ოქტომბერი 2021

ინტერვიუ ექსპერტთან
გამოცემა #10

ცვალებად საერთაშორისო სისტემაში ნავიგაციისთვის

საქართველოს უსაფრთხოების ალტერნატივები
ინტერვიუ ექსპერტთან - პროფესორ როი ალისონთან
ინტერვიუს უძღვება მარგარეტ ჩეპმენი, GIP-ის სტაჟიორი

„საქართველომ უნდა შეიმუშაოს გრძელვადიანი გეგმა, რომელშიც საზოგადოების ფართო სპექტრი იქნება
ჩართული. მთავრობის მოკლევადიანი ინტერესების ნაცვლად, ქვეყანაში რუსეთის გვერდით არსებობის
შედეგად წარმოქმნილი გამოწვევების გამკლავებისთვის შესაბამისი პროგრამები ღრმად უნდა იყოს
გააზრებული.“

როი ალისონი არის რუსული და ევრაზიული საერთაშორისო ურთიერთობების პროფესორი და რუსული

და ევრაზიული კვლევების ცენტრის (RESC) დირექტორი ოქსფორდის უნივერსიტეტში. ამ პოსტის
დაკავებამდე ის კითხულობდა საერთაშორისო ურთიერთობებს ლონდონის ეკონომიკის და პოლიტიკის
სკოლაში. დოქტორის ხარისხის მიღების შემდეგ, ის გახდა ESRC პოსტ-სადოქტორო კვლევითი პროექტის
მკვლევარი წმ. ენტონის კოლეჯში, ოქსფორდის უნივერსიტეტში. გარდა ამისა, ის იყო ლექტორი და
უფროსი ლექტორი ბირმინგემის უნივერსიტეტის რუსული და აღმოსავლეთევროპული კვლევების
ცენტრში (1987-99) და რუსეთის და ევრაზიის პროგრამის ხელმძღვანელი საერთაშორისო საქმეთა სამეფო
ინსტიტუტში (ჩეთჰემ ჰაუსი) (1993-2005). 2001-2005 წლებში იყო, ასევე, უფროსი მკვლევარი
საერთაშორისო კვლევების ცენტრში ოქსფორდის უნივერსიტეტის პოლიტიკის და საერთაშორისო
ურთიერთობების დეპარტამენტში. ის, ასევე, მუშაობდა, სპეციალისტ მრჩევლად თემთა პალატის საგარეო
ურთიერთობების კომიტეტში, თავდაცვის კომიტეტში და ლორდთა პალატის ევროკავშირის კომიტეტში.

პროფესორ ალისონის კვლევა ორიენტირებულია საერთაშორისო ურთიერთობებზე, საერთაშორისო

სამართალზე, რუსეთის, უკრაინის, ცენტრალური აზიის და სამხრეთ კავკასიის საგარეო და უსაფრთხოების

WWW.GIP.GE
პოლიტიკაზე. დოქტ. ალისონი აგრძელებს საკუთარ დისკურსზე მუშაობას ამ თემების გარშემო და
გამოქვეყნებული აქვს არაერთი ნაშრომი, მათ შორის, ფართოდ აღიარებული წიგნი „რუსეთი, დასავლეთი
და სამხედრო ინტერვენცია“ (2013). მისი ფართო ინტერესები მოიცავს რეგიონულ კონფლიქტებს,
რეგიონალიზმს, საერთაშორისო ნორმებს და საგარეო პოლიტიკის ანალიზს.

GIP-ს ჰქონდა პატივი, ჩაეტარებინა ინტერვიუ პროფესორ ალისონთან, რომლის ფარგლებშიც, მან უპასუხა
კითხვებს საქართველოს უსაფრთხოების გამოწვევებთან და ისეთ აქტუალურ მოვლენებთან
დაკავშირებით, როგორიცაა აშშ-ის მიერ ავღანეთის დატოვება. ინტერვიუს დროს, მან განსაკუთრებული
აქცენტი გააკეთა საერთაშორისო სისტემაში საქართველოს პოზიციონირების სხვადასხვა ასპექტებზე,
განსაკუთრებით კი, ქვეყნის ევროინტეგრაციასთან დაკავშირებულ გამოწვევებზე, და საზოგადოებას
შესთავაზა სიღრმისეული ანალიზი პატარა სახელმწიფოს წინაშე მდგარი უსაფრთხოების დილემის და
მისი გავლენის თაობაზე.

