ANALIZA E ROMANIT “IDIOTI”

Idioti i Dostojevskit u shkrua si nje katerpjesesh dhe nje perfundim. Bisedat jane
mbizoteruese dhe mund te shohim shume fjali te njepasnjeshme. Edhe pse flet
rrjedhshem, duhet ta lexosh shpejt dhe me perqendrim te larte sepse eshte vertet
i gjate. Dostojevski flet me lexuesin ne disa pjese.

Ne Idiot, ka me shume se 20 personazhe duke perfshire sherbetore dhe roje pa

emer. Ne liber ka shume histori anesore, me keto histori tregohet dhe kritikohet
prishja shoqerore. (Ne nje pjese rreth gijotines nje grua po vritet per qejf.
Myshkin zgjodhi nje vdekje te shpejte ne vend qe te vdiste ngadale.) Ne kete
kalbje, me hapat dhe dashurine e Myshkinit, ai ishte i semure nga kjo.

Romani fillon me idiotin tone titullar: Princ Lev Myshkin. Myshkin po kthehet ne
Rusi pas nje qendrimi te gjate ne Zvicer, ku u trajtua per epilepsi. Myshkin eshte i
sjellshem dhe thellesisht i dhembshur; ai beson ne me te miren e te gjitheve rreth
tij. Ne trenin per ne Shen Petersburg, ai takohet me nje burre misterioz te quajtur
Rogozin dhe fillon te denoje nje ekzekutim qe ai ishte deshmitar.

Kur Myshkin mberrin ne shtepine e nje te afermi te larget, ai takon burrin e ketij
te afermi, gjeneralin Epanchin. Gjenerali po perpiqet te negocioje nje pakt
martese midis asistentit te tij (Ganya) dhe nje gruaje te quajtur Nastasya
Filippovna. Kujdestari i Nastasya, Totsky, deshiron te martohet me vajzen e
madhe te gjeneralit, por mund ta beje kete vetem nese Nastasya, te cilen ai e ka
ngacmuar qe nga femijeria, martohet. Myshkin sheh nje fotografi te Nastasya dhe
mendon se ajo eshte e bukur. Myshkin mendon gjithashtu se vajza me e vogel e
gjeneralit, Aglaia Epanchina, eshte e bukur.
Me pas Nastasya e viziton dhe shpejt dallon se familja e te fejuares se saj te
mundshme nuk e miraton ate. Ajo luan lojera me mendje per ta kthyer familjen
kunder njeri-tjetrit dhe per t'i poshteruar. Rogozin mberrin dhe perpiqet te bleje
doren e Nastasya-s nga i fejuari i saj. Myshkin nderhyn dhe Nastasya e godet me
shuplake, por ne vend qe ta qortoje, ai thjesht i thote se ajo eshte nje person me i
mire se ky.

Nastasya mban nje feste ditelindjeje ate nate, ne te cilen ajo planifikon te njoftoje
nese do te martohet apo jo me asistentin. Ajo kerkon keshillen e Myshkinit dhe ai
i thote te mos martohet me asistentin. Rogozin arrin me para per te marre
Nastasya me vete, por Myshkin nderhyn perseri dhe i ofron te martohet vete me
te. Nastasya tronditet por refuzon me arsyetimin se Myshkin meriton me mire se
ajo dhe meriton te jete e lumtur. Ajo largohet me Rogozin.

Rogozin abuzon me Nastasya dhe madje tenton te sulmoje Myshkin, duke e pare
ate si nje rival. Nderkohe, Aglaia dhe Myshkin krijojne nje lidhje romantike, por
Aglaia eshte shume krenare per ta pranuar kete, eshte xheloze per Nastasya dhe
shpesh e qorton Myshkin. Myshkin nuk e kupton qe Aglaia e pelqen ate per shkak
te pafajesise dhe naivitetit te tij. Perfundimisht, marredhenia e Aglaia dhe
Myshkin permiresohet, por me pas Aglaia perpiqet te poshteroje Nastasya-n; kur
Myshkin nderhyn ne emer te Nastasya, Aglaia ndihet e tradhtuar dhe iken.

Myshkin dhe Nastasya fejohen, por ndersa Nastasya i afrohet kishes per t'u
martuar me te, ajo shkeputet dhe ia mbath perseri me Rogozin. Te nesermen,
Rogozin fton Myshkin dhe i tregon trupin e Nastasya-s: Rogozin e vrau ate. Dy
burrat jane gjetur nga te tjeret; Rogozin arrestohet, ndersa Myshkin eshte
çmendur dhe eshte kthyer ne Zvicer. Aglaia perfundon duke ikur me nje
mashtrues.