You are on page 1of 32

Enganda

Z Abanyakigezi
Nkokuzahandiikirwe Omugurusi
Festo Karwemera omu “Emicwe
n’Emigyenzo y’Abakiga
Ekyongyeirwemu”
Aba Mungwe

Abazigaaba Abasingoora
Abanyangabo Abaruru
Abakoko
Abatendura
Abareegi
Abahoozi
Abagarama
Abasaakuru
Abajara ba
Abanyungu Kyabworo
Aba Mungwe

Abagabira Abatare
Abagoma Abashaaho
Abajumbi
Aba Mungwe

§ Omuziro: Engabi

§ Enyamaishwa nywani yaabo: Engwe


“Rukankama-rwa-Mashenda-
takaakacwa-Rwabugondo.”

§ Aabakumbi: Baakinyagiro, Baamusigi


Aba Mungwe

§ Ekikubyo: Mungwe Kyakazenga


Omuzenga Naahwera

§ Endahiro za bahara baabo: "Ee, Mubari


gwaitu gwa Rwihura!”
Aba Kinyagiro

Abaheesi Abasiiga
Abagahe Ababaizi
Abashanja
Abanyakaaju
Abasiku
Abakuba
Abakwikwi
Abahambi
Abahuurwa
Ababanda Abafumbira
Aba Kinyagyiro

Abeenebwiru Abanyampo
Abacucu Abashengura
Abaregyeza
Abanyonyi
Abaramba
Abayundo
Aba Kinyagyiro

§ Omuziro: Ente Ngoobe eyi bateezaariize


omu ruganda rwabo.

§ Enyamaishwa nywani yaabo: Ekyaanira

§ Abakumbi: Baamungwe
Ba Kinyagiro

§ Ebikubyo:
§ 1. Kinyagiro Ky’oburimbe (for those who live
near Lake Bunyonyi.)
§ Kinyagiro kya Buremba (for those who
migrated e.g. Abacucu)

§ Endahiro ya bahara baabo: “Ee,


Kinyagiro!”
Aba Musigi
Abasigi Abashogye
Abarinda
Abakonjo ba Kahondo
Abakongoro
Abarundo Abagyeri
Abazooba
Abatimbo Abahundu

Abagina
Aba Musigi

§ Omuziro: Ente Ngoobe etazaariirwe omu


busyo/amatungo gaabo.

§ Enyamaishwa: Empungu-mareere-
Rubaagiramairu.

§ Abakumbi: Baamungwe
Aba Musigi

§ Ebikubyo:
§ Abarimante (cattle thieves)
§ Abakurura ndiga (sheep thieves)
§ Abeeza ngaro baabuheza

§ Endahiro ya bahara baabo:


§ “Ee, Basigi ba Kagarama!”
§ “Ee, Basigi ba Karambo ka Nyabwana!”
Aba Mugiri

Abahimba Abakwegi
Abajingwe Abakoora
Abazimuura Abahingo
Abahungu Abeega
Abakimbiri Abahunde
Abagiri
Aba Mugiri

§ Omuziro: Enkanda

§ Enyamaishwa: Ekikoona

§ Abakumbi: Baamuhutu
Aba Mugiri

§ Ekikubyo:
§ Abaraaza b’Orubanda

§ Endahiro: Ee, Mugiri!


Aba Mugyesera

Abashambo Abanaku
Abagyesera Abazoobiki
Abayebe Abagunga
Abanzira Abaishikatwa
Abanyabutumbi Abahitira
Abagyeyo Abarihe
Aba Mugyesera

§ Omuziro: Epa/epo/epwi

§ Enyamaishwa: Kanyaamunyu

§ Abakumbi: Baamusigi & Baamugara


Aba Mugyesera

§ Ebikubyo:
§ Abaisa Ntomi (Abazoobiki)
§ Abataganirwa (Abagyeyo)

§ Endahiro ya bahara baabo: “Mugyesera!”


Aba Muhutu

Abainika Abashaka
Abanyabugyeza Abanyarushambya
Abatebwe Abungura
Abaitira Abanigane
Abahumbu
Abasaasira
Aba Muhutu

§ Omuziro: Amashereka g’ebihurugutu.

§ Enyamaishwa: Efunzi “Rwinganabusha-


omutima-gwingana-empikye.”

§ Abakumbi: Baamugiri
Aba Muhutu

§ Ebikubyo: ??.

§ Endahiro ya bahara baabo: “Ee, Muhutu


ya Mabira Nyabyondo!”
Aba Mwisya

Abakongwe
Abarengye
Abatabarwa
Abakoma
Abareere
Abagaro
Abashaaru
Aba Mwisya

§ Ekikubyo: ??

§ Endahiro ya bahara baabo: ??

§ When a Mwisya sneezes, you say:


“Kakire Mwisya Murengye!”
Aba Mugara

Abagara
Abasyaba (Abacyaba)
Abashonde
Abariitu
Abanyama
Aba Mugara

§ Omuziro: Oburunga

§ Enyamaishwa: Embeba

§ Abakumbi: Baamugyesera, Baakarobwa


& Abarundo (Baamusigi)
Aba Mugara

§ Ebikubyo: ??

§ Endahiro ya bahara baabo: “Inga Mugara


ya Itega rya Kabuura!”
Aba Karobwa
Ababwiga Abarihira
Abazoora Abarimba
Abafungurira Abashoma
Ababaare Abateete
Abashambo Abaryoriho
Abaguru Abakokora
Abatambara ba Ihunga Abahiigwa
Aba Karobwa

§ Omuziro: Ente Ngoobe yoona.

§ Enyamaishwa: Enyaruju “Rukootooka


enyama etaribwa.”

§ Abakumbi: Abakimbiri (Mugyesera)


hamwe n Abagara (Mugara)
Aba Karobwa

§ Ekikubyo: Abazira kwanga

§ Endahiro ya bahara baabo: ??

§ Okuhuumurizana: “Kakire Karobwa


K’obukuubo bwa Kihiigwa kya Macumu
ga Nyarubwa!”
Aba Muyangwe

Abahinda
Abafaana
Beenekahaya
Abagoboka
Abafeerangoma
Abebisharara
Abaikizi
Aba Muyangwe

§ Omuziro: Enkyende

§ Enyamaishwa: Entuuhe/Entuuha

§ Abakumbi: ??
Aba Muyangwe

§ Ekikubyo: Abatukuramaisho

§ Endahiro ya bahara baabo: ??

You might also like