GIP: ქართველი მიმომხილველები საუბრობენ ამერიკის შეერთებული შტატებისთვის ეს არის

ბოლოდროინდელ მოვლენათა განვითარებებზე მხოლოდ ინტერესების ახალი რეგიონული
ახლო აღმოსავლეთსა და ავღანეთში, როგორც თეატრი. თუმცა, ეს ინტერესები არ არის
ნატოს წევრების ზოგადი პარადიგმის ბოლომდე განსაზღვრული და, შესაძლოა,
ცვლილებაზე გლობალური უსაფრთხოების შეიცვალოს, რაც დამოკიდებულია ამერიკის
მიმართ, და ზრდად იზოლაციონისტურ
საგარეო პოლიტიკის საერთო ფოკუსზე.
ტენდენციაზე. ისტორიკოსი ბექა კობახიძის
შესაბამისად, მიმდინარე პერიოდი ამერიკის
თქმით, იზოლაციონისტური არჩევანის დროს
საგარეო პოლიტიკის აქცენტების მუდმივი
„ნაკლები აქცენტი კეთდება დემოკრატიზაციაზე
აღმოსავლურ სამყაროში“. რას ფიქრობთ ამ ცვლილების გაგრძელებაა, ევროპის
შეფასებაზე და საქართველოს კონტინენტისგან მოშორებით, ინდოეთ-წყნარი
შესაძლებლობებზე, დაძლიოს ეს გამოწვევა? ოკეანის რეგიონის მიმართულებით. ეს არის ის,
რაც დაიწყო წლების წინ. ობამას
რა: ამერიკის შეერთებული შტატების საგარეო ადმინისტრაციის დროს საგარეო პოლიტიკის
პოლიტიკური ორიენტაცია ისტორიულად შესახებ განცხადებებში ეს ცხადი იყო და
იცვლება იზოლაციონიზმის შემცირებისკენ. ეს გაგრძელდა ტრამპის მმართველობის დროსაც.
ბოლოდროინდელი გადასვლა დღესაც ჩვენ ვხედავთ ბაიდენის
იზოლაციონიზმისკენ, ანუ ქანქარის გადახრა, ადმინისტრაციის მსგავს მიდგომას. შედარებით
შედარებით ნაკლებად აღინიშნება ევროპული პატარა ქვეყნებს ძალიან ცოტა რამ შეუძლიათ
სახელმწიფოების შემთხვევაში. შესაძლოა, გააკეთონ, რომ ეს პროცესი შეცვალონ. ისინი
ევროპული სახელმწიფოები გრძნობენ, რომ მათი უნდა მოერგონ გარემოს და იპოვონ
უსაფრთხოების და კეთილდღეობის საკითხები ვაშინგტონთან თანმხვედრი ინტერესები, და
მეტადაა მიბმული ევროპის პერიფერიებში მხოლოდ ამის შემდეგ განიხილონ საკუთარი
განვითარებულ მოვლენებზე, რაც, თავისთავად, შემთხვევა, რამდენადაც ეს შესაძლებელია.
მოიცავს საქართველოს და სამხრეთ კავკასიას. მეორე მხრივ, ევროპული სახელმწიფოები,

WWW.GIP.GE
რეაგირებას ახდენენ კონკრეტულ გამოწვევებზე, დაკავშირებული გარკვეული გამოცდილებით.
რომლებიც წარმოიქმნება და ქრება ევროპის გარკვეულწილად, ვაშინგტონის უსაფრთხოების
პერიფერიაში. შეიძლება აღინიშნოს მიგრაციის ვალდებულებები უკრაინის მიმართ, შეიძლება,
კრიზისი, როგორც ერთ-ერთი ყველაზე დანახული იყოს, როგორც არაპირდაპირი
გავლენისმომხდენი ფაქტორი ევროკავშირის მხარდაჭერა საქართველოს მიმართ. არაერთი
სახელმწიფოებისთვის უკანასკნელ წლებში, გაგებით, ამ ორი ქვეყნის მოწყვლადობა მსგავსად
უბრალოდ იმის გამო, რომ ეს საკითხი აღიქმება; მათთან ამერიკის ურთიერთობები
ევროკავშირის ქვეყნების შიდა პოლიტიკაშიც მოითხოვს ერთმანეთის მსგავს ნაბიჯებს შავი
ღრმად იჭრება და აქეზებს ძლიერ საშინაო ზღვის რეგიონში სტაბილურობის
კონტრ-რეაქციებს, ამ სახელმწიფოების დიდი უზრუნველსაყოფად. თავისუფალი სანავიგაციო
ნაწილი, შეიძლება ითქვას, უფრო ფოკუსირდება ოპერაციები შავ ზღვაზე აშშ-ს საქართველოთან
შიდა ევროპულ საკითხებზე. და უკრაინასთან განგრძობადი
თანამშრომლობის ილუსტრირებაა. ამით იმის
თუმცა, ევროკავშირის მხრიდან
თქმა მინდა, რომ არ ვფიქრობ, რომ საქართველო
დემოკრატიზაციის, კარგი მმართველობის,
განსაკუთრებით უნდა წუხდეს ავღანეთის
ადამიანთა უფლებების, სამოქალაქო
დატოვების შედეგებზე. მართალია, აშშ-ს მიერ
თავისუფლებების და სხვა ღირებულებების
ავღანეთის დატოვება გარკვეულ ცვლილებებზე
ნორმატიული ვალდებულება პერიფერიული
მიუთითებს, მაგალითად, აშშ დამატებით
ქვეყნებისთვის ნიშნავს, რომ ევროკავშირს
რესურსებს სამხედრო თვალსაზრისით
გააზრებული აქვს ამ ქვეყნების სტაბილურობის
სტაბილიზაციის ან კონტრ-ტერორისტული
მნიშვნელობა. ეს გამოხატულია ევროპულ
ოპერაციებისთვის ნაკლებად დახარჯავს და
სამეზობლო პოლიტიკაში, აღმოსავლეთ
დრონების და სხვა ტექნოლოგიების
პარტნიორობაში და ამ პოლიტიკის გადააზრების
გამოყენებით საფრთხეებზე რეაგირებას
გარშემო მიმდინარე დისკუსიებში. შესაბამისად,
გაცილებით ფართო მასშტაბზე მოახდენს.
მე არ ვფიქრობ, რომ ევროკავშირი
მაგრამ, ამ სახის სტრატეგიული გადაფასება
იზოლაციონისტურია. რა თქმა უნდა,
საქართველოს რეგიონისთვის ნაკლებად
ევროკავშირი არ არის იგივე, რაც NATO, და
რელევანტურია.
ალიანსის უსაფრთხოების ორიენტაცია
განყენებულად უნდა განიხილებოდეს.
GIP: თქვენს ცნობილ წიგნში, რომელიც 2013
ბაიდენის ადმინისტრაციის პირობებში,
წელს გამოიცა, „რუსეთი, დასავლეთი და
რამდენიმე ძლიერი განცხადება გაკეთდა
სამხედრო ინტერვენცია “თქვენ რომ რუსეთის
საქართველოს და უკრაინის მხარდასაჭერად. მიერ სამხრეთ ოსეთში და აფხაზეთში ძალის
ნაწილობრივ, ეს მიუთითებს იმაზე, რომ გამოყენების ინსტრუმენტალისტური
ბაიდენი არის ამერიკის ის პრეზიდენტი, დასაბუთება მიუთითებს რომ „სუვერენიტეტისა
რომელიც ადმინისტრაციაში მოდის წინასწარი და სეცესიის პრინციპების საკითხის კვლავ
ცოდნით და საქართველოსთან და უკრაინასთან საკამათოა დსთ-ს რეგიონში “. ამავე დროს,

