki yönden geçişi
sağlanır.
Alan oranı: 1 ... 10 (5 )
Kapanabilir Çek valf
1 numaralı uçtaki giriş basıncı 2 numaralı uçtaki
çıkış basınçtan yüksek ise akışı çek valf serbest
bırakır, bunun haricinde akışı kapar. Ayrıca çek valf
10 numaralı uçtaki kumanda hattı üzerinden akışı
kapar.
Alan oranı: 1 ... 10 (5 )

Kapanabilir Yaylı Çek valf

basıncı ve olması gereken basınçtan yüksek ise çek
valf akışı serbest bırakır, bunun haricinde akışı kapar.
Ayrıca çek valf 10 numaralı uçtaki kumanda hattı
üzerinden kapar.
Alan oranı: 1 ... 10 (5 )
Meme
Meme bir Pnömatik direnç gösterir.
Kısma valfi
Kısma valfinin açılma derecesi bir döner düğme
yardımı ile ayarlanır. Bu döner düğme ile mutlak
direnç değerinin ayarlanamayacağına dikkat
edilmelidir. Bu demektir ki farklı kısma valflerinde
benzer pozisyon olmasına rağmen farklı direnç
değerleri oluşur.
Açma seviyesi: 0 ... 100 % (100 %)
Orifis
Orifis bir Pnömatik direnç gösterir.

Orifis, ayarlanabilir
Orifis değişken bir Pnömatik direnç gösterir.
Açma seviyesi: 0 ... 100 % (100 %)
Tek yönlü akış kontrol valfi
Tek yönlü akış kontrol valfi, bir kısıcı valf ve bir çek
birleşmesinden meydana gelir. Çek valf, havanın bir
yöne akışını kapar. Böylece havanın tamamı kısıcı
valf üzerinden akar. Kısıcı bir ayar vidası ile ayarlanır.
Karşı yöne hava çek valf üzerinden serbestçe akar.
Açma seviyesi: 0 ... 100 % (100 %)
Pnömatik sayıcı
Sayıcı, pnömatik sinyalleri geriye doğru sayarak 12
noya kaydeder. Sıfır olunca, sayıcı bir pnömatik çıkış
sinyali verir. Bu çıkış sinyali, sayıcıya elle kumanda
edilince veya 10 nolu bağlantıya bir sinyal gelinceye
kadar olduğu gibi kalır.
Sayıcı: 0 ... 9999 sinyaller (3 sinyaller)
Pnömatik temassız algılayıcı
Pnömatik temassız algılayıcının 1 nolu girişi düşük
basınç ile beslenir. Sürekli hava akımı bir eleman
tarafından engellenince, 2 nolu çıkışta düşük basınçlı
bir sinyal oluşur. Bir eleman tarafından engellenen
hava akışı FluidSIM Pnömatik te simülasyon
modunda üstüne tıklanarak kumanda edilir.

Basınç valfleri 2-Yönlü kontrol valfi-Basınç kontrol valfi

Basınç kontrol valfi verilen havanın basıncını olması
gerekli hava basıncına ayarlar ve basınç değişimini
dengeler. 2 numaralı uçtaki basınç olması gerekli
basıncı aşar ise valf kapanır. Gerçek elemanın ayarı
elemanın yapısına bağlıdır ve ayarı değiştirilemez.
2-yollu kontrol valfi-Basınç kontrol valfi, ayarlanabi-
lir
basıncı aşar ise valf kapanır.
Manometreli basınç ayar valfi
Basınç ayar valfi, girişine verilen basınçlı havayı ayar
eder ve basınç değişimlerini dengeler. Manometre 2
nolu bağlantıdaki basıncı gösteriyor.
3-yönlü kontrol valfi-Basınç kontrol valfi
basıncı aşar ise basınçlı havayı 3 numaralı uçtaki
bağlantıdan boşaltır. Gerçek elemanın ayarı elemanın
yapısına bağlıdır ve ayarı değiştirilemez.

3-yollu basınç kontrol valfi, ayarlanabilir

basıncı aşar ise basınçlı havayı 3 numaralı uçtaki
bağlantıdan boşaltır.
Basınç dengeleyici (Normalde açık kontak)
Basınç dengeleyici basınca bağlı Pnömatik direnç
gösterir. Basınç farkı p3-p4 ayarlanmış olması gerekli
basıncı aşarsa basınç dengeleyici kapanır. 2 ve 3
numaralı uçtaki bağlantı noktaları birleştirilerek
basınç kontrol valfi gerçekleştirilir. Gerçek elemandaki
olması gerekli basınç ayarı elemanın yapısına bağlıdır
ve ayarı değiştirilemez.
Basınç dengeleyici (Normalde açık kontak),
ayarlanabilir
gösterir. Basınç farkı p3-p4 ayarlanmış olması gerekli
basıncı aşarsa basınç dengeleyici kapanır. 2 ve 3
numaralı uçtaki bağlantı noktaları birleştirilerek
basınç kontrol valfi gerçekleştirilir.

Basınç dengeleyici (Normalde kapalı kontak)

gösterir. Basınç farkı p3-p4 ayarlanmış olması
gerekli basıncı aşarsa basınç dengeleyici açılır. 1
ve 3 numaralı uçtaki bağlantı noktaları birleştirilerek
sıralama valfi gerçekleştirilir. Gerçek elemandaki
olması gerekli basınç ayarı elemanın yapısına bağlıdır
ve ayarı değiştirilemez.
Basınç dengeleyici (Normalde kapalı kontak),
ayarlanabilir
gösterir. Basınç farkı p3-p4 ayarlanmış olması
gerekli basıncı aşarsa basınç dengeleyici açılır. 1
ve 3 numaralı uçtaki bağlantı noktaları birleştirilerek
sıralama valfi gerçekleştirilir.

Pnömatik-elektrik işaret Analog-Basınç algılayıcı (basıç şalteri)

çeviricileri Basınç algılayıcı, basınç ayarlanmış olan değerin
üstüne çıkınca Değiştirici kontağın konumunu
değiştirir.
Anahtarlama basıncı: 0.0001 ... 2 MPa (0.3 MPa)
Basınç farkı şalteri
Basınç farkı şalteri, basınç şalteri (P1 bağlantısı),
vakum şalteri (P2 bağlantısı) ve Basınç farkı
şalteri (P1-P2) olarak kullanılır. P1-P2 basınç farkı
ayarlanmış basınç değerinin üstünde olduğu zaman,
pnömatik-elektrik çevirici kumanda edilir.
Basınç farkı: -2 ... 2 MPa (0.3 MPa)
Birleştirilmiş valfler Basınç sıralama valfi

Basınç sıralama valfi, 12 nolu bağlantıya kumanda
basıncının ulaşmasından sonra tersinir. Akış 1 den
2 ye olur. Sinyal değeri düşerse, valf geri getirme
yayı tarafından tekrar normal konuma getirilir; 1 nolu
bağlantı kapanır. Kumanda sinyal basıncı, bir basınç-
ayar vidası ile kademesiz olarak ayarlanabilir.
Ayarlanablir vakum valfi
Ayarlanabilir vakum valfi, bir vakum sinyalini
normal basınç sinyaline doğrudan çevirir. Vakum
1v bağlantısına ayar edilen değere ulaşınca,
konuşlanmış yön kontrol valfini kumanda eder ve
2 nolu bağlantıdan basıçlı hava çıkar.
Nominal basınç: -0.06 ... -0.025 MPa (-0.025 MPa)

Zaman geçiktirme valfi, normalde kapalı

Zaman geçiktirme valfi, bir pnömatik kumandalı
normalde kapalı 3/2-Yön kontrol valfi, bir tek yönlü
akış kontrol valfi ve küçük bir hava tankından
meydana gelmiştir. Tankın 12 nolu bağlantısı
üzerinden dolarak anma basıncına ulaşınca, 3/2-yön
kontrol valfindeki akış 1 den 2 ye olur.
Hacim: 0.001 ... 100 Litre (0.01 Litre)
Zaman geçiktirme valfi, normalde açık
Zaman geçiktirme valfi, bir pnömatik kumandalı
normalde açık 3/2-Yön kontrol valfi, bir tek yönlü akış
kontrol valfi ve küçük bir hava tankından meydana
gelmiştir. Tankın 10 nolu bağlantısı üzerinden dolarak
anma basıncına ulaşınca, 3/2-yön kontrol valfindeki
akış 1 den 2 ye kapanır.
Hacim: 0.001 ... 100 Litre (0.01 Litre)
Adımlayıcı-valf modülü TAA tipi
Adımlayıcı-valf modülü, bir bellek elemanı (3/2-
İmpuls valfi) , bir VE elemanı (3/2-İmpuls valfi) ve bir
VEYA elemanından (“VEYA” valfi) meydana gelmiştir,
ayrıca bir gösterge ve onun yardımcı kumandası
vardır (geliştirme modülü).
Başlama Konumu: ın biri {Sol, Sağ} (Sol )

Adımlayıcı-valf modülü TAB tipi

Adımlayıcı-valf modülü, bir bellek elemanı (3/2-
İmpuls valfi) , bir VE elemanı (3/2-İmpuls valfi) ve bir
VEYA elemanından (“VEYA” valfi) meydana gelmiştir,
ayrıca bir gösterge ve onun yardımcı kumandası
vardır.
Başlama Konumu: ın biri {Sol, Sağ} (Sağ )
Hızlı adımlayıcı
Hızlı adımlayıcı 12 giriş-çıkışı olan mekanik/Pnömatik
kumanda cihazıdır. Çıkışlar adım adım giriş sinyalle-
rine bağlı olarak taranır.
Oransal valf 5/3-yönlü oransal kontrol valfi

Oransal valf analog elektrik giriş sinyalini uygun
kesitte çıkışlara dönüştürür. Yarım anma gerilimde,
yani 5 V’ da Pnömatik orta konum alınacaktır.
Bütün kumanda kenarları kapalı bulunacaktır ve
valften hava geçmeyecektir. Sisteme entegre edilmiş
elektronik konum kontrolü ile ayar mesafesi boyunca
uygun statik ve dinamik karakteristik değerler elde
edilmektedir. Konum kontrolünde düşük histerizis
(0.3 % altında), kısa ayar süresi (5 ms) ve yüksek
üst sınır frekansı (yaklaşık 100 Hz) görülür. Burada
valf ayar organı olarak bilhassa yüksek dereceli
konum kontrolüyle bağlantılı Pnömatik silindirin
konumlanması için uygundur.

İş elemanları Şekillendirilebilir silindir

Şekillendirilebilir silindir Özellik diyalogu üzerinden
çok yönlü olarak uyum sağar. Hem yapısı (tek etkili,
çift etkili) hem de piston kollarının geliştirilmesi
(Manyetik kavrama, kızaklar) ve sayıları (milsiz,bir,iki)
yaklaşık olarak istenildiği gibi kombine edilebilir. Son
konum yastıklaması (-siz,ile,ayarlanabilir) yapılabilir.
Bu sembol FluidSIM’de ayarlanmış şekillere göre
otomatik olarak uyum sağlar.
özellik diyalogu’nda hareketli yükün dışında belki
kalıcı sürtünme ve kayma sürtünmesi dahil ve de bir
değişken kuvvet profili tanımlanabilir.
FluidSIM’deki elemanlar kütüphanesinde önceden
şekillendirilmiş silindir bulabilirsiniz, bunları bağlantı
devresi içine yerleştirebilir ve direk kullanabilirsiniz.
Uygun semboller mevcut değil ise basit tasarımı
seçebilirsiniz, bununda benzerleri olmalıdır,
özellik diyalogu’ nu açınız, şekil ve parametre
uyumuna bakınız.
Maksimum strok: 1 ... 5000 mm (50 mm)
Piston konumu: 0 ... Maksimum strok mm (0 mm)
Piston çapı: 1 ... 1000 mm (20 mm)
Piston kolu çapı: 0 ... 1000 mm (8 mm)
Montaj açısı: 0 ... 360 Deg (0 Deg)
İç sızdırma (kaçak): 0 ... 100 1/(dak. MPa) (0 1/(dak.
MPa))
Hareket eden kütle: 0 ... 10000 kg (0 kg)
Tutma için sürtünme kat sayısı: 0 ... 2 (0 )
Kayma için sürtünme kat sayısı: 0 ... 2 (0 )
Kuvvet: -10000 ... 10000 N (0 N)

Tek etkili silindir

Tek etkili bir silindirin piston kolu, basınçlı hava
verilerek son konuma gelir. Basınçlı hava kesilince,
piston geri getirme yayı tarafından ilk konumuna
tersindirilir. Silindir pistonunda bir kalıcı mıknatıs
bulunur ve bu mıknatıs sayesinde temassız algılayıcı
tarafından algılanır.
MPa))
Kuvvet: -10000 ... 10000 N (0 N)
Getirme yayı piston odasında olan tek etkili silindir
Tek etkili bir silindirin piston kolu, basınçlı hava
verilerek son konuma gelir. Basınçlı hava kesilince,
piston geri getirme yayı tarafından ilk konumuna
tersindirilir.
MPa))
Kuvvet: -10000 ... 10000 N (0 N)

Çift etkili silindir

Çift etkili silindirin piston kolu, basınçlı havanın
bağlanmasıyla tersinir. Son konum yastıklama
elemanları, iki farklı ayar vidası ile ayarlanabilir.
Silindir pistonunda bir kalıcı mıknatıs bulunur ve
bu mıknatıs sayesinde temassız algılayıcı tarafından
algılanabilir.
MPa))
Kuvvet: -10000 ... 10000 N (0 N)
Çift piston kollu son konum yastıklamalı çift etkili
silindir
Çift piston kollu son konum yastıklamalı çift etkili
silindir, basınçlı havanın bağlanmasıyla tersinir. Son
konum yastıklama elemanları, iki farklı ayar vidası ile
ayarlanabilir.
MPa))
Kuvvet: -10000 ... 10000 N (0 N)

İkiz çift etkili silindir

Bu ikiz çift etkili silindir yanyanadır ve bir bayrak
ile bağlıdır. Bu çözüm, takımların ve tasarım
parçalarının taşınmasında ve konumlanmasında
zarar görmemelerini sağlar. Ayrıca ikiz silindir yöntemi
standart silindirlere göre aynı strokta iki kat kuvvet
etkisi yapar.
Piston çapı: 1 ... 1000 mm (28.28 mm)
Piston kolu çapı: 0 ... 1000 mm (10.5 mm)
MPa))
Kuvvet: -10000 ... 10000 N (0 N)

İki taraflı piston kollu ikiz çift etkili silindir

Bu ikiz silindirde, iki piston yanyanadır ve birer
bayrak ile bağlıdırlar. Bu çözüm, takımların ve tasarım
parçalarının taşınmasında ve konumlanmasında zarar
görmemelerini sağlar. Ayrıca ikiz silindir yöntemi
standart silindirlere göre aynı strokta iki kat kuvvet
etkisi yapar.
Piston çapı: 1 ... 1000 mm (28.28 mm)
Piston kolu çapı: 0 ... 1000 mm (10.5 mm)
MPa))
Kuvvet: -10000 ... 10000 N (0 N)
Çift etkili çok konumlu silindir
Aynı piston çaplı ve farklı strok uzunluklu iki silindirin
arka arkaya bağlanmasıyla üç farklı konum sağlanır.
İlk konumdan üçüncü konuma doğrudan veya ikinci
ara konum üzerinden hareket edilir. Bir sonraki
silindir stroku daima önceki silindir strokundan
büyük olmalıdır. Geri getirme hareketinde, ara konum
sadece uygun bir kumanda ile mümkündür. En kısa
strok uzunluğu, bütün uzunluğun yarısı kadardır.
Ara konum: 0 ... Piston konumu mm (0 mm)
Piston alanı: 0,25 ... 810 qcm (3,14 qcm)
Piston halka alanı: 0,1 ... 750 qcm (2,72 qcm)

Manyetik kavramalı pnömatik doğrusal iş elemanı

Piston kolsuz çift etkili silindirin kızağı, basınçlı
havanın karşılıklı bağlanmasıyla tersinir.
MPa))
Kuvvet: -10000 ... 10000 N (0 N)
Şekil bağlı pnömatik doğrusal iş elemanı
Piston kolsuz doğrusal iş elemanı, kuvvetini bir şekil
bağlı piston tasarımı üzerinden verir ve bir oyuk profil
boru tarafından zedelenmesi önlenmiştir.
MPa))
Kuvvet: -10000 ... 10000 N (0 N)

Şekil bağlı pnömatik doğrusal iş elemanı

İki tarafı ayarlanabilir son konum yastıklamalı piston
kolsuz doğrusal iş elemanı, kuvvetini bir şekil bağlı
piston tasarımı üzerinden verir ve bir oyuk profil boru
tarafından zedelenmesi önlenmiştir.
MPa))
Kuvvet: -10000 ... 10000 N (0 N)
Hava motoru
Hava motoru, pnömatik enerjiyi mekanik enerjiye
çevirir.
Yutma hacmi: 0.01 ... 1000 Litre (0.1 Litre)
Sürtünme: 0.01 ... 100 N*m*s/rad (3 N*m*s/rad)
Atalet momenti: 0.00001 ... 1 kg*m2 (0.0001 kg*m2)
Dış dönme momenti: -1000 ... 1000 Nm (0 Nm)

Salınım motoru
Salınım motoru, basınçlı havanın bağlanmasıyla
tersinir, salınım motorunun son konumları kamlar
üzerinden ayarlanır.
Dönme açısı: 1 ... 360 Deg (180 Deg)
Yutma hacmi: 0.01 ... 1000 Litre (0.1 Litre)
Sürtünme: 0.01 ... 100 N*m*s/rad (0.1 N*m*s/rad)
Atalet momenti: 0.00001 ... 1 kg*m2 (0.0001 kg*m2)
Dış dönme momenti: -1000 ... 1000 Nm (0 Nm)
Başlama Konumu: ın biri {Sol, Sağ} (Sol )
Vakum jeneratörü
Vakum jeneratöründe, 1 den 3 e akan basınçlı hava
ile venturi-yöntemine göre vakum üretilir. 1v vakum
bağlantısına, Vantuz bağlanabilir. 1 de basınçlı hava
yoksa vakum da oluşmaz.
Vantuz
Vantuz, Vakum jeneratörü ile beraber bir yere emer.
Emilen bu yer FluidSIM Pnömatik de simülasyon
modunda Elemanların üstüne tıklatılarak simüle
edilir.

Ölçme cihazları Basınç ölçme aleti

Basınç ölçme aleti basıncı gösterir.
Basınç göstergesi
Basınç göstergesinin bağlantısındaki basınç,
ayarlanmış devre basıncını aşarsa optik sinyal faal
olur.
Anahtarlama basıncı: 0.0001 ... 2 MPa (0.3 MPa)
Renk: ın biri {16 standart renk} (Mavi )
Debimetre
Debimetre debiyi ölçer. Seçimli olarak o anki debi
veya geçen tüm miktar gösterilir. Elemanın şekli
otomatik olarak gösterilir.
Oransal-Basınç algılayıcı
Bu sembol pnömatik oransal-basınç algılayıcısının
bir bölümünü gösterir. Oransal-basınç algılayıcısı
mevcut basıncı ölçer ve onu oransal elektrik gerilim
sinyaline dönüştürür. Burada sadece mevcut basınç
aralığındaki basınçlara dikkat edilecektir. Bu alanın
içinde basınç 0 V’dan 10 V’a kadarki gerilim alanında
gösterilir, yani minimum basınç 0 V ve maksimum
basınç 10 V’dur.

B.2 Gerilim kaynağı (0V)

Elektrik devre elemanları 0V-Elektrik bağlantısı.
Gerilim beslemesi
Gerilim kaynağı (24V)

24V- Elektrik bağlantısı.
Fonksiyon jeneratörü
Fonksiyon jeneratörü; kare, üçgen ve sinüs dalga
karakterli sinyal üreten bir gerilim kaynağıdır. Gerilim
bandı -10 V(Volt)’dan +10 V(Volt)’a kadar sınırlıdır. Bu
bantta frekans, genlik ve sinyalin y-kaydırma ayarı
yapılabilir.
Frekans: 0 ... 100 Hz (1 Hz)
Genlik: 0 ... 10 V (5 V)
y-Yer değiştirme: -10 ... 10 V (5 V)
Elektrik bağlantısı
Bu bağlantılar, elemanları birbirine bağlamaya yarar.
Çalışma modunda bağlantılar küçük bir daire ile
gösterilir. Bu gösterim devre planı oluşturmayı
basitleştirir.
Elektrik eleman bağlantılarında gerilimin durum
büyüklüğü ve akım şiddeti gösterilir.
Elektrik hattı
Bir elektrik hattında iki elektrik bağlantısı birbirine
bağlanır. Burada hem bir tek bağlantı elemanı hem
de bir T- Bağlantı (dağıtıcı) elemanı söz konusudur.
Simülasyonda bu çeşit hatlarda gerilim düşmesi
olmaz.

