You are on page 1of 95

OPINION xkwfa0ol

12 armifukdBuD;jrefrmjyefonf OD;ausmf0if;
obm0ywf0ef;usifapmifUa&Smufxdef;odrf;a&; tcef;(22)? wdkuf(20)?
18 armifomarm jynf&dyfrGeftdrf&m?
arwåma&vdIif; urm&GwfNrdKYe,f? &efukefNrdKY/
23 zxGef;vif; yHkESdyfol
pifumylEkdifiH\vrf;pOfopf OD;0if;ausmx f eG ;f ?
27 zxGef;vif; rHak &G;yHEk ydS w
f ukd ?f 140? 45-vrf;?
AdkvfwaxmiffNrdYe,f? &efukefNrdKY/
vrf;opfqDokdh OD;wnfcsuf
COVER THEME 5 Depression 30 YYT tjyiftqif
pD;yGm;ysufuyf Plastic Rainbow
52 bvwfatmifjrefrmjyefonf rSwfÓ Pfrsm;rsm;? uifrygwJUabmyifeJY
tar&duef 6 BOOK vkyfief;pvdkuf&atmif t,f'DwmtzGJY
ausmf0if;
txnfBuD;ysufNyDavm SPECIAL REPORT 35 a'gufwmaeZifvwf
a&Tausmf
64 armifukdBuD; 142 armifukdBuD; pdefac:rIrsm;ESifUtwl armifaZ,sm
oef;acgiaf usmvf Qitf ½kPuf jdk rif tif'edk ;D &Sm;pD;yGm;a&;bmaMumifaU ESmifaU ES;&vJ? 46 ukd[ef aersKd;ol&
72 bvwfatmif tdyfrufESifU[mrdkeD pDrH
uHZmwmñ§dK;wJUtcg SPECIAL FEATURES
a': MuLMuLjrifU
106 armifukdBuD;
85 armifpl;prf; DESK REFERENCE tkyfa&
aiGarsmvQifaiGvdkuf w½kwfESifUtar&duef
b,fvdkqufpyfaeMuovJ 156 azjrifU 1000
&S,f,m'kdifxJb,fol0ifvmrvJ a&mbwfvl;uyf(p) wefzdk;
88 OD;csrf;at; 0efBuD;csKyf0rfusm;aygif
Robert E. Lucas, Jr. (1937- ) 1300 usyf
z&D;rwfuufusqHk; FEATURES pmtkyfcsKyf
92 armifomZHk 116 azjrifU SPECIAL SECTION udkwifat;(vdIif)
b@ma&;tusyftwnf;ü aps;uGufu jyef½dkufonfUtcsdeftcg 166 armifaZ,sm trSwf 20? 49vrf;(atmuf)
t&if;tESd;pD;0ifyHkoufa&mufrI 121 OD;[efxGef; ref;wuúokdvfygarmu©csKyf Adkvfwaxmif? &efukefNrdKY/
95 armifpl;prf; ordkif;q&m\ pD;yGm;a&;oifcef;pmrsm; OD;ausmf&if (1916-1966) zkef; 095180481
pD;yGm;ysufuyfu 125 wifpdef(yx0D0if) 171 rif;ok0Pf rsufEmS zH;k cGiUf jyKcsuftrSwf
tar&dum;b&Jif;usqHk;jci;fukdjy rsm;rsm;xkwfrsm;rsm;oHk;0g'ukd jrefrmUrif;rsm;ESifU pHkprf;ppfaq;rI 5411221108
98 OD;csrf;at; vufawGYtoHk;jyKjcif;
uyfESifUaqmifyk'frsKd;pHk 130 armifukdBuD; Dr. THAN TUN qufoG,f&efvdyfpm
102 armifpl;prf; yifv,f"m;jywdkhaysmfpH&m qdkrmvD;,m; (Memoirs & Observations) trSwf (217)? yxrxyf(0J)?
urÇmhpD;yGm;a&;ysufuyf 136 armifcdkifatmif(ppfawG) qdyfurf;omvrf;(tv,f)?
182 Dr. Than Tun
jrefrmukdb,fvdk*,uf½dkuf tm&SypdzdwfxJu rD&yfbf History of Modern Myanma ausmufwHwm;NrdKYe,f? &efukefNrdKY /
zkef; 095193106? 384199
2 3
GLOBAL ECONOMIC DICTIONARY

DEPRESSION
pD;yGm;ysufuyf
]onf;oefjyif;xefaom pD;yGm;a&;usqif;rI} (extreme
recession) ud?k &nfneT ;f azmfjyaompum;vk;H jzpfonf/ omref
]&Dquf&iS ;f }xuf tcsed u f mvydMk umwwfNy;D ? pD;yGm;a&;usqif;
aewwfonf/ tenf;qkH; pD;yGm;a&;wefY&yfaeonf/ tvkyf
4009900807

vufrEUJ eI ;f jrifrh m;aewwfNy;D ? aiGaMu;azmif;yGrrI sm; ykrH eS af tmuf


wGif &Sdaewwfonf/ rsm;aomtm;jzifh pD;yGm;ysufuyfwpfckrSm
q,fEpS 0f ef;usiMf umwwfNy;D ? pD;yGm;a&; twuf,tus oHo&m
ESpfck (odkhr[kwf) okH;ckrQudk jzwfausmf&avU&Sdonf/
pD;yGm;a&;orkid ;f wGif xif&mS ;aom pD;yGm;ysuu f yfrmS ? 1930
urÇmvHk;pD;yGm;a&;tbd"mef tvGefESpfrsm;uMuHKcJU&aom ]r[mpD;yGm;ysufuyf} (great
depression) jzpfygonf/ 1840 tvGeE f iS Uf 1870 tvGeEf pS f
rsm;uvnf;? tawmftwefjyif;xefaom pD;yGm;ysufuyfrsm;
ausmf0if; pkpnf;onf ay:xGufcJUzl;onf/
taumif;bufraS jym&vQif pD;yGm;ysuu f yf wm&SnNf y;D ? jyef
vnfzpYJG nf;rIukd trSew f u,fvyk Ef idk o
f nfEiS t
Uf rQ? pD;yGm;ysuu f yf
Plastic Rainbow Book Publication
trSwf 217? yxrxyf(0J)? qdyfurf;omvrf;(tv,f)
vGeaf jrmufcgprsm;wGi?f tcGit hf vrf;aumif;rsm; jzpfay:vmwwf
ausmufwHwm;NrdKYe,f? &efukefNrdKY/ jcif; jzpfygonf/
zkef; - 095193106 ^ 384199
ausmf0if;? urÇmvHk;pD;yGm;a&;tbd"mef? pm-69/

4 5
Book

ordkif;\ed*kH;odkY
jyef o G m ;jcif ;
„ zd k ; pk
1992 ckEpS w f iG ?f 'kw, d rsK;d quf *syef tar&duefordik ;f ESihf 'óe t&yfeYJ ? tpd;k &tzJUG tpnf;yko H P²mefeYJ aemufq;Hk OD;wnfw&hJ nfreS ;f csuyf g/
ynm&SifwpfOD;jzpfol? z&efppfzlul,mrm u t&G,fESifhrvdkuf 'gaMumifhrdkY? ½k&Sm;eJYw½kwfjynfrSm udk,fhrif;udk,fhcsif;vkyfwJh taomf
atmifxl;cRefNyD;? tjiif;yGm;zG,f&mjzpfcJhonfh okawoeusrf; &Daw;&D;,ef; (Authoritarian)awG jyefvnf acgif;axmifvmayr,fh? vpf
wpfapmifjzpfaom The End of History (ordik ;f \ed*;Hk ) okawoe b&,f'rD u kd a&pD qdw k muawmh? tckcsed x f w
d ikd f us,u
f s,jf yefjY yefY vufcx
H m;
pmwrf;ud?k ykEH ydS x f w k af 0cJo h nf/ xdpk mwrf;wGi?f acwfumv t& wJh? w&m;0iftpdk;&ykHoP²mefwpf&yfomjzpfygw,f/ tpövmrftajccH0g'D
oufwrf;&SnfMumvSNyDjzpfaom EdkifiHa&;oabmw&m;a&;&m awGudk tkyfpkawmfawmfrsm;rsm;u a&Smifz,faeMuayr,fh? a&&SnfrSm 'Drdk
wduk yf rGJ sm; Ny;D qk;H cJNh yjD zpfNy;D ? vpfb&,f'rD u kd a&pDpepfu atmifyGJ u&ufwpfpepfawGomvQif udk,fbmomudk,f&yfwnf &SifoefEdkifr,fvdkY?
cHcJhonf[k wifjycJhonf/ ½k&Sm;wdkY\ighrif;ighcsif;0g' xGef;um; tckxd uRefawmf rQrQww rSefrSefuefuef ,kHMunfrI&Sdygw,f/
vmrI? w½kwjf ynf\ Bu;D rm;vSaom pD;yGm;a&;wd;k wufrEI iS hf tD&wf
wGi?f uGeq f maA;wpfvufopf0g'Dw\ Ykd tawG;tac: usq;Hk cef;wdYk „ tar&duefqkwf,kwf arS;rSdefoGm;NyD;? vpfb&,f'Drdkua&pD tD&wfrSm
ay:vmonfh vGecf o hJ nfh 16 ESpu f mv tajctaersm;u? ol\ txdemcJhw,fqdkwm? cifAsm;&JYokawoepmwrf;eJh qefhusifraebl;vm;/
tqdktay: oHo,yGm;apcJhonf/ e,l;pf0dcfowif;axmuf … 'Dpmwrf;u tar&duefBu;D pd;k vTr;f rd;k rIe?YJ b,fwek ;f urS wpfo;D wpfoefY
rufo[l;zdvpfu? zlu, l mrmESihf awGUqkaH r;jref;cJ&h m ajzMum;csuf qufEG,frI r&SdcJhygbl;/ wu,fwrf;qdk&if Oa&myor*¾uawmif 'DtawG;
udk aumufEkwfazmfjyvdkuf&ayonf/ tac:udk ydkNyD;udk,fpm;jyKEdkifygao;w,f/ urÇmeJYpyfqdkifwJh tar&duef&JU
MoZmtmPm usqif;aew,f/ bmjzpfvv Ykd q J akd wmh? wjcm;yg0gA[dck suaf wG
„ ]ordik ;f \ed*;Hk } tqd[k m ckxd pHjyKxu kd yf gao;ovm;cifAsm;/ zHUG NzKd ;wd;k wufraI Mumifh jzpfygw,f/ 'Dyg0gawGuvnf; aocsmayguf BuKd wif
… 'Dtqk&d UJ tajccHawGuawmh tckxd rSew f ek ;f ygyJ/ jyóem jrifxm;wmyg/ ajymif;vJcJhwJh t&mwpfckawmh&Sdw,f/ tJ'gu ('Dae&mrSm?
u 'Dusrf;pmudk vlawGoabmayguf&mrSm? ordkif;[m tjzpf tJ'ED ikd if aH wG[m 'Dru kd &ufwpfEikd if aH wGqw kd mudk owdjyKoifw h ,f/) bGw&f fS
tysuaf wG jzpf ysuw f mqdw
k mavmufyJ em;vnfMuw,f/ pifppf tpd;k &u? tck tMurf;zuf0g' wdu k zf suaf &;ppfy[ GJ m w&m;rQr&I adS Mumif;jyzd?Yk
rSmawmh? vlt
Y zJUG tpnf; qihu f jJ zpfay:wd;k wufvmwmeJY ydpk yfqikd f 'Drdkua&pDudkokH;vdkufwmaMumifh 'Drdkua&pDqdkwm aumif;wJhpepfjzpfw,f
wJh tEkrmet,ltqyg/ vlYtzJGUtpnf;awG 0ifa&mufvmwJh qdkwJh tdkif'D,m[m? trnf;uGufBuD; pGef;xif;oGm;cJh&ygw,f/
6 7
tckawmh urÇmwpf0ef;vkH;u jynfolvlxk[m bGwf&Sf tm;&Sdygw,f/ vlawGu aewdk;udk arSmfynmeJYpD&ifxm;wJh t
tpd;k &eJY 'Dru
dk a&pD&UJ ppfreS w
f o
hJ abmw&m;udk qufpyfMunfMh u aqmifvufzJGUvdkY cHpm;rdMuNyD;? tumtuG,fay;Edkifr,fvdkY xif
ygNyD/ ½k&Sm;0efBuD;csKyf Avm'DrD,mylwifuqdk&if ]uRefawmfwdkY jrif,lqMuw,f/
'Drdkua&pDudk pdwfr0ifpm;ygbl;}vdkY ajymvmEdkifwJhxdayghAsm/ vuf&dS &ifqikd af e&wJh tajctaeawGt&qd&k if? uReaf wmf
wdu
Yk e,ferd w d af wG wGe;f Ny;D csUJ aew,f/ ½k&mS ;wdu
Yk jyif;jyif;xefxef
„ 1992 ckEpS w f ek ;f u ½k&mS ;eJph yfvsO;f vd?hk cifAsm; taumif;jrifcUJ jyefNy;D wGe;f vSew
f ,fqw kd m ,xmblwrusb;l / uReaf wmfwYkd jznfh
w,f/ tckcsdefxd 'Doabmtwdkif;yJvm;/ qnf;ay;Edik rf mS r[kww f hJ ppfa&;uwdu0wfawGu?kd ray;oifb h ;l
… ½k&mS ;rSm jzpfaewmu rsK;d qufeyYJ q kd ikd yf gw,f/ 1990 jynfh qdkwm oabmayguf&ygvdrfhr,f/
vGefESpfrsm;umvrSm t&G,fa&mufvmMuwJh ½k&Sm;vli,fydkif;u?
qdAk , D ufjynfaxmifpk NyKd uNGJ y;D wJah emuf ay:vmwJah cwfu?kd tqd;k „ apmapmydkif;u cifAsm;avUvmqnf;yl;cJhwJh uGefqmaA;wpf
jrifwJhbufuae qufpyfpOfpm;Muygw,f/ olwdkYu pm;okH;ol vufopf0g'eJh tawmfuav;a0;aeNyDaemf/
tcGit hf a&; oabmw&m;vdUk ac:wJ?h rsm;rsm;xkwf rsm;rsm;ok;H 0g' … 'Dt,ltqawGudk ESpftawmfawmfMumuwnf;u uRef
wd;k wufvmwmudk ESpo f ufMuw,f/ olwaYkd wGu 1990 jynfv h eG f awmf vufrcHawmhygbl;/ uRefawmfhrSm ordkif;eJYpyfvsOf;vdkY?
ESpfrsm;umvudk tiftm;csnfheJYrIawG? y&rf;ywmjzpfwmawGeJY rmufpf0g'DwdkY&JUem;vnfrIrsKd; tNrJ&Sdw,f/ 'Drdkua&pDpepf[m?
Edik if jH cm;wdik ;f jynfawGrmS tav;xm;rcH&? vl&mr0ifwmrsK;d awG Edik if w
H ikd ;f rSmjzpfay:wJh us,u f s,jf yefjY yefY acwfraD &;vkyif ef;pOf&UJ
a&m>yrf;aeNy;D ? wpfrsK;d om;vk;H rsuEf mS ysuf t&Suu f &GJ wJah cwfvYkd &v'fwpfckygyJ/ uGefqmaA;wpfvufopf0g'DawGuawmh EdkifiH
jrifMuw,f/ olwaYkd wGu qdAk , D ufjynfaxmifpak cwfu tiftm; a&;tmPm toH;k jyKwm[m? tajymif;tvJukd ydNk y;D jrefqefatmif
Bu;D cJw h mudak wG;Ny;D ? twdwu f v kd rG ;f qGwwf ocJMh uw,f/ tJ'aD cwf wGe;f tm;ay;Edik w f ,fvYkd ,lqw,f/ 'gayrJh tqk;H rSmawmh? 'Dupd ö
udk olwdkYudk,fwdkifodcJhrDcJh BuHKcJhwmuawmhr[kwfbl;/ 'gayrJh? 'D [m vlYtzJGUtpnf;ay:rlwnfNyD;? udk,fbmom vkyfoGm;Muwm
acwfypHk eH YJ cHpm;aeMuw,f/ tJ't D csuu f u kd ylwifukd axmufcH ygyJ/
MuwJh tajccHawGygyJ/ wu,fhjyóemtpftrSefu? 'DrsKd;quf
[m ,lu&de;f eJaY *sm*f s, D mudk vTr;f rd;k zdt Yk wGu?f Oa&myudck &D;vSnzhf Ykd „ 1992 ckESpfavmufwkef;u cifAsm; oabm&wJhenf;vm;/
jzpfEdkifajc pGefYvTwfcsifMuovm; qdkwmygyJ/ … 'Dvvkd yk if ef;pOfuawmh? uReaf wmfwYkd xifjrifwmxufyNkd y;D
cJ,Of;w,f? tcsed Mf umw,f/ 'Dru kd a&pDqwkd m? ae&mwus txl;
„ tJ'ED pS Ef ikd if u H akd &m aewd;k tzJGYrSm tzJ0YG ifEikd if t
H jzpf vufcH ojzifh w&m;Oya'pd;k rd;k zdYk tawmfc, J Of;wJh tzJUG tpnf;awG&UJ 0ef;
oifUovm;/ usirf mS wnfaqmufw,fqw kd m? uReaf wmf cgwdik ;f xufyNkd y;D em;
„ [kwu f hJ vufco H ifyh gw,f/ aewd;k tzJUG 0ifEikd if aH wGukd um vnfvmygw,f/
uG,af y;zdYk wyfzUGJ awGukd uReaf wmfwYkd apvTwrf ,fqw kd m tmrcH 1992 ckESpfwkef;u uRefawmfrawG;rdcJhwJh wjcm;tcsuf
ay;zd?Yk olwYkd xdu k wf efw,fvYkd uReaf wmf,MHk unfygw,f/ 'gayrJ?h Bu;D wpfcu k ? tar&duefjynfaxmifp[ k m 'Drukd a&pDtvm;tvm
'Djzpf&yfEpS cf x
k u J tar&duefjynfaxmifpu k wpfcu k ykd J vkyv
f rd hf awG arQmfvifhwmawGudk ckavmufxd tjiif;yGm;p&m? ysufpD;&m
r,fvYkd ,lqzdu Yk awmh? ,xmblw rusvyS gbl;/ ydv k efeYJ abmv ysufpD;aMumif; jzpfvmapEdkifovm;qdkwJh tcsufyg/
wpfEdkifiHawGudk tjynfht0 tumuG,fay;zdkY? uRefawmfwdkY tif
8 9
„ 'Drdkua&pDusifhpOfawG wyfqifusifhokH;zdkh b,favmufMum
4007020606? 4012300610? 4013670611
r,fxifovJ/
… jyefvnfxal xmifa&;vkyif ef;awGtwGuf q,fEpS af vmuf
MumEdik w
f ,f/ wcsKUd usawmhvnf; jyefvnfvef;qef;vmEdik wf ,f/
bmjzpfvdkYvJqdkawmh? 'Drdkua&pDvlYtzJGUtpnf;awG[m vdktyf
csuyf qJ w kd ?hJ uReaf wmfph mwrf;&JU tav;xm;p&mtcsuu
aumif;aeqJrdkYyg/

„ tar&duefjynfaxmifpk[m 'Drkdua&pDta&;udk jyefNyD;


f tm;
urÇmjym;NyD
tm½kHpdkufoifUovm;/ ESpfq,fhwpf&mpkordkif;tusOf;
… Edik if jH cm;u yg0ifzq
Ykd w
kd hJ tcsuu
f ?kd uReaf wmfjyefvn S rhf mS
r[kwfbl;/ jyóemawGu trsm;BuD;yg/ uRefawmfwdkYay;cJhwJh A Brief History of The Twenty-First Century
uwdu0wfawGu trsm;Bu;D / 'DuwdawGukd uReaf wmfwb Ykd ufu
wnfzv Ykd w kd ,f/ trsm;pku ppftiftm; rygwJyh g0grsK;d eJY xde;f xm;
wmu ydak umif;ygw,f/ 'gaMumifh tar&duef&UJ yg0gaysmah c:wJh
yxrwGJ? 'kwd,wGJESifU wwd,wGJ
aqmhzyf g0gok;H a&;ud?k jyefNy;D tav;xm; tm½kpH u kd zf Ykd vdw
k ,fv?Ykd
uRefawmfu ,lqwmyg/

„ ½k&Sm;xuf w½kwf&JYpdefac:rIu ydkBuD;w,fvdkh cifAsm;ajymcJU Thomas L. Friedman;

The World Is Flat


w,fav/
… a&G;p&mvrf;u ESpfck&Sdw,fAs/ uRefawmf&JU uGefqmaA;
wpfvufopf0g'DawG tMujH yKxm;cJo h vd?k w½kwu f &kd ifqikd zf Ykd uefY A Brief History of The Twenty-First Century
owfxdef;csKyfrI twm;tqD;wpfck wnfaxmifEdkifovm;/ 'grS
r[kwf urÇmhukefoG,fa&;tzJGU (WTO) wdkYudk? urÇmvkH;qdkif&m
tzJUG tpnf; awmfawmfrsm;rsm;rSm? w½kww f u
Ykd kd jzpfEikd o
f rQ yg0if
ausmf0if;
ywfoufaprvm; qdw k myJ/ ydNk y;D vdv
k m;wJh tvm;tvmuawmh
'kw,d tcsuv f Ykd uReaf wmf,q l w,f/ txl;ojzifh aemifEpS af ygif;
bmomjyefonf
20 twGi;f ? tar&duefavmuf t&G,t f pm;&Sv d mr,fh w½kwjf ynf
&SdwJh urÇmwpfckudk? cifAsm;wdkY awG;qMunfh&ifayghAsm/
Plastic Rainbow Book Publication
zdk;pk trSwf (217)? yxrxyf(0J)?qdyfurf;omvrf;(tv,f)?
Ref; Newsweek, 29 sept 2008. ausmufwHwm;NrdKYe,f? &efukefNrdKY / zkef; 095193106 ^ 384199

10 11
Opinion
obm0ywf0ef;usifapmifUa&Smufxdef;odrf;a&;...„
arwÅma&vdIif;...„
pifumylEkdifiH\vrf;pOf...„
vrf;opfqDokdh OD;wnfcsuf...„
rSwfÓPfrsm;rsm;? uifr&mygwJUabmyifeJh...„
pdefac:rIrsm;ESifUtwl...„
tdyfrufESifU[mrdkeD...„

umvrsm;uwnf;uyif jzpfygonf/ uReaf wmfonf v,form;rsKd ;½d;k rS qif;


obm0ywf0ef;usif oufojl zpf&m? vli,fb0u ]pwmA½dyk v kd }f pkaygif;v,f,mwGif tvkyv f yk cf hJ
&ygonf/ uReaf wmhb0 tpdwt f ydik ;f awmfawmfrsm;rsm;ud?k v,f,majrwGif
apmifah &Smufxed ;f odr;f a&; om BuD;jyif;cJh&onfjzpf&m ajrqDvTmwdkufpm;jcif;? oJuEÅ&rsm;us,fjyefY
vmjcif;? avxkEiS ahf &xknpfnrf;jcif; ponfw\ Ykd qd;k usKd ;rsm;udk rsu0f g;xif
What Made Me a Crusader By Mikhail Gorbachev
xifawGUjrifc&hJ ol jzpfonf/ obm0avmutay: vlom;wdu Yk sL;ausmrf rI mS ?
„armifukdBuD;jrefrmjyefonf wpfcgwpf&H tvGefyif½dkif;ysvSonfjzpf&m? vlom;udyk if jyefí tEÅ&m,f
jyKaeawmhonf/ vlom;onf rdru d ,
kd u f ?kd obm0avmutay: t&Sio f cif
tjynfjynfqikd &f m obm0ywf0ef;usiaf pmifah &Smufxed ;f odr;f a&; vdk oufO;D qHyikd b f &k ifvkd oabmxm;Ny;D ? aemufqufwJGq;kd usKd;rsm;udk vH;k 0
tzGUJ (International Green Cross) ud?k uReaf wmf bmaMumifh OD; rpOf;pm;bJ? jyKrw l wfMuonf/ odaYk omf aemufqufwJG qd;k usK;d rsm;url csucf si;f
aqmifaeygoenf;[k? rMumcP tar;cH&wwfygonf/ olwYkd vufiif;jzpfap? tcsed t f awmftwefMumrSjzpfap rvGrJ aoGa&muf&v dS mav
OD;qHk;ar;onfhar;cGef;rSm? 1986 ckESpfu ]csmEdkbDvf}wGif jzpfyGm; onf/
cJhaom? EsLuvD,m; rawmfwqrIBuD;taMumif;yif jzpfonf/ 1970 ckveG f aESmif;ydik ;f ESprf sm;twGi;f ? armfpudo k Ykd uReaf wmf a&muf&dS
a*[aA'ESifh ywfoufaom uRefawmf\pd;k &draf omuudk? xdEk sL aomtcg? ydí k yif od&v dS m&onf/ A[dak umfrwDtwGi;f a&;rSL;tjzpfvnf;
uvD,m;jzpf&yfq;kd Bu;D u arG;zGm;ay;vdu
k af vovm;[kvnf;? ar; aumif;? tjrifq h ;kH qdAk ,
D uftzG\ YJ tzG0YJ iftjzpf obm0o,HZmwaumfr&Sif
wwfMuygonf/ wGif yg0ifvyk u f ikd af eol wpfO;D taeESiv hf nf;aumif;? qdAk , D ufjynfaxmifpk
EsLuvD,m;vufeufrsm;ESihf obm0ywf0ef;usiEf iS hf ywf wGif tvsipf vdw k nfaqmufaeMuaom tvGeBf u;D rm;onfh qnfajrmif;pDrH
oufí? uRefawmf\tawG;rsm;tay: ]csmEdkbDvf}u tBuD; udef;rsm;aMumifh obm0o,HZmwrsm; avvGifhjyKef;wD;um? ]qDtm'gnm}
tus,f ½dkufcwfrI&SdcJhonfrSm trSefyifjzpfygonf/ jrpfEiS hf ]tmrl;'gnm} jrpfwYkd cef;ajcmufaysmufu, G o
f mG ;cJNh y;D ? A[dt k m&Sa'o
odaYk omf? obm0ywf0ef;usi\ f ta&;Bu;D yHu
k dk uReaf wmf Bu;D ysupf ;D cJ&h onfukd ud, k w
f ikd jf rifawGc&hJ onf/ ½k&mS ;Edik if w H iG f aemufqufwJG
oabmaygufem;vnfvmcJhonfrSm? uRefawmhb0 tapmydkif; qd;k usK;d rsm;udk tav;teufrpOf;pm;bJ? a&tm;vQypf pfprD u H ed ;f Bu;D rsm;udk wnf
12 13
aqmufcMhJ uojzif?h ajrMoZmaumif;rGeaf om pdu k yf sK;d ajr [ufwm obm0avmutay:
oef;aygif;rsm;pGm a&atmufa&mufc&hJ onf/ tvm;wlyif pufrI
pDrHudef;BuD;rsm;twGuf ae&ma&G;cs,fowfrSwf&mwGif owdrrl
vlom;wdkY\usL;ausmfrIrSm?
ta&;rxm;cJMh uojzif?h urÇmay:wGif tBu;D qH;k a&csKu d efBu;D jzpf wpfcgwpf&H
aom ]vdyf abaumvf} (Lake Baikal) rSm npfErG ;f ysupf ;D awmh tvGefyif½dkif;ysvSonfjzpf&m?
rnfhtEÅ&m,fESifh &ifqdkifae&onf/ vlom;udkyif
vlom;wdo Yk nf rdru d sL;vGecf zhJ ;l aom trSm;rsm;rS tNrw J ap
oifcef;pm ,lwwfMuonf r[kwfacs/ ajrmufyifv,fwGif;odkY jyefítEÅ&m,fjyKaeawmUonf/
pD;0ifaeMuaom ½k&Sm;ajrmufydkif;&Sdjrpfrsm;udk ajymif;jyef jyefí?
awmifbufoYkd pD;qif;atmif vkyaf qmifrnfph rD u H ed ;f ESihf ywfoufí
tacstwifaqG;aEG;yGrJ sm;wGif uReaf wmfvnf;yg0ifco h J nf/ uReaf wmf ay:aygufvm&m? EsLuvD,m;"mwftm;ay;puf½o kH pfrsm; wnfaqmufa&;
wd\Yk ]jyefvnfyakH z:a&;rl0g'opf}(Prestroika)t& odyyHÜ nm&Sif udpo ö mru? obm0ywf0ef;usiu f kd Ncdrf;ajcmufaeaom tjcm;pDrHudef;rsm;
rsm;ESihf wuf<uvIy&f mS ;olrsm;tm; rdrw d \
Ykd xifjrif,q l csurf sm; ESiyhf wfoufí? ,cifu qH;k jzwfcsurf sm;udk jyefvnfo;kH oyfvmcJMh u&onf/
udk vGwfvGwfvyfvyfa&;om;xkwfaz:NyD;? þpDrHudef;tm; 1980 jynfEh pS v f eG f aESmif;ydik ;f ESprf sm;wGif jyefvnfjyKjyifa&;tpdk;&opfu?
pdeaf c:cGijhf yKc&hJ m? þpDru H ed ;f tvkyrf jzpfEikd af Mumif; ay:vGix f if Edik if phH ;D yGm;a&;tay:wGif ½du k cf wfrrI sm;&Sad evifu h pm;? puf½t kH vky½f kH &maygif;
&Sm;vmí &yfwefYypfEdkifcJhygonf/ rsm;pGmudk ydwfypf&ef oabmwlqHk;jzwfcJhonf/
xdkYaemufydkif;wGif ]csmEdkb,f}udpöBuD;u rdk;BudK;ypfovdk 1988 ckESpf atmufwdkbmvtwGif;? uRefawmf ukvor*¾odkY vm
ay:aygufvmcJo h nf/ xdk EsLuvD,m;rawmfwqrIBu;D \ yxrydik ;f aomtcg obm0ywf0ef;usiq f ikd &f m? yPmrtqdjk yKcsuw f pfpu kH kd ,laqmif
aeY&ufrsm;wGi?f vltrsm;av;pm;jcif;cH&aom odyyHÜ nm&Sit f csKUd vmcJo h nf/ xdt k xJrS tqdjk yKcsuw f pfcrk mS ? obm0ywf0ef;usiu f ,fwif
tygt0if odyyHÜ nm&Sif tawmfrsm;rsm;u? odyBf u;D Bu;D us,u f s,f a&;wGif taxmuftuljyKrnfh urÇmvHk;qdkif&m tpdk;&r[kwfaom tzGJU
xdcu kd rf nfu h dpör[kwf[k ,lqcJhMuonf/ rnfodkYyif&Sdap pwif tpnf;wpfck wnfaxmifa&;jzpfonf/ uReaf wmf\tBujH yKcsut f & xkt d zGUJ
jzpfyGm;onfhaeYuwnf;uyif? jyóem\t&if;tjrpfudk &SmazG tpnf;udk ]tjynfjynfqdkif&m Muufajcpdrf;tzGJU} (International Green
az:xkwf&ef rlcsrSwfxm;cJhygonf/ tufwrftEkjrL\ pGrf;tif Cross)[k trnfay;Ny;D ? *se D AD mwGif XmecsKyx f m;&Sud m Edik if aH ygif; oH;k ,av;
wefcdk;rSm xdef;rEdkifodrf;r& tajcqdkufoGm;cJhav&m? jyefvnf q,fwGif ½Hk;cGJrsm;zGifhvSpfxm;onf/ uRefawmfw\ Ykd t"du&nf&, G cf surf mS
xdef;csKyfEdkifap&ef EdkifiHtaeESifh tm;oGefBudK;yrf;vkyfaqmifcJh& vlx\ k pdww f iG f wefz;kd xm;rIajymif;vJvma&;yif jzpfonf/ uReaf wmfw\ Ykd
onf/ xdkjzpf&yfBuD;onf? taMumif;t&mrsm;pGmESifhywfoufí ywf0ef;usiq f ikd &f m ynmay;tpDtpOfukd ukvor*¾ ynma&;? odyyHÜ nmESihf
uRefawmfwdkY\em;vnfrItay:? tajymif;tvJjzpfapcJhaom ,Ofaus;rItzGUJ (,leufpud)k ESihf tpd;k &tcsKd U yl;aygif; vkyaf qmifvsu&f o dS nf/
umv[k qdkEdkifonf/ t"du&nf&G,fcsufrSm ]vlom;onf obm0avmu\ t&Sifocifr[kwf?
tpd;k &\ ydrk ykd iG v
hf if;a&;rl0g'opft& vGwv f yfpmG xkwf tpdwt f ydik ;f wpfcrk Qomjzpfonf}[laom ½d;k &Si;f onft h rSew f &m;udk vlom;
azmfajymqdkcGifh&&Sdvm&m? vlxku ¤if;wdkY\pdk;&drfaomuudk azmf awG oabmaygufvmap&efyifjzpfonf/ wu,fawmh þurÇmN*dK[fESifh
xkww f ifjyvmEdik fcMhJ uonf/ uefu Y u G af jymqdrk rI sm;rSwpfqifh t MoumoavmuBuD;onf? vlom;tjzpf ray:aygufrD a&S;ESpf oef;aygif;
ajccHvw l ef;pm;rsm;\ ywf0ef;usix f ed ;f odr;f a&; vIy&f mS ;rIwpf&yf axmifcsDumvuwnf;u &SdaecJhNyD;jzpfonf/ tu,fíom tvGeftuRH
14 15
tajctaersm; jzpfay:cJhaomf vlom;awGr&SdawmhbJ? ,cifu ywf0ef;usifudk rysufpD;apbJ?
tajctaersKd ;odYk jyefa&mufroGm;Edik [ f k rajymEdik af y/ xdaYk Mumifh
,cktcg uReaf wmfw\ Ykd qifjcifww kH &m;udk prf;oyfped af c:vsuf
urÇmhvlom;wpf&yfvHk; pD;yGm;a&;tajccdkifcdkif
&SdaeacsNyD/ þurÇmay:wGif vlom;rsK;d EG,o f pfrsm; qufvuf vlh*kPfodu©mESifUtnD aexdkifEdkifMuap&ef?
&Sio f efapEdik af om zGUH NzKd ;rIrsm;udo k m vkyaf qmifMuzdYk txl;vdt k yf rnfodkhMuHaqmifMuygrnfenf;/
aeayNyD/ þjyóemudk enf;ynmoufoufjzifU
acwfrv D rl t I zGUJ tpnf;Bu;D u taemufwikd ;f pufrzI UHG NzKd ;Ny;D
Edik if rH sm;&Sv d rl sm;ud?k oifw h ifah vsmufywfaom vlaerItqift h wef; ajz&Sif;ír&yg/
jzifh aexdik Ef ikd af tmif zefw;D ay;cJo h nf/ od&Yk mwGif ywf0ef;usiu f kd EdkifiHa&;ESifU vlYusifU0wfqdkif&m
rysupf ;D apbJ? useu f rÇmv h o l m; wpf&yfv;kH udv k nf; pD;yGm;a&; tajc a&G;cs,frIrsm;yg vkyfaqmifMu&ygrnf/
cdik cf ikd f vlU*kPo f ud m© ESit hf nD aexdik Ef ikd Mf uap&ef? rnfoYkd MuaH qmif
Mf uygrnfenf;/ þjyóemudk enf;ynmoufoufjzifh ajz&Si;f í
r&yg/ Edik if aH &;ESihf vlu Y si0hf wfqikd &f m a&G;cs,rf rI sm;yg vkyaf qmif oabmaygufvm&onf/ vGecf ahJ om rwfvtwGi;f u ]*dik t f 'kd *D se½D ;kd } NrKd UwGif
Mu&ygrnf/ nDvmcHwpfcu k dk wufa&mufcJhonf/ Earth Summit nDvmcHtNyD; vGefcJh
Muufajcpdr;f tzGUJ onf ]ywf0ef;usif 'Pf&m'Pfcsuu f ?kd aom 5 ESpftwGif; aqmif&GufEdkifcJhorQudk pm&if;csKyfMunfhMuonf/ odyf
ukpm;jcif;} qdak om owfowfrw S rf w S f tpDtpOfrsm;udv k nf; vkyf tm;&p&m r&Sv d yS g/ uReaf wmfw\ Ykd aeyHx k ikd yf rkH sm;udak jymif;vJypf&ef &&Sx d m;
aqmifvsuf&ydS gonf/ xdt k xJwiG f ]tarGtESp}f [k trnfay;xm; onft h csed rf mS enf;onfxuf enf;vmonft h xJwiG ?f Edik if t H pd;k &rsm;onf
aomtpDtpOfrmS ta&;tBu;D qH;k jzpfNy;D ? ppfat;umv\ ywf0ef; 1992 ckEpS u f tmr0efwmcHxm;cJMh uaom uwdu0wfrsm;udyk if taumif
usiq f ikd &f m tusKd ;qufjyóemrsm;udk ajz&Si;f &efBuKd ;yrf;onfh ynm txnfazmfvkyfaqmif&ef? xufxufoefoef ta&;w,l r&SdMuonfukd
ay;tpDtpOfwpfcjk zpfonf/ ¤if;wdw Yk iG f "mwkvufeufrsm; pkjyKH okd awGUae&onf/ odEYk iS w f ikd f uReaf wmfwUkd onf taumif;jrifaeqJyif &Syd gonf/
avSmifjcif;ESihf ppftajcpdu k pf cef;rsm;rS tqdyo f ifph eG yYf pfypön;f rsm; pdwyf sutf m;avsmUjcif; t½H;I ay;vdjk cif; tvQi;f r&Syd g/ odUk aomf tajctae
pGeyYf pfjcif;jyóemrsm; yg0ifonf/ tjcm; okawoe yPmr t t&yf&yfonf wpfenf;enf;jzifh olUtvdt k avsmuf tqifajyoGm;vdrrhf nf
qdjk yKcsuw f pfcrk mS Edik if aH &;? pD;yGm;a&;ESihf a*[aA'wdYk oH;k ckaygif; [lonfhtjrifudkvnf; vHk;0vufrcHyg/ uRefawmfwdkYtm;vHk; yg0ifvufwGJ
qH&k mjyóemESio hf ufqikd o f nf/ xdjk yóemrsm;um; tjcm;r[kwf vkyaf qmifMuvQi?f ywf0ef;usiq f ikd &f mpdeaf c:rIBu;D udk vlom; rsm;taeESihf
]a&csKd } jyóemyif jzpf onf/ a&ul;uRr;f usio f l ynm&Siw f pfpk ajz&Sif;Edkifvdrfh rnf[k uRefawmf,HkMunfygonf/
*seD AD mwGif awGUqHpk nf;a0;cJMh uonf/ a&t&if;tjrpfonf urÇm
ay:wGif wjznf;jznf; ,kwaf vsmv h maeonfjzpf&m? a&SUvmrnfh armifudkBuD;
&mpkEpS w f iG f þa&t&if;tjrpftwGuEf iS yhf if? tEÅ&m,fBu;D rm;aom
y#dyu©rsm; jzpfvmEdkifonf[k? ynm&Sifrsm;u BudKwifedrdwfzwf Ref; TIME
cJhMuonf/
]Muufajcpdrf;tzGJU}onf tpaumif;cJhygNyD/ odkYaomf vkyf
p&mtvkyrf sm;udk pOf;pm;vdu k w
f ikd ;f ? c&D;tpwGio f m &Sad o;onfukd

16 17
arwåma&vdiI ;f
„ armif o marm

2004 ckESpf 'DZifbmv 25 &ufaeYu uRefawmfESifh ajcqDokdY vdrfhvmonfhyHkrsKd;r[kwfay/ rdrdwdkYajcaxmufatmufrS tvGef


uReaf wmfZh eD;wdo Yk nf? ti,fq;kH orD;av; ESpaf ,mufEiS t hf wl vsijf refpmG jrihw f ufvmjcif;omjzpfNy;D ? rMumrDyif oJaomifjyifay:ü aeylpm
]armfvf'kdufuRef;}&Sd ]Owkav;vD}[kdw,f(Four Seasons vHaI eaomvlrsm;ukd zH;k vTr;f oGm;awmhonf/ vlrsm;onf [kw d ,fqo D Ydk ajy;ae
Hotel) okdY tawmfnOfheufrS a&mufvmMuonf/ xkdpOfu Muaomfvnf; t&,frysufMuao;ay/ uRefawmfu 4 ESpf orD; ]*sdef;}ukd
orD;i,fav; ESpfa,mufrSm? wpfOD;u 4 ESpfESihf ti,fqHk; aumufcsD? uav;xdef;emeDu 1 ESpforD; ]a*s'g}ukd csDNyD; [kdw,fbufokdY
av;u 1 ESpo f m&SMd uao;onf/ tjyifbufrmS arSmifaeNyjD zpf ajy;&ef [efjyifvu kd Mf uawmhonf/ xkt d csed wf iG f a&rSm 'l;avmuftxd wuf
aomfvnf;? armfv'f u dk u f Re;f uav;rSm tvGeyf if at;csr;f om vmcJhNyD/
,mí vSyaom ae&mwpfcjk zpfonfrmS odomíaeayonf/ ajcESpv f rS ;f vSr;f vdu k rf ad omtcg? a&rSm uReaf wmfw h ifyg;txdwuf
aemufwpfaeY reuf 7;50 avmufwiG f uReaf wmfwYkd vmonf/ aemufxyf ESpfvSrf;wGif &ifbwftxda&mufvmonf/ aemuf
wnf;cdak e&m[kw d ,f vIyo f mG ;ovdck pH m;vdu k &f onf/ uReaf wmf uRefawmfh ESmacgif;atmufem;txd a&mufvmonf/ orD;ukd uRefawmf
u w½kwjf ynfEiS hf qefz&efppöuw dk w Ykd iG f tawGUtMuKH rsm;&Scd hJ ykc;kH ay:wifvu kd Nf y;D ? wpfzufuvnf; emeDudk vJusroGm;atmif qGx J ed ;f xm;
zl;oljzpf&m ajrivsifvIyfjcif;jzpfaMumif; csufcsif;odvdkuf &onf/ olr\acgif;rSm a&atmufjrKyfaeNyDjzpf&um;? uav;xdef;emeDrSm
aomfvnf;? xku d pd Eö iS yhf wfoufí bmrQ axGaxGx;l xl; pOf; taMumuftuef ½ke;f uefvsu&f adS wmhonf/ uReaf wmf aemufudk wpfcsuf
pm;raeawmhyg/ orD;i,fav;ESpfa,mufu yifv,furf; jyefvn S Mhf unfv h u kd o f nf/ oJaomifjyifBu;D a&m a&ul;uefyg a&atmufwiG f
aomifjyifay:okYd oGm;zdu Yk ydk J tvGepf w d af pmaeMuonfjzpf&m? aysmufuG,foGm;avNyD/ uRefawmfukd,fwdkifvnf; ork'´&mBuD;tv,fwGif
apmapmu pDpOfxm;onfxuf tcsdefapmí eHeuf 10;00 rwfwyf&yfae&bdoYkd &Sad wmhonf/
em&DrSmyif yifv,furf;ajcokdY qif;cJhMuonf/ uRefawmfwdkY uReaf wmfrh mS orD;i,fudk yck;kH ay:rS usroGm;atmifxed ;f vsu?f usef
[dwk ,ftjyifxu G ½f &kH adS o;? oJaomifjyiftxuf a&ul;uef wpfzufjzihf emeDudk a&xJarsmygroGm;atmif BuKd ;pm;xde;f ae&onf/ okaYd omf
ab;ta&mufwGif yifv,fbufrS vdIif;vHk;BuD;rsm;vmae a&tiftm;rSm jyif;xefveG ;f ojzih?f emeDEiS o fh rD;rSm a&pD;ESifh arsmygoGm;awmh
onfudk jrifvu kd yf gonf/ rnfuo hJ &Ydk adS eonf/ uHtm;avsmpf mG uReaf wmfrh mS vlord sm;oljzpf&m? uReaf wmf
½ky&f iS af wGxu J vd?k vdiI ;f vH;k Bu;D rsm;u vlrsm;&S&d m urf; 'D[w dk ,fa&mufaeonfudk olwo Ykd Md uonf/ olwu Ykd uReaf wmfuh dk Munfah e
18 19
cJhMuonfjzpf&m? uRefawmfu ]u,fMuyg? u,fMuyg} [k toHukef[pfí aemufqHk;wGif
atmfvu kd of nf/ 'DawmhrS vlav;a,muf uReaf wmf wdq Yk u D dk a&ul;vmMuNy;D ?
2007 ckESpfü One Foundation ukd
ti,fq;kH orD;av;ESifh emeDudk u,f,o l mG ;Muonf/ a&rSm uReaf wmfyh g;pyf
txuftxd wufrvmawmhojzih?f uReaf wmfvnf; orD;tBu;D udck sí D [kw d ,f pwifxlaxmif vdkufygonf/
ay:xd ta&mufoGm;EkdifcJhonf/ uRefawmfhazmfjrLvmyHkaoenf;uawmh ½dk;½dk;&Sif;&Sif;yif?
ab;qdk;BuD;usa&mufvmNyD; puúefYtenf;i,ftwGif;? uRefawmfwdkY vl wpfa,muf wpfv ,GrfaiG wpfusyfxnfh0ifjcif;jzihf?
bmrQ pOf;pm;csed rf &? ajy;rdajy;&majy;zdo Yk m pdwaf pmaeMuonf/ a&jyefus tzGJYtpnf;BuD;wpfck jzpfvma&;yif jzpfonf/
oGm;aomtcg bmrQruseaf wmh? vQypf pfr;D vnf; jywfawmufomG ;Ny/D quf
oG,af &;tm;vH;k jywfawmufomG ;Ny/D [kw d ,fu N*Kd [w f zk ek ;f rSwpfqihf [kw d ,f
wGif aomufo;kH a& 5 &ufpmESifh tpm;tpm oH;k &ufpm &Sad eao;ygaMumif; xkwaf y;Ekid cf rhJ nfr[kwyf gacs/ xkad eYnuyif uReaf wmf qH;k jzwfvu kd o f nf/
wnf;cdkolrsm;ukd ajymjyonf/ ½ky&f iS af vmurS tem;,lonftxd uReaf wmfrapmifEh idk af wmhyg/ uReaf wmf
xkad eYnu? tm;vH;k [kw d ,f{nfch ef;rBu;D xJwiG ?f pkjyKH jyefu Y síJ tdyMf u ,ckcsucf si;f wpfcck v k yk &f ygawmhrnf/ aemuf&uftenf;i,ftwGi;f rSmyif
&onf/ ti,fq;kH orD;av;rSm uReaf wmfv h ufay:rSmyif tdyaf ysmo f mG ;cJMh u uReaf wmfonf (One Foundation) [laom trnfjzihf azmifa';&Si;f wpfck
onf/ uReaf wmfurl wpfnvH;k tdyv f rYkd &awmhyg/ tdyrf aysmo f jzihf awG;p&m ukd pwifwnfaxmifrnfjzpfaMumif; vlo&d iS Mf um;aMunmvdu k o
f nf/ ajymr,fh
awGjzifh wpfnvHk; awG;p&Snfvsm;cJhygonf/ uRefawmf pOf;pm;Munfhonf/ omajym&onf/ b,fupí bmvky&f rnfrodao;/ w½kwjf ynfu uReaf wmfh
uRefawmfhukd bk&m;ocifuom u,fwifcJhjcif;jzpfonfqdkvQif? wpfckckukd arG;&yfajrqdak wmh w½kwjf ynfrmS yJ ]p}vkycf sio f nf/ okaYd omf pepfwusjzpfzYkd
qdv k [
kd ef &Sad yrnf/ t"dymÜ ,fwpfcck ak wmh&&dS rnf/ xkad eYnu armfv'f u dk w f iG f awmh vdkayvdrfhrnf/ xkdYaMumifh w½kwfjynfwGif bmawGvkyfay;Ekdifrnf
uRefawmfhb0ukd wu,fhtajymif;tvJBuD;wpf&yf jzpfaeapcJhygonf/ qdkwmukd od&Sdem;vnfvmap&ef? vltrsm;ESifh awGUqHkaqG;aEG; pum;ajym
uReaf wmfb h 0wGif 41 ESpfvHk;vHk; ]*sufvD}taMumif;ukdom xdyfqHk;xm;í Munfhjcif;? okawoejyKvkyfjcif;jzihf ESpfESpfavmuf tcsdefukefoGm;onf/
pOf;pm;vmcJhonf/ ig[m xl;xl;jcm;jcm;jzpf&r,f/ ig[m urÇmhtqihf&Sd aemufqHk;wGif 2007 ckESpfü One Foundation ukd pwifxlaxmif
o½kyfaqmifwpfa,mufjzpfaMumif; oufaoxl&r,f/ 'Dpdwf? 'DqE´ESifh vdkufygonf/ uRefawmfhazmfjrLvmyHkaoenf;uawmh ½dk;½dk;&Sif;&Sif;yif? vl
'DtawG;awGESifhom uRefawmfhb0 41 ESpfwmumv ukefqHk;cJhygvm;/ ig wpfa,muf wpfv ,Graf iG wpfusyx f nf0h ifjcif;jzih?f tzGUJ tpnf;Bu;D wpfck
awG;awmMuHpnf ajymqdkvkyfukdiforQawGtm;vHk;[m ightwGuf? ightwå jzpfvma&;yif jzpfonf/ vlwdkif;vlwdkif;u enf;enf;pD xnfh0ifvmEkdifMu
twGucf sn;f om jzpfaecJyh ga&mvm;/ xkad eYu [kw d ,f{nfch ef;rBu;D xJwiG f vQif? vlawGukd pnf;½Hk;pkpnf;ay;ovdk jzpfrnf/ rSefygonf? tpkd;&rsm;ESihf
vlawGrsKd;pHkukdawGUjrif&onf/ ta&miftaoG;rsKd;pHkESifh bmompum;rsKd;pHk ukrP Ü BD u;D rsm;wGif omrefvx l v
k wl ef;pm;rsm;ukd tultnDay;&ef wm0ef&dS
ajymqdv k su?f wpfO;D ukw
d pfO;D ulnaD z;raeMuonf/ ½ky&f iS af wGxu J twkid ;f ygonf/ okaYd omf vlom;wdik ;f wGiv f nf; wm0ef&o dS nf[al om toduv dk nf;
ygyJ? uav;awG trsK;d orD;awGEiS hf oufBu;D &G,t f akd wGudk OD;pm;ay;í ae&m ysUH ESaYH pcsio f nf/ oef;<u,foal X;jzpfrrS [kw?f ukrP Ü t D Bu;D tuJjzpfrrS [kw?f
csxm;ay;aeMuonf/ 'DjrifuGif;ukd Munfh&if; uRefawmfawG;Munfhrdonf/ ½kyf&Sifrif;om;jzpfrSr[kwf? vlwdkif;wwftm;oa&GU yg0ifulnDvdkY&onf/
]vlwdkif;vlwdkif;uom enf;enf;yg;yg;pD ulnD½dkif;yif;Mur,fqdk&if? BuD;BuD; ]0rf;azmifa';&Sif;}onf vuf&SdtqihfwGif? obm0ab;qkd;uyfqdk;
us,fus,f jcm;em;csufBuD;awG jzpfvmEkdifwmyJ/} 'Pf cH&olrsm;tm; ulnjD cif;tvkyu f o
dk m? t"du vkyaf qmifEidk af o;onf/
aemuf uReaf wmf em;vnfoabmaygufomG ;wm wpfc&k adS o;onf/ azmifa';&Sif; pwifwnfaxmifonfrSpí? ,cktxd ]pDcRrf;ajrivsif}tyg
urÇmay:rSm &Sd&SdorQaiGESihf tmPmyg0gawGu? uRefawmfhukd a&xJrS u,f t0if obm0ab;'Pf 7 ckwiG ?f yg0ifun l ED idk cf NhJ y;D jzpfonf/ obm0 ab;
20 21
u,fq,fa&;ukd uReaf wmfa&G;cs,cf &hJ jcif;rSmvnf;? armfv'f u dk wf iG f awGUMuKH
cJh&aom uRefawmf\tawGUtMuHKaMumifh jzpfonf/ obm0ab;qdk;wpfck
jzpfNyDqdkvQif? 'Dowif;ukd rD'D,mrSm Mum;&onf/ yHkawGukd jrifawGU&onf/
xkdtcgrS vlawGu vSL'gef;csifpdwf? ulnDcsifpdwfjzpfay:vmonf/ xkdtcg
tultnDukd aoa&;&Siaf &;wrQ tvsit f jrefvt kd yfaeaom 'kuo © nfrsm;xH
vdt k yfaom tultnDa&muf&&dS ef &ufaygif;rsm;pGm? oDwif;ywfaygif;rsm;pGm
tcsed , f &l wwfonf/ uReaf wmfu tm;vH;k toiht f aetxm; jzpfcsio f nf/
csucf si;f xí vIy&f mS ;Ekid af &;twGu?f tpm;tpmESihf aomufo;kH a&rsm; 0,f
,l&ef aiGtoihf&Sdcsifonf/
½kyf0w¬Kypönf;rsm;twGufom r[kwfyg/ 'ku©a&mufaeolrsm;onf?
olwu Ykd dk wpfpw kH pfa,mufu vma&mufu,fq,fvrd rhf nf[?k ,HMk unfxm;
&efvdkygonf/ 'gukd uRefawmfu ukd,fawGU? tawGUtMuHKrS od&Sdvm&jcif;
jzpfonf/ 'kuo © nfrsm;onf olwu Ykd dk u,fq,frnfo h al wGvmaeNy[ D al om
todpw d jf zih?f qufvuftm;wif;xm;Ekid &f ef vdt k yfygonf/ azmif;a';&Si;f H vrf;pOff
pifumylEidk if \
twGuf tcsed jf ynfv h yk u
f idk Ef idk &f ef? uReaf wmfonf ½ky&f iS rf ½du k b
f J wpfEpS w f w
d d „ ZxGef;vif;
tem;,lco hJ nf/ okaYd omf? aemufEpS w f iG f ½ky&f iS jf yef½u kd rf nf[?k pdwu f ;l xm;yg
onf/ taMumif;rSm Ekid if w H um ½ky&f iS o f ½kyaf qmifwpfO;D taejzihf azmifa'; uReaf wmfwEhdk idk if t
H aeESiUf ukeo
f ,
G af &;pkpnf;zvS,½f w Hk iG o
f mru todynmrsm;udv k nf;
&Sif;&efyHkaiG jr§ifhwif&mwGif rsm;pGmtaxmuftyHh &aomaMumifh jzpfonf/ pkpnf;zvS,cf yUJ gonf/ ,cktqifw U iG f zefw;D olrsm;jzpfatmif vkyaf qmifvsu&f o
dS nf/
uRefawmfhtzdkY &efyHkaiG&&Sda&;twGufom r[kwfyg/ vlxktMum; u½kPm Lee Hsiam Loong
w&m;ysUH ESaYH pvsu?f vlawG\,HMk unfcsuu f dk ajymif;vJapcsio f nf/ aumif;
wmawGujdk yKvyk í f urÇmBu;D ukd jyefíaus;Zl;qyf&mwGi?f uReaf wmf\emrnfudk Globalization onf pufrIvkyfief;rsm;tjyif? todynmqkdif&m
toH;k cscsiyf gonf/ ,cktcsed w f iG f uReaf wmft h wGuaf wmh þudpx ö uf ykí d vkyif ef;&yfrsm;odv Yk nf; xk;d azmuf0ifa&mufvsu&f o dS nf/ wk;d wuf
ta&;BuD;aomt&m r&Sdawmhyg/ vmonfh enf;ynmtopfrsm;aMumif?h pifumylEidk if t H aeESihf vkyf
ief;wkid ;f wGif todynmok;H aqmif&u G rf uI kd jrK§ yEf NHS y;D ? ,if;udk vlEiS hf
armifomarm tzGt YJ pnf;rsm;udk uGe&f ufcsw d q
f ufay;vsu&f o dS nfjh yif? txnf
Ref; Time tvdyv f yk if ef;rsm;? enf;ynmudk tok;H rjyKonfh ½k;d &mvkyif ef;rsm;?
vkyfcvpmenf;yg;onfh pufrIvkyfief;rsm;vnf; csdwfqufxm;
&Sdonfh ukrÜPDvkyfief; trsKd;tpm;opfrsm;vnf;? ay:xGufvm
aeonf/ ¤if;ukrÜPDrsm;onf tar&duefESifh Oa&myEkdifiHrsm;&Sd
pwkd;qkdifBuD;rsm;wGif? wpfESpfywfvkH;vdktyfonfh t0wftxnf
rsm;twGuf 'DZidk ;f rsm;zefw;D ay;jcif;? jynfywGif rdru d rk P
Ü D trSwf
wHqyd cf sKyvf yk af pNy;D xkwv
f yk rf tI m;vk;H udk jynfywGif xkwv f yk Nf y;D
22 23
rS Ekid if t H wGi;f jyef,v l monfph epf (outsourcing) ok;H onft h jyif? jzpfonf/
vkyif ef;\axmufyahH &;? ydaYk qmifa&;ESihf pDrcH efcY JG zGpYJ nf;rItm;vk;H tar&duefEkdifiH&Sdwuúodkvfrsm;wGif rSwfykHwifxm;onfh wDxGifrI
udk wm0ef,lvkyfaqmifvsuf &Sdonf/ rsm;xuf? w½kwEf idk if &H w dS uúov kd rf sm;wGif rSwyf w Hk ifxm;onfh wDxiG rf rI sm;u
urÇmhEkdifiHrsm;onf? NydKifqkdifrIus,fjyefYvmonfh tod ydkrsm;aMumif;awGYvm&onf/ tdEd́,EkdifiHrS outsourcing vkyfief;u credit
ynmqkid &f m pD;yGm;a&;vkyif ef;rsm;wGi?f t&Sed t f [kew f ;dk jri§ ahf qmif uwfrsm; pDppfay;jcif;? avaMumif;vkid ;f BuKd wifvufrw S f a&mif;csay;onfh
&Gufvsuf&SdMuonf/ puFmylEkdifiHtaeESifh ,if;vkyfief;rsm;wGif vkyif ef;rsm;omru aq;½krH sm;&Sad &m*g&SmazGa&;pufrsm;? scan rsm; zwf½jI cif;
aumif;pGmvky&f mS ; &Sio f efEidk rf nfjzpfonf/ tb,fah Mumifq h adk omf vkyif ef;ESihf w&m;Oya'xk;H rsm;udk okawoejyKay;onfh vkyif ef;rsm;udv k nf;
puFmylEidk if t H aejzifh tawG;tac:tMuÓ H Pfopfrsm;udk vufcH vkyaf qmifay;vsu&f o dS nf/ vuf&u dS rÇmBu;D \tajctaewGif &Sio f efEidk &f ef?
onfh tawGYtMuHKus,fjyefYNyD; vlrsKd;rcGJ? EkdifiHrcGJonfhpdwf"mwf EkdifiHrsm;taejzifh rdrdwdkYtxl;a&G;cs,fonfh tvkyform;rsm;udkomru?
&So
d nfh vufawGq Y efonfh Ekid if w H pfcjk zpfjcif;? pepftm;jzifv h nf; tvkyo f rm;xkBu;D wpfcv k ;Hk udk enf;ynmESit hf wwfynmh jynfph &Hk eftwGuf
vlawmfval umif;? t&nftaoG;t& ajrm§ ufpm;avh&o dS nfh vlrsK;d avhusiahf y;xm;&rnfjzpfonf/ Ekid if rH sm;taejzifh Oya'vku d ef mjcif;? rlyidk f
pkEH iS zhf pYJG nf;xm;onfh Ekid if w H pfcjk zpfjcif;aMumifjh zpfonf/ t*Fvyd f cGifhwkdYudk av;pm;usifhokH;jcif;ESifh pGefYpm;rIudkvnf; tm;ay;&rnf/ tod
pum;ajymonfh EkdifiHjzpfaomfvnf;? tjcm;bmompum;rsm; ynmudk aESmifh,Sufrnfh? wm;qD;rnfhwif;usyfonfh EkdifiHa&;0g'wdkYaMumifh?
jzpfonfh w½kw?f rav;? tif'edk ;D &Sm;ESihf tjcm;bmompum;rsm; wm;qD;jcif;wku Yd kd a&Smif&mS ;vsuf twm;tqD;r&S?d aESmifah ES;rI r&So d nfh tod
vnf; ajymMuonf/ Oa&my? tar&duefEiS hf tm&S\,Ofaus;rIwYdk ynmzvS,fa&;twGuf *½kpkdufMu&rnf/ wDxGifqef;opfrIrsm; jyKvkyf&ef
udv k nf; &if;ES;D rI&NdS y;D ? todynmESihf toufarG;0rf;ausmif; jyKvm tm;ay;&rnf/
onfrSm umvtwefMumjrifhvmonfhtjyif ukefoG,frI? vSnfh pifumylEidk if t H aejzifv h nf; todynmudk pDrpH pk nf;onfh vkyif ef;rS
vnfa&mif;csrEI iS hf tjcm;olrsm;rSwpfqifh twwfynmrsm; &,lchJ wpfqifh? rdrd\todynmudk zefwD;,l&ef tav;xm;vkyfaqmifMu&rnf
onf/ okdY aomfvnf; ,cktcgwGif? vsifjrefonfhajymif;vJrIudk jzpfonf/ vmrnfih g;ESpt f wGuf okawoeESihf zGNYH zKd ;rIqidk &f m &if;ES;D jrK§ yEf rHS u I kd
trDvu dk &f eftwGuf tjrefq;Hk jyifqifMu&rnf jzpfonf/ odaYk omf ,ckxufEpS q f wk;d ay;&rnf/ tpd;k &taejzifh &efyaHk iGppk nf;jcif;? vkyo f m;rsm;
tm&SEidk if Hrsm;wGif obm0tavsmuf tm;omcsuv f nf; &So d nf/ tm; avhusifhay;jcif;ESifh? tvkyfvkyfEkdifrnfh pGrf;tm;wnfaqmuf&efwkdYt
,Ofaus;rI t& ynmoif,lrIudk tav;xm;Muonf/ ynmudk wGuf? vdktyfvmrnfh ueOD;aiGudk xkwfay;&rnf/ &nf&G,fxm;onfrSm
tjrwfwEk;d xm;½ko H mru rdbrsm;uvnf; om;orD;rsm;udk ynm pD;yGm; a&;t& tusK;d tjrwf&v'frsm;&&Sv d m&ef? yk*v ¾ ud u@okawoeESihf
roifrae& owfrw S cf suwf pfct k aejzifh jrifMuonf/ Ekid if w H um zGHYNzdK;wkd;wufrItwGuf BudK;pm;tm;xkwfrIrsm;udk t&Sdeft[kefjr§ifhwifay;
ESifh ,SOfNydKif&rnfqkdvQif tm&Swkduf\ ocsFmESifhodyÜHqkdif&m &efjzpfonf/ puFmylEidk if \ H jynfopYl mMunfw h u dk rf sm;onf? jynforl sm;twGuf
ausmif;om;rsm;onf tNrJwapxdyfwef;rSm&SdaernfjzpfNyD;? tvG,fwulESifh todynmudk &,ltokH;jyKonfhae&mrsm;tjzpf? &yfwnf
½k&mS ;ESihf ta&SUOa&myEkid if rH sm;xuf nHrh nfr[kwo f nfrmS aocsm vsu&f o dS nf/ tok;H jyKow l t Ydk aejzif?h tifwmeufrw S pfqifh rdrw d vYdk t kd yfonfh
onf/ pmtky?f AD', D dk (okrYd [kw)f pD'u D kd BuKd rmS ,lv&Ykd Ekid Nf y;D avhvmzwf½NI y;D onft h cg?
urÇmBu;D onf tdE, d´ ESihf w½kwEf idk if w
H rYdk x
S uG af y:vmonfh BuKd u&f mtqifajyonfh pmMunfw h u dk rf sm;okYd jyefyEYkd idk of nf/ rSm,lzwf½o I nfh
aps;aygaygtvkyo f rm;xkBu;D wpfcw k nf;aMumifh ajymif;vJjcif; ypönf;wkdif;wGif a&'D,kdvdIif;vsm;xyf wyfqifxm;onfhykdifqkdifrIqkdif&m
r[kwfaMumif;? ¤if;EkdifiHwkdY\ wkd;wufvmonfh tqifhjrifh vm taxmuftxm;jyonfh chip wyfqifxm;onft h wGu?f tcsed rf a&G;&SmazG
onfhodyÜHESifh enf;ynmawGaMumifhom urÇmBuD;ajymif;vJjcif; Ekid of nf/ ,if;vkyif ef;tm;vk;H udk IT? tifwmeufenf;ynmu aqmif&u G af y;
24 25
onft h wGuf todynm? owif;tcsut f vufEiS hf wpfoufwm
oif,la&; twGuf twm;tqD;vkH;0&Sdrnfr[kwfaMumif;
od&onf/
puFmylwuúov kd rf sm;uvnf; tcsed rf a&G;? twm;tqD;r&Sd
qufoG,fEkdifaMumif; tqifhjrifhonfh ynma&;pepfudk usifhokH;
xm;aMumif; pufrq I idk &f mausmif;rsm;uvnf; vufawGu Y sonfh
ausmif;oif½;dk nTe;f wrf;udk uRr;f usio f nfyh nm&Siw f uYdk oifay;
onfhtjyif? enf;ynmqkdif&m ausmif;wkdY\ ynma&;pepfonf
vnf;? vufawGYusonfh pufrIenf;ynm&yfrsm;udk ydkYcsvsuf&Sd
onf/ qef;ppfa0zefonfh tavhtxudv k nf; ysK;d axmifay;vsuf
&Sdonf/ puFmylEkdifiHtaeESifhvnf; tvkyform;xkBuD;\ uRrf;
D OYdk ;D wnfcsuf
vrf;opfqo
usifrI tqifhjrifhrm;a&;twGuf tBuD;tus,f&if;ESD;jr§KyfESHxm; „ ZxGef;vif;
onf/ touft&G,fBuD;&ifhvmonfh tvkyform;rsm;udkvnf;
wk;d jri§ ahf eonft h odynmrsm;ESihf &if;ES;D atmif aqmif&u G af y;vsuf NyD;cJhonfh ESpf 20twGif;? Knowledge ac: todynm
&SdonfhtwGuf? tvkyfqufvkyfEkdifaeaMumif; awGY&Sd&onf/ qkod nfh pum;vk;H onf? ta&;ygonfph um;vk;H wpfv;Hk jzpfvmcJh
pifumylEidk if w H iG f ÓPf&nfxufjruf&eftwGuf vlwidk ;f taeESihf onf/ vkyfief;rsm;twGuf todynmqkdif&mrlykdifcGifhonf ydkrdk
rdrw d v Ydk ufEpS zf ufpvk;H udk pOf;pm;ajrmfjrif&o dS nfh vufrsm;jzpfae ta&;ygvmonfESifhtrQ? PC wpfu, kd af &ok;H uGeyf sLwm ok;H pGrJ I
ap&ef aqmif&u G vf su&f o dS nf/ vnf; rsm;jym;vmonf/ 0efxrf;rsm;onf todynm&Sifrsm; jzpf
urÇmay:&SdEkdifiHrsm;taeESifh globalization aMumifh rdrd vmNy;D ? ukrP Ü rD sm;uvnf; todynmpDrcH efcY rJG u I kd a&SU½Ivsuf tod
wk\ Yd o,HZmwt&if;tjrpfrsm;udk a&TUajymif;jcif;? pD;yGm;a&; OD; ynmuGe&f ufrsm;rSwpfqif?h ta&;Bu;D onfh owif;tcsut f vuf
wnfrsm;udk jyKjyifay;jcif;ESihf vlt Y zGt
YJ pnf;rsm;udk acwfEiS hf o[ rsm;ud?k tcsut f vuf pkpnf;onfah e&mrsm;(Knowledge base)
Zmwjzpf&eftwGuf nd§ay;jcif;wkdYjzifh tem*wftwGuf jyifqif wGif odrf;qnf;vmMuonf/
vsu&f o dS nf/ puFmyljynfow l pf&yfv;Hk taeESihf 'Dvyk f aqmifcsuf ,if;&v'fonf? vkyfief;rsm;udk tBuD;tus,fajymif;vJ
udk vufcMH uNy;D ? urÇmt h odynmqkid &f muGe&f ufwiG f ta&;ygrnfh apcJoh nfh Knowledge economy rsm;udk taxmuftuljyKNyD;?
ae&mwGif vIyf&Sm;&eftwGuf jyifqif vsuf&Sdae onf/ urÇmtESaYH &SUwef;a&mufvmonfh pD;yGm;a&;wk;d wufNy;D Ekid if rH sm;udk
taxmuftuljyKcJhonf/ Knowledge economy wnfaqmuf
Z xGef;vif; vmonfh ]todynm}onf? owif;tcsut f vufukd tajccHonfh
vkyif ef;qkid &f m ÓPf&nfÓPfaoG; xufjrufonfh todynmrsm;
Ref; Lee Hsien Loong;The Singapore Way; Newsweek.
jzpfonf/ todynm[lonf eufeJodrfarGYygonf/ pDrHcefYcGJa&;
yg&*l Tom Davenport tajymt& ]todynm[lonf owif;
tcsut f vufukd tawGt Y MuKH qufpyfpOf;pm;&rnfh taMumif;
t&m? t"dymÜ ,faumufEw I cf suEf iS hf qifjcifo;Hk oyfjcif;wku Yd kd aygif;
26 27
]todynm[lonf owif;tcsuftvufudk pdw0f ifpm;p&m aumif;onft h csurf mS ? software u cefrY eS ;f ay;csuf
rSm;cJah omf? pdwu f ;l tBut H pnfopfrsm; &&SEd idk af o;onf/ oif\ h vdt k yfcsuu f kd
tawGYtMuHKESifh qufpyfpOf;pm;&rnfU taMumif;t&m? wGucf suNf y;D ? oifvyk af qmifaeonft h vky\ f vdt k yfcsuu f ?kd tcsed rf D ay;pGr;f
t"dyÜm,faumufEIwfcsufESifU qifjcifokH;oyfjcif;wkdYudk Ekid rf nfh "intelligent agents" rsm;ud?k odyyHÜ nm&Sirf sm;wDxiG &f mwGif xku d o f ifh
aygif;pyfxm;jcif;jzpfonf} oavmuf atmifjrifr&I aMumif;od&onf/ tawG;tjrif&o dS nfh reasoning
engines rsm;onf? oif\ idea rsm;udk omreftodEi S hf awG;ac:Ekid pf rG ;f ESihf EdiI ;f
pyfxm;jcif;jzpfonf} owif;tcsut f vufrS &&So d nft h odynmonf NyKd if ,SOaf y;Ekid o f nfth jyif? oift h ,ltqrsm; csKUd ,Gi;f rI&-dS r&SEd iS hf oift h awG;t
bufrsm;tay: ESmwpfzsm;omrIudk ay;Ekdifonf/ ac:rsm;udk virtual ynm&yfqkdif&m uRrf;usifolrsm;tjzpf? &yfwnf aqmif
uReaf wmfwt Ydk rsm;pkonf owif;tcsut f vufukd vGwv f yfpmG &,l &Gufay;oGm;rnfjzpfonf/
Ekid o
f nfh acwfwiG af exkid Mf uonft h wGu?f PCESit hf ifwmeufukd ok;H pGjJ cif;jzifh ,if;enf;ynmrsm;onf consilience udk tm;ay;onf/ rwlno D nfh
owif;tcsuftvufrsm;udk &,lEkdifonf/ tqifhjrifhenf;ynm? web 0ef bmom&yfrsm;rS todynmpkpnf;onfhtcg taxmuftuljyKay;onf/
aqmifrIrsm;\tultnDjzifh owif;tcsuftvufrsm;udk &SmazG&,lEkdif wkduf½kduf pkpnf;ay;onf/ vlrsm;\ tBuHÓPf? pdwful;rsm;udkaygif;pnf;
onf/ owif;tcsuftvufonf &,l&efvG,fulaomfvnf; todynm ay;NyD; ydkrkdtusKd;&Sdonf todynmtjzpfokdY ajymif;vJay;onf/ odkYaomf
onf &,l&efyrkd ckd ufco J nf/ Oyrmtm;jzif?h oif\vkyif ef;oufwrf;twGi;f ,aeYurÇmwpf0ef;wGif &Sad eonft h But H pnfEiS hf pdwu f ;l wku Yd ?kd b,fvedk nf;
&&Sdvmonfh todynmonf oifu pmtkyf? pmnTef;rsm;u &&Sdvmonfh ESihf &,lEidk rf nfvq J o dk nfjh yóemudk rajz&Si;f Ekid af o;yg/ ,aeYacwf search
todynmxuf? oifvyk af eonft h zGtYJ pnf;twGuf ydrk w kd efz;dk &Srd nf/ oifEiS hf engines web site wko Yd nf? ork'&´ mBu;D avmufBu;D rm;onfh tcsut f vuf
oiht f vky&f iS w
f \
Ydk atmifjrifr?I qk;H ½I;H rIwo Ydk nf? oifox d m;onfh todynmudk rsm;rS tcsut f vuftwkt d xGmrsm;udo k m &SmazG&,lEidk Nf y;D ? vG,u f o l nfah r;
oifh\vkyfazmfukdifbuf? pD;yGm;bufESifh tvkyftyfolwkdY\todynmESifh cGe;f rsm;\tajzudk vG,v f ifwh ul&mS azGay;Ekid o f nf/ aemufwpfqift h aeESihf
b,fvadk ygif;pnf;rnft h ay: rsm;pGmrlwnfonf/ odaYk omf ,aeYtxd Bu;D rm; Pattern-recognition engines ac:? vdt k yfcsuu f kd odem;vnfrw S rf Ed idk o f nfh
us,jf yefo Y nfh tzGt YJ pnf;rsm;rS todynmud&k ,l&ef cufcaJ eonf/ vlawG uGeyf sLwmrsm;wDxiG Nf y;D ? online ay:pkpnf;Ekid o f nfh tcsut f vuftm;vk;H \
b,fvakd wG;ac:ovJ? b,fvt kd vkyv f yk of vJ qko d nft h csurf sm;udk odem; wefz;dk udk tuJjzwfEidk &f efvnf; vkyaf qmif&rnf/ ,if;onf tem*wf\ pdwf
vnfvmonfhtqifhjrifh software rsm;onf todynmudk aygif;pnf;pDrH ul;,Ofoyd ZHÜ mwfvrf;r[kwaf Mumif;? tckvkd vkyaf y;Ekid o f nfh enf;ynmrsm;
ay;onfukd awG&Y v dS m&onf/ ,if;enf;ynmtcsKUd onf tjriftm;jzifh vG,f ay:xGuaf eNyjD zpfonf/ ¤if;wk\ Yd pGr;f yum;onf csUJ ajym&efcufonf/ wDxiG f
[ef&adS omfvnf;? One Note ac:onfh Microsoft rS Software onf "Pen ol Robert Metcafe u? uGef&uf\wefzkd;onf tMurf;tm;jzifhajym&vQif
ESihf Paper" udk tok;H jyKouJo h aYkd omenf;vrf;jzifh vlrsm;\tcsut f vufrsm;udk xkduGef&ufudktokH;jyKolwkdY\ ESpfqjzpfonf[k wGufqcJhonf/ Metacafe
pkpnf;ay;onf/ One Note ESifh tvm;wl rsKd;qufopf mind-mapping \ed , mronf tod y nmtay: 'D t wk d i f ; ouf a &muf r I & S d onf /
software onf 'D*spw f ,foifyek ;f tjzpf tok;H jyKNy;D ? tMuÓ H PfEiS hf tcsuf urÇmhtawmfqkH;OD;aESmufrsm;udk tvG,fwul tifwmeufrSwpfqifh
tvuf (data) rsm;udk qufo, G af ygif;pyfay;onft h jyif? todynmtopf tcsuftvufrsm;&,lNyD; pD;yGm;a&;vkyfief;? odyÜHESifhynma&;wkdYwGif vkH;0
rsm;udk zefwD;ay;Ekdifonf/ Oók H a jymif ; vJ Ekdifonf/ vl a wG \ tawG ; tac:ud k ajymif v J a pNyD ; ?
Microsoft ESit hf jcm;ukrP Ü rD sm;rS okawoDwo Ydk nf? oiftvkyf vkyf urÇmBu;D \todynmqdik &f m pD;yGm;a&;vkyif ef;rsm; ydt k Bu;D tus,f taxmuf
aeonfudk rodromapmifhMunfhNyD;? vdktyfvQif oufqkdifonfhtaMumif; tul jyKomG ;rnf jzpfonf/
t&mESifh tBuHÓPfrsm;ay;Ekdifonfhenf;ynmudk wDxGifvsuf&Sdonf/ Ref; Bill Gates;The New Road Ahead; Newsweek. Z xGef;vif;