WWW.GIP.GE
თქვენ აღნიშნავთ, რომ 2008 წლიდან მოსკოვი ინტერვენციის გამართლება, არ არის
უკან იხევს ახალი მმართველობებისა და მხარდაჭერილი უფრო ფართო საერთაშორისო
ნორმების განსავრცობად პოსტ-საბჭოთა საზოგადოებაში, მათ შორის, არც საერთაშორისო
სახელმწიფოთაშორის ურთიერთობებში, რადგან სამართლის ჭრილში. რუსეთმა მოსინჯა ნიადაგი
ეშინია საერთაშორისო და რეგიონულ აშკარა გაცხადების გარეშე, ფაქტობრივად, ის
პარტნიორებთან გაუცხოების. ნიშნავს თუ არა
ცდილობს, წინ წამოსწიოს საერთაშორისო
ისეთი ბოლოდროინდელი მოვლენები
სამართლის ერთმხრივად შემუშავებული
როგორიცაა დასავლური იზოლაციონიზმი,
ინტერპრეტაცია. ამ ტიპის მცდელობას რუსულ
ასევე, ბოლოდროინდელი სამხედრო
პროვოკაციები უკრაინის საზღვართან, იმას რომ რიტორიკაში ადგილი ჰქონდა 2014 წელს. ეს
რუსეთი მზადაა, გაწიოს პოსტ-საბჭოთა დაკავშირებული იყო რუსების დაცვასთან და
სახელმწიფოებისგან და სხვა მნიშვნელოვანი მხარდაჭერასთან საზღვრებს მიღმა, რაც მიზნად
პარტნიორებისგან კიდევ უფრო მეტად ისახავდა უკრაინაში მცხოვრები ეთნიკურად
გაუცხოების რისკი? რუსების და რუსეთის მოქალაქეების
შევიწროებასთან დაპირისპირებას. თუმცა,
რა: აქ მე ვფიქრობ, რომ საჭიროა, აქცენტი მიუხედავად ამისა, რუსეთს უშუალოდ არ
გავაკეთოთ საერთაშორისო სამართლის იმ უცდია, სისტემატური გზით განეხორციელებინა
პრინციპების მიღმა, რაც დაკავშირებულია ან წაექეზებინა საერთაშორისო სამართლის ამ
ტერიტორიულ სუვერენიტეტთან და იმ განზომილებაში ფუნდამენტური ცვლილებები.
მდგომარეობასთან, რომლის პირობებშიც, ძალის მოსკოვმა გაიაზრა, თუ რა წინააღმდეგობას
გამოყენება დასაშვებია. ფაქტობრივად, შეიძლებოდა, შეხვედროდა ასეთი მცდელობა
ნაკლებადაა მოსალოდნელი, რომ სხვა პოსტ- (როგორც მითითებულია გაეროს უშიშროების
საბჭოთა სახელმწიფოები, ისინიც კი, რომლებიც საბჭოსა და გენერალური ასამბლეის
პოლიტიკურად ახლოს არიან რუსეთთან, კენჭისყრებში) და გაიაზრა გაეროს ქარტიის
ისურვებდნენ ამ ძირითადი წესების შეცვლას. ძირითადი ლეგალური პრინციპებისთვის თავის
მოსკოვმა ისწავლა, რომ ნებისმიერი მცდელობა, არიდების მცდელობის გარდაუვალი მარცხი.
შეცვალოს ძალის გამოყენების ნორმატიული
არსებულ სიტუაციაში რისი თქმაც შეგვიძლია,
გაგება, შეხვდება დიდ წინააღმდეგობას უფრო
არის ის, რომ რუსეთი აგრძელებს საკუთარი
ფართო საერთაშორისო საზოგადოებაში.
ინტერესის გაღრმავებას პოსტ-საბჭოთა
რუსეთმა ამის გაკეთება სცადა სეცესიის
სივრცეზე ორიენტირებული ნორმების
უფლების ინტერპრეტაციით, რომელიც 2008
მიმართულებით. ის ამას ახერხებს იმ
წელს რუსეთ-საქართველოს ომში გამოსცადა და
ორგანიზაციების მეშვეობით, რომლებსაც
შემდგომ 2014 წელს ყირიმშიც გაავრცელა. ამაზე
თავადვე ლიდერობს. მაგალითად, ასეთი
საუბარი შეიძლება რუსეთის სახელმწიფოს და
ორგანიზაციაა კოლექტიური უსაფრთხოების
საგარეო სამინისტროს წარმომადგენლების
ხელშეკრულების ორგანიზაცია, რომელიც
დისკურსზე დაყრდნობით. თუმცა, სეცესიის
ცდილობს რომ შეაკავშიროს ქვეყნები ნორმების
უფლება, როგორც საგარეო სამხედრო