Elektrik T-Bağlantı (dağıtıcı) elemanı

T-Bağlantısı dört elektrik hattı ile gerilim kaynağına
bağlıdır. Bu T-bağlantısı FluidSIM de hat çekilirken
otomatik olarak yapılır.
İş Elemanları / İkaz DC-Motor (Doğru akım motoru)

Elemanları DC-Motoru(Doğru akım motoru) elektrik enerjisini
mekanik enerjiye dönüştürür. DC-Motorlarında (Doğru
akım motorlarında) akım akışının tekrarlanan yön
tersinmesiyle sürekli dönme hareketi üretilir. DC-
Motorunun(Doğru akım motoru) üzerinde 24 V ile
çalıştığı belirtilmiştir ve bu motor Festo Didactic
Konveyörüne(taşıyıcı banda) monte edilmiştir.
Boşta çalışma devir sayısı: 10 ... 10000 1/dak
(75 1/dak)
Dönme momenti: 0 ... 10 Nm (0 Nm)
Işıklı ikaz
Işıklı ikaz yanınca, bir optik sinyal aktif hale gelir. Flu-
idSIM deki ışıklı ikaz ayarlanmış renk ile renklendirilir.
Renk: ın biri {16 farklı standart renk vardır} (Sarı )
Sesli ikaz
Sesli ikaz olunca, bir akustik sinyal aktif hale gelir.
FluidSIM de Opsiyonlar Ses... menüsünde “Sesli
ikaz” aktif olduğu ve Sound-Hardware (ses kartı)
konuşlandığı zaman, yanıp sönnen ışık çelengi
içindeki sesli ikaz ses verir.

Ölçme cihazları / Voltmetre (gerilim ölçer)

Algılayıcılar (sensörlar) Voltmetre ile bir devrenin iki noktası arasındaki
gerilim ölçülür.
Ampermetre (Akım ölçer)

Ampermetre ile bir devrenin iki noktası arasındaki
akımın şiddeti ölçülür.
Konum (yol-mesafe) ölçme sistemi

Konum ölçme sisteminin bağlantı kolu olmayan
uzunlamasına sürgülü bir potansiyometresi vardır.
Bu potansiyometre gerilim işareti(sinyal) verir ve bu
gerilim sinyali çevrim konumu ile orantılıdır. Çevrim
konumu pistonun stroğu tarafından belirlenir. Gerilim
aralığı maksimum ve minimum olarak pistonda
gösterilmiştir, kullanıcı tarafından -10 V’dan +10
V aralığına kadar seçimi yapılabilir. Konum ölçme
sistemi için 13 V’luk besleme gerilimi gerekmektedir.
Oransal-Basınç algılayıcı
Bu sembol Oransal-Basınç algılayıcısının elektrik
bölümünü gösterir.

Kontaklar Normalde kapalı kontak

Kumanda edildiği elemana özelleştirilmiş normalde
kapalı kontak.
Örnek olarak: Normalde kapalı kontak
kapama gecikmeli röle üzerinden bağlanırsa, o za-
man kapalı devrede Normalde kapalı kontak bir
kapama gecikmeli normalde kapalı kontağa dönüşür.
Normalde açık kontak
açık kontak.
Örnek olarak: Normalde açık kontak
açma gecikmeli röle üzerinden bağlanırsa, o za-
man kapalı devrede normalde açık kontak bir
açma gecikmeli normalde açık kontağa dönüşür.
Değiştirici kontak
Kumanda edildiği elemana özelleştirilmiş değiştirici
kontak.
Örnek olarak: Değiştirici kontak
açma gecikmeli röle üzerinden bağlanırsa, o
zaman kapalı devrede değiştirici kontak bir
Zaman gecikmeli kontaklar Açma gecikmeli normalde açık kontak

Bu kontak, bir röle çektiğinde gecikmeli açılır. Açma
gecikmeli Normalde kapalı kontak kumandalı devrede
Normalde kapalı kontak ve bir durum göstergesi
işaretinden oluşur.
Açma gecikmeli normalde açık kontak

Bu kontak, bir röle çektiğinde gecikmeli kapanır.
Açma gecikmeli normalde açık kontak kumandalı
devrede Normalde kapalı kontak ve bir durum
göstergesi işaretinden oluşur.

Açma gecikmeli değiştirici kontak

Değiştirici kontak, bir röle çektiğinde gecikmeli
tersinir. Açma gecikmeli değiştirici kontak, kumandalı
devrede değiştirici kontak ve bir durum göstergesi
Kapama gecikmeli normalde açık kontak

Bu kontak, bir rölenin düşmesinde gecikmeli açılır.
Kapama gecikmeli Normalde kapalı kontak kumandalı
Kapama gecikmeli normalde açık kontak

Bu kontak, bir rölenin düşmesinde gecikmeli
kapanır. Kapama gecikmeli normalde açık kontak
kumandalı devrede normalde açık kontak ve bir
durum göstergesi işaretinden oluşur.
Kapama gecikmeli değiştirici kontak

Değiştirici kontak, bir rölenin düşmesinde gecikmeli
tersinir. Kapama gecikmeli değiştirici kontak,
kumandalı devrede değiştirici kontak ve bir durum

Sınır anahtarı Sınır anahtarı (Normalde kapalı kontak)

Kontaktaki piston kolu son konuma geldiği zaman,
bir silindir pistonunun kumandasıyla kontak açılır.
Silindir tekrar hareket edince, kontak derhal kapanır.
Sınır anahtarı (Normalde kapalı kontak) kumandalı
Makaralı sınır anahtarı (Normalde kapalı kontak)
Piston kolu son konuma geldiği zaman, pistonun
kumandasıyla açılan şalterdir. Silindir hareket
edince, kontak derhal kapanır. Sınır anahtarı
(Normalde kapalı kontak) kumandalı devrede
Normalde kapalı kontak normalde kapalı kontağın
özel diyalogundaki kontak tipini seçer ve bir bağlantı
ucu oluşur.
Manyetik alana girdiğinde kapatmalı kontak
(Normalde kapalı kontak)
kumandasıyla kontak açılır. Silindir hareket edince,
kontak derhal kapanır. Manyetik kapatmalı kontak
(Normalde kapalı kontak) kumandalı devrede
Normalde kapalı kontak normalde kapalı kontağın
özel diyaloğundaki kontak tipini seçer ve bir bağlantı
ucu oluşur.
Sınır anahtarı (Normalde açık kontak)
Kontaktaki piston kolu sona geldiği zaman, bir silindir
pistonunun kumandasıyla kontak kapanır. Silindir
tekrar hareket edince, kontak derhal açılır. Sınır
anahtarı (Normalde açık kontak) kumandalı devrede
normalde açık kontak ve bir durum göstergesi

Makaralı sınır anahtarı (Normalde açık kontak)

Kontaktaki piston kolu son konuma geldiği zaman,
pistonun kumandasıyla kontak kapanır. Silindir
hareket edince, kontak derhal açılır. Makaralı sınır
Normalde açık kontak normalde kapalı kontağın özel
diyaloğundaki kontak tipini seçer ve bir bağlantı ucu
oluşur.
Manyetik kapatmalı kontak (Normalde açık kontak)
kumandasıyla kontak kapanır. Silindir hareket
edince, kontak derhal açılır. Manyetik kapatmalı
kontak (Normalde açık kontak) kumandalı devrede
Normalde açık kontak normalde kapalı kontağın özel
diyaloğundaki kontak tipini seçer ve bir bağlantı ucu
oluşur.
Sınır anahtarı (Değiştirici kontak)
Kontaktaki piston kolu sona geldiği zaman, bir silindir
pistonunun kumandasıyla kontak tersinir. Silindir
tekrar hareket edince, kontak derhal geri kontaklanır.
Sınır anahtarı (Değiştirici kontak) kumandalı devrede
değiştirici kontak ve bir durum göstergesi işaretinden
oluşur.
Makaralı sınır anahtarı (Değiştirici kontak)
kumandasıyla kontak tersinir. Silindir tekrar hareket
edince, kontak derhal geri kontaklanır. Sınır anahtarı-
Makara(Değiştirici kontak) kumandalı devrede
Normalde Değiştirici kontak normalde kapalı kontağın
özel diyaloğundaki kontak tipini seçer ve bir bağlantı
ucu oluşur.

Manyetik kapatmalı kontak (Değiştirici kontak)

kumandasıyla kontak tersinir. Silindir hareket edince,
kontak derhal geri anahtarlanır. Manyetik kapatmalı
kontak(Değiştirici kontak Sınır anahtarı) kumandalı
devrede Normalde Değiştirici kontak normalde kapalı
kontağın özel diyaloğundaki kontak tipini seçer ve bir
bağlantı ucu oluşur.
El kumandalı kontaklar Normalde kapalı kontaklı anahtar

Kontak kumanda edilince açılır. Kontak bırakıldığı
zaman tekrar kapanır. FluidSIM deki anahtar, aynı
anda Shift-Tuşuna basılıp tıklatılarak devamlı
kumanda edilir. Bu devamlı kumanda, elemanın
üstüne bir kez tıklatma ile tekrar kaldırılır.
Normalde açık kontaklı anahtar
Kontak kumanda edilince kapanır. Kontak bırakıldığı
zaman tekrar açılır. FluidSIM deki tuş, aynı anda Shift-
Tuşuna basılıp tıklatılarak devamlı kumanda edilir. Bu
devamlı kumanda, elemanın üstüne bir kez tıklatma
ile tekrar kaldırılır.
Tuş (Değiştirici kontak)
Kontak kumanda edilince kapanır. Kontak bırakıldığı
zaman tekrar açılır. FluidSIM deki tuş, aynı anda Shift-
Tuşuna basılıp tıklatılarak devamlı kumanda edilir. Bu
devamlı kumanda, elemanın üstüne bir kez tıklatma
ile tekrar kaldırılır.
Tutmalı normalde kapalı kontak
Kontak kumanda edilince açalır ve kilitlenir.

Tutmalı normalde açık kontak

Kontak kumanda edilince kapanır ve kilitlenir.
Tutmalı değiştirici kontak

Kontak kumanda edilince tersinir ve kilitlenir.

Basınç anahtarları Pnömatik-Elektrik Çevirici

Diferansiyel basınç anahtarı Diferansiyel basınç
anahtarındaki ayarlı basınç farkı aşıldığı zaman,
Çevirici bir elektrik sinyali verir.
Basınç anahtarı (Normalde kapalı kontak)

Analog-Basınç sensörü (algılayıcısı) ve ndaki ayarlı
cevap basıncı aşıldığı zaman, kontak açılır. Basınç
anahtarı (Normalde kapalı kontak) kumandalı
Basınç anahtarı (Normalde açık kontak)
cevap basıncı aşıldığı zaman, kontak kapanır. Basınç
Basınç anahtarı (Değiştirici kontak)
cevap basıncı aşıldığı zaman, kontak tersinir. Basınç
anahtarı (Değiştirici kontk) kumandalı devrede
değiştirici kontak ve bir durum göstergesi işaretinden
oluşur.

Temassız algılayıcı Manyetik temassız algılayıcı

Kontak, algılayıcıya bir mıknatıs yaklaşınca kapanır.
Simülasyon modunda elemanın üstüne tıklayarak da
temassız algılayıcı kumanda edilir.
İndüktif temassız algılayıcı

Kontak, algılayıcıya bir metal parçası yaklaşınca
kapanır.
Kapasitif temassız algılayıcı

Kontak, algılayıcıya bir nesne yaklaşınca kapanır.
Optik temassız algılayıcı

Kontak, algılayıcıya bir nesne yaklaşıp ışıklı kontrol
düzeneğindeki ışık hüzmesi kesildiğinde kapanır.

Röle Röle
Bu röleye akım geldiği zaman, hemen çeker ve
kesilince, hemen düşer.
Açma gecikmeli röle

Bu röle, akım geldiği zaman, ayar süresi bitince çeker
ve akım kesilince derhal düşer.
Gecikme süresi: 0 ... 100 s (5 s)
Kapama gecikmeli röle
Röle, akım geldiği zaman derhal çeker ve akım
kesilince, ayar süresi bitince düşer.
Sayıcı röle
Bu röle, A1 ve A2 bağlantıları arasına belli sayıda
sinyaller geldiğinde çeker. R1 ve R2 bağlantıları
arasına bir gerilim uygulanınca da, önceden ayarlı
değerlere geri set edilir.
Simülasyon modundaki sayıcının geri set edilebilmesi
için elemanın üstüne tıklamak gerekir.

Kontrolör Komparatör
Komparatör anahtarlama farkı olan (histerezis-geri
dönüş hatası) süreksiz iki nokta kontrolörü yapan
bir denetleyicidir. Komparatör faal olunca sürekli
gerilim sinyali verir. Faal durumda yol verme değeri
için istenen değer + 1/2 histerezis ve kapatma değeri
için istenen değer - 1/2 histerezis olarak tanımlanır.
Komparatör için 24 V’luk bir besleme gerilimine
ihtiyaç vardır.
Nominal değer gerilimi: -10 ... 10 V (5 V)
Histerizis: 0 ... 5 V (1 V)
PID-Kontrolör
PID-Kontrolör sürekli bir denetleyicidir ve üç
kontrolör organından oluşur. Bunlar oransal,
integral ve türevsel organlardır. PID-Kontrolörün
parametrelerinin ayarlanabilmesi için Festo
Didactic’in TP111 Pnömatik kontrolör ve ’ ün
teknolojik paketine bakmak gerekir.
Çıkış gerilimi sınırlaması için (i)’de - 10 V’dan + 10 V’a
kadar veya (ii)’de 0 V’dan + 10 V’a kadar ayarlama
yapılabilir. (i)’de ayar büyüklüğü sapması - 7 V’dan
+ 7 V’a kadar ve (ii)’de ayar büyüklüğü sapması 1.5
V’dan 8.5 V’a kadar olabilir. PID-Kontrolörde 24 V’luk
bir besleme gerilimine ihtiyaç vardır.
Oransal çarpan: 0 ... 1000 (1 )
Entegral çarpanı: 0 ... 1000 1/s (0 1/s)
Diferansiyal çarpanı: 0 ... 1000 ms (0 ms)

Durum kontrolörü
Durum kontrolörü Pnömatik konum tahrik kontrolü
için uygundur. Bir Pnömatik konum tahriki kontrol
sisteminden sayılır ve bu kontrol sistemi standart
kontrolörle istenildiği gibi kontrol edilememektedir.
Mevcut durum kontrolörüyle pistonun üç büyüklüğü
kontrol edilir: bunlar konum, hız ve ivmedir. Kontrolör
bunun için üç döngülü kontrolör olarak adlandırılır.
Hız ve ivme maliyet bakımından algılayıcılarla
ölçülmez. Bunlar kontrolörden konumun farklılığı
göz önünde bulundurularak hesaplanır. Durum-
Kontrolörün parametrelerinin ayarlanabilmesi için
Festo Didactic’in TP111 Pnömatik kontrolör ve ’ ün
teknolojik paketine bakmak gerekir.
Çıkış gerilimi sınırlaması için (i)’de - 10 V’dan + 10 V’a
kadar veya (ii)’de 0 V’dan + 10 V’a kadar ayarlama
yapılabilir. (i)’de ayar büyüklüğü sapması - 7 V’dan + 7
V’a kadar ve (ii)’de ayar büyüklüğü sapması 1.5 V’dan
8.5 V’a kadar olabilir. Durum-Kontrolörde 24 V’luk bir
besleme gerilimine ihtiyaç vardır.
Sapma kuvvetlendirmesi: 0 ... 10 (1 )
Hız sönümleme: 0 ... 100 ms (0 ms)
İvmelenme sönümlemesi: 0 ... 10 ms2 (0 ms2)
Toplam kuvvetlendirme: 0 ... 1000 (1 )

OPC-/DDE-Elemanlar FluidSIM-Çıkış
FluidSIM-Çıkışından diğer kullanıcılarla iletişim
sağlanır.
FluidSIM-Giriş
FluidSIM-Girişinden diğer kullanıcılarla iletişim
sağlanır.
B.3 Gerilim kaynağı (0V)

Elektrik elemanları 0V-Gerilim kaynağı kutubu.
(Amerikan Normu)
Gerilim beslemesi
Gerilim kaynağı (24V)

24V-Gerilim kaynağı kutubu.

Kontaklar Normalde kapalı kontak

Kumanda edildiği elemana özelleştirilmiş Normalde
kapalı kontak.
Örnek olarak: Nornalde kapalı kontak bir
kapama gecikmeli röle ile bağlanırsa, o zaman
Normalde kapalı kontak kumandalı devrede bir
kapama gecikmeli normalde kapalı kontağa dönüşür.
Normalde açık kontak
açık kontak.
Örnek olarak: Normalde açık kontak bir
açma gecikmeli röle ile bağlanırsa, o zaman nor-
malde kapalı kontak kumandalı devredeki bir
Zaman gecikmeli kontaklar Açma gecikmeli

Bu kontak, bir röle çektiğinde gecikmeli açılır. Açma
gecikmeli normalde kapalı kontak, kumandalı
Açma gecikmeli
Bu kontak, bir röle çektiğinde gecikmeli kapanır.
Açma gecikmeli normalde açık kontak, kumandalı
devrede Normalde açık kontak ve bir durum
Kapama gecikmeli
Bu kontak, bir rölenin düşmesinde gecikmeli kapanır.
Düşme gecikmeli normalde kapalı kontak, kumandalı
devrede normalde kapalı kontak ve bir durum
Kapama gecikmeli
Bu kontak, bir rölenin düşmesinde gecikmeli
kapanır. Düşme gecikmeli normalde açık kontak,
kumandalı devrede normalde açık kontak ve bir
durum göstergesi işaretinden oluşur.

Sınır anahtarı Sınır anahtarı (Normalde kapalı kontak )

Piston kolu sona geldiği zaman, bir silindir pisto-
nunun kumandasıyla kontak açılır. Silindir tekrar
hareket edince, kontak derhal kapanır. Sınır anah-
tarı (Normalde kapalı kontak) kumandalı devrede
normalde kapalı kontak ve bir durum göstergesi işa-
retinden oluşur.
Sınır anahtarı (Normalde açık kontak)
Piston kolu sona geldiği zaman, bir silindir pistonu-
nun kumandasıyla kontak kapanır. Silindir tekrar
hareket edince, kontak derhal açılır. Sınır anah-
tarı (normalde açık kontak) kumandalı devrede
normalde açık kontak ve bir durum göstergesi işa-
retinden oluşur.
El kumandalı kontak Tuş (Normalde kapalı kontak)

Kontak kumanda edilince açılır ve kontak bırakıldığı
zaman hemen tekrar kapanır.
FluidSIM deki tuş, ayni anda Shift-Tuşuna basılıp
tıklatılarak devamlı kumanda edilir. Bu devamlı
kumanda, elemanın üstüne bir kez tıklatma ile tekrar
kaldırılır.
Tuş (Normalde açık kontak)
Kontak kumanda edilince kapanır ve kontak
bırakıldığı zaman hemen tekrar açılır.
FluidSIM deki tuş, aynı anda Shift-Tuşuna basılıp
kaldırılır.
Tuş (Değiştirici kontak)
Kontak kumanda edilince tersinir ve kontak bırakıldığı
zaman hemen tekrar geri gelir.
FluidSIM deki tuş, aynı anda Shift-Tuşuna basılıp
kaldırılır.

Basınç anahtarları Basınç anahtarı (Normalde kapalı kontak)

cevap basıncı aşıldığı zaman, kontak açılır. Basınç
anahtarı (Normalde kapalı kontak) kumandalı
devrede normalde kapalı kontak ve bir durum
Basınç anahtarı (Normalde açık kontak)
cevap basıncı aşıldığı zaman, kontak kapanır. Basınç
anahtarı (normalde açık kontak) kumandalı devrede
Röle Röle
Akım geldiği zaman röle derhal çeker ve akım
kesilince hemen düşer.
Açma gecikmeli röle

Röle, akım geldiği zaman, ayar süresi bitince çeker ve
akım kesilince derhal düşer.
Kapama gecikmeli röle
Röle, akım geldiği zaman derhal çeker ve akım
kesilince, ayar süresi bitiminde düşer .