28 29
rSwÓf Pfrsm;rsm;?
uifr&mygwJah bmyifeYJ
k &f atmiff
vkyif ef;pvdu
„ YYT
[m? ,cktcg Live Scribe qdw k hJ ukrPÜ t D opfwpfcrk mS a&muf&adS eygw,f/
rMumrDumvrSm uifr&m? AD', D u
kd ifr&m? oDcsi;f zGihf puf? wDA?D NyD;cJhwJh tywfwkef;u 'DukrÜPDuae Pulse vdkYac:wJh? Smartpen udk jyo
pmtkyf pwJh oiftrnfazmfjyEdik w f yhJ pön;f awG tm;vkH;[m cJhygw,f/ Marggraff &JUtqdkt& Pulse [m Paper-based computing
'D*spfw,fypönf;awG jzpfvmygvdrfhr,f/ twGuf olY&JU arQmfrSef;csuf aemufqkH;tqifh jzpfygw,f/
'gayrJh ,aeYtxdawmh owif;axmufawG? ausmif; Pulse &JUao;oG,fwJh vQyfppf"mwfzdkaqmif tvlrDeD,H>yefxJrSm
om;awG? aw;a&;q&mawGeYJ n§Ed iId ;f a&;orm;awG oabmus uifr&m? rdu k ef YJ pyDumudk wyfqifxm;ygw,f/ olrY mS Message awG Menu
ESpNf cKd uwf phJ m&Guaf y:rSm a&;om;Edik w f hJ azmifwed t f wkd pfvuf Command awGeJY vIyf&Sm;rIykHawGudk azmfjyEdkifzdkY? awmufywJh tjzLtrnf;
xuf atmifjrifwhJ Electronic Input Device qdw k m r&Sad o; Screen (18x98 pixels) wpfck yg0ifygw,f/ aemufNyD; jzKwfvdkYr&wJh tm;
ygbl;/ oGif;EdkifwJhbufx&Dwpfck (wpfcgtm;oGif;xm;&if 10 em&D okH;Edkif)? Head
BudK;yrf;rIawGawmh &Sdygw,f/ Logitech ukrP Ü uD Phone Jack wpfc?k USB tm;oGi;f cke H YJ qufzYkd taygufwpfck yg0ifygw,f/
Lo pen eJY Leapfrog ukrÜPDu Fly Fusion pen wd[ Yk m? t aemufNyD; 'g[m abmyifwpfacsmif;vnf; jzpfygw,f/
vkyv f yk yf Hk wlygw,f/ tvGeaf o;i,fwhJ rjrifEikd w f hJ tpufu Pulse &JU t"dutpGrf;uawmh? oifpma&;aewkef; toHzrf;Edkifwm
av;awGyEHk ydS x f m;wJh txl;puúLay:rSm a&;&rSmyg/ azmifwed f ygyJ/ aemufNy;D a&;xm;wJph um;vk;H udk ykwv f u
kd &f if? 'Dabmyifu zrf;xm;wJh
&JUxdyzf sm;u uifr&mtao;av;u? tJ't D pufav;awGukd toHukd jyefziG ahf y;Edik yf gw,f/ 'grSr[kwf oif&h UJ wkjYH yefrtI csed u
f u kd mrdapzd?Yk
MunfhNyD; olU&JUwnfae&mudkod&SdNyD;? azmifwdefrSmygwJh Mi- oifpmra&;cif ig;puúefYtvdku toHudkyg zrf;,lxm;Edkifygw,f/
cro Chip ua&;om;csua f wGu?kd 'D*spw f ,friftjzpf ajymif; ao;i,fwt hJ pufuav;awGeYJ txl;jyKvyk x f m;wJh rSwpf pk mtkyaf wG
ay;ygw,f/ tJ'Dypönf; 2 rsdK;pvkH;u a&;om;csufawGudk rSm? pmrsuEf mS wdik ;f &JUatmufajcrSm toHtaES;tjref? twd;k tus,af wGukd
uGeyf sLwmqDukd ajymif;a&TUay;Edik Nf y;D ? tajccHvufa&;odjrifrI xdef;zdkY BudKwifykHESdyfxm;wJhcvkwfawG yg0ifygw,f/
udk aqmif&u G Ef ikd yf gw,f/ 'g[m tawG;tac:topfawmh r[kwyf gbl;/ Microsoft &JU One
tJ'Dypönf; 2 rsdK;&JUaemufuG,fu Jim Marggraff Note for Windows eJY Word for Macintosh rSmvnf; tvm;wlup d aö wG

30 31
'Dabmyifudk om;awGqD? 'grSr[kwf tjcm;NrdKUrSm tvkyfvkyfaewJh vkyfazmfudkifbuf
awGqDudk email eJYydkYEdkifygw,f/ olwdkUvnf; uvpfvkyfNyD; em;axmifEdkif
olY&JUatmufcHckHay:oHvdkufuvpfeJY csdwfvdkufwmeJY
ygw,f/ erlemawGudk http://tinyurl.com/6fya96 rSm MunfhEdkifygw,f/
olYtxJrSm&SdwJhrSwfpkawGeJY toHoGif;xm;csufawG[m tu,fíoifrh mS pma&;zdYk special pad wpfck tqifoifrh &Scd &hJ ifvnf;
Live Scribe Desktop qdkwJh Windows program xJ 'Dabmyifukd rjrifawGUEdik w f hJ yHrk eS 'f *D sw
D ,ftoHzrf;puftjzpf ok;H Edik yf gw,f/
tvdkvdka&mufoGm;ygw,f/ olvQdKawGtwGuf taumif;qkH;aygh/
oif[m 'DtoHoiG ;f xm;csuaf wGay:rSm toHziG ahf epOfrmS ? vufa&;
rSwfpkawG xyfxnfhEdkifygw,f/ 'g[m aooyfwJh vSnfhuGufwpfckygyJ/
vkyfay;Edkifygw,f/ pma&;aecsdefrSm toHzrf;Edkifwmu vGJ&ifaygh/ NyKd iq
f ikd rf aI wGeYJ tjcm;tpDtpOfopfrsm;aMumifh Pulse twGuf Pro-
'Denf;ynmtwGuf tusdK;jzpfolawGuawmh twlwlygyJ/ pmoif gram topf &maygif;rsm;pGm ay:xGuv f mr,fvYkd Live Scribe u arQmv f ifh
csdefrSm oifcef;pmawGvdkufrSwfwJh ausmif;om;awG? Interview vkyaf ewJh xm;ygw,f/ trsm;pku Fly pen udktajcjyKxm;wJh erlemrsm;pGm yg0ifyg
owif;axmufawG ponfjzpfaygh/ 'ghtjyif oif[m bmompum;topf w,f/ pum;vk;H 21 vk;H omygwJh bmomjyef program wpfc?k wD;cwfEikd w f hJ
wpfckudk avhvmwJhtcsdefrSm? pum;pkwpfckudk ykwfvdkufjcif;jzifh q&m&JU oHpOf wpfqifhyJ&SdwJh pE´&m;vufuGufwpfckygwJh *Dw program wpfcek YJ
toHxu G uf kd Mum;Edik w f mrsKd ;? 'grSr[kwf *Dwudk *½kpu dk ef m;axmifwmrsKd ;rSmyg ½dk;½dk; calculator wpfc/k
tvGeftokH;0ifygw,f/ atmifjrifwhJ paper computing acwfukd rMumcifa&muf&v dS mEdik yf g
Pulse [m olYt&ifay:cJhwJhud&d,mawGxuf t&m&mrSm om w,f/ 'grSr[kwf&ifvnf; ra&mufvmEdkifao;ygbl;/ 'DtawmtwGif;rSm
ygw,f/ Oyrm-Mic eJY Screen ygwJh yxrqkH;abmyif? 'hgtjyif Memory awmh Live Scribe [mvkyfp&mawGtrsm;BuD;&SdOD;rSmyg/
trsm;BuD;ygw,f? a':vm 150 wefrSmqdk&if tvGefaumif;rGefwJh txif&mS ;qk;H uefo Y wfcsuf wpfcu k awmh txl;jyKvyk x f m;wJh puúL
pwD&D,dktoH 35 em&DMumodrf;xm;EdkifwJh 1Gb ygw,f/ a':vm 200wef ay:rSm a&;om;zdkY vdktyfwmyJ jzpfygw,f/ Live Scribe [m pma&;puúL
uawmh Memory 2q ydkygw,f/ 100 ygwJh rSwpf pk mtkyf 4 tkyu f kd a':vm20 eJY a&mif;csaeygw,f/ arvrSm
'Dabmyifudk olY&JUatmufcHckHay:oHvdkufuvpfeJY csdwfvdkuf wmeJY awmh oif[m tJ'DpuúLawGudk oifudk,fwdkif download vkyEf ikd w f hJ PDF
olt Y xJrmS &Swd hJ rSwpf ak wGeYJ toHoiG ;f xm;csuaf wG[m Live Scribe Desktop template udktokH;jyKNyD; ½dkufESdyfEdkifr,fvdkY qdkygw,f/ 'gayrJh 'D*spfw,f
qdkwJh Windows program xJ tvdkvdka&mufoGm; ygw,f/ Mac version abmyif[m puúLra&G;tok;H rjyKEikd rf csi;f wu,fah ysm&f iT rf I pwifrmS r[kwf
uawmh vtenf;i,frSm &Edkifr,fvdkY ukrÜPD uajymygw,f/ ao;ygbl;/
rSwfpkawG program xJa&mufoGm;&if vufa&;pmom;awGudk wjcm;jyóemwpfckuawmh oif[mabmyif&JU Mic udktokH;jyKwJh
&SmazGEdkifygw,f/ aumuf½dk;ykHpmrsufESmawGxJrSm toHtyfwpfacsmif;udk tcg oif&h UJ toHomrubJ? abmyifu pm&Guaf y:jcpfwt hJ oHyg a&mygae
&SmazGzdkYtwGuf tvGefta&;BuD;wJh feature wpfckjzpfygw,f/ wmygyJ/
oif&h UJ rSwpf pk mrsuEf mS awGukd ud, k yf ikd f Website wpfcq k u
D kd wifyEYkd ikd f oif[m tjcm;ol&JUtoH? 'grSr[kwf zkef;ajymoHudk zrf;,l&mrSm
ygw,f/ tJ'D site rSm 150 Mb tcrJ&h Edik yf gw,f/ 'D siterSm vnf; vufa&; Pulse &JU Mic ygwJhem;Muyfudk tokH;jyKoifhygw,f/ toHukdjyefzGifhwJhtcg
pmom; 'grSr[kwyf aHk wGukd armufpef YJ uvpfvyk Nf y;D toHawGukd em;axmif aumif;rGefwJh 3D toHudkMum;&rSm jzpfygw,f/
Edkifygw,f/ uHraumif;wmuawmh 'D Mic ygwJh em;MuyfawG[m BuD;NyD; rmNyD;
oif[m 'D Web page &JU Link awGukd twef;wufysuw f hJ ausmif; oufawmifo h ufomr&Syd gbl;/ uGseaf wmf&h UJ em;Muyfuawmh tvkyf rvkyv f Ykd
32 33
topfjyefvJcJh&ygw,f/
Software bug awGuawmh abmyifrSma&m? Windows software
rSma&m? Website rSmygawGU&ygw,f/ ukrP Ü u
D awmh rMumrDjyifqifr,fvYkd
ajymygw,f/
tajccHxufveG &f ifawmh Pulse [mavhvmzdYk awmfawmfcufygw,f/
pdeaf c:rIrsm;ESit
hf wl
olYrSm menu awG? submenu awG ygygw,f/ menu wpfavQmufoGm;zdkY „ a'gufwmaeZifvwf
pm&Guw f ikd ;f rSm&Sw
d hJ MuufajccwftrSwaf wG ('DMuufajccwfawGukd oifu, kd f
wdik f a&;qGEJ ikd yf gw,f) udk ykwaf y;&r,f/ 'gayrJh screenuawmh wpfBurd rf mS jrefrmEdik if H tif*sief ,D mtoif;twGuf ynm&yfqikd &f m aqG;aEG;yGJ
pmaMumif;wpfvdkif;udkom jyay;Edkifw,f/ vkyfaqmifcsufwdkif;twGuf t wpfcrk mS ajymcGi&Yf w,f? (12-7-2008)&ufaeY? vdiI Nf rKd Ue,ft
Burd af ygif;rsm;pGm ykwaf y;&wJt h wGuf menu structure udk acgif;xJrmS rSwrf d wGi;f rSm&Sw d YJ jrefrmEdik if H tif*sief ,
D mtoif;csKyrf mS ? bmajym&
aezdkYvdkygw,f/ rSwfrdEdkifzdkYawmh awmfawmfcufygw,f/ rvJ pOf;pm;awmY pdeaf c:rIrsm;vmwJY 21 &mpktaMumif; pOf;pm;
'ghtjyif tjcm;aom Concept awGudkem;vnfzdkY? tcsdeftrsm;BuD; rdw,f? em;axmifr,fo h al wG&UJ touf? ynm? tawGY tMuKH awG
vdyk gw,f/ Oyrm-'session' eJY 'page' tMum;? 'notebook' eJY 'series' tMum; udw k ef;n§Nd y;D rusO;f rus,af jymr,fvYkd yHpk cH svu
kd yf gw,f/ 'geJyY J
jcm;em;csuaf wGaygh/ oif[m Pulse &JU User guide udk r Munfb h eJ ?YJ &Si;f vif; acgif;pOfukd “Living with Knowledge & Challenges”vdYk ay;
csuaf wGukd odEikd rf mS r[kwyf gbl;/ User guide [m bl;xJrmS vnf;ryg? CD vduk wf ,f? rqd;k yg? vlawmfawmfrsm;rsm; vmMuygw,f/ pD;yGm;a&;
xJrSmvnf; rygbJ Online rSmom&Edik yf gw,f/ ½Iaxmifu Y t kd ajccHNy;D ajymygw,f/
tckawmh Paper computing twGuf ol&Y UJ t"duvufeufrmS ? ueOD;
txpftaighrsm;pGmeJY b,fvpkd wif&ygrvJvYkd oifawG;rdygvdrrhf ,f/ oif[m rdom;pkp;D yGm;a&;
tjcm;olrsm;vdq k &kd ifawmh Pulse abmyif[m &nf&, G cf suw
f pfcuk kd &SmazGwhJ okawoeawGt& rdom;pkp;D yGm;a&;u Edik if w H ikd ;f rSm 90%
enf;ynmwpfck - 'grSr[kw&f if oif&h UJ ypön;f ud&, d mawG xnfw h hJ tHqx JG rJ mS avmuf&w dS ,f/ yxrrsKd ;qufu wnfaxmifvmcJw h phJ ;D yGm;a&;
aemufqkH;arhaysmufxm;r,fh ypönf;wpfcktjzpfom owfrSwf&ygvdrfhr,f/ [m? 'kw, d rsK;d qufvnf;a&mufa&m 30% avmufyJ vTaJ y;Edik f
tu,fí oif[m Pulse &JUt"du y&dowfjzpfwJh oifwef;awGrSm? w,f/ 'kw, d rsK;d qufuae wwd,rsK;d qufqaD &mufawmY 12%
ausmif;oifcef;awGrmS ? tpnf;ta0;awGrmS ? &Si;f vif;wifjycsuaf wGeYJ uyGJ yJuseaf wmhw,f/ 88% ysupf ;D w,f? ratmifjrifb;l vdYk ajymvd&Yk
awGrmS rSwpf ak wGukd vufa&;eJyY rHk eS vf u
kd rf w
S &f ol jzpfygu? oift h wGuf arQmv f ifh w,f? ,SONf yKd irf jI yif;xefjcif;? pGr;f &nfcsKUd wJjh cif;aMumifyh g/ pdeaf c:rI
p&mawG trsm;BuD;&Sdygw,f/ Pulse [mvSnfhuGufwpfckxuf b,fawmhrS xJuwpfck jzpfygw,f/
ydkNyD; rom&ifawmifrS? yOövufaumif;wpfck jzpfygw,f/ tenf;qkH;awmh aps;uGux f rJ mS awGaY e&wJY ukeyf pön;f wpfcu k kd avYvmwJh
rSwfwrf;vdkufa&;olawGtwGuf abmyif[m aemufqkH;awmh 'D*spfw,f tcg? olY aemufu, G rf mS ‘Idea’ aygif; 3000 avmuf t&if;tES;D
jzpfvmw,fqdkwJh yxrqkH;odomxif&Sm;wJh taxmuftxm;wpfck jzpfyg jyKNy;D rS jzpfay:vmMu&wmjzpfaMumif; awGU&ygw,f/ tawG;
w,f/ 3000rSm wu,fzNYHG zKd ;wmu 4 cky&J w dS ,f? tJ'x D u
J aps;uGuw f if
YYT Edik w
f m 2 cky&J NdS y;D ? aps;uGuf rSm 1 ckyJ ae&m&oGm;wm awG&Y yg
Ref: David Pogue; Lots of memory, a camera,and a ballpoint pen w,f/ ,SONf yKd irf I b,favmufrsm;ovJ qdw k mudk jywmyg? pdef
to boot,IHT, May 8 2008
ac:rIwpfckygyJ/
34 35
pD;yGm;a&;vkyif ef;i,fqwkd YJ Small Business udak vYvmwJt Y cg us tar&du (United States) 8.5%
awmhvnf; ...yxr 2 ESpt f wGi;f rSm 24% usq;kH ukeMf uw,f? 4 ESpf uae'g (Canada) 6.8%
twGif;rSm 51% qHk;½IH;ysufjym;MuNyD;? 6 ESpftwGif;rSm 63% aysmuf tpöa&; (Israel) 5.4%
oGm;Muw,f/ ukrP Ü aD wGaxmifvu kd Mf u? aysmufvu
kd Mf u oabmrsK;d eJY vnf; tDwvD (Italy) 3.4%
oabmxm;vdkY&w,f? r,SOfNydKifEdkifvdkY ysufpD;Mu&wmyg? pdefac:rI&JU NAw d ed f (Britain) 3.3%
oabmobm0udk rD;armif;xd;k ay;wmvnf; jzpfw,f/ *smrPD (Germany) 2.2%
zifvef (Finland) 1.4%
vufqifu
U rf;wm0ef b,fvrl sKd ;awG b,favmuf ydpk eG pYf m;MuovJqw kd m awG&Y rSmyg/ pdeaf c:rI
rsKd;quftvdkuf wm0efvTJay;&wm rqef;yg? Management twGuf &mEIe;f ydrk sm;wJY Edik if aH wGu ydNk y;D wGe;f vSeEf ikd rf mS jzpfygw,f/ uReaf wmf
Succession Plan vda Yk c:ygw,f/wd;k wufwt YJ jrif&w dS EYJ ikd if aH wGrmS aumif; wdYk &mcdik Ef eI ;f b,favmuf&o dS vJqwkd m ppfwrf;raumufEikd af o;yg/
aumif;usio Yf ;kH Muayr,f?Y zGNYH zKd ;qJEikd if aH wGrmS pepfwus r&SMd uao;ygbl;?
81% aom wnfaxmifoal wGu? pDrcH efcY rJG I vufqifu h rf;jcif;udk olwaYkd qGrsKd ;? pdeaf c:raI wGcsn;f yJ
om;orD;awGqo D m vufqifu Y rf;Muygw,f/ 25% aomtkypf rk mS aoao ae&mwdik ;f rSm pdeaf c:rIawGygyJ? awG;aMumufaevdv Yk nf; rjzpfyg/
csmcsm pepfwus pDru H ed ;f csxm;wJv Y aJT jymif;rIrsKd ; rawG&Y yg/ (1) pD;yGm;a&;pdeaf c:rI (Economical challenge)
Edik if w
H um aumfyakd &;½Si;f Bu;D awGrmS awmY pDrcH efcY rJG I ‘Management’ (2) enf;ynmpdeaf c:rI (Technological challenge)
qdwk mud?k aqGrsKd ;? om;orD;awGeYJ cGjJ cm;xm;ygw,f/ Shareholder qdw k YJ (3) Edik if aH &;wnfNird rf I (Political stability)
&S,, f m½Siu f oufouf? pDrcH efcY o JG u
l oufoufyg? a&maxG;rIr&Sw d tYJ wGuf (4) tpd;k &yg0ifrI (Government intervention)
atmifjrifrI yd&k ygw,f/ wwd,Edik if aH wG &ifu h suv f mwJt Y cgrSm tJ't D pOf (5) Oya'taxmuftyHY (Legal infrastructure)
tvmudk vufcaH qmif&u G o f ifMh uygw,f/ (6) b@ma&;r@dKif (Financial infrastructure)

ysupf ;D apwmawG acgi;f aqmifu@


ynmenf;&if ysupf ;D rIjrefygw,f? csr;f omzd?Yk atmifjrifzYkd BuKd ;pm;&wm tJ'rD mS acgif;aqmifu@qdw k YJ (Leadership Role)u ta&;Bu;D vm
xuf xde;f odr;f Edik zf u
Ykd ydNk y;D cufcyJ gw,f? 'gvnf; pdeaf c:rIwpf&yf jzpfyg ygw,f/ tzGt YJ pnf;wpfcu k Okd ;D aqmifwYJ acgif;aqmifu b,favmuf pHcsed rf D
w,f/ tMurf;zsi;f Munf&Y if ... ovJ? b,fvkd t&nftcsi;f awG½o dS vJqw kd m tqH;k tjzwfwpfck jzpfygw,f/
(1) tvkyrf cYJ sr;f omrI (Wealth without work) acgif;aqmifn&hH if tzGt YJ pnf;nHw Y wfygw,f? acgif;aqmif awmf&ifvnf;
(2) ud,k u f sirYf pYJ nf;pdrf (Pleasure without conscience) tzGt YJ pnf;u xufjrufwwfygw,f/ t&ifwek ;f u acgif;aqmifqw kd mudk
(3) ud,k u f sirYf yYJ nm (Knowledge without character) oD;jcm;vlwef;pm;wpf&yftaeeJY t,ltq&Scd &YJ mu? rsuaf rSmufacwfrmS (as
(4) vlom;rqefoyd HÜ (Science without huminity) member) tzG0 YJ ifwpfO;D taeeJyY J oabmxm;ygawmhw,f/ xl;cRe?f xuf
(5) rl0g'rJEY ikd if aH &; (Politics without principle) jruf? wm0ef,El ikd v f Ykd acgif;aqmifae&m ay;xm;wmxuf rydak wmhygbl;/
wdk;wufoGm;wJYEdkifiHawGudk avYvmvdkufawmY pGefYOD;wDxGif aqmif&GufrI acgif;aqmif[m tzGt YJ pnf;&JU(servant)taptyg;yJ jzpfygw,f? ]apwpfv;kH }
b,favmufaumif;MuovJqw kd m ñTe;f ude;f wpfcv k kd awGU&ygw,f/ t&G,f ydik ?f ud,k v
f yk cf si&f mvkyv f Ykd r&awmYyg/
a&mufvil ,fawG b,favmuf pGeOYf ;D wDxiG pf w d ef YJ vkyMf uovJq&kd if …
36 37
pDrcH efch rJG eI u
hJ mG wm uGmjcm;oGm;wJaY cwf jzpfygw,f/
pDrcH efcY rJG I (Management) eJY OD;aqmifjcif; (Leadership) uGmwm
t"dutcsuw f pfcsuyf J ½Syd gw,f/ pDrcH efcY rJG u
I ‘Who do things right’ ,HMk unfreI ahJ cgi;f aqmif
qdw
k YJ OD;aqmifocl say;wJt Y vkyaf wGukd awmfwnfhreS u f efatmif vkyaf y;&wm ,HMk unfr&I ½Sjd cif;eJY acgif;aqmif jzpfvm&wmyg/ ,HMk unfru I kd tv
jzpfNy;D acgif;aqmifuawmY ‘Who do right things’ qdw k YJ ]rSew
f t
hJ vky}f udk um;r&yg/ wpfcPcsi;f vnf; r&Edik yf g/ ,HMk unfrt I wGuf wnfaqmuf,l
a&G;cs,af y;jcif;yJ jzpfygw,f/ tvkyrf eS ?f vkyo f ifw
Y mudk ra&G;cs,Ef ikd &f if &ygw,f/ tcsed t f wdik ;f twmwpfck ay;qyf&ygw,f/
acgif;aqmif r[kwyf gbl;/ (1) yGiv Yf if;rI (Practice openees)
(2) rQwrI (Promote fairness)
vkyyf ikd cf iG aUf y;tyf (3) cHpm;rI (Express feeling)
tvkyaf o;&if jyóemr½Sv d aS yr,fY vkyif ef;Bu;D vm&if acgif;aqmif (4) ,HMk unfrI (Keep confidence)
awGu ae&mwum ryg0ifEikd af wmYyg/ wpfaeY nDrQpmG ydik q f ikd Mf uwJY 24 (5) wpforwfjzpfrI (Be consistant)
em&Dukd tusKd ;&Spd mG toH;k csMu&wmrdYk acgif;aqmifu olUtvkyyf J olvyk f (6) uwdpum;wnf (Keep promise)
oifYygw,f/ rl0g'csrSwfwJYtvkyf? pDrHudef;a&;qGJwJYtvkyf pwmrsKd;yg/ (7) trSeaf jym (Tell the truth)
usew f mudk wjcm;tv,fwef;acgif;aqmif(Management)udk vkyyf ikd cf iG hf ay;& (8) t&nftaoG;jy (Show competence)
ygw,f/ Empowerment vdaYk jymygw,f? ukrP Ü aD wmfawmfrsm;rsm;rSm ref ajymwJt h wdik ;f rvky&f if ,HMk unfrrI &yg? rQwrIr&Sv
d Qiv
f nf; ,HMk unfrI
ae*smrsm;[m &mxl;awGom&Muayr,f?Y vkyyf ikd cf iG rhf &SMd ubl;vdYk pdwt f m; wnfaqmufvYkd r&yg/ acgif;aqmifrmS awmufywJY t&nftaoG;awG r&Sd
i,faeMuwm okawoersm;t& xGuaf y:vmygw,f/ tJ'g acgif;aqmif&YJ &ifvnf; ],Hyk g}vdaYk jym½Hek YJ ,HMk unfru I kd r&yg/ azmfjyygt&nftcsi;f xuf
rl0g'rSm;,Gi;f rItusK;d quf jzpfygw,f/ Edik if w
H um aumfyakd &;&Si;f awGtqifY ydo
k ifyh gw,f/ ],Hpk &m} &Sad tmifvyk Ef ikd rf S ,H&k wmjzpfygw,f/ ,HMk unfc&H rIeYJ
rSm |mecsKyuf CEO(acgif;aqmif)u? tjcm;a'ouGaJ e&mawGukd tNrJ b,f acgif;aqmif[m wpfom;wnf;us&ygr,f/
rSma&mufEikd yf grvJ/ Regional CEO awGuykd J vkyyf ikd cf iG ahf y;Mu&ygw,f/
avUvmoif,l
xufjrufxad &mufacgi;f aqmif tvkyv f yk af eorQywfv;kH avYvmoif,rl u I kd &yfwefv
Y rYkd &yg? acgif;
OD;aqmifoal wmY OD;aqmifoyl gyJ? Leading vkywf ,fvYkd ac:ygw,f? aqmifawG ydvk t
kd yfygw,f? ]wwfNy?D odNy}D qdw k YJ q&mBu;D acwf ukeo f mG ;wm
tusKd ;jzpfrt I m;enf;&if omref(Leader)yJ jzpfygw,f? onfaeY aumfyakd &; tawmfMumygNy?D rMumcP tajymif;tvJawG jzpfay:aewJt Y wGuf ydv k Ykd
½Si;f Bu;D awG&YJ acgif;aqmifawG Effective Leader (xda&muf acgif;aqmif) awmif oif,rl I vdt k yfvmygao;w,f? Social Learning vdYk ajymvd&Yk yg
awG jzpfvmMuygNy?D tajccHyckH si;f rwlwm awGEY ikd yf gw,f/ w,f/ olrsm;udk ]jyefajym}aumif;zdkY ]usufrSwf}wm[m? avYvmoif,lrI
Leaders Vs Effective Leaders r[kwyf gbl;? ud,k u f ,kd wf ikd f vdu k ef musio
Yf ;kH Edik w
f hJ tqifu h kd a&mufatmif
Objectivity Perception taoG;xJ tom;xJxo d rd u I om avYvmoif,rl I trSef jzpfygw,f/
Acceptance Rejection - avYvmovdk vkyu f ikd &f if; tavYtusiYf jzpfapwm
Individual Group Performance Learning as doing — (practice)
Productivity Satisfaction - avYvmovdk tawGt
Y BuKH tjzpf a&mufvmwm
½d;k ½d;k omrefacgif;aqmifeYJ xda&mufprG ;f tm;&Sw
d chJ gif;aqmif? trsm;Bu;D Learning as experience—(meaning)

38 39
- avYvmovdk ud,
k u
f ,
kd w
f ikd f jzpfvmwm tqifrh D acgif;aqmifwpfO;D jzpfzYkd Edik if w H um t&nftaoG;udk jznfq h nf;&rSm
Learning as becoming—(identity) jzpfygw,f/ pdwyf ikd ;f qdik &f mtajccHutp jyifqifvmMuygNy/D Asia Mindset
- avYvmovdk ydik q
f ikd v
f mwm qdw k YJ tm&Su vlawG&UJ pdwt f cHukd avYvm&if ...
Learning as belonging—(community) (1) A[dck sKyuf ikd rf t
I ay:tm½Hx k m; (Centralization)
avYvmrIuae usio
Yf ;kH rItqifY b,fvzkd NYHG zKd ;vm&w,fqw
kd YJ tajccHyjJ zpfyg (2) rdom;pkta&; OD;pm;ay; (Family Interest)
w,f? omref wjcm;vlwpfa,mufukd txifBu;D atmif ajymjyEdik ½f x kH uf (3) tcGit Yf vrf;udk OD;pm;ay; (Opportunity)
rubl;qdw
k m ay:vGiaf eygw,f/ (4) tajymif;tvJuw kd eG qYf w
k f (Change Resistance)
Edik if w
H um pdw"f mwfu qefu Y sib f uf jzpfygw,f/ tJ'D qefu Y sib
f ufjzpfwYJ
tem*wfuMkd unfw
U ,f Decentralization, Public interest, Capability rather than opportunity,
tem*wftjrif (Vision) b,favmuf&o dS vJqw kd m acgif;aqmif Change acceptance udk ajymif;vJypf&ygvdrr hf nf/
wpfO;D &JUt&nftcsi;f jzpfygw,f? reufzef? obufcgavmuf tjrifrsKd ;eJY
onfacwfrmS acgif;aqmifvyk pf m;vdYk r&awmYygbl;? wcsKd U pD;yGm;a&;acgif; ,SONf yKd iEf ikd pf rG ;f &nf
aqmif? Edik if aH &;acgif;aqmifawG[m ESpaf ygif; 50 ausmaf vmuftxdukd urÇmYEdkifiHtoD;oD;udk ],SOfNydKifEdkifpGrf;&nf} owfrSwfxm;ygw,f/
vSr;f Ny;D MunfEY ikd Mf uygw,f/ omreftqifh acgif;aqmifawGawmifrS av;? tcsutf vuf trsm;Bu;D ay: tajccHygw,f? wpfcak umif;? ESpcf ak umif;eJY
ig;ESpaf vmuf&UJ tvm;tvmudk MunfEh ikd rf S acgif;aqmiftqifY 0ifEikd ½f akH v;&Sd r&ygbl;/ ‘Global Competitiveness of Countries’ vdYk acgif;pOfwyfyg
rSm jzpfygw,f/ a0;a0;ydMk unfEY ikd jf cif;[m acgif;aqmifaumif;wpfO;D twGuf w,f/ zifvef(Finland) u xdyq f ;kH ujzpfNy;D tar&duefu 'kw, d jzpfyg
atmifEikd rf yI &kd jcif;vdv
Yk nf; ajymEdik yf gw,f/ w,f/
wpfcsed rf mS urÇmaY vmifpmpGr;f tifjyóemwpf&yf &Sv d mr,fv?Ykd vGef
cJw
h hJ ESpaf ygif; 40 ausmu f wnf;u wcsKUd aomacgif;aqmifawG? oH;k oyfcsuf EdkifiH tqifh
qGxJ m;cJw h m zwfz;l ygw,f/ tJ't D wGuf a&eHxu G Ef ikd if aH wGeYJ oHwrefa&;t&? zifvef (Finland) 1
pD;yGm;a&;t& BuKd wifaqmif½u G xf m;rIawG vkyx f m;Muygw,f/ ud, k Ehf ikd if H ,ltufpf (US) 2
tusKd ;pD;yGm;(National Interest)twGuf wcsKUd ppfa&;t& aqmif&u G rf aI wG e,fomvef (Netherland) 3
awmif awGaY e&ygw,f/ *smreD (Germany) 4
uae'g (Canada) 11
pdwx
f m;jyif *syef (Japan) 15
acwfu Globalization qdw k YJ urÇmaY &pD;aMumif;rSm tvsm;vdu k f
vduk yf g&wJah cwfyg/ ud, k q
hf u
D ,Ofaus;rI [db k ufa&mufovd?k olq Y uD avmavmq,f urÇm'Y w k ,
d pD;yGm;a&;tBu;D qH;k jzpfwYJ *syefawmifrS
[rfbm*gvnf; ud, k qYf aD &mufygw,f/ ,Ofaus;rI? enf;ynm? tod? tjrif? trSwpf Of (15) rSm ½Sad eygw,f? onfaeY a&½Snrf mS urÇmEY ikd if t H oD;oD;&JU
tm;vH;k ul;vl;,SuEf , G af ewJoY abm jzpfygw,f/ ud, k 0Yf yfusi;f av;xJu tvm;tvmudk qH;k jzwfMuwJt Y cgrSm? tJ'D ,SONf yKd iEf ikd rf pI rG ;f &nfu xdyqf ;kH u
]udk,fhpHEIef;}avmufeJY acgif;aqmifawG aevdkYr&awmYygbl;/ b,folawG ygvmwJY ]aywH}wpfacsmif; jzpfvmygNy?D pD;yGm;a&;udk OD;aqmifMuwJY acgif;
bmvkyw f ,f? b,facgif;aqmifawG b,favmuft&nftcsi;f ½SMd uw,f aqmifawG owdxm;oifw Y t
YJ csuf jzpfygw,f/
qdw
k m? tifwmeufrmS wpfcPcsi;f zwfv&Ykd wJaY cwf jzpfaeygNy/D Edik if w H um
40 41
ynmxkwv
f yk rf I wmu? usyf 4000 ausmjf zpfaewm wGucf suv f Ykd &vmygw,f/
vuf&rdS sKd ;qufawGrmS wif atmifjrif½ekH YJ udpu
ö rNy;D ygbl;/ Edik if tH qifh 'gaMumifY onfaeY ]ynmacwf} vdYk ajymaeMujcif; jzpfygw,f/ acgif;
oGm;&if? aemufrsKd ;qufawGtxd ynmudk b,favmuf jyefvnfxw k vf yk ?f aqmifawG rl0g'rSm tajccHtjzpfukd pOf;pm;oifwY t YJ csuf jzpfygonf/
jzefjY zL;Edik w
f ,fqw kd muvnf; tvGetf a&;Bu;D wJt Y csuf jzpfygw,f? tmqD,H
udk avYvm&if ... EIid ;f &acwfuek Nf yD
t&ifwek ;f u ]olrY b d b,favmuf csr;f omw,f}? ]ud, k rYf b d b,f
EdkifiH ynmxkwfvkyfrI(%)
( %) avmufcsrf;omw,f} qdkwJYacwfyg/ EdkifiHtqifYqdk&ifvnf; o,HZmw
pifumyl 60% <u,f0wJYEdkifiHudk csrf;omw,fvdkY t,ltqwpf&yf xm;cJYzl;ygw,f/
b½lEdkif; 35% ‘Comparative Age’ vdYk ajymMuygw,f? 'gjzifU&if o,HZmwr&Sw d EhJ ikd if aH wG
rav;&Sm; 23% rcsrf;omMuawmYbl;vm;qdkwJY ar;cGef;udk ajzzdkYvdkygvdrfYr,f/ Taiwan,
zdvpfydkif 22% Singapore, Hong Kong awGukd avYvmMunfa h wmh? bmo,HZmwrSr½Sb d J
xdkif; 18% usm;Bu;D awG jzpfaeMuwm awG&Y ygw,f/ wcsKUd o,HZmw<u,f0ygw,f
tif'ekd ;D &Sm; 7% qdwk EhJ ikd if aH wGu? ukeMf urf;a&mif;pm;Ny;D rGv J rk wwf jzpfaeMuygNy/D
uarÇm'D;,m; 4% ynm&Siaf wG jyefvnfo;kH oyfNy;D ],SONf yKd irf t I ompD;} (Competitive
AD,uferf 3% Advantage)qdw k mud?k aemufq;kH azmfxw k v f u kd Mf uygawmYw,f? tck rsuf
jrefrm 2% arSmufacwfu ],SONf yKd iEf ikd pf rG ;f } (Competitiveness)udk tav;xm;wJah cwfukd
vmtdk 1% vHk;0a&mufoGm;ygNyD/
cefrY eS ;f ajc jzpfygw,f/ pifumyl wd;k wufwm rqef;ygbl;/ xl;jcm; &S,, f maps;uGuu f kd avYvm&if? ½d;k ½d;k Munf-Y ½d;k ½d;k yJ jrif&ygYr,f? vkyif ef;
wmu rav;&Sm;xuf b½lEikd ;f u omoGm;wmyJ jzpfygw,f/ t&if a&eHxu G f udk ud, k w f ikd u f ,
kd uf s rvkyaf wmYb?J olw&Ykd UJ ½S,, f mudk tjyifu 0,fNy;D upm;
Edik if aH wG ynmudk odyw f efz;kd rxm;wwfMuygbl;? aemufyikd ;f ]pGr;f &nf}tay: wmudjk rif&if? acwf&UJ a&pD;aMumif;eJY ]tvkyv f yk w f wfz}Ykd yJvw kd ,fqw kd m awGU&
,HMk unfvmawmY ]ynm}udk wefz;kd jyefxm;aeNyq D w kd YJ vu©Pm jzpfygw,f/ ygvdrrYf ,f/
]EdiI ;f &acwf} ukew f mawmY taotcsmyJ jzpfygw,f/
tm;vH;k wGuv
f &hkd w,f
onfacwfrSm ]&v'f} udk tm;vHk;wGufxkwfvdkY &ygNyD/ b,fvdkrS aumif;wJOU yrm
]oifo h vd}k vkyv
f Ykd r&awmYyg? ]Nz;D } vdYk vnf; r&awmYyg/ Edik if EH pS cf &k UJ ]ynm w½kwjf ynfw;kd wufrrI mS vkyt f m;c aps;csKjd cif; (Labor Intensive)u
tajccHr}I uae &vmwJY &v'fEidI ;f ,SOcf suu f kd aqG;aEG;jzpfygw,f/ awmif taMumif;wpfyg; jzpfygw,f/ taemufEikd if aH wG r,SONf yKd iEf ikd w f t YJ &m wpfcyk g?
ud&k ;D ,m;eJY *gemEdik if yH g/ 1958 avmufwek ;f u tJ'ED pS Ef ikd if u H tajctae emrnfBu;D Dell Computer udak &mif;awmY? w½kwu f Clone(wky)Ny;D a&mif;
twlwal vmufygyJ/ OD;aqmifoal wG&UJ tem*wftjrif? rl0g'awGaMumifY ygw,f? vkyt f m;c tompD;&xm;awmh? w½kwx f w k uf kd tar&duefxw k &f UJ
ESpaf ygif; 40 avmufMumwJt Y cgrSm? ESpEf ikd if [H m tBu;D tus,f jcm;em;oGm; 60%aps;avmufeaYJ &mif;Edik w f m awG&Y ygw,f/ tar&duef Dell ta&mif;
ygw,f/ 1990 rSm awmifu&kd ;D ,m; wpfO;D csi;f 0ifaiG usyf 8000 ausmo f mG ; xd;k usomG ;ygw,f? aps;EIe;f uGm[rI 40% udck sKUH ypfz?Ykd tar&duefawG Muq H &
cJNY y;D ? *gemu usyf 2000 avmufu rausmEf ikd yf gbl;? ESpEf ikd if H wpfO;D csi;f ygw,f/ JIT qdw k YJ Just-in-time udk oH;k ygw,f/ twdck sKyaf jym&&if
0ifaiGumG jcm;csuf usyf 6000 rSm ynmtajccHwpfcw k nf;aMumifY uGm& ]a&muf-wyfqif? xkwv f yk ?f jzefjY zL;} qdw
k pYJ epfyg/ tpdwt f ydik ;f wyfqif&mrSm
42 43
tcsdeftavtvGifY? ypönf;tavtvGifY? vkyftm;tavtvGifh r&Sdo wpfcv k aYkd wmif ajymvd&Yk ygw,f/ pDrcH efcY rJG yI nm&yfukd ausmif;awGrmS t
avmufjzpfatmif yHpk jH yefxw k Mf uygw,f/ aMumif;trsK;d rsK;d aMumifY oifMum;cGirYf &Muolrsm;twGu?f tck a[majymyGaJ wGrmS
aemufq;kH Dell &JUxkwv f yk rf eI nf;pepfaMumif?h w½kwv
f yk ef YJ tar xdu
k o f ifo Y avmuf &Edik yf gw,f/ tawmftusKd ;rsm;apwJY aqmif&u G rf rI sm;
&duefvyk f ukeyf pön;f ESpcf w k &Ykd UJ aps;EIe;f jcm;em;csu[ f m? 10% avmufyJ jzpfygw,f/ vufawGq Y efwYJ ar;cGe;f jrifjY rifrY sm; ydrk x
kd u
G af y:vmapvdyk gw,f/
useyf gawmYw,f/ 10% avmufyJ aps;EIe;f uGmawmYw,fqakd wmh vlo Y bm0
t& ypön;f ]tppf}udyk J jyefNy;D rsuaf pmif;xd;k Mu&if; ...? Dell a&mif;tm; &efot
l ppf
wpf[ek x f ;kd wd;k wufomG ;Ny;D ? jyefatmifjrifvmygawmYw,f/ omreftm;jzifY ]ta0;&efo}l ? ]teD;&efo}l vdYk cGjJ cm;avh &Syd gw,f/
bmawGU&ovJq&kd if ]vkyt f m;c} r,SOEf ikd af tmif tuGmt[ud?k ]ynm} onfaeY okawoeawGt& Edik if t H oD;oD;u acgif;aqmifawGusq;kH &jcif;&JU
enf;pepfeYJ jyefNy;D tEdik ,f El ikd wf ,fqw kd mygyJ/ JIT udk taotcsm avhvm t"duw&m;cH[m ]pm&dw}å aMumif?Y ]tusio Yf vD } aMumifq Y w kd m xGuv f myg
qef;ppf? wGux f w k Mf unfah wmh Bu;D pGmtusKd ;½Sw d m awGU&ygw,f/ w,f/ 90% aom acgif;aqmifawG rvGwEf ikd Mf uwJY EGt H ikd Bf u;D jzpfygw,f/
pdeaf c:rIukd wefjyefped af c:jcif; jzpfygw,f? acgif;aqmifawG pOf;pm;& vGecf wYJ YJ 3-4 ESpaf vmufu tar&duef&UJ urÇmt Y xifu& ukrP Ü BD u;D 3 ck
r,fh tajccHtcsux f u
J t&nftcsi;f wpfck jzpfygw,f/ jzpfwYJ tif&eG ?f a0gvfurG ?f tmomt,f'q D ifwYkd usq;kH jcif;udk avhvmwJt h
cgrSm? acgif;aqmifawGjzpfwhJ CEOawG&UJ tusio Yf vD ysujf ym;rIaMumifh jzpf
ar;Mu? prf;Mu Mu&wmudk awG&Y ygw,f/
aqG;aEG;yGw J ufMuol (Participants)awG t&nftaoG; tawmfw;kd &efo[ l m ud, k u
hf ,kd x
f rJ mS &Sad eygw,f/ teD;uyf&efol jzpfygw,f/
wufvmwm owdxm;rdygw,f? wcsKd U ar;cGe;f cyfjrifjY rifY ar;Edik Mf uygw,f/ tJ'gudk ausmv f mT ;&ygYr,f/
wcsKUd vufawGUvkyif ef;awGvyk u f ikd &f mu &vmwJY tawGt Y BuKH ay:tajccHNy;D aemuf&efow l pfO;D u ]a&mif&Y jJ cif;} qdwk YJ Contentment jzpfygw,f?
ar;Edik Mf uw,f/ 'gayrJY trsm;pku odyaf r;Muwm rawG&Y ao;yg/ ar;cGe;f awmfawmfrsm;rsm;acgif;aqmifawG tweftoifh atmifjrifvm&if auseyf
ar;wwfw, YJ Ofaus;rI aumif;aumif; rpD;qif;ao;bl;vdyYk J ajym&rvm; rde;f armoGm;wwfavh &Syd gw,f/ BuKd ;pm;rI? avhvmqnf;yl;rI &yfwefw Y ahJ eY[m
rodyg/ pwifusq;kH wJaY eYvYkd odxm;oifyh gw,f/ tJ'&D efou l dk cyfww kd ykd akH zmf&&if...
wcsKUd pDrcH efcY rJG I tajccHynmvnf;½S?d vufawGUvnf; vkyu f ikd af eMuwJY “Good is the enemy of Great” jzpfygw,f/
OD;aqmiforl sm;jzpfvYkd olwaYkd r;wJah r;cGe;f rsKd ;udk jyefajz&wm? acgif;pOfwpfcpk m
avmuf aqG;aEG;&wmrsdK;eJY nDrQoGm;wmrsdK;yJ MuHK&wwfygw,f/ tvGef aeZifvwf
aumif;ygw,f/ Edik if w H umrSm tckvakd qG;aEG;yGrJ sK;d ? a[majymyGrJ sK;d udk acgif;pOf 27-8-2008
trsK;d rsK;d wyfNy;D rMumcP cyfpyd pf yd v f yk w
f wfMuvdYk ynm? tjrif? tawG;awG
trsm;pkxu J kd pdr0Yf ifomG ;wwfMuygw,f/ onfrmS a[majymolta&twGuf
tawmfcsn;f enf;aeygao;w,f/ t&if 'grsKd ;r&Scd w hJ meJY pm&ifawmY wd;k
ausmf0if; 54^2003 (1)

wufvmw,fvYkd ajymvd&Yk ayr,fY cyfpyd pf yd ?f cyfrsm;rsm;vkyo


ygw,f/

tzGUJ csKyu
f ifwh ,fvYkd ,lq

ynm&yfqikd &f m a[majymyGJ usi;f yay;&mrSm? jrefrmEdik if iH g;vkyif ef;


f tawmfatmifjrifygw,f? ESpyf wfwpfBurd f yHrk eS af qmif&u G Ef ikd cf NYJ y;D
yifhultdrf vlYtzGJYtpnf;
Plastic Rainbow Book Publication
ynm&yfjzefjY zL;wJaY e&mrSm tm½Ht k xm;qH;k ? wefz;kd txm;qH;k tzGt YJ pnf; trSwf (217)? yxrxyf(0J)?qdyfurf;omvrf;(tv,f) ausmufwHwm;NrdKYe,f? &efukefNrdKY /

44 45
ESihf aumuf½;kd wk\ Yd oD;jcm;ykrH sm;udjk yí twlwuGxm;&S&d rnfh ykEH pS cf u k kd a&G;
xkwcf idk ;f onf/ tar&duefrsm;u Muufuav;ESihf EGm;rwkUd udo k m tjrw J rf;
a&G;xkwjf yrnf/ ESpcf pk vk;H uwd&pämefawGjzpfonf/ tjcm;wpfzufwiG rf l tm&S
om;trsm;pkqv dk Qif EGm;rESihf aumuf½;kd wku Yd kd a&G;xkwjf yrnf/ EGm;rrsm;onf
aumuf½;dk tay:rScD adk e&onf/ tar&duefrsm;u trsK;d tpm;udk Munho f nf/
tm&Som;rsm;u qufoG,fcsufrsm;udk Munfhonf/
tdyrf ufEiS [
hf mrked D NAw
þenf;jzifh vltzGUJ tpnf;udk ESppf ck MJG unfyh g/ tar&duef (odrYk [kw)f
d ed Ef iS hf ,if;wku Yd o
hJ Ydk Edik if rH sm;udk wpfo;D yk*v
¾ tqefq;Hk vlt Y zGUJ tpnf;[k
„ uk d [ ef vnf;aumif;? w½kw?f *syefEiS hf tjcm;Edik if rH sm;udk bkt H qefq;Hk vlUtzGt YJ pnf;
[kvnf;aumif; cGJjcm;Edkifonf/

wpfOD;csif;uRrf;usifrIESifh tzGJYtpnf;
urÇmBu;D ukd enf;vrf;toG,o f , G jf zifh ydik ;f jcm;Edik o
f nf/ qif;&J- wpfoD;yk*¾vqefjcif;tm;jyKonfh EdkifiHrsm;ü wpfOD;csif;\ oD;oefY
csr;f om? 'Dru dk &ufwpf-tmPm&Sif ponfjzifch EJG ikd o f nf/ ,if;wkYd wnf&rdS EI iS hf (Rights)tcGifhta&;rsm;udk OD;pm;ay;avh&Sdonf/ ,if;vltzGJU
teufrS Edik if rH sm;? vltzGUJ tpnf;rsm;Mum; odomomom uGjJ ym;rI tpnf;twGi;f aexkid o f rl sm;onf rdrw d \ Ydk ud,
k yf ikd u
f Rr;f usirf rI sm; (Skills)udk
wpfcu k ? bk0H g' pdwt f ajccH vYt l zGUJ tpnf;ESihf wpfo;D yk*v ¾ 0g' omomxk;d xk;d wGux f m;MuNy;D ? tkypf v k ukd f tm;xkwrf x I uf wpfO;D csi;f ta&;
pdwftajccHvlYtzGJUtpnf;[líjzpfayonf/ ygrIukd ydw
k u G Mf uonf/ bkq H efjcif;udk tm;jyKonfh vltzGUJ tpnf;wGirf l o[
þuGJjym;rIu vltrsm;pD;yGm;a&;ay:xm;&Sdonfh awG;q Zmwjzpfr(I Harmony)ESihf wm0efukd tav;xm;onf/ ,if;uJo h Ykd tzGUJ tpnf;
csufxuf tvGefeuf½Idif;onf/ tar&duefvlrsKd;wpfa,mufudk rsm;wGif wpfOD;csif;\uRrf;usifrIonf pkaygif;tm;avmuf ta&;rygay/
ig;uefyw Hk pfyu Hk kd jyMunfyh g/ tar&duefvrl sK;d u tBu;D qk;H ig;udk bk0H g'udk tm;jyKonfv h t l zGUJ tpnf;wGirf l o[ZmwjzpfrI (Harmony)
jyrnf/ 'Dig;udk bmvkyf&rnfudkazmfjyrnf/ w½kwfvlrsKd; wpf ESihf wm0efw\ Ydk wefz;dk rsm;udk ydrk t
dk av;xm;onf/ olw\ Ydk wpfO;D csi;f ud, k yf ikd f
a,mufukd jyMunfyh grl? w½kwv f rl sK;d u ig;a&ul;aernfukd zGiq hf dk uRrf;usifrIrsm;udk avQmhwGufMuNyD;? tkyfpkvkduftm;xkwfrIrsm;udk azmfjyMu
rnf/ ig;qko d nfu a&owå0gjzpfonf/ xkaYd Mumifah &ul;jcif;jzifh onfhtcg rdrdwkdY\twåudk arS;rSdefxm;Muonf/
azmfjyrnf/ w½kwv f rl sK;d u tquftpyfjzifh pOf;pm;onf/ tar
&duefu tokH;0ifrIESifhpOf;pm;rnf/ ,Ofaus;rIZmpfjrpf
prf;oyfru I kd tBurd Bf urd vf yk Mf unho f nf/ &v'fu wpfypHk H rnfo
h nft h aMumif;rsm;aMumifh ,Ofaus;rIwwpfcu k tjcm;,Ofaus;
wnf; xGuo f nf/ tar&duefu wpfo;D yk*v ¾ rsm;udyk J tjrw J rf; rIwpfcxk uf wpfo;D yk*v ¾ ydq
k efapoenf; qko d nfth csuu f ?kd okawoeorm;
Munfo h nf/ w½kwEf iS hf tjcm;tm&Som;wku Yd tquft f pyfrsm;udk rsm;u jiif;ckcH MhJ uonf/ taemufwidk ;f ,Ofaus;rIwefz;dk rsm;onf a&S;a[mif;
Munfhonf/ *&d,Ofaus;rIrS ,lxm;jcif;jzpfonf/ *&d,Ofaus;rIü wpfO;D csi;f ol&aJ umif;
0g'udk tm;jyKonf/ tjcm;,Ofaus;rIrsm;url rdrw d vYdk rl sK;d qkid &f m 'óersm;rS
trsKd;tpm;ESifh tpyftquf vufcHrSwf,l usifhokH;Mujcif; jzpfonf/
pdwyf nm&Sif &pfcsuef pfpbwfuvnf; Muufuav;? EGm;r ,Ofaus;rIrsm;uGJrsm;&jcif; taMumif;wpf&yfrSm tPkZD0½kyfrsm;
46 47
wpfoD;yk*¾vqefjcif;tm;jyKonfh EdkifiHrsm;ü vwfwavm jzpfxeG ;f vmaeonfh w½kwpf ;D yGm;a&;udk Munfv h Qi?f zGUH NzK;d
wpfOD;csif;\ oD;oefYwnf&SdrIESifh tcGifhta&;rsm;udk wk;d wufro
I nfh taemufwidk ;f \ vpfb&,fenf;vrf;rsm;jzifo h m? &&SEd ikd jf cif;
OD;pm;ay;avh&Sdonf/ r[kw/f ta&SUwkid ;f ESihf bkq
H efonfh tzGUJ tpnf;rsm;jzifv
h nf;? &&SEd ikd o
f nft h &m
jzpfonfqkd&rnfyif jzpfonf/
,if;vltzGJYtpnf;twGif;aexkdifolrsm;onf
tu,fí? tm&S\atmifjrifrrI sm;u (ppfat;cwfNy;D aemuf Zmwford ;f
rdrdwkdY\ udk,fydkifuRrf;usifrIrsm;udk omomxkd;xkd;wGufxm;MuNyD; oGm;Ny[
D x
k if&onh)f wpfo;D yk*v ¾ 0gESihf bk0H g'tjiif;tcku
H kd jyefpMurnfqdk
tkyfpkvdkuftm;xkwfrIxuf wpfOD;csif; ta&;ygrIudk ydkwGufMuonf/ vQif? wpfzufwnf;u tjywftowfatmifyGJcHEdkifawmhrnf rxif/

aMumifjh zpf&onf[k odyyHÜ nm&Sirf sm;u rMumao;rDu oDt&dk x D w


k f tm&S&mpkESpf
cJhMuonf/ bkHqefonfhvltzGJUtpnf;rsm;onf a&m*gb,rsm; ,cktcsed üf ? tar&duefEiS hf Oa&myEdik if rH sm;? b@ma&;tusyt f wnf;
jzpfay:apwufonfh tPkZ0D ½kyrf sm; rsm;jym;vSonfh ae&mrsm; ESihf &ifqidk af e&onf/ tm&Svnf; rvGw/f odaYk omf wku d ½f u
dk x
f o
d nf r[kw/f
(txl;ojzifh tDauGwmwpf0dkuf)wGif &SifoefBuD;xGm;Mujcif; tm&S&mpkEpS q f o
dk nfh toHrsm;uvnf; nHaecJo h nf/ 2050 ü urÇmph ;D yGm;a&;
aMumifhjzpfonf/ BuD;av;BuD;rSm tar&duef? tdEd́,? w½kwf? *syef wkdYjzpfMurnf[k *kd;vfrif
,if;uJo h Ykd ywf0ef;usirf sK;d wGif a&m*gb,rsm; o,faqmif qmhcsu f ? 2003 ckEpS u f wnf;u cefrY eS ;f xm;cJo h nf/ wpfo;D yk*v ¾ qefonfh
vmEdik o f nfh vlprd ;f qkv d Qif a&SmifcsiMf urnf/ pm;aomufjcif;qkid f vltzGUJ tpnf;ESihf bkq H efonfh vltzGUJ tpnf;wkYd tNyKid jf zpfvmp&m &So d nf/
&moDvrsm;ESihf vlraI &;qkid &f mtrltusirhf sm;udk xk;H wrf;wpfct k jzpf wpfOD;csif;\qifjcifÓPfESifh odpdwfwdkYom? y"mexm;jcif;üvnf;
vufcu H sio hf ;Hk Mu&onf/ ,Ofaus;rIZmpfjrpfaMumifh uGjJ ym;&jcif; tm;enf;csu&f o dS nf/ vlvcl si;f qufqaH &;rsm;u aysm&f iT jf cif;\aomhcsujf zpf
jzpfonf/ onf/ vlraI &;uGe, f ufrsm;rsm;jzifah exkid of o l nf Bu;D yGm;pnfyifavh &So d nf/
wpfo;D yk*v ¾ qefonfh vlUtzGUJ tpnf;rsm;u? pD;yGm;a&;t& vlro I aH ,mZmOfenf;enf;jzifh aexdik o f ol nf? pdwu f sa&m*gydjk zpfEikd Nf y;D rdru
d kd
wk;d wufaumif;rGeaf &;udo k m tm;oefavh&o dS nf/ taemufwidk ;f owfaoonfh vrf;udk a&mufzkdYydkrsm;onf/
tqkw d pfc&k o dS nf/ ÓPftvif;acwftwGi;f wpfcsi;f OD;\ qif ,ck w½kwjf zpfxeG ;f vmrIu pD;yGm;a&;csn;f r[kw/f ,Ofaus;rIqidk &f m
jcifwkHw&m;ESifh odpdwfwkdYzGHNzKd;wkd;wufvmjcif;\ tusKd;quf vP©mwpf&yfvnf;jzpfonf/ tar&duefw\ Ydk tdyrf ufuvnf; pHerlemwpfck
aMumifh t&if;&Sipf epf pnfyifjzpfxeG ;f vmonf[al omtqkd jzpf jzpfovkyd if? w½kw\ f [mrdek jD zpfaomvlt Y zGUJ tpnf;uvnf; pHerlemwpfck
onf/ þtqkdt&yif zGHNzKd;wkd;wufvmcsdefwGif vltzGJUtpnf; jzpfp&m&Sdonf/
onf wpfoD;yk*¾vydkqefvmonf/ aocsmonfu &nfreS ;f csuBf u;D onfh atmfwu dk &ufrsm;twGuaf wmh?
odkY&mwGif bkHqefonfh vltzGJUtpnf;rsm;om pD;yGm;a&; ,if;onfyifvQif tokH;0ifrnfhtkdif'Dtkdvkd*sDwpfck jzpfonf/ apmifhMunfh&
xkdif;rIdif;rIu vGwfajrmufvmNyD; axmifwufvmvQif? rnfokdY ygOD;rnf/
jzpfrnfenf; ar;p&may:vmrnf/ bkHqefonfh vlYtzGJUtpnf; ukd[ef
(txl;ojzifh tm&S) pD;yGm;a&;aumif;vmNy;D ? taemufEiS Nhf yKid b f uf Ref: Harmony and the Dream
By DAVID BROOKS. Newyork Times
jzpfvmvQif rnfojYkd zpfrnfenf;/ þwGif urÇmvk;H qdik &f m aqG;aEG; Ringing in the Asian century
p&mwpfcjk zpfvmrnf/ avhvmp&mwpfct k jzpf ay:xGuvf mrnf/ By Kishore Mahbubani .Los Angeles Times

48 49
4009700807

ausmf0if;
t jiif ; oef wJh r Zösd r om ;
THE ARGUMENTATIVE INDIAN

Amartya Sen
Plastic Rainbow Book Publication
trSwf 217? yxrxyf(0J)? qdyfurf;omvrf;(tv,f)
ausmufwHwm;NrdKUe,f? &efukefNrdKU/
zkef;? 095193106^384199

54^2003 (1)
ausmf0if;
ol w d k Y t uf a q;tar&dueft*Fvyfpmrdwq
f uf t*Fvyd jf refrmESpb
f mom
Plastic Rainbow Book Publication
zkef; 095193106 ^ 384199

50
tar&duef
txnfBuD;ysufNyDavm
UNITED STATES; THE END OF PROSPERITY? BY NAILL FERGUSON

