STANDARD

PRECAUTION
HASIL PEMBELAJARAN
• Diakhir sesi kuliah pelajar berkebolehan untuk :
• 1. Nyatakan definisi standard precaution
• 2. Nyatakan 9 elemen dalam standard precaution
• 3. Kenalpasti penggunaan Personal Protective Equipment
(PPE)
DEFINISI STANDARD PRECAUTION
• Garis panduan untuk penjagaan pesakit tanpa mengira
diagnosis dan status infeksi mereka.
• Digunapakai untuk darah, semua cecair badan, sekresi dan
ekresi kecuali peluh.
• Tanpa mengira darah yang dapat dilihat ( visible blood) , kulit
yang tidak terbuka( non intact skin) dan juga membran
mukosa ( mucuos membrane)
TUJUAN STANDARD
PRECAUTION
1. Strategi untuk mengawal jangkitan dalam memberi
penjagaan kesihatan
2. Melindungi petugas kesihatan ( health care worker) seperti
doktor dan jururawat.
3. Mengurangkan transmisi jangkitan dikalangan petugas
kesihatan,pesakit dan persekitaran.
 9 ELEMEN DALAM STANDARD
PRECAUTION
• 1. Kebersihan tangan ( hand hygiene)
• 2. Penggunaan Protective Personal Equipment (PPE) yang bersesuaian
• 3. Disinfeksi dan pensterilan
• 4.Kebersihan persekitaran ( environmental hygiene)
• 5. Pengurusan sisa ( waste management)
• 6. Pengurusan linen( linen management)
• 7. Pengurusan tumpahan ( spillage management)
• 8. Suntikan selamat dan pengurusan peralatan tajam( injection safety
and sharp management)
• 9. Etika batuk ( cough etiquette)
 1. Kebersihan tangan
( HAND HYGIENE)
TUJUAN :
1. Mengeluarkan kekotoran, debris dan mengurangkan
mikroorganisma pada tangan
2. Mengurangkan jangkitan silang( cross infection)
3. Mengurangkan kaedah transmisi patogen yang disebabkan
oleh sentuhan
4. Melindungi pesakit daripada mikroorganisma pada tangan
jururawat
5. Melindungi jururawat daripada persekitaran yang berisiko
KAEDAH HAND HYGIENE
1. Pencucian tangan menggunakan sabun dan air
- Tangan yang kotor dan basah ( visibly soiled or dirty)
- Merawat pesakit yang mengalami infeksi trek gastrointestinal seperti c.
difficile ( organisma yang mempunyai spora)
- Digunakan dalam 5 keadaan ( five moment hand hygiene)
2. Pencucian tangan menggunakan alcohol (Alcohol Based
Hand Rub)
• Tangan tidak kelihatan kotor dan basah
- Lebih efektif membunuh mikroorganisma daripada sabun
- Mengurangkan mikroorganisma pada tangan
- Senang dilakukan walaupun tiada sink berdekatan
FIVE MOMENTS HAND HYGIENE
1. Sebelum bersentuh secara langsung (direct contact)
pesakit
2. Sebelum melakukan prosedur tanpa mengira memakai
glove atau tidak
3. Selepas bersentuhan dengan cecair badan,membrane
mukosa, luka terbuka atau wound dressing.
2. Selepas bersentuhan dengan persekitaran pesakit ( objek
seperti katil, bed linen, dokumen pesakit)
3. Selepas bersentuh secara langsung (direct contact) pesakit
5 MOMENT HAND HYGIENE
2.Penggunaan protective personal
equipment (PPE) yang bersesuaian

• Definisi : specialized clothing or equipment worn by an

employee for protection against infectious material.
(OSHA)
JENIS PPE
1. Gloves
2. Gown
3. Mask /respirator
4. Googles
5. Face shield
6. Cap
7. Boots/shoe cover
TUJUAN PPE
• Melindungi petugas kesihatan,pesakit dan persekitaran
daripada transmisi /rebakan penyakit