B.4 Dijital Giriş

Dijital Elemanlar Dijital girişler bir “I” ile gösterilirler. FluidSIM de
dijital elemanlar bir dijital modülün hem içinde
Sabitler ve klemensler hem de dışında kullanılabilirler. Bir dijital girişin bir
dijital modülde kullanılması durumunda, ilgili dijital
modülün giriş klemensi “I0” dan “I7” ye kadar bir
sayı ile numaralandırılarak belirlenebilir ve böylece
dijital giriş ile ilişkilendirilmiş olur. Seçilmiş olan
dijital modülün girişinde 10 V tun üstünde bir analog
sinyal bulunuyorsa, o zaman dijital giriş “Hi” duruma
getirilir.
Bir dijital girişin bir dijital modülün dışında kullanıl-
ması durumunda, dijital girişte ayrıca bir analaog
elektrik bağlantısı bulunur. Bu bağlantıda 10 V tun
üstünde bir analog sinyal bulunuyorsa,bu durumda
dijital giriş “Hi” durumuna getirilir.
Alternatif olarak dijital girişe farenin sol düğmesine
tıklanarak da “Hi” durumuna getirilebilir. Tekrar
tıklanması durumunda bu tekrar “Lo” değerine geri
getirilir.
Dijital Çıkış
Dijital çıkışlar bir “Q” ile gösterilirler. Çıkış, girişi ile

cıkışı arasında bir dijital sinyalin geçmesini sağlar.
Dijital elemanlar FluidSIM de bir dijital modülün
hem içinde ve hem de dışında kullanılabilirler. Bir
dijital çıkış bir dijital modülün içinde kullanılırsa,
ilgili dijital modülün çıkış klemensi “Q0” dan “I7” ye
kadar bir sayı ile numaralandırılarak belirlenebilir
ve böylece dijital çıkış ile ilişkilendirilmiş olur. Dijital
çıkış “Hi” durumunda ise, ilgili dijital modülün çıkış
klemensine 24 V gerilim uygulanır. Bir dijital çıkış,
bir dijital modülün dışında kullanılırsa, dijital çıkışta
ayrıca bir analog elektrik sinyali bağlantısı bulunur.
Dijital çıkış “Hi” durumunda ise, bu bağlantıya 24 V
gerilim uygulanır.

bellek
Bellek “M” ile gösterilir. Bellekler girişlerinde olan
değere çıkışlarında da sahip olan sanal çıkışlardır.
Özellik diyalog kutusu üzerinden, ilgili similasyon
tipinde Q çıkışının “Lo” veya “Hi” olduğu, giriş
değerinden bağımsız olarak belirlenir. Similasyon
türüne göre çıkıştaki değer girişteki değer olarak
uygulanır.
Sabit Seviye HI
Q çıkışında sabit durum “Hi” vardır.
Sabit seviye LO
Q çıkışında sabit durum “Lo” vardır.
Bağlantı (dijital)
Bağlantılar, elemanların hatlarla biri birlerine

bağlanmasını sağlarlar. Çalışma modunda devrelerin
kolay oluşturulması için, bağlantılar küçük bir daire
ile gösterilirler. Dijital eleman bağlantılarında seviyeyi
“Lo” ve “Hi” olarak gösterttirebilirsiniz.
Hat (dijital)
Bir dijital hat ile iki dijital bağlantı birleştirilir. Bu
tek bağlantı olabileceği gibi, T-dağıtıcı da olabilir.

T-Dağıtıcı (dijital)
T-Bağlantısı ile iki dijital hat eş seviyede bağlanabilir.
T-Bağlantısı hat çekimi sırasında FluidSIM tarafından
otomatik olarak oluşturulur.
Temel Fonksiyonlar AND

Eğer tüm girişler “Hi” durumundaysalar, yani kapalı
konumdaysalar, AND in Q çıkışı “Hi” durumuna gelir.
Bu devre elemanının bir girişinin bile kontaklanma-
ması durumunda, otomatik olarak durumu “Hi” olur.
Yanal Değerlendirmeli AND

Eğer tüm girişler “Hi” durumundaysalar ve önceki
similasyon adımında en az bir giriş “Lo” durunda
bulunuyor idiyse, Yanal Değerlendirmeli AND in
Q çıkışı “Hi” durumuna gelir. Bu blokun bir pini
kontaklanmadıysa, durumu otomatik olarak “Hi”
olur.
NAND (ve hayır)
Eğer tüm girişler “Hi” durumundaysalar, yani kapalı
konumdaysalar, NAND ın Q çıkışı “Lo” durumuna
gelir. Bu blokun bir pini kontaklanmadıysa, durumu
otomatik olarak “Hi” olur.
Yanal Değerlendirmeli NAND

Eğer en az bir giriş “Lo” durumundaysa ve önceki
similasyon adımında tüm girişler “Hi” durunda
bulunuyor idiyse, Yanal Değerlendirmeli NAND in
Q çıkışı “Hi” durumuna gelir. Bu blokun bir pini
kontaklanmadıysa, durumu otomatik olarak “Hi”
olur.

OR
Eğer en az bir giriş “Hi” durumundaysa, yani kapalı
konumdaysalar, OR in Q çıkışı “Hi” durumuna
gelir. Bu blokun bir giriş pininin kontaklanmaması
durumunda, otomatik olarak durumu “Lo” olur.
NOR (VEYA hayır)

Eğer tüm girişler “Lo” durumundaysalar, yani kapalı
konumdaysalar, NOR ın Q çıkışı “Hi” durumuna gelir.
Herhangi bir girişin kontaklanmasıyla (durum “Hi”),
NOR un çıkışı “Lo” durumuna gelir. Bu blokun bir
giriş pininin kontaklanmaması durumunda, otomatik
olarak durumu “Lo” olur.
XOR (Özel VEYA)
Eğer girişler farklı durumundaysalar, XOR ın Q
çıkışı “Hi” durumunda olur. Eğer bu blokun giriş
pinlerinden bir tanesi kontaklanmamışsa, otomatik
olarak durumu “Lo” olur.
NOT (HAYIR, Inverter)

Eğer giriş durumu “Lo” olursa, Q çıkışı durumu “Hi”
olur. NOT bloku giriş durumunu tersine döndürür.

Özel Fonksiyonlar Dijital-Modül

Dijital modül, bir dijital devrenin toplu olarak bir
elektro pnömatik devre bağlantısına yerleştirilmesini
sağlar. Das Digital-Modul bietet 8 elektrische
Ein- und Ausgänge, die ihre Zustände an seinen
Digitalschaltkreis im Inneren weiterleiten. Auf diese
Weise benötigt der Digitalschaltkreis im Dijital modül,
durumlarını kendi içindeki dijital devrelere ileten 8
elekrtriksel giriş ve çıkış sunmaktadır. Bu şekilde
dijital devre elektro pnömatik devre planlarında
bir dijital modülün kare şeklinde toplam olarak 18
bağlantı ile gösterilmesini, çok az yer kaplayarak
sağlar. Dijital modül üzerinde farenin sol tuşunu
çift tıklayarak, modülün içindeki dijital devreye
ulaşılır. İçinde dijital devrenin bulunduğu bir yeni
pencere açılır ve burada alışılagelmiş şekilde devre
çalışmaların yapılabilir. Yeni eklenmiş olan bir dijital
modülün içinde standart olarak, 8 giriş ve 8 çıkıştan
oluşan bir dizin bulunmaktadır. Bunlar elektro
pnömatik Schaltplan. dijital devrenin Oluşturulması
sırasında test edebilmek için, elektropneumatischen
devreden ayrık olarak similasyonuna izin verir.
Dijital modülün çalışma penceresi kapatıldığı
zaman veya başlangıç devre pencersi ön plana
alındığında, yapılmış olan tüm değişiklikler otomatik
olarak, elektro pnömatik devrenin dijital modülü
tarafından üstlenilir. Dijital modülde sadece dijital
elemanlar eklenebilir. Bir dijital modülde, başka dijital
modüllerin iç içe eklenmesi de olanaksızdır. Ancak,
bir den çok dijital modülün bir elektro pnömatik
devrede kullanılması mümkündür. Lütfen dikkat
ediniz! Bir dijital modülün içindeki bir dijital devrenin
çalışabilmesi için, modülün elektrik bağlantılarına
(+24 V) ve (0 V) gerilim uygulanmalıdır.

Açma gecikmesi
Açma gecikmesinde çıkış önceden ayarlanmış olan
bir gecikme süresi sonunda açılır. Eğer giriş Trg
durumu “Lo” dan “Hi” ye dönüşürse, açma gecikmesi
etkin olur. Eğer girişteki durum en az ayarlanmış
süre boyunca “Hi” olarak kalırsa, bu süre sonunda
çıkış Q “Hi” durumuna gelir. Böylece çıkış, girişe
göre gecikmeli olarak açılır. Eğer girişteki durum
ayarlanmış olan süreden önce tekrar “Lo” durumuna
gelirse, o zaman süre önceki değere geri getirilir. Eğer
giriş durumu “Lo” ise, çıkış tekrar “Lo” durumuna
getirilir.
Açma gecikmesi: 0 ... 100 s (3 s)
Kapama Gecikmesi
Kapama gecikmesinde cıkış daha önceden belirlenmiş
olan bir süre sonunda, önceki konumuna getirilir.
Eğer giriş Trg “Hi” durumuna gelirse, çıkış Q emen
“Hi” durumuna geçer. Giriş Trg “Hi” durumundan
“Lo” durumuna gelirse, kapama gecikmesi devreye
girer. Önceden belirlenmiş olan süre sonunda çıkış
“Lo” durumuna geri getirilir (kapamayı geciktirir).
Eğer giriş Trg tekrar açılıp kapatılırsa, geciktirme
işlemi yeniden başlatılır. R (Reset) girişi üzerinden
gecikme adımını ve çıkışı, gecikme süresi dolmadan
geri alabilirsiniz.
Kapama gecikmesi: 0 ... 100 s (3 s)

Açma-, Kapama gecikmesi

Açma-/ Kapama gecikmesinde çıkış önceden
ayayarlanmış bir süre sonunda geçiş verir ve yine
önceden belirlenmiş ikinci bir süre sonunda önceki
konumuna geri döner.
Giriş Trg durumunu “Lo” den “Hi” durumuna
değiştirdiğinde, Açma gecikmesi süresi geçmeye
başlar. Girişdeki durum ayarlanmış olan açma
gecikmesi süresi boyunca “Hi” olarak kalır, bu sürenin
bitiminde çıkış Q “Hi” durumuna getirilir ( çıkş girişe
göre gecikmeli olarak harekete geçer). Giriş durumu
ayarlanmış olan açma gecikmesi süresinin bitiminden
önce “Lo” durumuna tekrar geri getirilirse, süre geri
alınır. Eğer girişteki durum tekrar “Lo” durumuna
geldiyse, kapama gecikmesi süresi geçmeye devam
eder. Girişteki durum en az önceden ayarlanmış olan
kapama gecikmesi süresi boyunca “Lo” olarak kalır,
böylece bu sürenin sonunda cıkış “Lo” durumuna
gelir ( Çıkış girişe göre geciktirilir). Giriş durumu
bu süre dolmdan önce “Hi” durumuna getirilirse,
ayarlanan süre geri alınır.
Kapama gecikmesi: 0 ... 100 s (3 s)
Kaydedici Açma Gecikmesi
Bir giriş sinyalinden sonra süre geçmeye başlar, bu
süre sonunda çıkış durumu verilir.
Giriş Trg “Lo” durumundan “Hi” durumun değişir
değişmez, ayarlnmış olan süre geçmeye başlar.
Bu süre bitiminde Çıkış Q “Hi” durumuna getirilir.
Giriş Trg nin tekrar anahtarlanması geçmekte olan
süreyi etkilemez. Çıkışın ve geçen sürenin tekrar “Lo”
durumuna getirilmesi için R girişinde durum “Hi”
olmalıdır.

Tutma rölesi
Bir S girişi üzerinden Q çıkışı verilir. Diğer bir R girişi
üzerinden çıkış geri alınır.
Bir tutma rölesi basit bir kayıt organıdır. Çıkıştaki
değeri, girişteki durumlar ile çıkışta bulunan bir
önceki değer belirler.
Akım rölesi
Çıkışın verilmesi ve geri alınması küçük bir sinyalin
girişe verilmesiyle sağlanır.
Her defasında, Trg girişinin durumu “Lo” dan “Hi”
durumuna gelirken, Q çıkışı durumunu değiştirir.
Yani çıkış açılır veya kapatılır. R girişi üzerinden akım
rölesini çıkış( başlangıç) durumuna geri getirirsiniz.
Yani çıkış “Lo” durumuna getirilir.
Silme rölesi - sinyal çıkışı
Bir giriş sinyali, süresı ayarlanabilir bir çıkış sinyali
oluşturur.
Eğer giriş Trg “Hi” durumuna gelirse, Q çıkışı “Hi”
durumuna geçer. Eş zamanlı olarak ayarlanmış
olan süre geçmeye başlar, çıkış verilmiş olarak
kalır. Ayarlanmış olan sürenin bitiminde çıkış “Lo”
durumuna geri gelir (sinyal çıkışı). Sürenin bitiminden
önce giriş “Hi” durumundan “Lo” durumuna geçerse,
Çıkış da hemen “Hi” durumundan “Lo” durumuna geri
döner.

Yanal markalanmış silme rölesi

Bir giriş sinyali, süresi ayarlanabilir bir çıkış sinyali
oluşturur(tekrar markalanabilir)
Eğer Giriş Trg “Hi” durumuna gelirse, çıkış Q “Hi”
durumuna gelir. Eş zamanlı olarak ayarlanmış olan
süre geçmeye başlar. Süre bitiminde çıkış “Lo”
durumuna geri getirilir (Sinyal çıkışı). Sürenin
bitiminden önce giriş tekrar durumunu “Lo”
durumundan “Hi” durumuna değiştirirse ( Geri
markalama), süre geri alınır ve çıkış açık kalır.
Zaman şalteri
Zaman şalteri ile gün, hafta ve yıllık zaman şalterli
saatler simule edilebilir. Zaman şalterinin Q çıkışı
ayarlanmış olan bir açma zamanı için “Hi” durumuna
gelir ve ayarlanmış olan bir kapama zananına
ulaşıldığında “Lo” durumuna gelir. Eğer seçenek
“hepsini tekrar et” seçilmişse, açma ve kapama
olayları ayarlanmış olan tekrarlama zamanı sonunda
tekrarlanır.
Açma süresi: 0 ... 1000 s (10 s)
Kapama süresi: 0,1 ... 1000 s (30 s)
Hepsini tekrarla: 0,1 ... 1000 s (60 s)

İleri-/Geri sayıcı
Giriş Dir nasıl bağlandıysa, bir giriş sinyali ile bir
sayma değeri ( sayı) yukarı veya aşağı sayılır.
Ayarlanmış olan sayısal değere ulaşıldığında çıkış
verilir.
Giriş Cnt “Lo” durumundan “Hi” durumuna geçti-
ğinde, sayıcının değeri bir sayı artırılır (Dir = “Lo”)
veya bir sayı eksiltilir (Dir = “Hi”). Eğer sayıcının de-
ğeri ayarlanmış olan değere eşit veya bundan büyük
ise, çıkış Q “Hi” durumuna gelir. Geri alma girişi R ile
sayıcı değerini ve çıkışı “Lo” durumuna geri getirebi-
lirsiniz. R=“Hi” olduğu sürece, çıkış “Lo” durumunda
kalır ve Cnt girişindeki sinyaller sayılmaz.
Simetrik tempo verici
Bir tempo sinyali ayarlanabilir bir peryot süresi
boyunca çıkıştan verilir.
Sinyal süresi ile açma ve kapama sürelerinin ne kadar
süreceğini belirlersiniz. En girişi ile ( Enable için:
izin verildi) tempo vericiyi açarsınız, yani tempo
verici sinyal süresi boyunca çıkışı “Hi” durumuna,
arkasından sinyal süresi boyunca çıkışı “Lo”
durumuna ve böylece, giriş tekrar “Lo” durumuna
gelene kadar devam eder.
Darbe süresi: 0,1 ... 100 s (0,5 s)
Asenkron pals (sinyal) verici
Çıkışın sinyal şekli ayrlanabilir, pals süresi ve pals
molası süresi ile belirlenir.
Giriş INV çıkışın tersine dönmesini sağlar. Eğer Blok
EN üzerinden aktive edilmişse, Giriş INV sadece çıkışı
tersine döndürür.
Darbe süresi: 0,1 ... 100 s (3 s)
Darbe mola süresi: 0,1 ... 100 s (1 s)

Frekanslar için eşik değer şalteri

Çıkış iki tane ayarlanbilir frekansa göre açılır ve
kapatılır.
Eşik değer şalteri giriş Fre deki sinyalleri ölçer. Palsler
ayarlanabilir bir ölçme süresi boyunca algılanır.
bu süre boyunca ölçülen frekans ayarlanmış olan
açma frekansından büyükse, çıkış Q “Hi” durumuna
getirilir.Eğer ölçülen frekns kapama frekansına eşit
veya daha küçükse, o zaman Q çıkışı tekrar “Lo”
durumuna getirilir.
Açma frekansı: 0,1 ... 10 Darbe/saniye
(6 Darbe/saniye)
Kapama frekansı: 0,1 ... 10 Darbe/saniye
(2 Darbe/saniye)
Ölçme zaman dilimi: 0,1 ... 100 s (5 s)
B.5 Bağlantı (mekanik)

Diğer elemanlar Mekanik bağlantılar valf selenoidlerinin tanımlarının
işaretlenmesi için kullanılır. Devre planlarının kolay
oluşturulması için bağlantılar düzen modunda bir
küçük daire ile gösterilirler.
Valf selenoidi
Valf selenoidi valfi tersindirir.
FluidSIM de valf selenoidi tanımı kullanılarak,
selenoid ve kumanda edilecek valf birleştirilir.
Oransal- valf selenoidi

FluidSIM de bir marka (adaptör) yardımıyla Oransal-
valf selenoidi bir Oransal- valf ile bağlanır.

Valf selenoidi (Amerikan Normu)

Valf selenoidi valfi tersindirir.
FluidSIM de valf selenoidi tanımı kullanılarak,
selenoid ve kumanda edilecek valf birleştirilir.
Mesafe cetveli
Mesafe cetveli silindirde bulunan algılayıcıların
takılmasına yardımcı olan bir elemandır. Bu şekilde
mesafe cetveli üzerinde bulunan tanımlar, elektrik
devrelerinde algılayıcı ve sınır anahtarları ilişkilerini
belirlerler.
Durum göstergesi
Durum göstergesi otomatik olarak, başlangıç
konumunda bir elemanı kumanda edilmiş olarak
tanımlar.
Kontak kamı
Tetikleme kamı otomatik olarak normal konumda
kumandalı bir elemanı kumanda edilmiş olarak
tanımlar.
Metin (yazı)
Metin elemanları (yazı) ile devre planları donatılabilir,
elemanlar isimlendirilebilir veya devre planlarına
yorumlar yazılabilir. Metinler ve metin elemanlarının
görünüşleri istenildiği gibi değiştirilebilir.
Durum diyagramı
Durum diyagramları önemli olan durum büyüklükle-
rini grafik olarak gösterir.

Klemens bağlantı listesi

Klemens bağlantı listesi otomatik olarak elektrik
devresinde bağlantı klmensleri oluşturur ve eşleşme
düzenini tabloda gösterilir.
Parça listesi
Parça listesi var olan elemanları inceler ve bir liste
hazırlar. Bu listede elemanların tanımları ve isimleri
sütunlarda ve elemanlar satırlarda yer alır.
Kare/dik dörtgen
Kare veya dik dörtgen devre planlarında kullanılan
diğer grafik elemanlarıdır.
Daire/Elips
Daire veya elips devre planlarında kullanılabilecek
diğer grafik elemanlarıdır.
Resim dosyası
Resimler FluidSIM de diğer bileşenlerde ve nesne-
lerde olduğu gibi yapıştırılabilir ve yerleştirilebilir,
kaydırılabilir, döndürülebilir ve kaydedilebilir. Ayrıca
resimler Dikdörtgen ve Elips - şeklinde serbest olarak
ölçeklendirilebilir.