WWW.GIP.GE
რუსული ინტერპრეტაციების გარშემო. თუმცა, უფრო მეტ მხარდაჭერას ჰპოვებს პოსტ-საბჭოთა
აქ გაკეთებული განცხადებები ძალის რეგიონში.ეს იმიტომ, რომ აღნიშნული
გამოყენების გამართლების ფუნდამენტური მცდელობა წარმოადგენს გამოწვევას ყველა
რეცეპტის შექმნისკენ არ არის მიმართული, პოსტ-საბჭოთა სახელმწიფოსთვის, რაც
რადგან, ცხადია, რომ არ არსებობდა შესაბამისი დაკავშირებულია თავიანთი სახელმწიფოების
მხარდაჭერა 2008 ან 2014 წლებში კოლექტიური ერთიანობასთანაც და იმ შესაძლებლობასთან,
უსაფრთხოების ხელშეკრულების რომ, დიდი შანსია, ამ სახელმწიფოებში რაიმე
ორგანიზაციაში, ან შანხაის თანამშრომლობის ეთნიკური და რეგიონული პრეტენზიები
ორგანიზაციაში. სახელმწიფოთა უმეტესობა, წამოიჭრას. ეს შეეხება დიდ მომიჯნავე ქვეყნებს,
სხვა პოსტ-საბჭოთა ქვეყნების ჩათვლით, როგორიცაა თურქეთი ქურთების გამოწვევით,
ძირითადად, აღიარებენ რუსეთის ქმედებების ირანი თავისი პრობლემით აზერბაიჯანული
რეალურ მიზნებს: ტერიტორიულ ექსპანსიას, თემით დასახლებულ არეებთან, ინდოეთი
მინიმუმ ყირიმის შემთხვევაში. ზოგიერთი ქაშმირის პრობლემით, და ა.შ. ყველა პოსტ-
პოსტ-საბჭოთა ქვეყნის ლიდერი საბჭოთა ქვეყნაში არსებობს მსგავსი გამოწვევები
დიპლომატიური იყო რეაგირებასა და ყირიმის მეტნაკლები ინტენსივობით. ტაჯიკეთში
საკითხის შესახებ საუბრის დროს, თუმცა, არსებობს საშიშროება, რომ მთიანი ბადახშანის
რამდენიმე მათგანი კრიტიკულადაც იყო რეგიონი შეიძლება წარმოადგენდეს საფრთხეს
განწყობილი უკრაინის მთავრობის ცენტრალური მმართველობისთვის, უზბეკეთს
ცვლილებისადმი 2014 წლის მარტში და მათ იგივე პრობლემა ჰქონდა კარაკალპაკსტანის
გამოიყენეს ისეთი რუსული ტერმინოლოგია, რეგიონში და ყაზახეთისთვის სერიოზული
როგორიცაა გადატრიალება. ეს მიუთითებს გამოწვევაა ქვეყნის ჩრდილოეთით და
პოსტ-საბჭოთა სივრცის ავტორიტარული აღმოსავლეთით მცხოვრები ეთნიკურად
სახელმწიფოების ლიდერების საერთო ფოკუსზე რუსების მხარდაჭერა რუსული ინტერესების
რეჟიმის უსაფრთხოების გარშემო. ხშირად, მიმართ. საბოლოოდ, მე მჯერა, რომ პოსტ-
დანარჩენი პოსტ-საბჭოთა ქვეყნები, უბრალოდ, საბჭოთა რეგიონისთვის სეპარატიზმის საკითხი
მოქმედებენ გონივრულად და და მისი რეპრეზენტაცია საერთაშორისო
დიპლომატიურად, ვიდრე რაიმე საკვანძო სამართალში ძალიან სენსიტიურ საკითხს
შეთანხმების საფუძველზე, რომ რუსული წარმოადგენს. ამ საკითხის გააზრების
ქმედებები, მაგალითად სირიაში, არის პროცესში, რუსეთის ქმედებები საქართველოსა
გამართლებადი. და უკრაინის დონბასის რეგიონში სხვა პოსტ-
საბჭოთა ქვეყნებისთვის მნიშვნელოვან
რომ დავუბრუნდეთ კითხვას სეცესიისა და
პრეცედენტს ქმნის.
თვითგამორკვევის შესახებ, მე არ ველი, რომ
რუსული მცდელობა, გამართლება უპოვოს
სამხრეთ ოსეთის და აფხაზეთის GIP: ამ მიმართულებით, რამდენად შეიძლება
სახელმწიფოებად გამოყოფას, სამომავლოდ საუბარი პოლიტიკურ ჩიხზე რუსეთის და