FAKTOR MEMPENGARUHI PEMILIHAN PPE

1. Jenis pendedahan (exposure) yang dialami .contoh:
- Splash/ percikan – face shield, googles
- Airborne/ udara - respirator & face mask
- Contact/ sentuhan - gown & glove
GLOVES
Dipakai untuk tujuan
1. Mengelakkan jangkitan mikroorganisma yang dibawa oleh tangan
petugas kesihatan seperti jururawat kepada pesakit
2. Mengurangkan risiko petugas kesihatan dijangkiti iatu daripada
pesakit kepada mereka
• GLOVES PERLU DIPAKAI JIKA
Tangan terdedah kepada darah, cecair badan,
Tukar segera selepas selesai melakukan prosedur pada seorang
pesakit sebelum ingin melakukan prosedur atau menyentuh
pesakit yang lain
Tukar jika mendapati gloves tembus ( perforation) atau di syaki
tertusuk sesuatu yang tajam ( puncture is suspected)
• Untuk elak contamination semasa memakai gloves:
1. Elakkan menyentuh muka atau membetulkan PPE seperti
mask, gown dengan gloves yang tercemar
2. Elakkan menyentuh permukaan seperti meja, kerusi,
dokumen pesakit dan sebagainya dengan gloves yang telah
digunakan.

DOUBLE GLOVES digalakkan semasa melakukan prosedur

yang berisiko seperti pembedahan atau mengendalikan major
trauma.
 GOWN/APRON
4.
PLASTIK • Disposable plastik apron perlu
dipakai jika pakaian atau uniform
terdedah kepada darah, cecair
badan, sekresi dan ekresi kecuali
peluh
• Gown/apron yang bersih dan
kalis air perlu dipakai untuk
melindungi kulit dan pakaian
• Gown/ Apron pakai buang lebih
sesuai di gunakan
 ISOLATION GOWN
• Full body gown perlu dipakai jika dikhuatiri ada percikan
(splash) seperti darah, cecair badan, sekresi seperti kahak,
muntah dsb
• Dalam kes dimana pesakit perlu dilindungi kerana mudah
mendapat jangkitan , jururawat /doktor juga perlu memakai
gown/apron semasa memasuki bilik atau semasa merawat
mereka.
• Gown/apron juga perlu dibuang sebelum meninggalkan bilik
pengasingan untuk mengelakkan risiko tercemar diluar bilik
pesakit
PELINDUNG MUKA
( MASK,GOOGLES, FACE SHIELD)
Pemakaian mask bertujuan:
1. Melindungi dari sebarang jangkitan daripada pesakit melaui
udara, titisan cecair seperti sekresi respiratori , percikan darah
atau cecair badan ( kahak, air liur ,muntah, nanah dsb)
2. Semasa mengendalikan prosedur teknik steril untuk
mengelakkan agen yang mungkin boleh dibawa oleh petugas
kesihatan didalam hidung dan mulut mereka.Ianya boleh
menyebabkan prosedur tercemar jika mereka tidak menutup
mulut dan hidung dengan mask.
3. Diberi kepada pesakit yang batuk untuk mengurangkan
jangkitan kepada orang lain. ( etika batuk)
GOOGLES
FACE SHIELD

• Disposable atau non disposable face shield boleh digunakan

sebagai alternatif kepada goggles
• Boleh melindungi muka termasuk mata
• Digunakan untuk elak percikan (splash) ke dalam mata,
hidung dan mulut. contoh covid 19
POWERED AIR PURIFYING
RESPIRATOR (PAPR)
• Digunakan apabila mengendalikan mikroorganisma yang tersebar
melalui titisan air (droplet) dan udara (airborne) seperti pesakit
dengan SARS, MERS-CoV, avian influenza.
• Contoh semasa melakukan prosedur seperti intubation,
bronchoscopy dan suctioning.
• Respirator ini memberi perlindungan daripada menyedut
(inhalation) zarah bersaiz <5 microns dalam udara.
• Ia bertindak dengan mengeluarkan gas, vapor, aerosol( droplet,
solid particles )melalui penapis , katrij atau kanister yang ada pada
respirator ini.
POWERED AIR PURIFYING
RESPIRATOR (PAPR)