C. Eğitim dokümanı, genel bakış
Bu bölüm didaktik eğitim dokümanları FluidSIM formatında ve

B,“Eleman kütüphanesi”, bölümünde bulunmayan kısımlarını içermekte-
dir. Genel olarak burada ana başlıklar şeklinde kısa açıklamalar, çalışma
şekilleri, animasyonlar, resimler ve Didaktik -Menüsü ile kullanılabilen
eğitim filmleri bulunmaktadır.
Bu bölüm konularına göre sıralanmıştır. Eğer konularına göre sıralan-

mıştır. Eğer konu ile ilgili animasyonlar varsa başlıkların yanında
işaretleri vardır. Son bölümde eğitim filmleri hakkında açıklamalar bu-
lunmaktadır.
C.1 1 Pnömatik sistemlerin yapısı

Temel bilgiler Pnömatik sistemler işlevsel birimlere ayrılabilir.
Bu resim çeşitli meleman gruplarının basit sinyal
akışını gösteriyor.
☞ Genel EVA-prensibine paralelliği gösteriniz
(Giriş, İşlem,Çıkış).
2 Devre planı
Devre planları, enerjilerin ve sinyallerin aşağıdan
yukarıya doğru aktığını gösterir. Elemanlar
her fonksiyonun işlevine göre devre planında
numaralanmıştır.
☞ Çalışma ve kumanda hatları arasındaki farkı
devre planında çalışarak belirtiniz.
3 Tek etkili bir silindirin kumandası

Bir tuş kumanda edilince, tek etkili bir silindirin
piston kolu dışarı çıkmalı ve bu tuş bırakılınca
piston kolu tekrar içeri girmelidir. Kumanda, yay
geri getirmeli bir 3/2-valfi üzerinden yapılıyor.
☞ Resim her iki devre sembollerinin tanıtımı için
ara adımı olarak kullanılır.

3.. Tek etkili bir silindirin kumandası

Animasyonlar, tuş kumanda edildiğinde basınçlı
havanın yönünü ve piston kolu çıkışını gösteriyor.
Tuş bırakılınca, geri getirmeli yay, valfi tekrar
normal konuma getirir ve piston kolu içeri girer.
☞ 3.1a ve 3.2a animasyonları işlem sırasını adım
adım gösteriyor; 3a animasyonu tam çevrimi
(hareketli) birkaç defe gösteriyor.
4 Çift etkili bir silindirin kumandası

5/2-Yön kontrol valflerinin pratikte sık sık
kullanılmasına rağmen, burada bir 4/2-Yön kontrol
valfi kullanılarak, prensibin görünmesini sağlıyor:
Piston kolunu hareket ettirmek için her iki yönde
basınçlı havanın beslenmesi gerekir.
☞ Bu resim her iki devre sembollerinin tanıtımı
için kullanılır.
4.. Çift etkili bir silindirin kumandası

Animasyonlar, piston kolunun giriş ve çıkış
hareketlerini gösteriyor. Tuş kumanda edildiği
sürece piston kolu çıkış hareketini muhafaza eder,
durumunda kalır.
☞ 4.1a ve 4.2a animasyonları süreci adım adım ,
4a animasyonu ise tam çevrimi gösteriyor.

C.2 5 Enerji besleme ve hazırlaması için devre elemanları sembolleri

Devre elemanı sembolleri Eğer alışılmışın dışında teknik donatılar mevcutsa,
genelde bu “detaylı” devre elemanı sembolleri
enerji besleme elemanı için kullanılır. (DIN ISO
1219’a göre)
☞ 6. konuda ki basitleştirilmiş semboller ile
karşılaştırınız.
6 Enerji beslemesi için devre elemanı sembolleri

Bu resim, şartlandırıcının basitleştirilmiş ve izahlı
devresini, ayrıca basınç besleme sembolünü
gösteriyor.
☞ Önceki resmin devre elemanı sembollerini de
ayrı ayrı belirtiniz.
7 Yön kontrol valfleri için devre elemanları sembolleri (1)

Yön kontrol valfleri: bağlantılarının, devre
konumlarının ve her bir bağlantı sayısına göre
belirlenirler. (Kumanda şekli gibi diğer gerekli
veriler burada henüz parantez dışındadır).
☞ Her bir devre eleman sembollerinin farkını
belirtiniz. Hatalı bağlantılardan kaçınmak için,
bir valfin bütün girişlerinin veya çıkışlarının
işaretlenmiş olduğunu belirtiniz.
8 Yön kontrol valfleri için devre elemanları sembolleri (2)

Yön kontrol valfleri: bağlantılarının, devre
konumlarının ve her bir bağlantı sayısına göre
belirlenir.
☞ Değişik devre elemanı sembollerinin farkını
belirtiniz.

9 Bağlantı tanımı
Yön kontrol valflerinin bağlantı konumları,
sayılarla ifade edilirler(bkz. ISO 5599-3, Çıkış
1990 ve CETOP RP 68P REV (hatırlatma)). Önceden
burada harfler kullanılırdı.
☞ Örnekler veriniz ve bunu alıştırma ile
tamamlayınız.
10 Kumanda şekilleri için devre elemanları sembolleri (1)

Bu resim, manuel ve mekanik kumanda yada geri
getirmeli eleman örneklerini gösteriyor.
☞ Kumanda ve geri getirme konum şekillerini
anlatınız.
11 Kumanda şekilleri için devre elemanları sembolleri (2)

Bu resim: pnömatik, elektrik, kombineli kumanda-
lar ve geri getirme konum örneklerini gösteriyor.
☞ Kumanda ve geri getirme konum şekillerini

anlatınız.
12 Geri-Dönüşümsüz valfler için devre elemanları sembolleri

Bu resim: Önemli geri-dönüşümsüz valf devre
elemanı sembollerini gösteriyor.
☞ Geri-Dönüşümsüz valflerin çalışma prensibini
anlatınız(belirtiniz).
13 Akış kontrol valfleri için devre elemanları sembolleri

Bu resim, iki önemli akış kontrol valfinin devre
elemanı sembollerini gösteriyor.
☞ Her iki valf için çift yön akışını belirtiniz.

14 Basınç kontrol valfleri için devre elemanları sembolleri

Basınç kontrol valfleri, genelde bir yay kuvvetine
karşı ayarlanabilirler. Basınç kontrol valflerinin
görevi, tümü veya bir kısmı pnömatik olan
sistemin basıncını etkilemektir.
☞ Her akış yönündeki devre elemanı sembollerini
detaylı karşılaştırınız.
15 Doğrusal iş elemanları için devre elemanları sembolleri

Tek ve çift etkili silindirler diğer tasarımların
temelini oluştururlar. Devre elemanı sembolleri,
genelde devre planında sağa çıkış hareketli
gösterilirler.
☞ (76 - 84 deki resim konularından faydalanarak)
her fonksiyon prensibinin avantaj veya dez
avantajını belirtiniz
16 Döner iş elemanları için devre elemanları sembolleri

Döner iş elemanları, motorlarda sürekli dönme
hareketli ve salınımlı tahrik elemanlarında hareket
açılı olarak yapılır. Hava basınçlı motorlar normal
olarak çok yüksek devir sayısı aralığında çalışır.
Salınımlı iş elemanları ya sabit yada ayarlanabilir
tarama açılıdırlar.
☞ Resim 86 ve 87’yi işlevlerini açıklamak için
kullanınız.
17 Elemanların Numaralanması
Bir devre planının bütün elemanları başlangıç
konumlarında gösterilirler. Eğer valfler başlangıç
konumunda, kumanda edilmişlerse, o zaman bu
bir ok veya - bir sınır anahtarı olması durumunda-
kam gösterimiyle gösterilir.
☞ Başlangıç konumu ve normal konum hakkında
bilgi veriniz.

17.. Devre planındaki elemanların tanımı

Bu animasyon, devre planının çeşitli yüzeylerini ve
devre planında olan makaralı valfin pozisyonu
arasındaki ilişkiyi gerçek sistemde farklı bir
şekilde gösteriyor. Sonuç olarak elemanlar
bağlanır ve numaralanırlar.
☞ 17.1a’dan 17.6a’ya kadar olan animasyonlar
devre planının gelişmesini adım adım, 17a
animasyonu bütün çevrimi gösteriyor.
C.3 18.1 Doğrudan kumanda (kumanda edilmemiş durumu)

Devre elemanı planları 25 mm çapında bir tek etkili silindir bir tuş
kumanda edildikten sonra bir iş parçasını sabitler.
Düğme kumanda edilinceye kadar iş parçası sabit
kalmalıdır.
☞ Devrenin görünümününü, numaralanmasını
ve çalışmasını tartışınız. Devre planında başlangıç
konumunun gösterildiğini belirtiniz.
18.2 Doğrudan kumanda, (kumanda edilmiş durumu)

Burada silindir bir tahrik elemanıdır, silindir
1A1 olarak işaretlidir ve silindire ait kumanda
elemanının numarası 1S1 dir.
☞ Devrenin görünümününü, numaralanmasını ve
çalışmasını tartışınız: Bu devre planında başlangıç
konumunun gösterilmediğini belirtiniz.
19.1 Dolaylı kumanda, (kumanda edilmemiş durumu)

Büyük piston çaplı tek etkili bir silindir bir tuşun
kumandasıyla dışarı hareket etmelidir. Silindir,
tuşun bırakılmasından sonra tekrar içeri hareket
etmelidir.
☞ Devrenin görünümününü, numaralanmasını
ve çalışmasını tartışınız. Devre planında başlangıç

19.2 Dolaylı kumanda, (kumanda edilmiş durumu)

Tuş kumanda edildiği sürece (12) nolu kumanda
girişindeki sinyal olduğu gibi muhafaza edilir.
Tuşa basmayı bırakınca yayın kuvveti valfi kapar
ve piston kolu içeri hareket eder. Silindirin piston
bölümünün havası kumanda elemanı üzerinden
atılır .
☞ Devrenin görünümü, numaralanmasını ve
çalışmasını tartışınız. Devre planında kumandalı
20.1 Devre elemanı planı: "VE"valfi

Çift etkili bir silindirin piston kolunun dışarı
hareket etmesi içindir. Bir tuş ve bir makaralı
valf kumanda edilmelidir.Tuşlardan biri bile
bırakıldığında silindir başlangıç konuma geri
gitmelidir.
☞ Devrenin görünümününü, numaralanmasını ve
çalışmasını tartışınız.

"VE"valfinin girişleri iki adet 3/2-Yön kontrol
valflerinin çıkışlarına ile bağlıdır. 1S1 kumanda
edildiğinde, "VE"valfinin solundaki 1 nolu
girişinde bir sinyal bulunur. 2 nolu çıkış ise kapalı
kalır.
☞ Lojik VE-Fonksiyonunu tartışınız. Bundan
sonraki resimler bu konuyu açıklamaktadır.

Yardımcı eleman 1S1, kumanda edilince
"VE"valfinin 2 nolu çıkışında basınç bulunur. Ayar
elemanı 1V1 terslenince silindirin piston tarafı
hava ile beslenir ve piston kolu dışarı hareket
eder.
☞ Bu resmi önceki resim ile karşılaştırınız.

21.1 Devre elemanı planı: "VEYA"valfi

Çift etkili bir silindirin piston kolu iki kumanda
tuşundan birisi kumanda edildiğinde dışarı
hareket eder ve burada 1S1 ve 1S2 çıkışları
doğrudan bağlanarak denenmiştir. Bu devre
arzulanan neticeyi vermez, çünkü basınçlı hava
valfin hava tahliye çıkışından çıkmaktadır.
☞ Devrenin hatalı işlevini, kendiniz bulunuz.
Eğer 1S1 kumanda edilirse, basınçlı hava 1S2’nin
3 nolu tahliye bağlantısı tarfından atmosfere atılır.
Kumanda elemanı 1V1 kumanda edilmeyince
basınç hızla düşer. Problemin çözümü için yeni bir
eleman gereklidir.
☞ Devreyi önceki resim ile karşılaştırınız.
Bu resim aynı devreyi önceki resimdeki gibi
gösteriyor, ancak burada kurulu "VEYA"valfi
vardır.
☞ "VEYA"valfinde oturmalı newsnenin işlevini
belirtiniz.

1S1 veya 1S2 tuşu kumanda edilince, 1V1
kumanda elemanının kumanda girişine sinyal
iletilir; silindir pistonu dışarı hareket eder.
☞ Önceki resim ile devreyi karşılaştırınız.

22.1 Devre elemanı planı: İmpuls valfi ve Bellek davranışı

Bir çift etkili silindirin piston kolu, tuş kumanda
edilince dışarı hareket eder ve ikinci tuşa kumanda
edilinceye kadar o konumda kalır. Silindirin piston
hızı her iki yönde ayarlanabilir olmalıdır.
☞ Impuls (Bellek) valfinin işlevini tartışınız.

İmpuls valfinin bellek özelliğinden dolayı dışarı
hareket sinyali az bir zamana gereksinim duyar.
1S1’in kumanda edilmesi ile 1V3 kumanda
elemanının 14 nolu girişinde bir sinyal vardır. 5/2-
Yön kontrol valfi tersinir ve 1A1 silindirin piston
kolu dışarı hareket eder.
☞ Bu devre elemanı planı, 1S1’in az önce
kumanda edildikten sonraki devre durumunu
gösteriyor.

1S1 bırakıldıktan sonra kumanda elemanın 14
nolu bağlantısında ki kumanda hattı havayı tahliye
eder ve 01V1 o konumda kalır, 1S1 ise normal
konuma döner.
☞ Önceki resimlerin yardımıyla bu konuyu
öğreniniz.

Şimdi 1S2 tuşu kumanda edilirse, 1V3’in tekrar
kumanda yönü değişir ve silindir içeri hareket
eder.
☞ Bu resim, silindir piston kolunun yarım içeri
hareketini gösteriyor. Önceki resimlerin yardımıyla
konuyu öğreniniz.


Silindi, yeni bir başlama sinyali gelinceye kadar
içeride kalır. Tek Yönlü Akış kontrol valflerde ise
pistonun hızı ayarlanabilir hacim debisi üzerinden
her iki yönde ayarlanır. (Boşaltma havası hız
kontrolü).
23 Devre elemanı planı: Çabuk boşaltma valfi

Piston hızı, bir çabuk boşaltma valfinin kurulma-
sıyla yükseltilir. Bu hız, hava boşaltma tarafındaki
akış direncinden düşürülür.
☞ Valfin işlevi için lütfen 65. konunun resmini
Devre elemanı planı: Basınç şalteri devre planı (Basınca bağlı

24
kontrol)
Bir iş parçası, çift etkili bir silindirin piston
kolundaki bir mühür ile damgalanır. Mühürleme
hareketi bir tuşun kumandasından sonra dışarı
olmalıdır. Bir ayarlı markalama basıncının
gerçekleşmesiyle silindirin piston kolu otomatik
olarak içeri hareket eder. Arzu edilen damgalama
basıncı ayarlanabilir olmalıdır.

Devre elemanı planı: Zaman geciktirme valfi (zamana bağlı

25
kontrol)
Yapıştırma presi için iş elemanı olarak bir çift
etkili silindir görev yapar. Tuş kumanda edilince,
pres silindirinin piston kolu dışarı hareket eder.
Pres pozisyonunun gerçekleşmesi için 6 saniye
süre gereklidir. Bundan sonra piston kolu çıkış
konumuna geri dönmelidir. Eğer silindir pistonu
son konumlamanın arkasında bulunuyorsa, o
zaman yeni bir başlama mümkün olur. İçeri giriş
hareket hızı ayarlanabilir olmalıdır.
26 Devre elemanı planı: Sıralı kontrol

İki silindirli bir devrenin hareket sırası şu
şekildedir (Kısaca): A+, B+, A-, B-. Her adım için
bir kumanda gerekmektedir.
☞ Bu hareket sıralamasında sinyal taşması
olmaz.
27 Yön-Adım-Diyagramı
Çevrimi başla komutunu vermeden önce, 2A1
silindirine içeri girme hareket onayı verilmelidir.
☞ İleri ve geri bağlantı resimlerindeki devre
planını açıklamak için kullanınız.
28.1 Sinyal çakışmalı devre

Bir devre A+, B+, B-, A- hareket akışını yerine
getirmelidir. Makaralı valfler ile bu çözüm teklifi
ikili devre durumunlarında sinyal çakışmaları
yapar. Devre tam çalışmaz.
☞ Katılımcı kritik durumları kendisi bulsun.


İlk sinyal çakışmalı başlama işleminde meydana
gelmiştir: 1VA kumanda elemanında ki 12 ve 14
nolu kumanda hatları aynı anda hava ile beslenir:
Valf öngörüldüğü gibi konum değiştiremez.
☞ Katılımcıya çözüm teklifleri yaptırınız.

İkinci sinyal çakışması üçüncü adımda olur:
Burada 2V2 kumanda elemanında ki her iki
kumanda hatları aynı anda hava ile beslenir.
☞ Gelecek resimi de açıklama için kullanınız.
29 Yol-Adım diyagramı: Sinyal çakışması

Bu resim, Yol-Adım diyagramı veya sinyal
diyagramı ile ilgili sinyal çakışmalarının nasıl
olunacağını gösteriyor.
☞ Yon-Adım-Diyagram, Sinyal diyagramı ve
Fonksiyon diyagramı arasında ki fark ve ilişkiyi
açıklayınız ediniz.
30 Mafsal makaralı valf ile çözüm

1S2 ve 2S1 sinyal kumanda elemanlarının bu
durumunda ki sinyal çakışmalarının mafsal
makaralı valflerin kullanılmasıyla önlenebilir.
☞ Pratikte işlemsel güvenirlik nedeniyle mafsal

makaralı valflerden kaçınmak gereğini anlatınız.

31 Değiştirici valf (Tersindirme) ile çözüm

Sensor sinyalini daima aktif tutmamak bir
sinyal süresini kısaltmak için çözüm yoludur:
Eğer sinyal gerekli ise, sinyal elemanı sadece
enerji ile beslenir (Değiştirici valfin üzerinden
düzenleme) veya sinyal sadece iletilmeye devam
eder (Değiştirici valfin altından).
☞ Mafsal makaralı valfler ile çözümün yüksek
akış güvenirliğini vurgulayınız.
C.4 32 Şartlandırıcı
Basınçlı havanın Normal olarak filtre, basınç kontrol valfi ve
hazırlanması yağlayıcı bir şartlandırıcıyı oluşturur. Her şeyden
önce basınçlı hava filtrensinin seçimi sistemin
temiz basınçlı hava ile beslenmesi için önemli bir
rol oynar.
☞ Bir sonraki resimi filtrenin işlevi için karşılştırı-
nız.
33 Filtre
Basınçlı hava filtrenin solundan sağına akar.
Basınçlı hava, disk üzerinden filtre kabına aktarılır.
Dönmeden dolayı ağır parçaçık ve şu damlacıkları
filitre kabına savrulur. O zaman temizlenmiş hava
filtre kapsülünden akar. Bu filitre kapsülü yüksek
geçirgen, sinterlenmiş maddeden oluşur.
☞ Düzenli bakım aralığının (Periyodik bakım)
gereğini belirtiniz.
34 Soğutmalı kurutucu
Çiğ noktası, o sıcaklıkta ki havada oluşan nemin
yoğunlaşmaya başlamasıdır. Çiğ noktası ne kadar
düşükse basınçlı havada o kadar az şu bulunur.
Soğuk havalı kurutma 2 ve 5 °C arasında ki çiğ
noktasına ulaşmakla mümkündür.
☞ Bu metodu havalı kurutma ile emme ve
adsorpsiyondan dolayı karşılaştırınız.

35 Kimyasal kurutucu
Kimyasal kurutmada gerçek bir kimyasal yöntem
söz konusudur. Havanın nemi kurutma maddesi ile
birleşir, bundan sonra sıvılaşır ve depo tabanında
toplanır. Bu yoğunlaşan sıvının seviyesi düzenli
okunmalı ve kurutma maddesi ilave edilmelidir.
☞ Bunu fiziksel kurutma ile karşılaştırınız.
36 Fiziksel kurutma
Fiziksel kurutmada, basınçlı havada bulunan
gazlar ve erimiş maddeler bir gövdenin üst
yüzeyinde birikir. Bu metot 90 °C ’lik çiğ noktasına
kadar ulaşılabilir.
☞ Bunu kurutma ile karşılaştırınız.
37 Yağlayıcı
Genelde basınçlı hava yağlan mamalıdır. Hareketli
kısımda dış yağlama gerekirse, basınçlı hava
yeterli olmalı ve devamlı yağ verilmelidir.
Tesise yağlı hava gerektiğinde, basınçlı havanın
yağlanması daima tesisin bir kısmıda sınırlı
olmalıdır.
☞ Bakım birimindeki (Resim konusu 32) yağlayıcı
pozisyonunu gösteriniz.
38 Yağlayıci (Detay)
Basınçlı hava yağlayıcıdan geçer ve debi
kanalındaki daralmadan bir basınç düşüşü
meydana gelir ve böylece damla odası ve
yükselme hattı üzerinden bir emme etkisi olur. Yağ
damlacıkları hava akımından dolayı püskürtülür.
Bazı pnömatik elemanlar sadece yağlı veya yağsız
hava ile çalıştırılır.
☞ Yağ seviyesinin düzenli olarak kontrol edilmesi
gerektiğini belirtiniz.

