nga fagocitoza.

Me një mungesë të trasheguar të

enzimës lizosomale, katabolizmi i substratit
(nënshtresave) të tij mbetet i pa kompletuar , që con
në akumulimin e pjesërishëm të metabolitve të
degraduara të pa tretshme mbrenda lizozomeve ( Fig
7.8).Kjo është e quajtur “deponimi primar”(primary
storage). Të mbushura me makromolekula jo të
tretura plotsisht lizozomet riten në madhësi dhe
numër të mjaftueshëm sa që ndërhyjn me funksionet
normale të qelizës. Për shkak se funksioni i
lizozomeve është thelbsor për autofagi, autofagët e
dëmtuara japin “deponimin sekodar”(secondary
storage) të substrateve autofagike siç janë proteinat e
poliubiquinuara të vjetra dhe mitochondri të dobsuar.
Mungesa e kti mekanizmi cilësi-ruajtes shkakton
akumulimin jofunksional të mitochondria, e cila
mund të shkaktoj gjeneraten(prodhimin) e radikaleve
te lira dhe apoptosis.
Afërsisht janë identifikuar 60 smundje të deponimit
lizosomal . Që mund të jenë si rezultat anomalive të
enzimeve lizosomale ose proteinave që marrin pjes
në degradimin, ndarjen endosomale ose ne
integritetin emembranës lizozomale. çrregullimet
e deponimit lizozomal janë të ndara në kategori,
bazuar në natyrën biokemikale të substra-
tit dhe metabolitve te akumuluar.(Tabela 7,3).Brenda
çdo grupi ka disa entitete, çdonjëra rezulton nga
mangësit e një enzimi specifik.
Edhe pse frekuenca e çrregullimeve të deponimit lizozomal
(LSDs) është përafërsisht 1 në 5000 lindje,keqfunksionimi
lizozomal mund të jetë i përfshir në etiologjin e disa
Smundjeve më të zakonshme.
P.sh një factor rreziku gjenetik i rëndësishëm për
zhvillimin e smundjes së Parkinsonit është gjendja
transmetuese e smundjes Gaucher, dhe praktikisht të (Fig. 7.8)
gjith pacientët me sëmundjen Gaucher zhvillojn edhe
sëmundjen e Parkinsonit. Niemann Pick C është një Fig. 7.8 Patogjeneza e smundjeve të deponimit lizos-
tjetër lidhje me LSD rezik faktor për zhvillim të omal. Në ktë shembull, një substrat kompleks
sëmundjes Alzheimer. Kto ndërlidhje rjedhin nga normalisht degradohet nga një seri e enzimeve lizosomale
aftesia shumëfunksionale e lizozomës. P.sh lizozo- në produkte të tretshme (A,B dhe C).
met luajn rol shumë të rëndësishëm në (i)autofag, Nëse ka ndonjë mangësi ose keqfunksionim të mdonjërit
Që rezulton nga bashkimi me autofagozome,(ii)imu- prej enzimave atëher katabolizmi është i pa përfunduar,dhe
në lizozome akumulohen ndermjetse të pa tretshme. Përveç
niteti, ngaqe bashkohen me fagozomet, dhe (iii) repa-
deponimit primar,
imi i membranës, si rezultat i bashkimit me plazmën deponimi sekondar dhe efektet toksike shkaktohen nga
membranore. autofagët defective(të dëmtuar).
LSDs janë zakonisht fatale, duke shfaqur shumë
dëmtime të thella neurologjike që nga fëmijria. Pavarsisht këti ndërlikimi, tipare të caktuara janë të
Studimet tregojn se disa LSDs neurodegjenerative jan zakonshme në të shumtat e sëmundjeve të kti gr. :
të lidhura me keqrregullimin e sistemit të imunitetit. -Transmision recesiv autosomal
P.sh imunosupresioni paraqitet nga sëmundja e -Preken të posalindurit dhe fëmijët e vegjël
Gaucherit dhe mukopolisaharidoza VII, ndërsa në -Deponimi i ndërmjetsve të pa tretshëm në sistemin
sëmundjen e Niemann Pick e tipit C1, shohim hiper- mononuclear të fagocitozes, duke shkaktuar
aktivizimin e sistemit imunitar. Mekanizmi basik për hepatosplenomegaly
ndërlidhje me çrregullime imunologjike mbetet për tu -Përfshrija e shpeshtë e CNS të shoqëruara me
zbuluar. dëmtim neuronal
 -Mosfunksionimi qelizor i shkaktuar jo vetëm nga
deponimi i materialit të pa tretur por edhe nga një
varg ngjarjesg dytësore,P.sh aktivizimi i makrofa-gut
dhe lirimi i citokinave.

Shumica e ketyre kondicioneve janë shumë të rralla,

dhe përshkrimi i hollësishëm i tyre është më mirë në
tekstet dhe recensionet e specialistëve.Vetëm disa
nga kondicionet më të zakonshme merren parasyh
këtu

Sëmundja Tay-Sachs (GM2 Gangliosidosis :

mungesë në hexosaminidase β Nënjesi)

Gangliosidozat karakteriziohen nga akumulimi i

gangliozideve, kryesisht në tru , si rezultat i
mungesës së njërsës nga enzimat lizozomale që
katabolizojnë këto glikolipide.
Në varësi të gangliozidit të përfshirë, këto
çrregullime janë nënklasifikuar në kategoritë GM1
dhe GM2. Sëmundja Tay-Sachs, deri më tani është
më ë zakonshmja nga të gjitha gangliosidozat,
Shkaktohet nga humbja e funksionit , mutacionet e
nën njesisë β së enzimës hexosaminidase A, e cila
është e nevojshme per degradimin e GM2. Më shumë
se 100 mutacione janë përshkruar ; shumica prishin
palosjen e proteinave ose transportin brendaqelizor.
Sëmundja Tay-Sachs, është e ngjajshme me
çrregullimet tjera te deponimit të lipideve, dhe është
më e zakonshmja në mes tyre.

●256