• Dilengkapi dengan bateri

dan blower yang boleh
menarik udara melalui
penapis
• Boleh melindungi mata
• Low breathing assistant
CAP/PELINDUNG KEPALA

Tujuan untuk melindungi rambut dan kepala

BOOTS/SHOE COVER
• Tujuan untuk melindungi kaki dan kasut petugas kesihatan
daripada percikan (splash) yang boleh menyebabkan risiko
jangkitan daripada darah dan cecair badan pesakit.
3. DISINFECTION DAN
STERILIZATION
Peralatan medical yang diguna semula (reusable medical
equipment) kepada pesakit perlu melalui proses disinfeksi dan
juga pensterilan
Ini bertujuan
1. Mengelakkan transmisi/ pemindahan mikroorganisma pada
pesakit dan juga petugas ( health care worker)
2. Mengurangkan kerosakan peralatan medikal darpada benda
asing sperti darah, cecair badan,saline dan juga ubatan
• Peralatan medical terbahagi kepada 3 iatu :
i. Kritikal ( peralatan yang menembusi tisu dan kulit dan salur
darah seperti peralatan didewan bedah)
ii. Semi kritikal (peralatan yang tidak menembusi kulit dan
tetapi menyentuh membaran mukosa seperti
thermometer,endoscope,laringoscope,colonoscope)
iii. Non kritikal ( peralatan yang perlu berkongsi untuk semua
pesakit seperti mesin ECG, Pulse oximeter, BP cuff,
bedpan)
PERALATAN KRITIKAL
PERALATAN SEMI KRITIKAL
PERALATAN NON KRITIKAL
DISINFEKSI
• Definisi : Proses mengurangkan jumlah mikroorganisma pada
peralatan tanpa memusnahkan spora pada bakteria dan virus.
• Untuk mengurangkan bilangan mikroorganisma di permukaan
sesuatu peralatan/ objek
• Contoh sodium hypochlorite, chlorohexidine,povidone iodine,
alcohol based
• Penggunaan mengikut arahan (guidelines)daripada pembekal
industri.contoh berapa minit untuk rendam(soaking)peralatan perlu
di baca dalam guidelines yang telah ditetapkan
• Terbahagi kepada 2 iatu:
• i. high level disinfection –untuk disinfect peralatan semi kritikal
• ii.. Low level disinfection- untuk disinfect peralatan non kritikal
 DISINFECTION
DISINFECTANT ANTISEPTIC

Memusnahkan Bahan kimia yang

mikroorganisma tetapi dilarutkan untuk
bukan spora. merencatkan pertumbuhan
bakteria tetapi tidak
Bahan kimia yang membunuh spora.
digunakan dalam
bentuk cecair untuk
disinfeksi alat/ objek
Digunakan pada kulit atau
- peralatan, dinding, membran mukosa.
lantai.troli

Cth : sodium Cth : povidone iodine,

hypochlorite( bleach) CHD, alcohol spirit .
JENIS DISINFECTANT

actosed

PHENOL
LYSOL
 JENIS ANTISEPTIC
ALKOHOL SPIRIT POVIDONE IODINE
70% •Merosakkan
Merencatkan membran sel
struktur lipid & mikroorganisma dan
protein dalam fungsi enzimnya.
membran sel (patogen)