39 Tahliyeli basınç ayar valfi

Basınç ayarının gayesi, giriş basıncının salınımın-
dan bağımsız olarak çıkış basıncını sabit tutmaktır.
Dış etkiden dolayı çıkışdaki basınç ayar edilen de-
ğer üzerine çıkarsa, hava tahliye kapısı üzerinden
(3) atılır.
☞ Bağlantıyı görüntülemek için sıradaki
animasyonu gösteriniz.
39.. Tahliyeli basınç ayar valfi

Bu animasyonlar, hem kontrol fonksiyonunu
1’den 2’ye hemde çıkış tarafında olan basınç
darbelerindeki basınç sınırlama fonksiyonunu
gösteriyor.
☞ 39.1a’dan 39.3a’ya kadar olan animasyonlar
işlevin prensibini adım adım, 39a animasyonu tam
bir döngüyü gösteriyor.
40 Basınçlı hava dağıtımı

Eğer bir sistemde 6 bar ’lık basınçlı hava olması
gerekiyorsa ve iletim hatlarında daima basınç
kayıpları varsa, o zaman kompresör basıncı
6.5 bar dan 7 bar a kadar olmalıdır. Basınçın
kararlılığı için kompresöre bir hava deposu takılır.
Yoğunlaşma sıvısı için boşaltma vanası daima en
alt yerde bulunur.
☞ Niçin hat eğimi daima kompresörden uzak
olmalıdır? Bunu katılımcıya sorunuz.
41 Pistonlu kompresör
Çok kademeli pistonlu kompresör, nispi yüksek
basınçları elde etmek için kullanılır. Hava birinci
piston tarafından sıkıştırılır, arada soğutulur ve
ikinci piston tarafından yeniden sıkıştırılır.
☞ Piston ile sıkıştırmanın avantaj veya dezavan-
tajını tartışınız.

42 Türbin tipi kompresör

Havanın bir veya birden fazla türbin çarkının
yardımıyla akıtılması sağlanır. Gösterilen şekil
eksenel akım yönü nedeniyle eksenel türbinli
kompresör olarak gösterilir. Bu ancak büyük
debi(besleme miktarı) için uygundur.
☞ Burada kinetik enerjinin basınç enerjisine nasıl
dönüştürüldüğünü de gösteriniz.
43 Kapalı çevrim ve boru hattı döşemesi

Bakım çalışmaları, onarımları veya sistemin geniş-
letilebilmesi için sistem parçalara bölünmelidir.
İhtiyaca göre sistemi daha sonra genişletmek ge-
rekirse, T-bağlantıları ve geçme bağlantılı dağıtım
blokları ile bunu yapmak mümkündür.
☞ Yoğunlaşma sıvısını toplamak için 1-2% eğimli
hatlar akış yönüne doğru döşenmelidir.
44 Mutlak ve atmosfer basınçları

Mutlak basınç, mutlak sıfır-hattından hesaplanır.
Atmosfer basıncının altında vakum aralığı bulunur.
Atmosfer basıncı sabit değildir ve yaklaşık 100 kPa
(1 bar) tutar.
☞ Manometre düzenli olarak sadece atmosfer
basıncından farkı gösterir, yani mutlak basıncı
göstermez.

C.5 45.1 3/2-Yön kontrol valfi, bilye oturmalı prensibi

Valfler 3/2-Yön kontrol valfinin 3 bağlantı ve 2 konumu
vardır. Bir yay yüklü yarım bilye, 1 nolu hava
basınçlı bağlantıyı kapar ve 2 nolu iş bağlantısı
pimdeki (pres kolu) 3 nolu hava tahliyesi ile
bağlıdır.
☞ İşlevsel gösterim şeklini ve devre sembolini
45.2 3/2-Yön kontrol valfi, Oturmalı prensibi (kumandalı durumda)

Valf pimi kumanda edilince sızdırmazlık elemanı
tabandan kaldırılır. Bunun için geri getirme yayın
kuvveti ve mevcut basınçlı hava kuvveti yeterlidir.
Valfde 1’den 2’ye akış olur.
☞ Disk oturmalı valfli tasarımına bakınız.
46 3/2-Yön kontrol valfleri

Küresel oturmalı yön kontrol valfi birleşik bir
elemandır. Bu, kumanda başlıklarının çeşitli tipleri
ile beraber elde edilir. Doğrudan kumandalı valfler
için anma kuvvetinde ki sınırlamalar valf anma
büyüklüklerini de sınırlamaktadır.
☞ Niçin anma kuvveti valfin büyüklüğü ile
büyüdüğünü araştırınız.
47.1 3/2-Yön kontrol valfi, Disk oturmalı prensibi

Bu valf disk taban prensibine göre yapılmıştır.
Oturmalı süre kısadır ve küçük bir hareket yolu
üzerinden havanın akması için büyük bir kesit
serbest bırakılır.
☞ Bu resimdeki “Kapalı konum-normal konum
ifadelerini açıklayınız”.

3/2-Yön kontrol valfi, Disk oturmalı prensibi (kumandalı

47.2
durumda)
Pim yavaş hareket edincede basınçlı hava kayıpları
olmaz. Valflerin bu tasarım tipi kirliliğe karşı
hassas değildir ve uzun ömürlüdürler.
☞ Bu resim ve animasyon ile şu ifadeyi “"normal
konum anahtarlanmış"” açıklayınız.
47.. 3/2-Yön kontrol valfi, Disk oturmalı prensibi

Bu animasyon, 3/2-yön kontrol valfinin çalışma
prensibini gösteriyor. İlk adım kumanda etmeyi
ve 1’den 2’ye akışı, ikinci adım disk oturmalı
nesnenin kapanmasını gösteriyor.
☞ Animasyon 47.1a ve 47.2a süreci adım adım
ve animasyon 47a tam döngüyü birçok kez
gösteriyor.
48 3/2-Yön kontrol valfi

Disk oturmalı 3/2-Yön kontrol valfinin çalışabil-
mesi için büyük bir debi gerekmektedir. Bu anma
kuvveti nispeten büyük olabilir.
☞ Tek parçaları adlandırınız ve dayanıklı tasarım
şeklini vurgulayınız.
49.1 3/2-Yön kontrol valfi, Disk oturmalı prensibi, normalde açık

Normalde açık konumlu bu valfde 1 nolu bağlantı
2 nolu bağlantıya boş yüksüz konumda açılır.
Valfler manuel, mekanik, elektrik veya pnömatik
yolla kumanda edilirler. Kumanda çeşidi kontrol
ihtiyacana göredir.
☞ Valf yapısını normal açık konumlu bir valf ile
karşılaştırınız (bkz. bkz. konu 47).

3/2-Yön kontrol valfi, Disk oturmalı prensibi, normalde açık

49.2
(kumandalı durumda)
Valf pimi kumanda edildiğinde pim tarafından
1 nolu basınçlı hava bağlantısı kapatılır, ve valf
diski oturmadan kaldırılır. Şimdi hava 2’den 3’e
boşalmaktadır.
☞ Valf yapısını normalde açık konumlu bir valf ile
karşılaştırınız (bkz. bkz. konu 47).
3/2-Yön kontrol valfi, tek taraflı pnömatik kumandalı,

50.1
normalde kapalı
12 nolu kontrol bağlantısı hava boşaltınca, yay
yüklü oturmalı disk 1 nolu hava basınçlı bağlantıyı
kapar, 2 nolu çalışma bağlantısı 3 nolu hava
boşaltma bağlantısına bağlanır.
☞ Devre eleman sembolünü ve fonksiyon
gösterimini karşılaştırınız.
3/2-Yön kontrol valfi, tek taraflı pnömatik kumandalı,

50.2
normalde kapalı
Bir sinyal 12 nolu girişte bulununca, valf pimi
geri getirmeli yaya karşı pres yapar. Basınçlı
hava 1’den 2’ye akar. Geri getirme yayının karşı
kuvvetini karşılayabilmek için 12 nolu girişteki
basınç yeterince büyük olmalıdır.
☞ Manuel kumandalı 3/2-Yön kontrol valfinin valf
yapısıyla karşılaştırınız (bkz. Konu 47).
51 3/2-Yön kontrol valfi, Tek taraflı pnömatik kumandalı

Tam bağlantı yapabilmek için valfin bağlantıları
gösterilmiştir. Pnömatik kumandalı valfler akış
miktarına bağlı olarak çeşitli büyüklükte üretilir.
☞ Devre şemasındaki bağlantı şekillerinin
gerekliliğini vurgulayınız.

52 3/2-Yön kontrol valfi, makaralı, ön kumandalı, normalde kapalı

Gerekli kumanda kuvvetini azaltmak için yön
valfleri bir ön kumanda valfi ile donatılır. Küçük
bir silindir boru 1 nolu hava basınçlı bağlantıyı ön
kumanda valfi ile bağlar. Makaralı kol kumanda
edilince ön kumanda valfini açar. Hazır basınçlı
hava diyaframa akar ve valf diskini aşağıya doğru
iter.
☞ Valf yapısını ve devre sembolünü karşılaştırı-
nız.
53 3/2-Yön kontrol valfi, makaralı, ön kumandalı, normalde açık

Bu valf tipi seçmeli olarak kapalı- veya akış-
normal konum için kullanılır. Ancak 1 ve 3 nolu
bağlantılar değişmeli ve kumanda düğmesi 180
derece çevrilmelidir.
☞ Valfin yapısını sembol ile karşılaştırınız.
54 3/2-Yön kontrol valfi, Makara kumandalı

Bu valf tipi seçmeli olarak normalde kapalı- veya
normalde açık- normal konum için kullanılır. Ancak
1 ve 3 nolu bağlantılar değişmeli ve kumanda kolu
180 derece çevrilmelidir. Ön kumanda nedeniyle
sadece hafif kumanda kuvveti gerekmektedir.
☞ Valfin yapısını önceki resim ile karşılaştırınız.
55.1 4/2-Yön kontrol valfi, Disk oturmalı prensibi
Bir 4/2-Yön kontrol valfi, iki adet; biri normalde
açık, biri normalde kapalı, 3/2 yön kontrol valfi
gibi düşünülebilir. 3 nolu bağlantıya dikkat ediniz.
☞ 3/2-Yön kontrol valfleri ile benzerlikleri
gösteriniz.

4/2-Yön kontrol valfi, Disk oturmalı prensibi (kumandalı

55.2
durumda)
Her iki pim aynı anda kumanda edilirse, o zaman
bütün bağlantılar kapanır. Geri getirmeli yayların
kuvvetine karşı valf pimine basılma nedeniyle 1
nolu bağlantı 4’e ve 2 nolu bağlantı 3’e açılır.
☞ Katılımcı valfin piston çakışmalı olup
olmadığını belirlemelidir.
56 4/2-Yön kontrol valfi, Makara kumandalı

Burada, bir dayanıklı valf söz konusudur. Her
iki pim doğrudan disk yüzeyine kumanda eder.
Gerekli kumanda kuvveti nispeten büyüktür.
☞ Bunun yapısını 3/2-Yön kontrol valfi ile
57 4/2-Yön kontrol valfi, Döner sürgü prensibi

4/3-Yön kontrol valfinin 4 bağlantısı ve 3 konumu
bulunmaktadır. 4/3-Yön kontrol valfi için bu döner
sürgülü valf bir örnektir. Gerekli döner hareket için
sadece el- veya ayak(pedal) kumandası yeterlidir.
Kumanda edilince iki diskin dönmesinden dolayı
akış kanalları birbirine bağlanır.
☞ Devre şemasındaki ve devre eleman sembolin-
deki konumları açıklayınız.
58.1 5/3-Yön kontrol valfi, her iki tarafı pnömatik kumandalı

Bu valf 12 ve 14 nolu kumanda bağlantıları
üzerinden kumanda edilir. Valf kumanda
edilmemişse orta konumda kapalı duruma gelir.
☞ Orta konum kapalı ve yay merkezlemeli
cümlelerini açıklayınız.


Bu gösterimde 12 nolu kumanda bağlantısına
basınç uygulanır: Basınçlı hava 1’den 2’ye akar
ve 4 nolu bağlantı 5 nolu bağlantı üzerinden hava
boşaltır.
☞ Bunu diğer Valf pozisyonları ile karşılaştırınız.

basınç uygulanır: Basınçlı hava 1’den 4’e akar ve
2 nolu bağlantı 3 nolu bağlantı üzerinden hava
boşaltır.
☞ Bunu diğer Valf pozisyonları ile karşılaştırınız.
59.1 5/2-Yön kontrol valfi (İmpuls valfi), sürgü prensibi

basınç uygulanır ve akış 1’den 2’ye olur. Bütün
pnömatik sürgülü valflerde olduğu gibi sürgü ve
yuvası arasındaki açıklık 0.002-0.004 mm’den
büyük olmamalıdır.
☞ (O-Ring)Sızdırmazlık elemanının etkisini
tartışınız.
59.2 5/2-Yön kontrol valfi (İmpuls valfi), sürgü prensibi

basınç uygulanır ve akış 1’den 4’e olur. Sürgülü
valflerin kumanda yolu oturmalı valflerden
oldukça büyüktür.
☞ Bu yapı prensibini disk oturmalı valflerle

60 5/2-Yön kontrol valfi (İmpuls valfi), sürgü prensibi

Bu tasarım tipi standart bağlantı plakasının
montajı için uygundur.
☞ 5 yollu valfler hakkında DIN ISO 5599/1
standartını anlatınız.
61.1 Disk kapamalı 5/2-Yön kontrol valfi (İmpuls valfi)

Başka bir sızdırmazlık yöntemide bir muallak
disk sızdırmazlığını kullanmaktır. Bu prensibin bir
avantajı da küçük anahtarlama yolunun olmasıdır.
basınç uygulanır ve 1’den 2’ye hava akışı olur.
☞ Valfin yapısını sürgü prensibi ile karşılaştırınız
(Resim 59).
61.2 Disk kapamalı 5/2-Yön kontrol valfi (İmpuls valfi)

Karşı taraftan bir 1 sinyali gelene kadar son
anahtarlama pozisyonu kendini muhafaza eder:
Burada 14 nolu kumanda girişine basınç uygulanır
ve valf akışı 1’den 4’e yönlendirir.
☞ Yardımcı kumanda ve aynı devre sembol
fonksiyonunu anlatınız.
61.. Disk kapamalı 5/2-Yön kontrol valfi (İmpuls valfi)

Bu animasyon her iki konum arasında ki valfin
tersinmesini gösteriyor. Hem pnömatik hemde
yardımcı kumanda ile kumanda edilmektedir.
☞ Animasyonlar 61.1a’den 61.4a’ye kadar
operasyonu adım adım, animasyon 61 ise tam
çevrimi gösteriyor.

62 Disk kapamalı 5/2-Yön kontrol valfi (İmpuls valfi)

Bu resim ile yardımcı kumanda pozisyonu ve gö-
rüntüsü ayrıca bağlantı şekilleri gösterilmektedir.
☞ Eğer gerçek valfi gösteremezseniz, o zaman bu

resimi kullanınız.
63.1 "VE"valfi
"VE"valfinin 1 nolu iki girişi ve 2 nolu bir çıkışı
vardır. Bu valf sinyaller için lojik VE-işlevi görevini
yapar ve herşeyden evvel emniyetli kumanda
sistemi ve kontrol işlevleri için kullanılır. Basınç
sadece bir girişte bulunursa, 2 nolu çıkış kapalıdır.
☞ Devre şeması-örneği olarak 20. konunun

resimini kullanınız.
63.2 "VE"valfi
Hem 1 nolu sol bağlantıda ve hemde 1 nolu sağ
bağlantıda 1-sinyal bulunursa, VE-Mantığına
gereğine göre 2 nolu çıkışa bir sinyali gönderilir.
Basınç farklılıklarında düşük basınçlı giriş 2 nolu
çıkışa açılır.
☞ "VE"valfinin kullanılmasının seri bağlayarak VE
mantığını oluşturmaya olan avantajlarını tartışınız.
64.1 "VEYA"valfi
Bu valfin 1 nolu iki girişi ve 2 nolu bir çıkışı
vardır. Girişlerin birine basınçlı hava uygulanırsa,
oturmalı elemanı karşıdaki girişi kapar ve hava
sadece 2 nolu çıkışa akar.
☞ Eleman yapısını ve işlevini "VE"valf ile (bkz.
Konu 63) karşılaştırınız.

64.2 "VEYA"valfi
Bu valf VEYA-Elemanı olarakta gösterilir.
Sinyallerden birinin bile girişte olamsıyla çıkışa
sinyal verildiğinden, bu valf örnek için sık sık
kullanılır.
☞ 21. konunun resmini devre planı-örneği olarak
kullanınız.
65 Yay yüklü çek valf

Çek valf akışı bir yönde kapar ve akış aksi yönde
izin verir (az bir basınç kaybı ile). Kapama elemanı
bir bilye, bir disk veya bir diyafram olabilir.
☞ Yay tasarımı ve buna gerekli açma basıncı
arasındaki ilişkiyi tartışınız.
66 Çabuk boşaltma valfi

Çabuk boşaltma valfleri, silindirlerde piston
hızını artırmak için kullanılırlar. Herşeyden önce
tek etkili valflerde karşılaşılan uzun geri dönüş
süreleri bu şekilde kısaltılmış olur. Hava direncini
küçültmek için bir çabuk boşaltma valfinin silindire
mümkün olduğu kadar yakın konuşlandırılması
gerekir.
☞ 23. Konuda bulunan resmi, örnek devre-şeması
olarak kullanınız.
66.. Çabuk boşaltma valfi

Bu animasyon 1 den 2 ye (3 kapalı) ve karşı yöne
(2 den 3 e, 1 kapalı) olan akışları göstermektedir.
☞ Animasyon 66.1a ve 66.2a operasyonu adım
adım, animasyon 66a ise tam çevrimi birkaç defa
gösteriyor.

67 Çabuk boşaltma valfi

Havanın geniş bir boşaltma çıkıştan dışarı atılması
ile akış direnci düşük tutulmuş olur. Rahatsız edici
havanın çıkış gürültüsüne engel olabilmek için,
valfler bir susuturucu ile donatılmışlardır.
☞ Eğer gerçek bir valf gösteremiyorsanız bu
resmi kullanınız.
68 Tek yönlü (Akış kontrol kısma valfi)

Kısma valfleri birleştirilmiş valflerdir. Bir kısma
ve bir çek valften oluşurlar. Genel olarak sabit bir
konuma ayarlanabilirler.
☞ Konu 71 de bulunan resmi örnek devre planı
olarak kullanınız.
68.. Tek yönlü (Akış kontrol kısma valfi)

Animasyonun ilk resmi valfin tamamını göster-
mektedir. Büyütülmüş şekilde ise akışın bir yönde
nasıl ayarlandığını, diğer yönde ise nasıl serbest
bırakıldığını gösterir.
☞ Animasyonlar 68.1a ve 68.2a adım adım
operasyonu gösterirken, animasyon 68 çevrimi
tam olarak birkaç defa göstermektedir.
69 Tek yönlü (Akış kontrol kısma valfi)

Bu valfler genel olarak iş elemanlarının hızlarının
ayarlanmasında kullanılır. Normal olarak
iş elemanına mümkün olduğu kadar yakın
konuşlandırılırlar. Genel olarak valfin ince ayar
konumunu sabitleştirmek için bir kontra somunu
vardır.
☞ Eğer gerçek bir eleman bulunmuyorsa bu resmi
kullanınız

70 İki yönlü akış kontrol valfi; Kısma valfi

Genel olarak kısma valfleri belli bir değere
sabitlenebilir. Silindirlerin hızlarının kontrolü
için kullanılırlar ve mümkün olduğu kadar silindire
yakın konuşlandırılırlar.
☞ Çalışma yöntemlerini tek yönlü akış kontrol
valfileri ile karşılaştırınız (bkz. bkz. konu 68).
71 (Giriş) Besleme ve Boşaltma (Çıkış) havası hız kontrolü

Besleme havası kontrolünde tek yönlü akış kontrol
valfi ayarlanabilir tek yönlü akış kontrol valfi o
şekilde bağlanır ki: silindire giren hava miktarı
değiştirilerek kontrol edilir. Boşaltma havası
kontrolde ise giriş serbesttir ve silindirden çıkan
hava miktarı kontrol edilir. Çift etkili silindirlerin
kullanıldığı devrelerde genel olarak boşaltma
havası kontrolü seçilmelidir.
☞ Boşaltma havası kontrolünün besleme havası
kontrolüne karşı avantajlarını belirleyiniz. İlgili
numaralandırmayı açıklayınız: Çift sayılı son
rakamların dışarı çıkan iş elemanları ve tek
sayılı rakamların ise geri çekilen iş elemanları
etkilediğini anlatınız.
72.1 Ayarlanabilir basınç şalteri (kumanda edilmemiş durumda)

Pnömatik kumanda sistemlerinde belli bir basınca
ulaşılınca bir kumanda işlemi söz konusu ise,
böyle durumlarda basınç şalterleri kullanılır:
Basınç bağlantısında belli bir basınç değerine
ulaşıldığında bir sinyal üretilerek dışarı verilir.
☞ Genel prensibi devre elemanı sembolleri
kullanarak ta anlatınız.