„bvwfatmif jrefrmjyefonf/

xif&Sm;wJhorkdif;okcrdefwpfOD;u? 'Db@ma&;tusyftwnf;eJh
1929 ckESpftajctaeudk EdIif;,SOfMunfUNyD;?
pD;yGm;a&;uyfBuD; 2 .0 udka&Smifzkdh bmvkyf&rvJqkdwm
nTefjyygw,f/
or®wbk&t fS pk;d &&JUa':vm 700 bDv, D tH ukef tuscrH nfh jyKcsu[ f m? tem*wfrmS tqk;d 0g;qk;H jzpfrnfh 21 &mpkEpS yf pHk H pD;yGm;a&;uyfBu;D
u,fwifa&;tpDtpOfu?kd uGe*f &ufu ueOD; y,fcsvu dk w
f m qD? OD;wnfEidk yf gw,f/
u? pdwfrcsrf;ajrUp&m om"uwpfcu k dk trSwf&vmapyg b@ma&;ynm&SifawGu (deleveraging) vkdYac:wJh xkcGJa&mif;cs?
w,f/ 1930 jynfEh pS w f ek ;f u wifoiG ;f wJh ukeyf pön;f 20000 aiGazmfa<u;qyfqw dk hJ atmufux kd ;dk qif;aewJh 0Juawmhx?J tar&duefEidk if H
avmuftay: taumufcGefwkd;jr§ifhvkdufwJh? parmh-a[mfvD omru taemufOa&myEkdifiHawGyg csKyfukdifcHae&ygNyD/ r½IEkdif-ru,fEkdif
(Smoot-Hawley) oGi;f ukec f eG Of ya'udk qD;edwu f twnfjyK atmif a<u;awGu pkyv Hk mwmrk?Yd tdraf xmifpak wGeYJ b@ma&;vkyif ef; toif;
vku d yf gw,f/ 'gud?k orkid ;f okcrdew f u
Ydk pD;yGm;a&;uyfBu;D jzpfzYdk tzGaYJ wGu? rjzpfrae avQmch sae&ygw,f/ aiGacs;Ny;D 0,fxm;wJh tufquf
OD;wnfapwJh aoa&;&Siaf &;ajcvSr;f awGxu J ? ajcwpfvrS ;f vdYk (assets) (&&efyi kd cf iG Ehf iS hf ydik q
f ikd yf pön;f rsm;? puf½?kH tdrf NcH ajr? pawmh? bGe;f ?
t"dymÜ ,fziG yhf gw,f/ tar&duefOya'jyK taqmufttkrH mS tyfaiG ponfwdfkY)awG? aps;xkd;usvdkY 'DvdkvkyfMu&wmyg/ 'Dvdkvkyfwm[m
ud, k u f sK;d pD;yGm;bufawmfom;awG urÇmah cgif;aqmifae&mudk tvGefaMumufp&maumif;wJh tusKd;qufjzpfvmapygw,f/ rdom;pkawGeJY
&oGm;NyDvdkY? urÇmBuD;u em;vnf oabmaygufvmwJhtcg bPfawG[m a'0gvDc&H zkYd taMumif;qku d vf mwJt h cg? aiGazmfzYdk aps;uGurf mS
edrdwfjywJhtcsuf jzpfvmygw,f/ tufqufawGpyk v Hk mygw,f/ 'Dawmh aps;awGyu kd svmNy;D ydNk y;D xkcaJG &mif;cszYdk
tar&duefOya'jyKolawG? 'DwpfcgxyfNyD; vkyfOD; ydv
k v kd mygw,f/ 'Dvyk if ef;pOf[m ckq&dk if ydNk y;D t&Sed af umif; vmvGe;f wmrk?Yd
rvm;vkaYd r;&if vGerf ,frxifygbl;/ a<u;NraD wGeYJ rD;jyif;wku d f tcGex f rf;awG&UJ aiG a':vm 700 bDv, D H (oef;axmifaygif; 700) awmif?
xm;wJh tdrNf caH jr (property) ylaygif;Bu;D aygufuw JG m? aiGaMu; pkdufxkwfokH;wmawmifrS wm;qD;zkdY rvkHavmufEkdifygbl;/
qk;H ½I;H vkYd bPfawGcsnehf o YJ mG ;wmawG[m? rMumcifu Ekid if aH &; rdom;pkawGtay:wifwahJ <u;u 1980 jynfEh pS rf mS pkpak ygif;jynfwiG ;f
t& csw D cHk swHk rqk;H rjzwfEidk f jzpfaewmeJaY ygif;Ny;D ? qifu h J xkwu f ek f (GDP) &JU 50%om&Scd &hJ mu? 2006 ckEpS af &mufawmh 100% t
jzpfpOfawG pwifvyI &f mS ;ouf0ifvmNyrD ?Ydk u,fwifa&; tqkd jrifhqkH;xd a&mufvmygw,f/ wpfenf;ajym&&if? rdom;pkawG a<u;wif
52 53
aewmu? ckcsed rf mS tar&duefp;D yGm;a&;wpfcv k ;Hk wpfEpS x
f w k vf yk Ef idk f awG tavmokH;q,favQmhcszkdY jzpfaeygw,f/ bPfawGu xkwfacs;wJhaiG
orQavmuf &SdaeygNyD/ 'Dvdka<u;xlvmwmu acs;,lwJhaiGtawmf enf;yg;oGm;wm[m? rde;f vrf;Bu;D rSm&Sw d hJ pD;yGm;a&;vkyif ef;awG&UJ tajctae
rsm;rsm;udk tdrNf caH jrawGxJ &if;ES;D jrKyEf &HS mrSm tok;H jyKMuvdjYk zpfygw,f/ usO;f xJusyx f aJ &mufaeNyD qkwd thJ "dymÜ ,f aqmifygw,f/ a'ocH um;a&mif;
tusKd;qufu ylaygif;BuD; jzpfvmawmhwmygyJ/ tar&duefEkdifiH&JU wJoh ul vnf; um;awG0,fxm;zkYd aiGacs;,lvYkd r&Ekid af wmhygbl;/ vkyif ef;av;
ysr;f rQtrd af ps;EIe;f [m wpfEpS f 20% xdwufNy;D rk;d aumif;cJyh gw,f/ toufqufEidk zf Ydk 0efxrf;wcsKUd avQm&h ygvdrrhf ,f/ Ekid if eH t YJ 0ef; tvkyv f ufrhJ
aemufawmh ylaygif;awG tNrv J yk af vh&o dS vkd aygufuaJG wmhwmygyJ/ awG rsm;vmzkdY arQmfvifh&ygw,f/
(S&P Case- Shiller) tdrfaps;EIef;nTef;udef;t&? NrdKUBuD; 20 rSm&SdwJh tar&duefEidk if u
H pD;yGm;a&;wkq YH idk ;f aewJh(recession)qD OD;wnfae
tdraf ps;EIe;f awG[m 2007 ckEpS f azazmf0g&DvupNy;D ? usqif;cJw h myg/ wmudk? oHo,&SdwJholawG[m t&Sdw&m;udk rsufuG,fjyKxm;wJholawGyg/
'ghjyif usqif;wmuvnf; wkd;vkdYomjrefvmygw,f/ vGefcJhwJhESpfeJY wpfESpfvkH;NcHKNyD;wGufMunfh&if trSef(real)vufvDa&mif;tm;eJY pufrIxkwf
pmvQif ZGev f rSm tdraf ps;EIe;f 16% usqif;ygw,f/ zD;epf? rD,mrDvkd ukefawG ESpfckpvkH;usqif;aeygw,f/ 5 ESpftwGif; tvkyfvufrJhEIef;xm;
NrKd UBu;D wcsKUd rSm tjrifq h ;Hk aps;EIe;f &JU ok;H ykw H pfyaHk wmifusqif;ygw,f/ [m tjrifq h ;Hk a&mufaeygNy/D 'Dp;D yGm;a&;wkq YH idk ;f rI[m 2001 ckEpS w
f ek ;f uvdk
pD;yGm;a&;uyfBu;D jzpfNy;D uwnf;u tar&dueftrd Nf caH jraps;uGu[ f m nifnifomomeJaY &wkyd J jzpfrvm;/ 'grSr[kwf 1930 ausmEf pS rf sm;u urÇmBu;D
'Dvt kd jzpfrsK;d rBuKaH wGzY ;l ygbl;/ 'Da0'emu tqk;H rowfao;ygbl;/ cHpm;cJh&wmrsKd;udk? aemufay:ykHpHopfeJY cHpm;&rnfh pD;yGm;a&;uyfBuD; 2.0
tdraf ygifxm;wJh tar&dueftrd yf idk &f iS f 13%[m? tdrv f ufvw G f qk;H ½I;H jzpfvmrvm;qkdwmyJ ar;cGef;xkwfp&m &Sdygawmhw,f/
&rnfu h ed ;f qku d rf ,fvYdk (Credit Suisse) u? a[mude;f xkwyf gw,f/
bPfeb YJ @ma&;toif;tzGaYJ wGu ydv k aYkd wmifq;dk wJh tae orkdif;qkdif&mEdIif;,SOfcsufrsm;
txm;rSm &Syd gw,f/ a<u;awGpyk v Hk mwm ydNk y;D jrefvmygw,f/ b@m 1929 ckEpS f pawmhaps;uGuNf yKd uw JG mu pNy;D ? pD;yGm;a&;uyfBu;D jzpf&
a&;u@&JUa<u;u 1980 jynfEh pS w f ek ;f u *s'D yD &D UJ 21 % om&Scd ahJ yr,f?h wmvdkY uRefawmfwkdY,lqavh&SdMuygw,f/ a'gif;*sKH;(Dow Jones)pufrI
2007 ckEpS f a&mufawmh 116% xd&v dS mygw,f/ bPfawG&UJ vufrmS vkyfief;ysrf;rQ nTef;udef; 2% usqif;wJh? 1929 ckESpfatmufwkdbmv 24
&Sw
d t hJ ufqufawG&UJ wefz;dk u? ysr;f rQtrd af wG&UJ wefz;dk xufyNkd y;D usqif; &uf ]trnf;a&mif Mumoyaw;aeY} (Black Thursday) rSm? a0gvrf;rBuD;
ygw,f/ bDbb D D (BBB) tqifo h wfrw S cf &H wJh taygifypön;f aemuf (The Wall Street) NyKd uw JG ,fvYdk ajym½k;d ajympOf&MdS uygw,f/ trSeu f pufwif
cH&Sd tmrcHpmcsKyf (securities) awGrSmqkd&if 55% usqif;ygw,f/ bmv apmapm ykdif;uwnf;u aps;uGufusqif;aewmyg/ atmufwkdbm
'DaeYtxd qkH;½IH;wmeJY wefzkd;avQmhowfrSwf&wm a':vm 28 &ufaeY ]trnf;a&mif wevFmaeY} (Black Monday) rSm 13% usqif;Ny;D ?
334 bDv, D &H NdS yv D ?Ydk tar&duefbPfawGu 0efcNH y;D aemufq;Hk pm&if; aemufaeYrmS 12% xyfuscyhJ gw,f/ tar&duefpawmhaps;uGu[ f m aemuf
csKy&f if 'gxufyrkd sm;rSm aocsmw,fvYkd qkyd gw,f/ 'gudak xrdatmif oH;k ESpaf usmaf usmf okid ;f uGuef if;Ny;D ',dr;f ',kid ef YJ 89% usqif;cJNh y;D ? 1932
&if;ES;D aiG topfa':vm 235 bDv, D &H atmif &Smygw,f/ tom;wif ckEpS f Zlvidk vf a&mufawmh atmufq;Hk Murf;jyif qku d fomG ;ygNy/D 1929 ckEpS u f
t½IH; a':vm 99 bDvD,Hay:aygufaewmu? olwkdY&JUvufusef a&mufcw hJ hJ tjrifq
h ;Hk nTeu f ed ;f udk 1954 ckEpS f txd jyefr&cJyh gbl;/
&Si;f wrf;(balance sheets)udk 'Dt½I;H ude;f *Pef;&JU 10 q csKUH zkv Yd t
kd yf 'DESpf pufwifbm 29 &ufaeYrSm? b@ma&;0efBuD; [efYaygvfqef
w,fvYdk nTejf yaewmudu k ? jyóem jzpfaewmyg/ ajym&&if a':vm (Hank Paulson)u wifoi G ;f wJ?h u,fwifa&;pDru H ed ;f udk uGe*f &ufu y,fcs
1 x&Dv, D H eD;yg;aygh/ 'grS olw&Ydk UJ tufquf (assets)eJY rwnfaiG&if; wJth ay:? &if;ES;D jrKyEf o HS rl sm;eJY ukeo f nfawGu qefu Y siwf jYHk yefMuwJth wGu?f
(capital)tcsK;d [m? rajymif;rvJ rlao&Sa d erSmyg/ bPf&UJ tufquf pawmhaps;uGufrSm xl;xl;jcm;jcm; aps;avQmha&mif;Muygw,f/ tJ'DaeYrSm
awG[m bPfuxkwaf cs;wJah iGawG jzpfaewmaMumif?h wifaewJah <u; a'gif;*sKH;nTefudef;[m 7% eD;yg; usqif;wmaMumifh nTef;udef; pwifay:
54 55
aygufvmwJh 1896 ckEpS u f wnf;u? wpfaeYwmusqif;rI&UJ 17 qeJY 1860 ysufpD;oGm;ygNyD/
nDrQaeygw,f/ a'gif;*sKH;nTefudef;[m NyD;cJw h EhJ pS af tmufwb dk mv 1932 ckEpS f {NyvD a&mufro S m Ekid if aH &;zdtm;awGaMumif?h A[db k Pfu
tjrifq h ;Hk &JU 25% ausmaf usmf usqif;cJyh gNy/D aps;uGufrSm bGef;pm;csKyfawGtBuD;tus,f0,fzdkY BudK;yrf;ygw,f/ 'g[m
'gayrJh pD;yGm;a&;uyfBuD; ay:aygufcJh&wJhtaMumif;&if;u aiGaMu;tusyt f wnf;(liquidity crisis)udk wefjyefx;dk ESuv f udk w f ?hJ A[db k Pf
pawmhaps;uGuNf yKd uv JG rYkd [kwb f ?J bPftrsm;tjym; ysu, f iG ;f uke&f mu &JU yxrqkH; tav;xm;tm;xkwfBudK;yrf;rIBuD; jzpfygw,f/ 'Dvdkvkyfwm
]bPfacs;aiGusKHUrIBuD;}(great contraction) aMumifjh zpf&wmvd?Yk rDvf awmifrS yxrqk;H Ekid if eH t YJ 0ef; ]bPfyw d &f ufrsm;} (Bank Holidays) (Ekid if eH YJ
wefz½du k rf if;(Milton Friedman)eJY tifem*suaf umhqef&0S yf (Anna t0ef; bPfrsm;tm;vk;H ,m,Dyw d jf cif;) aMunm&atmif wGe;f ydv Yk udk Nf y;D ? 1932
Jacobson Schwartz)wku Yd 1963 ckEpS rf mS xkwaf 0wJo h w l &Ydk UJ ]tar&d ckEpS af ESmif;ydik ;f umvrSm bPfawGusq;Hk apwJh aemufq;Hk vdiI ;f vk;H Bu;D ud?k rwm;
uefaiGaMu;orkid ;f 1867-1960} pmtkyrf mS ? xkwaf zmfa&;om;ygw,f/ qD;EkdifcJhygbl;/
pawmhaps;uGuf rNydKuGJcifvtawmfMumu? bPftyfaiG ½kpAJth pk;d &opfu a':vmwefz;dk csvrd rhf ,fqw dk hJ aumv[vaMumif?h
a':vm oef; 80 ausmu f kd ul;oef;a&mif;0,fa&;bPfawGu jyefxw k f a':vmaiGpuúLudk tvkt,ufpeG NYf y;D a&TawG0,fMuwJt h wGu?f A[db k Pfu
ay;zkdY qkdif;iHhvkdufwJhtcgupNyD;? bPfacs;aiG tusyftwnf; ay: twk;d EIe;f (discount rate) jri§ v hf u dk &f Ny;D ? 1933 ckEpS f rwfv 6 &ufaeY a&muf
aygufcw hJ myg/ bPfaygif; 608 bPf ysu, f iG ;f vmvk?Yd 1930 jynfEh pS f awmh &mxl;vufcHwm 2 &ufomMumao;wJh or®w ½kpAJhu? wpfEkdifiHvkH;
aESmif;ykid ;f a&mufwt hJ cg jyefxw k rf ay;Ekid w
f t hJ yfaiGawG? xkex YJ nfeYJ bPfrsm;ydw&f uftjzpf aMunm&awmhwmygyJ/ tJ'D ]bPfyw d &f uf} u pvdYk
aoa&;&Sifa&;jzpfvmygw,f/ 'DtxJrSm tar&duefjynfaxmifpk bPfaygif; 2500 vnf; aysmufuG,foGm;awmhwmygyJ/
bPfyg0ifNy;D tyfaiGppk ak ygif;&JUok;H ykw H pfyu Hk kd jyefxw k rf ay;Ekid af wmh [dkwkef;ueJYtck ododomomuGJjym;jcm;em;wmu? A[dkbPf (Fed-
ygbl;/ (bPfawGukd u,fwifEidk rf nfh bPftcsi;f csi;f aygif;pnf;a&; Federal Reserve System)Ouú| bifbef;euf(Ben Bernanke) [m? orki d ;f u
aqG;aEG;yGJ ysujf ym;wmuvnf; pD;yGm;a&;uyfBu;D &JUorkid ;f rSm aemuf oifcef;pm&cJNh y;D ygNy/D ol[m pD;yGm;a&;uyfBu;D taMumif;udk ESEYH pYHS yfpyfavhvmcJzh ;l
xyfaoa&;&Sifa&;umvwpfck jzpfygw,f/) w,fqkdwmudk axmufq&if? tHhMop&mawmh r[kwfygbl;/ 2007 ckESpf
z½kdufrif;eJY &S0yfwkdYjrifovdk A[dkbPfu twkdk;EIef;avQmhcs? Mo*kwv f rSm acs;aiGawG pNy;D tusy½f u dk u f wnf;u? ]bef;euf}[m A[db k Pf
acs;aiGawG xkwfacs;? bGef;aiGacs;pmcsKyfawG0,fNyD; (aps;uGufrSm wk;d EIe;f udk 5.25% uae xyfwvJvaJ vQmch scw hJ m? Ny;D cJw
h thJ ywfu tcku d f
a&mif;0,fwhJ pepfvaYkd c:wJeh nf;eJ)Y 'Duyfab;Bu;D udk oufomatmif twefo Y mxda&mufwhJ 0.25% qDusqif;oGm;ygNy/D olu aiGyifaiG&if;awG
vkyfEkdifygw,f/ 'Dvdkvkyfr,fhtpm; bPfawGudk xkwfacs;wJhaiGawG udk vrf;aMumif;toG,foG,feJY b@ma&;pepfxJ xnfhoGif;cJhwmaMumifh?
avQmah cs;Ny;D ? tajctaeudk ydNk y;D qk;d onfxufq;dk atmif vkyv f u dk yf g vGecf w hJ YJ 13 vtwGi;f pkpak ygif; a':vm 1.1 x&Dv, D aH vmuf a&muf&dS
awmhw,f/ tJ'v D v kd yk v f u dk w
f mu? bPftrsm;tjym; uref;uwef; oGm;ygNyD/
okwaf jcwifNy;D aiGay:atmif? tufqufawGukd t"r®a&mif;ckid ;f &m pD;yGm;a&;uyfBuD; qkdufwkef;uvkd r[kwfbJ? b@ma&;0efBuD;Xme
a&mufwmrk?Yd bGe;f aiGacs;pmcsKyaf wG aps;usum bPfawG&UJ vufusef uvnf; oGufoGufvufvufvIyf&Sm;ygw,f/ [dkwkef;uqkd&if tusyft
&Sif;wrf;(balance sheets)awG ydkNyD;awmif qkd;ykHaygufvmygw,f/ wnf;wpfcrk mS ? oufomacsmifcsad &;axmufyahH iG (welfare spending) jzwf
bPfawGusq;Hk zkYd aemufxyfw;dk 0ifvmwJh vdiI ;f vk;H Bu;D uawmh 1931 awmufNyD; tcGefwkd;aumuf&r,fqkd&ifawmif? tpkd;&u bufnD&okH;aiG
ckEpS f azazmf0g&DveJY Mo*kwv f Mum;rSm? ul;oef;a&mif;0,fa&;bPf pm&if; (balanced budget) jzpfatmif BuKd ;yrf;&r,fv?Ykd vltrsm;u em;vnf
awGeYJ tyfaiG[m a':vm 2.7 bDv, D tH xd usqif;oGm;Ny;D ? pkpak ygif; vufcHxm;cJhygw,f/ *Refar;ewfudef; (John Maynard Keynes)&JUtawG;
9% om&Syd gawmhw,f/ 1932 ckEpS f Zefe0g&Dva&mufawmh bPfaygif; tjrifawG vTrf;rkd;cH&wJh abm*aA'ynm&Sif rsKd;qufwpfqufu? ]'g[m
56 57
vkyzf rYdk oifw h hJ trSm;vk;H vk;H Bu;D yg} vkYd uReaf wmfwu Ydk kd oifjycJyh gw,f/ aocsmygw,f/ pD;yGm;a&;wkq YH idk ;f (recession)wmu tckid t f rm ukyw f ,
G af e
ude;f 0g'DawGu pD;yGm;a&;wkq YH idk ;f aecsed rf mS ? tpd;k &u vdak iGjyNy;D ok;H wm wmaMumifh? rdef;vrf;rBuD;(Main Street)u pD;yGm;a&;vkyfief;awGvnf; NydK
[maumif;w,f/ bmjzpfvv Ydk q J adk wmh tJ'v D okd ;Hk wmu 0,fvt kd m;udk uGJysufpD;pjyKaeygNyD/ 62 x&DvD,Ha':vm&SdwJh ]rqyfEkdifwJha<u;NrD zvS,f
vIHYaqmfay;w,fvkdY qkdygw,f/ bGwf&Sftpkd;&u pD;yGm;a&;pef;yGifhwJh a&;} (credit-default swaps)aps;uGuu f vnf;? ½ku d cf wfc&H vdYk aygufuxJG u
G f
umvrSmawmif vdak iG Bu;D Bu;D rm;rm;ok;H cJw h maMumif?h ckq&dk if 'gxuf Ekdifygw,f/
ydkBuD;wJhvdkaiGjyNyD;okH;rnfhykHygyJ/ 'ghtjyif 'Dudpö[m tar&duefeJYom oD;oD;oefYoefYqkdifwJh tusyf
wu,fawmh a':vm 700 bDv, D u H ,fwifa&;tpDtrH r&Sd twnf;r[kwyf gbl;/ Oa&mybPfawGvnf; 'kuB© uKaH e&wmygyJ/ Oa&myZkeef YJ
onfw h idk f bJ,m;pwef;(Bear Stearns)bPfukd a*syaD rmf*ef(JP Mor- *syefw&Ydk UJ Bu;D xGm;EIe;f (growth rates)awGu? tar&duefxufawmif usqif;
gan) vufxJ axmufya hH iGay;Ny;D xk;d tyfwt hJ cg? taygifcH vkyif ef;Bu;D ygao;w,f/ xGe;f opfp aps;uGuaf wGvnf; xdcu dk ef pfemwmygyJ/ BRICvdYk
zeferD eJ zYJ &uf'rD uf (Fannie Mae and Fannie Mac) ukd jynfoyl idk f ac:wJh b&mZD;-½k&mS ;-tdE, d´ eJY w½kwEf idk if rH sm;&JU pawmhaps;uGuaf wGuvnf;
vkyf&wJhtcg? tmrcHukrÜPDBuD; attkdif*sD(AIG)udk u,fwif&wJh b&mZD;Ekid if u H vGvJ Ydk wpfEpS t f wGi;f rSm 40% ausmaf usmf usqif;cJyh gw,f/
tcg? 0g&SifwefjrLcR,fudk (Washington Mutual) a*syDarmf*ef
(JPMorgan)vufxJ a&mif;vku d &f wJt h cgeJ?Y 0gcsKAd , D m(Wachovia)udk uREfkyfwdkY 'Dtajc qdkufvmyHk
pD;wD;*½k(Citigroup)vufxJ a&mif;csvu dk &f wJt h cgawGrmS ? aygvfqef
(Paulson)u aiGawGxw k o f ;Hk cJNh y;D ygNy/D tJ'gawGtm;vk;H twGuf a':vm
200 eJY 300 bDvD,HMum; ukefusygw,f/
aiGawGeJYzdNyD; jyóemudkajz&Sif;EkdifrSm r[kwfbl;vkdY? wcsKdUu
ajymMuygw,f/ 'gayrJh 'gudkyJ A[dkbPfeJY b@ma&;XmewkdYu BudK;
yrf;tm;xkwaf ewmyg/ tBu;D tus,f NyKd uyJG supf ;D Ekid pf rG ;f &Sw d hJ pD;yGm;
a&;uyfBu;D 2.0 eJY &ifqidk Bf uKaH wGaY e&vd?Yk a':vm 2 x&Dv, D H xdo;Hk Ny;D (1) ylaygif;aygufuGJ (2) CDOs rsm; a&mif;-0,fMu
taMumufajyatmif BudK;pm;cJhwmyg/ pD;yGm;a&;uyfBuD;vdkY rac:bJ 0,fvdktm;xuf a&mif;vdktm; &if;ESD;jr§KyfESHolrsm;vufrSm t
]r[mzdtm;BuD;} vdkYom ac:Muygawmh/ rsm;vdkY tdrfwefzdk; usqif;vm aygifypönf;&Sda<u;rsm; (CDOs)
w,f/ subprime aiGacs;,lol awG pkyv kH mygw,f (collateral-
pD;yGm;a&;uyfBu;D 2 0. udk bmaMumifh a&SmifEidk af o;ovJ tawmfrsm;rsm; olwt Ykd rd w
f efz;kd ized debt obligations)/ taygif
jyefvnfa&;qGJxm;wJh u,fwifa&;tpDtrH twnfjyKcH& [m taygifxm;wJah iGxuf enf; pmcsKyaf ygif;pHu k kd tajccHNy;D vkyf
ayr,fh? urÇmBuD;uawmh atmufbufqD t&Sdefjyif;jyif;eJYxkd;qif;zkdY aewmodvmygw,f/ a<u; jyef xm;wJh em;vnf&cufwhJ aiGacs;
OD;wnfaewke;f ygyJ/ A[db k Pfu rD;owfyudk Bf u;D eJY aiGawGx;dk yufay;cJh qyfzYkd ysuu
f u
G w
f mawG rsm;vm pmcsKyf ( securities) awG [ m
ayr,fh? bPftcsif;csif; aiGacs;Muwmuvnf; acgif;rmrmeJY ayNyD; NyD;? tdrfaps;awGxyfusjyefyg (CDOs ) awGygyJ/ CDOs awG
wefaY eygw,f/ 0grl (WaMu) eJY 0gcsKAd ,
D m(Wachovia)bPfBu;D awG w,f/ atmufukd aZmufx;kd qif; [m rMumcP(t"dyÜm,fr&Sd)
NydKuGJ&mu? bPf&JUpawmhawGeJY bGef;aiGacs;pmcsKyfawG yGJvefYNyD; t pjyKvmygNyD/ taumif;qH;k tqifh AAA eJY AA
vkt,ufxw k af &mif;MuwJt
h cg? om;aumif topfawG ay:vmOD;rSm owfrw S cf &H Ny;D aiGwu
kd pf mcsKyv
f kd
cdkifrmw,fvdkY ,lqMuygw,f/

58 59
tm&SEkdifiHawGu wpfenf;enf;eJYtar&duefudk ]vufwGJjzKwf}(de- r&Sdygbl;/
coupled)vmw,fqw dk hJ oabmxm;uvnf;? ckq&dk if pdwu f ;l ,Ofwm ouf ed*;Hk csKyv
f u
dk af wmh? pD;yGm;a&;uyfBu;D udk tBu;D tus,x f idk ;f rdiI ;f usqif;
oufjzpfaeykyH gyJ/ w½kwef t YJ ar&duef[m pD;yGm;a&;t& eD;eD;uyfuyf&v dS eG ;f vGef;atmif bmu vkyfvkdufwmvJqkdawmh? urÇmtESHYysHYoGm;wmu vkyf
wmrk?Yd ]csiaf r&dum;} (Chimerica) vkaYd wmif ajymEkid yf gw,f/ zefeeD YJ z&uf'D vkdufwmyg/ 1929 ckESpfuae 1932 ckESpftwGif;? urÇmhpD;yGm;a&;tiftm;
(Fannie and Freddie) vkyi f ef;Bu;D Ake;f Ake;f vJcgeD;rSm w½kwEf idk if &H UJ oD;oefY BuD; 7 EkdifiH&JU pkpkaygif;xkwfuke?f 20% eD;yg;usqif;cJhygw,f/ tvkyf
&efyaHk iG (currency reserves) &JU 5 ykH 1 yk[ H m olw&Ydk UJ bGe;f aiGacs;pmcsKyaf wG vufrJhOD;a&uvnf;? tar&duefeJY *smreDEkdifiHrSm 33% xd? tjrifhqkH;wuf
jzpfaewm od&awmh? vltawmfrsm;rsm; tHhtm;oifhukefygw,f/ rtHhMo oGm;ygw,f/ urÇmu h ek o f ,
G rf u
I vnf; ok;H ykEH pS yf u
Hk sqif;oGm;ygw,f/ txl;
avmufygbl;Asm/ vGecf w hJ hJ q,fpEk pS w f pfcv k ;Hk w½kwu f olY ]&ifrifb}D aiGaps; ojzifh parmh-a[mfvDoGif;ukefcGefOya'udk vufwkHYjyefMuvkdYaygh/
wufrmS pk;d vk?Yd aiGaMu;aps;uGurf mS tpk;d &u0ifpu G cf w
hJ maMumif?h olv Y ufxrJ mS 'gayrJ?h wpfurÇmvk;H pD;yGm;a&;aES;auG;aewmudk wu,f&ifqidk f ae&
a':vmwefz;dk eJo Y wfrw S w f hJ bGe;f aiGacs;pmcsKyaf wG? tBu;D tus,f pkyaHk ewmyg/ wke;f rSmyJ? uReaf wmfw[ Ydk m aemufxyfp;D yGm;a&;uyfBu;D wpfcu k kd a&SmifuiG ;f
tar&duefb@ma&;NyKd uv JG Ydk b,fEidk if rH S olx Y ufyNkd y;D qk;H ½I;H zkYd tvm;tvm Ekid yf gao;w,f/ t&ifp;D yGm;a&;uyfBu;D eJY rwlwmu? ckcsed rf mS A[db k PfawGeYJ

(3) acs;,laiGeJh &if;ESD;jr§KyfEHSzdkh (4) taygifvkyfief;NydKvJ (5) b@ma&;vkyif ef; aemufxyf (6) u,fwifa&; pwifr,f
oabmuswJhukrÜPD wefz;kd enf;ypön;f aygifNy;D aiGrsm; xdk;ESufcH& Fannie and Freddie &JUtusyf
CDOs awGeJY tdrf jcH ajrawG rsm;acs;,lwhJ pm;oH;k ol aygifEo HS l jypfrIawGrsm;vmw,f qdkawmh twnf; &yfwefaY tmif BuKd ;yrf;zkYd
0,fzYkd ukrP Ü aD wGuaiGawG acs; awG a<u;rqyfawmh yg/ Wash- CDOs awG wefz;kd usvmw,fvYkd zuf'&,f tapmifhta&SmufcH
,lMuw,f/ avref;b&m;om; ington Mutual eJY Countrywide t"dyÜm,faqmifygw,f/ &if;ESD; tjzpf vky&f r,f/ jzpfcsiw
f qhJ E´
(Lehman Brothers) u aiG&if; Financial wdkYvdk aiGacs;ay;wJh jrK§ yEf rHS b
I PfawG wefz;kd avQmo
h wf yg/ aemuf vkyf&rSmu a':vm
xuf tq 30 ydkwJhaiGudkacs; bPfawG&UJ pawmhwefz;kd xd;k us rSwNf y;D ? aiG&if;wd;k atmif &Sm&yg 700 bDvD,Hu,fwif a&;tpD
,l N yD ; vk y f w ,f / attd k i f * sD ygw,f/ b@ma&;qdik &f m jypfrI awmhr,f/ &IH;yGJBuD; pygNyD/ Bear trH ay:xG u f r vmcif A[d k
(AIG) u &if;ES;D jrK§ yEf o
HS rl sm; qH;k awG ay:aygufvmygNyD/ Stearns bPfBu;D NyKd vJomG ;ygNy/D bPfu 0ifNyD;u,fwif&r,f/
½IH;rIu umuG,zf Ykd '½du k af A;wpf Lehman Brothers bPf yGo J rd ;f aps;uGuu f aomuawGeYJ csnehf YJ
(derivative) yHkpHwpfrsdK;jzpfwJh upm;yGJupm;NyD; ½HI;edrfhoGm;ygNyD/ aeygNyD/
]a<u;qHk; t aygifypönf;pmcsKyf}
(credit-default swaps-CDSs awG a&mif;csw,f/

60 61
b@ma&;0efBuD;XmeawGu? xkwfukefeJYtvkyftukdif xkeJYxnfeJYqkH;½IH;rSm u,fwifa&;tpDtrH[m? umvwkt d wGuf aq;Nr;D wko d mjzpfygw,f/ umvwkd
xuf? bwf*suv f akd iGjyNy;D aiGpuúLawG½udk x f w k w
f mu ydak umif;w,fqw dk m? oufom&m&atmif aq;NrD;wkdokH;wmu? rokH;wmxufawmh ydkaumif;wm
odaeMuvkyYd g/ Ekid if aH wmfawmfrsm;rsm;u? tar&duefpwkid rf sK;d eJY tyfaiGawG aygh/ bmrSrjzpfb;l qk&d ifawmh 'Du,fwifa&;tpDtrH[m 2930 ckEpS w f ek ;f u
tay: tmrcHcsuaf y;wJph epf pwifusio hf ;Hk vmwmaMumif?h [dw k ek ;f uxuf eJrY wlb?J tar&duefEidk if u
H olvyk Ef idk w
f hJ b@ma&;ab;qk;d Bu;D a&SmifuiG ;f zkeYd YJ
bPfawG[m ydkNyD;pdwfcs&ygw,f/ aemufqkH;tcsufu (vGefcJhwJhESpfxuf pD;yGm;a&;uyfBuD; 2.0 udk z,f&Sm;zkdYvkyfaeygNyDvdkY urÇmudkxkwfazmfjy&m
tvm;tvmenf;ayr,f)h tm&Set YJ a&SUtv,fyidk ;f u Ekid if yH idk "f e&efyaHk iGtzGYJ a&mufygvdrfhr,f/
awG[m? tar&duefeYJ Oa&mybPfawGrmS aemufxyf ]bPfacs;aiGusKUH rIBu;D }
(great contraction) 'PfrcH&ao;ciftxd? vma&muft&if;jyK aiG&mS (re- bvwfatmif
capitalize) Eki
d yf gao;w,f/
tusyt f wnf;&JUyrmPudk axmufqNy;D ? uGe*f &uftwnfjyKxm;wJh Ref; TIME, October 13 2008

(7) vkyfief;awG&yfqkdif;r,f (9) aiGjyefazmfvkyfief;(Dele- (10) a0gvrf;r (Wall Street)


(8) aps;uGufrwnfrNidrfjzpfvmr,f veraging)xkd;qif;aer,f/ rS rde;f vrf;r (Main Street)odhk
Auction-Rate Securities tyg rwnfrNird f jzpfvmwmu pawmhaps;
t0if acs;aiGaps;uGuw f csKUd &yf aomueJY 'PfydaewJh (Wash- acs;iSm;ay;wmawG usyv f mawmh
uGuftwGuf raumif;ygbl;/ rMum ington Mutual) eJY (Wachovia) pD;yGm;a&;rsK;d pku
H vkyif ef;awG rScD dk
qkid ;f cJyh gNy/D tJ'gu a'oEÅ&tzGYJ cifu nTefudef;awG wGufzkdYawmif r
tpnf;rsm;udk xdckdufygw,f/ wkdYu? t½IH;'PfcHEkdifatmif aiG &wJh umvwkdacs;aiG t&enf;
vG,fatmifygyJ/ &if;ESD;jr§KyfESHolawG yifaiG&if;oD;oefY z,fxm;zkdY vdk vmygw,f/ tJ'gu tEIwv f u©
bPfBuD;awGvnf; vIyfvIyf&G&G ab;xGufxkdifaeNyD; ab;uif;uif;eJY
jzpfvmygNy/D pdwrf cs&wJh bGe;f aiG ygw,f/'gaMumifh olwt Ydk ufquf PmaqmifwhJ r[mtiftm;Bu;D
jyefxuG v
f mEkid w
f t
hJ xd? olwaYdk iGawGeYJ awG a&mif;&wJhtcg tufquf yg/ bmaMumifhvJqkdawmh ukef
acs;pmcsKyf (Junk Bonds) awGeYJ 1% xufenf;NyD;&wJh 3 v aiGwkduf
pHcsed rf D aumfy&kd wd b
f eG ;f awG&UJ t aps;awGxkd;usNyD;? aiG&if;ydk&SmzkdY oG,frIvkyfief;awG rvnfywf
pmcsKyfawG 0,fcsifMurSmyg/ vkv
d mjyefygw,f/ 'Dvekd YJ 0kid ;f Bu;D &if BuD ; xG m ;EI e f ; aES ; auG ; NyD ;
wkd;EIef; ydkNyD;uGmjcm;vmygw,f/
'gu pD;yGm;a&;vkyif ef;awG&UJ ukef ywfywf jzpfukefygr,f/ ukrP Ü D awGu p&dwaf vQmch s&wJh
usp&dwf ydrk sm;vmapygw,f/ twGuf tvkyjf yKww f mawG jzpf
vmygr,f/

62 63
oef;acgifausmv f Qif
t½kPu f jdkrif
There is a Silver Lining by Fareed Zakaria
„ armifukdBuD;
uReaf wmfww Ykd pfawG txl;ojzifh touf 60atmufawG wpfcgwav
awG;rdwwfMuygonf/ wdkYwpfawG pmtkyfawGxJrSmzwfzl; Mum;zlwJh
wpfacwfwpfcgawGUMuKH Mu&wJh tjzpftysuBf u;D rsK;d awGeo YJ m wdMYk uKH &&if
b,fvakd eyghrvJ/ uJ tck ezl;awGU'l;awGUMuKH ae&ygNycD ifAsm/ ordik ;f rSm
tBuD;us,fqHk; b@ma&;acsmufcsm;rIrsm;wGif wpfcktygt0if[k
qdak vmufaom b@ma&;uyfq;kd Bu;D rsm;ESihf ,ckMuKH ae&ygNy/D 1907?
1929 wdw Yk iG f MuKH c&hJ aom tjzpfq;kd Bu;D awGEiS hf ,SOaf vmufygonf/
'Djzpf&yfBuD;aMumifh b@ma&;pepfpD;yGm;a&; (okdYr[kwf) vlYtzGJUt
pnf;wpfcv k ;kH tay: aemufqufwjJG zpfvmEkid o f nfh qd;k usK;d rsm;ukd rnf
olrQ jynfhjynfhpHkpHk rrSef;qekdifao;yg/
rnfoyYdk if&adS p? aemufq;kH wGif þpk;d &GUH xdwv f efrY BI u;D udk urÇmh
tpkd;&rsm;taeESifh? tEkdifwdkufEkdifvdrfhrnf[k uRefawmfavmif;&Jyg
onf/ olwv Ykd uf0,f "m;vSv H ufeufawG? tjynft h pH&k adS eMuonfy/J
pkaygif;íomwdu k Mf uvQif atmifjrif&rnfrmS rvG{J uefyifjzpfonf/
ukrP Ü BD u;D awGudk Ekid if yH idk o
f rd ;f ,lEidk o
f nf/ bPfrsm;ukd acwåyw d x f m;
Ny;D ta&mif;t0,frsm;ukd oDwif;oH;k av;ywf &yfqikd ;f xm;Ekid o f nf/
a<u;awG? pawmh&S,f,mawGukd odrf;usHK;0,fEkdifonf/ tdrfjcH ajr
taygifupd aö wGudk jyefvnfnE§d iId ;f Ekid o f nf/ aemufq;kH ukeu f ek af jym&
vQif tar&dueftpk;d &u a':vmaiGpuúLrsm; ½du k x f w
k Ef idk of nf/ þ
vufeufrsm;tm;vHk;onf? tvGef'ku©a&mufapaom pdwftaESmifh
t,Sufjzpfp&m a&&SnftusKd;oufa&mufrIrsm;&SdvmMuonfcsnf;
jzpfonf/ okaYd omf þ'kuo © uk t© m;vH;k onf? b@ma&;pepfBu;D NyKd us
oGm;jcif; ESifhpmaomf bmrQr[kwfawmhacs/ 0g&Sifwefuvnf; þ
pepfrNyKd vaJ tmif jzpfEidk o f nfeh nf;ESihf usm;uefa'gufaxmuf&rnf

64 65
vGefcJhaom tESpf oHk;-av;q,fvHk;vHk; tdruf adk ygifí aiGxw k af cs;Ny;D rdr\d pdwu f ;l ,Oftyd rf ufudk taumiftxnf
azmfrnf/ pdwu f ;l ,Oftyd rf ufu Bu;D rm;av? tdrw f iG f ta<u;u vnfyif;cdu k f
tar&duefawG usihfoHk;ysKd;axmifBuD;xGm;vmcJhaom
avjzpfvmawmhonf/ þokjYd zihf tar&duefro d m;pkrsm;\ ta<u;rsm;onf
p½dkufqdk;? tusihfqdk;ukd 1974 ckEpS w f iG f a':vm 680 bDv, D &H cdS &hJ mrS ,aeYtcsed w f iG f a':vm 14
olwdkYukd,fwdkif &ifqdkif&ef x&Dv, D t H xd Bu;D xGm;vmcJo h nf/ vGecf ahJ omckepfEpS t f wGi;f ta<u;ESpq f
þtusyftwnf;u wufvmcJo h nf/ ,aeYysr;f rQ tar&duefro d m;pk tdraf xmifwpfcw k iG f ta<u;
twif;wGef;ykdYaeygNyD/ 0,fu'f 13 u'f&Sdonf/ xkdu'frsm;wGif 40 % rSm ta<u;rsm;jzpfonf/
1970 jynfhESpfu ta<u;rSm 6 % om &SdcJhonf/
qdo k nfudk oabmaygufonf/ ar;p&m ar;cGe;f Bu;D awGu &Sad eonf/ rnfoq Ydk akd p omreftar&duefwpfO;D \ vkyyf u kH idk yf o
kH nf? olt Y pk;d &\
NyKd usroGm;atmif bmawGvyk &f rnfenf;? rnfrQq;kH ½H;I tepfemcH&rnf vkyfyHkukdifyHkESifh EdIif;,SOfvQif vlvdr®mav;awG[kyif qdk&zdkY&Sdonf/ jynfe,f
enf;? u,fq,fa&;tpDtrH aq;cg;Bu;D rsm; aq;owåjd yvm&ef tcsed f wdkif;? NrdKUBuD;wdkif;? olwdkYvkyfvufpDrHudef;vkyfief;rsm;ukd us,fjyefYcsifonf/
rnfrQMumatmif apmif&h rnfenf;/ vGecf ahJ om oDwif;ywftwGi;f u qufvufxdef;odrf;csifMuonf/ tcGefudkawmh wdk;raumufvdkMu?? rnfokdY
urÇmah ps;uGurf sm;udk zspn f p§ q f yk u f idk v f u kd af om þacsmufcsm;rIBu;D vkyfaqmifMuoenf;?? vdkaomaiGukd acs;onf/ txl;wvnftao;pdwf
onf? wpfcsdefcsdefwGifawmh tqHk;owfoGm;ygvdrfhrnf/ rSefygonf/ wDxiG pf rD x H m;aom b@ma&;vufwrH sm;rSwpfqifh acs;,lonf/ tcGeaf iG
[kdwkef;uvdk zGHUNzdK;rIEIef; jyefa&mufrnf/ pawmhaps;uGufawGvnf; rsm;ukd aemufrS&vmrnfh xDa&mif;&aiGrsm;? tcGefrsm;jzifh ausmaxmuf
&Sio f efou G vf ufvmrnf[k rqdv k ykd g/ uReaf wmfwYkd tawmf ½ke;f uef aemufcHjyKxm;ay;onf/ tjrefvrf;rBuD;awG? tdrf&mawGeJY tjcm;aqmuf
Mu&ygOD;rnf/ okaYd omf uReaf wmfww Ykd pfawG ajcrukid rf ?d vufrudik rf d vkyaf &;awGtwGu?f jynfaxmifpt k pk;d &&JU&HyakH iGudk tmrcHvyk x f m;awmhr,fh
ajcmufajcmufjcm;jcm; tjzpfrS jyefvnfwnfNird pf jyKvmrnfjzpfonf/ tvm;tvmawG &Sad ew,f/ twd;k awGyg ay;ae&awmh ykNd y;D ukeu f sp&dwrf sm;
þokaYd om tusyt f wnf;tcuftcJrsm;ukd &ifqikd jf zwfoef; vmawmhwmaygh/ olwu Ykd tcGex f rf;vlxu k kd 0efrydapcsi/f tck avmavm
&awmhrnft h ajctae wdrrf nf;ndKrsm;Mum;rSyif abmfaiGa&mif tem; q,fawmh twd;k ay;Ekid &f ifNy;D wmyJ}[k umwdak vhvma&;XmerS Chris Edwards
owfav;ukd uReaf wmfjrifvu kd yf gonf/ vGecf ahJ omtESpo f ;kH av;q,f u ajymjyonf/
vH;k vH;k tar&duefawG usio fh ;kH ysK;d axmifBu;D xGm;vmcJah om p½du k qf ;kd ? jyóemu a'ocH E k d i f i H a &;orm;awG a Mumih f c snf ; jzpf & onf
tusiq fh ;kd ukd olwu
Ykd ,
dk w
f ikd f &ifqikd &f ef þtusyt f wnf;u twif; r[kwyf g/ Alan Greenspan vufxufwiG ?f jynfaxmifpAk [db k Pfu vlxk
wGe;f ykaYd eygNy/D þtusiq fh ;kd ukd pGev Yf w T Ef idk v
f Qif ,aeYcpH m;ae&aom xHrS tcGefwdk;aumuf&efudpöudk? acgif;rmrmESifh wpfavQmufvHk; jiif;qefcJh
a0'emrsm;onf? a&&SnfwGif oufom aysmufuif;vmygvdrfhrnf/ onf/ ½k&Sm;awGu ta<u;qyf&ef ysufuGufcJhonf/ A[dkbPftwkd;EIef;
1980 ckveG Ef pS rf sm;rSpí tar&duefwo Ykd nf olw&Ykd mS Ekid o
f nf avsmhcsvdkufonf/ 2000 jynfhESpftwGuf pkd;&drfrIay:vmonf/ twdk;EIef;
xuf ykdíoHk;pGJvmcJhMuonf/ rnfokdYoHk;pGJMuygoenf;/ aiGacs;í avQmhcsvkdufonf/ enf;ynm pawmhaps;uGuf NAS DAQ z½dzk &JjzpfomG ;
iSm;í oHk;pGJcJhMuonf/ ESpfaygif; 20 avmuf ta<u;pepfrsKd;pHkudk onf/ twd;k EIe;f avsm?h 9^11 tMurf;zufrBI u;D tNy;D pD;yGm;a&;aES;auG;oGm;
wDxGifcJhMu&m rnfolrqdk rnfonfhudpötwGufrqdk vdkoavmuf? onf/ twd;k EIe;f avsm?h bmjyóemyJjzpfvmvm ajz&Si;f enf;uawmh aiGaMu;
acs;EkdifonfhtajcqdkufvmcJhonf/ tdrfBuD;BuD;aecsifovm;? wDADG pD;qif;rIukd trQifrjywfapbJ pD;yGm;a&;qufxdef;xm;a&;yifjzpfonf/
BuD;BuD;Munfhcsifovm;? um;aumif;aumif; pD;csifovm;? &SdwJhaiGeJY aemufqHk;wGif tdrfjcHajraps;uGufukd a[mfrkef;tm;wdk;aq;awG wdkufauR;
ravmufb;l vm;? udprö &S/d ta<u;0,fu'f (credit card) ESi0hf ,frnf/ vdkuf&m jyóemrSm &Sif;r&atmif ½Iyfukefawmhonf/
66 67
Leverage’ qdkwJh pum;vHk;[m vlwkdif;u 12 em&Dxkd;zdkY 2 rdepftvdkusrS uyfxGufr,fvdkY MuHpnfxm;Mu
Wall Street u pdwful;,OfNyD; tqef;xGifcJhwJh pum;vHk;yg/ w,f/}
þtusyt f wnf;rS oifcef;pm,lMupwrf;qdv k Qi?f xko d ifcef;pmrSm
trSefuawmh ]ta<u;}ygyJ/
½dk;vGef;aeaom a&S;a[mif;pD;yGm;a&;Oya'oyifjzpfonf/ ]avmuwGif
tJ'D Leverage [m bmrQ tvum;r&? wpfpw kH pfcu k dk vkcd siv f Qif wef&mwefz;kd ay;&vdrrhf nf}/
vuf&Sdtusyftwnf;&JY t&if;cHvdkY qdkEkdifygw,f/ ta<u;qdkonfrSm rvdkvm;tyfaomt&mr[kwfyg/ wm0efodod toHk;cs
rnfqdkvQif ta<u;onf acwfopft&if;&Sifpepf\ tonf;ESvHk;yifjzpf
onf/ ok&Yd mwGif ½Iyaf xG;aom ud&, d mwefqmyvmrsm;jzihf awmifvadk rmuf
þvdrfvnfrIBuD;wGif wpfEkdifiHvHk;MuH&mygtjzpf yg0ifcJhMu aeaomta<u;uk?d zH;k uG,x f m;jcif;onf ukeu f sp&dwu f dk uk,d af &mifazsmuf
onf[k pD;yGm;a&;ynm&Sif Jeffery Sachs u þokYd axmufjyonf/ xm;jcif;jzpf&m? wm0efrv hJ yk af qmifrrI sm;ukd zdwaf c:&ma&mufonf/ wpfcsed f
]uReaf wmfwu Ykd twk;d awG trsm;Bu;D vdck siNf y;D ? 'DtwGuaf wmh wpfjym;rS csdefwGifawmh rsufvSnfhqefaom aiGpm&if;awGudk &yfwefY&awmhrnf/ wpf
ray;csifMubl;} 'Dawmh jyóemukd ta<u;awGacs;NyD; ajz&Sif;cJhMu csed cf sed w
f iG f pm;oH;k olrsm;onf olw\ Ykd aetdrjf caH jrukd bPfvo kd abmxm;
w,f/ 1990 rSm wpfEidk if v H ;kH ta<u; 3 x&Dv, D ?H 2000 jynfEh pS rf mS um 0ifaiGESifhrrQaomoHk;pGJrIukd &yfwefY&awmhrnf/ wpfcsdefcsdefwGif tpkd;&
ESpfqeD;yg;wdk;NyD;? 5.75 x&DvD,H a&mufcJh&mu ,ckvuf&Sd 10.2 onfvnf; ol\a<u;xlrIudk &ifqdkifajz&Sif;&awmhrnf/ tar&duefjynf
x&DvD,H&SdaeNyD/ axmifpkESifh tjcm; (over leveraged) vlYtzGJUtpnf;udk EId;xzdkY? i&Jrif;u
‘Leverage’ qdw k hJ pum;vH;k [m Wall Street u pdwu f ;l ,OfNy;D owday;aeNy/D uReaf wmfw\ Ykd vkyyf u kH idk yf rkH sm;ukd odoo d mom ajymif;vJEidk f
tqef;xGifcJhwJh pum;vHk;yg/ trSefuawmh ]ta<u;}ygyJ/ tJ'D Le- vQif? ,cktusyftwnf;onf bDvl;acgif;aqmif;xm;aom rif;om;av;
verage [m vuf&Sdtusyftwnf;&JU t&if;cHvdkY qdkEkdifygw,f/ jzpfEidk yf gao;onf/ qm0ifpwefcsmcsu D 1945 ck a&G;aumufyw JG iG f ol½;IH oGm;
'DjyóemeJY ywfoufNy;D urÇmw h wd,tcsr;f omqH;k olaX;Bu;D War- wke;f u þokaYd jymcJzh ;l ygonf/ ]ckcsed rf mS awmh tawmfukd xdxad &mufa&muf
ren Buffet ajymoGm;wm rSwo f m;zdaYk umif;onf/ ]xufjrufyg;eyfwhJ ukd,fa&mifazsmufxm;EkdifMuyHk&w,fAsm}wJh/
vlwpfa,mufukd rGJoGm;apEkdifwm Leverage yJ/ olu xufjruf tar&duefpD;yGm;a&;onf tvGefYtvGefyif wufwuf<u<uESifh jyK
yg;eyfpmG pD;yGm;&SmNy;D ? tqH;k rSm csr;f omvmw,f/ Leverage awG oH;k Ny;D vG,jf yifv, G &f adS eqJyifjzpf&m? þokaYd om txdww f vefjzpf&yfrsm;Mum;rSyif
awmh yg;eyfvdr®mpGm pD;yGm;a&;vkyfukdif&if;? wpfuGufrSm;oGm;awmh tar&duefpD;yGm;a&;\ 'layemayESifh MuHhMuHhcHhEkdif&nf&SdyHkukd? tcsuftvuf
tukefajymifa&m? bmvdkYvJqdkawmh b,fvdk udef;*Pef;yJ jzpfjzpf? ude;f *Pef;rsm;u tHMh ozG,af zmfjyvsu&f o dS nf/ þMuchH ikd rf o I nf odyw f m&Snf
okneJaY jrm§ uf&if &v'fu oknyJ tajzxGuw f ,fav/ 'gayrJh tJ'gu cHrnfawmhr[kwaf cs/ txl;ojzihf xdwx f w d yf smysm tajctaequfvuf
tm;jznfhay;aeovdkyJ? olYab;ywfvnfu vlawG pD;yGm;a&;tqif jzpfay:aeygu rMumrDyif xdcu kd v f mrnf/ okyYd ifjzpfjim;vnf;? þtcsuu f
ajyvdkY? olukd,fwdkifuvnf; tqifajyvdkY/ bmeJYwlovJqdkawmh yif tar&duefp;D yGm;a&;\ tajccHawmifw h if;yHu k dk azmfneT ;f aeonfjzpf&m?
]qif'&Jvm;}uZmwfyGJMunfh&ovdkyJ/ rif;nDrif;om;awGuvnf; þab;qdk;BuD; NyD;qHk;oGm;vQif trsm;arQmfvihfonfxufykdí vQifjrefpGm
aMumharmhv?Ykd aemufcaH w;*Dwuvnf; om,mygbd? aysm&f iT pf &mvdYk xlxal xmifaxmif jzpfvmzG,&f o dS nf/ ¤if;jyif *vdb k ,fzUHG NzKd ;rIudk armif;ESif
olxifaew,f/ 12 em&DusryS J yGNJ y;D rSm? 15 rdepfawmif vdak o;w,f/ tm;jznfhay;cJhaom xGef;opfpEkdifiHrsm;\pD;yGm;a&uvnf; aeYcsif;ncsif;
igbmvdkY ½HkxJuxGuf&rSmvJ/ 12 em&Dxkd;zdkY 2 rdepf tvdkusrS xGuf arS;rSdefoGm;vdrfhrnfr[kwfacs/
r,fvdkY olu awG;w,f/ cufwmu eH&HrSm em&DwpfvHk;rS r&Sdbl;/ pnf;urf;pnf;rsO;f opfrsm; csrw S u f sio hf ;kH vm&aomaMumifh tar&dum;
68 69
tD&wfEkdifiH ta&;aMumifh uif;atmif BudK;yrf;vmMuzG,f&Sdonf/ ,cktcg tar&duefjynfaxmifpk
tar&duefwdkY\ onf jynfyrSt&if;tESD;rsm; 0ifvmatmif qGJaqmifzdkYvkyfaqmifMurnfh
EkdifiHa&;ESifh ppfa&;tajctaetay: tjyif? rdr\ d b@ma&;taqmufttHu k vdk nf; ykrd ckd ikd rf matmif pDrMH u&ay
,HkMunfrI avsmhyg;cJh&onfqdkvQif rnf/ Ekid if tH rsm;ukd jynfyta&;tcif;rsm;wGif rdrw d EYkd iS t hf wl vufwyJG g0if
,ck b@ma&;tusyftwnf;aMumifh vmatmif odrf;oGif;pnf;½Hk;Mu&rnf/ r[mAsL[mqdkif&m a&G;cs,frIrsm;ukd
tar&duef\ pD;yGm;a&;ESifh b@ma&;tiftm;rSm vkyaf qmif&rnf/ wpfa,mufu ½k&mS ;\e,ferd w d w f pfavQmufwiG f 'H;k cGi;f 'H;k
yGef;yJhcJh&onf[k qdkEkdifayonf/ rsm; pDwef;csae&if;? a*sm*f s, D mESihf ,lu&de;f wdYk aewd;k tzGUJ xJqaJG c:ae&if;?
usew f pfzufu tD&ef\ EsLuvD,m; jyóemwGif ½k&mS ;udk rdrw d EYkd iS yfh ;l aygif;
ukd ykí d a,bk,saqmifaom t"dymÜ ,fjzifh tusK;d jzpfxeG ;f apygvdrhf vkyaf qmif&ef? ½k&mS ;ukd arQmv f ihEf idk rf nf r[kwaf cs/ w½kwEf iS hf tm&yfEidk if rH sm;
rnf/ qdAk , D ufjynfaxmifpk NyKd uo JG mG ;csed rf pS í tar&duefjynfaxmif u aiGvHk;aiG&if;jzihf tar&dum;wGif vma&muf&if;ESD;jr§KyfESHaeMuonfudk
pkonf urÇmay:wGif ¤if;\wefcdk;yg0gukd tcsKyftcs,f tuefY wpfzufu qlqn l nH ½H w
I cf sajymqd&k if;? usew f pfzufu olwu Ykd ydk if T-bills
towfr&Sd usio hf ;kH vmEkid cf o
hJ nf/ þtajctaeonf tar&duef\ awG a':vm oef; 4000 zdk;avmuf0,f,lMuzdkY arQmfvihfaejyefonf/
Ekid if jH cm;a&;rl0g'tay: tEIwv f u©Pmrsm;udk jzpfay:apcJo h nf/ xkd uRefawmfwdkY\ taqmufttHkBuD; ukd,füu? z½dkz&Jy&rf;ywmjzpfaevQif
tajctaeaMumifh 0g&Siw f efonf armufrmvmonf? ysi;f &dvmonf? urÇmBu;D ukd t&if;&Sipf epfEiS fh 'Dru kd a&pDw&m; qufa[maevdYk jzpfEidk rf nf
tqifjcifrv hJ mawmhonf? 0g&Siw f ef\ qH;k jzwfcsurf sm;csykH enf;pepf r[kwaf cs/
onf? 1970 ESihf 80 ckveG Ef pS rf sm;twGi;f G.M armfawmfum;ukrP Ü \
D pD;yGm;a&;wGifvnf;aumif;? tm;upm;wGifvnf;aumif;? b0wGif
pD;yGm;a&;r[mAsL[mESifh oGm;íqifwlaeonf/ rsm;jym;vSpGmaom vnf;aumif; ],SONf yKd ijf cif;&Srd S aumif;onf}[laom t,ltqonf tar&d
jynfwGif;tcsuftvufrsm;tay:wGifom tajccHNyD;? jyifyurÇm\ uefwdkY\ tajccH,HkMunfcsufjzpfonf/ ppfaq;jcif;ESihf [efcsufnDatmif
tajctaeESizfh t d m;ukd tm½Hrk xm;cJMh uacs/ uReaf wmfwYkd r[mAsL[m xdef;nd§jcif;wdkYonf James Madison \ ta&;ygaom vkyfxHk;vkyfenf;
a&G;cs,rf I jyKp&mrvd?k uReaf wmfwv Ykd yk cf siw f m vkyEf idk o f nf/ uReaf wmfwYkd jzpfonf/ armufrmjcif;ESihf wvGt J oH;k jyKjcif;wduYk dk azmfxw k Nf y;D wefjyef&rnf/
qd;k qd;k 0g;0g;trSm;rsm;ukd vkyEf idk o f nf/ urÇmBu;D ukd a'goxGuaf tmif vlxkukd pnf;urf;vdkufematmif wGef;tm;ay;&rnf/ þtusihfp½dkufESihf
vkyfEkdifonf/ r[mrdwfawGESifh oabmuGJvGJEkdifonf/ t&if;tjrpf aeom;usaeaomEkdifiHtzdkY? pnf;urf;Muyfrwfjcif;onf pdwfrcsrf;ajrhp&m
awGukd jzKe;f wD;ypfEidk o f nf/ rEkid rf eif;ESifh ppfwu kd Ef idk of nf/ udprö &Syd g/ jzpfayvdrrhf nf/ okaYd omf a&&Snw f iG ?f pnf;urf;u uReaf wmfwu Ykd dk ykrd t kd iftm;
uReaf wmfwYkd trSm;awGvyk rf &d ifvnf; udprö &S?d trSm;cHEidk o f nf trsm; awmifhwif;atmif? vkyfaqmifay;ygvdrfhrnf/ vufiif;tusyftwnf;rS
BuD; trSm;cHEkdifonf/ oifcef;pmrSerf eS uf efuef ,lwwfygvQi?f tar&duefjynfaxmifpo k nf uk, d f
okdYaomf jyifyurÇmBuD;u xkdokdYr[kwfyg/ tD&wfEkdifiHta&; csrwS af ompnf;urf;uk?d uk, d wf ikd v f u
kd ef maom Ekid if w H pfEidk if H jyefjzpfvmyg
aMumifh tar&duefwdkY\ EkdifiHa&;ESifh ppfa&;tajctaetay: ,Hk vdrfhrnf/ xkdokdYjzpfvmvQif uRefawmfwdkYtusKd;,kwfzG,f r&Sdyg/
MunfraI vsmyh g;cJ&h onfqv kd Qi?f ,ck b@ma&;tusyt f wnf;aMumifh
tar&duef\ pD;yGm;a&;ESihf b@ma&;tiftm;rSm yGe;f yJch &hJ onfqEkd idk f armifukdBuD;
ayonf/ a&wdw k iG f ab;vGw&f majy;onft h aeESihf a':vmawG T-bills
awGudk 0,f,pl ak qmif;Muvdrrhf nf/ okaYd omf a&&Snw f iG rf l Ekid if t
H rsm;
onf rwnfrNidrf&SdvSaom qlyg yg0gBuD;xHrS trSDtcdkuif;EkdiforQ
70 71
uHZmwmñSKd ;wJt
h cg
„ bvwfatmif

pD;yGm;a&;uyfBuD;aemufykdif;jzpfvmwJh tqkd;qkH;b@ma&; tusyf


twnf;BuD;u? tpkd;&eJYaps;uGufpnf;jcm;wJh e,fedrdwfrsOf;udk jyef
vnfowfrw S af eNyv D Ykd (Zanny Minton Beddoes) u ajymygw,f/
ae&mrSefrSm pnf;jcm;owfrSwfEkdifyghrvm;/
1929 ckESpf atmufwkdbmv pawmhaps;uGufNydKuGJNyD;wJh
aemuf? 1933 ckEpS f rwfvrSm ½kpAJu h bPfyw d &f uf 4 &uf aMunm
wmupNy;D ? pD;yGm;a&;uyfBu;D udt k qk;H owfatmif BuKd ;yrf;rIawG wpfoD
BuD;vkyfzkdY tar&dueftpkd;&u 3 ESpfausmftcsdef,l&ygw,f/ Mum;
umvrSmawmh orkid ;f rSmtqk;d qk;H NyKd urJG BI u;D ud?k tar&duefawG jrifawGY
Mu&ygw,f/ axmifeJYcsDwJhbPfawGydwf&? ukefaps;EIef;awG xkd;us
(detlation)? xkwu f ek of ;Hk ykH wpfyu Hk sqwif;Ny;D tvkyv f ufru hJ 25%xd
rsm;vmygw,f/ tJ'geJY aemufqufwt JG aeeJY tpk;d &eJY aps;uGuw f MYdkum;
e,fjcm;rsOf;udk jyefowfrSwf&ygawmhw,f/
2007 ckEpS f atmufwb dk mvrSm b@ma&;rkew f idk ;f Bu;D wku d f
cwfNyD;wJhaemuf? vGefcJhwJhvupNyD; tpkd;&u b@ma&;aps;uGufxJ
0ifpGufzufvmygw,f/ tJ'Dwkef;u tvkyfvufrJh 6.1%om&SdNyD;?
pD;yGm;a&;wkq YH idk ;f rI (recession) jzpfzaYdk wmif raocsmao;ygbl;/ A[dk
bPfeYJ b@ma&;Xmewku Yd ? ESpyf wftwGi;f taygifcv H yk if ef;Bu;D ESpcf k
jzpfwhJ Fannie Mae eJY Freddie Mac Ekid if yH idk v f yk vf udk Nf y;D urÇmt h Bu;D qk;H
tmrcHukrÜPDBuD; AIG udk odrf;,lvkdufygw,f/ b@ma&;eJYqkdifwJh
pawmhrsKd;aygif; 900 ausmf aps;rupm;atmif ,m,DydwfvkdufNyD;?
taygifvyk if ef;eJq Y ufE, G w f hJ tqdyo f ifth ufqufawGtwGuf a':vm
700 bDv, D t H xd wm0ef,v l u dk yf gw,f/ A[db k PfeYJ b@ma&;Xme
wkuYd pD;yGm;a&;uyfBu;D qD OD;wnfaewJh bPfNyKd urJG BI u;D udw k m;qD;zk?Yd
qkH;jzwfxm;ygw,f/

72 73
tar&duefb@ma&;½Icif;u ajymif;oGm;ygNyD/ tqrwefaiGacs; ysupf ;D &mu? olwaYdk zgufonf ]arSmif&yd cf b dk Pf} awGyg xnfw h u
G &f if
,lNyD;? vkyfief;csJUwmawGtay: rSDckdae&wJh a0gvrf;rBuD;u? xif&mpkdif;wJh urÇmhacs;aiGusKHU (credit contraction) oGm;wm[m? x&DvD,Haygif;
&if;ESD;jrKyfESHrIbPfBuD;awGvnf; aysmufuG,foGm;ygNyD/ Lehman Brothers trsm;BuD;&SdEkdifygw,f/ tar&duefeJY Oa&mybPfawGeJY tufquf
NyKd uo JG mG ;ovd?k Bear Stearns eJY Merril Lynch wkv Yd nf; ul;oef;a&mif;0,f a':vm 10 x&Dv, D aH vsmo h mG ;r,fvYkd IMF u qkyd gw,f/ tar&duef
a&;bPfawG&JU 0g;rsdKwmcH&ygNyD/ Goldman Sachs eJY Morgan Stanley &JUa':vm 700 bDv, D u H ,fwifa&; tpDtpOfomr&Scd &hJ if? 'gxuf
wkv Yd nf;? olwu Ydk ,
kd w
f idk u
f ;l oef;a&mif;0,fa&;bPf tjzpfajymif;vkud yf gNy/D ydkNyD; acs;aiGvkyfief;usKHUoGm;Ekdifygw,f/
]arSmif&dyfckdbPfpepf} (Shadow Banking System)vkdYac:wJh Money acs;aiG&zkrYd vG,w f mu wpfz?Hk apmapmykid ;f u a&eHaps;wuf
Market Funds, Securities Dealers, Hedge Funds eJY bPfr[kwfwJh wmaMumifh wpfenf;? csrf;omwJhEkdifiHawmfrsm;rsm;[m pD;yGm;a&;wkHY
b@ma&;tzGt YJ pnf;awGvnf; tjrefq;Hk ajymif;oGm;ygNy/D 3ywftwGi;f rSm qkid ;f wm(recession)udk cHae&ygNyD/ NAdwdef? jyifopf? *smreDeJY *syef
yJ tar&dueftpk;d &u ay;&efwm0ef pkpak ygif; a':vm 1 x&Dv, D t
H wGuf Ekid if w
H &Ydk UJ xkwuf ek af wG usqif;aeygw,f/ tvkyt f ukid af wG qk;H ½I;H zkYd
wm0efcHvkdufwm[m? tD&wfppfyGJ tokH;p&dwfxuf 2 qeD;yg; &Sdygw,f/ ajcvSr;f paewmeJY pm;ok;H olawG rok;H Ekid af wmhwt hJ ay:tajccHNy;D ajym
'gxufydkqkd;wmu NyD;cJhwJh pufwifbmvrSm uaomif;ueif;jzpf &&if tar&duefpD;yGm;a&;vnf; odyfr[efvSygbl;/
wmu ydNk y;D jrefvmovdk ydNk y;D jyif;xefvmygw,f/ bPftcsi;f csi;f aiGacs;Mu csr;f omwJEh idk if aH wG[m pD;yGm;a&;usqif;wmaMumifh bPfawG
wmaMumifh urÇmtESHYu aiGaMu;aps;uGuf wkHYceJ&yfoGm;ygw,f/ Oa&my p&dwaf vQmch s&? rdom;pkawGvnf; ydNk y;D pkaqmif;vm&rSmrkYd 4 ESpaf wmh
bPfBuD; 5 bPfNydKuGJoGm;ygNyD/ olwkdYtpkd;&u 0ifNyD;u,fwif&ygw,f/ MumOD;rSmyg/ vkyif ef;awG&UJ tajctaeu odyrf qk;d vSayr,f?h txl;
ckxdawmh xdef;csKyfEkdifNyDvm;qkdwm ajymzkdYapmaeygao;w,f/ ojzifh tar&duefeNYJ Aw d ed u f rdom;pkawGuawmh rBuKpH zl;wJah <u;awGeYJ
ydaeOD;rSmyg/ urÇmtESt YH jym;tufqufawGeYJ acs;aiGyal ygif;awG wpf
qef;ppfcsuf NydKifwnf;vdkvdkay:aygufaewmaMumifh? jyefemvefxlzkdY tcsdefydk,l
'Dtusyt f wnf;[m? orkid ;f rSm tBu;D qk;H tdrNf caH jreJY acs;aiG ylazgif; &ygvdrfhr,f/
BuD;aygufuGJ&muae? pcJhwmyg/ tdrfNcHajraps; 5 ykH 1 ykH usoGm;ygw,f/ 'gayrJh orkid ;f uta&;Bu;D wJo h ifcef;pmawG oifMum;xm;wm
aemufxyf 10% usqif;OD;r,fvdkY avhvmpDppfolawGu arQmfvifhxm;yg &Syd gw,f/ wpfcu k ? trsm;jynfoal iGawGeYJ pkyaHk tmNy;D bPftusyf
w,f/ wjcm;EkdifiHawG 'gxufqkd;ygw,f/ NAdwdefEkdifiHqkd&if tar&duef rd twnf;udk tjrpfjywfacsrIef;wmeJY? aemufwpfcku t&if;tESD;aiG
om;pkawGxuf ydkNyD;a<u;xlygw,f/ jyefxlaxmifay;rvm;? 'grSr[kwf jyóemjzpfaewJha<u;awGudk
tdrf0,fwkef;u tdrfaygifcHNyD; acs;vkdufwJhaiGawGqkH;½IH;wmeJY? tJ'D yckH;ajymif;,lrvm;qkdwm tjrefqkH;jzwfzkdYygyJ/
a<u;awGtay: ½IyfaxG;vSwJh a<u;jyefazmfvkyfief;awGu wpfcg xyfydae ckcsdefxdawmh pdwfoufomp&mawG &Sdygao;w,f/ tJ'gu
ygao;w,f/ tar&duefupcJw h t
hJ a<u;awGuae qk;H ½I;H wmawGu? wpfurÇm w½kwEf idk if t H ygt0if xGe;f opfppD;yGm;a&;Ekid if aH wGyg/ csr;f omwJEh idk if H
vk;H rSmqk&d if a':vm 1.4 x&Dv, D &H adS eNyv
D Ykd IMF u wGucf sujf yygw,f/ awG 'kua© wGaY ewke;f vrf;cGrJ nfyh Hk (decoupling) ray:ao;ygbl;/ olwYdk
b@ma&;tzGt YJ pnf;awGu &&ef&w dS ahJ <u;awG&UJ wefz;dk udk avQmo
h wfrw
S &f vdYk pawmhaps;uGuaf wGvnf; xk;d usaeNy;D ? aiGwefz;dk awGvnf; tusjref
qkH;½IH;wJhaiGuvnf; a':vm 760 bDvD,H &SdaeygNyD/ aeygw,f/ jynfwiG ;f 0,fvt kd m;uvnf; aES;aejyefawmh 'DEidk if aH wG
urÇmeJNY cKMH unf&h if bPfvyk if ef;wpfcw k nf;uyJ? acs;aiGaMumifh a':vm aemufEpS af wGrmS GDP avsmeh nf;r,fvYkd IMF u cefrY eS ;f xm;ygw,f/
600 bDv, D qH ;Hk ½I;H wmaMumif?h aiG&if;aiGE;DS (capital) a':vm 430 bDv, D H aemufwGef;tm;wpfcku a&mif;ukef (commodity) aps;EIe;f
xyf&Sm&ygOD;r,f/ acs;aiG,lNyD; vkyfief;csJUvkyfwJh &if;ESD;jr§KyfESHrIbPfawG awGusaewJhudpöyg/ txl;ojzifh a&eHaps;usygw,f/ b@ma&;
74 75
tusyt f wnf;jzpfpu aps;EIe;f awG rw&m;jrifw h ufcw hJ maMumif?h ZGevf rSm a':vmNydKvJ&ifawmh tEÅ&m,fBuD;jzpfrSmaocsmygw,f/
a&eHaps;u 2 q wufcJhygw,f/ pm;ukefaps;EIef;ckefwufwmu 55%
eD;yg;yg/ wpfurÇmvkH; tifzav;&Sif; jrifhwufvmygw,f/ a[mudef;
'Dvkdjrifhwufwmu b@ma&;tusyftwnf;eJY aygif;pnf;oGm;wJh a&&SnfrSmbmjzpfrvJ/ rNyD;ao;wJh tusyftwnf;wpfck&JU
twGuf? A[dkbPftaeeJY tavQmhtwif;vkyf&ukdif&wm ydk½IyfaxG;vmyg tusKd;qufudk a[mudef;xkwf&wm tEÅ&m,fuawmh trsm;om;/
w,f/ jrifrh m;aewJh tifzav;&Si;f udw k u dk zf Ydk Oa&myA[db k PfawGvyk o f vdk ab;'kuB© u;D rMuKH &bl;qkOd ;D awmh *vdb k ,fvu kd af Z;&Si;f &JUvrf;aMumif;
wif;usyfwJhaiGaMu;rl0g' csrSwfvkyfukdifEkdifygw,f/ 'grSr[kwf b@ma&; ajymif;oGm;rSm &Si;f aeygw,f/ q,fpEk pS f ESppf v k ;Hk vk;H urÇmph ;D yGm;a&;
csKUd wJrh o
I ufomatmif tar&duefA[db k Pfvyk o f vdk twk;d EIe;f avQmah y;Ekid f pkpnf;vmwmu tar&duefO;D aqmifNy;D t*Fvq kd ufqeG w f qH yd u
f yf
ygw,f/ ckawmh 'DjyóemaysmufuG,foGm;ygNyD/ a&mif;ukefypönf;aps;awG xm;wJh ]vGwv f yfwhJ aps;uGut
f &if;&Sipf epf} (free-market capitalism)
xk;d usvmNy;D ? tifzav;&Si;f tEÅ&m,fu vGwo f mG ;ygNy/D 'DtEÅ&m,fuvGwf eJY wpfxyfwnf;usaecJhygw,f/ a&mif;a&;0,fwmeJY t&if;pD;qif;
ayr,f?h 'Dzav;&Si;f (deflation)twGuf rMumcif aomua&mufjyefEidk yf gw,f/ wm (capital flows) udk vGwfvGwfvyfvyfvkyfcGifhjyKwm? jynfwGif;
OD;eif;yJhaxmif? yJheif; OD;axmifygyJ/ pufrIvkyfief;awGeJY b@ma&;vkyfief;awG pnf;urf;owfrSwfcsuf
tar&duefrmS omrefpm&if; (current account) tBu;D tus,f vdak iG avQmah yghay;wmawGu? *vdb k ,fvu dk af Z;&Si;f udk aphaqmf&ma&muf
jyaevdkY EkdifiHjcm;ykdifaiGaMu; tay: rScD adk e&wJh jyóemygyJ/ a': ovdk oauFwtrSwftom;wpfckvnf; jzpfapygw,f/ ae&m
vmaiGuurÇmhoD;oefY &efykHaiG t tawmfrsm;rsm;rSm urÇmBu;D aygif;pnf;vmwmu? tpk;d &tay: aps;
jzpfxm;wJah iGjzpfvYdk tcGit hf vrf; uGufu tEkdif&aewmudkjyaeygw,f/ ckawmh 'Dvkyfief;pOfBuD;[m
awmh omygw,f/ b@m vrf; 3 oG,feJY ajymif;jyeftvSefcHae&ygNyD/
a&; uaomif;ueif; yxr
yxrtaeeJY taemufwkdif;b@ma&;tzGJYtpnf;awG[m
jzpfwmu ysHUoGm;wJh pnf;urf; jyefowfrSwfcH&ygvdrfhr,f/ a<u;tmrcHvkyfief; (credit
twGuf a':vmaiG derivative) awG pnf;urf;abmifxJ toGi;f cH&ygvdrr hf ,f/ aiGacs;Ny;D
aps;wufvmygw,f/ 'gayrJh vkyif ef;csUJ (leverage)wmawGenf;oGm;atmif? 'PfcEH idk af tmif aiG&if;
'DaeYtusyftwnf;u tar&d &SmwJhpnf;rsOf;(rules on capital)awG jyefa&;qGJvmygvdrfhr,f/ ½Iyf
uefa':vmaiGtay: ,kMH unfpw d f axG;aewJh 0uFygpnf;rsO;f awGukd jyefpepfusatmif vkyyf gvdrrhf ,f/
cs&wmudk prf;oyfaeygw,f/ wjcm; 'kwd,tcsuu f tpk;d &eJY aps;uGuw f &Ydk UJ [efcsuu f b@ma&;
Ekid if aH wGua':vmudk qufuikd rf xm;bJ u@mrSmxuf? wjcm;ae&mrSmydNk y;D ajymif;vJaeygw,f/ Ekid if t H awmf
vT w f v k d u f & if tar&d u ef rsm;rsm;rSm a&mif;uke(f commodity)awG aps;acgifcu dk af evd?Yk aps;upm;
b@ma&;tusyt f wnf;om r olawG tjypfwifcaH e&ygw,f/ 2007 ckEpS af emufyidk ;f eJY 2008 ckEpS f
uyJ aiGaMu;(currency crises) apmapmykid ;f umvawGrmS ? pm;ukeaf ps;awGx;dk wufvYdk Ekid if aH ygif; 30
tusyftwnf;yg &ifqkdif&yg avmufrmS qlyrl aI wGjzpfc&hJ ygw,f/ 'gaMumifh xGe;f opfpEkid if aH wG&UJ
vd r f h r ,f / tar&d u ef E k d i f i H tpk;d &awGu aps;EIe;f awGuefo Y wf? axmufyahH iGw;dk ay;Ny;D ta&;Bu;D
tay: wifaewJha<u;awG[m ukefypönf;awGwifydkYwmudkwm;qD;wmawG vkyf&ygw,f/
udk,fhaiGeJYudk,f wifwmyJ qkdayr,fh wwd,tcsuu f tar&duefEidk if [ H m? pD;yGm;a&;rSma&m ynm