mikroorganisma.
PENSTERILAN ( STERILIZATION)
Pensterilan iatu proses memusnahkan semua
mikroorganisma termasuk sporanya
(Sterilization means a process by which all forms of microbial
life including bacteria, viruses spores and fungi are completely
destroyed)
Peralatan kritikal seperti forcep, gallipot perlu melalui proses
pensterilan sebelum diguna semula kepada pesakit
AUTOCLAVE MACHINE
S T E R I L E S E T ( S E L E PA S
DISTERILKAN)
KAEDAH PENSTERILAN
• Terbahagi kepada :
i. Pensterilan haba ( fizikal)- digunakan untuk peralatan stainless
steel menggunakan steam/ haba dengan tekanan iatu
mengguanakan autoclave, steam sterilizer.
Contoh :
a. steam under pressure- suhu adalah 121 ◦ C untuk 15 min
dan 34 ◦C untuk 4 minit
a. Table top autoclave ( biasa digunakan diklinik, klinik gigi)
b. Radiation ( untuk peralatan pakai buang seperti
syringe, kateter, gloves,bandages)
 Kimia – Digunakan untuk instrument/ alat yang
ii. Pensterilan
sensitif pada haba. Menggunakan hydrogen peroxide plasma
/vapor/low temperature gas plasma sterilizer.
Contoh :
Low Temp. Sterilization – Sterrad
(Hydrogen Peroxide Gas Plasma) 55c
- untuk item seperti tubing, tidak sesuai untuk peralatan
stainless steel.
Wrapping / pembungkus yang digunakan mestilah tahan suhu
panas, tidak mudah koyak,tidak berhabuk, tidak mudah
dimasuki mikroorganisma
Perlu ada indicator yang dapat mengesan keadaan sesuatu
alatan yang disteril itu bebas dari mikroorganisma atau
tidak.Indicator akan bertukar warna apabila telah steril,
terdapat 2 indicator iatu :
i. “external indicator”
ii. “internal indicator”
4.KEBERSIHAN PERSEKITARAN
( ENVIRONMENTAL HYGIENE )

• Prosedur rutin pencucian dan disinfeksi di permukaan

kawasan sekeliling
• Akan mewujudkan persekitaran yang bersih demi keselesaan
dalam menjalankan tugas seharian.
• Dapat mencegah berlakunya infeksi silang dihospital.
a. Penyelengaraan kebersihan
- Pembersihan secara berjadual dan berkala oleh pekerja
pembersihan
- Kawasan klinikal perlu dibersihkan mengunakan kaedah
wet mopping atau vaccum
- Pembersihan lantai menggunakan mop mengikut warna
mop yang dikhaskan (5 warna mop)
- Mop lantai perlu mengikut prinsip dari bersih ke kotor seperti lantai
kemudian barulah tandas
PRINSIP PEMBERSIHAN
Bers i h Kotor
CONTOH WARNA MOP
5. PENGURUSAN SISA ( WASTE
MANAGEMENT)
Sisa dihospital dikategorikan kepada 6 kumpulan utama iatu
1. Kump A -Clinical waste( sisa yang mengandungi darah dan
cecair badan)
2. Kump B-Sharp waste ( syringe,needle, scalpel blade ,trocar)
3. Kump C-Sisa makmal ( plat kultur, blood culture bottle, tubes)
4. Kump D-Sisa farmasi ( ubatan yang tamat tempoh, vaksin)
5. Kump E- Disposable medical instrument non sharp ( stoma bag,
urin bag)
6. General waste ( pembalut makanan,sisa makanan kertas dsb )
• Pengurusan sisa perlu dibuat dengan kaedah yang betul
untuk mengelakkan pekerja,pesakit dan komuniti terdedah
kepada jangkitan, kesan toksik dan kecederaan juga boleh
berlakunya pencemaran alam
• Terdapat 3 jenis tong sampah sisa iatu
i. Clinical waste bin
ii. Sharp bin/puncture proof container
iii. General waste bin
 Sharp bin container
Clinical waste bin ( Kump B &D)
(Kump A, Kump E)
General waste

Blue plastic( Kump C

• Plastik kuning biohazard perlu diletakkan dalam
container kuning bertanda biohazard dan sentiasa
pastikan ditutup .
• Plastik kuning biohazard yang telah penuh diikat ketat.
dan perlu dikeluarkan dari kawasan klinikal setiap hari dan
simpan di tempat simpanan sementara
• Dua lapisan plastik kuning biohazard perlu di gunakan untuk
sisa klinikal dari penyakit berjangkit yang berisiko tinggi dan
sisa klinikal yang berat seperti plasenta
• Plastik biru biohazard untuk sisa kumpulan C iatu sisa
makmal sahaja.ianya perlu di masukkan kedalam autoclave
sebelum di lupuskan.
Sharp bin container