72.2 Ayarlanabilir basınç şalteri(kumanda edilmiş durumda)

12 nolu kumanda girişinde basınç ayarlanmış
olan değerinin üzerine çıkarsa kumanda pistonu
pnömatik olarak yön değiştirir. Bu da 1 den 2 ye
olan akış yönünü açar.
☞ Basınç ölçme aletleri yardımıyla cevap verme
basıncının ( işlev yapabilmek için minimum
basıncın)nasıl gösterildiğini anlatınız.
73 Ayarlanabilir basınç şalteri(Ayarlanabilir basınç sıralama valfi)

Ayar konumunu sabitleştirmek için ayar düze-
neğinde bir kontra somun bulunur. Bu valfin en
önemli kullanım alanları; bir parçanın geçici olarak
sabitlenmesi, düzenlenmesi veya yapıştırılması
işleri ile bir emniyet kilitlemesi işidir.
☞ Eğer gerçek bir eleman bulunmuyorsa bu resmi
kullanınız.
74.1 Zaman geciktirme valfi, Normalde kapalı

Zaman geciktirme valfi, bir 3/2-yön kontrol valfi,
bir tek yönlü akış kontrol valfi ve bir küçük hava
deposundan meydana gelir. 3/2-yön kontrol valfi
normalde kapalı veya normalde açık tipte olabilir.
Maksimum gecikme zamanı 30 saniyedir. Bir ek
depo yardımı ile gecikme zamanı uzatılabilir.
☞ Kirli havanın ve basınç dalgalanmalarının
gecikme zamanı hasasiyetine etkilerini tartışınız.
Zaman geciktirme valfi, Normal kapalı (kumanda edilmiş

74.2
durumda)
12 nolu bağlantı üzerinden depoda gerekli basınç
oluşturulduktan sonra 3/2 yön kontrol valfi 1 den
2 ye geri yönlendirilir).
☞ Gecikme zamanı, kısma ayarı ve depo
kapasitesi arasındaki ilişkiyi tartışınız.

75 Zaman geciktirme valfi

Gecikme zamanının ayarlanması için valfin bir
sabitlenebilir ayar vidası vardır. Valfin büyüklüğü
gerekli olan hacim debisine göre seçilir.
☞ Eğer gerçek bir eleman yok ise bu resimi
kullanınız.

C.6 76.1 Tek etkili silindir

İş elemanları Tek etkili silindirlere, tek taraftan basınç uygulanır.
Tek etkili silindirler sadece bir yönde iş yaparlar.
Piston kolunun geri çekilmesi ya bir yay kuvveti
veya bir dış kuvvetin etkisi ile meydana gelir.
☞ Parça ve elemanların ilişkilerini tartışınız.
76.2 Tek etkili silindir

Kulalanılmış olan yayın kuvveti öyle seçilmiştir
ki, piston yüksüz olarak yeterli bir hız ile geri
getirilebilsin. Tek etkili silindirlerin 100 mm’ ye
kadar varan strok uzunlukları vardır.
☞ Geri dönüş hızı ve yay büyüklüğü ilişkisini
tartışınız.
77 Tek etkili silindir

Silindirin bir bağlantı yeri ve piston kolu tarafında
bir tahliye deliği vardır. Burasının kirlenmeye
karşı korunması gerekir, çünkü pistonun hareketi
havanın sıkışmasından dolayı engellenmemelidir.
Bu yüzden genel olarak hava çıkışına bir filtre
takılır.
☞ Takılacak olan silindirin boyutlarının sistemde
istenilen kuvvetlere uygun seçilmesi gerektiğine
dikkat çekiniz.
78 Çift etkili silindir

Çift etkili silindirin iki bağlantısı vardır ve her iki
yönde iş yapabilir.
☞ Parça elemanları: silindir borusu, piston-
ve yatak kapağı, sızdırmazlık halkası piston,
piston kolu, yatak burcu ve sıyırma sekmanının
konumlarını gösteriniz.

78.. Çift etkili silindir

Bu animasyonlar bağlantı noktalarına ayrı ayrı
basınç uygulandığında piston kolunun giriş ve
çıkışını gösteriyorlar.
☞ Animasyonlar 78.1a ve 78.2a operasyonu adım
adım, ve animasyon 78 ise tam çevrimi birkaç defa
gösteriyor.
79 Çift etkili silindir

Günümüzde geri getirme emniyeti açısından
çift etkili silindirler kullanılmaktadır. Kullanılma
zorunluluğu sadece her iki yönde iş yapılan
uygulama alanlarında bulunmaktadır.
☞ Tasarım, boyut, malzeme vs konularındaki
variyasyon zenginliklerine dikkat çekiniz.
80 Son konum yastıklamalı çift etkili silindir

Bir silindir tarafınfdan büyük kütleler hareket
ettirilecekse, son noktada bir yastıklama
kullanılmalıdır. Son noktaya ulaşılmadan hemen
önce bir yastıklama pistonu çıkış hattı üzerinde
havanın dışarı atılması görevini üstlenir. Haps
edilmiş olan havanın yardımı ile hareketin son
bölümünde piston hızı düşürülür.
☞ Tek yönlü akış kontrol valfi ile yapılan çıkış
havası ayarlanması ile olan farkı tartışınız.
81 Sızdırmazlık elemanları (1)

Bu resim farklı silindir pistonu sızdırmazlık
elemanlarının tiplerini ve gösterilme şekillerini
içermektedir. Malzeme olarak şunlar kullanılır:
Perbunan -20 °C den +80 °C ye kadar, Viton -20 °C
den +190 °C ye kadar, Teflon -80 °C den +220 °C ye
kadar.
☞ Söz konusu sıcaklık bölgeleri için uygulama
örnekleri veriniz.

82 Sızdırmazlık elemanları (2)

Bu resim bir önceki tiplere ilave olarak diğer
sızdırmazlık tiplerini göstermektedir.
☞ Söz konusu sıcaklık aralıklarında kullanılabi-
lecek örnekler veriniz.
83 Silindirlerin bağlama şekilleri

Bağlama şekilleri kullanılacakları sistemin şartları
uyumlu olarak seçilir. Silindirlerin bir çok standart
tespit şekilleri vardır. Genel olarak modüler
sisteme dayalı olarak üretilmiş ek parçalar
kullanılarak özel bağalam problemleri çözülür.
☞ Farklı bağlama şekillerini uygulama örnekleri

ile tartışınız.
84 Tandem silindirler
Bu tasarım tipi iki tane çift etkili silindirden oluşan
yek pare bir elemandır. Bu şekilde piston kolu
tarafından uygulanan kuvvet yaklaşık iki katına
çıkarılır. Bu silindirler kullanıldığı yer itibarı ile
büyük kuvvetlerin istendiği fakat mekan olarak
silindir çapının küçük olması gerekli olan yerlerde
kullanılır.
☞ Konu 78 de bulunan resimde ikiz silindirlerin
çalışma şeklini çift etkili silindirler ile karşılaştırı-
nız.
85 Salınım motoru
Pnömatik salınım motorları, aşırı yüklemeye
dayanıklı ve yüksel dönme momenti oluşturan
yekpare tahriklerdir. Dönme açıları 0 ile 180
derece arasında ayarlanabilir.
☞ Salınım motorunun kullanımını tartışınız ve çift
etkili silindirin işlevini karşılaştırınız.

86 Salınım motoru
Dönme açısı iki nokta üzerinden ayarlanabilir. Son
noktalarda elastik bir halka ile sönümleme yapılır.
☞ Salınım motorunun kullanılmasını örneklerle
tartışınız.
87 Hava motorları
Pnömatik enerjinin dönme hareketine dönüştürül-
düğü aletlere hava motorları denir. Şekli gösterilen
kanatlı tiplerinin yanında pistonlu, dişli çarklı,
türbin tipi pnömatik motorlar vardır.
C.7
Alıştırmalar

90.. Alıştırma: Çift etkili bir silindirin doğrudan kumandası

Sorun: Bir çift etkili silindirin piston kolunun
bir tuşa basıldığında dışarı çıkması ve tuş
bırakıldığında geri gitmesi istenmektedir. Silindirin
çapı 25 mm dir ve bu yüzden kumanda için küçük
bir miktar basınçlı havaya ihtiyaç duyulur.
Çözüm: Kumanda elemanı olarak bir 5/2-yön
kontrol valfi veya bir 4/2-yön kontrol valfi
kullanılmaktadır. Silindir nispeten küçük olduğu
için kumanda, bir elle kumandalı yay geri getirmeli
valf ile yapılıyor. Tuşun basılması ile 1 den 4 e
olan akışa yol verilir ve piston kolu dışarı itilir. Tuş
tekrar bırakıldığında yay kumanda elemanını
tekrar normal konuma geri getirir ve piston
kolu geri çekilir. Silindirdeki hava, 3 nolu hava
boşaltma bağlantısından dışarı bırakılır. Silindir
devrede bulunan tek iş elemanı olduğu için 1A1
işareti ile gösterilir. Bunun kumanda elemanına da
1S1 işareti verilir.
☞ Yay geri getirmenin şu özelliğine dikkat ediniz:
Eğer tuşa çok kısa basılırsa piston kolu çok az
dışarı çıkar ve hemen geri döner. Piston kolunun
tam olarak dışarı itilmesi için tuşun yeterli bir süre
basık tutulması gereklidir.

91.. Alıştırma: Çift etkili bir silindirin dolaylı kumandası

Sorun: Çift etkili bir silindirin tuşa basıldıktan
sonra dışarı çıkması ve tuş bırakıldığında geri
dönmesi isteniyor. Silindirin çapi 250 mm dir ve bu
yüzden nispeten basınçlı hava gereksinimi fazladır.
Çözüm: Yüksek hava gereksinimli silindirlerin
kumandasi için yüksek debili ve büyük bir
kumanda elemanına gerek vardır. Burada dolaylı
bir kumanda ön görülmelidir.
1S1 sinyal elemanı harekete geçirildiğinde 1V1
kumanda elemanının 14 nolu kumanda girişine
bir 1-sinyali gelir. Valf yön değiştirir, silindirin
piston tarafına basınçlı hava dolar ve silindirin
piton kolu 1A1 dışarı itilir. Tuşun bırakılması ile
kumanda hattı bağlantısı 14 den hava boşaltılır.
Bunun üzerine yay geri getirmesi ile 1V1 kumanda
elemanı geri kumanda edilir ve piston kolu geri
çekilir.
Dolaylı kumandanın avantajlarını anlatınız:
Gerekli olan harekete geçirme kuvveti küçüktür, İş
hatları kısa tutulabilir, kumanda elemanı silindire
yakın konuşlandırılabilir, sinyal elemanı küçük
tutulabilir, sadece kontrol için sinyal üretilmesi
yeterlidir.
☞ Eğer piston kolu her iki son noktaya gelmemiş
olsa dahi; hareket yönünün geri döndürülmesinin
her an mümkün olduğuna dikkat çekiniz.

92.. Alıştırma: "VE"valfi

Sorun: Bir aktarma düzeneği iş parçalarını
banttan kaldırmaktadır. Eğer bir 3/2-makaralı
valf iş parçası ve bir tuşta kullanıcı tarafından
hareket ettirilirse silindirin 1A1 piston kolu
dışarı itilecektir. Tuşun bırakılması ile silindirin
1A1 piston kolu tekrar başlangıç konumuna
dönecektir.
Çözüm: Bu işlem makaralı valf ile tuştan
gelen sinyallerin bir lojik "VE"bağlantısı ile
ilişkilendirilmesini gerekmektedir. Bunun için
bir "VE"valfi kullanılmalıdır.
1S2 (iş parçası) ve 1S1 (kullanıcı) tarafından
harekete geçirilir. Bu şekilde "VE"valfinin her iki
girişinde 1 sinyali bulunduğunda çıkışta 1-sinyali
oluşur. Yani VE şartı gerçekleşmiştir ve sinyal 1V1
kumanda elemanının 14 girişine gönderilir. Valf
harekete geçer ve silindirin piston tarafındaki
1A1 bağlantısına basınç gelir ve piston kolu dışarı
itilir. Tuşun geri bırakılması ile "VE"valfinin ikinci
girişinde bulunan 1-sinyali söner, Bu şekilde VE
şartı artık gerçekleşmemektedir ve sonuç olarak
1V1 valfinin sinyal girişi basınçsız duruma gelir.
Valf tekrar harekete geçerek piston kolu geri
çekilir. Piston kolunun tekrar dışarı itilebilmesi
için 1S2 valfinin tekrar bir iş parçası tarafından
hareket ettirilmesi gerekmektedir.
☞ Bu çözümü seri bağlanmış bir VE ilişkisi ile
karşılaştırınız ve gösterilen çözümün avantajlarını
anlatınız. Boru bağlantı masrafı, Devrenin
karmaşık olmaması vs.

93.. Alıştırma: VEYA-Fonksiyonu, "VEYA"valfi

Sorun: Bir malzeme avadanlığından parçaların
alınması için çift etkili bir silindir kullanılmaktadır.
Bir tuşun veya bir pedalın hareketi ile silindirin
pistonu ön taraftaki son noktaya kadar dışarı
itilmek isteniyor. Son noktaya varıldığında
piston kolu tekrar geri çekilmelidir. Son nokta
konumunun belirlenmesi için bir makaralı valf
kullanılacaktır.
Çözüm: Pedal veya tuşun vereceği sinyallerin bir
VEYA ilişkisi ile bağlanması gerekmektedir. Bir
impuls valfi kumanda elemanı görevi yapmaktadır.
1S1 veya 1S3 ün hareketlendirilmesi ile
"VEYA"valfinin 1. girişinin sağ veya sol bağlantı-
sında bir 1-sinyali oluşur. VEYA şartı yerine geldiği
için kumanda elemanının 14 girişine sinyal gön-
derilir. Valf geri hareket ederek silindirin pistonu
dışarı itilir. Hareketlendirilen kontrol elemanının
serbest bırakılması ile 1V1 valfinin 14. girişindeki
1-sinyali söner. 1V1 valfi bellekli bir impuls valfi
olduğu için kumanda konumunda bir değişiklik
olmaz. Piston kolunun son noktaya ulaşması ile
1S2 sınır tuşu hareket eder. Bu şekilde 1V1 kontrol
elemanının 12. kumanda girişi basınç etkisi altına
girer ve 1V1 valfi hareket eder. Böylece piston kolu
geri çekilir.
☞ 21. konuda bulunan resimler yardımı ile
"VEYA"valfinin gerekliliğini öğrenebilirsiniz.

94.. Alıştırma: Bellekli devre ve hız kontrolu

Sorun: Bir malzeme avadanlığından parçaların
alınması için çift etkili bir silindir kullanılmaktadır.
Bir tuşa basılması ile silindirin pistonu ön taraftaki
son noktaya kadar dışarı itiliyor ve son noktaya
varıldığında piston kolunun tekrar otomatik geri
çekilmesi gerekmektedir. Son nokta konumunun
belirlenmesi için bir makaralı valf kullanılacaktır.
Silindirin piston kolunun dışarı itilmesi, tuş
bırakılsa dahi devam etmelidir. Pistonun her iki
yöndeki hızları ayarlanabilir olmalıdır
Çözüm: Tuşun dışarı çık sinyalinin belleğe
alınabilmesi için bir impuls valfi kullanılmalıdır.
İki tek yönlü akış kontrol valfi hız kumandasının
hava boşaltma hattı üzerinden yapılmasını sağlar.
1S1 tuşuna basılması ile 1V3 valfinin 14. girişine
basınç uygulanır ve valf konum değiştirir ve piston
kolu dışarı çıkar. Ön taraftaki son noktada sınır
anahtarı 1S2 tetiklenir ve bir 1-sinyali 1V3 valfinin
12. girişine gönderilir. Bu valf tersinir ve piston
kolu tekrar geri çekilir.
Piston hızı 1V1 valfi veya 1V2 valfi ile ayarlanır.
☞ Silindirin temel konumuna geri döndüğünden
emin olmak için, 1V3 kumanda elemanı yardımcı el
kumandası ile (tabii bu varsa) basınçlı havanın
verilmesinden önce başlangıç konumuna
getirilmelidir.

95.. Alıştırma: Çabuk boşaltma valfi

Sorun: Tuşa basılır ve bir parça mevcut ise,
bir kıvırma düzeneğinin baskı takımının ileri
hareket etmesi ve yassı malzemenin kıvrılması
gerekmektedir. Baskı takımı çift etkili bir silindir
ile tahrik edilmektedir. Dışarı çıkış hızının
arttırılması için bir çabuk boşaltma (tahliye) valfi
kullanılacaktır. Geri çekilme hızının ayarlanabilir
olması istenmektedir. Tuş bırakıldığında, baskı
takımı başlangıç noktasına geri dönmelidir.
Çözüm: Tuş ile makaralı valfin sinyallerinin VE-
ilişkisine girmeleri için bir "VE"valfi kullanılır. Geri
çekilme hızının kontrol edilebilmesi için ise: Piston
tarafında ayarlanabilir bir tek yönlü akış kontrol
valfine gereksinim duyulur.
Başlangıç durumunda bütün yön kontrol valfleri
normal konumda ve 1V2 çabuk boşaltma valfinin
3. çıkışı kapalıdır. 1S1 ve 1S2 valflerinin harekete
geçmesi ile 1V4 "VE"valfinin her iki girişinde
birer tane 1-sinyali bulunur. Bu şekilde VE şartı
gerçekleşir ve sinyal 1V3 kumanda elemanının
14 nolu kumanda girişine gönderilir. Valf geri
hareket eder ve silindirin piston kolu dışarı itilir.
1V3 valfinin geri hareketi ile 1V2 çabuk boşaltma
valfinin girişi basınçsız duruma gelir.
Silindirin piston kolu tarafındaki atılacak hava 2
nolu bağlantı ve cabuk boşaltma valfinin 3. çıkışı
üzerinden dışarı bırakılır. Bu şekilde iş hattının ve
1V3 valfinin direnci devre dışı bırakılarak piston
kolunun hızlı bir şekilde dışarı çıkması sağlanır.
☞ Çabuk boşaltma valflerinin neden silindire
yakın bir yerde konuşlandırılması gerektiğini
tartışınız.

Alıştırma: Basınca bağımlı kontrol, iş parçalarının

96..
markalanması
Sorun: Bir iş parçası çift etkili bir silindir tara-
fından tahrik edilen bir mühür ile markalanıyor.
Önceden ayarlanmış bir basınç değerine ulaşıl-
ması durumunda piston kolu otomatik olarak geri
çekilecektir. Baskı konumu bir makaralı valf ile
belirlenecektir. İleri hareket için sinyal sadece
piston kolu baskı konumuna geldikten sonra ve-
rilmelidir. Silindirdeki basınç bir manometre ile
gösterilecektir.
Çözüm: 1S1 tuşuna basılması ile kumanda
elemanının 14. bağlantısına basınç verilir. Valf
hareket eder ve silindirin piston kolu dışarı itilir.
1S1 tuşu serbest bırakıldığında 1V1 impuls
valfi yapısal özelliğinden dolayı konumunu
değiştirmez (bellek özelliği). Ön taraftaki son
noktaya ulaşılmadan hemen önce (baskı konumu)
1S2 sınır anahtarı hareket eder. Bu şekilde debi
akışı 1V2 basınç sıralama valfinin (basınç şalteri)
12 nolu girişine kumanda edilir. Baskı işlemi
sırasında basınç piston tarafında yükselmeye
başlar. Basıncın, basınç şalterinde ayarlanmış olan
değere ulaşması ile 3/2-yön kontrol valfi açılır.
1V1 kumanda elemanı geri hareket eder ve piston
kolu geri çekilir. Geri çekilme sırasında 1S2 sınır
anahtarı serbest bırakılır. Basınç şalteri tekrar
başlangıç konumuna döner ve 1V1 valfinin 12.
girişindeki kumanda hattının havası boşaltılır.
☞ Bazı durumlarda, 1V1 kumanda elemanını elle
hareket ettirerek başlangıç konumuna getirmek
gerektiğine dikkatleri çekiniz.