76 77
ykdif;rSmyg MoZmusqif;aeygNyD/ xGef;opfppD;yGm;a&;awGu urÇmhukefoG,f
a&;vrf;aMumif;udk ykHazmfaeovdk? tem*wfb@ma&;vkyfief;udkvnf; [efcsut
f a&GU
wkd;NyD;ykHazmfygvdrfhr,f/ aiG&if;aiGESD;csrf;omwJh a<u;&Sifw½kwfEkdifiHtwGuf
txl;ojzifyh rkd eS yf gw,f/ pkaqmif;aiGrsm;jym;wJh tm&SEidk if aH wGeYJ a&eHoal X; t&if;&Sipf epfopfxuf Ekid if aH ygif;pkyH g0ifa&;pepfopfukd urÇmBu;D u
EkdifiHawGu? t&if;awGydkxnfhay;r,fqkd&if taemufEkdifiHawG&JU pD;yGm;a&; ydk vdktyfygw,f/
aiG&if;&Sm&wm oufomEkid yf gw,f/ aiGxyk Bf u;D aemufu MoZmvnf;vku d yf g vGecf whJ hJ 10 ESpf xGe;f opfppD;yGm;a&;Ekid if aH wG tusyt f wnf;
vmygvdrrhf ,f/ w½kwf 'kw, d 0efBu;D csKyuf awmh ]q&m tcufawGaY eNy}D vkYd BuK&H wke;f u? ]wkid ;f }r*¾Zif;&JUrsuEf mS zk;H acgif;pnf;rSm ]urÇmBu;D udk u,f
ajymaeygNyD/ wifwt hJ zG}YJ vkYd a&;om;cJyh gw,f/ Alan Greenspan t&ifA[db k Pf
Ouú|? b@ma&;0efBuD; Robert Robin ESifh olYvufaxmuf Larry
aps;uGuft"Gefh&Snfa&; Summers wk& Yd UJ ykaH wGukd azmfjycJyh gw,f/ 'Do;kH OD;tzGu
YJ IMF udk OD;pD;
avmavmvwfvwf tjzpftysufuae xGef;opfpausmif;om;eJY BuKd ;udik Nf y;D ? urÇmBu;D udk b,fyb Hk ,fenf; u,fwifcw hJ ,fqw dk thJ aMumif;
rsufESmrvSwJhq&mwkdYtaeeJY? bmoifcef;pm,loifhovJqkdwJh ar;cGef;BuD; r*¾Zif;twGif;rSm a&;xm;ygw,f/
ay:vmygw,f/ tpkd;&eJY aps;uGuf ][efcsuf] udk b,favmufxdatmif 'DaeY urÇmBu;D BuKaH e&wJt h EÅ&m,fBu;D u? vGecf whJ hJ 10 ESpuf
ajymif;a&TUoifhovJ/ 'Daqmif;yg;u b@ma&;pnf;rsOf;udpörSm [efcsuf awGYcJh&wmxuf ydkqkd;ygw,f/ 'gayrJh 'DvdkrsufESmzkH;rsKd;rSm? b,folY
nDatmif vkyzf v Ydk w
kd ,fvYdk wku d wf eG ;f ayr,f?h h acwfopfb@ma&;vkyif ef;eJY
vGwv f yfwahJ ps;uGut f ajccHw&m; (free-market fundamentalism) tay:
om t"duvufonfqNdk y;D ? tjypfycHk s&ifawmh rSm;ygvdrrhf ,f/ aiGacs;pmcsKyf
vkyaf &mif;wm (securitisation) ray:cifuwnf;u? &mpkEpS ef cYJ sND y;D aps;upm;
wmawG &SdaecJhwmyg/ 'gaMumifh 'DaeYjzpfaewJhtcuftcJawGudk tpdk;&u
wku d ½f udk w
f m0ef,&l ygr,f/ ZD0avmifpmuae taygifvyk if ef;twk;d aiG tyg
t0if t&m&mrSmwvGq J ;Hk jzwf axmufyahH iGxw k af y;wmawGu? aps; uGuu
f kd
ykHyef;ysufatmifvkyfwmawGyg/ avsmhwdavsmh&J usifhokH;wJhaiGaMu;rl0g'
awGuvnf;? urÇmeJYcsDNyD; a<u;ylaygif;awGjzpfatmif vkyfcJhygw,f/ 'Dvdk
0½ke;f oke;f um;tajctaerSm tpd;k &&JU Ekid v f rdk if;xuf tMurf;udik w
f mxuf?
vGwfvyfNyD; ydkajymif;vG,fjyifvG,fwJh aps;uGufuom? urÇmhpD;yGm;a&;udk
aumif;atmifvkyfEkdifrSmyg/

ÄÄÄ

78 79
"mwfyyHk gvmrvJqw dk m odzcYdk ufaeygao;w,f/ ]a0g} vrf;rBu;D u? 'Dt½Iyf ydck EH idk yf gw,f/ taemufwidk ;f b@ma&; tokid ;f t0kid ;f &JU tjyifbuf
taxG;BuD;&JU A[dkcsufrSm&SdwmrkdY? tar&duef&JU*kPfowif;eJY ynm&SifwkdY&JU rSm aiG&if;aiGE;DS (capital)u aygrSayg/ a&mif;ukef(commodity) aps;
MoZmanmif;rIawGvnf; uRr;f jyefuek yf gNy/D tm&Su a<u;rqyfEidk f jzpfaewm awGusaewmaMumif?h twk;d enf;enf;eJY tusoufomatmif ul&iS cf H
udk ESdrfESif;zkdYaeaeomom? b@ma&;0efBuD;eJY A[dkbPfOuú|wkdYu olwkdY Ekid yf gw,f/ Oa&myjynfoal wG a<u;ydaeayr,fh olwt Ydk pk;d &uvnf;?
b@ma&;pepfBu;D raygufuaJG tmif? tvl;tvJ BuKd ;yrf;ae&ygw,f/ tm&S tar&dueftpk;d &vdk trsm;ydik &f efyaHk iGeYJ t&if;iwfaewJb h PfawGu?
Ekid if aH wGukd [dv k v kd yk ?f 'Dvu dk idk q
f Ndk y;D q&mBu;D vky&f rnft h pm; u,fwifa&; pD;yGm;a&;atmufqGJcsaewmudk wm;qD;ay;Ekdifygw,f/
tpDtpOftwnfjyKay;zkdY? uGef*&ufudk c,ae&ygw,f/ taygifypön;f aemufc&H w dS hJ aiGacs;pmcsKyaf wG0,fzUdk tar&duef
'gayrJh? 'Dvdktusyftwnf;BuD; tar&duefuae ausmfNyD;ysHUaewm tpk;d &u? a':vm 700 bDv, D H ykaH tmok;H wJh tpDtpOf pawmifae
awmif? OD;aqmifrnfo h l ray:ao;ygbl;/ tar&duefarT;wJrh ;D aMumifh Oa&my ygNyD/ Oa&myvnf; rusef&pfcJhygbl;/ NyD;cJhwJhpufwifbm aemufqkH;
rSmvnf; jyóemwpfykHwpfyifeJYyg/ olwkdYEkdifiHa&;orm;awGuvnf; tx tywfu? Oa&mybPfBu;D 5 bPfukd u,fwifvu dk yf gNy/D Oa&myu
aES;aejyefygw,f/ csr;f omwJw h ½kwu f awmh ab;xGux f idk af eNy;D ? IMF usjyef tpd;k &tawmfrsm;rsm;uvnf; bPftyfaiG(deposites)awGukd 0ifNy;D
awmhvnf; tok;H wnfw h chJ jJG crf;qef;ppfraI wG vkyaf y;Ekid af yr,f?h Ekid if aH &;MoZm tmrcHvu dk yf gNy/D wcsKUd ae&mrSm olwb Ydk PfeaYJ <u;udvk nf; wm0ef,l
uawmh ew¬dygyJ/ vkdufygNyD/
csr;f omwJEh idk if aH wG&UJ A[db k PfawGuom? rem;raendE§ iId ;f vkyu f idk f 'Dta&;wBu;D u,fwifa&;tpDtpOfuvnf; yl;aygif;ndE§ iId ;f
aeMuwmyg/ Oa&myA[db k Pf? tar&duefA[db k Pf? t*FvefbPfeYJ wjcm; xm;wJrh 0l g'xufawmh? xda&mufreI nf;Ny;D aiGaMu;tuket f usvnf;
bPfawGu vlawGtaMumufajyatmif? b@ma&;aps;uGux f J vpfupG 'f w D D rsm;rnfyh yHk gyJ/ bPfawG aiG&if;aiGE;DS jyefjynfph zHk eYdk YJ wnfNird v f mzk?Yd csr;f
(Liquidity-aiGESifhaiGjzpfvG,fypönf;)awG 'va[mykHatmNyD;? rsufvkH;jyL; omwJhurÇm&JUtpkd;&tzGJYawGu ]bkH}csOf;uyfrIwpfckudk oabmwlMu
avmufwJhaiGawG acs;iSm;ay;cJhygw,f/
uHraumif;wJt h csuu f A[db k PfawGu? 'Djyóemudk vpfupG 'f w D D
wpfcw k nf;xk;d oGi;f Ny;D ? rajz&Si;f Ekid yf gbl;/ bmaMumifv h q J adk wmh 'Dtusyt f
wnf;u a<u;awGjyefrqyfEidk af wmhwmaMumifeh ?YJ vpfupG 'f w D D rvkaH vmufvYdk
jzpf&wJt h usyt f wnf;jzpfaevkyYd g/ pD;yGm;a&;uyfBu;D jzpfNy;D uwnf;u orkid ;f
rSmtBu;D qk;H tdrNf caH jreJY acs;aiGyal ygif;aygufurJG BI u;D u? tBu;D qk;H aygufuJG
rIBu;D jzpfvmEkid w f hJ bPfaygufurJG BI u;D udk zefw;D vku d yf gNy/D Ekid if tH awmfrsm;rsm;
vnf; wpfNydKifwnf;jzpfvmygw,f/ csrf;omwJhEkdifiHawG&JUbPfawGrSm aiG
yifaiG&if;(capital) cef;ukeyf gNy/D tawmfrsm;rsm; a<u; rqyfEidk af wmhygbl;/
aiGjyefazmfawmhvnf; tufqufawG wGe;f xk;d a&mif;&vdYk aps;xk;d useYJ El&m0JpJG
awmhwmygyJ/ &Sw d ahJ iGav; uspu f spyf gatmif qkyx f m;jyefawmh? jyóemu
ydkBuD;vmygw,f/
ta&;ay:vky&f rSmu? Ekid if pH b Hk PfawG tusyt f wnf;qku d &f muae?
urÇmhpD;yGm;ysufuyfBuD;jzpfrvmatmif wm;qD;zkdYyg/ odyfawmh cufvSr,f
rxifygbl;/ xGe;f opfpEkid if aH wG wk;d Ny;D ta&;ygvmwmaMumif?h ab;'Pfukd
80 81
wmuom 'DaoG;vefYaewJh aps;uGufudk NidrfatmifvkyfEkdifrSmyg/ 'Doabm tygt0ifaygh/ 'gawGtawmfrsm;rsm;udk tar&duef jynfwiG ;f rSma&m
ygyJ? ndE§ iId ;f Ny;D rS avQmch swb hJ Pfw;dk EIe;f u? pD;yGm;a&;tay: ud;k pm;rIw;dk vm jynfyrSmyg txift&Sm;&Sdaewmyg/
apNyD;? tifzav;&Sif;&JU Ncdrf;ajcmufwJh&efuvnf; avsmhoGm;rSmyg/ ½Iyaf xG;Ny;D ]acgif;pm;}wJh b@ma&;upm;wJh enf;opfawGrmS
xGe;f opfpEkid if aH wGvnf; rl0g'ndE§ iId ;f csrwS &f mrSm yg&ygr,f/ jynfwiG ;f ][muGu}f awG&ydS gw,f/ aiGacs;Ny;D vkyif ef;csUJ wJh (leverage) &JU 0dik ;f Bu;D
ok;H pGrJ jI ri§ w
hf ifaiGwefz;dk tjrefwufatmifvyk Nf y;D ? w½kwEf idk if u H wpfurÇmvk;H ywfywfoabmuae? ynmom;ygyg ½IyfaxG;ayGvDwJhoabmtxd
'Dzav;&Si;f (deflation)jzpfrnft h a&;udk wefjyefEidk yf gw,f/ tJ'gu Oa&myeJY [muGuaf wGrsK;d yg/ a0gvrf;rBu;D rSm avmbBu;D wJh wDxiG rf u I tpjyK
tar&duefwkdY&JU xkwfukefwkd;atmif ulnD&ma&mufygw,f/ jzpfvmwJh tajymif;tvJjrefNy;D ? [efcsurf nDwphJ ;D yGm;a&;avmbaMumifh
1980 ausmEf pS rf sm;u ]yvmZmeJY vkzo f abmwlncD su}f (Plaza and 'Dtusyt f wnf; jzpfvm&wmyg/ xGe;f opfpEkid if aH wG&UJ jAKe;f pm;Bu;D
Louvre Accord) qkdwJh EkdifiHwumpD;yGm;a&;yl;aygif;nd§EdIif;wmrsKd; &SdcJhzl;yg wkd;yGm;vmwJh oD;oefY&efykHaiGawGu rD;xkd;ay;wJhtufqufeJY? a<u;
w,f/ 'gayrJh vkyif ef;wpf0ufwpfysuo f m atmifjrifcyhJ gw,f/ 'DaeY MuKH &wJh ylaygif;awGudk csrf;omwJhEkdifiHawGu wefjyefzkdYysufuGufcJhygw,f/
jyóemu ydkeuf½dIif;NyD;? tzGJY0ifawGvnf; rsm;vmygw,f/ EkdifiHpkHyg0ifa&; jyKvG,fjyifvG,fr&SdwJh aiGaMu;rl0g'aMumifh? b@ma&; rwnfrNidrf
0g'opfwpfcak y:xGe;f zkYd tcsed w f pfcsed &f wdS ,fq&dk if? 1930 jynfah usmEf pS af wG jzpfvmygawmhw,f/ vlawGu txdef;tcsKyfuif;wmudk tjypfwif
uwnf;u tBu;D qk;H b@ma&;tusyt f wnf;jzpfaewJh 'Dtcsed [ f m toifh Muayr,fh? wu,fu aysmhuGuf&SdwJhtxdef;tcsKyfu ydkNyD; jyóem
qkH;ygyJ/ jzpfwmyg/
NyD;cJhwJhESpfu axmifwufoGm;wJhpm;ukefeJY avmifpmaps;u
trSefudkoif,ljcif; vnf; 'DZmwfvrf;ygyJ/ aps;upm;wJo h al wGukd vufnKd§ ;xk;d r,ft h pm;
atmifjrifwEhJ idk if pH Hk tygt tpdk;&taeeJY rSefxJjyefMunfhzkdYaumif;ygw,f/ csrf;omEkdifiHawG&JU
0if r[mAsL[mBu;D jzpfz?Ydk oifcef;pm ZD0avmifpmrl0g'aMumifh pm;ukeaf ps;awGx;dk wufcyhJ gw,f/ qif;&JwhJ
trSeu f kd oif,&l ygr,f/ vltawmf Ekid if aH wG&UJ pm;ukew f ifyw Ykd mawG ydwyf ifc&H wmeJ?Y avmifpmqDtwGuf
rsm;rsm;u 'Dt½IyftaxG;BuD;[m taxmuftyHh ay;&wmaMumifh jyóemuydNk y;D ½Iyaf xG;oGm;jyefa&m/
tar&duefawG b@ma&;vkyf 'DaeYjzpfaewJh t½IyftaxG;BuD;[m? rl0g'csrSwfolawGu ]*vdkb,f
ief;rSm tvGeftuRHvkyfMuvdkY vdu k af Z;&Si;f } tay: wvGq J ;Hk jzwfvyk u
f idk w
f mawGaMumifeh ?YJ xGe;f opfp
jzpf&wmvkdY ajymMuygw,f/ urÇmrSm pD;yGm;a&; xkex YJ nfeYJ tm;aumif;vmwmaMumifh jzpf&wmyg/
aps;upm;wJholawGeJY avmb aps;uGuu f vnf; tNrt J EÅ&m,f&rdS aebl;? tpd;k &uvnf; tNrJ
wkuYd kd tjypfz&Ydk wm vlBuKd uaf wmh vlwwfBu;D r[kwb f ;l qk&d if? b,fr0l g'oifcef;pmudk vku d ef mMurvJ/
rsm;Ekid yf g&JU/ 'gayrJh 'Daqmif;yg; tusyt f wnf; pjzpfwahJ emufyidk ;f rSm? trSev f rf;udak &mufr,fh jyKjyif
aqG;aEG;rSmu tvGe½f ;dk pif;yg ajymif;vJrIawGvkyf&rSm {uefrkcsyg/ rxifrSwfbJ a&mufvmEkdifwJh
w,f/ yl;aygif;jzpfawmh ayguf tEÅ&m,fawGuvnf; trsm;om;/ Oyrmqkdygawmh? pawmhiSm;NyD;
uGwJ mawGrmS taMumif;&if;cH jyefa&mif;wmawG (short-selling) ydwfyifvkdufNyDqkd&if? owif;xl;
awGtrsm;BuD;&Sdygw,f/ aps;csKd Bu;D awmhjzpfrmS yg/ 'gayrJh aps;uGurf mS awmh vpfupG 'f w D aD wGeYJ owif;
wJah iG? acwfrrDawmhwhJ pnf;rsO;f awG tpk;d &u tcsuftvuf csKdUiJhoGm;ygvdrfhr,f/ xdef;csKyfolawGtaeeJY vkyfief;
0if½IyfwmeJY ayghayghwefwef BuD;MuyfwmawG tzGJYtpnf;wpfckcsif; twGif;u(leverage)vkyfief;udkausmfNyD;? ½Iyf
82 83
aiGarsmvQiaf iGvu
kd ?f
&S,,f m'kid x
f J
b,fo0l ifvmrvJ
„ armifpl;prf;
tjrifESpfrsKd;
,ckvufiif;awGaY e&aom b@ma&;tusyt f wnf;Bu;D udk vlwpfO;D
axG;wJh b@ma&;pepfwpfckvkH;&JUwnfNidrfrIudk ppfaq;&rSmyg/ xifom wnf;u rajz&Si;f Ekid /f tzGt YJ pnf;wpfcw k nf;u rajz&Si;f Ekid ?f tpk;d &
jrifom&Sw d m(transparency) pHcsed pf n H eT ;f eJ?Y aiGvEJ eI ;f ay:tajccHwhJ a&mif;a&; wpfcw k nf;u rajz&Si;f Ekid [ f k ajymvmMuonf/ þwGif vlwpfO;D wnf;u
0,fwmawG ydt k m;aumif;vmatmif? tpk;d &u aps;uGuZf ufBuKd ;udk Ekid Ef idk q f &JG pD;yGm;a&;tusyftwnf;udk ajz&Sif;ay;onfhorkdif; &Sdzl;vdkYvm;[k
ygvdrfhr,f/ ar;p&may:onf/
bmrSrvkyw f mxuf? rvdt k yfbJ ydv k yk wf mu ydNk y;D tEÅ&m,fBu;D ygw,f/ &Sdzl;onf/ 1907 ckESpfü tar&duefx&yfpfukrÜPD Ameri-
pD;yGm;a&;uyfab;Bu;D udk a&SmifEidk Of ;D awmh? b@ma&;tusyt f wnf;aMumifh can Trust Company Bu;D ,di k v f oJ mG ;onf/ þx&yfpuf rk P
Ü BD u;D onf
pm;okH;olawG? tvkyform;awGeJY pD;yGm;a&;orm;awG trsm;BuD;xdckdufNyD;? x&yfpf Oya',kMH unftyfErHS OI ya't& zGUJ pnf;xm;aom &if;ES;D jrK§ yEf rHS I
acwfrDb@ma&;vkyfief;tay: a'goawG ydkxGufvmrSmaocsmygw,f/ bPfBuD; jzpfonf/ xkdpOfu tar&duefbPfpepfwGif Oya't&
rl0g'csrw S of al wGu ]vJ&molc;dk axmif;} ovdk b@ma&;vkyif ef;udk tvGef xde;f odr;f Bu;D Muyfc&H aombPfEiS hf
tuRx H ed ;f csKy½f o
Hk mru? aps;uGut f m;vk;H udk wku d cf u dk rf ,fq&dk ifawmh? tJ'g xdef;odrf;BuD;MuyfrI rcH&aom
wu,fhtEÅ&m,fBuD;ygyJ/ bPfwkdYqkdNyD; ESpfrsKd;ay:aeNyD/
aps;uGuu f ? rsK;d qufwpfqufMumatmif vGwv f wG v
f yfvyfvyk u f idk f 1907 ckEpS f b@ma&;tusyt f
cJh? vkyfief;awGvnf; tNydKif;t½dkif;ay:xGufvmvmcJh? <u,fvnf; <u,f0 wnf;ü &if;ESD;jr§KyfESHrIbPfjzpf
vmcJNh y;D rS ckvakd jymif;jyefveS cf &H wm tvGecf g;oD;p&mjzpfrmS yg/ oef;&meJcY sw D hJ aom ATO onfNyKd vo J mG ;aom
vlawG qif;&JwGif;u vGwfcJhvdkY? vlvwfwef;pm;b0ukd vloef;&meJYcsDNyD; tcg a0gpx&d ESi0hf g&Siw f efww Ydk iG f
xyfaqmif;a&mufcyhJ gNy/D tpd;k &eJaY ps;uGuMf um;u [efcsuu f kd urÇmBu;D u xdwfvefYwMum;jzpfukefonf/
jyefokH;oyfwJhtcg <u,f0rIawGeJYtwlygvmwmawG? vrf;wpfavQmufrSm ,ck xdyfoD;emrnfBuD;
aysmufqkH;ukefr,fqkd&ifawmh aMuuGJp&mjzpfawmhrSm/ a*syD armf*efbPfBuD;udk pwif
bvwfatmi tmiff wnfaxmiforl pöwmarmf*efonf?
Ref : When fortune frowned; A special report on the world a0gpx&dteD;tem;ü olY½kH;cef;
economy;The Economist 11 October 2008. zGifhxm;onf/ a0gpx&d pawmh

84 85
tdyfpfcsdef;ü &S,f,maps;xkd;usoGm;NyD[k Mum;onfESifh? a*syaD rmf*efonf (1907 ckEpS f acsmufcsm;rI)pmtkyw f iG f tus,w f 0ifh rSww f rf;wifxm;onf/
e,l;a,mufpawmhtdyfcsdef; taqmufttkHxJ 0ifvmonf/ 1907 ckESpf a*syDarmf*efvdk ysufoGm;onf,EÅ&m;udk 0ifjyifqifay;onfholrsm;
atmufwb dk mv 23 &ufaeYwiG jf zpfonf/ olu pawmhtyd pf cf sed ;f xJ0ifvmNy;D (new fixer)wku Yd ?kd 2008 ckEpS b
f @ma&;pepf ,kid v f NJ yKd usrüI &SmazGMunfvh m
]bmjzpfMuwmvJ}[k atmfar;onf/ pawmh&, S ,
f maps;awG xde;f rEkid f odr;f Muonf/ a*syD armf*efvkd &if;ES;D jrKyEf oHS w
l u
Ydk kd &SmazGMunfah e&m? ol<u,fBu;D
r& xk;d usomG ;aMumif; ajymjyaomtcg? a*syaD rmf*efu pum;wpfceG ;f t&if 0g&Jib
hf ;l zuf udak wGUonf/ olonf &if;ES;D jrKyEf rHS aI umfyakd &;&Si;f Bu;D jzpfaom
ajymonf/ ]ab;'ku©udk &yfypfzkdYae&m[m 'Dae&myJ}[k ajymvkdufonf/ bwf½dIif;,m;rm;om;a0;udk ykdifonf/

armf*ef0ifvm aiGarsm&m aiGvkduf


a*syaD rmf*ef\ qkvd akd omoabmrSm? tar&duefawG 'kua© &mufae ypön;f ukepf nf'idk ?f &S,, f m'kid ?f tjcm;'kid w f w Ydk iG f olaX;Bu;D wpfa,muf
jcif;udk wm;qD;vdkvQif? a0gpx&dpawmhtdyfcsdef;wGif &S,f,maps;awG pkduf a,mufu vTr;f rk;d wwfojzif?h olaY jympum;onf twnfjzpfonf/ oltmrcH
qif;oGm;jcif;udw k m;qD;&rnf/ Trust Co. of America NyKd vo J mG ;rnfukd olu vQif tuket f qifajyukeo f nf/ olajymaomaps;EIe;f onf aygufaps;jzpfonf/
txl;pkd;&drfonf/ okdYjzifh olubPform;wkdYudk csufcsif;pk xkaY d Mumifh e,l;a,mufpawmhtyd cf sed ;f wGif a*syaD rmf*efu tawmfMoZmBu;D cJah v
onf/ &orQaiGawG pkodrf;&m? rdepf 20 twGif;a':vm &m? ,ckbDvD,HemolaX;BuD; bl;zufudk apmif;iJhMunfhvmMuonf/ 1907
25 oef; &&Sdonf/ þa':vm 25 oef;jzifh NydKvJoGm; ckEpS u f a*syaD rmf*efBu;D ? a0gpx&dukd pawmhtyd pf cf sed ;f xJ0ifNy;D aps;usaeaom
aom &S,, f mawG0,f? e,l;a,mufjrLeDpy,ftzGUJ \ aiG pawmh&, S ,f mwku Yd kd odr;f usK;H 0,fovd?k ,ckvnf; olaX;Bu;D bl;zufu aps;us
acs;tmrcHpmcsKyaf wGyg 0,fypfvu dk of nf/ xkjYd yif aeaomtufqufwu Ydk kd odr;f usK;H 0,f,al vrvm;[k apmifMh unfah eMuonf/
Oa&myrS olyidk af &Twu Ydk v kd nf; rSm,lvu dk of nf/ a*syDarmf*efbPfBuD;\tBuD;tuJESifh rlvykdif&Sif a*syDarmf*efudk
a&Tudk rSm,lonfrSm a':vmwefzkd;rusqif; tarGqufcHolrSm *sdrf;'DrGefjzpfonf/ vuf&Sdb@ma&;0efBuD; ay:vfqef
&ef usm;uefay;zkdYESifh 0g&Sifweftpdk;&vuf udv k nf; ysuo f mG ;aomb@ma&;puf,EÅ&m;udk jyifqifay;Ekid o f tl jzpfxnfh
xJ aiGaMu;rjywfoGm;zkdYjzpfonf/ wGufMuonf/ olu &if;ESD;jrKyfESHrIbPfBuD;jzpfaom *dk;vfrif;qufcsf\
bl;zuf a*syDarmf*efwpfOD;wnf;u OD; pDt;D tkad [mif;jzpfonf/ b@ma&;,EÅ&m;udk 0dZmÆ "k&d yf rm uRr;f usio f nf/
aqmifOD;&GufjyKNyD; aiGawG&Sm? a&TawG b@ma&;tusyt f wnf;qko d nfrmS aiGarsm&m aiGev YJ u
dk of abmjzpf
o,f? xkd;usaeaom&S,f,mESifhbGef; onf/ aiGtiftm;? "etiftm;awmifah om bDv, D eH mBu;D u? 'kua© &mufaeaom
wku Yd kd 0,f,v l u dk o f jzif&h ufowåywf tufqufwu Ydk kd odr;f usK;H 0,f,El idk af vrvm;[k? tvm;tvmudk arQmv f ifMh u
ESpyf wfavmufuyfqu dk af eaomtar onf/ olwkdYu a0gpx&dpawmhtdyfcsdef;xJ0ifvmNyD;? usaps;jzpfaeaom
&duefpD;yGm;a&;onfjyefrwfomG ;onf/ &S,, f mESit hf ufqufwu Ydk kd odr;f usK;H 0,f,v l Qi?f pawmh&, S ,
f maps;awG jyef
a*syDarmf*efwpfOD;wnf;jzifh e,l; rwfvmEkdifonf/
a,muf? a0gpx&dEiS hf 0g&Sif þokw Yd uG o f w l u Ydk wGuaf epOfwiG f w½kwjf ynfü usi;f yjyKvyk af om
weftpd;k &wku Yd kd u,fwif 'gAkdYpfzkd&rfü vuf&b dS @ma&;tusyt f wnf;udk wpfOD;aumif;vkyfvdkY r&
cJo
h nfrmS orkid ;f wGicf o hJ nf/ awmhNy/D wpfurÇmvk;H u yl;aygif;aqmif&u G Nf y;D ajz&Si;f rS&rnf[k ok;H oyfvu dk f
*sdrf;'DrGef ork d
i f
; ynm&S i f a&S mif um; onf/ b,foif;udk ydkNyD;arQmfvifhcsufxm;&rSef; roday/
ay:vfqef
u The Panic of 1907 Ref : The Economics armifpl;prf;
86 bl;zuf ay:vfqef *sdrf;'DrGef 87
z&D;rwfuufusq;kH
„ OD;csrf;at;
aps;uGufppfppf tjzpfonf? vuf&t dS ajctaeü tvGet f pGe;f a&mufaeonf/ awmfveS &f m
0,fvmay;aompmtkyu f Radical for Capitalism jzpfonf/ t&if; usaeonf/ þokdY tpGef;a&muform;wkdYu aps;uGufxJ tpdk;&r&Sdav,
&Sipf epftwGuf awmfveS af &;orm;rsm;[k bmomjyefvQif &Ekid yf gonf/ aumif;av[k ajymonf/ tpkd;& enf;enf;&Sdav, tpkd;&aumif;jzpfav
radical onf tjrpfajrvSea f jymif;vJvo kd rl sm;[k tbd"mefu teuf (less government is better government) [k aqmifyk'fxkwfonf/
ay;xm;onf/ ]tjrpfajrvSef} [kqkdí olwkdYudk qkd&S,fvpfrsm;vkdY pD;yGm;a&;xJ tpd;k &0ifrpGuzf ufa&;udk a[maomolwu Ydk kd vDbmwD
xifp&m&Sdonf/ vuf0J0g'Drsm;vdkY xifp&m&Sdonf/ þokdYr[kwf orm; (libertarian) rsm;[k ac:onf/ olwu Ydk pD;yGm;a&;oDt&dk w
D pfcu k v
kd uf
Muay/ tu,fpifppfü olwo Ydk nf tpGe;f a&muf vuf,m0g'Drsm;vkYd ukid jf yKxm;onf/ xko d t D &dk rD mS wpfcw k nf;&Sad omjyifyÓPfjzifh n§Ed iId ;f rpkpnf;
ajym&rnf/ tb,faMumifq h adk omf t&if;&Sipf epfppfppfukd a&ra&m ay;bJ? vGwv f yfpmG aqmif&u G rf w
I aYdk Mumifh ay:ayguf[ef&adS om cJatmh(cf)
bJ umuG,v f o
kd rl sm;jzpfaomaMumifh jzpfonf/ t&if;&Sipf epfukd rl&if; (z½kzd &JupOfu h vsm;jzpfr)I rS? tvkyv f yk jf zpfaompepfay:Ekid o f nf[k qkjd cif;
ykHpHtwkdif; ppfppfjzpfapvdkMuonf/ jzpfonf/ vlawG ud, k vhf rf;ud, k of mG ;Muaomtcg ½Iy½f yI af xG;axG; jzpfay:zG,f
,ck t&if;&Sifpepfonf rlvyif&if;ykHpHtwkdif; r&Sdawmhay/ &So
d nf/ od&Yk mwGif þ½Iyaf xG;rIxrJ S tvkyjf zpfaompepf ay:vmEkid o f nf[k
[dk[ma&m,'D[ma&mjzifh npfax;aeNyD/ txl;ojzifh t&if;&Sifpepf qkdonf/
xJ? wpfenf;ajymvQif aps;uGux f J tpk;d &u0if½yI af eNy/D 0ifpu G zf uf
aeNy/D tpk;d &0ifpu G zf ufaeojzifh t&if;&Sipf epfonf rppfawmhay/ vDbmwDeifyg0g
aps;uGufonf rppfawmhay/ xkdYaMumifh t&if;&Sifpepfppfppf? aps; þoDt&dk u D yif? tpk;d &u aps;uGux f J 0ifa&mufpuG zf ufvQif pD;yGm;a&;
uGupf epfppfppfjzpf&ef tpk;d &udk t&if;&Sipf epfxrJ S (odrYk [kw)f aps; om,maomjzpfrI, bufnrD w I o Ydk nf tukeu
f armufur jzpfuek Ef idk o
f nf[k
uGux f rJ S armif;xkwyf pf&rnf/ aps;uGuEf iS t hf pd;k &wkYd ud,
k ahf e&mud, k f BudK;pm;yrf;pm; a[mao;onf/ þpD;yGm;a&;oDtkd&DudktajccHí tvm;wl
aea&;jzpfonf/ aom Ekid if aH &;oDt&dk w
D pf&yfuv kd nf; vDbmwDorm;wku Yd azmfxw k Mf uonf/
tpk;d &udk pD;yGm;a&;xJr?S aps;uGux f rJ S armif;xkwaf &;qkad om tpkd;&\0ifa&mufpGufzufrIudk yg0g (Power) [k owfrSwfonf/ tpkd;&rS
88 89
vGwu f if;atmif BuKd ;yrf;rIukd vDbmwD (liberty) [k owfrw S o f nf/ usm;uef&rnf[q k o dk nf/ þtwkid ;f vnf; tpd;k &u0ifu,fco hJ jzif?h r[m
vGwv f yfr[ I ak jymEkid o
f nf/ xkaYd Mumifh orkid ;f wpfavQmufv;Hk wGif yg0g pD;yGm;ysuu f yfBu;D \ tvGeq f ;dk 0g;aom tEÅ&m,frS vGwo f mG ;onf/ t&if;&Sif
ESiv hf b D mwDwYdk tm;csi;f ,SONf yKd icf MhJ uavonf/ þ,SONf yKd iyf üJG rnfoYdk pepf emvefjyefxvmonf/ ppfp;D yGm;a&;jzifq h ufvufNy;D t&if;&Sipf epfukd
rnfyHk upm;Muoenf;qkad omtcsuo f nf tc&mus onf[q k o dk nf/ usm;uefay;cJh&onf/
vDbmwDorm;wkdYu yg0gESifh vDbmwDtm;NydKifyGJ[k wifpm; ,ck? tdr&f majraps;uGut f usyt f wnf;ESihf acs;aiGtusyt f wnf;wkYd
onf/ Ekid if aH &;abm*aA'ynm&Siw f u Ydk aps;uGuEf iS hf tpd;k & tm;NyKd if aygif;qkHNyD;? tar&duefwGif r[mpD;yGm;ysufuyfBuD; (Great Depression)
yGJtjzpf rSwf,lonf/ vDbmwDorm;wkdYu z&D;rwfuuf (free mar- qefqef uyfab;BuD;ay:vmonf/ yxrawmh z&D;rwfuufenf;jzifh 0kdif;
ket) taMumif;udk tav;ay;onf/ z&D;rwfuuf&SdvQif rwfuuf 0ef;ajz&Si;f Muonf/ z&D;rwfuufenf;qko d nfrmS tpd;k &0ifru,fbJ a'0gvD
yg0gonf tvGet f m;Bu;D onf/ b,favmufawmif tm;Bu;D oenf; cHí jyKwo f mG ;onfh &if;ES;D jrK§ yEf rHS aI umfyakd &;&Si;f Bu;D wku Yd ?kd tjcm; yk*v ¾ u d &if;ES;D
[kqv dk Qi?f pD;yGm;a&;udk zGNYH zKd ;atmifvyk Ef idk o f nf/ pD;yGm;a&;csed cf iG v f Qm jrK§ yEf rHS aI umfyakd &;&Si;f Bu;D wku Yd 0kid ;f u,f0ifu,faomenf; jzpfonf/ wpfenf;
wku Yd kd bufnaD tmifxed ;f Ekid o f nf/ tusyt f wnf;qku d v f Qif oleY nf; ajymvQif yk*¾vduaumfydka&;&Sif;BuD;wkdYu xkd;a&mif;xkd;tyfonfudk? tjcm;
ESio hf l ukEidk o f nf/ ud, k [ fh mud, k x f ed ;f Ekid af omtm; (self sustaining yk*v ¾ u d aumfyakd &;&Si;f wku Yd 0,f,v l ufcí H pcef;oGm;&efjzpfonf/ tjcm;
power) &Sdonf/ tjyifty usm;uefrIawG rvkday/ enf;wpfenf;rSm aiGjywfomG ;aomukrP Ü w D uYdk ?kd ukrPÜ cD si;f vufvn S ahf cs;iSm;
þvdk t,ltq (odrYk [kw)f aps;uGuyf g0gudk t<uif;rJh trTr;f Muaomenf; jzpfonf/
wifro I nf? 1929 txd [kwo f vdv k jkd zpfco hJ nf/ t'efprpf\ rjrif& þz&D;rwfuufenf;udk aumfyakd &;&Si;f wku Yd rvkyEf idk Mf uay/ tcsi;f csi;f
ao;aomvuf (invisible hand) tqkt d rdeo Yf nf? wkid x f yd üf wHceG f 0ifru,fEidk af omtcg A[db k PfEiS t hf pd;k &u? tvk;H t&if;ESihf NyKaH tm0iful
xlco hJ nf/ okaYd omf 1930 jynfEh pS üf r[mpD;yGm;ysuu f yfBu;D qku d af wmh &onf/ cyfMurf;Murf; ukid &f onf/ a'0gvDc&H aomukrP Ü w D u Ydk kd A[db k PfEiS hf
onf/ aps;uGuo f nf BuK;H 0g;ovdk tpGr;f rxufaMumif; bl;ay:ovdk b@ma&;0efBuD;XmewkdYu ypönf;xdef;rsm;tjzpf 0ifodrf;&onf/ tpkd;&u
ay:oGm;onf/ pD;yGm;a&;uyfqu dk of nfrmS aps;uGuyf suí f jzpfonf/ ypön;f xde;f tjzpf 0iford ;f aiGrsm; ykaH tmacs;iSm;&jcif;wko Yd nf? awmfawmfjyif;
aps;uGufü tpGrf;ukefí jzpfonf/ 1930 jynfhESpf r[mpD;yGm;ysuf xefonfhoabm&Sdí ]tpGef;a&muf 0ifa&mufpGufzufrI} (radical inter-
uyfBuD;udk tpdk;&u 0ifpGufzufí aps;uGufudk u,fwifcJh&onf/ vention) [kac:onf/
tpd;k &0ifru,fvQif t&if;&Sipf epfonf ,kid v f NJ yKd usEidk of nf/ þoabm z&D;rwfuufonf ed*kH;csKyfoGm;aMumif;udkjyonf/ z&D;
vk;H vk;H vsm;vsm; ,kid v f NJ yKd usroGm;onfw h idk af tmif? zufqpfpepfEiS hf rwfuufonf '@m&DjzpfomG ;NyjD zpfaMumif;udk jyonf/ z&D;rwfuufppfppfukd
qk&d , S v f pfpepfwYdk ay:vmonf/ zufppfpepfu ppfuakd &S;½Ií qk&d , S f vdck siaf om vDbmwDorm;rsm;u bmajymMurnfenf;/ tpGe;f a&mufqadk om
vpfpepfu t&if;&Sifpepf\tkwfjrpfudk ukdifvIyfonf/ pum; acwfpm;onf/
OD;csrf;at;
tpGef;a&mufESpfrsKd; tnTef; - NYT - Radicals for capitalism
þwGif t&if;&Sipf epfEiS yhf wfoufí pD;yGm;a&;oDt&dk t D opf
ay:onf/ ,if;oDtkd&Dudk NAdwdoQyg&*lBuD; avmh('f)arevfudef;u
jyKpak zmfxwk o f jzifh ]ude;f oDt&dk }D [kausmMf um;onf/ avmh('f)ude;f u
]t&if;&Sipf epfukd z&D;rwfuufjzifh tcgcyford ;f rxde;f csKyEf idk af wmhNy}D [k
azmfxw k v
f udk of nf/ t&if;&Sipf epfukd tpd;k &\ 0ifa&mufpu G zf ufrjI zifh
90 91
b@ma&;*vdkb,fvdkufaZ;&Sif;
b@ma&;tusyt f wnf;ü pD;yGm;ysufuyfonf b@ma&;tusyftwnf;rSponf/ *vdkb,f
vkdufaZ;&Sif;onf b@ma&;*vdkb,fvkdufaZ;&Sif; (financial globaliza-
Ekid if jH cm;t&if;tES;D pD;0ifykH tion) txd tusK;H 0ifvmonf/ xka Yd Mumifh vuf&b dS Pfrsm; tusyt f wnf;?
acs;aiGtusyt f wnf;? aiG&mS ;yg;rItusyt f wnf; rnfaom? b@ma&;t
oufa&mufrI usyt f wnf;rsK;d pkw H o
Ydk nf b@ma&;*vdb k ,fvu dk af Z;&Si;f ya,m*aMumifh
vm;[k? ar;cGe;f xkwv f mMuonf/ b@ma&;*vdb k ,fvu kd af Z;&Si;f jzpfay:
„ armifomZHk vmvkYd b@ma&;tusyt f wnf; qku d o f nf[q k v dk Qi?f b@ma&;*vdb k ,f
vkdufaZ;&Sif;ü raumif;onfhvu©Pm ay:aeonf/
ynm&Siftrsm;u þvkdokH;oyfcsufukd jiif;qkdonf/ b@ma&;*vdk
tufqufwefzkd;ay: r,kH b,fvu dk af Z;&Si;f aMumifh ,ckvuf&u dS rÇmph ;D yGm;ysuu f ed ;f BuK&H onf r[kw/f
,aeY tar&duefwiG f jzpfysuaf eaom pD;yGm;ysuu f yfukd 'kw, d r[m b@ma&;*vdkb,fvkdufaZ;&Sif; aumif;usKd;awG trsm;BuD;&Sdonf/ ¤if;
pD;yGm;ysuu f yf[ak c:onf/ 1930 jynfEh pS f yxr r[mpD;yGm;ysuu f yf tay: tqk;d rjrifoif[ h k b@ma&; *vdb k ,fvu dk af Z;&Si;f udk umuG,Mf uonf/
(great depression) xuf ydkrkdqkd;0g;vdrfhrnf[k a[maeMuonf/ ,ckjzpfaeaom tar&duefb@ma&;pepf NyKd vrJ o I nf? 1997 ckEpS f
þ r[mpD;yGm;ysuu f yf\ txif&mS ;qk;H vu©PmrSm? a0g px&drpS í zGHYNzdK;qJEkdifiHwkdif;ü jzpfay:cJhaom b@ma&;pepf,kdifvJrIESifhvnf; rwl/
pawmh&S,f,maps;EIef;awG xkd;usqif;rIonf urÇmtESHY pawmh 1998 ckEpS f xGe;f opfqJ ½k&mS ;b@ma&;pepf ,kid v f rJ EI iS v hf nf; rwl/ tvGef
tdy(f cf)csed ;f rsm;qDoYkd ysUH ESo
YH mG ;jcif;jzpfonf/ þoabmMunfí h pD;yGm; wpfrx l ;l jcm;aeonf/ ,ckb@ma&;tusyt f wnf;wGif aiGaMu;tusyf t
ysuu f yfonf wpfurÇmvk;H csND y/D *vdb k ,fysuu f yfjzpfNy[ D k tuJjzwf wnf;(currency crisis)ray:? tpd;k &wku Yd a<u;NrrD qyfEidk af wmhonfjyóem
Muonf/ ray:(no government default)? taygifypön;f tmrcHxm;rItusyt f wnf;
pawmh&, S , f maps;EIe;f awG xk;d qif;rIqo dk nfrmS ? tufquf (no collateralized debt obligation) ray:? a<u;NrD ysuu f uG jf cif; zvS,rf I
aps;EIe;f wkt Yd ay: t,kt H Munfr&Sad wmhjcif;udk jyonf/ Loss of con- jyóemray:? no credit default snirp jyóemray:? ay:rnfvm;[k
fidence on asset value [kqo dk nf/ tufqufaps;EIe;f usqif;onf apmifhaeMuonf/
ESithf wl ya&mfygwD (property) tdr&f majraps;EIe;f wku Yd vnf; usqif; ,ckjzpfay:aom b@ma&;tusyftwnf;ü tcsrf;omqkH;EkdifiH
onf/ ukepf nfaps;EIe;f (commodities) taejzifh a&eHaps;EIe;f t&if ,ltuf(pf)rS ponf/ ,cif b@ma&;tusyftwnf;awGwkef;u zGHYNzdK;
usqif;vmonf/ tjcm; obm0&if;jrpftiftm;aps;EIe;f wkv Yd nf; us xGe;f opfqEJ idk if H (emerging economier) wkrYd S ponf/ tpysK;d &mae&m jcm;
&dyjf yaeonf/ pm;aomufuek &f u d m© aps;EIe;f wkYd us,rusukd Munfah eMu em;aeavNyD/ wpfae&mwnf;rS jrpfzsm;cHNyD;? tvm;wlaom xdckdufjcif;rsKd;
onf/ ,cktcsed x f d aiGaMu;tusyt f wnf;(currency crisis) ray: r[kwfawmhay/
ao;ojzifh uHaumif;aeao;onf[k ,lqMuonf/
tufqufaps;EIef;? ya&mfygwDaps;EIef;? ukefpnfaps;EIef;? aiG tifqlav;&Sif;
aMu;aps;EIe;f wkYd a&SUqifah emufqifh usqif;Ny[ D q k vdk Qi?f pD;yGm;ysuu f yf xkaYd Mumifh csr;f omaomEkid if w H rYdk S b@ma&;tusyt f wnf;udk zGNYH zKd ;qJ
onf jynfhpkHaompuf0kdif; (perfect circle) xJa&mufNy[ D q k &dk rnf/ Ekid if w
H u
Ydk ud, k Ehf idk if o
H Ykd rul;pufatmif (vQypf pfp;D rI tyl"gwf rul;atmif)
þtxd a&muf,ra&mufMunfah eMuonf/ [efYwm;&ef oifh,roifh pOf;pm;vmMuonf/ insulation [k ac:onf/

92 93
þudpöwGif t&if;tESD;pD;qif;rIudk pOf;pm;onf/ umuG,f&ef, [efYwm;&ef
pOf;pm;onfEiS hf rdrw
(capital flows) wku
d EYdk ikd if t
Yd kd uefo
H wGi;f odYk 0ifa&mufp;D 0ifaeaom t&if;tES;D pD;0ifrI
Y wfcsKycf s,&f rnf/ 4if;udk capital control [kac: pD;yGm;ysuu f yfu
onf/ xkaYd Mumifh t&if;tES;D pD;0ifru I kd uGyu f &J efBuq H rIonf vuf&jdS zpfay:
aom b@ma&;tusyt
Muonf/
f wnf;ESihf qDavsm\ f ,rqDavsm\ f pOf;pm;Munfv h m tar&dum;b&Ji;f
þudpEö iS yhf wfoufí urÇmb h PfrS ynm&Siw
xm;onf/ yxrokawoet& zGNYH zKd ;qJEiS hf xGe;f opfqEJ idk if rH sm;okYd Ekid if jH cm;
f uYdk okawoeESpcf k jyK
usq;kH jcif;ukjd y
t&if;tES;D pD;0ifro I nf? 2007 ckEpS üf a':vm wpfx&Dv, D zH ;dk ausmcf o hJ nf/
þrQ Ekid if jH cm;t&if;tES;D pD;qif;rIaMumif?h vuf&b dS @ma&; tusyt f wnf;
„ armifpl;prf;
onf? þEkdifiHwkdYtay: rnfodkYxdckdufEkdifoenf;[k pkHprf;azmfjyxm;onf/
0ifaiGenf;ESihf 0ifaiGtvwfpm;Ekid if w H o Ydk nf? vuf&b dS @ma&; tusyf pawmhtdyfpfcsdef;"e
twnf;aMumifh 20 %qk;d usK;d ay: xdcu dk Ef idk of nf/ aiGaMu; tusyt f wnf; vuf&&dS ifqidk af e&aom tar&duefp;D yGm;ysuu f yfonf r[mAsL[m
(currency crisis)ay:vQif 30% xdcu dk Ef idk o f nf/ b@ma&;ESihf aiGaMu;t avhvma&;yg&*lwt Ydk wGuf av;av;eufeufo;Hk oyf pdppfjy&ef tcGihf
usyt f wnf;aMumifh jynfya<u;Nrq D yf&efysuu f u
G rf I (odrYk [kw)f tifzav; tvrf;aumif;yif/ tokH;vnf;jyKMuonf/ ]orkdif;\ed*kH;}usrf;udk
&Sif;'Pf wpfESpf 20 % cH&rnf/ a&;ol z&efppfzu l , l mrm;u tar&duefb@ma&;pepf ,kid v f NJ yKd us
ukeof , G &f mü Ekid if jH cm;t&if;tES;D awG t&rf;0ifjcif;udk &wemykq H udk f rIukd implosion qkad om a0g[m&jzifh tuJjzwfonf/ implosionrSm
onf (Bonanza) [kac:onf/ þokdY &wemykHqkdufvmaom EkdifiHrsm;tzkdY twGif;bufodkY uRHí NydKqif;jcif;udk &nfnTef;onf/
b@ma&;tusyt f wnf;\ *,ufEiS zhf t d m;udk cHpm;&rnfjzpfonf/ þodq Yk dk pawmh&, S , f maps;uGuw f iG f 0,fa&mif;vkyaf eorQ tufquf
vQif EkdifiHjcm;t&if;tESD; t0ifenf;onfhEkdifiHwkdYtzkdY b@ma&; tusyft wkdYudk pawmhtdyfpfcsdef;"e (stock-exchange wealth) [kac:onf/
wnf;tEÅ&m,frS vGwrf nf[k {uefrajymEkid af y/ Ekid if jH cm;t&if;tES;D t0if &S,, f m aps;awGx;dk uspu dk q
f if;&m b,favmufawmif txdemoGm;
enf;aom Ekid if w H v Ydk nf; b@ma&;tusyt f wnf; 'PfcpH m;&rnf/ rsm;rsm; oenf;[kqv dk Qif wpfaeYwnf; a':vmwpfx&DvszH ;dk qk;H ½I;H oGm;onf/
pm;pm;awmhr[kwf 14%ESifh 24%Mum; xdckdufEkdifzG,f&Sdonf/ þrQq;Hk ½I;H epfemí bPfBu;D awGjyKwu f ek af omtcg tar&dueftpk;d &
'kwd,okawoeu EkdifiHjcm;t&if;tESD;pD;qif;rI ½kwfjcnf;&yfwefY u a':vm 700 bDvD,HtokH;jyKí 0ifu,f&efqkH;jzwfonf/
oGm;vQif xdcu dk rf o I nfajymif;jyefjzpfrnf/ qif;&JaomEkid if w H t
Ydk xd oufom ,ck r[mAsL[mavhvma&;ynm&Sif z&efppfzlul,mrm; u
NyD;? tv,ftvwf0ifaiGEkdifiHwkdYu txdtemqkH;jzpfrnf/ csrf;omaom tar&duefb@ma&;pepftwGi;f NyKd usrEI iS yhf wfoufí xduidk v f rYkd &
Ekid if wH Ydk uHaumif;oGm;rnf/ t&if;tES;D pD;0ifrI ½kwjf cnf;&yfomG ;vQif v,f aomoufa&mufrIudk t"duOD;pm;ay;Munfhonf/ þxdukdifvdkY r&
orm;ydck &H rnf/ csr;f omol ydck sr;f omoGm;rnf/ qif;&JaomEkid if w H Ydk ab;vGwf aomoufa&mufro I nf tar&dum;\trSww f qH yd bf &Ji;f (America's
rnf/ þonfwkdYum; vuf&Sdtar&duefb@ma&; tusyftwnf;ESifh ywf Brand) udpjö zpfonf/ b@ma&;twGi;f uRu H sNyKd qif;rIonf tar&d
oufNyD;? urÇmhbPfynm&SifwkdY\ okH;oyfcsuftMurf; jzpfonf/ um;\ wefc;dk MoZm tmPmyg0gwku Yd kd b,favmuf xdcu dk o
f enf;[k
armifomZHk ppfaq;Munfjh cif; jzpfonf/ {&mrtusyt f wnf;qku d v
f Qif b&Ji;f udk
tnTef; - The Economist ppfaq;&NyD/
94 95
pepfAD;&Sif;wpfck NydK qHjzL w&m;ao
tar&dum;\ b&Ji;f udk r[mAsL[mavhvma&;ynm&Siw f uYdk America z&efppfzu l , l m;rm;u vuf&b dS @ma&;tusyt f wnf;onf acwf
Inc. [k ac:a0:onf/ ,cktar&duefb@ma&;qkwu f yfonf tar&dum; wpfacwfukd ed*;Hk csKyaf ponf[k axmufjyonf/ ¤if;acwfrmS tcGet f wkwf
tifh\ usqkH;cef;udk xif[yfonf[k aumufcsufqGJonf/ ,ckuyfwGif avQmhjcif;(tax-cut)ESifh uGyfuJxdef;odrf;rIavQmhcsjcif;(deregulation)wkdY
bPfawG trsm;tjym;NyKd onf/ aumfyakd &;&Si;f awG tawmfrsm;rsm;NyKd onf/ jzpfMuonf/ ,ckjyKwo f mG ;aombPfwu Ydk kd 0ifa&mufu,fwif&ojzifh tcGef
b@ma&;0efaqmifrI tifpwDusL;&Si;f awGNyKd onf/ þtNyKd wu Ydk bmjyoenf; avQmhacwfESifh pnfrsOf;uGyfuJrIavQmhacwf ed|dwHoGm;NyD/ 1929-31 ckESpf
[kqkdvQif t&if;&Sifpepf\ wpfpkHwpf&maom AD;&Sif; (contain vision of r[mpD;yGm;ysufuyfBuD;onfvnf; tvGefxkxnfBuD;rm;av&m 'Drkdu&uf
capitalism) ,kdifvJ NydKusoGm;jcif;udk jyonf/ ygwDu a&G;aumufyw JG iG f tEkid &f &So
d nf/ ,ck r[mpD;yGm;ysuu f yfBu;D onf
yxrAD;&Si;f onf or®wa&*ifacwfü acwfpm;cJah om tueft Y owf tvGefxkxnfBuD;rm;av&m 1929-31 ckESpfuuJhokdYyif tar&duefor®w
pnf;rsOf;uGyfuJrIwkdYudk z,f&Sm;avQmhjzwfypf&rnfqkdaom AD;&Sif;jzpfonf/ a&G;aumufyüJG 'Dru dk &ufwyYdk if tEkid &f OD;rnf[k z&efppfzu l , l mrm;u a[m
deregulation [kac:onf/ ,ck þAD;&Sif;onf ,dkifvJoGm;onf/ 'kwd, udef;xkwfvkdufonf/
AD;&Si;f onf tar&duef'rD u dk a&pDyo Hk P²mefonf Ekid if t H m;vk;H twGuf erlem tar&duefb&Jif;\ ta&;BuD;aomtpdwftykdif;wpf&yfonf 'Drkd
,lp&mvrf;jzpfonf/ þvrf;onf pD;yGm;a&;pnfyif0ajymwkd;wufrIudk ua&pDjzpfonf/ 'Dyvdak rpDt&yfom;vlt Y zGtYJ pnf;? vGwv f yfaom rD', D m
tmrcHonf/ urÇmhpepfudkvnf; wnfNidrfaponf[kqkdaom tcsufjzpf paom tkid 'f , D mwko Yd nf? ,cifu tjiif;yGm;zG,rf &Scd ahJ omfvnf; ,ck tjiif;
onf/ tar&duef\ vpfb&,f'rD u dk a&pDyo Hk @mefonf Ekid if t H rsm;a&G;cs,f yGm;p&mjzpfvmonf/ tar&duefajymaom'Dru dk a&pDonf 0ifa&mufpu G zf uf
oifhonf[kqkdcJhonf/ 'Drkdua&pDjyefYyGm;a&;udk tar&duef\ taysmhxnf rIEiS hf wnfqt J pk;d &udjk zKwcf sa&;? ajymif;vJa&;wku Yd n kd eT ;f aom vQKUd 0Supf um;
yg0g (soft power) tjzpf owfrw S cf o hJ nf/ [k em;vnfvmMuonf/ tar&duefajymaom'Dru dk a&pDonf ysupf ;D oGm;NyD
tar&duef\wefz;dk ESiMhf oZmonf a':vmESiw hf ifu h m;wko Yd m r[kw/f [k z&efppfzlul,mrm;u axmufjyonf/
tar&duef'rD u dk a&pDyo Hk P²mefvnf; jzpfonf[k qkcd o hJ nf/ ,ck þAD&iS ;f udk tar&duefypHk pH ;D yGm;a&;onf uyfab;Bu;D xJqo JG iG ;f onf/ xkaYd Mumifh
vuf&Sdb@ma&;uyfBuD;u NzdKcsvkdufjyefonf/ rNydKoGm;onfhwkdifatmif w½kwyf pHk pH ;D yGm;a&;ESihf ½k&mS ;ykpH pH ;D yGm;a&;wko Yd nf erlemjzpfvm rvm;[k a0zef
tawmfemrnfysuo f mG ;onf/ tar&dueft&if;&Sipf epfuk d aumif;bdKG it f &if;&Sif ppfaMumMunf&h ef jzpfvmawmhonf/ pD;yGm;a&;Am;&Si;f csi;f ,SONf yKd iv f mMuNy;D
pepf[kwGifcJh&m? urÇmhpD;yGm;a&;udk zGHYNzdK;atmif armif;cJhaomtif*sif[lí tar&duef? w½kwf? ½k&Sm;ponfwkdY NydKifvmMuonf/ pD;yGm;uyfab;BuD;udk
vnf; ,lqcJo h nf/ ,ck þoabm emrnfysuNf y/D urÇmph ;D yGm;a&;tif*siu f taMumif;jyKí tpk;d &u@udk rvGrJ aoGw;dk csUJ vm&aomtcg tpk;d &u@udk
EkdifiHwkdif;\ pD;yGm;a&;wkdYudk tol&macsmufxJqGJcsaeNyD;? tpdk;&0ifa&muf opfopfviG v f iG jf yefvnfzpYJG nf;&ef vdv k m onf/ ,ckvuf&üdS tpk;d &ykid ;f \
rpGuzf ufa&;rEÅmefjzifh tpk;d &onf pD;yGm;a&;udk 0ifa&mufrxde;f odr;f cJah y/ pDrcH efcY rJG yI idk ;f onf aiGtiftm;rvkaH vmuf? ya&mfzuf&iS ef ,frqef? pdw"f mwf
vTwaf y;xm;onf/ ,ckawmh uGyu f x J ed ;f odr;f rIuif;rJrh aI Mumifh {&mruyfBu;D awGusaeovdk &Sdaeonf/
qkduf&NyD/ wpfBudrfwpfcgu opfvGifvef;qef;onfqkdaom tkdif'D,m(fresh
Ekid if aH &;ydik ;f ü tar&duefpyGeq f mvkyaf om 'Dru dk a&pDwo Ydk nf vrf; idea)wkdYonf? aemufykdif;ü qHjzLaeaomw&m;ao(hoary dogmas)awG
acsmfaeMuonf/ rwnfrNidrf ',drf;',kdifjzpfukefMuonf/ pD;yGm;a&;ykdif;ü jzpfukefykHudk? ,ckb@ma&;NydKvJrIu ½kyf&Sif½kdufjyaeonf[k z&efppfzlul
b@ma&;pepf,idk v f o J mG ;onf/ xkEd pS cf suaf Mumifyh if tar&duefb&Ji;f onf ,mrm; u a0zefokH;oyfjyonf/
usqif;aeNyD[k aumufcsufqGJonf/ armifpl;prf;
tnTef; - Newsweek
96 97
jzpfí csed cf iG v f Qm jyefwnfhatmifvyk af &; Rebalancing onf
tc&musonf [k ,lqonf/ xdaYk Mumifh pD;yGm;ysuu f yf ukonfh
ukxHk;rSm csdefcGifvQmawG jyefrSefatmif tcsKd;tpm;awG jyefrSef
atmif jyKvyk af y;a&;om jzpfonf[q k Nkd y;D toH;k tEIe;f wdu Yk v
kd nf;
xGio f nf/ tcsKUd u Adjustment jyefnj§d cif;[k oH;k onf/ tcsKUd u
Realignment tvdkif;rifhnd§jcif;? (odkUr[kwf_ Rebalancing
csed cf iG n
f j§d cif;[ko;kH onf/ tcsKUd u pD;yGm;a&;tusyt f wnf;qdu k f
onfqo kd nfrmS oHpOfysuo f mG ;onfo h abmjzpfí Fine Tuning
oHpOfnd§jcif;[koHk;onf/
tcsKUd ynm&Siw f u
Ydk tiftm;wdu Yk kd jyefcsed f jyefzUJG &mü wnf
NidrfrIvnf; t"dujzpfap&rnf[q k o kd nf/ wnfNird rf rI mS ruú½kd
wnfNird rf I (Macrostability) u ydkíta&;BuD;onf/ xkdYaMumifh
pD;yGm;a&;ynm&Siw f Ukd u ruú½w kd nfNird rf t I aMumif; wpfavQmuf
vHk;ajymvmcJhMuonf/

ruú½dkrSpepfodkh
uyfESifhaqmifyk'frsK ;p
;d pH k
;pH ,ck ruú½dkwnfNidrfrIudk &nfrSef;csuftjzpf OD;wnfxm;
vQif acwfrrDawmh[k qdkvmNyD/ taMumif;rSm vuf&SdawGUae
„ OD;csrf;at; &aom b@ma&;tusyt f wnf;onf t&if;&Sipf epf\tkwjf rpf
pD;yGm;a&;tusyftwnf;wpfckqdkufvQif ukxHk;ESifhywfoufí wpfckvHk;udk udkifaqmifhypfaeaomaMumifh jzpfonf/ xdUk aMumifh
aqmify'k w f pfcjk zpfap? onfx h ufyí kd jzpfap ay:wwfonf/ Fine ukx;kH ay:vpD\&nf&, G cf suof nf ruú½w kd nfNird rf u
I kd &nf&,
G &f ef
Tuning todnd§jcif;/ Macro Balance ruú½dkrQajc/ Macro r[kwaf wmhNy/D t&if;&Sipf epfukd b,fvkd u,fwifrvJ[í l jzpf
Statility ruú½dkwnfNidrfrIwdkU[lí jzpfMuonf/ orm;½dk;usenf; vmNy/D wpfenf;ajym&vQif ay:vpD&nfreS ;f csuo f nf ruú½kd wnf
t& pD;yGm;a&;udk ruú½dk Macro ESirhf u kd ½ú kd Micro [lí cGJonf/ Nird rf I Macroeconomics Stability rSpepfukd u,fwifaom Save
ruú½rkd mS cE¨mud, k t
f Bu;D tpm;ydik ;f udk &nfneT ;f í? rdu k ½ú rkd mS ti,f the SystemodkU ajymif;vJoGm;jyD/
ydkif;tao;pdwfydkif;udk &nfnTef;onf/ ruú½w kd nfNird rf o
I nf a&wdjk zpfonf/ pepfuu kd ,fwifa&;
xdUk aMumifh pD;yGm;a&;tusyt f wnf;qdu k v
f Qif ruú½ykd ikd ;f udk qdo k nfrmS a&wdv k nf;[kw?f a&&Snv f nf;[kwjf zpfonf/ a&wd-k
ukrmS vm;? odUk wnf;r[kwf rdu k ½ú ykd ikd ;f udk ukrmS vm;[k ar;cGe;f ay: a&&Snf pepfESpfrsdK;vHk;ygonf/ pepfqdkonfrSm t&if;&Sifpepfudk
cJo
h nf/ rsm;pGmaom abm*aA'ynm&Siw f Udk u ruú½ykd ikd ;f udk OD;pm; qdv k o kd nf/ 1929 ckEpS f r[mpD;yGm;ysuu f yfBu;D ü t&if;&Sipf epf
ay;NyD;uk&ef aqmfMoMuonf/ ,dik v f NJ yKd usvrd rhf nf[k arQmv f ifch MhJ uonf/ t&if;&Sipf epfaoNy/D
pD;yGm;a&;tusyt f wnf;qdo k nfrmS [efcsuyf suo f mG ;jcif;? Capitalism is Dead qdkaom qdkif;bkwfwdkUyif ay:cJhonf/
rQajcysuo f mG ;jcif;? csed cf iG v
hf Qm apmif;oGm;jcif;wdUk udk &nfneT ;f jcif; ]t&if;&Sipf epfaoNy}D qdak om qdik ;f bkwaf wGaxmifNy;D e,l;a,muf
98 99
wpfcGifü aps;onfwdkUu aps;a&mif;cJhMuonf/ oGufoGufvnf þb@ma&;tusyftwnf;onf
atmif a&mif;cJhMuonf/ pepfwpfckvHk;udk udkifvIyfonf jzpfav&m
qdkif;bkwfuawmh ]t&if;&SifpepfaoNyD}? odkUaomf aps;
a&mif;awmh t&if;&Sifenf;/ a&mif;aumif;onf/ þtcsufudk tajzukxHk;onf pepfwpfckvHk;udk
axmufxm;Ny;D t&if;&Sipf epf\ pGr;f yum;udt k xifrao;&JMuay/ udkifwG,f&ef vdkvmonf/
ppfat;acwf ü t&if;&Sipf epfonf qd&k , S vf pfpepfEiS hf xdyw f ukd f xkdhaMumifU b@ma&;uyfonf pepfESifUqdkifonf/
&ifqikd w f ;kd onf/ vuf0o J rm;wdUk u t&Si;f &Sipf epfEiS hf qd&k ,S v f pf pepfwpfckvHk;tjrifjzifU ajz&Sif;&rnf/
,SONf yKd i&f m wGi?f t&if;&Sipf epf,ikd v f NJ yKd usomG ;rnf[k wGucf o hJ nf/
ol w d k U twG u f r S m ;oG m ;onf / wu,f j zpf v monf u vm&jyD/
qdk&S,fvpfpepf NydKusoGm;onf/ t&if;&SifpepfrNydK/ 1929 ckESpf r[mpD;yGm;a&;ysufuyfonf aMu;eef;acwf wGif
,ckb@ma&;ysuu f yfBu;D üvnf; t&Si;f &Sipf epf\ tem jzpfymG ;jcif;jzpfonf/ 2008 ckEpS pf ;D yGm;ysuu f yfonf tifwmeufacwfwiG f
*wfuMH ur®mudk pd;k &dro f nf/ odUk aomf ,dik v f NJ yKd usomG ;onftxd jzpf yGm;jcif;jzpfonf/ xkdUaMumifh rdkuú½dk? ruú½dk&IawmifhrS &IUjrifí
awmh rarQmv f if&h MJ uay/ tb,faMumifq h akd omf qd&k ,S v
f pfpepf tajz&Smjcif;onf tifwmeufacwf\jyóemudk aMu;eef;acwf\ukx;kH jzifh
udk NzKd cscahJ om t&if;&Sipf epfukd txifrao;&JaomaMumifh jzpf uko&ma&muf onf[k axmufjyvmMuonf/
onf/ vlom;wDxiG af om pD;yGm;pepfwUkd xJwiG f t&if;&Sipf epfonf tifwmeufacwf\ t"dupGr;f yum;rSmab;tEÅ&m,fwu Ykd kd qifyh mG ;
taumif;qHk;[k ajymp&mjzpfvmonf/ jzefUxGuq f efUxkwEf ikd jf cif;jzpfonf/ To Spread Risks [kac:onf/ ]at}u
]bD}xH tdraf ygifonf/ ]bD}uxyfqifNh y;D þtaygifypön;f udk ]pD}xH xyfaygif
aMu;eef;rStifwmeuf onf/ þoabmrSm ab;tEÅ&m,f (risk) udk wpfO;D wnf;usKH ;cH&efr[kwb f ?J
þodkYjzpfygvsuf t&if;&Sifpepfudk u,fwifavmh[k t tjcm;olyg a&mcH&efjzefx Y w k v
f u kd of nfoh abm jzpfonf/ t&if;&Sipf epf\
b,faMumifah tmf&efvykd goenf;/ qd&k , S v f pfpepfuykd if tEdik , f l b@ma&;ydik ;f qef;opfwx D iG rf rI mS ab;tEÅ&m,fwUkd udk enf;rsK;d pHjk zifh t&Snf
xm;aomt&if;&Sipf epfu ,ckvt kd usyt f wnf;Mu;D udk cHEikd &f nf Bu;D ta0;Bu;D jzefx Y w k Ef ikd jf cif;jzpfonf/ ab;tEÅ&m,fwu Ykd kd qifuh J qifu h J
&SEd ikd o
f nf/ xdUk aMumifh ]t&if;&Sipf epfukd u,favmh} [laom aqmif jzefYxkwfojzifh &Snfvsm; tvSrf;a0;oGm;aomtcg rl&if;yif&if;tpESifh
yk'o f nf jyL;wl;jyw J EJ ikd v
f eG ;f onf[k a0zefonf/ ,ck b@ma&; rsufjcnfjywfoGm;awmhonf/
pepftusyt f wnf;onf acs;aiGut kd ajccHonf/ t&if;&Sipf epf xdkrS b@ma&;tusyftwnf; ay:onf/ þb@ma&;tusyft
Bu;D xGm;vmaomtcg acs;aiGonf t&if;&Sipf epftwGuf atmuf wnf;onf pepfwpfcv k ;kH udk udik v f yI o
f nfjzpfav&m? tajzukx;kH onf pepf
pD*sifjzpfonf/ b@ma&;pepf,dkifvJ NydKusoGm;vQif t&if;&Sif wpfcv k ;kH udk udik w
f ,G &f efvv kd monf/ xkUd aMumifh b@ma&;uyfonf pepfEiS hf
pepfonf atmufpD*sifjywfNyD; aooGm;Edkifonf/ tenf;qHk; qdik o
f nf/ pepfwpfcv k ;kH tjrifjzifh ajz&Si;f &rnf/ þtwGuaf qmify'k o f nf
jzLzwfjzLa&mfjzpfNy;D owdvpfomG ;Edik o f nf/ þodYk rjzpf&ef tcsed rf D ]t&if;&Sipf epfukd u,favmh} [lí jzpfonf/ rdu k ½ú ekd nf;? ruú½ekd nf;wdUk rS pepf
uk&jcif;onfyif pepfudku,fwifjcif; jzpfonf/ wpfckvHk;jcHKenf;odkY ul;ajymif;jyD/
zGUH NzKd ;rIr&ifu
h suaf o;cifu rdu k ½ú kd (Micro) udt
k "duxm;& OD;csrf;at;
onf/ &ifu h suv f maomtcg ruú½(kd Macro)udk t"duxm;onf/
,cktqifh (tifwmeufacwf)üpepf (System) udt k "duxm; Ref; Economic

