ELEKTRİK MAKİNELERİ

YANLIŞ MOTOR SEÇİMİNDE MEYDANA GELEN SORUNLAR

Yrd. Doç. Dr. Ufuk DURMAZ

MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ
MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ
Giriş
Uygulamada belirli bir işin yapılmasına yardımcı olan elektrik
motorlarının nasıl seçileceği daima problem oluşturmuştur. İşe göre
motor seçiminde yetkili kişileri karasızlığa götüren en önemli etkenler
işin özellikleri ile çalışma ortamının özellikleridir. Motor seçimi için
oluşturulan tablolarda birkaç önemli iş tespit edilerek motor güçleri
belirlenmiştir. Fakat endüstride çok sayıda iş ve çalışma ortamı olduğu
düşünülürse, bu tabloların ne kadar yetersiz kalacağı görülecektir.
Teknolojinin gelişimi sonucunda işlerin çeşitlenmesiyle, her işe uygun
tablolar hazırlamak da oldukça zordur. Bu nedenle işe göre motor
seçiminin süreç yönü öğrenilirse, iş ne olursa olsun motor seçimi
kolaylıkla yapılabilecektir.

2
Motor Gücünün Küçük Seçilmesi

1- Motorda aşırı ısınma meydana gelir.

2- Kaymanın artması, devrin düşmesi, rotor geriliminin bir

miktar artması gibi sorunlar meydana gelir.

3- Motor momenti yük momentini karşılayamaz.

4- Yapılan işin kapasitesi, dolayısıyla da iş verimi düşer.

3
Motor Gücünün Büyük Seçilmesi

1- Kuruluş ve işletme masrafları artar.

2- Motor verim eğrisinde maksimum noktada çalışmaz.

3- Güç katsayısı düşer, dolayısıyla devreden çekilen akım artar.

4- Fiziksel olarak büyüklük artar.

4
Koruma Türünün Uygun Seçilmemesi
1- Tozlu ortamlar için gerekli koruma sağlanmazsa, sargılar
üzerinde biriken toz, sargının ısısını dışarı artmasını engeller.
Ayrıca bilyeler üzerine biriken toz motor milini sıkıştırır.
Dolayısıyla her iki durumda da motor yanabilir.
2- Sulu ortamlar için gerekli ortamlar sağlanmazsa rulmanlar
paslanır ve sargılar yalıtım özelliklerini yitirirler. Bu etkenler
sonucu motor yanabilir.
3- Dokunmaya karşı koruma sağlanmazsa can güvenliği
tehlikeye girer.
4- Koruma gerektirmeyen bir ortam için, suya, toza veya
dokunmaya karsı korunmuş motor seçilmişse maliyet artar.
5
Soğutma Türünün Uygun Seçilmemesi
1- Yeterli derecede soğutulmayan motor kısa sürede yanar.
2- Soğutmaya fazla ihtiyaç duyulmayan bir ortam için
seçilecek etkili bir havalandırma sadece maliyeti arttırır.

Kısaca özetlenirse; Motorun doğru seçimi ekonomik yönden

büyük yarar sağlar. Birçok endüstri tesisinde kuruluş ve
işletme masraflarını büyük ölçüde etkiler. Ayrıca işletmenin
devamlılığında doğru elektrik motoru seçimi önem taşır.
Üretimde zamanın büyük önemi vardır. Elektrik motorunun
yanlış seçimi sonucunda islerin aksamasıyla kaybedilen zaman
işletmenin kazancına olumsuz etkide bulunacaktır.
6
Kaynakça
Dr. Mustafa Turan’ın Elektrik Makineleri ders notlarından alınmıştır.