• Sharp bin/puncture proof container digunakan untuk needle,

botol ubat /peralatan tajam sahaja
• Sharp bin perlu sentiasa tersedia di lokasi dimana prosedur di
jalankan contoh suntikan dan pengambilan darah
• Tulis tarikh mula digunakan pada penutup Sharp Bin
• Sharp Bin/ puncture proof container yang telah mencapai
paras ¾ perlu ditutup rapat dan perlu dimasukkan ke dalam
plastik kuning biohazard
di ikat serta dilabelkan tarikh
6. PENGURUSAN LINEN( LINEN
MANAGEMENT)
• Linen didalam fasiliti kesihatan termasuk bed sheet , blanket,
towel, pakaian pesakit, scrub suit, OT gown, drapes untuk
pembedahan.
• Linen yang tercemar boleh menjadi punca jangkitan pada
petugas kesihatan, pesakit dan menyebabkan penularan
penyakit ( outbreak)
a) Linen tercemar ( contaminated linen) merupakan linen yang
terkena cecair badan seperti darah,urin,najis ,sekresi dari
psakit.
b) Gunakan glove dan apron semasa mengendalikan linen
yang tercemar
c) Elak mengipas linen yang telah digunakan untuk
mengurangkan penyebaran mikroorganisma di udara.
d) Elak lakukan pengasingan linen yang telah digunakan di
tempat rawatan pesakit, masukkan dalam beg linen yang
dikhaskan mengikut warna.
e) Simpan linen yang bersih didalam almari yang bertutup,
jarak 20-25 cm dari lantai, 50 cm dari dinding dan siling
JENIS BEG LINEN
BEG PUTIH BEG HIJAU
• Untuk semua linen yang
telah digunakan • Untuk kegunaan CSSD
linen ( contoh sterile towel)
dan kegunaan bilik
pembedahan
( operation theatre)
Beg merah
(dilapisi dengan beg
plastik merah )
• Untuk linen penyakit
berjangkit
• Untuk linen kotor
/contaminated
( terkena najis,urin,darah
dan cecair badan)
7. PENGURUSAN TUMPAHAN
( SPILLAGE MANAGEMENT)
• Pengurusan spillage dikhususkan untuk tumpahan sisa klinikal
seperti darah,muntah, nanah dan lain-lain cecair badan bagi
mengelakkan penyebaran infeksi.

• Prosedur asas pengurusan spillage perlu diikuti oleh semua staf

kesihatan untuk mengurangkan risiko jangkitan nosocomial
• Terdapat 3 jenis tumpahan(spillage) iatu spot, kecil dan besar
Peralatan asas yang diperlukan dalam
pengurusan spillage

Signage
‘spillage kit’
Larutan Sodium Hypochloride 1:10 perlu
Sodium Hypochloride Granules disediakan di
Disposable Gloves bilik
Plastic Apron rawatan atau
Mask
tempat yang
Scoop dan scrapper
bersesuaian
Biohazard plastic bag

Cable tie
dan mudah
diperolehi.
 SODIUM
S I G N AG E
HYPOCHLORIDE
SCOOP AND SCRAPPER BIOHAZARD PLASTIC
CABLE TIE B AG
TITISAN KECIL (SPOT SPILLAGE)

• Pilih PPE yang bersesuaian

• Lap titisan (spot) tisu atau chinese paper.
• Buang bahan yang tercemar ke dalam tong kuning
• Basuh tangan dengan air dan sabun
Spillage kecil (kurang dari 10 cm diameter)
Cara mengendalikan spillage kecil
(diameter kurang dari 10 cm)