WWW.GIP.GE
საქართველოს ურთიერთობებში? როგორ ცალსახად არალეგალური და რა არა,
აღწერდით ტენდენციებს და მიმდინარე როგორიცაა, ე.წ. „ფარული ოპერაციები“
პროცესებს? დონბასში. რუსეთს აღნიშნულ ,,რუხ ზონაში“
ოპერირებას რუსეთს უადვილდებდა ის ფაქტი,
რა: მე შემიძლია, კომენტარი გავაკეთო რუსეთის
რომ ტერიტორიის ამ მონაკვეთზე მეტისმეტი
მცდელობებზე, რომ მოახდინოს
გაურკვევლობა იყო ფაქტობრივი
ინსტრუმენტალიზება საერთაშორისო
მტკიცებულებების შესახებ. ფაქტობრივი
სამართლისა და ნორმებისა, რაც ქმნის ამ ჩიხის
მტკიცებულების გარეშე არსებულმა ვითარებამ
უფრო ფართო კონტექსტს. 2008 წლის შემდეგ
კი, გარკვეულ ქვეყნებს, რომლებიც მიდრეკილი
რუსეთმა ვერ მიაღწია დანარჩენ პოსტ-საბჭოთა
არიან ამგვარი პოლიტიკისკენ (როგორიცაა
ქვეყნების მხრიდან აფხაზეთის და სამხრეთ
ბრიქსის ქვეყნები), საშუალებას მისცა, თავიდან
ოსეთის სახელმწიფოებრიობის აღიარებას. 2014
აეცილებინათ რუსეთის პირდაპირი კრიტიკა. ეს
წლიდან ბელარუსიც კი უარს აცხადებს, ცნოს
გარემოება აგრეთვე ლავირების საშუალებას
ყირიმი, როგორც რუსეთის სახელმწიფოს
აძლევდა იმ ქვეყნებს, რომლებსაც, ზოგადად, არ
ნაწილი, მიუხედავად ყველა იმ ბერკეტისა, რაც
სურთ, საერთაშორისო საზოგადოებებში
რუსეთს შეუძლია, მის წინააღმდეგ გამოიყენოს.
მიმდინარე დიდ კონფლიქტებზე გამოკვეთილი
ამგვარად, საკითხის გააზრების ცალსახად
პოზიცია ჰქონდეთ.
განსხვავებული მიდგომები არსებობს, თუნდაც,
თავად რუსეთის ახლო მოკავშირეებს შორის. ამავე დროს, რუსეთმა სცადა, შეექმნა ისეთი

სამართლებრივი განაცხადი, რაც, ფაქტობრივად, გარემო, სადაც მას შეეძლო გამოეყენებინა

რუსეთმა 2014 წელს გააკეთა, დაუპირისპირდა საკუთარი სამხედრო წარმომადგენლობა,

ძალის გამოყენების ცივი ომის შემდგომი თუნდაც მინიმალური ზღვრით და საკუთარი

პრინციპების ტრადიციონალისტურ ძალის გამოყენება რუსეთის სახელმწიფოს

ინტერპრეტაციას. საერთაშორისო სამართლის წინააღმდეგ მიმართული აგრესიის პასუხით

ინტერპრეტირება რუსეთს ერთგვარ ფარად გაემართლებინა. აქედან გამომდინარე, ორი

გამოუყენებია დიდი ძალების საერთაშორისო სხვადასხვა სახის სამართლებრივი საკითხი

სისტემაშიმოქმედების წინააღმდეგ, ჩნდება: ერთი ის, რომ რუსეთი ცდილობს,

განსაკუთრებით, აშშ-ის წინააღმდეგ. შექმნას გაურკვევლობა და არეულობა რათა

მაგალითად, მან ძლიერი ნარატივი განავითარა თავიდან აიცილოს ქვეყნების მოქმედება მის

დასავლური სახელმწიფოების თავდასხმის წინააღმდეგ, და მეორე, სადაც მოსკოვი

შესახებ ერაყსა და ლიბიაში. თუმცა, მიმართავს ძალის გამოყენების ტრადიციულ

საერთაშორისო სამართლის პრინციპის შესახებ პრინციპებს, რათა შეაჩეროს სხვა

რუსეთის ეს პოზიცია დაზიანდა იმ განაცხადის სახელმწიფოების რეაგირება მისი ქმედებების

შედეგად, რაც მან 2014 წელს ყირიმთან წინააღმდეგ ველზე. ის ცდილობს, შექმნას

მიმართებით გააკეთა. გარდა ამისა, არსებობს ამგვარი შემაკავებელი ფაქტორები ადგილზე

საკითხი ,,რუხი ზონების“ შესახებ: რა არის ყოფნის, მუქარის, ან მცირე ძალის გამოყენებით.