100 101
jrefrmEkdifiHwGif
obm0"mwfaiGY ESifhvkyfief;tcsKdY wkdYwGif
urÇmhpD;yGm;ysufuyf EkdifiHjcm;wkduf½kduf&if;ESD;jr§KyfESHrIwkdY &Sdonf/
xkdvkyfief;wkdYrS t&if;tESD;awG pGefY cGmrvm;?
jrefrmukd b,fvdk*,uf½dkuf t&if;tESD;awG xyfrxnfhawmhbJ &yfxm;rvm;ponfjzifh
t&if;tESD;udk usKHYrnfYtEÅ&m,fwkdYudk owdxm;&ef&Sdonf/
„ armifpl;prf;

pD;yGm;ysufuyf EkdifiHESifh bmrQroufqkdifovdkjzpfaeonf/ jrefrmEkdifiHü pawmhtdyfpfcsdef;


tar&duefb@ma&; tusyftwnf;onf wjcm; EkdifiHrsm; r&Sdjcif;aMumifhvnf; t&if;tESD;aps;uGuf tusyftwnf;onf jrefrmodkY
odkY ykHpHtrsKd;rsKd;jzifh ul;pufukefaomtcg þpD;yGm; ysufuyf *,uf½u dk pf &m taMumif;odyrf &S/d pawmhtyd pf cf sed ;f r&So
d nfrmS t&if;tES;D
onf jrefrmEkdifiHokdY rnfodkY*,uf½kdufcwfEkdifygoenf;[k aps;uGuf tm;aysmhaMumif;udkjyonf/
pdk;&drfwBuD; tawmfar;Muonf/ a,bk,sajymvQif jrefrmh
pD;yGm;a&;onf tar&duefpD;yGm;a&;ESifh tcsdwftqufr&Sd tufzf'DtkdifESifh pawmhtdyfcsdef;
oavmufenf;yg;í xdckdufrIr&SdEkdif[k qkdEkdifonf/ t&if;tESD;qkd&mü tajccHtm;jzifh ESpfrsKd;&Sdonf/
tcsdwftqufqkdonfrSm - (1) ayghzv dk , D t dk &if;tES;D [kac:aom tpk&, S ,f mwkw Yd iG f 0,fa&mif;
(1) ukefypönf;pD;qif;rItcsdwftquf/ vkyfonfh &if;ESD;jrKyfESHrIrsKd;jzpfjcif;ESifh
(2) t&if;tESD;pD;qif;rItcsdwftquf (2) xkwv f yk rf v I yk if ef;wkw Yd iG f wku d ½f u dk &f if;ES;D jrKyEf rHS jI yKvyk af om FDI
(3) tvkyform;pD;qif;rItcsdwftquf wkdYjzpfMuonf/
wku Yd kd t"du &nfneT ;f onf/ xkaYd Mumifh vuf&jdS zpfay:aeaom b@ma&;tusyt f wnf; wpfenf;
yxrtcsw d t f qufjzpfaom t&if;tES;D pD;qif;rIwiG f ajym&vQif t&if;tES;D aps;uGut f usyt f wnf;onf vufiif;tm;jzifh ayghzdk
jrefrmESihf tar&duef tjyeftvSejf rK§ yEf rHS I r&So d avmuf enf; vD,&dk if;ES;D jrK§ yEf rHS I (pawmh&, S ,f m0,fa&mif;vkyjf cif;)udk csucf si;f vufiif;
yg;onf/ jrefrmtpkd;& &if;ESD;jr§KyfESHrI Government Fund xdcu dk Ef idk o
f nf/ jrefrmEkid if w H iG f pawmhtyd pf cf sed ;f r&So d jzifh þtykid ;f udk ouf
Investment rsKd;r&Sday/ yk*¾vduykdif &if;ESD;jr§KyfESHrIüvnf; a&mufrIr&Sd[k ajymvdkY&onf/
tar&duefoo Ydk mG ;Ny;D &if;ES;D jrK§ yEf MHS ujcif;rsK;d rMum;zl;ay/ þodYk xkdYaMumifh pOf;pm;p&mwpfcsufom usefonf/ b@ma&;tusyft
jzpf&onfrSmvnf; tar&dueftpkd;&u jrefrmEkdifiHtay: wnf;onf FDI Ekid if jH cm;wku d ½f u dk &f if;ES;D jrK§ yEf rHS uI kd xdcu kd Ef idk rf vm;[lí jzpf
pD;yGm;ydwfqkdYxm;aomaMumifhjzpfonf/ onf/ jrefrmEkid if w H iG f obm0"mwfaiGEY iS v hf yk if ef;tcsKUd (Oyrm-[dw k ,fvyk f
tar&duü &if;ESD;jr§KyfESHolwkdYuvnf; jrefrmEkdifiHudk ief;)wkw Yd iG f Ekid if jH cm;wku d ½f udk &f if;ES;D jrK§ yEf rHS w I Ydk &So
d nf/ xkv d yk if ef;wkrYd S t&if;
a&Smifxm;Muonf/ þodt Yk m;jzifh tpk;d &ykid ?f yk*v ¾ u d ykid f &if; tES;D awG pGecYf mG rvm;? (okrYd [kw)f t&if;tES;D awG xyfrxnfah wmhbJ &yfxm;
ESD;jr§KyfESHrI pD;qif;rIr&Sdí? ,ckjzpfaeaom bPfrsm;tusyf rvm;ponfjzifh t&if;tES;D udk usKUH rnft h EÅ&m,fwu Ydk kd owdxm;&ef &So d nf/
twnf;? t&if;tES;D aps;uGut f usyt f wnf;wko Yd nf jrefrm ayghzkdvD,kd&if;ESD;jr§KyfESHrIydkif;ü oufa&mufrIr&SdEkdifaomfvnf;
102 103
tufzf'Dtkdif&if;ESD;jr§KyfESHrIydkif;ü oufa&mufrI&SdEkdifonf/ ayghzv
kd ,
D kd tcsw
d t
f qufr&S[ d k vH;k vH;k vsm;vsm; rajymEdik af y/ oG,0f u
kd í
f
tjcm;wpfzuf pOf;pm;&efvnf;&Sdonf/ jrefrmEkdifiHxJ 0if jzpfap? wpfqifhcHjzpfap csdwfqufrIawG&Sdonf/
a&mufvkyfudkifaom tufzf'DtkdifwkdYonf? jrefrmü pawmh
tdypf cf sed ;f r&Sí
d rSwyf wHk ifrxm;Muapumrl? jrefrmhteD;tem; avbmtdyfruf
tdrfeD;em;csif; pawmhtdyfpfcsdef;wkdYü pm&if;oGif;csdwfquf ,ck wdu
k ½f ukd xf o
d nfh tpdwt f ydik ;f rSm? Edik if jH cm;odUk oGm;a&muf tvkyf
xm;Muonf/ jrefrmht&if;tES;D aps;uGuEf iS hf tquftoG,f vkyMf uaom jrefrmtvkyo f rm;wdUk jzpfMuonf/t&if;tES;D ydik ;f xdcu kd yf ukH kd
r&Sad pumrl? tdref ;D em;csi;f t&if;tES;D aps;uGuw f EYdk iS hf tcsw
d f txufwGif&Sif;jyNyD;jzpfonf/
tquf&SdMuonf/ puFmyl? xkdif;? rav;&Sm;? a[mifaumif? avbmydkif;rS t&ifxdNyD; tdyfpfydkYydkif;u aemufrSvdkufvmEdkifonf/
w½kww f idk af yESihf *syef pawmhtyd pf cf sed ;f wkEYd iS hf tcsw d t f quf jrefrmhtdyfpfydkUrsm;jzpfMuaom oD;ESHukef? om; ig;ESifh opf? &mbm? obm0
&SdMuonf/ "mwfaiGUponfh tajccHuek yf pön;f (primary products) wdu Yk kd ul;pufxcd u kd f
rSmvm;[k apmifhMunfhae&efvdkonf/ tajz&Sm&mü rSefajymif;topf(new
wpfqifUcHcsdwfqufjcif; lens)wdjYk zifh Munf½ h &I efvNkd y/D ,ck pD;yGm;ysuu f yfü z&D;rm;uwf(free market)
qkv d o
kd nfrmS jrefrmEkid if &H tdS ufz'f t D idk w
f o Ydk nf? jynfy&Sd ed*;kH csKyo
f mG ;onf/ rm;uwfEiS u hf yG u f rJ w
I MYkd um; rQajctopf (new bakance
pawmhtdyfpfcsdef; wpfenf;ajymvQif ayghzkdvD,kdtpk&S,f,m between market and regulation) wnfaqmuf&ef vdkvmonf/ tpdk;&
aps;uGufESifh tcsdwftquf&SdMuonf/ xdkUaMumifh jynfyESifh t&if;&Sipf epfay:onf/ ukrP Ü w D uYkd ukd ,fwif&ef xdu k rk P
Ü w D u Ykd kd odr;f ydu
k zf Ukd
csw
d q f ufxm;aom tufz'f t D ikd w f o Ykd nf? þpawmhtyd pf cf sed ;f vdvk monf/ Bail-out with Ownership [kqv kd monf/ þonfyif tpd;k &
wdkUü &S,f,maps;rsm; usqif;onfh'Pfudkvnf; tenf;ESifh t&if;&Sifpepfjzpfonf/
trsm; cHpm;&zG,&f o dS nf/ tufz'f t D ikd o
f nf ayghzv kd , D kd aps; t&if;&Sipf epfonfyif? Am;&Si;f topfoYkd ajymif;vJomG ;NyD jzpfav&m?
uGufrSwpfqifh tusyftwnf;\'Pfudk cHpm;&Edkifonf/ ukxHk;ESifhtajzwdkYuvnf; orm;½dk;uswdkYjzifh r&NyD/
a[mifaumif? pifumyl? xdkif;? *syef pawmhtdyfcsdef; armifpl;prf;
wdUk ü &S,, f m aps;uGuNf yKd usjcif;onf tufz'f t D ikd w f u Ykd vkd nf; Ref; The Economist
xdcu kd Ef ikd of nf/ xdUk aMumifh tufz'f t D ikd &f if;ES;D jrK§ yEf oHS w l Ukd u
olwdkY\ &if;ESD;jr§KyfESHrIwdkUudk umuG,f&ef tumt&H(hedge)
vkyrf vm;/ wpfenf;ajym&vQif vQypf pfp;D jcif;udk wm;jcif;rsKd ;
(insulate) vkyr f vm;qdak om tcsuu f ta&;Bu;D vmonf/
ausmf0if;
&S,f,maps;uGufNydKusrIaMumifh tufzf'DtdkifwdkYudk rxdcdkuf
yg[k {uefajym&ef cufaeonf/ taMumif;rl tufz'f t
onf jrefrmpawmhtyd cf sed ;f wdUk ESirhf wlb?J tjcm;aom pawmh
D ikd w f Ykd urÇmYtpDtpÍfopf&SmyHkawmf
tdyfcsdef;wdkYESifh qufcsdwfxm;aomaMumifh jzpfonf/ In Search of
jrefrmEdik if H tufz'f t
D ikd Ef iS hf ayghzv kd ,D kd &if;ES;D jrK§ yEf rHS w I Ukd WORLD ORDER
csdwfqufyHkrSm wpfqifhcHjzpfonf/ jrefrmtufzf'DtdkifESifh
3100450506

104 105
Special Feature
]w½k w f E S i f h t ar&d u ef
b,f v d k q uf p yf
aeMuovJ}
0ef B uD ; csKyf 0rf u sm;aygif
ESpfaygif;rsm;pGmtwGif; yxrqHk;tBudrftjzpf
w½kwf0efBuD;csKyf 0rfusm;aygifonf taemufwdkif;pme,fZif;wpfpk\
vlawGYar;jref;rIudk vufcHajzMum;cJUonf/
pufwifbmv 23 &ufaeYu? e,l;a,mufNrdKU urÇmhukvor*¾taxGaxG
nDvmcHodkY wufa&muf&efa&muf&Sdaeaom w½kwf0efBuD;csKyf 0rfusm;aygif
onf? ]e,l;pf0dpf} owif;r*¾Zif;rS zm&d'fZmum&D,m;\vlawGUar;jref;rIudk?
¤if;wnf;cd&k m[dw k ,fwiG f oD;oefYvufcNH yD; ajzMum;cJo h nf/ touf 66 ESpf
t&G,f&Sd 0efBuD;csKyf]0rf}onf? pD;yGm;a&;wGifuRrf;usifí yGifhyGifhvif;vif;
ajymwwfo[ l k vlord sm;oljzpfNyD;? tvsiftjrefzUHG NzdK;BuD;xGm;vmaom pD;yGm;
a&;pDrHudef;tcsdKUudk udk,fwdkif OD;pD;OD;aqmifjyKum? vkyfaqmifcJholjzpfonf/
pum;]p}uwnf;uyif 0efBuD;csKyf]0rf}u? rdrdonf trSefudkomajymrnf jzpf
aMumif;? rdefUcGef;&SnfBuD;rsm;udkajym&jcif;xuf tjyeftvSefaqG;aEG; ajymqdk
jcif;udo
k m ydrk Ekd pS of ufojl zpf&m? rdrad jymaepOf Mum;jzwfaqG;aEG;Edik yf gaMumif;
]0rf}u wHcg;zGiahf y;xm;cJo h nf/ 0efBuD;csKyf ]0rf} ESihf ]Zmum&D;,m;} wdYk onf?
wdbufjyóemrS }'gzm} ESifh vlYtcGifhta&;jyóemrsm; txdvnf;aumif;?
vufiif;jzpfay:aeaom urÇmah iGaMu;tusyt f wnf;rS w½kwfjynf'Drdkua&pD
tem*wfudprö sm;txdvnf;aumif; us,fus,fjyefUjyefU aqG;aEG;ar;jref;cJMh u
onf/ ¤if;aqG;aEG;ajzMum;csurf sm;rS tcsKUd udk aumufEw I af z:jyvdu
k yf gonf/

106 107
„ tar&duefjynfaxmifpkudk ,aeY½dkufcwfaewJh b@ma&;tusyf [m? w½kwfEdkifiHpD;yGm;a&;tay: tusdK;oufa&mufrI &SdrSmuawmh tao
twnf;ESifUywfoufNyD; cifAsm; b,fvdkxifjrif,lqygovJ/ tcsmygyJ/ vGefcJhwJh 10 ESpfu w½kwf-tar&duef ukefoG,fa&;yrmP[m
… uRefawmfwdkY 'Dtusyftwnf;udk tm;vHk;vufwGJNyD; ajz&Sif;oifhyg a':vm 102.6 bDv, D yH J &Scd w
hJ m? tck 302 bDv, D H &Sad eNy/D wpfqcGJ wd;k
w,f/ tar&duefjynfaxmifprk mS b@ma&;ESiphf ;D yGm;a&;pepf cRwaf csmw f rd ;f vmwmaygh/ tar&duef0,fvdktm; ,kwfavsmhoGm;wm[m w½kwf jynfy
yg;rIjzpfNyq
D &kd if? tar&duefwpfEikd if w
H nf; xdcu
kd cf &H rSm r[kwyf gbl;/ w½kwf ydu
Yk ek tf ay: rvGrJ aoG xdcu kd rf &I rdS mS yg/ tar&duefb@ma&;eJY w½kwjf ynf
jynfeJYtm&Sa'otygt0if wpfurÇmvHk;udk xdcdkufrSmyg/ b@ma&;[m yl;yl;uyfuyf qufoG,faewmyg/ tar&duefb@ma&;
u@ wpfpw kH pf&m cRwaf csmw f rd ;f yg;rI jzpfNyq
D &kd if? w½kwt f &if;tES;D awG&UJ
„ cifAsm;Edik if &H pYJ ;D yGm;a&;eJY ywfoufv?hkd tck vlawGu odoo d mom usqif; vHkNcHKa&;twGuf uRefawmfwdkY pdk;&drfylyefrdygw,f/
oGm;vdrfhr,fvdk ajymaeMuygw,f/ usqif;oGm;r,fvdkU cifAsm;xifovm;/
wu,fvdkh usqif;oGm;r,fqdk&if aemufqufwGJ b,fvdkjzpfvmr,f xifyg „ w½kwfEdkifiH[m tar&duefbPfawG&JY tmrcHpmcsKyfawGudk trsm;qHk;
ovJ/ 0,f,lydkifqdkifxm;wJUEdkifiHyg/ wGufcsufrIt& pkpkaygif; a':vm wpfx&DvD,H
… w½kwEf ikd if &H UJ pD;yGm;a&;[m wpfEpS yf sr;f rQ 9.6%eJY tESpf 30 wdik w f ikd f eD;yg;awmif &Sw d ,fvYkd od&&dS ygw,f/ w½kwjf ynf[m 'Dyikd q f ikd rf t
I aetxm;udk
zGUH NzKd ;wd;k wufvmcJyh gw,f/ 'g[m tHb h eef;jzpf&yfyg/ 2003eJY 2007 Mum;rSm wpfenf;enf;eJh vufeufozG,f toHk;rcsygbl;vdkh tar&duefawGudk tmrcH
ESppf Of 10% ausmf wd;k wufcyhJ gw,f/ 'gayrJh pm;oH;k ukef aps;EIe;f tñTe;f u Edkifrvm;/
awmh wpfESpf 2% awmif wufrvmcJhygbl;/ … tar&duefEikd &f UJ wu,fph ;D yGm;a&;[m? tajccH cdik rf mawmifw h if;aeyg
w½kwfjynf[m vdktyfwJh ta&;,laqmif½GufcsufawG BudKwifvkyf ao;w,f/ txl;ojzifh tqifhjrifhenf;ynmeJY tajccHpufrIvkyfief;u@
aqmifzdkY vufraES;cJhyg/ t&ifu uRefawmfwdkY pdwfylcJh&wmu pD;yGm;a&; awGrmS yg/ vufawGU pD;yGm;a&;vkyaf qmifrpI epfrmS wpfpw kH pfck trSm;t,Gi;f
zGHUNzdK;rIEIef; t&SdefjrefvGef;wmaMumifh? wefjyeftusdK;oufa&mufrI (over jzpfomG ;vkydY g/ 'Djyóemudk rSerf eS u f efuefajz&Si;f vdu k Ef ikd &f if? pD;yGm;a&; yHrk eS f
heating)awGjzpfNyD; ukefaps;EIef;awGwufvmrSm? aiGawGazmif;yGvmrSmudk wnfNird o f mG ;r,fh tvm;tvm &Sad eygao;w,f/ tar&duefrmS pD;yGm;a&;
[efYwm;zdkYygyJ/ zGUH NzKd ;rI qufvuf&iS o f efaezdYk w½kwu f arQmv f ifw h myg/ 'grS w½kwjf ynfukd
'gayrJh tar&duefrSm tdrf NcH ajr aps;uGuf tusyftwnf;upNyD;? tusdL;jzpfxGef;aprSmyg/ tar&duefrSm&SdaewJh w½kwf&if;ESD;jr§KyfESHaiGawG&JU
aemufu qufwu kd jf zpfvmwJh pd;k &drzf ,G v
f idI ;f wHy;kd awGaMumifh tajctaeawG tmrcHEikd rf eI UJ vHNk cKH rtI wGuf uReaf wmfwYkd pdwyf rl w d mtrSeyf gyJ/ 'gayrJh tar
u tvsit f jrefajymif;vJomG ;cJyh gw,f/ jynfyu 0,fvt kd m;awG usqif;oGm; &duefjynfaxmifp[ k m ,HMk unfxu kd wf hJ Edik if w H pfEikd if v H Ykd uReaf wmfwYkd ,HMk unf
NyD;? w½kwfjynfwGif; 0,fvdktm;uvnf; tcsdefwdktwGif;rSm ododomom xm;ygw,f/ txl;ojzifh 'Dvdk tcuftcJawG awGUBuHKae&wJhtcsdefrSm
wd;k vmzdYk rjzpfEikd yf gbl;/ 'Dawmh uReaf wmfwrYkd mS pD;yGm;a&;aES;auG;rIukd &ifqikd f w½kwfjynf[m tar&duefudk vufurf;ulnDcJhygw,f/ 'DvdkvkyfaqmifrI
&zdkYyJ &Sdygawmhw,f/ rufc½dkpD;yGm;a&;ay:vpDudk uRefawmfwdkY jyefNyD;nd§& awGaMumifh *vdb k ,fp;D yGm;a&;eJY aiGaMu;pepfwpfcv k ;kH wnfNird zf t Ykd axmuf
ygawmhr,f/ tuljzpfomG ;Ny;D ? 0½ke;f oH;k um;tjzpfawGuv kd nf; [efw Y m;a&Smif&mS ; Edik yf g
vdrfhrnf/ ckcsdefrSmawmh pkaygif;vkyfaqmifrI[m ta&;BuD;qHk;t&mygyJ/
„ tar&duefjynfaxmifpkrSm t"du pD;yGm;a&;usqif;rIeJh BuHKawGY&NyD
qdk&if? cifAsm;wdkY qufvufzGHY NzdK;aeEdkifOD;r,fvdkY ,lqygovm;/ „ vlawG tawmfrsm;rsm;u w½kwfjynf[m qlyg yg0g tiftm;BuD;EdkifiH
… 'DEpS f yxr 8 v&JUude;f *Pef;awGt&awmh uReaf wmfwYkd qufvuf jzpfaeygNy/D 'geahJ wmif ]'gzm}vdk ]tD&ef}vdk Edik if aH &;jyóemawGrSm bmaMumifh
zGHUNzdK;Edkifaeao;wmudk awGU&wmyJ/ 'gayrJh tar&duefpD;yGm;a&; usqif;rI wufwuf<u<u ryg&wmvJvdkY rcsifhr&JjzpfaeMuygw,f/

108 109
tar&duefjynfaxmifp&k UJ
tar&duefb@ma&;eJY or®wa&G;aumufyu JG kd
w½kwfjynfb@ma&;[m tar&duefvlxkuyJ qkH;jzwf&rSmyg/
yl;yl;uyfuyf qufoG,faewmyg/ uRefawmf teD;uyf
tar&duefb@ma&;u@ apmifhMunfhaecJhwm uawmh?
wpfpHkwpf&m cRwfacsmfwdrf;yg;rI jzpfNyDqdk&if? a&G;aumufyGJNyD;oGm;&if
w½kwft&if;tESD;awG&JU tar&duefeJYw½kwfqufqHa&;
vHkNcHKa&;twGuf b,fvkdaervJ qkdwmygyJ/
uRefawmfwdkY pdk;&drfylyefrdygw,f/
… cifAsm;&JUar;cGe;f udk uReaf wmf enf;enf;jyifyg&ap/ w½kwjf ynf[m „ tD&efEikd if o
H m EsLuvD,m;vufeuf ydik qf ikd o
f mG ;&if? urÇmBu;D twGuf
qlyg yg0g r[kwaf o;ygbl;/ w½kwjf ynfrmS vlO;D a&oef;aygif; 1300 &So d nfrmS tEå&m,f&Sdw,fvdkh cifAsm; r,lqbl;vm;/ 'gudk wm;jrpfzdkh urÇmBuD;taeeJY
rSeaf omfjim;vnf;? rMumrDu ESprf sm;twGi;f pD;yGm;a&;? vlraI &;awG tawmf bmvkyfoifUw,fvdkh cifAsm;xifygovJ/
vsijf refpmG wd;k wufvmcJo h nf rSeaf omfjim;vnf;? aus;vufa'orSm awmif
olv,form; oef; 800 &Sdaeygao;w,f/ qif;&JcsdKUiJhpGm aexdkifMu&ol … tD&ef EsLuvD,m;Edik if H jzpfomG ;wmudk uReaf wmfwYkd raxmufcyH gbl;/
oef;aygif; 'gZifaygif;rsm;pGm &Sad eygao;w,f/ uReaf wmfwrYkd mS 'DjyóemawG EsLuvD,m;pGrf;tifudk Nidrf;csrf;wJhenf;eJYtoHk;cszdkY tD&efrSm tcGifhta&; &Sd
ajz&Sif;zdkY tm;oGefBudK;yrf;Mu&OD;rSmyg/ 'gaMumifh udk,fhzGHUNzdK;a&; udk,ftm½Hk w,fvdkYawmh? uRefawmfwdkY ,HkMunfw,f/ 'gayrJh tD&ef[m 'DvdkBudK;yrf;rI
xm;NyD;? udk,fhEdkifiHom;awG b0wdk;wufatmif tm;pdkufaeMu&wmyg/ awGukd IAEA &JU apmifMh uyfMunf½h rI I atmufrmS om jyKvyk o f ifyh gw,f/ tD&ef
[m EsLuvD,m;vufeufvyk zf Ykd rBuKd ;pm;oifyh gbl;/ 'D&nf&, G cf suf atmifjrif
„ 'gawmU 'gaygAh sm/ 'gayrJU w½kwt f pd;k &taeeJY ql'eftpd;k &eJh tD&eftpd;k & zdYk tD&eftay:Ncrd ;f ajcmufjcif;? tusyu f ikd jf cif;? tiftm;oHk;jcif; enf;vrf;
wdu Yk ?kd jynfoal wGtay: zdEydS cf sKycf s,rf I avsmah vsmah ygah ygv h yk af tmif? zdtm;ay; rsm;xuf Nird ;f csr;f pGmaqG;aEG;jcif;enf;vrf;udo k ;kH rS atmifjrifEikd rf ,fvYkd arQmf
Edik w f mawmU aocsmygw,f/ cifAsm;wdu hk 'DEikd if aH wGehJ qufqaH &;aumif;aewmyJ/ vifhygw,f/ 'gu yk*¾dKvfESpfOD;Mum; qufqHrIvdkygyJ/ wpfOD;udk wpfOD;u
… ckrS cifAsm;&JU 'kw, d ar;cGe;f udak jz&awmhr,f/ w½kwjf ynfu w&m;rQ xGufaygufr&Sdatmif acsmifydwfzdkY BudK;pm;&if wefjyefrIawG &SdvmrSmygyJ/
wrIukd vufuikd x f m;wJEh ikd if yH g/ uReaf wmfwUkd &JUtajccHral wGukd b,fawmhrS uReaf wmfwv Ykd yk &f rSmu jyóemajyvnfomG ;zdyYk gyJ/ wif;rmrIawG wd;k vmzdYk
ta&mif;t0,frvkyb f ;l / Oyrm? tck cifAsm;ajymaewJh ]'gzm} jyóemudyk MJ unf?h r[kwfygbl;/
w½kwjf ynf[m tNrw J rf; ESpv f rf;oGm;csO;f uyfru I ydk J usiohf ;kH w,f/ ]'gzm}udk
Nidrf;csrf;a&;wyfawG yxrqHk;ydkYvTwfwJhEdkifiHawGxJrSm w½kwfjynf ygw,f/ cifAsm;udk wpfckar;&OD;r,f/ ajrmufudk&D;,m;jyóemeJYywfoufvdkY
ql'efukd yxrqH;k tultnDay;wJEh ikd if u H w½kwjf ynfyg/ ]'gzm}udpö Nird ;f csr;f pGm w½kwfjynf&JUBudK;yrf;rIawG[m? tajctaeudk taxmuftuljyKcJhw,fvdkY
tajz&SmzdYk ql'efEikd if aH cgif;aqmifawGeUJ tNrrJ jywf ajymqdak qG;aEG; BuKd ;yrf; r,lqbl;vm;/ ud&k ;D ,m; EsLuvD;,m;jyóemwpfcv k ;kH tNy;D tjywf ajz&Si;f
vsuf&Sdygw,f/ vdu
k zf Ykd qdw
k muawmh tcsed ,
f &l OD;rSmayghAsm/ 'gayrJh uReaf wmfwYkd usio
hf ;kH cJh
wJh ajz&Sif;a&;yHkpH[m OD;wnf&mrSSefcJhw,fqdkwm oufaocHaeygw,f/
110 111
w½kwfjynfrSm
ukefxkwfpGrf;tm;pkudk „ 'DESpfck[m qefYusifbuf0da&m"d jzpfaew,fvdkh vlawGu ,lqMu
tcsKyftaESmifawGtm;vHk;u ygw,f/ ESpfckpvHk; tvkyfjzpfatmif cifAsm; b,fvdk vkyfaqmifcJhygovJ/
… tpdk;&pnf;rsOf;pnf;urf;eJY rufc½dkpD;yGm;a&;vrf;ñTefrIatmufrSm
vGwfajrmufapcJhygw,f/
t&if;tjrpfawGudk cGJa0owfrSwf&mrSm? aps;uGuftiftm;awG&JU tajccH
ta&;BuD;wJh tawG;tac:wpfckyJ tcef;u@udk tjynfht0 toHk;cscGifhjyKxm;cJhygw,f/ jrif&wJhvufawG
uRefawmfwdkYrSm&Sdw,f/ udka&m? rjrif&wJhvufawGudka&m tjynfht0vIyf&Sm;cGifhjyKxm;ygw,f/
'gu ]qdk&S,fvpfpepfonf cifAsm; t'rfprpf (Adam Smith)&JUpmawGudk avhvmzl;w,fqdk&if olU&JU
ausmfMum;wJh pmtkyf ESpftkyfudk odrSmyg/ ]EdkifiHrsm;&JU"etiftm;} (The
aps;uGufpD;yGm;a&;udk usifhoHk;Edkifonf}
Wealth of Nations) qdw k phJ mtky[
f m? rjrif&wJv h uf (aps;uGut
f iftm;pkawG)
qdkwmygyJ/ taMumif; azmfjyxm;wmyg/ aemufwpftyk u f awmh vlraI &;pmemrIeYJ w&m;
rQwrItaMumif;yg/ OpömpD;yGm;udk vlxMk um;jzefUa0&mrSm tpd;k &&JUu@ ta&;
„ w½kwfjynf&JY BudK;yrf;vkyfaqmifcsufawGudk tar&duefjynfaxmifpk ygyHuk kd tav;ay;azmfjyxm;ygw,f/ Edik if "hH eOpömtrsm;pk[m vufwpfqyk f
tygt0if wpfurÇmvH;k u todtrSwjf yK BuKd qckd MUJ uygw,f/ 'gaMumifU w½kwf pmvlwpfp&k UJ vufxrJ mS yJ pkyakH e&if? 'DEikd if rH mS o[ZmwjzpfreI UJ wnfNird rf I
jynftaeeJh urÇmwh jcm;ae&mawGrmS tvm;wl yg0ifvyk af qmifay;&if aumif;rSmyJ &SdrSm r[kwfawmhygbl;/
vdkY arQmfvifUawmifUwaeMuygw,f/
„ olwdkhu tdkvHypfyGJawmfaemufydkif; ydkrdkvGwfvyfrI&SdvmvdrfUr,fvdkY
… ESpaf ygif;rsm;pGm aqG;aEG;ndE§ iId ;f rIuaeNy;D oifcef;pmawGvnf; trsm; arQmvf ifcU MUJ uwm/ tck zdEydS rf aI wG ydrk sm;vmw,fvhkd ajymaeMuygw,f/ 0efBu;D csKyf
Bu;D &cJyh gw,f/ tawGUtBuKH awGvnf; trsm;Bu;D &cJyh gw,f/ wd;k wufraI wG b,fvdkwHkYjyefcsifygovJ/
&cJhw,f qdkwmuvnf; aqG;aEG;yGJtzGJU0if 6 EdkifiH&JU eD;eD;uyfuyf yl;aygif; … tdv k yH pfyuJG kd tdr&f iS t
f jzpf vufcu H si;f yjzpfvu kd v f Ykd w½kwjf ynf ydNk y;D
vkyfaqmifrIaMumifhvnf; trsm;BuD; ygygw,f/ yGifhvif;vmygw,f/ bufvdkuftpGJ&SdwJhol r[kwf&if 'gudkjrifEdkifygw,f/
w½kwjf ynfrmS vGwv f yfpmG xkwaf zmfajymqdck iG ehf YJ rD',D mrSm a&;om;azmfjf ycGihf
„ 0efBuD;csKyf ]0rf} cifAsm? 0efBuD;csKyftrdefh&SdwJhtwdkif; w½kwfEdkifiH[m udk tmrcHxm;ygw,f/ w½kwt f pd;k &u vlt Y cGit hf a&;udk ta&;xm;Ny;D um
ordkif;rSm b,fEdkifiHrS r&&Sdzl;wJh wpfESpfzGHYNzdK;rIEIef; 9 h5% eJY tESpf 30 wdkif uG,af pmifah &Smufay;ygw,f/ 'gudk w½kwjf ynf&UJ tajccHOya'rSm xnfo h iG ;f
wdkif qufwdkufzGHY NzdK;vmcJhygw,f/ 'DatmifjrifrI&JYaomhcsufu bmygvJcifAsm/ a&;qGx J m;Ny;D tav;teufusio hf ;kH aeygw,f/ vlt Y cGithf a&;eJY ywfoufvYkd
pHjyyHkpHu bmygvJ/ uReaf wmfw[ Ykd m ajcmufypfuif; oJvpJ ifvaYkd wmh r,lqygbl;/ wcsKUd ae&mawG
rSm? wcsKdUudpöawGrSm? uRefawmfwdkYrSm jyóemawG &Sdygw,f/ bmyJjzpfjzpf
… tajzuawmh 1978 ckEpS rf mS pwifusio hf ;kH cJw
h hJ jyKjyifajymif;vJa&;eJU wdk;wufrIawG&&Sdvmatmif qufvufvkyfaqmifaeygw,f/
pD;yGm;a&;vrf;zGiahf y;wJh ay:vpDygyJ/ w½kwjf ynfrmS ukex f w
k pf rG ;f tm;pkukd
tcsKyt f aESmifawGtm;vH;k u vGwaf jrmufapcJyh gw,f/ ta&;Bu;D wJh tawG;
tac:wpfcyk J uReaf wmfwrYkd mS &Sw
d ,f/ 'gu ]qd&k ,S v f pfpepfonf aps;uGuf „ cifAsm;tBudKufqHk; 0ufyfqdk'fawGu bmawGvJ/
pD;yGm;a&;udk usifhoHk;Edkifonf} qdkwmygyJ/ … uReaf wmfuawmh 0ufyq f 'kd af wGtawmfrsm;rsm; avQmufMunfw
h mygyJ/
112 113
uReaf wmfw[ Ykd m w½kwEf ikd if &H UJ trsKd ;om;a&;tajctaersm;udk xnfh … uReaf wmf Marcus Aurelius &JU tawG;tac:awGukd rMumcP
oGi;f pOf;pm;Ny;D ? w½kwEf ikd if &H UJ 0daoo t*Fg&yfrsm;ESiu hf u
kd nf rD ,fh pepfwpfck zwfw,fqkdwm rSefygw,f/ ola&;wJhpmawGUudk uRefawmf ESpfESpfumum
udk &SmazGazmfxkwfum wjznf;jznf; csOf;uyfajymif;vJoGm;zdkY vdkygw,f/ oabmusryd gw,f/ uReaf wmfu vlu Y si0hf wfqidk &f mawGukd odyw f efz;dk xm;
uRefawmhtaeeJY aemuf 25 ESpftwGif; w½kwfjynfrSm bmawGjzpf w,f/ pD;yGm;a&;pGr;f aqmif&iS af wG? pD;yGm;a&;ynm&Siaf wGeYJ tajrmftjrif&w dS hJ
r,fvdkY BudKwifedrdwfzwfzdkYcufygw,f/ w½kwfjynf&JU'Drdkua&pD[m quf Ekid if aHh cgif;aqmifawGtm;vk;H [m? ud, k u f siw hf &m;eJY vlu Y si0hf wfou d m© awGukd
vufBu;D xGm; jzpfxeG ;f vmr,fvaYkd wmh uReaf wmf,MkH unfygw,f/ aemufvm tav;xm;oifyh gw,f/ uReaf wmft h jrift&awmh ud, k u f siw hf &m;eJY vlu Y sihf
r,fh tESpf 20 eJY 30 twGi;f w½kwv f tYl zGUJ tpnf;[m ydNk y;D 'Dru kd a&pDqef 0wfodu©mudk wkdif;wmzkdY tjrifhqkH;pHEIef;[m w&m;rQwrIygyJ/ pD;yGm;a&;t
vmr,f? ydkNyD; rQwvmr,f/ w&m;a&;pepfuvnf; wdk;wufvmrSmyg/ aMumif; uReaf wmfwYdk pOf;pm;vku d Nf yq D &dk if? uReaf wmfwYdk t&ifq;Hk ajy;jrifvu dk f
uReaf wmfwYkd ½IjrifwthJ wdik ;f ajym&&if? qd&k , S v f pfpepf[m ydNk y;D &ifu
h suv f mr,f? Muwmu ukrP Ü BD u;D awG? t&if;tES;D awG? aps;uGuaf wG? enf;ynmawG pojzifh
ydkNyD; wdk;wufaumif;rGefvmrSm aocsmygw,f/ ygyJ/ ckid rf mwJ, h MHk unfcsuef YJ vlu
Y si0hf wfou d m© vdk tajccHoabmw&m;awG
udk uReaf wmfwYdk arhxm;wwfMuygw,f/ 'DtajccHtcsuBf u;D ESpcf u k kd aygif;
„ vlawGu ajymaeMuw,f/ cifAsm;u *syefawG&JYpepfudk avhvmae pnf;ay;Ekid rf o S m? pD;yGm;a&;b0&JU DNA [m tjynft h pkH ½kyv f ;Hk ay:vmrSmyg/
w,f/ bmaMumifhvJqdkawmh *syefEdkifiHrSm 'Drdkua&pD&Sdw,f/ 'gayrJh wpfygwD w½kwfjynf&JUpD;yGm;zGHYNzdK;rI vrf;aMumif;wpfavQmufrSm? udk,fusifhodu©mudk
wnf;uom a&G;aumufyaJG wGrSm tEdik &f aeyH&k vdv hk hkd ajymMuygw,f/ cifAsm;u paw;Ny;D ? tjrwftpGe;f aemufuo kd mvku d cf whJ hJ ukrP Ü w D csKUd &Sw
d ,fqw dk m rSef
w½kwfjynfrSm tJh'DyHkpHrsdK; jzpfcsifwmvm;/ ygw,f/ 'grsK;d udk uReaf wmfwYdk b,fawmhrS tjzpfcrH mS r[kwfygbl;/ bmvdv Yk J
… urÇmay:rSm 'Dru kd a&pDypkH t
H rsKd ;rsKd ; &Syd gw,f/ ta&;Bu;D wmu jynf qkad wmh 'Dvekd nf;vrf;u Mum&Sncf rH mS r[kwv f yYkd gyJ/ 'gaMumifh uReaf wmfwu Ydk
olvx l &k UJ tusKd ;pD;yGm;udk wu,fwrf; ud, k pf m;jyK-rjyK qdw k myg/ uReaf wmf tzGt YJ pnf;qkid &f m? vkyif ef;cGiqf idk &f m? vlraI &;qkid &f m ud, k u f siw hf &m;awGukd
em;vnfxm;ovdkajym&&if qdk&S,fvpfpepfuvnf; 'Drdkua&pDyHkpHwpfrsdK; wzGzGajymae&wmyg/
ygyJ/ 'Dvdk 'Drudk a&pDrmS xdyq f ;Hk u ta&;ygqk;H uawmh jynfov l xl &k UJ 'Dru
dk
a&pDenf;us a&G;aumufykdifcGifh? apmifhMunfhBuD;MuyfykdifcGifheJY qkH;jzwfykdifcGifh „ 0efBu;D csKyu f kd uReaf wmfaemufq;Hk ar;cGe;f wpfck ar;yg&ap/ tar&duef
awG &Sd&ygr,f/ jynfolawGtaeeJY vGwfvyfrIeJYnDrQrI&SdwJh ywf0ef;usifrSm a&G;aumufyGJtajctaeudk cifAsm;apmifUMunfUaecJhrSmygyJ/ 'Dxl;xl;qef;qef;
bufpw Hk ;dk wufzNYHG zKd ;atmif vkyaf qmifEidk zf Ydk taxmuftuljyK&ygr,f/ 'Dvkd NydKifyGJESifUywfoufvdkh 0efBuD;csKyf&JYxifjrifcsuf odyg&ap/
'Drkdua&pDpepf[m jynfhpkHjynfh0wJh w&m;a&;pepfay:rSm tajccH&ygr,f/ … tar&duefjynfaxmifp&k UJ or®wa&G;aumufyu JG kd tar&duefvx l u
k yJ
qk;H jzwf&rSmyg/ uReaf wmf teD;uyfapmifMh unfah ecJw h muawmh? a&G;aumufyJG
„ Marcus Aurelius &JpY mtkyaf wGukd tBurd w f pf&mavmufzwfz;l w,f Ny;D oGm;&if tar&duefew YJ ½kwq f ufqaH &; b,fvadk ervJ qkw d mygyJ/ rMumrD
vdhk cifAsm;ajymzl;ygw,f/ ol[m avmu"Hw&m;udk MuMUH ucUH EH idk w f hJ ausmMf um;wJU ESpfrsm;twGif; w½kwf-tar&duefqufqHa&;[m ckdifckdifrmrmzGHYNzdK;vmcJhyg
'óeq&mwpfOD;yg/ olhpmawG uRefawmf zwfMunfU&oavmufawmU vl[m w,f/ b,folyJ or®wta&G;cH&onfjzpfap wufvmwJh or®wopf[m
twÅu, kd u
f sK;d OD;pm;ray;oifb U ;l / vlt
h zGt
YJ pnf;wpf&yfv;Hk tusK;d udo
k m OD;pm; 'DqufqHa&;udk qufvufzNYHG zKd ;atmifvyk rf mS yJvYkd uReaf wmf ,kMH unfygw,f/
ay;oifw U ,fvhkd qkv d ykd &Hk ygw,f/ uReaf wmf ,aehacwfw½kwjf ynfukd a&mufomG ; w½kwjf ynftaeeJu Y awmh b,foyl J or®wjzpfvmvm tar&duefeq YJ ufqH
awmU yk*¾vduu@BuD;xGm;aeykH? pm;okH;olOD;pm;ay;pepf BuD;xGm;aeykHawGudk a&;udk qufvufwkd;wufaumif;rGefatmif vkyfaqmifaerSmygyJ/
wtHUwMoawGYjrifcJU&ygw,f/ 0efBuD;csKyfu w½kwfvlxkudk twÅta&;xuf armifudkBuD;
y&ta&;udk OD;pm;ay;zkdh ajymcsifaewmvm;/ Newsweek, October 6 2008

114 115
rdcifBu;D enf;wlyif a&&Sno f abmü aps;uGuu f kd vdrn
f mNz;D jzef;í r&? wuf
Features ygAsm[k acsmah jymír&? rusygESi[ hf k awmif;yefívnf;r&/ avmbpdwEf iS hf
aps;uGufujyef½dkufonfUtcsdeftcg...„ aMumufpw d w
f Ykd vGeq
f o
GJ nfth ay:rlwnfum olvyk &f rnft h &mudk olb Y mom
ordkif;q&m\pD;yGm;a&;oifcef;pmrsm;...„ vkyof mG ;rnfom jzpfonf/ tvm;wl? olonfvnf; aemufq;Hk tvSnw hf iG rf S
rsm;rsm;xkwf rsm;rsm;oHk;0g'ukd...„ ½du
k af omol jzpfonf/ ½du k Nf yq
D v
kd Qivf nf; uReaf wmfwYkd xifrw S rf xm;aom
yifv,f"m;jywdkhaysmfpH&m qdkrmvD;,m;...„ twdkif;twmtxd ½dkufcsufujyif;pjrJ/
tm&SypdzdwfxJu rD&yfbf...„
bmudkuRefawmfajymaejcif;vJ
aps;uGufu 'DuaeYjzpfay:aeonfh pD;yGm;a&;tusyt f wnf;onf? apmapmydik ;f
wpfavQmufv;Hk acs;aiGawG tvGet f uR&H ,l ok;H pJcG ahJ omaMumif?h ay:ayguf
jyef½dkufonfhtcsdeftcg vm&jcif;jzpfonf/ ,ckawmh wef&mwefz;kd ay;&rnfh tcsed o f Ykd a&mufaeNy[ D k
Thomas L. Friendman: The Post-Binge World qdv k jkd cif; jzpfygonf/ urÇmonf ,cifu rMuKH cb hJ ;l aom twdik ;f twmtxd
tBu;D tus,f ta<u;,lo;Hk pJcG o hJ nf/ onftwGuf ,cktcg "eOpömajrmuf
„ azjrifU jrm;pGm vufvw G q
f ;Hk ½I;H &awmhrnf/ onfuaeY uReaf wmfwjYkd rifawGUae&aom
tjcif;t&monf? urÇmrSm&So d nfh ydik q f ikd yf pön;f rsm; (assets) tm;vk;H udk aps;
obm0rdcifBu;D (Mother Nature) qdw k mESiphf yfvsO;f í uReaf wmhf uGuu f n§mwmjcif;uif;pGm jyefvnfwefz;kd jzwfaejcif;? topfwpfzef aps;EIe;f
rdwaf qG tDuw kd uf(c)tifwmae&S,ef ,f tBu;D tuJ a&mhb0f yfqif owfrw S af ejcif; jzpfonf/ wpfenf;qd&k aom? acs;aiGawG tvGet f uRH ok;H pJG
ajymavh&Sdaom pum;wpfck&Sdonf/ ]obm0rdcifBuD;qdkwm ½ly cJhNyD;onfh ,aeYumvrSm pawmh (stock) wpfckpD? aiGacs;pmcsKyf (bond)
aA'&,f? "mwkaA'&,f? ZD0aA'&,f? 'gyJAs} [laompum;/ Ny;D ? wpfckpD? bPfwpfckpD\wefzdk;onf b,fa&GUb,frQom&Sdonfqdkwm aps;
tJonfoabmaMumifyh if obm0rdcifBu;D udk vdrn f mNz;D jzef;ír&? uGufu ajymjyaejcif;jzpfonf/
vmbfx;kd ír&? tcsKo d yfír&? vspv f sL½Ixm;ívnf;r&[k olu odjYk zpfvQi?f ,ck tpd;k &u aiGaMu;tajrmuftjrm; pdu k x f w k u
f nl &D ef
qdkonf/ uGe*f &ufvw T af wmfu oabmwlNy;D aemufwiG ?f bPfawGu tb,faMumifh
&moDOwkupd Eö iS yhf wfoufvQif tJonf ½lyaA'? "mwkaA'? aiGxkwfacs;rIawG jyefvnfrpwifEdkifMuao;oenf;/
ZD0aA'wdkYu jy|mef; onfhtwdkif;yif olzefwD;jyKvkyfvdrfrnf/ onf[mudo k v d v kd Qirf l jyóem\tpqDoYkd jyefomG ;&ygrnf/ bmvif
abhpabmpum;ESifhqdk&aomf? obm0rdcifBuD;onf aemufqkH; wHwikd ;f Bu;D NyKd omG ;Ny;D aemufwiG ?f urÇmwpf0ef;&Sd wdik ;f jynfp;D yGm;a&;rsm; tm;
tvSnrhf S ½duk o f jl zpfonf/ ½du k vf Qivf nf; ½du
k cf suu f jyif;ovm; vkH;avmufyif t&if;&SifpepfqDodkY ul;ajymif;cJhMuonf/ onftcg urÇmü
rar;ESifh/ &if;ES;D jrK§ yEf pHS &mae&m vdu k &f mS aeonfh aiGaMu;awG tvsyH ,fjzpfvmonf/
aps;uGurf sm;onfvnf; obm0rdcifBu;D ESihf tvm;wlyif onfudpöudkifwG,f&ef enf;vrf;udkaiGaMu;udpörsm; pDrHcefYcJGaeusyk*¾dKvf
jzpfonf/ aps;uGuu f kd armif;ESiaf eonfh rlvblwwGe;f tm;onf rsm;u rsm;rMumrDyifawGU&Scd MhJ uonf/ ,if;u? yk*Kd¾ vw f pfO;D ESihf oufqikd &f m
aMumufpw d Ef iS hf avmbpdwjf zpfonf/ aMumufpw d Ef iS ahf vmbpdwf bPfwpfct k Mum; (odrYk [kw)f ukrP Ü BD u;D wpfcEk iS hf bPftyk pf w k pfctk Mum;
wd\Yk tiftm;csed cf iG n f m§ ay:rlwnfum oufqikd &f m tcsed t f cg pojzifh? toD;oD; qufoG,fvkyfudkifxm;Muonfh tdrfaygif? ajraygifrsm;
wpfct k wGuf aps;uGu\ f taetxm;rsm;jzpfay:&onf/ obm0 pD;yGm;a&;acs;aiGrsm;udk tpdwpf w d cf jGJ crf;um? t&yf&yfysUH ESUH oGm;atmif jzefMY uuf
116 117
'DuaeY jzpfay:aeonfh pD;yGm;a&;tusyftwnf;onf tcg aiGxw k af cs;wmawG tm;vk;H &yfuek o f nf/ pifppf bPfrsm; taeESiv hf nf;
aiGpm&if;&Sif;wrf; a&;qJGonfhtcgü? rdrdwdkYrSm&Sdonfh tajctaeraumif;
apmapmydkif;wpfavQmufvkH;
aom ydik q f ikd yf pön;f rsm;udk vwfwavm tppftrSew f efz;kd rsm;twdik ;f ½d;k ½d;k
acs;aiGawG tvGeftuRH&,l okH;pJGcJhaomaMumifh om;om;rSerf eS u f efuef xnfo h iG ;f Murnfqu kd ? trsm;tjym;yif t½I;H ay:ae
ay:aygufvm&jcif;jzpfonf/ wm awGU&rnfjzpfonf/
,ckawmh wef&mwefzdk;ay;&rnft h csdefodkY a&mufaeNyD[k Ny;D cJah omvrsm;twGi;f tpd;k &u bPfawG aiGjyefacs;jzpfvm&eft
wGu?f tpDtpOfwpfcNk y;D wpfck ajymif;vJcsrw S v f yk u
f ikd cf o
hJ nf/ odaYk omf aps;
qdkvdkjcif; jzpfygonf/
uGufuawmh onf[mudkapmifhqdkif;rae bPfBuD;awG? tmrcHvkyfief;BuD;
Mujcif;jzpfonf/ oufqdkif&mbPfwpfckrS pwifvdkufonfh t awGukd olu ]cifAsm;wdYk aiGpm&if;awGxrJ mS wefz;kd ra&&mwmawG trsm;Bu;D
aygifpmcsKyrf sm; pD;yGm;a&;acs;aiGrsm;onf? onfypön;f rsK;d awGukd ygaew,fvdkY usKyfwdkY ,lqw,f/ tJ'gawGudk olYtrSefwu,fwefzdk;[m
csKy0f ,fol (Aggregator) rsm;vufoYkd tvsit f jref a&muf&o dS mG ;Ny;D ? b,favmuf&o dS vJ? tJonf &So d avmuftxd jyefavQmNh y;D owfrw S af y;yg/
¤if;u xdak cs;aiGaygif;pkw H u Ykd kd aiGacs;pmcsKyf (bond) rsm;tjzpfoYkd odkYr[kwf&ifawmh w&m;onf rw&m;onf rajymeJY? usKyfwdkYu cifAsm;udk
ajymif;vJNy;D ? tpdwpf w d t
f `rmT `rmT cJjG crf;um bPfrsm;? aiGaMu;aps; aps;EIe;f jyefvnfowfrw S &f vdrrf ,f}[lí qdak eonf/ aps;uGuu f olvyk pf &m
uGurf sm;? yifpif&efyaHk iGrsm;odYk jzefjY zL;a&mif;csjcif;jzif?h urÇmt&yf &Sdonfhtwdkif; vkyfawmhrnfh oabmyif/
&yfodkY ysHESHoGm;avonf/ odkYqdkvQif 'Dtusyftwnf; oufomatmif rnfodkYvkyfrnfenf;/
,if;odkY b@maiGaMu;udpöwGif t&yf&yfvlwum yg0if aiGaMu;AsL[morm;wpfOD;jzpfol a';Apfprpf(c) (David Smick) uawmh?
Mujcif;aMumifh jzpfay:vmonfh aumif;aomtusK;d qufwpfcu k ? ]'D[mudk ajz&Sif;zdkYenf;vrf;u azmfpyf,l&r,fh oabm&Sdw,f}[kqdkonf/
urÇmwpfvTm;pD;yGm;a&; zHGUNzdK;wdk;wufrItwGuf pGrf;tm;&&Sdjcif; olu ,aeYacwf urÇmvkH;csDpD;yGm;a&;BuD;xJrSm ykef;vQKdcdkatmif;aeonfh
jzpfonf/ ,ciftpOftqufxuf xl;uJyv kd eG pf mG vltrsm;tjym; tEÅ&m,frsm;taMumif;udk "The World Is Curved" trnf&Sd pmtkyfjzifh?
yif qif;&Jjcif;rS vGwfuif;Muonf/ vsifjrefpGm csrf;om<u,f0 wifjycJholjzpfonf/ prpf(c)u ]tJ'DpD;yGm;a&;vkyfief; taqmufttkHawG
Muonf/ odkYaomf txufu ta&mif;t0,fvkyfief;BuD;onf tm;vk;H &JU aiGpm&if;awGoefo Y mG ;atmif vky&f r,f? olwu Ykd kd ykpH t
H opfeYJ jyef
tusK;d tjrwf tvGerf sm;jym;aMumif;? odvmonft h cg onftvkyf vnfzUGJ pnf;Ny;D ? t&if;tES;D yg jyefxal xmifay;&r,f}[k tMujH yKonf/ wefz;kd
rsKd;xJwGif ryg0ifoifholawG? pOfpm;ÓPfenf;onfh vlrdkufawG ra&&maom ydik q f ikd yf pön;f rsm;tm;vk;H wefz;kd rSeu f efpmG owfrw S jf cif;? pm&if;
tJonfvufqifhurf; ta&mif;t0,fwef;BuD;xJ 0ifygvmMu y,fzsujf cif;rsm; jyKvyk Ef ikd &f eftwGu?f tcsKUd aombPfEiS hf tmrcHvyk if ef;rsm;
onf/ onfypönf;rsKd;udk <uufudkufovdk wpfzJhwpfudkufyif 0if udk yl;aygif;jcif;? tcsKUd udt k opfjyefvnf zJUG pnf;jcif;rsm;jyKvyk &f rnf/ tcsKUd udrk l
rudu k o
f ifo h nfh bPfrsm;? tmrcHurk P Ü BD u;D rsm; yvkyyf avmif; ¤if;wdkYbmom &yfqdkif;oGm;ap&ayrnf/
pm;MursdKMuonf/ onf[mawGjzifh vkyfief;t&if;tESD; rjyKoifh onfwGif tpdk;&ydkif;\tvkyfu? qufvuf&yfwnfrnfh bPfrsm;
onfh ukrÜPDrsm;uvnf;? t&if;tESD;twGuf onf[mawGudk twGu?f tmrcHcsuaf wG tvkt H avmufxm;&Sad yzdjYk zpfonf/ odrYk o S m ¤if;wdYk
rSDcdkvmMuonf/ taejzifh rdrw d yYkd ikd q
f ikd yf pön;f rsm;udk ½d;k ajzmifrh eS uf efpmG aps;EIe;f owfrw S Ef ikd f
odaYk omf? aps;uGux f w J ifa&mif;xm;onfh acs;aiGawGxrJ mS Muvdrrhf nfjzpfonf/ Ny;D vQif ¤if;wdYk jyefvnfaiG&if;jznfw h if;xlaxmif&mü
a<u;qk;H awG ygvmonft h cg? b@maiGaMu;avmu wpf&yfv;Hk tpdk;&u yg0ifulnD&vdrfhrnf/ avmavmq,fwGif tpdk;&u yg0ifulnD&
udk xdcu kd u
f ek af wmhonf/ ydik q f ikd yf pön;f wefz;kd awG raocsmonfh vdrfhrnf/ avmavmq,fwGif tpdk;&u onftwGufaqmif&Guf&ef enf;
118
119
vrf;rsm; pOf;pm;MuHqqJjzpfonf/
]tpd;k &&JU aemuftvkyw f pfcu
k ? bPfawGu aiGxw k af cs;
&mrSm pm;ok;H olukd owif;tcsut f vuf tjynft h pkH zGi[ hf ajym
qdw k hJ truth-in-lending pepfukd wpfurÇmvk;H twdik ;f twmeJY usio hf ;Hk
jzpfatmif? enf;vrf;pnf;urf;opfawG jrefjrefqefqef csrw S af y;
zdyYk ?J pD;yGm;a&; jyefvnfw;kd wufatmifvyk zf t Ykd wGuf tJ'aD iGacs;wJh
tpDtpOfawG uReaf wmfwYkd qufNy;D vdt k yfaeOD;rSmyJ}[lí prpf(c)
u qdo k nf/
olwifjyonfh enf;vrf;u odyfawmhrvG,ful? a&&Snf
BudK;yrf;tm;xkwf&rnfhoabm &Sdonf/
tpd;k &bufu olt Y ydik ;f awG olvyk &f vdrrhf nf tvGet f uRH ord k i f ; q&m\
vkyu f ikd w f mawGukd pnf;urf;uvem;jzifh xde;f odr;f zdv Yk o kd vdk pD;
yGm;a&;vkyif ef;wd\ Yk obm0twdik ;f wDxiG q f ef;opfjcif;? pGepYf m; pD;yGm;a&;oifcef;pmrsm;
vkyu f ikd jf cif;rsm;udk tvGet f uRH uefo Y wfcsKycf sKyjf cif; rjyKzv Ykd nf;
owdjyK&ayrnf/ xk;H pHtwdik ;f aemufq;Hk wGif tJ'w D xD iG rf I pGepYf m; „ OD;[efxGef;(tcGef)
vkyu f ikd rf rI sm;uyif? uReaf wmfwpYkd ;D yGm;a&;udk jyefvnfqw GJ ifomG ;
EdkifaomaMumifh jzpfonf/ tar&duefpD;yGm;a&; upOfhuvsm;jzpfaecsdefrSm ordkif;ygarmu©
r[mol<u,fBu;D 0g&ifwyfzuf (Warren Buffet) uawmh vnf; raeomawmhay/ pwif;zd'k w hf uúov
kd rf mS ordik ;f ygarmu©
]a&SUvrSm (odrYk [kw)f aemufajcmufvrSm pawmhaps;uGuu f bm vkyaf eonfh a';Apfuae'Du? ,aeU tar&duef pD;yGm;a&;jyóem
awGvkyfrvJ uRefawmf rodbl;? odkYaomf uRefawmfodwmu udk ordik ;f ½Iaxmifrh S qifjcifo;kH oyfxm;onf/ xdo k rdik ;f q&monf
tar&duefpD;yGm;a&;onf umvwpfck jzwfoef;NyD;wJhaemufrSm ]aomuuif;a0;aexdkifa&;? urÇmhpD;yGm;ysufuyfESifh urÇmhppft
aoaocsmcsm jyefaumif;vmr,f? tJ'Dcg pD;yGm;a&;&JU wpfpdwf wGif;rS tar&duefvlxk (1929-1945) (Freedom from Fear;
wpfzu hJ kd ydik q
f ikd w
f hJ vlwikd ;f tajctae aumif;vmvdrrhf ,f qdw k m The American People in Depression and War, 1929-1945)
yJ}[lí ajymMum;cJhonf/ pmtkyfjzifh ylvpfZmqk &&SdcJholjzpfonf/
azjrifh ,aeUacwf jzpfpOfrsm;udkMunfhum? pD;yGm;ysufuyfBuD;
&nfñeT ;f Thomas L. Friendman: The Post-Binge World, aemufwpfck xyfarG;zdUk atmf[pfnp§ x f w k af ewmrsm;vm;[k? ordik ;f
IHT, 18-19 October 2008. q&mu xifa,mifrcd o hJ nf/ ordik ;f ZmwfcrkH mS ]tvGr;f Zmwfcif;
Ny;D awmh taomZmwfvrf;jzif}h olUbmom wpfywfjyefvnfonf
[k? qdk&S,fvpfawG;ac:&SifBuD; um;vfrmhu©pf u qdkcJhzl;onf/
odaYk omfvnf; vufawGUjzpf&yf rSww f rf;rsm;t& 1930 jynfEh pS f
rsm;u uyfab;rsKd ; wpfausmjh yefBuKH &zdUk ? tvGr;f taom wpfZmwf
NyD; wpfZmwf cif;aejcif;awmhr[kwfay/ wu,fawmh 21 &mpk
120 121
pD;yGm;a&;jyóemrSm ud, k b hf momazmfonfh ab;'kuo © m jzpfonf[?k ordik ;f pD;yGm;ysufuyfonf
q&mu qdyk gonf/ odUk wdik af tmif 'kup© wifjzpfay:&m? 'ku©t&G,ftpm;?
b@ma&;tusyftwnf;jzpf&mrS
qdk;0g;jyif;xefrItwdkif;tqwdkU rwlEdkifovdk? ,cifpD;yGm;ysufuyfrSmuJhodkU
q,fpkESpfrQMumonfhwdkif BuHK&EdkifrSmvnf; r[kwfay/ tpjyKcJhonf qdak omfvnf;
1920 jynfv h eG Ef pS rf sm;u urÇmph ;D yGm;a&;wpf&yfv;kH rSm qd;k 0g;ysujf ym; tpktNyKH vukd t
f vkyvf ufrhJ jzpfMu&ojzifh
cJo
h nf/ NAw d ed ?f jyifopfEiS hf *smreDwUkd vdk ta&;ygaom pD;yGm;a&;tiftm;Bu;D 'kua© &mufMu onfhtaMumif;om
Edik if rH sm;rSmvnf;? yxrurÇmppf'PfaMumifh tBu;D tus,x f cd u
kd f ysupf ;D cJh ordkif;wifusef&pfcJhonf/
Muonf/ ukeo f , G rf ?I t&if;tES;D pD;qif;rIEiS hf aiGvEJ eI ;f wdUk rSmvnf;? Amqdik ;f
pmcsKyjf zifh wkyaf ESmifuefUowfxm;&jcif;aMumif?h umvwm&Snpf mG ysu, f iG ;f
onf vGefcJhaomESpfaygif; 80 twGif;u rBuHKzl;ao;onfh twdkif;tqxd
aecJ&h onf/ ppftwGi;f rSm taotaMuwdu k cf u kd cf &hJ onfh a'gotmCmw
atmif a0qm? oGuv f uf? &Sio f ef (Diversity, dynamism,and resilience)cJh
rsm;aMumif?h Edik if w H umt0ef;t0dik ;f rSm tqdyt f awmufrsm;jzifh rGe;f usyaf e
onf/ a&TpcH sed pf epfukd pGecYf mG cJNh y;D aemufrmS aiGusKUH rSm? aiGwefz;kd usrmS ylyef
cJhonf/ xdktajctaerSm vufaZzJ,m; (Laissez-faire) Mo0g'uxmESihf
p&mrvdb k ?J ud, k ahf iGaMu;ESihf ud,k bhf @ma&;pepfukd Edik if t H oD;oD;u csed q f
a½TpcH sed f (Gold standard) pepfwUkd udk ? urÇmph ;D yGm;a&;\qnf;uyfcv kd &IH mtjzpf
jyKjyifcGifh&SdaeMuonf/ IMF, WB (urÇmhbPf), WTO ponfh EdkifiHwum
t,lpGJaeMujcif;aMumifhvnf; ydkrdkqdk;0g;jyif;xefapcJhygonf/
tzGJUtpnf;rsm;uvnf;? pD;yGm;a&;tusyfqdkufcsdefrSm yl;aygif;ajz&Sif; Mu
1920 jynfEh pS v f eG v f mawmh pD;yGm;a&;a&m*gt&Sed f xdyw f ufvmaom
onfhtavhtx jzpfvmatmif? arG;jrLxlaxmifay;EdkifcJhMuonf/
tcg tar&durSm cHEikd &f nfr&Sad wmhay/ yxrurÇmppfNy;D uwnf;u v,f,m
,aeYtar&du\ v,f,mpdu k yf sKd ;a&;u@rS vkyo f m;OD;a&onf? t
vkyif ef;rsm; xdcu kd yf supf ;D vmcJo h jzif?h tar&dueftvkyt f iftm;pk\ 20%rQ
vkyform;tiftm;pkBuD; wpf&yfvHk;\ 2% yifrjynfhawmhacs/ armfawmf
aom awmifov l ,form;wdUk rSm? 0ifaiGqw k , f w k o f mG ;onf/ aus;vufa'o
um;xkwv f yk af &;ESihf b@ma&;0efaqmifrv I yk if ef;u@wdUk rSm txdtemqH;k
rsm;rSm cRwNf cKH usvmonf/ pnf;urf;pepf avsm&h n J zhH si;f onfh bPfpepfrmS
jzpfaomfvnf;? 1920 jynfhvGefESpfrsm;u pdkufysdK;a&;u@ xdcdkufcJhyHkESifh
vnf; z½dzk &Jjzpfuek o f nf/ tpd;k &\toH;k p&dwrf mS pD;yGm;ysuu f yftpydik ;f txd
rsm;pGmjcm;em;onf/ ,aeY {&mrbPfvyk if ef;Bu;D awG ,dr;f ,dik o f mG ;cJo
h nfh
tawmftoifh wnfNird rf &I adS eao;onf/ xdpk Oftcgu wdik ;f jynfxw k v
f yk rf I
wdkif? EdkifiH\bPfvkyfief;pepfrSm tawmfyifwnfNidrfpGm vnfywfEdkifqJ
wefzdk;(*sD'DyD)\ 15% cefUom oHk;pGJcJhonf/ xdktoHk;p&dwf\ ig;yHkwpfyHk
&Sad eonf/ Ny;D awmh wdik ;f jynf*s'D yD \ D 20% eD;yg;txd A[dk tpd;k &u cefUcGo J ;kH
eD;yg;rQom A[dktpdk;&u oHk;pGJcGifh&onf/ wpfenf;qdkaomf pD;yGm;ysufuyf
pGcJ iG &hf xm;onf/ jynfe,fEiS ahf 'oEÅ&tpd;k &rsm;u aemufxyf 10% oH;k pGEJ ikd f
[laombDv;l Bu;D udk r,SOEf ikd af tmifyif jynfaxmifpt k pd;k &rSm tiftm;csnehf UJ
Muonfjzpf&m? pD;yGm;a&;usyw f nf;csed rf mS ajz&Si;f Edik zf Ukd cGet f m;tjynfh &Sad eMu
aecJhonf/
onf/
,aeUumvrSmawmh xdt k ajctaersm;ESihf rsm;pGmjcm;em;aeayonf/
pD;yGm;ysuu f yfonf b@ma&;tusyt f wnf;jzpf&mrS tpjyKco hJ nf
ta&;ygqH;k Edik if rH sm;\ yuwdp;D yGm;a&;rSm? tiftm;awmifw h if;cdik rf mvsuf
qdak omfvnf;? tpktNyKH vu kd t f vkyv f ufrhJ jzpfMu&ojzifh 'kua© &mufMuonfh
&Sdonf/ EdkifiHwumukefoG,frIudk xdcdkufapEdkifavmufonfhppfyGJrsdK; ray:
taMumif;om ordik ;f wifuse&f pfco hJ nf/ 1933 ckEpS w f iG f tvkyo f rm;tif
aygufco hJ nfrmS &mpk0ufru Mumjrifch NhJ y/D xdrk Qru vGecf o hJ nfq h ,fpEk pS rf sm;
tm;pk\ 25% rSm tvkyftudkifr&Sd jzpfcJhMu&NyD;? q,fpkESpfukefonfhwdkif
twGi;f ? urÇmu h ;l oef;a&mif;0,fro I nf t&Sed t f [kejf zifh jzpfxeG ;f vmcJah o;
tvkyv f ufrhJ 14% atmuf usroGm;ay/ tvkyv f ufrjhJ zpfrt I wGuf tmrcH
onf/ zGUH NzKd ;Ny;D Edik if rH sm;twGuo f mru w½kw?f tdE, d´ ? b&mZD;vf tp&So d nfh
pepfr&Scd o hJ jzif?h tvkyx f w
k cf &H olrsm;rSm cdu k ;kd &mrJjh zpfc&hJ onf/ ,aeUacwfrmS
tjcm;EdkifiHrsm;pGmwdkUtwGufyg zGHUNzdK;<u,f0vmcJhonf/ urÇmhpD;yGm;a&;
122 123
tvkyfvufrJhjzpfrSmudk tvkyfvkyfaeonfh trsKd ;orD;trsm;pku pd;k &drrf Md u
aomfvnf;? vlrzI v l akH &;pepfjzifh taxmuftyHah y;xm;Edik o f nf/ tcsKyaf jym&
vQif ½ky0f w¬Kyikd ;f a&m zGUJ pnf;wnfaqmufrt I &yg ,cifEiS , hf ck tBu;D tus,f
uGjJ ym;jcm;em;ygonf/ txl;ojzifh tpd;k &\tcef;u@onf ta&;tygqH;k
ae&m a&mufaejcif;jzpfonf/ A[dt k pd;k &taejzifh vuf&t dS usyt
f wnf;udk
awmifch x H m;Edik &f ef b@ma&;0efBu;D ESihf A[db k PfOuú|wdUk u tm;oGeBf uKd ;
yrf;vsu&f MdS uonf/ tpd;k &u yg0ifpu G zf ufrI jyKoif-h roifh aqG;aEG;jiif;cHrk rI sm;
,aeUawmh vH;k 0OóHk ed*;kH csKyo f mG ;cJNh y/D tpd;k &u a½G;cs,o f nfah y:vpDrsm;\
aumif;usKd; qdk;jypfrsm; tay:rSmom tm½Hkxm;NyD; a0zefaqG;aEG;Muawmh
onf/ jynfolvlxkuvnf; wpfckckvkyfudkvkyf&rnf[laom oabmxm;
wnDwñGww f nf;&Sad eMuonf/ þonfrmS xl;jcm;aom oabmxm; ajymif;
vJrIBuD; jzpfonf/vwfwavmjzpf&yfrsm;t& *vdkb,fvdkufaZ;&Sif;\
t&Sdeft[kefu todynmwDxGifzefwD;rIESifh EdkifiHa&;qef;opfrIwdkUudk ydkrdk
jrefqefpGmjzifh jzwfausmfoGm;aMumif; az:jyonf/ txdef;tuGyfrJh &if;ESD;
jr§KyfESHrI pmcsKyfpmwrf;rsm;ESifh tmrcHypönf;jzifhcsdwfqufxm;onfh a<u;NrD
rsm;rsm;xk w f r sm;rsm;oH k ; 0g'uk d
ay;&efwm0efrsm;udk apmifMh uyfppfaq;zdYk rvG,af wmhay/ Bu;D Muyfppfaq;ol
rsm;omru &if;ESD;jr§KyfESHolwdkYtwGufyg em;rvnfEdkifawmhatmif axGjym;
vufawGtY oH;k jyKjcif;
vmcJhonf/ odkYESifhyif wpfurÇmvHk;rSaps;uGufrsm;udk tMuyfqdkufoGm;apcJh „ wifpdef(yx0D0if)
onf/ urÇmph ;D yGm;ysuu f yfMuKH c&hJ Ny;D aemuf? jynfaxmifpt k yfaiGaumfyakd &;&Si;f
(FDIC)? vlrIzlvHka&;pepf? tmrcHpmcsKyfrsm;ESifh pawmhaps;uGuf BuDF;Muyf tdE,d´ Ekid if \
H wk;d wufvmaom vlvwfwef;pm;u aiGukd rnfohkd
a&;aumfr&Sif(SEC)wdkUudk arG;xkwfay;cJhaom? New Deal uJodkU jyKjyif acs;,lí okH;pGJ&rnfudk twkjrif twwfoifcJUMuonf/ ,ckawmU
ajymif;vJa&;tpDtpOfwpf&yf taumiftxnfaz:&ef trSeyf ifvt kd yfae
ay;acs&rnfU ajypmrsm;a&mufvmcJUNyD/
ayNy/D ordik ;f aMumif;onf tvGr;f a&m taomyg b,fvkd Zmwfuu G rf sKd ;ESirhf S
olUbmom wpfywfjyefvnfrmS r[kwaf y/ ud, k yf ikd q
f ifjcifÓPf? tusKd ;quf
&v'ftay: tajcjyKonfh wd;k wufajymif;vJjcif;wdUk jzifo h m? wpfausmhjyef tar&duefjynfaxmifpk&JU a<u;NrDjyóemawG yvkHpD yGuf
acgif;axmifvmEdik rf mS jzpfonf[?k ordik ;f ygarmu© a';Apfuae'Du oH;k oyf vmNyD; pD;yGm;a&;wpfckvkH;NydKqif;wmu? tar&duefaiGaMu;
a&;om;xm;avonf/ aps;uGuf a0gpx&duae tykBH u;D a0;wJah e&mxd? *,uf½u dk f
OD;[efxGef;(tcGef) cHpm;&apEkdifygw,f/ a*g&mhAf&D*D[m [dr0EÅmawmifajcu
Ref; Time tdE,d´ awmifpcef;NrKd Uuav; &D&u DS uf&efS m;rSmaewJh [dw k ,f
refae*smwpfa,mufyg/ oleYJ oln Y m;cgpZeD;wk[ Yd m ESpaf ,muf
pvkH; vli,fynmwwfvlcsrf;omawGyg/ 'gayrJh olwkdYtNrJ
ylyefaomua&mufcJh&w,f/