• Pilih PPE yang bersesuaian

• Lap spill menggunakan bahan mudah menyerap seperti
tisu dengan segera
• Buang bahan yang sudah tercemar ke dalam tong kuning
• Bersihkan kawasan tersebut dengan menggunakan
sponge dan detergent
• Lap kawasan yang terlibat dengan menggunakan sodium
hypochlorite dan biarkan kering
• Akhir sekali, basuh tangan dengan air dan sabun
Spillage besar (Lebih dari 10cm diameter)
Cara mengendalikan spillage besar
(diameter lebih dari 10 cm)
• Pilih PPE yang bersesuaian
• Taburkan ABSORBENT CLUMPING AGENT seperti sodium hypochlorite
granule dan biarkan ia meresap
• Gunakan scrapper dan pan pakai buang untuk mengambil bahan yang
sudah meresap tersebut.
• Letakkan semua bahan yang sudah tercemar ke dalam plastik kuning.
• Lap kawasan tersebut dengan menggunakan larutan detergent
• Lapkan kawasan tersebut dengan sodium hypochlorite and biarkan kering
• Basuh tangan dengan air dan sabun
8. SUNTIKAN SELAMAT DAN PENGURUSAN
PERALATAN TAJAM
( INJECTION SAFETY AND SHARP
MANAGEMENT)
• Apakah yang dimaksudkan dengan suntikan selamat?
• Prosedur seperti melakukan suntikan , phlebotomy
( mengambil darah) dan prosedur melibatkan lancet dan peralatan
infusi intravena
• Perlu di uruskan dengan selamat untuk mengelakkan kecederaan
dan mengelakkan risiko jangkitan daripada darah
INGAT !!!
• Syringe yang tiada needle perlu dibuang kedalam clinical
waste bin
• Syringe yang ada needle tidak perlu disconnect atau
mengeluarkan needle, semua perlu dibuang kedalam sharp
container
• Semua peralatan intravenous ( iv giving set) TIDAK PERLU
ditanggalkan daripada botol cecair intravena, semua perlu
dibuang kedalam clinical waste bin
 9 . ETIKA BATUK ( COUGH ETIQUETTE)
• Etika batuk perlu di amalkan oleh individu yang mengalami
masalah sistem respiratori seperti batuk
• Mengawal penularan patogen adalah perlu untuk melindungi
orang lain daripada dijangkiti .
• Semua petugas,pesakit dan pelawat yang mengaalami gejala
jangkitan sistem respiratori perlu:
i. Menutup mulut dan hidung semasa bersin
ii. Guna tisu,sapu tangan ,pelitup muka kain ( mask) atau medical mask
( jika ada) dan buang kedalam clinical waste bin yang disediakan
• Guna medical mask semasa batuk dan bersin dan lakukan cucian tangan
dengan sabun dan air.
• Sebagai jururawat , kita perlu menggalakkan pesakit dan ahli
keluarganya mengamalkan etika batuk jika mengalami
demam, batuk dan bersin.
• Menyediakan kemudahan untuk mencuci tangan seperti
dispenser alcohol based pada lokasi tertentu seperti ruang
menunggu di klinik.
• Memberi pendidikan kesihatan tentang kepentingan etika
batuk, mencuci tangan dan mengelak penularan penyakit
bawaan udara (airborne) dan droplets.
RUJUKAN
1. Policies and procedures on infection prevention and control ( 2018).
(3rd.ed) . medical development division : Ministry of health Malaysia.
2. Craven, R.F & Hirnlie, C.J (2009). Fundamentals of Nursing : Human
Health and function. ( 6th Ed). Philadelphia : Lippincott Williams & Wilkins.
3. Kozier & Erb’s (2008). Fundamental’s of Nursing. Concepts, process
and practice. ( 8th ed.). New Jersey’s : Pearson Prentice Hall.
4. Potter, P.A & Perry, A.G. (2006). Clinical Nursing Skills & Techniques.
(6th Ed). Philadelphia : Elsevier Mosby.
5. Timby, B.K. (2009). Fundamentals Nursing Skills and Concepts. (9th
ed). Philadelphia : Lippincott Williams & Wilkins.