WWW.GIP.GE
მოსკოვი, ასევე, დაინტერესებულია, წინ ცივილიზაცია. თუმცა, პრობლემა არის ამ იდეის
წამოწიოს სახელმწიფოს მართვის ისეთი ფუნდამენტშივე. ამ კონცეფციას აქვს ძლიერი
ნორმები, რომლებიც საერთაშორისო სამართლის ფოკუსი რუსულ მართლმადიდებელ ეკლესიაზე
ტრადიციულ ჩარჩოში სრულყოფილად არ არის და ეთნიკურად რუსულ საზოგადოებაზე, რაც,
მოცული. ეს შეიძლება აღვიქვათ, როგორც პოტენციურად, შესაძლოა, გახდეს უფრო მეტად
რუსეთის მცდელობა, განავითაროს რეგიონული პოლარიზების მიზეზი, ვიდრე ქვეყნების
დონის ნორმები, რომელებიც კონსოლიდაციის საგანი. ეს განსაკუთრებით
მრავალპოლარულობისან კონკრეტული აქტუალურია იქიდან გამომდინარე, რომ
პოლუსების შესახებ რუსულ დისკურსს ერგება. არსებობს ეთნიკური, რელიგიური და
რუსეთის განაცხადის მიხედვით, პოსტ-საბჭოთა სოციალური მრავალფეროვნება პოსტ-საბჭოთა
სივრცეში არსებობს მხოლოდ ერთადერთი რეგიონში.
ასეთი პოლუსი და ეს მოსკოვია. რუსული
ამგვარად, რუსეთმა სცადა, განევითარებინა
დისკურსის მიხედვით, მოსკოვს შეუძლია პოსტ-
ისეთი ყოვლისმომცველი კონცეფცია,
საბჭოთა სახელმწიფოების ნორმებსა და ქცევის
როგორიცაა დიდი ევრაზიული პარტნიორობა,
წესებზე როგორც მნიშვნელოვანი გავლენის
რათა შეექმნა პოსტ-საბჭოთა საზოგადოების
მოხდენა, ასევე, სხვადასხვა შემთხვევებში, მათი
უფრო ფართო გააზრება, მიუხედავად ყველა იმ
სრულად განსაზღვრა. მაგალითად, ამ ქვეყნებში
რეალური განსხვავებებისა, რაც არსებობს
რუსეთის გავლენა შეიძლება მნიშვნელოვანი
ევრაზიულ სახელმწიფოებს შორის. თუმცა, ამ
ფაქტორი იყოს იმისთვის, თუ როგორ
პროცესში გარკვეული წინააღმდეგობა
ურთიერთობენ სახელმწიფოები თავის
არსებობს. რუსეთი ამბობს, რომ ჩვენ ვცხოვრობთ
მოქალაქეებთან. ამ საკითხების შესახებ
ზრდად პლურალისტურ სამყაროში თავისი
რუსეთის მიერ შემუშავებული ნორმები
განსხვავებებით. მაგრამ, ამავე დროს, ის
გაზიარებულია პოსტ-საბჭოთა
წამოჭრის შორსმიმავალ იდეას ევრაზიული
სახელმწიფოებში, სადაც მსგავსი პოლიტიკური
საზოგადოებების შესახებ, რომელებსაც
სისტემები არსებობს ავტორიტარული
გარკვეული საერთო აქვს.
მმართველობით. ამგვარი სახელმწიფოების
ლიდერების მხრიდან, დასავლური ქვეყნების ან
საერთაშორისო ორგანიზაციების ჩართულობა,
GIP: აზერბაიჯანსა და სომხეთს შორის ბოლო
რომ ეს ქვეყნები საერთაშორისო სამართლის დროს განვითარებული აგრესიის შემდეგ
ჩარჩოებში მოაქციონ, აღქმულია, როგორც მათი საქართველოს ჰქონდა მცდელობა, წარმოეჩინა
ქვეყნების სუვერენიტეტის შებღალვა და საკუთარი თავი როგორც სტაბილურობის
რეგიონში პოლიტიკური პროცესების მართვის მამოძრავებელი ძალა რეგიონში, განსაკუთრებით
სადავეების ხელში ასაღებად დასავლეთის თავისი კეთილმეზობლური დამოკიდებულების
მცდელობა. აღნიშნული განწყობების შექმნას, ფონზე ორივე კონფლიქტურ სახელმწიფოსთან.
ხელს უწყობს რუსეთი, რომლის პოზიიაა, რომ რამდენად არის საქართველო იმ პოზიციაში, რომ
არსებობს განცალკევებული რუსო-ცენტრული
ამ მიზანს მიაღწიოს, განსაკუთრებით, ამ