97.. Alıştırma: Zaman geciktirme valfi

Sorun: Bir çift etkili silindir baskı ve yapıştırma
işlemleri için kullanılıyor. Bir tuşa basılması ile
pres silindirinin piston kolu yavaş olarak ileri
itilir. Baskı konumuna erişildiğinde piston kolu
yaklaşık 6 saniye sonra otomatik olarak geri
dönmelidir. Yeni bir baskı işleminin başlaması
için piston kolunun arka son nokta konumunda en
az 5 saniye beklemiş olması gerekmektedir. Piston
kolunun geri çekilme hızı yüksek olmalı ancak,
ayarlanabilmelidir.
Çözüm: Basma ve kilitlenme süreleri zaman
geciktime valflerinin yardımı ile gerçekleştirilir,
ileri ve geri hareketlerde farklı piston hızlarının
ayarlanabilmesi için iki tek yönlü akış kontrol valfi
kullanılır.
1S3 makaralı valfi yeterli süre boyunca kumanda
edildiğinde, 1V6 zaman geciktirme valfinin
deposu dolar, devrede bulunan 3/2-yön kontrol
valfi pnömatik olarak kumanda edilir ve 1V4
"VE"valfinin sağ 1 girişine basınç etki eder. Şimdi
1S1 harekete geçirilirse VE şartı gerçekleşir, 1V3
hareket eder ve piston kolu dışarı itilir. Kısa
bir çıkıştan sonra sınır anahtarı 1S3 serbest
bırakılarak 1V6 zaman geciktirme valfinin
deposu 1S3 makaralı valfi üzerinden boşaltılır ve
devredeki 3/2-yön kontrol valfi normal konumuna
döner.
☞ Gerekli durumlarda devre elemanı 1V3 elle
hareket ettirilip devre bağlantısı başlangıç
konumuna getirilmelidir. Bu konuyu belirtiniz.

C.8 98 Kısa kahve molası

Tamamlamalar Kısa kahve molası açıklaması.
☞ Bu çalışma bölümünde öğrettiklerinizi
özetleyerek bir sonraki bölüm için kısa bir giriş
yapınız. Sonra bu animasyonu göstriniz!
99 Öğle yemeği
Uzunca bir molanın ilanı
☞ Bu öğleden önce öğrendiklerinizi özetleyerek
günün ikinci yarısı için bir giriş yapınız. Sonra bu
mola resmini koyunuz.
C.9 No: Başlık Süre

Eğitim filimleri
1 Giriş 2:42
2 Esaslar: Hibrit sistem temel konuları 4:32
3 Esaslar: Elektrik temel konuları 10:26
4 Sensörler ve röleler—sinyaller 0:48
5 Sensörler ve röleler—sinyaller 3:24
6 Sensörler ve röleler—basınç şalterleri 2:41
7 Sensörler ve röleler—röleler 3:34
8 Selenoid valfler 2:48
9 Selenoid valfler: Çift selenoid valfler 1:47
10 Selenoid valfler: Pilot Kontrol 3:58
11 Pilot kontrol: Devre planları 4:14
12 Pilot kontrol: Sabit bağlantılı kontrol elemanları 4:58
13 Pilot kontrol: Programlanabilir lojik kontrol elemanları 2:25

C.10 Bazı konular için FluidSIM tanınlanmış sunumlar bulunmaktadır. Bu

Standart sunumlar tabloda ana başlıklar bulunmaktadır.
Sunum başlıkları
Bütün konuların numaralara göre sıralanması

Alıştırmalar
Kahve ve öğle yemeği molası
Temel bilgiler
Devre elemanı sembolleri
Devre planları
Basınçlı hava hazırlanması
Valfler
İş elemanları

D. Mesajlar (uyarılar)
Bu bölümde: çalışma, simülasyon ve devre planlarının kaydedilmesi

sırasında karşılaşacağınız FluidSIM mesajları hakkında bilgi elde
edebilirsiniz.
D.1 Simülasyon durduruldu. Bir elektrik devresinde bir kısa devreye

Elektrik bağlantı hatası rastlandı.
Gerilim kaynağının artı ve eksi kutupları arasına bir direnç (İkaz
ışığı, sesli ikaz, röle, selenoid valf ) bağlanmadan devre birleştirildi.
Simülasyonu başlatmak için kısa devre giderilmelidir.
D.2 Çizim alanı dışında öğeler bulunuyor.

Çizim hatası
En az bir öğe çizim alanının dışında bulunuyor. Diyalog kutusunun onay-
lanmasından sonra ilgili elemanlar tanımlanacaktır. Çizim büyüklüğünü
değiştiriniz veya ilgili öğeleri çerçeve içine taşıyınız.
Birleştirilmemiş bağlantılar var.

En az bir devre elemanının birleştirilmemiş pnömatik bağlantısı var.
Diyalog kutusunun kabul edilmesinden sonra bütün açık pnömatik
bağlantılar seçilir.
Bağlantılar üst üste gelmiş durumda.

Eğer bağlantılar üst üste gelirse FluidSIM bunları otomatik olarak bağlar.
Eğer bağlantılar uyumsuz olurlarsa bir ikaz verilir.
İletim hattları üst üste bulunuyor.

En az iki tane iletim hattı bölümü üst üste gelmiş durumda. Diyalog
kutusunun kabul edilmesinden sonra ilgili bütün elemanlar seçilir.
Devre elemanları ile iletim hatları kesişiyor.

En az bir eleman, bir iletim hattı ile kesişiyor. Diyalog kutusunun kabul
edilmesinden sonra ilgili bütün iletim hattı bölümleri seçilir.

Bağlantılar iletim hatları tarafından kesilmektedir.

En az bir bağlantı, birleştirilmemiş olduğu bir iletim hattı tarafından
kesilmektedir. Diyalog kutusunu onayladığınızda ilgili hat bölümleri
seçilecektir.
Devre elemanları üst üste bulunuyor.

En az iki devre elemanı üst üste gelmiş durumda. Diyalog kutusunun
kabul edilmesinden sonra ilgili bütün elemanlar seçilir.
Çift veya uyumsuz tanımlar var.

Bir tanım yanlış olarak birkaç defa kullanıldı. Diyalog kutusunu
onayladıktan sonra ilgili elemanlar seçilir. Devrenin simülasyonunu
başlatabilmek için başka tanımlar kullanılmalıdır.
Aynı adlı elemanlar bulunuyor.

Bir anma adı bir çok elemana birkaç kere verilmiştir. Diyalog kutusunu
onayladıktan sonra ilgili elemanlar seçilir. İlgili metinleri öyle değiştiriniz
veya kaydırınız ki, eşleştirmeler kolaylıkla anlaşılabilsin.
İkazlar verilmiştir. Buna rağmen simülasyonu başlatmak

istiyormusunuz?
Eğer yukarda tanımlanan çizim hatalarından biri oluşmuşsa bu soru
karşınıza çıkacaktır. Açık bulunan bağlantılara rağmen simülasyon
başlatılırsa, FluidSIM bu bağlantıları körtapa ile kapatır.
Mesafe cetvelinin yakınında bir silindir yok.

Eğer bir silindir seçilmişse, o zaman mesafe çetveli tanımları verebilirsi-
niz. Cetvelin takılabilmesi için silindire yaklaştırınız. Ardından etiketleri
yerleştirmek için cetvel üstüne çift tıklayınız.

Çizim hatası bulunamadı.

Devre planı yukarıda tarif edilen çizim hatalarından hiç birini içermiyor.
D.3 Hiçbir öğe yok.

Kullanım hatası
Devre planında çizim hatalarını taramak veya simülasyona başlamak
istediniz, ancak güncel pencerede hiçbir öğe bulunmuyor.
Standart kütüphanede bulunan öğeler silinemez. Eğer özel

sembolleri bir araya getirmek istiyorsanız, yeni bir kütüphane
oluşturunuz.
Standart kütüphane ’ye eleman eklemek veya olanları silmek mümkün
değildir. Fakat kullanıcıya özel bir kütüphane oluşturarak istediğiniz
elemanları burada bir araya getirebilirsiniz (bkz. Bölüm 6.10).
Alanın değer sınırı ’ abc ’ x ... x .

Alanın değer sınırı aşıldı. Gösterilen sınırlara dikkat ediniz.
D.4 Devre planı değiştirildi. Değişiklikleri kaydetmek istiyormusunuz?

Dosyaların açılması ve
Bir devre planı penceresini kapatmak veya FluidSIM i sonlandırmak
kaydedilmesi
istiyorsunuz. Son kaydetme işleminden sonra bazı değişiklikler yapıldı.
Dosya ’ abc ’ zaten var. Bunun üzerine kaydetmek istiyormusunuz?

name.ct adı altında bir devre planı zaten sabit diskte var. Eğer bu
devre planı kaydedilecekse, ya yeni bir ad verilmeli ya da var olan
dosyanın üstüne kaydedilmelidir. (dosya içeriği yenisi ile değiştirilir).
DXF-Dosyası kaydedilemedi.
Dosya, örneğin güncel olan devre planı veya elemanlar kütüphanesi
kaydedilemedi. Nedeni: Sabit diskte veya diskette yeteri kadar boş alan
bulunmamasıdır, veya sürücüdeki disket yazma korumalı olabilir.

Bilinmeyen dosya biçimi.

Bu dosyayı açamzsınız çünkü, FluidSIM bu biçimi desteklemiyor.
Dosya ’ abc ’ açılamıyor.

FluidSIM dosyayı açamıyor çünkü, Microsoft Windows® ulaşıma izin
vermiyor. Muhtemelen bu dosya yok veya başka bir uygulama tarafından
kullanımı engelleniyor.
Dosya ’ abc ’ yok. Bu dosyayı yeni oluşturmak istermisiniz?

Olmayan bir dosyayı açmaya çalıştınız. Eğer isterseniz bu dosyayı
yeniden oluşturabilirsiniz.
Dosya ’ abc ’ silinemiyor.

Yazma korumalı veya olmayan bir dosyayı silmek istiyorsunuz.
Zaten şimdi ’ abc ’ dosyası bulunan bir pencere açık. Bu pencereyi

önce kapatmak istiyormusunuz?
Bir devre planını başka bir ad altında kaydetmek istiyorsunuz, ancak bu
ad altında başka bir pencere açık bulunmaktadır. Eğer pencereyi şimdi
kapatırsanız bu dosyanın üstüne kaydedilecektir.

D.5 Simülasyon durduruldu. Devre planı simülasyon için çok büyük.

Sistem hatası
Çok büyük devre planlarının simülasyonu gerçekleştirilemiyor.
Elemanların sayısını azaltınız.
iç çalışma kapasitesi bu operasyonu gerçekleştirmek için yeterli

değil.
Kullanıcı çalışması iç belleğin taşmasına neden oldu. Bu aksiyon
gerçekleştirilemiyor.
Başka bir pencere kullanıma hazır değil.

Sistem kaynakları yetersiz olduğu için Windows bir başka pencere
açamıyor.
Durum hesaplaması yapılamıyor, çünkü yeterli çalışma kapasitesi

bulunmamaktadır. diğer uygulamaları kapatınız veya sanal belleğin
ayarını yükseltiniz.
Durum hesaplaması yapabilmek için çalışma kapasitesi yetersiz.
Yeteri kadar çalışma kapasitesi oluşturmak için diğer devre planları
kapatılabilir veya Microsoft Windows® -Programları kapatılabilir.
Bundan sonra simülasyonu başlatmayı tekrar deneyiniz. Eğer bu
problemle sık karşılaşırsanız bilgisayarınızın ön bellek kapasitesini
(RAM) genişletmeniz gerekir.
Bu FluidSIM-Versiyonu lisanslıdır. Lütfen yüklemeyi tekrarlayınız.

Siz FluidSIM in lisanssız bir versiyonunu başlatmak istediniz. Muhteme-
len sistem biçimini değiştirdiniz veya önemli sistem dosyaları hasarlı
durumda. Yükleme işlemini aynı klasörde yeniden başlatmayı deneyiniz.
Eğer yüklemede sorun çıkarsa konu ile ilgili uyarılar verilecektir. Eğer
yükleme sırasında aynı sorunlar ortaya çıkarsa hatayı Festo Didactic
GmbH & Co. KG ya bildiriniz.

Kaydetmek için yeterli kapasite bulunmuyor. Muhtemelen

yedeksiz devre planlarını kaydetmek istiyorsunuz. ve FluidSIM’ i
sonlandırınız.
Bir operasyonu gerçekleştirirken örneğin devre planı yüklerken, eleman
fotğrafı gösterirken, ekran oluştururken bellek yetersizliği oluştu. Flu-
idSIM oluşumu kurala uygun olarak kapatamadı. Çalışma güvenliği
olmadığı için FluidSIM’ i sonlandırmanız önerilir. Fakat daha önce
kaydedilmemiş devre planlarını kaydedebilirsiniz.
Düzeltilemeyen bir hata oluştu. Kaydedilmemiş devre planlarını

kaydediniz ve FluidSIM i sonlandırınız.
Bir program hatası oluştu. Kaydedilmemiş devre planlarını kaydediniz,
FluidSIM sonlandırınız, Microsoft Windows® ’ dan çıkınız ve tekrar
başlayınız.
Devre planı Dateiname.ct üzerinde çalışılırken FluidSIM kural

dışı olarak kapatıldı. Bunu tekrar elde etmek istiyormusunuz?
FluidSIM beklenmedik bir şekilde sonlandırıldı, ancak tekrar geri getirme
dosyası oluşturulamadığı için devre planı bulunamıyor. Eğer bu soruyu
“evet” ile cevaplarsanız, FluidSIM devre planının içeriğine sahip yeni
bir pencere açacaktır. Veri taşıyıcısının üzerine kayıtlı dosya hiçbir
değişikliğe uğramayacaktır. Geri getirme işlemini kontrol ettikten sonra
bu dosyayı eski adı altında kaydetme seçimine sahipsiniz.

Dizin
Semboller "Ölçü birimleri 11

"Özeltuşlar 10
İş Elemanları
DC-Motor (Doğru akım motoru) 236
Motor 236
İhraç 156
İleri-/Geri sayıcı
dijital 262
Ölçme cihazları
Voltmetre 237
Voltmetre (gerilim ölçer) 237
Özel şekillendirilebilir
semboller 50
Özel şekillendirme
Silindir 51
Çıkış
dijital 253
Çek valf 216
açılabilir 217
kapanabilir 217, 218
Şekil (Resim) 148
Şekil(Resim) dosyası 148
29
32
66
34
38
38
38
39
24
26
29, 187
21, 188
187

Dizin
45, 187
154, 189
63, 189
34, 189
189
189
70
70, 195
70, 195
70, 195
70, 196
70, 196
70, 196
83, 191
27, 191
24, 191
27, 191
191
191
191
191
66, 190
190
67
266
2/n-Yön kontrol valfi
Özel şekillendirilebilir 207
3/2-Yön kontrol valfi
Buton kumandalı 210, 211
Disk oturma prensibi 284
Disk oturmalı prensibi 283
Disk taban prensibi 282, 283
Küresel oturmalı prensibi 282
Küresel taban prensibi 282
mafsal makaralı 209

Dizin
makara kollu 285

Makara kollu 285
Makara kumandalı yön kontrol valfi 208, 209
pnömatik 214, 284
seçiçi anahtar 211
selenoid 212
temassız algılayıcı 210
3/2-Yön kontrol valfi: Küresel taban prensibi 282
3/2-Yönlü kontrol valfi
selenoid 212
özel şekillendirilebilir 207
Disk oturmalı prensibi 285, 286
Makara kollu 286
Döner sürgü prensibi 286
İmpuls valfi
pnömatik 215
çift selenoid 213
Boylamasına sürgü prensibi 287, 288
Disk kapamalı 288
Muallak disk tabanlı 288
Sürgü prensibi 287
seçici anahtar 211
selenoid 212
5/2-Yönlü kontrol valfi
pnömatik 214
5/3-Selenoid kumandalı yön kontrol valfi
selenoid 213
pnömatik 215, 286, 287

Dizin

A Açma Gecikmesi
dijital 258
Açma-/ Kapama gecikmesi 259
Ağ opsiyonu 185
Absorbsiyonlu kurutma 279
Adımlayıcı modül
Seri bağlama 73
Adımlayıcı-valf modülü 225
TAA 224
Älıştırma: Çabuk boşaltma valfi 304
Älıştırmalar 128
Älıştirma
Basınca bağımlı kontrol 305
VEYA-Fonksiyon 302
Älıştirma: Bellekli devre bağlantısı 303
Akış
Yön göstregesi 78
Akım hattı
Numaralama 74
Akım rölesi
dijital 260
Alıştırma: Doğrudan kumanda 299
Alıştırma: Dolaylı kumanda 300
Alıştırma: VE-fonksiyonu 301
Alıştırma: Zaman geciktirme valfi 306
Algılayıcılar
Konum ölçme sistemi 237
Oransal-Basınç algılayıcı 237

Dizin
Ana bellek 72
Anahtar
Makaralı sınır anahtarı
Değiştirici kontak 241
Normalde açık kontak 241
Manyetik kapatmalı kontak
Normalde açık kontaklı 242
Sınır anahtarı-son nokta şalteri
Normalde kapalı kontak 240
AND
digital 255
Animasyon
devre sembolleri 46
elemanların fonksiyonu 123
sürekli tekrar 124
Animasyonların
sürekli tekrarı 124
Ara bellek
veri formatı 182
Ara dosya 66
Arka plan ağı
ayarlama 70
Asenkron pals (sinyal) verici
dijital 262
Ayar valfleri 292
Ayarlı çek valf 291
Ayarlanabilir basınç şalteri 292, 293
Ayarlanabilir vakum valfi 223
Ayarlar
devre planına özel 175
Didaktik 138
genel 175
pencereye özel 175

Dizin
Simülasyon 99
Ayarları
çıkışta kaydet 176
kaydet 175
B Büyük fare göstergesini

göster/gizle 175
Büyüklüğü değiştirilebilir dik dörtgen 63, 70
Büyütme
Küçültme
Büyüklüğü değiştirilebilir dikdörtgenli 70
Zaman-Yol-Diyagramı 70
Başka pencere
açılamıyor 313
Bağlantı
Özellikler 68
Özellikleri 77
açık 83, 309–311
dijital 254
Dijital teknik 101
Durum büyüklükleri 77
elektrik 235
genel 38
kapama 68, 77
mekanik 263
pnömatik 206
Tanımlama 68
Bağlantı elemanı
Tablo 74
Bağlantılar
üst üste 309
uyumsuz 309
Bakım birimi 278
Basınç
atmosfer 281

Dizin
mutlak 281
Basınç ölçme aleti 234
Basınç algılayıcı 223, 234
Basınç anahtarı 252
Basınç anahtarları 244
Basınç ayar valfi 220
Basınç dengeleyici
basınç farkı şalteri 223
Basınç göstergesi 234
Basınç hareketli valf 293
Basınç kaynağı elemanları 202
Basınç kontrol valfi 220, 221, 280
Basınç sıralama valfi 223
Basınç valfleri 220
Basınçlı hava dağıtımı 280
Basınçlı hava filtresi 204, 278
Basınçlı hava kaynağı 202
devrede 42
Basınçlı hava tankı 203, 204
Basınçlı hava yağlayıcısı 279
Baskı
ön izleme 154
Beklenmedik
sonlandırma 314
bellek
dijital 254
Besleme havası ayarlanması 292
Bilgisayar ağı
çalışma klasörü 175
Bilgisayar ağı için yükleme 185
Bilgisayar ağı opsiyonu 175
Bilgisayarın gücü 72
Bitmap 148, 265

Dizin
C Ççizim alanı
Öğe dışarıda 309
Çabuk boşaltma valfi 216
Çabuk boşaltmalı valf 290, 291
Çabuk boşaltmalı valfler 290
Çalışma kapasitesi yetersiz. 313
ÇBoşaltma havası ayarlanması 292
Çek valf
açılabilir 217
genel 290
Çizimsel
hata 311
Çok konumlu silindir
çift etkili 230
Çalışma
bir çok devre plani 72
geri al 63
ileri al 63
modu aktifleme 71
modunu sonlandır 24
sabitlenmeden 46
Çalışma klasörü 175
Çek-Ve-Bırak 32
Çift
tıkla 23
Çift tıkla 146
Çini dizin
Çıktı listesi 62
Çizim
yeni 62
Çizim büyüklüğü 62
Çizim büyüklüğü ölçüsü 62
Çizim düzeyi
düzlemi 140