124 125
tdE, d´ Ekid if &H UJ zGNYH zKd ;wk;d wufvmaewJh pm;ok;H ol,Ofaus;rItaqmuf wkd;wufNyD; a':vm 106 bDvD,H&SdcJhw,f/ tdEd́,EkdifiH&JU ta<u;0,fcGifh
ttkHBuD;xJu tzGJY0ifwpfOD;jzpfwJh touf 30 t&G,f &D*D[m? bef*vdkNrdKU u'fvkyfief;rSm? ysrf;rQESpfywfvnf;wkd;EIef; 30% eD;yg;jzifh zGHYNzdK;wkd;wuf
em;rSm &if;ESD;jrKyfESHrIvkyfief;tjzpf tdrfNcHajrwpfuGuf0,fzkdY? ukefcJhwJhESpfu vmcJhygw,f/
nd§EdIif;EIef;eJY acs;aiGwpf&yf xkwf,lcJhw,f/ 'gayrJh vpOfjyefqyf&wJhaiGu ]tusKd;taMumif; rqDavsmfbJ ZdrfcHypönf;awGtvQHy,fokH;pGJwJh
ckew f ufvmcJw h ,f/ bmjzpfvv Ydk q
J adk wmh acs;aiGwif;usyrf eI YJ twk;d EIe;f awG tajctaeudk wnfaqmufay;wJh ywf0ef;usiw f pfc&k v dS mcJwh ,f/ b,fou l
jrifhwufvmvkdYyg/ rS wpfcck rk mS ;oGm;Ny;D wpfae&mrSmawmh tHacsmaeNyv D Ykd rxifMubl;/ 'Djzpf&yf
&D*[ D m trfbaD tbGUJ &atmif? ynmqufvufqnf;yl;zkt Yd pDtpOfukd BuD;u qkH;r,fhykHray:bl;vdkY The Indian Consumer pmtkyfudk a&;om;ol
pGev Yf wT cf &hJ w,f/ taMumif;&if;uvnf; ausmif;om;awGtwGuf ynma&; tvrfq&DeDAmhpfu qkdygw,f/
p&dwaf cs;aiG? tckcgp&dwBf u;D vGe;f vkYd r,l&b J ;l av/ olwZYdk eD;armifEHS ykid q f idk f tcktcsdefrSmawmh tdEd́,EkdifiH&JU ESpfywfvnfaiGaMu;azgif;yGrIEIef;
xm;wJh pawmh&S,f,mtpkHawGuvnf;? aps;uGufawGrSm aps;awGusNyD;wJh [m 13%avmuf&NdS y;D ? a<u;Nru D vnf; tawmfrsm;ygw,f/ 'Dvt kd ajctae
aemufyidk ;f uwnf;u &S,, f mwefz;dk xuf0ufausmf qk;H ½I;H cJ&h w,f/ ]wu,f rSm vlvwfwef;pm;awG[m jrifrh m;vmwJh vlaerIp&dwzf pd ;D rI'Pfukd cHc&hJ yg
awmh uRefawmfaMumufvefYNyD; usD;vefYpmpm;jzpfaewmayghAsm}? ]tckawmh w,f/ tdE, d´ Ekid if aH jrmufyidk ;f jynfe,fjzpfwhJ [m,memjynfe,fu tdrNf caH jr
cifAsm;tajctaeaumif;aewm rSefcsifrSefr,f/ 'gayr,fh tpp t&m&m ta&mif;t0,fvyk if ef; ud, k pf m;vS,w f pfO;D jzpfol touf 48 ESpt f &G,&f dS
bmrSrwnfNird af wmh&if cifAsm;bmqufvyk rf vJ} vdYk ? &D*u D ol&Y UJ wpfpwpeJY emhAw f uf&q fS if;qk&d if? olnE§d iId ;f aps;EIe;f eJ, Y x
l m;wJh acs;aiGa':vm 15000
NydKvJysufpD;aewJh olY&JUb@ma&;tajctaeudk ajymjyvkdufygw,f/ twGufay;&wJhtwkd;EIef;[m? ukefcJhwJhvu 9% uae 12% xd ckefwuf
axmifaomif;csD&SdwJh tdE´d,EkdifiHolEkdifiHom;awGuvnf;? &D*DvdkyJ oGm;cJhwmrkdY? tBuD;tus,facsmufcsm;oGm;cJh&ygw,f/
oHo,awG 0ifaeMuwmyg/ acs;aiG,lNyD; okH;pGJ&wmudkaysmfydkufaeMuwJh ]uRefawmfb,fenf;eJYrS twkd;rqyfEkdifawmhbl;Asm/ rdwfaqGawGeJY
tar&duefvrl sK;d awG[m? tdr&f maps;uGurf mS aps;awGusNy;D olw&Ydk UJ "eOpöm aqGrsK;d awGqu D ae aiGacs;Ny;D qyf&rSmyJ/ tdro f ;Hk p&dwu f v
kd nf; jzwfawmuf
csrf;om<u,f0rIawG qkH;½IH;cJh&w,f/ pD;yGm;a&;wkd;wufrIuvnf; aES;auG; avQmhcscJh&w,f} vdkY oluqkdygw,f/ q&DeDAmhpfuvnf; vltawmfrsm;rsm;
vmw,f/ wpfOD;csif;pD&JUa<u;NrDawGaMumifh tusbufa&muf&wmudk avh tJ'DvkdyJ ab;usyfeHusyftajctae BuKHae&ygw,fwJh/
vmaewJh? tdEd́,vlrsKd;awGvnf; 'DtajctaersKd;yJ qkdufcJhw,f/ tdEd́,EkdifiH&JU vlvwfwef;pm;oef;aygif; 90 cefYxJu oef; 20-
ukecf w hJ ihJ g;ESpaf usmu f tdE, d´ bPfawG? aiGaMu;ukrP Ü aD wGeYJ vufvD 30 avmuf[m? olwv Ydk ufEidk af jcEkid f aiGaMu;yrmPxufyNkd y;D a<u;awG,cl hJ
ta&mif;ukrP Ü aD wG[m taemufwidk ;f ykpH H b@ma&;xGuu f ek af wGu?kd Ekid if u
H Muw,fvdkY q&DeDAmhpfu cefYrSef;ygw,f/
wkd;wufvmwJh vlvwfwef;pm;awGudka&mif;zkdY pwifrdwfqufay;cJhw,f/ acs;aiGjyefqyfzkdY ysufuGufwJhEIef; wkd;vmaewmu apmapmu
'Dvlvwfwef;pm;awGu armfawmfum;awG? t0wfavQmfpufawG0,f,lzkdY? ajymMum;csufudk axmufcHay;aewJhykHygyJ/ om"uqkd&&if? tdEd́,EkdifiH&JU
tm;vyf&uf tyef;ajzc&D;xGufzkdY? ta<u;0,fcGifhu'fawGtwGuf acs;aiG tBuD;qkH; yk*¾vduaiGacs;vkyfief; aqmif&GufwJh tkdifpDtkdifpDtkdifbPf&JU
awGeYJ t&pfusay;wJph epfawGukd &,lo;Hk pGcJ MhJ uw,f/ wpfcsed u f 'Dvykd pön;f tusKd;tjrwfr&&SdawmhwJh ydkifqkdifypönf; (non-forming assets) awG[m?
rsK;d awGukd *kP, f 0l if<h um;pGmeJY aiGvufiif; ay;0,fEidk w f v hJ w l pfpw k &Ydk UJ txuf ZGevf rSuek q f ;Hk r,fo h ;Hk vywfumv pkpak ygif;ykid q f idk yf pön;f (assets)&JU 1.8%
wef;pm;bufudk? vlvwfwef;pm;awG&Sm;rIjzpfpOfxJrSm ½kef;rxGufEkdifbJ wkd;jrifhvmcJhw,f/ apmapmykdif;wpfESpfu qkd&if 1.35% yJ&Sdygw,f/
ydwfrdcJhMuw,f/ ]tdE, d´ u aiGxw k af cs;wJb h PfawG[m? ay;qyf&eftcsed f aphayr,fh
tdE, d´ Ekid if H A[db k Pfuawmh tdE, d´ Ekid if o
H El idk if o
H m;awG ,lxm;wJh ysufuGufaewJha<u;awGudk xdef;uGyfzkdY? tvkt,ufBudK;yrf;vmcJhMuw,f/
ud, k af &;ok;H acs;aiGyrmP[m? 2005 uae 2007 ckEpS t f wGi;f ESpq f eD;yg; bPfwcsKdUqkd&if ay;qyf&r,fhumvudk wkd;ay;aew,f/ ta<u;0,fcGifh
126 127
&if;ESD;jrKyfESHolawGeJYvkyfief;udk rvkdufbl;/
wmwmarmfawmfum;ukrP Ü u D xkwjf yef&mrSm? Mo*kwv f twGi;f armf
w&m;0ifxdef;odrf;ay;olawGu
awmfum;ta&mif;[m rESpfwkef;u tJ'DvdktcsdefrsKd;eJYpm&if 3% usqif;
olwkdY&JU wjznf;jznf;avsmhyg;jyKef;wD;vmaewJh cJhw,fwJh/ rm*lwDqlZluDukrÜPDuawmh 9% usqif;cJhw,fvdkY qkdygw,f/
assets t&nftaoG; wkd;wuf aumif;rGefatmifvkyfzkdY ul;oef;a&mif;0,fa&;eJY pufrv I yk if ef;0efBu;D u r,fvef wfou f tdE, d´
zdtm;ay;wmaMumifh? bPfawG[m Ekid if &H UJ pkpak ygif; jynfwiG ;f xGuu f ek w f ;dk EIe;f [m tckEpS rf mS aES;auG;oGm;vdrrhf mS
tao;pm; yk*¾vduacs;aiGawGudk pGefYpm;&wJh jzpfNy;D ? tckEpS rf mS 7% eJY 8% Mum;&Srd ,f/ ,cifEpS u f xufpm&if 9%ausmf
usqif;cJhw,fvdkY vlod&SifMum; owday;ajymMum;cJhw,f/
aiGxkwfacs;&wmrsKd;awGudkvnf; jzwfawmufcJhw,f/
ewfoef t YJ pk;d &t&m&Sw d csKUd u pD;yGm;a&;vkyif ef;&Sief YJ aps;uGuu f ukd ?
pnf;t& wifaewJah <u;awGukd aiGacs;wJo h al wGqufNy;D &yfwnfEidk af tmifvYkd ylyefaomuNird ;f Ny;D pdwcf svufcsae&eftm;ay;ajymMum;zkYd BuKd ;yrf;wJt h aeeJ?Y
enf;enf;yg;yg; oufomwJhtwkd;EIef;eJY yk*¾vdu wpfOD;csif;acs;aiGtjzpf pD;yGm;a&;wk;d EIe;f aES;auG;vmwm[m aumif;wJt h csuw f pfcyk ?J 'Dtajctae
ajymif;vJay;cJhw,f/ rsK;d u tifzav;&Si;f udk xde;f csKyzf t Ydk axmuftuljzpfapr,fvYkd ajymcJw h ,f/
&if;ES;D jrKyEf o
HS al wGev YJ yk if ef;udk w&m;0ifxed ;f odr;f ay;olawGu olw&Ydk UJ 'gayrJh vlxkuawmh olwkdYESpfodrfhrIudk Mobmray;ygbl;/
wjznf;jznf;avsmyh g;jyKe;f wD;vmaewJh assets t&nftaoG;wk;d wuf aumif; tckvqef;rSm tD;trftidk f (EMI) qkw d t hJ rnfeYJ ½ky&f iS Zf mwfum;opf
rGefatmifvkyfzkdY zdtm;ay;wmaMumifh? bPfawG[m tao;pm; yk*¾vdu wpfum; 0ifvmw,f/ EMI qkw d m "equated monthly installment" &JU
acs;aiGawGudk pGefYpm;&wJhaiGxkwfacs;&wmrsKd;awGudkvnf; jzwfawmuf twkad umufpmvk;H yg/ t&pfusay;qyfae&wJah <u;awGeYJ 0kid ;f aewJh tdE, d´ 0g'
cJw
h ,f/ 'ghjyif acs;aiGpw d cf s&rI&adS Mumif; twnfjyKay;zkYd BuKd ;yrf;csuaf wGukd qkw d o hJ abmaygh/ Zmwfvrf;uawmh vlru dk q f efqefaiGaumufwhJ ud, k pf m;
ydkvkyfvmygw,f/ vS,w f pfa,mufu olNcrd ;f ajcmufawmif;cH&r,fh vlawG&UJ jzpfaMumif;ukepf if
a<u;qkH;vdIif;wHydk;wpfcku? tdE´d,b@ma&;pepfeJY pD;yGm;a&;BuD; Zmwfvrf;awGukd Mum;odNy;D wJah emuf? olwjYdk yóemawG ajz&Si;f Ekid zf Ydk ulnaD y;
wpf&yfv;Hk udk usqif;oGm;apvdrrhf ,fv?Ydk b,fou l rS BuKd wifrcefrY eS ;f cJyh gbl;/ zkxYd uf? aiGy&kd wkid ;f jyóem&JUtajztNrw J rf; rjrifEidk b f ;l qdwk mudk oGeo f if
bmjzpfvYkd 'Dvrkd cefrY eS ;f ovJq&dk if? tdE, d´ wku d if ,f&UJ ul;oef;a&mif;0,fa&; ay;zkdY qkH;jzwfvkdufwmygyJ/
trsm;pku? tckcsed x f d vufiif;aiGay;acsrI (aiGom;)eJyY J vkyu f idk af qmif&u G f ]tdEd́,vlrsKd;pm;okH;olawG &ifqkdifaeMu&wJh wu,fhjyóemeJY pyf
aevdkYjzpfygw,f/ vsO;f vkYd ½ky&f iS w f pfum;½ku d jf ycJw h myg/ ud, k rf mS &Sw d hJ aiGaMu;Opöm"eabmifxJ
NAdwdefEkdifiHtajcpkdufbPfBuD; HSBC &JU tdEd́,EkdifiHu consumer rSm aewwfzkdY? &wmav;eJY pm;? &Sdwmav;eJY 0wfqifaexkdifwwfzkdYudk uRef
assets tck tBuD;tuJ 'D;a&mh*sf'pf&Sifu wGufcsufjy&mrSm? ta<u;0,f awmfwYdk avhvmqnf;yl;Mu&rSmygyJ} vkYd tD;trftidk Zf mwfum;udk ½ku d u f ;l cJwh hJ
,lcGifhuwfawGu[m vufvDta&mif;t0,ftm;vkH;&JU 2% cefYavmufyJ 'g½ku d w f m aqm&mhbu f mb&mu ajymjyvku d yf gw,f/ uaeYacwftcsed rf mS
tok;H jyKcwhJ ,fvYkd qkyd gw,f/ vufiif;ok;H zkYd aiGjywfaewJh pm;ok;H olawG[m? 'Du, kd u f siw hf &m;[m tdE, d´ Ekid if uH ausmv f eG Nf y;D ? wpfurÇmvk;H udk [de;f xGuf
pD;yGm;a&;wk;d wufr'I Pfukd tckcsed x f cd &H OD;rSmjzpfygw,f/ tawmfrsm;rsm;u aeygNyv D Ydk aqmif;yg;&Si*f s,w dk aD omh(wf)wrf u? e,l;a'vDNrKd Uuae wkid ;f rf
olwkdY&wJhvpm&JUxuf0ufavmufudk? armfawmfum;eJYtdrfawGtwGuf ay; r*¾Zif;rSm a&;xm;wmudk wifjyvkduf&ygw,f/
qyfae&w,f/ pdww f idk ;f uso;Hk pGEJ idk wf hJ tok;H p&dwaf wGu?kd rjzpfrae avQmch s wifpdef(yx0D)
jzwfawmuf&ygvdrrhf ,f/ pD;yGm;a&;u@wcsKUd qk&d if? avmavmq,f xdcu dk f Ref, Time
cHae&ygNyD/ um;opfta&mif;t0,fawGuvnf; at;aew,f/ t0,f
128 129
yifv,f"m;jyzrf;qD;xm;aom a&,mOfrsm;udk
Ekid if jH cm;ppfoabFmrsm;u
Mum;jzwfu,fwifEkdifonfrSefaomfvnf;
tvGef&Snfvsm;í a&aMumif;toGm;tvmuif;rJhaom
yifv,f"m;jywdkYaysmfpH&m qkdrmvDurf;vGefrS yifv,f"m;jyrsm;udk
vkH;0z,f&Sm;ypfa&;rSm EkdifiHtrsm;u
qdkrmvD;,m; ,ckxufydkí yl;aygif;vkyfaqmifMu rSom jzpfEkdifayrnf/
„ armifukdBuD;

tk'd ufqmNrKd UrS rGeb f mqmNrKd Utxd qdyu f rf;NrKd Ursm;wGif &Sad eaom þokdYacgif;cHí yl;aygif;ulnDaomaMumifh? awmifykdif;ql'efEkdifiHu 4if;\
4if;wkdY\taygif;toif;rsm;\ vufwkdYowif;ay;csuft&? a&eHrsm;udk uifnmokYd aps;aygaygESiahf &mif;csay;rnf[k uwday;xm;onf/
qkdrmvD yifv,f"m;jyrsm;onf ,lu&def;ukefwifoabFm MV oDwif;ywftv,foaYkd &mufaomtcg ½k&mS ;Ekid if u H oabFmay:wGif vku d yf g
Faina udk at'ifyifv,fauGw Y iG zf rf;qD;Ny;D ? qkrd mvDurf;ajcokYd vmaom ½k&mS ;Ekid if o H m;rsm;\vkNH cKaH &;udk wm0ef,&l ef? tcif;jzpfymG ;&modYk
ac:aqmifoGm;cJhMuonf/ ueOD;wGif a':vmoef; 20 ay;rS ½k&Sm;ppfoabFmwpfpif;udk apvTwfvkdufonf/
oabFm ESio hf abFmom;rsm;udv k wT af y;rnf[k "m;jyrsm;u awmif; ,ckwkdufckdufrIonf qkdrmvDurf;vGefwGif ,ckESpftwGif; tBudrf
qkdcJhMuonf/ oabFmuyÜwdefrSmaoqkH;oGm;&m aoG;wkd;a&m*g 60 xufrenf; jzpfyGm;cJhaom yifv,f"m;jywkdufrIrsm;teuf wpfckom
aMumif[ h k ,lq&onf/ oabFmom;rsm;tcsi;f csi;f pum;rsm;&if; jzpfonf/ yifv,f"m;jyzrf;qD;xm;aom a&,mOfrsm;udk Ekid if jH cm;ppfoabFm
ypfMucwfMuojzifh av;ig;OD;aoqk;H oGm;onf/ rMumrDu jzpfymG ; rsm;u Mum;jzwfu,fwifEkdifonfrSefaomfvnf;? tvGef&Snfvsm;í a&
cJhaom ,if;aemufqkH;jzpf&yfonf? a'owGif; yifv,f"m;jy aMumif;toGm;tvmuif;rJhaom qkdrmvDurf;vGefrS yifv,f"m;jyrsm;udk
tEÅ&m,f Bu;D xGm;vmrI\ t"dutaMumif;&if;jzpfaom qkrd mvD vkH;0z,f&Sm;ypfa&;rSm? EkdifiHtrsm;u ,ckxufydkí yl;aygif;vkyfaqmifMu
EkdifiH vkH;0,kd,Gif;aerIudk rD;armif;xkd;jyaeonf/ rSom jzpfEidk af yrnf/ vuf&t dS ajctaet& qkrd mvDyifv,f"m;jyrsm;onf
,lu&def;ukefoabFmay:wGif ½k&Sm;EkdifiHvkyf T-72 wifh yifv,feDtwGif; 0ifxGufoGm;vmaeaom oabFmrsm;udkvnf;aumif;?
um; 33 pD;? av,mOfypftajrmufrsm;ESihf R.P.G avmifcsmrsm;udk at'ifyifv,fauGYtwGif; jzwfoef;aeaomoabFmrsm;udkvnf;aumif;?
wifaqmifvmonf/ tcif;jzpfyGm;&modkY tar&duefppfoabFm qufvuf taESmift h ,Suaf y;wku d cf u
dk af eMurnfyh Hk ay:aeonf/ xko d ?Ydk ul;
ra&mufrrD mS yif? tayghpm;vufeufi,frsm;udk qkrd mvDurf;ajcwGif oef;oGm;vmaeaom oabFmta&twGufrSm urÇmhukefoG,fa&aMumif;
csNy;D cJNh y[
D k ,lq&onf/ oabFmay:ygukerf sm;udk olwyYdk pön;f yg wpfckvkH;\ 10 % cefY&Sdonf/
[k uifnmEkid if u H qkad eaomfjim;vnf;? oabFmay:yg ukepf m&if; þvkyif ef;rSm v h yk if ef;Bu;D wpfck jzpfonf/ yifv,f"m;jyrsm;rSm wpf
pm&Gupf mwrf;rsm;t&rl? ql'efEidk if aH wmifyidk ;f okyYd &Ykd ef jzpfaMumif; aeYwjcm; ydkí ydkí acwfrDqef;jym;vmonf/ 'lbkdif;ESifhtjcm; ae&mrsm;&Sd
azmfjyxm;onf/ þppfvufeufrsm; wify&Ykd mwGif uifnmEkid if u H qkrd mvDvrl sK;d rsm;rSwpfqifh bPfpm&if;zGix hf m;Muonf/ qkrd mvD&dS tpövmrf

130 131
ode;f aygif;rsm;pGmaom vlrsm;onf rk*d g'pf½;I NrKd U ajrmufbufvrf;rrsm; ay:
,ckESpftwGif; "m;jyrsm;udkay;cJhMu&aom
wGif jzpfymG ;aeaomwku d yf rJG sm;rS ab;vGw&f mNrKd UjyifoYdk xGuaf jy;aeMu&onf/
jyefay;aiGpkpkaygif;a':vm oef; 100 &SdoGm;NyDjzpf&m tcsKUd rSm awmifbufuifnmEkid if &H dS 'kuo © nfpcef;rsm;&S&d modYk xGuaf jy;ckv d HI
ukvor*¾zGHYNzdK;a&;tpDtpOft& vmMuonf/ vlYtcGifhta&;tkyfpk\tqkdt& vGefcJhaomESpftwGif; qlyl
qkdrmvDEkdifiHokdY ESpfpOfaxmufyHhaiG aomif;usef;rIwGif t&yfom; 9000 cefY aoqkH;cJhonf[kqkdonf/
a':vm 14 oef;ESifh EdIif;,SOf MunfhEkdifonf/ ,cifu ]armf&aD w;eD;,m;}Ekid if \ H Ekid if jH cm;a&;0efBu;D a[mif;wpfO;D
jzpfcJhNyD;? ,cktcg ukvor*¾txl;oHwreftjzpf aqmif&Gufaeaom tm
ruf't dk AÁ';l vm onf qkrd mvDEidk if w H iG f toGiu f ;l ajymif;a&;umvtpk;d &ESihf
qkrd mvD jyefvnfvw G af jrmufa&;r[mrdwt f zGYJ (ARS) \ oabmxm;aysmh
tpGef;a&muf0g'D aomif;usef;olrsm;ESifh wkduf½kdufywfoufjcif; aysmif;aomtzGw YJ pfzwYJG t Ydk Mum;? Nird ;f csr;f a&;aqG;aEG;rIukd Bu;D Muyfvsu&f o dS nf/
r&Sad o;aomfvnf;? ¤if;wk\ Yd vkyif ef;acsmarGaY tmif urf;½k;d wpf tpövmrf0g'D ARS tzGu YJ kd ausmif;q&ma[mif;wpfO;D jzpfol &Sm&pfzt f mruf
avQmuf xde;f csKyx f m;olrsm;tm; aiGay;í vkyaf qmifaeMuonf qkdolu OD;aqmifaeonf/ ukvor*¾\&nf&G,fcsufrSm aemufESpfusif;y
jzpf&m? aomif;use;f olrsm; vufeuf0,f&efaiG&&Sad pNy;D tMurf; rnfh a&G;aumufyrJG wkid rf D trsK;d om;pnf;vk;H nDnw G rf u I kd azmfaqmifEidk af om
zufrrI sm;udk rD;xk;d ay;ovdk jzpfaeawmhonf/ jyefay;qGcJ &H aom tpkd;&tzGJYwpfck zGJYpnf;Ekdifa&;yif jzpfonf/
oabFmrsm;udk ta&SUajrmufydkif; Pun Land NrdKU Eyl &Gmurf;vGef aqG;aEG;yGrJ S rnfonfo h abmwlncD suf xGuaf y:vmonfyifjzpfap?
wGifaomfvnf;aumif;? awmifbuf&Sd yifv,f"m;jyNrdKUjzpfonfh qkrd mvDEidk if t H wGi;f vuf&w dS yfpxJG m;aom 7000 cef&Y o dS nfh tDo, D ;dk yD;,m;
][m&m'D;&D;} urf;vGefwGifvnf; aumif;? jyefay;aiG ray;rcsif; wyfrsm;qkwfcGmxGufoGm;a&;udk BudKwifowfrSwfcsuftjzpf xm;&Sdonf/
ausmufcszrf;qD;xm;Muonf/ jyefay;aiGudk zrf;qD;NyD;wpfv ukvor*¾ow H ref tAÁ'v l m uvnf; qkrd mvD,mEkid if w H iG ;f &Sad eaom tDoD
twGif; ay;Mu&onf/ 2007 ckESpfrS pí jyefay;qGJcHMu&aom ,k;d yD;,m;wyfrsm;ESihf tmz&duor*¾wyfz0YJG if 2200 wk\ Yd ae&mwGif ukvor*¾
oabFmta&twGuf wk;d vmovdk ay;&aom jyefay;aiGyrmP Nird ;f csr;f a&;wyf 8000 ESihf tpm;xk;d csxm;vko d nf/ qkrd mvDwiG f aiGa&mvlyg
rSmvnf; 3 qcefw Y ufvmonf/ ,ckEpS t f wGi;f "m;jyrsm;udak y;cJh qk;H ½I;H aeaom tDo, D ydk ;D ,m;u þtpDtpOfukd oabmusygonf/ ok&Yd mwGif
Mu&aom jyefay;aiGppk ak ygif; a':vm oef; 100 &So d mG ;NyjD zpf&m? vpf[moGm;aomae&mü ]*sD[wf} rGwfpviftpGef;a&mufrsm; tcGifhta&;
ukvor*¾zNYHG zKd ;a&;tpDtpOft& qkrd mvDEidk if o H Ydk ESppf OfaxmufyhH ,lí 0ifvmrnfuakd wmh rvdv k m;Muay/ tar&duefw\ Ydk oabmxm;url
aiG a':vm 14 oef;ESifh EdIif;,SOfMunfhEkdifonf/ qkdrmvDtrsKd;om;ppfwyfudk wnfaxmifzGJYpnf;rnfqkdygu? ukvor*¾
yifv,f"m;jyaomif;use;f rIonf qkrd mvDEidk if w H iG ;f &Sd tm Nird ;f csr;f a&;xde;f wyfxm;&Sad &;udk oabmwlrnf[k qko d nf/ rpöwm tAÁ'v l m
Pm[muGu\ f a&SUajy;edrw d vf u©Pmyifjzpfonf/ ppfb&k ifor®w u t&ufpufqkH; ppfacgif;aqmifrsm;udk onf[dwfNrdKU tjynfjynfqkdif&m
tAÁ'v l m[D,q l w G Ef iS hf pmzwf0goemBu;D ol0efBu;D csKyf El&f[pl ed f w&m;½kH;wGif ½kH;wifppfaq; tjypfay;apvkdonf/ odkYrSom ¤if;wkdYtaeESifh
wkaYd cgif;aqmifaom Ekid if t H oGiuf ;l ajymif;a&; jynfaxmifpt k pk;d & twku d t f cHrsm;udk xifovdo k wfjzwfaejcif;rsm; rjyKvyk Ef idk q f odk nfukd oabm
onf? ]*s[ D wf} bmoma&;ppfqifEaJT &;orm;rsm; jyefvnf acgif; aygufoGm;apvkdonf/
axmifvmjcif;udk [efYwm;EkdifpGrf;r&Sdacs/ ]*sD[wf} tcsKdUonf okaYd omf vuf&t dS ajctaewGif ukvor*¾Nird ;f csr;f a&;wyfrsm;a&muf
upörm,kd qdyu f rf;NrKd Utygt0if qkrd mvD,mawmifyidk ;f udk xde;f vmEkdifzG,fvrf;rjrifacs/ 'gzm a'otwGuf tao;pdwftpDtpOfrsm;
csKyfxm;aom t,fau'grsm;ESifh tquftoG,f&SdaeMuonf/ csrSwfxm;vifhupm;? ukvor*¾onf ¤if;wkdYuwdjyKxm;onfh wyfzGJYta&
132 133
twGu\ f wpf0ufrQuykd if 'gzm odYk rykv Yd wT Ef idk af o;bJ &Sad eav&m uREkfyf\&efol\ &efolonf uREkfyf\rdwfaqGjzpfonf
qkrd mvD,mtaejzifh ukvor*¾wyfrsm;&&Sv d mzkYd tvm;tvm wku d cf u dk af &;orm;rsm;udk rkwq f w d ef eD ED iS hf touf 70 &G,f *s[ D wf0g'D
tvGefyif enf;yg;vSayonf/ [mqef'g[Dt0Du OD;aqmifonf/ olonf rGwfwm*dkbkd;ac: tpövmrf
qkrd mvDacgif;aqmifrsm;tMum; wpfO;D ESiw hf pfO;D urÇm&h ef w&m;½kH;rsm;\ 'kwd,acgif;aqmifa[mif;jzpfonf/ olwkdYudk tD&Dx&D;,m;
jzpfaeMujcif;aMumifh tajctaerSm ydí k qk;d aeonf/ ]qkrd mvD,m EkdifiHu axmufcHtm;ay;aeNyD;? ARS acgif;aqmifrsm;udk NrdKUawmf tufpf
Ekid if rH mS Ekid if aH &;? pD;yGm;a&;eJY ppfbufqidk &f m vlrY vkid af wG wpfO;D eJY rm&mwGif ckv d cHI iG jhf yKxm;onf/ tD&x D &D;,m;taeESihf qkrd mvD,mudu k nl &D ef
wpfO;D tm;NyKd iaf eMuwJMh um;rSm? Ekid if u H om;aumif jzpfae&w,f/ pdw0f ifpm;í r[kwb f ?J ol\cg;oD;aom&efol tDo, D ydk ;D ,m;udk 'kua© &muf
olwkdYu wkdif;jynfudk "m;pmcHvkyfxm;Muwm}[k ukvor*¾ apcsiaf omaMumifh jzpfonf/ &SmbwfawG udk [m0D,rsK;d EG,pf 0k if wku d cf u
dk f
oHwrefu ajymonf/ tqk;H wpfaeYwiG f omref qkrd mvDjynfol a&;orm;rsm;u tultnDay;Muonf/ qkdrmvDvlOD;a&\xuf0uf (tpk
trsm;u olw\ Ydk acgif;aqmifrsm;udk twåta&;xuf Ekid if t hH a&; vkduf tNyKHvkduf ae&yfpGefYcGm rajy;MurDu 10 oef;cefY) onf 1991 ckESpf
udk OD;pm;ay;Ny;D ? *sb D w l D wGif tqkjd yKcahJ om oabm wlncD suu f kd qD;,wfbm;tpdk;& jyKwfusNyD;aemufykdif;rS arG;zGm;vmMuolrsm; jzpfonf/
vufrw S af &;xk;d Mu&ef zdtm;ay;vmMuvdrrhf nf[k arQmv f ifch suf xkt d csed rf pS í qkrd mvDwiG f vlO;D a&\ 10% avmufom tajccH rlvwef;
a&;a&;uav; xm;aeMuonf/ xkdarQmfvifhcsufudk NAdwdefESifh ynm oif,lcJhMuzl;NyD;? usefvlOD;a&rSm vkH;0ynmoifMum;cGifh r&cJhMuacs/
tjcm;tD;,lEkdifiHrsm;uvnf; axmufcHMuonf/ ]bmawGyJ jzpf usef;rma&;apmifha&SmufrIrSmvnf; r&Sdoavmufyif jzpfaecJhonf/
vmvm wjcm;tpDtpOfawmhr&Sb d ;l } [k oHwrefwpfO;D u ajym jynfytpk;d &rsm;u qkrd mvDEidk if \ H 'kuo © u k r© sm; tqk;H owfomG ;a&;udk
onf/ pdwf0ifpm;rItawmfyif jyocJhMuonf/ wm0efay;cH&aomoHwrefrsm;rSm
Nird ;f csr;f a&;aqG;aEG;yGrJ mS axmheaYJ xmhejYJ zifh c&D;rwGiv f b S J wm;qD;aESmifh,SufrIrsKd;pkHaMumifh pdwf"gwfusoGm;cJhMuonfom rsm;onf/
qufvufavQmufvSrf;ae&pOf? EkdifiHwGif;qlylaomif;usef;rIrSm qkrd mvD\qif;&J'u k r© sm;uawmh wk;d vko Yd mvmcJh onf/ avmavmq,fwiG f
ydkrdkBud;xGm;vmaeonf/ aomif;usef;rIudk OD;aqmifaeaom qkdrmvDEkdifiHom; 3.2 oef;wkdYrSm u,fq,faxmufyHha&; tpm;tpmay:
&Smbwf (vli,f) tzGUJ onf? tpövmrfw&m;½k;H rsm;or*¾\ vuf wGio f m rScD t dk ouf&iS af eMu&onf[k ukvor*¾u cefrY eS ;f onf/ yifv,f
eufuidk t f zGcYJ jJG zpfNy;D ? 2006 ckEpS t f wGi;f Ekid if u H kd vtenf;i,f "m;jyrsm; aomif;use;f aeojzif?h axmufyahH &;tpm;tpm wifaqmifvmaom
Mumatmif xde;f odr;f xm;Ekid cf zhJ ;l onf/ 2006 ukecf geD;wGif tar ukeo f abFmrsm;ud?k ppfoabFmrsm; apmifMh uyfvu dk yf g ykaYd qmifMu&awmhrnf/
&duef\tm;ay;axmufcrH jI zifh tDo, D dky;D ,m;wyfrsm; 0ifa&muf wku d cf udk rf rI sm;jyif;xefvmvQif tpm;tpmydaYk qmifa&;rSm ydrk ckd ufco J mG ;rnf
NzKd caJG wmhro S m NyKd uo JG mG ;cJjh cif;jzpfonf/ &SmbwftzGo YJ nf jyefvnf jzpfNy;D ? tpm;tpmrsm;udk vufeufozG,t f ok;H jyKvmEkid rf nft h EÅ&m,f &Sad e
zGUJ pnf;Ny;D tD&wfEidk if rH eS nf;AsL[mrsm;udt k ok;H jyKum vIy&f mS ;rIrsm; onf/ qkdrmvDEkdifiHom; 3 odef;cefY iwfrGwfaoqkH;cJhMu&aom 1991 ESifh
jyKvkyfvmEkdifcJhonf/ ,cktcg ¤if;wkdYonf vrf;ab; um;AkH; 1992 rsm;twGi;f wku d yf rJG sm;umvuvnf;? tpm;tpmtulukd vufeuf
axmifjcif;? Ekid if jH cm;om;rsm; a'ocH u,fq,fa&;vkyo f m;rsm;? ozG,ftokH;jyKrIrsm; &SdcJhzl;avonf/
Nird ;f csr;f a&;vIy&f mS ;olrsm;udk jyefay;qGjJ cif;? owfjzwfjcif;? ½ky&f iS f
um;rsm;ESihf abmvk;H yGrJ sm; jyoaeaom AD', D ½dk rHk sm;udk vufypfA;Hk armifudkBuD;
ypfoiG ;f jcif; paom tMurf;zufvyk if ef;rsm;udk vkyaf qmifvsuf Ref; TIME
&SdMuonf/

134 135
tm&Sypdzwd x
f u
J
rD&yfbf (MIRAB)
„ armifckdifatmif(ppfawG)
'DaeYurÇmrSm tvkyt f ukid &f mS azG&if; ajcOD;wnf&h m oGm;ae
MuwJh tvkyo f rm; ig;oef;&Sw d thJ xJ tm&Sypdzw d af 'ou 40%
yg0ifaew,f/ vkyfief;twkdif;twm vkyfief;axGjym;rIESifh vlrI
pD;yGm;a&;tusKd;qufawG[m ywfoufwJhEkdifiHawG&JU twdwf
umveJY tajccHuv JG rJG aI wG &Sv
d mw,f/ Ekid if jH zwfausmf vkyt f m;
a&TUajymif;rIukd Ekid if aH &;? pD;yGm;a&; pDrcH suaf wGeYJ xde;f csKyzf &Ydk zG,f
r&Syd g/ *E¬0ifabm*aA'opf cGjJ crf;pdwjf zmrIawG&UJ tjyifbufu
csOf;uyfrItopfawG vdktyfaeygNyD/ twkd;tavsmhay:rSm rlwnfaeayr,fh 'kwd,a&pD;u t&Sdeft[kef&vm
„ w,f/ ta&SUawmiftm&StwGi;f vkyt f m;a&TUajymif;rI[m ukecf w hJ hJ q,fih g;ESpf
twGi;f rSm wk;d vmayr,fh a'o&JUopfviG w f hJ pufrzI NYHG zKd ;pD;yGm;a&;rSm Ekid if jH cm;
tm&Sypdzw d af &TUajymif;rIrmS cGiBf u;D 3 ck&ydS gw,f/ yxru vkyfom;[m EdIif;,SOfrIt& edrfhuswJhtqifhrSmyJ &Sdaeao;w,f/ 'g[m
awmifeYJ ta&SUawmiftm&Su uefx½ku d tf vkyo f rm;awG ta&SU wkdif;&if;om;ta&;udpö? EkdifiHa&;udpöawGaMumifh t"dujzpfw,f/
tv,fyidk ;f a&eHxwk v f yk w
f EhJ idk if aH wGqu D kd a&GUvsm;rI? 'kw,
d u *syef? udk&D;,m;? rav;&Sm;? puFmyl? w½kwf(wdkifay)wkdY[m vpmedrfh
ta&SUawmiftm&S zGHYNzdK;qJEkdifiHrsm;eJY pD;yGm;a&;u@awGrSm EkdifiHjcm;vkyfom;awGudk rSDckdae&ayr,fh wif;usyfwJh
ta&SUtm&Suvkyo f m;awGxidk ;f eJY vl0ifraI y:vpDawG&adS ew,f/ 'geJt Y NyKd if ta&SUawmiftm&S&UJ us,jf yefv Y m
rav;&Sm;vdk pufrIzGHYNzdK;vm wJh pD;yGm;a&;[m atmfwadk r;&Si;f puf½aHk wGeYJ vkyt f m;tajcjyKuek x f w k f puf½Hk
aewJhEkdifiHopfawGqD a&GU awGukd a&jcm;ajrjcm;rSm jyefvnfae&mcsxm;zkYd csrw S v f muwnf;u tvkyf
vsm;rIeYJ aemufwpfcsuu f orm;wifydkYrIudk wkd;jr§ifhzkdY pvmcJh&w,f/
ypdzdwfuRef;om;awGu zdvpfykdif[m a&jcm;ajrjcm;vkyftm;a&TUajymif;rI uefx½kdufawGudk
xm0&tajccsaexkdifzkdY yxrqk;H wk;d vkyv f mcJw
h ,f/ vkyo f m;wifoiG ;f r,fo h al wGeYJ ESpOf ;D oabmwl
e,l;ZDvef? MopaMw;vseYJ pmcsKyfawG woDwwef;BuD;csKyfqkdcJhw,f/ EkdifiHaygif; 130 ausmfrSm
tar&duqDuakd &TUajymif;rI zdvpfykdifvlOD;a& 10% eD;yg; tvkyfvkyfaeMuw,f/ c&pfESpf2000 rSm
jzpfygw,f/ olwkdY&JU jyefydkYaiG[m *sDtifyD&JU 21% &SdcJhw,f/ zdvpfykdifvkyfom;awG[m
yxra&pD;aMumif;[m ypdzdwfrSmvnf; a½GUvsm;cJhMuw,f/ 1950 tpykdif; *ltrfrSm ppftajcpkduf
yg&Sefyifv,fauGY&JU a&eHxGuf&SdrI pcef;aqmufawmh pkpak ygif;vlO;D a& wpfoed ;f cGrJ mS zdvpfyidk u f av;ykw H pfy&Hk dS
136 137
w,f/ wpfcsdefwnf;rSm ypdzdwfuRef;om;awGudk,fwkdif a&TUajymif;rIpwifcJh wpfcku (MIRAB) jzpf w ,f / Migration, Remittances, Aid and
w,f/ tpkvu dk t f NyKv
H u dk f a&TUajymif;rIaMumifw h csKUd a'oawGrmS vlO;D a&usJ Bureoccracy vlajymif;? aiGydkY? tultnDESifh tkyfcsKyfa&;,EÅ&m;jzpfw,f/
yg;oGm;wmrsK;d BuK&H ayr,fh ypdzw d u f Re;f awGrmS Ekid if w H umvlom;a&TUajymif;rI rD&yfbf[m vrf;ESpfaMumif;eJY zGJYpnf;xm;w,f/
udpöudk a&mifjyef[yfaqG;aEG;Muwm enf;vGef;ygw,f/ aqGrsK;d om;csi;f awG&UJ Ekid if jH zwfausmaf umfyakd &;&Si;f awGu vlawGukd
ypdzdwfa'orSm,Ofaus;rIe,fajr 3 ckcGJ&r,f/ a&TUajymif;ay;w,f/ ydkYvTwfw,f/ olwkdYu aiGaMu;? ypönf;ypö,eJY tawG;
(1) ydkvdeD;&Sm; (ypdzdwfa'ou rufx½kdydkvDwefEkdifiHawGjzpfwJh opfenf;ynmopfawGudk jyefydkYw,f/ tdk&Sef;eD;,m;tv,fykdif; qrdktmeJY
MopaMw;vs? e,l;ZDvefeY J tar&duudk a&TUajymif;wm xl;jcm;csuyf g/) wGef*uRef;awGrSm tJ'DjyefydkYrI[m trsKd;om;0ifaiG&JU xuf0ufudk jznfh
(2) rDvefe;D &Sm; (aus;vufu NrKd Ujya'oawGqu D kd a&TUajymif;wm)eJY qnf;ay;w,f/
(3) rkdifc½kdeD;&Sm; (ESpfrsKd;pvkH; tusKH;0ifaeygw,f) rD&yfbt f ,ltqudk abm*aA'eJY zGNYH zKd ;a&;ynm&Siaf wGu rESpNf rKd UNrKd U
ykvd eD ;D &Sm;udp[ ö m pdw0f ifpm;p&maumif;w,f/ 'DtxJrmS tar&du eJY vufcH&w,f/ jyefydkYaiGeJYvnfywfaewJh pD;yGm;a&;[m aiGwkd;cs pD;yGm;
qrdktmeJY [m0kdif,Dygw,f/ 'DuRef;awGay:rSm tar&duefawG &SdaerI[m a&;jzpfw,fvYkd oabmxm;Muw,f/ 'DaiGawG[m zGNYH zKd ;<u,f0wJh pD;yGm;a&;
uRef;om;awGudk jynfrBuD;tar&duqD a&TUajymif;zkdYqGay;cJhw,f/ eD,leJY twGuf aumif;rGecf idk rf mwJt h ajccHb,fawmhrS jzpfrvmEkid b f ;l vdYk jiif;csuf
ukyu f Re;f ESpcf pk vk;H [m e,l;ZDvefeYJ vGwv f yfpmG oabmwly;l wGaJ eMuayr,fh xkwfMuw,f/
vlOD;a&av;ykHokH;ykHavmuf[m e,l;ZDvefrSm oGm;aeMuw,f/ 'grSr[kwf jyifopf paumfvm Bernard Poirine u jyefydkYaiG[m tvum;&
MopaMw;vsukd a&TUoGm;Muw,f/ ydv k eD ;D &Se;f om; ig;ode;f avmuf ta0;qDa&TU wm r[kwf/ tvum;[if;r[kwfbl;vkdY jiif;w,f/ olYtjrift& tjyef
ajymif;aexkdifaeMuw,f/ vlOD;a&tm;vkH;&JU av;ykHwpfykHjzpfw,f/ e,l;ZD tvSef vkyfaqmifcsuf 3 ck&Sdw,f/
vefrmS ESpo f ed ;f cGaJ vmuf&NdS y;D Ekid if v
H Ol ;D a&&JU 6%jzpfaew,f/ atmfuvefNrKd U (1) ta<u;awGudk jyefqyfwmapmNyD; &if;ESD;jrKyfESHrIrSm b@ma&;
udkawmifrS ydkvDeD;&Sif;awG&JU NrdKUawmfvkdY rMumcP nTef;vmw,f/ ypdzdwf t& ulnw D ,f/
a'orSm tpkvu dk t f NyKv
H u dk f vlom;a&TUajymif;rI[m rxl;qef;ayr,f?h vlO;D (2) aqGrsKd;awGudk aiGacs;NyD; olwkdYynma&;rSm aiGaMu;tulnD
a&enf;yg;wJah 'oawGrmS a&TUajymif;rI&UJ tusK;d oufa&mufr[ I m Bu;D rm;vmae axmufyHhw,f/
w,f/ (3) udk,fhEkdifiHudk,fha'orSm tem*wfaexkdifrItwGuf jyifqifzkdY
'Dvakd &pGeaYf jrpGeYf 'kid , f mpyd&k m&JU tusK;d oufa&mufru I kd tuJjzwfzYdk aiGydkYwm jzpfvmw,f/
axmifhaygif;pkHu t"dyÜm,fzGifhqkdrIawG vkyfcJhMuw,f/ 'Do;Hk csuu f kd aygif;pnf;vkud wf t
hJ cg ta0;a&muf vlom;wpfO;D twGuf 'Dvkd
ydv
k eD ;D &Se;f om;ynmwwfwpfO;D (wef*uRe;f )u taumif;jrif oabm jyefyaYkd iGvnfywfr[ I m rdom;pkc&uf'pfaps;uGuf (credit market) ykpH w H pfrsK;d
xm;wpf&yfudk wifjycJhw,f/ jzpfomG ;w,f/ aqGrsK;d om;csi;f aumfyakd &;&Si;f udv k nf; vlom; t&if;tES;D jrKyf
uRef;awG&JUyx0Dt& oD;jcm;qefrI txD;usefqefrIudk A[dkrjyKbJ ESHrIrSm tjrifhqkH;jyefqyfrIudk &&SdoGm;apw,f/
uRef;rsm;udk qufpyfay;xm;aom yifv,fudk tvuFmjyKwifjycJhw,f/ rD&yfbfoabmw&m;&JU tpdwftykdif;wpfckjzpfwJh EkdifiHwum tul
tkd&Sef;eD;,m;qkdwm uRef;rsm;&JUyifv,fjzpfygowJh/ olu umv&SnfMum tnDqkdwmudkvnf; pD;yGm;a&;&JU ckdifrmwJhtajccHwpf&yftaeeJY vufrcH
tpkvu kd af &TUajymif;rIypHk w H aJG wGukd OD;pm;ay;azmfjyNy;D awmh? tck jzpfysuaf ewJh Mubl;/ 'gayrJh abm*aA'zGifhqkdcsufr[kwfbJ avsmhavsmh ayghayghawG;&if
'kdif,mpykH&mudk a&S;a[mif;vlrIqufqHa&;vrf;rsm;&JU ed*kH;vdkY? oabm jiif;zkcYd ufygw,f/ uRe;f a'oEkid if aH wG[m {&d,mwlwhJ uke;f wGi;f ykid ;f a'o
xm;w,f/ awGxuf yx0Dr[mAsL[mt& ta&;ygrI ydkrsm;wwfMuw,f/ 'Dtcsuf
ypdzdwfa'owGif; a&TUajymif;rIeJYywfoufNyD; aemufxyfzGifhqkdcsuf aMumifh ypdzdwfuRef;om;awG[m vlwpfOD;csif;zGHYNzdK;rI tultnDrSm tjcm;
138 139
zGHYNzdK;qJEkdifiHom;awGxuf 37 qydkrsm;w,f/ zGHYNzdK;qJEkdifiHawGrSm ysrf;rQ 10 Ekid if w H uma&TUajymif;wmudk tm;ay;zkv Yd t
kd yfreI YJ tm&SEidk if H trsm;pkeYJ ypdzwd f
a':vm jzpfw,f/ 'g[m t&ifuwnf;u &SdaecJhwmjzpfNyD; aemifrSmvnf; Ekid if aH wG&UJ trsK;d om;a&;tpDtrHw[ Ydk m wif;rmrIoabm aqmifaew,f/
ajymif;p&mrjrifygbl;/ 'gaMumifh ydaYk qmifqufo, G af &;enf;ynmawG wk;d wufvmrIet YJ wl wpfo;D
'Dawmh rD&yfbu f kd aqG;aEG;wm[m Ekid if wH umvkyt f m;a&TUajymif;rIrmS yk*¾va&GUvsm;rIawG[m jrefqefwkd;yGm;vmw,f/ a&TUajymif;oGm;vmzkdY
usOf;ajrmif;wJhtjrifjzpfaeovm;qkdwmudkvnf; okH;oyfzkdYvdkyg w,f/ vG,fulwJhtwGuf pD;yGm;a&;twGufomru ,Ofaus;rIa&;&mtwGufyg
tvkyform;a&TUajymif;rIudk vkyftm;aps;uGuf&JU a&mif;vkdtm; vlawG a&TUajymif;vmMuw,f/
0,fvt kd m;ay:tajccHwhJ *E¬0ifopfabm*aA'tjrifeYJ t&ifu ok;H oyfcMhJ u wuúodkvfynmwwf zdvpfykdiftrsKd;orD;awG[m a&jcm;ajrjcm;rSm
w,f/ 'Dtjrift& vkyt f m;[mt&if;&JUzef&iS w f pfcjk zpfw,f/ Ekid if w H pfcq k D tdrfwGif;tvkyform;vkyfzkdY qE´&Sdvmw,f/ olwkdYtwGuf a&TUajymif;jcif;
]t&if;}0ifvm&if vkyftm;ay:xGufvmzkdYpw,f/ ]t&if;} jyefxGufoGm;&if qkdwm olwkdYrdom;pkudk axmufyHhulnDEkdifr,fh0ifaiGtwGuf vlrItqifh
w&m;r0ifvyk t f m;jyef0ifomG ;w,f/ vkyt f m;twGuf a&mif;vdt k m;? 0,fvkd twef;udk paw;vkdufjcif;jzpfw,f/ vkyftm;[m a&mif;ukefypönf;wpfckrQ
tm; qGJiifrI[m ykHrSefygyJ/ wpfcgwpf&H qkd;wmu ruRrf;usifwJh EkdifiHjcm; omru vlwpfO;D &JUtqift h wef;eJY ud, k yf idk jf zpfwnfrtI wGuv f nf; tqk;H
tvkyform;awGudk wifydkYwJhtcg vufcHr,fhEkdifiHrSm trSefwu,f vdkae tjzwfjzpfvmw,f/
ayr,fh jiif;wmrsK;d BuK&H w,f/ vkyt f m;&Sm;yg;rI ayg<u,fraI wGukd tpOftvm wwd,tcsufu vkyftm;a&TUajymif;rI&JU trsKd;om;pnf;udkausmf
ajz&Sif;rIrSm a&mif;vdktm;0,fvdktm;udk OD;wnfxm;&wmygyJ/ jzwfwJh p½kdufvu©PmawGeJY tjyeftvSef,SufEG,f&if; *E¦0ifabm*aA'
zGHYNzdK;NyD;EkdifiHawG[m olwkdY&JU0,fvdktm;udkajymif;zkdY pD;yGm;a&;jyef opf[m acwfrrDawmhbl;jzpfvmw,f/ 'DaeYa&GUvsm;rI&JU xl;jcm;csufu
vnfjyifqifrIawGvkyfoifhw,fvdkY aqG;aEG;aeMuovdk zGHYNzdK;qJEkdifiHawG rlvae&meJY yef;wkdifae&m&JU qufpyfrIawGudk tvG,fwulxdef;xm;Ekdif
[mvnf; ruRrf;usifwJhtvkyfom;awGudk pkyf,lokH;pGJzkdY puf½kHtvkyf½kH w,f/ 'Dawmh t&Sdeft[kefjyif;vmw,f/ 'Dtwkdif; qufoGm;aerSmygyJ/
opfawGrSm &if;ESD;jrKyfESHoifhw,fvdkY aqG;aEG;vmMuw,f/ 'DtjrifawG[m tpkd;&awG[m 'gudkykHrSefjzpfatmif xdef;nd§ay;&r,fhtpm; cPwmvdk
jynfhpkHvkHavmufrIr&Sdygbl;/ qkyfukdifxm;NyD; olwkdY&JUpD;yGm;a&;vdktyfrItwGuf tokH;wnfhatmif xdef;
yxrtcsufu acwfNydKif*vdkb,fpD;yGm;a&;rSm xkeJYxnfeJY tvkyf csKyfzkdYyJ BudK;pm;aeMuw,f/
orm;a&TUajymif;rIawGukd Ekid if aH &;? pD;yGm;a&;tpDtrHawGeYJ xde;f csKyv f Ykd a&&Snf 'Da&TUajymif;rIudk a&mif;vdktm;? 0,fvdktm;Oya'oeJY &Sif;jyvdkY r&
r&Ekdifawmhygbl;/ vl0ifrIOya'csKd;azmufrIawG rsm;vmw,f/ us,fjyefYwJh Ekid af wmhyg/ ukeu f sp&dw&f UJ tusK;d tjrwfqw dk hJ abmifxrJ mS em;vnfzv Ydk nf;
arSmifcdkaps;uGuf ay:xGufvmNyD; vlYtcGifhta&; csKd;azmufrIrsKd;pkH[m rvG,fawmhyg/ trsKd;om;EkdifiHausmfjzwfp½kdufvu©PmjzpfaewJhtwGuf
qkd;qkd;0g;0g; jzpfvmw,f/ arSmifckd*kdPf;awG&JU vlwifydkYrI[m wpfESpfrSm tpk;d &awGu xde;f csKyzf rYdk vG,yf g/ vkyt f m;a&TUajymif;rI&UJ tusK;d oufa&mufrI
av;oef;avmuf&SdNyD; aiGvnfywfrI[m a':vm 7 bDvD,Hausmfw,f/ tusKd;ay;rIawGudk jynfhjynfhpkHpkHem;vnfatmif BudK; yrf;zkdYtwGuf
EkdifiHjzwfausmfvlarSmifckdrIawGrSm uav;i,frsm;eJY trsKd;orD;rsm;ygvmwJh aysmhaysmif;odrfarGYrIvdkw,f/ bufpkHaxmifhpkHjzpfzkdYvnf; vdkw,f/
twGuf EkdifiHwumtvkyform;tzGJYBuD;twGuf vwfwavm jyóemBuD; trsKd;om;EkdifiH&JUA[dktm;jyKrIudk ar;cGef;xkwfzkdYeJY zGHYNzdK;wkd;wufrI
wpfck jzpfaew,f/ zGNYH zKd ;Ny;D Ekid if w H csKUd u w&m;r0if aexdik o f rl sm;&JUvkyt f m;udk jzpfpOftwGi;f wpfom;wnf;jzpfrt I ,ltqudk pdeaf c:csu[ f m 'Da&TUajymif;rI
rScD vkd mNy;D ? tJ'h v D al wG&UJ taetxm;udk w&m;0if vkyaf y;zkYd olwv Ydk yk &f mS ;rIukd avhvma&;e,fy,frSm ay:xGufaew,f/
xde;f ndz§ Ydk pD;yGm;a&;pDrcH suaf wG vkyrf ,fqw dk mvnf; ,kMH unfp&mr&Syd gbl;/ armifckdifatmif(ppfawG)
'kw, d tcsuu f acwfNyKd iv f yk t
f m;a&TUajymif;rI[m twdwyf pHk aH wGeYJ Ref: Beyond Economics : Transnational Labour Migration in Asia
jcm;em;w,f/ urÇmhpD;yGm;a&;&JU *vdkb,fvdkufaZ;&Sif;xJrSm jynfolrsm;&JU and Pacific. IIAS (Newsletter - 43)