WWW.GIP.GE
პროცესში დომინანტი რუსეთის და თურქეთის საქართველოს ურთიერთობები კვლავ ძალიან
ინტერესების გათვალისწინებით? დაძაბულია. მოსკოვი ხედავს საქართველოს,
როგორც ტრანსატლანტიკური პერსპექტივის და
რა: პრინციპში, საქართველო, შესაძლოა, ინტერესების გამტარებელს. ხოლო,
საკმარისად კარგ პოზიციაში გვეჩვენებოდეს საქართველოს უსაფრთხოების ვექტორი
იმისთვის, რომ შუამავლის როლი იკისროს ამ დაფუძნებულია რუსეთის გამუდმებულ
კონფლიქტში. ცხადია, რომ ამ ვითარებაში, კრიტიკაზე. აქედან გამომდინარე, არსებობს
სატრანსპორტო და საკომუნიკაციო კორიდორზე კონკრეტული შეზღუდვები, რომლებიც აქვს
კონტროლთან დაკავშირებით, აზერბაიჯანს თბილისს ამ პროცესში. საქართველოსთვის
უპირატესობა აქვს.ამ თვალსაზრისით, უპირატესობაა, რომ გააგრძელოს
საქართველოსთან აზერბაიჯანის ძირითადი პოზიციონირება როგორც სახელმწიფომ,
დამაკავშირებელი სამხრეთ კავკასიის რომელიც ეძებს კომპრომისს და შესთავაზოს
კორიდორი, განვითარებული და მხარეებს მოლაპარაკებების პლატფორმა
გაფართოებულია. სომხეთს, მიუხედავად საჭიროების შემთხვევაში. სავარაუდოდ, ამან
პერიოდული დაძაბულობებისა ჯავახეთის უნდა ითამაშოს როლი, ასევე, სატრანსპორტო
რეგიონის გარშემო, თავისთავად, ინფრასტრუქტურის შესახებ დისკუსიის
შენარჩუნებული აქვს საქართველოსთან კარგი გაშლაში კონფლიქტის გარშემო, რაც, როგორც
ურთიერთობები, თუმცა, ამ კონფლიქტში, ჩანს, დამოკიდებულია სამხრეთ კავკასიის
საქართველოს არ აქვს ძლიერი სატრანსპორტო კორიდორის შემდგომ
სახელმწიფოებრივი ინტერესი, როგორც ასეთი. განვითარებაზე. ამის მიღმა, თბილისს არ აქვს
ის უფრო აკვირდება, თუ რა გავლენა შეიძლება ძლიერი ბერკეტი კონფლიქტში, და ეჭვგარეშეა,
იქონიოს კონფლიქტის დასრულებამ სამხრეთ ის ინარჩუნებს სახელმწიფო ინტერესს, თავიდან
ოსეთისა და აფხაზეთის ოკუპირებულ აიცილოს კონფლიქტის მადესტაბილიზებელი
ტერიტორიებზე. თუმცა, პრაქტიკულად, ამ შედეგები საქართველოსთვის. რა თქმა უნდა,
კონფლიქტის მართვა, საბოლოო ჯამში, საქართველო არ არის, ჯერ-ჯერობით,
გადაიზარდა დიდი ძალების ერთობლივ სტაბილური სახელმწიფო, და რჩება არაერთი
მობილიზებაში, როგორც თქვენს კითხვაშია შეუთანხმებელი საკითხი ქვეყნის შიგნით, რაც
ნათქვამი. ეს ნიშნავს რუსეთ-თურქეთის ხელს უშლის მას, ითამაშოს უფრო დიდი როლი
გაზრდილ წარმომადგენლობას, სადაც რუსეთი გარე კონფლიქტებში.
წამყვანი ძალაა, ხოლო თურქეთი ერთგვარი
„ახალმოსული“. წარსულში თურქეთს არ
GIP: მიუხედავად გავრცელებული იდეისა, რომ
უთამაშია პირდაპირი როლი ყარაბაღის
დასავლურ-ევროპული პარტნიორები უფრო
კონფლიქტში, და რომც ეცადა, დიდ
მეტად არიან რუსეთის და ჩინეთის ზრდადი
წინააღმდეგობას შეხვდებოდა რუსეთის
საფრთხეების ბალანსით დაკავებული,
მხრიდან. საქართველოს ნებისმიერი როლის საქართველოში კვლავ იმედიანი განწყობაა
დამატებითი სირთულე არის ის, რომ რუსეთ- ბაიდენის ადმინისტრაციის მიმართ, რომ ის

WWW.GIP.GE
გარკვეულ წვლილს შეიტანს რუსეთის საზიანო დაკავშირებით. ის მიზნად ისახავს,
გავლენის წინააღმდეგ ბრძოლაში. როგორ განავითაროს უფრო დიდი მედეგობა
შეაფასებდით დასავლურ-ევროპული ქვეყნების ევროკავშირის შიგნით და გარეთ, რათა
მოტივაციას დაეხმარონ საქართველოს შეამციროს ამ სახის ჰიბრიდული ქმედებების
რუსეთიდან მომდინარე პროვოკაციებსა და შესაძლებლობები, გააძლიეროს მდგრადობა და
საფრთხესთან ბრძოლაში? რამდენად შორს სურთ
თანხმობა წევრ ქვეყნებს შორის საერთო
მათ წასვლა და რამდენად მოსალოდნელია, რომ
ნორმების და საზოგადოებრივი პრინციპების
ისინი გარისკავენ რუსეთის პირისპირ
გარშემო.
საქართველოსთან უფრო მჭიდრო
ურთიერთობებს? აქცენტი საზოგადოებრივ მედეგობაზე,
შესაძლოა, ასევე, განვითარდეს აღმოსავლეთ
რა: ჩემი პასუხი გამომდინარეობს
პარტნიორობის ჩარჩოში. მე ველი, რომ უკვე
საქართველოსადმი დასავლური მხარდაჭერის
არსებობს გარკვეული დისკუსია ამ საკითხის
ევროკავშირის ხედვიდან. ეს საკითხი
გარშემო. თუმცა, ეს მნიშვნელოვნად
ნამდვილად პრობლემატურია, იმ იმ წნეხის
დამოკიდებულია იმ გარემოებებზე, რაც
გამო, რასაც რუსეთი საქართველოზე
აღმოსავლეთ პარტნიორობის სახელმწიფოების
ახორციელებს. აღნიშნული წნეხი ხშირად არ
შიგნითაც არსებობს. მაგალითად, უკრაინის
გულისხმობს პირდაპირ აგრესიას, მაგრამ
შემთხვევაში, მერყევი შიდა პოლიტიკური
შეიცავს სხვა ბევრად უფრო საკამათო
გარემოს გამო, ევროკავშირმა შესაძლოა ვერ
ოპერაციებს, მაგალითად, დეზინფორმაციას
მოახდინოს ეფექტიანი რეაგირება
(მცდელობას, რომ გავლენა მოახდინოს საშინაო
მედიათავისუფლების მხარდაჭერის
პოლიტიკაზე საქართველოში სხვადასხვა
თვალსაზრისით, რომ საზოგადოების ეჭვები იმ
მიმართულებით). ეს გამოცდილება მეორდება
ტიპის მადესტაბილიზებელი ნარატივების
არაერთ ცენტრალურ-აღმოსავლურ ევროპულ
მიმართ შეამციროს, რაც ჩნდება სხვადასხვა
სახელმწიფოში და დასავლურ-ევროპულ
რუსული პროპაგანდისტული კამპანიების
ქვეყნებშიც კი. სახელმწიფოს მართვის რუსული
შედეგად. ევროკავშირი იგივე პრობლემას
გამოცდილების ამ ფორმებთან
აწყდება საქართველოშიც. ამიტომ, საჭიროა, რომ
დასაპირისპირებლად კი არსებობს ერთობლივი
ჩავიხედოთ სახელმწიფოს შიგნით და ვიპოვოთ
მცდელობა და გაზიარებული ინტერესი.
საზოგადოებრივი მედეგობის გაძლიერების
ევროკავშირს აქვს ფუნდამენტური
შესაბამისი გზები, რათა შეიქმნას საკმარისი
ვალდებულება, გაზარდოს წევრი
კონსენსუსი ძირითადი ღირებულებების
სახელმწიფოების წინააღმდეგობის გაწევის
შესახებ. ეს არის დავალება
უნარიანობა. მაგალითად, ჰიბრიდულ
სახელმწიფოებისთვის, მთავრობებისთვის და
საფრთხეებთან ბრძოლის ევროპული ცენტრი
სხვა საშინაო აქტორებისთვის.
ჰელსინკიში ავითარებს ევროკავშირის დონეზე
მართლმადიდებელი ეკლესია მნიშვნელოვანი
სტრატეგიულ მიდგომას დეზინფორმაციასთან
ინსტიტუტია სახელმწიფოს შიგნით. მას