Dizin
D Düşük basınç yükseltici valf 210

Düzeltilemez
Hata 314
Daire 143, 265
DC-Motor (Doğru akım motoru) 236
DDE
İletişimi 102, 105
Çıkışı 249
Giriş 249
Değer sınırı
aşıldı 311
Debimetre 234
Devre eleman planı
Sinyal çakışması 277
Sinyal kesişmesi 276
Yön planlı kumanda 276
Devre elemanı planı
"VEYA"valfi 273
İki basınçlı valf 272
İmpuls valfi 274, 275
İmpuls valfi. 274
Çabuk boşaltma valfi 275
Basınçlı devre valfi 275
Doğrudan silindir kumandalı 271
doğrudan silindir kumandası 271
dolaylı silindir kumandalı 271
dolaylı silindir kumandası 272
iki basınçlı valf 272
VEYA valfi 273
Devre elemanı planı: Zaman gecikmeli valf 276
Devre elemanı sembolü
Akış kontrol valfi 269
Bakım birimi. 268
Basınç kontrol valfi 270
Döner iş elemanı 270

Dizin
Geri-Dönüşümsüz valf 269

Kumanda çeşidi 269
Numaralama 271
Numaralandırma 270
Devre elemanı sembolleri
Enerji beslemesi. 268
Devre elemanları
üst üste 310
Devre elemanları sembolü
Bağlantı gösterimi. 269
Yön kontrol valfi 268
Devre planı
Çalışma klasörü 175
çok büyük 313
güncel 176, 187
kaydet 311
oluştur 29
simülasyon 24
Sinyal çakışması 277, 278
yükle 21
yazdır 154
yedek dosyaları 175
Devre planlarının yazdırılması 154
Devre sembolü
Doğrusal iş elemanları 270
Diğer elemanlar 263
Dialog kutusu
Valf 36
Didaktik
İş elemanları (aktörler) 295
Älıştırmalar 128, 298
Animasyon hızı 138
Ayarlar 138
Basınçlı hava besleme 278
Devre elemanı planları 271

Dizin
Devre elemanı sembolleri 268

Eğitim filmi 135
Eğitim filmleri 307
Fonksiyon şekilleri 127
konu açıklamaları 124
Pnömatik temel konular 125
Pnömatik-Temel bilgiler 266
sunumlar 131
Sunumlar 308
Tamamlamalar 307
Valfler 282
Dijital Özel Fonksiyonlar 257
Dijital Elemanlar 253
Dijital sabitler ve klemensler 253
Dijital Temel Fonksiyonlar 255
Dijital-Modül 257
Dik dörtgen 265
Dikdörtgen 141
Diyagram 79
Diyalog kutusu
Çizim büyüklüğü 62
Çizim düzeyi 140
Şekil(resim) dosyası 148
Bit haritası 148
Devre planı 63
Dikdörtgen 141
DXF dosyası ithal (import) 158
DXF sembollü 160
Elipsler 143
Parça listesi 152
parça listesi ihracı 153
Proje 174
Silindir 51
Tanımlar 92
TIFF-Dosya ihracı 156

Dizin
Valf 60
Doğrusal iş elemanı 231, 232
Dosya
aç 182, 183, 312
Farklı kaydet... 312
formatı bilinmiyor 312
oluştur 312
Dosya yöneticisi 182
Dosyanın üstüne
kaydet 311
Dosyayı
kaydet 311
sil 312
Drag-and-Drop 182
Durum büyüklüğü
göster 176
Standart ayarlar 176
Durum büyüklükleri
gösterme 75
Sıfıra yakın 78
Durum diyagramı 79, 264
Durum göstergesi 264
DXF İhraç (export) 157
DXF İthal (Import) 158
E Eğitim filmi
genel 135
Eğitim filmi ana başlıkları 307
Ekle
ara 170
Parça listesi 150
elektrik devre elemanları 235
elektrik Elemanları
amerikan Normu 249
Kontak-Sembolü 249

Dizin
Elektriksel
kısa devre 309
Elektropnömatik 84
Eleman
Özellikler 85
Fotoğrafları 120
silmek 34
tanım 87
Eleman parametreleri
genel 98
Eleman parametresi
ayarlanabilir 98
Elemanlar
özellikler 146
ara dosyada 66
Ayarlar 98
dönme 67
dönme seçeneği 67
Devre planında animasyon 46
Fonksiyon şekilleri 121
Fonksiyonların animasyonu 123
kesit resimleri 121
kopyalama 66
Kumanda 71
Sürekli kumanda 71
Seçeneği 63
Yansıtma 67
Yansıtma seçimi 67
Yardım sayfası 119
Elemanlar kütüphanesi
düzenle 161, 162
kullan 161
oluştur 166
Elemanları
birleştir 38

Dizin
ekleme(araya sokma) 66
karakteri çift 310
kaydırmak 33
kopyalama 66
Seçmek 34
sil 311
Elemanların
açıklamaları 119
Elips 143, 265
Emir (kumanda) satırı 183
Etkinleştirme 12
EVA-Prenzibi 266
F Fare ile tıklama

çift 85
Farenin sağ tuşuna tıkla 20
fareyi tıkla
çift 98
Fareyi tıkla
çift 67, 87, 96
Ctrl -Tuşu ile 63
sol 10
Fareyi tıklama
çift 66, 68, 77, 93, 95
Ctrl -Tuş ile çift tılama 67
Shift -Tuşu ile 71
sağ 66
Film gösterimi 137, 182
filtre 204
Filtre 204
Fiziksel kurutma 279
Fiziksel kurutucu 205
FluidSIM klasörü 15
FluidSIM sembol çubuğu 19
FluidSIM statü satırı 20

Dizin
Fonksiyon şekilleri
Genel 127
Fonksiyon şekli
Animasyon hızı 138
Fonksiyon jeneratörü 108, 235
Frekanslar için eşik değer şalteri
dijital 263
G gecikmeli kontaklar 238

Geri dönüşümsüz
akış kontrol valfleri 216
Geri getir
Devre planı 314
Gerilim beslemesi
Gerilim kaynağı (0V) 235, 249
Gerilim kaynağı (24V) 235, 249
Gezgin 182
Giriş
dijital 253
Grafik öğeleri 141
Grafik öğesi
dikdörtgen 141
kare 141
Grafik elemanı
Daire 143
Elips 143
Grup 71
ayırma 71
oluşturma 71
H Hızlı adımlayıcı 225

Hat
çek 38
bir çoğu üst üste 83
dijital 254

Dizin
elektrik 235
kalınlığı 26
kaydırma 39
pnömatik 206
Renk 25
silme 67
tipinin belirlenmesi 67
Hat renkleri 99
Hata mesajları 309
Hattı
otomatik oluşturma 73
Hava motorları 298
Hava tankı 203, 204
HI
dijital 254
Hintergrundgitter
ein/ausblenden 176
.
I Ikaz organları
Lamba(Işıklı ikaz) 236
Sesli ikaz 236
.
Iki basınçlı valf 289
.
Iki basamaklı düşük basınç yükseltici valf 215
.
Iletim hatları
üst üste 309, 310
.
Ilişkili menü 66
ilişkili menü 20
K Kısma valfi 218

Kör tapa
ikazı 310
kör tapaları
silme 68
yerleştir 68
Kütüphane elemanlarını

Dizin
Ağaç Görünüşlü 161

Gösterme 161
Klasör görünüşlü 161
Kapalı çevrim 281
Kapama gecikmesi
dijital 258
Kare 141, 265
Kayıt alanı
yetersiz 313
Kaydedici Açma Gecikmesi
dijital 259
Kesit resim 127
Klemens bağlantı listesi 265
Klemens bağlantı planı 265
Klemmenbelegungsliste Bağlantı yerlerinin listesi (Terminal
listesi) 75
Klemmenbelegungsplan Bağlantı yerlerinin (terminal) Planı 75
Kompresör 202
Kompresör,ayarlanabilir 203
Kontak
Bağlantı 96
otomatik. tanımak 97
kontextsensitiv 119
Kontrol 107
Kontrol etmek 107
Kontrol tekniği 107
Kontrol valfi 108
Kontrolör
Durum kontrolörü 248
Komparatör 247
PID-Kontrolör 247
Konu açıklamaları 124

Dizin
Kumanda 107
sabitlemeden 71
Kumanda etmek 107
Kurutucu 205
Kuvvet profili
Silindir 57, 59
L Lisans
fişi (dongel) 12
geri yüklenmesi 17
LO
dijital 254
M Makaralı sınır anahtarı

normalde kapalı kontak 240
Markalar
Büyük yazı 100
Küçük yazı 100
Meme 218
Menü
kontextsensitiv 119
mesafe cetveli 93
Mesafe cetveli 264
Mesajlar 309
Metin elemanları 145
koruma 145
yazı 264
Model oluşturma 24
Motor 232, 236

Dizin
N NAND
dijital 255
NOR
digital 256
Normalde kapalı kontaklı anahtar 242
NOT
dijital 256
Numaralama 266
Akım hattı 74
O Öğeleri
gruplama 71
Öğelerin
yönlendirilmesi 66
Ölçme aletleri 234
Ön ayarlar
Menü 198
OPC
İletişimi 102, 105
Çıkışı 249
Giriş 249
Opsiyon
DDE 105
OPC 105
OR
dijital 256
Oransal 108
Oransal teknik 107
Oransal- valf selenoidi 263
Oransal-Basınç algılayıcı 234
Oransal-Selenoid 108
Orifis 218, 219
P Pancur çubuğu 20
Parça listesi 150, 152, 265

Dizin
İhraç (export) 153

Parametre
Silindir 53
Pencere
düzenle 200
Pencere içeriği
yazdır 154
Pistonlu komprosör 280
pnömatik elemanlar 202
Pnömatik temassız algılayıcı 219
Pnömatik temel konular 125
Pnömatik-elektrik işaret çeviricileri 223
Potensiyometre 110
Proje 173
aç 174
ekle 174
sil 174
R Röle
açma gecikmeli 246, 252
genel 95
kapama gecikmeli 246, 252
sayıcı 246
tek 246, 252
Röleler
gecikme süresi 96
Sinyal sayıcı 96
Resim dosyası 265
S Şalter
açma gecikmeli
Açma gecikmeli

Dizin

açma gecilmeli
basınç kumandalı
Normalde açık kontak 244, 252
Normalde kapalı kontak 244, 252
Pnömatik-elektrik Çevirici 244
el kumandalı
Değiştirici kontak 242, 243, 251
normalde açık kontak 251
indüktif 245
kapama gecikmeli
Kapama gecikmeli
kapasitif 245
manyetik 245
optik 245
Sınır anahtarı
Sınır anahtarı olarak
Şalter eksantriği 264
Şartlandırıcı 203

Dizin
Şalt devresi
Çizim hatası 83
Çizim kontrulü 83
Şalter
Bağlantı 95
Silindirdeki 93
Şalterlerin
hareketi (tetiklemesi) 26
Sınır anahtarı 240, 251
Salınım motorları 298
Salınım motoru 233, 297
Sayıcı
elektrik 246
pnömatik 219
Seçenekler 198
Sembol
DXF 160
semboller
semboller özel şekillendirilebilir 50
Ses
etkin duruma getir 99
Ses dosyası
değiştir 183
silindir
akıcı hareket 100
Silindir
İkiz tasarım 297
Çift etkili 296
Şekillendirilebilir 226
Şekillendirme 51
çift etkili 228, 229, 267, 295, 296

Dizin
ikiz 230
Kumanda 266, 267
Sızdırmazlık elemanları 297
Sızdırmazlık tipleri 297
tek etkili 227, 266, 267, 295
tel etkili 227
Silindir1 Sızdırmazlık tipleri 296
Silme rölesi
dijital 260
Simülasyon
ayarlar 99
DDE 102
Dijital teknik 101
gerçek zaman 100
Hassasiyet 26
hat rengi 99
Markalar 100
Mevcut devreler 21
modu sona erdirme 71
OPC 102
paralel 72
silindir 100
yavaş gösterim faktörü 100
Simülasyon modu 28
Ara verme 27
Parametreleri geri döndür 27
Simülasyon modunu
etkin duruma getir 24
Simülasyonu
başlat 310
Simülasyonu kapat 27
Simetrik tempo verici
dijital 262
Sinyal akışı 266
Soğuk havalı kurutma 278

Dizin
Soğutucu 205
Sorunlarınızda
Yardım 178
Stückliste 151
Statü cetveli
göster/gizle 175
Su tutucu 204, 205
Sunum
Düzeni 132
oluşturmak 132
sürekli tekrarlama 139
Sunumlar
Dosya formatı 184
Genel bakış 308
Sunumları
göster 131
Sunumların
gösterim şekli 138
Susturucular
manuel yerleştir 68
Susturucuları
silme 68
Symbol listesi
göster/gizle 175
T T-Bağlantı (dağıtıcı) elemanı

elektrik 236
T-bağlantı elemanı
pnömatik 206
T-bağlantısı 44
T-Bağlantısı 73
T-Dağıtıcı
dijital 255
Türbin tipi kompresör 281
Tablo

Dizin
Bağlantı elemanı 74
Tanım 145
çift 310
Mesafe cetveli 94
uyumsuz 310
Tanımları
çerçeve içine al 92
Göster 92
Tek yönlü (Akış kontrol kısma valfi 291
Tek yönlü akış kontrol valfi 219
Tek yönlü kısma valfi 291
Temassız algılayıcı 245
Tuş
Değiştirici kontak 242, 251
Tutma rölesi
dijital 260
Tutmalı
Tutucu 205
U Undo 63
Uyarılar 309
Uyumluluk 101
LOGO 101
V Vakum jeneratörü 233

Valf
şekillendirme 60
biçimlendirmek 36
Valf grupları 223

Dizin
Valf selenoidi 263

Amerikan Normu 264
kontak sembolü 264
Valfler
Akış kontrol valfleri 216
kapamalı valfler 289
kombinasyonu 292
Yön kontrol valfleri 207, 208, 282
Vantuz 233
VE valfi 216
Veya valfi 289
VEYA valfi 216, 290
Voltmetre 108
X XOR
dijital 256
Y Yön kontrol valfi

Özel şekillendirilebilir 207, 208
çift selenoid
5/2 213
Buton kumandalı
3/2 211
Makara kumandalı yön kontrol valfi
3/2 208, 209
selenoid
3/2 212
temassız algılayıcı
3/2 210
Yön kontrol valfleri
Buton kumandalı
3/2 210
mafsal makaralı

Dizin
3/2 209
pnömatik
3/2 214
5/2 214
5/3 215
seçici anahtar
3/2 211
5/2 211
selenoid
3/2 212
5/2 212
5/3 213
Yön kontrol valfleri (İmpuls valfi)
pnömatik
5/2 215
Yön-Adım-Şeması 276
Yönlendirme 66
Öğeler 66
Yük
Silindir 55
Yükleme
FluidSIM 12
FluidSIM bilgisayar ağında 185
Yağlayıcı 205
Yakında silindir yok 310
Yanal Değerlendirmeli AND
dijital 255
Yanal Değerlendirmeli NAND
dijital 255
Yanal markalanmış silme rölesi
dijital 261
Yardım 200
yavaş gösterim faktörü 100
Yazıcı
düzenle 155

Dizin
Seçmek 155
Yazdır
pencere içeriği 154
Yeni düzenleme
Bellek 183
Yetersiz
bellek kapasitesi 314
Z Zaman şalterir
dijital 261
Zaman gecikmeli kontaklar 250
Zaman gecikmeli valf 293
Zaman gecikmeli valfler 294
Zaman geciktirme valfi 224
Zamana orantılı olma 26
Zumlama
Devre planı 70
Elemanlar kütüphanesi 70

FL Sim P

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

FL Sim P

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

FluidSIM® 4

FluidSIM Pnömatik tasarımı ve geliştirilmesi:

Sipariş numarası: 650745

© Festo Didactic GmbH & Co. KG, D-73770 Denkendorf, 1996-2005

© Art Systems Software GmbH, D-33102 Paderborn, 1995-2005

Bu dökümanların izinsiz çoğaltılması ve dağıtımı, başkalarına verilmesi

© Festo Didactic GmbH & Co. KG ve Art Systems • FluidSIM 3

5.1 Elemanlar için bilgiler 119

4 © Festo Didactic GmbH & Co. KG ve Art Systems • FluidSIM

B.2 Elektrik devre elemanları 235

© Festo Didactic GmbH & Co. KG ve Art Systems • FluidSIM 5

6 © Festo Didactic GmbH & Co. KG ve Art Systems • FluidSIM

FluidSIM’ e Hoş geldiniz!

Siz Pnömatik eğitim programını FluidSIM Pnömatik satın aldınız. Bu

Her kullanıcının E-Posta yolu ile yapacağı iyileştirme tekliflerine ve yapıcı

Ayrıca en yeni versiyonunu aşağıdaki Internet sayfasında bulabilirsiniz.

Haziran 2005 Yazarlar

© Festo Didactic GmbH & Co. KG ve Art Systems • FluidSIM 7

1.1 FluidSIM Pnömatik pnömatik temel bilgilerinin verildiği, Microsoft

FluidSIM’in en önemli özelliği CAD kullanılabilirliği ve simülasyon

FluidSIM in CAD Kullanılabilirliği özel olarak akışkanlar tekniği için

8 © Festo Didactic GmbH & Co. KG ve Art Systems • FluidSIM

1.2 Bu el kitabı iki ana bölümden oluşmaktadır. - Bir Kullanıcı klavuzu-

Bölüm 3 de; küçük örneklerle FluidSIM’de devrelerin nasıl oluşturulacağı

Bölüm 4 de; devre planı oluşturulmasındaki ileri yaklaşımlar ve

Bölüm 5; eğitim ve geliştirilmiş ileri eğitim olanaklarını içermektedir.

Bölüm 6 de; FluidSIM in özel fonksiyonları tanıtılır. Burada devre

Bölüm 7; yardım amaçlı olup, bu bölümde FluidSIM ile çalışma sırasında

Referanslar-Bölümü Ek A FluidSIM-Menülerinin sıralandığı bir liste ve bunların kısa tariflerini

© Festo Didactic GmbH & Co. KG ve Art Systems • FluidSIM 9

Ek B verilmiş olan elemanlar kütüphanesinde bulunan bütün devre

Ek C verilmiş olan resimlerin, fonksiyon şekillerinin animasyonların,

Ek D FluidSIM tarafından yapılan ikazlar ve bildiri listelerinin ve kısa

1.3 Kullanıcı talimatları içeri çekilmiş ve ok ile >markalanmıştır; önemli

FluidSIM in sembol cetvelinde bulunan kumanda tuşları bu kitabın

El kitabında bulunan klavye tanımı Alman klavyesine göredir. Eğer

Alman İngiliz Anlamı

10 © Festo Didactic GmbH & Co. KG ve Art Systems • FluidSIM

FluidSIM de gösterilen ve hesaplanan durum büyüklüklerinin değerleri

Durum büyüklüğü Ölçü birimi

Basınç (p) bar, MPa, ps

© Festo Didactic GmbH & Co. KG ve Art Systems • FluidSIM 11

Bu bölümde FluidSIM’i bilgisayarınıza nasıl yükleyeceğiniz anlatılmakta-

2.1 Bunun için Microsoft Windows95® , Microsoft Windows98® , Microsoft

Filmlerin izlenebilmesi için çift hızlı ("Double Speed") bir CD-ROM

FluidSIM’nin tam versiyonu ya otomatik Online-Etkinleştirme’li olarak ya

2.2.1 Online-Etkinleştirme için internet bağlantısı olan bir PC ye ihtiyacınız var-

12 © Festo Didactic GmbH & Co. KG ve Art Systems • FluidSIM

Burada yüklemeyi yaptığınız PC’nin bir internet bağlantısına sahip

yeşil Ağ-Fişi FluidSIM yi eş zamanlı olarak hangi sayıda açabileceği-

© Festo Didactic GmbH & Co. KG ve Art Systems • FluidSIM 13

> Bilgisayarınızı çalıştırın ve Microsoft Windows® u başlatın.

> CD-ROM’unuzu sürücüye yerleştiriniz.

Normal olarak yükleme programı otomatik olarak başlatılacaktır. Eğer bu

> Başlama menüsünde veya Program yöneticisinde Dosya -Menü

Bir diyalog kutusu açılacaktır.

> Bu diyalog kutusunun “Komut satırı” na d:setup.exe yi giriniz.

Eğer sizin CD-ROM-sürücünüzün başka bir harf ile adlandırılmışsa

Kısa bir süre sonra yükleme programının başlama penceresi açılır.

> Yükleme programında yapılan uyarıları ve emirleri takip ediniz.

Lütfen orada verilen isimlerin programın her defa başlatıldığında

14 © Festo Didactic GmbH & Co. KG ve Art Systems • FluidSIM

Online-Etkinleştirme ile Program etkinleştirilmesi sırasında bilgisayarınızın yapısal kimlik