140 141
Special Report a'harmf&pfqif(Dave Morrison) wpfa,muf? a':vm
oef; 800 cefYwefaom a&TykHBuD;ay:wGif? ikwfwkwfxdkifí
aeygonf/ odaYk omf? a&TreI w f pfreI u f rkd Q vufzsm;ESiw hf cYkd iG hf r&
ao;yg? touf 42 ESpt f &G,&f dS MopaMw;vsEikd if o H m; owåK
wGi;f tif*sief , D m armf&pfqif onf? tif'ekd ;D &Sm;Edik if H ta&SUydik ;f
qlvma0qDuRef;? NrdKUawmf rmem'dkteD; awmifukef;wpfck
ay:wGif? a&TowåKwGif;wl;azmf&ef a&muf&SdvmcJhonfrSm 5
ESpyf if &Scd NhJ y/D ajratmufü cdak tmif;aeaom a&TowåK½ikd ;f udk
wl;azmf&ef? a*:jym;wpfcsufrS vSefcGifhr&ao;acs/ wpf0uf
wpfysuEf iS &hf yfqikd ;f xm;&aom owåKoefpY ifpuf½BHk u;D rSmvnf;?
ajrpm ausmufwkH; ausmufcJwdkYtv,fwGif rwifhrw,f
pHy,fvsu&f adS vonf/ t&m&mrSm wdwq f w d Nf ird o
f ufvsuf
&SNd y;D ? vIy&f mS ;rIqí kd rvSr;f rurf;&Sd om,mvSyaom yifv,f
tif'kdeD;&Sm;pD;yGm;a&; atmfxw
udo
J iG ?f ig;zrf;aeMuaom opfv;Hk xGi;f wHigavSav;rsm;
k m? awGUjrif&onf/ owåKw;l azmfciG v hf ikd pf if &&Sx d m;aom
bmaMumifh Perth NrdKUtajcpdkuf? Archipelago Resources owåKwGif;
ukrP Ü rD mS ? MuefMY umrIrsK;d pkEH iS hf MuKH awGUae&onf/ taMumif;rSm?
aESmifhaES;&vJ? owåKwiG ;f *dw0f &Sd aus;&Gmrsm;rStp? *sumwm&Sd 0efBu;D Xme
rsm;tqkH;? jzpfay:aeaom EdkifiHa&;tm;NydKifrIrsm;aMumifh
„ armifudkBuD; jzpfonf/ odjYk zpfav&m? pDru H ed ;f wm0efct H &m&Sd armf&pfqif
rSm pdw&f n S &f nS Ef iS x
fh ikd af pmifah e½krH wS pfyg;? tjcm;bmrQ rwwf
EdkifawmhNyD/ ]ajymawmhom a&Trdkif;ygAsm? vlrIa&;? EdkifiHa&;
jyóemawGuawmh pkHaewmygyJ? 'gu tif'dkeD;&Sm;av}[k?
armf&pfqifu ajymonf/
armf&pfqif\ ajratmuf&wemrsm;ESifh? ¤if;wdkYudk
wl;azmfa&;vkyfief; rpEdkifao;onfhtaMumif; ykHjyifrsm;rSm?
urÇmay:wGif pwkw¬vlOD;a&trsm;qkH;jzpfaom tif'dkeD;&Sm;
EdkifiH\ ,aeYtajctaeudk? ajymjyaeouJhodkYyif &Sdygonf/
wpfzufu Munfv h Qiaf wmh? tmPm&Sif ql[mwdk jyKwu f sNy;D
10 ESpcf eft Y wGi;f rSmyif? Edik if o H m;wd\ Yk &ydik cf iG rhf sm; wd;k vmNy;D ?
EdkifiH\'Drdkua&pD &SifoefzHGUNzdK;aeykHrSm owif;aumif;yif
jzpfonf/ tjcm;wpfzufu MunhfvQifrI? tif'dkeD;&Sm;rSm
142 143
cGet f m;AvESihf [de;f a[mufaeaom tm&Sp;D yGm;a&;usm;Bu;D tjzpfr?S wdkufwGef;EId;aqmfaecsdefwGif? tif'dkeD;&Sm;wGif wpfOD;csif;\GDPrSm w½kwf
emwm&Snaf &m*gpJu G yfaeaom tqifeh rd u hf sm;b0 avQmu h somG ;&yku H ?kd jynfxuf 2 qausmf &Sad ecJo h nf/ 1980 jynfv h eG Ef iS hf 1990 jynfv h eG f tapm
azmfjyaeonf/ 225 oef;rQaom Edik if v H Ol ;D a&ESihf Bu;D rm;aompm;ok;H ol ydik ;f ESprf sm;twGi;f u? tif'ekd ;D &Sm;\ukex f wk v f yk af &;u@rSm tvsit f jref
aps;uGufBuD;&SdaeNyD;? obm0o,HZmwuvnf; ayg<u,fvSonf Bu;D xGm;zHUG NzKd ;vmcJ&h m? Edik if jH cm;&if;ES;D jrK§ yEf rHS rI sm;udk tBu;D tus,f qJaG qmif
jzpf&m? tif'ekd ;D &Sm;onf w½kw?f tdE, d´ wdEYk iS hf wpfwef;wnf; tm&S\ Edik cf ohJ nf/ aus;vufzUGH NzKd ;a&; tpDtpOfrsm;rSmvnf; tvGeaf tmifjrifvm
wufopfp pGr;f tifZek Bf u;D jzpfoifyh gonf/ od&Yk mwGi?f Edik if pH ;D yGm;a&; cJ&h m? yxrqk;H tBurd t f jzpf qefpyg;udk jynfwiG ;f pm;ok;H rIzv l aHk tmif xkwf
zHUG NzKd ;rIprD uH ed ;f ay:vpDrsm;rSm yDyjD yifjyifr&Sv d b S ?J ig;yGu&f m ig;pmcs vkyfEdkifcJhonf/ odkYjzpfav&m? tif'dkeD;&Sm;tpdk;&rSm c&D;onfwif *sufav
ovdk jzpfaeonf/ Edik if aH &;tmPmudk A[dck sKyu f ikd rf rI S jynfe,frsm;odYk ,mOfrsm;ESihf armfawmfum;rsm; xkwv f yk &f eftxd? arQmrf eS ;f csurf sm; Bu;D rm;cJh
cJaG 0ay;vdu k &f m? ½Iy½f yI af xG;axG; pnf;rsO;f pnf;urf;rsm;? tusK;d pD;yGm; onf/ xdo k aYkd om tajctaerS? 1997 ckEpS f tm&Sb@ma&;tusyt f wnf;
csif;,SOfNydKifrIrsm;ESifh t*wdvdkufpm;rIrsm; BuD;xGm;vm&m? BudKwif MuKH awGUaecsed rf pS í? tif'ekd ;D &Sm;rSm a&SUodYk qufrwd;k Edik af wmhoavmufyif
rrSe;f qEdik af om pD;yGm;a&;ywf0ef;usiBf u;D ? jzpfxeG ;f ay:aygufvmcJh jzpfvmcJo h nf/ vGecf ahJ omESpu f qdv k Qi?f w½kwjf ynf\wpfO;D csi;f xkwv f yk rf I
onf/ xdo k Ykd pD;yGm;a&; a&cH? ajrcHraumif;aomaMumifh (Archipelago (GDP)rSm? tif'e kd ;D &Sm;xuf 30 % eD;yg;ydak eonf/ vGecf ahJ om 5 ESpt f wGi;f ?
Resources) uJo h aYkd om Edik if jH cm;rS vma&muf&if;ES;D jrK§ yEf rHS nfo h rl sm;udk w½kwfESifhtdEd́,wGif pD;yGm;a&;zGHUNzdK;rIEIef;rSm? wpfESpf ysrf;rQ 8.7 % rS
ydwyf ifwm;qD;&m a&mufonfomru? t&Sed t f [kejf zifh zHUG NzKd ;Bu;D yGm; 10.6% txd &Sad ecsed w f iG ?f tif'ekd ;D &Sm;rSmrl wpfEpS yf sr;f rQ 5.5%om&So d nf/
aeMuaom w½kwEf iS t hf Ed ,
d́ Edik if o H m;rsm;udMk unfu h m tm;usae½krH S tif'ekd ;D &Sm;pD;yGm;a&; aES;auG;oGm;&jcif;ud?k ql[mwdk jyKwu f somG ;jcif;
wpfyg;? bmrQvufawGUrvkyu f ikd Ef ikd af om tif'ekd ;D &Sm;Edik if o H m;rsm;udyk g? ESihf qufpyfí,laomf &tHo h &Ykd odS nf/ ql[mwdo k nf Edik if aH &; twdu k t f cHrsm;
[efUwm;xm;ovdk jzpfaeawmhonf/ tpd;k &\xkwjf yefaMunmcsuf udEk ydS u f yG u f m? wpfO;D wnf; tmPmudck sKyu f ikd x f m;ol jzpfvifu h pm;? olaY cwf
t&? 1996 ckESpfwGif tif'dkeD;&Sm;ü qif;&JrJGawolOD;a& 17.1 % u tjcm;tm&Sacgif;aqmiftcsKUd vdyk if? Edik if u H kd <u,f0csr;f omatmif vkyEf ikd f
&Scd NhJ y;D ? 2008 ckEpS f Zlvikd v f wGif 15.4% cJhol jzpfonf/
txdomavsmu h sc&hJ m? ajymyavmufatmif 1998 ckEpS w f iG f pD;yGm;a&;xdik ;f rIid ;f rIEiS hf MuKH &Ny;D aemuf? ql[mwdv k nf;
wd;k wufrrI &Scd ahJ cs/ xdak Mumifyh if? yJ&pf t jyKwu f somG ;cJ&h m aemufwufvmaom tpd;k &opfonf? ol\tmPm&Sif ajc&m
ajcpdu k f pD;yGm;a&; yl;aygif;aqmif&u G rf EI iS hf vuf&m t<uif;tuseftm;vkH;udk pwifzsufodrf;cJhonf/ 1999 ckESpfwGif?
zHUG NzKd ;a&;tzJUG (OECD)rS pD;yGm;a&;ynm&Sif wpfcsed u f *sumwmNrKd Uawmf&dS A[drk S tppt&m&mcsKyu f ikd xf m;aomtmPm
Luiz de Mello u ]tif'dkeD;&Sm;rSm pD;yGm; rsm;ud?k jynfe,frsm;ESihf NrKd UBu;D rsm;wGif a'oEÅ&a&;&mudprö sm;ü vkyyf ikd cf iG hf
a&; tvm;tvmawGu &Sad eygw,f/ ol tmPmrsm; cJaG 0ay;a&;ud?k pwiftaumiftxnfazmfco hJ nf/ ,aeY tif'kd
wdu Yk , kd wf ikd u f jzpfajrmufatmif rvkyf u eD;&Sm;\ Edik if aH &;pepfonf? Edik if o H m;tm;vk;H yg0ifEikd cf iG &hf NdS y;D xl;xl;jcm;jcm;yif
vdkYyg} [k ajymcJhjcif;jzpfonf/ wnfNidrfrIudk &&Sdaeonf/ 2009 ckESpfwGif usif;yawmhrnfh ygvDrefa&G;
wu,fawmh? wpfcsed w f ek ;f u tm&S aumufyw GJ iG ?f Edik if aH &;ygwD 34 ygwDcefY 0ifa&muf,OS Nf yKd iMf urnf jzpfonf/
wGif qif;&JwiG ;f rSxu G &f mvrf;udk OD;aqmif odaYk omf? xdik ;f Edik if EH iS hf zdvpfyikd Ef ikd if w H rYkd mS uJo
h Ykd a&G;aumufy&GJ v'fukd vrf;ay:
vrf;jycJo h rl mS ? tif'ekd ;D &Sm;omvQif jzpfonf/ xGuí f uefu Y u G q f E´jyjcif;rsm; r&Sb d ?J tif'ekd ;D &Sm;vlxu k at;at;csr;f csr;f
1980 jynfEh pS w f iG f wef½ydI if; u? w½kwjf ynf wnfwnfNidrfNidrfyif? vufcHwwfMuonf/
ü aps;uGupf ;D yGm;a&;pepf pwifusio hf ;Hk &ef þodkY 'Drdkua&pD yGifhvef;vmjcif;aMumifh? tEIwfvu©Pm aemuf
144 145
]tif'dkeD;&Sm;taeeJY olYywf0ef;usifEdkifiHawG vkyfukdifaeykHeJY wajy;nDjzpfzdkY
awmh vdw k ,f? 'Dvrkd rS [kw&f if jynfyu &if;ES;D jrK§ yEf rHS aI wG 0ifvmrSm r[kwf
bl;} [k ajymcJhonf/
tif'ekd ;D &Sm;\pD;yGm;a&; vsiv f sijf refjref aygufaygufajrmufajrmuf
jzpfrvmcJhjcif;aMumifh? wpfacwfwpfcg wpfurÇmvkH; ukefypönf;rsm; aps;
aumif;&aeaom tcsed t f cgaumif;ESihf vJaG csmo f mG ;&onft h wGu?f tif'ekd ;D &Sm;
twGuf ydkíyifrcsifhr&J jzpfcJh&ygonf/ uRef;aygif; 17500 yg0ifaom
uRe;f pkEikd if BH u;D wGif obm0"mwfaiGU? aMu;eD? ausmufr;D aoG;? a&TEiS hf ,aeY
Edik if t
H rsm; tirf;r&vdck siaf eMuaom tjcm;o,HZmw tajrmuftjrm;udk
ydkifqdkifxm;ygonf/ ukefypönf;rsm; aps;wufaecsdefwGif? pm;tkef;qDuJhodkY
aom xkwu f ek t f csKUd wGif jynfywifyrYkd I wd;k wufvmcJah omfvnf;? tjcm;u@
rsm;wGif &yfwefaY ecJo h nf/ &if;ES;D jrK§ yEf rHS eI nf;yg;vmjcif;ESit hf wl "mwfaiGUESihf
a&eHajrrsm;\oufwrf;rSm tdrk if;vmojzif?h wpfcsed u f tvGeBf u;D rm;cJah om
a&eHvkyfief;BuD;rSm? ajymyavmufatmif r&Sdawmhacs/ vGefcJhaom 8 ESpf
qufwJG jzpf&yftcsKdUvnf; &SdcJhonf/ jynfe,fa'oEÅ&tpdk;&rsm;ESifh twGif; xkwfvkyfrI okH;ykHwpfykHtxd xdk;usoGm;cJhonf/ ajratmufwGif
A[dktpdk;& tMum; rqk;H Edik af omtm;NyKd irf rI sm; jzpfay:vm&m? xdk r&SmazG&ao;aom a&eHrsm;&SEd ikd af o;onf/ odaYk omf 2001 ckEpS w f iG f jy|mef;cJh
y#dyu©rsm;aMumifh pnf;rsO;f pnf;urf;rsm;rSm 0da&m"djzpfaejcif;? trdeYf aomOya't&? ukrÜPDrsm;tm; xkwfvkyfa&;rpwifEdkifrDrSmyif? tcGefrsm;
tmPmvrf;aMumif; ra&r&mjzpfaejcif;? Bu;D av;aomtcGet f wkwf ay;aqmif&rnfqx kd m;&m a&eHajrtopfrsm; &SmazG&mwGif aiGa&;aMu;a&;
rsm;aumufcjH cif; paomjzpf&yfrsm; jzpfay:vmonf/ xdjYk yif t*wd pGepYf m;&rI Bu;D rm;vGe;f ojzif?h a&eHurk P Ü rD sm;rSm &SmazGa&;twGuf aiGrxkw&f J
vdu k pf m;rI xlajymvmNy;D ? w&m;a&;pepf ryDrjyifjzpfvmonf/ Edik if jH cm; awmhb?J aemufqw k o f mG ;Muavawmhonf/ 1998 ckEpS w f iG f ukrP
Ü rD sm;onf
ukrP Ü rD sm;udv k nf; jynfyrS aiGv;Hk aiG&if;jzifh vma&muf&if;ES;D jrK§ yEf HS tif'ekd ;D &Sm;ü &SmazGa&;wGi;f aygif; 145 wGi;f wl;cJMh u&mrS? 2007 ckEpS w f iG f
aom vkyaf zmfuikd b f ufrsm;tjzpf rjrifawmhb?J Edik if jH cm;om; tcGihf a&eHaps;rsm; acgifcdkufatmifwufaeonfhMum;rS pkpkaygif; 39 wGif;om
ta&;orm;rsm;tjzpf oHo,pdwjf zifh ½IjrifvmMuonf/ tif'ekd ;D &Sm; prf;oyfwl;azmfcJhMuonf[k? *sumwmtajcpdkuf a&eHESifhpGrf;tifpD;yGm;a&;
udk jyify&if;ESD;jr§KyfESHolrsm;u vkH;0vufa&Smif 0dkif;y,fxm;Muonf avhvmrIXmeu axmufjycJo h nf/ wpfcsed u f ta&SUtm&Sa'owGif t"du
awmh r[kwyf g? vGecf ahJ omESprf sm;twGi;f pD;yGm;a&;wd;k wufvmonf a&eHwifyEYkd ikd if jH zpfcNhJ y;D ? a&eHwifyaYkd omEdik if rH sm;tzJUG (OPEC)\ wpfcw k nf;
ESit hf rQ? jynfy wdu k ½f u kd &f if;ES;D jrK§ yEf rHS rI mS vnf; wd;k vmcJyh gonf/ od&Yk m aom tm&StzJUG 0if tif'ekd ;D &Sm;onf? ,aeYtcsed w f iG f jynfwiG ;f ok;H zdyYk if rvkH
wGif tif'ekd ;D &Sm;taejzif?h a'owGi;f rSma&m urÇmvk;H csí D yg ydrk ,
kd OS f avmufawmhojzif?h jynfyrS 0,f,w l ifoiG ;f ae&avNy/D 2008 ckEpS f pufwif
NyKd iEf ikd pf rG ;f &Sv
d vkd Qi?f jyKjyifajymif;vJraI wGuakd wmh rjzpfraevky&f rnf bmvtwGif;uyif? tif'dkeD;&Sm;onf tdkyuftzJGU0iftjzpfrS &yfqdkif;cJhav
[k pD;yGm;a&; ynm&Sirf sm;u qdMk uonf/ 2007 ckEpS t f wGi;f ? jynfyrS onf/
wdu k ½f ukd &f if;ES;D jrK§ yEf rHS I (FDI) wGi?f tif'ekd ;D &Sm;xuf w½kwu f 7qESihf owåKu@wGiv f nf; tvm;wl taESmift h ,Suf t[eft Y wm;rsm;
tdEd́,u 2 q toD;oD; ydkrdk&&SdcJhMuonf/ reDvmtajcpdkuf tm&S jzifh BuHKawGUae&onf/ vGefcJhaom 7 ESpf twGif; owåKwl;azmfa&;vkyfief;
zHUG NzKd ;a&;bPf(ADB)rS pD;yGm;a&;ynm&Sit f Bu;D tuJ Afzal Ali u? Oya'rsm;ukd tvk;H pkjH yKjyifvsu&f adS ecJ&h m? pnf;rsO;f pnf;urf; xde;f odr;f a&;
146 147
qlvma0qDuRef;ay:&Sd a&TowåKwGif;onf? teD;tem;&Sd yifv,fatmfudk
npfnrf;atmif jyKvkyfaeonf[kqkdum? a'owGif;&Sd Newmont ukrÜPD
Ouú|ukd &Juar;jref;p&m&So d nf[k qifah c:Ny;D ? ½k;H wif ppfaq;cJo h nf/ aemuf
ykdif;wGif tjypfr&Sd[kqkdum vTwfay;onf/ ]owåKwl;az:a&;ukrÜPDawGu
tif'kdeD&Sm;tpkd;&ukd ,kHMunfpdwfcs&w,fvkdY r,lqMubl;}[k Fraser
Institute's Center for Trade and Globalizatiom Studies rS ñTe;f Mum;a&;rSL;
Fred Me Mahan u ajym jyonf/
Archipelago Resources vufatmufcH ukrP Ü cD \JG ñTeMf um;a&;rSL;
Terkelin Pwrba onf? vGefcJhaom 5 ESpfvkH;vkH; ajym&qkd&vufaygufuyf
vGe;f í? b,forl Q rvkycf siaf om tvkyBf u;D wpfcu k kd wm0ef,v l yk af qmifae
cJ&h onf/ xkt d vkyu f m; tjcm;r[kw?f qlvma0qD a&TowåKwiG ;f udk zGiv hf pS f
wl;az: vkyfukdifcGif&atmif? tif'kdeD;&Sm;tpkd;&ESifh nd§EIdif;aqG;aEG;&aom
tvkyfyif jzpfonf/ Purba &&Sdxm;NyD;aom oabmwlnDcsuf pm&Guf
tmPm tyfESHxm;rIrSm? umvMum&SnfpGm yDyDjyifjyifr&SdbJ jzpfaecJh pmwrf;rsm;? vkyu f idk af qmif&u G Nf y;D aom vkyif ef;tqifq h ifuh dk xkwjf yonf/
onf/ uae'gokawoetzGJUwpfckjzpfaom Fraser Institute rS olw Y u G uf ed ;f t&awmh? tif'edk ;D ½Sm;tpk;d &taeESihf owåKpwifw;l az: xkwf
,ckEpS f apmapmykid ;f u xkwjf yefcahJ om owåKw;l azmfa&;ukrP Ü rD sm;\ vkyfa&;udk cGifhrjyKp&mtaMumif;? wpfpkHwpf&mr&Sdawmh[k ,lqonf/
ppfwrf;t&? urÇmay:wGif owåKjzpfxeG ;f rItvm;tvm taumif;qk;H odkYaomf? om,mvSyaom qlvma0qD urf;½dk;wef;ay:&Sd jynfe,f
Ekid if EH iS ahf 'o 68 ckteuf? tif'edk ;D &Sm;Ekid if o H nf eHygwf(1) ae&mwGif tkyfcsKyfa&;rSL;½kH;cef;xJrS tkyfcsKyfa&;rSL; Sinjo Hari Sarundajang url?
yg0ifaeaMumif;? okdYaomf wpfcsdefwnf;rSmyif ay:vpDESifhpnf;rsOf;? Pwrba\t,ltqukd vkH;0vufrcHacs/ olu a&TowåKwGif;wl;az:a&;
pnf;urf;rsm;yDjyifrEI iS hf &if;ES;D jrK§ yEf o HS rl sm;tay: az:a&G o[Zmw vkyfief;udk qefYusifoljzpfonf/ or®w ql[mwkdvufxufuqdkvQif qm
jzpfrIwGif? tqifh (62) wGif&SdaeaMumif; azmfjycJhonf/ *smumwm &ef'g*sef vkd a'oEÅ&Ekid if aH &;orm; wpfa,mufu? Archipelago ukrP Ü BD u;D
tpkd;&ESifYowåKwGif; ukrÜPDrsm;tMum; ay:ay:xifxif y#dyu© \a&;&mudprö sm;wGif bmrQyg0ifpw G zf ufciG hf r&Sad cs/ okaYd omf ,aeY acwfopf
jzpfaerIrsm;aMumifh? &if;ESD;jr§KyfESHolrsm;taeESifh pdwftm;xufoefrI tif'kdeD;½Sm;wGifrl? olonf BuD;rm;aom vkyfykdifcGifhtmPmyg0gESifh wu,f
avsmhyg;cJh&onf/ ,ckESpftwGif;? tif'kdeD;½Sm;tpkd;&u a0;vHacgif xdwfvefYzG,f yk*¾KdvfBuD;wpfa,muf jzpfaeonf/ qm&ef'g*sefu owåK
zsm;aom qGrfbm0guRef;ay:wGif? aMu;eDESifha&T wl;az:aeaom wl;az:a&;vkyfief;udk wm;qD;ydwfyifEkdifrnfh? pnf;rsOf;Oya'pnf;urf;
Newmont Mining ukrP Ü u D dk uefx½ku d pf mcsKyf y,fzsuyf pfrnf[?k pm&Gupf mwrf;rsm;ukd xkwjf yonf/ olu? Ekid if jH cm;ukrP Ü rD sm;udk oljY ynfe,f
Ncdrf;ajcmufcJhonf/ 'ifAmtajcpkduf Newmont ukrÜPDonf owåK twGif; vma&mufvkyfukdifMu&ef? BudKqkdygonf/ odkYaomf? olYjynfe,fudk
wGi;f &S,, f mrsm;uk?d tif'edk ;D &Sm; &if;ED;S jrK§ yEf o
HS rl sm;xH a&mif;csay;&ef EkdifiHjcm;urÇmhvSnfhc&D;onfrsm;ESifh pnfum;onfhae&m jzpfapvkd&m? owåK
ysufuGufcJhaomaMumifh[kqkdonf/ Newmont ukrÜPDuawmh &S,f wl;az:a&;vkyfief;aMumifh obm0yuf0ef;usif ysufpD;oGm;rnfukd? olu
,mrsm;ukd tpk;d &xHa&mif;cs&ef urf;vSr;f xm;aomfvnf;? ,ckxufwidk f pk;d &dro
f nf/ qlvma0qDa'ocH uRe;f oluRe;f om;rsm;taeESihf ig;zrf;vkyif ef;
&S,, f mwpfcrk Q 0,f,jl cif;r&Sad o;aMumif; &Si;f vif;cJo h nf/ þudpu ö dk ESihf pkud yf sK;d a&;vkyif ef;rsm; &Sad eonfjzpf&m? olwpYdk m;0wfaea&;twGuf owåK
,cktcg cko H rm"djzifq
h ;Hk jzwfrnf[k od&&dS onf/ 2004 ckEpS u f vnf; vkyfief; rvkdtyfyg[kqkdonf/ olYudk,folvnf; ywf0ef;usif xdef;odrf;a&;
148 149
Archipelago ukrÜPDurl? vlxkuaxmufcHygonf[k tckdiftrmqkdonf/
þt½IyfBuD;udk? pGrf;tifESifhowåKo,HZmwa&;&m0efBuD; Purnomo
Yugiantoro ud, k w f idk yf ifvQi?f rajz &Si;f Ekid af y/ owåK0efBu;D u olt Y aeESihf
owåKprD u H ed ;f ukd axmufcaH Mumif;? rdrw d tYdk aeESihf uefx½ku d pf mcsKyu f dk vuf
rSwfa&;xkd;NyD;jzpfí pmcsKyfudk av;pm;&rnfjzpfaMumif;? jynfe,ftkyfcsKyf
a&;rSL; qm&ef'g*sefudk ajymxm;aMumif; xkwfaz:ajymqkdcJhonf/ þokdY
wpfa,mufwpfrsKd ;ajymaeMucsed w f iG ?f Archipelago ukrP Ü D 'g½ku d wf m ygbm
(Parba) uawmh a'gyGaeonf/ Archipelago ukrÜPDESifh þowåKwGif;\
,cifyidk &f iS u f rk P Ü rD sm;onf? þpDru H ed ;f twGuf a':vmoef; 100 ausmyf if
ukefuscJhMuNyD;? bmtusKd;&v'frQ r&&SdcJhMuao;acs/ ]uRefawmf wu,f
a'gojzpf&w,fAsm? uRefawmfwkdY aiGawGtrsm;BuD; ukefcJhMu&NyD;NyD/ bm
aMumifhrSef;vJ em;rvnfEkdifawmhbl;? xdyfykdif;u EkdifiHacgif;aqmifawGu
awmh jynfyu &if;ES;D jrK§ yEf rHS aI wG0ifvmatmif tpGr;f ukeBf uKD ;pm;aeMuwmyJ/
'gayrJh wjcm;tpkd;&0efBuD;awGu oabmraygufMubl;}.../
csefyD,H(tpdrf;a&mif tkyfcsKyfa&;rSL;) ]Green Governor} [k wHqdyf tif'dkeD;&Sm;ukdyJ jyefxdef;uGyfay;aeoluawmh? or®w qlpDvkd brf
uyfonf/ ]uReaf wmfu a'ocH vlxb k ufu &yfwnfoyl g} [kvnf; bef,l'kd,kdEkd yifjzpfonf/ AdkvfcsKyfBuD;a[mif; wpfOD;jzpfNyD;? 2004 ckESpf
a<u;aMumfonf/ a&G;aumufyw JG iG f a&G;aumufyw JG iG f vlxak xmufcrH J tjywftowftomjzif?h
wpfzuf\awmif;qkcd surf sm;onf tjcm;wpfzuf\ wefjyef a&G;aumufccH &hJ ol jzpfonf/ at;aq;wnfNird af om Ekid if aH &; tusKd ;aqmif
awmif;qdkcsufrsm;jzifh xdyfwkduf&ifqkdifaecJhMuNyD;? ESpfzufpvkH;u tkycf sKyaf &;orm;aumif; wpfO;D tjzpf? 6 ESpMf um rjywfrom; acgif;aqmifrI
vnf; Oya'u olwkdYbufrSm&Sdonf[k ,kHMunfaeMuonf/ t"du atmufrStif'kdeD;&Sm;udk? ajymif;vJay;EkdifcJhonf/ olYacgif;aqmifrIatmuf
tjiif;yGm;ae&onfu h pd rö mS owåKw;l az:xkwv f yk af &;rS xGuv f mrnfh wGif tif'edk ;D &Sm;atmifjrifrI tawmftwef&cJo h nf/ Ekid if wH iG ;f rS tpövmrf
pGeyYf pön;f rsm;aMumif?h ywf0ef;usif xdcu dk rf nft
h a&;yif jzpfonf/ tpk;d & tpGef;a&muf tMurf;zuftkyfpk uGef,ufukd atmifjrifpGm ESdyfuGyfEkdifcJhNyD;?
\oabmwlciG jhf yKcsuf r&bJ? Archipelago ukrP Ü t D aeESihf owåKw;l umvMum½SnfpGm cGJxGufa&;olykefxaecJhaom tmacs;jynfe,fy#dyu©ukd
az:a&;vkyif ef; rpwifEidk af cs/ jynfe,ftyk cf sKyaf &;rSL;\ uefu Y u
G rf I ajz&Sif;EkdifcJhonf/ pD;yGm;a&;taeESifhvnf; w½kwf? tdEd́,wkdUvkd tHhbeef;
aMumifh? wnfaqmufa&;vkyfief;rsm;wGif aESmif;aES;MuefYMumrIrsm; r[kwfonfhwkdif? ckdifckdifcefYcefYESifh awmufavQmufwkd;wufvmcJh&m 2007
MuKH awGaY e&onf/ ,ckEpS f apmapmykid ;f wGif ukrP Ü u D tpk;d &\cGijhf yK ckEpS w f iG f zGUH NzKd ;rIE;HI 6.3% jzif?h 11 ESpt f wGi;f trsm;qk;H pHcsed f a&muf&cdS o hJ nf/
csuf&NyD[k aMunmcJhonf/ odkYaomf? aemufqkH; cGifhjyKrdefYudk vuf ,l', dk Ekd t
dk pk;d &onf? Ekid if w H umrS pD;yGm;a&;vma&mufvyk u f idk of rl sm;udk t
rSwfa&;xkd;&rnfh ywf0ef;usifa&;qkdif&m0efBuD; &mcsfruf0Dwkdvm [efYtwm;jzpfaeaom vufaygufuyfonfh vkyfykdifcGifhtmPmcGJa0a&;
(Rachmat Witaoelar)u? ol cGifhjyKrdefUay;cJhjcif;r&SdaMumif;
jyóemtcsKUd ud?k ajz&Si;f ay;Ekid cf o hJ nf/ rESpu f jy|mef;cJah om &if;ES;D jrK§ yEf rHS I
ukrP Ü tD aeESihf pnf;rsO;f rsm;udk em;vnfrv I aJG ejcif;omjzpfaMumif; Oya'opft&? EkdifiHjcm;&if;ESD;jr§KyfESHrIOya'ukd tajccHrSpí jyifqifjy|mef;
ajymvmjyefonf/ ]'DowåKprD u H ed ;f ukd a'ocHvx l u k vufrcHMuwm cJ&h m OECD tzGUJ \ rMumrDu avhvmcsut f &? ,cktcg tif'edk ;D ½Sm;Ekid if H
u jyóemyJ}[k ywf0ef;usif0efBuD; 0Dwkdvmu ajymaeaomfvnf;? u EkdifiHjcm;rS &if;ESD;jr§KyfEHSrnfholrsm;tay: csrSwfusifhokH;onfh BudK;eDpepf
150 151
onf? w½kwt f ygt0if tjcm;aom pD;yGm;a&;yGiv hf ef;p Ekid if tH rsm;xuf
enf;yg;onf[?k azmfjycJo h nf/ tif'ekd ;D ½Sm;tpk;d &onf 2010 jynfEh pS f
avmufwGif? ukrÜPDrsm;tay: tcGefudk ykHao 25% om owfrSwf
aumufc&H ef pDpOfvsu&f &dS m? Ekid if jH cm;&if;ES;D jrK§ yEf o HS rl sm;u tif'edk ;D &Sm;
tay:pdw0f ifpm;rI jyefvnfE;dk Mum;vmonfuadk wGU&S&d onf/ ,refEpS f
u tdE, d´ Ekid if rH S wmwmpGr;f tifurk P Ü (D Tata Power)onf tif'ekd ;D &Sm;
Ekid if w H iG f ausmufr;D aoG; wl;az:xkwv f yk af &;ukrP Ü D rsm;ü? a':vm
1.1 bDv, D H wefz;dk &St d pk½, S , f mrsm;udk 0,f,jl rK§ yEf cHS o hJ nf/ oHrPd
ukrP Ü BD u;D Arcelor Mittal uvnf; a':vm 10 bDv, D H zk;d avmuf
txd &if;ESD;jr§Kyf&ef avhvmpl;prf;vsuf&Sdonf/ Rio Tinto owåKwl;
az:a&;ukrP Ü o D nf a':vm 2 bDv, D wH ef eDu,fowåKw;l az:a&;
vkyif ef; &if;ES;D vkyu f ikd &f ef? tif'edk ;D &Sm;tpk;d &ESihf aqG;aEG;n§Ed idI ;f vsuf
&Sdonf/ 2007 ckESpfwGif? pkpkaygif; jynfy&if;ESD;jr§KyfrIrSm a':vm
10.3 bDv, D t H xd a&muf&v dS mcJ&h m? 2006 ckEpS u f xuf 73%wuf
vmcJhjcif; jzpfonf/
tif'ekd ;D &Sm;or®w qlpv
D dk brfbef,'l ,
dk Edk dk
odkYESifhwdkif? pD;yGm;a&;ynm&Sifrsm;u or®w ,l'dk,dkEkd uom rsm;ukd &J&0J 0hH vhH yk af qmifEidk jf cif; r&S[ d ?k Ekid if aH &;qef;ppfa0zefow l u Ydk qkMd u
jyKjyifajymif;vJa&;rsm;udk zdzpd ;D pD; xyfrjH yKvyk Ef ikd cf v hJ Qi?f tif'ekd ;D &Sm; onf/ 2009 ckESpf or®wa&G;aumufyGJuvnf; eD;uyfvmNyDjzpf&m? a&G;
Ekid if oH nf w½kw?f tdE, d´ wdEYk iS yhf if ,SOEf ikd rf nf[k tcdik t f rmqkMd uonf/ aumufyrJG wkid rf D aemufxyf jywfom;aomvkyaf qmifcsuf aemufxyfrsm;rsm;
jynfy&if;ES;D jrK§ yEf rHS u I kd txdtemqk;H ESi?hf Ekid if aH &;t&vnf; qufqufxd pm;pm; arQmfvifhEkdifzG,fr&Sd[k xifaMu;ay;Muonf/ ]or®w[m ckcsdefrSm
rcHqkH;udpöwpfckrSm? tpkd;&\ zdESdyfcsKyfcs,fvGef;aom tvkyform; tjiif;yGm;zG,f&mudpöawGESifhywfoufNyD; wpfpkHwpf&m tjyKoabmvkyf
Oya'yif jzpfonf/ 2003 ckEpS w f iG jf y|mef;cJah om tqkyd gtvkyo f rm; aqmifay;zkUd xuf? trSm;rvkyrf zd u Ydk ykd J tav;xm;aeyk&H ygw,f}[k *sumwm
Oya't&? ukrP Ü rD sm;onf 0efxrf;tvkyo f rm;rsm;udk tvkyrf &S yfqidk ;f tajcpku d tf wkid yf ifcu H rk P Ü D APCO \ Ouú| John Arnold u ajymonf/
vkv d Qif - jzKwv f v dk Qif tpk;d &\oabmwlnD cGijhf yKcsu&f ,l&rnfjzpfNy;D ? tvGefaxGjym;í tvGefa0;vHvSaom uRef;rsm;jzifh pkaygif;zGJUpnf;
tvkyform;udk ]jzwfpmavsmfaMu;aiG} tajrmuftjrm;ay;&rnf[k xm;aom tif'edk ;D &Sm;vkd Ekid if w H pfcw k iG ?f a&G;aumufcH or®wwpfO;D \ vkyf
jy|mef;xm;onf/ xkjd y|mef;csurf sm;onf a'ocHtvkyo f rm;rsm;ukd aqmifEidk pf rG ;f wGif uefo Y wfcsurf sm;&Sad eavonf/ rsm;pGmaom tif'edk ;D &Sm;
umuG,&f ef &nf&, G &f if; jzpfaomfjim;vnf;? vGrJ mS ;aom qk;H jzwfcsuf Ekid if o
H m;wdu Yk ? pD;yGm;a&;ay:vpDEiS yhf wfoufí umvMum&Snpf mG jiif;cHak e
wpf&yf jzpfonf/ taMumif;rl tif'dkeD;&Sm;wGif vuf&SdtvkyfvufrJh EkdifMujcif;onfyifvQif? 'Drdkua&pD\ &SifoefrIvu©Pm[k ,lqMuonf/
OD;a&rSm 8.5% &Sdae&m? tvkyfvufrJhOD;a&udk tajrmuftjrm; ajrmufqv l ma0qDjynfe,f\ tkycf sKyaf &;rSL; qm&ef'g*sef u? ol\jynfe,f
avmhcsay;Edik rf nfv h v Yl yk t f m; rsm;pGmvkt d yfaom txnftvdyEf iS hf zdeyf twGi;f a&Tw;l azmfxw k v f yk &f ef Archipelago ukrP Ü t D m; cGijfh yKcohJ nfh rlv
puf½v Hk yk if ef;rsm;wGi?f jynfy&if;ES;D jrK§ yEf rHS t I vm;tvmrSm þtvkyf uefx½dkufpmcsKyfukd vufrSwfa&;xkd;cJhonfrSm 1986ck ql[mwdkacwfu
orm;Oya'aMumifh rsm;pGm,kwaf vsmo h mG ;&avonf/ or®w ,l', dk Ekd dk jzpf&m? xkt d csed u f Ekid if oH m;wd\ Yk qE´oabmxm;ukd vspv f sL½Ixm;cH&csed f
onf? pD;yGm;a&;&mudprö sm;ESiyhf wfoufí jywfom;aom qk;H jzwfcsuf jzpfonf[k axmufjyonf/ xkdowåKxkwfvkyfa&;pDrHudef;ukd qefYusifa&;
152 153
BudK;yrf;rIonf? twdwfu trSm;rsm;udk jyifqif&ef BudK;yrf;rIjzpf vkyfydkifcGihftrdefYtmPmrsm;ukd EkdifiHawmftqihf? jynfe,ftqihf? a'oEÅ&
onf[?k olu qdo k nf/ þowåKwiG ;f ukd qefu Y sijf cif;jzihf [l*&dk mS ;aA;Zf wGif;tqihf yDyDjyifjyifpnf;jcm;owfrSwfjy|mef;NyD;? 0da&m"djzpfaeaom
(Hugo Chaves) ukd OD;nTwv f ukd yf gonf[?k AifeZD v JG m;rS qd&k , S v f pf Oya'rsm;udk jyefvnfnd§EdIif;jyifqifvdkuf½Hkjzihf? tqifajyacsmarGU jrefqef
or®wukv d nf; *kPjf yKvu dk yf gao;onf/ þowåKwiG ;f ukd qefu Y sio f l oGm;rnf[k axmufjyMuonf/ ]a'oEÅ&tpk;d &awGtaeeJY olw&Ykd UJ pnf;rsO;f
aemufwpfOD;rSm rm'gem'dkNrdKUtajcpkduf NGO (Majelis Adat pnf;urf;awG[m? txufu csrw S x f m;wJph nf;urf;awGeYJ vdu k af vsmnDaxG
Minahasa)ukd pwifwnfaxmifol Bert Supit u? ]uRefawmfwdkYu jzpfzdkY owdjyKMu&ygr,f}[k owåKo,HZmw0efBuD; ygEkdrdk (Purmomo) u
tif'edk ;D &Sm;Ekid if oH m;awG tjzpfeyYJ J aecsiyf gw,f/ 'gayrJ?h *smumwm qdo k nf/ tif'edk ;D &Sm;tpk;d &onf jynfwiG ;f ? jynfyukrP Ü rD sm;udk ydrk &kd if;ES;D jrK§ yEf HS
NrKd Uawmfu vlrY vdik af wG&UJ owfrw S jf y|mef;csuw f idk ;f ukad wmh? acgif;iHUk csiv f matmif pD;yGm;a&;ukd ykrd v kd wG v f yfciG fh ay;&rnf/ Oyrm-ykaYd qmifa&;ESifh
remcHEidk b f ;l / a'ocHvx l ak wGtaeeJY olw&Ykd UJ ta&;udpaö wGrmS ? ajym qufoG,fa&;vdkvkyfief;rsm;wGif EdkifiHjcm; &if;ESD;jr§KyfESHrIrsm; 0ifvmatmif?
a&;qdkcGihf&SdwJhpepfwpfck vdkcsifygw,f} [k ajymonf/ vufusefuefYowfcsufrsm;udk z,f&Sm;ay;NyD;? vkyftm;aps;uGufukdvnf;
,aeYacwf tiff'kdeD;&Sm;rsm;onf olwdkY\qE´oabmxm; avQmhayghay;&rnf/
rsm;ukd yGiyfh iG v fh if;vif; xkwaf zmfaeMuonf/ tmpDyv D m*ko d wåKwiG ;f ]tif'kdeD;&Sm; csDwufaewJhvrf;aMumif;u rSefuefygw,f/ 'gayrJh
ywfvnf&dS oufu,fwaJ v;rsm;om&So d nfh &Gmav;rSmyif? &GmolBu;D olweYkd m;vnfxm;zdu Yk ? urÇmBu;D u vsiv f sijf refjref a&TU&Sm;aew,fqw kd mygyJ}
vkyfol rmwif u ]obm0ywf0ef;usifukd xdef;odrf;wmuawmh [k OECD tzGUJ rS de Mello u owday;onf/ pD;yGm;zGHUNzdK;rIukdom eHygwf
aumif;ygw,f/ 'gayrJh &Gmom;awG tvkyftukdif&zdkY? rdkif;u tcGef (1) OD;pm;ay;rnf[k wpfrsK;d om;vH;k u wpfpw d w f nf; wpf0rf;wnf; cH,x l m;
a':vmawG0ifzdkYvnf; vdkygw,f/ vlawG 00pm;&zdkY vdkygw,f}[k MuygrS? wu,fw h ;kd wufru I kd &Edik af yrnf/ Edik if aH &;tm;jzifh tpdwpf w d u f jJG ym;
xkwaf zmfajymqdck o hJ nf/ okaYd omf tjcm;&Gmom;rsm;url? tmpDyv D m*kd aeaomtajctaewGif pD;yGm;a&;zGUH NzKd ;rI jrifrh m;a&;twGuf Ekid if aH &;tm;om
ukrÜPDukd tjyif;txef wkdufcdkufaeMuonf/ ]owåKwGif;pGefYypönf; rIudk paw;&rnft h vkyrf sK;d vkyv f o kd l odyrf &Sv d aS y/ Oyrm-jynfy&if;ES;D jrK§ yEf HS
qefYusifa&;vlxkr[mrdwftzGJY}ac: olwdkYukd,fykdif NGO tzGJUukd rI tm;ay;Ekid af &;twGu?f tvkyo f rm;tcGit fh a&;ukd wpfqihaf emufqw k f
zGUJ pnf;Ny;D ? *smumwmtpk;d &tay: zdtm;ay;Ekid &f ef uefu Y u
G rf rI sm; jyK ay;&rnfh vkyaf qmifrrI sK;d onf? Ekid if aH &;t& temw& jzpfomG ;Ekid af vonf/
vkyv f su&f o dS nf/ owåKwiG ;f qefu Y siaf &;tzGUJ acgif;aqmif wm*sL'if okdYESihfwdkif? pD;yGm;a&;tcGihftvrf;rsm; vufvGwfoGm;rnfpkd;ojzihf?
(Tajudin)u ]uRefawmfwdkY owåKwGif;uxGufvmr,fh pGefYypfypönf; þEkid if uH dk pGecYf mG xGurf oGm;vdak o;aom ukrP Ü rD sm;vnf;&Sad eonf/ qlvm
awGudk yifv,fxjJ zpfap? uke;f ay:rSmjzpfap? avxJrmS jzpfap? b,f a0qD a&Trikd ;f wGi?f aqmufvyk af &;vkyif ef;rsm;udk tNy;D owfvyk af qmifay;&ef
ae&mrSmrS pGefYypfwmukd vufrcHEkdifygbl;/ 2006 ckESpfwGif &Gmom; twGuf Dave Morrison u? uefx½du k w f mrsm;udk iSm;&rf;vkyaf qmifvsuf
1000 cefo Y nf owåKwiG ;f ? qdyu f rf;tapmifw h uJ dk 0kid ;f 0ef;wduk cf ukd í f &So
d nf/ tmpDyv D m*kd owåKw;l azmfa&;ukrP Ü u D ? aemufEpS w f iG f pwifw;l azmf
rD;½dUI zsuq f ;D um? owåKwiG ;f pDru H ed ;f ukd tMurf;zufqefu Y siqf E´jycJMh u Ekdif rnf[k arQmfvihfxm;onf/ a&Trdkif;wl;azmfa&;udpö tjiif;yGm;aerIESihf
onf/ xkdtMurf;zufuefYuGufyGJukd aoG;wdk;vHIUaqmfrIjzihf? rESpfu ywfoufí Morrison u? v ] al wGu uk, d b hf ufuae uk, d Mf unfah jymMu&if
wm*sL'ifudk axmif'Pf 18 v csrw S cf o
hJ nf/ aemufyidk ;f wGif wm*sL'if awmh trSefcsnf;yJaygh/ uRefawmf,HkMunfygw,f/ tajctaeawGu wkd;
u t,lcH0ifcJh&m? jypf'Pfukdy,fzsufay;cJhonf/ wufaumif;rGev f mygvdrrhf ,f/ tif'edk ;D &Sm;acgif;aqmifawGuom 'D,MkH unf
þokYd avmb? a'gorsm;jzihf rd;k rTeaf evQif tif'ekd ;D &Sm;Ekid if \ H csufukd tm;opfavmif;ay;r,fqdk&if? 'DEkdifiH&JUtem*wf[m a[m'D owåK
pD;yGm;a&;a0'emrsm;ukd ukpm;a&;rSm? vG,fulvdrfhrnfr[kwfacs/ wGif;xJu a&TawGvdkyJ? tvSrf;ra0;awmhygbl;Asm}/
okdYaomf pD;yGm;a&;ynm&Sifrsm;ESihf t&m&Sdrsm;url? tpkd;&taeESifh Ref: Time armifukdBuD;

154 155
onfvnf; rvdt
k yfawmh (odrYk [kw)f vdv
k m;tyfaomt&m r[kwaf wmh[l
Desk Reference aom aumufcsufrsm;vnf; qufvufxGufay:vmayonf/
ÄÄÄ

vl;uyf(p)udk 1937 ckESpfwGif tar&duefjynfaxmifpk 0g&Sifwef


jynfe,f? ,muDrmNrKd UwGif vlvwfwef;pm;rdbrsm;rS arG;zGm;onf/ tcsed rf mS
urÇmph ;D yGm;ysuu f yfBu;D \ aESmif;ydik ;f umvjzpf&m? olu Y akd rG;zGm;Ny;D rsm;rMum
rDyif rdom;pkpm;aomufqidk v f yk if ef;av; vk;H 0ysupf ;D oGm;cJo h nf/ vl;uyf(p)
\rdbbk;d bGm;rsm;rSm &DywfbvDuefygwDukd tpOftquf axmufccH MhJ uol
rsm; jzpfaomfvnf;? pD;yGm;ysuu f mvwGif tcuftcJrsm;pGm MuKH &onft h cg
&DywfbvDueft,ltqrsm;udk pGev Yf wT Nf y;D ? 'Dru dk &ufwpfw\ Ydk pD;yGm;a&;tpD
tpOfopf (New Deal) udk wuf<upGm axmufcHtm;ay;cJhMuonf/
a&mbwfvl;uyf(p) wuúov kd yf nmoifb0tpykid ;f ü vl;uyf(p)onf orkid ;f bmomudk
t"du,lcJhonf/ 1959 wGif &SDum*dkwuúodkvfrS bDatbGJY&NyD;aemuf? bm
Robert E. Lucas, Jr. (1937- )
uavwuúov kd üf orkid ;f bmom&yfjzifyh if bGv YJ eG wf ef;wufco hJ nf/ aemufwiG ?f
„ azjrifh orkid ;f aMumif;rsm;udk ajymif;vJatmif wGe;f tm;ay;onfh t"du t&monf
pD;yGm;a&;taMumif;&yfrsm; jzpfonf[k ½Ijrifojzif?h pD;yGm;a&;&morkid ;f u@
a&mbwfv;l uyf(p)u? ruú½akd bm*aA'udk csichf sed f arQmf bufoYkd ajymif;a&TUtm½kpH u kd cf o hJ nf/ xkaYd emufwiG rf l pD;yGm;a&;ynm&SiBf u;D ?
rSe;f rI (rational expectations) ½Iaxmif?h (odrYk [kw)f usr;f ½k;d opf rpfvwefz&D;(')rif; (Milton Friedman) xHü avhvmqnf;yl;vdkojzifh &SD
(new classical) ½Iaxmifr h S csO;f uyfwifjyoltjzpf xif&mS ;onf/ um*dw k uúov kd o f Ydk jyefvnfa&TUajymif;vmcJNh y;D ? 1964 ckEpS w f iG f yg&*lb&YJG &So
d nf/
onf½aI xmifo h pfu ruú½adk bm*aA'udk rku d ½ú adk xmifa';&Si;f rsm; bGtYJ wGuf olwifoiG ;f onfph mwrf;rSm pD;yGm;a&;vkyif ef;rsm;taeESihf xkwf
csrSwfay;Ekdif&ef enf;vrf;&Smonf/ vl;uyf(p)OD;aqmifaom ½I vkyq f uJ mvtwGi;f t&if;ESiv hf yk t
f m;udt k vG,w f ul tpm;xk;d vJv, S Ef idk yf Hk
axmifo h pform;wku Yd ? ruú½pdk ;D yGm;a&;wGif vIy&f mS ;aqmif&u G af e taMumif; pD;yGm;a&;twkdif;twmynm½IaxmifhrS avhvmwifjyxm;csuf
olrsm;onf rkduú½kdpD;yGm;a&;rSmenf;wl csifhcsdefpOf;pm;wwfaom jzpfonf/
(rational) vlom;rsm;jzpfonf/ ¤if;wkdYonf tem*wf tajct 1963 rS 1974 twGi;f vl;uyf(p)onf umeuf*rD ,fvefwuúov kd f
aeudk BuKd wifojd rifEidk &f ef tm;xkww f wfMuolrsm; jzpfNy;D ? qk;H jzwf ü oifMum;ydkYcscJhNyD;? xkdYaemufü &SDum*dkwuúodkvfokdY ajymif;a&TUwm0efxrf;
csufrsm;csrSwf&mü &orQowif;tcsuftvufudk tjynfht0 aqmifco hJ nf/ 1980 jynfEh pS w f iG f &Su D m*dük *Re*f sL;0D*P k x f ;l aqmifygarmu©
tokH;cswwfolrsm;vnf; jzpfonf[k ½IjrifMuonf/ ,if;odkY? jzpfvmNyD;? 1995 ckESpfwGifrl ruú½kdabm*aA'bmom&yfü csifhcsdefarQmfrSef;
ruú½kdpD;yGm;a&;udk zefwD;olrsm;onf? csifhcsdefwGufqwwfaom rItykid ;f udk jznfq h nf;ay;cJjh cif;twGu?f pD;yGm;a&;ynmqkid &f mEkb d ,fqk cs;D jri§ hf
olrsm;jzpfonf[k cH,o l nft h cg? ude;f (p)abm*aA' enf;pepfrsm; cH&onf/
onf rvdt k yfawmh[k jrifvmonf/ tvkyv f ufrjhJ yóemonf ÄÄÄ
olYtvdktavsmuf ajyvnfoGm;vdrfhrnf? pD;yGm;a&;ay:vpD [l
156 157
ude;f (p)(John Maynard Keynes)vufxufrS pwifum ruú½dk abm csichf sed af rQmrf eS ;f rIt,ltq\ oufa&mufrrI sm;udv k nf;? olyif azmfxw k wf if
*aA'ynm&SifwkdYu? pD;yGm;a&;wGifarQmfrSef;csuf(expectations)wkdY ouf jycJo h nf/ ,if;teuf t"duwpfcu k ? aiGazmif;yGrEI iS hf tvkyv f ufrjhJ zpfrw I Ydk
a&mufrI&SdaMumif; odjrifcJhMuonf/ odkYaomf arQmfrSef;csufrsm;jzpfay:ykHESifh tMum; umvwkt d wGi;f avQmw h if;zvS,rf I (trade-off) r&S[ d al omtcsuf
pyfvsO;f onfh 4if;wkt Yd jrifrsm;u a&&mjcif;r&SMd u/ tcsKUd u arQmrf eS ;f csurf sm; jzpfNy;D ? ta&;Bu;D aomaemufwpfcrk mS pD;yGm;a&;ay:vpDu ukid pf o JG nfh ud&, d m
onf rajymif;rvJ wpforwfwnf; wnfaeonf[k rSwf,lNyD;? tcsKdUurl wefqmyvmrsm;onf xda&mufru I if;rJí h ? pD;yGm;a&;wpf&yftwGuf aumif;
arQmrf eS ;f csurf sm;onf Ny;D cJah om tajymif;\tvJrsm;ay:rlwnfí ajymif;vJ aomtusK;d &v'frsm; xGuaf y:atmif aqmif&u G Ef idk pf rG ;f r&Sd [laomtcsuf
wwfonf[k ½Ijrifonf/ 'kw, d tjrif\oabmu? tu,fíNy;D cJah omumv jzpfonf/ onf½Ijrifcsufrsm;u ruú½kdabm*aA'udk udef;(p)rwkdifrDu &SdcJh
u aiGazmif;yGrI 3 &mckid Ef eI ;f rQ jrifw h ufco hJ nfqudk ? vlwt Ydk aeESihf a&SUquf onfh aumufcsufrsm;qDodkY jyefvnfydkYaqmifay;cJhonfudk taMumif;jyKí?
vufívnf; aiGazmif;yGrIonf 4if; 3 &mckdifEIef;twkdif; &Sdaevdrfhrnf[k csichf sed af rQmrf eS ;f rI t,ltqorm;wkt Yd m; usr;f ½k;d opf*P kd ;f (new classical
arQmrf eS ;f Murnf/ tu,fí Ny;D cJah om 3-4 ESpu f aiGazmif;yGrI 4 &mckid Ef eI ;f school) [lí ac:a0:cJhMuonf/
&Scd rhJ nfqv dk Qi?f vlwpYdk w d üf 4 &mckid Ef eI ;f azmif;yGrq I uf&adS ernf[k arQmrf eS ;f usr;f ½k;d opform;wk\ Yd ½Iaxmifu h kd ydí k &Si;f vif;pGmjrif&eftwGuf ude;f (p)
Muvdrfhrnf[lí jzpfygonf/ \ ruú½kdabm*aA'tjrifESifh tpOftvmtvkyform;a&;&m abm*aA'
odaYk omf vl;uyf(p)u xko d rYdk ,lqay/ olu vlawGonftxufu (traditional labor economics)tjrifwYdk uGv J q JG efuY siaf eaom tcsuw f pfck
taetxm;xufawmh ydrk w dk wfoMd uonf/ 4if;wk\ Yd arQmrf eS ;f csurf sm;rSmvnf; udk OD;pGm½IMunfo h ifoh nf/ ude;f (p)u? tcsKUd wkid ;f jynfrsm;wGif tvkyv f ufrhJ
onfhxufydkí ÓPftajrmftjrifygonf[k rSwf,lonf/ olajymonfh csifh jyóema&&Snjf zpfay:&jcif;onf? rnfonft h aMumif;rsm;aMumifh jzpfaMumif;
csed af rQmrf eS ;f rI (rational expectations) [lonfwiG v f nf; a&SUodaYk rQmrf eS ;f jcif; tus,w f 0if&h iS ;f vif;wifjycJo h nf/ vkyo f m;abm*aA' url tvkyv f ufrhJ
a&m? aemufaMumif;jyefo;Hk oyfjcif;yg yg0ifonf/ aiGazmif;yGru I kd arQmrf eS ;f &mü jyóemonf vkycf EIe;f xm;jrifrh m;jcif;aMumifh jzpfaMumif;? tvkyo f rm;rsm;
,cifazmif;yGcrhJ I (odUk r[kw)f aps;EIe;f rsm;ajymif;vJcrhJ I wpfcw k nf;ay:ü tajc uom avQmah yghvyk cf udk vufcrH nfqv dk Qif ,if;jyóem ajyvnfomG ;rnf
rcH? vwfwavmtajctaersm;ESifh vufiif;pD;yGm;a&;ay:vpDwkdYaMumifh jzpfaMumif; ½Ijrifonf/ 1940 ckESpfrsm;rSonf 1960 ckESpfrsm;txdaom
ajymif;vJjzpfay:vmEkid o f nfh taetxm;rsm;udyk g xnfo h iG ;f pOf;pm;onf/ ruú½adk bm*aA'orm;rsm;url? ude;f (p)t,ltqtwkid ;f yif tvkyv f ufrhJ
Oyrmtm;jzifh ,cifESpfrsm;u 3 &mckdifEIef;azmif;yGrI&SdcJhjcif;aMumifh aemuf jyóemonf tajccHtm;jzifh rnfolYqE´rSrygbJ? ¤if;bmom tvdkt
ESpv f nf; 3 &mckid Ef eI ;f yJ jzpfvrd rhf nf[k rarQmrf eS ;f bJ? avmavmq,f tvkyf avsmuf jzpfvmaomjyóem[k ½IjrifMuonf/
vufrEhJ eI ;f xm; usqif;vmaerI? aiGaMu;yrmPwk;d yGm;vmaerI ponfwu Ydk kd vl;uyf(p)u txufrS t,ltqESp&f yfv;Hk udk jiif;y,fonf/ olu
yg ½IMunfhum? rMumrD aps;EIef;awG tvQiftjrefwkd;jrifhvmvdrfhrnf[kom ruú½adk bm*aA'udk csO;f uyf&mü usr;f ½k;d tpOftvmtjrifrsm;udk jyefvnf
arQmfrSef;Muvdrfhrnf[lí ol ½Ijrifonf/ tok;H jyKco hJ nf/ onftjrift& vkyo f m;aps;uGut f ygt0if aps;uGut f m;vk;H
pifppf? csifhcsdefarQmfrSef;rI[laom t,ltqudk? ueOD;wifjycJholu? wkoYd nf a&mif;vdt k m;ESihf 0,fvt kd m;nDrQaomtaetxm;odYk a&muf&pdS NrJ
pD;yGm;a&;ynm&Sif rwf(o) (John F. Muth) jzpfonf/ 1961 ckEpS f ykEH ydS o f nfh jzpfonf[k cH,o l nf/ xko d abmt& pOf;pm;aomf tvkyv f ufrrhJ sm;&Sad eaom
rwf(o)\ Rational Expectations and the Theory of Price Movements taetxm;onf ykrH eS rf [kw?f cRi;f csut f aetxm;omjzpfí tcsed w f efaomf
trnf&pdS mwrf;yg ¤if;t,ltqud?k vl;uyf(p) ESpo f ufvufcu H m twwf aps;uGurf sm;ndE§ iId ;f jyKjyif&if; ,if;jyóem aysmufu, G o f mG ;&rnf[k aumuf
<uqk;H axmufcjH zefcY scd jhJ cif;jzpfonf/ ruú½adk bm*aA'qkid &f m cGjJ crf;pdppf&m csux f u G v f monf/ wpfenf;qk&d aomf tvkyv f ufrjhJ yóemonf rQajctae
rsm;wGif csifhcsdefarQmfrSef;rI\ tcef;u@udkxnfhoGif;&ef ol tjyif;txef txm;odkY ra&mufao;rD&Sdaeonfh ,m,Djyóemjzpfí? tcsdefwefaomf
wku d fweG ;f cJo h uJo h ?Ykd ruú½adk bm*aA'oDt&dk ED iS hf ay:vpDyidk ;f rsm;twGuf tqkyd g olYtvdktavsmufNyD;ajyoGm;vdrfhrnf[k ½Ijrifjcif;jzpfonf/
158 159
1969 ckESpfykHESdyfonfh (1972) ESihf Some International Evidence on Output-Inflation Tradeoffs
Real Wages, Employment and Inflation pmwrf;wGif pmwrf; (1973) wkw Yd iG f vl;uyf(p)u? vkyif ef;wpfct k aeESihf aps;uGuw f iG f
rdrdwkdYxkwfvkyfonfhukefypönf;rsm; aps;EIef;wufonfhtcgrsKd;wGif? tqkdyg
vl;uyf(p)u vkyfom;a&mif;vdktm;onf
aps;EIef;wufjcif;onf rdrdypönf;twGuf 0,fvdktm;wufvmjcif;aMumifh
tvkyform;wpfOD;csif;wkdY\ tvkyfvkyfrnf odkYr[kwf avm (odkYjzpfvQif wkd;wufxkwfvkyf&efvdktyfygvrfhrnf) odkYwnf;r[kwf
tvkyfrvkyfbJaernf[laom taxGaxGaps;EIe;f rsm; wufjcif;aMumifah vm (okjYd zpfvQif wk;d wufxw k v f yk &f ef
a&G;cs,f rIay:wGifrlwnfaMumif; wifjycJhonf/ rvdt k yf) pojzifh csiw hf uG q f ;Hk jzwf&aMumif;? wpfenf;qk&d aomf vkyif ef;&Siw f Ydk
rSmvnf; tvkyfvkyfjcif;-tvkyfem;jcif;tMum; vJvS,favQmhwif;&aom
oabm &SdaMumif;? vkyfom;rsm;enf;wl vkyfief;&SifwkdYonfvnf; wkd;wuf
xkwv f yk jf cif;aMumifh tusK;d tjrwfyrkd &kd &Srd nfqrdk o S m wk;d wufxw k v f yk v f Mdk u
vl;uyf(p)wku Yd sr;f ½k;d opform;rsm;u? ruú½adk bm*aA'udk ckid Nf raJ om aMumif; wifjycJhonf/
ruú½kdtajccHrsm;ay:wGif wnfaqmufay;Ekdif&efvnf; tm;xkwfMuonf/ wpfzufwiG f vlwt Ydk aejzifh rdru d pd Eö iS phf yfvsO;f í odoifo h x d u dk o f nfh
pD;yGm;a&;vIyf&Sm;aqmif&Gufolrsm;onf rdrdwkdYtwGuftaumif;qkH;tajc owif;tcsut f vuftm;vk;H jynfph aHk tmifr&Ekid b f J &Sw d wfMu&m? ,if;twGuf
taersm;jzpfay:&eftwGuf csichf sed pf Of;pm;vkyMf uvdrrhf nf[k 4if;wk½Yd jI rifMu aMumifyh if tvkyf vky-f rvkyf (odrYk [kw)f xkwv f yk rf w I ;dk -rwk;d ESiphf yfvsO;f onfh
aomaMumifh jzpfonf/ 4if;wkdY\qkH;jzwfcsufrsm;onfvnf;? vGJrSm;EkdifMuaomoabm &Sdaeonf/
1969 ckESpfykHESdyfonfh Real Wages, Employment and Inflation Oyrm- tvkyform;u ,ckwkd;ay;aomEIef;xm;t&qkdvQif? rdrdtwGuf
pmwrf;wGif vl;uyf(p)u? vkyo f m;a&mif;vdt k m;onf tvkyo f rm;wpfO;D csi;f tppftrSef vkyfcwkd;wufonf[k vGJrSm;pGmwGufcsufrdjcif;rsKd;? vkyfief;&Sif
wkdY\ tvkyfvkyfrnf (odkYr[kwf) tvkyfrvkyfbJaernf[laom a&G;cs,frI taeESifhvnf; rdrdxkwfvkyfaom ypönf;trsKd;tpm;rsm; aps;uGufwGif aps;
ay:wGifrlwnfaMumif; wifjycJhonf/ tvkyform;rsm;ü tvkyfvkyfjcif;rS EIe;f wufjcif;onf taxGaxGaps;EIe;f wufjcif; oufoufaMumifrh [kw?f rdrd
&&Srd nfh tppftrSev f yk cf (real wage) yrmPudk csiw hf u G rf eS ;f qwwfaom wkyYd pön;f rsm;ud, k üf u 0,fvt kd m; rsm;ojzifh aps;EIe;f ydw k ufaejcif;jzpfonf[?k
todvnf;&So d nf/ ,if; tppftrSev f yk cf ESihf tvkyrf vkyb f aJ ejcif;aMumifh vGJrSm;pGm wGufcsufrdjcif;rsKd; pojzifhjzpfonf/
cHpm;&rnft h m;vyfrI tusK;d aus;Zl;wku Yd kd EIid ;f ,SOu
f m? vkyrf nf-rvkyrf nfq;Hk vl;uyf(p)\t,ltqt&rl? tvkyv f ufru hJ pd o ö nf wpfO;D csi;f aom
jzwfwwfMuonf/ arQmfrSef;Ekdifaom tppftrSefvkyfcrsm;onf ykHrSefxuf vkyo f m;rsm;ESihf vkyif ef;(&Si)f rsm;u txufuykpH rH sK;d twGut f csuf rSm;,Gi;f rI
ydak ernfqu kd ? vkyo
f m;wküYd tvky0f ifa&mufvyk u f idk v
f akd omqE´ ydí k jrifrh m; aMumifh ay:ayguf&jcif;jzpfonf/ tvkyform;rsm;u tppftrSefvkyfcESifh
vmvdrrhf nf/ tu,fí arQmrf eS ;f Ekid af om tppftrSev f yk cf onf ykrH eS x
f uf ywfoufí twGut f csuv f u JG m? tvkyw f pfcu k ay;aomvkycf onf enf;
avsmhaernfqkdvQifrl tvkyf0ifa&mufvkyfukdifjcif; rjyKao;bJ? vkyfcrsm; vGe;f aeonf[k aumuf,Nl y;D ? 4if;tvkyrf ES w I xf u G jf cif; (odrYk [kw)f 4if;tvkyf
jyefwufvmawmhrS vkyu f idk &f efapmifq
h idk ;f aeMurnfjzpfonf/ onfoabm udk vufrcHbaJ ejcif;rsm; jyKvyk Ef idk o f nf/ vkyif ef;orm;uvnf; 0,fvt kd m;
t&pOf;pm;vQif tvkyfvufrJhjzpfrIonf tppftrSefvkyfcrsm; ykHrSeftajc ESiyhf wfoufí avQmw h u G rf u d m tenf;i,frQomxkwv f yk jf cif;? vkyif ef;twGuf
a&mufatmif apmifhqkdif;vdkMuaom tvkyform;wkdY\qE´tavsmuf a&G; tvkyo f rm;tenf;i,frQom iSm;&rf;ckid ;f apjcif;rsm; jyKvyk Ef idk o f nf/ ,if;
cs,frI(voluntary choice) jzpfonf[k qk&d ayrnf/ tcsuf ESp&f yfaygif;v'fu tvkyv f ufrOhJ ;D a&rsm;jym;aprnf jzpfonf/ odaYk omf
tvm;wl vkyfief;&Sifrsm;bufu a&G;cs,fqkH;jzwf&onfhtykdif;ESifh vlwrYdk nfonf a&SUaemufcsichf sed f wkid ;f xGmwwfaomolrsm; jzpf&m? rMumrDyif
ywfoufívnf;? Expectations and the Neutrality of Money pmwrf; trSm;rsm;udkjrifí jyifqifjzpfMuvdrfhrnf/ xkdtcg? tvkyfvufrJhjyóem
160 161
vnf; &Sif;vif;aysmufuG,foGm;vdrfhrnf[lí olu okH;oyfrSwf,lonf/ ta&;ygaom tpdwftykdif;tcsKdUwGif tajymif;tvJrsm;{uefrkcsjzpfay:
ÄÄÄ aMumif; ... pD;yGm;a&;qkid &f mqufE, G rf rI sm;teuf rnfonfq h ufE, G rf wI Ydk
onf rajymif;vJ? rnfonfhqufEG,frIwkdYu ajymif;vJonf/ ajymif;vJ&mü
tvkyv f ufrjhJ yóemay:ayguf&jcif;taMumif;&if;ESiphf yfvsO;f onfh vnf; rnforYdk nfyaHk jymif;vJonf? ponfwu Ydk kd rod&ydS gu ay:vpDtrsKd ;rsKd ;
txufu pdppfcsuo f nf vl;uyf(p)a0zefcsuf (Lucas Critique) [k trnf wdUk \ oufa&mufrrI sm;ud?k pD;yGm;a&; wkid ;f wmrIypHk rH sm;tm;jzifh pdppftuJjzwf&ef
wGiof nfh ol\tjcm;wifjycsuw f pf&yfEiS hf wpfom;wnf; qufpyfrad eonf/ tm;xkwrf rI sm;onf? wefz;dk &Sv d rd rhf nfr[kwaf Mumif;...onft h jyif pD;yGm;a&;
vl;uyf(p)a0zefcsufu þokdYjzpfonf/ BuKd wifcefrY eS ;f onfh ykpH rH sm;\ ratmifjrifcahJ om tpOftvm (Oyrm 1970
pD;yGm;a&;cGJjcrf;pdppf&mü tokH;jyKavh&Sdonfh ykHrSefvkyfenf;vkyf[ef ckEpS rf sm;u jzpfay:cJo h nfh aiGazmif;yGEeI ;f a&m tvkyv f ufrEhJ eI ;f xm;yg jrifh
wpfck&Sdonf/ ,if;u tcGefb@ma&;ay:vpD (fiscal policy) (okrYd [kw)f rm;aomtaetxm;udk &Sif;vif;EkdifpGrf;r&SdcJhjcif;)udk MunfhvQifyif ruú½kd
aiGaMu;ay:vpD (monetary policy) (odrYk [kw)f 4if;ESp&f yfv;Hk wGif wpfpw Hk pf&m pD;yGm;a&;qufEG,frIrsm; rMumcPajymif;vJaeonfhtcsufudk odjrifEkdif
tajymif;tvJjyKvkyfvdkufvQif pD;yGm;a&;wpf&yfvkH;tay: rnfonfhouf aMumif; ... ola&;om;cJhonf/
a&mufrIrsm; jzpfay:rnfenf;[lonfudk ruú½kdpD;yGm;a&;ykHpH (model) rsm; vufawGyY idk ;f twGuf csKyí f ajym&aomf vl;uyf(p)a0zefcsu[ f o l nf
wnfaqmufí avhvmjcif;jzpfonf/ 1960 ckEpS rf sm;twGi;f url 4if;ykpH rH sm; pD;yGm;a&;ay:vpDajymif;vQif pD;yGm;a&;tjyKtrlrsm;vnf;ajymif;vJvrd rhf nf
onf ay:vpDcsrw S o f wl tYdk m;? aiGazgif;yGreI nf;yg;Ny;D tvkyt f ukid rf sm;vnf; [laomoabmjzpfygonf/ pifppf? rdrt d wGuf taumif;rGeq f ;Hk taetxm;
tjynft h 0&&Sad prnfh pD;yGm;a&;taetxm;wpf&yf zefw;D wnfaqmufEidk f &&Sad tmif tm;xkwv f Mkd uonfh csichf sed pf Of;pm;wwfaomyk*Kd¾ vw f idk ;f yif? pD;yGm;
&ef taxmuftuljyKMuvdrrhf nf[k ,lqcJMh uonf/ odaYk omf 1970 ckEpS rf sm; a&;ay:vpDajymif;vJrEI iS hf &ifqidk &f vQif rdr\ d pD;yGm;a&;tjyKtrlukd ajymif;vJ
twGi;f jzpfay:cJo h nfh aiGazgif;yGEeI ;f a&m tvkyv f ufrEhJ eI ;f yg NyKd iw
f jl rifrh m; Murnfomjzpfonf/ ,if;tjyKtrltajymif;tvJu ruú½pdk ;D yGm;a&;qkid &f m
aeaomtaetxm;(stagflation)udk taMumif;jyKum tcGeb f @ma&;qkid f qufEG,frIrsm;udk ajymif;vJaprnfjzpf&m? ruú½kdpD;yGm;a&;ay:vpDonf xd
&mESifh aiGaMu;qkdif&may:vpDrsm;onf ruú½kdpD;yGm;a&;jyóemrsm;udk xd a&mufrI&Sdrnfr[kwfawmh/
a&mufpGm ajz&Sif;EkdifpGrf;r&SdaMumif; ay:vGifvmcJhonf/ 4if;ay:vpDrsm; onftwGuf erlemwpfcku tpdk;&a<u;NrDrsm;ESifhywfoufonf/
ratmifjrif&jcif;taMumif;&if;udk ynm&SifwkdYokH;oyftajz&Sm&ef vdktyf ude;f (p)abm*aA'tvdkt& tpkd;&u tcGefEIef;xm;rsm;avQmhcsvQif ukef
aecsdefwGif vl;uyf(p)u ol\tjrifudk wifjyvmonf/ ypön;f ESi0hf efaqmifrrI sm; 0,fvt kd m;wk;d wufrnf[k a,bk,srw S , f Ml uonf/
ol\ Econometric Policy Evaluation : A Critique trnf&pdS mwrf; odaYk omf usr;f ½k;d opfruú½adk bm*aA'u ,if;okYd r,lq/ 4if;u tcGeaf vQmh
(1976)ESifh After Keynesian Macroeconomics pmwrf; (1978)wkw Yd iG f aumufvQif tpkd;&ü vdkaiGyrmPrsm;jym;vmvdrfhrnf/ xkdtcg csifhcsdef
vl;uyf(p)u pD;yGm;a&;ay:vpDtrsK;d rsK;d wk\ Yd oufa&mufrrI sm;udk wkid ;f wm pOf;pm;wwfaomolwt Ydk aejzifh tpd;k &onf xkv d akd iGrsm;udk aemifwpfaeYwiG f
wGucf su&f mü? Bu;D rm;aom ruú½pdk ;D yGm;a&;ykpH rH sm; wnfaqmuftok;H jyKae jyefvnfjznfw h if;&vdrrhf nf? jznfw h if;&efenf;vrf;rSm tcGerf sm; wk;d aumuf
MuykHrsm;udk a0zefa&;om;cJhonf/ olu 4if;ykHpHrsm;tm;vkH;yif pD;yGm;a&; aomenf;yifjzpfonf[k odjrifMuvdrfhrnf/ xkdtcg avmavmq,f tcGef
ay:vpDrsm; rnfoaYdk jymif;vJonfjzpfap? ruú½pdk ;D yGm;a&;qkid &f m qufE, G rf I avQmhayghojzifh ydkxGufvmaomaiGrsm;udk aemifwpfaeY ay;Ekdif&eftvdkYiSm
(macroeconomic relationship)rsm;uawmh rajymif;rvJ wpforwfwnf;&Sd odrf;qnf;xm;Muvdrfhrnf/ jyefcsKyfaomf? tcGefavQmhayghrI\&v'ftjzpf
aevdrrhf nf[í l rSw, f Ml uaomoabm&Sad Mumif; axmufjyNy;D ? ,if;tcsuf pm;ok;H olwYdk wk;d wufo;Hk pGjJ cif;? xkrd q S ufí tvkyt f ukid rf sm;wk;d yGm;vmjcif;
rSm;,Gif;ykHudk txufu 'kwd,pmwrf;wGif olwifjyonf/ olu ay:vpD ponfwkdYrjzpfay:bJ? pkaiGrsm;omwkd;wufvmvdrfhrnf[lí ½IjrifcJhonf/
tajymif;tvJwpfcck k vkyv f u
dk o
f nfEiS w
hf pfNyKd ief uf pD;yGm;a&;taqmufttk&H dS vl;uyf(p)a0zefcsuEf iS hf qufpyfonft h a&;Bu;D aom aemuftcsuf
162 163
wpfcku zdvpf(y)(p)rsOf;auG; (Phillips Curve) ESifhywfoufonf/ Ekid jf cif;jzifoh m tvkyt f ukid &f &Srd w
I ;dk jrifv
h mapaom oabm&Sv d rd rhf nf/ okaYd omf
zdvpf(y)(p) rsO;f auG;[lonf aiGazmif;yGrEI iS hf tvkyv f ufrjhJ zpfrwI tYdk Mum; tvkyo f rm;rsm;udk wpfBurd Ef pS Bf urd x f ufyNkd y;D vdrn
f mvSnjhf zm;ír&/ aemuf
avQmhwif;zvS,frI&SdykHudkjyonfh *&yf(z)rsOf;jzpfonf/ aiGazgif;yGEIef;jrifh wpfBudrf tpdk;&u tokH;p&dwfwkd;aomenf;jzifh tvkyftukdifrsm; wkd;yGm;
wufvQif tvkyv f ufrOhJ ;D a&avsmu h svmí? aiGazgif;yGEeI ;f avsmu h svQif t atmifBuKd ;yrf;rnfqv dk Qi?f tvkyo f rm;wku Yd aiGaMu;azgif;yGru I v kd nf;aumif;?
vkyfvufrJhOD;a&wkd;jrifhvmonf[lí 4if;rsOf;auG;u jyoonf/ rdrw d t Ydk ppftrSev f yk cf rsm; wu,fwrf;rwk;d wufonfuv kd nf;aumif; BuKd wif
vl;uyf(p)url zdvpf(y)(p)rsO;f auG;ygtqku d kd tpOftqufaxmuf odjrifojzifh tvkyv f yk v
f pdk w d f enf;yg;Muvdrrhf nf/ xkt d cg ¤if;ay:vpDrsm;
cHwifjycJMh uolrsm;taeESihf ruú½pdk ;D yGm;a&;udk zefw;D olrsm;onf usK;d aMumif; aMumifh tvkyt f ukid rf sm; wk;d yGm;vmvdrrhf nfr[kwf pojzifh ok;H oyfjyonf/
ajrmfjrifrrI &So d rl sm;jzpfonf[k rSw, f x l m;Muyk&H aMumif;? ol\ Expectations tvm;wl aiGaMu;ay:vpDEiS yhf wfoufívnf; A[db k Pfrsm;onf vlwt Ydk m;
and the Neutrality of Money pmwrf;wGif a&;om;cJhonf/ qufvufí tpOfxm0& vSnjhf zm;rxm;Ekid af Mumif; usK;d aMumif;jyajymqkNd y;D aemufwiG f
olu zdvpf(y)(p)rsO;f auG;onf a&&Snüf axmifvu dk f (vertical) taetxm; olu tqkyd gtcGeb f @ma&;ESihf aiGaMu; ay:vpDrsm;onf pD;yGm;a&;wpf&yf
wGio f m&Sad evdrrhf nfjzpfaMumif; &Si;f vif;jyonf/ olu tu,fí ay:vpDcs wk;d wufaumif;rGeaf tmif vkyaf qmifay;Ekid pf rG ;f r&So d nfjzpf&m? ,if;wkt Yd ae
rSwo f w l tYdk aeESihf pD;yGm;a&;wk;d csUJ aomenf;tm;jzifh tvkyv f ufrahJ vsmu h s jzifh wnfNird í f cefrY eS ;f &vG,af om pnf;rsO;f pnf;urf;rsm;twkid ;f om vku d ef m
atmif vkyfaqmifrnfqkdvQif? csifhcsdefwGufqwwfaom pD;yGm;a&;vIyf&Sm; usio hf ;Hk oifo
h nf[k tBujH yKonf/ tcGeb f @ma&;wGif &aiG-ok;H aiGrQonfh
aqmif&u G o f rl sm;u aiGaMu;azgif;yGEeI ;f jrifw h ufvmrnf[o k m arQmrf eS ;f Mu bwf*sujf zpf&efEiS hf aiGaMu;ay:vpDtykid ;f wGif aiGw;dk yGm;EIe;f udk wdwu d sus
vdrfhrnf/ tvkyform;rsm;taeESifhvnf; aiGazgif;yGrIaMumifh rdrdwkdY tppf owfrSwfaMunmxm;&ef ol wkdufwGef;onf/
trSev f yk cf rsm; rlvxufavsmu h saeonf[k ½Ijrifojzif?h tvkyf vkyv f pkd wd f ÄÄÄ
enf;yg;Muvdrrhf nf/ xkt d cg tvkyv f ufrOhJ ;D a&vnf; usqif;vdrrhf nfr[kw/f
csKy&f aomf 0,fvt kd m;wk;d wufatmif vIaYH qmfonft h pDtrHrsm;aMumifh aps; 1995 ckESpfwGif qDG'if&Sd awmf0ifodyÜHtu,f'rDu vl;uyf(p)tm;
EIef;jrifhwufjcif;[laom oufa&mufrIwpfckwnf;omjzpfay:apvdrfhrnf/ Ekb
d ,fqak &G;cs,t f yfEiS ;f onft h cg? aumfrwD\ rSwcf suw f iG f ]1970 ckEpS f
xkaYd Mumifh a&&Snüf pD;yGm;a&;ay:vpDonf ukeaf ps;EIe;f ESihf aiGazmif;yGEeI ;f wku Yd kd aemufyidk ;f umvwpfavQmuf ruú½adk bm*aA'bmom&yftwGuf olx Y ufykd
om ajymif;vJatmifvkyfEkdifrnf/ tvkyfvufrJhavsmhyg;a&;udk vkH;0vkyf í vTrf;rkd;oufa&mufcJholr&Sd} [k rSwfcsufjyKcJhonf/
aqmifEidk rf nfr[kw[ f k oluqko d nf/ xkjYd yif olu aiGazmif;yGrEI iS hf tvkyf pD;yGm;a&;ynmtwGuf vl;uyf(p)\ t"dujznfq h nf;csurf mS pD;yGm;a&;
vufrJhjzpfrItMum;wGif? zdvpf(y)(p)rsOf;auG;u azmfjyonfh vJvS,favQmh vIy&f mS ;aqmif&u G Mf uolrsm;ü a&SUodaYk jrmfjrifcefrY eS ;f csurf sm;&SMd uaMumif;? ,if;
wif;rIrsKd;vnf; wu,fr&SdaMumif;? tvkyfvufrJhEIef;ESifhywfoufí trSef ajrmfjrifcsurf sm;u pD;yGm;a&;wpf&yf\ pGr;f aqmif&nfEiS hf ,if;\tajctae
wu,f&o dS nfu rpfvwefz&D;(')rif; (Milton Friedman) pwifajymqkcd hJ taumif;-tqk;d wkt Yd ay: oufa&mufvrT ;f rk;d rI&adS Mumif; &Si;f vif;wifjycsuf
onfh obm0tvkyfvufrJhEIef; (natural rate of unemployment) wpfck jzpfonf/ onfwGif tvkyfvufrJhjyóemudk ajz&Sif;&eftwGuf pD;yGm;a&;
wnf;omjzpfaMumif;? xko d bm0EIe;f udk jy|mef;aomt&monf tvkyo f rm; ay:vpDrsm; csrw S af qmif&u G &f rnf[k cH,o l nfh ude;f (p)abm*aA' tpOf
rsm;ESiv hf yk if ef;(&Si)f rsm;\ qk;H jzwfcsurf sm;omjzpfaMumif;? rnfonfph ;D yGm;a&; tvmt,ltqESifh ol xdyfwkduf&ifqkdifcJh&onf/ vl;uyf(p)\ ,if; vkyf
ay:vpDurS 4if;udk jyKjyifajymif;vJEidk pf rG ;f r&Sad Mumif; tckid t f rmqkcd o hJ nf/ aqmifcsurf sm;rSaeí ruú½adk bm*aA'ynm&yfe,fy,fü csichf sed af rQmrf eS ;f rI
pD;yGm;a&;oGuv f ufatmifvaYHI qmfonfh tcGeb f @ma&;ay:vpDrsm; udk y"mejyKonfhusrf;½kd;opft,ltq vTrf;rkd;cJhayonf/
ESiyhf wfoufívnf;? vl;uyf(p)u ,if;ay:vpDrsm;onf tvkyo f rm;rsm; azjrifh
tm; tppftrSev f yk cf rsm; wk;d wuf&&So d nf[t k xifa&mufatmif? vSnjhf zm; &nfnTef; / Steven Pressman \ Fifty Major Economists
164 165
rEåav;wuúodkvf ESpf 50 jynfU trSwfw&