WWW.GIP.GE
შეუძლია იმოქმედოს, როგორც მიმღებლური აუდიტორია ზრდადი
საზოგადოებრივი თანხმობის წყარომ. თუმცა, საზოგადოებრივი დაძაბულობის პირობებში,
რუსული მხრიდან, ქართული რაც მომდინარეობს შიდა ეკონომიკური
მართლმადიდებლობა, ასევე, დანახულია, სიძნელეებისგან. მაშასადამე, არასასურველი
როგორც კონსერვატიული და ანტი-ევროპული რუსული გავლენისთვის წინააღმდეგობის
საზოგადოებრივი დისკურსის გავრცელების გასაწევად, ეკონომიკური პროგრესი და
მექანიზმი. აღმავლობა საქართველოში ფუნდამენტური
ფაქტორია ნებისმიერი გრძელვადიანი
ამგვარად, საქართველოში არსებობს გარკვეული
სტრატეგიისთვის.
წინააღმდეგობები და ეს პრობლემები გვხდება
სხვა ქვეყნებში. პროგრამები შეიძლება დასკვნის სახით, სსაქართველომ უნდა
განვითარდეს დროთა განმავლობაში, ან შეიმუშაოს გრძელვადიანი გეგმა, სადაც
ევროკავშირის სახელმწიფოებმა ორმხრივად ან საზოგადოების ფართო სპექტრი იქნება
აღმოსავლეთ პარტნიორობის უფრო ფართო ჩართული. მთავრობის მოკლევადიანი
პლატფორმის ფარგლებში გააძლიერონ ინტერესების ნაცვლად, ქვეყანაში რუსეთის
მედიადამოუკიდებლობა და შეინარჩუნონ გვერდით არსებობის შედეგად წარმოქმნილი
მრავალფეროვნება და სამოქალაქო გამოწვევების გამკლავებისთვის შესაბამისი
საზოგადოების ძლიერი როლი. თუმცა, ამის პროგრამები უნდა იყოს ღრმად გააზრებული. ეს
მიღმა, ევროკავშირისგან ნაკლებად მუშაობა უნდა იყოს დაგეგმილი, როგორც
მოსალოდნელია, რომ ის პირდაპირ იმოქმედებს სტაბილური პასუხი და მსგავსი ხედვების
საშინაო ფორტიფიკაციების ასაშენებლად. რა სახელმწიფოთა შორის გაზიარებული.
თქმა უნდა, მადესტაბილიზებელმა ნარატივებმა,
შეიძლება, იპოვონ შედარებით უფრო

WWW.GIP.GE
საქართველოს პოლიტიკის ინსტიტუტი (GIP) არის არაკომერციული, არაპარტიული, კვლევითი და
ანალიტიკური ორგანიზაცია. საქართველოს პოლიტიკის ინსტიტუტი ცდილობს საქართველოში
დემოკრატიული ინსტიტუტების ორგანიზაციული საფუძვლების გაძლიერებას და ეფექტური მმართველობის
პრინციპების განვითარებას პოლიტიკური კვლევისა და ადვოკატირების გზით.

ავტორის მიერ საინფორმაციო მასალაში გამოთქმული მოსაზრება შესაძლოა არ გამოხატავდეს ორგანიზაციის

პოზიციას. შესაბამისად, საქართველოს პოლიტიკის ინსტიტუტი არ არიან პასუხისმგებელნი მასალის
შინაარსზე.

დოკუმენტის ციტირების წესი:

ცვალებად საერთაშორისო სისტემაში ნავიგაციისთვის საქართველოს უსაფრთხოების ალტერნატივები, ინტერვიუ

ექსპერტთან - პროფესორ როი ალისონთან, გამოცემა #10, საქართველოს პოლიტიკის ინსტიტუტი, ოქტომბერი, 2021.

© Georgian Institute of Politics, 2021

13 Aleksandr Pushkin St, 0107 Tbilisi, Georgia
Tel: +995 599 99 02 12
Email: info@gip.ge
For more information, please visit
www.gip.ge

WWW.GIP.GE