WZORY REDUKCYJNE

ćwiartka II ćwiartka I
y
𝛽 є (90°;180°) 𝛽 є (0°;90°)

sin (180°-α) =sin α sin (90°+α) = cos α sin (90°-α) =cos α

cos (180°-α) = cos α cos (90°+α) = sin α cos (90°-α) =sin α
tg (180°-α) = tg α tg (90°+α) = ctg α tg(90°-α) =ctg α
ctg (180°-α) = ctg α ctg (90°+α) = tg α ctg(90°-α) =tg α
x

sin (180°+α) = sin α sin (270°-α) = cos α sin (270°+α) = cos α sin (360°-α) = sin α
cos (180°+α) = cos α cos (270°-α) = sin α cos (270°+α) = sin α cos (360°-α) = cos α
tg (180°+α) = tg α tg (270°-α) = ctg α tg (270°+α) = ctg α tg (360°-α) = tg α
ctg (180°+α) = ctg α ctg (270°-α) = tg α ctg (270°+α) = tg α ctg (360°-α) = - ctg α

ćwiartka III ćwiartka IV

𝛽 є (180°;270°) 𝛽 є (270°;360°)

Wzory redukcyjne αϵ(0˚;90˚)

I ćwiartka II ćwiartka III ćwiartka IV ćwiartka

90°-α 90°+α 180°-α 180°+α 270°-α 270°+α 360°-α

Inne wzory redukcyjne

1. Funkcje trygonometryczne kąta ujemnego:

!WYJĄTEK!

2. Okresowość funkcji trygonometrycznych: k  C i   0  , 360  

 
sin k  360     sin 
cos k  360 
    cos 

 
tg k  180     tg dla   90  i   270 
 
ctg k  180     ctg  dla   0  i   180 

Jak zapamiętać wzory redukcyjne?

1. Ustalamy, w której ćwiartce znajduje się końcowe ramię kąta i zapisujemy miarę kąta
w postaci:
I ćw. (90°-α)
II ćw. (90°+α) ∨ (180°-α)
III ćw. (180°+α) ∨ (270°-α)
IV ćw. (270°+α) ∨ (360°-α)
2. Ustalamy znak (dodatni lub ujemny) obliczanej funkcji trygonometrycznej kąta.

3. Sprawdzamy, czy funkcja zmienia się na kofunkcję.

 Jeżeli mamy kąt zapisany w postaci (180° ± α) lub (360° ± α) , czyli na początku
parzystą wielokrotność kąta 90°, to funkcja pozostaje nie zmieniona.
 Jeżeli mamy (90° ± α) lub (270° ± α) , czyli na początku nieparzystą wielokrotność
kąta 90°, to funkcja zmienia się na kofunkcję czyli:

→
→
→
→
4. Obliczamy wartość otrzymanej funkcji trygonometrycznej.
Przykład 1.

Oblicz wartości funkcji trygonometrycznych:

a) sin 120  , b) cos 150  , c) tg 210  , d) ctg 300  , e) sin 405 ,


f) cos  870  ,  
g) tg  1200  
Rozwiązanie
ćw.
 II

 
a) sin120   sin 180   60   sin 60  
2
3
, lub

 
sin 120   sin 90   30   cos 30  
2
3

ćw.
 II

 
b) cos150   cos 180   30    cos 30   
2
3
,

ćw.

III

 
c) tg 210   tg 180   30   tg 30  
3
3
,

ćw.
 IV

 
d) ctg 300   ctg 360   60   ctg 60   
3
3
,

e) sin 405  sin 1  360   45   sin 45 

2
,
2

f) cos 840    cos 840   cos2  360   120    cos 120   cos180   60     cos 60   
1
2

g) tg  1200   tg1200  tg 6  180  120   tg120  tg 180  60    tg 60   3

Przykład 2.

Oblicz wartości funkcji trygonometrycznych:

5 11 2 7 8
a) sin  , b) sin , c) cos  , d) tg  , e) ctg  .
4 6 3 6 3

Rozwiązanie

5    2
a) sin   sin      sin   ,
4  4 4 2
 11    1
b) sin   sin 2     sin   ,
6  6 6 2

2    1
c) cos   cos      cos  
3  3 3 2

7    3
d) tg   tg      tg 
6  6 6 3

8  2  2    3
e) ctg   ctg  2     ctg   ctg      ctg   .
3  3  3  3 3 3

Przykład 3.

Sprowadź do prostszej postaci następujące wyrażenie:

3   
a) tg 2  x   ctg    x   tg   x   ctg   x  ,
2  2 

   3 
b) sin  x   sin   x   tg   x   tg    x  .
2   2 

Rozwiązanie

3   
a) tg 2  x   ctg    x   tg   x   ctg   x   tgx  tgx  tgx  tgx  0 .
2  2 

   3 
b) sin   x   sin   x   tg   x   tg    x   cos x  sin x  tgx  ctgx  
2   2 
 sin x cos x 
 cos x  sin x      sin x  cos x  1
2 2

 cos x sin x 

Opracowali: Weronika Drobiszewska, Karolina Sapiega, Jacek Protasiewicz, klasa I,

I Liceum Ogólnokształcące w Olecku pod kierunkiem Elżbiety Guziejko