ref;wuúokdvfygarmu©csKyf
OD;ausm&f if
(1916-1966)
„ armifaZ,sm

]] jrefrmEkdifiH vGwfvyfa&;BudK;yrf;rIwGif &efukefwuúodkvf ausmf&if? OD;? ygarmu©csKyf -


ausmif;om;rsm;or*¾acgif;aqmif? e,fcsJUqefYusifa&;ESifh zufqpf 1916 ckESpf 'DZifbmv 7 &uf Mumoyaw;aeYwGif &ckdifjynfe,f?
qefYusifa&;orm;? avxD;oifwef;om;tjzpf yg0ifcJhonf/ ppfNyD; oHwGJNrdKUü arG;zGm;onf/ tz c½kdif0ef½kH;pma&;BuD; OD;zkd;OD;? trd a':jr&if
zqyv A[dkOD;pD;tzGJY0if? Armjynf uGefjrLepfygwD A[dkaumfrwD0if jzpfonf/ wpfOD;wnf;aomom;? trnf armifausmf&ifjzpfonf/ 5ESpf
tjzpf a&G;cs,fcH&onf/ *syefawmfvSefa&;umv uyif ]awmfvSef t&G,fwGif zcifuG,fvGefonf/ tbkd; a&Tyef;xdrfq&mBuD; OD;zkd;? tbGm;
a&;NyD;vkdY wkdif;jynfvGwfvyf&ifawmh uRefawmf EkdifiHa&;rvkyfawmh a':a&TOwkdYvufwGif BuD;jyif;cJhonf/
bl;? pmaye,f 'grSr[kwf tEkynme,fxJ0ifr,fAsm} [kajymcJh&m? oHwGJ atbDtrfausmif;wGif pwifynmoifonf/ xkdYaemuf oHwGJ
ocifwifjru ]tEkynmpdwfESifh awmfvSefa&;vkyfcJhol}[k rSwfwrf; tpk;d &txufwef;ausmif;ajymif;í ynmoif&m? 1934 ckEpS w f iG f 10 wef;
wifcJhonf/ ajymonfhtwkdif;yif AkdvfcsKyfatmifqef;u oHwGJc½kdifrS pmar;yGaJ tmifonf/ bmomwGrJ mS ;í wuúov kd 0f ifciG rhf &/ 1935-36 ckEpS f
wkdif;jyKjynfjyKvTwfawmftrwf trnfwifoGif;vdkonfudk awmif;yef wGif &efuek q f &mjzpfoif wDwpD w D iG f ynmoifí? wuúov kd 0f ifwef;atmif
í? &efuek w f uúov kd jf refrmpmXmeü jrefrmpmenf;jytjzpf tvky0f ifNyD; onf/ wDwpD w D iG f ynmoifMum;aepOf? wpfjynfv;Hk 10 wef;ausmif;om;rsm;
ynma&;? pmay? tEkynmwm0efrsm;udk xrf;aqmifcJhonf/ uxdu pmpDpmuk;H NyKd iyf w JG iG ?f yxr&cJo
h nf/ 1936-41 ckEpS w f iG f &efuek w f uúov kd üf
OD;ausm&f iftrnfjzifx h if&mS ;í qkAd , D ufjynfaxmifp(k ½k&mS ;jynfaxmif ynmqnf;yl;í bDatbGJU&onf/
pk) armfpudk tjynfjynfqkdif&m qufoG,fa&;wuúodkvf jrefrmpm wuúov kd w f iG f ynmoifMum;aepOf e*g;eDwu dk x f w k pf mtkyrf sm;zwfí
{nfyh garmu©? rEÅav; 0dZmÆ ESio hf yd w
HÜ uúov kd f ygarmu©csKyf wm0efrsm; wuúodkvf wuotvkyftrIaqmif? AuojyefMum;a&;ESifh 0g'jzefYcsda&;
ay;tyfcH&onf/ ygarmu©csKyfb0wGif txufArmjynf pma&;q&m wm0efcHtjzpf aqmif&Gufonf/ 1938 ukvm;-jrefrmt"du½kPf;wGif
toif; pum;ajyaumfr&Siu f wifoiG ;f aom ]Armpmay ta&;tom;} oHwNJG rKd U at;csr;f om,ma&;twGuf &ckid v f il ,frsm;udOk ;D aqmifNy;D ? rlqvif
pmwrf;udk ]qifoGm;&if vrf;jzpfw,f} [kaxmufcHcJhonf/}} vli,frsm;ESihf yl;aygif;aqmif&u G of nf/ 1941 ckEpS w f iG f ausmif;om; acgif;
166 167
aqmif? wkAYd rm tpnf;t½k;H 0ifwpfO;D tjzpf oHwjJG yefí e,fcsUJ qefu Y siaf &; udt k ek ;f armif (avxD;OD;tke;f armif)? udpk ;dk armif (Akv d rf LS ;cspaf umif;) wkEYd iS hf
vuf½;Hk wyfrsm; OD;aqmifzpYJG nf;onf/ ppfa&; Ekid if aH &; oifwef;rsm; zGiv hf pS í
f twl? zufqpfawmfveS af &;twGuf avxD;oifwef;ESihf ppfoifwef;wuf&ef?
e,fcsJUawmfvSefa&;twGuf pnf;½kH;jyifqifcJhonf/ tdE, d´ okYd oGm;a&mufco hJ nf/ avxD;oifwef;ESihf ppfoifwef;udk oD&v d uFm
1942 ckEpS f t*Fvyd w f yfrsm;qkwcf mG pOf? oHwcJG ½kid f ajratmufawmf ESifhtdEd́,wGif wufa&mufonf/ umvuwåm;&Sd bkH&dyfomac: qef;a';
vSefa&;acgif;aqmiftjzpf wm0ef,lcJhonf/ oHwGJc½kdiftkyfcsKyfa&;twGuf ADvmü? udo k ed ;f az(ode;f azjrif)h acgif;aqmifí zufqpfawmfveS af &;twGuf
bDtkdifatwyfrSL; Akdvf&efatmif (&JabmfokH;usdyf0if)ESifhtwlpDpOfí c½kdif oifwef;rsm;ay;&m? udak usm&f ifonf Ekid if aH &;oifwef;wm0efct H jzpf e,fcsUJ
tkyfcsKyfa&;tzGJY Ouú| wm0efudk ,m,Dxrf;aqmifcJhonf/ 1943 ckESpf ppfyGJrS jynfolYppfyGJrsm;tjzpfodkY ajymif;vJvmykH? jynfolYppfoabmw&m;udk
pufwifbmvwGi?f ocifwifEiS t hf wl zufqpfqefu Y siaf &;twGuf w½kwf ydkYcsonf/ ppftNyD; ,if;odkYydkYcscsufudktajccHí? ]e,fcsJUppfrSvlxkppfokdY}
EkdifiHoGm;&ef BudK;pm;cJhonf/ zufqpfawmfvSefa&;twGuf jrpf0uRef;ay: trnfjzifh rEÅav;NrKd U Bu;D yGm;a&; (vlx)k pmtkyw f udk uf ykEH ydS cf ohJ nf/ 1945
wGif vQdKU0Sufaqmif&Gufaeaom ocifpkd; EkdifiHa&;oifwef;udk ocifA[def; ckEpS f {Nyv D twGi;f avxD;tprf;ckeaf vhusiphf Of? ajcck½H ;dk usK;d í aq;½kw H uf
(udkxGef;vdIif)? rcifBuD; (roef;jrifh)? tmtD;wD OD;ausmfNidrf; (OD;csrf;om)? a&mufuo k &m zufqpfawmfveS af &;wGif udo k ed ;f azESihf umvuwåm;ü usef
udpk wH if (&ckid u
f x
kd eG ;f OD;)wkEYd iS t
hf wl? udb
k uGe;f trnfjzifh wufa&mufonf/ &pfcJhonf/
zufqpfqefYusifa&;twGuf ocifoef;xGef; OD;aqmifaomtkyfpkESifh quf zufqpf*syefrsm; rEÅav;rSqw k cf mG Ny;D aemuf? rEÅav;NrKd UwGif Bu;D yGm;
oG,faqmif&Gufonf/ a&;OD;vS (vlx)k ? q&mBu;D OD;&mZwfwEYdk iS t hf wl txufjrefrmjynf zufqpf
1944 ckESpf azazmf0g&DvwGif? zufqpfawmfvSefa&;twGuf ocif qefu Y siw f u dk zf suaf &;eSihf jynfov Yl w
G vf yfa&;tzGYJ (zwyv)udk zGpYJ nf;onf/
wifa&T? rjr&D (ausmufqnf)ESifh udkndKxGef; (0efBuD;a[mif;? oHtrwf 1945 ckEpS f Zlvidk v f 20 &ufaeYrS 27 &ufaeYtxd? &efuek Nf rKd U prf;acsmif;&yf?
a[mif;)wkdYudk *GNrdKUjzwfí? t*FvdyfppfoabFmjzifh tdEd́,&Sd zufqpfawmf Am;u&mvrf;? trSwf 138 ArmjynfuGefjrLepfygwD XmecsKyfüusif;yaom
vSeaf &; jynfywm0efcH udo k ed ;f az (ode;f azjrif)h xH wm0ef,yl Ukd aqmifco hJ nf/ 'kw, d tBurd u f eG *f &ufwiG ?f Armjynf uGejf rLepf ygwDA[dak umfrwD0iftjzpf
xkdESpf ZlvkdifvwGif? ocifoef;xGef;\tpDtpOfjzifh ocifAkdvf (tzGJYacgif; a&G;cs,cf &H onf/ zwyv (zqyv) A[dk OD;pD;tzG0YJ ifjzpfonf/ 1946ckEpS f
aqmif)? ref;0if;armif (wwd,ajrmuf jynfaxmifpkjrefrmEkdifiH or®w)? azazmf0g&DvwGi?f oHweJG ,f awmifov l ,form;or*¾nv D mcHukd OD;aqmif

168 169
usif;yí? awmifolv,form;b0 o½kyfazmfjyZmwfudk OD;pD;wifqufcJh
onf/ 1946 ckEpS f uGejf rLepfygwD 2 jcrf;uG&J m? ocifoef;xGe;f ESihf OD;ode;f az
(jrifh) OD;aqmifaom ArmjynfuGefjrLepfygwD (tvHjzL) A[dkaumfrwD0if
jzpfcJhonf/
uGejf rLepfygwDtuGt J NyEJ iS hf &ckid jf ynfe,f? oHwcJG ½kid f Ekid if aH &;tajc
taersm;aMumif?h Akv d cf sKyaf tmifqef;u oHwcJG ½kid f wkid ;f jyKjynfjyKvw T af wmf
trwfvsmxm;rIukd awmif;yefí? &efuek w f uúovkd jf refrmpmXmewGif enf;jy jrefrmrif;rsm;ESifh
tjzpfaqmif&u G o f nf/ jrefrmpmr[m0dZmÆ wef;twGuf ]jrefrmpum;yko H rkid ;f }
wifoiG ;f Ny;D 1950 jynfEh pS w f iG f r[m0dZmÆ bGUJ &onf/ &efuek w
pmXmeü vufaxmufuxdu? uxduwm0efrsm; xrf;aqmifí 1962-
f uúov dk f jrefrm pHpk rf;ppfaq;rI
64 ckESpfwGif qkdAD,uf,leD,H(½k&Sm;)? armfpudktjynfjynfqkdif&mqufoG,f „ rif;ok0Pf
a&;wuúodkvf jrefrmpm{nfhygarmu©? 1964-65 ckESpfwGif wuúodkvfrsm;
tkyfcsKyfa&;½kH; tkyfcsKyfa&;rSL;? 1965-66 ckESpfwGif rEÅav; 0dZÆmESifhodyÜH
wuúodkvfygarmu©csKyftjzpf aqmif&GufcJhonf/ q&mwkdY i,fpOfu jrefrm&mZ0ifeJYqkdifwJh Zmwfvrf;
i,fpOfuyif pmaytEkynm0goem xufoefonf/ 13 ESpft&G,f awGu?kd ½kyaf o;q&mawG cif;usi;f ujywmudk awGzY ;l &w,f/
wGif pmpa&;onf/ wuúodkvfausmif;om;b0 jyZmwfpmayudk txl;avh Zmwfq&mawG cif;usif;jyowmudk awGYzl;&w,f/ uGufpdyf
vmonf/ wpfcef;&yfjyZmwfrsm;a&;om;í jyZmwfEiS hf pmaya0zefrt I wwf q&mawG a[majymwmudk Mum;zl;&w,f/ Zmwfpmtkyaf wGxJ
ynmxGe;f um;a&;twGuf BuKd ;yrf;aqmif&u G o
f nf/ &efuek wf uúov kd f jrefrm rSm a&;om;xm;wmudk zwfzl;&w,f/ aemufNyD; ausmif;okH;
pmXmewGiftrIxrf;aepOf pmayAdrmefokcrdeftzGJY0if? &efukefwuúodkvf pmtkyaf wGrmS wifjyxm;wmudk avhvm&w,f/ tJ'gawGukd
ESpfvnfr*¾Zif;? &ckdifwefaqmifr*¾Zif;wkdYwGif jrefrmpmu@ twkdifyifcH awG&Y ? Mum;&? zwf&? avhvm&Ny;D aemuf pdwx f rJ mS tenfxidk f
pmwnf;? jrefrmEkdifiH pma&;q&mtoif; tvkyftrIaqmif (1950-51)? NyD; usefcJhwJhtjrifuawmh? ]wkdYjrefrmbk&ifrsm;[m xif&m
wuúodkvftEkynmtoif; OD;aqmifolwpfOD;jzpfonf/ jrefrmpmXme awG;? xif&majymNy;D ? xif&mvkywf wfwhJ xif&morm;Bu;D awG}
twGuf usyif;w&m;pm(1953)? aerdi&Jcef;ysKUd (1953)? &ckid rf if;orD;{csi;f ? vdYk jzpfaew,f/
yvvJqifrif;ysKdUwkdY wnf;jzwfay;cJhonf/ Zif;'g;tusOf;orm; (1938)? aemuf toufBuD;vdkY jrefrmbmomeJYa&;xm;wJh
uñGw½f ;dk Akv d cf sKyf (1945)? rSwrf o d rQveD if (yxrwG)J ? e,fcsUJ ppfrv S x l pk pfoYdk ausmufpmawG? armfueG ;f awG? {csi;f awG? &mZ0ifawG? orkid ;f
(1945)? qGmrd0da0ueE´m (195-)? rufpf0g'ESifh bmoma0g[m& (1954)? awGudk zwf&jyefawmh b,fvdkjrifvmjyefovJqkdawmh? wkdY
EkdifiHa&;vufa&G;pifpmay (1968) wkdYjyKpkcJhonf/ jrefrmbk&ifawG[m w&m;rif;jrwfawGyguvm;vkdY jzpfae
1966 ckESpf rwfv 30 &ufaeYwGif? &efukefNrdKU jynfolYaq;½kHBuD;ü w,f/
uG,v f eG cf o
hJ nf/ uG,v f eG cf sed üf ZeD; a':jzL? om; (udÓ k PfxeG ;f atmif)? orD; tJ'gu q&mh&UJ tjrifukd omreftm;jzifh tusO;f csK;H Ny;D
(rwl;wl;) usef&pfcJhygonf/ tMurf; ajymjywmaemf/ onfavmufawmhvnf; q&mhtjrif
armifaZ,sm [m rvG,fygbl;/
odkYaomfvnf;? a&S;a[mif;jrefrmpmayeJY tNrJwap

170 171
zwfz;l w,f/ pmtrnfu ]tar;awmf tajzusr;f }wJ/h ar;wJyh *k Kd¾ vu f bk;d awmf
bk&m;? ajzwJhyk*¾dKvfu ÓPbd0Ho"r®aoemywd r[m"r®&mZm "d&mZ*k½k
wHqdyfawmf&SdwJh armif;axmifomoemykdif q&mawmfbk&m; jzpfygw,f/
ouú&mZf 1145 ckEpS u f pNy;D ar;vkud -f ajzvku
d Mf uwm 1168 ckEpS f txdygyJ/
ESpfaygif; 23 ESpfMumygw,f/ ar;cGef;aygif; 243 cka&wGufvdkY &ygw,f/
omoemawmfta&;? wkid ;f a&;jynfa&;? rdru d , kd af &;? jynfot l rsm;&JU
ta&;wkeYd yYJ wfoufNy;D odcsiw f m ay:vmwJt h cg? bk&ifrif;jrwfu q&mawmf
udk ar;wmyJ/ q&mawmfuvnf; avmuDavmukw&å musr;f *ef pmayawGeYJ
n§Ed iId ;f Ny;D ajzqkad wmfrw l myJ/ Oyrmtm;jzifh oD[Vkd u f Re;f udk omoemjyKy*k Kd¾ vf
vTwfoifh-rvTwfoifhar;w,f/ ,kd;',m;jynfudk udk,fawmfwkdif ppfcsDoifh-
rcso D ifah r;w,f/ r[mrdwf w½kwjf ynfukd ulnpD pfwu dk af y;&ef ud, k af wmfwidk f
cso
D ifh - rcso D ifah r;w,f/ wkid ;f oljynfom;wkYd rSerf eS u f efuef tok;H jyK&atmif
tav;? awmif;? wif;jyKpak &;udk ar;w,f/ rdwv d¬ muefawmfBu;D jyKjyifqnfzYdk
qufqNH y;D ae&wJt h cgrSm? olwaYdk cwf olwt Ydk cg&JU ywf0ef;usit f ajctaeudk a&; ar;w,f/ 550 Zmwfudk jrefrmjyefzkdY? yd#uwf 3 ykHudk wnf;jzwfzkdY ar;
aemufcHxm;NyD;Munfhr,fqkd&if? q&mwkdY&JUjrefrmbk&ifrsm;[m tqkd;csnf; w,f/ tdEd́,jynfu ,laqmifvmwJh o'´gusrf;? tvuFmusrf;? tbd"mef
vnf; r[kw?f taumif;csn;f vnf; r[kw?f tjcm;tjcm;aom wkid ;f wpfyg;rif; usr;f ? qef;usr;f ? aA'ifusr;f ? aq;usr;f ? "mwfusr;f ? "r®owfusr;f ? eDwu d sr;f ?
wkeYd nf;wl? qk;d -aumif;ESpcf suw f zJG ufaeMuwJh ykxZk Ofrif;awGyv J Ykd jrifvmyg £wd[mousrf;awGudk jrefrmjyefqkda&;twGuf ar;w,f/ tJonfvdk ar;
w,f/ tJonftxJrmS q&mcs;D usL;vdw k muawmh? q&mwkYd rif;awG&UJ ynm&Sd cGe;f aygif; 243 &yfukd q&mawmfb&k m;u ajzawmfrw l u hJ sr;f jzpfvYkd ]tar;awmf
rsm;udk rSD0Jqnf;uyfjcif;tavhtx jzpfygw,f/ tajzusrf;} vkdY rSnfhac:xm;wmyJ/ bkd;awmfbk&m;[m usrf;*efpmayynm
jrefrmrif;awG[m omoemawmfta&;? wkdif;a&;jynfa&;? bk&if A[kow k tvGev f vkd m;wJh bk&ifwpfyg;jzpf½rHk Qru? ynm&Sad wGukd jrwfE;dk Ny;D
rif;jrwfESifhwuG om;awmftpOf? ajr;awmftquf? jrpfawmftnGefYwkdY\ ynm&Spd um;udk av;pm;w,fqw dk m? tJoh nfusr;f wpfcu k yJ oufaocHaeyg
ta&;? wkdif;oljynfom; vltrsm;wkdYESifhqkdifonfh ta&;pwJh ta&;toD; w,f/
oD;wkdYay:aygufvmwJhtcg? ta&;BuD;&if BuD;wJhtvkduf? ta&;i,f&if
i,fwt hJ vku d ?f &[ef;ynm&S?d ykPmÖ ;ynm&S?d rSL;rwfynm&S?d t&yfom;ynm&Sd (2) qGwfysHYbG,fatmif&wk tajz
rsm;&JU tvdq k E´t,ltqrsm;udk pkpH rf;ar;jref;Ny;D awmhr?S trIuo kd ifah wmfovdk bkd;awmfbk&m;&JUom;awmfBuD; Oy&mZm tdrfa&SUrif;om;[mvnf;
aqmif&Gufavh&Sdygw,f/ udk,fhtvdkqE´ udk,fht,ltqtwkdif; igwaum crnf;awmfenf;wl ynmA[kow k tifrwefvv kd m;ygw,f/ tdraf &SUoHawmf
aumNy;D vky½f ;dk xk;H pHr&Sv
d yS gbl;/ tJ'gudk q&mu tck oufaoom"ueJY t qifh OD;wk;d udk q&mwifNy;D ? tNrrJ jywf pkpH rf;ar;jref;avh&ydS gw,f/ tJonfvkd
xift&Sm;jycsifwmygyJ/ pkpH rf;ar;jref;avh&ydS u
Hk kd OD;wk;d u a[monfvkd ud, k af wGrY w
S w
f rf;wifcw
hJ mudk
awGY&ygw,f/
(1) tar;awmfykHtajzusrf; om;awmf Oy&mZmtdraf &SUrif;onf cJcufeufeaJ om ynmawmf
vGecf w
hJ hJ ok;H -av;ESpaf vmufu t*Fg 20 ausmaf usm&f w
dS hJ aypmwpf &Sad wmfrí
l usr;f *ef? &mZ0if? aA'if? tvuFm? uAsm? armfueG ;f ? {csi;f
xkyfudk? rEÅav;wuúodkvf jrefrmpmuxdu OD;armifarmifwifqDu iSm;NyD; paom enf;eme,wkdYudk BuHpnfawmfrlavh&SdonfwGif? usrf;*efESifh
172 173
qkdifvQif uHtcGJ? wdxDpuf aA'ifESifhqkdifvQif "mwftcGJ? em&Dpuf? tJonftrdefYawmftwkdif; rif;BuD;oD&dr[maZ,sol[m rEÅav;
&mZ0ifESifhqkdifvQif r[mor®wrif;rSpí pum;BuD;? pum;csyf? t aejynfawmfrSm pmrlawGtrsm;tjym;pkaqmif;NyD; avhvmcJhygw,f/ ,ck
vuFm? o'´gESiq hf ikd v
f Qif yom'? a'go? enf;av;q,f? Oypmq,fyg;? tcg urÇmhwuúodkvfawGrSm okawoejyKykHrsKd; jyKcJhwmygyJ/ odkYaomfvnf;
armfuGef;ESifhqkdifvQif r*FvmapwDzGJY? 0wf½kH? &Spf&Sm;uef? rif;uef? rif;BuD; BudK;pm;avhvmcJhwJhvkyfief;&JU tusKd;aus;Zl;udk? q&mwkdY ,aeYwkdif
ajymifrGef? a&Tpmwkdif? ykHawmifEkdif? oajyvm;? awmvm;? a&vm;? rcHpm;&ao;bl; xifygw,f/ bmhaMumifv h q
J adk wmh tJonfrif;Bu;D &JU pmay
awmifwiG ;f vm;paom armfueG ;f rsm;wGif cJ&mcJqpf? &wk? ysKUd ? vuFmESihf orkid ;f [m? ,aeYwidk f b,forl QrawG&Y bJ wdrjf rKyaf evdyYk gyJ/ rif;Bu;D &JU vuf&m
qkid v
f Qif &Sio
f v D 0Ho? &Si&f |om&? awmifirl if;? e0a';wkYd qkcd o hJ nfh udk &SmzkdYwm0ef[m tawmfyJta&;BuD;aeygw,f/
pmrsm;wGif cJ&mcJqpfpum;pkwu Ydk kd ar;jref;ajymqkad wmfral vh&o dS nf/
tJonfvkd cJ&mcJqpfwu Ydk kd pkpH rf;ar;jref;avh&o dS nfth wkid ;f ? oHawmf (4) u0dvu©PmowfykH
qifh OD;wkd;udk ewfoQifaemif&JU ]qGwfysHUbG,fatmif} &wktaMumif;ar;vdkY? pmaybufuaeNyD; owfykH? t&pf? tyifhbufudk qufMunfhMu&
OD;wk;d u a&;om;ajzqkcd w hJ hJ tajzusr;f [m ,aeYtxd xif&mS ;qJ jzpfygw,f/ atmif/ jrefrmpmudak &;wJt h cg b,fae&mrSm ]w} owf&r,f? b,fae&mrSm
]y}owf&r,f? b,fpmvk;H usawmh &&pfNy;D ? b,fpmvk;H usawmh ,yif&h r,fqdk
(3) jrefrmpmayorkdif; wJh tcuftcJawG &Sdaeygw,f/ tJonftcuftcJawGaMumifh vlawG[m
pmayeJyY wfoufwu hJ pd w
ö pf&yfukd qufajymcsiyf gao;w,f/ rif;wke;f a&;csipf &m&Svd suef YJ ra&;&JbJ jzpfaeMu&ygw,f/ onfawmh ynm wk;H wm
rif; w&m;Bu;D [m yd#uwfo;Hk yku H kd okwof if&iS ;f vif;awmfrcl w hJ ,f/ "r®owf aygh/ tJ'gaMumifh [Hom0wDa&mufrif;vufxufrSm udk;odef;ocif bk&if
usr;f ? aq;usr;f ? aA'ifusr;f ? &mZ0ifusr;f ? pma[mif;pmwrf; t&yf&yfrsm; rif;acgifu? a&Tawmif &mZausmb f &YJG OD;Moudk owfyu Hk sr;f wpfck jyKpak y;ygvdYk
udv
k nf; okwo f if&iS ;f vif;cJwh ,f/ 'gwifruao;bJ ysKUd vuFm jrefrmpmay ckdif;w,f/ tJonfawmh OD;Mou u0dvu©PmowfykH oHayguftyk'faygif;
t&yf&yfudkvnf; okwfoif&Sif;vif;zkdY? ajrmifvSNrdKUpm;rif;BuD; oD&dr[m 1790 ausmaf usmu f kd a&;cJyh gw,f/ a&;&wJt h aMumif;udv k nf; a[monfvkd
aZ,soludk tyfESif;ckdif;apawmfrlcJhw,f/ tJ'gudk rif;BuD;u a[monfvdk rSwfwrf;wifcJhygw,f/
rSwfwrf;wifcJhygw,f/ &|om&ausm?f a&S;uay:om;? olawmfp, G pf ?Hk pyfenf;ykEH iS ?hf vlb
Y Hk
ysKUd uAsmqko d nft h &monf &wem 3 yg;*kPEf iS phf yfaomt&m? ½kyf ,ck? a&;rSwfjyKom;? aphikaocsm? ckdifcHh&mudk? vuFmysHUysL;? owfykH
emrfEiS phf yfaomt&m? ynmESiphf yfaomt&m? txl;xl;aombmom xl;jzifh? &SdOD;&nf&nf? quf&rnf[k? jynfjynf½kdufxdefY? ausmfoHtdefY
a0g[m&wkEYd iS phf yfaomt&mcsn;f jzpfí? tu,fíyif &wem 3 yg; om;? ud;k ode;f o Y cif? bk&ifrif;acgif? &efatmifzek ;f &S?d oD&o d "k r®? &mZ
*kP?f ½kyef mrfEiS phf yfaompum; ryg-r&Sad omfvnf;? a0g[m&bmom? "dywd? rdeaYf wmf&í dS ? u0dvu©Pm? zGq YJ ydk g&Si/hf &mZm &mZ? rif;u ponf?
txl;xl;tjym;jym;ESihf pyfvsujf zpfí avhvmvQif bmoEÅ&aqu? rsKd;av;rnfwkdY? EIwfjcnf&G&G? "m&Pjzifh ,Gif;cG rokef? aqmifygukef
bmomxl;? bmomrsK;d wkEYd u Id f vdrm® onf/ okjYd zpfí ysKUd uAsm? armfueG ;f ? avmh/
{csi;f ? vl; wm;? &wkrsm;udk (1) rnfonfrh if;vufxuf? (2) rnfonfh
&[ef;ynm&Sd? rnfonfh vlynm&SdwkdY (3) rnfonfhysKdU? rnfonfhpm (5) rEÅav;owfykHjy|mef;csuf
udak &;onf[k ESpo f uú&mZf tpDtpOfreS u f efí teuft"dymÜ ,f rysuf rEÅav;acwf oDaygrif;w&m;vufxufa&mufawmhvnf;? owfykH
r,Gi;f &atmif trSma&; rif;aZ,sou l ,kwmå ,kwdå oifjh rwf&m&m owfneT ;f t&pftyifeh yYJ wfoufNy;D rSL;Bu;D ? rwfBu;D ? ynm&SBd u;D awGukd awmif
csifhaxmufEdIif;&Snfh &Sif;vif; okwfoifap/ O,smOfawmftpnf;ta0;½k;H rSm pnf;a0;apNy;D ? pkn H n D Ed§ iId ;f qk;H jzwfMuzkYd ckid ;f
jyefao;w,f/
174 175
tJonf tpnf;ta0;rSmygwJh yk*¾dKvfawGuawmh - Ny;D ? oDaygrif;udk tpD&ifcpH m wifoiG ;f wJt h cg rif;w&m;u ]tpnf;ta0;0if
( 1) a&eHacsmif;rif;BuD; OD;a&Tpdk rSL;rwfwpYdk n
Hk D ndE§ iId ;f csuf qufoiG ;f onft
h wkid ;f oifNh y}D vkYd trdecYf srw
S v
f u
dk f
( 2) cef;ywfrif;BuD; OD;a&Tarmif wmygyJ/ tJonfy*k Kd¾ vrf sm;aus;Zl;aMumifh q&mwkYd onfaeYa&;aewJph mawG
( 3) uif;0efrif;BuD; OD;aumif; [m onfavmufrSefaewmaygh/ ynm&SdawG&JU trnfemrawGudk tckvdk
( 4) rauG;rif;BuD; OD;vdIif tjynfhtpkHazmfjy&wm[m ysif;p&mawmhaumif;ygw,f/ 'gayrJh olwkdYcwf
( 5) aqmrif;BuD; OD;0kduf wke;f u jrefrmpmayudk ESpEf pS u f mumavhvmvku d pf m;wJh ynm&Sad wG aygrsm;
( 6) awmifcGifrif;BuD; OD;a&Tokdif; wmudk odapcsifvkdY azmfjy&wmyg/
( 7) a,mrif;BuD; OD;ykBuD;
( 8) vdIif;wufrif;BuD; OD;pHNidrf; (6) rSefeef;&mZ0iftzGJY
( 9) rif;BuD; OD;bkd; pmayudp?ö owfyu Hk pd uö aeNy;D &mZ0ifbufukd ul;MuygOD;pk/Yd &mZ0if
(10) rif;BuD; OD;atmifudk qkw d mu ud, k vhf rl sK;d &JU a&S;jzpfa&S;a[mif;taMumif; tw¬Kyw Ü ydå gyJ/ rSew
f m
(11) rif;BuD; OD;tkd vnf;ygr,f/ <um;wmvnf;ygr,f/ 0gwmvnf;ygr,f/ odaYk omfvnf; &mZ0if
(12) rif;BuD; OD;Ncdrfh udk a&;azmf&w,fqkdwJh vlrsKd;[m tawmf&Sm;ygw,f/ trSwfwrJhaeNyD; t
(13) rif;BuD; OD;zkd;rif; rSww f rJh aooGm;wJh vlrsK;d awGom rsm;ygw,f/ q&mwkYd jrefrmrif;awGxrJ mS
(14) rif;BuD; OD;&ef &mZ0ifudk a&;azmf&wJhrif;uawmh bBuD;awmfygyJ/ &mZ0ifqkdwm[m (1)
(15) oHawmfqifh OD;vSb;l rif;a&;udprö mS a&m (2) wkid ;f a&;udprö mS a&m (3) omoema&;udprö mS a&m twkid ;f
(16) oHawmfqifh OD;bD t&Snyf rmPjywJh csed cf iG Bf u;D eJw Y wl ,f/ a&S;u &mZ0ifawG[m rltapmifapmif
(17) oHawmfqifh OD;ykav; uGNJ y;D cRwcf Rw,f iG ;f ,Gi;f jzpfaew,f/ &mZ0ifrmS ;&if rif;a&;udp?ö wkid ;f a&;udp?ö
(18) pma&;awmfBuD; OD;bkd;vdIifndK omoema&;udpaö wGrmS tusK;d ysurf ,f/ 'gaMumifh &mZ0iftopfwpfapmif
(19) pma&;awmfBuD; OD;armifuav; jyKpkay;ygqkdNyD; atmufyg &[ef;ynm&Sd? ykPÖm;ynm&Sd? vlynm&SdawGudk
(20) ynm0efaxmuf OD;okdif; awmif;yefcidk ;f apwJt h wGuf rSeef ef;&mZ0ifqNdk y;D r[m&mZ0ifBu;D wpfapmif
(21) a&Twkdufpkd; OD;vef; ay:aygufvmcJh&w,f/
(22) ynm&Sd OD;jrifh ( 1) rkHa&G;q&mawmf
(23) trSmawmfa&; OD;bm; ( 2) aomfuyif q&mawmf
(24) trSmawmfa&; OD;omatmif ( 3) armif;axmifvlxGufBuD;
(25) pmawmfjyif OD;bm; ( 4) OD;a&muf
(26) ta0;a&muf OD;armifuav; ( 5) OD;csed f
(27) pmqkdawmf OD;tpf ( 6) OD;azsmf
(28) pmqkdawmf OD;Mu,f ( 7) ykPÖm; aZ,sa'0
wkYd jzpfMuw,f/ tJonfynm&SBd u;D awGu owfyo Hk wfneT ;f cGxJ m;usr;f trsK;d ( 8) ykPÖm; ukrk`E´
rsK;d udk avhvmNy;D pkn
H n
D E§d iId ;f wkid yf ifMuw,f/ aemufawmh usr;f aygif; 36usr;f ( 9) OD;a&T
udk t&trdusuzf ?Ydk tm*kH aqmifz?Ydk Munfph mtjzpf vku d ef mzkpYd onfjzifh jy|mef; (10) OD;vlBuD;
176 177
(11) OD;atmifom (1) ppfukdif;NrdKUu q&mOD;a&Tyk? touf 63 ESpf
(12) aqmNrdKUpm; (2) opkd;u q&mOD;pdrfh? touf 63 ESpf
(13) pOfhul;NrdKUpm; ( 3) tdrfa&SUrif;orD;0ef OD;uH? touf 50 ESpf
tJonfyk*¾dKvfpkudk yXrorkdif;aumfr&SifBuD;vkdY aqmif;yg;wpfckrSm ( 4) vuFawm&Gmu q&maMumif? touf 98 ESpf
awGvY u
dk &f ygw,f/ olaY cwfotYl cgeJq
Y &dk if tifrwefcs;D usL;xku
d w
f hJ aumfr&Sif ( 5) vuFawm&Gmu q&m Owår
BuD;ygyJ/ ( 6) &Gmaxmifu q&maomf? touf 73 ESpf
( 7) pvif;u q&macsm
(7) ukef;abmif&mZ0iftzGJY ( 8) pvif;u q&m&pf
wpfcg? rif;wkef;rif;vufxuf a&mufjyefawmh ukef;abmifquf ( 9) jA[®'wf&Gmu q&mOD;cspfyGifh
&mZ0ifBu;D udak &;zkYd &mZ0iftzGw YJ pfcu k kd rif;wke;f rif;Bu;D u ceft
Y yfjyefw,f/ (10) a&TMuuf,ufu q&maxG;
yg0ifwJhyk*¾dKvfawGuawmh - wkjYd zpfMuw,f/ pkpH rf;ar;jref;yku H awmh onfvydk g/ bk;d awmfrif;w&m;Bu;D &JU
(1) awmifaqmifawmfrdbk&mh q&mawmf orm;awmfouú0g'd,u aq;q&mBu;D awGukd wpfO;D pD wpfO;D pDac:Ny;D rif;
(2) armif;axmifq&mawmf w&m;Bu;D rSmjzpfay:aewJh a&m*gvu©PmawGukd ajymjyw,f/ ok;H aqmifae
(3) ykcef;BuD;q&mawmf wJh 39 yg; Moo"aq;awmfBu;D rSmygwJh aq;trnfawGuv kd nf; ajymjyw,f/
(4) uEét D wGi;f 0ef cHpm;ae&wJah &m*geJY rS0D aJ ewJah q; oifjh rwfyghrvm;/ tjcm;oifah vsmw f ahJ q;
(5) rkdif;ckdif;0ef rsm; ay;Ekid rf vm;vdYk ar;w,f/ tJonftcgrSm orm;Bu;D q,fO;D wku Yd rdrw d Ydk
(6) tdrfa&SUtwGif;0efa[mif; r[mrif;vSocF,m txiftjrifawGukd ajymjyNy;D ? rdrw d Ydk vufawGaY q;rsm;vnf; nTejf yMuw,f/
(7) pma&;awmfBuD; rif;vSaZ,ol OyrmtaeeJY pvif;u q&macsm wGufqkdcsufudk zwfjyyg&ap/
(8) pma&;awmfacgif; aersKd;pnfol&mZm pvif;NrKd Uae aq;orm; iacsmudk ar;aomf - ud, k v
f ufuu kd cf J
wkjYd zpfMuw,f/tJonfynm&Syd *k Kd¾ vBf u;D awG[m pnf;a0;wkid yf ifNy;D awmh olwYdk xkeu f sijf cif;? tom;ta&<ujcif;? wifyg;vufjyifat;jcif;? vnfyif;
jrifwt hJ wkid ;f olwMYdkum;wJt
h wkid ;f ? r,kwrf vGef rydrk ,kad pbJ uke;f abmifquf Oau©mif;rsm;rSm acR;rsm;pGmjyefjcif;? xdyaf &Burd ;f jcif;? vufzsm;ajczsm;
r[m&mZ0ifBuD;udk a&;om;jyKpkcJhMuygw,f/ ydk;y&GufwufouJhokdY xifjcif;? udk,fvufav;vHjcif;? pum;rajym
rqkdcsifjcif;? ikdufrsOf;awGa0jcif;? qD; tvGefrsm;pGm ajymjcif;rsm;udk
(8) bkd;awmfbk&m;\a&m*g pkHprf;jcif; txufpvif;NrKd U awmif;ul;wk&Yd mG ae touf 78 ESpo f l cifBu;D OD;ausmf
&mZ0ifuaeNy;D a&m*geJY aq;0g;taMumif;bufuu kd ;l MuygOD;pk/Yd bk;d ajymqko d nfah q;enf;udk uReaf wmfrw S o
f m;ul;,lí qif;&Jom;wkw Yd iG f
awmfb&k m;[m ynm&Srd sm;udk tNrrJ jywf ar;jref;pkpH rf;avh&w
dS mudk txufu ukozl;onfrSm? vdrf;aq; zGm;buf? azsmufqdyf? vif;av? onf
ajymcJhNyD;ygNyD/ aemufqkH;eef;pH 38 ESpfa&mufwJhtcg rif;w&m;BuD;[m t 3 yg;udk yk;H &nfMunfMunfEiS hf usu J saJ oG;Ny;D vQi?f txufupí atmuf
onf;toef rrmruse;f jzpfawmfryl gw,f/ tJonftcgrSm &mZ&[usr;f xGuf ajczrk;d xd vl;ygonf/ tuku d t
f cJ? txket f usi?f tom;ta& <u
39 yg; Moo"aq;awmfBuD;udk rSD0JokH;aqmifawmfrlw,f/ odkYaomfvnf; jcif;rsm;onf oufomaysmufNidrf;í csrf;omzl;ygonf/ ,ckpGJuyf
oufom&m&awmfrrlvdkY xifygw,f/ EkdifiHawmftwGif;rSm xif&Sm;ausmf onft h emvnf; xkeef mjzpfonf[k txif&ydS gonf/ xGuq f odk nf/
Mum;wJh orm;Bu;D q,fO;D udak c:Ny;D pkpH rf;ar;jref;apawmfryl gw,f/ tJonf tJonfvdkorm;ausmfrsm;u tBuHay;NyD; 0kdif;0ef;ukoMuayr,fh
orm;BuD;awGuawmh vnf;? bkd;awmfrif;w&m;BuD;[m tJonfa0'emawmfu xEkdifawmfrrlbJ
178 179
ewfjynfpHawmfrl&&Smygw,f/ rEÅav;bkd;awmfewfrSm ykPÖm;om;jzpfonf/ aemf&xmrif;apm
vufxuf trwfjzpfí? a&TzsOf;nDaemifwkdY i,f&G,fonfhumv
(9) omoemvuFm&pmwef; aemf&xmrif;apmu tyfí arG;xm;&onfEiS ?hf w½kwjf ynfu jyefonf
jrefrmEkid if u
H kd Ak'o
¨ moemawmfa&mufvmNy;D q&mawmftqufquf umv rEÅav;wGif bkd;awmfwyfvnf; cs&yfonf/ a&TzsOf;nDaemif
omoemjyKpkawmfrlMuwJh omoe0HotquftEG,ftaMumif;udk a&S;a&S; wku Yd vkd nf; uGyrf su&f onf/ trdeaYf wmfEiS zhf rf;qD;vm&m bk;d awmfu
q&mBu;D rsm;u a&;om;rSww f rf;wifcMhJ uygw,f/ okaYd omfvnf; wpfapmif vnf;? ausmufqif½yk u f kd csnrf ef;pGyíf qifjzpfvQif pD;eif;xGuaf jy;rnf
wpfzwYJG nf; pnf;pnf;½k;H ½k;H awmhr&Sb d ;l / tuGu
J t
JG jym;jym;jzpfaew,f/ tJ'g BuHpnf&SdaeonfhtwGif;zrf;rdí? rEÅav;t&yfwGifowfí ewfjzpf
aMumifh bBuD;awmfrif;w&m;u armif;axmifq&mBuD; ynm&Sd rif;wkdifyif onf/ aoonfumv ]vufwqpfrS tjypf r&S}d [k jrnfwrf;onfukd
trwf r[m"r®oBuøudk? trSwftom;trsKd;rsKd;eJY nd§EdIif;NyD; omoem0if taMumif;jyKí? ewf½kyfrSmvnf; vufqpfjy[ef xkvkyf&Sdonf/ a&T
wpfapmif a&;om;ay;zkdY ckdif;apawmfrlygw,f/ tJonftcg armif;axmif zsO;f nDaemifwYdk tbk;d ac:onfukd taMumif; jyKí rEÅav;bk;d awmf[k
q&mBuD;u a&;om;qufoGif;vkdY? ,cktcg omoemvuFm&pmwrf;qkdwJh wGio f nf/
Ak'¨omoemorkdif;udk? q&mwkdY zwf½IavhvmcGifh &Muygw,f/ ewfo/H igwkv H Qiv f nf; vlwiG f xif&mS ;? ykPmÖ ;om;wJ/h rif;zsm;
i,frS &mZm? aemf&xmonf? rsuyf g rmefc?k a&TzsO;f nDaemif? tkwf
(10) 37 rif; ewfpkHprf;csuf ESpcf syu
f yf? vyfonfraI Mumif?h r½Ii,frrS jrif? roGeo f if[?k ewf&iS f
jrefrmhb0rSm ewfawG[m tawmfta&;yg t&ma&mufwmudk BuKd uf i,frS rif;jrwf? nDaemifEpS yf g;? ESirhf jcm; onf? ightm;owfv?Ykd ewf
onfjzpfap-rBuKd uo f nfjzpfap 0efc&H ayr,f/ jrefrmh 12 vtrnf awGxrJ mS yJ jzpf&onf? rSwMf uavyg? rif;a&;&mud?k vdrm® ojzif?h qifjcifcsiv hf ?Ydk
eawåmfvqkdNyD; ygaeygw,f/ ykyÜg;awmifBuD;udk ewfawmifvkdYvnf; tod csD;yifhEkdifap? a&Tpuf&if;rSm? rif;csif;awGwkdY/
trSwjf yKMuw,f/ a&S;tcguawmh ydNk y;D ta&;yg t&ma&mufwmaygh/ tcsed f tckvdk pmeJYayeJY txift&Sm; tckdiftrmawGY&wJh oufaoaygif;
tcga&muf&if rif;a&mvlxkyg? ewfyGJobif qif,ifusif;yNyD; ylaZmfMu& q,fcu k kd q&mwifjyNy;D ygNy/D ud;k ode;f ocif bk&ifrif;acgif? bk;d awmfb&k m;?
w,f/ tckawmifrS awmifjyKe;f yGaJ wmfvkd ewfyaJG wG &Sad eao;wmyJ/ tJonf om;awmftdrfa&SUOy&mZm? bBuD;awmfbk&m;? rif;wkef;rif;BuD;? oDaygrif;
awmh ewftaMumif;t&mrsm;udk pnf;urf;wus odoifo h x d udk w
f maygh/ tJ w&m;wk[ Yd m omoemawmfta&;? wkid ;f a&;jynfa&;? rdru d , kd tf a&;? pmay
'gaMumifh a&S;tpOftqufupNy;D 37rif;ewfyowJt h cg (1) b,fvkd wD;& ta&;? ,Ofaus;rIta&;awGeyYJ wfoufNy;D ynm&SBd u;D awGeYJ ES;D aESmwkid yf ify?Hk
rIw&f w,f (2) ewfuawmfawG b,fv0kd wfqif&w,f (3) b,fvkd tursK;d pkpH rf;ar;jref;ykaH wGukd zwf½aI vhvm&awmh? wkjYd refrmbk&ifrsm;[m wkx Yd ifovdk
udk u&w,f (4) ewfoH b,fvdkypfw,f (5) b,foDcsif;rsKd;udk qkd&w,f xif&mawG;? xif&majym? xif&mvkyw f wfwhJ xif&morm;Bu;D awG r[kwyf g
(6) b,fvakd Mumifh ewfjzpf&w,f (7) ewf½yk af &;om;xkvyk &f if b,fvakd &; vm;vkYd jrifvmrdygw,f/ tJ'gaMumifv h nf; jrefrmrif;rsm;&JU aumif;jrwfwhJ
om;xkvyk &f w,f qkw d t
hJ aMumif;awGukd bk;d awmfb&k m;vufxufrmS wpfBurd f pkpH rf;avhvmrIawGukd tav;jyKwt hJ aersK;d eJY tcka[majymcsuu f kd q&m pDpOf
pkHprf;ar;jref;NyD; rSwfwrf;wif&w,f/ aemuf bBuD;awmfbk&m;vufxuf rdwmygyJ/ &mZ0iftoif;ol toif;om;awG[mvnf; jrefrm&mZ0ifeYJ jrefrm
usjyefawmhvnf;? jr0wDrif;Bu;D OD;pudk apckid ;f vkYd ]ewfxed ;f Bu;D u0da'0ausm?f wkid ;f &if;om;awGtaMumif;udk av;av;eufeuf&mS azGavhvmMuNy;D aumif;
&mZ0ifiEk? &mZ0ifwwfwEYdk iS w hf u
dk q
f idk }f Ny;D ? topfxyfrpH ak qmif; rSwwf rf; &ifvnf; aumif;wJt h vkud ?f qk;d &ifvnf;qk;d wJt h vku
d ?f cs;D usL;a0zef ajymqkd
wif&jyefw,f/ tckacwfpum;eJY ajym&r,fqkd&if? &Sifbk&ifhxHudk 37 rif; EkdifMuygapvdkY qkawmif;ygw,f/
ewftaMumif; tpD&ifcpH mwifoiG ;f &w,faygh/ tJonfrw S w f rf;xJu erlem rif;ok0Pf
wpfck xkwfjycsifw,f/ erlemu rEÅav;bkd;awmfewftaMumif;yJ/ jr0wDr*¾Zif;/ 1958 ck Ekd0ifbmv/
180 181
Victoria to return the Province of Bago to him. But this was not
Dr. Than Tun possible and it showed that the King was ignorant of the organi-
(memoirs & observations) zation of a modern state under a constitutional monarch. Mindon
Min was born on 5 July 1814. His name was Maung Lwin and
he was created the Myosa of Mindon. After the defeat of Pagan
Min in the Second English-Myanma War. Mindon Min went to
Shwebo and raised the standard of rebellion. He was successful
because Pagan Min was extremely unpopular. He was also helped
by his brother Maung Gauk and U Kaung. When he became
History of Modern Myanma King on 17 February 1853 he appointed his brother Maung Gauk,

[1752-1948]
Ainshemin (Heir Apparent). Shwepyiwunggyi U Kaung was
also made the chief Minister. This minister also proved to be an
Than Tun able administrator. Thus Mindon Min had good people around
M.A.,B.L.,Ph.D.,D.Lit.(London) him to help him in the management of the state affairs. Although
it was a usurpation, his ascendency to throne was acclaimed by
Continued from last issue
people in general.
MINDON MIN
THE DOMESTIC AFFAIRS OF KING MINDON
(1852-1878)
(Moving to a new Capital)
He was entirely different form his predecessors.
When Mindon Min came to the throne in 1852 the capital
He was peaceful in nature and was also a man of
was Amarapura. After five years at Amarapura he wanted to
sound common sense. He always tried his best to
build a new capital, because there was a prophecy that one lives
avoid bloodshed and violence. But in his foreign
long in the shadows of the Mandalay hill. In accordance with
dealings he was not very much diplomatic although
the prophecy the King built his new capital at the foot of the
he proved to be a very agreeable man to get along
Mandalay hill. He called this new city Ratanapura (Yadanabon)
with. The missionary Dr. Mark said that Mindon
‘the City of Gems’. But it was popularly known as Mandalay.
Min was every inch a King. He was also deeply
In accordance with the belief that men burried alive at the gates
religious and at the same time he was tolerant to
shall protect the city from enemies, fiftytwo men and children
other religions like Christianity and Mohamme-
were buried three each at twelve gates, one at each four corners,
danism. He allowed the propagation of these reli-
one at each four stookades and four palace gates and four under
gious in his country. But he had a peculiar idea about
the principle throne. So the total is fifty two. When Mindon
the English system of government.The phongyis
Min was asked by an English envoy about it, he denied any
in Myanma were respected and they had a consider-
knowledge of it and said that no such things were done in
able influence ever the King in some political
building his city. In comparasion with Amarapura, Mandalay
affairs. Mindon Min thought that an English clergy
is a better site but it is not as good as Ava. So we cannot say
would have a similar influence over his monarch.
that this business of having a new city built was not a wise
Therefore he desired Dr. Mark to influence Queen
move.
182 183
RELIGIOUS POLICY 1819), Thayawady Min (1837-1846) and Pagan Min (1846-
Mindon Min tried to appear like a very religious person. 1853), but the coins were not made legal tender and therefore
He would help enormously the propagation and extension of they did not serve as currency. Their coins were largely used
the Buddha’s Religion. But at the same he was tolerant to all as medals of honour. But now in 1865, Mindon Min minted
religions. He even helped the Christian Missionaries with gold and silver coins as currency. Shwe-din-ga Mu-se is worth
money and lands. On 4 May 1868 the engraving of the whole about three reupees and Mat-se, seven rupees. So the ratio was
se of three Pitakas on 729 stone slabs was finished and these one golden coin to 28 rupees. Rakhine was using coins earlier
Pitakea stones were placed in the Kuthodaw pagoda. He placed than Myanma coins were introduced into Rakhine since 1660
a new ‘hti’ on the Shwedagon Pagoda. This ‘hti’ cost 6 lakhs and India was using coins 1000 years before the Christian Era.)
of rupees and weighed 1 1/3 tons. With the permission of the (ii) Abolition of Myosaship
English government the ‘hti’ was sent to Yangon as the King’s Myosa means giving the right to a person ‘to eat’ the
present to the Shwedagon Pagoda Trustee and it was fixed on revenues of a town or in other word he was made the Lord of
the pagoda on 26 November 1871. King Mindon also built the the Town. Myanmar Kings were in the habit of making Myosas
Kuthodaw Pagoda after the model of Shwezayan of Bagan. for service for favour and the officers of the King were not
Besides, he distinguished himself as the Convener of fifth given monthly salaries. Instead they were given towns ‘to eat’.
Buddhist Synod (Pancama Sangayana) that began on 15 April But Mindon Min introduced for the first time in Myanma ‘the
1871 and finished on 12 September 1871. About 24,000 monks Salary System’. So it was no longer necessary to confer
attended the convention and all of them were from all Myanma Myosaship on the officers. Thus Myosaship was abolished.
and Srilanka. They assembled at the Myaynan palace for nearly (iii) Establishing the Salary System and Public Treasuries
five months. They recited the Teaching of Buddha and edited Revenues were received both in cash and kind. But when
them before they put them in writing. In this way Mindon Min coinage was introduced the King demanded revenues in cash
received the proud title of the convenor of fifth Buddhist Synod. only. Therefore public treasuries were established in all
It is said that he spent Rs 226,000,000 (two twenty six million important towns throughout the country. He also introduced
kyats) on charity only. This big amount of money was not all the monthly paying system to the King’s servants and therefore
his own. He was alleged of misappropriating state money by a public treasury in every important town was necessary for
one of an ancient minister in his famous treatise on politics the proper management of this new salary system. By
called Rajadhammasaniaha. introducing these two system, Mindon Min hoped to achieve,
a sound administration free from bribery and corruption.
THE REFORMS OF MINDON MIN Unfortunately these two new systems were not successful.
(i) Coinage introduced (iv) New Revenue System
Mindon Min had a mint built in the palace yard in 19 Before Mindon Min there was no proper system of
October 1865 and coins minted to the value of one kyat were taxation. According to Myanma political thought, the first King
in circulation on 11 November 1865. Before this introduction on this earth was Manu, who was also called Mahathamada
although we used gold, silver and copper instead of coins as and he was elected to enforce law and order and in remuneration
mediums of exchange. Therefore there was great difficulty in to his services the people gave him every year 1/10 of their
commercial dealings. There were some coins minted during annual income. But actually, it was exacted 50% or more. The
the times of Anaukphitlun (1606-1628) Badon Min (1782-
184 185
collection of the taxes was also in the ‘farm’ method. The result CRITICAL REMARKS ON THESE REFORMS
of this system was that the government always got less than Mindon Min reforms looked good on paper but most of
what the people had given. So Mindon Min introduced in Tha- them were never carried out. Administration was still not sys-
thameda Tax. Each group of ten houses was required to give tematic. The most fertile parts of Myanma were lost to the English
Rs.100/. as Thathamada tax annually. But each house did not who started various programmes of improving that part of the
pay the same amount. The rich pay more and the amount to be country under them. Lower Myanma under the English was
given by each home was decided by village elders or Ten House progressing by leaps and bounds. Between 1852 and 1862, the
Leaders. The tax collected was sent to the treasury. Mindon Min population there had increased from 6,000 to one million. This
intend to tax only the Thathamada and to abolish other taxes, was because people from Upper Myanma went there to get more
like tolls at checking points and ferries. But later, Thathamada land under cultivation. During 1826 and 1855, 250,000 people
was not the only tax but one of many other taxes. Other sources from Upper Myanma went over to Rakhine. After 1869, (opening
of income came form duties on imports and exports. Mindon of Suez Canal) migration to lower country increased more
Min collected a 5% uniform custom duty. The King also rapidly. Europeans were also competing among themselves to
enjoyed monopoly on precious stones and timber. Another extend their empires in Americas, Africa and Asia. They wanted
source of income from tributes sent to him by the subject markets for their manufactured goods and they wanted raw
princes. materials to feed their industries. Myanma proved to be a very
(v)Encouragement of Industry and Commerce good place for this kind of economic exploitation. From among
Inspite of his numerous monopolies, Mindon Min encoura- the products of Myanma, rice, timber and earth oil were in good
ged industries. A good number of factories were established demand. Although it was not the only cause the opening of the
under European supervision to make fire arms, to coin money, Suez Canal made possible the change from domestic economy
to cast iron and to refine petroleum. He also introduced sending in Myanma into commercial economy. It means that formerly
message by telegraph. rice was grown for home consumption alone but now it was
(vi) Reform in the Armed Forces for export also. In such a period of transition, the condition in
The army was badly in need of reform. But Mindon Min lower Myanma under the English were much more favourable.
was supposed to be a peace-loving monarch who had no use
of any army. Yet reforms were introduced as regards discipline REBELLIONS DURING THE TIME OF MINDON MIN
and weapons. European officers were employed to teach The theory of Myanma Kingship was quite different from
Myanma soldiers on use of new arms and new military tactics. the Divine Right Theory of Kingship in Europe. In Myanma the
Some youths were sent to France for military training. But all claim to rule was through conquest and only after conquest that
these things were done not seriously and there were no real a king might marry a princes of the fallen dynasty and establish
improvements. Another reason for failures in this aspect was another claim to rule. The eldest son was not necessarily the
that Mindut Min who took the initiation for these reforms was successor and a king would name the next king. Even this kind
assassinated in this uprising of Mingum and Mingondaing of nonimation was sometimes ignored when the king died.
princes. On the death of Mindon Min army reforms, etc. were Alaungmintaya ordered that all of his sons must rule one after
abandoned. There was also no founds enough to carry out all another in succession. But Myaydu Min left aside this order and
these reforms. made his son Singu Min the King. After Singu Min the fourth
son of Alaungmintaya called Badon Min became King. But he
186 187
did not give the throne to his next brother. Thayawady Min uG e f o m,m
was succeed by his son Pagan Min. But he as dethroned and
succeeded by his brother Mindon Min. Mindon Min in fact
was a usurper. Mindon Min appointed his brother Mindut Min
as Ain-she Min or Uparaja or crown Prince. Min Gun Min wanted
this position and he and his brother Min Gon Daing rebelled
with the intention to kill both his father and his uncle. Fortunately
Mindon Min escaped but Mindut Min was assassinated on 2
August 1866. The rebellion was quickly subdued and the two wpfacwf wpfa,muf qdkavmufol
rebel princes escaped into lower Myanma. The English sent them
to Calcutta. From there they escaped to French Indo-China.
When the Crown Prince died, his sons rebelled. The leader a'gufwmoef;xGef;
Ba Dain was captured and executed on 15 May 1867 in that
same year 1867, Katha Min rebelled also. But this rebellion was
subdued also and because of Dr. Mark intervantion Mindon
Min forgave, the prince and his followers. All these rebellions
clearly pointed out the fact that the dynasty was falling quickly. Dr Than Tun,
Mindon Min thought it expedient not to appoint another Crown
Prince. He died on 1 October 1878. When he was seriously ill, The One and Only of Myanma
Queen Sinbyumashin and party chose Thibaw Min as successor
against princes. Thonze, Mekkhaya and Nyaungyan who had
better claims than Thibaw to the throne. Mindon Min had 48
sons and all of them were eligible for the throne. Apart from
them there were nephews and grandsons of former kings, each
of whom would try to become a king when the circumstances
were favourate. Thibaw Min had no choice but to carry out the
massacre of Kinsmen. Seventy princes and princesses were
killed. The kind of blood-bath was almost a recognised institution
a'gufwmoef;xGef; trSwfw&pmrsm;
in Myanma and we cannot hold Thibaw Min to be personally
responsible. It was the want of a law for succession and the
instability of the government that such a purge was always a
necessity on the beginning of each reign or even during the
trSwf 217? yxrxyf(0J)? qdyfurf;omvrf;(tv,f)?

3100530708
reign of a king.
To be continued- ausmufwHwm;NrdKYe,f? &efukefNrdKY /
zkef; 095193106 ^ 384199
Than Tun

188 189

You might also like